GV Present voorjaar 2013

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

VOORJAAR 2013

TOFFE GASTEN

Reimers: Ordnung muss sein!

Reorganisatie en rattengedrag Ontboezemingen van de C-LSK...

KMar kan leren van Starbucks!

GV Present | Voorjaar | 2013

Hostmantherapie?

Er was een tijd dat het in restaurants goed gebruik was om gastvrij te zijn. Maar dat mag niet meer. Nee, tegenwoordig word je geacht gastvriendelijk te zijn. Blijkbaar is gastvrij niet goed genoeg of wekt het de verkeerde associaties. Ik heb intussen aan meerdere mensen in de horeca gevraagd naar het waarom van de naamsverandering, maar ik tast nog steeds in het duister (en veel erger nog, zij met mij!?!). Eigenwijs als ik ben, blijf ik daarom pokhouterig gastvrij zeggen. En alhoewel ieder van u zich ongetwijfeld vele voorbeelden van treurig gastheerschap voor de geest kan halen - in de horeca met die chagrijnige ober, op dat feestje bij vrienden waar het bier ruim voor tijd op was - heb ik in de afgelopen weken speciaal voor dit nummer waarin gastheerschap centraal staat, die mensen onthouden die wél oog hebben voor gastvrijheid of chiquer gezegd hostmanship. Een paar voorbeelden: de ober die bij het

colofon

ontbijt even een lepel komt brengen, omdat hij ziet dat jij die vergeten bent mee te nemen van het buffet. Of de defensiemedewerker die opbelt dat je auto verkeerd staat geparkeerd en je daarmee bespaart dat het stalen ros wordt afgesleept met alle rompslomp en openlijke

2

GV Present GV Present wordt uitgegeven onder verantwoordelijkheid van de hoofden van dienst van de Diensten Geestelijke Verzorging.

schande van dien. Het zijn die mensen met hun attentheid in het klein die zorgen dat je dag

Redactie: Claudia Bisschops (hoofdredacteur), Henk Fonteyn (eindredacteur), John van Eenennaam, Hedwich Hoogcarspel, Hugo Houtgast, Gert de Wolf, Fred Omvlee (webredactie)

beleven aan het lezen van dit nummer, net zoals wij plezier hebben gehad in het maken van

een zonnig randje krijgt. Het werkt aanstekelijk: hun zorg wordt beloond met jouw dankbaarheid en zo is iedereen blij. Hostmanship als therapeutisch wondermiddel, vervanger van mindfulness en al die andere hypes? I have a dream! Nou ja… ik hoop dat u plezier mag dit nummer. En dan is iedereen blij! Toch?

Claudia Bisschops cmj.bisschops@mindef.nl

Redactieadres: cmj.bisschops@mindef.nl Adresmutaties: JC.Steeman@mindef.nl Aan dit nummer werkten mee: Mark Cherneck,Tom Gering, Leonie de Gier, Eric den Hertog, Ger Hindriks, Egon Hoppe, Gösta Huijs, Dennie Piels, Meneer Reimers, Robin Roozeboom, Lambertha Souman, Sander Schnitger, Jan Smit, cadetten van 2e peloton KL aan de KMA, Piet Thielen Fotografie en illustraties: Cynthia Amelsbeek (www.rocykafotografie.nl), Willy Lohmann, e.a.

Vormgeving: Wim Balyon (OBT) Druk: OBT bv, Den Haag GV Present op Facebook en Twitter: www.Facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent Overname van de inhoud kan alleen geschieden met toestemming van de redactie ISSN: 2214-2002 Oplage: 61.000

inhoud

Kleine missie 3 Heroes & villains 5 Teamspirit: Hoppe’s Hostmanship 7 Cartoon 10 Column 11 Bezuinigingen 12 Ontmoetingscentrum Nuth 14 Het biechtgesprek 18 Aan tafel met...

20 Kookrubriek 21 Blik op de weg 22 Holi en 2e lustrum HGV 26 Boek & Film 28 Op het lijf geschreven 30

kleine missies

GV Present | Voorjaar | 2013

3

Impressies uit het dagboek van de dokter

In Burundi lachen de mensen het leven toe!

Dag 2 Op kamp Mudubugu, vanaf de hoofdstad Bujumbura circa 1 uur rijden over een zandweg vol gaten, worden de Burundese militairen voorbereid op hun missie naar Somalië, waar zij minstens een jaar zullen verblijven. De omstandigheden zijn niet te vergelijken met die op een kazerne in Nederland: klaarmaken van bonen en rijst in de buitenlucht op ingedroogde mestbalen in oude olievaten, terwijl de kippen, varkens en koeien om je heen scharrelen. Op de schietbaan zit, lig of sta je altijd in de volle zon, mits je niet weggespoeld wordt door een fikse Afrikaanse regenbui. De genisten hebben hier een mooi doel te verwezenlijken: verbeter de voorzieningen op dit militaire kamp door middel van het bouwen van

onder meer een sanitair gebouw, keuken, en een overkapping voor de schietbaan.

Dag 4 Mijn hoofdtaak voor deze negen weken is, samen met de verpleegkundige, de geneeskundige verzorging van de Nederlandse militairen. De genisten hebben naast hun hoofdmissie minstens één goodwill project: het opknappen van een weeshuis in de hoofdstad, inclusief het bouwen van speeltoestellen buiten voor de kinderen. Ook op geneeskundig gebied kunnen steentjes bijgedragen worden. Dé manier om erachter te komen waar behoefte aan is: zoveel mogelijk met mensen in contact komen en praten over hun land. Zo kom je tot de ontdekking dat dit eigenlijk een zeer vruchtbaar land

is door de regentijd die juist begint als wij aankomen. Door deze regentijd is het land erg groen en wordt er veel verbouwd – je ziet de gewassen bijna met de dag groeien. Alles wordt op straat of op de markten verkocht, of er wordt onderling geruild voor bijvoorbeeld huisraad of bouwmateriaal.

Dag 6 Samenwerking met de lokale bevolking is een must tijdens een oefening als deze. Niet alleen werken Burundese militairen samen met de Nederlandse militairen op de bouwplaats, ook hebben we hulp van tolken en chauffeurs. En er moeten afspraken gemaakt worden met handelaars in bouwmaterialen en cateraars. De materialen die onze militairen

GV Present | Voorjaar | 2013

nodig hebben, worden grotendeels lokaal aangekocht, waarbij onderhandelen niet meer dan normaal is.

Dag 19

4

Ik heb het geluk gehad een beetje mee te mogen werken in een ziekenhuis net buiten de hoofdstad, op de route naar het militaire kamp, dat door de Chinezen gesponsord wordt. Hier heb ik de verpleegkundigen, die vaak alleen de lokale taal, een beetje Frans of gebrekkig Engels spreken, een aantal lessen in de traumaopvang van slachtoffers gegeven.

Met elke week een onderwerp en een korte multiple choice-test probeer ik iets mee te geven waar ze direct mee aan de slag kunnen. Ook hier is het cultuurverschil groot. Voor de klas staan zijn ze totaal niet gewend, spreken in de groep gebeurt met zeer zachte stem om maar niet te veel op de voorgrond te treden. Huiswerk wordt meestal niet gemaakt, de mobiel staat op zijn hardst en wordt tijdens de les uiteraard gewoon opgenomen. Te laat komen is meer regel dan uitzondering, en niemand kijkt vreemd op van deze gebruiken. En aangezien wij te gast zijn in hun land is het geven en nemen. Toch heb ik zo mijn methodes. Door bijvoorbeeld te benadrukken dat meer tijd ook meer kennisoverdracht betekent en zij hiermee dus ook de patiënten helpen, is na een aantal weken de helft van de ‘leerlingen’ toch op tijd. Zeker noodzakelijk is de inventarisatie van de kennis en kunde van de verpleegkundigen, wat er wel en niet in dit ziekenhuis kan – en niet te vergeten waar de dichtstbijzijnde hulp

in de omgeving te krijgen is. Totaal niet met thuis te vergelijken, met onze twee academische centra in een stad binnen een straal van een aantal kilometers.

Dag 24

Af en toe aan aantal minuten besteden aan verschillen tussen Nederland en Burundi heeft goed geholpen in de verstandhouding. De interesse is direct gewekt als het gaat over hoe mensen leven in Nederland, dat wij overal heen fietsen en hoe koud het is in ons land.

Veel gelach ook als het gaat over trouwen en kinderen krijgen; onbegrijpelijk is hier nog altijd dat vrouwen en mannen er soms voor kiezen om geen kinderen te krijgen, of dat je op je 30ste nog niet getrouwd bent. Juist het benadrukken van verschillen op meerdere vlakken zorgt voor een wederzijds begrip van elkaars

cultuur en gewoonten. En zo vind ik ook mijn manieren om om te gaan met de Burundese gebruiken.

Dag 32 Een unieke kijk in het leven van de Burundees is wel een uitnodiging voor een bruiloft in een buitenwijk van Bujumbura. Een van de tolken neemt ons mee, en hoewel wij in een overvolle zaal de enige blanken zijn, worden wij met open armen ontvangen en krijgen ook wij het gebruikelijke flesje fris aangeboden.

Dag 41 Iedereen die wel eens in Afrika is geweest zal zich de vele kinderen herinneren. Niet alleen helpen deze volop mee om het gezin draaiende te houden, maar ook zijn zij onvoorwaardelijk enthousiast als ze een ‘mzungu’ (blanke) zien. Altijd zwaaien en roepen en altijd even nieuwsgierig. ‘Persoonlijke ruimte’ staat hier niet in het woordenboek en ze gaan graag op de foto – onder voorwaarde dat je die daarna natuurlijk laat zien, waarna er over het algemeen flink gelachen wordt. Lachen – dat is sowieso een geschenk waar ze in Burundi flink gebruik van maken. Hoe arm een gezin ook, in welke situatie ze zitten en op wat voor moment van de dag. Een hele grote glimlach kan er altijd van af. Zelf raak je hier enorm van gemotiveerd en je staat dan ook zelf vaak lachend op de foto. Deze positieve kijk op de dag en op het leven zal ik niet snel vergeten. Het is een ervaring die ik iedereen toewens.

Leonie de Gier Kapitein De Gier is AMA arts te Soesterberg en was vorig jaar twee maanden werkzaam in

Burundi.

heroes & villains

GV Present | Voorjaar | 2013

MENEER REIMERS: ALS EEN BEDRIJF NIET GOED LOOPT, ZIT DE FOUT BIJ DE LEIDING

Zonder discipline kun je geen tent runnen Meneer Reimers staat bekend als ambassadeur van goede manieren en pleitbezorger voor gastvrijheid in het bedrijfsleven. Het grote publiek kent hem van het tv-programma Knallen in de horeca en de programma’s die hij samen met de bekende kok Herman den Blijker maakte, zoals Herrie in het hotel.

In deze programma’s neemt hij horecabedrijven stevig onder handen om orde op zaken te stellen. Meneer Reimers is oprichter/eigenaar van Reimers Hotel Consultancy. We spreken hem in Den Blijkers restaurant Las Palmas in Rotterdam, waar hij drie avonden per week als gastheer optreedt. Hij en Herman den Blijker uiten op TV veel kritiek op horeca-ondernemers, maar nemen ook de verantwoordelijkheid om te laten zien hoe het hoort.

“Het verwachtingspatroon bij onze gasten is hoog. We hebben dat zelf gecreëerd.

Wij worden in Las Palmas beoordeeld

Kwart voor zes aan tafel was kwart voor zes aan tafel en als je om tien voor zes aanschoof, kreeg je op je flikker.

op hetgeen we zeggen op televisie tegen een miljoen kijkers.”

