NR INDEKSU 417475ISSN 2450-9744 6 8
Tegoroczna 31. edycja Forum Ekonomicznego odbywa się w trudnym czasie dla Środkowo-Wschodniej Europy.
Fundacja Ośrodek Wspierania Ekologii 15–879 Białystok, ul. Św. Rocha 11/1 lok. 407 Prezes Zarządu: Krzysztof Jan Stawnicki tel. +48 531 476 485 e-mail: krzysztof.stawnicki@ozeon.com.pl Wydawca:Redakcja Białostocka Spółdzielnia Mieszkaniowa 15–879 Białystok ul. Św. Rocha 11/1 lok. 407 tel. +48 85 732 22 www.ozeon.com.pl72 ® Krzysztof Jan RedaktorStawnickiNaczelny
Pandemiczne spowolnienie gospodarcze, napaść Rosji na Ukrainę, kryzysy uchodźczy i energetyczny, rozszerzenie NATO i tematy bezpieczeństwa oraz wydatków na zbrojenia, a także pogłębiające się problemy środowiskowe i klimatyczne to z pewnością tematy, które często będą omawiane podczas największego wydarzenia dla naszego regionu.
Ponad 4000 gości, 300 debat rozlokowanych w ramach 17-stu ścieżek tematycznych – to z pewnością pokaźne statystyki, które udowadniają, że na Forum Ekonomicznym wykuwają się najważniejsze kierunki polityki państw Europy Ś Mamrodkowo-Wschodniej.tak że nadzieję, że w czasie przerw pomiędzy debatami i dyskusjami czas uprzyjemni Państwu specjalny numer magazynu OZEON przygotowany na Forum Ekonomiczne, którego mamy przyjemność być corocznym patronem Hasmedialnym. łem tegorocznego Forum jest „Europa w obliczu nowych wyzwań”. Tych wyzwań jest naprawdę niemało i nikt nas nie zapewni, że te aktualne to już wszystkie, które mogą spotkać nasz kontynent w najbliższych miesiącach, czy latach. Właśnie dlatego warto z uwagą śledzić dyskusje uczestników wydarzenia i wyciągać z nich wnioski. Życzę owocnych debat, inspirujących spotkań oraz pełnych nadziei rozwiązań, które szczególnie potrzebne są nam dziś, w tych niełatwych i niepewnych czasach.
Redaktor naczelny: Krzysztof Jan Stawnicki Zastępcy redaktora naczelnego: Diana Saniewska, Michał Kania Zespół redakcyjny: Małgorzata Bartkowski, Grzegorz Chocian, Jan Duda, Mariusz Gromko, Katarzyna Kamińska, Paulina Karczewska, Wojciech Koronkiewicz, Rafał Kuczmarski,Edyta Samojło, Jakub Stonawski, Lena Ścisło, Artur Zawisza
Reklama: OZEON Sp. z o.o. +48 85 732 22 biuro@ozeon.com.pl72
Druk : Drukarnia Biały Kruk 15–509 Białystok Sobolewo, ul. Tygrysia 50 Skład : Małgorzata Wnęta Okładka: Carolina Khouri Abstract in Red no 9 Redakcja nie odpowiada za tre ść reklam i nie zwraca materia ł ów niezamówionych. Wszelkie prawa zastrze żone. Przedruk i wykorzystanie w jakiejkolwiek innej formie bez pisemnej zgody zabronione.
spis treści 4NOWE WYZWANIA DLA EUROPY Dyskusje podczas XXXI edycji Forum Ekonomicznego w Karpaczu będą krążyć wokół europejskich kryzysów, które dotykają m.in. obszary energetyki, klimatu, gospodarki i bezpieczeństwa. 8 DEKADA EKOLOGIIPODLASKIEJ Początki i droga Fundacji Ośrodek Wspierania Ekologii, wydawcy OZEONU według Krzysztofa Jana Stawnickiego 14 DYWERSYFIKACJA TO MĄDROŚĆ PRZED SZKODĄ Senator Mariusz Gromko odsłania kulisy polityki energetycznej po napaści Rosji na Ukrainę 16 USPRAWNIENIE DOSTĘPU DO URZĘDÓW TO KONIECZNOŚĆ O rozwoju e-usług w województwie podlaskim mówi Grzegorz Jakuć, Przewodniczący Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego w rozmowie z Rafałem Kuczmarskim. 12OZE BEZPIECZEELEMENTEM Ń ENERGETYCZNEGOSTWA POLSKI Ministerstwo Klimatu i Środowiska o roli odnawialnych źródeł energii w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski Zygmunt Berdychowski – Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego Mariusz Gromko – Senator RP Grezgorz Jakuć – Przewodniczący Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego
4 MAGAZYN OZEON
DLAWYZWANIANOWEEUROPY
Trzy dni konferencji i ponad 4000 gości, którzy wymienią się opiniami i rozwiązaniami podczas 300 debat, 6 sesji plenarnych zawartych w 17-stu ścieżkach tematycznych – to liczby tegorocznego XXXI Forum Ekonomicznego, które odbywa się w dniach 6-8 września w Karpaczu. Wydarzenie corocznie gromadzi najważniejszych przedstawicieli świata polityki, gospodarki i biznesu nie tylko z Europy Środkowo-Wschodniej. EkonomiczneForumarch.fot. 5GOSPODARKA
