Note van Jan Hoek: ‘Het liefst zou ik elke dag op staan en zo in een dag een nieuw plannetje ten uitvoer brengen met een werkwijze als deze. Helaas heb ik, vooral als ik gewoon in Nederland ben, vaak dagen dat ik naar de tandarts moet, me er te moe voor voel of niet de noodzaak voel (en denk dat je die noodzaak moet voelen) waardoor ik mezelf er niet toe kan zetten mezelf te dwingen dit soort experimenten te blijven proberen. Dat heeft vooral te maken dat ik het idee verzinnen en de mogelijke uitkomst zoveel leuker vind dan het daadwerkelijke uitvoeren. Dankjewel Simone, dat jij het zo toch hebt mogelijk gemaakt voor mij om uit te vinden wat de resultaten zouden kunnen zijn van zo’n experiment!
----------------------------------- Original Message ----------------------------------Date: 2015-02-12 10:51:50 +0100 Subject: A Scripted Life 5. From: Jan Hoek To: Simone Engelen ik ben heel benieuwd, maar dan ook echt. xxxx -http://janhoek.net 9:00 Je staat op, eet, douchet en doet al die dingen die je normaal ook doet als je opstaat. Je hoeft ook niks speciaals aan te trekken. Het is wel handig om krentenbollen mee te nemen voor als je honger hebt. 10:30 Werk begint. Je gaat op zoek naar iemand die in je straat woont, een buurman of buurvrouw, maar wel eentje waar je niet toevallig al vrienden mee bent. Je mag deze persoon ook al eerder benaderd hebben voor deze dag. Aan deze persoon vertel je dat je vandaag iemand gaat fotograferen, maar nog geen outfit voor deze persoon hebt. Samen gaan jullie door de kledingkast van de buurman of buurvrouw door en gaan jullie op zoek naar de meest bijzondere outfit die je mag lenen voor de shoot van vandaag. Het liefst een outfit met een verhaal. Mocht de outfit vrij klein van maat zijn, dan zoeken jullie samen ook nog een tweede keus-outfit uit die iedereen past. 11:30 Met in een tas de outfit ga je naar een dichtbij gelegen winkelstraat. Je neemt ook mee een groot bord met daarop de tekst: ‘GEZOCHT: MODEL VOOR FOTOSHOOT Met wie mag ik nu mee naar huis? (Iedereen mag mee doen. Je uiterlijk is niet belangrijk.)’ De eerste die interesse heeft (en waarbij je de kans niet zo groot acht dat hij of zij je in blokjes gaat snijden en in tupperware-bakjes in de koelkast gaat bewaren) is de persoon met wie jij mee naar huis gaat. Het is wel verstandig van te voren vertellen dat jij outfits hebt meegenomen voor de shoot en dat als de persoon gefotografeerd wil worden door jou hij of zij bereid moet zijn deze aan te doen. Bij het model thuis probeer je een foto te maken waar hij of zij in de outfit van je buurman/vrouw er zo natuurlijk mogelijk uitziet. Ook praat je met het model over waarom hij of zij door jou gefotografeerd wil worden, wat hij of zij van de outfit vindt en hoe hij of zij zichzelf ziet. Dit hoeft geen uren te duren, dit praten, maar je moet wel een impressie hebben van het leven dan dit model.