Disziplin!

“Zowel mijn grootvader als mijn vader hebben als officier gediend bij de krijgsmacht. Mijn grootvader als garnizoenscommandant in Dordrecht en mijn vader is vanuit de KMA in de Tweede Wereldoorlog beland. Hij heeft geweigerd voor de Duitsers te tekenen en is toen in een kamp terechtgekomen.

Ongetwijfeld heeft deze achtergrond doorgewerkt in mijn opvoeding. Ik kom uit een streng gezin. Discipline en goede manieren stonden hoog in het vaandel.

Kwart voor zes aan tafel was kwart voor zes aan tafel en als je om tien voor zes aanschoof, kreeg je op je flikker. Ook mijn opleiding aan een internaat in Duitsland was superstreng. De directeur was vergeten dat de oorlog al voorbij was.

5

Zonder goede manieren en discipline kun je geen tent runnen.

GV Present | Voorjaar | 2013

Zelf ben ik tijdens mijn dienstplicht gedetacheerd geweest bij de Huzaren van Boreel in ’t Harde. Ik had mijn hotelopleiding al gedaan en woonde inmiddels in Zwitserland. Ik ben destijds als hofmeester binnengekomen bij de Huzaren, maar al snel runde ik het officiershotel, als een echt hotel. Het was een beetje kakkineuze boel daar. Ze hadden daar bataljonszilver enzo. Dat vond ik natuurlijk wel leuk. Ik ben toen meteen aan het reorganiseren geslagen. Mensen binnenhalen die verstand van zaken hadden. Er waren koks en kelners die bij het tankonderhoud werkten. Die heb ik daar weggeplukt. En als ze niet

Wat ik ontdekt heb, is dat als een bedrijf niet goed loopt, de fout altijd bij de leiding zit. gebaseerd is op etiquette en discipline.

Zonder goede manieren en discipline kun je geen tent runnen. En dat werkt twee kanten op: manieren en discipline gelden zowel voor het personeel als de klant.

Degenen die de gast ontvangen zullen een vorm van discipline moeten hebben,

hem voor je. Dat begint met het informeren van de gast. Hij moet weten wat hij mag verwachten. Je moet hem inlichten over het systeem. Dat moet bij jullie net zo gaan. Als iemand opkomt, moet je hem informeren over het systeem.

Daarbij dien je mensen wel in hun waarde te laten, dan krijg je veel meer bij ze gedaan. Dat is een spel. Gastvrijheid heeft ook te maken met persoonlijke aandacht.

Je kunt veel recht breien door persoonlijke aandacht. De klant moet het gevoel hebben dat hij de belangrijkste is.

Wat ik ontdekt heb, is dat als een bedrijf niet goed loopt, de fout altijd bij de leiding zit. De leiding is dan verkeerd bezig. Zij geeft dan vaak het verkeerde voorbeeld.

En de basis doet wat de leiding doet. Je team kopieert jouw gedrag. Als ik er niet netjes uitzie, dan ziet het personeel er morgen ook niet meer goed uit.

Geen jijen en jouwen Etiquette is de basis. Misschien ben ik daar wel heel ouderwets in, maar het gaat om manieren, manieren, manieren. 132 keer

6

In tijden van crisis komen manieren weer terug! functioneerden in het officiershotel konden ze direct weer terug naar de legerplaats. Ik ging wel voor kwaliteit. Ik runde de boel op mijn manier. De feesten waren beroemd bij ons. Het eten was goed.

Alles klopte. Voor mij was de diensttijd een goede werkervaring.”

Het losse Nederland Vanuit mijn strenge opvoeding, het autoritaire Duitse internaat en het stipte Zwitserland, kwam ik in dat losse Nederland. Ik werd directeur van strandhotel Prinses Juliana op Texel. Het was, jaren ’70, de tijd dat de klant kon doen en laten wat hij wilde. Voor mij was snel duidelijk dat gastvriendelijkheid

De klant is weliswaar koning, maar dan moet hij zich ook koninklijk gedragen.

anders werkt het niet. Het begint al bij de ontvangst. Als die niet goed is, is dat lastig goed te maken. Mijn personeel moet ook uiterlijk gedisciplineerd zijn: verzorgd haar, verzorgde nagels, geen 22 ringen en oorbellen. Als mijn personeel niet kan opbrengen wat ik als leidinggevende verwacht, dan moet het wat anders gaan doen. Oprotten dan! Wij zijn vaak te soft in dit land.

Team kopieert gedrag van leiding Gastvriendelijkheid betekent niet dat de klant mag doen en laten wat hij wil. Je moet hem opvoeden. De klant is weliswaar koning, maar dan moet hij zich ook koninklijk gedragen. Wij zijn de keizer en wij bepalen zelf wat er gebeurt binnen ons bedrijf. De klant moet uiteindelijk doen wat wij willen. Je moet hem disciplineren.

We spelen een spel om de mensen te laten denken dat zij alles bepalen. Als de klant denkt dat hij alles bepaalt, is hij tevreden.

Je moet dus bij alles wat je doet de gast betrekken. Als je hem erbij betrekt, win je

manieren. Zo hoor je mensen met mevrouw en meneer aan te spreken.

Ongeacht hun leeftijd. Ik tutoyeer niemand. Ik verdom het. Behalve mijn vrienden natuurlijk. MacDonalds snapt dat goed. Zij leiden hun personeelsleden eerst op, voordat ze achter de balie komen te staan.

Je moet de basic skills beheersen die voor je zaak belangrijk zijn. In tijden van crisis komen manieren weer terug, kijk maar om je heen. Mensen gaan zich bijvoorbeeld weer netter kleden. Ik spreek vooral over de horeca, maar uiteindelijk komt het overal aan op manieren. De top van bedrijven moet weten hoe het moet. Als die het niet weet …Ik vind het ronduit zielig om te zien dat mensen op de hoogste niveaus nogal eens de basisetiquette niet kennen. Als je echt niet weet hoe het volgens de etiquette moet, ga dan op je gevoel af. In 90% van de gevallen zit je dan goed. Zo eenvoudig kan het zijn.”

Hugo Houtgast HG.Houtgast@mindef.nl

teamspirit

GV Present | Voorjaar | 2013

Egon Hoppe: KMar kan leren van Starbucks!

“We are not in the coffee business serving people, we are in the people business serving coffee” Kolonel Egon Hoppe, commandant van het Landelijk Opleidings- en Kenniscentrum van de KMar te Apeldoorn, heet mij van harte welkom met de gastvrije opmerking dat hij hoopt dat ik nog vaak terugkom.

7

“Het militaire bestaan leek me een groot avontuur, al wist ik niet echt wat het zou inhouden. Eerst ben ik bij de Landmacht gaan werken. Maar wat mij juist aantrok bij de KMar was dat marechaussees elke dag relevant en operationeel werk doen. Je bent aan de ene kant militair en aan de andere kant kun je elke dag, met beide benen op de grond, het verschil maken voor de nationale veiligheid. Op Schiphol, waar ik gewerkt heb, sta je midden in de maatschappij en zorgen we elke dag voor de veiligheid van mensen.”

Mensen moeten zich welkom voelen “In het begin van mijn loopbaan ben ik als luitenant heel snel op uitzending gegaan.

Als pelotonscommandant ging ik naar Bosnië. Daar ontdek je hoe het abstracte KMA-idee van leiderschap in een concrete situatie van uitzending werkt. Ik kwam erachter hoe belangrijk het is dat je er als leidinggevende echt bent voor je mensen.

Uiteindelijk heeft de KMar mij in de gelegenheid gesteld om een leergang dienend leiderschap te volgen. En daar vielen wat puzzelstukjes op z’n plaats. Over mijn visie op leiderschap en gastvrijheid, hoe je met je mensen moet omgaan en waartoe je er als leidinggevende bent.

De essentie van deze vorm van leiderschap is volgens mij dat mensen zich welkom voelen.

Zo heb ik het zelf bij de KMar van meet af aan ervaren. Dat kwam vanwege de collega’s die ik ontmoette. Binnen de KMar hebben we een prettige manier van omgang met elkaar. Het gaat niet alleen over rang, stand en hiërarchie, maar ook over wat je zowel persoonlijk als professioneel te brengen hebt. Verder vind ik dat ik als persoon erkend ben in mijn

ontwikkeling. Natuurlijk lukt dit niet altijd en voelen mensen zich soms niet gezien.

Dat kan verschillende oorzaken hebben.

Het gaat bijvoorbeeld over de omgang van collega’s met elkaar. En niet alleen over de omgang met de leidinggevenden. Ik houd van eenvoudige uitgangspunten. Ik vind dat iedereen recht heeft op een prettige werkdag. Die bestaat uit je welkom voelen op de werkplek, een leuke sociale interactie met je collega’s, een leidinggevende waarop je kan terugvallen

teamspirit

GV Present | Voorjaar | 2013

en die je kan helpen in je ontwikkeling.

Ik houd van eenvoudige uitgangspunten.

En het gaat ook over relevant werk doen.

En dat je realistische wensen en belangen hebt. Als mensen zich niet welkom voelen, ontbreekt een van die zaken. Belangrijk is dan om als leidinggevende de dialoog te voeren en uitleg te geven wanneer dingen echt niet kunnen. Dat kost tijd maar als je dat doet, treed je in contact met de ander en kan die ander dat gevoel van welkom krijgen. In dialoog blijven is beter dan een briefje op de deurmat met daarop de mededeling dat iets niet kan. Ik gun iedereen elke dag in ieder geval dat men zich welkom voelt. En wanneer dat in mijn organisatie niet zo is, trek ik mij dat persoonlijk aan.”

8

“Mijn uitgangspunt is dat er geen verschil mag zijn tussen hoe ik ben als leidinggevende en hoe als mens, als echtgenoot, als vader. Dat moet congruent zijn. Er zijn leidinggevenden die denken dat leiding geven het vervullen van een bepaalde rol is. Natuurlijk heb je een rol en

Ik gun iedereen elke dag dat men zich welkom voelt. En wanneer dat in mijn organisatie niet zo is, trek ik mij dat persoonlijk aan. verantwoordelijkheden, maar wanneer die erg ver van je persoonlijkheid gaan liggen, gaat dat niet werken. Wanneer er een groot verschil zit tussen Egon thuis en Egon de leidinggevende zit er iets niet goed met mijn authenticiteit. Ter illustratie een waar gebeurd verhaal. Een bekende van mij sprak regelmatig over verbinding en dienend leiderschap. Op zekere dag krijgt hij een mail van een medewerker: ‘Nou spreek jij zo vaak over verbinding en leiderschap. We staan al 2 jaar met elkaar in de lift en je hebt nog nooit hallo tegen mij gezegd...’

Belangrijk is dat je je innerlijke drijfveren leert kennen. Dus wat je ten diepste wilt en hoe je de dingen voor elkaar wilt krijgen.

Dat kost tijd. Ik heb verschillende leidinggevende posities gehad en op een gegeven moment voel je een manier die bij je past. Die strookt met de

dat het gevoel van welkom-zijn significant hoog is. Dan ben ik pas tevreden!

Ik spiegel mijzelf graag aan andere organisaties, met name aan Ritz Carlton Hotels en Starbucks.”

Geen kil formalisme

uitgangspunten van de KMar, maar het is de ‘Egon Hoppe -manier’ om het te doen.

Je ziet bij jonge leidinggevenden vaak dat ze een beeld vormen van hoe een leidinggevende moet zijn. En ze hebben hun eigen persoonlijkheid. Die twee zijn niet altijd congruent. Die mensen wil ik bij dat proces helpen, want ieder moet zijn eigen stijl daarin leren kennen. Dat is voor mij ook een echte ontwikkeltocht geweest.

