Tạp chí Forbes Việt Nam số 69 - Chuyển giao thế hệ by forbesvietnam

danh sách giàu nhất indonesia tháng hai 2019 • w w w. Forb esvie tnam .com .vn

ấn phẩm báo văn hóa

chuyển giao thế hệ

Kính biếu

010 014 936082 8

giá: 45.ooo đồng #số 69

sau gần 40 năm mở cửa KINH TẾ, thế hệ thứ hai bắt đầu nhận trọng trách điều hành

2019 Mục tiêu hướng đến 100 trung tâm trên cả nước. 2018 Đạt kỷ lục 65 trung tâm chất lượng cao, gần 700 giáo viên bản ngữ và gần 75.000 học viên trên toàn quốc. 2018 Hệ thống trường mầm non STEAMe GARTEN khai trương và đi vào hoạt đông với 9 cơ sở.

Mục tiêu xây dựng và thành lập 15 trường mầm non trên cả nước

2019 Ra mắt học viện Apax Franklin theo tiêu chuẩn quốc tế tại Hà Nội

Mở ra cơ hội tận hưởng "Giáo dục chuẩn Mỹ" với chi phí hợp lý cho hàng triệu học sinh lớp 9 đến lớp 12 của Việt Nam

2018

2019

Trong số này // tháng 2.2019

số 2 cuốn 69

p trang 72

“bản thân tôi tin rằng, nếu một nhân viên nào đó thật sự yêu thích công việc, yêu thích cộng đồng mà họ đang làm việc, cảm thấy ý nghĩa, hạnh phúc trong công việc họ làm, và họ dấn thân sở hữu được nó thì tự nhiên kết quả công việc sẽ tốt.” —vưu lệ quyên, CEO BIti’s.

15 | sự kiện & bình luận // Phạm Phú Ngọc Trai Doanh nghiệp gia đình: Vẫn còn quá sớm!

GIA ĐÌNH KINH DOANH VIỆT NAM 23 | DANH SÁCH 20 GIA ĐÌNH KINH DOANH

Dấu ấn của các gia đình kinh doanh trong 16 ngành, lĩnh vực. Forbes VIệt Nam

Chuyển giao thế hệ 44 | chủ động chuyển giao

Cha - con và chuỗi khách sạn có độ phủ lớn ở Việt Nam. giang thanh

50 | chung một mục tiêu

Hai chị em nhà Dr. Thanh và mục tiêu doanh thu ba tỉ đô la Mỹ. Cường Nghiêm

56 | vai trò mới

Doanh nghiệp 40 năm tuổi do ông Lê Văn Kiểm gầy dựng đang được chuyển giao quyền điều hành. Quốc khánh

60 | diện mạo mới

ảnh bìa: Tinsideout minh họa cho forbes việt nam

Chủ tịch Alphanam Nguyễn Tuấn Hải đang có sự tiếp sức từ con trai và con gái khi đẩy mạnh đầu tư sâu vào địa ốc và khách sạn.

Từ trái sang, Hàng trên: Đặng Văn Thành (TTC), Lý Ngọc Minh (Minh Long 1), Nguyễn thị Phương Thảo (vietjet), Phạm Nhật Vượng (Vingroup), Nguyễn Thị Nga (BRG), Jonathan Hạnh Nguyễn (ipp) Hàng dưới: Lý Minh Sáng (Minh Long 1), Đặng Huỳnh Ức My (TTC), Lương Xuân Nghĩa (Vihajico), Vưu Lệ Quyên (Biti’s)

Khổng loan

FORBES việt nam

tháng 2.2019

66 | Bộ ba hoàn hảo

Sự tiếp sức của thế hệ kế thừa giúp ABC Bakery có nhiều thay đổi. minh thiên

Trong số này // tháng 2.2019

số 2 cuốn 69

DANH SÁCH GIÀU NHẤT INDONESIA 86 | làn sóng biến động ở vạn đảo

Tổng giá trị tài sản của người giàu Indonesia tăng kỷ lục. Forbes asia

CÔNG ty, con người 80 | bước phát triển tiếp theo

Làm thay đối sinh hoạt ở Hong Kong, gia đình Cha đẩy mạnh các mảng kinh doanh khác. RON GLUCKMAN

88 | tỉ phú có ông chủ mới

Hãng bánh mì kẹp Jimmy John’s sẽ ra sao nếu tỉ phú Jimmy từ bỏ quyền điều hành? NOAH KIRSCH

p trang 100

“Không dễ được chấp nhận khi bạn đang bán bánh quy cho một cửa hàng, rồi bạn báo với họ rằng bây giờ bạn cũng sẽ cung cấp thêm cả sữa, rau, gạo và hàng tạp hóa” —Deepinder Goyal, đồng sáng lập của Zomato

104 | TỈ PHÚ TRỞ LẠI

Bill Boyd xây dựng đế chế sòng bạc bình dân, rồi gần mất trắng, và giờ đang trở lại. abram brown

108 | NHÂN TỐ TỰ DO

Khu nghỉ dưỡng kết hợp sòng bạc trên đảo Jeju đang nhắm đến mục tiêu sinh lợi. Muhammad Cohen

112 | tạm dừng cuộc chơi

Các doanh nghiệp game ở Trung Quốc gặp khó khăn khi chính phủ siết các quy định. yue wang

lối sống 116 | THANH ÂM ĐI CÙNG TẦM NHÌN

Một nhạc viện ở Tokyo thể hiện sự giao thoa giữa âm thanh và ánh sáng. karl shmavonian

118 | đua về phía trước

Rider Horse Group đang thúc đẩy phát triển ngành chăn nuôi ngựa ở xứ sở kiwi. JENNIFER WELLS

130 | suy ngẫm

Về kinh doanh gia đình.

u trang 122

“Nghề cho mình tất cả. Có nghề, đi đâu cũng không sợ. Những đứa con nhìn mình thì sau này nó có thể tiến lên, như mình nhìn cha mình trước kia.” —NGHỆ SĨ QUỐC NGHIỆP 8

FORBES việt nam

tháng 2.2019

FORBES việt nam

THƯ TÒA SOẠN Tổng Biên Tập

Chu Thị Thu Hằng phó Tổng Biên Tập

Lương Trung Hiếu Phan Thanh Nam Cố Vấn Biên Tập

Phạm Phú Ngọc Trai thư ký tòa soạn

Võ Quốc Khánh

phó thư ký tòa soạn

Giang Thanh

Trưởng ban Biên dịch

Khổng Loan

Phụ trách thiết kế

Trần Quốc Luật

Tòa soạn – trị sự 124 Nguyễn Du, Hà Nội Tel: 024 38220036 – 3822 3836 Fax: 024 3822 9302

Văn phòng phía nam • Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P. 5, Q. 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 – Fax: 028 3834 3535 email: toasoan@forbesvietnam.com • 112 Cách mạng Tháng Tám, Q.3, TP.HCM Tel: 028 3823 0890 – fax: 028 3910 0922 Giấy phép xuất bản số 79/GP-BTTTT cấp ngày 02.04.2013

media Chairman & Editor-in-Chief

Steve Forbes

Chief Executive Officer: Michael Federle Chief Content Officer: Randall Lane CEO / Asia, Forbes Media & President & Publisher, Forbes Asia: William Adamopoulos Executive Director, Editorial Content, Forbes Asia: Justin Doebele Senior Vice President, Forbes Asia:

Tina Wee Founded in 1917 B.C. Forbes, Editor–in–Chief (1917–54) Malcom S. Forbes, Editor–in–Chief (1954–90) James W. Michaels, Editor (1961–99) William Baldwin, Editor (1999–2010) FORBES VIỆT NAM is published under a license agreement with Forbes Media LLC © 2013 Công Ty TNHH Truyền Thông Tương Tác. © 2013 FORBES. All Rights Reserved.

Lời chúc đầu năm

ăm mới âm lịch đối với gia đình Việt Nam luôn là thời khắc đặc biệt nhất trong năm. Năm mới là dịp của những người đi xa trở về, sum vầy bên người thân, gắn bó, kết nối, tôn vinh các giá trị gia đình. Thời khắc giao thừa đáng nhớ với chút hoài niệm những điều đã diễn ra và tâm thế hồ hởi đón chờ những điều tốt đẹp hơn sẽ đến trong năm mới. Trên tinh thần đó, lần thứ hai, Forbes Việt Nam giới thiệu Danh sách 20 gia đình kinh doanh Việt Nam, đồng thời chọn chủ đề của số báo phát hành vào dịp Xuân 2019 là Sự chuyển giao thế hệ. So với danh sách công bố lần đầu tháng 2.2014, danh sách năm nay có thay đổi. 5 năm là quãng thời gian không dài so với tuổi đời vài thập niên của các gia đình trong danh sách nhưng đủ để thử thách sự bền vững và sức bật của một số gia đình kinh doanh. Trong danh sách mới, vắng mặt vài gương mặt khi hoạt động kinh doanh với khẩu vị rủi ro cao tạo ra các rủi ro đáng kể cho các thành viên trong gia đình, hoặc có gia đình mà các thành viên không còn sát cánh bên nhau. Có trường hợp một số thành viên chủ chốt đã chuyển giao cho thế hệ kế thừa, rút hẳn khỏi kinh doanh hoặc có gia đình chuyển sang các mảng kinh doanh mới cần thêm thời gian thử thách. Một vài gia đình tuy quản lý khối tài sản lớn, do các lý do khác nhau, không tạo nên sức bật nên không xuất hiện trong danh sách lần này. Sáu gia đình mới vào danh sách có tầm ảnh hưởng, vị thế cao trong ngành, hay giữ thị phần lớn hoặc tạo ra các sự thay đổi đáng kể trong từng lĩnh vực. Hiện tại bắt đầu từ quá khứ và tương lai bắt đầu từ hôm nay. Chủ đề Chuyển giao thế hệ trong số báo đầu Xuân này chuyển tải các câu chuyện làm bật lên bản sắc, giá trị cốt lõi ở các gia đình kinh doanh, đồng thời giới thiệu những giá trị mới mà thế hệ kế thừa đang chung tay xây dựng. Với mục đích thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và tôn vinh sự làm giàu một cách chính đáng, Forbes Việt Nam kỳ vọng những giá trị tốt đẹp nhất của thế hệ thứ nhất, những người khởi nghiệp trong hoàn cảnh khó khăn, vượt qua các rào cản, định kiến sẽ được thế hệ kế thừa gìn giữ, phát triển để các doanh nghiệp tư nhân Việt Nam tiếp tục lớn mạnh, đóng góp và đem lại sự thịnh vượng chung cho xã hội. Nhân dịp Tết cổ truyền, Forbes Việt Nam gửi lời chúc tới toàn thể bạn đọc một năm mới thành công. Để thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp và cập nhật những thay đổi to lớn của công nghệ, Forbes Việt Nam tổ chức hội nghị công nghệ: “Chân trời mới, khả năng mới” vào ngày 14.3, sự kiện mở màn một năm mới với nhiều cơ hội mới.

Ban Biên Tập

FORBES việt nam

tháng 2.2019

Forbes Việt Nam

FORBES việt nam

ý kiến bạn đọc đại diện thương mại

Công ty TNHH Truyền Thông Tương Tác tổng GIÁM ĐỐC

Đường Thu Hương phụ trách kinh doanh

Bùi Quang Đạt PHỤ TRÁCH Tiếp thị – Phát Hành

Nguyễn Hải Bằng phụ trách văn phòng

Phạm Trà Kim Anh địa chỉ liên lạc

Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 5, Quận 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 fax: 028 3834 3535 đặt báo dài hạn

Tại TP. HCM liên hệ Email: phathanh@forbesvietnam.com Tel: 028 3832 7575 Tại các địa phương khác liên hệ đặt báo dài hạn tại Bưu điện gần nhất, mã số đặt báo C018

tháng hai 2019 — số 2 cuốn 69 Tạp chí Forbes Việt Nam, ấn phẩm của báo Văn Hóa được xuất bản hằng tháng vào tuần đầu tiên trong tháng. Bản quyền đã được đăng ký. Không hình ảnh và/hoặc nội dung nào trên tạp chí được phép tái xuất bản dưới bất kỳ hình thức nào nếu không có sự cho phép hoặc cấp phép bằng văn bản. Bất kỳ vi phạm bản quyền nào sẽ bị xử lý theo các quy định và pháp luật Việt Nam. In tại Công ty cổ phần in Trần Phú 71 - 75 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP. HCM. 12 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Doanh nghiệp công dân Danh sách 100 doanh nghiệp công dân (Just100) trên Forbes Việt Nam số 68 tập trung vào câu chuyện, bối cảnh và doanh nghiệp của Mỹ, nhưng câu chuyện không khó để người đọc hiểu và liên hệ với bối cảnh của Việt Nam. Bài viết đề cập đến các khía cạnh quan trọng như con người, sản phẩm, môi trường, tuân thủ luật pháp và quản trị trong doanh nghiệp khi trở thành doanh nghiệp công dân. Ở Việt Nam, tôi quan tâm tới những động thái trong các tập đoàn lớn khi họ đang đưa ra những chính sách thúc đẩy bình đẳng, tôn trọng đa dạng giới tính nơi công sở, hiệu quả mà nó tạo ra trong quá trình xây dựng văn hóa doanh nghiệp, hay giúp doanh nghiệp xây dựng được quan hệ với cộng đồng như thế nào. Một số doanh nghiệp đã cải tiến quy trình sản xuất để hạn chế chất thải ra môi trường và giảm thiểu chi phí sản xuất, và họ đang thực hành CSR/CSV dù họ không nhận ra. Các hiệp định thương mại tự do hay CPTPP đang mở ra cơ hội cho các doanh nghiệp khi họ định hướng phát triển doanh nghiệp công dân, giúp tăng lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp khi hội nhập quốc tế. Trong cụm bài Just100 có điểm thú vị là tài sản đầu tư toàn cầu đầu tư vào các quỹ tạo tác động đã tăng 50% từ 2016 đến 2017 lên 228 tỉ đô. Đây là một khái niệm đầu tư mới tại Việt Nam. Forbes Việt Nam có thể khai thác thêm khái niệm này ở thị trường đang nổi ở châu Á và Việt Nam. TRẦN VŨ NGÂN GIANG – Tư vấn về Phát triển Bền vững & Gắn kết Cộng đồng

Số liệu trực quan Forbes đã tập trung những ngòi bút sắc sảo của các nhân chứng cụ thể khi truyền đạt những nội dung và tinh thần của sự kiện, mang lại bản sắc riêng cho tờ báo. Những nhân vật được phỏng vấn phần lớn đều là những người có tiếng nói nhất định trong ngành khiến chất lượng bài viết được gia tăng, nội dung cô đọng, có trọng điểm. Điển hình là bài viết “Hướng dẫn đầu tư 2019” và “Hội nghị BĐS Forbes Việt Nam 2018” trên số 68, với hình ảnh trực quan cộng với nội dung trong bài khiến người đọc cảm nhận như chính mình tham dự và trao đổi trực tiếp tại sự kiện đó. Đồ họa cũng là yếu tố nổi bật, khi là tạp chí liên quan đến con số thống kê. Các số liệu được trình bày sinh động và dễ dàng truyền tải ý nghĩa. Ngoài ra, số liệu về những cá nhân giàu có và nổi tiếng trên thế giới là thế mạnh mang tính độc quyền của Forbes, mang lại hứng thú cho người đọc. Hoàng Thạch Lân – Trưởng phòng tư vấn khách hàng cá nhân Công ty cổ phần chứng khoán Rồng Việt

Mời bạn gửi nhận xét, ý kiến về nội dung tạp chí đến: toasoan@forbesvietnam.com

ĐẶT BÁO NGAY – QUÀ TRAO TAY

LỢI ÍCH KHI ĐẶT BÁO DÀI HẠN

ĐẶT BÁO

DÀI

HẠN

GIẢM GIÁ ĐẶT BÁO

GIAO HÀNG TẬN NƠI

QUÀ TẶNG HẤP DẪN QUÀ TẶNG ĐẶC BIỆT

(trong các dịp lễ, kỷ niệm…)

khi tham dự sự kiện của Forbes Việt Nam

ƯU ĐÃI GIÁ VÉ

1 năm 540.000vnđ 12 kỳ Forbes Việt Nam + 01 Ví passport (*)

2 năm 918.000vnđ (giảm 15%) 24 kỳ Forbes Việt Nam + Combo quà tặng (ví Passport + thẻ đeo hành lý (*)) (*)*Số lượng quà tặng có hạn, chỉ áp dụng đối với khách đăng ký và hoàn thành thanh toán trước ngày 31.1.2019. (**) Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa

GỌI NGAY SỐ HOTLINE DUY NHẤT

090 605 8687

ĐỂ NHẬN

ƯU ĐÃI TRÊN

phathanh@forbesvietnam.com www.forbesvietnam.com.vn

sự kiện & bình luận “Trong tất cả những gì bạn tích lũy, hãy tích lũy sự hiểu biết”

Doanh nghiệp gia đình: Vẫn còn quá sớm! Phạm phú ngọc trai

Bất luận thế nào tư tưởng “tu thân, tề gia, trị quốc…” vẫn ảnh hưởng rất sâu vào văn hóa Việt Nam. Gia đình và giá trị gia đình từ lâu đã trở thành nền tảng cho sự phát triển con người Việt Nam, đặc biệt sự thừa kế tài năng và tài sản từ đời này qua đời khác, trong một gia đình hay một dòng họ. Không may, đôi khi lịch sử đã không mở khung cửa rộng cho các gia đình Việt Nam có tinh thần doanh nghiệp. Khi nói công ty gia đình tại Việt Nam chúng ta rất khó có một định nghĩa rõ ràng. Tuy vậy, qua quá trình đổi mới nền kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế, doanh nghiệp gia đình (DNGĐ) đang quay trở lại con đường sáng mà lẽ ra đã có cơ hội hình thành từ nhiều thập niên trước. Con đường sáng đó chính là các thể chế, chính sách về kinh tế tư nhân, mà cốt lõi là quyền sở hữu tư nhân.

minh hoạ: Thomas Kuhlenbeck

Kinh tế tư nhân: nền tảng cho các công ty gia đình

Với lòng tin chắc chắn là mình được sở hữu những gì do mình tạo dựng và tự do truyền lại cho con cháu, các nhà doanh nghiệp Việt Nam đang tạo ra giá trị cho mình, gia đình mình và cho đất nước. Đến nay kinh tế tư nhân đã đóng góp hơn 40% GDP của cả nước. Trong đó, doanh nghiệp tư nhân và đại biểu là DNGĐ có xu hướng vượt trội hơn các loại hình doanh nghiệp khác về doanh số, lợi nhuận và các chỉ số tăng trưởng khác. Trong danh sách 50 công ty niêm yết tốt nhất Việt Nam có nhiều DNGĐ và không ít trong số này thuộc nhóm mã blue chip trên thị trường chứng khoán như Vingroup, Vietjet, Thành Thành Công, Kido… Thống kê cho thấy, 100 DNGĐ lớn nhất Việt Nam đã đóng góp khoảng 25% GDP của cả nước. Nếu gia đình là hình thái xã hội lâu đời nhất của con người, thì DNGĐ là mô hình kinh doanh lâu

đời và phổ biến nhất trên thế giới. DNGĐ xuất hiện rộng khắp dưới hình thức các cửa hàng góc phố cho tới những tập đoàn đa quốc gia hùng mạnh toàn cầu. Theo công ty tư vấn BCG, để được xếp hạng là DNGĐ, doanh nghiệp hội đủ hai yếu tố. Thứ nhất, có một lượng cổ phần đáng kể được nắm giữ bởi một gia đình và gia đình đó có thể ảnh hưởng đến những quyết định quan trọng của doanh nghiệp, đặc biệt là khi lựa chọn chủ tịch hoặc CEO. Thứ hai, phải có sự chuyển giao thế hệ hoặc kế hoạch chuyển giao (trong trường hợp người sáng lập vẫn sở hữu công ty đó). Tuy vậy định nghĩa này hoàn toàn mang tính kỹ thuật. Những tập đoàn với thương hiệu danh tiếng như Hermès, Ford, Toyota, Samsung, Hyundai, Estée Lauder… đều là các công ty gia đình nổi tiếng vì họ tạo ra các giá trị bền vững khác như đạo đức kinh doanh, bài học trách nhiệm xã hội, kinh nghiệm quản trị sự thay đổi…

Sự chuyển giao

Một điều tra xã hội học của trung tâm Tanoco có trụ sở tại Hong Kong chuyên nghiên cứu về DNGĐ tại châu Á, ngay cả ở Trung Quốc – nền kinh tế thứ hai thế giới – danh sách doanh nghiệp thuộc sở hữu gia đình có ít nhất 100 năm lịch sử cũng rất ít và bị xếp hạng thấp khi so sánh với Hoa Kỳ hay Nhật Bản. Theo Jim Collins, tác giả Từ tốt đến vĩ đại, một công ty gọi là vĩ đại ít nhất nó phải tồn tại 100 năm tuổi thọ kinh doanh. Tại Hoa Kỳ, Nhật Bản và châu Âu có rất nhiều công ty gia đình đã tồn tại hàng trăm năm, qua hàng chục thế hệ… Khách sạn cổ nhất thế giới Hoshi Ryokan (Nhật Bản) ra đời năm 718. Tập đoàn xây dựng Kongo Gumi (Nhật Bản) ra đời năm 578, nhưng đã phá sản năm 2006. Gia tộc Antinori đã sản xuất tháng 2.2019 FORBES việt nam | 15

FORBES việt nam

sự kiện & bình luận

rượu ở Tuscany kể từ năm 1385… Trong số các DNGĐ hoạt động ít nhất một thế kỷ, Nhật Bản có 25.321, Mỹ có 11.273 và Đức có 7.632. DNGĐ được xây dựng dựa trên tầm nhìn dài hạn, cùng với những chuẩn giá trị, góp phần hình thành văn hóa dòng tộc, nhằm giữ gìn và phát triển tài sản, doanh nghiệp được xác lập dựa trên quyền sở hữu gia đình. Ý thức về sự quản lý và kiểm soát cũng xuất phát từ tư duy sở hữu của gia đình. Đây cũng chính là mặt mạnh để họ chiến đấu sống còn cho sự tồn vong và phát triển của DNGĐ. Tại Việt Nam, hiện nay, sự chuyển giao tài sản thừa kế và quyền quản trị doanh nghiệp, do đặc thù của quá trình phát triển kinh tế tư nhân đi cùng với sự đổi mới của nền kinh tế, bên trong các gia đình hầu như chưa trải qua hết một thế hệ, hoặc nếu có, thì cũng không rõ ràng hoặc một số rất ít mới bắt đầu quá trình chuyển giao. Một công ty gia đình khá thành công như Minh Long với câu chuyện gìn giữ và phát triển nghề gốm sứ cũng chỉ mới qua hai thế hệ kinh doanh. Hầu như các công ty mang tính chất gia đình khác ở nước ta đều gặp phải vấn đề ở thời điểm “chuyển giao thế hệ” hoặc chuyển giao “tài sản”. Bên cạnh những câu chuyện thành công về sự phát triển DNGĐ như NutiFood, TTC, Kido, An Phước… chúng ta cũng chứng kiến các đổ vỡ đáng tiếc như câu chuyện của một thương hiệu cà phê nổi tiếng.

Thách thức cho doanh nghiệp gia đình Việt

Như trên đã nói, DNGĐ Việt không thể thoát khỏi ảnh hưởng văn hóa Việt từ hàng ngàn năm. Sự thiếu đa dạng hóa kinh doanh và thiếu các chuyên gia bên ngoài để giúp điều hành doanh nghiệp là một phần lý do khiến các DNGĐ tại các nước châu Á, trong đó có Việt Nam, khó 16 | FORBES việt nam tháng 2.2019

có thể tồn tại lâu dài từ 100 năm hoặc hơn nữa. Các DNGĐ Việt đi sau có thể rút ra kinh nghiệm từ các công ty gia đình Do Thái, Nhật Bản, Mỹ và châu Âu. Lý do chính rút ra từ các thất bại của DNGĐ cho thấy các nguyên nhân rất cơ bản: sự lẫn lộn giữa quyền sở hữu và năng lực quản lý. Sáng lập của DNGĐ xuất phát từ những người có tinh thần “entrepreneurship” cao, họ sáng tạo và lao động cật lực để tạo ra lợi nhuận và xây dựng sự lớn mạnh của công ty… Theo lịch sử phát triển của từng nền kinh tế trên thế giới, doanh nghiệp của họ cũng xoay chuyển theo xu thế của lịch sử và sự phát triển của kinh tế quốc gia và thế giới. Tuy nhiên, với những thay đổi nhanh chóng không những đến từ môi trường kinh doanh mà còn từ chính bên trong tổ chức, khi năng lực quản lý và quản trị chưa được chuẩn bị để bắt kịp với tốc độ này, DNGĐ sẽ là đối tượng chịu nhiều rủi ro nhất vì công ty được điều hành dựa trên quyền sở hữu gia đình chứ không dựa vào hệ thống quản trị. DNGĐ có điểm mạnh là “chuẩn giá trị” được xây dựng trên nền tảng giá trị của người sáng lập và truyền thống gia đình được củng cố, duy trì qua nhiều thế hệ. Nền tảng giá trị và truyền thống gia đình sẽ chi phối hầu như mọi quyết định kinh doanh. Giá trị và đạo đức được đề cao sẽ tạo ra sự cộng hưởng, dẫn dắt kinh doanh thành công, ngược lại, bất cứ sự vi phạm nào về giá trị và đạo đức cũng dẫn đến những hậu quả khó lường. Ở Việt Nam các gia đình hay gia tộc sở hữu các công ty tương đối thành công thường gặp nhiều khó khăn về văn hóa, đôi khi còn nhiều hơn các vấn đề quản trị kinh doanh đơn thuần, khi muốn chuyển giao thế hệ. Ví dụ, việc hỏi cha mẹ về quyền tài sản và thừa kế công ty bị cho là vi phạm chuẩn đạo đức gia đình Việt.

Trên thực tế, các DNGĐ hầu như ít thuê người ngoài vào vị trí chủ chốt của công ty hoặc can thiệp “vượt quá” khiến cho những “người làm thuê chuyên nghiệp” này không có điều kiện để phát huy hết khả năng. Trong khi đó, có những người thân trong gia đình được đặt để vào vị trí lãnh đạo công ty khi họ chưa được chuẩn bị đủ các kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm… Điều này gây trở ngại rất lớn cho sự phát triển của bất kỳ công ty nào. Hiện nay các DNGĐ đã phần nào nhận ra điều này và cố gắng lựa chọn những người không phải thành viên gia đình cho những vị trí phù hợp khi cần thiết, chẳng hạn như thành viên độc lập hội đồng quản trị, trong khi tiếp tục chuẩn bị và bồi dưỡng cho thế hệ kế thừa, nhưng số này không nhiều! Ở Đông Nam Á ít thấy tập đoàn gia đình nào vươn ra tầm thế giới. Việt Nam với những triển vọng kinh tế vĩ mô lạc quan gần đây luôn mơ ước rằng, có ngày thương hiệu Việt làm rạng danh người Việt với thế giới. Và nhiều công ty gia đình Việt như những “ngôi sao ban mai”, như Minh Long, Biti’s, như Vietjet, như Vingroup… cũng mang trong mình hoài bão đó, đặc biệt với thế hệ kế thừa đã được trang bị tri thức hiện đại, có ý chí viết tiếp câu chuyện của cha anh mình, gìn giữ và phát triển cơ nghiệp cho nhiều thế hệ sau. Đây là giai đoạn quan trọng để nhận ra sự cần thiết của sự thay đổi, do tác động tích cực của thể chế, đặc biệt hệ thống pháp luật bảo vệ quyền sở hữu tài sản thừa kế. Trong khi quản trị tốt sự thay đổi, chúng ta không quên phát huy và cập nhật các giá trị văn hóa gia đình để các DNGĐ ngày càng đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước. Vẫn còn quá sớm để xếp hạng các DNGĐ ở Việt Nam. Vẫn còn quá sớm cũng có nghĩa mặt trời đang lên. Phạm phú ngọc tr ai, sáng lập & chủ tịch GIBC

TẶNG TẶNG PHÍ PHÍ GHI DANH PHÍ GHI DANH PHÍ GHI GHI DANH DANH + +

PHÍ PHÍ CƠ SỞ VẬT CHẤT PHÍ CƠ SỞ VẬT CHẤT PHÍ CƠ CƠ SỞ SỞ VẬT VẬT CHẤT CHẤT ĐĂ 19 ĐĂN 20 19 NG 2/ 20 0 G KÝ T / / KÝ RƯỚC GÀY 28/02 TRƯỚ N ÀY 28 C NG

Toàn Cảnh Thị Trường mua, giữ và bán

Đầu tư Rolex, không tích trữ rượu Lafite Lời khuyên của các chuyên gia về đầu tư hàng xa xỉ.

JOHN REARDON

Phụ trách quốc tế về đồng hồ, Christie’s

belinda chang

Chuyên gia về rượu đoạt giải thưởng James Beard, tác giả.

mua:

ZOHAR ELHANANI

CEO của MutualArt, kho lưu trữ trực tuyến lớn về thị trường nghệ thuật

mua:

Four-Figure Rolex

Taylor Fladgate Chip Dry White Port

Đồng hồ mang logo vương miện vẫn là vua của buổi đấu giá, với nhiều tùy chọn ở mọi mức giá. Ví dụ, với giá dưới 10.000 đô la Mỹ, GMT-Master II là chiếc đồng hồ dạng tool watch (loại to, có thêm nhiều chức năng ngoài xem giờ) được đánh giá cao có chức năng chỉnh múi giờ biến nó thành một điểm nhấn phong cách cho du lịch toàn cầu.

Nó chỉ có giá 20 đô la Mỹ, nhưng xứng đáng là rượu khai vị của bạn và bạn có thể sẽ mua trữ nhiều. Rượu Port không có hạn sử dụng, vì vậy hãy mua, mua, mua.

Tác phẩm “Considering the Fey Sisters III” của Martha Jungwirth (2017)

mua:

Martha Jungwirth

giữ:

1950s Patek Philippe Cloisonné Enamel Dials

Bạn không thể bị lỗ vốn với những tác phẩm nghệ thuật cổ điển thu nhỏ này (hình trên, từ năm 1955) mô tả khung cảnh nhiệt đới, bản đồ và nhiều hơn nữa. Chúng có thể giảm giá còn 500.000 đô la Mỹ, nhưng những tuyệt tác này sẽ giữ được giá trị và thường được đánh giá cao.

bán:

Vintage Heuer

Thị trường đồng hồ cổ điển này (là trước khi Heuer trở thành TAG Heuer năm 1985) đang hạ nhiệt. Các nhà đầu cơ đã đẩy giá lên mức cao kỷ lục 100.000 đô la Mỹ - hãy bán ngay bây giờ trước khi thị trường sụp đổ.

18 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Hương vị đáng yêu này từ nhà sản xuất rượu vang Helen Turley và John Wetlaufer sẽ tiếp tục gây sốt trong nhiều năm. Hãy trữ vài chai có giá khoảng 300 đô la Mỹ. Dù sao thì, ai cần Burgundy?

bán:

1990 Château Lafite, Pauillac

Hiện tại nó rất ngon, chắc chắn rồi. Nhưng mức giá tăng ban đầu của Bordeaux đã lên đến đỉnh điểm, các nhà sưu tập đang bắt đầu từ bỏ đam mê háo hức của họ với những chai vang đỏ này.

giữ:

Beauford Delaney

Là nhân vật chính của thời Harlem Renaissance, Delaney từ lâu đã là nghệ sĩ được các nhà phê bình ưa thích. Các tác phẩm của ông trên thị trường thứ cấp đem lại tổng số tiền 1,2 triệu đô la Mỹ năm qua; một tác phẩm của ông trung bình giá 106.000 đô la Mỹ.

bán: KAWS

Những sáng tạo nghệ thuật vui tươi, đôi khi trông hung dữ của KAWS (tên thật là Brian Donnelly) - tranh vẽ, đồ nội thất ngộ nghĩnh, đồ chơi bằng vải đã tỏa sáng tại buổi đấu giá năm 2018, với một số tác phẩm đem về hàng triệu đô la Mỹ. Nó tạo ra một thị trường náo nhiệt - nhưng trong bao lâu?

bài: CHRISTIAN KREZNAR — illustrations by david mahoney

giữ:

2009 Marcassin “Marcassin Vineyard” Chardonnay, Sonoma

Những tác phẩm lớn, đầy màu sắc của họa sĩ người Áo đương thời này, được trưng bày rộng rãi trong suốt năm 2018, với mức đấu giá dưới 30.000 đô la Mỹ - tính đến nay.

Toàn Cảnh Thị Trường

gia đình kinh doanh

Bất động sản và du lịch 20 gia đình kinh doanh tiêu biểu hoạt động trong 16 ngành, lĩnh vực. Trong đó, có sáu lĩnh vực có ít nhất từ ba gia đình trở lên.

bất động sản

4 Thái Hưng, Kinh Đô, BRG, Golf Long Thành, Hoa Lâm, BIM, Vingroup, Sovico, Vihajico, TTC, Mường Thanh.

Hoa Lâm Doji BRG Sovico

xe hơi

ngân hàng

Vingroup

Thực phẩm

thủy sản

du lịch BIM Minh Phú

Y tế

vàng bạc

Hoa Lâm Vingroup

Doji

2 Giao thông & hạ tầng

TTC Sovico BIM Vingroup Mường Thanh

Nutifood Tân Hiệp Phát Kinh Đô

3 Thương mại

Thái Hưng Pomina

2 Thời trang

IPP Thái Hưng Vingroup

Bitis An Phước minh long

1 năng lượng

mía đường

20 | FORBES việt nam tháng 2.2019

TTC Sovico BIM Golf Long Thành

1 Gốm sứ

Giáo dục

Sovico IPP

thép

TTC TTC Vingroup

KHÁM PHÁ CĂN HỘ ĐẲNG CẤP SỞ HỮU SÂN VƯỜN RIÊNG HIẾM HOI TẠI HÀ NỘI Đưa vườn cây lên giữa lưng chừng trời và xây sân tập golf trên tầng thượng là ý tưởng mới mẻ, thực sự khác biệt và đẳng cấp mà Sunshine Group đã táo bạo thực hiện những bước đi tiên phong vào thời điểm cuối năm 2018.

200 CĂN HỘ TẦNG CAO SỞ HỮU SÂN VƯỜN RIÊNG KHUYNH ĐẢO BĐS HÀ NỘI

Sunshine Golden River hiện thực hóa ước mơ của khách hàng về một không gian sống thư giãn không khác gì một căn biệt thự trên tầng cao.

Từng khởi xướng cuộc chơi 4.0 trên thị trường bất động sản, lại tiên phong đưa bộ sưu tập hơn 200 căn hộ sở hữu sân vườn riêng trên tầng cao đến Hà Nội, Sunshine Group luôn đi trước đón đầu để biến những điều không thể thành có thể. Quá trình nghiên cứu thị trường, Sunshine Group nhận thấy đa số khách hàng đều hướng về một căn nhà rộng, có vườn cây xanh mát, không xa trung tâm nhưng phải được tách biệt khỏi khói bụi và ồn ào của phố thị. Những mảnh ghép rời rạc, khó lòng xếp lại với nhau lại càng khiến Sunshine Group, một tập đoàn sở hữu sức trẻ và biên độ sáng tạo không giới hạn, trăn trở để tìm ra lời giải. Và khu đô thị kiểu mới mang dáng dấp của những biệt thự xanh trên tầng cao Sunshine Golden River đã ra đời. Đó là những không gian sống rộng rãi với diện tích từ 150-200m2, phản ánh đúng truyền thống Á Đông, vừa có thể lưu giữ những khoảnh khắc sum họp đại gia đình đầm ấm mà vẫn không thiếu không gian riêng tư cần thiết cho từng thành viên. Hướng ra bên ngoài là diện tích sân vườn rộng lớn lần đầu tiên xuất hiện trên các căn hộ tầng cao tại Hà Nội.

HỘI TỤ HỆ THỐNG TIỆN ÍCH 5 SAO

Khi quyết định đặt dự án Sunshine Golden River tại khu đô thị Nam Thăng Long (Ciputra), Sunshine Group mong muốn xây dựng một giá trị sống, phong cách sống mới tại nơi có sự giao thoa văn hóa với hàng ngàn cư dân quốc tế. Với sân vườn lớn, Sunshine Golden River tạo nên không gian sống thượng lưu giữa lòng Ciputra đẳng cấp. Tại đây, chủ đầu tư đã hi sinh diện tích lớn để làm khoảng không sân vườn rộng rãi – nơi có thể trồng những chậu cây cảnh bên cạnh những bụi hoa nhỏ hay những thảm cỏ xanh thường thấy trong các sân vườn biệt thự dưới mặt đất. Phía bên ngoài các căn hộ, bên cạnh không gian trong lành và xanh mát của khu đô thị quốc tế Nam Thăng Long, Sunshine Group còn thiết kế riêng một hệ sinh thái 5 sao dành cho các cư dân của mình bao gồm hệ thống bể bơi chìm lộ thiên, bể bơi bốn mùa và bể khoáng trên cao, khu xông hơi và massage, phòng gym, chuỗi nhà hàng đa quốc gia... Đặc biệt, Sunshine Group còn mang đến hàng loạt tiện ích mang tinh thần "thương gia" thượng lưu như sân tập Golf trên cao hay khu Cigar Lounge đẳng cấp… Tất cả những tâm huyết của chủ đầu tư nhằm giúp cư dân Sunshine Golden River được tận hưởng những gì sang trọng và thời thượng nhất, trong lối sống giữa một cộng đồng cư dân quốc tế văn minh và đẳng cấp.

Thông tin chi tiết về dự án Sunshine Golden River, vui lòng liên hệ: Fanpage: www.facebook.com/ssgoldenriver | Hotline: 18006258 | Email: sunshinegoldenriver@sunshinemail.vn

TP.HCM |14.03.2019

NEW HORIZONS, NEW POSSIBILITIES

CHÂN TRỜI MỚI, KHẢ NĂNG MỚI MẢNG MÀU MỚI trên bức tranh công nghệ XU HƯỚNG MỚI từ công nghệ blockchain, IoT, AI CƠ HỘI MỚI từ khởi nghiệp ngành công nghệ

Ưu đãi khi mua vé trước ngày 28.01.2019 Còn:

550.000

vnđ/vé

Giá gốc: 880.000 vnđ/vé

Liên hệ hotline:

0933 244 600

Thông tin chi tiết được cập nhật tại

event.forbesvietnam.com/2019techsummit/

/forbesvn/

20 gia đình kinh doanh hàng đầu trong danh sách năm nay kinh doanh ở 16 lĩnh vực, trong đó nhiều nhất là bất động sản, ngân hàng. So với danh sách công bố cách đây 5 năm, có sáu gương mặt mới. Các gia đình kinh doanh xuất hiện trong danh sách này hội đủ các tiêu chí: có ít nhất hai thế hệ, hai vợ chồng kinh doanh chung, hoặc nhiều thành viên gia đình cùng sở hữu doanh nghiệp và tham gia kinh doanh; các doanh nghiệp họ sở hữu sử dụng số lượng nhiều lao động, và đang quản lý và khai thác khối tư liệu sản xuất lớn.

GIA ĐÌNH KINH DOANH HÀNG ĐẦU FORBES VIỆT NAM

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 23

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

NGUYỄN THỊ ĐIỀN & GIA ĐÌNH Bà Nguyễn Thị Cải và chồng Nguyễn Quốc Thái (ảnh nhỏ) sáng lập ra Thái Hưng.

NGUYỄN THỊ CẢI & GIA ĐÌNH

CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI THÁI HƯNG THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: THÉP. NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: NGUYỄN THỊ CẢI

uu Hai vợ chồng ông bà

Nguyễn Quốc Thái, Nguyễn Thị Cải thành lập công ty thương mại Thái Hưng năm 1993 và đưa công ty này phát triển trở thành một trong những công ty kinh doanh thép có tiếng ở miền Bắc. Ba mảng kinh doanh chính của Thái Hưng là sản xuất, kinh doanh phân phối thép và vận tải. Trong đó, hai lĩnh vực đầu tỏ ra nổi trội hơn. Với hơn 2.000 đại lý trên cả nước, thép Thái Hưng được cho là nắm 13% thị phần tiêu thụ thép của cả nước. Thái Hưng hiện là cổ đông lớn ở công ty Gang Thép Thái Nguyên, chiếm cổ phần lớn ở thép Việt Ý. Ông Nguyễn Quốc Thái làm chủ tịch hội đồng quản trị và bà Nguyễn Thị Cải là tổng giám đốc cho đến năm 2015, chuyển giao cho các con. Hiện nay, ông Nguyễn Văn Tuấn, con trai của bà Cải, giữ chức chủ tịch HĐQT công ty CP Thái Hưng, đồng thời là chủ tịch HĐQT công ty CP Gang Thép Thái Nguyên từ 29.6.2017. Bà Nguyễn Thị Vinh, con gái của bà Cải, thay mẹ làm tổng giám đốc công ty Thái Hưng.

24 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

CÔNG TY MAY THÊU GIÀY AN PHƯỚC THÀNH VIÊN: 3 • NGÀNH: MAY MẶC NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: NGUYỄN THỊ ĐIỀN,

uu Sau hơn 25 năm phát triển, từ một cơ sở

dệt may do vợ chồng ông Trần Chiến và bà Nguyễn Thị Điền thành lập năm 1992, công ty may thêu giày An Phước hiện có 11 nhà máy ở miền Nam và Nam Trung Bộ, với hơn 7.000 công nhân. Công ty sử dụng đồng thương hiệu Piere Cardin – An Phước cho hệ thống 140 cửa hàng áo quần thời trang ở 40 tỉnh, thành phố trên cả nước. Trong đó, Hà Nội và TP.HCM chiếm gần 43% số cửa hàng. Bên cạnh hệ thống cửa hàng mang thương hiệu trên, từ năm 2013, công ty có thêm chuỗi cửa hàng đồ lót cao cấp nữ mang thương hiệu Anamai và Bonjour. Ngoài ra, công ty còn phát triển thương hiệu Weis ở thị trường Đức sau khi mua lại thương hiệu này vào năm 2010. So với lần đầu vào danh sách cách đây 5 năm, An Phước có thêm hai nhà máy, một ở khu công nghiệp Tân Bình (2015) để sản xuất thời trang thương hiệu An Phước và Piere Cardin, một nhà máy ở khu công nghiệp Suối Dầu, Cam Lâm, Khánh Hòa (2017). Trần Minh Khoa, 36 tuổi, con trai đầu của hai nhà sáng lập, đang giữ chức phó tổng giám đốc tại công ty. Con gái út đang học đại học ngành thiết kế thời trang ở Mỹ. ä Thông tin thú vị: Bà Điền cho hay, ông Trần Chiến luôn là người mặc đồ mẫu, sản phẩm mẫu cho công ty trước khi quyết định tung ra thị trường hay không.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 25

ẢNH NGUYỄN THỊ ĐIỀN: PHAN QUANG; TƯ LIỆU

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

LÊ VĂN QUANG & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP MINH PHÚ THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: THỦY SẢN NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: LÊ VĂN QUANG

ĐỖ MINH PHÚ & GIA ĐÌNH

TẬP ĐOÀN DOJI, TIEN PHONG BANK THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: ĐỖ MINH PHÚ

uu Cuối năm 2017, ông Đỗ Minh Phú thôi làm chủ

tịch công ty vàng bạc DOJI để làm chủ tịch ngân hàng Tiên Phong (TP Bank). Sau khi tiếp quản ngân hàng ra đời năm 2008 này, hai anh em ông Đỗ Minh Phú – Đỗ Minh Tú đưa ngân hàng thuộc diện tái cơ cấu thành ngân hàng có mức tăng trưởng 70% trong năm 2017. Ông Tú hiện là phó tổng giám đốc TP Bank. Ngân hàng này đặt mục tiêu trở thành ngân hàng số, với mô hình ngân hàng tự động 24/7 LiveBank. Hiện nay có 80 LiveBank trên toàn quốc, phục vụ gần 740 ngàn giao dịch. Ông Phú là người sáng lập DOJI, doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc đang dẫn đầu thị trường vàng miếng, xét theo doanh thu. DOJI hiện có sáu công ty liên kết, bảy công ty trực thuộc, hoạt động trong các lĩnh vực vàng bạc đá quý, khai thác mỏ, bất động sản. Hai người con ông Phú đang giữ chức phó tổng DOJI.

26 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

kỹ sư thủy sản Lê Văn Quang và người bạn đời Chu Thị Bình tách riêng, thu gom thủy sản ở vùng ĐBSCL xuất khẩu qua tập đoàn Sunwah (Hong Kong). Thành lập năm 1992, hơn 20 năm qua Minh Phú là công ty dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam và là một trong những công ty xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới với doanh thu xuất khẩu đạt từ 600 - 700 triệu đô la Mỹ/năm. Một nửa xuất khẩu của Minh Phú là sản phẩm có hàm lượng gia tăng cao. Thị trường quan trọng nhất của công ty đang sử dụng 15 ngàn lao động là Mỹ (40%), Nhật (20%), EU, Canada và Hàn Quốc (10%). Minh Phú cũng là một trong các công ty thủy sản đi đầu trong vụ kiện chống thuế bán phá giá của tôm Việt Nam vào Hoa Kỳ, thị trường Minh Phú đang được hưởng mức thuế suất 0%. Có bằng kỹ sư chế biến đại học Thủy sản Nha Trang, ông Quang phụ trách các vấn đề chiến lược, đối ngoại, tổ chức sản xuất. Trong khi đó bà Bình phụ trách quản lý về tài chính, điều hành nội bộ, vai trò đặc biệt quan trọng trong việc vực dậy đưa Minh Phú trở lại quỹ đạo sản xuất sau giai đoạn 2008 khi có lúc công ty lấn sân sang đầu tư tài chính, bất động sản. Con gái cả Lê Thị Dịu Minh, 1986, sau khi du học cũng tham gia kinh doanh cùng gia đình hiện là phó tổng giám đốc Minh Phú, thành viên hội đồng quản trị. Gia đình cổ đông sáng lập này đang kiểm soát khoảng 60% cổ phần của Minh Phú. Ông Quang có bốn con gái. Trong đợt nghỉ hè ông Quang đưa con vào “thực tập” tại nhà máy với vị trí công nhân sản xuất trực tiếp, trừ người quản lý các công nhân xung quanh không biết điều này. Chủ tịch Minh Phú cho biết các con nếu muốn có thể gia nhập công ty gia đình nhưng sẽ bắt đầu với vị trí nhân viên. ä Thông tin thú vị: Năm 2018 bà Chu Thị Bình bất ngờ được chú ý trên truyền thông sau vụ kiện gửi 245 tỉ đồng tại ngân hàng Eximbank bị cựu cán bộ của ngân hàng này chiếm dụng, tòa án sơ thẩm phán quyết ngân hàng buộc phải hoàn trả cho người gửi. Về vụ kiện này, “vua tôm” cho biết không để tâm khi phân vai người vợ sẽ đứng ra giải quyết, thậm chí ông Quang chỉ biết thông tin qua báo chí và các đối tác làm việc khi “số tiền không nhỏ nhưng mình phải lo giải quyết quan tâm đến vấn đề lớn hơn như điều hành sản xuất cả công ty.”

ẢNH: LÊ QUANG NHẬT; ĐỖ MINH PHÚ: GIANG HUY

uu Từ xí nghiệp thủy sản nhà nước, giữa thập niên 1980

Ông Lê Văn Quang và người bạn đời Chu Thị Bình. THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 27

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

TRẦN THANH HẢI – TRẦN THỊ LỆ DOANH NGHIỆP: NUTIFOOD THÀNH VIÊN: 2 • NGÀNH: THỰC PHẨM VÀ ĐỒ UỐNG NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: TRẦN THANH HẢI

uu Năm 2013, sau khi quỹ đầu tư Dream Incubator thoái vốn

khỏi NutiFood, thông qua các đối tác trung gian ông Trần Thanh Hải và bà Trần Thị Lệ (cùng sinh năm 1973, cùng quê Bình Định) đã mua lại số cổ phần này và nâng tỉ lệ sở hữu, kiểm soát tại công ty này. Thành lập năm 1997, tiền thân của NutiFood là cơ sở Dinh dưỡng Đồng Tâm chuyên về sữa dinh dưỡng. Bác sĩ Trần Thị Lệ gia nhập trung tâm năm 1998. Hai năm sau, bà được bổ nhiệm làm giám đốc và đưa công ty này vượt qua nhiều sóng gió: cuộc khủng hoảng về truyền thông với NutiFood năm 2004, khủng hoảng kinh tế 2008… Trái lại, ông Hải, tốt nghiệp đại học Nông lâm TP.HCM, trở thành cán bộ nhà nước trước khi nghỉ việc, kinh doanh bất động sản. Năm 2013, ông Hải trở thành chủ tịch NutiFood và thực hiện nhiều thay đổi để phát triển công ty: phát triển sản phẩm, xây dựng nhà máy mới… đưa NutiFood cùng với Vinamilk, TH Milk trở thành ba công ty sữa lớn nhất Việt Nam. Hiện tại NutiFood có bốn nhà máy ở Bình Dương, Gia Lai, Hưng Yên và Hà Nam. Tại công ty khi ông Hải phụ trách chiến lược phát triển và kinh doanh thì bà Lệ quán xuyến việc điều hành chung và phát triển sản phẩm, tập trung vào các Ông Trần Thanh Hải và bà Trần Thị Lệ đánh trống chào mừng liên doanh dòng sữa dinh dưỡng, hỗ Ashahi NutiFood đi vào hoạt động. trợ điều trị. Hiện tại, danh mục của NutiFood ngoài sản phẩm từ sữa dinh dưỡng còn sản xuất cà phê hòa tan, ngũ cốc dinh dưỡng. Doanh thu của NutiFood ước khoảng 9.000 tỉ đồng, tăng 3,2 lần so với năm 2013 thời điểm gia đình này trở thành chủ sở hữu NutiFood. ä Thông tin thú vị: Năm 2013 khi kiểm soát cổ phần của NutiFood ban đầu ông Hải lên kế hoạch chỉ đầu tư trong hai năm giúp bà Lệ khi thấy “phụ nữ kinh doanh cực quá,” nhưng sau đó NutiFood trở thành hoạt động kinh doanh chính vì “lỡ theo rồi không rút ra được.” 28 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

LƯƠNG XUÂN HÀ & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP: VIHAJICO THÀNH VIÊN: 3 • NGÀNH: BẤT ĐỘNG SẢN NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: LƯƠNG XUÂN HÀ

uu Ông Lương Xuân Hà, chủ tịch công ty

Vihajico, là đơn vị đầu tư dự án Ecopark tại Văn Giang, Hưng Yên với tổng diện tích 500 héc ta, tổng vốn đầu tư 800 triệu đô la Mỹ. Khởi đầu với một cửa hàng đồng hồ sau khi kết thúc nghĩa vụ quân sự, ông Hà trải qua nhiều lĩnh vực kinh doanh từ cửa hàng bán ô tô cho tới nhà hàng, trước khi thành lập Vihajico vào năm 2003. Với tầm nhìn bất động sản phía Đông Hà Nội sẽ thuận lợi hơn sau khi cầu Thanh Trì và cầu Vĩnh Tuy hoàn thành, ông Hà và ông Đào Ngọc Thanh, tổng giám đốc Vihajico quyết định đầu tư vào dự án bên kia sông Hồng. Sau gần 10 năm phát triển, đặc biệt mạng lưới hạ tầng kết nối tốt hơn Ecopack đang là dự án được các nhà đầu tư quan tâm. Hiện nay ngoài vợ là bà Đặng Thị Ngọc Bích đang giữ vị trí phó tổng giám đốc, con trai ông Hà là Lương Tuấn Nghĩa tham gia vào hội đồng quản trị Vihajico. Ngoài ra, Nghĩa còn là chủ tịch điều hành Evergreen Invest, một công ty đầu tư, đối tác kinh doanh của nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ đem lại giá trị gia tăng cho khu đô thị Ecopark như giáo dục, giải trí, ẩm thực, khách sạn.

JOHNATHAN HẠNH NGUYỄN & GIA ĐÌNH TẬP ĐOÀN LIÊN THÁI BÌNH DƯƠNG THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: THƯƠNG MẠI, NHƯỢNG QUYỀN NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: JOHNATHAN HẠNH NGUYỄN

uu Ông Johnathan Hạnh Nguyễn dẫn dắt tập đoàn Liên Thái

Bình Dương (IPP) ở cương vị chủ tịch, trong khi vợ ông, bà Lê Hồng Thủy Tiên, đảm nhận chức vụ tổng giám đốc. Hiện tại Ông Jonathan Hạnh Nguyễn và vợ tại lễ ra mắt Forbes Việt Nam tháng 6.2013 IPP là công ty tư nhân có quy mô kinh doanh rượu, phân phối hàng xa xỉ phẩm, với gần 100 thương hiệu thời trang, nước hoa, rượu, thuốc lá và hơn 10 thương hiệu ẩm thực. Hai người con trai riêng của ông Hạnh là Louis Nguyễn và Phillip Nguyễn cũng tham gia kinh doanh cùng cha. Hiện tại Louis Nguyễn là phó tổng giám đốc phát triển kinh doanh, chịu trách nhiệm các sản phẩm thời trang phân khúc trung cấp, còn Phillip Nguyễn là phó tổng giám đốc phát triển các dự án. Năm 2018, IPP mở cửa hàng ủy quyền cao cấp của Apple đầu tiên tại TP.HCM. IPP cũng liên doanh với tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Nasco, Vietjet thành lập công ty cổ phần nhà ga quốc tế Cam Ranh (CRTC), chủ đầu tư nhà ga quốc tế sân bay Cam Ranh. Ông Johnathan Hạnh Nguyễn hiện đang là chủ tịch của CRTC. Trước đó, các công ty liên quan đến “ông vua hàng hiệu” này đã kiểm soát gần 45% cổ phần công ty Dịch vụ hàng không sân bay Tân Sơn Nhất chuyên kinh doanh dịch vụ và hàng miễn thuế tại sân bay. Theo công bố, IPP đạt doanh thu 595 triệu đô la Mỹ trong năm 2017.

ẢNH NUTIFOOD: TUYẾT ÂN; XUÂN HÀ: DANNY BACH; JOHNATHAN: TRAN TU VINH

Nhà ga quốc tế Cam Ranh được đưa vào khai thác sau 19 tháng xây dựng.

Ông Jonathan Hạnh Nguyễn và vợ tại lễ ra mắt Forbes Việt Nam tháng 6.2013

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 29

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

LÊ VĂN KIỂM & GIA ĐÌNH

CÔNG TY CỔ PHẦN GOLF LONG THÀNH THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: BẤT ĐỘNG SẢN, SÂN GOLF, NĂNG LƯỢNG. NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: LÊ VĂN KIỂM

uu Năm 2018, KN Cam Ranh, công ty thành viên của công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh Golf Long

Thành đưa vào vận hành sân Golf Links Cam Ranh do Greg Norman thiết kế. Bên cạnh sân golf Long Thành và golf Long Viên (Vientiane, Lào), đây là sân golf thứ ba do gia đình ông Lê Văn Kiểm đầu tư. Golf Links Cam Ranh nằm trong dự án khu nghỉ dưỡng KN Paradise do gia đình ông Kiểm đầu tư. Ông Lê Văn Kiểm và vợ Trần Cẩm Nhung đang chuyển giao công việc điều hành cho con. Khởi nghiệp từ cơ sở sản xuất thức ăn gia súc nhỏ trước khi thành lập công ty may Huy Hoàng vào thập niên 1980, ông Kiểm từng gặp khó khăn khi cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 diễn ra khiến bất động sản bị đóng băng. Nhờ chính sách giãn nợ của nhà nước, bất động sản phục hồi, ông thoát khỏi khó khăn. Các mảng kinh doanh chính hiện nay là bất động sản, golf, khai khoáng, năng lượng. Hai người con của họ, Lê Nữ Thùy Dương và Lê Huy Hoàng đang tham gia điều hành việc kinh doanh công ty gia đình này. ä Thông tin thú vị: Ông Lê Văn Kiểm được phong Anh hùng Lao động năm 2008. (XEM BÀI TRANG 56)

Ông bà Lê Văn Kiểm - Trần Cẩm Nhung và hai con.

30 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

Bà Trần Thị Lâm, chủ tịch tập đoàn Hoa Lâm.