tylko w parlamentach i w mediach, ale także w domach. Forum Ekonomiczne to w sumie ponad 300 debat, podczas których dyskutować będzie ponad 4 tysiące gości. W poprzednich edycjach brali udział tak znamienici goście, jak prezydenci, premierzy, ministrowie i przewodniczący parlamentów nie tylko krajów europejskich. Nieodłącznym elementem wydarzenia jest przyznawanie Nagród Forum takich jak Człowiek Roku, Firma Roku i Organizacja Pozarządowa Roku. Do grona laureatów należą prezydenci, premierzy i politycy krajów Europy Środkowo-Wschodniej, największe firmy z regionu oraz najbardziej zasłużone organizacje pozarządowe. Podczas tegorocznej edycji Forum Ekonomicznego zostanie zaprezentowany raport stworzony wspólnie ze Szkołą Główną Handlową w Warszawie. To najpełniejsze naukowe opracowanie o stanie gospodarki Polski oraz krajów Europy Środkowo-Wschodniej w 2022 roku. Publikacja opisuje najważniejsze bieżące trendy i zjawiska społeczno-gospodarcze. Tegoroczna edycja jest piątą z kolei i jest poświęcona m.in. wyzwaniom dla sektora energetycznego, polityce fiskalnej i monetarnej oraz wpływowi inflacji na gospodarki krajów regionu. – Wraz z najważniejszą uczelnią ekonomiczną w Polsce co roku prezentujemy raport, który jest barometrem sytuacji polityczno-gospodarczej w naszym regionie – mówi Zygmunt Berdychowski. Jak dodaje, publikacja cieszy się dużym uznaniem ze względu na naukowe podejście oraz dotykanie najważniejszych obszarów funkcjonowania gospodarek i państw. XXXI Forum Ekonomiczne odbywa się w słynnym Hotelu Gołębiewskim zlokalizowanym w malowniczym dolnośląskim Karpaczu, miejscowości położonej u stóp Karkonoszy i ich najwyższego szczytu – Śnieżki. Magnesem przyciągającym do Karpacza jest z pewnością jego położenie, niesamowite krajobrazy, ale także charakterystyczna i wyjątkowa atmosfera. Michał Kania 2022 rok przyniósł Europie szereg nowych wyzwań, których podejmowanie spoczęło na barkach nie tylko rządów, ale także firm i przedsiębiorstw, czy sektora społeczeństwa obywatelskiego. Kolejne fale pandemii, problemy gospodarcze wynikające z długotrwałych obostrzeń, agresja Rosji na Ukrainę, kryzys energetyczny, migracje oraz wyzwania klimatyczne to tylko te najważniejsze kwestie. Czy Europa jest w stanie przezwyciężyć wszystkie problemy i utrzymać swoją pozycję na arenie międzynarodowej? Czy nasz kontynent traci na znaczeniu, a przyszłość będzie kreowana w innych częściach świata? Jak agresja Rosji na Ukrainę wpływa na region Europy Środkowo-Wschodniej? Te pytania zdominują dyskusje toczone podczas tegorocznego Forum OrganizowaneEkonomicznego.przezFundacj
ę Instytut Studiów Wschodnich wydarzenie to największa i najważniejsza konferencja w Europie Środkowo-Wschodniej, która od 30 lat skupia liderów politycznych, gospodarczych i społecznych pochodzących z ponad 60 krajów świata. Forum jest platformą wymiany opinii najważniejszych postaci europejskiej polityki i gospodarki, gdzie padają najważniejsze deklaracje dotyczące kierunków rozwoju nie tylko państw regionu, ale także całej Europy. – Forum już na stałe wpisało się w puls gospodarczy i polityczny naszego regionu. Obecność na naszym wydarzeniu najważniejszych przedstawicieli rządów, przedsiębiorstw, banków centralnych, uczelni, samorządów i organizacji społecznych to najlepsza okazja do ścierania się poglądów na najistotniejsze aktualne tematy oraz wypracowanie najlepszych rozwiązań – wyjaśnia Zygmunt Berdychowski, założyciel Fundacji Instytut Studiów Wschodnich oraz Przewodniczący Rady Programowej Forum Ekonomicznego. W tym roku goście Forum debatować będą w ramach 17. ścieżek tematycznych, wśród których nie zabraknie takich tematów jak „Biznes i Zarządzanie”, „Forum Bezpieczeń stwa”, „Forum Ochrony Zdrowia”, „Forum Energetyczne”, „Forum Ukraińskie”, czy „Zrównoważony Rozwój”. Najważniejsze kwestie, o których dyskutuje się w Europie nie EkonomiczneForumarch.fot.
6 MAGAZYN OZEON
contact: +48 85 732 22 72 GREEN POWER BY OZEON® electric car chargers WITHOUT LCD DISPLAY WITH LCD DISPLAYWITH PAYMENT MODULE #OZEONcharger
24 lutego 2022 roku zmieni ł o si ę wiele. Nie tylko na Ukrainie, która musia ł a si ę zmierzyć z rosyjską inwazj ą i ca ł y czas broni ą c swego terytorium, doświadcza bestialstwa ze strony naje źdźcy. Zmieni ł o si ę te ż wiele w europejskiej polityce energetycznej. Okaza ł o si ę bowiem, że spore grono krajów Europy zaniedba ł o dywersyfikacj ę źróde ł energii i obecnie jest na ł asce tyrana. Na szczęś cie nie ma wś ród tego grona Polski. TODYWERSYFIKACJAM Ą DRO ŚĆ PRZED SZKODĄ 8 MAGAZYN OZEON
MariuszSenatorGromkoRP Metanowiec w terminalu LNG w Świnoujściu 9OZE
CommonsArchive/WikipediaMarges/PGNiGMaciejfot.