Ik heb daarbij veel gehad aan mensen om me heen. Ik denk aan diverse waardevolle commandanten. Maar het is in het jongste deel van mijn loopbaan begonnen. Ik zit op mijn bureau als pelotonscommandant.

Er komt een soldaat met zijn moeder bij me. En die soldaat vraagt me of ik hem zou willen helpen te overlijden wanneer hij bij uitzending tijdens de operatie gehandicapt zou raken... Zo’n ervaring is heel belangrijk voor mij geweest. Een uitzending is een snelkookpan van menselijke interactie en ik heb daar geleerd om van abstracte ideeën naar verbinding van mensen te gaan. Ik lees ook veel literatuur over dit onderwerp en spiegel mijzelf graag aan andere organisaties, met name aan Ritz Carlton Hotels en Starbucks.

Die organisaties zijn goed in staat geweest om een abstract idee over leiderschap zo om te zetten, dat mensen die binnen die organisatie werken dat ook echt positief voelen! Dat is het echte bewijs dat je leiderschap en hostmanship slaagt. En dan kunnen mensen zelf ook gastvrijheid naar buiten uitstralen. Dan pas is er een goede balans. Kortom, het is belangrijk om een heldere visie te hebben, maar nog belangrijker dat mensen die hier in de opleiding komen of hier werken, het warme gevoel hebben dat ze welkom zijn.

En op een gegeven moment komt dan uit het werknemerstevredenheidsonderzoek

“Wij als marechaussee staan voor de nationale veiligheid. Bijvoorbeeld in de grenspolitietaak. Dat betekent dat je als marechaussee soms forse ingrepen moet doen om vreemdelingen, terroristen en criminelen tegen te houden. Aan de andere kant bied je ook veiligheid aan de rest, de overige mensen die op een luchthaven langskomen. Dus wanneer iemand reist via Schiphol en een grenswachter heeft het gevoel dat er iets niet pluis is, dan moet’ie een onderzoek instellen. In de manier waarop je dat onderzoek instelt, kun je het verschil maken. Hoe het niet moet is: ik doe een controle en that’s it! Hoe dan wel? Wanneer je als passagier uit de rij gehaald wordt, is dat wat oncomfortabel. Je gezin blijft misschien achter en vliegen is toch al zo stressvol. Je wordt apart in een hokje gezet.

Leg zo’n passagier dan uit dat je wel in de

GV Present | Voorjaar | 2013

gaten hebt dat hij over 1 uur zijn vliegtuig moet halen en waarom je hem uit de rij haalt. Haal zo een stuk onzekerheid weg en voer dan pas je je onderzoek uit. En als blijkt dat er niks aan de hand is, zeg je ‘dank u wel dat we dit onderzoek mochten doen, ook in het belang van uw veiligheid.’ En dan doe je tot slot, als het onderzoek echt lang heeft geduurd, even een belletje naar de KLM met de mededeling dat er nog een passagier aankomt die vanwege het onderzoek enigszins verlaat is. Dan doe je het op een goeie manier.”

Stenen sjouwen “Ieder mens vind het prettig om aan iets groters te werken. Stel, je bent een bouwvakker. Zeg je dan: ik heb de hele dag stenen gesjouwd en cement gesmeerd? Of zeg je: ik heb vandaag aan een kathedraal gebouwd! Ik geloof dat ieder mens aan iets

Wanneer er een groot verschil zit tussen Egon thuis en Egon de leidinggevende zit er iets niet goed met mijn authenticiteit

groters wil werken, dat is een mooi perspectief. Dat heeft met zingeving te maken. Ik kom veel mensen tegen die met enthousiasme aan dat grotere willen werken. En aan de andere kant zie ik dat in een tijd van onzekerheid en reorganisaties we niet altijd open staan voor nieuwe ideeën, voor een groter en mooier perspectief. Maar juist dan is het belangrijk om de visie en de waarden met betrekking tot gastvrijheid en leiderschap met elkaar te delen.

Er is echter ook een ondergrens, ik verwacht wel dat mijn mensen met passie en compassie werken. Maar hoe kan een werknemer hier nu niet voor zijn? Ik kan me niet voorstellen dat mensen niet voor een gastvrije, veilige en warme organisatie zijn. Het gaat dus lukken omdat het positief is. Onze organisatie heeft, ook voor wat betreft de operatie, in het jaar 2013 gekozen voor hostmanship. Wanneer we met elkaar die waarden delen en mensen op de eerste plaats zetten, gaat de rest vanzelf komen, dat weet ik zeker!”

Gert de Wolf GPM.d.Wolf@mindef.n

Hoppe in hoofdlijnen Commandant Landelijk Opleidingsen Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee juni 2012 – Heden (9 maanden) Stafofficer Koninklijke Marechaussee april 2012 – juni 2012 (3 maanden) Contingent Commander Dutch Forces in Afghanistan ISAF september 2011 – april 2012 (8 maanden) Brigadecommandant Grensbewaking Schiphol augustus 2009 – september 2011 (2 jaar 2 maanden) Student at the Advanced Command and Staff College (IDL) Koninklijke Marechaussee augustus 2008 – 2009 (1 jaar) Commandant Sector Internationaal Optreden en Geweldsbeheersing Koninklijke Marechaussee november 2006 – augustus 2008 (1 jaar 10 maanden)

9

column

GV Present | Voorjaar | 2013

Koning, keizer, admiraal, twitteren doen we allemaal...

Ben je bang voor de sociale media? Heb je er een hekel aan?

Of ben je dol op Facebook? De redactie van GV Present gaat waar defensie gaat. En als vice-admiraal Matthieu Borsboom twittert (www.twitter.com/vadmborsboom) en luitenantgeneraal Mart de Kruif (www.twitter.com/GeneraaldeKruif) en tal van andere defensie-eenheden actief zijn op Facebook en Twitter, dan doen wij mee! Daarom is de GV langzaamaan ook actief op de sociale media. Je kunt Vormingscentrum Beukbergen vinden op www.facebook.com/Beukbergen en ook ons blad GV Present. Bezoek ons op www.facebook.com/ GVPresent en ‘like’ ons, of liever nog: zeg even wat je van het blad vindt! Reageer op een artikel of voeg iets toe. Je kunt ons ook vinden op www.twitter.com/GVPresent.

Wat was er na het eerste nummer te vinden op Facebook?

Een paar reacties: “Ik heb het tijdschrift gelezen. Mooi blad met mooie vormgeving. Goed dat er toch nog een papieren uitgave op de deurmat kan liggen. De bijlage staat inmiddels tussen de kookboeken, erg leuk!” - Stefan ‘Fijn dat jullie dit voor ons willen realiseren en voortzetten in Nederland en over de hele wereld’ - Ontmoetingskerk Julianadorp bij Den Helder.

En kijk eens naar de foto’s van de heerlijke gerechten die de lezers van GV Present hebben gemaakt, gefotografeerd en ingezonden!

We zitten nu op bijna 100 likes en bijna 30 followers. Dat is minuscuul in de ogen van Mark Zuckerberg en Justin Bieber, maar wie het kleine niet eert... Eigenlijk is het heel veel: want het blad viel onverwacht en ongevraagd op jouw deurmat. Zit jij ergens op uitzending en wil je ons wat delen van de sfeer, een foto of filmpje; even de groeten doen?

Gebruik daarvoor Twitter of Facebook. We zijn nu al bezocht vanuit Somalië en Kunduz. Op de foto zien we geestelijk verzorger Jan-Derk de Bruin de Paaskaars aansteken tijdens een zogenaamd ‘mijmermoment’ in Kunduz, eind januari 2013.

Twitter maar ff niet tijdens zo’n bezinningsmoment, maar een foto maken is toch wel leuk, voor later en voor ons.

Kortom: deel met ons wat je meemaakt!

Fred Omvlee webredacteur GV Present www.twitter.com/fromvlee www.facebook.com/fred.omvlee

11

GV Present | Voorjaar | 2013

Bezuinigingen bij Defensie: het gaat nog lang niet ver genoeg!

We zijn toch al jaren bezig om aan een verenigd Europa te werken. Een leger om de eigen grenzen te verdedigen is langzamerhand niet meer van deze tijd. En waarom moet elk afzonderlijk landje beschikken over een compleet leger ter land, ter zee en in de lucht? Laten we ons specialiseren in waar we goed in zijn en de rest aan andere landen overlaten‌ Deze gedachte legden we voor aan cadetten van het 2e peloton KL aan de Koninklijke Militaire Academie. Een paar reacties‌

Vloeken in de kerk!

De mening van: 12

Rik: dat is vloeken in de kerk!

De bodem is bereikt. Als we nog verder gaan bezuinigen, kunnen we het werk waar we voor staan niet meer waarmaken.

Olaf: als cadet loop ik pas mee in dit bedrijf, dus eerlijk gezegd vind ik het lastig om hier een uitgesproken mening over te hebben.

GV Present | Voorjaar | 2013

blikopener

Johan: Defensie verkoopt zich slecht. De burger moet beter uitgelegd krijgen waarom we noodzakelijk zijn. Pak nu het voorbeeld van Somalië: de mensen moet duidelijk gemaakt worden waarom we daar zijn. Dan creëer je ook veel meer draagvlak voor defensie.

Youri: Nu de bezuinigingen spelen, hoor je weer meer geluiden over Europese samenwerking. Op zich denk ik dat het prima is om opleiding en training steeds meer in Europees verband te doen. Maar uiteindelijk moet de beslissing om een bijdrage te leveren aan een bepaalde missie bij het land zelf liggen, dat zou niet op Europees niveau moeten liggen.

Marleen: Defensie moet een duidelijke keuze maken over hoe hoog in het geweldspectrum men wil acteren. Nu lijkt te veel dat we mee willen doen met de grote jongens en tegelijk voor een dubbeltje op de eerste rij willen zitten. Neem als bedrijf de consequenties van je keuze.

Doorpraten?

Ga naar www.facebook.com/ GVPresent of www.twitter.com/ GVPresent of gebruik #GVPresent.

Dat er bezuinigd moet worden, is voor de meeste militairen en ander defensiepersoneel geen punt van discussie.

Alleen ernstig stekeblinden en hersendoden kan het ontgaan hoeveel gemeenschapsgeld opgaat aan gebakken lucht. Niet alleen bij defensie overigens...

Maar pijnlijk is het wel. Toch, met volledige erkenning van die pijn voor degenen die hun loopbaan bij de krijgsmacht voortijdig moeten beëindigen, er is wel iets te zeggen voor radicale bezuinigingen. Eerlijk gezegd, misschien gaan ze nog lang niet ver genoeg. Ik weet wel, de geschiedenis leert ons dat niets zeker is. Veel Europeanen die in 1900 nog vol optimisme de vooruitgang vierden op de grote Wereldtentoonstelling in Parijs, moesten amper vijftien jaar later toezien hoe hun zonen als kanonnenvlees dienden in de velden van Vlaanderen en aan de Marne.

