Dream City Lespakket Voortgezet Onderwijs by FOTODOK

DREAM CITY NAAM KLAS

LEERLINGEN BOEKJE

otografe Anoek Steketee en journaliste Eefje Blankevoort maakten een boek dat Dream City heet. Zij laten je de wereld zien vanuit een ongebruikelijk perspectief. Wat dat is ga je in de komende drie lessen ontdekken. In de laatste les laat je jouw blik op de wereld zien. Dit boekje is de komende drie lessen je gids. Het is van jou, bewaar het goed. OPDRACHT 1 1 Waar denk je aan bij de titel Dream City? Schrijf hieronder vier woorden op die bij je opkomen. OPDRACHT 2 Bekijk de foto’s goed en beantwoord daarna de vragen. 2a Beschrijf wat je ziet op de foto’s. Dit mag in steekwoorden. 2b Wat denk je dat het is? 2c Waar zijn de foto’s genomen, denk je? Leg je antwoord uit. 2d Wat vind je van de foto’s? Waardoor komt dat? 2e Noem een verschil en een overeenkomst tussen de twee foto’s.

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

2f Welk gevoel/emotie krijg je bij de foto’s? Waardoor komt dat? Je krijgt nu informatie over het project Dream City. Ook ontdek je wat documentairefotografie is. OPDRACHT 3 Bekijk met de informatie die je net hebt gekregen in je achterhoofd nog eens de foto’s. Kijk nu nog eens de antwoorden die je opschreef bij opdracht 1 en 2b en 2c. 3a Zou je nu dezelfde antwoorden geven op de vragen, of niet? Waardoor komt dat? 3b Welk antwoord zou je veranderen? En waarom? Wat je ziet is niet wat het lijkt Fotografe Anoek vertelt een verhaal met elke foto die ze maakt. Maar ook met de serie foto’s die samen Dream City vormen vertelt ze een verhaal. Door het gebruik van kleur, van licht en donker en door compositie krijgen haar foto’s een bepaalde emotie of een bepaalde sfeer. Hoe wel de foto’s van Anoek op verschillende plekken en onder verschillende omstandigheden zijn gemaakt, hebben ze toch allemaal een magische sfeer die goed past bij de betoverende wereld van het pretpark. Dit komt doordat Anoek steeds op dezelfde manier licht gebruikt, kijk maar eens. Eigenlijk heeft de fotograaf een heel herkenbare eigen stijl, een soort handtekening waar aan je haar foto’s kunt herkennen. Tegelijkertijd vertelt ook de voorstelling, dat wat er op de foto te zien is, een verhaal. Daarbij zetten de foto’s van Anoek je soms op het verkeerde been. Wat je ziet is niet altijd wat het lijkt.

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

OPDRACHT 4 Bekijk de drie foto’s goed. Schrijf onder elke foto in welk land je denkt dat de foto’s gemaakt zijn. Leg uit waarom je dat denkt.

Foto 1

Foto 2

Foto 3

Zoals je bij de opdracht hierboven hebt gezien, is het soms heel lastig om zonder verdere infor matie het juiste land te kiezen bij een foto. Daarom oefenen we nog even verder. In de volgende opdracht gaat het er dan ook niet om dat je alles goed hebt, maar het gaat er wel om dat je een doordachte keuze maakt. En dat je je bewust bent van de keuzes die je maakt. De volgende opdracht bestaat uit verschillende stappen en maak je in de tentoonstelling. Of je gebruikt de foto’s op de volgende pagina’s.

