Afgiftekantoor Gent 1 P003831 Toelating gesloten verpakking B/43
BelgiĂŤ/Belgique P.B. Gent 1 3/6085
Driemaandelijks tijdschrift 37e jaargang JAN-FEBR-MRT 2012 V.U. Martien Bode - Bennesteeg 2 - 9000 Gent
Het Forum van
Vlaamse Vrouwen FVV VZW
Woord vooraf
We kunnen er niet naast kijken: we moeten met zijn allen langer en harder werken om de economische groei opnieuw aan te zwengelen. Sinds de tweede wereldoorlog is de wereldeconomie vijf maal zo groot geworden. En een jaarlijkse groei van amper 1 procent betekent dat de wereldeconomie nog met de helft zal toenemen tegen 2050, wat niet te verzoenen valt met de doelstelling dat we tegen dan het gebruik van fossiele bronnen met 90% hebben afgebouwd. Feit is dat de huidige vorm van groei niet duurzaam is wegens gestoeld op overconsumptie ipv op productieve investeringen. De laatste maanden/jaren zien we dat vanuit de ecologische beweging een sterke golf op gang is gekomen van sociale innovatie: spullen delen, hergebruik van oude stijlen, restylen van oude kleren. Mede als gevolg van de economische terugval is er ook een trend op gang gekomen van deeleconomie. Mensen sparen geld door klerenruil, autodelen, huizenruil, gereedschapsbibliotheken en ‘letsen’, het populaire alternatief voor onze (over)consumptiecultuur van lenen en spenderen!
Voetnoot: Lets staat voor “Local Exchange and Trading System”, vrij vertaald als lokaal uitwisselingssysteem. Martien
FVV • 2
Vlaanderen-Nederland
p. 16
Het hart op de juiste plaats!
n ACTIEF
n Reportages Benedikte, gepassioneerd door hop... of is het “hommel” ? Annick, gepassioneerd door bier… zonder hop Renée: op de bres voor orgaandonatie Jeanine!
4 7 10 14
35 verjaardagskaarsen voor FVV Mol Jan Verheyen ‘Gedurfd: Artiesten versus Vlaanderen’ De Vaganten houden FVV Opwijk boven de doopvont Binnenkort bij het Forum van Vlaamse Vrouwen
26 27 28 30
n Voor u gelezen en beluisterd
n ACTUA Vlaanderen - Nederland Gerard Mercator 1512 - 2012 Cultureel festival kondigt opening van toekomstig Red Star Line Museum aan BOON! 2012
p. 14
16 20 22 24
De vaganten “ONVERWACHT” In Flanders’ Fields Vol. 71 - August De Boeck Antwerps eerherstel voor Peter Benoit Vrouw zijn, hoe doe je dat? Verzamelde gedichten Emily Dickinson Lusthof der muziek
32 33 34 35 36 37
FVV • 3
‘ reportages
Benedikte, gepassioneerd door hop... of is het “hommel” ? Hoewel het hopareaal in en rond Poperinge gedaald is tot 170 hectaren blijven de hopvelden een typisch element in het landschap. Het feit dat de hoptelers hun planten ongeveer 7 meter hoog laten groeien in een zogenaamd draadveld is daar uiteraard niet vreemd aan. Op dit moment zijn er nog 26 hopboeren in het Poperingse. Verwacht wordt dat hun aantal in de komende maanden sterk zal dalen. Het is vijf voor twaalf voor de hopteelt. Wij gingen langs bij Benedikte en Wout, in hun boerderij: “Het Hoppecruyt”.
FVV: Hebben jullie deze boerderij zelf uit de grond gestampt?
Benedikte: Neen hoor, wij zijn langs de kant van Wout al de vierde generatie! FVV: Is het Hoppecruyt een pure hopboerderij?
Benedikte: Wij zijn een actief hopbedrijf maar daarnaast doen we aan klassieke akkerbouw en kweken we vleesvee. FVV: Ik neem aan dat hop gekweekt wordt omwille van het bier?
Benedikte: Een deel van de hop wordt inderdaad gekweekt voor de bierbrouwerij: met name de karakteristieke hopbellen. Deze bellen groeien aan de vrouwelijke plant en bevatten etherische oliën die een bittere smaak geven aan het bier. Een
FVV • 4
nieuwe toepassing van de hopteelt zijn de hopscheuten. De hopscheuten worden gestoken op het ogenblik dat zij nog onder de grond zitten en worden beschouwd als een delicatesse! FVV: M.a.w. bellen en scheuten, het zijn twee aparte teelten?
Benedikte: Inderdaad. Er zijn zelfs bedrijven die geen hop meer telen maar wel hopscheuten. De belangstelling voor hopscheuten neemt trouwens jaar na jaar toe. FVV: Telen jullie beide?
Benedikte: Ja, daarnaast zijn wij gespecialiseerd in aromatische hop. Ons bedrijf teelt zes verschillende soorten hop, met de nadruk op twee specifiek.
FVV: Wie zijn jullie afnemers?
Benedikte: Wij leveren rechtstreeks aan brouwerij Van Honsebrouck in Ingelmunster, brouwerij ’t Anker in Mechelen en uiteraard aan brouwerij Van Eecke in Watou die het beroemde Hommelbier brouwt. FVV: Heb je het hele jaar door werk aan de hopteelt?
Benedikte: Wees daar maar zeker van (lacht). We starten al in januari, wanneer we de resten van de plant verwijderen. De plant groeit zeven meter hoog maar bij de pluk in september snijden we het onderste deel niet af. We laten ongeveer 1 meter staan zodat al het sap mooi kan terugtrekken, want in september is de plant nog niet in haar winterrust. In januari wel en dat kan veel minder kwaad. In februari versnijden we de plant door de uitlopers van de wortel ieder jaar opnieuw af te hakken. Zo blijft de energie in de plant zelf waardoor we zoveel meer hopbellen hebben.
‘
Deze bellen groeien aan de vrouwelijke plant
In maart plukken we de scheuten voor de restaurants. Dan zijn ze mooi groot en krokant. Maart is ontzettend druk voor ons want dan moeten alle palen gecontroleerd worden, net als de bedrading bovenaan. Daarna kunnen we beginnen met het monteren van de klimdraadjes. Dat gebeurt met een lift met kooi waarin twee personen staan. Daarna moeten de draadjes onderaan vastgemaakt worden. Dat is een heel intensief werk dat meestal door vrouwen gedaan wordt. De draden worden één voor één vastgemaakt aan een ankertje in de grond. In april schieten de hopscheuten omhoog, die moeten we aanleiden aan de draadjes. Vanaf half mei tot eind juni blijven we door de rijen lopen om de hopscheuten aan de draden te leiden. In juli
en augustus is het matig kalm. Dan controleren we op en zoeken we naar beestjes en in september is er dan het hoogtepunt: de pluk! In oktober, november en december leveren we onze hop aan de brouwerijen. FVV: Ons land is het bierland bij uitstek... kan het kleine arsenaal hopkwekers voldoen aan de vraag naar hop vanwege de brouwerijen?
Benedikte: Neen joh. In Vlaanderen werd hop vooral geteeld in de streek van Aalst en Asse, maar daar verdween de laatste in 2003. Wij zijn de laatste der Mohikanen! De hop wordt vooral ingevoerd uit het buitenland. FVV: Ik neem aan uit bierland bij uistek Duitsland?
Benedikte: Juist. Let wel, ook in Duitsland wordt ten opzichte van vroeger veel minder hop gekweekt. Toch is het nog steeds het grootste hop producerende land ter wereld. Duitsland en de voormalige Oostbloklanden telen voornamelijk bittere hopsoorten, die nodig zijn om pilsen te brouwen. Hun hopsoorten zijn heel bitter, vanwege het warme landklimaat. Wij leven in een zeeklimaat, wat ideaal is om aromatische hopsoorten te telen. Aromatische hopsoorten worden gebruikt om hoge gisting streekbieren te brouwen … iets wat we in ons land massaal nodig hebben dus. FVV: Hoe verklaar je de achteruitgang van de hopteelt in ons land?
Benedikte: Tja, er is de concurrentie uit het buitenland; er is het feit dat de kennis niet meer doorgegeven wordt: in onze landbouwscholen wordt het kweken van hop niet meer aangeleerd, met als gevolg dat niemand nog weet hoe het moet. De boeren hebben een kapitale fout gemaakt door zich vast te ankeren in één hopsoort. Wij durven te experimenteren. Bovendien leveren wij rechtstreeks aan de brouwerijen zonder tussenpersoon. Op die manier kunnen we direct inspelen op de wensen van de klant! FVV: Tot slot: hoe zien jullie de toekomst van ’t Hoppecruyt?
Benedikte: Wij hebben goeie hoop dat Roel, onze zoon van 13 de boerderij zal verder zetten. Hij is van plan om tuinbouwschool te volgen en … een stage bij bevriende hopboeren in Duitsland ziet hij volledig zitten. FVV: Super!
FVV • 5
‘ reportages Gemarineerde zalm met hopscheuten Voor 4 personen:
HOMMELES! OVER SPRAAK VERWARRING EN SAPPIG TAALGEBRUIK...
480 gram zeer fijn gesneden rauwe zalm, 160 gram rauwe hopscheuten, peper, zout en bieslook
Martien
Wees niet verwonderd wanneer je in Poperinge hoort praten over hommel en jij spontaan aan een bij denkt terwijl je gesprekspartner het over hop heeft. In het Poperingse dialect spreekt men namelijk over hommel. Vandaar het Hommelbier dat in Poperinge gebrouwen wordt. Het feit dat de Poperingenaren over hommel spreken, is trouwens niet zo vreemd als je denkt. De Latijnse benaming voor hop of hoppe is immers humulus lupulus. Met een scheutje verbastering en de tand des tijds die zijn werk doet, is de stap tussen humulus en hommel snel gezet! De hopnijverheid heeft tot een heel rijke woordenschat geleid. Zeker in combinatie met het bijzonder sappige dialect van Poperinge en de Westhoek zorgt dat voor een hele resem vreemde, verrassende, pittoreske of gewoon leuke woorden en zegswijzen: van een ‘zot’ die eigenlijk ook een ‘Franse non’ is over de ‘wuppe’, de ‘vrimde plokkers’ tot het hommelpapfeest, de ‘Neus’ of de ‘zakker’... Om te weten te komen wat dit allemaal betekent is een bezoek aan het Hopmuseum een absolute must.
Hop(scheuten), van gewroet tot genot is uitgegeven bij Uitgeverij Davidsfonds. 24.95 euro Te koop: Dienst Toerisme Poperinge.