Maar het Europa van toen is een ander dan het Europa van nu. De Europese eenwording, met alles wat erop aan te merken valt, de belachelijke geldverslindende maandelijkse verhuizingen tussen Brussel en Straatsburg voorop, mag als een sterke garantie worden gezien dat oorlogen zoals die van 14-18 en 40-45 niet snel meer zullen ontstaan. Europees gezien doen we op militair terrein tegenwoordig van alles samen. Zelfs met coalitiepartners die we minder dan een generatie geleden nog angstvallig achter het IJzeren Gordijn wensten te houden (en zij ons!). Is het werkelijk nodig dat wij de grenzen van ons kleine landje in de toekomst fysiek blijven beschermen met een complete vloot, een landleger en een luchtmacht? Of kunnen we met zeer nauw verwante landen als bv. Belgie, Luxemburg en Denemarken een paar dingen combineren? Op nagenoeg alle andere levensterreinen bestaan de ouderwetse landsgrenzen nauwelijks meer. We studeren in Barcelona, Stockholm en Praag, Belgische arbiters fluiten in onze eredivisie en vice versa en Belgische gedetineerden brengen we in onze cellen onder. Wie een borstvergroting of buikverkleining wil, koopt een behandeling in de kliniek naar keuze en dat kan even gemakkelijk in Zwitserland of Italie zijn. Duitse politiemensen patrouilleren aan onze kant van de grens en omgekeerd. Kortom, we leven meer en meer als Europeanen onder elkaar. Niet dat we daarvoor onze nationale en culturele identiteit als Jan Kaas en Zeeuws Meisje moeten opgeven. Maar of we die moeten handhaven met een compleet leger, inclusief een kostbare nieuwe luchtvloot...? Of gaan we in de toekomst werkelijk substantieel bijdragen aan nieuwe buitenlandse missies, in plaats van voor de Amerikaanse bühne vier F- 16’s in Mazar-e-Sharif te laten staan? Ik moet het nog zien!

Henk Fonteyn h.fonteyn@kpnplanet.nl

13

GV Present | Voorjaar | 2013

Brotherhood in veteranenontmoetingscentrum Nuth

Veteranen:

Veteranencafés zijn een begrip in defensieland. Minder bekend zijn de veteranenontmoetingscentra (VOC).

Daarvan zijn er inmiddels ook veertien in Nederland te vinden en één op Curaçao. Hoog tijd om een bezoek te brengen. Want een ding is zeker: je gaat het pas zien als je het doorhebt!

Onvoorwaardelijk gastheer

14

Ik word hartelijk ontvangen door Eric den Hertog, oprichter en grote motor achter het centrum in Nuth. “Als oud militair voel ik een sterke drijfveer om een bijdrage te leveren aan de hernieuwde deelname van veteranen aan de maatschappij, daar waar die eventueel deuken hebben opgelopen.

Daarom heb ik drie jaar geleden besloten dit ontmoetingscentrum op te richten”.

Hoewel Nuth niet bepaald centraal ligt, telt het centrum toch iedere maand zo’n

350 inlopers. Eric: “Dat is de kracht van iedere dag open zijn. Je bent een betrouwbare plek voor mensen.

En ’s avonds staat de telefoon aan voor noodgevallen. We hebben zelfs een bedje voor nachtopvang. Voor één nacht wel te verstaan. We blijven een ontmoetingscentrum.”

De sleutel tot succes Het gebouw herbergt inmiddels een indrukwekkende verzameling ‘militaria’.

Een bijzondere plaats in die verzameling nemen de militaire voertuigen in.

Den Hertog: “We knappen de voertuigen hier zelf op, samen met de veteranen.

Het idee daarachter is dat je al sleutelend de verantwoordelijkheid terugpakt over je eigen leven. En door het nemen van die verantwoordelijkheid ben je uiteindelijk weer in staat om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij.”

Dat is geen vrijblijvend gebeuren.

Eric heeft over deze stage- of reintegratieplekken gedegen afspraken met onder andere het UWV. Het sleutelen aan de voertuigen is een krachtig middel om je eigen leven te repareren. De mensen die hier de

We werken hier volgens het principe: vibreren, masseren, resoneren en activeren.

GV Present | Voorjaar | 2013

Yes, we can! voertuigen repareren, krijgen op die manier weer grip op hun leven.

Daarnaast wil het centrum een plek bieden aan het thuisfront, aan kinderen of ouders van veteranen. Bijzonder aan Nuth is dat er ook aandacht is voor mensen die in andere geüniformeerde beroepen werkzaam zijn.

Ook zij werken immers vaak op het scherpst van de snede.

No can rule Op mijn vraag of de VOC’s in een andere behoefte voorzien dan de veteranencafés legt Eric uit, dat hier twee zaken centraal staan: ontmoeting en zelfactivering.

Daarom is er bewust gekozen voor een non-alcohol beleid. “Alcohol haalt de remmingen weg bij mensen en we willen voorkomen dat we verslavingen in de hand werken.”

De zelfactivering werkt volgens het principe: vibreren, masseren, resoneren en activeren. Als ik Eric verwonderd aankijk, omdat deze termen bij mij enigszins andere associaties oproepen, legt hij uit: “Wanneer mensen binnenkomen, doen ze indrukken op door de wijze waarop alles hier is ingericht. In die beweging kunnen mensen mee. Dan vibreert het. Soms is dat moeilijk. Dan kan iemand op zijn eigen tempo acclimatiseren door middel van muziek, een gesprek etc.

Dat noemen we masseren. Mocht iemand toch profes-sionele hulp nodig hebben, dan blijven wij in beeld om mensen op

15

verhaal te laten komen bij alles wat het hulpverleningstraject bij hen losmaakt, het zogenaamde resoneren. Uiteindelijk staat ons voor ogen dat iedereen zelf in staat is om actief zijn leven doel en richting te geven. Opnieuw inzetbaar zijn in de maatschappij draagt bij aan het welzijn van mensen.”

The Big Yank Op dat moment komt Mark Chernek in beeld. Hoewel niet meer piep, toch nog ruim jong genoeg om niet in het stereotype beeld van de veteraan te passen. ‘The Big Yank’ prijkt trots op zijn shirt. Als Amerikaanse veteraan uit de eerste Golfoorlog heeft hij gevochten in Operation Urgent Fury en heeft in die operatie drie goede vrienden verloren.

Iets dat onmiskenbare littekens op zijn ziel heeft nagelaten. Via veel omzwervingen heeft de liefde Mark uiteindelijk naar Limburg gebracht. Het VOC bleek een mooi toeval te zijn. “Omdat ik een VS- veteraan ben, val ik buiten alle Nederlandse militaire zorg, begrijpelijk.

Als ik iets wil, kom ik al snel in de reguliere zorg terecht en daar ben ik niet op mijn plek. In de VS kennen we de veteranenzorg

niet zoals jullie dit in Nederland hebben.

Toen ik voor het eerst hier in Nuth kwam, voelde ik me meteen thuis. Het voelde als een veilige haven. Omdat ik parttime muzikant ben, nam ik al snel mijn gitaar mee. En haast vanzelf is het idee geboren om hier jamsessies te houden met wie maar mee wil doen. Het is fascinerend om te zien hoe we elkaar begrijpen door de muziek en al na een paar keer oefenen tot mooie liedjes komen. Muziek als therapie, zou je kunnen zeggen. Muziek kalmeert én verbindt. Het is namelijk niet probleemgeoriënteerd. Je begint gewoon en je kijkt wat er ontstaat.” Trouw aan zijn mariniersachtergrond noemt Mark dit esprit de corps of in begrijpelijker taal brotherhood. Zijn doel is dat er in meerdere ontmoetingscentra muziekapparatuur komt te staan. Inmiddels heeft Mark dit initiatief Music4Vets gedoopt en timmert hij hard aan de weg.

Claudia Bisschops Voor meer informatie over de Veteranenontmoetingscentra: www.mdkl.nl Voor meer informatie over Music 4 Vets, ga naar Facebook of Google: The Big Yank.

GV Present | Voorjaar | 2013

16

GV Present | Voorjaar | 2013

Missie

als ongekroonde koning of koningin levenslang op de troon in je leven grenzen bepalen, zelf richting geven het eigen ideaal nastreven – een droom te mooi om waar te zijn

want het leven neemt zijn loop en soms valt er niets te regeren maar juist dan blijft die ene missie die ons allen met elkaar verbindt los van wat wij moeten, willen, wensen

mens te zijn onder de mensen

welkom zijn en welkom heten jezelf en de ander een ware ridder weten in de orde van gastvrijheid Lambertha Souman

17

GV Present | Voorjaar | 2013

In de reeks “Het Biechtgesprek” leggen we elke keer een prominente defensiemedewerker het vuur na aan de schenen. Aan de hand van de zeven deugden en de zeven zonden, ontleend aan de christelijke traditie, mag het slachtoffer in kwestie eerlijk in de krochten van zijn ziel tasten om te bezien hoe hij of zij scoort op precaire onderwerpen als jaloezie en luiheid. Ook komen meer verheven kwaliteiten als rechtvaardigheid en moed aan bod. Deze keer is het woord aan Luitenantgeneraal Sander Schnitger, Commandant Luchtstrijdkrachten.

De zeven deugden Prudentia (wijsheid - verantwoordelijkheid)

18

score: 9

Ik moet eerlijk bekennen dat ik de deugden mede wil scoren vanuit het oogpunt van belangrijkheid. Daarom de 9. Ik associeer dit toch met het belang van mijn functie. Waar sta ik voor? Mijn kernpunt is dat ik sta voor het personeel van de luchtmacht. Dat is mijn hoofdthema. Ik wil eraan bijdragen dat iedereen onder moeilijke omstandigheden zijn werk kan doen. En dat we zorgvuldig omgaan met onze mensen. Wijs wil ik mezelf niet noemen, maar op verantwoordelijkheidsbesef scoor ik hoog.

Verantwoordelijkheid voor alle luchtmachters die binnen blijven, maar ook verantwoordelijkheid voor de mensen die de organisatie verlaten.

Dat is voor mij vasthouden aan een lijn of doelgerichtheid hebben. Dat is dus niet hetzelfde als koppig. Uitgangspunt bij die standvastigheid is voor mij datgene waar ik voor sta, niet wat er moet gebeuren. Ik probeer de schootsrichting te bepalen en daarbinnen laat ik me dan graag helpen door mensen die van bepaalde zaken meer verstand hebben of meer gespecialiseerde kennis in huis hebben. Mijn adagium is people matter. Mensen moet je voorop stellen en ten volle inzetten op hun kennis.

Fides (geloof)

score: 8

Geloof is voor mij geloof in mensen. Daarom ligt geloof voor mij ook heel dicht bij vertrouwen. Je moet je mensen, of dat nu privé of op het werk is, kunnen vertrouwen. Van daaruit kun je dan ook samen bouwen aan datgene wat je voor ogen hebt, ongeacht of dat nu doelstellingen binnen defensie zijn, of dat je privé binnen je gezin samen naar een toekomst werkt.

Iustitia (rechtvaardigheid - rechtschapenheid) score: 9 Dit betekent voor mij het moreel juiste. En ook dat hangt heel erg samen met mensen. Je wilt op een eerlijke manier zaken regelen.

Maar tegelijk zit in eerlijk ook heel veel beleving. Wat voor de een eerlijk is, kan door de ander als oneerlijk worden ervaren. Laten we het houden op ethisch met elkaar omgaan. Ik heb een heel sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel. Dat had ik als kind al. Toen loste ik dat soms met mijn vuistjes op, maar die primaire drive moet ik nu op een andere manier kanaliseren. Maar de grondhouding is niet veranderd.

Temperantia (gematigdheid-zelfbeheersing)

score: 7

Gematigdheid is op dit moment natuurlijk een heel belangrijk punt binnen defensie. Ik heb als uitgangspunt dat ik altijd voor mezelf moet kunnen uitleggen waarom ik bepaalde besluiten neem. Stel dat morgen een besluit van mij op de voorpagina van de Telegraaf staat dan moet ik dat kunnen uitleggen. Als je ergens voor staat, dan moet je daar ook volledig voor gaan, vind ik. Je mag een duidelijke mening hebben en een duidelijk standpunt.