Właśnie w kontekście wojny, która wciąż trwa na terytorium Ukrainy, mogliśmy docenić, że decyzje i działania, które podjął polski rząd, aby uniezależnić nas od Rosjan w dziedzinie energetyki, naprawdę były niezbędne, potrzebne oraz przede wszystkim podjęte na czas. Do polityki dywersyfikacji źródeł energii niejako zmusił nas geopolityczny wspólny projekt Niemiec i Rosji: Nord Stream i Nord Stream 2. Miał omijać kraje Europy Środkowo-Wschodniej w sprzedawaniu gazu z Rosji i przez Niemcy do zachodniej części Europy. Nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło, bowiem dzięki temu dziś nie musimy się bać konsekwencji zakręcenia nam kurka przez Moskali. W przeciwieństwie do Niemców, którzy z obawy przed konsekwencjami swojej polityki wobec Rosji, muszą wrócić do „wyklętego” węgla. Kluczowe znaczenie w uniezależnianiu się Polski od rosyjskiego kierunku energetycznego miało otwarcie Terminala LNG im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w Świnoujściu, do którego pierwszy gazowiec wpłynął w grudniu 2015 r. Obecnie trwa rozbudowa, która jeszcze zwiększy możliwości przeładunkowe gazoportu. Pierwszy etap ukończono w marcu tego roku, natomiast cały proces ma się zakończyć w ostatnim kwartale 2023. Strach pomyśleć, w jak trudnej sytuacji bylibyśmy obecnie, gdyby nie terminal w Świnoujściu oraz decyzja o jego rozbudowie. Ku końcowi zmierza również inna sztandarowa inwestycja energetyczna naszego kraju – Baltic Pipe, czyli system gazociągów, który połączy Polskę z Norwegią i Danią, zapewniając roczną przepustowość gazu na poziomie 10 mld m³.Jest to element strategiczny w kontekście bezpieczeństwa energetycznego Polski, bowiem właśnie w tym roku wygasa kontrakt z Gazpromem, który zawarto jeszcze w 1996 roku i aneksowano za czasów rządu Donalda Tuska w 2012 r. Projekt Baltic Pipe rozpoczął się w czerwcu 2017 roku, kiedy to ówcześni premierzy Polski i Danii, Beata Szydło i Lars Løkke Rasmussen, podpisali w Kopenhadze memorandum w sprawie współpracy. Po pięciu latach pro-fot.baltic-pipe.euUkładanie rurociągu Baltic Pipe
10 MAGAZYN OZEON
FSRU w porcie w Kłajpedzie
11OZE
jekt jest na ukończeniu i pozwoli Polsce, Danii oraz krajom sąsiednim, dzięki reeksportowi, korzystać z norweskich złóż gazu. Prace nad Baltic Pipe są na ukończeniu. Niedawno Urząd Dozoru Technicznego wydał zgodę na eksploatację ostatniego lądowego odcinka gazociągu w województwie zachodniopomorskim. Oficjalne uruchomienie zaplanowano na październik tego roku, aby już do końca 2022 osiągnąć pełną przepustowość przesyłu. Warto tu także wspomnieć o innym projekcie, który nabrał ostatnio pośpiechu. Mianowicie mowa tu o tzw. „pływają cym terminalu”, czyli jednostce FSRU (ang. foating storage regasification unit) mającej powstać w Gdańsku. Spółka Gaz-System pracuje nad tym, by przyśpieszyć realizację tego projektu i ukończyć go przed 2026 rokiem, a nawet wcześniej (choć początkowo planowano przełom 2027/2028). Chodzi o to, by w rejonie stolicy Pomorza umiejscowić statek-terminal zdolny między innym do wyładunku, procesowego składowania i regazyfikacji LNG. Podobna jednostka od 2014 roku funkcjonuje w porcie w Kłajpedzie. FSRU o symbolicznej nazwie „Niepodległość” zapewnia Litwie bezpieczeństwo energetyczne, całkowicie pokrywając zapotrzebowanie tego kraju na gaz ziemny. 2022 rok będzie pierwszym, kiedy Polska całkowicie uniezależni się od rosyjskiego kierunku dostaw gazu. Dzięki mądrej polityce dywersyfikacji źródeł energii jesteśmy gotowi, by przestać być skazani na łaskę lub niełaskę dyktatora z Kremla. Biorąc pod uwagę nie tylko projekty, które przypomniałem wyżej, ale też prace nad budową farm wiatrowych na Bałtyku czy choćby plany dotyczące małych elektrowni atomowych i farm fotowoltaiczynych, spokojnie możemy patrzeć w przyszłość i bez większych obaw, że czeka nas katastrofa. Ważne jest także to, że żadne zewnętrzne państwo, a wiadomo o kim przede wszystkim mowa, nie będzie mogło stosować na nas energetycznego szantażu. kn.ltfot. Mariusz Gromko
ą rolę w osiągnięciu połowy mocy zainstalowanych w źródłach zeroemisyjnych odegra także wdrożenie do polskiego systemu elektroenergetycznego morskiej energetyki wiatrowej. To szansa na rozwój krajowego przemysłu, rozwój wyspecjalizowanych kompetencji kadrowych, nowe miejsca pracy i generowanie wartości dodanej dla krajowej gospodarki. Rozwój odnawialnych źródeł energii to świadoma polityka Rządu Zjednoczonej Prawicy, który dostrzega w nim impuls do dalszego, dynamicznego ożywienia polskiego przemysłu, a co się z tym wiąże polskiej gospodarki. OZE to przede wszystkim bezpieczne i czyste źródło energii, które pozwala nam na planowanie przyszłości.