FVV • 6
Voor de marinade: 2 cl notenolie, 6 cl maïsolie, groene zachte peperbollen,zout, fijngesneden sjalot,scheutje citroensap Bereiding 1. Maak een marinade met notenen maïsolie, op smaak gebracht door een fijn gesneden sjalot, gekruid met zout en groene zachte peperbollen 2. Werk af met een scheutje citroensap 3. Strijk het ondiepe bord rijkelijk in met de marinade.Leg de plakken rauwe zalm erin. Strijk ze, met mate, in met de marinade. 4. Breng de zalm op smaak met peper en zout en strooi er daarna de hopscheuten op 5. Werk de schotel af met fijngesnipperde bieslook
Annick, gepassioneerd door bier… zonder hop Zo’n zeven eeuwen geleden telde Gent 245 meester brouwers. Men schat het bierverbruik in die tijd op zo’n 25 liter per Gentenaar, per jaar. Sinds drie jaar heeft Gent opnieuw een eigen stadsbrouwerij: GRUUT. Daarmee werd de rijke Gentse brouwerstraditie in ere hersteld. Pittig detail: de “meester brouwer” van Gruut is een vrouw. Reden genoeg om bij haar langs te gaan voor een frisse pint!
FVV: Wie is Annick De Splenter?
Annick: Ik kom uit een brouwersfamilie. Mijn moeder is een telg uit de brouwersfamilie van Henxcthoven in Gistel en mijn vader van het Dentergems witbier. Later heeft hij Liefmans en Straffe Hendrik gekocht en uiteindelijk heeft hij zelf ook alles verkocht. We waren te groot om opgenomen te worden in het netwerk van de kleintjes en te klein om te concurreren tegen de grote brouwerijen. FVV: En toch ben jij in de voetsporen van je ouders getreden.
Annick: Inderdaad, ik ben brouwersingenieur van opleiding.
FVV: Je koos bewust voor een pand in het hart van Gent… waarom?
Annick: De Huidevettershoek staat reeds vermeld op stadsplannen van 1322. De buurt was toen bewoond door leerlooiers en huidevetters. Het huidige pand werd gebouwd omstreeks 1840 en werd gebruikt als gasfabriek voor de verlichting van de Kouter en het Zuid. Toen men overschakelde op elektriciteit kwam er in het gebouw Spinnerij & Weverij Vincent. Toen Vincent failliet ging werd het grote gelijkvloers omgevormd tot restaurant met erboven grote appartementen. Toen de laatste uitbaters van het restaurant ermee kapten heb ik de ruimte gehuurd. Voor mij is het pand perfect voor een artisanale brouwerij.
FVV • 7
‘ reportages FVV: Alles aan het biermerk Gruut ademt geschiedenis, zelfs het etiket!
Annick: Zo is dat. Het muntstuk in het centrum van het etiket is een “gruut”, een muntstuk dat tijdens het bewind van Keizer Karel V werd gebruikt. Na het verdwijnen van de Gruut-kruiden bleven de munten in omloop als betaaleenheid. Wij gebruiken de Gruut-munt als logo van onze brouwerij…
‘
Een soort peepshowtje avant la lettre
FVV: Het bier heeft ook een “sexy” tintje!
Annick: Juist (lacht): als je het glas op het bierviltje plaatst krijg je een “anamorfose”. Dit is een vertekende afbeelding die er enkel realistisch uitziet als je kijkt vanuit een bepaalde hoek. Het is een oude techniek om bepaalde afbeeldingen, in veel gevallen erotische scènes, te bekijken. Een soort peepshowtje avant la lettre dus (lacht). FVV: Gruut is bier zonder hop?!
Annick: Inderdaad, Gruut wordt gebrouwen op basis van een middeleeuws recept, een recept op basis van kruiden en niet met hop! FVV: Hoe ben je daarop gekomen?
Annick: In de middeleeuwen was Gent in tweeën gedeeld: het ene deel resorteerde onder het Duitse keizerrijk, het andere deel onder het Franse koninkrijk. De brouwers onder het Duitse gezag gebruikten bieringrediënten zoals hop en de brouwers onder het Franse bewind brouwden met een mengeling van kruiden: “gruyten of gruuten”. Dat mengsel kregen ze van de landsheren, de brouwers moesten er taksen op betalen. Het geheim van het recept kenden de brouwers niet want
FVV • 8
de landsheer maakte het mengsel zelf. Als eindwerk voor mijn studies brouwersingenieur ben ik dat mengsel gaan onderzoeken en daaruit is mijn bier ontstaan: een speciaal blond biertje met 5,5% alcoholgehalte. Later kwamen daarbij: Gruut wit, Gruut amber, Gruut bruin en ons paradepaardje Gruut Inforno. Alles bij elkaar 5 jaar werk! FVV: Bestaan er nog bieren die gebrouwen worden zonder hop?
Annick: Bij mijn weten niet, ik denk dat we uniek zijn in de wereld. Bieren met toevoeging van kruiden bestaan uiteraard wel, maar niet in vervanging van hop… dat niet. FVV: Wordt uw bier au sérieux genomen in het brouwerswereldje?
Annick: De concurrentie in het brouwers milieu is moordend, wees daar maar zeker van… en echt volwaardig zijn we niet in hun ogen: ik ben en blijf de “kruidenheks” he. (lacht). FVV: Ik heb me laten wijsmaken dat je van hop verslaafd kan geraken en van het Gruutmengsel niet… klopt dat?
Annick: Je raakt in de eerste plaats verslaafd aan de alcohol in het bier. Maar wat ik wel weet is dat als je de neiging hebt om depressief te zijn je beter geen bier drinkt met hop, want het drukt op je gemoed. Kruiden daarentegen zijn opwekkend, maken levendig. Het kalmerende effect van hop stimuleert het gevoel van een “roes” en dat heb je niet met gruut. Hop heeft niet alleen een kalmerende werking op de moraal, het heeft ook een kalmerende invloed op het libido. Vandaar dat de Franse legerleiding indertijd het bier op basis van gruut verving door bier op basis van hop, kwestie van de soldaten onder controle te houden (lacht). FVV: Kan je bier op basis van kruiden lang bewaren?
Annick: Ja hoor, bier op basis van kruiden kan je lang bewaren. Bier op basis van hop daarentegen veroudert… na een tijd krijgt zo’n
bier een kartonsmaakje. Pilsen verouderen heel snel. Bier is een exportproduct bij uitstek, tussen het produceren van het bier en het consumeren ervan zitten soms twee volle jaren. Kruidenbier heeft bovendien veel minder te lijden onder temperatuurswisselingen en dergelijke. FVV: Haal je de kruiden voor je bier in eigen land?
Annick: Ja, alle kruiden zijn hier te vinden. Eentje ervan is vrij moeilijk te vinden, wat maakt dat ik het soms zelf moet gaan plukken in de bossen.
daarentegen zijn ‘ Kruiden opwekkend, maken levendig.
FVV: Hoe zie je de toekomst van Gruut?
Annick: Op dit moment brouwen we twee keer in de week. Maar ik ben nu iemand aan het opleiden om dagelijks te kunnen brouwen. Tot hiertoe brouwen we 5 hectoliter per keer. Alle Gruut-bieren worden hier in de brouwerij gebrouwen, enkel het bottelen gebeurt elders. FVV: Verkopen jullie in het buitenland?
Annick: Ja hoor, de belangstelling vanuit het buitenland is zeer groot. We doen veel beurzen in Duitsland en Oostenrijk… met heel veel groepen Duitse toeristen tot gevolg. Nu zijn we voorzichtig aan het proberen op de Amerikaanse markt. FVV: Wie interesse heeft kan een bedrijfsbezoekje reserveren bij je?
Annick: Ja, dat kan zelfs in combinatie met de boottochtjes. Er zijn verschillende mogelijkhden. Neem maar eens een kijkje op www.gruut.be FVV: Doen we!
Martien
FVV • 9
‘ reportages
Renée: op de bres voor orgaandonatie Iedere mens kan ooit wel eens een orgaan nodig hebben: een nier voor je kind, een hart voor je vader, longen voor een muco-patiënt, nieuwe huid voor een vriendin die zwaar verbrand raakte… Aan orgaandonatie hing vroeger een huizenhoog taboe. Vandaag is het zo goed als algemeen aanvaard, maar om misverstanden uit de wereld te helpen, blijft sensibiliseren een noodzaak. Renée Van Tricht schreef er een aantal jaren geleden een aangrijpend boek over ‘Het leven gaat door’.
FVV: Het boek ‘Het leven gaat door’ gaat over je zoon.
Renée: Ja, mijn zoon Kurt werd geboren in juni 1983. Op het eerste gezicht een kerngezonde baby, maar na een zestal weken werd hij helemaal geel. Hij leed aan een ‘galwegenatresie’, dwz dat de galkanalen in en uit de lever ontbreken. De gal afscheiding kwam rechtstreeks in het bloed terecht en niet via de galblaas, zo door de darm, met vergiftiging tot gevolg. Het kwam erop neer dat Kurt geen levenskansen had… Volgens de voorspellingen zou hij geen jaar worden. Maar dan heeft hij de medische wereld een beetje verbluft, want na twee jaar en half was hij er nog! Ondertussen was men in het AZ Sint-Lucas
FVV • 10
in Brussel zover dat men levertransplantaties kon uitvoeren. In 1984 werd de kleine Fleur er succesvol getransplanteerd en in december 1985 was Kurt aan de beurt: hij kreeg een nieuwe lever… en ‘het leven ging door’! FVV: Wat doet dat met een mens?
Renée: Dat was enorm ingrijpend: Kurt maakte een geweldige metamorfose door, van een doodziek kind – het aftakelings proces was vreselijk – evolueerde hij van de ene dag op de andere naar een gezond kind… met een toekomst! Het geluk dat je dan overvalt, is onbeschrijfelijk!
FVV: Behalve Renée Van Tricht?
Renée: behalve ikke… ik heb gezocht en ik heb gevonden! In principe is het bij wet verboden dat donor en ontvanger gekend zijn. Tenzij bij levende donatie uiteraard. In de huidige wetgeving is de anonimiteit immers gewaarborgd. FVV: En… je bent de familie van dat kindje gaan opzoeken?
Renée: Ik ben eerst het graf gaan zoeken, en dat heb ik gevonden in de buurt van Barcelona. Omdat de chirurg vond dat het verhaal te mooi was om daar te eindigen, gaf hij mij de toestemming om verder te gaan … ! FVV: Hoe begin je aan zo’n zoektocht?
kwam erop neer dat Kurt ‘ Het geen levenskansen had…
Volgens de voorspellingen zou hij geen jaar worden.
FVV: En Kurt is nog steeds oké?