De foto die je maakt moet goed zijn (hoe, dat is aan jou), en mag er niet uitzien als een jolig verkleedpartijtje. Ergens moet het weer logisch worden, of op een logische manier juist helemaal niet. 14:30 Met de memory-kaart met daarop de foto’s ga je naar de eerste buurman of buurvrouw terug. Jij bepaalt welke foto het wordt, maar samen gaan jullie de foto bewerken in Photoshop. Dat bewerken mag variëren van de foto een beetje retoucheren in kleur, tot een abstractie compositie maken van verschillende onderdelen in de foto. Voorwaarde is wel dat je het model en de outfit nog blijft zien op een bepaalde manier, al hoeft dit niet als je er een goede reden voor hebt. Het is belangrijk dat je een manier vindt om de buurman of buurvrouw leidend te laten zijn in dit proces, zelfs als hij of zij zelf helemaal geen ideeën heeft. 16:30 Je gaat naar een fotolab of copyshop en maakt een mooie, redelijk grote print van de uiteindelijke foto. 17.15 Je bent op de opening van FOTODOK en je hebt de foto mee. Je hebt van te voren met Femke geregeld dat je ergens een klein praatje mag houden. Als je bent aangekondigd door Femke vertel je aan het publiek wie je bent en hoe je vandaag een foto hebt genomen van een willekeurig iemand op straat en hoe het proces verlopen is. Je mag zelf bepalen of je dit wilt presenteren alsof je het allemaal zelf hebt verzonnen of dat dit onderdeel van een script is. Vervolgens laat je de foto zien en begin je zelf ter plekke een veiling voor de foto. Je begint met vragen wie de foto wil hebben voor 10 euro en elke keer als iemand wil ga je met 5 euro omhoog. De editie van deze foto is slechts 1, de persoon die het koopt krijgt dus een compleet unieke foto. De rest van de avond mag je doen wat je wil (zoals dronken worden), maar dat mag alleen omdat die avond de winkels dicht zijn. Het geld wat je verdiend hebt brengt namelijk een bepaalde verantwoordelijkheid met zich mee. Hier moet je een kado voor kopen voor je model, waarvan je denkt dat je model er ook echt blij mee zal zijn. Tegelijkertijd moet het kado ook een prop zijn voor een nieuwe foto die je van het model gaat maken. Dus behalve een blij model, moet het voor jou ook de mogelijkheid bieden een nog betere foto te maken dan de eerdere foto die gemaakt heb. Je mag op die foto het model weer de outfit van je buurman of -vrouw aandoen, maar dat hoeft niet. Deze foto wordt de uiteindelijke ‘echte’ foto, wat dat ook mag inhouden.
EVALUATIE SCRIPT 5. JAN HOEK, FOTOGRAAF/KUNSTENAAR 0% 50% 100% 1. moe 1 2 3 4 X 2. vrolijk 1 2 3 X 5 3. ongelukkig 1 X 3 4 5 4. kalm 1 2 3 X 5 5. spontaan 1 2 3 X 5 6. onzeker 1 X 3 4 5 7. neurotisch 1 2 X 4 5 8. wispelturig 1 2 X 4 5 9. dromerig 1 2 3 X 5 10. empatisch 1 2 X 4 5 11. introvert X 2 3 4 5 12. onafhankelijk 1 2 3 X 5 13. medelevend 1 2 3 X 5 14. ambitieus 1 2 3 4 X 15. sociaal 1 2 3 4 X 16. ergens bij horen 1 2 X 4 5 17. omgeving bepaalt gedrag 1 2 3 X 5 18. tevreden 1 2 3 4 X 19. gesloten X 2 3 4 5 20. ongemakkelijk 1 2 3 X 5 21. angstig 1 X 3 4 5 22. toekomst is onvoorspelbaar 1 2 3 X 5 23. eigen invloed 1 2 3 4 X 24. stabiel 1 2 3 X 5 25. inconsistent 1 2 X 4 5 26. weet wie ik ben 1 2 X 4 5 27. gemotiveerd 1 2 3 4 X 28. fijngevoelig 1 2 X 4 5
“Heb je jezelf vandaag beter leren kennen? Heb je vandaag nieuwe inzichten gekregen? Heeft de afgelopen dag invloed gehad op je identiteit?” “‘Fuck it, gewoon doen’ is m’n nieuwe motto geworden. Vandaag is de dag van de expositie opening. Bij het ontbijt neem ik de dag samen met Jesse, die de afgelopen dagen bijna als personal assistent heeft meegedraaid, grondig door. De krentenbollen die ik als lunch volgens het script mee moet nemen staan klaar op tafel. M’n ‘werkdag’ begint bij mijn enige buurman, Ronald. Ik vertel hem dat ik vandaag iemand ga fotograferen, maar nog geen outfit voor deze persoon heb. Hij vindt het prima, maar verontschuldigt zich meteen dat een aantal kledingstukken in de was liggen, er blijft daarom maar een klein stapeltje kleding over om uit te kiezen. “Er zit ook geen verhaal bij”. Ik