Ministerstwo Klimatu i Środowiska
W obliczu szantażu energetycznego Rosji i jej agresji na Ukrainę priorytetem Ministerstwa Klimatu i Środowiska jest zapewnienie bezpieczeństwa i wzmocnienie suwerenności energetycznej Polski. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii jest niezbędne dla realizacji tych celów. Rozwój OZE ma także kluczowe znaczenie dla budowy innowacyjnych gałęzi przemysłu, tworzenia nowych miejsc pracy oraz transformacji gospodarki w kierunku zero- i niskoemisyjnym. Na przestrzeni 7 lat polski rząd konsekwentnie wywiązuje się ze złożonych wcześniej zobowiązań dot. zwiększania wykorzystania odnawialnych źródeł energii i przyspieszenia transformacji krajowego sektora energetyki. Szczególnie ostatnie dwa lata to czas znaczących zmian na rynku energii w Polsce i wzrastającego udziału w wolumenie wyprodukowanej energii z OZE. Z każdym rokiem osiągamy cele, które jeszcze niedawno były nierealne, a wręcz uznawane przez niektórych za niemożliwe do zrealizowania jak osiągnięcie 15% celu OZE na 2020. Według danych GUS udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto wyniósł 16,1%. Dzięki zamianom legislacyjnym nastąpił rozwój energetyki wielkoskalowej i obywatelskiej – rozpoczynając gwałtowny przyrost liczby mikroinstalacji fotowoltaicznych. Fotowoltaika odgrywa obecnie kluczową rolę w polskim systemie elektroenergetycznym. Dzięki zapewnieniu otoczenia legislacyjnego oraz systemów wsparcia, w tym aukcji OZE i programów dotacyjnych, takich jak np. „Mój Prąd”, jest ona najszybciej rozwijającą się technologią OZE w Polsce. Mamy już ponad milion prosumentów, a łączna moc zainstalowana w mikroinstalacjach to 7 992,7 MW z czego ponad 99,9% to mikroinstalacje PV. Dla porównania w 2015 r. było zaledwie 4 tysiące prosumentów, a moc zainstalowana w mikroinstalacjach wynosiła ok. 25 MW. Pod względem przyrostu mocy zainstalowanej PV nasz kraj wszedł do czołówki – zajmujemy drugie miejsce w Europie. Zgodnie z „Polityką energetyczną Polski do 2040 r.” w 2030 r. udział OZE w końcowym zużyciu energii brutto wyniesie co najmniej 23% (nie mniej niż 32% w elektroenergetyce, ok. 28% w ciepłownictwie i 14% w transporcie). Jednak według danych PSE, w perspektywie 2030 r., przy zwiększonych ambicjach w zakresie rozwoju OZE, może zostać osiągnięty 50% udział OZE w strukturze końcowego zużycia energii. Aby osiągnąć zakładany poziom do końca tej dekady, niezbędne jest m.in. odblokowanie rozwoju energetyki wiatrowej na lądzie. Dlatego m.in. projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, który był przygotowywany w Ministerstwie Rozwoju i Technologii, został przekazany do Ministerstwa Klimatu i Środowiska w celu kontynuowania prac legislacyjnych. Procedowany projekt ustawy umożliwia zbliżenie zabudowy mieszkaniowej do maksymalnie 500 m od elektrowni wiatrowej. Jest to istotna zmiana względem aktualnie obowiązujących regulacji – proponowane rozwiązania zaktywizują tereny, które były dotychczas wykluczone z inwestycji komunalnych, co powinno pozytywnie wpłynąć na możliwość zaspokojenia potrzeb Szczególnlokalowych.
ODNAWIALNE Ź RÓD Ł A ENERGII BEZPIECZEELEMENTEM Ń ENERGETYCZNEGOSTWA POLSKI
śmy te wszystkie potrzeby i zakres koniecznych działań z możliwościami wsparcia zewnętrznego, które było kluczowe w tak dużym przedsięwzięciu i zdecydowaliśmy o rozpoczęciu działania.
Ą E-US Ł UGI Usługi cyfrowe nie tylko ułatwią załatwienie spraw przez naszych mieszkańców, ale także usprawnią organizację i funkcjonowanie urzędów, a także przyniosą pozytywne efekty pod kątem ochrony środowiska, np. poprzez zmniejszenie ilości zużytego papieru. Nie bez znaczenia pozostaje też aspekt łatwiejszego dostępu do samodzielnego załatwiania spraw urzędowych przez osoby z niepełnosprawnością Ważną rolę w planowanych przez nas udogodnieniach będą grać pozyskani partnerzy, wśród nich prowadzimy rozmowy z tak renomowanymi podmiotami, jak na przykład Politechnika Białostocka.
URZ Ą D W PODLASKIEINTERNECIE.SAMORZ Ą DY ROZWIJAJ
Pandemia COVID-19 z pewnoś cią przyczyni ł a si ę do rozwoju us ł ug cyfrowych. Obostrzenia powodowa ł y, że ludzie stawali przed koniecznoś cią za ł atwiania wielu spraw na odleg ł o ść i w sposób zdalny. Dotyczy ł o to równie ż urzę dów, które musia ł y pracowa ć na rzecz obywateli bez fizycznego kontaktu, co niewątpliwie u ł atwi ł internet oraz rozwój tzw. e-us ł ug.
Podsumowując nasze działania, mają one pomóc ludziom łatwiej i szybciej poruszać się w urzędowych realiach. Co było ideą rozpoczęcia prac nad tym projektem? Powodów, dla których rozpoczęliśmy realizację tego projektu, jest kilka, ale wśród najważniejszych mogę przytoczyć wspomnianą już wcześniej postępującą cyfryzację społeczeństwa, która w naszej ocenie nie pokrywa się z wystarczającą ilością dostępnych e-usług administracji samorządowej, zwłaszcza pod kątem wykorzystania tych usług na urządzeniach mobilnych. Istnieją także w tym zakresie bardzo duże dysproporcje pomiędzy dużymi metropoliami a obszarami wiejskimi i małymi miastami. Powinniśmy także pamiętać o coraz powszechniejszym użyciu podpisu elektronicznego, który w wielu przypadkach zastępuje podpis na dokumencie papierowym, jest bardzo wygodny, bezpieczny, ale wciąż nie jest jeszcze dostatecznie Skonsultowalipopularny.