Land

Omdat

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

Land

Omdat

OPDRACHT 5 STAP 1 Hieronder vind je lijstje met een aantal landennamen. Dit zijn de landen waar de foto’s genomen zijn. Zet het juiste land bij de foto. Dit doe je alleen. Probeer met behulp van de foto’s (alleen door te kijken dus) te bepalen in welk land ze zijn genomen. Landen: Israël Irak Palestijnse gebieden Turkmenistan China Indonesië Rwanda Libanon Colombia Verenigde Staten Land Omdat

Klaar? Vergelijk nu je antwoorden met je groepsgenoten, wie koos welk land en waarom? Bepaal samen een groepsantwoord. Schrijf dit op het groepsantwoordblad dat je van je docent krijgt. STAP 2 Nu jullie hebben vastgesteld waar de foto’s zijn genomen is de volgende stap om het juiste onderschrift bij de foto’s te zetten. Hieronder vind je een aantal onderschriften. Welke tekst hoort bij welke foto? Schrijf het juiste onderschrift onder de foto. Militaire basis Waffa en Wasan Mystery Mine Muhkmas Funland Schip Ivan en Mana, hun kinderen en nicht Kerwan Kigali City Park Simar en de carrousel Schoolmeisjes Gizlar en Mayza Grand Canyon Spacegun Chimelong Paradise Een oud staatspretpark uit de jaren tachtig Barry en zoon Jair Als jullie klaar zijn bespreek je met elkaar jullie resultaten. Welke teksten zou je ergens anders plaatsen en waarom? Schrijf jullie definitieve antwoord op het groepsantwoordvel. Schrijf hier ook kort bij welke over wegingen jullie hadden om de tekst te kiezen. Waarom past het goed bij de foto, vinden jullie?

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

STAP 3 De foto’s hebben nu een onderschrift en de naam van een land waar ze zijn gemaakt. Bij elke foto hoort ook een kort verhaal over de achtergronden en de mensen die erop staan. Hieronder vind je een aantal teksten, elke tekst heeft een nummer. Welke tekst past het beste bij welke foto en waarom? Bespreek met elkaar welke tekst jullie het best bij een foto vinden passen en waarom. Schrijf het nummer van de tekst onder de juiste foto op het groepsantwoordblad.

Op de droge, stofﬁge Westbank liggen de steden dicht bij elkaar – de door Israël bezette gebieden zijn piepklein – maar door alle Israëlische controlepunten duurt een korte reis overbodig lang. Toch hebben Palestijnen uit Nablus, Hebron en Jeruzalem de lange reis over voor een bezoek aan Funland. Op de Westbank is weinig te doen.

Tot 1991 was het pretpark een militaire basis van de troepen van de alleenheerser Saddam Hussein. Vanuit het regionaal commandocentrum werden de Koerden (een bevolkingsgroep in Irak) aangevallen. Honderden Koerden hebben er gevangen gezeten en zijn er omgekomen, niemand mocht erbij in de buurt komen.

Indonesië is het grootste moslimland op aarde. Hoewel de islam niet de ofﬁciële staatsgodsdienst is, komt er de laatste jaren grote druk uit de samenleving om de islam een grotere rol te laten spelen. Op scholen en in de overheid bijvoorbeeld.

Pablo Escobar maakte zijn eigen paradijs: Hacienda Nápoles. De Colombiaanse drugsbaron kocht in 1978 het landgoed voor ruim 60 miljoen dollar. Op het terrein hield Escobar zo’n tweeduizend dieren, waaronder uit Afrika gesmokkelde olifanten, antilopen, buffels, zebra’s en nijlpaarden. Voor zijn kinderen liet hij metershoge dinosaurussen bouwen. Zevenhonderd werknemers woonden en werkten op het landgoed.

De jonge moeder Abir komt een paar keer per week naar Beirut Luna Park. Haar echtgenoot Farouk werkt er als klusjesman en dat vinden hun kinderen Simar, Rasha, Zahra en Adel geweldig. Vooral de driejarige Simar is door het dolle heen. Ze zit geen moment stil en rent razendsnel door het park. Met grote ogen hobbelt ze op het eendje van de carrousel in het rond. Haar mond bruin van een chocolade-ijsje. Het reuzenrad is de favoriete attractie van de tienjarige Zahra. ‘Omdat ik zo van de zee hou.’ In de zomer van 2006 lagen hier Israëlische oorlogsschepen voor de kust. Er was oorlog tussen Israël en Libanon. Een maand lang werden Zuid-Libanon en Beiroet beschoten met zware wapens.