Daarin hoef je dan ook niet altijd gematigd te zijn. Maar je moet nooit op de man spelen. Privé ligt gematigdheid wel wat lastiger, als het bijvoorbeeld over mijn kinderen gaat, dan komen de emoties toch dichterbij. De professionele afstandelijkheid kun je thuis niet houden en ik denk ook niet dat dat wenselijk is.

Fortitudo (moed - standvastigheid)

score: 8

Ik word wel er wel eens voor uitgemaakt dat ik vasthoudend ben.

Spes (hoop)

score: 9

Wat ik belangrijk vind is dat we in ons werk kunnen helpen bouwen aan vrede en veiligheid en daarmee aan de hoop van de mensen voor wie je dit doet. Hoop koppel ik aan het effect van ons optreden. Persoonlijk heb ik dan ook niets met het beeld van onze krijgsmacht als verdediger van Nederlandse economische belangen, zeker niet zolang er zoveel mensen zijn op deze wereld die het een stuk slechter hebben dan wij. Van nature ben ik een positief ingesteld mens. Het glas halfvol en bij voorkeur zelfs meer dan dat. Hoop, geloof in mensen en vertrouwen zijn voor mij dan ook heel erg aan elkaar gekoppeld en voor mij absoluut essentieel.

Caritas (naastenliefde)

score: 8

Naastenliefde vind ik eigenlijk een moeilijk begrip. Vanuit ons beroep maken wij de keuze aan welke naaste wij onze liefde geven en wie niet. Bij het maken van de keuze: waar sta ik nu voor, heb ik altijd de instelling gehad om vooraf goed na te denken en te praten. Als je op het moment zelf die beslissing moet maken: druk ik op de knop of niet, dan ben je te laat. Dit probeer ik ook mijn mensen voor te houden. Je moet persoonlijk overtuigd zijn van waar je voor staat, anders lukt het niet. Ik probeer daarbij altijd de grote concepten voor ogen te houden en niet te denken vanuit het kleine moment. Ook privé geldt dit. Je moet proberen de grote lijn vast te houden in het gezin en niet ieder klein ding uitvergroten.

GV Present | Voorjaar | 2013

En verder, een hang naar luxe en mooie dingen heb ik niet. Ik kijk toch voornamelijk naar de functionaliteit van zaken.

Indivia (afgunst - jaloezie)

score: 2

Ik ben totaal niet afgunstig. Ik kan een ander heel goed zijn succes of rijkdom of wat dan ook gunnen. Als een ander het goed voor elkaar heeft, dan vind ik dat fijn voor die persoon. Ik heb een lieve vrouw en twee leuke kinderen. Ik ben een heel tevreden mens.

Gula (onmatigheid)

score: 9

Hoewel ik een positie bekleed waarbij diners en banketten aan de orde van de dag zijn, kan ik ook heel goed zonder deze vorm van luxe. Waar ik minder goed tegen bestand ben, zijn nootjes en dropjes. Een zakje gaat dan ook in een keer leeg. Wel heb ik de discipline om de dag erna dan weer te sporten om zo de balans terug te brengen.

Ira (woede - wraak)

De zeven zonden Superbia (hoogmoed - ijdelheid)

score: 4

Hoogmoed is mij vreemd. Toch komt er bij mijn huidige functie een bepaalde mate van ijdelheid kijken. Je bent een publiek persoon en mensen vinden dus sneller iets van je wijze van optreden. Maar die ijdelheid is meer een reflectie van het verwachtingspatroon dat anderen van mij hebben. Het komt niet van binnenuit, vanuit mezelf. De reflectie op dat verwachtingspatroon dat anderen hebben wordt wél weer een deel van mezelf. Dus ja, toch een beetje indirecte ijdelheid.

Avaritia (hebzucht - gierigheid)

score: 4

Over deze kan ik kort zijn. Gierigheid en mezelf centraal zetten, daar geloof ik absoluut niet in. Het gaat om de organisatie en de mensen die daarin werken. Ook in materieel opzicht scoor ik laag.

Ik ben snel tevreden en heb niet veel nodig om gelukkig te zijn.

Luxuria (zucht naar weelde - lust)

score: 3

Ik verkeer vanuit mijn functie in een bepaalde mate van luxe en aandacht. Maar dat komt niet vanuit mezelf. Hier speelt ook in mee dat een bepaalde mate van luxe mij in staat stelt om optimaal te functioneren in mijn functie. Een chauffeur die mij naar Den Haag of naar een Luchtmachtonderdeel brengt, is luxe, maar ook noodzaak. Het stelt me in staat om efficiënt mijn werk te doen. Tijdens de vele ritten van en naar vergaderingen, afspraken, bijeenkomsten, etc. kan ik tijdens de reis mezelf voorbereiden, stukken lezen en telefoneren. Thuis stel ik me heel dienstbaar op naar mijn gezin. Ik ben al zo vaak van huis, dat dit voor mij ook een vorm van iets terug kunnen doen is. Daarbij, ik kan wel als een pasj op de bank gaan zitten, maar de kans dat iemand me iets te eten of drinken komt brengen is klein.

score: 5

Tja, lekker eten is aan mij besteed. Maar daarin weet ik mezelf ook wel weer te beperken. Dus dat is dan weer in evenwicht. Ik ben wel onmatig in mijn werklust. Ik ben voortdurend bezig met mijn werk. Eigenlijk is mijn werk voor mij een verslaving. Als jachtvlieger leer je 13 - 14 uur per dag te werken, en na een jaar of tien staat je hele wezen erop ingesteld om zoveel uur per dag te werken. Ik heb binnen die werkverslaving wel altijd geprobeerd een leuke baan te krijgen. Drie sterren generaal worden was niet eens een drive voor mij, wél het hebben van een leuke functie. Ik kan ook in alle eerlijkheid zeggen dat ik altijd een leuke functie heb gehad.

Acedia (luiheid)

19

score: 7

Er zit een mate van luiheid in mij. Dat zit ‘em in mijn afkeer van details. In mijn huidige functie gaat het om de hoofdlijnen, anders zou ik verzanden in miljoenen details. Ik stuur op grote lijnen en gaandeweg kleur ik het plaatje dan verder in. Ik kan heel goed in het moment reageren en beslissingen nemen. Het komt wel voor dat ik tijdens vergaderingen ter plekke beslissingen neem op basis van de managementsamenvattingen van stukken. Ik neem beslissingen op intuïtie en ervaring. De kracht daarvan is voor mij veel groter dan het cognitieve alles maar willen overdenken. Daar ben ik de loop der jaren achter gekomen. Ik ben succesvol gebleken in het op deze wijze nemen van beslissingen. Ik heb het vertrouwen en de rust gekregen om hierbij te denken dat het wel goed komt. Het is overigens ook confronterend om te zien hoe mijn oudste op diezelfde wijze in zijn pubertijd zit en door het leven heen laveert. Dat maakt omgaan met hem voor mij niet eenvoudiger.

Claudia Bisschops

Het eindoordeel De CLSK scoort cum laude op de zeven deugden en is daarmee met vlag en wimpel door het eerste deel van dit vragenvuur heen gerold. Voor de zonden scoort generaal Schnitger een 5-. Een keurig cijfer, waarbij zijn overmatig ontwikkeld arbeidsethos het enige puntje van zorg is…

biechtgesprek

GV Present | Voorjaar | 2013

Aan tafel met defensie topchef Piet Thielen

GOED GASTHEERSCHAP STELT DE GAST CENTRAAL Voor de mensen die werkzaam zijn op de KMA of op de Trip is

ten aan de kant van het

meesterkok Piet Thielen een begrip. Dit jaar is het 35 jaar geleden

bedrijf die dik in orde

dat hij in Breda als kok werd aangesteld. Inmiddels kan Thielen

moeten zijn. Daarnaast

terug blikken op een mooie carrière waarin hij als defensiekok in-

is creativiteit van belang.

ternationaal de absolute top wist te bereiken en tal van prijzen

Op die manier ben je in staat om met innovatieve oplossingen de

in de wacht sleepte. Ook heeft hij een paar kookboeken op zijn

klant tegemoet te komen. Hostmanship gaat over maatwerk en

naam staan en zijn er weinig generaals die niet van zijn kookkun-

komt uit de horeca. Maar de kernbegrippen zijn één op één toe-

sten hebben mogen genieten. We stellen deze ´kookgek´ - zoals

pasbaar binnen defensie en de wijze waarop we met elkaar om-

hij zichzelf bestempelt - én zijn recepten, graag aan u voor.

gaan.

Wat maakt een kok tot een topkok?

U werkt zelf als leidinggevende in de keuken.

Wat kenmerkt een goed leidinggevende?

Voor mij is een topkok iemand die de culinaire top heeft bereikt, in het bezit is van één of meerdere Michelin sterren, loftuitingen krijgt in restaurantgidsen en vakwedstrijden wint. Het komt erop

Ik ben zelf meesterkok en leid dus anderen op in het vak. In de

aan dat je jezelf steeds wilt bewijzen en verbeteren. Die drive

loop der jaren heb ik geleerd dat het allerbelangrijkste is dat je

moet je hebben. Daarom heb ik de defensie kookwedstrijden al-

duidelijk bent. Je voorkomt miscommunicatie en je kunt efficiënt

tijd belangrijk gevonden. Als je niet voortdurend bezig wilt zijn

blijven werken met je team. Dat betekent dat je voor jezelf scherp

jezelf te verbeteren, word je gemakzuchtig en gaat uiteindelijk het

moet hebben wat je wilt. Dan kun je ook anticiperen op mogelijke

niveau van wat je presteert naar beneden.

hindernissen die komen gaan. Wat daarnaast heel belangrijk is, is dat je als commandant of leidinggevende het overzicht houdt en

Datzelfde geldt ook voor militairen overigens. Wat een topkok

daarmee samenhangend dat je je mensen vertrouwen geeft. Het is

voor mij ook moet hebben, is dat hij overal een topgerecht kan

de kunst om aan te voelen of en wanneer je moet ingrijpen.

koken met de middelen die daar aanwezig zijn. Voor mijn culinaire collega’s bij defensie en mezelf is de proef op de som: goed

Claudia Bisschops

kunnen koken tijdens vredesmissies, in de veldkeuken, aan boord van een schip etc. Zelf heb ik deze ervaring meegekregen toen ik in Banja Luka ben geweest en toch een mooi diner wist te koken met de beperkte middelen die er waren. Dan toon je vakmanschap en vindingrijkheid.

Het thema van dit nummer is hostmanship: de kunst om je gast zich welkom te laten voelen. In hoeverre is hostmanship belangrijk in de keuken en hoe geeft u daar vorm aan?

Hostmanship is voor mij als de regen die zorgt dat de planten groeien. Goed gastheerschap stelt de gast of de klant centraal.

Zijn ideeën en behoeften zijn leidend.

Elk bedrijf dat succesvol wil zijn, moet kunnen bogen op kwaliteit en kennis, goede communicatie ( en dan vooral goed luisteren), flexibiliteit en bereikbaarheid. Dit zijn de primaire kwalitei-

Bewerking gebaseerd De Engelenval, “Verhalen van het goede leven”, ds. Stephan de Jong, uitg. Kampen, 2005.

20

culinair met een bite!