Renée: Ja hoor, in het begin moest hij uiteraard nog veel medicatie nemen, maar hij is opgegroeid als een normaal kind. Hij heeft een heel normale schoolopleiding kunnen volgen, maar toch bleef hij in de periode toch nog een zorgenkind. Een levertransplantatie heeft toch een bijzonder impact op de evolutie van een opgroeiend kind… In de loop der jaren is de medicatie behoorlijk afgebouwd, mits goede opvolging. Nu is hij al een zestal jaren compleet zonder enige medicatie. Dat was 26 jaar geleden niet denkbaar. FVV: Wist je wie de donor was?
Renée: Het enige wat we wisten is dat het een 8-jarig jongetje was uit Barcelona. Normaal gezien kan je niet te weten komen wie de donor is…
Renée: Wel, ik was te weten gekomen dat er in 1985 maar twee ziekenhuizen in Spanje waren waar men transplantaties uitvoerde. Dus ik wist dat ik daar moest zoeken. Ik kon ook 22 kerkhoven aflopen in de hoop een grafje te vinden… Om een lang verhaal kort te maken. Na 18 jaar kon ik kennis maken met de ouders van de donor van Kurt. FVV: Hoe reageerden die mensen?
Renée: Heel positief. Ze vroegen me waarom ik 18 jaar gewacht had om hen te zoeken? Die familie is ondertussen een stuk eigen familie geworden. Kurt is er kind aan huis… ik ben oneindig gelukkig dat ik hen gevonden heb! FVV: Naar verluidt is er een donorschaarste?
Renée: Heel juist. Momenteel staan er meer dan 1200 mensen op een wachtlijst voor een orgaan. Er zijn 26 donoren per 1 miljoen inwoners. Daarmee scoort ons land lang niet slecht… maar om aan alle noden te kunnen voldoen, moet dat cijfer worden opgetrokken tot 40! De wachtlijsten zijn bijzonder groot en patiënten ontbreekt het vaak aan tijd! Wist je dat je als orgaandonor acht verschillende mensen kan redden? FVV: In principe is iedereen in ons land potentieel donor… hoe kan er dan een orgaanschaarste zijn?
Renée: De wet is de wet, de realiteit is helemaal anders. In de praktijk zal geen enkel dokter een orgaan wegnemen zonder
FVV • 11
‘ reportages toestemming van de familie… tenzij de overledene in kwestie zich had laten registreren als donor. FVV: Is zo’n registratie eenmalig?
Renée: Ja; Als je je laat registreren, kom je in een orgaanregister. Je kan je registratie te allen tijde herroepen… dat wel. FVV: Wat zijn de belangrijkste argumenten om je niet te laten registreren?
Renée: Sommige mensen zijn bang dat ze sneller donor zullen zijn dan dat ze zelf overlijden. Ik hamer er steeds op dat je nooit naar een ziekenhuis gaat als donor, je gaat naar een ziekenhuis als patiënt waarvoor men alles in het werk stelt om hem te redden. Ten andere er zijn minstens drie geneesheren nodig die toestemming moeten geven om van een hersendood iemand organen weg te nemen. Een ander argument tegen orgaandonatie is: “In mij en mijn kinderen snijden ze niet. ”Bij zo’n uitspraak zeg ik dan steevast:
zou je doen indien jouw ‘ Wat gezond kind plots een nier nodig heeft? …
FVV: Staat er een maximum leeftijd op het donorschap?
Renée: Neen… de oudste donor is op dit ogenblik 95 jaar. Het gaat niet over de leeftijd van het orgaan, wel over de kwaliteit van het orgaan. FVV: Hoe lang kan je bijvoorbeeld een lever bewaren
Renée: 6 tot 8u… een lever die van Spanje naar hier moet komen… dat is stressen. Zulke situaties vergen een perfecte coördinatie tussen Eurotransplant en de transplantcoördinator van het ziekenhuis. Elk groot ziekenhuis heeft een transplant coördinator.
FVV • 12
FVV: Schreef je het boek met een bepaald doel,
Renée: Ja, in het begin wou ik vooral mijn emoties van mij afschrijven, maar ook mijn ervaringen op het vlak van communicatie, de reacties van de buitenwereld (Kurt zag helemaal geel), de samenwerking met dokters, de ontmoetingen met lotgenoten. Later kwam daar dan het verhaal bij van de zoektocht naar de donor, de twijfel over het al dan niet contacteren van de ouders van de donor, de ontmoeting met de ouders en de blijvende vriendschap die daaruit gegroeid is. FVV: Je bent duidelijk een vrouw met een missie.
Renée: Meer nog, ik ben een vrouw met een dubbele missie: enerzijds wil ik mensen sensibiliseren en informeren door erover te praten, mijn verhaal beweegt mensen en overtuigt hen om zich te laten registreren. Anderzijds probeer ik via politieke weg de anonimiteit bespreekbaar te maken; FVV: Succes!
Afdelingen die FVV-ster Renée van Tricht willen uitnodigen voor een lezing over orgaandonatie kunnen haar contacteren op onderstaand adres: Renée Van Tricht Jan van Dyckstraat 7, 2220 Heist-op-den-Berg 0477/576 815 | renee.van.tricht@skynet.be www.reneevantricht.be
Zo laat je je registreren als orgaandonor: Op www.beldonor.be vind je een speciaal formulier dat je kunt downloaden. Print het en geef het ingevulde papier af op de bevolkings dienst van je gemeente. Je verklaring wordt door die dienst geregistreerd en doorgestuurd naar de federale overheidsdienst Volksgezond heid. Zelf krijg je een ontvangstbewijs. En: je kunt je beslissing op elk moment herzien.
17 en 19 april
20 april
25 t/m 27 mei
Donderdag 8 maart was het Internationale Vrouwendag
FVV • 13
‘ reportages
Jeanine Dat FVVster Jeanine het hart op de juiste plaats heeft, weten wij van het Forum van Vlaamse Vrouwen al heel lang. Reeds jaar en dag zet ze zich belangeloos in voor allerhande verenigingen en medemensen. Zo is Jeanine onder meer vrijwilliger bij het buddyproject Op-Stap, dat psychisch kwetsbare mensen begeleidt. En dat is ook de redactie van het tijdschrift ‘Goed Gevoel’ niet ontgaan. In het decembernummer van 2011 verscheen een leuk interview met haar dat we u zeker niet willen onthouden!
FVV • 14
luisterend oor ‘ Een maakt vaak een Jeanine: ‘Mijn man en ik doen al heel lang aan vrijwilligerswerk. We hebben elkaar zelfs dankzij vrijwilligerswerk leren kennen. Mijn eerste man is jong overleden, en met nog twee studerende kinderen in huis had ik het in die periode financieel niet breed. Op vakantie gaan was bijvoorbeeld niet mogelijk. Daarom heb ik een cursus gevolgd bij Ziekenzorg CM, om als medewerkster mee op vakantie te kunnen gaan. Op een van die vakanties hebben mijn tweede man, die ook vrijwilliger was, en ik elkaar leren kennen. Begin dit jaar hebben we ons samen geëngageerd voor het buddyproject OpStap. We hebben de opleiding gevolgd en werden enkele maanden later elk aan een deelnemer voorgesteld. Bij mij was dat Josephine.’ Josephine: ‘Door psychische moeilijkheden ben ik een tijd opgenomen moeten worden. Toen ik weer naar huis mocht gaan, werd me voorgesteld om me in te schrijven voor OpStap. Het leek me wel goed om dat te proberen en dus heb ik toegestemd. Na een paar vergaderingen ontmoette ik Jeanine. Ze was de eerste buddy aan wie ik voorgesteld werd, en het klikte meteen tussen ons.’ Jeanine: ‘De bedoeling van het project is dat we om de veertien dagen een halve dag met elkaar afspreken. Dan ga ik bij Josephine op bezoek en dan doen we samen iets leuks: gaan fietsen, eens naar de Kringwinkel, samen een kopje koffie drinken... We hebben dezelfde interesses, dus we vinden altijd wel iets om te doen, maar eigenlijk fungeer ik toch vooral als luisterend oor.’ Josephine: ‘Ik heb daar veel nood aan, aan praten, want ik ben veel alleen. Dan begint het makkelijk te malen in je hoofd. Het doet deugd dat ik mijn problemen aan Jeanine kan vertellen, want bij je familie kan je niet altijd terecht. Ze begrijpt me goed en leert me dat je je hoofd omhoog moet houden, want door het te laten hangen word je evenmin geholpen.’
wereld van verschil
Jeanine: ‘Ik probeer haar vooral de dingen anders te laten bekijken. Mensen met psychische moeilijkheden hebben de neiging om aan alles zwaar te tillen, om alles als een groot probleem te zien. Ik heb zelf ook al behoorlijk wat meegemaakt: ik ben vroeg weduwe geworden, ben geopereerd aan een hersentumor, heb borstkanker gehad, verloor een schoonzus door zelfdoding... Daardoor heb ik meer begrip voor andermans problemen, weet ik hoe moeilijk je het soms kan hebben en hoe belangrijk een luisterend oor dan is, of een knuffel of een schouderklopje. Dat zijn kleine dingen die voor anderen van grote waarde kunnen zijn en die ik daarom ook graag aan een ander geef.’ Josephine: ‘Jeanine en ik kennen elkaar pas sinds mei, maar ze is op korte tijd heel belangrijk geworden voor mij. Ik zie haar niet louter als buddy, maar beschouw haar als een goede vriendin. Ik zou graag meer met haar afspreken, maar ik besef dat dat niet haalbaar is voor haar. Ze heeft haar eigen leven, haar man, kinderen en kleinkinderen. Dus pas ik me aan. Maar ik kijk altijd uit naar onze middagen samen. Ze geeft me weer een doel, zorgt voor meer variatie in mijn leven, laat me kennismaken met een andere omgeving. Ze leert me veel, ook meer genieten. Ik kan op haar vertrouwen en haar raad vragen. Ze is een goed mens.’ Jeanine: ‘Ook ik ben blij dat ik me voor dit project geëngageerd heb, ik doe het graag. Ik besef ook hoe belangrijk het is, er is een grote nood aan nog meer buddy’s. Door simpelweg naar mensen te luisteren kunnen er volgens mij heel veel problemen verholpen worden.’ Meer info: www.buddyproject.be. Bron: Goed Gevoel, december 2011
FVV • 15
‘ ActUA
Vlaanderen - Nederland De Vlaamse Lut Van Hove woont en werkt sinds 2000 in Nederland. Voordien woonde zij in Brazilië, Taiwan en Hong Kong. Zij heeft ook reizen begeleid in Zuid Afrika, Brazilië, Portugal, Madeira en de Azoren. Haar bedrijf NL-Xperience verzorgt uitstappen en rondleidingen voor toeristen (o.a. voor Vlamingen) in en rond Amsterdam en de regio Arnhem Nijmegen. Ze schrijft voor ‘Wij vrouwen’ over haar ‘dagdagelijkse’ ervaringen als Vlaamse in Nederland.