Barry houdt zijn zoontje stevig vast, aan zijn riem hangt een pistool. Een wapen is een recht, zegt hij, dat hij heeft verworven door voor Israël op de Westbank (dat is Palestijns gebied waar enkele Israëlische plaatsen liggen) te wonen. ‘We zijn nu veilig in ons dorp. Het leger heeft sterke posities op de Westbank. Toch moet ik het pistool dragen. Ooit waren Arabische terreuraanslagen heel gewoon. Als ze een dorp binnenkomen schieten ze eerst de kinderen dood en dan pas mij. Met een pistool kan ik dat voorkomen. Niet dat ik wil doden. Joden willen leven. Maar kijk naar de Arabieren, naar Gaza bijvoorbeeld. Die krijgen zoveel geld van iedereen, maar wat bouwen ze? Raketten, geen ziekenhuizen. Dat is toch ziek?’

n de vorige les maakte je kennis met het project Dream City. Je bekeek een aantal foto’s en ontdekte wat de waarde van teksten bij een foto kunnen zijn. Soms is wat je ziet niet wat het lijkt. Bij Dream City vormen pretparken een venster op de wereld. Journaliste Eefje Blankevoort en fotografe Anoek Steketee reisden de hele wereld over om de pretparken en hun bezoekers vast te leggen. In deze les ga je een van de pretparken nader bekijken en leer je meer over een aantal bezoekers en medewerkers van de parken. OPDRACHT 1 1a Bekijk de drie foto’s hieronder. Wat zie je? Schrijf je antwoord onder de foto. 1b Schrijf onder elke foto een emotie/ gevoel dat je bij de foto krijgt.

Van je docent krijg je aanvullende informatie over de foto’s. 1c Welke rol speelt het pretpark in het leven van deze mensen? Wat vind je daarvan?

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

OPDRACHT 2 Het schrijven van een tentoonstellingstekst Je hebt de tentoonstelling in de vorige les al bekeken. Voor deze opdracht maak je bij een foto uit de tentoonstelling een informatiebord. Je geeft de bezoeker extra informatie over de foto en over het land waar die foto is genomen. Je zet de foto in een context. Hoe ga je te werk? STAP 1 Kies een foto uit de tentoonstelling die je het meest aanspreekt. Misschien vind je hem het spannendst, het meest ontroerend, of het mooist. Beschrijf de foto kort hieronder: Je weet waar de foto gemaakt is. Je begint met het verzamelen van informatie over het land. Gebruik voor de volgende vragen een atlas. Wat is de hoofdstad van het land? Hoeveel mensen wonen er? Wat is de belangrijkste religie? Wat voor klimaat heeft het? Is het een arm of een rijk land? STAP 2 Gebruik Google en Wikipedia om de volgende gegevens te vinden: Hoe wordt het land geregeerd? Geef een korte geschiedenis van het land.

It’s a world of laughter, a world of tears It’s a world of hopes, its a world of fear There’s so much that we share That its time we’re aware It’s a small world after all Het is een wereld vol gelach, een wereld vol tranen Een wereld vol hoop, een wereld vol angst Er is zoveel dat we delen Dat het tijd is dat we weten: De wereld is maar klein OPDRACHT 1 Leg in je eigen woorden uit wat Walt Disney met dit liedje bedoelt.