Z Grzegorzem Jakuciem, Wójtem Gminy Turośń Kościelna oraz Przewodniczącym Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego na temat projektu "Rozwój e-usług w gminach Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego" realizowanego w ramach Działania 8.1 Rozwój usług publicznych świadczonych drogą elektroniczną Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 rozmawia Rafał Kuczmarski. Na spotkaniach Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego pojawił się temat pełnego rozmachu przedsięwzięcia, które ma zrewolucjonizować współpracę z urzędami na terenie województwa podlaskiego. Może nie do końca zrewolucjonizować, ale na pewno znacząco zwiększyć komfort i przynieść realne oszczędności. Okres pandemii, którego niedawno byliśmy uczestnikami, uświadomił nam wszystkim, iż wprowadzenie systemu usprawnień w zakresie dostępu do urzędu oraz świadczonych przez niego usług dla mieszkańców naszych gmin to po prostu konieczność Biorąc pod uwagę ułatwienie dostępności do urzędów dla obywateli, a także aspekty szybko postępującej cyfryzacji naszego społeczeństwa, szczególnie te założone i zapisane w ustawach, wymuszających ich sukcesywne wdrażanie, powstał pomysł projektu pn. "Rozwój e-usług w gminach Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego". Oprócz oddolnego zwiększania komfortu społeczeństwa będziemy mieli też czas na przygotowanie się do obowiązkowych e-usług. Wykorzystaliśmy nadarzającą się okazję i przez ogłoszony konkurs w ramach działania 8.1 zapytaliśmy o chęć uczestnictwa wszystkie gminy należące do Związku Gmin Wiejskich Województwa Podlaskiego. W odpowiedzi na to zapytanie zgłosiło się 36 gmin chętnych do partycypowania w naszym przedsięwzięciu. Otrzymane dofinansowanie w wysokości 12,5 mln zł pozwoli nam spełnić nasze założenia projektowe.
14 MAGAZYN OZEON
Jaki zasięg działania będzie miał projekt?
15Ą Możemy pokrótce wymienić korzyści, jakie przyniesie projekt? Łatwiejszy dostęp do usług publicznych, w tym usług świadczonych drogą elektroniczną, zniesienie geograficznych i infrastrukturalnych barier w dotarciu do świadczonych usług, znaczące zmniejszenie liczby wizyt klientów w urzędach wynikających z błędów systemu lub pomyłek, obniżenie kosztów administracji poprzez wprowadzenie elektronicznych usług, zwiększenie efektywności działania urzędów, podniesienie jakości usług świadczonych przez administrację samorządową — wprowadzony zostanie monitoring zadowolenia klientów z poziomu świadczonych usług. Na pewno do korzyści możemy zaliczyć też zwiększenie poziomu wiedzy o możliwościach zastosowania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych, stworzenie infrastruktury umożliwiającej dalszy rozwój społeczeństwa informacyjnego, a także podniesienie atrakcyjności regionu dla inwestorów zewnętrznych, w szczególności terenów gmin wiejskich, a nawet poprawę zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców Polski w sytuacji pandemii typu COVID-19.
JednakPodlaskiegonawetnajlepiej
działający system nie będzie efektywny bez odpowiedniego rozpropagowania, więc zaliczyłbym do kluczowych działań też promocję i zachę cenie do szerokiego korzystania z naszych rozwiązań. Po zakończeniu projektu, na bazie zdobytego doświadczenia i wypracowanych rozwiązań, zamierzamy też stworzyć Centrum Kompetencyjne dla gmin zrzeszonych w ZGWWP, które będzie służyło jako specjalistyczna platforma do prowadzenia monitoringu e-usług. Jakich najistotniejszych usprawnień może spodziewać się użytkownik systemu? Do największych oczekiwań mieszkańców naszych gmin, które poznaliśmy, przeprowadzając dość szeroko zakrojone badania, można zaliczyć wprowadzenie e-usług związanych z podatkami i opłatami lokalnymi oraz gospodarką odpadami, co jest od zawsze bolączką przedsiębiorców i właścicieli gospodarstw rolnych. Użytkownicy dostaną zmodernizowany i zintegrowany system EZD z systemami dziedzinowymi dla obsługi e-usług. Poprawi się dostępności systemów informatycznych urzędów. Zostaną też wdrożone e-usługi oparte na systemach map i udostępnianiu danych przestrzennych.