ALS VLAAMSE IN NEDERLAND Bedankt Martien! Ik mag een artikel schrijven voor ‘Wij Vrouwen’ en je geeft me jouw volledige zegen en vrijheid. Wil je het in het Vlaams of in het Nederlands?... wilde ik je nog snel vragen… Maar wat maakt het uit, ik schrijf in de taal die ik nu gebruik in mijn dagelijks leven als Vlaamse in het Nederlandse Oosterbeek. Ik herinner me hoe ik vroeger (lees: in mijn Vlaamse tijd) hield van het woord ‘dagdagelijks’, het benadrukte voor mij het routinematige van elke dag. Nu gebruik ik het woord ‘dagelijks’ want ‘dagdagelijks’ klinkt ‘raar’ hier in Nederland ...
FVV • 16
HOE KOM JE ZO IN NEDERLAND TERECHT?, VRAAGT MEN KEER OP KEER... De vraag ‘hoe kom je in Nederland terecht?’ heb ik al vele malen gehoord. Meestal zeg ik dan: raad eens…En 9 kansen op 10 dat men het juist raadt: de liefde… Ondertussen woon ik al 11 jaar in Nederland. Met partner Kees en dochters Lin en Tes (de naam Kees kan niet Vlaams zijn!). In het begin van ons huwelijk woonden we 8 jaar in Azië. Daar was ik lid van de Nederlandse vereniging en zo maakte ik kennis met de Nederlandse gewoontes. Ik ben zelfs, als Vlaamse, nog 1 jaar vicevoorzitter geweest van die Nederlandse vereni-
ging. Toen we na 8 jaar Azië in de provincie Gelderland in Nederland gingen wonen, was de Nederlandse cultuur mij dus niet helemaal vreemd meer. EEN JUS D’ORANGE A.U.B!
HET HELE JAAR DOOR CARNAVAL Niet alleen de Vlaamse en Nederlandse taal verschillen van elkaar, ook de culturen zijn heel anders. Maar dit ervaar je pas als je dag in dag uit in een ander land leeft en met elk kleinste verschilletje wordt geconfronteerd… Een van de dingen waar ik het meest van geniet, is Nederland tijdens de vrieskou. Ooit Nederland meegemaakt wanneer de ‘schaatsmicrobe’ heeft toegeslagen? Zo niet, maak het ten minste één keer in je leven mee! Het halve land neemt vrij, haalt de schaatsen uit de vaseline (om het roesten van de ijzers tegen te gaan) , trekt naar één van de vele plassen (lees: meren) en iedereen heeft één en hetzelfde doel: het ervaren van het knarsende geluid van de schaatsen op het natuurijs. Het is een carnaval in de winter: iedereen is uitbundig, iedereen praat met iedereen…dit is voor mij Nederland op zijn best!
Nederland werd dus mijn volgende gastland. Wat ik echter niet wist, is dat zoveel woorden verschillend zijn: lopen in plaats van stappen, geen goesting maar zin of trek hebben in iets, een foto maken in plaats van een foto trekken, schoon in plaats van proper, leuk in plaats van plezant…En ja, men zegt jus d’orange in plaats van appelsiensap!
miste de zo typisch ‘ Iksuggestieve Vlaamse humor Wat me verder opviel, is dat elk woord staat voor één betekenis. Geen baard ‘afdoen’ maar scheren, geen gazon of haag ‘afdoen’ maar gazon maaien en de haag snoeien. Kortom, een correct en keurig taalgebruik dat de kans op miscommunicatie inperkt. Maar…tegelijk miste ik iets, het klonk naar mijn gevoel een beetje te degelijk… en ik miste de kleine woordspelingen en de zo typisch suggestieve Vlaamse humor. Een voorbeeld: Een Vlaamse vriendin schreef over Sinterklaas die een weelde aan lekkers had rondgestrooid op ‘berekend nonchalante’ manier … een woordcombinatie zoals de Vlamingen zo veel maken. Want in Nederland ligt de kunst van de taal elders: men probeert een idee zo direct, scherp én confronterend mogelijk te uiten.
Kees drong er op aan dat ik met een ‘Noor’ (een schaats met een extra lang ijzer) leerde schaatsen, …ik krijg dan nu ook geregeld een opmerking van ‘ha ha, de Belg op Noren!’ Carnaval in de lente maak je mee op Koninginnedag. Dorpen en steden organiseren de bekende ‘vrijmarkt’. De naam zegt het al, in vele straten in Amsterdam leggen bewoners hun overbodige spulletjes en kinderen hun oud speelgoed te koop. Het
FVV • 17
‘ ActUA
gaat hier meer om het plezier, het ‘educatieve’ aspect voor kinderen én omdat men ‘weggooien’ ‘zonde’ vindt. Verder zijn er de traditionele kinderspelen zoals zaklopen en koekhappen en pop- en jazzbands in de parken. Het feest der Nederlandse uitbundigheid is alom aanwezig... nuchterheid en gekte gaan hand in hand, zegt men dan. Als ervaringsdeskundige op het gebied van carnaval in Brazilië, kan ik met reden zeggen: waag de stap naar Den Bosch of Amsterdam en geef je over aan de ‘couleur locale’ van het Koninginnebal.
Vlaamse radiostemmen ‘ De klinken nu bijna sereen en hemels in de oren
EEN ‘OPPEPPENDE’ BEGROETING Ik wen meer en meer aan het enthousiasme waarmee men elkaar begroet. Als Vlaming was ik gewend aan ‘hoe is het ermee?’,waar je dan ‘ja goed…’ of ‘dat gaat…’ op antwoordt. Zoals ik dan ook deed toen ik hier pas woonde. Ik weet nu beter. Doe dit niet in Nederland, men maakt zich doodongerust over je. Antwoord liever met een vrolijk ‘goed, dank je wel’. Zelfs al gaat het niet super, houd de toon positief. Deze oppeppende toon kenmerkt de Nederlandse manier van praten: opgewekt en positief.
FVV • 18
STOPPEN IN DE OREN VOOR RADIO VERONICA… Al dat enthousiasme heeft ook een keerzijde: radio Veronica. Ik ben nu goed gewend aan de vrolijke manier van begroeten. Waar ik minder - of beter gezegd: niet - aan kan en wil wennen, zijn de schreeuwerige Nederlandse radiozenders. Ben ik blij met de ‘witte oortjes’ van mijn dochters! Zo hoef ik niet te luisteren naar hun Radio 538 of Radio Veronica, waar de presentator praat, nee, schreeuwt door de microfoon, met een tempo dat ik amper kan volgen….De Vlaamse radiostemmen die voor mij vroeger ‘normaal’ waren, klinken nu bijna sereen en hemels in de oren. Ach ja, leven in een ander land, of het nu Nederland is of elders, brengt altijd dubbele gevoelens met zich mee. Het is gecompliceerd en fascinerend tegelijk, een haat-liefde-verhouding. Het is het zoeken naar de balans tussen je eigen wortels enerzijds en het integreren en soms ook overleven in je nieuwe omgeving anderzijds. De eerste periode van nieuwsgierigheid en opwinding is inmiddels allang voorbij. Zonder het zelf te merken, ging ik een heleboel Nederlandse woorden en gewoontes gebruiken. En ik koester de gedachte dat ik het voorrecht heb om het mooiste uit beide culturen in me op te nemen. Maar diep in mezelf weet ik: ik ben en blijf en voel me – voor eeuwig – Vlaams!
In een volgende reportage geeft Lut ons verder een inkijkje in haar ‘Nederlands leven’ en andere opvallende Nederlandse aspecten.
Wij zeggen laarzen, de Belg noemt dat botten. Wij zeggen gekken en zij zeggen zotten. Laarzen, botten, gekken, zotten... Das toch een heel verschil?
En toch! Spreken we al eeuwenlang dezelfde taal. En och! Eigenlijk is het verschil alleen fiscaal. Dus hoor jij liever botten, dan zeg ik wel botten. En ik zeg wel gekken... zeg jij nou maar zotten.
Holland zegt bijstand en België doppen. Zij zeggen tassen en wij zeggen koppen. Bijstand, doppen, tassen, koppen... Das toch een heel verschil?
Het verschil is eigenlijk nihil. ‘t Gaat erom dat ik je versta... Als ik je maar versta!
En toch! Spreken we al eeuwenlang dezelfde taal. En och! Eigenlijk is het verschil geen hinderpaal. (Precies!) Dus hoor jij liever botten, dan zeg ik wel botten. En ik zeg wel gekken... welnee zeg maar zotten. Het verschil is eigenlijk nihil. ‘t Gaat erom dat ik je versta... Als ik je maar versta! Als dat geen peen is... nee dat is een wortel. En dit is cement... oh, bij ons heet dat mortel. Peen of wortel, cement of mortel... Das toch een heel verschil? Jij noemt iets mooi... terwijl jij dan weer schoon zegt. En jij spreekt van wedde... waar jij dan weer loon zegt. Mooi of schoon, wedde of loon... Das toch een heel verschil?
Wij zeggen laarzen... en wij zeggen botten. Wij zeggen gekken... en wij zeggen zotten. Laarzen, botten, gekken, zotten... Das toch een heel verschil? Wij zeggen bijstand... bij ons heet dat doppen. Wij zeggen tassen... en wij zeggen koppen. Bijstand, doppen, tassen, koppen... Das toch een heel verschil? Hoewel! ‘t Verschil is al je ‘t goed bekijkt maar minimaal. Hoewel? Nou? We wonnen toch wel heel erg vaak bij ‘Tien voor Taal’ Zeg, wil jij een patatje... ik lust wel een frietje. Ik weet wel een frietkot... een snackbar, Margrietje. En ik betaal... das niet normaal! Het gaat erom dat ik je versta... Als ik je maar versta... ALS... ik je maar versta! Margriet Hermans & Robert Long
FVV • 19
‘ ActUA
Gerard Mercator 1512 - 2012 Gerard Mercator Rupelmundanus wordt geboren op 5 maart 1512 te Rupelmonde (Kruibeke) bij Antwerpen. Zijn echte naam is Gerard De Cremer, maar na zijn studies aan de universiteit van Leuven gaat hij zijn naam verlatiniseren zoals toen gebruikelijk bij gestudeerde mensen. Opvallend is de toevoeging ‘Rupelmundanus’ wat op grote trots over zijn geboorteplaats wijst.