TRẦN THỊ LÂM & GIA ĐÌNH DOANH NGHIỆP HOA LÂM THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: TRẦN THỊ LÂM

ẢNH: TƯ LIỆU; TRẦN THỊ LÂM: LÊ QUANG NHẬT

uu Khởi nghiệp từ giữa thập niên 1980 tên tuổi bà Trần Thị Lâm gắn liền với Hoa Lâm, tập đoàn kinh doanh

đa ngành hoạt động trong lĩnh vực bất động sản, ngân hàng, y tế, đầu tư tài chính. Bà Trần Thị Lâm (1957, giấy tờ: 1959) hiện giữ chức chủ tịch tập đoàn Hoa Lâm, trong khi người chồng, ông Dương Ngọc Hòa (1956) giữ chức chủ tịch ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thương tín (Vietbank), ngân hàng gia đình bà Lâm đang là cổ đông lớn. Vietbank là ngân hàng có quy mô nhỏ trong hệ thống với tổng tài sản hơn hai tỉ đô la Mỹ. Hoạt động theo hình thức công ty từ năm 1994, ban đầu hoạt động kinh doanh của bà Lâm - ông Hòa gắn với công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Vận tải Nhất Nguyên. Năm 1999, công ty TNHH Hoa Lâm được thành lập tập trung vào việc sản xuất xe gắn máy thương hiệu Halim và sau đó thành lập liên doanh xe máy Hoa Lâm – Kymco chuyên sản xuất và lắp ráp xe tay ga thương hiệu Kymco. Từ lĩnh vực xe máy, Hoa Lâm định hình hoạt động trong lĩnh vực ngân hàng, y tế, bất động sản như hiện tại. Qua các công ty thành viên, Hoa Lâm đã và đang phát triển các cao ốc văn phòng thương mại ở trung tâm TP.HCM với thương hiệu “Lim”: Lim 1 (khánh thành 2013), Lim 2 (2015) và đang xây dựng Lim 3, khởi công xây dựng vào năm 2017. Trong lĩnh vực y tế, Hoa Lâm cũng được nhắc đến khi khánh thành bệnh viện Quốc tế City đi vào hoạt động từ năm 2013. Cuối năm 2018, tập đoàn khai trương thêm bệnh viện Gia An 115, bệnh viện đầu tư theo mô hình liên kết công – tư (PPP) giữa Hoa Lâm và bệnh viện Nhân dân 115. Năm 2018, Hoa Lâm cũng mở bán Kingdom 101, dự án có vị trí đắc địa tại trung tâm quận 10, gồm ba cao ốc, với gần 1.000 căn hộ. Thế hệ kế nghiệp của gia đình bà Lâm cũng đang sát cánh tham gia kinh doanh cùng hai nhà sáng lập: Dương Nhất Nguyên (1983), đại học Greenwich (Anh), phó tổng giám đốc, thành viên hội đồng quản trị ngân hàng Vietbank; Dương Mai Anh (1986), đại học California, phó tổng giám đốc tập đoàn, Dương Bảo Anh (1989), chủ tịch điều hành bệnh viện Gia An 115.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 31

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

LÝ NGỌC MINH & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP MINH LONG 1 THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: GỐM SỨ NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: LÝ NGỌC MINH

NGUYỄN THỊ NGA & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP: BRG GROUP, INTIMEX, SEABANK THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: NGUYỄN THỊ NGA

uu Tháng 4.2018, bà Nguyễn Thị

Nga thôi chức chủ tịch hội đồng quản trị ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank), vị trí bà giữ suốt 11 năm qua để giữ vị trí chủ tịch BRG, tập đoàn phát triển thành phố thông minh tại xã Hải Bối, Vĩnh Ngọc, huyện Đông Anh, Hà Nội, theo tuyên bố đầu tư bốn tỉ đô la Mỹ trên diện tích 271 héc ta. Tập đoàn BRG cũng là chủ đầu tư lập quy hoạch chi tiết 1/500 cho toàn bộ diện tích 2.080 héc ta hai bên trục tuyến đường Võ Nguyên Giáp từ cầu Nhật Tân đến sân bay Nội Bài. Trong BRG, ông Lê Hữu Báu, chồng bà Nga, giữ chức vụ tổng giám đốc. Ở SeABank, bà Nga giữ vị trí phó chủ tịch thường trực, con gái bà là Lê Thu Thủy (ảnh nhỏ) giữ chức tổng giám đốc kiêm phó chủ tịch, con trai Lê Tuấn Anh là thành viên hội đồng quản trị ngân hàng.

32 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

sứ, ông Lý Ngọc Minh sáng lập công ty Gốm sứ Minh Long 1 năm 1970. Hiện nay, bốn người con đang cùng ông điều hành kinh doanh. Trong những năm qua, Minh Long 1 chú trọng đầu tư hai dây chuyền sản xuất tự động hóa hoàn toàn, có công suất cung cấp 120 ngàn đơn vị sản phẩm/ ngày, gấp đôi so với trước. Tỉ lệ thành phẩm sau khi nung được nâng lên mức 80% so với mức 60% khi chưa vận hành dây chuyền mới. Sau nhiều năm cung cấp các sản phẩm quanh bộ bàn ăn, giữa năm 2018, Minh Long 1 ra mắt sản phẩm nồi gốm. Sản phẩm này được bán qua kênh thương mại điện tử, theo ông Lý Huy Sáng, đón đầu sự thay đổi thói quen mua sắm của người dùng. Trong một lần nói chuyện tại hội nghị CEO, ông Minh cho biết, việc đào tạo thế hệ thứ tư tiếp nối truyền thống làm gốm của gia đình đã được thực hiện từ nhiều năm trước. Con trai đầu của ông Minh là Lý Huy Sáng là phó tổng giám đốc phụ trách kinh doanh. Hai con trai còn lại, Lý Huy Đạt lo kỹ thuật, Lý Huy Bửu quản lý sản xuất, người con gái Lý Khả Trân phụ trách khâu thiết kế. ä Thông tin thú vị: Chủ công ty gốm sứ Cường Phát, chuyên về xuất khẩu là em trai của ông Lý Ngọc Minh. Cô em gái cùng mẹ khác cha chuyên cung ứng nguyên liệu cho ngành gốm sứ.

ẢNH: PHAN QUANG; TƯ LIỆU

uu Sinh ra trong gia đình ba đời làm gốm

Ông Lý Ngọc Minh và con trai đầu Lý Huy Sáng.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 33

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

VƯU KHẢI THÀNH & GIA ĐÌNH

CÔNG TY BITI’S THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: GIÀY DÉP NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: VƯU KHẢI THÀNH

uu Sau 37 năm điều hành, cuối năm 2018 nhà

sáng lập Biti’s, ông Vưu Khải Thành đã trao lại chức tổng giám đốc cho con gái đầu Vưu Lệ Quyên. Tân CEO của Biti’s, 39 tuổi. Quyên cùng với người em Vưu Lệ Minh, thế hệ kinh doanh thứ hai của gia đình kinh doanh gốc Hoa này đang thay đổi diện mạo cho thương hiệu giày Việt bằng việc phát triển các sản phẩm dành cho giới trẻ. Theo công bố của Biti’s, Biti’s Hunter, dòng sản phẩm thể thao mới dành cho giới trẻ vươn lên đứng đầu về số lượng sản phẩm bán ra trong ngành hàng giày thể thao. Sản phẩm này đã bắt tay với các thương hiệu nước ngoài như Marvel, Pepsi và H&M, đẩy mạnh các phiên bản giày xu hướng và bán thông qua các kênh online. Trong khi đó, Biti’s Kids, hợp tác với các thương hiệu như Disney, DC, Doraemon… chiếm gần 30% thị phần ngành giày dép trẻ em. Biti’s do ông Vưu Khải Thành và vợ là bà Lai Khiêm lập nghiệp từ hai tổ sản xuất Bình Tiên và Vạn Thành (tiền thân của hợp tác xã cao su Bình Tiên) tại quận 6, TP.HCM, vào thập niên 1980. Ban đầu các hợp tác xã sản xuất dép cao su xuất khẩu sang thị trường Liên Xô và các nước Đông Âu, sau đó phục vụ cho thị trường Tây Nam Trung Quốc và các nước Tây Âu. Đầu thập niên 1990, công ty gia đình ông Vưu Khải Thành tập trung vào thị trường nội địa, trở thành thương hiệu hàng đầu, với nhóm khách hàng chính là học sinh, thiếu nhi tại Việt Nam. “Nâng niu bàn chân Việt” của Biti’s là một trong những thông điệp quảng cáo phổ biến thời đó.

34 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

Ảnh trên xuống: Ông Vưu Khải Thành và vợ Lai Khiêm; Vưu Lệ Quyên (giữa) trong lễ chuyển giao quyền tổng giám đốc Biti’s.

TRẦN QUÝ THANH & GIA ĐÌNH DOANH NGHIỆP: TÂN HIỆP PHÁT THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: NƯỚC GIẢI KHÁT NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: TRẦN QUÝ THANH

uu Ra đời năm 1994, Tân Hiệp Phát từ một công ty không tên tuổi trong lĩnh vực sản xuất nước giải khát

ẢNH THP: DANNY BACH; TƯ LIỆU

trở thành một tập đoàn có nhiều sản phẩm đồ uống được biết đến rộng rãi trong cả nước. Công ty do ông Trần Quý Thanh và bà Phạm Thị Nụ sáng lập, đang trong giai đoạn chuyển giao việc điều hành từ thế hệ đầu sang hai người con gái là Trần Uyên Phương và Trần Ngọc Bích. Cô con gái đầu, Uyên Phương phụ trách về mua hàng, truyền thông, các hoạt động trên nền tảng kỹ thuật số, cô Ngọc Bích phụ trách về nhân sự, tài chính, và ông Thanh phụ trách điều hành chung cũng như phát triển sản phẩm mới. Theo số liệu từ công ty nghiên cứu thị trường VIRAC, năm 2017, Tân Hiệp Phát đạt doanh thu khoảng 7.000 tỉ đồng, chiếm hơn 13% thị phần đồ uống không cồn tại Việt Nam, đứng thứ hai sau Suntory PepsiCo. Từ cuối năm 2015, Tân Hiệp Phát gặp sự phản ứng của một bộ phận người tiêu dùng liên quan đến vụ con ruồi, khi có một người bán hàng phát hiện có con ruồi trong sản phẩm. Người này sau đó bị bắt khi đang nhận tiền từ Tân Hiệp Phát và bị xử án bảy năm tù. Sự kiện này được cho là gây ảnh hưởng, giảm khoảng 2.000 tỉ đồng doanh thu năm 2016. Đầu năm 2019, Tân Hiệp Phát khánh thành nhà máy thứ tư tại Hậu Giang, với diện tích 40 héc ta và mức đầu tư gần 4.000 tỉ đồng. ä Thông tin thú vị: Con trai út, Trần Quốc Dũng từng làm ở Tân Hiệp Phát, sau tách ra lập công ty Trần Toàn Phát sản xuất, kinh doanh mỹ phẩm collagen. (XEM BÀI TRANG 50)

Thế hệ thứ hai ở Tân Hiệp Phát: Trần Uyên Phương (trái) và Trần Ngọc Bích.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 35

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

ĐẶNG VĂN THÀNH & GIA ĐÌNH uu Sau 40 năm phát triển Thành Thành Công

(TTC) kinh doanh đa ngành, hoạt động ở năm lĩnh vực chính: mía đường – năng lượng – bất động sản du lịch - giáo dục. Tập đoàn gia đình có hơn 150 đơn vị trực thuộc. Trong lĩnh vực mía đường, với hạt nhân là công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công - Biên Hòa (Bourbon Tây Ninh cũ) từ năm 2013 đến nay TTC đã hợp nhất nhiều công ty trong ngành, mở rộng quy mô: Đường Biên Hòa, Mía đường Hoàng Anh Gia Lai, Đường Ninh Hòa, Mía đường Nhiệt điện Gia Lai… Doanh thu mảng mía đường của TTC hiện tại vượt 10 ngàn tỉ đồng, lợi nhuận sau thuế vượt 500 tỉ đồng/ năm. Trong mảng năng lượng, ngoài các nhà máy

36 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

điện sinh khối tận dụng nguyên liệu trong quá trình sản xuất đường, TTC sở hữu các nhà máy thủy điện quy mô trung bình và nhỏ, và cũng là một trong các nhà đầu tư tư nhân năng động đầu tư vào điện mặt trời. Ở mảng du lịch, hệ thống TTC Hospitality sở hữu 18 điểm đến tại các khu vực du lịch trọng điểm. Tiền thân của TTC là cơ sở sản xuất cồn mật rỉ được thành lập bởi hai nhà sáng lập là ông Đặng Văn Thành và bà Huỳnh Bích Ngọc. Ông Thành là chủ tịch của TTC, người hoạch định chiến lược đưa công ty phát triển trong giai đoạn đầu và mở rộng sang các mảng kinh doanh mới sau khi chấm dứt vai trò tại Sacombank vào năm 2012. Trong khi đó bà Huỳnh Bích Ngọc, phó chủ tịch tập đoàn dẫn dắt

ẢNH PHƯƠNG THẢO: LINH LUONG THAI/BLOOMBERG/GETTY IMAGES; MQ-PHOTO

DOANH NGHIỆP: TTC • THÀNH VIÊN: 6 NGÀNH: ĐA NGÀNH • NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: ĐẶNG VĂN THÀNH

Ảnh từ trái sang: Đặng Huỳnh Anh Tuấn, Đặng Huỳnh Ức My, ông Đặng Văn Thành, bà Huỳnh Bích Ngọc, Đặng Hồng Anh và vợ là Hồ Thị Phương Thảo.

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO & GIA ĐÌNH

CÔNG TY: SOVICO HOLDINGS THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: NGUYỄN THỊ PHƯƠNG THẢO

TTC suốt 10 năm cuối khi ông Thành làm chủ tịch Sacombank. Giai đoạn 2005 - 2006, thế hệ thứ hai của tập đoàn đã sát cánh tham gia kinh doanh cùng gia đình. Con cả, Đặng Hồng Anh, 1980, tốt nghiệp đại học Kinh tế TP.HCM, hiện là phó chủ tịch tập đoàn, từng dẫn dắt Sacomreal, mảng kinh doanh địa ốc, hiện phát triển dưới thương hiệu TTC Land. Con thứ, Đặng Huỳnh Ức My, 1981, chủ tịch công ty Đầu tư Thành Thành Công, một công ty hạt nhân của tập đoàn thực hiện các hoạt động đầu tư. Ức My có hứng thú phát triển TTC Education, mảng giáo dục, nhánh TTC đang sở hữu hệ thống giáo dục từ bậc mầm non tới đại học tại khu vực TP.HCM, Biên Hòa, Đà Lạt, Bình Dương, Bến Tre với hơn 12 ngàn học sinh, sinh viên. Hai thành viên khác của gia đình này, Đặng Huỳnh Anh Tuấn và Đặng Huỳnh Thái Sơn, thế hệ 9X, sau khi du học cũng trở về sát cánh kinh doanh cùng gia đình. ä Thông tin thú vị: Sau khi chấm dứt ảnh hưởng tại Sacombank vào năm 2012, ông Đặng Văn Thành được xem là vẫn có tham vọng trở lại lĩnh vực ngân hàng. Bên cạnh thời gian điều hành kinh doanh tại TTC, hiện tại, doanh nhân họ Đặng dành nhiều thời gian đi chia sẻ về quản trị kinh doanh với các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

uu Nữ tỉ phú tự thân Nguyễn Thị Phương Thảo và gia

đình đang sở hữu cổ phần lớn của hãng hàng không Vietjet và HD Bank, ngân hàng niêm yết trên sàn chứng khoán TP.HCM tháng 3.2018. Vietjet Air đang phát triển nhanh cả về số lượng máy bay lẫn đường bay trong và ngoài nước. Sovico Holding, công ty do ông Nguyễn Thanh Hùng, chồng bà Thảo, ngồi nghế chủ tịch hội đồng quản trị, cổ đông sáng lập Vietjet Air, đầu tư vào lĩnh vực nghỉ dưỡng khi sở hữu Furama (Đà Nẵng), Anantara (Nha Trang). Mảng phát triển bất động sản chủ yếu do công ty bất động sản Phú Long, nơi Sovico Holdings là cổ đông chiến lược, triển khai với dự án Dragon City (quận 7, TP.HCM). Sovico Holdings, tiền thân là công ty cổ phần Sóng Việt được thành lập vào đầu những năm 1990. Trước khi chính thức thành lập, Sovico khởi đầu là một doanh nghiệp kinh doanh hàng tiêu dùng, nhu yếu phẩm, hàng thực phẩm, điện tử và may mặc.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 37

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

ĐỖ DUY THÁI & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP: THÉP VIỆT, POMINA THÀNH VIÊN: 30 • NGÀNH: THÉP NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: ĐỖ DUY THÁI

uu Ông Đỗ Duy Thái là sáng lập kiêm tổng giám

Ông Lê Thanh Thản & con gái.

LÊ THANH THẢN & GIA ĐÌNH

TẬP ĐOÀN MƯỜNG THANH THÀNH VIÊN: 3 • NGÀNH: BẤT ĐỘNG SẢN, XÂY LẮP, KHÁCH SẠN • NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: LÊ THANH THẢN

uu Sinh năm 1949, khởi nghiệp kinh doanh từ

năm 1990, ở tuổi 70 ông Lê Thanh Thản đang dẫn dắt hai công ty hoạt động trong lĩnh vực xây lắp, bất động sản và du lịch. Doanh nghiệp thứ nhất, công ty trách nhiệm hữu hạn Xây dựng số 1 Điện Biên, chủ đầu tư của nhiều dự án khu đô thị lớn như Xa La, Đại Thanh, Kim Văn - Kim Lũ, Thanh Hà… nổi tiếng vì mức giá cạnh tranh. Doanh nghiệp thứ hai, Mường Thanh, cung cấp dịch vụ lưu trú du lịch với 11.500 phòng, trải dài từ Tuyên Quang đến Cà Mau. Hệ thống có 60 khách sạn đang hoạt động và bốn khách sạn đang được xây dựng. Ông Thản cũng xây dựng một bệnh viện đa khoa 350 giường và khu giải trí Sarafi rộng 100 héc ta tại Nghệ An - quê hương doanh nhân này. Năm 2013, ông Thản bổ nhiệm Lê Thị Hoàng Yến (1987), con gái đầu làm tổng giám đốc điều hành chuỗi khách sạn Mường Thanh. Con trai thứ, Lê Hải An (1991), theo học ngành sạn đang là phó tổng giám đốc Cienco 5 - Thanh Hà, phát triển dự án 400 héc ta. Hoạt động kinh doanh không ngừng mở rộng, không có ý định thay mô hình công ty gia đình, ông Thản đang dần chuyển giao quyền điều hành kinh doanh cho các con. (XEM BÀI TRANG 44)

38 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

ẢNH: TƯ LIỆU; DUY THÁI: LÊ QUANG NHẬT; THANH THẢN: JAMES DƯƠNG

đốc của công ty Thép Việt và là thành viên hội đồng quản trị của công ty cổ phần thép Pomina, công ty niêm yết vào năm 2010. Theo thông tin tự bạch, Pomina chiếm 14% thị phần tiêu thụ thép cả nước với doanh thu hơn 10 ngàn tỉ đồng trong ba quý tính từ đầu năm 2018. Công ty đang đầu tư ba dự án sản xuất thép mới, trị giá 175 triệu đô la Mỹ để tăng vị thế sau vài năm giảm sút thị phần vào tay các đối thủ cạnh tranh. Gia tộc nhà họ Đỗ gồm các anh em và con cháu của ông Đỗ Duy Thái không chỉ nắm quyền chi phối cổ phần tại hai công ty này mà còn nắm giữ hầu hết các vị trí trọng yếu tại Thép Việt và Pomina. Gần đây, thế hệ thứ hai nhà họ Đỗ được đẩy lên để nắm quyền điều hành một số vị trí quan trọng trong các công ty thành viên.

TRẦN KIM THÀNH – TRẦN LỆ NGUYÊN & GIA ĐÌNH

CÔNG TY KIDO THÀNH VIÊN: 5 • NGÀNH: THỰC PHẨM, BẤT ĐỘNG SẢN NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: TRẦN KIM THÀNH - TRẦN LỆ NGUYÊN

uu Có mặt trong danh sách “20 gia đình kinh doanh” lần thứ nhất, năm năm qua, bước ngoặt lớn nhất với

anh em Trần Kim Thành – Trần Lệ Nguyên là việc bán lại toàn bộ mảng bánh kẹo cho tập đoàn Modelez và bẻ lái công ty sang mảng sản xuất dầu ăn. “Hậu” bánh kẹo, hiện tại Kido, tên gọi mới của Kinh Đô, là công ty nội địa nắm giữ thị phần dầu ăn lớn nhất tại Việt Nam khi chi phối một loạt các công ty con, công ty liên kết. Kido nắm giữ trực tiếp 75,44% cổ phần Dầu Tường An, sở hữu 51% cổ phần tại Vocarimex, giữ 24% quyền biểu quyết tại Dầu Thực vật Cái Lân (Calofic), 49% quyền biểu quyết tại Dầu ăn Golden Hope Nhà Bè. Ngoài ngành dầu ăn, Kido cũng kiểm soát 65% cổ phần của công ty cổ phần Thực phẩm Đông lạnh Kido, công ty sở hữu các thương hiệu kem Celano, Merino, sữa chua Wel Yo. Kido sở hữu 50% cổ phần của công ty cổ phần chế biến thực phẩm Dabaco, công ty chế biến các sản phẩm từ thịt như xúc xích, đồ hộp có trụ sở phía Bắc. Hai anh em Trần Kim Thành (1960) - Trần Lệ Nguyên (1968) khởi nghiệp kinh doanh từ một cơ sở sản xuất bánh snack nhỏ tại quận 6, TP.HCM vào năm 1993. Nhờ mạnh dạn áp dụng sản xuất thực phẩm quy mô lớn trên dây chuyền công nghiệp công ty mau chóng phát triển vượt khỏi quy mô gia đình, trở thành công ty tư nhân niêm yết sớm nhất trên sàn chứng khoán. Trong hai anh em, ông Thành thiên về hoạch định chiến lược và quản trị, ông Nguyên có thế mạnh về đầu tư và quản lý các vấn đề tài chính. Ngoài hai anh em họ Trần, nhiều thành viên gia đình cũng tham gia điều hành tại Kido: bà Vương Bửu Linh (1965, vợ ông Thành); bà Vương Ngọc Xiềm (1962, vợ ông Nguyên); ông Trần Quốc Nguyên (1970, em trai) đều là phó tổng giám đốc, thành viên hội đồng quản trị Kido. Ở góc độ cá nhân, hai doanh nhân họ Trần còn nhiều khoản đầu tư cá nhân vào bất động sản, khách sạn, chứng khoán, truyền hình. ä Thông tin thú vị: Trong dịp sinh nhật trước khi du học, Trần Tuyết Nhi, con gái ông Trần Lệ Nguyên từ chối tổ chức rình rang và sau đó ủng hộ hội Bảo trợ bệnh nhân nghèo TP.HCM 100 triệu đồng số tiền gia đình cho để tổ chức sinh nhật.

Ông Trần Lệ Nguyên (thứ năm từ trái sang) và ông Trần Kim Thành (thứ sáu) tại lễ công bố hợp tác với Glico.

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 39

G IA Đ Ì N H K I N H D OA N H H À N G ĐẦU

Từ trái sang: Đoàn Quốc Huy và ông Đoàn Quốc Việt trong lễ ký với đối tác.

ĐOÀN QUỐC VIỆT & GIA ĐÌNH

DOANH NGHIỆP: BIM THÀNH VIÊN: 4 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: ĐOÀN QUỐC VIỆT

không Air Mekong. Sau khi biểu tượng “Sếu đầu đỏ” ngừng bay, bất động sản trở thành hoạt động kinh doanh lõi của công ty gia đình này. Hiện tại, các dự án bất động sản, du lịch do BIM Group triển khai trải dài từ Hạ Long, Hà Nội, Phú Quốc và Vientiane (Lào), quỹ đất 5,5 triệu m 2 nổi bật gồm: InterContinental Phu Quoc Long Beach Resort (khách sạn năm sao 339 phòng), Fraser Suites Hà Nội (186 căn hộ cao cấp cho thuê), Green Bay Village Hạ Long (tổ hợp chung cư cao cấp, nhà liền kề), tổ hợp giải trí mua sắm Halong Marine Plaza (110.000 m 2), Crowne Plaza Vientiane (khách sạn 5 sao, 200 phòng)... Tích lũy kinh doanh ở Ba Lan, năm 1994, tiến sĩ Đoàn Quốc Việt bắt đầu đầu tư về quê nhà với dự án đầu tiên là khách sạn Hạ Long. Ngoài bất động sản, hiện tại BIM có 2.000 héc ta nuôi tôm, năm 2018 rót 7.000 tỉ đồng đầu tư vào năng lượng mặt trời. BIM cũng phát triển hệ thống trung tâm tập luyện thể hình hiện có 15 điểm mang thương hiệu Elite Fitness... Từ năm 2005, Đoàn Quốc Huy, con trai thứ ông Việt sau khi du học trở về nước, tham gia kinh doanh cùng gia đình, bắt đầu với vị trí trợ lý tổng giám đốc và hiện được bổ nhiệm làm phó chủ tịch tập đoàn, tổng giám đốc, cánh tay phải của ông Việt. Hai thành viên khác của gia đình, bà Khổng Thị Hiền, vợ ông Việt, và Đoàn Thanh Mai, con gái, cùng nắm giữ chức vụ phó chủ tịch. ä Thông tin thú vị: Ông Đoàn Quốc Việt say mê nhiếp ảnh và chụp ảnh giỏi. Những năm bao cấp, trước khi du học tại Ba Lan ông Việt đã cải thiện thu nhập bằng nghề tay trái này. Mong muốn của ông Việt sau khi chuyển giao suôn sẻ dành nhiều thời gian đi sáng tác. 40 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2. 2019

ẢNH: ĐOÀN QUỐC VIỆT: LÊ LAI; TƯ LIỆU

uu BIM Group từng được biết đến khi tên tuổi gắn với hãng hàng

PHẠM NHẬT VƯỢNG & GIA ĐÌNH DOANH NGHIỆP: VINGROUP THÀNH VIÊN: 3 • NGÀNH: ĐA NGÀNH NGƯỜI ĐỨNG ĐẦU: PHẠM NHẬT VƯỢNG

uu Ông Phạm Nhật Vượng và gia đình đang sở hữu phần lớn tại Vingroup, tập đoàn do ông sáng lập.

So với 5 năm trước, khi danh sách gia đình kinh doanh tiêu biểu lần đầu được Forbes Việt Nam công bố, Vingroup có nhiều thay đổi đáng chú ý. Họ lần lượt đưa các công ty Vincom Retail, Vinhomes niêm yết trên sàn chứng khoán TP.HCM trong năm 2017 và 2018. Bên cạnh lĩnh vực bất động sản, bán lẻ, y tế, giáo dục, Vingroup mở rộng hoạt động sang lĩnh vực sản xuất xe hơi và điện thoại. Tháng 9.2018, Vinfast, công ty thuộc Vingroup, giới thiệu mẫu xe máy chạy điện Klara và nhận đặt hàng các mẫu xe hơi dự kiến đưa ra thị trường trong năm 2019. Khởi nghiệp với một nhà hàng và sau đó là một công ty sản xuất mì mang tên Technocom tại Ukraina, ông Vượng xây dựng và phát triển Vingroup thành một trong những công ty niêm yết lớn nhất tại Việt Nam. ä Thông tin thú vị: Quỹ Thiện Tâm do Vingroup lập ra năm 2008 với hai hoạt động chính là thiện nguyện và phát triển tài năng bóng đá trẻ thông qua quỹ đầu tư và phát triển tài năng bóng đá Việt Nam (PVF).

THÁNG 2. 2019 FORBES VIỆT NAM | 41

CÔNG NGHỆ LÀN DA BABY

TRẺ HÓA DA XÂM LẤN ĐANG DẦN THOÁI TRÀO Trước đây, muốn sở hữu một làn da căng bóng, mịn mướt hoàn hảo, phái đẹp thường tìm đến giải pháp phẫu thuật căng da hoặc tiêm botox, Restylane, ﬁller, bơm sillicon, vi kim tế bào gốc…Thế nhưng theo thời gian, các công nghệ làm đẹp tác động, xâm lấn, phẫu thuật thẩm mỹ đang dần thoái trào. Phụ nữ ngày càng trân trọng hơn vẻ đẹp tự nhiên và quan ngại vì phải đánh đổi bằng sự đau đớn, thậm chí là rủi ro khi thực hiện không thành công.

PHƯƠNG PHÁP TRẺ HÓA DA KHÔNG XÂM LẤN

Có thể thấy nhu cầu làm đẹp và tận hưởng dịch vụ của khách hàng đang ngày càng cao. Họ đòi hỏi nhiều hơn những hình thức chăm sóc da bình thường, không chỉ dừng lại ở thái độ phục vụ tận tâm, không gian chuyên nghiệp, đẳng cấp, mang lại cảm giác thư giãn tuyệt đối mà còn là những công nghệ làm đẹp tiên tiến, hiện đại, an toàn và bền vững.

Lão hóa da là một trong những quy luật tất yếu mà không bất cứ ai có thể thoát khỏi. Một số người chấp nhận sống chung, số khác lại cố gắng che giấu các dấu hiệu này bằng những công cụ trang điểm, kiểu tóc, quần áo...

Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, y khoa thẩm mỹ, những công nghệ và phương pháp làm đẹp cũng liên tục đạt được những thành tựu vượt bậc. Các thương hiệu làm đẹp lớn trên thế giới đã khai thác triệt để và nghiên cứu cho ra đời nhiều dòng sản phẩm đột phá thực sự, mang đến một cấp độ hoàn toàn mới, hiệu quả hơn nhưng không có sự tác động xâm lấn, thuốc mê hay dao mổ.

Thế nhưng, cách ngụy trang đó vẫn không thể phủ nhận sự tồn tại của nếp nhăn, tình trạng chảy xệ hiện hữu trên gương mặt.

TỰ GIỚI THIỆU

CÔNG NGHỆ LÀN DA BABY

TRẺ HÓA DA KHÔNG XÂM LẤN, ĐƠN GIẢN NHƯNG ĐỪNG CHỦ QUAN Chưa cần đề cập đến những trường hợp gặp rủi ro khi thực hiện các ca phẫu thuật làm đẹp, hiện nay, rất nhiều chị em phụ nữ quá ỉ i vào công dụng thần kì của liệu pháp trị liệu da tại spa mà quên mất rằng, bất cứ phương pháp nào cũng đòi hỏi phải có sự kết hợp của cả quá trình. Công nghệ tiên tiến, sản phẩm chất lượng nhưng sử dụng không đúng cách, chế độ chăm sóc da tại nhà thiếu khoa học thì sẽ không thể đạt được hiệu quả như mong đợi. Ngay cả đối với những loại mỹ phẩm thoa ngoài da có công dụng trẻ hóa như Nutrient Charged Water Gel của Murad, cũng cần phải được sử dụng song song với các sản phẩm chăm sóc da khác theo quy trình skincare hằng ngày: làm sạch, điều trị, dưỡng ẩm, chống nắng mới có thể thúc đẩy tối đa công dụng. Tại sao phải đợi đến lúc già mới tìm kiếm phương pháp trẻ hóa?

CÔNG NGHỆ LÀN DA BABY PHƯƠNG PHÁP “CẢI LÃO HOÀN ĐỒNG” ĐANG ĐƯỢC ƯA CHUỘNG Sở hữu làn da non trẻ như em bé, căng mướt, mịn mượt, đàn hồi và tràn đầy sức sống như thời thanh xuân là nhu cầu của tất cả các chị em phụ nữ. Cũng vì lẽ đó, Công nghệ làn da baby trở thành mảnh đất màu mỡ để các spa hiện đại khai thác nhằm đánh đúng vào nhu cầu thực tiễn của khách hàng. Làn da mỗi người khi sinh ra vốn rất mềm mại, khỏe mạnh, không tì vết, nhưng theo thời gian, dưới tác động của ô nhiễm, ánh nắng mặt trời, rối loạn nội tiết tố, chế độ chăm sóc da, sinh hoạt hằng ngày,... hệ thống tuần hoàn máu diễn ra chậm chạp, các tế bào da không được cung cấp kịp thời chất dinh dưỡng để hoạt động sẽ khiến liên kết giữa tế bào trở nên lỏng lẻo, sức đề kháng của da suy giảm, dẫn đến sự xuất hiện của mụn, nám, tàn nhang, lỗ chân lông to, da chùn nhão, chảy xệ, kém săn chắc.

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Vì vậy, ngay ở giai đoạn tiền lão hóa, tức từ 20-25 tuổi, bạn đã phải chú ý đến việc chăm sóc và bảo vệ làn da. Dưới góc độ khoa học, không cần phải chờ đến độ tuổi ngoại tứ tuần, đa số chúng ta đều bắt đầu chịu sự tác động âm thầm của lão hóa ở tuổi 20 trở đi, làn da trở nên kém mịn màng, xỉn màu và những vết thâm sẹo rất khó mờ. Lão hóa là quy luật tự nhiên không thể ngăn cản, nhưng bạn hoàn toàn có thể trì hoãn nó bằng cách tác động từ bên trong lẫn bên ngoài. Cụ thể là tăng cường sử dụng các sản phẩm thoa chống nắng, dưỡng ẩm phù hợp, đồng thời duy trì thói quen sinh hoạt khoa học và chế độ ăn uống lành mạnh. Da lão hóa càng để lâu càng khó phục hồi. Lúc này, việc thoa kem dưỡng hay sử dụng các liệu pháp trẻ hóa cũng sẽ mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí hơn. Nếu bạn đủ yêu chiều làn da của mình, hãy quan tâm khi da chưa có dấu hiệu lão hóa, lựa chọn các phương pháp trẻ hóa không xâm lấn để hạn chế tối đa các rủi ro.

Hiện nay có rất nhiều phương pháp làm đẹp mang tên Công nghệ làn da baby được quảng cáo sở hữu khả năng “cải lão hoàn đồng”, trả lại làn da như em bé bằng cách sử dụng công nghệ cao, tác động trực tiếp đến vùng da cần trẻ hóa, tuy nhiên không phải bất cứ làn da nào cũng đủ khỏe để tiếp nhận các liệu pháp tái tạo xâm lấn đó. Nếu bạn không may mắn sở hữu làn da nhạy cảm, dễ kích ứng thì giải pháp tốt nhất chính là sử dụng các sản phẩm thoa có khả năng trẻ hóa da tầng sâu, để tránh những tác động mạnh của các thiết bị máy móc. Một trong những dòng sản phẩm bạn có thể tham khảo là Gel sạc nước dinh dưỡng Murad Nutrient Charged Water Gel - Nghiên cứu mới nhất của Thiên tài thẩm Mỹ Howard Murad. Sự kết hợp giữa các thành phần vitamin và khoáng chất cùng công nghệ Cumulative Hydration-Release Technology, nuôi dưỡng từng “tế bào mầm”, giúp làn da sở hữu một diện mạo hoàn toàn mới trẻ trung, căng bóng, mịn mướt như em bé và tuyệt đối không cần bất cứ tác động xâm lấn nào. Đây là dòng sản phẩm dưỡng ẩm mới nhất đến từ Murad - Thương hiệu dược mỹ phẩm hàng đầu Hoa Kỳ, hiện đang được hơn 6.000 spa tại 47 quốc gia trên thế giới tín nhiệm và sử dụng. Mặc dù không mang lại hiệu quả ngay tức thì như thực hiện phẫu thuật, xâm lấn, nhưng công nghệ làn da baby của Murad sẽ tăng cường cung cấp, lưu giữ độ ẩm, tác động sâu giúp nâng cấp cấu trúc da, xóa mờ những nếp nhăn, cải thiện tình trạng xỉn màu, nuôi dưỡng làn da khỏe mạnh, mịn màng theo thời gian và duy trì hiệu quả bền vững.

Nhập Khẩu và Phân Phối bởi : Công Ty TNHH Thương Mại Đông Nghi

Số giấy xác nhận nội dung quảng cáo của Sở Y Tế TP. HCM: 081800010/2018/XNQC-YTHCM

(028) 3929 1176

ông Lê Thanh Thản & con gái Lê Thị Hoàng Yến. 44 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Chủ động chuyển giao

Xây dựng cơ đồ từ hai bàn tay trắng, sau ba thập niên, ông Lê Thanh Thản vẫn hoàn toàn xa lạ với các khái niệm tài chính hiện đại. Làm sao để công ty mở rộng mà không phụ thuộc vào nhà sáng lập? Câu trả lời: Chuyển giao kinh doanh cho thế hệ sau khi có thể. giang thanh ảnh: james dương

ột buổi chiều đầu năm 2019, một góc ven biển khu vực Hòn Chồng (Nha Trang) bỗng trở nên huyên náo lạ thường bởi tiếng trống, tiếng thanh la. Màn hoạt náo của đoàn múa lân biểu diễn trước sảnh một tòa nhà mới xây thu hút ánh mắt hiếu kỳ của nhiều khách du lịch nước ngoài vô tình đi ngang con đường ven biển dẫn vào trung tâm thành phố. Nhìn từ hướng vịnh Nha Trang tòa nhà sừng sững trên đường chân trời của thành phố biển. Bên trong đại sảnh, rộng thênh thang nhưng hôm ấy dường như hẹp lại với các lẵng hoa đủ màu sắc kèm biểu ngữ chúc mừng cùng với dòng quan khách ăn mặc trang trọng tấp nập vào ra. Có vị trí đắc địa tại bãi biển Hòn Chồng, một trong những bãi biển đẹp của vịnh Nha Trang, sau hơn một năm xây dựng, khách sạn Mường Thanh Viễn Triều hôm ấy làm lễ khai trương. Đây là khách sạn thứ tư của Mường Thanh ở Nha Trang nhưng lại là khách sạn lớn nhất với 654 phòng của chuỗi khách sạn tư nhân này. “Mường Thanh là thương hiệu khách sạn tư nhân, xây dựng thuần Việt,” rít một hơi thuốc lào, thói quen gắn với biệt danh của ông, trong căn phòng bài trí sang trọng ở tầng 34 tầm nhìn ra biển, ông Lê Thanh Thản, chủ tịch Mường Thanh nói, vẻ hài lòng. Vóc người thấp đậm, ánh mắt tinh anh, bắp tay tháng 2.2019 FORBES việt nam | 45

c h u y ể n g i ao th ế h ệ — M ườ n g Th a n h

rắn chắc do vẫn thường xuyên chơi bóng bàn, ngoài mái tóc muối tiêu, bề ngoài không có dấu hiệu nào cho thấy ông Thản đã bước sang tuổi 70. Ông chủ Mường Thanh, cựu chiến sĩ thông tin liên lạc vào giữa thập niên 1970 đang đóng vai trò tư lệnh điều hành các hoạt động kinh doanh gia đình. Thuộc lớp doanh nhân gạo cội ở phía Bắc, ông Thản khởi nghiệp kinh doanh từ đầu thập niên 1990 và đang cầm trịch hai công ty sử dụng 25 ngàn lao động. Doanh nghiệp thứ nhất, công ty cổ phần Xây dựng số 1 tỉnh Điện Biên, hoạt động trong lĩnh vực bất động sản và xây lắp. Dù giấy phép đăng ký kinh doanh ở một tỉnh lẻ miền núi, doanh nghiệp này là chủ đầu tư của nhiều dự án khu đô thị ở Hà Nội nổi tiếng với mức giá chào bán rất cạnh tranh: Xa La, Đại Thanh, Kim Văn – Kim Lũ, Thanh Hà… Doanh nghiệp thứ hai, công ty cổ phần Mường Thanh, cung cấp dịch vụ lưu trú du lịch, với chuỗi khách sạn trải dài từ Tuyên Quang đến tận Cà Mau, thuộc loại lớn nhất Việt Nam, xét theo độ phủ. Hệ thống khách sạn này đang khai thác 60 khách sạn, 11.500 phòng và có bốn khách sạn trong quá trình xây dựng. Hai công ty của ông Thản hoạt động nhịp nhàng như đôi tay, phần thiết kế – xây dựng khách sạn đều do công ty Xây dựng số 1 Điện Biên đảm nhiệm, sau đó chuyển giao cho Mường Thanh khai thác – quản lý. Năm 2013, ông Thản gây chú ý khi bổ nhiệm con gái đầu Lê Thị Hoàng Yến khi ấy 26 tuổi làm tổng giám đốc chuỗi khách sạn lớn nhất Việt Nam. Sinh năm 1987, trước khi gia nhập công ty gia đình, Hoàng Yến trải qua bảy năm du học Anh Quốc, có bằng chuyên ngành kế toán tài chính, đại học Brimingham. Cô kể trước khi du học, gia đình chưa có kế hoạch mở rộng chuỗi khách sạn lớn như sau này. Về nước, ban đầu thực tập ở khách sạn Mường Thanh Hà Nội, cô thấy yêu thích lĩnh vực dịch

vụ và đặc biệt ý thức được định hướng phát triển của cha nên đã mạnh dạn thử sức ở lĩnh vực mới mẻ này. Có mặt trong Danh sách 10 nữ doanh nhân kế nghiệp 2018 của Forbes Việt Nam, Yến nói: “Thực tế khi tiếp quản công việc, có nhiều thử thách và khó khăn hơn tôi tưởng tượng rất nhiều. Nhưng khi nghĩ đến trách nhiệm của thế hệ kế cận với tương lai của tập đoàn, tôi lại có thêm động lực để từng bước thích nghi, quản lý và xây dựng chiến lược phát triển cụ thể.”

Ông Thản, người tự nhận “không nịnh bợ, ton hót, kinh doanh người thật việc thật” giữ phong cách kinh doanh riêng. Khách sạn thương hiệu Mường Thanh đầu tiên xây dựng tại Điện Biên vào năm 1997. Sáu năm sau, khách sạn thứ hai là Mường Thanh Linh Đàm khánh thành. Mất 13 năm từ khi xây khách sạn đầu tiên ông Thản mới nâng số khách sạn lên con số 10. Kể từ khi chuỗi Mường Thanh được biết rộng rãi, ông Thản điều khiển cỗ xe Mường Thanh từ nước kiệu sang phi nước đại. Có năm, hệ thống khai trương 7 – 8 khách sạn mới. Thời gian trung bình một khách sạn xây dựng hết 12 – 18 tháng nếu đáp ứng đủ thủ tục giấy tờ. Đất của Mường Thanh hoặc mua lại hoặc trả tiền thuê, không nhận đất do nhà nước giao. “Mình thuận lợi khi có 10 cái dựa vào hoạt động mỗi năm cũng có thể có thêm 2 – 3 cái,” ông nói. Có công ty xây lắp riêng, khi có đất, ông chủ có thâm niên gần 40 năm kinh doanh xây dựng dốc toàn lực, làm nhanh, đưa khách sạn sớm khai thác. “Họ bảo mình thế này thế kia nhưng thực sự không có chuyện đó. Thủ tục cấp phép xây dựng rườm rà vô cùng. Xây dựng một khách sạn nếu chờ xong mọi thủ tục

“Giữa hai thế hệ có nhiều cái khác nhau lắm. Mình thuộc dạng cũ kỹ rồi. Con mình nắm bắt được nhiều cái mới, áp dụng kiến thức vào. Điểm yếu là thiếu kinh nghiệm nên phải học nhiều.” —Lê Thanh Thản. 46 | FORBES việt nam tháng 2.2019

thì mất hai năm. Lỡ bỏ tiền ra rồi thì phải làm, vừa làm vừa hoàn thiện thủ tục.” Bởi lẽ: “Lĩnh vực khách sạn kinh doanh không ngon ăn đâu. Mình có chừng nào làm chừng ấy, không sử dụng vốn vay. Nếu vay vốn thì chỉ có lỗ, chỉ nuôi ngân hàng. Lợi nhuận ngành khách sạn không nhiều, thời gian thu hồi vốn mất 10 – 20 năm”. Báo cáo của ngành du lịch cho biết năm 2018 Việt Nam đón 94 triệu lượt khách, trong đó 78 triệu lượt khách trong nước. Trong năm qua lần đầu du lịch Việt Nam được tổ chức Du lịch thế giới (World Tourism Organization) đánh giá là một trong sáu quốc gia dẫn đầu thế giới về mức độ tăng trưởng. Mường Thanh có mặt tại 40 tỉnh thành, từ 3 – 5 sao theo tiêu chuẩn của tổng cục Du lịch Việt Nam. Hệ thống này cũng có cách phân loại theo tên gọi: Luxury (5 sao), Grand (4 sao), Holiday (4 sao) và Mường Thanh (3 sao). Giá phòng thấp nhất của chuỗi khách sạn theo niêm yết từ 40 đô la Mỹ đến mức cao nhất là 2.000 đô la Mỹ. Không kể nhân viên thời vụ, mảng kinh doanh dịch vụ lưu trú mang lại công việc cho 12 ngàn lao động đóng bảo hiểm với độ tuổi trung bình khoảng 25. Ông Ngô Hoài Chung, phó tổng cục trưởng tổng cục Du lịch đánh giá: “Sức mạnh của ngành du lịch Việt Nam nằm ở doanh nghiệp. Hạ tầng của ngành du lịch nằm ở những người đã xây dựng nền móng như ông Thản.” Dù vậy, “thương hiệu thuần Việt” của ông Thản còn phải trải qua hành trình dài để làm hài lòng mọi khách hàng khó tính. Nathan Tran, du khách đến từ Houston (Hoa Kỳ), người cư trú tại Mường Thanh Cà Mau vào giữa năm 2018 đã bày tỏ sự thất vọng về cơ sở lưu trú này: vòi sen áp suất nước không mạnh, phải rất lâu mới ấm vì khách sạn sử dụng năng lượng mặt trời, phòng rộng, sạch sẽ nhưng bài trí không phù hợp, nhân viên tại khách sạn niềm nở nhưng bữa ăn sáng không có sự lựa chọn đa dạng. “Nó cho tôi ấn tượng rằng khách sạn cố gắng cắt giảm mọi thứ để cắt giảm chi phí,” du khách này ca thán trên TripAdvisor, sau đó chấm hai sao. Ở góc độ chuyên môn, những người trong ngành có cách nhìn nhận khác. Trong lần trao đổi với Forbes Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Kỳ, tổng giám đốc Vietravel nhìn nhận dù khách hàng kỹ tính có thể chưa hài lòng nhưng về cơ bản hệ thống này đã đáp ứng được nhu cầu của du khách trong nước. “Mặt bằng chung của du khách chỉ yêu cầu đến thế. Yếu tố quan trọng nhất Mường Thanh góp phần giảm giá, khiến giá thành ngành du lịch giảm xuống,” ông Kỳ nói và bày tỏ niềm tiếc nuối: “Nếu như họ có một đơn vị tư vấn nước ngoài hỗ trợ nâng cao chất lượng dịch vụ thì sẽ tốt hơn.”

Nhưng ông chủ Mường Thanh không nghĩ như vậy. “Tôi đã kết hợp thử nhưng không được. Mình là phong cách Việt Nam. Chuẩn chỉ quá không phù hợp với thị trường Việt Nam, giữ nguyên tắc quá là ‘đứt’ luôn.” Năm 2013 khi đẩy nhanh tốc độ mở rộng chuỗi, Mường Thanh từng thuê công ty tư vấn ngành khách sạn của Mỹ tới làm việc nhưng sau sáu tháng cắt hợp đồng do không phù hợp.

Sinh năm 1949 tại Diễn Châu, Nghệ An, sau chiến tranh cựu chiến sĩ thông tin Lê Thanh Thản về làm việc tại khu vực miền núi phía Bắc, nơi ông gặp người bạn đời, một cô giáo Hải Phòng lên miền núi đứng lớp. Từng giữ chức phó chánh văn phòng huyện ủy, cuối thập niên 1980, ông Thản tổ chức công nhân tham gia xây dựng các công trình trên địa bàn. Đầu thập niên 1990 ông nghỉ nhà nước, lập xí nghiệp Xây dựng tư nhân số 1 Điện Biên, thực hiện các dự án tại tỉnh Điện Biên, tỉnh Phongsaly (Lào). “Bấy giờ thiếu thốn không có máy móc thiết bị, nguyên vật liệu cũng thiếu, sắt thép phân phối nên rất dè sẻn. Mình còn phải cạnh tranh với công ty Trung Quốc, Thái Lan. Thực lực lúc ấy chưa bằng họ nhưng vừa làm, vừa học. Được cái thuận lợi phía Lào rất tin Việt Nam,” ông Thản bật cười to, châm lửa, rít thuốc. Năm 1993, doanh nghiệp của ông Thản thi công xây dựng khách sạn Điện Biên làm điểm đón khách về dự kỷ niệm 40 năm chiến thắng Điện Biên Phủ (1954 - 1994). Khách sạn chưa xây xong thì tổng thống Pháp Francois Mitterrand (1916 – 1996) sang thăm Việt Nam và ghé thăm chiến trường Điện Biên Phủ. Ông Thản kể, trước một ngày, mới phát hiện ra cả tỉnh không có một nhà vệ sinh đúng tiêu chuẩn đón tiếp khách ngoại giao đoàn. Ông Thản nghe qua yêu cầu, quả quyết “làm được” và thực hiện theo “cách du kích”: Sẵn gỗ xẻ, mang ốp nhà vệ sinh, bồn chứa nước được sử dụng là một thùng phuy xử lý cho hết mùi, bình nóng lạnh mua từ Trung Quốc. Sau một đêm thi công gấp rút, vừa vặn 6h sáng “nhà vệ sinh đạt tiêu chuẩn” hoàn thành, kịp đón đoàn khách ngoại giao. Sau này, khách sạn Điện Biên Phủ được đổi lấy một khu đất, nơi năm 1997 mọc lên khách sạn đầu tiên mang thương hiệu Mường Thanh. Tích lũy vốn từ kinh doanh xây dựng ông Thản mở hướng kinh doanh ở Hà Nội giai đoạn 1998 – 1999. Trước đó vài năm hình hài khu đô thị Định Công và

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 47

c h u y ể n g i ao th ế h ệ — M ườ n g Th a n h

Linh Đàm xuất hiện ở cửa ngõ phía nam thủ đô Hà Nội, chủ đầu tư là tổng công ty Phát triển Nhà đô thị (HUD). Những vị trí “da beo” không đẹp, sẵn mối quen biết, ông Thản nhảy vào mua lại, trở thành nhà đầu tư thứ cấp để xây dựng chung cư giá rẻ, vũ khí sau này giúp ông Thản cạnh tranh trên thị trường bất động sản. “Không có toan tính chiến lược gì đâu. Trong kinh doanh phải biết chia sẻ lợi nhuận. Toàn bộ quân lính của mình lúc bấy giờ không có nhà, phải thuê nhà ở, khổ lắm. Mình làm nhà, giá vừa phải để họ mua được, họ có chốn ra vào. Từ đó thành trào lưu,” ông nói.

từng bước ông phát triển các khu đô thị mới Xa La, Đại Thanh, Kim Văn – Kim Lũ với mức giá bán “không thể rẻ hơn” khi mỗi căn hộ chung cư 50 m 2 có giá 500 triệu. Ông Thản sở hữu bộ bí kíp biến sản phẩm trở nên cực kỳ cạnh tranh: xây dựng nhanh nhất có thể; tăng mật độ xây dựng, lãi ít trên từng đơn vị nhưng bù đắp ở số lượng lớn; không sử dụng đòn bẩy tài chính; không chi tiền cho quảng cáo tiếp thị vì “mức giá siêu rẻ” đã là phương thức quảng cáo truyền miệng hiệu quả nhất; các tiện ích xuống đến mức thấp nhất… Dựa vào uy tín cá nhân ông có thể trả chậm cho các nhà cung ứng nguyên liệu tới sáu tháng, trong khi xong móng đã có thể chào bán, thu tiền. Ông Thản nêu nguyên tắc thu về 100 đồng thì chỉ cần lãi 5 – 7 đồng. “Thực ra đã làm nhà cao tầng, xây dựng kết cấu như nhau hết, khác nhau chỉ trang trí, hoàn thiện. Mình có thể làm được như người ta nhưng làm như thế đội giá thành, anh em không đủ tiền mua.” Giai đoạn 2012 – 2013, thị trường địa ốc đóng băng, có ngày ông Thản bán 100 căn chung cư diện tích 36 – 42 m 2 , thậm chí chấp nhận bán dưới giá thành, thu tiền về để đi mua dự án khác. Phong cách kinh doanh của riêng ông là nguồn cơn dẫn đến nhiều rắc rối khác. Hồ sơ báo chí liên quan đến vị chủ đầu tư này dày không kém hồ sơ sai phạm xây dựng về khách sạn Mường Thanh. Báo chí phản ánh chung cư CT2 và CT3 khu đô thị Xa La cao 21 tầng, chủ đầu tư xây thêm tầng áp mái sau đó chia thành căn hộ bán; ở khu đô thị Xa La xảy ra khá nhiều vụ hỏa hoạn: năm 2014, nhà CT6 (trạm biến áp hư hỏng); năm 2015, nhà CT5 (hộp điện tầng 9 cháy) và nhà CT4A (cháy tầng hầm)… Đỉnh điểm của các căng thẳng có thời điểm các Từ bàn đạp dự án Linh Đàm,

48 | FORBES việt nam tháng 2.2019

công ty do ông Thản điều hành tiếp tới 10 đoàn kiểm tra/tuần. Ông Thản thừa nhận, doanh nghiệp có “một số thiếu sót vi phạm” và cho biết hơn 20 tòa nhà xây dựng trước khi luật Phòng cháy, chữa cháy năm 2013 có hiệu lực. Quy định có nhiều điểm mới khiến chủ đầu tư phải sửa chữa, khắc phục một số tòa nhà đã xây và những tòa sau này như dự án mới Thanh Hà “dứt khoát không được xảy ra thiếu sót”. Nguyễn Thu Hằng, nhân viên văn phòng sống ở khu đô thị Kim Văn – Kim Lũ cho biết khu chung cư gia đình cô đang sống không có nhiều tiện ích: cây xanh ít, nhà để xe chật chội, không có chỗ cho xe hơi, các hoạt động thương mại phát triển tự phát. Sống từ năm 2015, cư dân này cho biết khu đô thị cũng có nhiều ưu điểm như nước sạch, điện không bao giờ bị cắt, không có cảnh ngập lụt, mất vệ sinh. “Nhờ có ông Thản những người trẻ điều kiện kinh tế chưa dư dả mới có thể sở hữu một căn hộ ở Hà Nội. Nhiều thông tin không công bằng cho ông ấy,” nhân viên truyền thông của công ty chứng khoán SSI nói. “Ông ấy là doanh nhân làm thật,” ông Hoàng Công Lượng, cựu cục trưởng cục Quản lý báo chí, người quen với doanh nhân Nghệ An từ giữa thập niên 1980 nhận xét. Ông Lượng đánh giá cao ông Thản trong việc hồi sinh dự án Thanh Hà, dự án hơn 400 héc ta sau động thổ chủ đầu tư cũ án binh bất động gần 10 năm. Dự án này ông Thản bỏ ra 1.500 tỉ đồng mua lại cổ phần, bỏ ra 1.000 tỉ trả nợ ngân hàng của chủ đầu tư cũ, chi thêm 2.000 tỉ giải phóng mặt bằng và xây dựng hạ tầng. “Bản chất là mình mua lại các dự án đánh trống khua chiêng rồi bỏ đấy.” Rút kinh nghiệm từ các dự án trước, tại dự án Thanh Hà, các cao ốc được xây từ 15-19 tầng, chủ đầu tư bố trí nhiều thang máy, hầm để xe rộng rãi, tăng cường các tiện ích công cộng. Với giá 9,5 triệu/m2, 4.000 căn hộ được bán hết trong vòng ba tháng mà không chạy quảng cáo. Trong các dự án bất động sản của ông Thản, chỉ có dự án Xa La, xây dựng hạ tầng đổi lấy đất, còn lại là mua gom đất, phát triển dự án. Nguyễn Ngọc Trung, nhân viên cũ của ông Thản kể có những lần mua lại dự án ông chủ tịch chỉ mất 10 phút tính nhẩm trong đầu diện tích đất, số lượng căn hộ có thể xây dựng, chi phí, mức giá bán... nhẩm ra có lãi là ra lệnh chuyển tiền đặt cọc cho đối tác. Khá cầu thị khi cất công về Hà Nội xem người nước ngoài xây dựng khách sạn Daewoo (1996) để xây khách sạn Mường Thanh Điện Biên nhưng quyết định mở chuỗi lại là chuyện tình cờ. Xây khách sạn Mường

Thanh Hà Nội, ông Thản mời chuyên gia Thụy Sĩ tới tư vấn. Đặt phòng cho chuyên gia ở một khách sạn năm sao sang trọng bậc nhất khu hồ Tây, ông chủ công ty Xây dựng số 1 Điện Biên nóng mặt khi nhân viên lễ tân dứt khoát bắt thanh toán trước mới cho đặt phòng. “Giá đắt không quan trọng nhưng họ bắt thanh toán trước. Tôi bực mình quá, về làm cho ‘nó’ chết luôn.” Dĩ nhiên khách sạn kia “không chết” nhưng chuỗi Mường Thanh ra đời. Cạnh tranh về giá vẫn là quân bài tủ của ông Thản với tính toán thực tế: “Các công ty du lịch trước kia đưa khách đến khách sạn năm sao, mình bốn sao mặc dù không sang bằng họ, địa bàn không thuận lợi bằng họ nhưng giá bằng một nửa, ăn uống thì tất nhiên còn rẻ hơn nữa.”