Je bent inmiddels een expert op het gebied van jouw pretpark en het land waar het pretpark zich bevind. Je gaat zometeen je bevindingen presenteren aan je klasgenoten. Wanneer je niet presenteert doe je de volgende luisteropdracht. OPDRACHT 2 Luisteropdracht Tijdens het luisteren naar de presentaties van je klasgenoten let je op de volgende punten. (Maak eventueel aantekeningen op een apart blaadje): a Hoe is de presentatie, is het leuk en interessant om naar te luisteren? b Merk je overeenkomsten met je eigen onderzochte pretpark? Bijvoorbeeld de dingen die er te doen zijn. c Zijn er overeenkomsten tussen de landen waar de pretparken zich bevinden? d Waarom bezoeken mensen het pretpark? e Zou je er zelf heen willen gaan?

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

OPDRACHT 3 Beantwoord de volgende vragen nadat je naar alle presentaties hebt geluisterd. a Waarom bezoeken mensen een pretpark? Noem drie redenen die je hebt gehoord. b Wat vind je van de landen waar de pretparken staan? c Noem drie overeenkomsten tussen de pretparken die je zijn opgevallen in de presentaties. d Doe een uitspraak over de functie van pretparken voor mensen. Doe het zo: ‘Overal ter wereld gaan mensen graag naar pretparken, omdat...’ e Waar zouden de mensen in de pretparken van kunnen dromen? f Waar droom je zelf van? g Vind je Disney’s liedje It’s a small world after all passen bij het idee van Dream City? Leg je antwoord uit. OPDRACHT 4 Kijk nog eens terug naar de allereerste les en het antwoord dat je gaf bij opdracht 1: jouw as sociaties (waar je aan dacht) met Dream City. Beantwoord de vraag nu nog eens. Is je antwoord anders, hetzelfde? Hoe komt dat?

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

FOTO OPDRACHT

n de afgelopen drie lessen heb je kennisgemaakt met het project Dream City. Je hebt het verhaal achter de foto’s leren kennen. Je bekeek een aantal foto’s en ontdekte wat de waarde van teksten bij een foto kunnen zijn. Soms is wat je ziet niet wat het lijkt. Bij Dream City vormen pretparken een venster op de wereld, pretparken zijn gedroomde, ideale werelden. Nu ben jij aan de beurt om je blik op de wereld te geven en een verhaal te vertellen met foto’s. Deze fotoopdracht maak je thuis. Hieronder lees je wat je precies moet doen.

Fotografeer één plek waar je je fijn, blij, veilig, op je gemak of gelukkig voelt én Fotografeer één plek waar je je niet fijn,treurig, onveilig, niet op je gemak of verdrietig voelt. Let op: Je hoeft de foto’s dus niet per se thuis te maken! Ga eropuit en verken de omgeving met je camera.

Extra opdracht Schrijf twee korte verhalen, een voor elke foto. Beschrijf niet wat je op de foto ziet, maar wat je met de foto wil vertellen. Misschien is het een persoonlijk verhaal dat bij de foto hoort, misschien wil je wat meer vertellen over de plek die je hebt gefotografeerd, welke herinneringen je er aan hebt. Of wil je schrijven over waarom je ervoor hebt gekozen juist deze twee foto’s te maken. Kijk nog maar eens terug naar de verschillende teksten bij de foto’s in dit lesboekje en je eigen informatiebord.

DREAM CITY LANDENDOSSIERS

Extra informatie Les 2, opdracht 2, stap 3 Bron: Dream City van Anoek Steketee en Eefje Blankevoort