Dziękuję za rozmowę i pozostaje nam trzymać kciuki za realizację tak ambitnego przedsięwzięcia. rozmawiał Rafał Kuczmarski
W najbliższych latach obejmie on 36 gmin, ale liczymy, że widoczne korzyści zmobilizują w przyszłości wszystkie gminy w naszym województwie. Jakie kluczowe działania są przewidziane w projekcie? Na pewno stworzenie infrastruktury teleinformatycznej, co jest fundamentem naszych działań. Kluczowe też będą szkolenia dla pracowników. Planujemy podniesienie kompetencji około 500 pracowników administracji samorządowej, co jest przedsięwzięciem na naprawdę dużą skalę Grzegorz Jaku ć Przewodnicz ą cy Zwią zku Gmin Wiejskich Województwa
EKOLOGIIPODLASKIEJDEKADA Rok 2022 jest dla Fundacji Ośrodek Wspierania Ekologii, wydawcy OZEONU, wyjątkowy, bo jubileuszowy. Dziesięć lat działań , inicjatyw, patronatów, ale też zmagań z codziennością , podsumowuje prezes FOWE oraz redaktor naczelny OZEONU – Krzysztof Jan Stawnicki. 16 MAGAZYN OZEON
Krzysztof Jan Stawnicki Prezes Zarz ą du Fundacji Oś rodek Wspierania Ekologii Które przedsięwzięcie w ciągu 10 lat trwania Fundacji było najbardziej owocne pod względem szerzenia idei ekologii? Myślę, że najlepiej rozpatrywać to pod kątem inicjatywy. Fundacja powstała w 2012 roku, zacznę od zarysowania jej genezy, co będzie wiązało się z odpowiedzią na to pytanie. W 2007 roku była taka słynna sprawa dotycząca blokady obwodnicy Augustowa. Jest tam Dolina Rospudy i zjechało się mnóstwo organizacji ekologicznych z całego kraju, które zablokowały inwestycję na parę ładnych lat i de facto obwodnica została wybudowana dopiero w 2014 roku. Był to moment przełomowy, ponieważ okazało się, że tak naprawdę wszyscy się wypowiadają jako ekolodzy w imieniu mieszkańców województwa podlaskiego, tylko nie sami mieszkańcy. Nie było wówczas żadnego ugrupowania, które chciałoby zabrać głos i włączyć się do procesu tych konsultacji. Inwestycję zablokowały organizacje ekologiczne z Poznania, Warszawy i Krakowa. Wtedy właśnie pojawił się pomysł założenia organizacji mającej wpływ na różnego typu inicjatywy, również te biznesowe, które dzieją się na terenie Podlasia. Tak, aby sami mieszkańcy mieli możliwość wypowiedzenia swojego zdania i uczestnictwa w tych procesach. Przede wszystkim skupiliśmy się (i nawet w statucie widnieje taki zapis) na propagowaniu odnawialnych źródeł energii. Ta idea była od początku kołem zamachowym Fundacji Ośrodek Wspierania Ekologii. Rok 2012 to był czas przed nowym okresem programowania, już wtedy wiadomo było, że ogrom środków będzie przeznaczony na OZE – odnawialne źródła energii, a ludzie podchodzili do tego, mówiąc kolokwialnie, jak do jeża. Szczególnie na terenie województwa podlaskiego ludność nie do końca wiedziała, co kryje się za tym skrótem. Odnawialne źródła energii kojarzyły się generalnie z wiatrakami. Dopiero później, dzięki naszym działaniom, przekonano się o różnorodności tego obszaru. Jest przecież także biogaz oraz fotowoltaika.
Na początku mieliśmy dość niewielki zakres działania, ponieważ Fundacja od samego początku nie prowadzi żadnej działalności gospodarczej, działa pro publico bono. Nie mamy żadnych pracowników, całego sztabu ludzi do pisania grantów i różnych projektów. Od zawsze naszym celem było propagowanie odnawialnych źródeł energii, a żeby ten cel osiągnąć, postanowiliśmy zbudować od podstaw czasopismo, które jest do dzisiaj wydawane i w którym ten wywiad zostanie opublikowany. OZEON – bo o nim mowa – powstał jako zlepek dwóch słów: OZE – odnawialne źródła energii oraz ON – włączyć (z angielskiego). Właśnie to pismo uważam za najbardziej owocne przedsięwzięcie FOWE, ponieważ to Fundacja jest wydawcą. Jest ono najbardziej namacalnym, stymulującym, wywierającym wpływ na otoczenie i rzeczywistość elementem naszych działań Istnieje na rynku już od paru ładnych lat. Jaka była historia OZEONU? OZEON powstał jako narzędzie, by rozpowszechnić temat odnawialnych źródeł energii. Pierwszy numer został wydany w czasie wakacji w 2016 roku, było to niedługo po szeregu nowelizacji ustaw i przepisów oraz aktów prawnych, które tak naprawdę wyhamowały rozwój OZE. Na początku wyszliśmy z zamiarem tworzenia magazynu wyłącznie o energetyce odnawialnej, a następnie postanowiliśmy zrobić kolejny krok i stworzyć czasopismo popularnonaukowe, ale w przystępnej formie, również dla osób, które nie zajmują się tematyką eko na co dzień. Jest całkiem sporo wydawnictw na rynku branżowym, przeznaczonych dla fachowców związanych z zagadnieniami dotyczącymi ekologii i odnawialnych źródeł energii. Brakowało pisma, które by te wszystkie zawiłości związane z technologią przełożyło na powszechny język i formę przystępną dla pozostałej części społeczeństwa. Czasopismo OZEON cały czas ewoluuje, zmienia się i jest rozwijane, tak samo jak wciąż pojawiają się nowe terminy i zagadnienia, których dziesięć lat temu, gdy zakładaliśmy Fundację, jeszcze nie było. Skupiliśmy się na OZE, a w mię dzyczasie pojawiła się elekromobilność, o której w 2012 roku nikt nie słyszał. Podobnie smart city – również wcześniej nie
17EKOLOGIA