GV Present | Voorjaar | 2013

Een geluk bij een vergrijp Mijn ouders ontmoette elkaar in een tijd dat onverantwoord leven nog heel normaal was. Hevig verliefd en zwanger togen zij richting Italië voor een vakantie. In een klein stadje in Zwitserland streken zij neer in de lieflijke tuin van het kleine restaurant Napoleon. Zij waren arm, maar zij deden zich te goed, want ze hadden gespaard. Ergens tussen hoofdgerecht en dessert verzamelde mijn vader al zijn moed en nam vanuit zijn zak een klein doosje. Net toen hij voor mijn moeder wilde knielen, dook de restauranteigenaar achter hem op en fluisterde hem iets in het oor. De politie stond voor de deur en wilde weten of de Eend met het Nederlandse kenteken van hem was. Verschrikt liep mijn vader mee. Een agent vertelde hem dat hij geen vignet achter zijn ruit had zitten en dat hij kon kiezen: of mee naar het bureau, of direct een boete voldoen. Mijn vader koos voor zijn vrijheid en met nog 10 Zwitserse franken in zijn portemonnee schoof hij weer bij mijn moeder aan. Kort daarop besloten mijn ouders het restaurant via een gat in de heg te verlaten en nog die nacht door te rijden naar Italië. Maar het lot besliste anders. Aan de grens werden zij staande gehouden. Of zij gegeten hadden in restaurant Napoleon. En zo kwam het dat zij de volgende ochtend in datzelfde restaurant een espresso dronken. Hoofdschuddend herhaalde de eigenaar om de zoveel tijd “C’est ridicule” en wees daarbij op het doosje met de ring dat mijn vader de avond tevoren door de spanning was vergeten. Mijn ouders, die aan de grens gewisseld hadden, wilden alsnog de rekening voldoen, maar de goede man wilde nergens van weten.

‘Zou ik de politie bellen als het mij om het geld ging? Dan had ik de ring gehouden!’ Nee, het diner was van het huis, net als de koffie.

Soepje van asperges met truffel Ingrediënten voor 4 personen: Voor de truffelmousse: 2 blaadjes gelatine 2 el truffelnat 200 ml room Voor de bouillon: 20 kleine groene asperges 2 el gevogeltefond peper zout 4 kerveltakjes 25 gr fijngehakte truffel

Bereidingswijze: Truffelmousse: Week de gelatine in koud water. Verhit het truffelnat in een pan en voeg daar de uitgeknepen gelatineblaadjes bij. Laat het mengsel geleren in een schaal (ongeveer 30 minuten) in de koelkast. Hou het mengsel regelmatig in beweging. Klop de room, zet een kleine portie apart. Haal het truffelmengsel uit de koelkast en meng dit door de geslagen room. Vul de glazen met de truffelmousse en zet ze koud weg.

Bouillon: Kook de asperges 30 minuten in gezouten water en pureer ze in een blender. Zeef de gepureerde asperges. Meng er 2 eetlepels gevogeltefond door om een fijne, gladde soep te krijgen. Verhit de aspergesoep en voeg zout en peper naar smaak toe.

Giet de bouillon voorzichtig bovenop de truffelmousse en doe hier voorzichtig de rest van de geslagen room bovenop.

Garneer af met fijngehakte truffel en plukje verse kervel.

Gösta Huijs en Piet Thielen

21

GV Present | Voorjaar | 2013

Een dagje blauw aan de grens

22

BLIK OP DE WEG, MAAR DAN ECHT Wachtmeester Tom Gering, volledig bevoegd opsporingsambtenaar en marechaussee der eerste klasse Robin Roozeboom, bevoegd leerling van het Landelijk Opleidings- en Kenniscentrum Koninklijke Marechaussee in de eindfase van zijn opleiding, gunnen mij een kijkje in hun keuken. Een dagje MTV aan de grens bij De Lutte aan de A1.

GV Present | Voorjaar | 2013

MTV betekent Mobiel Toezicht Veiligheid en het gaat om een grootschalige controle aan de grens. Daarbij worden in samenwerking met de Duitse politie, de douane en de belastingdienst binnenkomende automobilisten gecheckt op identiteit, nationaliteit en verblijfsrechtelijke positie.

Wanneer ik de locatie Enschede binnenkom, ademt alles nog een relatieve rust. In de koffiekamer is nog niemand aanwezig en zo op het oog lijkt alleen de meldkamer bezet.

Stilte voor de storm? Ja, want plotseling stromen vanuit het niets de collega’s binnen voor de middagdienst. Ineens is er overal in het gebouw reuring. Ook Tom en Robin komen binnen. Al gauw zitten we met z’n allen in de briefingruimte waar een ervaren adjudant door middel van een pittige briefing de mensen voorbereidt op de actie. Verdachte personen, informatie over identiteitskaarten, actuele gebeurtenissen in het land en andere relevante info, bijvoorbeeld over Kurz Zeitkentekens, komen aan de orde. Er wordt goed geluisterd, sommige info is nieuw, andere herhaling zodat zaken goed tussen de oren komen. Ook het weer wordt ‘meegenomen.’ Het kan nog wel eens glad worden vanavond. Oppassen dus!

1000 euro handje contantje En dan gaat het echt beginnen. De collega’s kleden zich om, wapens en munitie worden opgehaald uit de wapenkamer en men stapt in de auto’s om naar de controleplek

te gaan. Opvallend vind ik de rustige en collegiale sfeer ook tijdens de controle. Wat je zaait, oogst je. Automobilisten komen op aanwijzing van de mannen kalm uit de auto.

En even kalm worden openstaande boetes van 400 tot 1000 euro cash afgerekend. Ook wordt er iemand aangehouden die door de FIOD wordt gezocht. Wanneer er verdenking is vanwege het ontbreken van papieren, mag een auto op deze plek van binnen worden bekeken. Een mooie bevoegdheid, merkt iemand op.

Geen angst Tom en Robin zijn nuchtere en pragmatische mannen van weinig woorden.

Wanneer ik vraag naar hun motieven, gevoelens en ideeën nemen ze rustig de tijd om te antwoorden. ‘Je went snel aan dit werk’, zegt Robin die eerder bij luchtmobiel heeft gewerkt en daar veel ervaring met mensen heeft opgedaan. ‘Wanneer je je gezonde verstand gebruikt en je niet van de wijs laat brengen door de mensen die je controleert, gaat het goed. Belangrijk is dat je je nuttig maakt voor de maatschappij.

En het is werk met relatief veel vrijheid en zelfstandigheid.’

‘Angst heb ik nog niet gehad’, zegt Tom. ‘Het kan natuurlijk anders worden wanneer je mensen krijgt die na aanhouding willen doorrijden, zoals gisteren gebeurde. Voor mij is het belangrijk dat ik gezond en gelukkig kan leven. En daar kan ik met dit werk een bijdrage aan leveren.’

Warme broodjes en botsende waarden In de grote vrachtwagen die dient als meldkamer en koffiekamer komen de mannen, wanneer er even niets te doen is, naar binnen. Zo houden ze zich warm in het kille weer en collegiaal worden er gehaktballen en broodjes uitgedeeld. Dan moet er plotseling een koppel naar buiten, want er komen weer nieuwe auto’s aan.

Robin en Tom leggen me uit dat men tegenwoordig in koppels auto’s aanhoudt.

Een persoon spreekt de bestuurder aan, terwijl de ander de omgeving in de gaten houdt en ook een blik in de auto kan werpen. Die ander volgt de beslissing van zijn collega ook, wanneer hij het er misschien zelf niet helemaal mee eens is, vertelt Robin. Zolang alles wat er gebeurt maar rechtmatig is. Komen persoonlijke waarden wel eens in botsing met de waarden van de organisatie? Robin: ‘Wanneer ik mensen van de straat moet halen en ik weet dat de plek waar ze vandaan komen geen prettige plek is om naar terug te gaan. Dat vind ik niet gemakkelijk. Ook niet wanneer ik met uitgeprocedeerde en stateloze mensen met kinderen op zoek moet naar onderdak.

En dat onderdak is niet gemakkelijk te vinden. Dat zijn voor ons de pittige momenten.’

Gert de Wolf

23

GV Present | Voorjaar | 2013

Banen op de tocht, oerdriften los!

Zijn we van de ratten besnuffeld?

De contouren worden zichtbaar van de reorganisaties binnen de krijgsmacht. En de meest spannende vraag is: wat gaat er met mij gebeuren? De onrust op de werkvloer neemt toe. Onzekerheid speelt ons parten. Er wordt gelobbyd of met ellebogen gewerkt.

Er worden politieke spelletjes gespeeld. Onwetend komen namen op een lijst, later ‘een zwarte lijst’ genoemd. Integriteitschendingen in het kwadraat. Rattengedrag?

24

Het beeld over rattengedrag oogstte herkenning bij de deelnemers aan een workshop militaire ethiek die ik recent bijwoonde. In 2004 heeft de Erasmus Universiteit Rotterdam onder leiding van hoogleraar bedrijfsethiek Muel Kaptein in organisaties onderzoek gedaan naar rattengedrag. Op het internet kunt u een scala van rattenstreken vinden! Roddelen, liegen en fronten kiezen, scoren bizar hoog. Waarom zou je integer handelen als je door slimme streken je doel kunt bereiken? Konkelen en samenzweren, voorafgaand aan de overlegvergaderingen.

Spelletjes spelen, maar verzwijgen dat je ze speelt. Halve waarheden, leugentjes om bestwil. Liever naaien dan genaaid worden.

Het onderzoek wijst uit dat de belangrijkste oorzaak (84 %) verkeerd voorbeeldgedrag is door leidinggevenden.

Rattenstreken Zijn het de wetten van het rijk van de schaarste? Vermenigvuldigen ratten zich vooral dan als konijnen? In ieder geval: rattengedrag lokt rattengedrag uit. In driekwart van de gevallen speelt

rattengedrag op als men zich oneerlijk behandeld voelt. Of vanwege jaloezie.

Richard Engelfriet en Peter van der Geer, twee ‘rattenvangers uit Hamelen’, geven een paar redenen waarom we ons laten verleiden tot rattenstreken. Het is vanuit de overtuiging dat mensen niet te vertrouwen zijn. Of omdat men consequent voor eigen belang gaat. Een rattenstreek is handig en die handigheid zit je nu eenmaal in het bloed. Maar is die slimheid ook wijs? Welk signaal geef je als leidinggevende af en welke uitstraling krijgt een rattenstreek? Bevorder je hiermee een goed leefklimaat?

heleboel over hun leidinggevenden. Maar soms ligt in hen de rat op de loer om hun positie over te nemen. Negatieve praatjes blijken beter te worden onthouden dan wanneer men over iemand de loftrompet steekt. Met roddel verschaf je jezelf macht, waarmee je de reputatie van de ander kunt maken en breken. Roddel kan ook normeren. Zó moet je je gedragen, anders val je er buiten. Het samenzweerderig gevoel bindt mensen ook aan elkaar.

Roddelgedrag is moeilijk uit te bannen en kan het vertrouwen in relaties ernstig ondermijnen.

Aureool of duivelshoorn Roddelen In een ideale krijgsmacht beheersen mensen zich, hebben geen vooroordelen, roddelen niet, laten mensen in hun waarde.

Maar de ideale krijgsmacht bestaat niet.

Roddelen heeft een groepsbindende functie. Wie eraan meedoet, verhoogt daarmee de eigen status of hoopt erkenning te krijgen voor zijn eigenwijsheid of (vermeend) beter gedrag.

Ondergeschikten vinden vaak een

Wij mensen doen indrukken op aan elkaar.

We vormen ons een mening over een collega of leidinggevende. Maar die mening is niet feilloos. We zijn incompetente beoordelaars. Volgens de psycholoog Thorndike kun je spreken van een halo- of horneffect. Uiterlijke kenmerken spelen bij ons oordeel een bedrieglijke rol. Mensen van lange afmeting krijgen sneller ruimte om te domineren dan wie kleiner van stuk is.