Đề cập đến quyết định táo bạo chuyển giao quyền điều hành khách sạn cho con gái, ông Thản nói: “Kiểu gì mình cũng phải chuyển giao, vì vậy chuyển giao càng sớm càng tốt. Mình đã đến tuổi nghỉ hưu từ lâu rồi.” Khi Lê Thị Hoàng Yến trở thành tổng giám đốc của Mường Thanh hệ thống có khoảng 10 khách sạn đang hoạt động tản mát, không đồng nhất về tiêu chuẩn. “Lúc đó tôi hoàn toàn chưa có kinh nghiệm và chủ tịch không phải là mẫu người cầm tay chỉ việc, chỉ quan tâm đến kết quả. Vì vậy tôi phải tự lập,” cô nói. Dấu ấn đầu tiên của Yến ở cương vị mới là việc thành lập văn phòng quản lý tập trung các hoạt động của Mường Thanh ở địa phương. Chưa có kinh nghiệm, cô tìm gặp những người trong ngành, nói chuyện, thuyết phục về làm việc để hình thành nên “bộ não” hoạt động và quản lý của Mường Thanh sau này. Như bất kỳ cuộc chuyển giao kinh doanh gia đình nào khác, mọi chuyện không diễn ra suôn sẻ. Chẳng hạn việc công ty đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin Yến cảm thấy rất khó để thuyết phục phụ huynh chịu chi một số tiền lớn ngay lập tức nên chia nhỏ dự án, chấp nhận làm theo từng giai đoạn. Khi có hệ thống quản lý, khi có “đầu não” hoạt động của Mường Thanh tại các địa phương bắt đầu trở nên đồng đều, với mô hình phân cấp quản lý từ trên xuống dưới. Một trong các thách thức lớn nhất với ngành dịch vụ là chất lượng nhân sự. Riêng với Yến thách thức này càng lớn hơn khi trong thời gian ngồi trên ghế nóng số lượng khách sạn đã tăng lên gấp sáu lần. Giải quyết bài toán khó hiện tại CEO của Mường Thanh chấp nhận

giải pháp đào tạo tại chỗ và đào tạo chéo, thông qua việc điều chuyển các nhân viên có kinh nghiệm tới làm việc tại các địa điểm mới khai trương. “Nói chung không phải Yến mà tất cả các khách sạn đều có nhân viên trẻ. Nhiều khi mình phải bổ nhiệm thần tốc.” Phương châm của khách sạn không xem lý lịch hồ sơ, con ông cháu cha, trình độ bằng cấp, thấy có tố chất là có thể bổ nhiệm theo phương châm “trẻ, nhiệt huyết, chuyên môn có thể đào tạo sau” nhưng cũng có nguyên tắc: “Phẩm chất đạo đức phải chuẩn chỉ. Đạo đức không có khó mà rèn được.” Nguyễn Ngọc Trung, cựu nhân viên Mường Thanh nhận xét: “Ông Thản có tính cách giản dị, thỉnh thoảng hay nổi nóng, với người nghèo có tình ‘đồng bào’ rất cao. Phong cách lãnh đạo của ông quyết đoán dứt khoát, không bao giờ thay đổi quyết định, không bị câu nệ hình thức phô trương màu mè.” Nói về Hoàng Yến, người bạn học trong thời gian du học ở Anh, Ngọc Trung hiện đang đầu quân cho Văn Phú Invest nói: “Hoàng Yến tính cách nhẹ nhàng nhưng chững chạc và vẫn có chút ham vui. Phong cách làm việc của Yến khôn khéo, biết cách dung hòa được lớp cán bộ mới với tư duy chính quy chuẩn chỉnh và lớp cán bộ lâu năm làm việc dựa nhiều vào kinh nghiệm, không thích chịu gò bó.” Giữa hai thế hệ có khoảng cách? “Có nhiều cái khác nhau lắm. Mình thuộc dạng cũ kỹ rồi. Con mình nắm bắt được nhiều cái mới, áp dụng kiến thức. Điểm yếu là thiếu kinh nghiệm phải học nhiều. Chưa có kinh nghiệm phải làm nhiều, mình đứng đằng sau hỗ trợ,” ông Thản nói. Còn Hoàng Yến chia sẻ điều lớn nhất học hỏi từ phụ huynh là yếu tố tinh thần: “Khi gặp khó khăn ông không lùi bước kiên quyết không bỏ cuộc.” Vẻ bề ngoài giản dị, những người mới gặp có thể bất ngờ, thậm chí thoáng khó chịu với cách diễn đạt mộc mạc, thậm chí đôi khi bỗ bã của ông chủ Mường Thanh. Thế nhưng nhân viên công ty kể có những người mua nhà không quen biết tới gặp trình bày hoàn cảnh, ông Thản nghe xong nói nhân viên giảm luôn giá nhà một triệu/m2, tương đương 6 %, xem như làm không lãi. Ngày Tết ông cho lái xe nghỉ về với gia đình, ông tự lái khi có nhu cầu di chuyển. Có lần, gặp tắc đường, ông chủ Mường Thanh bảo tài xế quay xe về, còn mình đi bộ về nhà quãng đường vài cây số. Ông Thản hiện dùng một chiếc điện thoại Phillip vì ưu điểm loa to, âm rõ, pin lâu, sóng khỏe, thay cho điện thoại Vertu. Chịu nhiều sóng gió với dư luận nhưng về kinh doanh ông Thản tỏ ra cứng cáp: “Nói thế nhưng tôi không lung lay đâu, cái gì thật nó vẫn cứ thật. Mình là kinh doanh thật.”

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 49

CHUNG MỘT MỤC TIÊU 50 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2.2019

Chủ động truyền thông, chuyển sang tiếp thị trên nền tảng kỹ thuật số. Thay đổi diễn ra ở Tân Hiệp Phát cho thấy thế hệ thứ hai đang được trao quyền. CƯỜNG NGHIÊM —ẢNH: DANNY BACH THÁNG 2.2019 FORBES VIỆT NAM | 51

C H U Y Ể N G I AO TH Ế H Ệ — TÂ N H I Ệ P P H ÁT

“TRONG QUÁ KHỨ NHIỀU LÚC TÔI SỢ BA, nhưng cũng

ghét ba vì tôi chỉ quan tâm đến tính huyết thống và đinh ninh như thế mới gọi là gia đình,” Trần Uyên Phương, phó tổng giám đốc Tân Hiệp Phát (THP) viết như vậy trong phần mở đầu của cuốn sách Chuyện nhà Dr. Thanh. Từ một doanh nghiệp gần như là con số 0 trong ngành nước giải khát, trong vòng 25 năm, Tân Hiệp Phát do vợ chồng ông Trần Quý Thanh và Nguyễn Thị Nụ sáng lập, vươn lên trở thành một doanh nghiệp có tên tuổi trên cả nước. Năm 2018 THP có tăng trưởng doanh thu ở mức hai chữ số, “cao hơn một chút” theo lời của Uyên Phương so với mức 5% trung bình ngành. Phương, tốt nghiệp trường quản trị kinh doanh của Harvard, từ chối công bố số liệu kinh doanh của THP, điều thường thấy ở các công ty gia đình. Theo số liệu từ công ty nghiên cứu thị trường VIRAC, năm 2017 doanh thu của THP khoảng 7.000 tỉ đồng và lợi nhuận trước thuế hơn 1.800 tỉ đồng (Phương không bình luận về các con số này). Xếp thứ hai sau Suntory PepsiCo, thị phần của THP giảm từ mức 15% năm 2014 xuống còn 13% năm 2017, theo báo cáo của Euromonitor. Thương hiệu THP cũng lọt vào tốp 5 thương hiệu đồ uống uy tín năm 2018, theo xếp hạng của Vietnam Report. THP hiện nay vẫn do ông Trần Quý Thanh điều hành, song dấu ấn của thế hệ thứ hai từng bước xuất

52 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2.2019

hiện. Bên cạnh hai cuốn sách ra mắt trong hai năm 2017 và 2018, THP đầu tư mạnh hơn vào marketing trên nền tảng kỹ thuật số. Đến hết năm 2017, THP có hai nhãn hàng lọt vào tốp 5 thương hiệu được thảo luận nhiều nhất trên truyền thông mạng xã hội là nước tăng lực Number One và Number One hương chanh, theo số liệu từ công ty truyền thông YouNet Media. “Theo tôi được biết, THP đã chuyển đổi rất mạnh mẽ và toàn diện sang kênh marketing kỹ thuật số, và bản thân ông Thanh tham gia vào hầu hết những khóa huấn luyện của Google dành cho THP,” Hùng Võ, giám đốc điều hành công ty truyền thông Reddit cho biết. Trong cơ cấu tổ chức của THP, Trần Uyên Phương giữ chức vụ phó tổng giám đốc phụ trách lĩnh vực tiếp thị sản phẩm, đối ngoại, quan hệ công chúng và các hoạt động trên nền tảng kỹ thuật số, kiêm giám đốc nhà máy Number One ở Chu Lai. Trần Ngọc Bích là phó tổng giám đốc phụ trách nhân sự và tài chính, kiêm giám đốc nhà máy Number One Hà Nam. Còn ông Trần Quý Thanh là tổng giám đốc điều hành và phát triển sản phẩm mới. Con đường dẫn tới vị trí quản lý ở THP của hai cô gái họ Trần này phải vượt qua nhiều yêu cầu khắt khe của cha mình. “Giai đoạn mới vào công ty, chưa có kinh nghiệm, nhưng áp lực lớn nhất lại là con sếp nên chính tôi phải thấy là không chỉ làm tốt hơn, mà nếu mình muốn ngày nào đó làm lãnh đạo công ty này thì phải làm nhiều hơn thế,” Phương nhớ lại. Mất hơn 15 năm và phải trải qua nhiều vị trí từ phụ trách marketing, truyền thông, giám đốc công ty bao bì, rồi giám đốc marketing, Phương mới được bổ nhiệm làm phó tổng giám đốc. Khi phụ trách bộ phận mua hàng, có lần Phương bị ông Thanh đề nghị thanh tra bộ phận này, một trải nghiệm “sốc toàn tập” của cô chỉ để chứng minh được lòng tin về sự minh bạch và đặt lợi ích công ty lên hàng đầu. “Cách yêu thương trong gia đình tôi không đơn thuần là để hạnh phúc, mà yêu thương để lớn lên,” Trần Ngọc Bích nói. “Năm 2009 THP đã tìm hiểu mô hình doanh nghiệp gia đình, cách điều hành, sự khác biệt với các loại hình khác. Sau đó chúng tôi thuê đơn vị tư vấn nước ngoài để họ vẽ sơ đồ tổ chức,” Uyên Phương nhớ lại. Các vị trí trong sơ đồ tổ chức kèm theo các yêu cầu cụ thể, để từ đó doanh nghiệp có kế hoạch phát triển nhân sự phù hợp. “Khi đó hoàn toàn lý giải được vì sao một người được bổ nhiệm vào vị trí đó, vai trò, trách nhiệm cụ thể, chứ không phải bổ nhiệm vì đó là con

của ông này, bà kia,” Phương nói thêm. Ở giai đoạn từng bước chuyển giao quyền điều hành, gia đình ông Thanh chọn cách cùng phối hợp điều hành, tránh xảy ra mâu thuẫn giữa hai thế hệ, do xung đột về trách nhiệm và quyền hạn. “Ngay từ đầu chúng tôi đã phân quyền ai là người quyết rồi, nếu muốn thì tham gia thảo luận từ đầu, khi đã quyết thì phải theo. Vấn đề gia đình thì xử lý ở gia đình, còn ở công ty thì phải xử lý chuyên nghiệp,” Phương lý giải. Trong công việc, các con gọi cha bằng sếp, để phân định rõ bối cảnh giao tiếp. Việc tuân thủ quy định của công ty không có biệt lệ, kể cả với con trai duy nhất của ông Thanh. Tốt nghiệp đại học Indianapolis, Mỹ, năm 2008, Trần Quốc Dũng trở về làm việc tại THP với vị trí thấp nhất, từ nhân viên kinh doanh đến marketing, giao hàng. Sau đó Dũng thành lập công ty riêng phân phối sản phẩm của THP ở khu vực TP.HCM. Có lần, nhân viên công ty của Dũng bị báo cáo vi phạm địa bàn bán hàng, bán phá giá. Sau khi họp ban lãnh đạo, ông Thanh quyết định cắt hợp đồng với công ty của Dũng, bàn giao thị trường lại cho THP. “Cả đời ông Thanh quyết định rất nhất quán nên mới có THP như bây giờ. Nếu muốn có THP chạy đúng theo mô hình thì cả người thân trong nhà cũng phải được đánh giá theo tiêu chuẩn và kết quả,” Phương nói.

BẮT ĐẦU TỪ CƠ SỞ SẢN XUẤT mía đường năm 1981,

thậm chí đến năm 2004, Phương cho biết THP “vẫn chưa có tên trên bản đồ nước giải khát Việt Nam”, sau

gần 15 năm phát triển, THP đang giữ vị trí thứ hai về thị phần trên thị trường. Phương chỉ ra hai yếu tố dẫn tới thành công của doanh nghiệp là sự khác biệt trong sản phẩm và tổ chức phải chấp nhận rủi ro để thay đổi. Trong khi các đối thủ đến từ nước ngoài như CocaCola hay Pepsi thống trị thị trường nước giải khát có ga, thì THP chọn thị trường nước tăng lực và trà thảo mộc. “Họ thành công trong việc chú trọng vào cải tiến sản phẩm, cũng như phát triển sản phẩm mới, ví dụ như họ tiên phong trong thị trường khi ra mắt sản phẩm trà sữa tươi,” Hùng Võ nhận xét. Ngoài ra, theo ý kiến của chuyên gia marketing này, THP tập trung rất nhiều vào khu vực nông thôn, nơi họ có một nền móng khá vững chắc để củng cố các nguồn lực của mình. Ở quy mô tổ chức, Trần Uyên Phương kể, một người tư vấn nhận xét, “nhà lãnh đạo THP luôn luôn tự tạo ra rủi ro và đẩy tổ chức đi vào rủi ro để mọi người phải tự cải tiến.” Cô đánh giá những lần THP triển khai hệ thống ERP năm 2002, đầu tư công nghệ chiết rót vô trùng Aseptic năm 2007, hay đầu tư vào quy trình chuyển đổi sang sơ đồ công ty gia đình năm 2009 đều là những lần THP “chịu sốc về mặt chuyển đổi để tiết kiệm mười mấy năm quản trị điều hành”. “THP dám đầu tư nâng cấp, dám để anh em sai, mình biết họ sẽ làm mất tiền nhưng không được sốt ruột, mà phải để họ sai để họ thấy quyết định như vậy thì không thành công. Khi đó phải hi sinh lợi nhuận để phát triển năng lực hệ thống và tư duy quản trị,” Trần Ngọc Bích nói thêm. Chen giữa câu chuyện phát triển doanh nghiệp luôn có bài học của những lần không thành công. Năm 2004, THP đưa ra thị trường bia Laser, sản phẩm bia tươi đóng chai đầu tiên của Việt Nam. Đây là sản phẩm tạo được dấu ấn với người dùng bởi những clip quảng cáo hiện đại, chuyên nghiệp, chất lượng sản phẩm được đánh giá tốt, nhưng không lâu sau, công ty phải

“NHÀ LÃNH ĐẠO THP LUÔN LUÔN TỰ TẠO RA RỦI RO VÀ ĐẨY TỔ CHỨC ĐI VÀO RỦI RO ĐỂ MỌI NGƯỜI PHẢI TỰ CẢI TIẾN.” THÁNG 2.2019 FORBES VIỆT NAM | 53

C H U Y Ể N G I AO TH Ế H Ệ — TÂ N H I Ệ P P H ÁT

dừng phát triển sản phẩm này vì gặp phải bài toán về phân phối. “Đối thủ của chúng tôi là các công ty đa quốc gia đã quá hiểu thị trường bia, nên họ đã khóa thị trường từ 10 năm trước bằng các điều khoản hợp đồng với các quán, khi mình tung ra sản phẩm mới biết có rào cản đó,” Phương nhớ lại. Hay sản phẩm cà phê VIP đóng chai, THP cũng quyết định ngừng sản xuất rất sớm vì thị trường còn bé, trong khi người dùng vẫn thích uống cà phê phin, nếu muốn thuyết phục thị trường sẽ tốn nhiều tiền và nhiều thời gian. Doanh nghiệp THP dường như đã trở thành mục tiêu duy nhất của gia tộc họ Trần, khi câu chuyện kinh doanh có thể được đưa lên bàn ăn và trở thành hoạt động gia đình thường xuyên. “Thậm chí 2-3 giờ sáng chúng tôi vẫn có thể bị gõ cửa, sếp còn áp lực thì còn gọi, nhưng lúc đó mối quan hệ gia đình lại nâng đỡ cho việc đó, tôi hiểu rằng thành viên này rất quan tâm tới chủ đề đó và mình sẵn sàng ở đó với họ,” Bích lý giải. Mỗi thành viên trong gia đình này đều hiểu được vai

trò trách nhiệm của mình và sẵn sàng hi sinh ý thích cá nhân cho mục tiêu chung đó. “Khác biệt lớn nhất của THP là không còn phụ thuộc vào một cá nhân nữa,” Bích nói. Cô mô tả từ việc lựa chọn công nghệ để đồng bộ với sản phẩm, thay đổi chiến lược về logistics để đồng bộ với khả năng phân phối, hay vấn đề xây dựng năng lực con người có đồng bộ với tương lai hay không cần một nhóm điều hành hơn 10 người mới quyết được hết khối lượng công việc đó của công ty. “THP hiện có cả ban cố vấn để chất vấn chủ tịch về các chiến lược kinh doanh,” Phương nói thêm. Sau sự kiện “con ruồi”, mục tiêu doanh thu một tỉ đô la Mỹ năm 2018 của THP trở nên dang dở, nhưng ông Thanh cũng đã kịp đặt ra mục tiêu khác, ba tỉ đô la Mỹ doanh thu năm 2027. Với việc bán một chai nước 7.500 đồng, chặng đường đạt mục tiêu đề ra sẽ “dài, bền và xa, vì rủi ro trên đường, biến động thị trường,” Trần Uyên Phương nói.

Một công đoạn trong dây chuyền sản xuất nước giải khát ở Tân Hiệp Phát.

54 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2.2019

SHOWROOM N M SANG TR NG HĂ&#x20AC;NG Ä?áşŚU THáşž GIáť&#x161;I Táş I VIáť&#x2020;T NAM Showroom náť&#x2021;m LMG trĆ°ng bĂ y 50 máşŤu, giĂĄ táťŤ 20 triáť&#x2021;u Ä&#x2018;áşżn gáş§n máť&#x2122;t táť&#x2030; Ä&#x2018;áť&#x201C;ng váť&#x203A;i thiáşżt káşż sang tráť?ng, khĂ´ng gian bĂ i trĂ tinh táşż, Ä&#x2018;áşłng cáşĽp. Ä?Ă˘y lĂ máť&#x2122;t trong sáť&#x2018; Ăt nháťŻng showroom sang tráť?ng, hiáť&#x2021;n Ä&#x2018;áşĄi vĂ Ä&#x2018;a dáşĄng nháşĽt tháşż giáť&#x203A;i.

IĂ TR C A GI C NG NGON

Showroom cáť§a CĂńg ty World Luxury Mattress Gallery (LMG) trĆ°ng bĂ y cĂĄc loáşĄi náť&#x2021;m thuáť&#x2122;c phĂ˘n khĂşc trung, cao cáşĽp vĂ siĂŞu cao cáşĽp Ä&#x2018;áşżn táťŤ 6 thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u náť&#x2022;i tiáşżng toĂ n cáş§u gáť&#x201C;m Kluft, Aireloom, AmericanStar, Latexco, Therapedic & Brentwood Home. Máť&#x2014;i sáşŁn pháşŠm Ä&#x2018;áť u cĂł káşżt cáşĽu, cháşĽt liáť&#x2021;u, Ä&#x2018;áť&#x2122; cao, thiáşżt káşż, tĂnh nÄ&#x192;ng khĂĄc nhau váť&#x203A;i máťŠc giĂĄ dao Ä&#x2018;áť&#x2122;ng táťŤ 20 triáť&#x2021;u Ä&#x2018;áť&#x201C;ng Ä&#x2018;áşżn gáş§n máť&#x2122;t táť&#x2030; Ä&#x2018;áť&#x201C;ng. SáşŁn pháşŠm cao cáşĽp nháşĽt cĂł máťŠc giĂĄ gáş§n máť&#x2122;t táť&#x2030; Ä&#x2018;áť&#x201C;ng, sáť dáťĽng cĂĄc váşt liáť&#x2021;u cáťąc káťł Ä&#x2018;áşˇc biáť&#x2021;t nhĆ° cao su Talalay, lĂńg cáťŤu Joma (New Zealand) vĂ lĂńg Ä&#x2018;uĂí ngáťąa táťŤ cĂĄc trang tráşĄi áť&#x; biĂŞn giáť&#x203A;i Ä?áťŠc Ă o, váşŁi Cashmere. NgoĂ i ra cĂ˛n cĂł náť&#x2021;m Therapedic - hĂŁng sáşŁn xuáşĽt náť&#x2021;m cao cáşĽp thuáť&#x2122;c top 7 thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u bĂĄn cháşĄy nháşĽt táşĄi Máťš, náť&#x2021;m cao su thiĂŞn nhiĂŞn Latexco náť&#x2022;i tiáşżng cáť§a Báť&#x2030; hay giĆ°áť?ng Ä&#x2018;iáť u cháť&#x2030;nh táťą Ä&#x2018;áť&#x2122;ng thĂńg minh (Adjustable Bed). XU H NG C A NGĂ&#x20AC;NH CĂ&#x201D;NG NGHI P N M TOĂ&#x20AC;N C U

Ă&#x201D;ng David Perry - Táť&#x2022;ng biĂŞn táşp táşĄp chĂ Furniture Today (Máťš), máť&#x2122;t trong nháťŻng táşĄp chĂ náť&#x2122;i tháşĽt uy tĂn nháşĽt tháşż giáť&#x203A;i cho biáşżt xu hĆ°áť&#x203A;ng náť&#x2022;i báşt cáť§a ngĂ nh náť&#x2021;m toĂ n cáş§u hiáť&#x2021;n nay lĂ hĆ°áť&#x203A;ng Ä&#x2018;áşżn sáťŠc kháť?e ngĆ°áť?i tiĂŞu dĂšng. Ä?áşˇc biáť&#x2021;t trong báť&#x2018;i cáşŁnh kinh táşż tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng, khĂĄch hĂ ng sáşľn sĂ ng Ä&#x2018;áş§u tĆ° mua sáşŁn pháşŠm náť&#x2021;m cao cáşĽp Ä&#x2018;áť&#x192; cĂł máť&#x2122;t giáşĽc ngáť§ cháşĽt lĆ°áťŁng vĂ tĂĄi táşĄo nÄ&#x192;ng lĆ°áťŁng cho ngĂ y máť&#x203A;i. TáşĄi 2 triáť&#x192;n lĂŁm láť&#x203A;n nháşĽt tháşż giáť&#x203A;i cáť§a ngĂ nh náť&#x2021;m lĂ High Point Market vĂ Las Vegas Market (Máťš), cĂĄc nhĂ sáşŁn xuáşĽt ra máşŻt nhiáť u xu hĆ°áť&#x203A;ng sáşŁn pháşŠm tĆ°ĆĄng lai. Máť&#x2122;t trong sáť&#x2018; Ä&#x2018;Ăł lĂ giĆ°áť?ng táťą Ä&#x2018;iáť u cháť&#x2030;nh thĂ´ng minh mĂ LMG lĂ máť&#x2122;t trong nháťŻng nhĂ bĂĄn láşť tiĂŞn phong táşĄi Viáť&#x2021;t Nam.

NgĆ°áť?i dĂšng cĂł tháť&#x192; nĂ˘ng pháş§n náť&#x2021;m áť&#x; Ä&#x2018;áş§u, thĂ˘n, hoáşˇc chĂ˘n lĂŞn cao hay xuáť&#x2018;ng tháşĽp, táťŤ Ä&#x2018;Ăł táşĄo ra tĆ° tháşż náşąm thoáşŁi mĂĄi nháşĽt, giáşŁm ĂĄp láťąc tráť?ng lĆ°áťŁng cĆĄ tháť&#x192;, trĂĄnh cĂĄc váşĽn Ä&#x2018;áť váť cĆĄ xĆ°ĆĄng kháť&#x203A;p, ngĂĄy ngáť§, phĂš háťŁp váť&#x203A;i giáť&#x203A;i tráşť thĆ°áť?ng xuyĂŞn lĆ°áť&#x203A;t internet hay xem Tivi trĂŞn giĆ°áť?ng. LMG tiĂŞn phong sáť dáťĽng háť&#x2021; tháť&#x2018;ng mĂĄy Reveal By Xsensor (Canada), sáť&#x; háťŻu cĂńg ngháť&#x2021; cáşŁm biáşżn hiáť&#x2021;n Ä&#x2018;áşĄi váť&#x203A;i 160 cáşŁm áťŠng Ä&#x2018;o sáťŠc ĂŠp cĆĄ tháť&#x192; Ä&#x2018;áť&#x192; Ä&#x2018;áť xuáşĽt loáşĄi náť&#x2021;m phĂš háťŁp nháşĽt váť&#x203A;i táťŤng ngĆ°áť?i vĂ táť&#x2018;t cho sáťŠc kháť?e. "Ä?Ă˘y lĂ máť&#x2122;t trong nháťŻng áťŠng dáťĽng cĂńg ngháť&#x2021; Ä&#x2018;áť&#x2122;t phĂĄ hĆ°áť&#x203A;ng Ä&#x2018;áşżn ngĆ°áť?i tiĂŞu dĂšng. Hiáť&#x2021;n chĆ°a cĂł nhiáť u nhĂ sáşŁn xuáşĽt vĂ phĂ˘n pháť&#x2018;i trĂŞn tháşż giáť&#x203A;i ĂĄp dáťĽng cĂńg ngháť&#x2021; nĂ y", Ăńg Perry nháşn xĂŠt. LMG - SHOWROOM N M SANG TR NG HĂ&#x20AC;NG Ä? U TH GI I

Váť&#x203A;i kinh nghiáť&#x2021;m Ä&#x2018;ĂŁ ghĂŠ thÄ&#x192;m hĂ ng trÄ&#x192;m showroom trĂŞn toĂ n tháşż giáť&#x203A;i, Ăńg David Perry Ä&#x2018;ĂĄnh giĂĄ: "Máť&#x2122;t táşĽm náť&#x2021;m thĂńg thĆ°áť?ng Ä&#x2018;Ć°áťŁc sáť dáťĽng Ăt nháşĽt 10 nÄ&#x192;m. Do Ä&#x2018;Ăł, ngĆ°áť?i dĂšng cáş§n thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u khiáşżn háť? an tĂ˘m, tin tĆ°áť&#x;ng trong suáť&#x2018;t tháť?i gian dĂ i. CĂĄc thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u hĂ ng Ä&#x2018;áş§u tháşż giáť&#x203A;i mĂ LMG láťąa cháť?n phĂ˘n pháť&#x2018;i sáş˝ giĂşp khĂĄch hĂ ng tháşĽy an tĂ˘m, nhĆ° báşŁo cháťŠng cho giáşĽc ngáť§ ngon mĂ háť? Ä&#x2018;ĂŁ láťąa cháť?nâ&#x20AC;?. ChuyĂŞn gia Ä&#x2018;áşżn táťŤ Máťš khen ngáťŁi khĂńg gian náť&#x2122;i tháşĽt cáť§a showroom cĂł bĂ i trĂ khoa háť?c, Ä&#x2018;áşšp máşŻt giĂşp táť&#x2018;i Ć°u tráşŁi nghiáť&#x2021;m cáť§a khĂĄch hĂ ng, cĂł tháť&#x192; so sĂĄnh váť&#x203A;i cĂĄc cáťa hĂ ng trĆ°ng bĂ y táşĄi Trung tĂ˘m thĆ°ĆĄng máşĄi Harrods náť&#x2022;i tiáşżng áť&#x; London (Anh). LMG chĂş tráť?ng Ä&#x2018;Ă o táşĄo káťš nÄ&#x192;ng chÄ&#x192;m sĂłc khĂĄch hĂ ng cho Ä&#x2018;áť&#x2122;i ngĹŠ tĆ° váşĽn viĂŞn. "ChĂşng tĂí khĂńg cháť&#x2030; Ä&#x2018;ĆĄn thuáş§n bĂĄn hĂ ng mĂ cĂšng hĆ°áť&#x203A;ng dáşŤn, Ä&#x2018;áť&#x201C;ng hĂ nh váť&#x203A;i ngĆ°áť?i mua trong quĂĄ trĂŹnh tĂŹm kiáşżm, láťąa cháť?n náť&#x2021;m Ć°ng Ă˝", Ăńg Lee Hinshaw â&#x20AC;&#x201C; GiĂĄm Ä&#x2018;áť&#x2018;c Kinh doanh LMG nĂłi. LMG dĂ nh tháť?i gian tĂŹm hiáť&#x192;u cĂĄc nhu cáş§u cáť§a khĂĄch hĂ ng nhĆ° tĆ° tháşż ngáť§ quen thuáť&#x2122;c, vĂšng Ä&#x2018;au máť?i

sau khi tháťŠc dáşy vĂ loáşĄi náť&#x2021;m Ä&#x2018;ĂŁ sáť dáťĽng trĆ°áť&#x203A;c Ä&#x2018;Ă˘y. Máť&#x2122;t trong nháťŻng Ä&#x2018;iáť u khĂĄc biáť&#x2021;t táşĄi LMG lĂ doanh nghiáť&#x2021;p hoĂ n toĂ n khĂńg giáşŁm giĂĄ. Ă&#x201D;ng Lee Hinshaw kháşłng Ä&#x2018;áť&#x2039;nh Ä&#x2018;Ă˘y lĂ quyáşżt Ä&#x2018;áť&#x2039;nh cáş§n thiáşżt nháşąm tháťąc hiáť&#x2021;n cam káşżt mang Ä&#x2018;áşżn sáşŁn pháşŠm cĂł giĂĄ tráť&#x2039; táť&#x2018;t nháşĽt cho khĂĄch hĂ ng, táşĄo ra sáťą cĂńg báşąng vĂ giĂşp khĂĄch hĂ ng táşp trung hoĂ n toĂ n vĂ o cháşĽt lĆ°áťŁng, thiáşżt káşż, káşżt cáşĽu sáşŁn pháşŠm mĂ khĂńg pháşŁi phĂ˘n tĂ˘m váť giĂĄ. Ä?áşĄi diáť&#x2021;n doanh nghiáť&#x2021;p nhĂŹn nháşn: "Sang tráť?ng khĂńg cháť&#x2030; lĂ yáşżu táť&#x2018; giĂĄ cáşŁ, mĂ cĂ˛n váť cháşĽt lĆ°áťŁng, kháşŁ nÄ&#x192;ng Ä&#x2018;ĂĄp áťŠng káťł váť?ng cáť§a khĂĄch hĂ ng, tráşŁi nghiáť&#x2021;m táşĄi showroom vĂ tráşŁi nghiáť&#x2021;m suáť&#x2018;t tháť?i gian sáť dáťĽng sáşŁn pháşŠm. TáşĽt cáşŁ tráť&#x; thĂ nh máť&#x2122;t ngháť&#x2021; thuáşt táşĄo ra nháťŻng giĂĄ tráť&#x2039; Ä&#x2018;áşłng cáşĽp cho sáşŁn pháşŠm, cho ngĆ°áť?i dĂšng". TI M NÄ&#x201A;NG C A N M CAO C P T I VI T NAM

"Sáť&#x2018; liáť&#x2021;u mĂ Furniture Today thu tháşp táťŤ cĂĄc cĂńg ty nghiĂŞn cáťŠu, táť&#x2018;c Ä&#x2018;áť&#x2122; tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng ngĂ nh náť&#x2021;m táşĄi Viáť&#x2021;t Nam vĂ o khoáşŁng 8%/nÄ&#x192;m, quy mĂ´ hiáť&#x2021;n táşĄi Ć°áť&#x203A;c tĂnh 200 triáť&#x2021;u USD", Ăńg David Perry cho biáşżt. CĂĄc nhĂ sáşŁn xuáşĽt vĂ phĂ˘n pháť&#x2018;i náť&#x2021;m toĂ n cáş§u ngĂ y cĂ ng chĂş Ă˝ hĆĄn Ä&#x2018;áşżn tháť&#x2039; trĆ°áť?ng Viáť&#x2021;t Nam báť&#x;i Ä&#x2018;áşˇc thĂš dĂ˘n sáť&#x2018; tráşť, táş§ng láť&#x203A;p trung lĆ°u vĂ giĂ u cĂł tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng nhanh vĂ máťŠc Ä&#x2018;áť&#x2122; Ä&#x2018;Ă´ tháť&#x2039; hĂła ráť&#x2122;ng kháşŻp. RiĂŞng váť&#x203A;i LMG, viáť&#x2021;c máť&#x; showroom Ä&#x2018;áş§u tiĂŞn táşĄi 95 Nguyáť&#x2026;n CĆĄ TháşĄch, Quáşn 2 (TP.HCM) táşĄo náť n táşŁng phĂĄt triáť&#x192;n, máť&#x; ráť&#x2122;ng máşĄng lĆ°áť&#x203A;i phĂ˘n pháť&#x2018;i trĂŞn cáşŁ nĆ°áť&#x203A;c vĂ chinh pháťĽc tháť&#x2039; trĆ°áť?ng Ä?Ăńg Nam Ă . MáťĽc tiĂŞu cáť§a LMG lĂ tráť&#x; thĂ nh thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u phĂ˘n pháť&#x2018;i náť&#x2021;m cao cáşĽp láť&#x203A;n nháşĽt khu váťąc.

WWW.LMGWORLD.COM

T TRONG QUÝ 4.2018, bà Lê Nữ Thùy

Dương, đại diện công ty thành viên của công ty cổ phần Đầu tư và Kinh doanh Golf Long Thành ký hai hợp đồng mua bán điện với công ty mua bán điện thuộc tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), với tổng công suất theo thiết kế của hai nhà máy điện mặt trời này là 100 MW. Năng lượng mặt trời là lĩnh vực mới của KN Group, tập đoàn gồm các công ty thành viên, trong đó đơn vị được biết đến nhiều nhất là công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Golf Long Thành, công ty gia đình do ông Lê Văn Kiểm và bà Trần Cẩm Nhung thành lập và hiện giờ con gái của họ là Lê Nữ Thùy Dương điều hành. Bà Thùy Dương, tổng giám đốc Golf Long Thành cho biết: “: “Sử dụng năng lượng sạch đang là xu thế mới của thế giới. Việt Nam cũng có tiềm năng phát triển năng lượng mặt trời nên tham gia lĩnh vực này có thể cung cấp nguồn năng lượng sạch, có tính bền vững, góp phần bảo vệ môi trường.” Lĩnh vực mới khác như một miếng ghép bổ sung cho mảng bất động sản, là khu du lịch, vui chơi giải trí, gắn với các dự án bất động sản đang triển khai ở Cam Ranh, Khánh Hòa. Gia đình ông Lê Văn Kiểm thuộc thế hệ kinh doanh đầu tiên sau ngày đất nước thống nhất. Từ một cơ sở sản xuất nhỏ trong thập niên 90, đầu tư vào may mặc, xây dựng, trải qua các biến động của chu kỳ kinh tế, khủng hoảng kinh tế khu vực và toàn cầu, ông Lê Văn Kiểm 56 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2.2019

VAI TRÒ MỚI Thế hệ thứ hai đang tham gia điều hành ở công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Golf Long Thành, doanh nghiệp 40 năm tuổi do ông bà Lê Văn Kiểm – Trần Cẩm Nhung sáng lập. QUỐC KHÁNH ẢNH: PHAN QUANG

THÁNG 2.2019 FORBES VIỆT NAM | 57

C H U Y Ể N G I AO TH Ế H Ệ — GO L F LO N G TH À N H

xây dựng và phát triển thành doanh nghiệp đa ngành, hoạt động ở Việt Nam và Lào. Tên tuổi vợ chồng ông Lê Văn Kiểm gắn với các dự án sân golf, bất động sản, khu nghỉ dưỡng, trong đó có golf Long Thành (Đồng Nai), khu nghỉ dưỡng Thùy Dương (Bà Rịa – Vũng Tàu), sân golf Long Thành – Vientiane (Lào). Ba lĩnh vực hoạt động chính trong những năm vừa qua của công ty gia đình ông Kiểm là bất động sản, golf và khai khoáng. Ở tuổi 73, ông Lê Văn Kiểm vẫn giữ chức chủ tịch hội đồng quản trị, và vợ ông giữ chức phó chủ tịch thường trực hội đồng quản trị, việc điều hành đang được chuyển giao cho thế hệ thứ hai. Hai người con của họ đều tham gia vào việc phát triển công ty. Con trai đầu, ông Lê Huy Hoàng, 47 tuổi hiện là tổng giám đốc đặc khu Kinh tế Long Thành - Vientiane, Lào. Thùy Dương làm phó tổng giám đốc từ năm 2003, sau 12 năm, được trao quyền tổng giám đốc điều hành từ 2015.

QUÁ TRÌNH NỐI NGHIỆP Ở công ty gia đình của Thùy

Dương diễn ra trong 20 năm. Học ngành quản trị kinh doanh ở Úc, tham gia công ty của gia đình cuối những năm 1990, Thùy Dương bắt đầu tham gia công ty trong vai trò trợ lý, rồi luân chuyển qua nhiều phòng ban như đầu tư, pháp lý, tài chính, kinh doanh. Kinh nghiệm khi trải qua nhiều bộ phận giúp nữ nhân viên sinh năm 1976 này có cái nhìn bao quát, được cọ xát giữa kiến thức nhà trường và thực tế công việc. Việc kinh doanh phát triển, từ năm 2007, gia đình ông Kiểm liên doanh với một vài đối tác nước ngoài, cơ hội để thế hệ thứ hai trong gia đình có thêm cơ hội học hỏi, tích lũy kinh nghiệm. Nhờ có quỹ đất chuẩn bị từ thập niên 90, năm 2007, họ liên doanh với CapitaLand phát triển dự án The Vista. Ra mắt đúng thời điểm cơn sốt địa ốc đang ở cao trào, người mua phải xếp hàng từ sáng sớm để đặt cọc căn hộ Vista. Bà Thùy Dương cho biết, chọn đối tác nước ngoài do thời điểm đó, công ty “chưa đủ mạnh về công nghệ và kinh nghiệm trong phát triển các sản phẩm căn hộ cao cấp,” còn đối tác chọn công ty gia đình ông Kiểm, là vì “uy tín và vị trí của các dự án.” Năm 2001, gia đình bà Dương đầu tư xây dựng sân golf ở Long Thành, Đồng Nai, mở ra nhánh mới về kinh doanh sân golf, bất động sản chủ yếu là biệt thự. Theo bà Dương, đây là dự án sân golf thuộc nhóm đầu tiên do trong nước thiết kế và thi công. “Nhờ vậy mà tôi có

58 | FORBES VIỆT NAM THÁNG 2.2019

được kinh nghiệm, nắm được nguyên tắc thiết kế sân golf, hiểu căn bản về các công việc thi công sân golf,” bà Dương nói. “Ba mẹ tôi đã xây dựng cho tôi ý thức tự lập khi còn tuổi niên thiếu từ việc học tập, sinh hoạt, khi tiếp cận với công việc cũng hướng đến cho tôi ý thức làm việc độc lập, tư duy sáng tạo và tinh thần trách nhiệm,” bà Dương kể về cách đào tạo, huấn luyện qua công việc của thế hệ sáng lập công ty. “Tôi học được từ cha về cách nghĩ, tầm nhìn chiến lược. Còn từ mẹ, sự tỉ mỉ trong công việc và gần gũi đội ngũ nhân viên,” bà Dương cho biết thêm. Không chỉ tham gia hoạt động kinh doanh của gia đình, Thùy Dương còn tham gia nhiều hoạt động ở các tổ chức khác, và nhờ đó có thêm kinh nghiệm về quản trị. Năm 2012, bà Thùy Dương trở thành ủy viên hội đồng quản trị FPT, đại diện cho phần vốn góp của Orchard Fund, quỹ đầu tư của tỉ phú Richard Chandler. Sau khi Orchard Fund thoái vốn khỏi FPT, giữa năm 2014, Thùy Dương thôi làm ủy viên HĐQT công ty này. Năm 2015, Thùy Dương được Iceland chọn làm lãnh sự danh dự của đảo quốc này ở TP.HCM. Tại Hà Nội tháng 11.2015, bộ trưởng Ngoại giao Iceland, ông Gunnar Bragi Sveinsson phát biểu rằng, việc bổ nhiệm lãnh sự danh dự Lê Nữ Thùy Dương “góp phần thắt chặt quan hệ song phương giữa hai nước.” Tham gia hội đồng quản trị FPT, theo bà Dương, giúp “hiểu thêm cách thức vận hành của công ty đại chúng và quản lý theo hệ thống.” Xác định “kiến thức là nền tảng cho việc vận dụng vào công việc một cách bài bản,” vừa làm, Thùy Dương vừa học. Sau khi nhận bằng thạc sĩ của trường Maastricht Hà Lan năm 2003, Thùy Dương tham gia khóa đào tạo tiến sĩ của học viện Công nghệ Châu Á (AIT) năm 2007. Bà nhìn nhận thách thức lớn nhất trong quá trình chuyển giao là chuyển đổi hình thức quản lý theo phong cách gia đình sang loại hình quản lý theo hệ thống chuyên nghiệp. Đi cùng với việc chọn đơn vị tư vấn xây dựng hệ thống quản trị doanh nghiệp, áp dụng phần mềm vào công tác quản trị, thực hiện đánh giá thông qua chỉ số đo lường hiệu quả cá nhân qua các kế hoạch ngắn và trung hạn, sơ đồ tổ chức của công ty được điều chỉnh theo hướng tập trung một số phòng ban chủ chốt về tập đoàn, phân quyền và giao trách nhiệm cho các công ty thành viên cùng với cơ cấu tổ chức linh hoạt theo tính chất và lĩnh vực hoạt động. Thay đổi trong quy trình, sắp xếp lại công việc diễn ra thuận lợi, theo Thùy Dương, nhờ sự ủng hộ của lãnh đạo công ty do “phù hợp với nhu cầu phát triển.” Bên cạnh đó, những người điều hành như Thùy Dương phải có các bước chuẩn bị phù hợp như giải

ẢNH: TƯ LIỆU

thích để mọi người hiểu rõ tầm quan trọng của công tác quản trị, lợi ích của sự thay đổi. Để chuẩn bị nguồn nhân lực, cùng với chính sách duy trì, thu hút thêm nguồn nhân lực có chất lượng cao, thuê đơn vị quản lý chuyển nghiệp để hình thành bộ máy quản lý theo chuẩn quốc tế trong các lĩnh vực đặc thù như quản lý khách sạn, công ty tổ chức thường xuyên chương trình đào tạo cho các cán bộ, công nhân viên. Doanh nghiệp gia đình này hiện có nhiều công ty với hơn 2.000 cán bộ, công nhân viên. Hiện doanh nghiệp

Asian Golf Awards bình chọn là Sân golf mới tốt nhất châu Á - Thái Bình Dương 2018. Chia sẻ trên tạp chí Golf Course Architech, ông Greg Norman kể rằng, đề bài của chủ đầu tư đặt ra cho ông: Hãy thiết kế một trong những sân golf tốt nhất Việt Nam. Norman viết: “Chúng tôi yêu cầu chủ đầu tư hãy để chúng tôi thiết kế trước khi lên kế hoạch xây dựng hay quy hoạch.” Thùy Dương chia sẻ, sau khi đưa vào hoạt động sân golf, dự kiến trong năm 2019, công ty đưa vào khai thác khách sạn năm sao ở KN Paradise. Bên cạnh sân golf, khách sạn, các dự án bất động sản trong khu bãi Dài, Cam Ranh đang được xây dựng. Bà Dương chia sẻ, việc mở rộng lĩnh vực dịch vụ du lịch, tiện ích và vui chơi giải trí vào khu đô thị nghỉ dưỡng như dự án KN Paradise để phục vụ cho khách du lịch và gia tăng giá trị cộng hưởng cho cư dân cũng như tăng sự hấp dẫn đối với nhà đầu tư. Trong năm năm tới, theo lời bà Thùy Dương, “công ty sẽ phát triển các khu đô thị theo mô hình thành phố thông minh, xanh, sạch, cũng như tham gia đầu tư vào lĩnh vực năng lượng sạch và năng lượng tái tạo, ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất để nâng cao hiệu suất hoạt động của dự án.” Trong các nghiên cứu về công ty gia đình của các công ty tư vấn tên tuổi như Deloitte, KPMG, Ernst & Young, một trong các yếu tố giúp phát triển qua nhiều thế hệ là tính kế thừa các giá trị cốt lõi. Bà Thùy Dương cho biết: “Đối với tôi có ba yếu tố quan trọng của công ty gia đình mà ở thế hệ nào cũng phải giữ Ông Lê Văn Kiểm, Lê Nữ Thùy Dương và vợ chồng tổng thống Iceland tại lễ ra mắt gìn và kế thừa là: uy tín, trách nhiệm và lãnh sự danh dự Iceland ở TP.HCM. chia sẻ. Theo bà, quá trình phát triển 40 đang trong quá trình sắp xếp lại theo mô hình tập đoàn năm của công ty là cả một quá trình phấn đấu và xây với thương hiệu dự kiến là KN Holdings. Các dự án lớn dựng nên uy tín cá nhân, gia đình và công ty. Trong quá đang triển khai phân bổ ở TP.HCM, Đồng Nai, Bà Rịa trình phát triển, những người sáng lập và điều hành – Vũng Tàu, Lâm Đồng, Khánh Hòa và Lào, trong đó luôn nghĩ đến trách nhiệm trong việc đóng góp cho xã có nhiều dự án lớn như: khu đô thị Biên Hòa New City hội thông qua các chương trình từ thiện giúp đỡ những tại Đồng Nai, khu phức hợp nghỉ dưỡng và giải trí KN người có hoàn cảnh khó khăn và hướng đến cộng đồng. Paradise tại Cam Ranh, đặc khu Kinh tế Long Thành Còn với các mối quan hệ hợp tác với đối tác thì việc chia Vientinae, Lào. sẻ trong lúc khó khăn cũng như khi thuận lợi cũng là Tháng 10.2018, KN Golf Links, sân golf 27 lỗ rộng 90 yếu tố quan trọng để duy trì sự hợp tác bền vững. héc ta thuộc dự án KN Paradise Cam Ranh được đưa vào Vậy KN có ý nghĩa gì? “Đó là hai chữ viết tắt từ tên của hai nhà sáng lập,” Thùy Dương giải thích. “Chúng sử dụng, với sự hiện diện của nhà thiết kế kiêm golf thủ tôi muốn phát huy truyền thống gia đình.” huyền thoại Greg Norman. Sân golf ngay sau đó đã được

THÁNG 2.2019 FORBES VIỆT NAM | 59

Diện mạo mới

Rời sàn chứng khoán, chủ tịch Alphanam Nguyễn Tuấn Hải tái cấu trúc công ty, đầu tư sâu hơn vào địa ốc và khách sạn. Ông cần cộng sự tiếp sức và những người hỗ trợ thân tín xuất hiện từ gia đình: Con trai và con gái.

khổng loan — ảnh: lê lai

60 | FORBES việt nam tháng 2.2019

rụ sở của tập đoàn Alphanam là một biệt thự xây từ năm 1915 ở ngã tư đường Bà Triệu và Lý Thường Kiệt tại trung tâm Hà Nội. Ở đây đặt mô hình của M Landmark và Four Points by Sheraton – hai công trình khách sạn, nhà ở cao cấp đầu tiên mà thế hệ thứ hai của gia đình này thực hiện kể từ khi vị thuyền trưởng Nguyễn Tuấn Hải, chủ tịch tập đoàn bẻ lái đưa Alphanam dịch chuyển hoạt động sang lĩnh vực kinh doanh địa ốc. Trong cuộc trò chuyện với phóng viên Forbes Việt Nam vào một buổi chiều cuối tuần đầu năm 2019, trong tiết trời se lạnh của mùa đông, bên hai con, ông Hải, người thành lập Alphanam ở tuổi 30, ngồi yên lắng nghe hai con nói mà không hề ngắt lời. Ông cho biết đã “lùi” ra được trên 70% hoạt động chính của tập đoàn và giờ đây ông chủ yếu giữ vai trò cố vấn, theo dõi hai con thực

Ông Nguyễn Tuấn Hải và các con Nguyễn Minh Nhật, Nguyễn Ngọc Mỹ tại Hà Nội tháng 1.2019. tháng 2.2019 FORBES việt nam | 61

C h u y ể n g i ao th ế h ệ — A l p h a n a m

hiện những kế hoạch đã vạch ra. Sau vài năm cử dượt, con trai Nguyễn Minh Nhật, 31 tuổi, và con gái Nguyễn Ngọc Mỹ, 28 tuổi, đang tham gia sâu vào quá trình điều hành kinh doanh, tạo ra diện mạo mới cho một doanh nghiệp từng có tiếng trong lĩnh vực cơ điện trước đây. Thành lập năm 1995, Alphanam, hiện có tổng số nhân sự khoảng 1.500 người, từng là thương hiệu mạnh trong lĩnh vực điện công nghiệp. Giống như mọi công ty khởi nghiệp, sau bước chạy đà, đầu thiên niên kỷ mới Alphanam bước vào giai đoạn hoàng kim khi các sản phẩm thiết bị điện và vật liệu điện được tiêu thụ rộng rãi ở phía Bắc. Sau đó, Alphanam mở rộng địa bàn hoạt động với hạt nhân là Alphanam Cơ điện (Hà Nội), Alphanam Sài Gòn, Alphanam Đà Nẵng, liên doanh với đối tác Nhật Bản sản xuất thang máy thương hiệu Fuji – Alpha. Alphanam mở rộng sang nhiều ngành nghề mới, như sản xuất sơn, bột bả, vật liệu composite. Trong cơn sốt chứng khoán và địa ốc giai đoạn 2006 – 2007, đứng trước các cơ hội nóng, Alphanam mở rộng nhanh qua con đường góp vốn vào doanh nghiệp để tạo sự gắn kết. Trong cuộc khủng hoảng tài chính 2008, công ty suy giảm hiệu quả hoạt động, lợi nhuận giảm dần. Đỉnh điểm năm 2012, Alphanam lỗ 144 tỉ đồng, bằng lũy kế lợi nhuận của cả giai đoạn 2008 – 2011 cộng lại. Vào năm 2013, một năm trước khi ông Hải quyết định đưa cổ phiếu ALP rời sàn chứng khoán nhằm tái cơ cấu công ty, số lỗ của công ty tăng lên 204 tỉ đồng. Lý do thua lỗ chủ yếu do phải trích lập dự phòng và các công ty con, công ty liên kết hoạt động kém hiệu quả.

gặp khó khăn, ông Hải có thêm sức mạnh khi hai con du học lần lượt trở về Alphanam, giờ đây đã trở thành công ty gia đình. Mỹ và Nhật đang chịu trách nhiệm những mảng công việc khác nhau, tạo ra luồng sinh khí mới sau khi chính thức làm việc tại tập đoàn do cha thành lập vào năm 2011 (với Nhật) và 2014 (với Mỹ). Trở về nước sau chín năm du học tại Singapore và Mỹ, Nhật hiện là CEO công ty cổ phần địa ốc Alphanam, phụ trách hạng mục chốt thầu, thi công và tài chính. Với Mỹ, bên cạnh phụ trách các hoạt động đối ngoại của tập đoàn,

Trong thời kỳ Alphanam

62 | FORBES việt nam tháng 2.2019

hiện giữ vai trò CEO công ty cổ phần địa ốc Foodinco, đảm nhận việc phát triển và thiết kế dự án và vận hành. “Tiểu thư ngành bất động sản” – một cách mà báo chí gán cho Mỹ – đã đàm phán ký thỏa thuận với thương hiệu Four Points by Sheraton, Marriott và InterContinental, mang về gần 15 dự án khách sạn, bên cạnh Altara, thương hiệu Alphanam tự phát triển. Alphanam cơ điện nay được thay thế bằng một Alphanam mới lấy lĩnh vực bất động sản và khách sạn làm hoạt động kinh doanh lõi. Ngọc Mỹ cho biết trong nhóm công ty về quản lý dự án, xây dựng, phân phối, đầu tư bất động sản, khách sạn hay quản lý của Alphanam, cổ đông bao gồm 4 thành viên gia đình ông Hải sở hữu gần 100%. Các dự án sắp triển khai đều có cơ cấu tài chính để công ty vẫn sở hữu 100%, không phụ thuộc đối tác. Trong các dự án đang triển khai xây dựng, có hai dự án nhà ở có đối tác nhưng Alphanam là cổ đông chiếm đa số, còn lại dao động 10% – 30%. Trong khối sản xuất, chỉ có Kansai là có cổ đông nước ngoài (Kansai Japan 60%, Alphanam 35%, Minh Nhật 5%). Four Points by Sheraton Đà Nẵng và Altara Suites Đà Nẵng là hai trong số gần 20 dự án thuộc mảng địa ốc và nghỉ dưỡng đã đi vào hoạt động. Danh mục các dự án họ đang triển khai gồm sáu dự án đang xây dựng, hai dự án trong giai đoạn quy hoạch, ba dự án đang lên quy hoạch thiết kế, một dự án đang chuẩn bị triển khai giai đoạn hai và một dự án chuẩn bị khởi công xây dựng. “Việc kế thừa diễn ra một cách tự nhiên,” Ngọc Mỹ cho biết. “Chưa bao giờ bố tôi áp đặt, đặt trách nhiệm, giao trách nhiệm, nói rằng đây là việc con phải làm.” Theo lời kể của cô, sau khi ông Hải thực hiện nghĩa vụ quân sự là bộ đội biên phòng, gia đình có tiệm vàng tên Minh Nhật, ngành nghề kinh doanh của nhà vợ ông. Tuy nhiên ông chỉ làm thời gian ngắn. “Bố tôi năng động nên làm nhiều thứ lắm, nghe kể cũng nhiều nghề vất vả, chính tôi cũng không thống kê hết được,” Mỹ cho biết. Năm 1991, ông Hải mở Sun Hotel, khách sạn tư nhân thuộc dạng đầu tiên tại Hà Nội. Giữa thập niên 1990, khi nhận ra nhu cầu sử dụng thiết bị điện rất cao trong xã hội khi đó, ông thành lập Alphanam và nhanh chóng trở thành nhà thầu M&E hàng đầu. Nhà máy đầu tiên rộng hơn năm hécta đặt tại Phố Nối (Hưng Yên), trên mặt tiền quốc lộ 5 thuộc hàng quy mô thời đó. Là người thích môn cờ tướng, ông Hải cho biết mình luôn tính toán trước các bước đi và phỏng đoán nước đi của người đối diện. Áp dụng vào kinh doanh,

ÔNG nguyễn tuấn hải:

Giao chức kèm phân quyền forbes việt Nam: Các con ông có thuận lợi và thách thức gì khi tiếp quản việc kinh doanh của gia đình? ÔNG Nguyễn Tuấn Hải: Các con tôi có

thuận lợi lớn từ nền tảng kiến thức, tới tài chính, tài sản, thương hiệu và quan hệ. Có người cho rằng con gia đình kinh doanh, tiếp quản nhiều tài sản, làm gì chẳng dễ. Nhưng khi nhìn thấy khối lượng công việc hằng ngày thế hệ trẻ phải giải quyết khi vận hành công ty hàng ngàn tỉ, điều hành hàng ngàn con người, mới thấy khác biệt. Với người từng trải cũng không dễ chứ chưa nói là lớp trẻ. Nói thế để thấy rằng thế hệ trẻ, đặc biệt là con các gia đình doanh nghiệp có sự sung sướng, lợi thế, nhưng cũng có những áp lực mà không hẳn ai cũng làm tốt được việc kế thừa. forbes việt Nam: Những xung đột thế hệ được giải quyết thế nào khi thế hệ trẻ bắt đầu tiếp nối? ÔNG Nguyễn Tuấn Hải: Phân cấp, phân quyền, tất cả những việc nhỏ thì bộ máy điều hành quyết, tin hay không là do chọn người, đã giao chức thì phải giao quyền. Nhật làm rất tốt việc xây dựng quy trình và hệ thống quản lý hiện đại, áp dụng KPI. Như vậy sẽ không còn bất đồng ở phần quản trị, vận hành. Việc lớn, liên quan tới định hướng chiến lược, quyết định đầu tư lớn thuộc HĐQT. Nguyên tắc là thảo luận để tìm sự thống nhất. Luôn phải liệt kê ra quản trị rủi ro, nếu có, và phải giải quyết, chịu đựng được rủi ro đấy.