było o tym mowy. Rynek technologiczny związany z szeroko pojętą ekologią zmienia się tak dynamicznie, że w ubiegłym roku stwierdziliśmy, że nasze cele statutowe należy zaktualizować. Dodaliśmy elektromobilność, a także innowacyjne technologie. Jestem przekonany, że w najbliższym czasie pojawią się nowe ekotechnologie, których dziś jeszcze nie znamy, a niedługo zwojują one świat. W jaki sposób pismo wywarło wpływ na region Podlasia? Przede wszystkim zmieniło się podejście władz lokalnych do tematyki związanej chociażby z elektomobilnością i odnawialnymi źródłami energii. Byliśmy członkami komitetu monitorującego regionalny program operacyjny i reprezentowaliśmy tę część związaną właśnie z energetyką odnawialną. Mieliśmy więc po części wpływ na to, jak środki przeznaczone na tego typu cele były wykorzystywane. Podpowiadaliśmy w pewnym zakresie, które obszary powinny zostać dofinansowane i zagospodarowane. Udało się przekonać władze samorządowe poprzez coroczny cykl konferencji Ekoforum, które organizujemy od 8 lat, między innymi do tego, by nie stawiać na przestarzałe technologie, związane z podgrzewaniem wody, tzw. solarne, tylko pójść w pozyskiwanie energii, czyli w panele fotowoltaiczne. Postanowiliśmy nagradzać osoby, instytucje oraz inicjatywy związane z energetyką odnawialną. W 2012 roku po raz pierwszy przyznaliśmy nagrody za propagowanie energii odnawialnej, były to nagrody ogólnopolskie. Przyjmowaliśmy zgłoszenia przez parę miesięcy, następnie specjalna kapituła wybierała laureatów w trzech kategoriach: człowiek roku, inicjatywa roku oraz instytucja roku. Były bardzo ciekawe edycje i wyjątkowo pożyteczne inicjatywy zostały nagrodzone, jak choćby pierwszy panel hybrydowy w Europie, który potrafił zarówno wytworzyć ciepło, jak i energię elektryczną Ówczesny członek zarządu województwa podlaskiego, obecny poseł, pan Mieczysław Baszko, niezwykle barwna postać oraz bardzo skuteczny samorządowiec, zabiegał między innymi o to, by na terenie podlaskiego powstawały pierwsze biogazownie. Był, można powiedzieć, ojcem chrzestnym tych przedsięwzięć, ponieważ w latach 2012–2014 inwestorzy nie byli szczególnie przekonani do biogazu ze względu na dość drogą technologię i brak dobrych praktyk. Aktualnie na terenie kraju funkcjonuje sporo takich obiektów. Istnieje możliwość pojechania i zobaczenia, jak to wygląda. Zagadnieniem tym zajmuje się magazyn „Biomasa”, nasi serdeczni przyjaciele. Organizują oni obecnie cykliczne konferencje tematyczne – wcześniej takiego narzędzia nie było. Pan Mieczysław Baszko pojechał z ówczesnymi inwestorami, lokalnymi rolnikami na wyjazdy studyjne do Austrii i w różne inne miejsca, gdzie można było zobaczyć od postaw, jak działa ta technologia. Właśnie za ten biogaz stał się jednym z pierwszych laureatów naszej nagrody. Gdy ją odbierał, wyszedł na scenę i powiedział ku uciesze wszystkich, że w zasadzie to każdy z nas jest taką małą biogazownią Zatem OZEON to nie tylko Podlasie. Za sprawą magazynu OZEON bierzemy udział w licznych wydarzeniach, misjach gospodarczych, konferencjach, kongresach, a działania FOWE sięgnęły daleko poza Podlasie, nawet poza granice naszego kraju. Jesteśmy zapraszani jako wystawcy na targi oraz inne eventy. Co roku, także jako patron medialny, uczestniczymy w Forum Ekonomicznym, wcześniej w Krynicy-Zdroju, teraz w Karpaczu. Moderujemy tam panele dyskusyjne związane z ekologią i odnawialnymi źródłami energii. Jesteśmy nawet bardziej rozpoznawani w Polsce niż na samym Podlasiu. Zawsze jednak pamię tamy, skąd pochodzimy. Jeżeli moderuję panele dyskusyjne, podkreślam, że jestem z województwa podlaskiego, z Białegostoku i tutaj ma korzenie nasze wydawnictwo.
18 MAGAZYN OZEON
19EKOLOGIA
Staramy się także podkreślać na łamach czasopisma podlaskie akcenty, by pokazać walory naszego regionu nie tylko pod kątem turystycznym, ale także potencjału biznesowego, jeśli chodzi o inwestycje w energetykę odnawialną Kogo można zaliczyć do najwierniejszych, najżyczliwszych partnerów Fundacji? Chciałbym w tym miejscu wyróżnić osoby, bez których Fundacja nie mogłaby ani powstać, ani istnieć. Przede wszystkim taką osobą jest człowiek o wyjątkowo skromnym usposobieniu, mój przyjaciel oraz jeden z fundatorów, mecenas Marcin Sutkowski, znakomity prawnik, z którym zakładałem FOWE w 2012 roku i który po dziś dzień jest przewodniczącym rady Fundacji. Z czasem podzieliliśmy nasze role. Moim zadaniem jest bycie „frontmanem”, więc na większości wydarzeń jestem obecny tylko ja. Ale bez mecenasa Sutkowskiego nie byłoby wielu z tych inicjatyw, które zorganizowaliśmy, ponieważ to właśnie on czuwa pod kątem formalnoprawnym nad różnymi zagadnieniami, analizuje dokumenty, umowy, ekspertyzy, bardzo często nas na tym polu wspiera. Kolejną osobą, która jest dobrym duchem naszej organizacji, jest Radosław Dobrowolski, obecny burmistrz Supraśla, który zasiadał przez pewien czas również w radzie Fundacji. To dzięki niemu Ekoforum trafiło do Supraśla, ponieważ na samym początku, w 2015 roku, zorganizowaliśmy taką dużą konferencję wspólnie z parkiem naukowo-technologicznym w Suwałkach i to wyszło całkiem ciekawie, jednak park postanowił organizować swoją własną konferencję cykliczną i nazwać ją Forum Biznesowym Pogranicza. W związku z tym zainicjowaliśmy