Met een koffer in de hand Lessenserie over uitgenodigde vluchtelingen voor groep 7/8 bij De Vluchtelingenjackpot
Najib, Faisal, Ayub en Zakaria
Hallo!
Faisal
Dit is Faisal van 11. Op deze foto zie je Faisal vlak voordat hij met zijn moeder Hamida en drie broertjes ( Ayub van 10, Zakaria van 7, Najib van 4) en zusje ( Zahra van 2)verhuist naar Nederland vanuit Kenia. Faisal is een vluchteling, net als zijn moeder, zijn broertjes en zijn zusje. De Nederlandse regering heeft de familie uitgenodigd om bij ons te komen wonen.
Vluchtelingenk amp: een tijdelijke wo onplaats voor vluchteling en. Meestal wonen ze in tenten of hutjes. Als vluchtelingen lan ger in een kamp wone n, bouwen ze som s huizen van hout of steen .
In dit lespakket leer je door Faisal meer over vluchtelingenkinderen: kinderen die hun huis hebben moeten achterlaten door bijvoorbeeld oorlog, of omdat hun leven in gevaar was. Vaak vluchten mensen naar een buurland en komen daar in een vluchtelingenkamp terecht met veel andere vluchtelingen. Nederland nodigt ieder jaar een aantal vluchtelingen uit om in Nederland te komen wonen. Hier is het veilig voor ze en kunnen ze naar school of aan het werk. Faisal en zijn familie zijn uitgenodigde vluchtelingen. Dit lespakket gaat over deze bijzondere vluchtelingen.
Kinderen in een vluchtelingenkamp
Opdracht 1
Stel je voor dat jij fotograaf of journalist zou zijn. Wat zou jij willen vertellen aan de wereld? En waarom? Bespreek deze vraag met je klas. Schrijf daarna jouw antwoord op.
Voordat jij Faisal beter leert kennen wil hij graag wat meer over jou weten!
Voordat je meer foto’s gaat bekijken en meer leert over uitgenodigde vluchtelingen is het goed om je voor te stellen wat het betekent om vluchteling te zijn.
Hoe oud ben je?
2a. Waar denk je aan bij het woord vluchteling? Wat zouden redenen kunnen zijn om te vluchten? Maak een woordveld.
Hoe heet je?
Heb je broers en zusjes? (naam en leeftijd)
Opdracht 2 // Vluchten
Wat doe je het liefste in je vrije tijd?
Les 1 // Daar
Het verhaal van Faisal wordt verteld door fotografe Karijn Kakebeeke en journalist Eefje Blankevoort. Zij willen graag aan jou laten zien hoe het is om, net als Faisal, uitgenodigde vluchteling te zijn. Hoe gaat dat als je plotseling moet verhuizen naar een nieuw en onbekend land? Als je een nieuwe taal moet leren en nieuwe vrienden moet maken? Daarom heeft Karijn foto’s gemaakt en Eefje de verhalen van de vluchtelingen opgeschreven. Samen hebben ze er een boek van gemaakt. Deze manier van verhalen vertellen noemen we met een mooi woord fotojournalistiek.
Vluchteling
2b. Wat denk je dat met het woord uitgenodigde vluchteling wordt bedoeld? Praat erover met je klasgenoten.
Moeder Hamida is vijftien jaar geleden vanwege oorlog vanuit de stad Baidoa in het land Somalië, gevlucht naar Kenia. In Kenia ging Hamida in de hoofdstad Nairobi wonen. Daar werden Faisal, Ayub en Zakaria geboren. Omdat de moeder van Faisal alleen was, moest ze verhuizen naar het vluchtelingenkamp Kakuma in Kenia. In dit kamp was het veiliger voor haar en de kinderen dan in de stad Nairobi. Later zijn in het vluchtelingenkamp broertje Najib en zusje Zahra geboren.