Mercators’ ouders, afkomstig uit het Duitse Gangelt, bezoeken de streek rond Rupelmonde vaak, waar de rijke oom Gijsbrecht hen kan ondersteunen. Door die steun van zijn oom kan Gerard Mercator de beste opleidingen volgen te ’s Hertogenbosch bij de humanistische toneelschrijver Marcropedius, bij de Friese geograaf Gemma Frisius en in het atelier van de getalenteerde goudsmid, graveur en globebouwer Amyricius uit Leuven. Mercator huwt met Barbara Schellekens uit Leuven waarmee hij zes kinderen krijgt. Daarvan is zoon Rumold de bekendste die na zijn vaders dood Mercators’ postume werk publiceert. Na zijn studie- en leertijd vestigt Mercator zich als zelfstandig instru-
FVV • 20
mentenbouwer en zet zijn eerste stappen als geograaf en globebouwer voor belangrijke opdrachtgevers als Karel V. In de cirkel van wetenschappers en denkers, waarin Mercator zich beweegt, staat het humanisme centraal. Met de ontdekkingen van de Nieuwe Wereld en met de nieuwe wetenschappelijk kennis die via boekdrukkunst verspreid kan worden, trachten ze de grenzen van het menselijk weten en kunnen te verleggen. Mercator publiceert zelf een boek over het gebruik over het sierlijke ‘Italische schrift’ dat het moderne denken veruiterlijkt.
De globes en kaarten symboliseren deze ontdekkingsreis naar kennis uit de Renaissance. De plannen van de jonge Mercator zijn grenzeloos, want hij wil niet alleen de aarde maar ook de gehele kosmos in kaart brengen. En dat vanaf het ogenblik van de schepping tot in zijn eigen tijd. Maar, op het hoogtepunt van de godsdienstperikelen van de 16de eeuw, wordt Mercator opgesloten in de Graventoren van Rupelmonde. Hij overleeft en onder de belofte om er een universiteit te mogen oprichten verhuist Mercator met zijn familie uiteindelijk naar Duisburg. Daar slaagt hij erin zijn belangrijkste werk te publiceren, zoals zijn eerste baanbrekende kaart van Europa die voor het eerst bevindingen bevatten die de aloude theorieën van Ptolomeus corrigeren. Hij verfijnt zijn kennis als cartograaf en ontwikkelt de revolutionaire Mercatorprojectie, die zelfs vandaag nog voor de scheepvaart van belang blijft. Het blijft onmogelijk om de bolvormige oppervlakte te projecteren op een plat vlak zonder dat er vervormingen optreden. Mercators’ projectie, gebaseerd op zijn kennis van de kompaswerkingen, gaat bewust om met die vervormingen zodat ze uiterst gebruiksvriendelijk worden voor scheepsnavigatie. Waarschijnlijk beïnvloed door de trend van zijn Italiaanse collega-cartografen om een collectie kaarten atlassen te noemen was het Gerard Mercator die voor het eerst de term Atlas gebruikte voor zijn publicatie van een verzameling landkaarten die de aandacht op verschillende delen van de wereld richt. Mercator overlijdt op 5 december 1594 te Duisburg, maar zijn erfenis als wetenschapper en cartograaf heeft eeuwenlang volgelingen beïnvloedt en spreekt ook vandaag onverminderd tot de verbeelding.
wordt dit jaar op ‘ Mercator gepaste wijze herdacht Informatie over het programma aanbod kan je vinden op:
www.mercatordigitaal.be www.mercator2012.com
Onze aanrader: ‘Gerards dagboek’ een vertelling door Marcella Piessens Is het prikkelende verhaal van een briljant wetenschapper, genaamd Mercator, waarvan men zegt dat hij de wereld groter maakte. Alom geprezen cartograaf, wetenschapper, instrumentenmaker, wiskundige, graveur, filosoof, humanist … Hij leefde in turbulente tijden, werd slachtoffer van de inquisitie, had een groot gezin, hoorde bij de beste wetenschappers, maar was in de eerste plaats ‘een mens’. Was hij ook een gelukkig mens? In dit verhaal wordt de mens Mercator belicht … en … de VROUWEN die hem omringden… In deze boeiende vertelling worden al zijn dagboekgeheimen onthuld!
Voorwaarden: 100 euro + 0,35 euro/km verplaatsing (Geluidsversterking inbegrepen). Marcella Piessens J.B. Davidstraat 1 9100 Sint-Niklaas Tel: 03/776.80.99 GSM: 0477/64.60.98 E-post: lucienmarcella@skynet.be
FVV • 21
‘ ActUA
Cultureel festival kondigt opening van toekomstig Red Star Line Museum aan Belgenland II © Collectie Antwerpen
In 2013 opent het Red Star Line Museum aan de Rijnkaai te Antwerpen. Eén jaar voor opening nemen Antwerpen Open en het toekomstige Red Star Line Museum het publiek mee terug naar de hoogdagen van de Red Star Line rederij. Tijdens het Red Star Line Festival van 28 april tot en met 13 mei kan het publiek genieten van muziektheater, boottochten, vertellingen, wandelingen, werfbezoeken en tentoonstellingen in en rondom de museumsite.
Van 28 april tot 13 mei 2012, één jaar voor opening van het toekomstige Red Star Line Museum, laat een feestelijk cultureel festival het publiek kennismaken met het museum in opbouw. Het historische gebouw aan de Rijnkaai wordt tot Ballroom Belgenland omgedoopt, geïnspireerd op de feestzaal in de Belgenland II, het vlaggenschip van de rederij. Muziektheater, vertellingen, wandelingen, werfbezoeken, boottochten en ten
FVV • 22
toonstellingen in en rondom de museumsite nemen de bezoekers mee in de tijd, de tijd van de hoogdagen van de beroemde Red Star Line rederij. De organisatie van het festival is in handen van Antwerpen Open in samenwerking met het Red Star Line Museum. Het Red Star Line Museum opent de deuren in het voorjaar 2013. Het museum zal het verhaal van de legendarische scheep-
vaartmaatschappij en haar passagiers vertellen. De bezoeker mag zich verwachten aan een historische beleving, een ervaring die raakt, niet aan een losse verzameling van koude feiten, documenten en artefacten. Tastbaar en zichtbaar, doorheen het verhaal van de miljoenen Europeanen, voor wie Antwerpen het begin van een nieuw leven in New York en verder werd. Het Red Star Line Museum vertelt een universeel verhaal van het menselijk zoeken naar geluk en een beter leven. Het vertelt het verhaal van internationale migratie. Vroeger en nu, hier en overal. Geen louter stuk geschiedenis dus, maar een eeuwig actueel en menselijk gegeven.
Praktisch
Affiche (1899), ontwerp Henri Cassiers, Collectie Museum Vleeshuis | Klank van de Stad
Meer informatie: Nadine Plehiers Persdienst Musea en Erfgoed Antwerpen tel +32 3 292 36 14 gsm +32 3 492 91 52 38 nadine.plehiers@stad.antwerpen.be Mia Prce Pers & Communicatie Antwerpen Open tel +32 3 338 20 87 gsm +32 492 72 01 40 mia.prce@antwerpenopen.be
Ontwerpschets Š Copyright 2010 Beyer Blinder Belle Architects & Planners, LLP.
Red Star Line Festival Van 28 april tot 13 mei 2012 Montevideostraat 3, 2000 Antwerpen
www.redstarline.be
FVV • 23
‘ ActUA
die niets te zeggen hebben, schrijven boeken. ‘ Mensen Mensen die veel te zeggen hebben, kunnen niet schrijven Louis Paul Boon
Donderdag 15 maart : Start feestjaar BOON! 2012
De wereld van Boon, Parade en feest
Hoewel hij zelf ooit zei dat een romanschrijver het de eerste honderd jaar nogal moeilijk heeft, had Louis Paul Boon geen honderd jaar nodig om uit te groeien tot een van de belangrijkste Nederlandstalige schrijvers. De stad Aalst wil dit uiteraard in de verf zetten en werkte samen met Behoud de Begeerte een programma uit waarin Boontje in al zijn beklemmende, grappige, woedende, geile, wanhopige facetten aan bod komt. Een literair feest met tal van gerenommeerde auteurs, acteurs en actrices zoals Marie Vinck, Josse De Pauw, Tom Van Dyck en Jan Decleir. Verder ook videobijdrages van Jeroen Olyslaegers, Tom Lanoye, Herman Brusselmans, Geertrui Daem, Johan De Boose, Chris De Stoop, Kristien Hemmerechts, Tom Lanoye, Simone Lenaerts, Tom Naegels, Pjeroo Roobjee, Arne Sierens, Joost Vandecasteleese, Walter Van Den Broeck, Christophe Vekeman, Annelies Verbeke en Erik Vlaminck.
Zaterdag 23 juni 2012
FVV • 24
idee is een soort gas: ze ‘ Een hangt in de lucht en elkeen snuift er wat van op
Wil je het werk van Boon op korte tijd en op een originele manier leren kennen? Twaalf artiesten werken samen met twaalf groepen, scholen, verenigingen of buurtcomités rond een thema van Boon en stellen hun eindproduct voor tijdens de Boonparade op 23 juni. Vanop de Kapellekensbaan vertrekken deze groepen onder muzikale begeleiding naar het Werfplein waar nadien verder gefeest wordt.
Rebellen van BOON Villa Isengrimus: Dubbeltentoonstelling
Evocatie Jan De Lichte, boef of held?
17 maart-23 september
zondag 22 april 2012
komt steeds, hinkend ‘ Literatuur en hijgend het ware sentiment van de mens achterna
Van maart tot september 2012 loopt in ’t Gasthuys Stedelijk Museum in Aalst en in het Letterenhuis in Antwerpen een dubbeltentoonstelling over leven en werk van Louis Paul Boon. In Aalst (17 maart - 23 september) komt de nadruk te liggen op enkele rebellen in het historisch werk van de schrijver, met Jan de Lichte als centrale figuur. Het Letterenhuis (18 maart - 4 november) kiest voor de titel Villa Isengrimus. Ofwel een overzicht van het leven en werk van Boon, van de fabrieksstad Aalst, waar hij geboren werd tot het reservaat/schrijvershol dat hij in Erembodegem liet bouwen, de Villa Isengrimus. Curator van beide tentoonstellingen is Boonkenner professor Kris Humbeeck.
James Bondboek is stom ‘ Een maar opwindend, terwijl een
meesterwerk van de Vlaamse literatuur even stom maar daarbij ook nog vervelend is
Een hoogdag voor het erfgoed van Aalst, een groots spektakel over het leven en de terechtstelling van Jan de Lichte. Dat moet 22 april worden. Acteurs, dansers, muzikanten, vendelzwaaiers… tonen wie de vrijbuiter Jan de Lichte was. Apotheose wordt de terechtstelling op exact dezelfde plaats waar meer dan 300 jaar geleden Jan de Lichte zijn executie plaatsvond. Jef Vermassen neemt de verdediging op zich. Anton Cogen regisseert, Boon zal een opvallende aanwezige zijn.