ông đặt ra mục tiêu sau mỗi giai đoạn năm năm. Sau những năm đầu sản xuất và kinh doanh thiết bị điện, Alphanam trở thành nhà sản xuất công nghiêp. Có nhà máy từ Bắc tới Nam, họ tham gia vào nhiều ngành như hạ tầng, xử lý nước, sản xuất và xây lắp thiết bị điện, thang máy, sơn, sản xuất bao bì…, với chiến lược hợp tác với các thương hiệu quốc tế. Năm 2007, công ty niêm yết trên sàn chứng khoán, đánh dấu sự chuyển dịch quản trị theo mô hình công ty đại chúng để rồi sau bảy năm rời sàn, quay trở về điểm xuất phát là công ty gia đình. Nguyên nhân, một phần như ông Hải lý giải là do ông và các con nhiều lần nói chuyện về sở thích và khả năng của các con. Alphanam sau đó điều chỉnh để phù hợp với sự tiếp nối “dù các con tôi khi đó đều đang đi học.” Cũng như nhiều người trẻ khác, Ngọc Mỹ có nhiều thời điểm mà cô cảm thấy “mông lung, chịu áp lực trước những công việc tưởng không thể vượt qua.” Nhưng cô kể người cha có một câu “thần chú” khiến cô luôn phải tìm mọi cách để vượt qua thử thách đó. “Bố tôi luôn nói là ‘ok, con không làm thì để bố làm’.” Sau khi tìm hiểu các cơ hội ở nước ngoài trong khi học thạc sĩ thương mại quốc tế tại London và Thượng Hải, Mỹ về Việt Nam, làm điều mà cô cho rằng “quan trọng với cá nhân.” Cô nói với Forbes Việt Nam: “Nếu ở Mỹ thì có thể tôi sẽ trở thành ai đó, nhưng đồng tiền kiếm được ở Mỹ sẽ không giá trị nhiều như khi kiếm được ở đây, khi những giá trị mà tôi có thể tạo ra sẽ giúp thay đổi cuộc sống của những người xung quanh.”

Ông Hải chuẩn bị cho quá trình kế nghiệp từ

rất sớm, khi ông thường đưa các con theo trong các chuyến đi công tác ở các tỉnh, từ khi họ còn đi học, để gặp gỡ các đối tác, thăm nhà máy và tìm hiểu thị trường trong thời gian từ 2006 – 2010. “Có lẽ đó là điểm khác biệt giữa thế hệ kế tiếp ở Alphanam với các gia đình kinh doanh khác,” Minh Nhật, cha của một bé gái hai tháng tuổi, nói. So với em gái luôn nổi bật trong bạn bè đồng trang lứa với vóc dáng cao ráo, ưa nhìn, trang phục hợp mốt, Nhật trầm tính và ít xuất hiện trên truyền thông hơn. Ngày làm việc đầu tiên của Nhật tại Alphanam

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 63

C h u y ể n g i ao th ế h ệ — A l p h a n a m khi trở về Việt Nam cũng là ngày công ty TNHH Sơn Kansai Alphanam – liên doanh với công ty sơn Kaisai (Nhật Bản) – bắt đầu hoạt động năm 2011. Nhật bắt đầu tại phòng kế toán, trước khi trở thành giám đốc tài chính, chức vụ hiện nay anh vẫn nắm giữ. Anh kể, ban đầu, do hiểu điểm yếu của mình trong kinh doanh và bán hàng, anh yêu cầu được đảm trách thêm các mảng công việc mới để học và được chấp thuận. Nỗ lực vận động tự thân của cá nhân có vai trò quan trọng trong quá trình tạo dựng sự nghiệp của họ. Ông Hải, ra đời trong gia đình làm nghề giáo, cho biết ông học được cách dạy con từ bố của mình. Vì vậy, ông tiếp tục tạo động lực để các con tự hoàn thiện kiến thức, cả kiến thức nhà trường và cuộc sống. Ông Hải, với phong thái nói chuyện có lớp lang, tuần tự, không đề cập sâu đến những khó khăn, sai lầm của Alphanam trong quá khứ khi được hỏi. “Thường người ta ví kinh doanh giống như con thuyền ra khơi. Khi ra khơi được lợi gió là vô cùng quan trọng, nhưng ra khơi cũng phải đối mặt với bão. Cơn bão làm cho mình có thể vỡ thuyền, thương vong, có thể làm mình chìm. Alphanam cũng vậy, lựa gió để ra khơi, cũng không tránh được phải đối mặt với bão. Nên cũng có những lúc Alphanam phải về bờ ngồi vá lưới,” ông ví von. Ông nói về kinh nghiệm sau thời điểm Alphanam đẩy mạnh đầu tư tài chính và thương hiệu bị ảnh hưởng lớn: “Triết lý là ăn thì không nói, nói thì không ăn. Vì vừa ăn, vừa nói là nghẹn. Tôi thấy rất đúng, giờ thì nhớ mãi mãi.” Những ngành nghề mà ông Hải theo đuổi đi theo chính sách ưu tiên phát triển mà nhà nước đưa ra, và hiện nay là dịch vụ du lịch. Ngoài các địa phương vốn là điểm nóng du lịch như Hà Nội, Quảng Ninh, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM, Phú Quốc… Alphanam cũng như nhiều tập đoàn lớn trong nước đang mở rộng mạnh mẽ ra các địa phương xa trung tâm hơn vì còn nhiều cơ hội phát triển. Hầu hết đều phát triển tổ hợp các tòa nhà đa chức năng, khu dân cư kèm theo khách sạn có thương hiệu quốc tế. Lý giải việc để các con nắm giữ các vai trò điều hành và chịu trách nhiệm từ sớm, ông Hải nói: “Tôi tin tôi làm không tốt bằng các con mình... thực tế đang

chứng minh như thế.” Thực tế cũng ghi nhận hai anh em Nhật và Mỹ đã nếm trải những thất bại đầu tiên. Nhà hàng 1915 Indochine tại ngôi biệt thự trên đường Bà Triệu là nhà hàng đầu tiên của CTCP Alphanam Food ra đời năm 2014, đã đóng cửa sau một năm hoạt động. Ngọc Mỹ thừa nhận đó “là một thất bại cá nhân duy nhất về chủ trương,” khi sau đó cô đi học thạc sĩ và không thể tiếp tục sát sao điều hành. Nhưng việc kinh doanh nhà hàng giúp cô học được rất nhiều về các đầu mục quản lý, về con người, đặc biệt là tiếp thị và bán hàng, từ đó giúp cô tự tin khi đàm phán với các tập đoàn quản lý khách sạn nước ngoài vài năm qua. Còn Minh Nhật, anh kể mình đã mất trắng khoản đầu tư chứng khoán ở Mỹ với số vốn được bố cấp ban đầu, vì không hiểu thị trường và khi đó “chưa hiểu được giá trị của đồng tiền.” Nhìn lại những thất bại của các con, ông Tuấn Hải cho rằng mình để cho các con làm những công việc mới chính là cách tiếp tục đào tạo kỹ năng, chi tiết và tốc độ, hoàn thiện kiến thức quan trọng trong kinh doanh. “Tôi muốn mình là người phụ nữ dám nghĩ dám làm và đạt được cái mà cô ấy cảm thấy xứng đáng. Tôi phải chứng minh được bằng khả năng lao động của mình, một người phụ nữ có thể kiếm ra tiền,” Ngọc Mỹ, người có hơn 30 ngàn người theo dõi trên tài khoản Facebook, và ghi chức danh sáng lập quỹ Alphanam Green và giám đốc chiến lược và phát triển quỹ VietSeeds trên mạng xã hội này, cho biết. Alphanam Green thành lập năm 2016, hoạt động liên quan tới môi trường và xã hội bền vững. Mỹ tâm huyết về hoạt động cộng đồng, du lịch bền vững tại Sa Pa, nơi Alphanam chuẩn bị xây dựng một khu nghỉ dưỡng thương hiệu Holiday Inn và đang quy hoạch thiết kế ba khu nghỉ dưỡng thương hiệu InterContinental, JW Marriott và Altara. Với thế hệ thứ hai, việc tiếp nối di sản thế hệ trước để lại là niềm tự hào hay gánh nặng? Minh Nhật nói đó là niềm tự hào và là thử thách mà hai anh em họ muốn vượt qua. “Thử thách lớn nhất không phải là kế thừa mà là mình phải tiếp tục truyền lại được cho các con sau này. Đây cũng là sứ mệnh của mình.”

“Thừa kế thì dễ nhưng kế thừa lại là việc khác.” —Nguyễn Tuấn Hải.

64 | FORBES việt nam tháng 2.2019

NHÀ PHÁT TRIỂN BẤT ĐỘNG SẢN TẦM VÓC QUỐC TẾ Trên đường vươn tới đỉnh cao của những dự án, Phú Long hướng tới mục tiêu trở thành nhà phát triển bất động sản chuẩn quốc tế với triết lý kinh doanh vì khách hàng và luôn mang lại giá trị gia tăng bền vững cho khách hàng. BƯỚC NGOẶT CỦA PHÚ LONG Dựa trên nền tảng năng lực và kinh nghiệm phát triển dự án chuyên nghiệp, tiềm lực tài chính vững chắc, lại sở hữu những quỹ đất sạch có vị trí đắc địa, Phú Long đang bắt đầu bước vào giai đoạn tăng tốc, đồng loạt triển khai những dự án quy mô lớn tại các thành phố lớn, địa danh du lịch nổi tiếng trong cả nước như TP.HCM, Hà Nội, Nha Trang, Đà Nẵng, Phú Quốc… Tiếp nối thành công của dự án Dragon City tại Nam Sài Gòn, Phú Long tiếp tục sải cánh vươn xa, tạo dấu ấn bằng việc phát triển các dự án mới Khu phức hợp Dragon Riverside City và khu đô thị Dragon Village tại trung tâm thành phố và khu Đông Sài Gòn năng động. Năm 2018 cũng là bước phát triển đột phá khi Phú Long bước chân vào bất động sản nghỉ dưỡng – một thị trường tiềm năng và còn nhiều dư địa phát triển nhờ tốc độ tăng trưởng cao về số lượng khách du lịch quốc tế và nội địa, với các dự án được triển khai tại các địa danh du lịch nổi tiếng ở Nha Trang, Đà Nẵng, Phú Quốc.

Đằng sau mỗi kiệt tác kiến trúc luôn là một nguồn cảm hứng. Ở mỗi dự án, nguồn cảm hứng của Phú Long là mang đến giá trị sống mới cho một vùng đất với phong cách kiến trúc đương đại, dịch vụ tiện ích phong phú và đủ đầy để thỏa mãn nhu cầu “sống - làm việc - vui chơi - học tập” có chất lượng cao cho khách hàng. Bên cạnh đó, tại những khu đô thị đã hoàn thành, vào các dịp lễ như quốc tế thiếu nhi, Vu Lan, trung thu, giáng sinh, Tết nguyên đán… Phú Long đều tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống để cư dân cùng nhau giao lưu và chia sẻ, làm giàu đời sống tinh thần, cũng như giữ gìn và tôn vinh những nét đẹp truyền thống văn hóa ngàn đời của dân tộc. TÂM THẾ MỚI, VỊ THẾ MỚI Bằng những kinh Trên đường vươn lên trở thành một nhà phát triển bất động sản tầm vóc quốc tế, Phú Long không bao giờ thỏa hiệp về vị trí, kiến trúc, sự nghiệm tích lũy trong Ông Phùng Chu Cường – TGĐ Phú Long vinh dự đón nhận giải thưởng Sao Vàng Đất Việt 2018. hơn 12 năm hoạt sang trọng và chất lượng mà luôn tập trung rất nhiều công sức, trí tuệ động, tạo lập vị thế cho các nghiên cứu, phát triển, kịp thời nắm bắt được những xu cạnh tranh khác biệt, hướng mới trên thế giới, hợp tác với các đối tác uy tín quốc tế để kiến tạo những công trình có đặc tính ưu việt và giá trị vượt thời gian. kịp thời nắm bắt những xu thế mới của thế giới, Phú Long đã, đang và sẽ tiếp tục khẳng định uy tín thương hiệu của một nhà phát triển Các dự án do Phú Long phát triển đều tọa lạc tại những vị trí đắc địa bất động sản chuẩn mực quốc tế, có tâm, có tầm với triết lý kinh giữa trung tâm thành phố sôi động, gắn liền với giá trị văn hóa và lịch doanh vì khách hàng và mang lại giá trị gia tăng bền vững cho khách sử lâu đời; hay ở những vùng đất còn ngủ quên mà chỉ những người hàng thông qua những sản phẩm được khách hàng, đối tác trong và có tầm nhìn chiến lược mới thấy được tiềm năng để quyết tâm đánh ngoài nước yêu thích, đặt trọn niềm tin. thức. Đó có thể là những vùng đất giáp ranh giữa Quận 2 và Quận 9 Năm 2018 được xem là một năm thành công của Phú Long khi liên ở khu Đông TP. HCM, giữa Quận 7 và huyện Nhà Bè ở Nam Sài Gòn tiếp nhận được giải thưởng từ các tổ chức uy tín trong và ngoài nước hay tiếp giáp trung tâm đô thị mới ở phía Tây Hà Nội đã được Phú như: Top 100 Sao Vàng Đất Việt 2018, Top 100 Thương Hiệu Mạnh Long phát triển thành những khu đô thị, khu phức hợp mang tầm vóc Việt Nam 2018, Top Chủ đầu tư uy tín, đạt 4 chứng nhận đặc biệt quốc tế với những cộng đồng sống văn minh, dân trí cao. của PropertyGuru Vietnam Property Awards 2018 ở các hạng mục Trách nhiệm xã hội, Thiết kế và xây dựng, Dịch vụ khách hàng, Chăm TẦM VÓC CỦA NHÀ PHÁT TRIỂN BẤT ĐỘNG SẢN QUỐC TẾ sóc khách hàng và Xây dựng cộng đồng. Với tâm huyết mang lại những giá trị và trải nghiệm tốt nhất cho khách Riêng Khu đô thị Dragon City nhiều năm liền được độc giả Báo Đầu hàng, các dự án do Phú Long phát triển đều được thiết kế theo chuẩn tư bình chọn là Không gian sống chuẩn mực và vinh dự đón nhận mực quốc tế, được xây dựng với chất lượng cao thực sự, tiện nghi Giải thưởng quốc gia – Khu đô thị tốt nhất Việt Nam năm 2018. hoàn hảo, quản lý chuyên nghiệp và thấm đẫm hơi thở thiên nhiên.

Phối cảnh thành phố Dragon City

Ba cha con gia đình ABC Bekery: Kao Huy Phương, Kao Huy Minh (trái) và ông Kao Siêu Lực.

66 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Bộ ba hoàn hảo

Khởi nghiệp lần thứ hai ở tuổi 51, ông Kao Siêu Lực cùng với hai cô con gái gầy dựng thương hiệu bánh ABC Bakery doanh thu hàng chục triệu đô la Mỹ.

minh thiên —ảnh: danny bach

hòng làm việc của ông Kao Siêu Lực, nhà sáng lập hiệu bánh ABC Bakery vài năm nay biến thành phòng họp của hai cô con gái: Kao Huy Phương, 35 tuổi, phụ trách mảng đối ngoại, kinh doanh và Kao Huy Minh, 30 tuổi, phụ trách đối nội, nhân sự. Hầu hết thời gian ông Lực xuống dưới xưởng sản xuất. Sau khi tốt nghiệp đại học tại Singapore, hai con của ông Lực quay trở về Việt Nam phụ ba gầy dựng thương hiệu bánh ABC Bakery. Sau 12 năm, bộ ba nhà họ Kao hợp sức phát triển chuỗi cửa hàng, mở rộng đối tượng khách hàng và xuất khẩu sang Nhật. Kao Huy Phương, con gái đầu của ông Lực, nói được bốn thứ tiếng: Anh, Hoa, Việt, Nhật ra tận cửa công ty đón các vị khách nước ngoài. Cô dẫn khách đi ngang qua ông Lực, dừng lại giới thiệu mọi người với nhau rồi tiếp tục cùng nhóm người đi về phía phòng họp. Hai năm nay, từ khi ông Lực đồng ý tạm ngừng mở cửa hàng mới để tập trung mảng xuất khẩu bánh theo đề nghị của Phương, cô thường làm việc tới 7h tối khi ba đứa con nhỏ đã ăn tháng 2.2019 FORBES việt nam | 67

K ao S i ê u Lực — A B C B a k e ry

tối xong và chuẩn bị lên giường đi ngủ. Phương lo hầu hết những việc ở vòng ngoài: từ thu mua nguyên liệu đến đầu ra đàm phán hợp đồng sản xuất. Đầu năm 2019, Phương chốt xong hợp đồng trị giá 35 tỉ đồng xuất khẩu bánh mì và bánh bông lan đi Nhật Bản. “Ở Việt Nam không có phòng lab có thể kiểm định chất lượng bánh mà phải gửi qua Nhật Bản,” Phương kể về quá trình hơn vài tháng để thuyết phục khách hàng. Năm 2018, cô đàm phán xuất sang các nước Đông Nam Á, Nhật Bản khoảng 80 container, tương đương 1.200 tấn bánh, chủ yếu là bánh mì và bánh bông lan. Mảng xuất khẩu này dù chỉ mới tập trung trong hai năm gần đây đã mang về khoảng 16% tỉ trọng doanh thu cho ABC Bakery, theo Phương. Trong khi cô con gái lớn lo đầu vào và đầu ra, con

tiện lợi như Family Mart, Shop & Go, Auchan; hay các hệ thống nhà hàng của Golden Gate, rạp chiếu phim CGV, bán lẻ sân bay của Sasco… Ông Lực treo các thương hiệu khách hàng này dọc hành lang lầu một và trong phòng làm việc của ông, ngụ ý: “Khách đến làm việc với ABC Bakery sẽ nhìn thấy và hiểu”. Mảng khách hàng doanh nghiệp, được tập trung cách đây 10 năm, kể từ khi con gái lớn của ông Lực tham gia công ty. Mảng này hiện mang về 55% doanh thu cho ABC Bakery, theo Phương. Bên cạnh cung ứng cho khách hàng lớn, ABC Bakery có hơn 30 cửa hàng bán lẻ tại TP.HCM và Campuchia. Gia đình họ Kao sở hữu một nửa, còn lại là hợp tác đầu tư với họ hàng, nhân viên. Tại Việt Nam, một vài thương hiệu bánh lâu năm có quy mô vài chục cửa hàng như Hỷ Lâm Môn (lịch sử 35 năm và 9 cửa hàng), Givral (37 cửa hàng), Brodard (16 cửa hàng), TOUR les JOURS (22 cửa hàng)… Chi phí mặt bằng và nhân công tăng cao tại các thành phố lớn ngày càng đặt ra thách thức cho việc mở rộng các tiệm bánh. Trong khi ông Lực theo quan điểm mua mặt bằng để mở rộng tiệm bánh, thế hệ sau muốn phát triển theo hướng khác. Trước năm 2009, một số thương hiệu thức ăn nhanh như Lotteria, KFC, Burger King tìm đến với ABC Bakery cung ứng nguyên liệu làm bánh. Ông Lực, từng đoạt hai giải bạc trong cuộc thi bánh mì và bánh ngọt quốc tế tại Hong Kong năm 2007, gần đây thường được mời làm giám khảo trong các cuộc thi bánh quốc tế, kể với các con ông đang học ở Singapore và ngạc nhiên vì các con đều nhận ra ngay các thương hiệu này. “Ba cha con có thể nói chuyện với nhau đến 3h sáng,” Phương chia sẻ. Cột mốc diễn ra khi McDonald’s, chuỗi thức ăn nhanh chuẩn bị vào Việt Nam. “ABC Bakery là một trong những nhà sản xuất bánh lớn nhất Việt Nam,” ông Nguyễn Huy Thịnh, CEO McDonald’s Việt Nam kể. Ông Lực đem chuyện này nói lại với các con, các con ông tỏ ra hào hứng: “Ba gắng ‘lấy’ được McDonald’s thì tiếng tăm của mình sẽ rất tốt”. Nhưng chuyện không hề dễ dàng vì McDonald’s có những yêu cầu khắt khe. “Chúng tôi yêu cầu độ đàn hồi và công thức chế biến bánh rất khác so với bánh tại Việt Nam lúc bấy giờ,” ông Thịnh chia sẻ. Sau đó, McDonald’s đưa ông Lực sang Malaysia, Singapore tham quan các dây chuyền sản xuất bánh. Chuyến đi

“Nếu tôi gầy dựng kinh doanh tương đối rồi nhưng chưa tìm được người kế tục sự nghiệp thì vẫn gọi là chưa thành công.” —Kao Siêu Lực, sáng lập ABC Bakery. gái thứ Kao Huy Minh, về đầu quân cho công ty gia đình cách đây bốn năm, lo xưởng sản xuất và hơn 30 tiệm bánh. Ông ‘vua bánh’ Kao Siêu Lực đảm trách phần nghiên cứu và sản xuất bánh. Minh cho hay: “Tôi làm việc với tất cả nhân viên trong công ty, từ sắp xếp, tổ chức đặt hàng, giao nhận hàng, giao tiếp với các chi nhánh, lưu trữ dữ liệu khách hàng, kể cả thực hiện các ý tưởng bất ngờ của ba như làm sao để kiểm soát được người ra vào công ty hay làm sao trong một tuần có hệ thống dự báo lượng thực phẩm trong căng tin”. Trước khi về Việt Nam làm việc, Minh đi làm thêm phục vụ bàn tại Singapore. Sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành marketing, cô làm tại một tòa soạn báo ở đảo quốc sư tử. Bộ ba gia đình nhà họ Kao đang phối hợp ăn ý. Trước khi mở cánh cửa xuất khẩu, ông Lực xây dựng ABC Bakery thành chuỗi tiệm bánh có tiếng tại TP.HCM. Với sự tham gia của các con, ABC Bakery trở thành địa chỉ cung cấp bánh cho hơn 50 thương hiệu quốc tế đến Việt Nam từ các chuỗi thức ăn nhanh như KFC, Lotteria, Popeyes, Dunkin’ Donuts, Burger King; chuỗi cà phê và nước uống như kem DQ, Swensens, Starbucks, Angel-In-us coffee, The Coffee Bean & Tea Leaf; chuỗi

68 | FORBES việt nam tháng 2.2019

giúp ông Lực nhận ra máy móc thiết bị của mình “quá lạc hậu,” theo lời ông Lực. Trong một cuộc trò chuyện, ông đề nghị: “Ba đã 58 tuổi. Muốn làm với một số khách hàng quốc tế, nếu các con hứng thú thì về Việt Nam hỗ trợ cho ba.” Thời điểm đó, hai người con gái đang làm việc tại Singapore. Phương kể, sau nhiều tháng suy nghĩ, cô từ bỏ cơ hội học bổng và làm việc cho chính phủ Singapore, quay về quản lý. Dự án đầu tiên của cô là đầu tư 500 ngàn đô la Mỹ mua dây chuyền sản xuất bánh, cơ sở để họ có thể làm việc với McDonald’s. Đầu tư này sau đó không chỉ thuyết phục McDonald’s mua hàng mà kéo theo các khách hàng lớn khác. Minh cũng rời công việc marketing tại một tòa soạn báo ở Singapore trở về Việt Nam sau một lần “kiếm hình ảnh của ba và thấy ba già đi nhiều so với 10 năm trước đó,” Minh kể. Theo Phương, thế hệ sáng lập mạnh về sản xuất, kỹ thuật,

trong khi thế hệ kế cận có lợi thế về công nghệ, tốc độ, quản trị hệ thống. Nhờ áp dụng hệ thống, sản lượng bánh tại xưởng hiện tăng lên gần năm lần, cho ra 14 ngàn chiếc bánh mỗi ngày so với 3.000 chiếc bánh như trước kia. Ngoài ra, nếu thế hệ đầu thiên về ổn định thì thế hệ sau dám thử những điều mới. Theo lời ông Kao Siêu Lực, doanh thu năm 2018 của ABC Bakery đạt 600 tỉ đồng, thuộc loại doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện đang chiếm 90% số lượng doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam. Cũng như một số công ty gia đình khác, tìm người kế thừa là một vấn đề đặt ra cho sự phát triển lâu bền ở ABC Bakery. Thế hệ sau do có điều kiện hơn nên được đi học nước ngoài, một số người không chịu về kế nghiệp. Ông Lực chia sẻ quan điểm về chuyển giao: “Nếu tôi gầy dựng kinh doanh tương đối rồi nhưng chưa tìm được người kế tục sự nghiệp thì vẫn gọi là chưa thành công”.

1994

áp dụng công thức nhồi và ủ bột mới với tên gọi Sponge & Dough, ra đời sản phẩm bánh dừa lưới lần đầu tiên có mặt tại Việt Nam.

1984

Sáng lập Đức Phát Bakery

2004

ông Kao Siêu Lực tiếp cận với kỹ thuật làm bánh đông lạnh, nâng cao chất lượng, giảm chi phí và thời gian sản xuất.

2007

Ông Kao Siêu Lực ly dị vợ, chia tay thương hiệu Đức Phát và tạo dựng thương hiệu ABC Bakery.

2010

ABC Bakery thành lập phòng R&D.

2014

ảnh: danny bach

ABC Bakery có 29 cửa hàng tại Việt Nam, và 5 cửa hàng ở Phnom Penh, Campuchia

Các mốc sự kiện kinh doanh của ông Kao Siêu Lực

2017

Xuất khẩu bánh.

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 69

K ao S i ê u Lực — A B C B a k e ry

Sự trở về của các con ông Lực không hề suôn sẻ. “Vấn đề lớn nhất trong một công ty gia đình là một việc được nhiều người làm và nhiều người cùng làm một việc,” Minh mau chóng nhận ra. Trước khi về nhà máy năm 2015, Minh có kinh nghiệm làm quen với ABC Bakery bằng việc tự quản lý và tăng gấp đôi doanh thu một tiệm bánh của gia đình. “Khách hàng đến làm việc hỏi có ông Kao không. Nếu không có, họ nói đợi ông Kao về rồi họp,” Minh chia sẻ trở ngại thứ hai về việc không được tin tưởng, một trở ngại phổ biến với thế hệ kế cận trong quá trình chuyển giao của các công ty gia đình. Minh kể, cô kiên nhẫn đưa mọi thứ vào hệ thống, sắp xếp lại từ việc xây dựng nội quy cho đến văn hóa công ty, từ những điều cơ bản như không được mang đồ ăn từ bên ngoài vào hay đội mũ làm bếp khi vào xưởng làm bánh để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Ngoài ra, cô xây dựng hệ thống dữ liệu giúp dự báo kinh doanh thay vì đưa ra quyết định tập trung từ ông Lực. Minh không có phòng riêng mà ngồi làm việc tại quầy tiếp tân của công ty. Sự thay đổi của hai người con gái tạo ra cuộc “cách mạng” nhỏ trong ABC Bakery, theo ông Lực, vì đụng tới các “bậc công thần” trong công ty. “Các con áp dụng luật là luật. Nhưng tôi nói với các con, con người với con người đôi lúc không nên thẳng quá. Các cô, chú chưa theo kịp, dễ tự ái”. Ông kể, diễn ra một cuộc chống đối nhỏ trong công ty trong giai đoạn đầu và các con ông “kịp thời chiêu binh mãi mã” đưa lực lượng mới vào tiếp nhận công việc nhanh chóng, để không gây nhiều xáo trộn trong hoạt động. “Các con tôi chấn chỉnh lại nội quy công ty. Các con hay nhắc tôi nên thay đổi. Một công ty tình cảm quá cũng không tốt vì một số người sẽ lợi dụng điều đó,” ông Lực kể. Sự thay đổi có hiệu quả nên sau đó ông không can thiệp vào chuyên môn của các con: “Tôi biết nếu không để các con làm thì không biết bao giờ mới làm được.” “Ba tôi là người chịu lắng nghe,” Phương nhận xét.

Ông Lực, người Campuchia gốc Hoa , được nhiều người nhận xét là một nhà kinh doanh chăm chỉ và tình cảm. Trước khi sáng lập ABC Bakery, mọi người thường biết đến ông với thương hiệu bánh Đức Phát Bakery. Năm 1975, ông Lực trốn chính quyền diệt chủng Pôn Pốt của Campuchia sang Việt Nam. Không biết tiếng Việt, ông làm nghề chở khách bằng xe ba gác,

70 | FORBES việt nam tháng 2.2019

công việc không đòi hỏi ông phải giao tiếp. Sau đó, ông dần học tiếng Việt, nhận giao bánh mì và mở xưởng làm bánh. “Tôi dậy làm bánh từ 1 – 2 giờ sáng,” ông Lực kể. Ông đam mê làm bánh, có thể vùi đầu cả ngày để tìm ra công thức làm hàng trăm loại bánh mới. Sau này, ông còn viết sách (tiếng Hoa) về làm bánh. Trong khi đó vợ ông lo tài chính, kinh doanh của Đức Phát Bakery, thương hiệu lấy từ tên của vợ ông. “Hai người rất hợp. Một người về văn, một người về võ,” ông Lực nhớ lại. Năm 2000, Đức Phát Bakery có 20 cửa hàng, là một trong những tiệm bánh lớn ở TP.HCM. Ông Lực còn xây dựng nhà trọ cho các công nhân để họ an tâm làm việc cho công ty. Năm 2007, hai vợ chồng ông Lực ly hôn, ông nhận nuôi ba người con. Theo đề nghị của vợ cũ, ông để lại thương hiệu Đức Phát cho bà, nhận một triệu đô la Mỹ và một nửa số lượng cửa hàng. “Lady first,” ông nói. Ông đổi tên 10 tiệm bánh cũ thành ABC Bakery, viết tắt ba chữ cái đầu của các con ông: Angela (Minh), Bruce (con trai út Kao Hớn Phong) và Christine (Phương). Trước sự nghi ngại của nhân viên, người tiêu dùng và đối tác về thương hiệu mới ABC Bakery, ông tuyên bố: “Đức Phát do tôi làm nên, thì ABC Bakery cũng là do tôi.” Do ông không am hiểu tài chính, ABC Bakery từng bị khủng hoảng dòng tiền, một năm sau công ty mới vượt qua nhờ sự chia sẻ của các đối tác. “Ông Kao là người khi đã cam kết thì rất giữ chữ tín,” ông Thịnh, CEO McDonald’s Việt Nam nhận xét. Chiến lược trong vài năm tới, theo ông Lực, sẽ mở các mô hình bánh ABC Bakery Express, quy mô nhỏ nhưng hiện đại, thay vì phát triển các tiệm bánh quy mô lớn. Đồng thời, công ty tiếp tục khai thác mảng xuất khẩu. Phương chia sẻ: “Di sản của ba tôi để lại là một sản phẩm có tâm và an toàn từ lúc chọn nguyên liệu. Thứ hai là chăm lo cho nhân viên từ cái ăn, chỗ ở. Điều này sẽ được chúng tôi tiếp tục.” Ở tuổi 63, mặc dù đã có thế hệ kế cận đồng hành, ông Kao vẫn có mặt tại xưởng bảy ngày trong tuần và thường làm việc tới tối mịt: “Hôm nay tôi thoải mái hơn nhiều nhưng làm là sở thích. Mình có mặt ở xưởng để anh em hỏi các vấn đề”. Phương kể, ba cô mê làm việc đến nỗi, đôi khi ông quên, gọi con lên công ty họp vào chủ nhật, nói chuyện công việc trong bữa ăn tối hoặc trong các chuyến đi chơi gia đình thường diễn ra hai lần trong một năm. “Mục tiêu của tôi là xây dựng hệ thống công ty phát triển bền vững. Khi chúng tôi không hiện diện tại công ty thì mọi thứ vẫn hoạt động tốt,” Minh chia sẻ.

Sorae Sushi Sake & Lounge

DẤU ẤN NĂM MỚI ĐẦY KHÁC BIỆT TẠI

“ Tokyo thu nhỏ” giữa Sài Gòn

Năm mới luôn là thời điểm mang lại cho chúng ta những xúc cảm đặc biệt. Đó có thể đến từ những khởi đầu mới trong công việc hay bữa tiệc tân niên hoành tráng để cùng nâng ly, ước nguyện một năm thành công và tốt đẹp bên đối tác hay đồng nghiệp thân thiết. Được mệnh danh là Tokyo thu nhỏ giữa lòng thành phố, Sorae Sushi Sake & Lounge là sự lựa chọn tuyệt vời cho những buổi gặp mặt đối tác hay sự kiện tân niên công ty thân mật.

ĐIỂM HẸN HOÀN HẢO Tọa lạc ở vị trí tuyệt đẹp bao trọn hai tầng 24, 25 của tòa nhà AB tại trung tâm quận 1, Sorae sở hữu tầm nhìn 360 độ bao quát toàn cảnh thành phố. Với không gian sang trọng mang dáng dấp của Tokyo hoa lệ cùng tầm nhìn “triệu đô”, Sorae là điểm dừng chân lý tưởng để tổ chức các sự kiện tầm cỡ công ty, hội họp hay ký kết hợp đồng cùng với đối tác. Nét chấm phá đặc sắc của Sorae chính là 14 phòng riêng với cách bài trí vừa đặc biệt nhưng cũng ấm cúng. Mỗi phòng riêng đều gợi mở những câu chuyện về nền văn hóa đa dạng của Nhật Bản, có sức chứa khác nhau phù hợp với nhiều mục đích và nhu cầu của từng thực khách. THỎA MÃN VỊ GIÁC Xứ sở mặt trời mọc vốn nổi tiếng với nền ẩm thực vô cùng phong phú và tinh tế, và điều này đã được lưu giữ trọn vẹn tại Sorae. Nếu yêu thích những tiệc tối thân mật, chắc chắn gói tiệc Festive Dinner – chọn lọc từ của những món ăn đặc sắc nhất trong Thực đơn mới ra mắt tháng 11/2018 sẽ là sự lựa chọn khiến bạn hài lòng. Trong không khí đón chào năm mới 2019, Sorae mang tới những thực đơn Canape – từ 295,000VND++/ người và

Buﬀet – từ 450,000VND++/người để phục vụ nhu cầu tổ chức những sự kiện lớn. Kết hợp giữa chất lượng dịch vụ 5 sao với các tiện nghi được nâng cấp phù hợp với ngân sách khách hàng, Sorae đảm bảo tổ chức sự kiện diễn ra thành công và tốt đẹp. NÂNG TẦM TRẢI NGHIỆM Bên cạnh khu vực Nhà hàng, Sorae còn tự hào với khu vực Lounge dành cho những thực khách muốn trải nghiệm vẻ đẹp của thành phố hoa lệ về đêm. Đều đặn hằng tuần, Sorae đã trở thành điểm đến quen thuộc của không ít doanh nhân, chính khách và ngôi sao showbiz nổi tiếng. Bạn chắc chắn không thể làm ngơ điệu múa Yosakoi đem lại may mắn trong năm mới từ các Geisha xinh đẹp, hòa mình trong giai điệu của tình khúc bất hủ Mỹ Latinh, hay trầm trồ ngưỡng mộ màn tung hứng với chai từ các bartender. Và tất nhiên, không thể thiếu sự hiện diện của những ly cocktail đầy sáng tạo từ trái cây tươi, bộ sưu tập các loại rượu hiếm có trên thế giới và cigar trứ danh Cuba, luôn chờ đợi bạn để nâng tầm trải nghiệm cuộc sống thượng lưu đích thực. Hãy trải nghiệm sự nhộn nhịp và tráng lệ của Sài Gòn qua lăng kính của Sorae, để khởi đầu một năm mới nhiều niềm vui và tràn ngập cảm hứng.

SORAE SUSHI SAKE & LOUNGE Địa chỉ: Tầng 24-25 tòa nhà AB, 76A Lê Lai, phường Bến Thành, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh Website: www.soraesushi.com | Điện thoại đặt bàn: (028) 38 272 372 - 093 868 7689 | Điện thoại đặt tiệc: 0888 149 966

Th ế h ệ tr ẻ n ó i v ề c h u y ể n g i ao th ế h ệ

đối mặt thách thức Mô hình kinh doanh gia đình xuất hiện khá sớm và phát triển không ngừng khi kinh tế tư nhân được thừa nhận vào đầu thập niên 1990. Sau ba thập niên nhiều công ty đã trở nên lớn mạnh và ở thời điểm chuyển giao. Vưu Lệ Quyên (1980) – tổng giám đốc Biti’s; Đặng Huỳnh Ức My (1981) – chủ tịch công ty cổ phần Đầu tư Thành Thành Công; Nguyễn Duy (1990) – tổng giám đốc Kova Trading nói về chuyện kế thừa. giang thanh

72 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ảnh: tư liệu

Forbes Việt Nam: Hoàn cảnh bạn tham gia kinh doanh bài luận văn của tôi trong mấy năm học đều là nghiên cứu cùng gia đình như thế nào? về mô hình kinh doanh gia đình của Kova. Quay về làm Ức My: Với tôi, việc gánh vác cùng gia đình trong mọi cho công ty gia đình, tôi không nghĩ đó là trách nhiệm mà hoạt động là một trách nhiệm khi là một thành viên. Khi là điều nên làm, đúng người và đúng thời điểm. Mọi thứ xác định trách nhiệm, tâm thế là chủ động, cho dù có diễn ra tự nhiên chứ không hề có sự gượng ép hay cả gia thể bị động trước hoàn cảnh. đình đã chuẩn bị quá kỹ càng ngay từ đầu. Forbes Việt Nam: Bạn có được gia đình chuẩn bị kỹ Năm 2007, tôi bắt đầu hành trình đầu tiên của mình càng cho quá trình chuyển giao? Cụ thể như thế nào? với TTC. Trong quá trình đó, tôi từng bước lắp những Ức My: Ba mẹ tôi luôn dành cho chúng tôi sự chủ mảnh ghép vào bức tranh TTC hiện hữu qua việc động cần thiết. Một gia đình lớn hạnh phúc chính là chuyển đổi mô hình hoạt động ở lĩnh vực tài chính, nền tảng vững chắc giúp cho các thành viên được phát nhân sự, thương hiệu, quản lý hệ thống... triển tốt hơn. Tôi nghĩ rằng ở đây không phải Thực tế trong quá trình hơn 10 là khái niệm “chuyển giao” mà năm qua, sự phát triển của mỗi cá chính là sự tham gia tất yếu của nhân cũng như của riêng tôi phần nhiều thế hệ vào một quá trình lớn dựa vào kỹ năng tự học và chịu chuyển đổi, trưởng thành của một học để nhận diện vấn đề và tìm tổ chức đó sự thành công là kết giải pháp cho từng giai đoạn. Khi quả của giao thoa giữa những giá có kiến thức cần thiết, mình có thể trị, thế mạnh của các thế hệ khác tìm lời giải đúng. Ở TTC và đặc nhau, không chỉ giới hạn ở một gia biệt là ở vai trò lãnh đạo ngành mía đình mà là ở phạm vi một lực lượng đường, giáo dục, nông sản… tôi có lao động của xã hội. Lệ Quyên: Thật ra, gia đình luôn một môi trường để từng bước hiện có sự chuẩn bị cho chuyển giao thế thực hóa những mục tiêu của mình. Lệ Quyên: Giai đoạn 2004 – hệ nhưng với tôi thời điểm chuyển 2006 tôi phụ trách khách hàng giao mang tính bất ngờ. Tôi được xuất khẩu của công ty, giúp tôi học gia đình chuẩn bị kỹ càng. Từ khi và hiểu nhiều về ngành do khách còn đi học tôi đã được thực tập ở hàng là một trong những công ty công ty trong những kỳ nghỉ hè, lớn, lâu đời và bài bản nhất thế được rèn luyện học tập và tự làm giới trong lĩnh vực giày dép. Đây các công đoạn thiết kế của đôi giày, cũng là khách hàng xuất khẩu cũng như một số công đoạn khác Đặng Huỳnh Ức My, chủ tịch công ty cổ phần Đầu tư Thành Thành Công. quan trọng và lớn nhất tôi đem về của công nhân. Tôi đã làm việc ở cho công ty. Từng lập thương hiệu Biti’s trọn vẹn được 14 năm cho đến riêng, tôi trải nghiệm toàn bộ quá trình của một công khi tiếp nhận chức danh CEO. Nguyễn Duy: Tôi sinh ra không phải mọi thứ đã có ty khởi nghiệp. Năm 2010 tôi triển khai dự án Biti’s sẵn, khi đó gia đình vẫn còn nhiều khó khăn. Khi tôi 4 – ERP 1st – SAP cho công ty, đây là hệ thống công nghệ 5 tuổi thì mọi người trong gia đình mới bắt đầu gầy dựng thông tin xương sống của công ty, vì vậy tôi có được Kova, vì vậy những ngày đầu bà, ba mẹ và các bác đã lập kinh nghiệm triển khai công nghệ. nghiệp vất vả thế nào, mình có quá trình để cảm nhận Giữa năm 2015, tôi phụ trách lĩnh vực tiếp thị và và cũng hiểu được đâu là thứ mọi người cần. kinh doanh, cũng như triển khai các dự án hợp tác Cả gia đình tôi từ nhiều thế hệ đã có truyền thống đi chiến lược với các đối tác quốc tế như Disney, DC theo con đường nghiên cứu, kỹ thuật, bà Hòe (Nguyễn Comics, Doraemon… Thị Hòe, sáng lập sơn Kova) và mẹ Duy là nguyên giảng Giữa năm 2017, tôi tiếp tục triển khai dự án chuỗi viên ngành Hóa ĐH Bách khoa TP.HCM, bố cũng từng cung ứng nâng cao năng lực vận hành nội bộ cho hơn giảng dạy tại khoa Cơ khí đại học Bách khoa TP.HCM. 160 cửa hàng tiếp thị của Biti’s. Năm 2018, tôi triển khai Học xong cấp 3, tôi qua Singapore và Anh để học dự án HappyBiti’s trong lĩnh vực HR với mục tiêu mang ngành kinh tế vì ngành này khá phù hợp với mình. Các lại nguồn nhân lực hiệu quả và hạnh phúc cho Biti’s. Dự

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 73

Th ế h ệ tr ẻ n ó i v ề c h u y ể n g i ao th ế h ệ

án này đi song song kèm với dự án xã hội HappySchool mà Biti’s hỗ trợ đang triển khai cho hơn 2.000 học sinh, sinh viên ở Huế. Nguyễn Duy: Tôi được cả nhà tạo điều kiện để có một sân chơi riêng bằng cách thành lập công ty Kova Trading, cánh tay mới để phân phối sơn Kova ở thị trường miền Nam và quốc tế. Bố mẹ chuyển giao hết cho tôi toàn bộ kênh phân phối, khách hàng, sản phẩm cũng đã có sẵn, vấn đề còn lại của tôi là bán hàng và mở thị trường. Có thể nói, hoàn cảnh kế nghiệp của tôi khá thuận lợi, gia đình đã tạo điều kiện cho mình được trải nghiệm xuyên suốt, trọn vẹn, ngay lập tức được tham gia vào chuỗi giá trị. Nhưng đi kèm đó là áp lực khá lớn, bản thân tôi tự tạo áp lực vì sự tin tưởng của mọi người quá lớn. Toàn bộ mảng kinh doanh do tôi nắm trong khi mình chưa có gì ngoài mớ lý thuyết ở nước ngoài, nhiều lúc cũng sợ hay lo. May mắn là bên cạnh tôi lúc đó đã có những người hướng dẫn hết lòng chỉ dẫn, mà tôi xem họ như những người thầy thực sự của mình. Forbes Việt Nam: Các thách thức lớn nhất, theo bạn, khi nhận chuyển giao là gì? Vì sao? Ức My: Tôi cho rằng thách thức lớn nhất chính là tâm thế của bản thân mình. Nếu bạn cho rằng mình đang nhận thì mọi thứ đều trở nên khó khăn. Khi mình sợ thất bại và không dám làm gì thì mình mới thất bại thật sự. Còn trong môi trường doanh nghiệp hoạt động tại một hoặc nhiều thị trường, sự thay đổi các điều kiện ở từng thời điểm là chuyện đương nhiên, và quan trọng nhất vẫn chính là cách bạn chuẩn bị và phản ứng lại với những thay đổi ấy. Lệ Quyên: Ba thách thức lớn nhất: độ chênh lệch trong tư duy và phong cách lãnh đạo; độ rộng và sâu của Biti’s; nguồn nhân sự cần nhiều cải thiện. Thứ nhất, mặc dù tôi và thế hệ sáng lập có cùng chung mục tiêu phục vụ cho cộng đồng 8.200 cán bộ, công nhân viên Biti’s, nhưng cách thức thực hiện và tư duy dùng người lại khác nhau. Thứ hai, Biti’s có chuỗi cung ứng khép kín từ vật tư, nguyên phụ liệu đến khâu sản xuất và cung ứng cho đến người tiêu dùng. Các sản phẩm Biti’s dành cho đại chúng từ đôi giày cho trẻ sơ sinh, tập đi cho đến ông bà cụ, từ sản phẩm dép lào đơn giản cho đến chủng loại giày thể thao phức tạp hơn 100 công đoạn. Thứ ba, nhiều vị trí quản lý và lãnh đạo Biti’s trưởng thành từ thực tế nên cần nâng cao năng lực để giúp họ có thể thực hiện được nhiệm vụ được giao. May mắn là tư duy nguồn nhân lực rất tốt, luôn có tính kỷ luật chấp hành cao, luôn cố gắng đóng góp.

74 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Nguyễn Duy: Khi bắt đầu, tôi có hai thách thức lớn, một là kinh nghiệm, hai là độ thấu hiểu về toàn bộ chuỗi giá trị. Lúc đó tôi bắt đầu tầm 24 tuổi, chưa quen với việc điều hành, thiếu kinh nghiệm, lại bị áp lực nên dễ dẫn tới nóng vội, muốn nhanh chóng cho mọi người thấy đóng góp của mình. Tôi còn nhớ lúc mới đi học về, khoảng cuối năm 2013, lập Kova Trading xong tôi có đề xuất thay đổi ngay logo đã tồn tại hàng chục năm nay bằng một ý tưởng mới. Đơn giản tôi nghĩ logo Kova tại thời điểm đó không có gì nổi bật, mình phải học theo, làm theo chuẩn mực của các thương hiệu quốc tế. Ngay lập tức tôi nhận được sự phản ứng của mọi người trong nhà. Sau này khi đủ hiểu về thương hiệu gia đình, tôi thấy đó là bài học đáng nhớ khi chưa biết cách tôn trọng truyền thống, cũng như chưa cân bằng giữa những cái mình muốn, cái mình thật sự có thể làm được và mong muốn của các thế hệ trước. Sau này thì logo cũng đã được thay đổi, tất nhiên là tôi phải tiếp cận bằng một cách khác. Ngoài ra, khi nhận chuyển giao, đa số đối tác mấy chục năm trời đã quen làm việc với bố mẹ cũng như chứng kiến tôi lớn lên. Để mọi người hiểu và quen dần với sự tham gia của tôi cũng như những định hướng mới của Kova cũng cần có thời gian và sự nỗ lực nhất định. Tôi rất tôn trọng họ vì đó là bậc cha chú, mọi người gắn bó với Kova không phải chỉ vì lợi ích mà còn là một phần như tình thân gia đình. Tôi biết bất cứ sự thay đổi hay cải tiến nào cũng mang lại sự phản ứng nhất định của thị trường và phản ứng nếu có cũng là điều không tránh khỏi. Để cùng phát triển và bền vững thì mình buộc phải chấp nhận thay đổi. Forbes Việt Nam: Bạn làm cách nào để vượt qua thách thức đó? Ức My: Trong mỗi sự việc khó khăn, thách thức, cách để vượt qua đó chính là thẳng thắn đối diện. Và thành thật với vấn đề nếu có. Khi chúng ta nghiêm túc đối diện, nhìn nhận vấn đề, đặt ra những câu hỏi đúng, thì chúng ta sẽ dễ dàng phát hiện những điểm cần phải thay đổi và tìm ra giải pháp. Lệ Quyên: Tôi vận hành công ty thông qua sự thấu hiểu, yêu thương và may mắn là người Biti’s đã có kỷ luật tốt nên mọi việc đang tiến triển tốt. Với thách thức độ rộng và độ sâu của Biti’s, cần có thời gian, có sự dấn thân và sự tập trung cao độ thì mới nắm bắt được hết các hoạt động. Riêng nguồn nhân sự tôi tập trung đào tạo kiến thức, kỹ năng, cũng như nỗ lực thiết lập hệ thống và công cụ tốt giúp tất cả cán bộ công nhân viên có thể hoàn thành được công việc được giao và từ đó phát huy xa hơn. Nguyễn Duy: Tôi nghĩ mình may mắn được phép làm

ảnh: maika elan

nhiều thứ, có đủ không gian để trải nghiệm những cái lực và tài lực, và là dự án “hài lòng”. Dự án này đã giúp mới, dám sai và dám chịu trách nhiệm. Ví dụ có những TTC hoạt động có nền tảng và có tính hệ thống tốt. Năm mô hình, chiến lược kinh doanh không phải lúc nào 2009, TTC bắt đầu nâng cấp cơ sở hạ tầng và triển khai cũng chạy trơn tru nhưng quan trọng là tôi và đội ngũ hệ thống email có bản quyền. Năm 2010 – 2011, chúng dám thử, nếu sợ thì mãi không thể biết cái gì phù hợp. tôi đưa các ứng dụng vào quản lý văn bản, tài sản, quỹ… Thứ hai, tôi cố gắng học hỏi, phát triển bản thân Chính thức chuyển đổi mô hình quản trị TTC từ “văn nhiều hơn. Mỗi năm tôi đều dành 1-2 lần để đi học. phòng truyền thống” thành “văn phòng số”. Càng làm tôi thấy mình càng thiếu, nên phải tìm cách Năm 2012, TTC triển khai ứng dụng Portal, đồng thời đi học, tìm hiểu sâu hơn về mô hình kinh doanh gia mở rộng hạ tầng cho các ứng dụng hoạt động. Từ nền đình của nhiều nước khác, xem những gia đình kinh tảng cơ sở dữ liệu Portal, chúng tôi triển khai ứng dụng doanh hàng trăm năm tuổi đã chuyển giao qua các thế E-Office, xây dựng cơ sở hạ tầng tại các đơn vị. Từ 2015 hệ ra sao. Đi để xem mình còn nhỏ đến nay, lần lượt các phiên bản ứng bé như thế nào. dụng E-Office Version 1.0, Office Tôi nhận ra rằng những khó Version 2.0, Office Version 3.0 đã khăn mà mình đối mặt hiện tại thế được triển khai áp dụng trên giao hệ kế thừa nào cũng gặp phải. Và diện máy tính và điện thoại (mobile khi mình kết nối được với các công app). Đây cũng là dự án khởi đầu ty gia đình khác trên thế giới, thật cho việc tối ưu các nguồn lực, nâng sự nó mang đến rất nhiều điều hữu cao hiệu suất lao động và khả năng ích, không chỉ có thể cùng chia sẻ tầm soát, giám sát ở cấp độ cao. Lệ Quyên: Với tôi quan trọng những bài học, trải nghiệm mà còn nhất là dự án ERP SAP của Biti’s, mở ra các cơ hội hợp tác, làm ăn. Forbes Việt Nam: Thời gian đảm dự án dòng giày thể thao Biti’s nhiệm công việc của bạn đã đủ dài, Hunter, dự án phát triển hệ thống bạn có thể nêu 2-3 thay đổi đáng ghi cửa hàng bán lẻ offline và online. Nguyễn Duy: Kênh phân phối nhận sau khi tiếp nhận công việc của Kova đã được mở rộng hơn, cả quản lý? Ức My: Khi thay đổi mô hình trong và ngoài nước, tỉ lệ doanh số từ công ty sản xuất, thương mại tăng trưởng hai chữ số mỗi năm. sang mô hình đầu tư đa lĩnh vực: Hiện chúng tôi dành sự quan tâm sản xuất, thương mại và dịch vụ. và phân bổ nguồn lực đều cho các Sự đa dạng ngành nghề từ mía kênh bán lẻ, B2B, dự án và cả kênh Nguyễn Duy, tổng giám đốc Kova Trading. đường, nông sản, bất động sản, du xuất khẩu, không phải chỉ tập lịch, giáo dục, năng lượng. Từ việc quản lý danh mục trung vào 1 – 2 kênh như trước đây. Ngoài thị trường đầu tư thủ công và bị động, chúng tôi tiến vào giai đoạn truyền thống là Singapore và Malaysia, mới đây sản vận hành ngành và nghề. phẩm Kova đã đến Nga và Cuba, trong đó Nga được xác Từ hoạt động công ty trách nhiệm hữu hạn sang cổ định là thị trường sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới. phần rồi hình thành tập đoàn TTC đến năm 2017, chúng Sự ra đời của Kova Trading mấy năm nay ít nhiều tôi chuyển từ mô hình ủy ban ngành sang mô hình tổng được công nhận là luồng gió mới. Không chỉ trong công ty ngành. Đây cũng là một sự thay đổi giúp chúng tôi chuyện thương mại, bán hàng, mà còn ở các hoạt động từ bị động sang thế chủ động trong công tác quản trị, điều cộng đồng được đầu tư chất lượng, như giải thưởng và hành ở quy mô lớn hơn trong xu thế hội nhập. Và một học bổng Kova. Đây không chỉ đơn thuần là hoạt động điểm đáng ghi nhận khi nhắc đến TTC là hoạt động M&A xã hội mà ở doanh nghiệp nào cũng có. Mỗi năm chúng liên tục trong các doanh nghiệp cùng ngành. Điều này tôi trao giải, khuyến khích cho các công trình khoa học giúp chúng tôi tối ưu các nguồn lực, đẩy nhanh thị phần ứng dụng, các việc làm tử tế và đặc biệt là giúp đỡ hàng và gia tăng các chuỗi giá trị sản phẩm dịch vụ khép kín. trăm sinh viên trên cả nước, như năm vừa rồi là 60 Với tôi thì dự án công nghệ hóa hệ thống quản lý tại trường đại học. Mấy năm gần đây, nhiều người cũng biết TTC là một hành trình 10 năm với nhiều tâm lực, trí tới Kova nhiều hơn qua hoạt động xã hội ý nghĩa này.