Om over na te denken en te onthouden
Opdracht 4
Er is een verschil tussen vluchtelingen die zelf naar Nederland zijn gereisd en vluchtelingen die zijn uitgenodigd: Vluchtelingen die zelf naar ons land komen hebben vaak zonder hulp duizenden kilometers gereisd. Eenmaal in Nederland begint een bange tijd. Nederland heeft de regel dat niet zomaar iedereen die gevlucht is naar ons land hier mag komen wonen. Vaak duurt het erg lang voordat een vluchteling weet of hij mag blijven of niet. Deze vluchtelingen worden ook wel asielzoekers genoemd.
Maar daarnaast zijn er nog andere regels. Nederland moet net als een aantal andere landen in de wereld elk jaar een aantal vluchtelingen uitnodigen. De UNHCR (Wereldvluchtelingenorganisatie) bepaalt welke vluchtelingen het hardste een nieuw thuis nodig hebben, omdat ze bijvoorbeeld niet veilig zijn of ziek zijn. Deze uitgenodigde vluchtelingen kunnen het kamp verlaten om in Nederland te komen wonen. Ze krijgen les over hoe het leven in Nederland is, leren de taal en hun reis hiernaartoe wordt voor hen geregeld. Ook krijgen ze een huis om in te wonen.
4a. Hier zie je een kaartje met een stuk van Afrika met daarin de verschillende landen. Lees nog eens goed het verhaal hierboven. Geef met pijlen aan hoe Hamida met haar kinderen is gevlucht.
ETHIOPIË
SOMALIË
EXTRA opdracht Wat vind je van het verschil tussen vluchtelingen (asielzoekers) en uitgenodigde vluchtelingen? Praat erover met je klasgenoten. Kakuma
Opdracht 3
3a Bij opdracht 2 heb je redenen bedacht waarom mensen vluchten. Stel je voor dat jij plots moet vluchten en alles moet achterlaten. Welk gevoel hoort daar volgens jou bij? Leg je antwoord uit. 3b. Je hebt twee minuten om wat spullen te pakken voordat je moet vluchten. Wat zou je meenemen?
3c. Waarom zou je juist die dingen meenemen?
Baidoa
KENIA
Nairobi Indische Oceaan
4b. Voor deze opdracht heb je een atlas of wereldkaart nodig. Hierboven zie je maar een stukje van het continent Afrika. Vanuit Kakuma, Kenia is Faisal naar Nederland gekomen. Bekijk nu de wereldkaart. Kun je aanwijzen waar Kenia ligt? En waar ligt Nederland?
Wist je dat? Ongeveer 7 milj oen mensen wonen al meer dan 10 jaar in een vluchteling enkamp. Er zijn dus kind eren die in een vluchtelingenka mp geboren worden en er op groeien. (bron: Amnesty International)
WONEN IN EEN VLUCHTELINGENKAMP Faisals broertje Najib en zusje Zahra zijn geboren in het vluchtelingenkamp Kakuma. Kakuma betekent ‘nergens’. 3d. Wat zou je het meeste missen als je ver van huis bent? Waarom? Wist je dat? In het Verdrag voor de Rechte n van het Kind, ar tikel 22, staat dat ieder kind da t gevlucht is naar een ander land, recht heeft op bescherming.
Opdracht 5
Waar ben jij geboren?
Kakuma
Kakuma
Kakuma
Kakuma
Kakuma Het kamp Kakuma ligt midden in een uitgestrekte zandvlakte. De huizen zijn er van leem en hebben daken van golfplaat. Het is een van de heetste gebieden in Kenia. Het woestijnklimaat is droog, maar ook extreem, met een temperaturen tussen 33°C en 36°C, soms zelf oplopend tot 50°C. ‘s Nachts kan het afkoelen tot 20°C.
Opdracht 6
6a. Bekijk de voorgaande foto’s. Hoe zou het zijn om in Kakuma te wonen denk je? Waarom?
6b. Hieronder zie je een huis in Kakuma. Faisal heeft in Kakuma gewoond, in net zo’n huis als op de foto. Hoe ziet jouw huis eruit? Teken in het lege vak de voorkant van jouw huis.