Meer activiteiten zijn te vinden op www.boon2012.be
ETEN OP ZIJN VLAAMS In mei 2004 gaf het Forum van Vlaamse Vrouwen ‘Eten op zijn Vlaams’ opnieuw uit. Dit literaire kookboek is samengesteld uit cursiefjes die Boon rond dit thema schreef voor de krant ‘Vooruit’. Geertrui Daem, ‘de literaire erfgename van Boon’ leidt het boek in, de Gentse fotografe Hilde Braet nam de cover voor haar rekening. Uiteraard is het niet echt een kookboek. Het is er Boon vooral om te doen de lekkere en typisch Vlaamse recepten te noteren en ze op te waarderen vooraleer ze in de vergeethoek raken. Boon pleit voor eenvoud in de keuken en bewijst dat je, met een minimum aan ingrediënten van eigen bodem, de lekkerste schotels kan
Louis Paul Boon
bereiden. Humor is overal aanwezig en beter dan de beste kok doet Boon ons op zijn manier watertanden. Voor de moderne kookkunstjes kan hij absoluut geen waardering opbrengen! Speciaal voor de verzamelaars liet de FVV ook een beperkte facsimile-uitgave drukken van ‘Eten op zijn Vlaams’: “Dertig handgeschreven Boontjes” uit het dagblad de Vooruit.
Wie een literair-culinaire avond wenst te organiseren rond “Eten op zijn Vlaams” neemt contact op met het FVV-secretariaat: info@vlaamsevrouwen.org
FVV • 25
‘ Actief
35 verjaardagskaarsen voor FVV Mol Een stijlvolle uitnodiging, getooid met een aquarel van de hand van FVV-ster Madeleine De Raedt; Huize Foets: een al even stijlvolle locatie en een schitterend feestmenu. Kortom, alle ingrediënten waren aanwezig voor een viering ‘in stijl’ van het 35-jarig bestaan van FVV Mol.
Voor de openingsact zorgden de plaatselijke “Andrew Sisters” die met evergreens als ‘ Rum and Coca Cola’ , ‘Lili Marlene’ en ‘Bei mir bist du Schein’ onmiddellijk zorgden voor de nodige sfeer. De dames werden begeleid door het accordeontrio Retro onder leiding van accordeonvirtuoos Seppe Mariën. Halverwege de avond zorgde een verrassingsbezoek van de ‘Paters van Postel’ voor de nodige hilariteit. Diverse aanwezigen herkenden immers hun eigen echtgenoot tussen de devote paterkens. De meer dan 100 aanwezige dames gingen goedgemutst naar huis, met het vaste voornemen: daar doen we nog eens 35 jaren bij. Martien
FVV • 26
Jan Verheyen ‘Gedurfd: Artiesten versus Vlaanderen’ Tot hiertoe was Jan Verheyen, met zijn licht controversiële lezing ‘Gedurfd: artiesten versus Vlaanderen’ te gast bij onze FVV-sters in Opwijk, Oostduinkerke en Mortsel. Van zijn Lezing in Mortsel kregen we onderstaand verslagje doorgestuurd.
Op dinsdag 6 maart vulde een honderdtal geïnteresseerde Vlamingen een deel van de Mark Liebrecht Schouwburg om er te luisteren naar filmregisseur Jan Verheyen. Om vijf over acht werd hij ingeleid door Erika Van Hoofstadt, voorzitster van FVV-Mortsel. De mededeling dat de spreker ongeveer zonder stem zat, deed ons het ergste vrezen. Onterecht! Dankzij enige hete theetjes met veel honing heeft de schorre stem van Jan zich met een Vlaamse koppigheid gehandhaafd tot het einde van de avond. De spreker opende met ‘Niet in onze naam’, de manifestatie op vrijdag 21 januari 2011 in de Brusselse KVS, toen een veertigtal artiesten met hun optreden betoogden tegen nationalisme en voor verdraagzaamheid en solidariteit. Artiesten blinken meestal uit, dixit de spreker, door hun eigenzinnigheid en compromisloosheid, maar toen lieten ze zich meeslepen door anti-Vlaamse menners. Arno bestond het zelfs verrassend te fulmineren tegen
België: “Ik heb geen respect voor een belgicist,… wat is een belgicist?” Ook de betogingen ‘Shame’ op 23 januari 2011 en ‘Ceci n’est pas un pique-nique’ op 7 mei 2011 wilden een regering afdwingen, eender welke, maar wel zo vlug mogelijk. Wat drijft die artiesten tot die houding? Dat vraagt de spreker zich af en alles wijten aan de ‘Zwarte Zondag’ van 24 november 1991 is te simpel. Bij zijn deelname aan ‘Doe de stemtest’ op TV1 paste het profiel van Jan Verheyen het beste bij de N-VA en dat heeft hij sindsdien niet onder stoelen of banken gestoken. Het heeft hem tot hiertoe ook nog geen blaam opgeleverd noch enige subsidie gekost, gelukkig. Waarom zijn Catalanen, Schotten, Nederlanders, Fransen, … fier op hun afkomst, op hun ‘stam’ en durven zoveel Vlamingen geen kleur te bekennen?
volstaat om in Vlaanderen ‘ Het geboren te zijn om Vlaming te zijn ... maar blijkbaar niet om je Vlaming te voelen
Tijdens het vragenuurtje achteraf vertelde Jan Verheyen dat hij een film over de justitie in ons land voorbereidt. Dadelijk wilde een vrouwelijke rechter in de zaal weten of hij ook gesprekken had met de hogere magistratuur. Daar kon hij bevestigend op antwoorden en we hopen dat de film de geschiedenis niet zal vergeten, tijden waarin eentalige Vlamingen door Franstalige rechters ter dood werden veroordeeld (o. a. het proces CouckeGoethals, twee Vlaamse arbeiders die in Wallonië werkten en op 16 november 1860 werden onthoofd). Zou dát misschien de oorzaak kunnen zijn van de minachting van heel wat artiesten, en niet alleen artiesten, tegenover Vlaanderen en Vlamingen, namelijk dat ze hun geschiedenis niet kennen en niet weten hoe Vlaanderen steeds heeft moeten opboksen tegen vreemde heren en de laatste 182 jaar vooral Franssprekende? Jan Verheyen heeft ons zeer welsprekend met de neus op de feiten gedrukt en met hem hopen we dat ooit het tij mag keren. Dat het gedaan is met zangers die wel graag met hun liederen een 11 juliviering opluisteren in het kader van ‘Vlaanderen Feest’, maar die op het einde van de avond niet bereid zijn om op het podium de Vlaamse Leeuw mee te zingen! Walter Broeckmans
FVV • 27
‘ Actief
de Vaganten houden FVV Opwijk boven de doopvont Op zondag 29 januari was het zover: onder massale belangstelling werd FVV Opwijk boven het doopvont gehouden. Als startactiviteit werd geopteerd voor een aperitiefconcert met de Vaganten. Een goed idee zo bleek, de sfeer zat meteen goed, het enthousiasme evenzo.
Bestuursleden Inez, Martine, Lut, Lieve en Agnes zien het FVV als een ontmoetingsplaats waar vrouwen van gedachten kunnen wisselen, ervaringen delen, zich maatschappelijk engageren. Het kersverse bestuur is er van overtuigd dat ze met hun FVVafdeling een steentje kunnen bijdragen tot de Vlaamse bewustwording bij brede lagen van de bevolking. Uiteraard wordt ook de vrouwenemancipatie hoog in het vaandel gedragen.
De spits is er af, op naar de volgende activiteiten: in mei staan een folkbal op het programma, in september en fietstocht langs de hopperoute en in oktober de theatermonoloog ‘Gestolen Vrouw’. Het spreekwoord ‘goed begonnen is half gewonnen’ blijkt op deze afdeling zeker en vast van toepassing! Contact: vlaamsevrouwen.opwijk@hotmail.be
Ondertussen heeft de afdeling al een eerste echte activiteit achter de rug: Jan Verheyen was te gast met zijn licht controversiële lezing “Gedurfd, artiesten versus Vlaanderen”. Ook deze activiteit was een voltreffer: leuk gebracht, doorspekt met de nodige humor, annex een boeiende discussie nadien en vooral veel stof tot nadenken om mee te nemen naar huis.
FVV • 28
Foto’s: fotoroma-roland
We onderwierpen FVV-Opwijk voorzitster Inez De Coninck via elektronische weg aan enkele vraagjes:
FVV: Kwade tongen beweren dat vrouwen verenigingen passé zijn. Toch hebben jullie er nog eentje opgericht. Waarom?
Inez: Vrouwenverenigingen zijn alleszins passé. Toch vind ik persoonlijk dat er wel nog veel werk aan de winkel is voor de vrouwen, er is nog altijd enige gender-ongelijkheid. Met het oprichten van een FVV afdeling willen we als Vlaamse vrouwen onze stem laten horen. FVV: Wat betekent FVV voor u als Vlaamse schakel in de vrouwenbeweging?
Inez: De slogan van FVV: Vlaamse schakel in de vrouwenbeweging en vrouwelijke schakel in de Vlaamse beweging vind ik zeer goed en tevens allesomvattend. We zijn allen Vlaams en vrouw en daar gaat het om; enerzijds opkomen voor onze Vlaamse overtuiging binnen de vrouwenbewegingen en anderzijds de stem van de vrouw laten horen in de Vlaamse beweging, dat is onze missie. FVV: Waarom kozen jullie voor FVV en niet voor bijvoorbeeld KAV, KVLV...?
Inez: De andere verenigingen hebben voor mij als jonge en Vlaamse moeder totaal geen meerwaarde. FVV onderscheidt zich duidelijk van deze verenigingen op vlak van programma en activiteiten. Maar ook niet onbelangrijk: we zijn dan wel een vrouwenvereniging...maar we zijn wel de enige vrouwenvereni-
ging - denk ik toch - die haar activiteiten ook richt naar en openstelt voor mannen. Dat is belangrijk in het kader van de diversiteit en vooral ook om niet in clichés te vervallen. FVV: Wat verwachten jullie van FVV
Inez: De ondersteuning die we tot nu toe krijgen bij het organiseren van activteiten is perfect. en dit op alle vlakken, zowel op logistiek vlak als praktisch, financieel,...hier heb ik geen bijkomende verwachtingen. Verder hoop ik algemeen dat FVV meer en meer bekendheid geniet, ik zie een grote rol weggelegd voor het Forum. Uiteindelijk is elke vrouw die in Vlaanderen geboren wordt een Vlaamse vrouw en gezien de huidige politieke situatie, zowel naar Vlamingen als naar vrouwen toe is het belangrijk dat er een organisatie opkomt voor de Vlaamse vrouwen. Als laatste wil ik toch nog meegeven dat het vooral plezant en amusant moet zijn en blijven om FVV activiteiten te organiseren en zeker om eraan deel te nemen. Voor dit jaar hebben we alvast een mooi en gevarieerd programma, eentje om fier op te zijn voor ons eerste werkingsjaar. FVV: Zo is dat Inez!