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 75

Forbes Việt Nam: Sự khác biệt năng tỏa sáng. Và các bố trí nhân của hai thế hệ có dẫn tới sự khác sự phải dựa trên sự tôn trọng và biệt trong phong cách lãnh đạo, phù hợp. Nguyễn Duy: Khác biệt giữa các cách quản lý? Ức My: Chắc chắn có. Cách biệt thành viên trong gia đình về cách thế hệ thì không thể nào đồng lãnh đạo và cách tiếp cận, giải thuận trên mọi quan điểm. Với quyết vấn đề là điều chắc chắn tôi, sự khác biệt trong phong cách vì khác biệt thế hệ, môi trường lãnh đạo, cách quản lý không kinh doanh hiện tại cũng khác rất hẳn vì sự tuổi tác hay thế hệ. Mỗi nhiều so với trước. Có những điều người sẽ tự xác định cho mình một không thay đổi là sự chính trực, phong cách, văn hóa riêng biệt. Đó trách nhiệm và tôn trọng giá trị là bản chất đa dạng, muôn vẻ của cốt lõi của gia đình, những điều cuộc sống. Đồng thời, ở từng thời đó gắn kết mọi người trong suốt kỳ của môi trường xã hội, các yếu nhiều năm nay, và tạo ra sức mạnh tố chính trị, văn hóa, xã hội, kinh cho Kova. tế, công nghệ… cũng có tác động Tôi may mắn thành lập, tự gầy và điều chỉnh phong cách quản lý dựng đội ngũ và tự chịu trách của lãnh đạo các tổ chức. nhiệm với công ty Kova Trading Vưu Lệ Quyên, tổng giám đốc Biti’s. Tại TTC, dù là sự riêng biệt, nên không xảy ra việc nhân sự đặc biệt của mỗi cá nhân, chúng trước đó nghỉ việc vì vấn đề tôi quán triệt theo quan điểm quản trị của TTC: “Quản chuyển giao. Ngược lại, tôi còn nhận được sự giúp đỡ, trị tập trung, chuẩn mực; Điều hành phân cấp, chuyên chỉ dẫn của rất nhiều nhân sự, những người đang làm nghiệp; Kiểm soát độc lập, trách nhiệm”. Do đó, dù có việc bên cạnh bố mẹ tôi hàng chục năm nay. Forbes Việt Nam: Công ty gia đình thường gặp vấn đề sự khác biệt trong lãnh đạo hay quản lý thì cũng đều trong đón nhận nhân tài từ bên ngoài tham gia quản lý. hướng đến một mục tiêu chung. Xã hội đang ngày càng Bạn làm gì để giải quyết (nếu có) vấn đề đó? phát triển, những giá trị doanh nghiệp đóng góp cho Lệ Quyên: Tôi khá may mắn trong việc thu hút và cộng đồng sẽ quyết định sự tồn tại và tính bền vững. Lệ Quyên: Ở thế hệ trước, mọi người dựa vào tính kỷ đón nhận nhân tài từ ngoài tham gia lãnh đạo quản luật, tuân thủ cao, và sự “sợ” để làm việc và vận hành lý. Thường đối với những lĩnh vực mà Biti’s yếu và công ty. Bản thân tôi tin rằng, nếu một nhân viên nào cần tuyển dụng nhân tài bên ngoài vào thì mình đều đó thật sự yêu thích công việc, yêu thích cộng đồng mà nghiên cứu rất kỹ về nhân sự đó thông qua quá trình họ đang làm việc, cảm thấy ý nghĩa, hạnh phúc trong làm việc (nếu có) với họ, thông qua sự giới thiệu của công việc họ làm, và họ dấn thân sở hữu được nó thì tự bạn bè, và tôi luôn chuẩn bị các nhân sự trong tổ chức nhiên kết quả công việc sẽ tốt. đã am hiểu hệ thống công ty để hỗ trợ họ tiếp cận công Forbes Việt Nam: Bạn có đối mặt với tình trạng việc nhanh chóng, phát huy được hết năng lực. Các giải quyết xung đột văn hóa, quan điểm về thứ bậc ảnh quyết định đều được dựa trên sự tôn trọng và lợi ích hưởng đến việc điều hành, quản trị doanh nghiệp? Tỉ lệ chung của tổ chức. Khi đã tuyển chọn đúng người, thì cấp quản lý nghỉ việc trong quá trình chuyển giao như tin họ, cho họ làm và luôn hỗ trợ hết mức. Một điều thế nào? quan trọng là trước khi họ bắt đầu công việc, chúng tôi Lệ Quyên: Tôi có gặp phải tình trạng giải quyết xung luôn chia sẻ về mục tiêu, mong muốn đóng góp ra sao đột văn hóa, quan điểm về thứ bậc nhưng tất cả các cho công việc, tổ chức, cho cộng đồng và cho xã hội. mâu thuẫn đều được cố gắng giải quyết dựa vào sự thật Và các chủ đích này luôn được kiểm soát, chia sẻ, nhắc những gì đang diễn ra, dựa vào số liệu và nhu cầu thực nhớ trong suốt quá trình cộng tác để đảm bảo không bị tế để đưa ra hướng giải quyết thấu tình đạt lý. sai lệch sau thời gian làm việc. Tôi luôn chào đón nhân Hiện tại tỉ lệ cấp quản lý nghỉ việc rất thấp trong quá tài đến với cộng đồng Biti’s. Nguyễn Duy: Trên danh nghĩa là thành viên của một trình chuyển giao. Vì tôi tin ai cũng có năng lực vượt công ty gia đình, trên thực tế, cách thức vận hành Kova trội riêng của họ, và nếu đặt đúng vị trí thì họ đều có khả

76 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ảnh: phan quang

Th ế h ệ tr ẻ n ó i v ề c h u y ể n g i ao th ế h ệ

Trading cũng tương tự như môi trường các công ty khởi nghiệp, ở đó có lãnh đạo trẻ, cả đội ngũ cũng còn rất trẻ, không ai bị giới hạn về khuôn khổ hay những cách làm truyền thống nên đủ sân chơi để mọi người sáng tạo và cống hiến. Họ được phép thử nghiệm những cái mới, có sai thì cùng rút ra bài học và có tôi cùng chịu trách nhiệm. Vì vậy môi trường này cũng thu hút được nhiều bạn trẻ tài năng. Cố gắng để tìm hiểu sâu hơn về đồng đội của mình, tôi thà chậm lại một số mục tiêu để tập trung vào việc xây dựng đội ngũ, giúp họ phát huy tốt nhất những mặt mạnh, ghép vào chỗ còn yếu, cũng giống như cách tôi phát triển bản thân mình. Thứ hai là tôi nỗ lực chứng minh cho họ thấy được triển vọng trong công việc cũng như con đường sắp tới của Kova và họ thực sự ở đâu trong câu chuyện đó. Ngoài Kova, tôi còn hỗ trợ cho hệ sinh thái khởi nghiệp, vì vậy họ sẽ không sợ bị nhàm chán. Tôi sẵn sàng tạo thêm cơ hội khác để họ thử sức và cống hiến ở môi trường xung quanh đó. Có cái hay là nhờ tham gia hỗ trợ khởi nghiệp, Kova Trading cũng có cơ hội tiếp xúc với các thành phần trong hệ sinh thái khởi nghiệp. Từ đây tôi cũng chiêu mộ được nhiều tài năng để hỗ trợ cho Kova, một số ý tưởng hay giải pháp phù hợp của họ cũng được chọn để áp dụng cho Kova, ví dụ như công nghệ xử lý nước thải ở nhà máy mới nhất của Kova hiện nay, chúng tôi đang cân nhắc để phối hợp cùng một nhóm các bạn khởi nghiệp công nghệ người Việt ở Úc. Forbes Việt Nam: Theo bạn, công ty có thay đổi chiến lược nào trong thời gian vừa qua và trong thời gian tới? Lệ Quyên: Công ty có sự thay đổi trong chiến lược

sản phẩm với dòng Biti’s Hunter, Biti’s Kids với việc cộng tác với các đối tác bản quyền quốc tế như Disney, Marvel, DC Comics, Doraemon. Công ty có sự thay đổi trong chiến lược phân phối sản phẩm như mở rộng kênh bán lẻ, kênh online. Công ty có sự thay đổi trong chiến lược marketing tập trung vào marketing online, digital và social. Thời gian tới, sau 37 năm hình thành và phát triển, tôi hi vọng Biti’s sẽ tạo được nhiều giá trị tốt đẹp hơn cho cộng đồng, thay vì chỉ tập trung giá trị sản phẩm và kinh tế. Mô hình nhắm tới là mô hình bền vững 3P – lợi nhuận (profit), con người (people), môi trường (planet). Tôi đang từng bước hiện thực hóa nó với những bước đi cụ thể đầu tiên thông qua dự án HappyBiti’s. Tôi cũng mong đưa sản phẩm Biti’s đến gần cộng đồng quốc tế hơn nữa. Hiện tại sản phẩm đã được kinh doanh tại Trung Quốc, Nga, Ukraine, Campuchia và Lào. Nguyễn Duy: Trong thời gian sắp tới, Kova sẽ nói nhiều đến chiến lược phát triển bền vững, dựa trên cốt lõi và thế mạnh về khoa học. Tôi không nghĩ rằng Kova Trading ra đời với một sứ mệnh gì đó lớn lao, phải thay đổi hay bỏ hết cái cũ, chỉ đơn giản là tôi muốn giúp những giá trị của gia đình được tỏa sáng và bền vững hơn. Hiện tại, với mũi nhọn là các sản phẩm nano vỏ trấu, chúng tôi sẽ nỗ lực để làm sao thay đổi được quan niệm vốn có của mọi người về hàng Việt, cũng như dần tạo thói quen cho thị trường về việc sử dụng sơn chất lượng cao, do chính người Việt mình làm ra, và làm sao để mọi người tin vào điều đó, tin là người Việt mình làm được.

SUN GROUP

HƯỚNG ĐI KHÁC CHO DU LỊCH VIỆT Đến Nhật Bản là phải ghé Disneyland Tokyo, đến Mỹ là phải ghé công viên giải trí Magic Kingdom, hay đã đến đảo quốc sư tử Singapore là phải ghé bờ vịnh Marina Bay Sands. Và nếu đến Việt Nam, khó có thể bỏ qua các tổ hợp giải trí của Sun World.

Các khu vui chơi giải trí cực kỳ hấp dẫn dẫu không phải là dấu ấn làm nên bản sắc của một quốc gia, nhưng chúng lại là những thỏi nam châm khổng lồ thu hút khách du lịch. Bởi xét đến cùng, chúng ta đi du lịch chính là để tìm kiếm những trải nghiệm mới, và để được giải tỏa khỏi những mệt mỏi của cuộc sống bằng những trò vui. Cho nên, thật dễ hiểu khi du lịch giải trí ngày càng trở nên phổ biến. Đến với bất cứ quốc gia có ngành du lịch phát triển bạn đều có thể tìm thấy những trung tâm vui chơi đẳng cấp như muốn thu cả thế giới giải trí vào trong một tổ hợp ma thuật, và các du khách sẽ ‘mắc cạn” ở đó với những trò tiêu khiển không có điểm dừng. Đó là một sự “mắc cạn” rất lý thú. Tại Việt Nam, đương nhiên không hề thiếu những tổ hợp giải trí đẳng cấp như vậy, và nó đang tạo nên một xu thế du lịch mới. Nếu như, vài năm trước, người ta đến với Hạ Long chỉ bởi nơi đây sở hữu một cảnh vịnh thiên đường với những dãy núi đá vôi đủ hình thù và hang động kỳ vĩ nằm thơ mộng trong vịnh biển xanh biếc, thì giờ đây, du khách lại muốn trở lại với Hạ Long để được chìm đắm trong không

gian giải trí đẳng cấp của Sun World. Ngồi trên cáp treo Nữ Hoàng bắc qua eo biển để phóng tầm mắt ngắm nhìn toàn cảnh vịnh thiên đường; lên vườn Nhật Bản dạo bước thư giãn trong thế giới diệu kỳ của xứ sở samurai; vào Công viên Rồng để tận hưởng cảm giác tự do bay lượn với các trò chơi cảm giác mạnh; lên vòng quay mặt trời - một trong những vòng quay cao nhất thế giới, hay ngồi trên máng trượt có ba vòng xoáy lần đầu có mặt tại Việt Nam tạo cảm giác cực kỳ hứng khởi… Đó là những điểm cộng hoàn hảo cho một Hạ Long vốn từng chỉ được biết đến như một kiệt tác thiên nhiên. Giờ đây, với Sun World, Hạ Long còn là một trung tâm giải trí cực kỳ hấp dẫn, để sau những khoảnh khắc chìm đắm trong vẻ đẹp trác tuyệt của vịnh biển, du khách lại được khám phá chính bản thân mình qua các trò chơi mạo hiểm và những trải nghiệm giải trí có một không hai. Tất nhiên, Hạ Long chỉ là một điển hình trong rất nhiều điểm đến hấp dẫn tại Việt Nam đã thực sự lấy được lòng du khách bởi sự đầu tư không ngừng cho các dịch vụ giải trí ngày càng

TỰ GIỚI THIỆU

nhộn, mới lạ như bắn banh Sun blaster, khu soft-play lớn nhất Việt Nam. Trong khi đó, công viên giải trí lại là nơi để du khách thử thách chính bản thân mình qua các trò chơi cảm giác mạnh cực đã. Sự kết nối của Bà Nà Hills với Danang Wonders thực sự đã biến thành phố biển Đà Nẵng trở thành một mê cung giải trí, và điều đó lý giải tại sao Đà Nẵng luôn là điểm đến du lịch hấp dẫn bậc nhất Việt Nam.

đẳng cấp. Trong danh sách đó, Sun World Ba Na Hills thực sự xứng đáng với ngôi “quán quân” trong cuộc đua trở thành trung tâm giải trí hàng đầu Việt Nam. Bạn sẽ không thể chỉ đến Bà Nà chỉ một lần trong đời, chắc chắn vậy, bởi mỗi năm, Bà Nà lại đổi khác, lại dẫn dụ người ta bằng những “chiêu trò” cực kỳ hấp dẫn. Các show biểu diễn nghệ thuật hoành tráng cứ nối dài hết ngày này đến ngày khác; các lễ hội bia, lễ hội carnival, lễ hội Halloween cứ nối tiếp từ mùa này đến mùa khác; các công viên, vườn hoa, hầm rượu; bảo tàng, các khu vui chơi với vô số trò chơi đẳng cấp quốc tế cứ ngày lại ngày nối dài danh sách các lựa chọn giải trí cho du khách. Bà Nà giống như một con ngài có thể hóa thân thành vô số loài bướm rực rỡ, và đó là một sự vũ hóa không bao giờ ngừng nghỉ. Rời đỉnh Bà Nà, du khách lại bị Đà Nẵng dẫn dụ vào một trung tâm giải trí khác với những khu vui chơi cực đỉnh, đó là Sun World Danang Wonders. Đúng như tên gọi của nó, mỗi khu giải trí và mỗi trò chơi ở đây đều xứng đáng là một kỳ quan. Nếu như Khu Sun Wheel là cánh cửa kỳ diệu mở ra không gian văn hóa và giải trí mang màu sắc châu Á với nhiều công trình tuyệt tác như Cổng Thành, Tháp Đồng hồ, Sun Wheel, Thuyền rồng, Tượng Phật…, thì Khu vui chơi giải trí trong nhà FEC lại gây ấn tượng bởi nhiều trò chơi vui

Nhưng, nếu để chọn một điểm đến thay đổi ngoạn mục nhất trong những năm gần đây, thì có lẽ phải nhắc đến Phú Quốc. Chỉ vài năm trước, Phú Quốc được biết đến đúng nghĩa là đảo ngọc hoang sơ, chỉ có những bãi biển với bãi cát trắng như bột mịn và làn nước trong xanh như ngọc bích. Du khách đến với Phú Quốc trước đó chỉ có thể tìm thấy những khoảnh khắc yên bình giữa kiệt tác của thiên nhiên. Trải nghiệm đó chắc chắn không phải là điều hấp dẫn những người thích lối sống sôi động, thích khám phá thế giới, và thích thử thách bản thân. Nhưng giờ đây, Phú Quốc tựa như một viên ngọc thô đã được mài giũa, khi các tổ hợp giải trí đẳng cấp thế giới như Sun World Hon Thom Nature Park được tạo ra, và mang đến những lựa chọn vui chơi đầy hấp dẫn cho du khách. Đến với tổ hợp này ở Nam đảo, du khách như lạc vào thế giới thần tiên khi được ngắm biển trời kỳ vĩ từ hệ thống cáp treo ba dây vượt biển dài nhất thế giới, và tận hưởng khoảnh khắc thư giãn tuyệt đỉnh với những trò chơi trên biển, hay xa hơn nữa là cưỡi ca nô tới các Hòn Móng Tay, Hòn Mây Rút, Hòn Dăm Ngang… để thấy thiên đường là có thật. Nhìn vào cái cách mà Đà Nẵng, Hạ Long, Fansipan, và bây giờ là Hòn Thơm đang thay da đổi thịt để trở thành “tâm chấn” của ngành du lịch giải trí, dễ thấy Sun World không đơn giản chỉ là thương hiệu dẫn đầu xu thế với một mô hình tổ hợp chất lượng và đẳng cấp, mà còn mang đến một định hướng mới, một lối rẽ mới đầy hứa hẹn cho ngành du lịch Việt.

FORBES việt nam

SAU discovery bay

Bước phát triển tiếp theo Gia đình Cha được ghi nhận có công trong việc thay đối cách sinh hoạt trong xã hội Hong Kong. Gia tộc này đang đẩy mạnh các mảng kinh doanh khác.

H RON GLUCKMAN

80 | FORBES việt nam tháng 2.2019

“Chúng tôi sẽ tạo ra một cú sốc lớn”: Victor Cha tại White Chapel, một phần của Discovery Bay, mảng phát triển tiêu biểu của HKRI.

ảnh Victor Cha: lucas schifres for forbes

ai trong số các khách sạn mới nổi tiếng nhất Thượng Hải, Middle House và Sukhothai, thuộc khu Taikoo Hui lộng lẫy. Khu phức hợp thương mại và văn phòng này rộng hơn 325 ngàn m² và bao gồm một đại lý Tesla và cửa hàng Starbucks Roastery lớn nhất thế giới. Giống như nhà máy sôcôla Willy Wonka, cửa hàng đặc biệt này của Starbucks biểu diễn toàn bộ quy trình rang xay: hạt cà phê sẽ được vận chuyển theo ống dẫn kim loại trên trần nhà trước khi được rang trong thùng đồng hai tầng lớn được trang trí nghệ thuật bằng các ký tự Trung Quốc. Và nó không chỉ nhắm vào người hâm mộ cà phê Java. Trên lầu còn có một phòng thưởng trà xa hoa với những chiếc cốc thủy tinh hãm lá trà thượng hạng. Taikoo Hui giới thiệu một loạt các thương hiệu xa xỉ, nét hào nhoáng thương mại tương phản với di tích duy nhất, một lâu đài có niên đại một thế kỷ được phục chế tỉ mỉ để tưởng nhớ các thương nhân dệt may xa xưa. Với những kỷ vật được trưng bày bên trong, nó thể hiện một dạng tâm ý hướng về nguồn cội của Cha Chi-ming (Tra Tế Dân), người đã gầy dựng lại tài sản của mình từ châu Phi đến Hong Kong sau khi nhà máy nhuộm của ông bị bom tàn phá trong Thế chiến thứ II.

Khu phức hợp Taikoo Hui ở Thượng Hải trải rộng hơn 325 ngàn m2 và có các khách sạn, văn phòng, thậm chí là một quán cà phê rang xay.

Đó là ở Hong Kong, nơi các con trai của ông điều hành các doanh nghiệp lớn của HKRI (Hong Kong Resort International). Đó cũng là nơi Cha bố, người đã qua đời năm 2007 ở tuổi 93, được biết đến với cả ảnh hưởng chính trị và bước phát triển đặc trưng của ông: Discovery Bay. Cha gây dựng lại doanh nghiệp dệt may của mình theo cách bất thường, nhưng trong quá trình phát triển tiếp theo, gia tộc của ông tạo nên sự khác biệt ở Hong Kong. Trong một thành phố nổi tiếng với tinh thần “không gì là không thể,” gia đình Cha, vốn kín tiếng, lại tỏ ra hài lòng khi phát triển với tốc độ chậm chạp.

“Chúng tôi có nghe thấy những lời chỉ trích,” Victor Cha, phó chủ tịch 69 tuổi của HKRI thừa nhận, khi gặp Forbes Asia tại Taikoo Hui. “Thậm chí các cổ đông của chúng tôi đã bày tỏ một số lo ngại, nhưng chúng tôi chỉ thích hoạt động theo tốc độ của mình, tăng trưởng chậm nhưng ổn định.” Và ai có thể nghi ngờ về kết quả? Forbes Asia ước tính khối tài sản của gia đình này là 2,6 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, theo như dự đoán của nhiều chuyên gia, tốc độ đó có thể đang tăng lên. Với giọng nói nhẹ nhàng, Cha kể chi tiết về lịch sử của China Dyeing Works, do cha ông thành lập 70 năm tháng 2.2019 FORBES việt nam | 81

FORBES việt nam

SAU discovery bay

trước. Nhưng lịch sử lại bắt nguồn từ xa hơn, từ tỉnh Chiết Giang, nơi Cha Chi-ming được sinh ra. Ông đã làm việc tại công ty Changzhou Dacheng Textile & Dyeing của bố vợ cho đến khi các cuộc đột kích liên tục trong chiến tranh Trung - Nhật buộc ông phải sơ tán nhà máy, cùng với 100 khung dệt, đến Trùng Khánh và sau đó chuyển đến Hong Kong. Chuyển nhanh đến Thượng Hải lộng lẫy năm 2018, HKRI đã dành một thập kỷ rưỡi để phát triển trung tâm thương mại trị giá 2,48 tỉ đô la Mỹ này trong khu Tĩnh An. Việc di dời căn nhà đã được phục dựng, Cha House (thực ra là của một gia đình kinh doanh nhuộm khác), và di dời tất cả cư dân mất nhiều thời gian. Do đó, vào thời điểm Taikoo Hui khai trương năm 2017 theo mô hình đối tác 50-50, Swire Properties, đã hoàn tất hai công trình phức hợp tương tự ở Trung Quốc, được khai trương sau

khu trung tâm thương mại này. Hai công trình của Swire còn có San Li Tun ở Bắc Kinh và Taikoo Li ở Thành Đô. Vì vậy, nhiều người nghĩ Taikoo Hui là một dự án đơn lẻ khác của tập đoàn này. Đó không phải là điều HKRI muốn cải chính. “Chúng tôi tương đối hài lòng với việc hoạt động thầm lặng,” Victor Cha cho biết. “Đó luôn luôn là phong cách của chúng tôi.” Tuy nhiên, ở quê nhà, danh tiếng của gia đình Cha chắc chắn được gắn kết với Discovery Bay. Trong nhiều thập kỷ, khu dân cư được tư nhân hoạch định lớn nhất Hong Kong là doanh nghiệp hái ra tiền và yếu tố tăng trưởng chính của công ty (xem box). Nơi này đã mang lại cho HKRI doanh thu vượt mức 284 triệu đô la Mỹ tính đến tháng ba và là nền tảng giúp gia đình Cha bước vào giai đoạn mở rộng mới. Và, có lẽ, cũng giúp gia đình này được công nhận.

DISCO BAY: KHU NGHỈ DƯỠNG XUI XẺO ĐÃ PHÁT TRIỂN THÀNH KHU DÂN CƯ

rong hơn hai thập kỷ sau khi người Anh rời khỏi Hong Kong từ năm 1997, có sự tồn tại của một đất nước, hai chế độ, và dân bản địa thỉnh thoảng nói đùa rằng, còn có Discovery Bay. Được thiết lập trên đảo Lạn Đầu, hướng phát triển này luôn có vẻ kỳ lạ, một hòn đảo trên một hòn đảo. Đó là ý tưởng vào những năm 1970, khi chính quyền Hong Kong chấp thuận một hoạch định bất thường, hình thành một nơi về cơ bản là cộng đồng nghỉ dưỡng khép kín, hoặc ẩn cư giàu có, chiếm dụng những ngọn đồi của vùng Lạn Đầu xa xôi và gần như chưa phát triển vào thời đó, có diện tích gần như gấp đôi đảo Hong Kong. Tuy nhiên, Discovery Bay lại trở thành xu hướng chủ đạo, và đã phát triển qua hơn mười giai đoạn, hiện có dân số 20 ngàn người sống trong các tòa nhà căn hộ hoặc nhà liền kề, di chuyển đến Hong Kong bằng phà và đi lòng vòng bằng xe điện phục vụ đánh golf (xe hơi không được chạy ở đây) trong khung cảnh giống như quang cảnh thực của vùng ngoại ô Arizona hoặc trong bộ phim trào

82 | FORBES việt nam tháng 2.2019

phúng The Truman Show. Chỉ có yêu hoặc ghét, chưa bao giờ có bất kỳ ý kiến trung dung nào đối với Discovery Bay, hay còn gọi là Disco Bay. Các cư dân mê đắm không gian và sự thanh thản, trong khi các nhà phê bình gọi đó là bong bóng vô hồn, bất tiện và chả có gì hấp dẫn. Đặc biệt là trong thời gian đầu hoặc thậm chí là gần đây hơn, khi cuộc sống ở trung tâm trở nên đắt đỏ hơn, nơi này trở thành một nơi thay thế xanh hơn, rẻ hơn trong một đô thị lớn bị quá tải. David Faulkner, giám đốc quản lý quốc tế của Colliers có thâm niên 34 năm ở đây, cho biết: “Nơi đây trở nên phổ biến với người nước ngoài có gia đình, những người làm việc tại sân bay, những người về hưu.” “Chỉ mất 30 phút di chuyển từ trung tâm Hong Kong để đến nơi nghỉ dưỡng này, với các dịch vụ tốt, hồ bơi, cửa hàng, sân golf. Ở đó không có tất cả mọi thứ. Chẳng hạn, không có bệnh viện nào ở đó, nhưng hầu hết mọi thứ khác đều có.” Dự án tưởng chừng không bao giờ được khởi động, khiến nhà đầu tư ban đầu phá sản và gần như khiến gia đình Cha điêu đứng. Nhưng trong 40 năm

qua, nó đã trở thành một tài sản có giá trị cao đối với các nhà khai thác, thậm chí còn có giá trị cao hơn sau khi chính quyền từ bỏ chính sách ban đầu rằng chỉ nên sử dụng phà để di chuyển đến Discovery Bay. Sau khi sân bay mới được mở gần Lạn Đầu vào năm 1998 và Disneyland khai trương năm 2005, đã có một con đường băng qua để kết nối Discovery Bay cũng như đảo Lạn Đầu với những nơi đó. Kế hoạch phát triển ban đầu cho Discovery Bay là của Edward Wong, thương gia Hong Kong, người đã đề xuất thiết lập khu nghỉ mát với các khách sạn và hệ thống cáp treo. Sau hai năm đàm phán, kế hoạch tổng thể đã được ký vào năm 1975 giữa chính quyền Hong Kong và công ty kinh doanh nghỉ dưỡng Hong Kong của Wong. Wong đã ký kết trao đổi bất động sản ở khu Tân Giới để nhận được phần đất rộng hơn nhiều của đảo Lạn Đầu. Đây là một thử nghiệm lớn trong lĩnh vực tư nhân, phát triển theo hoạch định và gần như thất bại thảm hại. Wong chịu trách nhiệm cho tất cả mọi thứ tại Discovery Bay, từ nguồn nước,

“Không còn nghi ngờ gì nữa, chúng tôi chuẩn bị tạo ra một cú sốc lớn,” Victor, người điều hành công ty với anh trai của mình, CEO Payson Cha, tuyên bố. Ông ấy đang đề cập đến dự án tiếp theo của HKRI, một chương trình trở về nguồn cội khác, tại Bangkok. Ông chia sẻ về kế hoạch xây một khách sạn xa hoa bên bờ sông Bangkok Chao Phraya dài 400m do kiến trúc sư nổi tiếng Bill Bensley thiết kế. “Khách sạn sẽ nhỏ thôi, khoảng 200 phòng,” Cha cho biết. Nhưng đằng sau sẽ là cụm những tòa nhà, có lẽ có khoảng 1.500 – 2.000 cư dân.

“Chúng tôi vẫn chưa chốt được tổng số, vì vậy tôi không thể tuyên bố chắc chắn,” Cha thận trọng lưu ý. River of Kings tại Bangkok đang trong giai đoạn bùng nổ xây dựng tòa nhà, với hàng loạt các bất động sản năm sao trên đường, với các thương hiệu như Four Seasons, Capella, Langham và Six Senses. Tuy nhiên, đây sẽ là một trong những dự án lớn nhất ở Thái Lan, đưa HKRI trở lại thị trường Bangkok. Một trong những khách sạn được yêu thích nhất ở trung tâm Bangkok là khách sạn Sukhothai, có thiết kế

Từ trái sang: Cha Chi-ming với quan chức thuộc địa David Akers-Jones và Đổng Kiến Hoa, Trưởng đặc khu đầu tiên của Hong Kong; Discovery Bay đang xây dựng Headland Village những năm 1970.

nước thải và đường dây điện đến bảo trì đường sá và đội cứu hỏa. Ông đã vay rất nhiều và gần như lập tức rơi vào tình trạng vỡ nợ. Tiếp đến là một hoạt động giải cứu được cho là gây tranh cãi nhưng kết quả không chỉ đảm bảo sự tồn tại của dự án mà còn thay đổi hoạt động kinh doanh dệt may cả đời của Cha Chi-ming. Victor Cha hồi tưởng lại rằng cha ông không có kinh nghiệm phát triển nào liên quan đến Discovery Bay. Tuy nhiên, với các mối liên kết ở Bắc Kinh và cảm tình tốt với các quan chức thuộc địa như Sir David Akers-Jones, ông đã giành được dự án và, như Cha kể lại, một danh sách những việc phải làm trong nhiều thập kỷ, với chi phí leo thang và một ít dòng tiền vốn ban đầu. “Nó gần như làm ông phá sản.” Vẫn có nhiều bí ẩn quanh quá trình Cha giành được Discovery Bay. Nhưng

điều thấy được rõ ràng là các khoản nợ lớn của Wong, bao gồm bảy triệu đô la Mỹ nợ của ngân hàng Moscow Narodny thuộc nhà nước Liên Xô, tất nhiên – ngân hàng này đã đệ trình một văn bản nhằm chiếm giữ đất đai được thế chấp ở Hong Kong vào ngày Cá tháng tư năm 1977. Đây không phải là trò đùa với chính quyền Anh ở Hong Kong, cũng như với người Trung Quốc. Việc này tạo ra một cuộc đua khẩn thiết nhằm tìm một người mua thay thế để khu đất chiến lược của Hong Kong không bị rơi vào tay người Nga. Truyền thông dành ra nhiều thời gian để đưa tin về nhiều cuộc đàm phán địa phương. “Chính phủ đã phải loay hoay tìm mọi nhà phát triển có uy tín để tiếp nhận Discovery Bay cho đến khi họ gặp cha tôi,” Cha nói. “Và ông ấy đã tiếp nhận nó!” Chẳng có việc gì có thể thành hiện thực chỉ trong một đêm. “Chúng tôi

đã biết nó không phải là một dự án dễ dàng, bởi vì nó chẳng có gì cả, ở con số 0, theo đúng nghĩa đen. Chúng tôi phải xây dựng hồ chứa và làm mọi thứ khác,” Cha cho biết. “Đây là một khó khăn ngay từ lúc bắt đầu.” Thời gian tồi tệ nhất, ông nói, là vào những năm 1980, khi thị trường bất động sản sụp đổ tại một trong những đợt suy thoái định kỳ của Hong Kong, khiến công ty phải gánh một khoản nợ lớn. Tuy nhiên, tiềm năng lợi nhuận của Discovery Bay là điều hiển nhiên. Giai đoạn đầu tiên của các căn hộ ra mắt thị trường vào năm 1980 và được bán hết trong một ngày. Sức hấp dẫn trở nên rõ ràng hơn khi khối tài sản khổng lồ được tích lũy cho thành phố nhờ vào việc Discovery Bay luôn là một không gian nghỉ dưỡng – hiện nay, một ngôi nhà nằm ở trung tâm có thể đắt gấp ba lần. —R.G.

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 83

FORBES việt nam

SAU discovery bay

kiểu Thái góp phần định dạng lại các khách sạn dạng boutique ở Thái Lan và trên khắp Đông Nam Á. Trong thời đại mà sự lộng lẫy được tính bằng những hành lang bằng đá cẩm thạch và đèn chùm khổng lồ, Sukhothai đã thực hiện một chiến thuật khác, với các tòa nhà bằng gỗ truyền thống của Thái Lan tọa lạc trên những ao đầy hoa, được trang trí bằng các tác phẩm nghệ thuật và tạo tác của Thái Lan. Thậm chí ngày nay, ít người Thái biết rằng biểu tượng địa phương này thực ra được HKRI của Hong Kong xây dựng. “Khách sạn Sukhothai là định nghĩa thực sự về sự sang trọng ở Bangkok,” Bill Barnett, giám đốc điều hành của công ty tư vấn châu Á C9 Hotelworks, cho biết. “Đây vẫn được coi là một trong những khách sạn hàng đầu tại Bangkok.” Rõ ràng, tận dụng thành công đó là ưu tiên hàng đầu của HKRI. Khách sạn Sukhothai Grand mới bên bờ sông sẽ trở thành khách sạn Sukhothai thứ ba trong gần ba thập kỷ. Khách sạn ban đầu ra mắt tại Bangkok vào năm 1991. Khách sạn thứ hai được khai trương tại Taikoo Hui trong năm nay, 27 năm sau khi khách sạn đầu tiên ra mắt. “Chúng tôi có một số dự án khác còn đang bàn bạc, cho các thành phố khác nhau ở Trung Quốc,” Cha cho biết. Tại sao lại là thời điểm này, sau bao nhiêu năm? Khách sạn thực ra không sinh lời nhiều, ông giải thích. Ít nhất, không nhiều như bất động sản, và đó là lời giải thích cho một sự thay đổi được xem như điều tất nhiên. “Họ dường như đã rút lui khỏi việc kinh doanh khách sạn,” Robert Hecker, giám đốc điều hành văn phòng Singapore của công ty tư vấn dịch vụ lưu trú Horwath HTL, cho biết. “Họ đã bán Sentosa [Resort & Spa] tại Singapore và mọi thứ khác ở nước ngoài,” ngoại trừ Sukhothai. Vào những năm 1990, HKRI xác nhận hai thương hiệu khách sạn nhỏ là Beaufort và Rafael có chi nhánh ở châu Á, châu Âu và Hoa Kỳ. Trong một thời gian, HKRI đã lên kế hoạch mở rộng, nhưng vì người cha đã lớn tuổi và các con trai đang nhận chuyển giao quyền hành, gia đình họ cuối cùng đã thanh lý các khách sạn. “Chúng tôi kinh doanh bất động sản,” Cha cho biết, và đã có một hình mẫu liên tục tại Discovery Bay để quản lý cũng như các dự án châu Á khác. (Gia đình Cha vẫn có một công ty dệt nhỏ, nhưng tòa nhà China Dyeing Works ở Tsuen Wan đã biến thành một khu phức hợp thương mại bao gồm trung tâm mua sắm và tòa nhà văn phòng.) Ngày nay, thương hiệu Sukhothai ngoài việc kinh doanh khách sạn còn có thêm danh tiếng là thị trường bất động sản tập trung vào phân khúc cao cấp. Barnett lưu ý rằng các

tòa nhà đa chức năng này thường được đi kèm với một khách sạn có thương hiệu. “Tất cả các dự án lớn đều có các tòa nhà dân cư xen lẫn với các khách sạn sang trọng. Chúng được định giá cao hơn, có thể tăng giá 30% nếu có thêm một khách sạn sang trọng.” Trên thực tế, đó là cách thức hoạt động của khu Sukhothai ban đầu ở Bangkok, được thiết kế bởi một đội ngũ cực kỳ xuất sắc bao gồm cả ông trùm khách sạn châu Á, Adrian Zecha, người sáng lập Aman Resorts. HKRI đã phát triển khách sạn và, không kém phần quan trọng, các khu dân cư liền kề, bán được rất nhanh cho khách hàng tại Hong Kong. Cha cho biết HKRI cũng đang lên kế hoạch bổ sung một khu dân cư thứ hai tại khu Sukhothai đầu tiên và đang ấp ủ các dự án khác dành cho quỹ đất lớn ở Bangkok mà họ đã thu mua – dĩ nhiên là trong lặng lẽ. “Đã đến lúc rồi”, ông nói. Việc tính toán thời gian đã gia tăng cơ hội cho gia tộc Cha trước đây. Khi Cha Chiming đã tái lập doanh nghiệp dệt may ở Hong Kong, các đối thủ đã dần chuyển việc sản xuất sang Trung Quốc. Ông có cách tiếp cận khác, mở rộng sang châu Phi. Cha House ở Thượng Hải trưng bày những bức ảnh của ông được vinh danh ở châu Phi, nơi ông mở 14 nhà máy tại Nigeria, Ghana và Togo. Lượng nhân công của ông lên tới 25 nghìn người, và Victor Cha cho biết mình là chủ sở hữu lao động lớn nhất ở vùng hạ Sahara châu Phi. Victor cố gắng thanh lý phần lớn các doanh nghiệp dệt may gia đình ngay sau khi trở về Hong Kong vào năm 1985, sau khi theo học tại Stanford và làm việc nhiều năm trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm ở thung lũng Silicon. Thời điểm đó, cha ông đã đặt cược tài sản của gia đình, và cả tương lai, vào Discovery Bay, và tất cả lượng tiền mặt sẵn có đều được huy động để phát triển khu đất rộng 6,5 km² đó. Các phiên điều trần chính thức sau đó đã xem xét về quyết định trao quyền phát triển cho Cha bố – có sự tham

gia đình Cha, vốn kín tiếng, lại tỏ ra hài lòng khi phát triển với tốc độ chậm chạp.

84 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Discovery Bay hiện có khoảng 20 ngàn cư dân (xe hơi không được chạy ở đây, chỉ có xe điện phục vụ đánh golf) – và phà không phải là phương tiện duy nhất để vào đảo.

gia điều phối của ngài David Akers-Jones, tổng thư ký khu Tân Giới và là người đề xuất phát triển các thị trấn mới ở Hong Kong. Không có sai phạm nào được xác định. Là một công chức Hong Kong lâu năm, Akers-Jones sau đó gia nhập hội đồng quản trị của Mingly, một công ty phát triển do gia đình Cha điều hành. Cha Chi-ming đã phải từ bỏ doanh nghiệp dệt may trước đó ở đại lục, nhưng trong những năm cuối đời, ông cũng thích liên kết mạnh mẽ với Bắc Kinh và đã hỗ trợ soạn thảo luật Cơ bản Hong Kong sau khi nơi đây được trao lại Trung Quốc. Ông làm việc trong các ủy ban cố vấn khác và năm 1997 đã trở thành một trong những người đầu tiên giành được huy chương Grand Bauhinia, danh hiệu cao quý nhất của Hong Kong. Hình ảnh tại Cha House cho thấy ông có mặt trong các cuộc họp với nhiều quan chức Trung Quốc, nhưng để phù hợp với truyền thống khiêm tốn của gia đình, ông hiếm khi xuất hiện tại các sự kiện xã hội của Hong Kong. Trưởng đặc khu hành chính Hong Kong, Tăng Âm Quyền, đã phát biểu tại lễ

tang của ông, tang lễ có sự tham gia của nhiều tỉ phú như Lý Gia Thành và các quan chức từ Hong Kong, Trung Quốc đại lục và Châu Phi. Kể từ khi ông qua đời, Payson, anh cả trong ba người con trai và Victor đã nỗ lực để đa dạng hóa HKRI. Khi Discovery Bay đạt đến một hình mẫu chắc chắn – vẫn còn nhiều tranh cãi – họ theo đuổi những bước phát triển khác ở châu Á (cũng như ở Mỹ), đồng thời mở rộng sang các dịch vụ y tế ở Trung Quốc và Philippines. Với hầu hết các dự án, như ở Taikoo Hui, họ tìm kiếm đối tác bên ngoài, không chỉ lo về chuyên môn mà còn để giảm thiểu rủi ro. Phân bổ rủi ro là một cách kinh doanh thông minh, Victor Cha cho biết, đặc biệt trong bối cảnh biến động của tỉ giá hối đoái và các sự sụp đổ ở quy mô toàn cầu. Đó cũng là lý do họ mở rộng và đa dạng danh mục đầu tư. Nhưng một chút khác biệt đã thay đổi công ty Hong Kong “giống như rùa” này. “Chúng tôi sẽ tiếp tục phát triển theo hướng như thế,” ông cho biết, “với sự phát triển ổn định”. Chỉ cần thêm một chút nữa. tháng 2.2019 FORBES việt nam | 85

FORBES asia

những người giàu nhất indonesia

Làn sóng biến động ở vạn đảo Tổng giá trị tài sản của những tỉ phú thuộc tốp 50 đạt mức kỷ lục 129 tỉ đô la Mỹ.

ây là một năm nhiều thay đổi đối với Indonesia. Nhìn bề ngoài, quốc gia đông dân thứ tư thế giới có vẻ rộn ràng. Trong bối cảnh kinh tế tiếp tục tăng trưởng, chỉ số thị trường chứng khoán đã tăng 4,4% trong 12 tháng qua. Nhưng theo như danh sách hằng năm của Forbes về 50 người giàu nhất của Indonesia cho thấy, người thắng cũng nhiều mà người thua cũng lắm. Sáu trong số mười người giàu nhất trở nên giàu có hơn so với một năm trước, bao gồm anh em nhà Hartono ở vị trí thứ nhất. Đây là năm thứ mười họ giữ vị trí này. Vị trí này được giữ vững nhờ thế mạnh của ngân hàng Bank Central Asia, chiếm đến 70% trong số tài sản trị giá 35 tỉ đô la Mỹ của họ. Susilo Wonowidjojo tiến lên vị trí số 2 – tăng một bậc – nhờ cổ phần trong công ty sản xuất kreteck (thuốc lá) Gudang Garam tăng giá. Cách biệt giữa giá trị tài sản ròng của người xếp thứ nhất và thứ hai là 280%, là khoảng cách lớn nhất trong bất kỳ danh sách tài sản nào mà Forbes công bố trong năm nay. Sri Prakash Lohia cũng nhích lên đến vị trí thứ tư, phần lớn nhờ cổ phần trong hãng sản xuất hóa dầu Indorama Ventures đã niêm yết tại Bangkok tăng giá. Tài sản của Bachtiar Karim (xếp thứ 21) và gia đình đã tăng 61% kể từ năm ngoái do doanh thu của công ty dầu cọ Musim Mas tăng mạnh. Nhìn chung, các ông trùm Indonesia hiện trở nên giàu có hơn: Tổng giá trị tài sản ròng của 50 người giàu nhất đất nước này đã tăng lên mức 129 tỉ đô la Mỹ, mức cao kỷ lục và tăng từ mức 126 tỉ đô la Mỹ của năm ngoái. Điều gây ấn tượng là giá trị tài sản ròng tối thiểu để lọt vào danh sách đã tăng lên 600 triệu đô la Mỹ, con số đáng kể so với mốc 150 triệu đô la Mỹ năm 2017 và là mốc cao nhất kể từ năm 2013. Bốn thành viên mới gia nhập danh sách, hầu hết đều nhờ tăng giá cổ phiếu. Danny Nugroho (xếp thứ 38) lọt vào danh sách sau khi cổ phần của ông trong công ty tài chính 86 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Các đại gia dầu cọ, theo như danh sách tổng thể cho thấy, đã có một năm thăng trầm.

và bảo hiểm đã niêm yết Capital Financial Indonesia tăng gần gấp đôi giá trị trong năm qua. Sabana Prawirawidjaja (xếp thứ 47) là người sáng lập công ty sữa Ultrajaya, một trong những nhà sản xuất các sản phẩm sữa “bảo quản ở nhiệt độ phòng” lớn nhất nước này. Arifin Panigoro (xếp thứ 46) trở lại danh sách sau một năm vắng bóng nhờ thông tin mới về cổ phần của ông trong công ty dầu khí Medco Energi. Trong khi đó, một nửa số người trong danh sách giàu nhất Indonesia nghèo hơn so với một năm trước. Đồng rupia mất giá hơn 5% so với đồng đô la Mỹ. Và một số cổ phiếu bị sụt giảm giá trị. Người bị giảm tài sản nhiều nhất theo tỉ lệ phần trăm là Soegiarto Adikoesoemo (xếp thứ 39), giảm 42% giá trị tài sản do sự yếu kém của AKR Corporindo, công ty kinh doanh xăng dầu và hóa chất của ông. Trong số năm người bị loại khỏi danh sách năm nay có Purnomo Prawiro. Cổ phiếu của hãng taxi của gia đình ông, Blue Bird, đã giảm hơn 25% trong bối cảnh cạnh tranh với các công ty dịch vụ đặt xe riêng như Grab. (Tài sản được tính dựa trên giá cổ phiếu và tỉ giá hối đoái tính đến ngày 30.11.2018.)

ả n h : J o s h u a Pa u l / B l o o m b e r g ; T e r e s a W i b o w o : A h m a d Z a m r o n i ; D i m a s A r d i a n / B l o o m b e r g ; Y u r i k o N a k a o / B l o o m b e r g ; D i m a s A r d i a n / B l o o m b e r g / G e tty I m a g e s ; A F P/ G e tty I m a g e s ; D i m a s A r d i a n / B l o o m b e r g

biên tập: Kerry A. dolan & luisa Kroll phóng viên: Naazneen Karmali, Pudji Lestari, Anis Shakirah Mohd Muslimin, Linh Nguyen, Anu Raghunathan, Sheela Sarvananda, Ariel Shapiro.

danh sách

1. R. Budi & Michael Hartono

2. Susilo Wonowidjojo

3. Eka Tjipta Widjaja

4. Sri Prakash Lohia

$35 tỉ

Gudang Garam Tuổi: 62

Sinar Mas Tuổi: 95

$7,5 tỉ 

5. Anthoni Salim $5,3 tỉ q

Indorama Tuổi: 66

Salim Tuổi: 69

6. Tahir

7. Chairul Tanjung

8. Boenjamin Setiawan

CT Corp Tuổi: 56

Kalbe Farma Tuổi: 85

9. Jogi Hendra Atmadja $3,1 tỉ 

10. Prajogo Pangestu $3 tỉ 

Bank Central Asia Tuổi: 78, 79

$4,5 tỉ p Mayapada Tuổi: 66

$9,2 tỉ

$3,5 tỉ

$8,6 tỉ

$3,2 tỉ q

Mayora Tuổi: 72

Barito Pacific Tuổi: 74

Michael Hartono:

TAY BÀI CỪ KHÔI Trong nhiều năm, Michael “Bambang” Hartono đã luôn ủng hộ việc đưa trò chơi Bridge (bài tấn) vào danh sách các môn thi đấu tại đại hội Thể thao châu Á (Asian Game). Ông đã biến điều đó thành hiện thực tại đại hội được tổ chức vào tháng 8.2018 ở Indonesia. Sau đó, ông giành được một huy chương trong trò chơi đánh bài đối kháng. Hartono, 78 tuổi, chơi bài Bridge từ khi còn nhỏ. Ông và năm đồng đội Indonesia giành được một huy chương đồng ở môn đánh bài Bridge, cùng các đội Trung Quốc và Hong Kong lần lượt giành được huy chương vàng và bạc. Hartono là nhà vô địch lớn tuổi nhất và giàu có nhất trong giải đấu. Hartono và anh trai Budi cùng nhau sở hữu khối tài sản trị giá 35 tỉ đô la Mỹ, đưa họ xếp vị trí thứ nhất trong số những người giàu nhất Indonesia suốt mười năm kinh doanh. Nguồn gốc tài sản là từ nhà máy sản xuất thuốc lá Djarum, do cha họ thành lập, nhưng hơn 2/3 tài sản của họ đến từ khoản đầu tư vào Bank Central Asia, mà họ đã giành được từ Salim (xếp thứ 5) trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế châu Á năm 1998. Sở thích của ông cũng góp phần vào thành công. “Nếu bạn muốn trở thành một doanh nhân giỏi, hãy chơi bài Bridge. Nó luyện khả năng thu thập dữ liệu, phân tích chiến lược và đưa ra quyết định mạo hiểm để giành chiến thắng,” ông đã chia sẻ với với BBC như vậy. —Shintya Felicitas tháng 2.2019 FORBES việt nam | 87

88 | FORBES việt nam tháng 2.2019

tỉ phú có

ông chủ mới ả n h : J o h n K r ay n a k f o r F o r b e s

Sau khi tốt nghiệp trung học với vị trí thứ hai từ dưới lên, Jimmy John Liautaud bắt đầu bán bánh mì dài kẹp thịt (sandwich submarine) tại một cửa hàng được sửa đổi công năng từ nhà để xe. Hai năm trước, ông đã bán phần lớn công ty Jimmy John’s cho một công ty cổ phần tư nhân trong một giao dịch buộc ông phải từ bỏ quyền điều hành. Liệu Jimmy John’s có thể phát triển mạnh mà không có Jimmy John lèo lái? N oa h K i r s c h

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 89

T FORBES việt nam

Jimmy John’s

hứ tư là ngày nếm thử tại trụ sở của Jimmy John’s, và người sáng lập Jimmy John Liautaud là trưởng bộ phận nếm. Ông bước vào khu bếp thử nghiệm, mặc áo sơ mi không đóng thùng và quần jean, sẵn sàng kiểm định thực phẩm: mười loại bánh sandwich, sáu loại thịt nguội, khoai tây chiên và bánh quy. Đầu tiên là bánh mì. Liautaud ấn mũi vào một chiếc bánh mì baguette lúa mì và hít sâu. Chiếc bánh vượt qua phần kiểm định mùi. Ông cắn một miếng và nhai, sau đó nhổ vào thùng rác. “Tôi không muốn nạp tất cả lượng calories này vào người,” ông ấy nói. “Hãy nhìn tôi xem – tôi làm việc chăm chỉ, và tôi đã nặng 136 kg rồi.” Bánh mì baguette cũng vượt qua phần kiểm định về hương vị, và Liautaud chuyển sang hạt sô cô la trắng mới có thể được dùng cho bánh quy. Hương vị như thế nào? “Loại hạt đó thật tệ.” Ông cũng nhổ nó ra. Liautaud, 54 tuổi, mở cửa hàng bán bánh sandwich Jimmy John’s đầu tiên vào 35 năm trước. Ngày nay, công ty có doanh thu hơn hai tỉ đô la Mỹ từ 2.802 cửa hàng, nhưng ông không còn điều hành công ty: Jimmy John’s đã lớn mạnh hơn cả Jimmy John Liautaud. Hiện giờ, ông làm việc cho Roark Capital, công ty cổ phần tư nhân có trụ sở tại Atlanta đã mua phần lớn doanh nghiệp này (Jimmy John’s) vào năm 2016 trong một giao dịch định giá chuỗi cửa hàng này khoảng ba tỉ đô la Mỹ. Liautaud giữ lại khoảng 35% cổ phần công ty và có tài sản trị giá 1,7 tỉ đô la Mỹ, nhờ vào giao dịch đó và các khoản đầu tư khác, như đất nông nghiệp ở Illinois và cổ phần của nhà sản xuất thuốc lá điện tử Juul. Trước đây, Liautaud là người quyết định tất cả, nhưng giờ đây ông phụ trách về thực phẩm và văn hóa. Ông vẫn giữ chức chủ tịch nhưng thừa nhận rằng “[Roark] có thể lựa chọn nghe hoặc không nghe theo ý kiến của tôi. Họ có thể làm bất cứ điều gì họ muốn.” Khi bán cho Roark, công ty cũng sở hữu phần lớn cổ phần của Arby’s và Buffalo Wild Wings, cùng một số công ty nhà hàng khác, ông đã trao quyền cho một công ty dường như có cách làm khác ông. “Tôi là người ‘ruột để ngoài da’,” Liautaud cho biết, ông đã phải ký một thỏa thuận không tiết lộ như một phần của giao dịch nhưng đã quen nói lên suy nghĩ của mình. Ông chửi thề rất nhiều và thích tự phong cho mình những danh hiệu như Chuyên gia Sandwich. Trái lại, Roark, lại được đặt theo tên của nhân vật chính trong The Fountainhead (Suối nguồn) của Ayn

Rand, thường được xem là người yêu cầu cao. Và trong khi Liautaud yêu thích ánh đèn sân khấu, công ty cổ phần tư nhân này nổi tiếng là kín đáo, hiếm khi tiếp xúc với truyền thông. Người sáng lập của nó, Neal Aronson, đã trả lời một câu hỏi được gửi qua email về kinh nghiệm làm việc với Liautaud. Đây là câu trả lời của ông: “Vui. . . thú vị.” Thời gian sẽ cho thấy cách Liautaud thích ứng với việc vai trò của mình bị giảm sút và liệu ông có thể hòa hợp với phong cách kín đáo của Roark hay không. Mối quan hệ hợp tác chắc chắn sẽ được kiểm định, đặc biệt là với tính cách “ruột để ngoài da” của Liautaud. Doanh số bán hàng tại cùng cửa hàng của Jimmy John’s đã giảm trong ba năm qua, báo hiệu sự cần thiết phải thay đổi. Hiện tại, Liautaud có vẻ bình yên. “Tôi cảm thấy rất may mắn. Tôi không biết diễn đạt nó như thế nào,” ông cho biết. Liautaud đã trải qua nhiều sóng gió trong phần

lớn cuộc đời mình. Khi còn bé, tiền bạc eo hẹp. Mẹ của ông, Gina, người nhập cư từ Litva năm 12 tuổi, dạy tiểu học ở Illinois. Cha của ông, James, là cựu quân nhân đã trở thành doanh nhân, người đã hai lần nộp đơn xin phá sản, khi Liautaud lên 8 và 12 tuổi. “Tôi nhớ mình đã uống sữa bột. Sữa bột kinh khủng lắm,” Liautaud gần như thét lên khi nói, đó là cách ông ấy nói về mọi thứ. “Những năm đầu đời của tôi là một thất bại hoàn toàn,” ông nói. “Tôi đã tốt nghiệp trung học với vị trí thứ hai từ dưới lên, và tôi là một đứa trẻ béo phì.” Lúc Liautaud tốt nghiệp, cha của ông đã thành công với công ty đúc nhựa. Ông đã cho con trai 25 ngàn đô la Mỹ làm tiền vốn để bắt đầu kinh doanh, với điều kiện Liautaud sẽ gia nhập quân đội nếu việc kinh doanh không khởi sắc trong vòng một năm. Lúc đầu Liautaud nghĩ đến một quầy bán xúc xích, nhưng thiết bị quá đắt tiền, vì vậy ông đã chọn một cửa hàng nhỏ được lập trong một nhà để xe đã được sửa lại. Cửa hàng Jimmy John’s đầu tiên được mở giữa cụm các quán bar gần ĐH Đông Illinois vào năm 1983, một ngày sau sinh nhật lần thứ 19 của Liautaud. Ông và cha mình chia quyền sở hữu, theo tỉ lệ lần lượt là 52% và 48%. Để tăng lượng khách hàng, Liautaud nhắm vào các sinh viên đại học và đích thân giao hàng đến ký túc xá, với giá 25 xu một chiếc bánh sandwich. (Hầu hết tất cả các cửa hàng của Jimmy John’s vẫn giao hàng, với mức phí tối thiểu thông thường là hai đô la Mỹ.) Ông làm việc 18 giờ/ ngày và đồng thời học về tài chính cơ bản. “Tôi đã xem về những gì giúp cho số dư ngân hàng tăng lên và những gì làm cho nó đi xuống,” ông cho biết. “À, khi tôi viết séc trả

Roark có thể lựa chọn nghe hoặc không nghe theo ý kiến của tôi.

90 | FORBES việt nam tháng 2.2019

prime subs

Jersey Mike’s

Firehouse Subs

Arby’s

khai trương: 1956 Cửa hàng đầu tiên: Point Pleasant, New Jersey số lượng Cửa hàng tại mỹ: 1.482

khai trương: 1994 cửa hàng đầu tiên: Jacksonville, Florida số lượng cửa hàng tại mỹ: 1.115

khai trương: 1964 cửa hàng đầu tiên: Boardman, Ohio số lượng cửa hàng tại mỹ: 3.310

20,4 triệu

Số lượng bánh mì sandwich gà tây và phô mai provolone - mặt hàng bán chạy nhất của hãng - bán được trong một năm.

Sandwich #11 Stickball Special

$ 38 triệu

277 triệu

Số tiền mà công ty này – do hai lính cứu hỏa thành lập – quyên góp cho các tổ chức an toàn vì cộng đồng.

Số lượng bánh mì sandwich thịt bò nướng mà Arby’s bán được trong một năm

Sandwich Hook & Ladder

Sandwich: Meat Mountain

“Đặt hàng cái số 2 với salami thay vì cappaculo trở thành một cụm từ khó phát âm với một số khách hàng đang đói, vì vậy chúng tôi đã đặt cho nó một cái tên và một con số để gọi riêng.”

Gà tây và giăm bông, được phục vụ “đầy đủ” (mayo, rau diếp, cà chua và mù tạt, kèm thì là và đồ chua)

giá: $9,75 Lượng Calories: 610

giá: $6,49 Lượng Calories: 720

lương, số dư ngân hàng đã giảm.” Sau vài tháng kể từ khi khai trương, ông bắt đầu dao động thời gian vào ca của nhân viên với biên độ 15 phút thay vì tất cả đều đến cùng một lúc, tiết kiệm được một ít đô la mỗi ca. Trong 12 tháng đầu tiên của mình, Liautaud thu về 154 ngàn đô la doanh thu, lãi ròng 40 ngàn đô la, ông đã chia số tiền đó với cha mình. Ông đạt doanh thu cao hơn một chút vào năm sau, sau đó trả lại cha mình khoản vay 25 ngàn đô la ban đầu cộng với tiền lãi. Liautaud mở cửa hàng thứ hai gần ĐH Western Illinois, vào năm 1986, sau đó mở rộng sang Champaign, Illinois, nơi đặt trụ sở của Jimmy John’s. Để tạo tiếng vang, ông đã in quảng cáo với các tiêu đề như “PARTY”, và tiêu đề kỳ lạ như, “NO ZITS”. Đến năm 1994, mười cửa hàng của Liautaud đã tạo ra được một triệu đô la Mỹ lợi nhuận gộp, ông hồi tưởng, với doanh thu khoảng bốn triệu đô la Mỹ. Jimmy John’s bắt đầu bán nhượng quyền thương mại cùng năm đó, chủ yếu ở các bang trung tâm, để mở rộng nhanh hơn nữa. Khi công việc kinh doanh phát triển, thực đơn vẫn đơn giản, hôm nay có sáu loại thịt, ba loại bánh mì và phô mai Provolone, điều này khiến cho Jimmy John’s khác biệt với đối thủ và giảm chi phí thực phẩm. Trong khi đó, Liautaud triển khai các hệ thống đảm bảo tính nhất quán tại mọi nhà hàng. Bố trí cửa hàng đã được chuẩn hóa nghiêm ngặt, từ kích thước của phòng trữ lạnh đến vị trí đặt bồn rửa. “Phi công sử dụng danh sách kiểm tra thường sống lâu hơn phi công không làm vậy,” ông nói.