GV Present | Voorjaar | 2013

Mannen zijn vaak behept met een grotere geldingsdrang naar status of macht dan vrouwen. Van een leidinggevende vrouw wordt meer en eerder iets verwacht: vooral zij moet ‘haar mannetje staan’. We laten ons vaak leiden door een aureool (halo). Op basis van een bepaalde kwaliteit dichten we iemand meerdere kwaliteiten toe.

Iemand met een niet-blanke huidskleur uit een niet-Westers land wekt minder snel vertrouwen. Dan laten we ons leiden door een duivelshoorn (horn). Een voor ons minder gunstig aspect leidt gemakkelijk tot een negatief oordeel over de hele persoon.

Tevredenheidsbetuiging Soms laten mensen in hun werk bewust iets van zichzelf zien, van wat het hun kost aan tijd, middelen of risico’s. Wie echte heldendaden verricht, beschouwt dat vaak als ‘normaal’. Zulke stoerheid werkt statusverhogend. Het is soms goed een tevredenheidsbetuiging uit te delen, als er onbaatzuchtig uitzonderlijke prestaties worden geleverd. Helaas zijn het vaak de relaties dichtbij de leidinggevende die deze appels rapen; zij vallen niet ver van de boom. Maar de werkers die echt hart voor

“Hoe vind jij dat onze baas omgaat met het reorganisatieproject? Hij is wel erg overtuigd van hoe het allemaal zou moeten.

Maar de grote vraag is of hij zijn mensen ook over de streep krijgt.”

“Daar ben ik ook bang voor, hij zou veel meer draagvlak moeten creëren.

Hardlopen is je kop stoten.

Hij gaat daar vanzelf wel achter komen.”

hun werk hebben, zijn te herkennen aan gedrag dat lijkt op dat van een vrijwilliger: zij hoeven niet meer gemotiveerd te worden, ze zijn het al. En dan zijn er nog de mensen die zichzelf te hoog inschalen. Zij hopen bevoorrecht te worden en worden boos als het (overtrokken) beeld van zichzelf niet wordt erkend. Ook mensen die hard werken voor hun succes, lijden hier vaak aan. Zij voelen dat zij het wel verdiend hebben. Maar dat gevoel wordt niet gedeeld.

Van afgunst naar wraak Waarom hij wel en ik niet? Het doet zeer als je in vergelijking met anderen lagere waardering ontvangt of als iemand anders op een door jou gewenste stoel geplaatst wordt. Er ontstaat soms afgunst, als het door jou gewenste deel van de koek aan je neus voorbijgaat. Dat kan het resultaat zijn van een goede afweging. Maar soms is het ook niet meer dan een reeks van toevalligheden die er aan voorafging. Of het is een leidinggevende die het - al of niet legitiem - de een gunt en/of de ander juist misgunt.

“Ik ben verdorie pauzeloos op uitzending geweest, heb zelfs mijn leven geriskeerd, maar het mooie baantje gaat naar een bureautijger die nog nooit in de modder gelegen heeft. Mag ik straks thuis de geraniums water gaan geven?”

subtieler voorkomen. Motivatieverlies, ontevredenheid en onverschilligheid. Of men trekt onterecht profijt, pleegt fraude, diefstal op het werk. Het onbehagen kan zich ook uiten in een slechte omgang met collega’s. Of in terecht of onnodig ziekteverzuim.

Rattengedrag is menselijk Is er iets tegen rattenstreken te doen? Als je elkaar kritisch maar begripvol aanspreekt, kan het dat je - bewust of onbewust - de rol speelt van rattenvanger.

Een goede rattenvanger is tactisch. Het is niet verheffend of helpend om de ander een stigma mee te geven: “Je bent een rat!”

Natuurlijk vindt niet iedereen het prettig om op bepaald gedrag aangesproken te worden. Soms betaal je daar een prijs voor.

Maar als het je gaat om de menselijkheid in de organisatie, kan dat een onbetaalbare winst zijn. Rattengedrag is menselijk en niet onvergeeflijk. Een rattenvanger is niet meteen een klokkenluider die de ander openbaar aan de schandpaal wil nagelen.

En opgepast: soms kan een rattenvanger zijn hand overspelen en zelf ook vervallen in rattengedrag. Niets menselijks is hem vreemd. Ga dus integer om met integriteit!

John van Eenennaam JJ.v.Eenennaam@mindef.nl

Bronnen: Teleurstelling is begrijpelijk. Maar als je te lang blijft hangen in ‘het eigen gelijk’ dat niet is gekregen, blijft het gevoel van onrechtvaardigheid opspelen. Gevolg is soms dat iemand nog ambitieuzer wordt om een bepaalde positie te bereiken. In het slechtste geval gaat men zichzelf als ‘loser’ beschouwen. Kwaadaardige trekken krijgt het, als er wraakacties worden ondernomen. De concurrentspeler wordt afgekraakt en dwars gezeten. Of er wordt gepoogd, zijn reputatie te beschadigen.

Het verlangen naar vergelding kan ook

- De integere manager. Over de top, dilemma’s en de diamant. Muel Kaptein, uitg. Van Gorkum, Assen, 2003.

- Oerdriften op de werkvloer. Een evolutionair perspectief op organisaties. Bram Buunk. Uitg.

Bakker, Amsterdam, 2010.

- Hoe vang ik een rat? Wordt u liever rat of rattenvanger? Richard Engelfriet en Peter van der Geer. Uitg. Pepijn, Eindhoven, 2011.

- Onderzoek “Rattengedrag op de werkvloer”, prof. dr. Muel Kaptein. Internet: http://www. ethicsmanagement.info/content. php?pagina=%20231&type=5

25

GV Present | Voorjaar | 2013

Hindoes bij defensie vieren Holi en 2e lustrum HGV

KLEURRIJK OUD EN NI

Het is eind maart 2013. De lente is nog niet echt in zicht. Op het terrein van het Instituut Defensie Leergangen in Den Haag betreedt een bonte stoet mensen de sociëteit. Mooi geklede dames en militairen van verschillende krijgsmachtdelen: hier is iets bijzonders aan de gang. De Dienst Hindoe Geestelijke Verzorging viert haar 10- jarig bestaan en het is vandaag de grote feestdag Holi-Phagwa: Hindoestaans nieuwjaar!

Gooien met poeder

26

We krijgen naast heerlijke Indiase hapjes ook een mooie uitleg van de rituelen rond Holi. Er zit een fantastisch verhaal achter het feest waarin het goede en de trouw het kwade overwint. Het feest staat ook voor een Nieuwjaar, voor de komst van de Lente.

Traditioneel wordt er gegooid met allerlei tinten verfpoeder, zodat iedereen er zeer kleurrijk bepoederd uit komt te zien. De gedachte is dat we elkaar een kleurrijk jaar toewensen. Deze mooie traditie wordt vandaag op het IDL maar even achterwege gelaten… Hoofdkrijgsmachtpandit Djwalapersad beschrijft de afgelopen 10 jaar van de Dienst Hindoe Geestelijke Verzorging (HGV) binnen Defensie. In het bijzonder staat hij stil bij het overlijden van mede-oprichter pandit Anand Bierdja, die in 2009 overleed.

Pandit Komal Bisseswar is hem opgevolgd en gaat ons voor in gebed, met de karakteristieke Ohm-klank.

Van alle religies kun je leren Naast mij zit Remie Goelmohamed, sergeant-majoor bij Staf MGGZ, al 16 jaar in dienst bij Defensie. Ik vraag hem waarom hij hier is. Hij vertelt: ‘Ik ben zelf geen hindoe, maar moslim. Maar ik voel me de geadopteerde zoon van pandit Dewinder Djwalapersad. Hij is als een tweede vader voor mij. Hij was de eerste geestelijk verzorger bij defensie van Surinaamse komaf. Ik ben opgevoed met het idee dat je voor alle religies respect moet hebben en dat je overal wat van kan leren. Dit Holi feest is dan ook niet alleen een feest voor hindoes, maar voor iedereen”. Subh Holi (spreek uit: sjoep holie) zeggen we tegen elkaar: Gelukkig Nieuwjaar! We wensen de hindoe-militairen en hun families en de Dienst Hindoe Geestelijke Verzorging nog veel gelukkig jaren toe! En we hopen nog veel van elkaar te kunnen leren, over kleurrijk samenleven en samenwerken!

Fred Omvlee

I EUW IN MAART

GV Present | Voorjaar | 2013

Koning Hiranyakashipu voelde zich de enige heerser over de wereld en wilde zelfs als god behandeld worden. De zoon van de koning, Prahalad, weigerde echter zijn vader te aanbidden. De koning ontstak in woede en zei tegen zijn zoon: “Als je mij niet aanbidt, zul je gedood worden.” De zoon zei dat hij alleen Vishnu wilde aanbidden. Vanaf dat moment probeerde koning Hiranyakashipu zijn zoon te doden; maar Vishnu wist dat telkens op een wonderlijke manier te voorkomen. In het paleis woonde ook een zus van de koning: Holika. Holika had gehoord van de ongehoorzaamheid van Prahalad en ze bedacht een boos plan, waarmee ze naar de koning ging. “Ik zal naar uw zoon gaan en hem vertellen dat ik ook stiekem Vishnu vereer. Ik zal hem voorstellen om samen een offer aan Vishnu te brengen door met z’n tweeën op een brandstapel te klimmen. Maar zelf trek ik een onbrandbaar kleed aan, zodat alleen de ongehoorzame Prahalad zal verbranden en bewezen zal worden dat u god bent.” De koning stemde toe in het plan. Op het volksplein waren op de avond van de verbranding veel mensen voor het paleis verzameld. Toen Holika en Prahalad op de brandstapel zaten werd het doodstil. De brandstapel werd aangestoken en enkele ogenblikken later laaiden de vlammen hoog op. Tot verbijstering van de koning kwam Holika om in de vlammen, haar beschermende mantel had niet gewerkt. Toen verscheen Vishnu vanuit een pilaar, als de half leeuw/half mens Narasimha. Hij pakte koning Hiranyakashipu op en verscheurde hem met zijn klauwen.

Alleen de godvrezende Prahalad bleef in leven.

27

GV Present | Voorjaar | 2013

Regie: Xavier Beauvois

Des hommes et des dieux TROUW AAN JE MISSIE 28

In 1996 werden in het Atlasgebergte van Algerije zeven monniken van een Franse Trappistenorde door fundamentalistische moslimstrijders van de GIA ontvoerd en vermoord. De GIA, een beweging van voorvechters voor een streng islamitische staat, streed in de jaren negentig tegen het seculiere bewind in Algiers. De monniken wisten dat zij potentieel doelwit van aanslagen en ontvoering waren, maar besloten na heftige onderlinge discussies en innerlijke strijd om te blijven, het lot van de gewone bevolking te delen en te aanvaarden wat over hen zou komen.

Solidariteit Een film over kloosterlingen die dagelijks op vaste tijden bidden, die hun ingetogen maaltijden houden, mediteren over

Bijbelteksten, op het land werken en medische hulp aan de bevolking verlenen.

Het lijkt op het eerste gezicht niet een voor de hand liggende filmkeuze voor de militair. Maar hoe vreemd het mag klinken, er zijn parallellen tussen deze missionarissen en de militair op missie.

Bijvoorbeeld als het gaat over solidariteit met de locale bevolking en de risico´s die je daarvoor bereid bent te lopen.