Kakuma
Kakuma
6c. Interview nu een van je klasgenoten over zijn of haar huis. Wissel daarna om! Hier vind je een aantal vragen om je te helpen. • In wat voor omgeving ligt je huis? • Heb je huisdieren thuis? • Wat vind je fijn aan je huis? • Waar speel je het liefste? • Ben je wel eens verhuisd?
8b. Heb jij thuis ook zulk soort foto’s van jezelf? 8c. Beschrijf nu een foto van jezelf waaraan je mooie, leuke, goede of spannende herinneringen hebt. Om je te helpen: Wat doe je op de foto? Wie staan er nog meer op? Waar is de foto gemaakt? En door wie? Als je je de foto heel goed kunt herinneren mag je hem hier tekenen:
EXTRA opdracht Stel je eens voor dat jij Faisal bent en nog in Kakuma woont. Je wordt geïnterviewd over je huis en hoe je woont. Kun jij de antwoorden bedenken voor Faisal? Tip:Kijk nog eens terug naar de foto’s en het verhaal bij deze opdracht .
ONTHEEMD Vluchtelingen voelen zich vaak ontheemd, dat betekent dat je het gevoel hebt ergens niet thuis te horen. Ze zijn in grote angst en grote haast vertrokken. Op hun vlucht kunnen ze meestal nauwelijks iets meenemen – wat kleren, een paar foto’s, een beetje eten en water. Soms hebben vluchtelingen zelfs hun familie achter moeten laten.
Opdracht 7
Welke woorden vind jij het beste passen? Schrijf ze in de goede rij. Kies uit:
gezellig – ongemakkelijk – alleen – ver weg - verdrietig – fijn – vrienden – dichtbij Thuis
Ontheemd
Hamida heeft de meeste foto’s van haar eigen leven achter gelaten in Somalië toen ze het land uit vluchtte. Ze heeft een paar foto’s uit Kakuma van toen Faisal en zijn broertjes en zusje klein waren. Foto’s zijn vaak herinneringen - herinneringen aan een plek, aan een moment of aan een gebeurtenis. Hieronder zie je twee foto’s waar Faisal fijne herinneringen aan heeft.
Les 2 // Hier
Voordat Ayub met zijn moeder, broertjes en zusjes naar Nederland komt heeft moeder Hamida les gehad. Samen met andere uitgenodigde vluchtelingen heeft ze geleerd over hoe wij in Nederland leven. Als ze alle lessen hebben gevolgd pakken ze hun spullen en vertrekken naar Nederland. Daar verblijven ze eerst in een opvangcentrum speciaal voor vluchtelingen (asielzoekerscentrum).
Opdracht 9
Op de volgende rechter pagina zie je een knipvel met vijf foto’s van de voorbereiding, de reis en aankomst in Nederland. De foto’s zijn per ongeluk door elkaar geraakt. Kun jij ze in de goede volgorde plaatsen? Gebruik het verhaaltje hierboven.
Opdracht 7
Welke woorden vind jij het beste passen? Schrijf ze in de goede rij. Kies uit:
Opdracht 8
8a. Wat zie je op de foto links? En wat zie je op de foto rechts?
Links: Rechts:
• Knip de foto’s uit en plak ze daarna op de hierna volgende linker plakvel in de goede volgorde weer op. • Schrijf onder elke foto kort wat jij denkt dat er te zien is.
IN NEDERLAND Het verhuizen van een vluchtelingenkamp naar Nederland is best een grote stap voor de uitgenodigde vluchtelingen. Faisal moet eerst tijdelijk in een opvangcentrum wonen. Hij gaat naar een speciale school en krijgt zijn eerste lessen Nederlands. Hij zit in de klas met allemaal kinderen die ook uit een ander land komen en vaak nog geen Nederlands praten. Faisal moet nog even wennen aan al deze nieuwe dingen!
Koken in het opvangcentrum
Faisal in zijn nieuwe klas
Samen aan tafel in het opvangcentrum
Opdracht 10
10a. Wanneer moest jij aan iets wennen?