Món ăn được yêu thích trong thực đơn này có tám loại thịt được xếp chồng lên. Quadruple bypass được bán riêng. giá: $10 Lượng Calories: 1.030

Năm 2005 Liautaud quyết định đa dạng hóa tài sản của mình bằng cách bán bớt một phần của công ty. “Tôi biết rằng nếu tôi có thể kiếm được hai triệu đô la Mỹ mỗi năm, bất kể chuyện gì xảy ra với Jimmy John’s, tôi vẫn đủ sống cả đời,” ông nói. Ông đã chọn Weston Presidio, công ty cổ phần tư nhân ở Boston, sau khi một trong những đối tác của công ty này đến thăm nhà ông ở Champaign. Không có luật sư, họ giả mạo một thỏa thuận ban đầu và vào năm 2007 Liautaud bán 28% doanh nghiệp, lãi ròng 130 triệu đô la Mỹ sau thuế. Ông viết séc trị giá 250 ngàn đô la Mỹ cho từng nhân viên đầu tiên của mình và dồn phần lớn số tiền còn lại vào đất nông nghiệp và trái phiếu đô thị, dự định sống nhờ tiền lãi. Suốt nửa thập kỷ hoặc chừng đó thời gian, kinh doanh bùng nổ, nhưng đến một lúc nào đó mọi thứ trở nên kém vui. Liautaud cố xoay xở để theo kịp sự phát triển của công ty. Vào năm 2014, Jimmy John’s đã mở rộng tới hơn 2.000 địa điểm và ông không còn kiểm soát được tất cả các bộ phận. “Tôi cảm thấy như mình sắp đuối sức,” ông nói. “Công ty trở nên rất lớn và rất phức tạp. Trong mảng tiếp thị, tôi có một quỹ quảng cáo 100 triệu đô la Mỹ và tôi suy nghĩ, ‘Làm thế nào để sử dụng hiệu quả một quỹ quảng cáo 100 triệu đô la?’ Liautaud bổ nhiệm chủ tịch James North, một nhân viên lâu năm mà ông gặp trong chuyến đi săn ở Alaska năm 1998, làm CEO đầu tiên của chuỗi cửa hàng. Cùng thời gian đó, Weston Presidio đang tìm cách giảm cổ phần của Jimmy John’s. Liautaud đã cân nhắc đến việc niêm yết nhưng sau đó lại đổi ý. “Tôi đã tháng 2.2019 FORBES việt nam | 91

FORBES việt nam

Jimmy John’s

PRIME SUBS

Jimmy John’s

Subway

khai trương: 1983 cửa hàng đầu tiên: Charleston, Illinois số lượng cửa hàng tại mỹ: 2.802

khai trương: 1965 cửa hàng đầu tiên: Bridgeport, Connecticut số lượng cửa hàng tại mỹ: 24.812

Jimmy John’s thành triệu phú, bao gồm cả thư ký của Liautaud. Roark Capital có trụ sở tại tòa nhà chọc trời 41 tầng ở trung

tâm thành phố Atlanta, ngay phía bên kia đường đối diện khách sạn Four Seasons. Từ đây, Aronson quản lý của 2, 54 cm là tỉ lệ mà xà lách Số lư ợ ng các món có thể một đế chế không chỉ bao gồm Arby’s được cắt nhỏ kế t h ợ p trong thực đơn và Buffalo Wild Wings mà còn cả Carvel Ice Cream, Cinnabon, Carl’s Jr., Hardee’s, Jamba Juice và nhiều hơn nữa. Công ty có hơn 10 tỉ đô la Mỹ tài sản thuộc quyền quản lý. Jimmy John’s là một trong những khoản đầu tư lớn hơn của Roark và có vẻ như nó cần phải được chú ý nhiều Sandwich ` Sandwich Big Italian Meatball Marinara hơn. Việc kinh doanh gần đây đã gặp Món ăn ưa thích của Jimmy, “Thấm đẫm nước sốt marinara ngon không khó khăn; doanh số bán hàng trong “nếu tôi bị say”, ông ấy nói, “Và có lẽ kèm thể cưỡng, được rắc phô mai Parmesan, thêm một chai Bud Light” cùng cửa hàng mỗi năm đều giảm kể từ bất cứ thứ gì bạn muốn.” năm 2014, kể cả 3% năm 2017, Liautaud giá: $7,50 cho biết. Nguyên nhân của sự sụt giảm giá: $4,50 lượng Calories: 950 lượng Calories: 450 này: trước đây Jimmy John’s có ưu thế độc quyền trong dịch vụ giao hàng. Giờ đây, các dịch vụ giao hàng trực tuyến như Seamless, Postmate và Grubhub cho phép khách hàng hủy IPO vì tôi không muốn trở thành một công ty đại nhận giao hàng từ nhiều đối thủ của Jimmy John’s. Ngành chúng,” ông ấy nói. “Tôi không thể chịu được việc phục công nghiệp bánh sandwich cũng ngày càng trở nên tập vụ Phố Wall.” trung và cạnh tranh: với Subway (24.812 địa điểm tại Hoa Thay vào đó, Liautaud tìm kiếm khoản đầu tư từ một Kỳ), Jersey Mike’s (1.482), Firehouse Subs (1.115) và các công ty cổ phần tư nhân khác, điều này không chỉ giúp công ty khác. Weston rút tiền ra mà còn đem lại cho ông một đối tác David Henkes, giáo sư thuộc Technomic, một công ty có kinh nghiệm. Ông đã thuê một nhân viên đầu tư của nghiên cứu dịch vụ thực phẩm cho biết: “Trong một vài ngân hàng để mời chào thầu từ các cửa hàng cổ phần năm gần đây, họ đã chậm lại, tôi nghĩ vậy, vì những thách tư nhân hàng đầu của đất nước, bao gồm TPG, KKR và thức trong trạng thái bão hòa này đã tiếp tục tăng lên.” Roark Capital. Tất cả họ đều muốn, Liautaud tuyên bố, Tuy nhiên, ông hi vọng đội ngũ quản lý của Roark sẽ tạo nhưng Aronson, người sáng lập Roark, là ứng viên nổi bật ra bước ngoặt. Giống như đã làm với Arby’s: Kể từ khi công vì đã đặt những câu hỏi về gia đình thay vì chỉ tập trung ty này đầu tư vào chuỗi bánh mì sandwich thịt bò nướng vào những con số. “Tôi biết tôi cần một người anh lớn,” vào năm 2011, từ một trong những hãng đồ ăn nhanh hoạt Liautaud nói. động kém nhất ngành, Arby’s đã trở thành một trong Liautaud mời người bạn mới tận hưởng một đêm tại những công ty hoạt động tốt nhất, doanh số bán hàng “trang trại cũ buồn chán” của mình cách Champaign trong cùng cửa hàng tăng bảy năm liên tiếp. hơn 32 km vào mùa hè năm 2016. Với những chiếc bánh Hiện đã có những thay đổi đang diễn ra tại Jimmy cheeseburgers và “một chai Burgundy trắng ngon tuyệt”, John’s. Vào tháng 10.2017, Roark đã bổ nhiệm giám đốc ông cho biết, họ và hai người vợ đã nói chuyện về cuộc tiếp thị đầu tiên của công ty, John Shea, cựu giám đốc sống, những đứa trẻ và chó. “[Aronson] là một người to của Gatorade. Roark cũng đang giúp doanh nghiệp này sử lớn, vụng về, tốt bụng với tâm hồn đẹp.” dụng dữ liệu để theo dõi mọi thứ, từ mức độ hài lòng của Bữa tiệc đêm đó làm hài lòng cả hai người đàn ông. khách hàng đến mức độ phổ biến của các món trong thực Tháng 10 năm đó, Roark đã mua Weston, công ty đã kiếm đơn, kể cả lưu lượng khách trong các nhà hàng. Đó là một được gấp 16 lần khoản đầu tư ban đầu. Liautaud đã bán thay đổi lớn. “Tôi thậm chí còn không biết cách đánh vần hơn một nửa cổ phần của mình. Nhờ có điều khoản option từ ‘dữ liệu’,” Liautaud nói. pool (một phần cổ phần dành riêng cho việc thuê thêm Những người kinh doanh nhượng quyền, chiếm 98% người ở tương lai), giao dịch này đã biến 14 nhân viên của

3/32

92 | FORBES việt nam tháng 2.2019

37 triệu

ảnh: getty images

cửa tiệm Jimmy John’s, cũng rất lạc quan. Một trăm bốn mươi tám nhà hàng mới được mở vào năm ngoái, chủ yếu bởi những người kinh doanh nhượng quyền hiện có, và 737 nhà hàng nữa đang trong kế hoạch. Thật hữu ích khi chi phí để mở một tiệm Jimmy John’s – trong khoảng từ 300 ngàn đến 500 ngàn đô la Mỹ – thấp hơn nhiều so với nhiều nhà hàng thức ăn nhanh khác, đặc biệt là các chuỗi burger, có thể tốn kém gấp ba lần. Chuyên môn của Roark cũng là một ưu thế. “Jimmy chỉ tập trung vào nghệ thuật của nhà hàng, đó là văn hóa và thương hiệu,” Jeffrey Fort, người sở hữu một số cửa hàng nhượng quyền ở miền trung tây, cho biết. “Roark mang đến các phân tích và dữ liệu.” Các con đường bị trơn trượt do mưa ở Champaign, Illinois và Liautaud đang lái rất nhanh trong chiếc McLaren trị giá 300 ngàn đô la Mỹ của mình. “Tôi sẽ cho anh thấy các cỗ máy này có thể làm được những gì,” ông ấy nói. Ông tăng tốc hết sức, và đồng hồ công tơ mét báo ở mức 222 km/ giờ. McLaren là chiếc xe mà Liautaud lái hôm nay. Ông lái xoay vòng các xe trong bộ sưu tập 50 chiếc của mình, việc sưu tập bắt đầu vào năm 2005, ngay trước khi Weston mua cổ phần. Ông tiếp tục theo đuổi đam mê, chọn một chiếc Ferrari LaFerrari Aperta màu đen trị giá 2,2 triệu đô la Mỹ – phiên bản này chỉ có 209 chiếc – vào tháng 11.2017. Liautaud đã đăng ký đợi trong ba năm. Ông đậu chiếc xe

này và phần còn lại của bộ sưu tập trong một nhà kho tại trụ sở của Jimmy John’s. “Nếu đó là chiếc xe siêu hiếm, tôi luôn cố gắng mua hai chiếc,” ông nói. Đây là cuộc sống hiện tại của Liautaud. Đã qua rồi những căng thẳng của việc quản lý một quỹ quảng cáo trị giá 100 triệu đô la Mỹ và nghiền ngẫm dữ liệu người tiêu dùng. Khi không ở trong khu bếp thử nghiệm hoặc đi khai trương cửa hàng, ông có thể ở trên du thuyền dài 60 m của mình, Rock.It – chiếc du thuyền gần đây đã đến Ibiza và Monaco, hoặc ở tại một trong nhiều ngôi nhà của ông. Vào tháng 10, ông ở Canada, săn hươu cùng với đô vật chuyên nghiệp Brock Lesnar, người bảo trợ cho Jimmy John’s. Và vào tháng 12, ông đã nhắn tin cho Forbes rằng ông sẽ bay đến Ý “để tham dự chuyến du lịch salami để tìm kiếm món salami tuyệt vời nhất thế giới!” Vẫn còn phải xem liệu lối sống vui chơi xả láng của Liautaud có làm ông mất tập trung vào công việc hay không, và điều gì sẽ xảy ra khi “tuần trăng mật” giữa ông và Roark kết thúc. Nhưng ít nhất hiện giờ ông ấy có vẻ hài lòng với việc có ông chủ. “Tôi đang ở một vị trí không thể tin được,” Liautaud nói. “[Tôi] đã gây dựng công ty cho đến khi tôi không thể làm thêm nữa, và tìm được một đối tác mà tôi cảm thấy có thể giúp tôi. Đó thực sự là câu chuyện về Jimmy John’s, và tôi ở đây. Tôi đã kéo theo rất nhiều người trên con đường của mình.”

Một nhà hàng của Jimmy John.

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 93

FOUR POINTS BY SHERATON DANANG

Sự lựa chọn hoàn hảo

cho kỳ nghỉ của bạn

Dù bạn chỉ có một thời gian ngắn lưu trú cho chuyến công tác hay một kỳ nghỉ dài cùng người thân thì Four Points by Sheraton Danang cũng làm bạn hài lòng về sự trải nghiệm của chất lượng dịch vụ cũng như không gian thư giãn hoàn hảo tại thành phố biển Đà Nẵng xinh đẹp.

our Points by Sheraton là hệ thống Khách sạn nghỉ dưỡng nổi tiếng toàn cầu. Với hơn 300 cơ sở trên khắp thế giới, thương hiệu Four Points by Sheraton đã chính thức gia nhập thị trường khách sạn nghỉ dưỡng Việt Nam hồi tháng 5/2018 tại thành phố Đà Nẵng. Four Points by Sheraton Danang được quản lý bởi Tập đoàn Marriott International, đã nhanh chóng khẳng định được đẳng cấp thương hiệu là khách sạn nghỉ dưỡng cao cấp với phong cách, cá tính riêng biệt trong bài trí thiết kế và chất lượng dịch vụ. Tọa lạc trên trục đường chính ven bờ biển Mỹ Khê xinh đẹp, Four Points by Sheraton Danang có 36 tầng, và 390 căn phòng với nội thất sang trọng, tiện nghi, hiện đại hài hòa trong sự năng động của thành phố biển quanh năm nắng ấm.

ngoài. Lớp kính dày, chắc chắn và trong suốt giúp sự giao thoa không gian bên trong căn phòng với cảnh vật bên ngoài được thuận lợi hơn. Bạn có cảm giác căn phòng như rộng lớn hơn, bao la hơn giữa lưng chừng mây. Từ ô cửa kính, bạn hân hoan ngắm ánh sáng chan hòa của biển vào mỗi bình minh. Và cũng từ đó, bạn đắm chìm vào ánh sáng lấp lánh khi thành phố biển về đêm và rồi quên hết những lo toan, mệt mỏi của bộn bề công việc hằng ngày. Nội thất ở đây được thiết kế với phong cách tối giản, bạn sẽ thấy bàn, ghế, tủ giường không quá bóng mướt, và cũng không được chạm trổ cầu kỳ. Vẻ đẹp toát lên từ trong chất liệu, từ màu sắc tự nhiên nhưng rất sang trọng,

Four Points by Sheraton Danang sử dụng màu sắc trắng và xanh làm chủ đạo trong thiết kế nội thất phòng Khách sạn. Sắc trắng làm nền tảng, giúp nổi bật màu xanh dương, hay màu nâu nhạt điểm nhấn họa tiết thiết kế. Tất cả mang đến cho bạn cảm giác nhẹ nhàng thanh khiết như màu của mây trời, của biển xanh, cát trắng. Mỗi căn phòng tại Four Points đều có ban công và cửa kính bao bọc phần lớn căn phòng, giúp bạn dễ dàng ngắm cảnh thành phố nhộn nhịp bên

Phòng Conner Suite hướng biển

FOUR POINTS BY SHERATON DANANG 118-120 Võ Nguyên Giáp, Phường Phước Mỹ, Quận Sơn Trà, Thành phố Đà Nẵng

TỰ GIỚI THIỆU

địa phương nhưng vẫn rất tinh tế trong hương vị và đẹp mắt trong cách trình bày. Bạn có thể trải nghiệm món ăn đậm chất địa phương hay cả phong cách Tây Phương tại nhà hàng The Eatery. Nếu bạn muốn một cảm giác nhẹ nhàng với bánh ngọt với cốc cà phê thơm phức trong buổi trà chiều thì hãy ghé qua không gian tại The Lounge. Và khám phá Best BrewsTM – hương vị bia tươi đặc trưng địa phương, và bộ sưu tập phong phú với 30 loại bia trên toàn thế giới.

Nhà hàng The Eatery phục vụ các món ăn hương vị đặc trưng Đông Nam Á và quốc tế

hiện đại và tinh tế. Sàn nhà được trải thảm êm ái với họa tiết xanh, nâu, trắng hòa chung “nhịp điệu màu sắc” của căn phòng. Họa tiết trên thảm uốn lượn cùng chất liệu mềm mại hệt như bạn đang bước lên những đám mây bồng bềnh. Điều đặc biệt nhất và cũng là điểm nhấn ấn tượng cho nội thất cao cấp căn phòng đó là chiếc giường Four Points by Sheraton Four Comfort Bed. Loại giường được thiết kế riêng cho thương hiệu Four Points by Sheraton Danang sẽ giúp bạn thư giãn hoàn toàn để tái tạo năng lượng. Kỳ nghỉ không thể gọi là hoàn hảo nếu bạn không có được giấc ngủ ngon và sâu. Four Points by Sheraton Danang hiểu điều đó và chú trọng tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ để mang đến cho bạn những trải nghiệm giấc ngủ ngon trên chiếc giường tuyệt vời. Điều hấp dẫn khác khi lưu trú lại Four Points by Sheraton Danang mà bạn không nên bỏ qua là thưởng thức ẩm thực tại đây. Các đầu bếp Four Points by Sheraton Danang với tài năng và sự khéo léo của mình, họ đã tạo ra những món ăn ngon tuyệt, kết hợp giữa phong cách chế biến hiện đại để giữ được độ tươi ngon của sản vật

Một góc Horizon bar ngắm nhìn toàn cảnh thành phố tuyệt đep vào ban đêm

T: (0)236 399 7979

Four Points by Sheraton Danang còn là nơi tuyêt vời để bạn trải nghiệm trọn vẹn hơn nữa trong mỗi kỳ nghỉ của du khách. Serenity Spa với 13 phòng trị liệu sẽ cho bạn sự thư giãn và nuông chiều cơ thể.

Serenity Spa

Không chỉ là điểm đến lý tưởng của khách du lịch, Four Points by Sheraton Danang còn là một lựa chọn mới cho các sự kiện và hội nghị. Với tổng diện tích hơn 730m2 có thể phục vụ lên đến 310 khách, bao gồm phòng đại tiệc Grand Ballroom 358m2 có vách ngăn và 7 phòng họp linh hoạt khác được trang bị đầy đủ các thiết bị hiện đại, Four Points by Sheraton Danang sẽ mang đến những sự kiện và hội nghị phong phú, chuyên nghiệp và chất lượng. Four Points by Sheraton Danang là một điểm đến lý tưởng, hoàn hảo cho bạn và người thân trong kỳ nghỉ Tết. Thật tuyệt vời để trải nghiệm chuyến du lịch thú vị đến Đà Nẵng – một trong những thành phố biển đáng sống nhất thế giới với thời tiết nắng đẹp, gió nhẹ, biển êm.Từ đây bạn có thể dễ dàng đến tham quan cầu Rồng, bảo tàng Chăm, chùa Linh Ứng hay khám phá một phố cổ Hội An nổi tiếng hay cố đô Huế cổ kính, cùng các di tích ấn tượng khác của miền Trung Việt Nam.

Four Points by Sheraton Danang đang có gói ưu đãi dành cho chuyến nghỉ dưỡng của bạn cùng gia đình: Gói 3 ngày 2 đêm trị giá 4,850,000đ++/ phòng; Gói dành cho gia đình với giá 5,680,000đ++/ phòng , bao gồm ăn sáng tự chọn, xe đưa/ đón đến sân bay Quốc tế Đà Nẵng, nâng hạng phòng, 1 bữa ăn tối, quà tặng cho trẻ em, 2 ly bia tươi Best BrewsTM mỗi ngày và các ưu đãi khác. Chương trình sẽ kéo dài đến hết ngày 30.4.2019.

E: danang.reservations@fourpoints.com

W: fourpointsdanang.com

FORBES việt nam

Cỗ xe 18 bánh chạy bằng tốc độ của ứng dụng Drew McElroy hiểu về môi giới vận tải từ nhỏ. Ở tuổi 36, anh đang tác động tới ngành vận tải trị giá 700 tỉ đô la Mỹ theo cách Uber đã làm với ngành taxi. Amy Feldman

Cặp đôi kỳ lạ trong ngành môi giới vận tải: hai đồng sáng lập Transfix, Drew McElroy (bên phải) và Jonathan Salama. “Anh ấy và tôi là hai người khác nhau rất nhiều,” McElroy nói. “Nhưng bằng cách nào đó chúng tôi lại làm việc với nhau rất ăn ý”. 96 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ăm 12 tuổi, Drew McElroy gia nhập ngành vận tải đường bộ. Cha mẹ anh điều hành hoạt động môi giới vận tải từ phòng ngủ phụ ở Milltown, New Jersey – kết nối chủ xe tải với công ty cần vận chuyển hàng – và anh giúp việc liên lạc qua điện thoại. Mười lăm năm sau, một ý tưởng lóe lên trong đầu anh. Chẳng phải môi giới vận tải đang làm đúng những gì mà Uber và Lyft đang làm sao? Họ ghép nối chuyến đi với phương tiện, giảm thiểu số ki lô met lãng phí, và những thuật toán để định giá dựa trên cung cầu. “Tôi nhận ra, ôi trời, chưa ai làm điều này cả,” McElroy nói. “Đó là con đường rõ ràng để thay đổi toàn bộ ngành công nghiệp mà lại không quá phức tạp”. Đó là ý tưởng thông minh. Vận tải đường bộ là thị trường 700 tỉ đô la Mỹ, và chi phí vận chuyển hàng đầy tải ở Mỹ lên đến hơn 500 tỉ đô la Mỹ mỗi năm. Năm 2013, bốn năm sau thời khắc nảy sinh ý tưởng, McElroy đồng sáng lập Transfix, sàn giao dịch vận chuyển hàng trực tuyến dùng thuật toán kết hợp công nghệ máy học để cung cấp mức giá tốt hơn cho chủ hàng đầy tải, và tuyến đường tốt hơn cho chủ xe tải. Họ đã chọn đúng thời điểm. Giới lái xe tải, phần lớn là đàn ông trung niên, trước đó đã bắt đầu dùng điện thoại thông minh và sẵn sàng cài đặt ứng dụng Transfix. Một số chủ hàng – những công ty cần chuyển hàng – có đội xe riêng do chính nhân viên của họ lái. Walmart là ví dụ. Nhưng có những ngoại lệ. Phần lớn hoạt động vận tải đường bộ được vận hành bởi các nhà thầu, và đa số là những công ty vận tải nhỏ khao khát lấp đầy hàng trong thùng xe của mình để trang trải chi phí. Transfix, có trụ sở tại quận Garment, thành phố New York, đang trên đà thu về 100 triệu đô la Mỹ phí vận chuyển trong năm 2018. Họ sẽ chuyển phần lớn trong tổng doanh thu cho các chủ phương tiện. Với số tiền đầu tư mạo hiểm 78 triệu đô la Mỹ từ những công ty như New Enterprise Associates và Canvas Ventures, doanh nghiệp 140 nhân viên này có giá trị ước đạt 800 triệu đô la Mỹ, giành được vị trí trong danh sách Những công ty Khởi nghiệp Tỉ đô Tiếp theo của Forbes năm 2018, là một trong hai công ty vận tải đường bộ làm được điều này. McElroy, giám đốc điều hành của công ty, và người đồng sáng lập, Jonathan Salama – giám đốc công nghệ, có thể nắm giữ số cổ phần trị giá 50 triệu đô la Mỹ mỗi người.

ảnh: Harry Fellows for Forbes

CÔNG TY KHỞI NGHIỆP TỈ ĐÔ TIẾP THEO

nhà tiên tri McElroy tin tưởng công ty có thể đạt doanh McElroy quay lại với doanh nghiệp gia thu một tỉ đô la Mỹ, với lợi nhuận vận hành đình sau khi tốt nghiệp cao đẳng. Cha anh bị lên đến hàng trăm, vào năm 2021, hỗ trợ các chẩn đoán mắc bệnh ung thư năm 2009 và khách hàng như Anheuser-Busch và Unilever chưa tới một năm sau thì mất. McElroy gác lại quản lý hoạt động logistics, đồng thời giúp lái giấc mơ về một công ty khởi nghiệp kiểu Uber xe tải kiếm được nhiều tiền hơn bằng cách đủ lâu để giúp mẹ gượng dậy – bà vẫn đang giảm thiểu thời gian chạy xe không. điều hành việc kinh doanh – và sau đó rời đi. Từ khi ngành vận tải đường bộ mở cửa vào McElroy mang bản kế hoạch kinh những năm 1980, khoảng 18 ngàn công ty môi doanh dài 50 trang đến San Francisco và giới vận tải đã xuất hiện; tay chơi lớn nhất, ngủ trên trường kỷ nhà bạn bè trong thời công ty đại chúng C.H. Robinson, nắm giữ gian học cách khởi nghiệp một công ty dưới 3% thị phần. Tiềm năng dùng công nghệ công nghệ. “Tôi luôn hối hả”, anh nói. “Đó để hiện đại hóa công việc này lý giải vì sao là chương trình M.B.A trong thế giới thực môi giới vận tải kỹ thuật số đang có sức hút của tôi”. Năm 2013, một nhà đầu tư mạo mãnh liệt đối với nhà đầu tư mạo hiểm. hiểm ở Venrock từng học tại Georgetown Tất nhiên, điều đó có giới thiệu anh với Salama, nghĩa là Transfix phải đối VẬN TẢI XE TẢI QUA nhà tư vấn gốc Paris trong mặt với sự cạnh tranh, công ty. NHỮNG CON SỐ không chỉ từ Robinson mà Salama, hiện 32 tuổi, TỔNG DOANH THU còn từ những người mới như từng làm việc cho Gilt – từ VẬN TẢI xe tải Convoy và Uber Freight. một nhà bán lẻ trực tuyến, $700 tỉ “Đây là một trong những và Cherry – một công ty TỔNG LƯỢNG HÀNG VẬN CHUYỂN ngành công nghiệp mà giới khởi nghiệp rửa xe hơi BẰNG XE TẢI đầu tư mạo hiểm yêu thích”, theo yêu cầu (sau đó bị Lyft 10,8 tỉ tấn theo Ben Narasin – đối tác thâu tóm). Ở Cherry, anh TỈ LỆ CÔNG TY VẬN TẢI VẬN HÀNH đầu tư mạo hiểm tại NEA, xây dựng sàn giao dịch sử TỪ SÁU XE TRỞ XUỐNG người đã đầu tư cá nhân từ dụng thông tin GPS để kết 91% vòng tài trợ hạt giống của nối người có nhu cầu rửa TỔNG VỐN ĐẦU TƯ MẠO HIỂM Transfix. “Tôi luôn ngạc xe với người rửa xe. Nhưng VÀO VẬN TẢI Kỹ THUẬT SỐ TRONG NĂM NĂM GẦN ĐÂY nhiên khi thấy bất kỳ ngành những ý tưởng của anh cho công nghiệp nào to lớn và lâu các công ty mới chẳng đi $2,2 tỉ đời như thế này”. đến đâu. “Có khi chúng là nguồn: American Trucking Associations; Pitchbook. McElroy, chàng trai những ý tưởng tốt nhưng 36 tuổi với mái tóc màu nâu nhạt và đôi không có không gian đủ rộng hoặc đơn mắt xanh sáng, sinh ra tại Paterson, New giản là những ý tưởng tệ hại”, anh cười nói. Jersey, nơi cha anh – Danny, từng là lính McElroy gặp Salama vào một buổi tối thủy quân lục chiến, làm thợ đóng tàu theo tại Brooklyn và trình bày ý tưởng của mình ca từ nửa đêm tới 8 giờ sáng. Gia đình chật về kỷ nguyên môi giới vận tải kỹ thuật số. vật khi McElroy còn nhỏ, nhưng việc kinh “Nó giống như buổi hẹn đầu tiên tuyệt vời”, doanh môi giới vận tải của cha mẹ anh cuối McElroy hồi tưởng. “Tôi nói, ‘Bàn lại sau cùng cũng thành công, đủ để cho anh học vài ngày nữa nhé’. Anh ấy có vẻ như, ‘Anh tại Lawrenceville School, trường dự bị ở thực hiện hết những ý tưởng anh muốn đi, New Jersey. tôi sẽ về nhà bắt đầu dựng phần kỹ thuật, và McElroy chưa bao giờ phù hợp hoàn toàn anh nói cho tôi biết khi nào nên dừng’”. Một với ngôi trường quý phái. Anh dành những tuần sau, họ hợp tác kinh doanh và chia đôi ngày cuối tuần để chơi bời với bạn bè thời quyền sở hữu. thơ ấu và uống bia trong rừng. Nhưng mức McElroy cập nhật hồ sơ trên LinkedIn là độ khó trong chương trình của trường giúp giám đốc điều hành Transfix. Công ty chỉ anh được nhận vào Georgetown, nơi anh tốt vừa mới ở bước bắt đầu hiện thực hóa ý tưởng, nghiệp năm 2004, khá dễ dàng. “Tới tận bây nhưng trong vòng 30 phút, điện thoại của anh giờ, ngay cả với Transfix, thì đó vẫn là việc rung lên. Đầu dây bên kia là Angelo Ventrone, khó nhất tôi từng làm,” anh nói. khi đó là người đứng đầu bộ phận logistics tháng 2.2019 FORBES việt nam | 97

NGUỒN ĐIỆN NĂNG Ở trường đại học, Jessica O. Matthews – người sáng lập và là CEO của Uncharted Power, đồng tạo ra Soccket, một quả banh có khả năng tập trung và lưu trữ động năng phát sinh khi được đá đi. Sau đó, cô bắt đầu tìm kiếm những giải pháp giúp công nghệ Năng lượng Tái tạo Ngoại tuyến từ Chuyển động (Motion-based Offgrid Renewable Energy – MORE) của cô có thể cung cấp năng lượng với chi phí hợp lý cho các nước đang phát triển. Những thách thức khi chuyển trọng tâm?

Năm đầu tiên, “họp nhóm” thì chỉ có mình tôi với tôi. Là CEO, tôi lập chiến lược và tuyển dụng. Thật khó khăn. Tôi yêu phòng thí nghiệm và thích tạo ra thứ mới mẻ. Nhưng khi chúng tôi phát triển, tôi nhận ra đó không còn là nơi dành cho mình. Khi nào thì cô biết mình có thể làm được nhiều hơn việc phát triển những đồ chơi tuyệt vời?

Đó là lúc cần phải giải quyết vấn đề mà tôi thấy mỗi khi về thăm nhà ở Nigeria. Vấn đề nằm ở hạ tầng, nhưng năng lượng và hạ tầng là vấn đề khổng lồ, đáng sợ. Trực giác mách bảo chúng tôi: chúng tôi không phải là công ty sản xuất banh đá; mà là công ty công nghệ. Cô từng nói mình không muốn Uncharted Power thành công ty khởi nghiệp công nghệ điển hình. Vì sao?

Chúng tôi có đội ngũ đa dạng làm việc tại Harlem. Nếu phục vụ thị trường toàn cầu, chúng tôi không được quên thế giới đa dạng như thế. Nó rộng lớn vào cũng rất nhỏ bé – vì tất cả chúng ta đều có cùng các nhu cầu cơ bản, bao gồm nhu cầu tiếp cận năng lượng sạch. —TANYA BENEDICTO-KLICH

FORBES việt nam

CÔNG TY KHỞI NGHIỆP TỈ ĐÔ TIẾP THEO

GỢI Ý từ William Baldwin Hãy quan sát XPO Logistics, công ty có doanh thu 17 tỉ đô la này, theo tôi đoán, có ý định nghiền nát hoặc mua đứt doanh nghiệp nhỏ bé dũng cảm được đề cập ở đây. Có hai lý do cho thấy vì sao trong kinh doanh vận chuyển hàng hóa, lợi lộc lại chảy vào túi các ông lớn. Lý do thứ nhất là vấn đề của lý thuyết hàng đợi: Càng nhiều xe tải và khách hàng được thêm vào hệ thống thì hiệu quả càng cao. Lý do còn lại là viết thuật toán tốn chi phí lớn và cố định. Nếu nghi ngờ điều đó, hãy thử giải “Bài toán người bán hàng” (tìm đường ngắn nhất đi qua N thành phố) trên máy tính cá nhân. William Baldwin là người phụ trách mục chiến lược đầu tư của Forbes.

giá không có sự thiên vị của con người, dựa trên thông tin từ hàng ngàn điểm dữ liệu, bao gồm các lô hàng trong quá khứ, thời gian xếp dỡ hàng và điều kiện thời tiết. Công ty chấp nhận rủi ro rằng đôi khi mức giá đưa ra thấp hơn mức hòa vốn và dùng phần dữ liệu chi phí mới để cải thiện công thức định giá. Trong khi đó, công thức ghép nối dự đoán lái xe tải nào có khả năng muốn chuyển lô hàng nhất dựa theo vị trí hiện tại, những ưu tiên định sẵn và kiểu lái xe trong quá khứ. Công ty vận tải phải thu được 1,70 đô la Mỹ cho mỗi 1,6 km chở hàng thì mới hòa vốn, và sẽ lỗ nếu tài xế chạy xe không, vì họ chạy hơn 80,467 tỉ km hằng năm. McElroy chỉ ra anh có thể giúp tăng thu nhập của họ bằng cách định tuyến hiệu quả hơn. Với chủ hàng, ưu điểm là mức cước tốt hơn, đáng tin hơn. Môi giới kiếm tiền từ chênh lệch giữa số tiền thu được từ chủ hàng và số tiền trả cho lái xe tải, thường là khoảng 16%; Transfix tin cuối cùng họ có thể dùng công nghệ của mình để cắt giảm phân nửa khoản chênh lệch. “Cái hay của việc này là cắt giảm được rất nhiều chi phí,” theo Jay Pickett – giám đốc điều vận tại Ravago Americas, chi nhánh tại Mỹ của gã khổng lồ ngành nhựa của Bỉ. Công ty này đang nhờ vào Transfix để tăng số lượng chuyến hàng vượt mức 200 nghìn chuyến mỗi năm. “Tôi không nghĩ các ông lớn sẵn sàng cắt bớt chi phí đó và chia sẻ với chủ hàng”. Tính năng theo dõi thời gian thực của Transfix cho phép chủ hàng lên kế hoạch tốt hơn cho hoạt động xếp dỡ hàng, và đôi khi phát hiện gian lận. Trong một trường hợp, dữ liệu của Transfix cho thấy một chiếc xe tải chứa đầy thỏi nhôm đi lệch lịch trình; nó dừng bên đường ở khu vực mất an ninh trong nhiều giờ, một lá cờ đỏ đánh dấu lái xe có khả năng trộm cắp. Lợi ích hay gặp hơn chính là việc dữ liệu này giúp chủ hàng chuẩn bị kho bãi, nhân công để đón xe tải và chỉ mở ba cửa thay vì năm cửa. Đầu tiên, kế hoạch mở rộng của McElroy sẽ hướng đến mục tiêu tăng trưởng quốc tế; sau đó công ty hi vọng nhắm vào những lô hàng nhỏ hơn thay vì xe đầy tải. (Cách sắp xếp và hình dạng của những lô hàng nhỏ có thể là một thách thức, ngay cả với Salama). Sau một năm tập trung vào lợi nhuận, McElroy nói, lúc này anh có thể hướng sự chú ý vào tăng trưởng. “Tôi tin mình là người may mắn nhất còn sống”, anh nói. “Mẹ sẽ bạt tai tôi nếu tôi không biết mình may mắn như thế nào”.

DÕI THEO

SỤP ĐỔ NIỀM TIN Ba năm trước, Forbes viết về Lynda Resnick và chồng - Stewart, hai đồng sáng lập The Wonderful Company, doanh nghiệp thực phẩm và đồ uống có doanh thu 4,2 tỉ đô la Mỹ. Lynda, người có tài sản trị giá 2,8 tỉ đô la Mỹ giúp bà trở thành một trong những phụ nữ tự lập giàu có nhất nước Mỹ, đã lên tiếng chống lại sự chênh lệch lương theo giới tính và bạc đãi nữ nhân viên. Tuy nhiên, công ty nhà Resnick lại đang bị cáo buộc phân biệt đối xử với phụ nữ mang thai. Forbes gần đây được báo cáo rằng có năm cựu nhân viên cáo buộc Lynda dung dưỡng văn hóa thù địch với phụ nữ mang thai và những bà mẹ vừa đi làm vừa chăm sóc gia đình. Một số khẳng định bà có những bình luận vô cảm về việc mang thai của họ. Một trong năm người đó, bị sa thải năm 2016 khi đang nghỉ thai sản, đã nộp đơn yêu cầu điều tra hành vi phân biệt đối xử và sa thải phi lý của công ty; vụ này đã được xử kín hồi tháng 11. Cô nói: “Thật bất ngờ, tôi bị sa thải vì muốn có con. Tôi bị săm soi mọi việc. Mọi việc tôi làm đều không đúng”. The Wonderful Company phủ nhận mọi cáo buộc. —MADELINE BERG

98 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ảnh: Stefanie Keenan/Gett y Images

toàn cầu của Barnes & Noble. Ventrone, hiện là phó chủ tịch mảng logistics tại công ty cung ứng vận tải Uline, cho biết ngay khi họ nói chuyện ông đã sẵn sàng trở thành khách hàng đầu tiên của Transfix. “Thời đại khủng long kéo dài quá lâu rồi”, ông cho hay. “Tôi nói, ‘Việc đó giải quyết một vấn đề rất lớn tại Barnes & Noble. Khi nào chúng ta bắt đầu?’”. Transfix có một lô hàng sách đều đặn vài chuyến mỗi tuần từ nhà in ở Indianapolis đến nhà kho ở Jersey với mức giá 1.700 đô la Mỹ mỗi chuyến, dù vẫn chưa có phần mềm. Salama đang giải quyết vấn đề đó. Anh ở lì trong căn hộ của mình để viết 10 ngàn dòng mã. “Xây dựng thứ này không khó”, Salama nói. “Cần rất nhiều sự kiên nhẫn và rất nhiều thời gian, nhưng nếu bạn có một cái nhìn rõ ràng về sản phẩm, nó cứ thế tuôn ra thôi”. McElroy gọi vốn được 250 ngàn đô la Mỹ từ bạn bè và gia đình. Tháng 1.2014, Salama hoàn tất phiên bản đầu tiên của sản phẩm. Để kêu gọi các chủ phương tiện đăng ký, McElroy đi đến các trạm dừng xe tải và tham dự sự kiện thường niên Truckers Jamboree tại trạm dừng xe tải Iowa 80. Anh tặng lái xe sườn heo và bia nếu họ tải ứng dụng Transfix. Có năm, công ty còn thiết lập một cái thùng để chơi trò dìm-tên-môi-giới, một cách vui vẻ để cười nhạo mối nghi ngờ của ngành công nghiệp đối với người môi giới. Cho tới nay, 56 ngàn lái xe đã đăng ký. Trong lịch sử, cước vận tải vừa phức tạp vừa không rõ ràng, tạo điều kiện cho môi giới vắt kiệt các chủ hàng và lái xe tải nhỏ hơn, thu lợi từ mức chênh lệch lớn. Ngược lại, thuật toán định giá của Transfix đưa ra một mức

“Mục tiêu là cung cấp thực phẩm tươi sạch cho tất cả mọi người,” Deepinder Goyal, đồng sáng lập của Zomato, cho biết.

100 | FORBES việt nam tháng 2.2019

FORBES việt nam

Zomato

Đặt cược may rủi Phương thức tự chuyển đổi đầy táo bạo của một công ty ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực thực phẩm sang hình thức công ty cung cấp thực phẩm “từ trang trại đến bàn ăn.”

C ảnh: Amit Verma/ Forbes India

Rajiv Singh

hào mừng bạn đến với Bengaluru, điểm đến cho những nông dân mong muốn bán sản phẩm cho công ty ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực thực phẩm Zomato – doanh nghiệp đang thực hiện nỗ lực táo bạo để chuyển đổi thành một công ty cung cấp thực phẩm “từ trang trại đến bàn ăn” với nền tảng HyperPure. Là nền tảng nguồn cung ứng cho các nhà hàng, HyperPure bán hầu hết những thứ mà khách sạn cần: từ rau và trái cây, thịt gia cầm, hàng tạp hóa và gia vị đến đồ uống từ sữa và thậm chí cả bao bì thân thiện với môi trường. Các hàng hóa được mua trực tiếp từ nguồn. Chẳng hạn, các loại rau sẽ được lấy từ các vườn nhỏ độc lập của nông dân và các FPO (hợp tác xã) không sử dụng thuốc trừ sâu. Gia cầm được mua từ các trang trại đảm bảo rằng gà không có dư lượng kháng sinh. Các mặt hàng tạp hóa đắt tiền do các công ty tiêu dùng lớn cung cấp trực tiếp. Để đảm bảo các tiêu chuẩn chất lượng được tuân thủ, Zomato đã hợp tác chặt chẽ với Equinox Labs, công ty kiểm định chất lượng thực phẩm độc lập thường xuyên kiểm tra các mẫu. “Chúng tôi đang cố gắng biến Zomato thành một công ty thực phẩm, chủ yếu dựa theo mô hình từ trang trại đến bàn ăn,” Deepinder Goyal, đồng sáng lập Zomato – công ty thành lập năm 2008 với vai trò là nền tảng khám phá và xếp hạng thực phẩm – nói. Anh cho biết mục đích không chỉ là cung cấp các sản phẩm “sạch” và “tươi” cho các nhà hàng mà còn nương theo đó để phát triển mạnh công việc kinh doanh. Goyal giải thích cách làm. Cái mà HyperPure bán cho các thương nhân, anh nhấn mạnh, không chỉ là thịt gia tháng 2.2019 FORBES việt nam | 101

FORBES việt nam

Zomato

Điều mang lại tự tin cho Goyal là nhu cầu trải nghiệm trong tháng thí điểm đầu tiên được tung ra hồi tháng 8 năm 2018. Với 300 nhà hàng đăng ký, HyperPure quản lý đơn đặt hàng trị giá năm triệu đô la Mỹ một tháng, nhưng đã bị cạn kiệt nguồn cung trong vòng hai tuần. Công ty phải ngừng cung cấp tạm thời vì không thể đáp ứng nhu cầu. Đó chính là hiện tượng “bánh đà”. “Nhu cầu thúc đẩy nguồn cung, từ đó tạo ra nhu cầu trở lại,” Goyal mỉm cười. Zomato đang cố gắng khắc phục phía nguồn cung bằng cách tiếp cận với nông dân và đảm bảo với họ rằng công ty sẽ mua sản phẩm của họ nếu đó là sản phẩm sạch. Goyal tin rằng rất nhiều nông dân là những người có đạo đức. Áp lực tài chính và thiếu dự đoán về nhu Sản phẩm đang được kiểm tra tại nhà kho của HyperPure ở Bengaluru. cầu khiến họ lơi lỏng về chất lượng. “Không ai muốn sản xuất những thứ tệ hại. Người ta làm cầm không có kháng sinh, rau quả không có thuốc trừ sâu vậy vì bất đắc dĩ chứ không ai muốn như thế,” anh lập luận. và hàng tạp hóa chất lượng cao mà còn là chứng nhận dành Sự bảo đảm về đầu ra giúp khắc phục phần lớn vấn đề. cho các nhà hàng đảm bảo sử dụng các sản phẩm sạch đó Một yếu tố khác cũng là động lực với Goyal là người Mỹ trên trang web của Zomato. “Người tiêu dùng sẽ mua thực có xu hướng chi tiêu ở các nhà hàng nhiều hơn là ở cửa phẩm của những nơi được chứng nhận đảm bảo chất lượng hàng tạp hóa. Các nhà hàng đang nhanh chóng trở thành cao và an toàn,” anh tin như vậy, và nói thêm, điều đó giúp lựa chọn ưa thích của mọi người để giải quyết nhu cầu ăn cho cả nhà hàng và người tiêu dùng cùng có lợi. uống mỗi ngày. “Đó là điều đang diễn ra ở Hoa Kỳ. Chẳng Công ty có trụ sở tại Gurugram đang đặt cược lớn vào có lý do nào để nó không thể xảy ra ở Ấn Độ,” Goyal nói. mức độ nhận thức cao của người Ấn Độ về việc lạm dụng Trong báo cáo tháng 12.2017 có tiêu đề “Nấu gì cho các kháng sinh của các nhà sản xuất thịt gia cầm. Đầu năm thực khách Ấn Độ”, Nielsen cho biết, những người Ấn Độ 2018, trung tâm Khoa học & Môi trường (CSE) đã nhắc lại giàu có – với thu nhập hằng năm trên một triệu rupee – chi cảnh báo việc sử dụng kháng sinh trong lĩnh vực gia cầm tiêu gấp đôi so với giới trung lưu cho ăn uống mỗi năm. Thế đang lan tràn ở Ấn Độ. Nhà sản xuất thậm chí còn sử dụng hệ Thiên niên kỷ thuộc phân khúc thu nhập trung bình – các loại thuốc cứu sinh như colistin để vỗ béo gà. Dường từ 300 ngàn rupee đến một triệu rupee mỗi năm – dành ra như không có nỗ lực thực sự nào của ngành nhằm giảm lạm 10% tổng chi phí thực phẩm để ăn uống bên ngoài. Báo cáo dụng kháng sinh, Chandra Bhushan, phó tổng giám đốc nêu rõ: “Trung bình, thị dân Ấn Độ chi 6.500 rupee mỗi CSE, cho biết. năm cho ăn uống.” Goyal nhận thấy cơ hội kinh doanh. “Vì sao mọi người Việc ăn uống bên ngoài còn được thúc đẩy nhờ sự gia không ăn thịt gà không có kháng sinh? Bạn ăn để sống chứ tăng mạnh mẽ của một xu hướng khác: giao hàng thực không phải để chết, đúng không?” anh hỏi, chỉ ra phương phẩm. Những người đang ăn ở nhà, nhưng không phải ăn thức các công ty toàn cầu tạo ra nguồn tài sản lớn nhờ kinh thức ăn được nấu tại nhà. Thị trường giao hàng thực phẩm doanh nguồn cung ứng và cung cấp các sản phẩm sạch và ở Ấn Độ có khả năng tăng gấp bảy lần sau bảy năm, từ một tốt cho sức khỏe đến các nhà hàng. tỉ đô la Mỹ năm 2018 lên bảy tỉ đô la Mỹ vào năm tài chính “Lấy ví dụ về Sysco,” Goyal nói về một hình mẫu mà anh 2025, theo báo cáo tháng 8 của Goldman Sachs. Điều thúc muốn cạnh tranh. Là nhà phân phối lớn nhất thế giới về đẩy tăng trưởng chính là yếu tố tiện lợi, dễ đặt hàng, có thể thực phẩm và các sản phẩm liên quan như thịt tươi và đông theo dõi trực tiếp việc giao hàng, tăng sự thâm nhập của lạnh, trái cây, rau, sữa, đồ uống cùng với các sản phẩm giấy, điện thoại thông minh và số lượng phụ nữ đi làm ngày càng Sysco đạt doanh thu 59 tỉ đô la Mỹ và lợi nhuận gộp 11,1 tỉ tăng ở Ấn Độ. Báo cáo này cũng dự đoán “thị trường thực đô la Mỹ trong năm tài chính tính đến tháng 6.2018 bằng phẩm trực tuyến có thể tăng lên đến 100 triệu đơn hàng cách bán cho nhà hàng và các cơ sở kinh doanh khác. “Cơ mỗi tháng trong năm tài chính 2023.” hội từ phía nguồn cung của ngành kinh doanh thực phẩm Động lực thay đổi của việc giao hàng thực phẩm và ăn là rất lớn,” anh khẳng định, và nói thêm rằng HyperPure là uống bên ngoài thể hiện qua sự tăng trưởng trong ba năm sự kết hợp hoàn hảo giữa mô hình kinh doanh B2B và B2C. qua của công ty Zomato đang được Ant Financial hỗ trợ. 102 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Giao hàng thực phẩm, chỉ chiếm 4% doanh thu trong năm kỳ doanh nghiệp nào ở Ấn Độ. “Đó là động thái hợp thời tài chính 2016, đã tăng lên 65% vào cuối tháng 9.2018 và của Zomato,” đầu bếp kiêm doanh nhân nổi tiếng Sanjeev được xem như là yếu tố tác động lớn nhất đến tăng trưởng Kapoor cho biết, “điều này giúp Zomato trở nên khác biệt đối với Zomato; con số này dự kiến sẽ tăng lên 72% vào năm với những công ty khác.” Mặc dù cung ứng thực phẩm và tài chính 2021. nguyên liệu cho các nhà hàng là một ngành kinh doanh Nhu cầu tăng cao đột ngột giúp đưa công ty ứng dụng lớn trên toàn cầu, nhưng ở Ấn Độ vẫn còn ở giai đoạn non công nghệ trong lĩnh vực thực phẩm vào quỹ đạo siêu trẻ. “Cho đến nay, HyperPure là hướng đầu tư tốt nhất của tăng trưởng. Trong khi doanh thu hợp nhất tăng từ 26 Zomato,” ông nói. triệu đô la Mỹ trong năm tài chính 2016 lên 66,5 triệu đô Mặc dù vậy, những thách thức đối với Zomato rất nan la Mỹ hai năm sau đó, thì các khoản lỗ cũng giảm từ 84,2 giải và đa dạng. Kapoor bắt đầu từ điều khó khăn nhất. triệu đô la Mỹ xuống còn 15,1 triệu đô la Mỹ. “Chúng tôi dự “Bản thân công việc kinh doanh này là một thách thức lớn đoán doanh thu của Zomato sẽ tăng 500% trong ba năm,” nhất,” ông nói. Việc kinh doanh này vô cùng phức tạp, đây Goldman Sachs ước tính trong báo cáo của mình. không phải là một lĩnh vực mà Zomato có kinh nghiệm, và Tốc độ tăng trưởng chỉ mới tăng mạnh trong năm 2018. không có gì đảm bảo rằng việc tận dụng nguồn lực sẵn có Hồi tháng một, Zomato chỉ giao thực phẩm tại 15 thành từ việc khám phá và phân phối thực phẩm cũng sẽ có tác phố, nhưng đến tháng chín, doanh nghiệp mở rộng phạm vi dụng trong việc cung ứng thực phẩm. “Không dễ được chấp tới 38 thành phố. Mục tiêu là có mặt nhận khi bạn vốn đang bán bánh tại 100 thành phố vào cuối tháng 11. quy cho một cửa hàng, rồi bạn báo “Không dễ được Đội ngũ gồm 5.400 nhân viên giao với họ rằng bây giờ bạn cũng sẽ cung chấp nhận khi hàng trong tháng một đã tăng lên cấp thêm cả sữa, rau, gạo và hàng tạp thành 74 ngàn người vào tháng chín. hóa,” ông thận trọng nói. bạn vốn đang bán Lượng đối tác giao thực phẩm cho nhà Dù vậy, các khó khăn về vận hành bánh quy cho một hàng tăng gần gấp đôi, từ 28 ngàn đến chưa phải là vấn đề cốt lõi, thách cửa hàng, rồi bạn 54 ngàn trong cùng kỳ. thức lớn nhất đối với Zomato là mối Trở lại với Bengaluru, Dhruv đe dọa từ đối thủ Swiggy. Zomato bị báo với họ rằng Sawhney hiện đang bận rộn ký hợp vây trong một trận chiến khốc liệt bây giờ bạn cũng đồng với các nhà hàng cho liên doanh để giành ưu thế với công ty cung cấp mới của Zomato. Người quản lý các thực phẩm có trụ sở tại Bengaluru và sẽ cung cấp thêm hoạt động mua sắm và tìm nguồn đang được Naspers hỗ trợ. Với hơn 45 cả sữa, rau, gạo cung ứng cho HyperPure, Sawhney, ngàn đối tác giao thực phẩm cho nhà và hàng tạp hóa.” từng là người sáng lập WOTO. hàng, 100 ngàn nhân viên giao hàng “Nguồn cung là một cơn ác mộng đang hoạt động khắp 45 thành phố liên quan đến vận hành đối với các nhà hàng,” ông phân và hơn 46 triệu đô la Mỹ vốn gọi được cho đến nay, Swiggy tích. Từ sự không nhất quán về số lượng và chất lượng của đang cạnh tranh sát sao với Zomato. nguyên liệu, việc giao hàng không đáng tin cậy đến lãng phí Điều khiến cuộc chiến trở nên thú vị là tốc độ phát triển và ăn cắp vặt, các vấn đề khó khăn liên quan đến vận hành của Swiggy, doanh thu tăng từ 19 triệu đô la Mỹ trong năm – thậm chí chẳng liên quan gì đến nấu ăn – chiếm phần lớn tài chính vừa qua lên 63 triệu đô la Mỹ trong năm tài chính thời gian của các nhà hàng. Ông tuyên bố HyperPure đã kết thúc vào tháng 3.2018 – tăng vọt gấp ba lần. Mặc dù tổn hợp lý hóa chuỗi cung ứng bằng cách tập hợp mọi thứ vào thất cũng tăng gần gấp đôi, nhưng nó không phải là điều chung một cửa hàng. “Chúng tôi thậm chí còn dự báo nhu mà Swiggy cần phải lo lắng. Lý do: Công ty này có được sự cầu cho các nhà hàng bằng máy học. Việc này giúp loại bỏ hỗ trợ từ tập đoàn truyền thông của Nam Phi là Naspers, nhu cầu trữ hàng,” Sawhney cho biết. nắm giữ 22% cổ phần của Swiggy, tính đến tháng ba. Lokesh Krishnan đồng ý. Chủ sở hữu của thương hiệu Quay trở lại với Gurugram, cuộc cạnh tranh này không giao hàng trực tuyến Potful chuyên về biryani (cơm trộn phải là mối quan tâm của Goyal. Anh nói “Chúng tôi thà kiểu Ấn), Krishnan, là một trong những khách hàng đầu tập trung vào công việc của mình hơn là suy nghĩ về những tiên của HyperPure. “Thật tiện lợi. Tất cả mọi thứ chúng gì đối thủ đang làm,” anh vừa nói vừa nhấp một ngụm nước tôi cần đều có sẵn trên một nền tảng,” ông nói, liệt kê ép cà chua tươi và chỉ vào tấm áp phích dán trên bức tường thêm các lợi ích khác: không bị ảnh hưởng bởi biến động của trụ sở công ty. Trên đó viết: “Ngày 10.7.2008, công ty giá cả, có lựa chọn phong phú về chủng loại gà và có thể được thành lập. Ngày 10.7.2013, việc kinh doanh bắt đầu có dự đoán được nhu cầu. dấu hiệu khởi sắc. Ngày 10.7.2018, hiện giờ là lúc chúng ta Theo ý kiến của các chuyên gia thực phẩm, nguồn bắt đầu tiến nhanh.” Goyal kết thúc cuộc trò chuyện bằng cung ứng là một cơ hội lớn chưa được khai thác bởi bất câu nói “Đã đến lúc tôi phải tăng tốc rồi”. tháng 2.2019 FORBES việt nam | 103

104 | FORBES việt nam tháng 2.2019

TỈ PHÚ TRỞ LẠI Bắt đầu từ những năm 1970, Bill Boyd đã xây dựng một đế chế sòng bạc bình dân và biến chính mình thành một trong những bố già thời kỳ đầu của Vegas. Nhưng khi thành phố biến đổi từ một hoang mạc ao tù thành thánh địa cờ bạc xa hoa, ông đã cố gắng tự làm mới mình và gần như mất trắng. Hiện giờ ông đang nhân đôi số vốn thấp ban đầu của mình.