TURKMENISTAN Turkmenbashi’s World Of Fairy Tales

Fonkelend witte torens omlijsten de in marmer opgetrokken toegangspoort van Turkmenbashi’s World of Fairy Tales, net als bijna alles in het land vernoemd naar de Grote Leider. Het was zijn laatste geschenk aan het Turkmeense volk: twee weken na de opening van het pretpark in december 2006 overleed Saparmut Niyazov, alias Turkmenbashi, Vader der Turkmenen. Vierenvijftig attracties vind je in Turkmenbashi’s World of Fairy Tales, allemaal gericht op het thema van de Turkmeense identiteit en sprookjes, in de volksmond wordt het park ook wel ‘Disney’ genoemd. Door een bezoek aan het pretpark zouden de kinderen van Turkmenistan ‘de wereld en de geschiedenis en cultuur van hun volk beter begrijpen,’ sprak Turkmenbashi bij de openingsceremonie. Vanuit het hele land komen Turkmenen hiernaartoe. Een kaartje kost nog geen vijftig cent. Eenentwintig jaar was Niyazov aan de macht, van 1985 tot 1991 was Turkmenistan nog een deel van de Sovjetunie. Toen die uit elkaar viel werd Turkmenistan een eigen land. Niyazov maakte van het land één van de meest gesloten landen ter wereld. Hij gaf veel geld uit aan een gouden standbeeld van zichzelf dat met de zon meedraait.maar aan het onderwijs en de gezondheidszorg gaf hij niet veel geld uit. Het ging onder zijn leiding dan ook niet goed met het onderwijs en de gezondheidszorg. Studies werden verkort, bibliotheken op het platteland werden gesloten en buitenlandse talen mochten niet meer worden onderwezen. Ziekenhuizen buiten de hoofdstad werden gesloten en pensioenen

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

werden niet betaald. Het gemiddelde inkomen was lager dan honderd dollar per maand. Journalisten kwamen het land niet in en er was geen vrije pers. Onder zijn opvolger is er iets meer vrijheid, maar ook deze president heerst met ijzeren hand. Het onderwijs is verbeterd en de pensioenen worden weer uitbetaald. Het gemiddelde salaris is nog steeds honderd dollar, maar de basisvoorzieningen zijn goedkoop of gratis. Gas, elektriciteit en water is gratis, een tank benzine kost 1 euro, een brood kost nog geen tien cent. Gizlar en Mayza zijn met vijfendertig collega’s van een katoenplantage naar het pretpark gekomen. Ze hebben allebei een stukje land waar veschillende katoenpluksters werken, zelf plukken ze ook. De opbrengst verkopen ze aan de staat. Als beloning voor de goede oogst, meer dan de door staat vastgestelde streefcijfers, hebben ze een tweedaagse excursie van de overheid gekregen met gratis toegang tot het pretpark. ‘We verdienen misschien wel niet zoveel,’ zegt Mayza, ‘maar het is genoeg om van te kunnen leven en als we hard werken krijgen we een beloning.’ Gizlar zegt: ‘Bovendien is er in Turkemenistan rust en veiligheid. Overal om ons heen is oorlog of onrust; Afghanistan, Iran. Hier hoeft niemand bang te zijn voor de dag van morgen. Het is stabiel.’ In de maneschijn zijn twee oude mensen bezig gras te maaien. Ruslan en zijn vrouw komen elke avond naar het pretpark. In de kurkdroge omgeving van Ashgabat, de stad waar het pretpark ligt, is dit de enige plek waar ze sappig groen gras voor hun dieren kunnen vinden. Vier schapen en twee koeien houden ze in hun tuintje, vertelt Ruslan, een gepensioneerde bewaker. De melk verkoopt hij op de markt.

Sonah en Ketir wonen allebei in een van de oude wijken van Asjchabad. Ze vinden het maar niets dat de oude gebouwen moeten wijken voor de nieuwe, met marmer beklede, monumentale appartementen die overal verrijzen.

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

Het leger heeft sterke posities op de Westbank. Toch moet ik het pistool dragen. Ooit waren Arabische terreuraanslagen heel gewoon. Als ze een dorp binnenkomen schieten ze eerst de kinderen dood en dan pas mij. Met een pistool kan ik dat voorkomen. Niet dat ik wil doden. Joden willen leven. Maar kijk naar de Arabieren, naar Gaza bijvoorbeeld. Die krijgen zoveel geld van iedereen, maar wat bouwen ze? Raketten, geen ziekenhuizen. Dat is toch ziek?’ Via deze site vind je foto’s van een aantal attracties in Superland: www.fotodok.org/?/fotodok/page/dream_city_pretparken