10b. Denk nu eens alsof je Faisal bent. Je weet uit de vorige les waar Faisal vandaan komt, hoe hij woonde. Wat zouden dingen zijn waar Faisal aan moet wennen in Nederland? Noem er drie:
1. 2. 3.
Wist je dat? Een verblijfs vergunning is een kaart w aarmee je toestemming hebt om te wonen en te werken in ee n ander land da n het land waar je gebore n bent of een paspoort van hebt.
Najib, Faisal, Ayub en Zakaria op weg naar hun nieuwe huis.
Voordat Faisals nieuwe leven echt kan gaan beginnen moet er veel geregeld worden. Een verblijfsvergunning, inschrijven bij de gemeente, verzekeringen enzovoorts. Dat betekent vooral heel veel papieren invullen voor moeder Hamida – wat nog best lastig is als je nog Nederlands aan het leren bent. Als alle papieren zijn ingevuld en goedgekeurd is het tijd voor de volgende stap: verhuizen naar een eigen huis.
Les 3. // Foto-opdracht
In de eerste les heb je al geleerd dat fotojournalistiek een manier is om verhalen te vertellen. In de afgelopen lessen heb je veel foto’s bekeken en kort verhalen gelezen. Hierdoor heb je Faisal steeds beter leren kennen. Nu ben jij aan de beurt om het verhaal verder te vertellen! Je gaat je woonplaats/buurt in beeld brengen. Stel je voor dat Faisal bij jou in de klas komt en in jouw woonplaats komt wonen. Wat zou jij graag aan Faisal willen laten zien zodat hij zich zo snel mogelijk thuis gaat voelen? • Om je te helpen, vind je hieronder een aantal vragen: • Waar kun je het beste buiten spelen? • Waar is de beste plek om je te verstoppen? • Welk spel doen jullie op school het liefste? • Wat is het leukste vak? • Naast wie mag Faisal in de klas zitten? En waar? •Bij welke bakker koop je de lekkerste broodjes of taartjes?
Voor het fotograferen
Stap 1 Bedenk eerst met je groepje wat je wilt gaan fotograferen. Schrijf dat hier op: Faisal in zijn nieuwe klas
Stap 2 Denk na over hoe je dat het beste in beeld kunt brengen. Komen er ook mensen op je foto? Hoe maak je je foto zo dat meteen duidelijk is wat je wilt vertellen? Kijk ter inspiratie nog eens naar de foto’s van Karijn in dit boekje.
Oefenen
Stap 3 Je krijgt een korte opdracht. Probeer uit hoe de camera werkt en oefen ermee.
Fotograferen
Stap 4 Ga op pad en maak foto’s! Probeer verschillende dingen uit zodat je straks genoeg foto’s hebt om uit te kiezen. Maar zorg er wel voor dat je niet meer foto’s maakt dan is afgesproken.
Na het fotograferen
Stap 5 Terug op school kies je met je groepje de beste foto uit!
Fotogra fi
etips
1. Probe er versc hillende • dichtb dingen u ij – ver w it: eg • hoog – laag • stil – b eweging • licht – donker 2. N iet a
lles hoe ft midde Dingen n in het mogen o beeld te ok afges staan! wil zegg neden w en dat z orden, d e g e d at staan. K eeltelijk ijk wat h buiten b et beste eeld is voor je foto. 3. Zet d e flitser u it en werk met bes zoveel m taand li ogelijk cht.
FOTODOK Postbus 1011 3500 BA Utrecht www.fotodok.org
Fotografie Karijn Kakebeeke Auteurs Elsbeth Pijnappels, Eefje Blankevoort Met dank aan: Toos Kruithof, Ariane den Uyl en Marleen Weijzen Ontwerp - SYB In samenwerking met Alain Soetermans © FOTODOK, Karijn Kakebeeke en Eefje Blankevoort
Dit project is tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten – NCDO en het SNS Reaalfonds.