ả n h : T i m Pa n n e l l f o r F o r b e s

Abram Brown

ùa hè thường làm cho Las Vegas trở nên yên tĩnh. Nhưng vào một ngày nóng 38 độ C trong tháng 6, các con bạc đổ dồn vào khách sạn California ở khu trung tâm, bất động sản ban đầu của công ty đã niêm yết Boyd Gaming. Bill Boyd, đồng sáng lập và chủ tịch điều hành của công ty, đang dạo bước trong sòng bạc, kết thúc lộ trình quen thuộc suốt 40 năm. Ông đi qua các bàn xì dách, gật đầu với các nhân viên chia bài kỳ cựu của mình, sau đó đi qua các máy videopoker và máy đánh bạc tự động Buffalo Stampede. Giống như tất cả các cơ ngơi của Boyd, khách sạn California phục vụ cho các con bạc bình dân, chủ yếu là người dân địa phương và tầng lớp trung lưu từ nơi khác đến. Vì vậy, nó chỉ bao gồm những máy đánh bạc tự động và các loại bài chơi tại bàn với số vốn đặt độ ít. Bầu không khí ở đây rất khác biệt. “Nếu tôi ở Wynn” – sòng bạc sang trọng dát kính tọa lạc tại Dải Las Vegas do đối tác kinh doanh cũ của ông, tỉ phú Steve Wynn, xây dựng – “Tôi sẽ bận rộn nhìn ngắm xung quanh.” Khách sạn California không phải là nơi Diana Ross đến đánh bạc hoặc nơi bạn thưởng thức món bít tết giá 100 đô la Mỹ. Đến gần lối vào phía trước, Boyd, 87 tuổi, dừng lại bên cạnh bức tượng Phật Di Lặc bằng gỗ koa cao 1,83m,

món quà do một nhóm khách hàng vui vẻ tặng từ nhiều thập kỷ trước. “Đây là biểu tượng may mắn,” ông nói, xoa bụng của ông Phật và hoàn tất một nghi thức lâu đời ở khách sạn California. Một chút tài sản là cả một chặng đường dài ở Vegas. Vì thế, hãy giữ cho đầu óc tỉnh táo khi vận may đã hết. Khi Boyd niêm yết công ty của mình vào năm 1993, công ty này sở hữu sáu sòng bạc có lợi nhuận cao, tạo ra doanh thu hơn 430 triệu đô la Mỹ. Tất cả đều giống với hình mẫu ở khách sạn California, đều là những sòng bạc bình dân. Trong 15 năm tiếp theo, giá cổ phiếu tăng khiến Boyd trở thành tỉ phú và là động lực khiến ông quyết định đặt cược vận may bằng cách xây dựng sòng bạc cao cấp hơn: Borgata ở Atlantic City năm 2003 và Echelon Place trên Dải Las Vegas ba năm sau đó. Các động thái này rơi vào thời điểm khó khăn. Cả Atlantic City và Las Vegas đều trở thành thị trường ngày càng bão hòa. Và sau đó là cuộc Đại suy thoái. Trong 17 tháng, cổ phiếu của Boyd Gaming đã mất 94% giá trị, xuống mốc gần 3 đô la một cổ phiếu vào tháng 11.2008. Để tránh phá sản, Boyd đã buộc phải đưa ra một loạt quyết định nhún nhường. Ông tạm gác kế hoạch cho các sòng bạc xa xỉ, thay vào đó nỗ lực tăng gấp đôi việc bổ sung ngân sách bằng các sòng bạc trên khắp vùng nông thôn nước Mỹ. Và vì hành động của ông đã khiến công ty tháng 2.2019 FORBES việt nam | 105

FORBES việt nam

Bill Boyd rơi vào tình trạng lộn xộn, ông lý giải, nên ông cần thêm một số lời khuyên để thoát ra. Với suy nghĩ đó, ông đã đưa chủ tịch công ty, Keith Smith, lên làm CEO, biến chính mình thành đối tác lần đầu tiên kể từ sau cái chết của cha ông – người đồng sáng lập khác của Boyd Gaming – vào năm 1993. “Lúc chúng tôi bắt đầu lập công ty, bố tôi và tôi là những kẻ thích mạo hiểm, và vào thời điểm đó, mạo hiểm là điều cần thiết,” Boyd, người có mái tóc trắng và đeo chiếc nhẫn vàng đính kim cương màu hồng, cho biết. “Giờ đây chúng tôi không cần điều đó nữa. Chúng tôi cần ai đó bảo thủ hơn tôi.” “Thay đổi lớn nhất đối với công ty trong suốt một thập kỷ qua là họ trở nên khá kỷ luật hơn,” David Katz, chuyên gia phân tích tại ngân hàng đầu tư Jefferies, cho biết. “Tôi không muốn dùng cụm từ “không thích rủi ro…” Họ đã biết ‘cân nhắc rủi ro’ hơn một chút.” Kể từ tháng 11.2008, cổ phiếu Boyd Gaming đã tăng hơn 700%, gần gấp ba lần mức tăng của S & P 500. Bản thân Boyd lại tiến gần danh xưng tỉ phú một lần nữa (ước tính tài sản ròng: trên dưới 700 triệu đô la Mỹ), và công ty của ông từ mức lỗ 223 triệu đô la Mỹ trong năm 2008 nhảy vọt đến mức lời gần 200 triệu đô la Mỹ trong năm ngoái. Doanh thu đạt 2,4 tỉ đô la Mỹ. “Khi Đại suy thoái xảy ra, mọi thứ rất khó khăn,” Smith cho biết. “Chúng tôi đã phải đưa ra một số quyết định cứng rắn: đóng cửa các dự án, cải thiện công việc kinh doanh và kiên trì với con đường của mình.”

1979, họ đã mở Sam’s Town trên khu đất rộng 52.609m2 ở xa lộ Boulder, cách xa trung tâm thành phố và được thiết kế để thu hút các con bạc trên đường đến hoặc rời khỏi thành phố. The Stardust, viên ngọc lâu đời trên Dải Las Vegas có lịch sử nổi tiếng là nguồn cảm hứng để Martin Scorsese sản xuất bộ phim Casino, được mua với giá 115 triệu đô la Mỹ (khoảng 280 triệu đô la ngày nay) vào năm 1985. Cái chết của cha khiến Boyd phải điều hành công ty một mình, và ông đã đưa nó đi theo một hướng khác: thành phố Atlantic, vốn đã phát triển bùng nổ từ lâu. Số lượng sòng bạc ở đó đã tăng từ con số 0 vào năm 1976 – năm mà việc đánh bạc trở thành hợp pháp – lên đến con số hàng chục vào năm sau đó. Và trước khi việc hợp pháp hóa cờ bạc lan rộng khắp bờ Đông, cái được gọi là “chiến tích của sòng bạc” – doanh thu từ cờ bạc – trên khắp các sòng bạc ở thành phố Atlantic đạt mốc gần 4 tỉ đô la Mỹ. Thành phố Atlantic vẫy gọi Boyd qua một cuộc điện thoại từ Steve Wynn vào năm 1997. Cả hai đã hợp tác một thập kỷ trước đó để thay đổi diện mạo một phần của phố Fremont ở trung tâm thành phố Vegas. Giờ đây, Wynn đã có một ý tưởng khác: hợp tác 50-50 trong một sòng bạc mới mà ông muốn phát triển mạnh ở New Jersey. Khách sạn Borgata 2.000 phòng có tổng chi phí 1,1 tỉ đô la Mỹ. Nó đẹp, được trang bị những tấm trải giường có chỉ số sợi là 300, cửa sổ phủ vàng và 13 chiếc đèn chùm thủy tinh do Dale Chihuly thiết kế, nhưng vẫn chỉ là một sòng bạc khác Boyd ngồi lún sâu vào gối tựa lưng của chiếc ghế dài trong thành phố ngày càng đông đúc này. tại Redwood Steakhouse của khách sạn California, chỉnh Quay trở lại Vegas, Boyd nhanh chóng hình dung ra cái lại vị trí cho thoải mái và kể lại lịch sử của công ty, bắt thậm chí còn vĩ đại hơn cả Borgata và sẵn sàng lên kế hoạch nguồn từ chính khách sạn California này. Hàng chục ngàn tái phát triển Stardust, vẽ ra bản thiết kế cho bốn khách sạn, đô la có thể được thắng và thua trên các bàn xì dách của một sòng bạc và một spa trên lô đất rộng 25.4952 m2 sẽ được đổi tên lại thành Echelon Place. khách sạn California trong thời gian Giống như Borgata, Boyd kể câu chuyện của mình, một “Lúc chúng tôi bắt Echelon phải đối mặt với câu chuyện bắt nguồn từ thời của tay đầu lập công ty, bố hàng loạt đối thủ cạnh tranh. trùm xã hội đen Bugsy Siegel của Las tôi và tôi là những kẻ Mirage đã mở cửa vào năm Vegas vào những năm 1940. “Nhân tiện đây,” ông đính chính, “bộ phim thích mạo hiểm, và vào 1989 và kể từ đó, thành phố đã có thêm một số sòng bạc Bugsy nói rằng Flamingo là khách thời điểm đó, mạo hiểm cao cấp, bao gồm Luxor sạn đầu tiên trên Dải Las Vegas, thực (1993), MGM Grand (1993), ra nó là khách sạn thứ ba.” là điều cần thiết.” New York – New York (1996), Boyd chuyển đến Vegas khi ông học Bellagio (1998), Venetian (1999) và Wynn (2005). tiểu học. “Khi tôi lớn lên, bố mẹ tôi luôn nói: ‘Billy, con đừng Tuy nhiên, Stardust đã bị phá hủy và vào thời điểm trở thành người chia bài giống bố của con, hãy học hành cho Boyd Gaming tạm dừng xây dựng Echelon năm 2008, tử tế.’” Sau khi đi lính tại Hàn Quốc, ông lấy được bằng luật của đại học Utah và làm luật sư trong nhiều thập kỷ. Vào thời công ty này đã tiêu tốn một tỉ đô la Mỹ. Ước tính cho thấy, đến lúc hoàn thành, chi phí có thể tăng ít nhất năm lần số điểm đó, cha ông, Sam, đã trở thành một người quản lý sòng tiền đó. Boyd và Smith nghĩ việc xây dựng Echelon có thể bạc có danh tiếng. Đầu những năm 1970, họ gom tiền mua tiếp tục trong vòng một năm. Điều đó chẳng bao giờ xảy một mảnh đất trên phố Fremont, sau đó xây dựng và khai trương khách sạn California ở đó. Được biết, có lẽ họ phải chi ra. “Mọi chuyện tệ hơn chúng tôi nghĩ,” Smith cho biết. “Ba năm sau, cuối cùng chúng tôi phải thốt lên: ‘Được rồi, ra 11 triệu đô la Mỹ (hơn 50 triệu đô la Mỹ theo thời giá hiện chẳng phải ba hay bốn quý nữa. Tình huống chẳng hề tốt tại), khoản tiền này được huy động từ gia đình Boyd, các nhà hơn’.” Vào năm 2013, công ty kinh doanh sòng bạc Genting đầu tư bên ngoài (nhiều người trong số họ là nhân viên của Group có trụ sở tại Malaysia đã mua khu đất Echelon California) và một khoản vay từ ngân hàng Las Vegas. Năm 106 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ảnh: Las Vegas News Bureau

Bill Boyd (bên trái), thị trưởng Las Vegas, Oran Gragson (giữa) và Sam Boyd khánh thành khách sạn California ngày 1.1.1975.

với giá 350 triệu đô la Mỹ. “Đây là điều rất đáng tiếc. Nó được dự tính sẽ trở thành nơi mang lại tiền bạc cho công ty,” Boyd nói. “Chúng tôi có bao nhiêu tiếc nuối khi phải ngừng xây dựng, thì cũng có bấy nhiêu tiếc nuối khi bán nó, nhưng chúng tôi biết mình phải làm vậy để tồn tại.” Thực tế cũng thật nghiệt ngã ở thành phố Atlantic. Vào năm 2013, hơn một chục bang ngoài Nevada và New Jersey có đánh bạc theo kiểu sòng bài và tổng doanh thu cờ bạc ở thành phố Atlantic đã từ mức cao kỷ lục 5,2 tỉ đô la Mỹ năm 2006 giảm xuống dưới ba tỉ đô la. Theo một dữ liệu, số người bên ngoài thành phố đến Atlantic đã giảm hơn 20% trong cùng kỳ. Borgata cũng không ngoại lệ. Kể từ năm 2006, doanh thu của nó đã giảm gần 1/3, xuống còn khoảng 700 triệu đô la Mỹ. Boyd và Smith quyết định từ bỏ, bán 50% cổ phần cho MGM Resort với giá 900 triệu đô la Mỹ năm 2016. Khi các kế hoạch xa xỉ không còn nữa, Boyd quay lại với những gì đã giúp công ty của ông thành công trong thời kỳ đầu: sòng bạc bình dân phục vụ các con bạc có số vốn đặt độ ít. Thay vì mở rộng ở Vegas đông đúc, Boyd chú ý đến khắp nước Mỹ. Xây dựng sòng bạc mới sẽ có những rủi ro mà ông không còn muốn chấp nhận nữa; thêm vào đó, ông có Smith ở bên cạnh, Smith luôn nhấn mạnh đến việc công trình mới sẽ rút cạn dòng tiền mới thu hồi được của họ. Tốt hơn là phát triển thông qua việc mua lại. Trong sáu năm qua, Boyd Gaming đã mua 13 sòng bạc, tiêu tốn 2,9 tỉ đô la Mỹ. Để thực hiện các giao dịch đó, Smith đã nghiên cứu các con số trên các giao dịch mua tiềm năng và nhắm đến các sòng bạc 10 triệu đến 15 triệu đô la Mỹ chỉ số EBITDA, cuối cùng chuyển sang những nơi có chỉ số EBITDA gần 20 triệu đô la Mỹ – việc làm này, về cơ bản giúp xác định chính xác các địa điểm hàng đầu trong các khu vực. “Nếu có năm mục tiêu lựa chọn trên thị trường, chúng tôi không muốn mua cái xếp thứ năm hoặc thứ tư trong số những cái tốt nhất,” ông nói. Đế chế cờ bạc nhỏ hiện nay trải dài từ Pennsylvania (Valley Forge Casino Resort) qua Illinois (Par-a-Dice) đến Louisiana (Sam’s Town Shreveport). Vào tháng 10, Boyd

Gaming đã hoàn tất thương vụ mới nhất của mình, mua bốn sòng bạc ở Missouri, Indiana và Ohio từ Pinnacle Entertainment với số tiền 575 triệu đô la Mỹ. David Katz, chuyên gia phân tích của Jefferies cho biết, “họ đặt ra một số tiêu chuẩn cao về tài chính cho những việc họ đang làm.” Phố Wall đang tin tưởng vào Boyd Gaming; đa số các nhà phân tích đề nghị mua cổ phần. Các nhà quan sát nhận thấy các sòng bạc ở nông thôn ít bị ảnh hưởng bởi những thay đổi lớn trong chi tiêu của người tiêu dùng. Vegas, mặt khác, tỏ ra dễ bị sụp đổ trong cuộc suy thoái năm 2008 – nền kinh tế ở đó đã suy giảm trong ba năm liên tiếp – lâu hơn một năm so với toàn bộ nước Mỹ. Boyd và Smith hiện giờ gặp nhau nhiều lần trong tuần, thường là tại một trong những sòng bạc ở Vegas. Họ tìm một bàn chơi bài còn trống và hút xì gà, thường là xì gà Churchills dài và to. “Đó là nơi chúng tôi điểm lại tất cả các hoạt động kinh doanh của mình.” Dù đã lớn tuổi, cuộc sống của Boyd hầu như không thay đổi. Ông vẫn lái chiếc xe Mercedes có tấm biển số xe tự đăng ký in rõ chữ ECHELON. “Tôi luôn hỏi ông: ‘Bố ơi, sao bố không gỡ nó đi?’” Con gái của ông, Marianne, cho biết. “Bố tôi nói: ‘Nó nhắc nhở bố rằng mọi thứ không phải lúc nào cũng hoàn hảo.’” Boyd chưa bao giờ bán cổ phần của Boyd Gaming kể từ khi nó được niêm yết và ông vẫn sống trong cùng một ngôi nhà suốt 40 năm trước khi chuyển đến sống gần các văn phòng của Boyd Gaming gần đây. “Có vài người bạn của tôi hỏi, ‘Đó là ông của bạn hả?’,” người cháu trai 31 tuổi Sam Boyd Jr., giám đốc nhân sự tại công ty, cho biết. “Họ đang mong đợi một thứ gì đó ghê gớm hơn, kiểu như là, ông tôi phải có vệ sĩ.” Ở vị trí cao hơn trong công ty là hai Boyd khác, Marianne và em trai của cô, Willie. Cô là phó chủ tịch hội đồng quản trị, Willie là phó chủ tịch công ty, và cả hai cùng trong hội đồng quản trị với bố. Ba cha con Boyd kiểm soát một phần khá lớn cổ phiếu của Boyd Gaming, khoảng 26% của công ty. Cả Marianne và Willie đều chưa bao giờ chứng kiến khoảng thời nào mà một người trong gia đình Boyd không lãnh đạo doanh nghiệp. “Willie và tôi có lẽ sẽ cố gắng hết sức để mang lại kiểu cảm giác gia đình như vậy trong công ty,” Marianne nói. Và họ giống cha họ rất nhiều. “Tôi nghĩ rằng sẽ thực sự, thực sự hữu ích cho công ty rất nhiều nếu chúng tôi có một bất động sản tại Dải Las Vegas,” Marianne nói. “Vì mọi người – đó là những gì họ muốn làm khi họ ở những thị trấn nhỏ hơn và họ thích đánh bạc. Họ muốn đến thành phố lớn, và tôi nghĩ họ muốn đến Dải Las Vegas.” Suy nghĩ này dường như không thể khiến cô run sợ một khi bắt tay vào làm. “Tôi rất muốn có một bất động sản tại Dải Las Vegas một ngày nào đó,” cô ấy lặp lại. “Tôi cũng vậy.” Willie nói. Sau đó, như thể đột nhiên nhớ về những chặng đường của cha mình, cô nói thêm, “nếu giá cả phù hợp.” tháng 2.2019 FORBES việt nam | 107

108 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Nhân tố tự do Khu nghỉ dưỡng sòng bạc mới của Lotte Tour trên đảo Jeju đang nhắm đến mục tiêu sinh lợi, cho dù người Hàn Quốc vẫn chưa được đánh bạc ở đây. Muhammad Cohen

Khu phức hợp nghỉ dưỡng Jeju Dream Tower: tòa tháp đôi sẽ trở thành tòa nhà cao nhất trên đảo Jeju với 38 tầng (hình thiết kế.)

ại tâm đảo Jeju của Hàn Quốc, tọa lạc ngọn núi cao nhất của quốc gia này, Halla, biểu tượng thu hút hàng triệu du khách mỗi năm. Nằm ở trung tâm thành phố Jeju, Jeju Dream Tower hiện nổi tiếng là tòa nhà cao nhất đảo. Tòa nhà 38 tầng này có thể trở thành biểu tượng mới trong hệ thống nghỉ dưỡng sòng bạc ngày càng sầm uất ở châu Á. Để khiến khoản đầu tư 1,4 tỉ đô la Mỹ này thành công, nhà phát triển Lotte Tour cần có những chiến lược đúng đắn trong chính trị địa phương, quan hệ quốc tế và ngành kinh doanh sòng bạc phức tạp chỉ dành tháng 2.2019 FORBES việt nam | 109

FORBES việt nam

lotte

cho khách nước ngoài. Chỉ những người có hộ chiếu nước ngoài mới có thể vào 16 trong số 17 sòng bạc của Hàn Quốc. Kangwon Land là nơi duy nhất dành cho người chơi trong nước, cách Seoul 3,5 tiếng lái xe, có doanh thu 1,3 tỉ đô la Mỹ từ sòng bạc năm ngoái, nhiều hơn doanh thu từ 16 nơi khác cộng lại. Sheldon Adelson, người sáng lập Las Vegas Sands và Steve Wynn, chủ sở hữu Wynn Resorts cho biết sẽ xây dựng các khu nghỉ dưỡng tích hợp có quy mô lớn như khu Marina Bay Sands trị Kim Ki-Byung Shin Jung-Hee giá 5,7 tỉ đô la Mỹ của Singapore, chỉ khi nào Hàn Quốc cho phép công dân của họ đánh bạc ở đó. “Chúng tôi muốn trở thành Marina Bay Sands của đảo Jeju”, Lotte Tour được sáng lập bởi một nhánh của gia tộc Hàn Quốc sở hữu COO của Lotte Tour, Lawrence Teo, thương hiệu nổi tiếng Lotte Group, nhưng ngày nay, cả hai Lotte này đang nói, hi vọng sẽ thu hút được phần được điều hành hoàn toàn độc lập với nhau. lớn du khách Hàn Quốc đến đảo Lotte Group là tập đoàn do Shin Kyuk-Ho, nay đã 96 tuổi, sáng lập nên, Jeju, những người không thể đánh là tập đoàn lớn thứ năm của Hàn Quốc tính theo giá trị tài sản và kinh doanh trong lĩnh vực thực phẩm, tài chính, bán lẻ, du lịch, hóa chất và xây bạc. Tòa tháp đôi sẽ bao gồm khách dựng. Với 64 tỉ đô la Mỹ doanh thu nội địa năm ngoái, đây thực sự là tập sạn Grand Hyatt lớn nhất châu Á đoàn khổng lồ so với công ty con trước đây của nó là Lotte Tour, công ty với 1.600 phòng, sàn hồ bơi lớn nhất đang điều hành siêu thị miễn thuế Dongwha lâu đời nhất Hàn Quốc. Hàn Quốc và khu vực ngắm cảnh Cùng với nhau, hai công ty nhỏ hơn, hiện được quản lý riêng biệt bởi trên tầng thượng có phục vụ ăn anh rể của Shin là Kim Ki-Byung (80 tuổi) và chị gái Jung-Hee (72 tuổi), uống và giải trí về đêm. Cao 169 m, tạo ra khoảng 340 triệu đô la Mỹ trong cùng thời gian. gấp ba lần giới hạn chiều cao thông Lotte Tour tách khỏi tập đoàn năm 2005 nhưng vẫn giữ cái tên nổi thường của các tòa nhà ở Jeju, hai tiếng. Tuy nhiên, hai năm sau, sau khi liên doanh với tập đoàn JTB của tòa tháp đem đến tầm nhìn thông Nhật, Lotte Group gia nhập ngành du lịch và yêu cầu Lotte Tour từ bỏ logo suốt toàn ngọn núi Halla và biển. thương hiệu, cơ bản là ba chữ L trong tiếng Latinh. Lotte Tour từ chối khiến Theo chủ đề “lối sống hiện đại của hai bên có mâu thuẫn công khai. Lotte Tour tiếp tục duy trì tên thương Hàn Quốc,” Dream Tower có những hiệu nhưng được yêu cầu bỏ logo Lotte. đặc trưng như tiệc nướng Hàn Quốc Hiện nay, hai tập đoàn cạnh tranh trực tiếp trong lĩnh vực miễn thuế suốt 24 giờ, các bữa ăn Hàn Quốc nơi Lotte Duty Free thống trị với doanh thu toàn cầu đạt 5,5 tỉ đô la Mỹ và spa dịch vụ xông hơi jjim jil bang năm 2017, theo báo cáo Moodie Davitt. Donghwa xếp sau với 280 triệu đô cộng với trung tâm thời trang thiết la Mỹ. —Grace Chung kế Hàn Quốc mở cửa rất khuya. Tất cả những tiện nghi nói trên sẽ đem đến 3.000 việc làm và Lotte Tour khách Hàn Quốc lẫn nước ngoài, bao gồm các chuyến du cho biết đó là nguồn thuế lớn nhất trên đảo Jeju. ngoạn biển Jeju trên tàu du lịch. “Chúng tôi biết khách Lotte Tour đã dàn xếp thỏa thuận tài chính phức tạp du lịch muốn gì”, Teo, người điều hành Altira Macau cho Jeju Dream Tower, sẽ khai trương vào cuối năm chuyên phục vụ khách VIP của Lawrence Ho, cho biết. 2019, với tập đoàn Greenland của Trung Quốc. Công ty Có thách thức lớn phía trước không liên quan đến vấn Hàn Quốc thành lập vào năm 1971, là đơn vị kinh doanh đề xây dựng: Vào tháng 7, Lotte Tour mua một sòng bạc độc lập với tập đoàn Lotte lớn hơn và nổi tiếng hơn của ở nơi khác trên đảo Jeju, nơi này được cấp phép và họ hi nước này, đang lo liệu chi phí cho tòa tháp khác và tòa vọng sẽ chuyển được giấy phép này cho Dream Tower. nhà chân đế tháp cao tám tầng. Điều này sẽ dẫn đến một cuộc cạnh tranh trên mọi Suốt nhiều thập kỷ, Lotte Tour đã phục vụ cho cả du

TẬP ĐOÀN LOTTE KHÁC

110 | FORBES việt nam tháng 2.2019

phương diện với khu nghỉ dưỡng tích hợp đầu tiên của hòn đảo, Shinhwa World. Năm ngoái, khu nghỉ dưỡng này đã mở con đường chỉ mất nửa tiếng lái xe và mới vừa được cấp giấy phép cho sòng bạc hồi tháng 2. Là đảo núi lửa cách 90 km về phía nam của bán đảo Triều Tiên, Jeju có tất cả những điểm đặc trưng tạo nên sự cạnh tranh khu nghỉ dưỡng: khí hậu ôn hòa hơn so với trên bán đảo, ba di sản thiên nhiên thế giới được UNESCO công nhận cùng cảnh quan tuyệt đẹp với hàng chục sân golf, đường mòn đi bộ và bảo tàng. Chặng bay Jeju-Seoul kéo dài 50 phút là tuyến hàng không bận rộn nhất thế giới, trung bình có 490 chuyến bay hằng ngày. Sân bay quốc tế Jeju cũng kết nối với 19 thành phố trong sáu khu vực pháp lý, và, không giống như các khu vực còn lại của Hàn Quốc, Jeju miễn thị thực cho khách du lịch từ Trung Quốc đại lục và các quốc gia khác – trừ một vài nước đặc biệt. (Jeju là tỉnh được hưởng chế độ tự trị đặc biệt.) Các chuyến bay đến Jeju từ Thượng Hải (một tiếng), Osaka (một tiếng rưỡi), Bắc Kinh và Tokyo (hai tiếng rưỡi) đều ngắn hơn so với bay đến Macau và ít phức tạp hơn đối với người Trung Quốc đại lục, vì họ cần phải xin cấp thị thực để vào Macau. NHƯNG đang có trở ngại đối với sự hấp dẫn đó. Năm 2016, Jeju đạt kỷ lục với 15,9 triệu lượt khách, trong đó có 3,6 triệu lượt khách nước ngoài, 85% trong số đó đến từ Trung Quốc đại lục. Tuy nhiên, sau đó, Hàn Quốc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa THAAD do Hoa Kỳ sản xuất, dẫn đến phản ứng chính thức của Bắc Kinh, khiến lượng du khách Trung Quốc giảm đáng kể – chỉ có 323 nghìn lượt khách trong bảy tháng đầu năm 2018. Bất chấp những con số đáng buồn đó, Shinhwa World vẫn chứng minh được sức hấp dẫn tài chính của các khu nghỉ dưỡng tích hợp. Khu nghỉ dưỡng tích hợp (IR) trị giá 1,5 tỉ đô la Mỹ, do công ty đã niêm yết trên sàn Hong Kong, Landing International, phát triển, bao gồm một công viên theo chủ đề phim hoạt hình Larva của Hàn Quốc, một công viên nước, 1.450 phòng lưu trú thuộc các khách sạn Marriott, Somerset và Landing, cùng 880 phòng đang được xây dựng. Trung tâm hội nghị lớn nhất của Jeju có khu lưu trú tại chỗ, ngoài ra còn có các căn hộ và biệt thự để bán có thể làm hài lòng các khách hàng muốn cư ngụ ở Jeju. Shinhwa World có 154 bàn và 239 máy chơi điện tử, một bước nhảy vọt về số lượng, hơn hẳn mức thông thường của các sòng bạc ở Jeju – vài chục bàn và các máy chơi điện tử được đặt trong không gian sảnh khách sạn cho thuê. Trong sáu tháng đầu năm nay, thậm chí khi không có chương trình nào của Trung Quốc, Landing vẫn báo cáo doanh thu trò chơi (GGR) là 307 triệu đô la Mỹ. Trong khi đó, trong cả năm 2017, GGR của tám sòng bạc của Jeju có tổng trị giá gần 200 triệu đô la Mỹ. Theo báo cáo, Shinhwa World cũng đạt được doanh thu 44

triệu đô la Mỹ từ các hoạt động khác ngoài trò chơi điện tử như phòng khách sạn, điểm tham quan, nhà hàng và buôn bán bất động sản, nhờ lượng khách nội địa Hàn Quốc đến Jeju gia tăng. Grant Govertsen, người phụ trách thị trường châu Á của Union Gaming, ngân hàng đầu tư và tư vấn cho biết, “Kết quả ban đầu của Shinhwa World minh chứng rằng nhiều khả năng, lịch sử sẽ được lặp lại tại Jeju Dream Tower.” (Landing International, công ty mẹ, gặp một vấn đề có vẻ như không liên quan, bắt đầu từ tháng 8, khi chủ tịch sáng lập Yang Zhihui biến mất, theo báo cáo trong hồ sơ cảnh sát, ở Trung Quốc. Là một doanh nhân xuất thân từ tỉnh An Huy, ông đã thành công trong việc lôi kéo các con bạc VIP Trung Quốc đến Shinhwa. Yang tái xuất hồi tháng 11 và công ty tuyên bố rằng ông đã “hỗ trợ bộ phận liên quan của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa trong công tác điều tra.”) Những người tham gia diễn đàn chính sách sòng bạc quốc tế Jeju hồi tháng trước cho rằng bất kỳ tác động nào đến sức hấp dẫn của hòn đảo đối với người Trung Quốc sẽ chỉ là tạm thời. Nhưng thái độ của chính quyền địa phương có thể là một câu chuyện khác. Jeju có phương ngữ, văn hóa và ẩm thực khác biệt với bán đảo, và cư dân nơi này thờ ơ với du lịch – ngay cả khi các quan chức hòn đảo quảng bá nó – và đặc biệt là sòng bạc. Hầu hết các sòng bạc ở Jeju đều do chính quyền Seoul lập ra vào đầu những năm 1990, khi Hàn Quốc phát triển nhờ sự thống trị của quân đội, nhưng đó là thời gian trước khi Jeju nhận được quyền tự trị. Đối mặt với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chậm lại, Seoul đã mở rộng các sòng bạc ở Jeju để kiếm ngoại tệ, theo chuyên gia về khu nghỉ dưỡng tích hợp của ĐH Kyung Hee, ông Won-Seok Seo, chủ tịch diễn đàn, cho biết. Lệnh cấm đánh bạc ở Hàn Quốc khiến sòng bạc trở nên bí ẩn với dân địa phương, tước bỏ trải nghiệm cá nhân của họ về hình ảnh tiêu cực của cờ bạc, nhà xã hội học Jun Pyo Kim của ĐH Quốc gia Jeju cho biết. Thuế sòng bạc chủ yếu để quảng bá du lịch, khiến dân địa phương không được hưởng lợi ích, ông Kim nói thêm. Các thành viên tham gia diễn đàn đồng thuận rằng Jeju cần các khu nghỉ dưỡng tích hợp để duy trì tính cạnh tranh trong khu vực, đặc biệt là với Nhật, nước đang dự kiến mở những khu nghỉ dưỡng phức hợp cao cấp nhất thế giới trong một thập kỷ tới. “Chúng tôi phải sẵn sàng cho tình huống này. Thay vì duy trì như hiện tại hoặc [kinh doanh như bình thường], chúng tôi cần thêm nhiều sòng bạc dưới dạng khu nghỉ dưỡng,” nhà nghiên cứu Kwang-min Jeong từ viện Văn hóa và Du lịch Hàn Quốc cho biết. “Chúng tôi sẽ có quy định nhưng phải có nhiều chính sách mềm dẻo hơn để biến các sòng bạc thành khu nghỉ dưỡng tích hợp.” tháng 2.2019 FORBES việt nam | 111

FORBES việt nam

ngành game

Tạm dừng cuộc chơi Bắc Kinh đang do dự, và các doanh nghiệp lớn cũng như nhỏ đang gặp khó khăn tại một trong những lĩnh vực hàng đầu của Trung Quốc.

im Lee là cựu binh ngành công nghiệp video game của Trung Quốc. Doanh nhân 40 tuổi này từng làm việc cho Electronic Arts của Mỹ với vai trò tổng giám đốc thị trường Trung Quốc. Năm 2014, ông bỏ công việc lương cao để ra mắt công ty trò chơi của riêng mình tại Bắc Kinh. Và khi thị trường trò chơi trực tuyến của đất nước này khởi sắc, quy mô công ty của Lee tăng lên nhanh chóng, với doanh thu tăng 100% trong năm 2017. Nhưng vào tháng 3.2018, sau khi Trung Quốc dừng cấp phép hoạt động cho các trò chơi điện tử tiềm năng cũng như một số trò chơi hiện có mặt trên thị trường, công việc kinh doanh của ông đột nhiên bị xáo trộn. “Chúng tôi gặp rất nhiều khó khăn,” Lee nói về công ty Elevation Point Entertainment của mình. “Các sản phẩm bị trì hoãn vì không lấy được giấy phép. Hiện chúng tôi cố gắng điều chỉnh một số phiên bản trò chơi thành video phát trực tuyến để tìm hướng tăng trưởng mới.” Trung Quốc, với hệ thống quy trình phức tạp nhất, đã tạm dừng phê duyệt các trò chơi dưới danh nghĩa tái cơ cấu hai cơ quan chính phủ chịu trách nhiệm về quy trình này. Nhưng các chuyên gia phân tích cho rằng ý định thực sự của Bắc Kinh là giảm lượng tiền và thời gian dành cho game. Các nhà chức trách đang soạn thảo những biện pháp điều tiết khắc nghiệt hơn, vì họ

112 | FORBES việt nam tháng 2.2019

đổ lỗi rằng trò chơi video là nguyên nhân gây ra các tệ nạn xã hội. Trung Quốc là thị trường trò chơi điện tử lớn nhất thế giới, dự kiến sẽ tạo doanh thu trong nước 38 tỉ đô la Mỹ tính đến cuối năm 2018. Tom Wijman, chuyên gia phân tích thị trường cao cấp tại công ty tư vấn Newzoo, cho biết: “Đã có những lo ngại từ phía chính phủ, về ảnh hưởng của trò chơi đến mọi người.” Hiện tại, giữa bối cảnh chờ đợi chưa từng có, các công ty nhỏ hơn như công ty của Lee đang nóng lòng tìm kiếm lối thoát, và các nhà phát triển có quy mô tầm trung đang sa thải nhân viên để giảm chi phí. Trong khi đó, các công ty lớn hơn như Tencent hay NetEase

ảnh: chesnot/Getty Images

yue wang

công bố ý định cắt giảm số lượng trò chơi trực tuyến, là một phần của kế hoạch quốc gia nhằm giải quyết tỉ lệ cận thị ngày càng tăng liên quan đến tình trạng lạm dụng màn hình. Bắc Kinh không đưa ra giải thích về cách thức hoạt động của các quy định hạn chế, nhưng các chuyên gia phân tích cho biết, số lượng các phiên bản trò chơi đang lưu hành cuối cùng có thể sẽ giảm một nửa. Hiện tại, có đến 7.000 trò chơi đang bị hoãn lại chờ phê duyệt, Cui Chenyu, chuyên gia phân tích tại công ty nghiên cứu IHS Markit, cho biết. “Ngay cả khi Trung Quốc tiến hành phê duyệt trở lại, quá trình này cũng sẽ chậm và không có nhiều trò chơi được cấp phép,” Cui chia sẻ thêm. Một số trò chơi phổ biến nhất của Tencent đang bị hoãn lại. Công ty này không được cấp phép để ra mắt hai phiên bản di động của trò chơi bắn Tương lai thật u ám đối súng sinh tử PlayerUnknown’s với PlayerUnknown’s Battlegrounds (PUBG) – được Battlegrounds, một trò chơi dự đoán sẽ thu hút 160 triệu bị chỉ trích vì quá bạo lực. người chơi ở Trung Quốc – hoặc đưa phiên bản máy tính để bàn của trò chơi Fortnite đã giảm hàng trăm tỉ đô la vốn hóa thị trường khi dự vào Trung Quốc. PUBG, cũng bị chỉ trích là quá đẫm báo tăng trưởng chậm hơn rất nhiều. máu và bạo lực, đang phải đối mặt với viễn cảnh u ám. Nguyên nhân của việc này là do Tencent xin cấp phép Tencent, từng được xem là công ty công nghệ phân phối tại Trung Quốc cho phiên bản trò chơi từ nhà lớn nhất, hiện lâm vào tình thế khó khăn. Truyền phát triển Hàn Quốc Bluehole. Bắc Kinh vẫn đang ngăn thông nhà nước chỉ trích sản phẩm chủ lực của công chặn việc nhập khẩu văn hóa nhằm đáp trả quyết định ty này – trò chơi di động Honor of Kings – làm tăng của Seoul về việc triển khai hệ thống phòng thủ tên lửa hội chứng nghiện trực tuyến ở trẻ vị thành niên, buộc THAAD do Hoa Kỳ phát triển. THAAD rất có khả năng Tencent phải tiến hành xác minh danh tính người chơi tiếp cận lãnh thổ Trung Quốc, gây ra rủi ro quân sự. đồng thời ấn định khoảng thời gian chơi, nhằm hạn chế Giữa bầu không khí thù địch này, PUBG có thể sẽ thời gian chơi của trẻ vị thành viên xuống còn hai tiếng không được cấp phép, thậm chí cho đến cuối năm một ngày. Hồi tháng 8.2018, các nhà chức trách cũng 2019, Charlie Chai, chuyên gia phân tích tại công ty 86 tháng 2.2019 FORBES việt nam | 113

FORBES việt nam

ngành game

Research của Thượng Hải, cho biết. Hiện trò chơi này các công ty nhỏ hơn. Các công ty chịu ảnh hưởng nặng đang cho phép chơi miễn phí nhưng cần được phê duyệt nề nhất bao gồm các nhà phát triển trò chơi bài và xì tố mới có thể tính phí người chơi khi mua trong ứng dụng. (poker). Năm nay, truyền thông nhà nước đã tiết lộ các Việc mất nguồn doanh thu tiềm năng đã khiến tăng chương trình đánh bạc lớn mà họ cho biết có liên quan trưởng trong mảng kinh doanh trò chơi của hãng điện đến các hãng phát triển trò chơi niêm yết ở Hong Kong là thoại thông minh Tencent ở mức thấp kỷ lục, 7% trong Ourgame và Boyaa Interactive. Boyaa không trả lời các quý ba, khiến các nhà đầu tư lo ngại và công ty mất 110 tỉ yêu cầu bình luận lặp lại. Trong hồ sơ ngày 11.5, Ourgame đô la Mỹ vốn hóa thị trường trong năm 2018. cho biết sáu nhân viên thuộc đơn vị bài xì tố đã bị cảnh sát Game chiếm khoảng một nửa tổng thu từ web của bắt giữ và truy tố vì “sử dụng nền tảng trò chơi của công ty Tencent, và công ty đang tăng cường hơn nữa hệ thống để tham gia vào các hoạt động cá nhân trái với luật đánh chống nghiện của mình bằng bạc của PRC”. Trong tuyên bố khác cách yêu cầu, đến cuối tháng qua email, người phát ngôn của 11.2018, một số người chơi phải Ourgame cho biết công ty không có xác minh qua nhận diện khuôn bình luận gì thêm về vấn đề này. mặt trước khi đăng nhập vào Hiện giờ, trong bối cảnh đầy Honor of Kings. Nhưng Tencent thách thức này, Boyaa đã giảm cũng đang đẩy mạnh phát triển gần 30% lượng lao động trong trò chơi ở nước ngoài, chẳng hạn năm 2018, theo hồ sơ trực tuyến như ký kết hợp tác phân phối với của nó. Trong khi đó, Ourgame đã công ty Sea của Singapore và ra sa thải 40% nhân viên của mình. mắt các phiên bản di động của Báo cáo kết quả hoạt động kinh trò chơi PUBG ở Mỹ, cho dù việc doanh gần đây cho thấy, trong đầu tư các khoản lớn vào những nửa đầu năm 2018, công ty “bị suy lĩnh vực này dự kiến sẽ triệt tiêu giảm đáng kể về doanh thu và lợi lợi nhuận từng rất béo bở của nhuận”. Trong một tuyên bố khác công ty. gửi qua email, người phát ngôn Trong khi đó, nguy cơ cũng của Ourgame xác nhận việc sa đang vây kín đối thủ web Trung thải “có liên quan đến môi trường Quốc, NetEase – công ty thậm chí pháp lý hiện tại.” còn chuyên sâu vào trò chơi hơn Tác động tiêu cực đã lan sang cả Tencent. Vào tháng 11.2018, tài chính khởi nghiệp. Một doanh công ty đã ký một thỏa thuận nhân trẻ có họ là Song, hiện điều với nhà phát triển Mỹ Blizzard hành công ty phần mềm ở Thâm Entertainment để tạo ra các Quyến chuyên phát triển các định phiên bản di động nhượng quyền dạng trò chơi bổ sung để nâng của trò chơi máy tính để bàn nổi cao các phiên bản trò chơi hiện —Jim Lee, người sáng lập có cho biết, tính đến nay, doanh tiếng Diablo. Nhưng nếu Trung Quốc không tiếp tục phê duyệt thu đã giảm 1/3 vì các công ty công ty Elevation Point các trò chơi, thì đó sẽ là một vấn khởi nghiệp ngày càng có ít dự án Entertainment. đề lớn đối với cả hai công ty vì các để làm. Hu Bin, đối tác tại công ty phiên bản di động ngay từ đầu đã đầu tư Qiming Venture Partners được thiết kế cho thị trường Trung Quốc, Wijman thuộc của Trung Quốc, nói ông đang thận trọng và đầu tư công ty tư vấn Newzoo cho biết. Tính đến nay, NetEase ít hơn vào lĩnh vực trò chơi. “Hiện giờ, chúng tôi có đã giảm 32% giá trị vốn hóa thị trường. Để bù đắp phần những yêu cầu cao hơn về tính bền vững của công ty,” thiếu hụt, công ty đang đẩy mạnh kinh doanh thương ông cho biết. “Chúng tôi chỉ tìm kiếm những công ty có mại điện tử và tung ra nhiều trò chơi ở thị trường nước các trò chơi thực sự sáng tạo.” ngoài. Trong quý 3.2018, công ty này có được 10% doanh Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực mạo hiểm. “Tôi chắc thu trò chơi từ thị trường bên ngoài Trung Quốc, phần chắn rằng mọi người có thể tìm ra cách giải quyết,” giám lớn nhờ vào thành công gần đây của trò chơi chiến đấu đốc Lee của công ty Elevation Point Entertainment cho sinh tồn Knives Out ở Nhật Bản. biết. “Toàn bộ ngành này sẽ không thể bị khai tử như Đối mặt với tất cả thách thức, Tencent và NetEase thế. Đây chỉ là thời kỳ “ngủ đông” đối với chúng tôi và đang xoay xở để vượt qua khó khăn tốt hơn nhiều so với các công ty sẽ [thích nghi] hết sức để tồn tại.”

“CHÚNG TÔI ĐÃ GẶP RẤT NHIỀU khó khăn.”

114 | FORBES việt nam tháng 2.2019

SAIGON HEAT

THẲNG TIẾN VƯỢT BIỂN LỚN Còn gần ba phút là kết thúc trận đấu, Saigon Heat đang tạm dẫn đối thủ CLS Knight Indonesia với tỉ số 77-75. Trevon Hughes sau khi phát bóng biên cho Burnatowski có một cú cuộn vào phía trong và nhận bóng lại. Một động tác giả ném, sau đó là một cú ném ba điểm – gợi nhớ đến cho bạn sự ngẫu hứng mà những ngôi sao NBA vẫn hay làm. Một pha ném bóng hoàn hảo và không thể chê vào đâu được – kể cả những môi trường đẳng cấp cao nhất. Ở những giây cuối cùng, Justin Young nhận bóng sau tình huống phát bóng biên. Đồng hồ dần đi về những giây cuối cùng – từ 14 giây nhanh chóng trở thành 7 giây còn lại. Để rồi, cầu thủ trung phong hàng đầu VBA quyết định đột phá vào trong với những động tác bước 1-2 của mình, lên rổ chính thức kết lại trận đấu. Đó là hai khoảnh khắc tiêu biểu nhất, kết tinh nhất cho vẻ đẹp của Saigon Heat ở mùa giải này – một đội bóng được xây dựng một cách đầy khoa học của HLV Kyle Julius; một đội bóng kết hợp hoàn hảo giữa những cú ném 3 điểm, khả năng thu hồi bóng (rebound) lẫn sự lăn xả và đột biến của các cầu thủ nội. QUẢ NGỌT ĐẦU MÙA Saigon Heat đang là đội thực hiện thành công nhiều cú ném ba điểm nhất giải ABL, với 119 lần thành công sau 11 trận đã đấu. Trung bình trận, ‘Ông Ba Mươi’ chỉ đứng sau Macau Black Bears (đội có trung bình 13 cú ném 3 điểm thành công/trận) và ngang hàng với ứng cử viên vô địch số một San Miguel Alab Phillipines. Tính riêng thành tích sân nhà, đội bóng ‘Ông Ba Mươi’ có thể tự hào là một trong những đội hay nhất hiện tại với kết quả 5 thắng – 2 thua. Saigon Heat còn là một trong những đội bóng chơi fair-play nhất ABL 9 tính đến thời điểm hiện tại. Tính số lần phạm lỗi mỗi trận đấu, Saigon Heat đứng ở mức thấp nhất giải với 16 lần/trận. NGOẠI BINH: XƯƠNG SỐNG CHO ‘MÁY 3 ĐIỂM’ SAIGON HEAT Ngoại binh luôn là xương sống của bất cứ đội bóng rổ nào tại châu Á do sự khác biệt lớn về mặt thể chất lẫn kỹ năng chơi bóng. Về mặt tuyển chọn ngoại binh, HLV Kyle Julius đã ‘chọn mặt gửi vàng’ rất kỹ càng cho lối chơi ném 3 điểm của mình với sự góp mặt của trung phong Kyle Barone, cầu thủ tiền phong chính đa năng Murphy Burnatowski cùng hậu vệ cầm trịch Trevon Hughes. Thay thế những con số chơi bóng cá nhân của Moses Morgan – người đã gắn bó ba mùa giải với Saigon Heat (16.6 điểm, 6.7 rebound, hiệu suất ném 3 39%) chắc chắn không phải một nhiệm vụ dễ dàng cho Murphy Burnatowski, nhưng cầu thủ người

Canada đã làm tốt hơn thế. Trung bình mỗi trận có cho mình 21.7 điểm, 7.3 thu hồi bóng và 4.2 kiến tạo, Burnatowski đã làm tất cả những gì HLV Kyle Julius cần. Tương tự như vậy, Kyle Barone cũng làm rất tốt ở vị trí trung phong, ghi 21 điểm và thu hồi bóng trung bình 14.2 lần/trận – con số đứng thứ 3 của tất cả các cầu thủ tại ABL 9. Và tất nhiên, cầu thủ xuất sắc nhất của đội bóng Saigon Heat không ai khác chính là Trevon Hughes. Con số ném 3 điểm thành công 49% với tần suất lớn (3.6 lần thành công/trận) khiến khán giả liên tưởng Hughes như một Stephen Curry hay James Harden tại NBA – một cầu thủ có thể một tay thay đổi cả trận đấu. Thành tích trung bình 24 điểm, 6.2 thu hồi bóng và 4.8 kiến tạo đặt anh nằm trong top 3 những hậu vệ hay nhất ABL hiện tại. DÀN HỖ TRỢ ‘TỰ HÀO BÓNG RỔ VIỆT NAM’ Nếu VBA là giải bóng rổ hàng đầu Việt Nam thì Saigon Heat tại giải ABL chính là ‘dải ngân hà’ tập hợp những vì sao tinh tú nhất. Tại ABL9, có tám gương mặt tài năng đến từ VBA góp mặt tại đội bóng ‘Ông Ba Mươi’. Vị trí hậu vệ và tiền phong phụ dưới tay của HLV Kyle Julius luôn đòi hỏi sự đa năng, khả năng thay đổi tốc độ đột ngột cũng như theo người kèm liên tục. May mắn thay, ông có một đội hình đông đảo những ngôi sao VBA hỗ trợ với những cái tên như: Trần Đăng Khoa, Võ Kim Bản (Saigon Heat), Henry Nguyễn, Corey Cilia (Hochiminh City Wings) và Sang Đinh (Cantho Catﬁsh). Trong số những cái tên này, Sang Dinh đang là người được thể hiện nhiều nhất với 24 phút mỗi trận cùng những con số không tồi. Danh sách VBA All-Stars ở ABL 9 còn có sự góp mặt của hai chuyên gia sở hữu kỹ năng phòng ngự hàng đầu là Chris Dierker và Justin Young. Justin Young không mất cho mình quá nhiều thời gian để ghi dấu ấn trước khán giả CIS Arena với pha ghi điểm chốt lại chiến thắng trước CLS Knight Indonesia, còn Chris Dierker vẫn luôn trám rất tròn vai cho vị trí trung phong bất cứ khi nào được yêu cầu. VĨ THANH Với đội hình sở hữu rất nhiều cái tên đình đám của làng bóng rổ quốc gia, có thể nói thành tích của Saigon Heat đang làm cộng đồng trái bóng cam Việt Nam nở mày nở mặt. Mùa giải ABL 9 vẫn còn rất gian nan ở phía trước, nhưng với những gì đã làm được, chúng ta hoàn toàn có quyền mơ mộng vào giấc mơ bay cao của ‘Ông Ba Mươi’ tại đấu trường khu vực.

FORBES việt nam

KIẾN TRÚC

Các nghệ sĩ trẻ làm việc tại nhạc viện Toho Guken ở Tokyo: “Một môi trường ánh sáng tự nhiên thoải mái là điều cần thiết cho các nhạc sĩ.”

116

FORBES việt nam

tháng 2.2019

Thanh âm đi cùng tầm nhìn Một nhạc viện ở Tokyo thể hiện sự giao thoa giữa cải tiến về âm thanh và nguồn ánh sáng rực rỡ. karl shmavonian

èn tuba, vĩ cầm, dương cầm, đàn hạc, kèn trumpet, tất cả nhạc cụ này được chơi cùng lúc trong một tòa nhà. Như vậy là rất ồn, cho dù âm thanh có hay đến đâu đi nữa. Tại nhạc viện Toho Gakuen ở Tokyo, do công ty Nikken Sekkei của Nhật Bản thành lập, không chỉ có âm thanh được quản lý một cách xuất sắc, mà ngôi trường còn tràn ngập ánh sáng tự nhiên. Nhờ đó, nhạc viện là một trong bốn tòa nhà lọt vào chung kết Giải thưởng Viện kiến trúc hoàng gia Anh 2018 được công bố vào cuối tháng 11. (Công trình đoạt giải là Children Village, một trường học ở Brazil, tác phẩm hợp tác của các công ty Aleph Zero + Rosenbaum.) Một thách thức đối với các trường nhạc là giữ cho những nốt nhạc giao hưởng của Brahms không bị lẫn vào giai điệu saxophone của Ornette Coleman phát ra từ phòng bên cạnh. Tomohiko Yamanashi, phó trưởng phòng thiết kế kiến trúc tại Nikken Sekkei – công ty thành lập năm 1900 và đã thiết kế tháp Tokyo và tháp truyền hình Tokyo Sky Tree cùng nhiều dự án khác - giải thích phương pháp: “Tại một trường nhạc thông thường, tường bê tông dày bao quanh phòng học, không cho âm thanh lọt ra ngoài hành lang, đồng thời cũng chặn luôn tầm nhìn, tạo ra bầu không khí giống như trong tù.” Nikken quyết định sáng tạo công nghệ “tường-khoảng trống-tường” giữa các phòng. Các bức tường được làm mỏng đi và lắp các tấm kính lớn, để có thể nhìn xuyên qua căn phòng từ phía hành lang và lấp đầy phòng học với ánh sáng tự nhiên dìu dịu, làm giảm bầu không khí giống như nhà tù. Ánh sáng tự nhiên phong phú là giải pháp đa giác quan cho trường Toho Gakuen School. Yamanashi viện dẫn khái niệm về sự liên kết giác quan : “Họa sĩ Kandinsky thừa nhận rằng ông có thể “nhìn thấy” âm thanh của các nhạc cụ như nhìn thấy màu sắc. Nhà soạn nhạc Erik Satie, trong tác phẩm 4 Ogives của mình, biểu đạt rằng âm nhạc tựa như ánh sáng chiếu rọi kiến trúc đá cũ kỹ. Tôi nghĩ môi trường ánh sáng tự nhiên thoải mái là cần thiết cho các nhạc sĩ.” Toho Gakuen là một bản giao hưởng của các giác quan. tháng 2.2019 FORBES việt nam | 117

Lối sống ĐAM MÊ

Đua về phía trước Nội Mông, New Zealand, ngựa và chó sói có gì chung? Chính là con người đầy thú vị, doanh nhân Lin Lang. Công ty của ông, Rider Horse Group, đang thúc đẩy phát triển ngành chăn nuôi ngựa ở xứ sở kiwi.

uộc gặp gỡ đầu tiên của Andrew Birch với Lin Lang, doanh nhân người Mãn Châu, là vào năm 2012. Birch đứng đầu công ty New Zealand Thoroughbred Marketing, đang ngồi trong văn phòng ở Hamilton khi một người phụ nữ từ bên ngoài bước vào. Cô làm việc cho một công ty cung ứng bác sĩ thú y địa phương, và nói cô đại diện cho một quý ông ở Nội Mông muốn nhập ngựa từ New Zealand. Birch cung cấp thông tin, nhưng “ngay sau khi cô ấy rời đi, tôi phải tìm trên Google Maps để xem Nội Mông ở đâu,” ông kể. Trong vòng một tháng, Lang đã có mặt ở New Zealand, với hành trang là những hướng dẫn về ngựa giống và chuồng ngựa, ông đi khắp nơi để mua 65 con ngựa của tư nhân. Đó là vào tháng 6. Đến tháng 12, ông quay lại mua thêm. Kể từ đó, chủ tịch và giám đốc điều hành của Rider Horse Group, công ty sở hữu trang trại ngựa lớn nhất Trung Quốc, đã trở thành một trong những doanh nghiệp làm ăn thuận lợi nhất trong giới đua ngựa và chăn nuôi ngựa giống ở New Zealand. Ông đã nhân rộng mối quan tâm và đầu tư của Trung Quốc đại lục vào lĩnh vực này, tích cực mua từ tư nhân và mua tại các cuộc đấu giá để trở thành nhà nhập khẩu ngựa New Zealand lớn nhất ở Trung Quốc, đồng thời đưa những khách hàng giàu có từ đại lục đến New Zealand để xem xét thị trường. Ông thuê 15 máy bay kể từ năm 2012 để vận chuyển 1.484 con ngựa. “Khoảng 90% khách

118 | FORBES việt nam tháng 2.2019

ả n h : J e s s i e C a s s o n fo r Fo r b e s

JENNIFER WELLS

hàng của chúng tôi mua ngựa New Zealand,” Lang, 50 tuổi, cho biết thông qua phiên dịch. Úc vẫn là khách hàng nước ngoài mua Thoroughbred (ngựa thuần chủng, hay còn gọi là ngựa Anh, hay ngựa Ăng lê là giống ngựa được lai phối từ những con ngựa đực Ả Rập và ngựa cái của Anh từ cuối thế kỷ 17 ) lớn nhất của New Zealand, chiếm 70% tổng kim ngạch xuất khẩu mùa trước, tiếp theo là Hong Kong và Singapore. Nhưng Trung Quốc đang tiến nhanh đến vị trí thứ 3 và là thị trường mới nổi lớn nhất trong ngành, Lin Lang cho biết: “Cưỡi ngựa là thiên tính.”