geniet van de schaarsheid en kies uiteindelijk voor een carnavalsshirt dat al in z’n bezit is sinds zijn twaalfde. Ik bedank hem vriendelijk en ga met m’n tasje kleding, krentenbollen en een groot bord (‘Gezocht: Model voor Fotoshoot. Met wie mag ik nu mee naar huis? Iedereen mag mee doen!’) op pad. In het centrum van Roosendaal is er vandaag een biologische markt. “Daar ben ik veel te oud voor!” roept een dame die als eerste de tekst op het bord leest. Mensen komen dichterbij om de kleine lettertjes te lezen, lachen dan en lopen vervolgens verder. Een verloren uitziende man in trainingspak kan het idee wel waarderen, maar verklaart dan nog veel dingen te doen te hebben. Dit kan nog wel even duren. Aangezien ik niet de luxe heb om hier heel de dag te staan is het tijd om m’n charmes in de strijd te gooien. Ik besluit met een voorbijkomende postbode een praatje aan te knopen. Ze koopt een banaan en eet die meteen op. Ik vertel haar over m’n project en het script van vandaag. Ze moet er hartelijk om lachen en tot m’n verbazing wil ze wel meewerken. “Dat is het mooie van ons vak, we bepalen onze eigen werktijd.” Jeanne heet ze, iemand die graag over haar beroep in wij-vorm praat. Op de fiets leer ik dat Jeanne gescheiden is, danslessen geeft onder de naam Danszen en dat ze houdt van spontane acties zoals deze. Synchroniciteit noemt ze het zelfs, een verwijzing naar het boek ‘de Celestijnse belofte’ dat ik toevallig ook ooit gelezen heb: een moment waarop alles op z’n plaats valt, als je er maar voor open staat.
Als we voor haar deur staan fotografeer ik de met krijt getekende hartjes op haar stoep. “Ja, ik heb geen Valentijn dus ik heb mezelf wat hartjes gegeven” legt ze uit. Ze zet een kopje thee voor ons, we delen het theezakje. Haar woonkamer is druk met veel kleur en zelfgemaakte freubeltjes. Het is precies het tegenovergestelde van Ronald, die alles heeft ingericht puur op efficiëntie. “Nou, kijken wat de buit voor vandaag is”, zeg ik en haal de kleding van Ronald uit de tas. “Oh dat valt me alles mee” zegt Jeanne, die waarschijnlijk had verwacht dat ik haar in de meest ordinaire kleding had willen fotograferen. Helaas had Ronald dat niet in zijn collectie. “De broek zit wat strak, de gulp kan niet dicht, maar met dit shirt zie je daar niks van.” Ik zeg dat het haar goed staat. We maken wat foto’s en we eten een boterhammetje. Het is een zeer relaxte sfeer, Jeanne geniet overduidelijk van de aandacht. Met een cardreader en de foto’s nog op het kaartje ga ik terug naar Ronald. Samen maken we een selectie en openen die in photoshop op zijn computer. “Ik heb het programma nog nooit gebruikt, dus ik weet niet echt wat er allemaal mogelijk is”. Ik laat hem wat basis bewerkingen zien, maar eigenlijk wil hij er niets mee te maken hebben. Hij geeft de foto iets meer contrast, maar is dan tevreden. “Niks meer aan doen” “Weet je het zeker?” vraag ik hem nogmaals, maar hij weet het zeker. Hij houdt niet van photoshop. “Dan lijk het me wel leuk als jij de titel bedenkt voor de foto.” Hij wil er even over nadenken en zal de titel per sms doorsturen. Voordat hij me nog iets te drinken aan kan bieden zit ik al op de fiets, om de eerstvolgende trein te halen. Onderweg verstuur ik de foto naar een Copyshop in Utrecht, zodat ik die meteen kan ophalen als ik aankom. Onderweg naar fotodok, met de foto in m’n handen, ontvang ik een sms van Ronald: “Hey Stranger”. Na de lezing van Julian Germain kondigt Femke van Fotodok me aan en vertel ik uitgebreid, zoals het script me voordraagt, over mijn dag tot dit moment. Femke neemt het woord weer over en zonder de foto uit de envelop te halen begint ze met de veiling. “Met zo’n titel vind ik ook dat je de foto blind moet kopen. Wie biedt?” “Do I hear 20? 20 for the gentleman in the back. Do I hear 25? 25!” Zo gaat het door tot het uiteindelijke bod van 50 euro. Mooi. Van dit geld moet ik dus een cadeau kopen voor Jeanne… De avond is prettig en ik voel een heerlijke ontlading. “Het is goed zo” bedenk ik me, wat er ook gebeurt, ik ben ik.