Martien
FVV • 29
‘ Actief
Binnenkort bij
het Forum van Vlaamse Vrouwen Marguerite S. antwerpen Datum: vrijdag 27 april Theater ‘t eilandje, Kattendijkdok-Westkaai 16, 2000 Antwerpen Marguerite S. is een intiem en ontroerend portret over het leven met kunstenaar Eugeen Van Mieghem., door de ogen van zijn tweede vrouw Marguerite S. Een verhaal over de passie en de niet aflatende liefde van een vrouw die altijd op de tweede plaats kwam bij haar grote liefde. Een universeel menselijk drama tegen de achtergrond van de oude Antwerpse haven.
Jan Verheyen - 100 jaar filmgeschiedenis Drongen Datum: vrijdag 1 juni 2012 Uur: 20.00 uur Landgoed De Campagne, Gijzelstraat 21, 9031 Drongen Welke films moet je echt gezien hebben? Welke memorabele filmscènes staan in ieders geheugen gegrift? Filmexpert Jan Verheyen neemt je mee in de wereld van de grootste flops en de meest overschatte films, maar toont ook de meest legendarische kaskrakers en de mooiste filmpareltjes. Hij laat je kennis maken met filmmonsters die blijvend tot de verbeelding spreken en brengt een eerbetoon aan de iconen van de cinema.
FVV • 30
vernieuwde website ! www.vlaamsevrouwen.org
In de voetsporen van De Drie Maagden en van Mildreda kaaster Datum: Zaterdag 30 juni 2012 In 2012 is het Forum van Vlaamse Vrouwen 20 jaar meter van de Kapel van de Drie Maagden in Kaaster. Ter gelegenheid hiervan organiseren we op zaterdag 30 juni een daguitstap naar Frans Vlaanderen. Na een korte ceremonie is er een feestelijke BBQ. Daarna gaan we naar de Mildredakapel waarvan we ook het meterschap aanvaarden. Feestelijke afsluiter met voordracht en liederen door Edmonde Vanhille
Gentse Feesten: Homo Ludens - Homo Universalis Gent Datum: 14-23 juli 2012 Jubileumeditie: vijf jaar FVV in het Gentse augustijnenklooster. Retrospectieve Dirk De Keyzer en nog heel veel meer.
Hou onze webstek in het oog voor meer details!
FVV • 31
‘ lezen en luisteren
de vaganten “ONVERWACHT” In 1990 hielden Paul Vagant en Herwig Vagant het voor bekeken. Meer dan 30 jaar hadden ze staan zingen en het grote vuur was er een beetje uit, maar Paul Vagant miste meer en meer de muziek en de planken. Veertien jaren later kreeg hij Herwig eindelijk zover en ... de Vaganten waren terug van weggeweest. Beiden beseffen zeer goed dat ze wel degelijk aan hun “laatste rechte lijn” begonnen zijn, maar met nog steeds dezelfde overtuiging als vroeger brengen ze vandaag hun eerste cd uit. De combinatie van die “oude vaganten Herwig en Paul” met die twee “jongere talenten Chris en Veerle” is ongemeen verrassend. Ze brengen een leuke mix van folky nummers, poëzie, ironie, luisterlied, kortom pure kleinkunst. De nieuwe nummers zijn stuk voor stuk boeiend, overtuigend en meeslepend. De verrassend mooie arrangementen zijn van de hand van Veerle. Dankzij de stempel die Veerle en Chris op het nieuwe werk drukten, klinken de Vaganten nu als nooit tevoren. Ze klinken, laten we zeggen, figuurlijk en letterlijk ... “ONVERWACHT”. Binnenkort te horen: Natuurlijk is er een publiek voor hun liedjes! “Sjansen”, “Ik min je meer en meer”, “De ouders”, “Ik ga de zonnestralen tellen” en nog tien andere pareltjes werden op een (h)eerlijk muzikale manier verpakt. Zoals auteur Wim Van Gelder hen onlangs beschreef : “De veelmaals geprezen Vaganten! Ooit het beeld van een mythe, nog altijd, wellicht immer het beeld van een gedicht in een schilderij met vier virtuozen in hun eigen genre : poëzie, drinkbaar, tastbaar, vloeibaar. Echt. Fris geschonken.”
• •
•
•
17 en 19 april 2012: De Vaganten zijn te gast in het Sportpaleis op Houden Van. 20 april 2012: De centrale gast van Nekka-Nacht is Willem Vermandere. Hij vroeg De Vaganten om op zijn feest hun nieuwe versie van DINSKA BRONSKA te brengen. 28 april tot 13 mei 2012: een wervelend Red Star Line cultureel festival laat u kennismaken met het museum in opbouw. Zullen De Vaganten er ook zijn? 15 juli: Gentse Feesten, Francois laurentplein
U kan een gesigneerd exemplaar bestellen bij De Vaganten tegen de prijs van 17 euro (plus verzendingskosten 2 euro). E-post : info@devaganten.be of telefonisch: 03 827 63 31 • www.devaganten.be
FVV • 32
In Flanders’ Fields Vol. 71 August De Boeck
Uitgave: Phaedra Referentie: ANZ 308 Prijs: 17,99 Euro
Tegelijk met de grandioze publicatie van August De Boeck (1895-1937), componist verscheen het 71ste volume van de Phaedra-reeks In Flanders’ Fields met het pianoconcerto van August De Boeck en instrumentale fragmenten en bewerkingen uit diens opera’s Théroigne de Méricourt en Francesca (ook bekend onder de titel van de oorspronkelijk Franstalige versie La Route d’Éméraude). Jozef De Beenhouwer en Frits Celis zorgden voor de herontdekking van deze vergeten werken, een ware revelatie. Frits Celis (°1929) kent dit gebied door en door, zowel vanuit zijn praktijk als musicus in het orkest van de Vlaamse Opera in de jaren 1940 en 1950, als nadien vanuit zijn ervaring als dirigent van drie van de vijf opera’s van August De Boeck. Frits Celis is altijd een toegewijd pleitbezorger geweest van de muziek van De Boeck en bovendien een onverdroten speurder naar verloren gewaande partituren. Door zijn toedoen werden in de jaren 1960 het Vioolconcerto en de Nocturne voor orkest opnieuw ontdekt. Door zijn metier als componist en door zijn inleving in de muziek van August De Boeck is Frits Celis bovendien de aangewezen persoon om diens muziek ook op een andere manier aan de vergetelheid te ontrukken. Want indien de opera’s van De Boeck niet meer tot de podia van onze eigen operahuizen doordringen, waarom dan geen orkestfragmenten of bewerkingen distilleren uit deze intrinsiek zo waardevolle partituren? Het cd-boekje is heel mooi opgemaakt met een schilderij van Edgard Tijtgat op de cover en binnenin een schat aan origineel materiaal rond de figuur en het werk van August De Boeck. De teksten zijn van de protagonisten van de herontdekking van deze partituren: Frits Celis en Jozef De Beenhouwer.
Phaedra: In Flanders’ Fields, Vol. 71 August De Boeck: Prelude tot de opera Théroigne de Méricourt Concerto voor piano en orkest Orkestsuite uit de opera Francesca Jozef De Beenhouwer, piano Janacek Philharmonic Orchestra IvoVenkov, dirigent
Guido Defever klassiek-centraal.be
FVV • 33
‘ lezen en luisteren
Antwerps eerherstel voor Peter Benoit Patrick Verhoeven pleit in de nieuwe Antwerpse wandelgids voor de aanleg van een ‘Peter Benoitplein’ met gerestaureerd monument van de Vlaamse toondichter. De naam van de toondichter Peter Benoit (1834-1901) roept voor de meeste mensen in het beste geval een vage associatie op met de prille Vlaamse cultuurstrijd. Benoit leerde zijn volk zingen, zoals Conscience het leerde lezen. Maar Benoits ware betekenis als componist, muziek pedagoog, dirigent en stichter van een nationale school in Vlaanderen is nauwelijks nog bekend. ‘A Propos Peter Benoit’ wil hierin verandering brengen. Auteur Patrick Verhoeven neemt de lezer mee op wandel door Antwerpen, de stad waar Peter Benoit zijn grootste muzikale triomfen kende, maar ook bittere tegenslagen en ontgoochelingen te incasseren had. Langsheen monumenten, gebouwen en musea wordt het veelzijdige en complexe leven van Vlaanderens grootste toondichter uit de 19de eeuw weer tastbaar. De hedendaagse beleving van Benoit wordt niet vergeten en er wordt kritisch gekeken naar de manier waarop vandaag in Antwerpen met zijn erfgoed wordt omgegaan. De rijk geïllustreerde wandelgids neemt u tenslotte mee op uitstapjes naar de Antwerpse Kempen, de Leiestreek, Brussel en Parijs, plaatsen die ook een rol in het leven van Peter Benoit gespeeld hebben.
FVV • 34
Uitgeverij: Pandora Referentie: ANZ 535 Prijs: 14,00 euro
“In het boek vraag ik vooral ook aandacht voor het Antwerpse Peter Benoitmonument”, zegt Patrick Verhoeven. “Dit meesterwerk van Henry Van de Velde ligt al vele jaren te verkommeren in een vergeethoek van het Harmoniepark, hoewel het een beschermd monument is. Het moet niet alleen dringend gerestaureerd worden, maar ook terug naar zijn oorspronkelijke locatie verhuizen, voor de ingang van de Vlaamse Opera. Die prominente plaats symboliseert niet alleen de nauwelijks te overschatten betekenis van Peter Benoit, maar doet ook eer aan het enige monument van omvang dat Henry Van de Velde in zijn geboortestad realiseerde. Bij de tweede fase van de heraanleg van de Leien is voor de opera een autoluw plein voorzien waar het monument perfect tot zijn historisch recht zou komen. Dat plein mag dan meteen de naam ‘Peter Benoitplein’ krijgen.”
Naast de oproep om het monument te herwaarderen bevat de wandelgids nog negen andere concrete aanbevelingen die bijdragen tot het eerherstel van de grondlegger van het Antwerpse Conservatorium en de Vlaamse Opera. klassiek-centraal.be
vrouw zijn, hoe doe je dat? ‘Lady Diana is vrouwelijk. Kylie Minogue is vrouwelijk. Ik ben... femi-niet. [...] Ik ben dertien jaar oud, ik weeg tweeëntachtig kilo, ik heb geen geld, geen vrienden, en jongens bekogelen me met grind als ze me ook maar even zien.’ Je zou kunnen denken dat je het dagboek van een vrouwelijke Adrian Mole aan het lezen bent. Maar daar is het Caitlin Moran niet om te doen. Vrouw zijn, hoe doe je dat? is een heus feministisch manifest. Zo’n manifest is hoognodig, vindt Moran: ‘Het feminisme, zoals het er nu voor staat, nou ja... daar blijft het dus staan. Het is knarsend tot stilstand gekomen.’ Het lijkt gekrompen tot almaar kleinere discussies tussen enkele tientallen feministische academici. ‘En niemand tackelt de roddelbladen, handtassen van 700 euro, piepkleine onderbroekjes, Brazilian wax, meiden met achterlijke vrijgezellenfeestjes of Katie Price.’ Hoog tijd dat een vrolijke kranten columniste en parttime tv-criticus die geen kaas gegeten heeft van spelling zich ermee gaat bemoeien, vindt Moran.