PALESTIJNSE GEBIEDEN Mukhmas Funland

Op de droge, stoffige Westbank liggen de steden dicht bij elkaar – de door Israël bezette gebieden zijn piepklein – maar door alle Israëlische controlepunten duurt een korte reis overbodig lang. Toch hebben Palestijnen uit Nablus, Hebron en Jeruzalem de tergend lange reis over voor een bezoek aan Funland. Op de Westbank is weinig amusement. Van buiten ziet het pretpark eruit als een betonnen fort met een reuzenrad. Op een naastgelegen legerbasis staan Palestijnse veiligheidstroepen in wachttorens op de uitkijk. Het reuzenrad biedt een weidse blik op Jeruzalem en de lange slinger van de afscheidingsmuur, die soms vlak langs Ramallah loopt. Er is niet veel geld of materiaal om het pretpark te onderhouden. Toch is er een vierdimensionale bioscoop. Je hoort en ziet films niet alleen, je ruikt en voelt ze ook. Zo krijg je bijvoorbeeld een straal water in je gezicht gespoten. In een rots is een zwembad ingegraven. Nasser, de technicus van het park, vertelt dat het pretpark tijdens een gewapend conflict met Israël in 2002 was bezet door de Israëliërs. Hij laat de kogelgaten zien in de woonflats aan de overkant van het dal. ‘Beschoten vanuit Funland, toen hier Israëlische soldaten zaten.’ Hij woont zelf in één van de flats. ‘2002 was het enige jaar dat we dicht waren,’ vertelt hij. ‘Na het begin van het conflict kwamen de joden hier. Ik heb ze toen met stenen bekogeld en werd daarvoor in de gevangenis gegooid.’ Een dikkig jongetje van een jaar of twaalf komt langslopen. ‘Daar komt al het geld vandaan,’ grapt Nasser. ‘Dat is Mujahid, zoontje van de baas. Hij helpt hier in de zomer. Zijn familie uit Muhkmas woont nu grotendeels in de Verenigde Staten. Dit pretpark is hun manier om iets voor hun geboorteland te doen.’

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

Chimelong Paradise, China

Guangzhou is één van de steden die een belangrijke rol heeft gespeeld bij de economische opleving in China. De toerist kan hier uit een tiental pretparken kiezen. Van alle pretparken in de provincie adverteert Chimelong met de meeste superlatieven: de nieuwste, grootste, snelste en spannendste. In het park bevinden zich hotels, een dierentuin, safaripark en een pretpark met attracties die in het Guinness Book of World Records vermeld staan. Chimelong staat symbool voor het nieuwe China; groot, grootser, grootst. In Chimelong is niets te gek: gekostumeerde dieren zijn de ster van een theatershow en de achtbaan heeft het grootste aantal inversies ter wereld. Een gebruinde familie in Hawaï shirts bezoekt Chimelong Paradise. Beide ouders werken bij een reclamebureau in Harbin, een grote stad in het noorden van China. Ze hebben een vakantie in Hainan (een vakantie eiland dat door de Chinezen het Chinese Hawaii wordt genoemd) achter de rug en maken op de terugweg een tussenstop in Chimelong. ‘Ik heb China voor mijn ogen zien veranderen,’ zegt grootmoeder Bao Yio Fan. ‘Van de armoede in mijn jeugd tot waar we vandaag zijn; het is bijna niet te bevatten.’

DREAM CITY LEERLINGENBOEKJE KLAS 2/3

COLOFON © FOTODOK, Anoek Steketee en Eefje Blankevoort Foto’s © Anoek Steketee Tekst Toos Kruithof met dank aan Elsbeth Pijnappels en Eefje Blankevoort Grafisch ontwerp Autobahn FOTODOK Postbus 1011 3500 BA Utrecht www.fotodok.org

Dit project is tot stand gekomen met ﬁnanciële ondersteuning van het VSB Fonds en het NCDO