Andrew Seabrook, giám đốc điều hành của New Zealand Bloodstock, doanh nghiệp hàng đầu chuyên về ngựa thuần chủng ở Karaka phía nam Auckland, cho biết. Năm ngoái, khách hàng Trung Quốc chiếm 5% số lượng khách mua, góp 3,9 triệu đô la Mỹ vào doanh thu của New Zealand, tăng từ mức không có người mua nào vào sáu năm trước. “Chúng tôi đã mang những chú ngựa Thoroughbred đầu tiên đến Trung Quốc vào năm 1993,” ông cho biết. “Lúc đó, chúng tôi nghĩ rằng thị trường sẽ khởi sắc. Nhưng mãi cho đến khi ông Lang xuất hiện thì điều đó mới thực sự bắt đầu.” Sau lần mua đầu tiên của Lang, cờ Trung Quốc đã được thêm vào khu vực quốc tế tại nhà đấu giá. “Không còn nghi ngờ gì, ông ấy có tầm ảnh hưởng rất đáng kể trong việc giúp mở cửa thị trường Trung Quốc.” Để đi từ văn phòng bên bờ sông của Rider Horse ở Auckland đến trụ sở của công ty trên những thảo nguyên bát ngát vùng Nội Mông, một khu tự trị ở phía bắc Trung Quốc, nơi có nền văn hóa gắn liền với những chú ngựa đã tồn tại hàng ngàn năm, phải mất một ngày. Ngoài một khách sạn và một nhà hàng, khu phức hợp bao gồm một trang trại rộng 8 km 2 với chuồng ngựa, đường đua và khán đài, nhà máy thức ăn chăn nuôi, trung tâm phối giống và buôn bán gia súc, cơ sở thú y và kiểm dịch. Trong đó còn có chuồng cho vật nuôi yêu thích của Lang – hai con sói và một con chim ưng. Họ của ông có cách phát âm giống từ “sói” trong tiếng Trung, vì thế biệt danh tiếng Anh được nhiều người biết đến của ông là Wolf. Xuất thân từ tỉnh Cát Lâm, sau khi tốt nghiệp đại học, Lang làm việc cho một công ty sản xuất xe tải của nhà nước. “Tuy nhiên, vào thập niên 90 ở Trung Quốc thì đó là tình trạng chung,” Victoria Wang, người quản lý ngựa thuần chủng tại Rider Horse, cho biết. “Nhiều người đã bỏ việc nhà nước để bắt đầu kinh doanh riêng.” Ông có một số dự án kinh doanh nhỏ: một doanh nghiệp kinh doanh kem và một doanh nghiệp chế tạo đồ nội thất. Ông kiếm được rất nhiều tiền từ nhà hàng lẩu, sau này ông mở rộng thành chuỗi mười nhà hàng (hiện tại còn bốn nhà hàng), tháng 2.2019 FORBES việt nam | 119

Lối sống ĐAM MÊ

Cuộc sống ở khu chuồng trại. Công ty của Lang là doanh nghiệp lớn nhất về nhập khẩu ngựa New Zealand ở Trung Quốc - 1.484 con ngựa, tính đến nay.

tái đầu tư lợi nhuận vào bất động sản và cuối cùng thành lập câu lạc bộ cưỡi ngựa để thỏa mãn niềm đam mê với ngựa. Ông bắt đầu đua ngựa lai để cạnh tranh với những chủ ngựa khác và thấy vui. Năm 2006, Lang nhận được cuộc điện thoại từ các quan chức ở thị trấn Khoa Nhĩ Thấm thuộc Nội Mông, hứa cấp đất đai và trợ cấp, với điều kiện ông phải tổ chức các hoạt động của câu lạc bộ ở đó để thúc đẩy ngành chăn nuôi ngựa địa phương. Hiện nay, Rider Horse tuyển dụng 700 nhân công ở Khoa Nhĩ Thấm tham gia chăm sóc và buôn bán hơn 4.500 con ngựa – trong đó có 900

120 | FORBES việt nam tháng 2.2019

con Thoroughbred – đồng thời là nhà nhập khẩu và cung cấp ngựa lớn nhất ở Trung Quốc. Tập đoàn này cũng sở hữu khu phức hợp đường đua và chuồng trại ở Hồ Nam để huấn luyện và đua ngựa quanh năm. Rider Horse cho biết họ đạt doanh thu 31 triệu đô la Mỹ năm ngoái, tăng 300% so với bốn năm trước, trong khi lãi ròng đã tăng gấp đôi lên 6,1 triệu đô la Mỹ so với cùng kỳ. Lang nắm giữ cổ phần lớn nhất trong số 21 cổ đông. Công ty này đã trở thành doanh nghiệp đầu tiên trong lĩnh vực chăn nuôi ngựa con của Trung Quốc nhận được vốn đầu tư mạo hiểm và gọi được 72 triệu đô la Mỹ trong năm vòng tài trợ. Từ lâu, ông đã nói về việc niêm yết trên sàn ChiNext của Thâm Quyến – mặc dù ông cho rằng vẫn chưa đến lúc – và điều đó sẽ khiến Rider Horse trở thành công ty chăn nuôi ngựa duy nhất của quốc gia được niêm yết. Cờ bạc vẫn là bất hợp pháp ở Trung Quốc, nhưng sự giàu có đang gia tăng, kèm theo nhận thức ngày càng cao về các môn thể thao liên quan đến ngựa sau Thế vận hội mùa hè 2008 ở Bắc Kinh, đã khiến người dân thấy hứng thú trở lại với ngựa. Bên cạnh việc đáp ứng nhu cầu giải trí về ngựa, công ty còn là một trong những trường đua ngựa lớn nhất của Trung Quốc; các con ngựa đua để giành số tiền thưởng theo quy định. Sau khi phát triển một đội đua nhỏ ở Khoa Nhĩ Thấm, Lang đã phân nhánh, mua nhiều con ngựa ở Mỹ để đua ở Macau. Sau đó, ông chuyển sang New Zealand, bởi vì thỏa thuận thương mại tự do của đất nước này với Trung Quốc, tỉ giá hối đoái thuận lợi, cơ sở hạ tầng sẵn sàng cho việc xuất khẩu gia súc và danh tiếng chất lượng của thị trường này đã thúc đẩy niềm hứng thú của ông. Ông tìm được một thị trường phù hợp để mua nhiều giống ngựa với mức giá thấp, bao gồm ngựa Standardbrbed (ngựa giống tiêu chuẩn) và ngựa Pony (ngựa giống lùn), giúp các chuyên gia phối giống xứ sở kiwi giảm được lượng hàng dư thừa đồng thời đáp ứng nhu cầu về ngựa ở Trung Quốc. Birch của công ty New Zealand Thoroughbred Marketing cho biết: “Họ tất nhiên có tầm nhìn xa trông rộng, và một thị trường để trao đổi mà nếu không có họ, thì nó đã không ra tiền.” Lang đã chi 9,5 triệu đô la Mỹ cho những

con ngựa giống xứ kiwi kể từ năm 2012 và chi những khoản lớn hơn ở New Zealand cho huấn luyện. Bước ngoặt là cuộc đấu giá “rất may mắn” năm 2013 khi ông mua được một chú Thoroughbred nổi tiếng mang tên Mongolian Khan với giá 180 nghìn đô la Mỹ. Hai năm sau, nó trở thành chú ngựa đua đầu tiên thuộc sở hữu Trung Quốc giành chiến thắng trong sự kiện quốc tế Group One và là con ngựa đầu tiên trong gần 30 năm chiến thắng ở cả hai trận derby New Zealand và Úc, thu hút khán giả Trung Quốc đến các sự kiện và giúp gia tăng danh tiếng của Lang ở quê nhà. Ông đã đưa khoảng 190 khách hàng và bạn bè đến New Zealand, và trong số đó có Zhang Yuesheng, người đứng đầu tập đoàn Yulong Investment Group của Trung Quốc, đồng thời là chủ sở hữu ba trang trại ngựa ở Úc cùng một khu trường đua và chuồng trại ở Trung Quốc. Ông ấy là nhà đầu tư đáng kể vào giống Thoroughbred ở New Zealand kể từ năm 2015. Đầu tư của Trung Quốc vào ngựa New Zealand đã tăng gấp đôi trong vài năm qua, Alan Fu, giám đốc điều hành câu lạc bộ đua ngựa Trung Quốc - New Zealand, cho biết. Nhưng năm 2018, Úc đã thay thế New Zealand trở thành nhà cung cấp ngựa lớn thứ hai cho Trung Quốc, sau châu Âu. Lý do chính là năng lực của Úc vượt trội hơn New Zealand trong mảng tiếp thị và tài trợ, ông nói, nhưng ông cũng cảnh báo rằng New Zealand đã trở nên phụ thuộc rất nhiều vào

Rider Horse. Bí quyết là mở rộng thị trường, ông nói thêm. “Chúng tôi đang bắt đầu tạo mối quan hệ đa phương và tạo điều kiện dễ dàng hơn với người mua Trung Quốc.” Hồi tháng 8, Lang đã tiếp quản trại ngựa giống rộng 1,2 km 2 ở Hamilton, nơi ông sẽ nuôi vài con trong số 150 con Thoroughbred mà ông đang sở hữu ở New Zealand. Đây cũng là cơ sở cho sự chuyển đổi chiến lược của tập đoàn sang hình thức chăn nuôi, lĩnh vực mà Lang nhận thấy có lợi nhuận cao nhất. Rider Horse vừa bổ sung chú ngựa đực giống thứ ba vào nhóm ngựa giống ở New Zealand và đã mua 110 chú ngựa cái giống để hỗ trợ chúng. Thế hệ con của chú ngựa Mongolian Khan (hiện đã “về hưu”) sẽ được bán vào tháng tới và dự kiến sẽ nổi tiếng rộng rãi. Để hỗ trợ phát triển cho các chủ sở hữu ngựa cái giống ở Đảo Nam, nơi ngành chăn nuôi ngựa đang lụi tàn, Lang đang đề nghị mua những chú ngựa con khỏe mạnh được phối giống từ chú ngựa giống Mongolian Falcon của mình với giá 6.800 đô la Mỹ, một khoản lời khổng lồ so với mức phí dịch vụ 2.000 đô la Mỹ. Trước mắt, Rider Horse tập trung chủ yếu vào New Zealand, nhưng về lâu dài, công ty sẽ bán thế hệ ngựa thuộc dòng dõi những con ngựa hàng đầu không chỉ ở New Zealand mà còn ở Úc và Bắc bán cầu. Đối với Lang, mọi thứ đều xoay quanh ngựa. “Cưỡi ngựa là thiên tính”, người đàn ông đã kết hôn và có bốn người con, cho biết.

Lin Lang nắm giữ cổ phần lớn nhất trong số 21 cổ đông. Công ty này đã trở thành doanh nghiệp đầu tiên trong lĩnh vực chăn nuôi ngựa con của Trung Quốc nhận được vốn đầu tư mạo hiểm và gọi được 72 triệu đô la Mỹ trong năm vòng tài trợ.

Năm 2018, Quốc Cơ – Quốc Nghiệp lập kỷ lục Guinness thế giới: bịt mắt, đầu-chồng-đầu đi xuống 10 bậc thang và đi ngược lên 10 bậc thang. trong 53.97 giây.

122 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Lối sống Quốc Cơ — Quốc Nghiệp

Gia đình “hoàng tử xiếc” Sức mạnh ý chí, quyết tâm, khổ luyện và năng khiếu giúp hai anh em họ Giang khẳng định tên tuổi trong làng xiếc quốc tế.

N ảnh: tư liệu

minh thư

gôi nhà nơi mẹ cha Quốc Cơ, Quốc Nghiệp sống nằm trong con hẻm nhỏ đông đúc tại Quận 6 ở Sài Gòn. Gạch men trắng lát tường sạch bóng, bên cạnh các hình trang trí motif Trung Hoa là những bức ảnh khi luyện tập, biểu diễn của ba thế hệ được treo trang trọng cùng các giải thưởng, khoảnh khắc gia đình yêu thương gắn bó trong hơn 30 năm chung sống cùng mái nhà. Hàng chục chiếc cúp chiến thắng của hai anh em họ Giang được cha mẹ chăm chút, bày biện cẩn thận trong tủ kính. Quốc Nghiệp có dáng vẻ uyển chuyển và vững chãi, mặc bộ quần áo thể thao tối màu, không phô diễn vẻ đẹp cơ bắp vốn là thế mạnh sở trường trên sân khấu. Anh gọi cha mình là “đại sư huynh” đầy thân mật. Quanh phòng khách có rất nhiều camera quan sát, Nghiệp và cha – ông Giang Kiếm Thanh bật cười “cả nhà này ai cũng mê camera quan sát, và sợ trộm, riêng phòng này có 6 cái, cả nhà này có hơn 20 cái.” Thực tế, “đam mê” hay “sợ trộm” chỉ là cách nói vui, những chuyến lưu diễn xa nhà thường xuyên của hai anh em Cơ – Nghiệp và người con gái Mỹ Phụng đang sống bên Pháp là lý do ông Thanh lắp camera để “cả gia đình dù ở đâu cũng thấy nhau, không xa mặt cách lòng”. Sinh thành trong gia đình “sơn đông mãi

võ” (biểu diễn võ thuật và xiếc để bán thuốc đông y gia truyền), ba chị em Mỹ Phụng, Quốc Cơ, Quốc Nghiệp đã theo ông nội và cha đi diễn ở các làng xã từ thuở lên năm. Lên sáu, ba chị em được học võ, nhào lộn, một phần là để rèn luyện sức khỏe phần để biểu diễn cùng gia đình. “Lần đầu cả nhà đi diễn với nhau năm 1990, lúc đó ông nội múa võ Thiếu Lâm, tôi diễn tạ, Mỹ Phụng, Quốc Cơ, Quốc Nghiệp múa võ”, ông Thanh giọng hào sảng nhớ lại. “Dòng họ Giang đã truyền được gen tốt cho các thế hệ kế tiếp, bởi sức khỏe là điều kiện tiên quyết trong nghề này,” ông Giang Kiếm Thanh nói về gia tộc mình. Ông chia sẻ bí quyết dạy con với “năm “không”: không sợ đau, không sợ mệt, không ngừng, không từ bỏ, không gấp gáp. Bí quyết ấy, cùng tình yêu thương và cách hướng con vào kỷ luật tập luyện mỗi ngày với sự tập trung, nghiêm túc giúp các con có thành tựu như hôm nay. “Trong đầu mình chỉ nghĩ tới xiếc, không thể làm việc gì khác tốt hơn được,” Quốc Nghiệp vừa nói, vừa chỉ tay lên lầu, nơi Cơ bị bệnh phải cách ly và Nghiệp vẫn đeo khẩu trang vào tập cùng, vì “không tập không chịu được.” Tập luyện đã trở thành thói quen sống và là cách duy nhất để “cứng nghề” và để giỏi, bởi “khi giỏi là có tất cả”, Quốc Nghiệp và ông Thanh cho biết. Sống trong môi trường “con nhà nòi”, hai tháng 2.2019 FORBES việt nam | 123

Lối sống Gia đình “Hoàng tử Xiếc”

dự định tương lai 1. Dự định trình diễn kỷ lục Guinness tại TP.HCM. Quốc Cơ - Quốc Nghiệp hi vọng sẽ phá được kỷ lục của chính mình từng lập năm 2016 tại Tây Ban Nha. 2. Quốc Cơ - Quốc Nghiệp sẽ diễn chính trong bộ phim về cuộc đời mình. Dự án sẽ được bấm máy tại Việt Nam vào tháng 9.2019 do nhà sản xuất, đạo diễn Phan Việt Quốc Huy và đạo diễn Oliver (Pháp) phối hợp thực hiện. 3. Sau những năm lưu diễn quốc tế và được vinh danh ở nước ngoài, hai anh em họ Giang dự định chỉ biểu diễn tại Việt Nam trong những năm tới. 4. Truyền dạy các kỹ thuật, tiết mục biểu diễn cho thế hệ trẻ. 5. Phát triển kinh doanh sản phẩm thuốc xoa bóp gia truyền: đây là sản phẩm nuôi sống gia đình họ Giang khi di cư sang Campuchia trong cuộc kháng chiến chống Pháp và khi về lại Việt Nam (sau cuộc nội chiến Khmer Đỏ tại đất nước này).

anh em Quốc Cơ, Quốc Nghiệp tiếp nhận tâm huyết của gia đình, nguồn năng lượng yêu nghề, sự hướng dẫn chỉ bảo cùng ý chí siêu luyện tập từ ông cha mà không cần bất cứ lời nhắc nhở hay hành động nào. “Kế nghiệp là niềm tự hào,” Quốc Nghiệp nói. 2019 đánh dấu 20 năm tuổi nghề của Quốc

Cơ – Quốc Nghiệp. Năm 1999, lần đầu tiên được tiếp xúc với xiếc, hai anh em họ Giang nhận ra “một thế giới khác.” Thấy các con “hứng cảm, thích thú”, ông Thanh tìm đến đoàn xiếc TP.HCM để các con theo học. “Chăm chỉ, năng khiếu có sẵn – dạy một biết năm, rất thông minh – tiếp thu cực nhanh,” thầy giáo Nguyễn Quý Toại – người đầu tiên biểu diễn và huấn luyện tiết mục Sức mạnh đôi tay (hand-to-hand balance) ở Việt Nam đã nói về hai anh em họ Giang như thế. Ông không thể tưởng tượng được với những kiến thức cơ bản ông dạy hai anh em trong hai năm 2003 – 2004, đã tạo tiền đề cho sự phát triển tới màn biểu diễn đầuchồng-đầu (head-to-head balance) về sau. “Dạy các em vốn liếng kỹ thuật để duy trì phát triển nghề, nhưng không ngờ các em giỏi quá, tự luyện tập và vượt mọi khó khăn để đạt được kỹ thuật cao hơn,” ông nói. Năm 2006, sau ba năm tập tiết mục đầu-chồng-đầu, hai anh em tự chạy xe máy xuống Đồng Nai với thù lao 500 ngàn đồng, nhưng sau đó được nhận xét là: “Đừng bao giờ diễn tiết mục này nữa, dở quá”! Sự chối bỏ của nhà tổ chức sự kiện 13 năm trước chính là động lực để hai anh em họ Giang

124 | FORBES việt nam tháng 2.2019

tìm tòi và cố gắng không ngừng. “Nghệ sĩ xiếc thường diễn phụ chờ ca sĩ chính, trong khi khán giả không ai chú ý,” Nghiệp trầm giọng nói về quá khứ. Suốt thời gian khó khăn, kể cả khi không có lịch biểu diễn, Cơ và Nghiệp vẫn tập luyện với niềm tin “một ngày nào đó mình sẽ nổi tiếng, khán giả sẽ phải ngừng lại để chiêm ngưỡng và ngưỡng mộ mình, thế giới cần những người kiên cường bền bỉ như mình.” Thời gian khổ luyện đã đưa hai cậu bé tập Thiếu Lâm, thích nhào lộn ngày nào trở thành những nghệ sĩ xiếc hạng A trên sân khấu quốc tế. Gần 10 năm thi đấu và trình diễn ở nước ngoài, quãng thời gian từ khoảng 2010 trở lại đây đã chứng kiến sự bứt phá ngoạn mục của hai hoàng tử xiếc. Quốc Cơ, Quốc Nghiệp đã chạm tới mọi đỉnh cao trong nghề mà tất cả các nghệ sĩ xiếc trên thế giới đều mơ ước. Kỷ lục Guinness thế giới năm 2016 và 2018 là dấu mốc quan trọng nhất trong chặng đường dài về ý chí kiên cường, luyện tập bền bỉ gần 20 năm của họ. “Người ta mở mắt đầuchồng-đầu đã khó, Quốc Cơ, Quốc Nghiệp lại còn bịt mắt để biểu diễn thì quá siêu đẳng, kỹ thuật không thể chỉ nói là hoàn thiện mà đã ngấm vào người nhuần nhuyễn, hai người trở thành một thực thể thống nhất”, thầy Quý Toại nói về hai anh em họ Giang trong kỷ lục Guinness thế giới năm 2018. Điểm nhấn tiếp theo trong sự nghiệp là bảy cú nhảy qua sáu chiếc cột, cực kỳ nguy hiểm tại cuộc thi Tìm kiếm tài năng Vương quốc Anh (Britain’s Got Talent), tháng 6.2018. Quốc Cơ, Quốc Nghiệp đã ký vào tờ

ảnh: tư liệu

Từ trái sang: “Ba là người chúng tôi tin tưởng nhất. Nếu không phải ông là người giữ dây bảo hiểm, có thể hai anh em tôi đã mất mạng rồi”; Năm 2012, ba thế hệ gồm cụ Giang Hải Long (92 tuổi), cha Giang Kiếm Thanh và hai con trai Cơ-Nghiệp.

giấy sinh tử để thực hiện màn trình diễn này. Sau này, vợ Nghiệp, ca sĩ Ngọc Mai mới dám chia sẻ với chồng rằng “khi tiễn anh ra sân bay, em đã tự nói với mình đây có thể là lần cuối được nhìn thấy anh trong đời.” Cú nhảy của màn biểu diễn đầu-chồng-đầu đã đem lại vinh quang cho nghệ thuật xiếc Việt Nam nói riêng và Việt Nam nói chung. “Đây là cú nhảy của Việt Nam,” Quốc Nghiệp nói. Nếu ca sĩ có thể hát tới khi họ lớn tuổi, nghệ sĩ xiếc chỉ giới hạn ở khoảng 30. “Vì sức khỏe, chấn thương và vẻ đẹp ngoại hình không cho phép,” Quốc Nghiệp chia sẻ về sự “bạc” trong nghề. Người giữ nghề nhưng không giữ được tuổi. “15 năm luyện tập bài đầu-chồng-đầu, mỗi bước đi là xương sống của hai anh em đã bị ảnh hưởng”, anh vừa nói vừa chạm tay lên những đốt sống cổ. Những chấn thương qua nhiều năm, thực sự nghiêm trọng, đặc biệt sau ba cú ngã sinh tử khi Quốc Cơ bước trượt và trượt chân lúc bước cầu thang, đầu Quốc Nghiệp cắm thẳng xuống đất. Chi phí khám chữa bệnh, những chấn thương, đau đớn, những quãng thời gian khó khăn là “không thể tính hết được”. Quốc Nghiệp không từ chối bất kỳ một câu hỏi nào, kể cả những con số nói lên giá

trị thương hiệu của anh em họ Giang. “20 ngàn đô la Mỹ trong thành phố và 25 ngàn đô la Mỹ nếu đi ngoại tỉnh” là mức thù lao của họ trong năm 2018. Mặc dù các nhãn hàng và các đại lý quảng cáo đều “hốt hoảng chạy mất khi nghe thấy con số này”, nhưng Nghiệp tin rằng, đây là con số “đưa xiếc về đúng vị trí của nó.” “Đó là sự ngưỡng mộ, là sự tôn trọng công sức khổ luyện trong hơn hai mươi năm qua của khán giả đối với Quốc Cơ – Quốc Nghiệp, là những lần đánh cược sinh mạng của anh em,” anh nói. Năm nay Quốc Cơ bước sang tuổi 35 và Quốc Nghiệp sang tuổi 30. Ở độ tuổi này, nghệ sĩ quốc tế đã lui về sau sân khấu, dạy dỗ và nâng bước các thế hệ kế tiếp. “Mình cũng đang bắt đầu, đầu tiên là với những đứa con trong gia đình”, Nghiệp vừa nói vừa nâng bổng đứa con trai gần hai tuổi của anh Cơ lên bàn tay, đứa trẻ giữ thăng bằng, xoay tròn rồi đứng lên ngồi xuống. “Nghề cho mình tất cả. Có nghề, đi đâu cũng không sợ. Những đứa con nhìn mình thì sau này nó có thể tiến lên, như mình nhìn cha mình trước kia”, Quốc Nghiệp cười hạnh phúc và nhìn lên những bức ảnh gia đình.

dấu ấn quốc tế 2009 Giải nhất “Tài năng xiếc trẻ ba nước Đông Dương” – giải thưởng mở đầu cho việc tỏa sáng trên sân khấu xiếc của hai anh em họ Giang. 2010 Giải Vàng duy nhất tại liên hoan Xiếc quốc tế tại Hà Nội. 2011 • Chương trình “Xiếc Mùa Đông” – Chương trình xiếc lớn nhất tại Đức. • Giải Grand Pix tại liên hoan Xiếc quốc tế tại Cuba. • Giải Sư Tử Bạc tại liên hoan Xiếc tại Hà Bắc, Trung Quốc. • Giải Bạc tại liên hoan Xiếc quốc tế tại Ý.

2012 • Giải Gấu Bạc tại liên hoan Xiếc tại Izhev, Nga. • Quốc Cơ đón nhận danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. • Kỷ lục Việt Nam: 2 anh em ruột nhận nhiều giải thưởng quốc tế nhất của Xiếc Việt Nam. 2013 Liên hoan Xiếc Monaco – liên hoan xiếc lớn nhất và danh giá nhất thế giới. 2016 • Quốc Nghiệp đón nhận danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú. • Liveshow Anh em – Sức mạnh đôi tay, Tp.HCM. • Phá kỷ lục Guinness thế giới:

đầu-chồng-đầu bước lên 90 bậc cầu thang trong 52 giây tại Nhà thờ Girona, Tây Ban Nha. 2017 Á quân chương trình truyền hình It’s Show Time, Đức. 2018 • Tại Ý, lập kỷ lục Guinness thế giới: bịt mắt, đầu-chồng-đầu đi xuống 10 bậc thang và đi ngược lên 10 bậc thang trong 53.97 giây. • Lọt vào chung kết cuộc thi Britain’s Got Talent.

tháng 2.2019 FORBES việt nam | 125

phong cách

Ưu đãi hấp dẫn từ Land Rover Việt Nam Land Rover Việt Nam đang thực hiện chương trình bán hàng ưu đãi Tết dành cho Range Rover Evoque và Discovery Sport. Cụ thể, giảm giá 200 triệu đồng cho mẫu Range Rover Evoque. Với mẫu xe Discovery Sport sẽ được tặng 01 năm bảo hiểm vật chất, gói phủ Supaguard hoặc gói phụ kiện trị giá 15 triệu đồng. Chương trình được áp dụng tại hệ thống các nhà phân phối chính hãng từ nay cho đến hết ngày 31.01.2019. Range Rover Evoque là mẫu xe SUV hạng sang được ưu chuộng và có doanh số bán chạy nhất trên toàn cầu. Với khả năng linh hoạt và off-road hiếm có của một mẫu xe SUV đô thị, Range Rover

chinh phục nhóm đối tượng khách trẻ và yêu cầu cao đối với một mẫu xe gia đình 5 chỗ, sang trọng, tính linh hoạt cao khi đi trong đô thị, và đặc biệt khả năng lội nước lên đến 50 cm – một tính năng rất hữu ích trong thực trạng môi trường đô thị tại các thành phố lớn như hiện nay. Discovery Sport là mẫu xe thuộc dòng sản phẩm Discovery mang trong mình gene off-road đặc trưng nhất của gia đình Land Rover. Là mẫu xe dành cho gia đình với 5 chỗ (hoặc tùy chọn 5+2 chỗ) với cá tính phóng khoáng hơn, ưa trải nghiệm, đa dụng hơn, là mẫu xe thứ hai của Land Rover được ưu chuộng trên toàn cầu bởi tính đa dụng và khả năng lội nước lên đến 60 centimet.

Guirlande de Cartier – kiệt tác của sự sáng tạo Một lần nữa Cartier lại đem đến những kiệt tác mang tính sáng tạo độc đáo đem lại vẻ đẹp toàn diện từ hình thức cho đến chức năng của thiết kế mới nhất từ Maison. Là một sự sáng tạo làm từ chất liệu da, Cartier đang viết nên một trang sử mới trong dòng túi trang sức của những năm 1910, chiếc túi phong cách Must De Cartier vào cuối những năm 1960 và nét đa dạng của các bộ sưu tập của những năm 2000. Guirlande De Cartier là chiếc túi mang đậm nét Maison với thiết kế tám mặt được chạm khắc tinh xảo bằng chất liệu da bê cao cấp. Đặc biệt, phần viền mỗi mặt túi được điểm xuyết bằng những họa tiết vàng độc đáo tạo nên sự sang trọng cho chiếc túi Guirlande De Cartier. Bộ sưu tập với 3 kích thước ra mắt vào mùa xuân 2019, với 3 tông màu cơ bản (đỏ, đen và xanh), mang tính ứng dụng cao và phù hợp với mọi độ tuổi, và lớp lót nhung đen bên trong đã được đổi thành chất liệu da mềm mại. Những đường nét tinh tế mà Guirlande De Cartier đem lại thể hiện sự nữ tính tuyệt đối cho người dùng. Đây không chỉ là chiếc túi xách đơn thuần mà là món phụ kiện độc đáo mang đến sự sang trọng và phong thái cho người dùng. 126 | FORBES việt nam tháng 2.2019

Khai trương showroom Nguyễn Văn Hưởng và ra mắt “thư viện kiến trúc & thiết kế adl” Tập đoàn nội thất AKA vừa chính thức khai trương showroom mới của thương hiệu Nhà Xinh tại trung tâm quận 2, TP.HCM. Cũng tại showroom này, AKA ra mắt “Thư viện Kiến trúc & Thiết kế ADL” với mô hình quản trị tư nhân nhưng miễn phí hoàn toàn cho cộng đồng. Thư viện ADL chiếm toàn bộ tầng 4 của tòa nhà với hệ thống điều hòa không khí 24/24 và những tiện ích hàng đầu, được thành lập với mong muốn tạo nên sân chơi, nơi trau dồi kiến thức bổ ích cho giới kiến trúc sư, các nhà thiết kế nội thất và đặc biệt là đội ngũ sinh viên chuyên ngành lúc nào cũng khao khát được tiếp cận nhiều hơn với nền tảng tri thức cập nhật của thế giới. Thư viện được sáng lập bởi doanh nhân Lý Quí Trung, tổng giám đốc thương hiệu Nhà Xinh và tập đoàn nội thất AKA. Các đầu sách trong thư viện xuất phát từ nhiều nguồn khác nhau, trong đó có sự đóng góp vô cùng quý báu của những người bạn, những người ủng hộ cho sự đọc, cho sự tiến bộ của tri thức và xã hội. Địa chỉ: Showroom Nhà Xinh, Số 199C Nguyễn Văn Hưởng, P. Thảo Điền, Q.2, TP.HCM.

Café Central đã có mặt tại đường Pasteur

slpc chào đón hai nghệ sĩ gốc Việt đoạt giải Emmy và Grammy về VN Sân khấu Soul Live Project Complex (SLPC) vừa chào đón sự trở về của hai nghệ sĩ gốc Việt danh tiếng: “phù thủy trumpet” Cường Vũ – người từng được viện Thu âm Nghệ thuật và Khoa học quốc gia của Hoa Kỳ vinh danh đến 2 lần khi nhận giải thưởng Grammy và nữ nghệ sĩ đàn dân tộc Vân–Ánh Võ – người mang tiếng đàn tranh, đàn bầu của Việt Nam rạng danh trên bản đồ âm nhạc thế giới. Năm 2009, Vân-Ánh cũng nhận một giải Emmy – giải thưởng danh giá của ngành truyền hình Mỹ ở hạng mục Nhạc phim tài liệu xuất sắc nhất. Ngày 16. 1.2019, chương trình “nghệ sĩ Vân-Ánh Võ and Blood Moon Orchestra” đã thể hiện sự kết hợp âm nhạc độc đáo của nghệ sĩ nhạc cụ dân tộc Việt Nam Vân-Ánh Võ, rapper Dem One, và vũ công breakdance NastyRay. Âm nhạc của họ vượt khỏi những giới hạn của hip-hop và world music để tạo ra một không gian âm thanh độc đáo và ấn tượng mà khán giả Việt Nam hiếm khi được trải nghiệm. Trong đêm nhạc đầu tiên tại Việt Nam của nghệ sĩ gốc Việt 2 lần nhận giải Grammy, Cường Vũ Trio Live đã mang đến đêm nhạc với những giai điệu đầy ngẫu hứng, cháy bỏng và hấp dẫn, với sự kết hợp của Cường Vũ và nghệ sĩ bass Stomu Takeishi và nghệ sĩ trống Ted Poor. Đó là một buổi tối khó quên với âm nhạc tuyệt vời và những tâm hồn đồng điệu.

Café Central Pasteur vừa khai trương tại quận 3, giới thiệu phong vị ẩm thực độc đáo, kết hợp các món ngon Việt Nam và quốc tế, vốn đã tạo nên danh tiếng của thương hiệu Café Central như một trong những địa điểm ẩm thực uy tín nhất thành phố suốt 16 năm qua. địa điểm ẩm thực phong cách này có sức chứa đến 220 khách với 40 chỗ ngồi ngoài trời và ba phòng VIP riêng bên trong. Nhà hàng được thiết kế ấn tượng và hài hòa từ các vật liệu thô mộc mang tông màu ấm của gạch nung để trần và gỗ tự nhiên cùng vàng đồng cao cấp, tạo nên một không gian sang trọng nhưng ấm cúng và độc đáo một điểm hẹn hoàn hảo cho bữa trưa thư thả cùng bạn bè hay bữa tối trang trọng cùng đối tác. Nhà hàng mở cửa hằng ngày, phục vụ bữa sáng, trưa và tối, cùng rất nhiều thức uống hấp dẫn, từ cà phê, trà đặc sản, sinh tố trái cây tươi cho đến rượu vang và cocktail tuyệt hảo. Nhân dịp khai trương, Café Central Pasteur áp dụng suốt tháng 1/2019 chương trình khuyến mãi “Mua 1 Tặng 1” cho tất cả các loại thức uống (ngoại trừ các loại rượu vang và rượu mạnh). Địa chỉ: 202 Pasteur, Q.3, TP.HCM tháng 2.2019 FORBES việt nam | 127

FORBES VIETNAM | Market Place

XUÂN SUM VẦY BÊN GIA ĐÌNH TRƯỚC BIỂN TẠI THE CLIFF RESORT & RESIDENCES

HƯƠNG VỊ THĂNG LONG GIỮA LÒNG THÀNH PHỐ

Mùa xuân - mùa của sự đoàn tụ, sẻ chia niềm vui đang đến gần hơn bao giờ hết. Bên cạnh việc đi thăm hỏi, chúc tết thì cùng gia đình tận hưởng một kỳ nghỉ, tạo nên một kỷ niệm đẹp dịp Tết đến là hoạt động được nhiều người lựa chọn.

Người con đất Bắc xa xứ thương luyến hoài mâm cơm tuổi ấu thơ với vị thơm cay đậm đà của nồi cá chép kho riềng, nét chua thanh êm dịu từ quả sấu non trong bát canh sườn hay đơn giản chỉ là chút nồng nàn bởi lá tía tô xắt nhỏ rắc lên bát cháo hành nóng hổi. Người Sài Thành ai từng nếm qua miếng chả cá Lã Vọng được chế biến công phu từ thịt cá lăng tẩm ướp theo công thức gia vị bí truyền… hay mẹt bún đậu thơm lừng chấm vào chén mắm tôm pha có độ bông và vị ngon khó sánh…

Với mong muốn đem đến cho quý khách những trải nghiệm Tết truyền thống, ý nghĩa, The Cliff Resort & Residences tổ chức các hoạt động đón tết sôi nổi, ấm cúng như: • Lễ hội Bánh Chưng, phố ông đồ, tham gia các trò chơi dân gian ngày 20.01.2019. • Trống hội mừng Xuân và nhận lì xì may mắn ngày 05.02.2019 (mùng 1 Tết). • Tham gia tiệc tối buffet mừng năm mới ngày 07.02.2019 (mùng 3 Tết). Với các hoạt động trên, hy vọng sẽ mang lại cho quý khách một mùa Tết nhiều niềm vui, ngập tràn cảm xúc cùng gia đình tại The Cliff Resort & Residences. The Cliff Resort & Residences | Khu phố 5, phường Phú Hài, Mũi Né, TP. Phan Thiết | 1900 0394 | www.thecliffresort.com.vn | Fb/thecliffvietnam

CHƯƠNG TRÌNH ĐẶC BIỆT CHÀO ĐÓN XUÂN KỶ HỢI TIỆC TỐI ĐÊM GIAO THỪA Giao Thừa chính là khoảng thời gian dành cho gia đình. Hãy cùng nhau thưởng thức những khúc nhạc Xuân và đón chào năm mới thật phong cách tại nhà hàng Cookbook Cafe. Ngày 4 và 5 tháng Hai 2019, từ 17:30 - 21:30, VND 1,288,000++ một khách. ĐÓN CHÀO XUÂN KỶ HỢI Năm nay, hãy cùng gia đình bạn đón một cái Tết thật nhiều kỉ niệm, trải nghiệm ẩm thực đẳng cấp và buffet hải sản tại InterContinental Nha Trang - cho khởi đầu 2019 thật thịnh vượng. Ngày 6 đến 10 tháng Hai 2019, từ 17:30 - 21:30, VND 988,000++ một khách, phục vụ không giới hạn bia và nước ngọt. BỮA TỐI TÌNH NHÂN LÃNG MẠN VÀ SANG TRỌNG Hãy cùng người bạn yêu mến trải nghiệm bữa tối thật lãng mạn và sang trọng. Các đầu bếp tài hoa sẽ chuẩn bị một thực đơn ba món vô cùng tinh tế và quyến rũ, phục vụ trong một không gian sang trọng. Thứ Năm, 14 tháng Hai 2019, từ 17:30 - 21:30, VND 3,500,000++ một cặp đôi, tặng kèm một chai vang Prosecco. +84 258 388 7777 | fb.reservation@icnhatrang.com | nhatrang.intercontinental.com

Du khách quốc tế nức lòng với bát phở bò, đĩa bánh cuốn, tô bún ốc, mẹt bún chả, nem cua bể… Mái ngói xanh lục thanh nhã bằng gốm nung Bát Tràng của Nhà hàng Việt 45 Nguyễn Huệ (tiếp nối thành công của Nhà hàng Việt StarHill - Shop 29 Đường số 10, KP Starhill, Q.7) như một nét bút chấm phá giữa con phố đi bộ hào hoa, hiện đại, nơi mà hương vị Thăng Long giữa lòng thành phố lôi cuốn thực khách gần xa tìm đến, bỏ lại sau lưng sự vội vã, ồn ào, vừa chiêm ngưỡng vừa thưởng thức những món ngon in đậm cốt cách của nền văn hóa xứ kinh kỳ nghìn năm văn hiến.

KHUYNH HƯỚNG LÀM ĐẸP DETOX BẰNG SINH TỐ NƯỚC ÉP TƯƠI Luminus thương hiệu chuyên cung cấp các dòng đồ uống sinh tố, nước ép từ trái cây, rau củ quả nguyên chất, công thức riêng biệt không dùng thêm đường, không sữa đặc, không chất bảo quản nổi trội với dòng Detox-Beauty-Beastmode (Thải độc-Làm đẹp-Tăng năng lượng) thích hợp đa dạng khách hàng muốn thanh lọc, làm đẹp cơ thể từ bên trong với liệu trình hiệu quả ngắn đến dài ngày (3,7,12 ngày Detox…), kể cả dòng uống chuyên dụng cho người luyện tập thể thao. Thông qua các dòng đồ uống đa dạng, Luminus cũng hướng đến môi trường, nâng cao nhận biết giảm thải “nhựa dùng một lần” bằng ly giấy, chai thủy tinh, hạn chế lượng rác thải từ “nhựa một lần” vào môi trường. Với độ phủ sóng rộng rãi tại các sự kiện uy tín lớn nhỏ đem lại nguồn năng lượng dồi dào cho khách hàng đồng thời lan rộng phong cách “sống khỏe, uống khỏe” đến cộng đồng. Chi tiết: www.luminussmoothies.com

TRẢI NGHIỆM ẨM THỰC ĐẦU NĂM TẠI PULLMAN ĐÀ NẴNG

BASTA HIRO – KHÔNG GIAN ẨM THỰC Ý – NHẬT ẤN TƯỢNG GIỮA TRUNG TÂM SÀI GÒN

Năm mới đã đến với nhiều sự khởi đầu tuyệt vời và đầy ngẫu hứng, hãy cùng gia đình và bạn bè đón chào những chương trình ẩm thực quốc tế đặc sắc tại Pullman Đà Nẵng.

Hiromi Yamada là một trong những đầu bếp đi đầu của Nhật Bản trong việc sáng tạo nên những món ăn ‘fusion’ kết hợp giữa Á - Âu, pha trộn tinh hoa ẩm thực của hai nền văn hoá có lịch sử lâu đời nhất thế giới và tạo nên những tuyệt tác làm say mê vị giác của thực khách khó tính nhất.

Vòng quanh ẩm thực nước Ý Vô vàn sự lựa chọn tại quầy thịt nguội và xúc xích Ý, pizza thơm-nóng-giòn đúng chuẩn, quầy pasta đặc biệt với nhiều sự kết hợp món sốt tùy theo khẩu vị, bánh bao kiểu Ý,…kết hợp cùng hương vị đặc biệt của rượu vang từ Ý. Tối thứ Bảy hàng tuần từ 17:30 – 21:30 tại nhà hàng Epice. Giá chỉ VND 780,000 net/ khách bao gồm một đơn vị thức uống, VND 980,000 net/khách bao gồm thức uống theo thực đơn. Tiệc Nướng Ngày Chủ Nhật Các món nướng thơm phức mùi vị khó cưỡng của các món hấp dẫn như rổ hải sản hấp, bánh bao, cá nấu kiểu Tàu và nhiều nhiều nữa . Tối chủ nhật hàng tuần, từ 17:30 đến 21:30 tại nhà hàng Azure Beach Lounge. Giá VND 680,000 net bao gồm một đơn vị nước, VND 880,000 net bao gồm không giới hạn bia, nước trái cây, nước ngọt.

Từ quầy bếp mở, thực khách không chỉ chứng kiến tận mắt đầu bếp chế biến mà còn hít hà hương thơm ngào ngạt từ hải sản tươi sống chế biến cùng pasta, phomat béo ngậy, ăn kèm salad và rượu vang hay bia tươi đều mang tới sự thoả mãn vị giác khó quên! Không gian nhà hàng sang trọng, êm dịu với ánh sáng dịu dàng, thiết kế hiện đại và bí ẩn sẽ mang tới những phút giây thư giãn, thoải mái cho thực khách. Hệ thống nhà hàng Basta Hiro: 1. L3-26, Saigon Centre, 65 Lê Lợi, Q.1, TP.HCM | (028) 3821 8849 2. 74B Hai Bà Trưng, Q.1, TP.HCM | (028) 3521 2985 – (028) 3521 2986

FORBES VIETNAM | Market Place

OCB ĐƯỢC CÔNG NHẬN ĐẠT CHUẨN BASEL II

METFONE INTELLIGENT CONNECT 2019: TẦM NHÌN MỚI VỀ CHUYỂN DỊCH SỐ TẠI CAMPUCHIA

Ngày 26.12.2018, Ngân hàng TMCP Phương Đông (OCB) vừa chính thức được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chấp thuận đạt chuẩn Basel II.

Vào 19 và 20 tháng 2 năm 2019, nhân dịp kỷ niệm 10 năm có mặt tại Campuchia, Metfone, nhà mạng dẫn đầu tại Campuchia sẽ tổ chức sự kiện công nghệ mang tên Metfone Intelligent Connect (MIC) 2019 tại Phnom Penh. “Digital Transformation” – chuyển dịch số sẽ là chủ để chính của sự kiện được diễn ra trong 2 ngày này. Tại đây, những người tham dự có thể trải nghiệm những ứng dụng thông minh mới nhất và cũng sẽ có cơ hội để gặp gỡ những đại diện công nghệ hàng đầu thế giới.

Hiện OCB là một trong những ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam hoàn tất việc triển khai Basel II. Bên cạnh việc hoàn thành thành công Basel II và được NHNN công nhận, OCB còn đạt được nhiều thành công khác trong năm 2018 như: được tổ chức Xếp hạng tín dụng uy tín Moody’s nâng bậc xếp hạng lên B1 ở nhiều hạng mục quan trọng; là Ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam áp dụng thành công nền tảng OMNI Channel (ngân hàng hợp kênh) vào các hoạt động của ngân hàng; liên tiếp nhận 02 giải thưởng từ tạp chí Tài chính Quốc tế (IFM) là Ngân hàng đột phá nhất Việt Nam năm 2018 và nền tảng kênh OMNI mới tốt nhất Việt Nam về sự bứt phá trong áp dụng khoa học công nghệ vào ngành ngân hàng năm 2018. Gần đây nhất, ngày 23.12 vừa qua, OCB đã vinh dự nhận giải thưởng Top 100 Sao Vàng Đất Việt năm 2018. Mới đây, OCB đã được Moody’s nâng bậc xếp hạng tín nhiệm lên mức B1, dựa trên tiêu chí duy trì được tốc độ tăng trưởng cao mà vẫn đảm bảo năng lực tài chính, năng lực vốn và kiểm soát nợ xấu ở mức thấp.

Ở ngày đầu tiên của sự kiện, hàng loạt những màn trình diễn công nghệ đỉnh cao sẽ được diễn ra. MIC 2019 ngày thứ 2 là nơi mà các tín đồ công nghệ, ngoài việc trải nghiệm các sản phẩm công nghệ cao, còn sẽ được gặp gỡ những tên tuổi lớn như Ericsson, Huawei. Sự kiện công nghệ nổi bật nhất đầu năm 2019 tại Campuchia này hứa hẹn là một ngày hội khám phá cho tất cả mọi người. MIC 2019 còn được coi là lời khẳng định của Metfone – “chúng tôi sẵn sàng là người bạn đồng hành với sự phát triển tương lai của Campuchia.”

THẺ TÍN DỤNG QUỐC TẾ SEALADY ĐƯỢC BÌNH CHỌN LÀ “SẢN PHẨM THẺ TÍN DỤNG TIÊU BIỂU CỦA NĂM 2018”

VIETJET MỞ RỘNG MẠNG BAY QUỐC TẾ ĐẾN NHẬT BẢN VỚI ĐƯỜNG BAY THỨ 3 KẾT NỐI HÀ NỘI VÀ TOKYO

SeABank vừa vinh dự nhận giải thưởng “Sản phẩm thẻ tín dụng tiêu biểu của năm 2018” - The Credit Card Product of the Year 2018 của tạp chí danh tiếng Châu Á - The Asian Banker (Singapore). Điểm đặc biệt nhân văn của thẻ SeALady là với mỗi 1.000.000đ khách hàng thanh toán bằng thẻ SeALady, SeABank sẽ trích 2000đ để đóng góp cho quỹ Hỗ trợ bệnh nhân ung thư “Ngày Mai Tươi Sáng” nhằm chia sẻ khó khăn cùng bệnh nhân Ung thư vú. Hiện tại ngân hàng đã ủng hộ 540.000.000đ cho Quỹ.

Trong không khí hân hoan mừng năm mới, hãng hàng không thế hệ mới Vietjet chính thức khai thác đường bay kết nối thủ đô Hà Nội với Tokyo của Nhật Bản. Đây là đường bay thứ 3 giữa Việt Nam và Nhật Bản của hãng nhằm phục vụ nhu cầu đi lại tăng cao của người dân, thúc đẩy du lịch, giao thương và trao đổi văn hóa giữa hai nước.

Với thông điệp “Thật hạnh phúc được là phụ nữ”, thẻ tín dụng quốc tế SeALady Cashback của SeABank mang tới rất nhiều điều thú vị cho các khách hàng. Điểm ưu việt của thẻ là tính năng hoàn tiền với mọi giao dịch chi tiêu, và số tiền hoàn sẽ được trả tự động vào hạn mức thẻ tín dụng của khách hàng.

Lễ khai trương đường bay diễn ra tưng bừng tại sân bay Quốc tế Narita với sự tham dự của ông Vũ Hồng Nam, Đại sứ Việt Nam tại Nhật Bản, ông Yasuo Ishii, đại diện Bộ Đất đai, Hạ tầng, Vận tải và Du lịch Nhật Bản và ông Makoto Natsume, Chủ tịch kiêm Giám đốc Sân bay Quốc tế Narita.

Đường bay Hà Nội – Tokyo (Narita) được khai thác khứ hồi hàng ngày với thời gian bay mỗi chặng khoảng 6 giờ bằng tàu bay mới và hiện đại. Hành khách có Thẻ SeALady sử dụng công nghệ thẻ chip EMV có tiêu chuẩn bảo mật cao nhất mang thể đặt vé tại www.vietjetair.com. Nhằm chào mừng đường bay Hà Nội-Tokyo, tới cho khách hàng những tiện ích tối ưu và hạn chế tối đa các rủi ro có thể phát sinh Vietjet đã dành tặng 1 triệu vé siêu tiết kiệm giá chỉ từ 0 đồng (*) vào tất cả các ngày vàng từ 09.01 đến 11.01.2019 tại website www.vietjetair.com. Vé khuyến mại trong quá trình sử dụng thẻ. Với thẻ SeALady, khách hàng cũng có thể giao dịch tại 24 triệu POS và 1 triệu ATM trên toàn thế giới với đầy đủ các tính năng: rút tiền, thanh áp dụng cho các đường bay Hà Nội – Osaka, TP.HCM – Osaka và Hà Nội – Tokyo. Thời gian bay áp dụng từ ngày 14.02.2019 đến ngày 31.12.2019. toán hàng hóa dịch vụ, chuyển khoản, truy vấn số dư, đổi pin, in sao kê…

BỘ SƯU TẬP QUÀ TẾT 2019 của khách sạn InterContinental Saigon

TINH HOA NAM KỲ Căn biệt thự thời xưa – L’Aura de NamKy ngày nay

Mùa Tết 2019, khách sạn InterContinental Saigon trân trọng cho ra mắt Hộp quà Tết như sự lựa chọn hoàn hảo mà bạn dành cho người thân, gia đình cũng như đối tác.

Thời Pháp thuộc, một số thương nhân, địa chủ giàu có có tư tưởng cấp tiến thường gửi con qua Pháp học. Họ học bác sĩ, luật sư hay công chánh để trở về Việt Nam làm việc.

Có thể nói, Tết cổ truyền là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của người Việt Nam, cũng là biểu tượng của mùa đoàn viên sum họp. Phần quà Tết là món quà ý nghĩa gửi gắm bao lời chúc tốt đẹp, chân thành dành cho những người thân yêu.

Khi trở về họ sống trong những căn biệt thự được xây theo lối kiến trúc Pháp. Những căn nhà được thiết kế rộng rãi thoáng mát với trần cao, cửa sổ lớn để đón nắng gió.

Phần quà bao gồm bánh quy tươi từ đội ngũ bếp bánh của khách sạn, các sản phẩm bánh kẹo có nguyên liệu chất lượng cao, kèm theo phong bao lì xì InterContinental Saigon và 1 thẻ thành viên Gourmet Society ưu đãi 15% cho tất cả các nhà hàng và Spa thuộc khách sạn và khu căn hộ InterContinental Saigon. Năm nay, chúng tôi trân trọng giới thiệu bộ sưu tập quà Tết InterContinental Saigon gồm: Deluxe Hampers: 1,188,000+ VND, Premium Hampers: 1,888,000+ VND, Platinum hampers: 3,488,000+ VND.

Dù ở nhà xây kiểu Pháp nhưng họ vẫn không quên nét văn hóa của người Việt là tục lệ thờ cúng tổ tiên. Chiếc tủ thờ hay bộ trường kỷ tiếp khách được cách tân, đóng theo kiểu Pháp nhưng vẫn dùng gỗ quý và cẩn ốc xà cừ theo kiểu xưa. Từ căn biệt thự cũ kỹ gần 100 năm tuổi. • Chúng tôi đã tái hiện lại không gian của một thời hoàng kim bằng L’Aura de NamKy. • Tái hiện lại văn hóa hào hoa phong nhã của tầng lớp tinh hoa Nam Kỳ đã dần mất dấu. • Làm mới món ăn Việt Nam và kết hợp với món ăn Pháp thành một thực đơn đặc biệt. Địa chỉ: 55 Tú Xương, Phường 7, Quận 3, Tp.HCM | ĐT : (028) 38 888 777

suy ngẫm

Về kinh doanh gia đình “Khi 18 tuổi và tham gia vào việc kinh doanh của gia đình, tôi nhanh chóng nhận ra rằng không dễ như mình tưởng. Tôi phải làm việc với những người thuộc thế hệ cha mình. Tạo dựng niềm tin là điều thiết yếu trong kinh doanh.” —Binod Chaudhary (doanh nhân người Nepal)

“Chúng tôi nhận thấy mình chỉ đơn giản là người quản lý tài sản khi nó được chuyển từ thế hệ này sang thế hệ tiếp theo.” —H. Fisk Johnson (chủ tịch và CEO S.C. Johnson & Son)

“Tôi có thể đã ra đời trong bất kỳ gia đình nào. May mắn là tôi được sinh ra trong một gia đình đặc biệt như gia đình Picasso, và Picasso hóa ra là việc kinh doanh gia đình.”

“Truyền thống giống như một cây cung. Càng kéo căng dây cung, chúng ta càng có thể bắn những mũi tên của sự hiện đại và đổi mới đi xa hơn.” —Giovanni Ferrero

(CEO Ferrero International SA)

“Tôi không thích từ “triều đại”, nhưng nó đúng là như vậy. Công ty không chỉ là một doanh nghiệp. Có rất nhiều thứ đang diễn ra bên trong.” —Jake Dyson (người thừa kế của James Dyson)

—Claude Picasso (nhiếp ảnh gia)

“Khó có một hệ thống di truyền nào tạo ra những năng lực cần thiết để đáp ứng nhu cầu của công chúng và công ty.” —J. Mark Baiada (sáng lập Bayada Home Health Care và dự định hiến tặng công ty cho từ thiện)

130

FORBES việt nam

tháng 2.2019

“Khi tôi tiếp quản việc kinh doanh của gia đình, công ty đã niêm yết được 20 năm. Trong một cuộc họp thường niên đầu tiên tôi dự, một cổ đông đã đứng lên và khuyến cáo rằng tôi nên từ chức.” —Azim Premji (tỉ phú Ấn Độ)

“Tên gia tộc có trong sách lịch sử, vì vậy có những lúc bạn phải đối mặt với điều đó và tự hỏi, ‘Làm thế nào để tôi sống với nó? Tôi có chấp nhận hay không?’ Chuyện đó phức tạp hơn nhiều so với chuyện tiền bạc. Có rất nhiều người giàu có, nhưng chẳng có nơi nào, có lẽ ngoại trừ bụi rậm ở châu Phi, nơi bạn nói ‘Rothschild’ và người ta chẳng thốt lên, ‘À, biết rồi’.” —Ariane de Rothschild, (CEO, ngân hàng Edmond de Rothschild)

nguồn: BY ROBERT W. SERVICE; THE ADVENTURES OF TOM SAWYER, A DANCE WITH DRAGONS, BY GEORGE R.R. MARTIN; ANTONY AND CLEOPATRA, BY WILLIAM SHAKESPEARE; GOLDEN SON, BY PIERCE BROWN; THE LAST SLICE OF RAINBOW, BY JOAN AIKEN; THE KNIGHTS, BY ARISTOPHANES; ITALIAN SHOES, BY HENNING MANKELL; THE HUMAN CONDITION, BY HANNAH ARENDT; photo by: Michael Tullberg/ Getty Images; Jerome Favre/Bloomberg via Getty Images; ERIC PIERMONT/AFP/Getty Images; Simon Dawson/Bloomberg via Getty Images; GIUSEPPE CACACE/AFP/Getty Images; Mark Wilson/Getty Images; Vittorio Zunino Celotto/Getty Images.

Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa.

Sun Plaza Grand World cùng Shophouse Europe được kiến tạo với tầm nhìn dựng xây cho một tương lai vững bền, nơi đặt nền móng cho những giấc mơ thịnh vượng mãi thăng hoa. Một đại lộ xa hoa của những khách sạn, resort; một con đường tơ lụa mới của Châu Á – Thái Bình Dương sẽ là tương lai không xa của phố biển Hạ Long, Bãi Cháy.

MIỀN ĐẤT CỦA NHỮNG

GIẤC MƠ

· Cảm hứng kiến trúc Vienna, Áo – “Trái tim của âm nhạc cổ điển Thế giới” · Tọa lạc tại tọa độ vàng quý hiếm ngay mặt đường huyết mạch duy nhất Hạ Long · Vị thế không dành cho số đông – Kỳ quan trong lòng đại kỳ quan · Thanh toán chỉ từ 3,5 tỷ đồng · Cam kết mua lại 130% giá bán sau 8 năm. (*)

MỘT SẢN PHẨM THUỘC TẬP ĐOÀN VP Hà Nội: Tầng 5, Tòa nhà Sun City, 13 Hai Bà Trưng, Q. Hoàn Kiếm, Hà Nội VP Hạ Long: Kiot B135-B138 Sun World Ha Long Complex, Đường Hạ Long, P. Bãi Cháy, TP. Hạ Long, Quảng Ninh. (*) Áp dụng có điều kiện. Vui lòng liên hệ hotline để biết thêm chi tiết

Tạp chí Forbes Việt Nam số 69 - Chuyển giao thế hệ

Articles inside

đua về phía tr ước

trangu

su y ngẫm

tạm dừng cu ộc chơi

NH ÂNTỐ TỰ DO

bước phát tr iển tiếp theo

trangp

chủ Động chuyển giao

Bộ ba hoàn hảo

tỉ phú có ông chủ mới

va i t rò mới

diện mạo mới

chung một mục t iêu