Heel, heel grappig, ‘ Spectaculair! ontroerend en onthullend In dit boek beschrijft ze hoe ze van een onzekere, onwetende tiener evolueerde naar een ‘militante feministe’. Ze doet dat op een hilarische manier, maar slaat tegelijk spijkers met koppen. Het cliché dat feministen geen gevoel voor humor hebben, geeft ze een welgemikte schop voor de kont. Feminisme staat tegenwoordig in een kwade reuk. Slechts 29 procent van de Amerikaanse en 42 procent van de Britse vrouwen noemt zichzelf feministe. We moeten het woord ‘feminisme’ terugwinnen, vindt Moran, want we hebben het hard nodig.
Auteur: Caitlin Moran Uitgeverij: Arbeiderspers 304 blz, 19,95 euro
Het door de Spice Girls gelanceerde girl power is volkomen nep. Maar we moeten dat niet doen door protestmarsen te organiseren, rellen te schoppen of in honger staking te gaan. Feministen van de 21ste eeuw ‘hoeven de kwestie alleen maar even recht in de ogen te kijken, om dan in lachen uit te barsten. We zijn sexy als we lachen.’ Humor als wapen van de vijfde feministische golf. En dus trekt Moran van leer. Niet tegen salarisongelijkheid, vrouwenbesnijdenis en huiselijk geweld, al is dat uiteraard ook belangrijk, maar ze richt haar pijlen op ‘al die kleinere, stommere, meer voor de hand liggende dagelijkse probleempjes van het vrouw-zijn’, die op allerlei manieren even funest zijn voor onze gemoedsrust. Vrouw zijn, hoe doe je dat? is een grappig en herkenbaar boek. Maar het is ook een slim boek waarin een flinke dosis verontwaardiging schuilt. Moran noemt een koe een koe, en ze heeft de verdienste dat ze van feminisme een tastbaar, concreet begrip maakt, iets wat ons allemaal aangaat, vrouwen en mannen. ‘Wat is feminisme? Simpelweg de overtuiging dat vrouwen net zo vrij zouden moeten zijn als mannen, hoe gestoord, dom, verdwaald, slecht gekleed, dik, terugkrabbelend, lui en zelfgenoegzaam ze ook mogen zijn. Ben jij een feministe? Ha ha ha. Natuurlijk wel.’ Het wordt moeilijk om geen feminist te zijn als je dit boek gelezen hebt. Veerle Vanden Bosch (De Standaard)
FVV • 35
‘ lezen en luisteren
Verzamelde gedichten Emily Dickinson Voor een weide heb je nodig een klaver en één bij. ‘ Eén klaver en een bij, En dromerij. Dromerij alleen mag ook, Bij weinig bij.´
Emily Dickinson
Een statig huis met parkachtige tuin in het nog landelijke Amherst (Massachusetts, VS) vormde de ambiance waarin tussen 1855 en 1885 een van de opmerkelijkste dichterlijke oeuvres is ontstaan die er zijn. Emily Dickinson (1830–1886) schreef bijna 1800 gedichten en publiceerde er maar enkele. De volstrekt eigenzinnige inhoud van het werk, en daarbij haar teruggetrokken bestaan en onwil te publiceren, hebben na de verschijning van het verzameld werk geleid tot een stortvloed van biografische studies en interpretaties. Het moet Emily Dickinsons thematiek zijn die tijdloos is: ze schrijft zoals geen ander ooit heeft gedaan over pijn, hartstocht, (on)geloof, de dood, de natuur, verlangen, heel het palet van het menselijk tekort. Haar liefdesgedichten zijn de schrijnendste die ooit geschreven werden. Toen in 1886 de Amerikaanse dichteres Emily Dickinson stierf, 55 jaar oud, vond haar zuster een doos met papieren, waaronder ongeveer 1100 gedichten. Tijdens haar leven publiceerde ze er slechts 7 van. In de twintigste eeuw kwam pas de erkenning van haar werk op gang, die zorgde dat zij nu wordt gezien als
FVV • 36
een der grootste dichters die er zijn, dat er aan de lopende band studies verschijnen over haar leven en werk en dat er in veel landen Dickinsongenootschappen zijn opgericht. Deze uitgave van Dickinsons “Verzamelde gedichten” bevat de Nederlandse vertaling van ruim de helft van haar poezie. Van de gedichten die ze in haar beste jaren schreef en in zelfgemaakte handschriftbundels bijeenbracht (1860-1864), is circa tweederde vertaald. Uit de eerdere uitgaven, Gedichten I (2005) en Gedichten 2 (2007), zijn alle vertalingen herzien en aangevuld met nieuw werk. Derhalve bevat dit boek veel nieuwe, niet eerder vertaalde gedichten. Het gaat nu, voor zover dit van vertalingen kan worden gezegd, om de definitieve tekst. De gebrekkige chronologie van de eerdere delen is in dit boek hersteld, zodat Dickinsons dichterlijke ontwikkeling te volgen is. Deze tweetalige uitgave van de grootste verzameling van Dickinsons gedichten in vertaling die ooit in Nederland verscheen, gaat vergezeld van een uitgebreid en kundig commentaar en een biografische schets door vertaler Peter Verstegen.
Uitgeverij: Van Oorschot ISBN 9789028241718 Poezie, 960 pagina’s 29,90 euro
Lusthof der muziek
Online naslagwerk Ik ga op reis en ik neem mee… 750 jaar Nederlandse en Vlaamse muziektraditie. Want daartoe word je uitgenodigd op de blog ‘Lusthof der Muziek’, namelijk een ontdekkingsreis maken doorheen onze rijke traditie aan muziek, met speciale aandacht voor grotendeels ver geten genres als volksmuziek, speelmansmuziek, oude dansmuziek, kunstmuziek, liedboeken, straatliederen, anonieme componisten e.a. Alles op de blog staat netjes opgedeeld in tijdvakken, oorsprong, componisten, verzamelaars, uitgevers, uitvoerende muzikanten en volgens stijl. Een indeling die de blog duidelijk en overzichtelijk maakt. Bovendien zijn alle artikels verrijkt met fotomateriaal en videofragmenten en bevatten ze heel veel hyperlinks die je verder leiden naar andere bronnen, websites, e.d. Klaar voor de reis? Of het nu een korte trip wordt of een lange omvaart op een containerschip, deze blog biedt een onuitputtelijke rijkdom aan materiaal om in te grasduinen. Veel plezier! http://lusthof-der-muziek.blogspot.com
FVV • 37
Kantoor Paul BEHEYT Kon. Astridlaan 178/A 9000 Gent tel.: 09/220.21.99 fax: 09/220.29.59 e-post: paul.beheyt@argenta.be
Kantooruren: maandag tot en met vrijdag 10-13 uur en 15.30 tot 18.30 uur
Eetcafé:
(o) Café waar ook maaltijden worden geserveerd
Uilenspiegel:
Is een nar en een potsenmaker, die niets of niemand vreest en iedereen al lachend een spiegel voorhoudt. Uilenspiegel betekent: ‘ik ben uw spiegel’.
uit Van Dale
uit: Tijl Uilenspiegel Henrie Van Daele
Het eetcafé is alle dagen open van 11.30u tot … Op maandagavond en dinsdag rusten we even uit. Je kunt bij ons terecht voor een kleine snack, maar ook voor een uitgebreid etentje. Onze kok zorgt wekeleijks voor verrassende suggesties. Onze crypte vormt het ideale kader voor allerlei activiteiten. Informeer vrijblijvend. Om nog beter en gezelliger te kunnen tafelen, kun je reserveren op het nummer 09 233 89 09
Eetcafé Uilenspiegel Korte Kruisstraat 3 - 9000 Gent
32
31
colofon
Redactie:
Martien Bode, Katrien Depestele, Kelly Janssens, Els Claeys Eindredactie
Martien Bode Opmaak
Leen Van den Abeele Drukkerij
Drukkerij Nevelland Industriepark-Drongen 21, 9031 Gent Tel 09 371 57 16, Fax 09 371 87 27 E-post info@nevelland.be Verantwoordelijke uitgever
Martien Bode p/a Bennesteeg 2 9000 Gent Jaarabonnement:
10,00 euro te storten op bankrekeningnummer BE08 9790 7764 9313
Driemaandelijks tijdschrift uitgegeven door het Forum van Vlaamse Vrouwen, FVV-vzw Bennesteeg 2, 9000 Gent Tel 09 223 38 83 Fax 09 224 44 81 E-post info@vlaamsevrouwen.org www.vlaamsevrouwen.org
Overname van artikels of gedeelten ervan is mogelijk mits bronvermelding. De redactie behoudt zich het recht voor de ingezonden stukken te publiceren. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van een bijdrage berust bij de auteur. Auteursrecht
Vlaams & Neutraal Ziekenfonds
Verrassend voordelig! Naast de klassieke ziekenfondsvoordelen, zoals o.m. hulp in het buitenland, jeugdvakanties en ziekenvervoer, komen wij ook tussen in de volgende gevallen:
Ongeacht uw leeftijd! >> >> >> >>
Brillen en lenzen tot 100 euro Alle vaccinaties tot 75 euro DiĂŤtist of psycholoog tot 50 euro Lidgeld sport- of fitnessclub tot 30 euro
Specifieke troeven! >> Geboortevoordelen tot 888 euro, waaronder ook terugbetaling van luiers >> Orthodontie: terugbetalingen tot 750 euro >> Tandimplantaten tot 500 euro >> Lasertherapie van de ogen tot 250 euro >> Kampvergoedingen tot 30 euro >> Voetverzorging tot 25 euro
Ontdek nog meer voordelen in ons ziekenfondspakket: www.vnz.be of vraag vandaag een infopakket of vrijblijvend huisbezoek aan via 0800-179 75. Veranderen van ziekenfonds is heel eenvoudig. Bel ons gratis nummer of surf naar onze webstek en wij doen graag de rest.
Bel gratis:
0800-179 75
Hoofdzetel:
Hoogstratenplein 1 - 2800 Mechelen - www.vnz.be Kantoren & brievenbussen over heel Vlaanderen