własne wydarzenie, które otrzymało miano Ekoforum– i tak nasze drogi się rozeszły. Od tamtej pory Ekoforum odbywało się w Białymstoku. Za namową burmistrza Supraśla przenieśliśmy to wydarzenie do tej malowniczej miejscowości pod Białymstokiem i myślę, że był to krok milowy, gdyż ta miejscowość ma ogromny potencjał, jeśli chodzi o tego typu biznesowe wydarzenia. Jest jeszcze jedna bardzo ważna postać dla FOWE. Pamię tam, jak jechaliśmy autokarem, była wiosna w 2016 roku, miałem już przygotowany biznesplan, projekt okładki pisma i już mniej więcej wiedziałem, jak to będzie wyglądało. W trakcie podróży podzieliłem się pomysłem na czasopismo, które będzie dostępne w całej Polsce, w Empikach, kioskach oraz na stacjach benzynowych. Uchwyciłem wtedy to przenikliwe spojrzenie i usłyszałem – Ale gdzie, w Białymstoku? Na Podlasiu? Pismo? Jak ty chcesz to zrobić? To chyba się nie uda. Nie, no nie. Ja rozumiem gdzieś w Warszawie, ale tutaj? Był to głos senatora Mariusza Gromko. Mam teraz ogromną satysfakcję i często przypominam mu jego niegdysiejszą niewiarę w OZEON. Dziś pan senator jest kolejnym dobrym duchem Ekoforum, ponieważ dysponujemy jego pomocną dłonią już od pierwszej edycji konferencji. Wiele z pomysłów, które realizujemy, zostało zainspirowanych przez niego. Chyba uwierzył, że warto iść na Podlasiu w ekologiczną stronę, po tym jak OZEON znalazł swoje miejsce na tak wielu półkach, a on sam dołączył do grona gościnnych felietonistów. Jeśli chodzi o instytucje, które nam pomagały przez ostatnie 10 lat, chciałbym wyróżnić Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego, Enea Ciepło, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa , PGE Energia Odnawialna i dwa starostwa powiatowe – w Białymstoku oraz w Sokółce. Jednak na pierwszym miejscu wśród instytucji, bez których nie dalibyśmy rady zrealizować tego przedsięwzięcia – Ekoforum, jest Urząd Miejski w Supraślu, a także Centrum Kultury i Rekreacji w Supraślu.
W latach wcześniejszych ogromny wkład w nasze działania miała Wyższa Szkoła Finansów i Zarządzania w Białymstoku, z którą organizowaliśmy pierwsze edycje Ekoforum – w tym miejscu ukłony w stronę rektora uczelni Edwarda Hościłowicza. Jakie są ambicje i cele do zrealizowania na następne 10 lat istnienia Fundacji? Mam takie marzenie, żeby za 10 lat, tak jak we wrześniu cały biznes jeździł wcześniej do Krynicy Zdroju, teraz do Karpacza na Forum Ekonomiczne, wszyscy „eko” w pierwszej połowie roku, najlepiej maju bądź czerwcu, jechali do Supraśla na Ekoforum. Chciałbym, żeby to wydarzenie miało taki rozmach, jaki ma obecnie Forum Ekonomiczne. Żebyśmy mogli zająć całe bulwary nad rzeką Supraśl, żeby przyjeżdżało parę tysięcy osób na Podlasie, by rozmawiać na tematy związane z ekologią, o nowych technologiach, nowych trendach. Planuję stworzyć takie miejsce w Supraślu do żywiołowej i konkretnej dyskusji. To miejsce ma ogromny potencjał, mimo że nie dysponuje spektakularnym zapleczem hotelowym – Supraśl oczywiście nie jest w stanie pomieścić tylu tysięcy osób, jednak nieopodal jest Białystok. Można zorganizować specjalną linię, która dowiezie uczestników wydarzenia do hoteli w Białymstoku. Do tego potrzebna jest wola lokalnych przedstawicieli biznesu, samorządu i przede wszystkim polityków. Bardzo często jest tak, że przez różne spory polityczne, pewne wydarzenia są pomijane albo hamowane. Póki to się nie zmieni, nasz region nie ma szans na tego typu duże wydarzenia. Były pewne próby, robiono przymiarki do takich eventów, jednak odbywało się to w taki sposób, że przyjeżdżała firma z zewnątrz, brała potężne pieniądze i tak naprawdę niewiele z tego wynikało. Takie wydarzenia na danym terenie powinni tworzyć ludzie z tego właśnie terenu. Nie chodzi o samą imprezę jako imprezę, może się ona nazywać tak czy jakkolwiek. Chodzi o to, żeby stworzyć przestrzeń sprzyjającą rozmowie. Aby ludzie mogli przyjeż dżać, by pozytywnie i efektywnie spędzić czas, rozmawiać, spotykać się ze sobą, ponieważ na tym polega cały fenomen tych wszystkich konferencji, kongresów i innych tego typu wydarzeń. Ludzie chcą nawiązywać ze sobą kontakt i są otwarci na dialog, chcą odświeżać stare znajomości, przedstawiają i polecają się sobie nawzajem. Forum Ekonomiczne jest świetnym tego przykładem. To impreza biznesowa, na której po prostu nie wypada nie być. Właśnie to jest mój cel, taka idea. Nie wiem czy uda się ją zrealizować w ciągu następnych 10 czy 20 lat, ale będę do tego dążył Co chciałbyś powiedzieć potencjalnym inwestorom i kontrahentom, którzy czytają ten artykuł? Generalnie wolę słuchać tego, co mówią potencjalni inwestorzy i kontrahenci. Nie jestem od tego, żeby im cokolwiek mówić. Bardziej staram się wsłuchiwać w ich potrzeby i szukać wspólnego mianownika. Były takie sytuacje, że udało nam się jako Fundacji połączyć ze sobą różnych przedsię biorców i powstała z tego owocna współpraca. Najchętniej chciałbym posłuchać tych osób i dowiedzieć się, jakie są ich oczekiwania i zastanowić się, jak można im pomóc, żeby ich plany mogły zostać zrealizowane. rozmawiała Lena Ścisło
20 MAGAZYN OZEON
IX M IĘDZY NA R O D OW Y K ON GRE S SUPRAŚL, 15–17 CZERWCA 2023 www.ekoforum.info