Of daar waar trouw aan je principes (bijvoorbeeld dat iedere gewonde recht heeft op medische hulp en dat een gewonde ophoudt een vijand te zijn) je in conflict brengt met collega´s of coalitiepartners.

Ook de onderlinge verbondenheid tussen de monniken - er is een prachtige scène waar ze ondanks alle spanning genieten

van elkaars gezelschap en verhalen, de maaltijd en een goed glas wijn, terwijl Tschaikowsky´s Zwanenmeer klinkt - , is iets dat militairen zeer wel zullen herkennen. Kameraadschap als een sterke factor voor veerkracht, vertrouwen en volharding bij je missie.

De hoogste prijs De rust en intimiteit van het kloosterleven staan in schril contrast tot het geweld en de verscheurdheid van het door burgeroorlog gekwelde land. Juist die contrastwerking maakt de film spannend. En hoe waar het ook mag zijn dat godsdienstig fanatisme een spoor van bloed en geweld heeft getrokken door de geschiedenis, deze film richt een monument op voor die mensen die vanuit hun geloof solidair bleven met de locale bevolking en voor die solidariteit bereid waren de hoogste prijs te betalen. Zelfs waar sprake is van enige romantisering en een vleugje Frans nationalisme, levert dit een hartverwarmend verhaal op, dat ook nog eens prachtig verfilmd is.

Henk Fonteyn

leeswijzer

GV Present | Voorjaar | 2013

Hostmanship

“De mensen het gevoel geven dat ze welkom zijn”

Jan Gunnarson en Olle Blohm Uitgever: Scandbook AB, Sverige 2011

Prijs: E 19,95

Gekregen als aanrader. Maar wat moet een militair met een boek over hostmanship (gastheerschap)?

Op de achterkant van het boek vragen de auteurs onder andere: “Waarom slagen slechts weinig organisaties erin klanten, getalenteerde medewerkers en partners aan zich te binden?” Al lezend realiseerde ik me opeens dat hostmanship meer met ons vak te maken heeft dan je op het eerste gezicht zou vermoeden.

In vier thema’s loodsen de auteurs ons door de gedachtegang achter hostmanship. Allereerst wordt het begrip toegelicht.

Hostmanship kent zes speerpunten: dienende houding, oog voor het geheel, streven naar de dialoog, inzicht in verantwoordelijkheden, zorgvuldigheid en kennis. In het tweede deel worden deze speerpunten met voorbeelden toegelicht. In deel drie wordt onderstreept dat hostmanship niet alleen een extern karakter heeft. Als je eigen werknemers zich niet welkom voelen, kunnen zij dit ook niet uitstralen. Vertrouwen hebben in je werknemers is dus van wezenlijk belang. Samen met de gedeelde verantwoordelijkheid voor het eindproduct leidt dit tot trots op het bedrijf. Een redenering die ook op defensie toepasbaar is. Het personeel heeft op zijn beurt de moeilijke taak om intern in de organisatie kritisch te zijn en te helpen de organisatie te verbeteren. En om naar buiten toe trots te zijn op de organisatie en het product. Een spagaat die alleen vol te houden is als het management de werknemer ondersteunt. Het laatste deel gaat vooral over jezelf en jezelf een spiegel durven voorhouden.

Succes binnen een dienstverlenende organisatie wordt pas bereikt als je snapt dat hostmanship iets hoogstpersoonlijks is.

Het boek is doorspekt met anekdotes en ervaringen van de auteurs, die kleurrijk beschrijven wat hostmanship in de praktijk is.

Het mooiste voorbeeld: hoe word je een Rolfy?

Hoe word je een Rolfy? opnieuw dineren. Van de receptioniste tot aan de directeur van het restaurant is iedereen verheugd dat ‘Rolfy’ - als vaste klant?!?

- weer komt eten. De hele avond staat hij centraal in de aandacht van het personeel en in het aanzien van zijn baas groeit hij met de minuut, want Rolfy is ‘the man’. Vanaf dat moment is zijn baas geïnteresseerd in Rolfy’s mening over van alles en nog wat.

De theorie is kinderlijk eenvoudig: maak mensen bijzonder (hostmanship) en ze worden in de ogen van anderen ook bijzonder (kuddegedrag).

Al met al misschien wel verplichte kost, niet alleen voor leidinggevenden, maar voor ieder die werkt in een grote organisatie die zich dienstbaar wil opstellen.

Ger Hindriks

Ene Rolf moet voor zijn baas naar Chicago en op diens aanraden gaat Rolf dineren in een bepaald trendy restaurant. Omdat Rolf weet dat zijn baas over een paar dagen ook naar Chicago komt, vraagt hij of het restaurant iets bijzonders kan doen. Geen probleem! Er wordt een foto gemaakt van Rolf en verder moet hij vertrouwen hebben. Een paar dagen later komt Rolf met zijn baas

Ben jij ooit een Rolfy geweest of heb je een ander Rolfy kunnen laten zijn? Deel je verhaal op de FB pagina van GV Present. De schrijver van het beste verhaal wint het boek Hostmanship!

29

op het lijf geschreven

GV Present | December | 2012

30

Een aantal jaar geleden heb ik de stap genomen om een tatoeage te laten zetten. Na lang wikken en wegen wat het dan zou moeten worden en op welke plaats hij op mijn lichaam zou moeten komen, werd het een tribal van schouder tot schouder. Samen met mijn vrouw heb ik een ontwerp gemaakt en dit op mijn lijf laten zetten. Dat smaakte naar meer.

Om betekenis aan een eventuele nieuwe tattoo te geven, ben ik gaan nadenken hoe ik mijn eerste kind kon laten vereeuwigen. Ik wilde geen standaard tatoeage met een naam of een geboortedatum en ook geen chinese tekens. Na grondige research kwam ik terecht op sites met Maori tattoos. Dat was het! Dat wilde ik!

Een Maori tatoeage vertelt een verhaal. Zo kon ik mijn leven op mijn lijf laten verwerken. Ik koos ervoor om een aantal belangrijke steekwoorden uit mijn leven als zoon, echtgenoot en militair te laten vertalen naar Maori tekens. Dit werden Eerstgeboren Zoon, Familie, Kracht, Houvast aan goede momenten, Verantwoordelijkheid, Bescherming, Groei, Ontwikkeling, Vooruitgang en Wederhelft. Op 23 oktober 2012 werd mijn zoon Tijs geboren en twee weken later zat ik bij de tatoeÍerder! Hij liet me mijn verhaal vertellen en tegelijkertijd begon hij uit de vrije hand mijn verhaal te vertalen naar een Maori tattoo. In twee sessies is mijn verhaal compleet gemaakt. Iedere keer dat ik nu in de spiegel kijk, denk ik: wauw! Mocht er ooit nog een kindje bijkomen of een andere mooie aanvulling op mijn levensverhaal,dan laat ik mijn tatoeage weer bijwerken. Dat vind ik het mooiste van mijn tatoeage; hij is eigenlijk altijd af, maar toch ook niet‌.

Dennie Piels

Op het lijf geschreven Heb jij een tatoeage met een verhaal en vind je het leuk om een keer een professionele fotoshoot te laten maken, stuur dan een mail naar: cmj.bisschops@ mindef.nl.

GV Present | Voorjaar | 2013

Aanbod Themaconferenties Beukbergen Aanmelden kan bij Liza Kok, tel. 0346-332136.

Of per e-mail: e.kok.04@mindef.nl

thuis niet altijd kunnen uitleggen, daar waar men ook loyaliteit verwacht. Hoe redden we het samen, tot aan het FLO en liefst nog langer? Wat is nodig voor een blijvende Indrukwekkende ervaringen tijdens relatie van liefde en trouw en hoe voorkom uitzending je sleur en vervreemding? Wat kunnen we De afgelopen jaren zijn er tal van leren van elkaar en van stemmen van uitzendingen geweest. Nederlandse mensen die door alle eeuwen over dit militairen kregen te maken met onderwerp hebben nagedacht? verschillende vormen van geweld. Wij Data: 17 t/m 18 juni mensen hebben een breed Begeleiding: Czarek Lubinski en Henk een andere vorm van geloven. Twijfels gedragsrepertoire ter beschikking om Fonteyn markeren wellicht een ruimte of positie in daarop te reageren en er naderhand een Inschrijven tot 4 juni onze ontwikkeling. betekenis aan toe te kennen. Wij bespreken Data: 16 en 17 september toevoegen met elkaar verschillende gebeurtenissen en Ontwikkelingen en veranderingen in Begeleiding: John van Eenennaam en de impact die ze misschien nog steeds mijn (on)geloof!

Henk Fonteyn hebben of hebben gehad. We maken Er zijn mensen die weinig of niets op Inschrijven tot: 2 augustus ruimte om in vertrouwen elkaars verhalen hadden met geloof. Gaandeweg merken zij te horen en van elkaar te leren. dat ze er toch meer open voor staan dan ze Vergaderlocatie Data: 10 t/m 11 juni altijd beweerden. Anderen kijken met Beukbergen voor groepen Begeleiding: John van Eenennaam gevoelens van heimwee terug naar sterke Beukbergen is geschikt voor vergadeInschrijven tot 27 mei geloofservaringen uit vroeger tijd. De ringen, teambuilding sessies, recepties meeste mensen komen er achter dat (on) e.d. Tegen redelijke prijzen zijn korte of Liefhebben en lief blijven hebben geloof niet statisch, maar in ontwikkeling is. langere vergader- en verblijfsarrangeLaten we er niet omheen draaien: we Maar hoe zit dat nu precies? Wat zijn de menten mogelijk. Met of zonder kennen allemaal collega bij wie de relatie constanten in je oriëntaties en wat overnachtingen, met of zonder niet heel gebleven is. En misschien twijfelen verandert er door de tijden heen? De maaltijden. Inclusief beamer, draadloos we zelf ook wel eens of we het redden met Amerikaanse ontwikkelingspsycholoog internet en gratis parkeergelegenheid. elkaar. Het militaire leven, met veelvuldige Fowler is bekend geworden met zijn boek Voor groepen vanuit Defensie wordt afwezigheid door oefeningen en over geloofsfasen: Stages of Faith. Tijdens geen zaalhuur berekend. uitzendingen of een jarenlange deze conferentie oriënteren wij ons aan de Neem contact op met de directeurweekendrelati, wordt wel eens als negatieve hand van zijn Faith Development Theory facilitair Jan Reuvers, tel. 0346-332111 factor aangemerkt. Niet in het minst omdat (FDT). Fowler ziet het twijfelen als een of per e-mail: info@beukbergen.nl militairen onvoorstelbaar loyaal zijn aan vruchtbaar gebeuren, noodzakelijk om een hun kameraden/collega’s en die loyaliteit bepaalde overgang te kunnen maken naar

Uitslag kookwedstrijd Kerstpresentje:

De Pastilla van de familie Vreman Uit de vele inzendingen die we hebben mogen ontvangen, blijkt dat er her en der veel kooktalent schuilt. Het was dan ook moeilijk kiezen. Uiteindelijk is onze keuze gevallen op de pastilla van de familie Vreman. Presentatie en kookkunst gaan op deze foto heel mooi samen.

De dinerbon is naar u onderweg.

We wensen u er veel plezier mee!

De redactie

31

GV

P R E S E NT

Thuis op vele fronten

VOORJAAR 2013

b e h r e e n n a w , j i t j s t n a E a l t e h r o o v e ? d jij j l e o v e g m o k l we GV Present op Facebook en Twitter: www.facebook.com/GVPresent of www.twitter.com/GVPresent of tweet met #GVPresent GV Bereikbaarheidsdienst: 0800 5 777 777