20. janúar 2011 by Fréttatíminn

Marta María

Mynd í Mogganum var sem köld vatnsgusa í andlit Mörtu Dægurmál 54

Lyf í fæðu bótarefnum

Matvælastofnun varar við efninu Sibutramine Fréttir

67%

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

*konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

20.-22. janúar 2012 3. tölublað 3. árgangur

 VIÐTAL Bréf til forsvarsmanna Þjóðhátíðar í Eyjum veldur titringi

Karlmenn verða að segja hingað og ekki lengra Guðríður Arnardóttir Gefur lítið fyrir meinta valdafíkn sína

Viðtal 22

síða 12 Fréttatíminn ræddi við hópinn sem stendur að bréfi því sem hundrað karlmenn undirrituðu og sendu aðstandendum Þjóðhátíðar í Eyjum. Þar er þess krafist að gripið verði til aðgerða gegn nauðgunum. Jón Páll Eyjólfsson, Árni Beinteinn Árnason, Benedikt Erlingsson, Víðir Guðmundsson, Finnur Guðmundsson Olguson og Björn Thors. Ljósmynd/Hari

Sjötíu þúsund stríða við matarfíkn Matarfíknarráðgjafi styðst við rannsóknir bandarísks sérfræðings og segir að allt að sjötíu þúsund Íslendingar gætu átt við matarfíkn að etja. Matarfíkill nokkur sem neitaði sér um sykur, hveiti og sterkju hefur lést um 30 kíló á einu ári. „Níu ára fór ég í fyrstu megrunina.“

kki er óvarlegt að ætla að 70 þúsund Íslendingar eigi við matarfíkn að stríða. „Vandi þeirra er þó mismikill,“ segir Esther Helga Guðmundsdóttir, framkvæmdastjóri og matarfíknarráðgjafi hjá MFM miðstöðinni. Hún styðst við rannsókn dr. David Kesslers, fyrrverandi yfirmanns fæðu- og lyfjaeftirlits Bandaríkjanna. „Vandinn vex. Við fáum fleiri og fleiri og yngra og yngra fólk sem notar mat til að sefa sig,“ segir hún. Sykur og hveiti, jafnvel salt og fita hjá öðrum, auki dópamín framleiðsluna. „Fólk myndar þol. Það þarf því alltaf meira til að finna sömu vellíðan og áður. Á endanum finnur það hana ekki,“ segir hún og að matarfíkn sé sjúkdómur rétt sem fíkniefna- og áfengisfíkn. Alls 2.000 manns hafa leitað til MFM miðsvöðvarinnar þessi sjö ár sem hún hefur starfað. Aðrar leiðir eru einnig færar eins og sú sem meðlimir tólf spora GSA-samtakanna fara. Þeir sleppa hveiti, sykri og sterkju, borða þrisvar á dag og vigta ofan í sig fæðuna. „Ég er ekki komin í kjörþyngd en hef misst þrjátíu kíló á þessu

ári,“ segir kona sem hefur verið virk í samtökunum í eitt ár, en þau kynna starfsemina í húsi SÁ Á við Efstaleiti á laugardag. „Níu ára fór ég í fyrstu megrunina.“ Hún hefur farið í langt nám og náð mörgum markmiðum í lífi sínu. „En ég hafði ekki kraftinn í þetta sama hvað ég reyndi. Ég verð að fá þann stuðning sem ég fæ með hjálp samtakanna. Þegar maður borðar eða drekkur til að deyfa tilfinningar sínar verður maður að fá eitthvert aðhald til að ná árangri. Það hjálpar að styðjast við tólf spora kerfi og hafa stuðning annarra.“ Esther segir árangur fólks hjá MFM oft undraverðan. „Hjá mér er maður sem var yfir 200 kíló þegar hann kom í meðferð. Hann er kominn vel niður fyrir 100 kíló á þremur árum og er gjörbreyttur.“ Þá segir hún grannt fólk oft haldið matarfíkn. „Já, stór hópur borðar sykur á kostnað matar. Það er kannski ekki komið í þessa miklu þyngdarflokka, er á fyrstu stigum sjúkdómsins.“ Sjá grein Estherar á síðu 29

Austurveri - Háaleitisbraut 68 Við opnum kl: Og lokum kl:

gag@frettatiminn.is

Jóhannes Bjarki Fór til Túnis sem skiptinemi og lenti í blóðugri byltingu Viðtal 18

Hildur Erna Alexander Wang er flottasti fatahönnuðurinn Tíska

www.lyfogheilsa.is Opnunartímar 08:00-24:00 virka daga 10:00-24:00 helgar

Austurveri

fréttir

Helgin 20.-22. janúar 2012

 Bygging Norðurturn Smár alindar

Hálfbyggður turninn tefst í gjaldþrotameðferð Jónas Haraldsson jonas@ frettatiminn.is

orðurturn Smáralindar hefur staðið hálfkaraður frá hruni og fáum augnayndi. Ekki eru fyrirsjáanlegar breytingar á stöðu turnsins. Ómar Stefánsson, bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins í Kópavogi, lagði fram fyrirspurn á fundi bæjarráðs 5. janúar síðastliðinn um stöðu mála við framkvæmdir turnsins. Svör bárust frá skrifstofustjóra umhverfissviðs bæjarins fyrir bæjarráðsfundinn sem haldinn var á fimmtudaginn í síðustu

viku. Þau voru einföld, að sögn Ómars, byggingin væri í gjaldþrotameðferð og á meðan svo er væri lítið hægt að gera. „Ég vildi fara að sjá eitthvað gerast,“ sagði Ómar. Hann segir bæjaryfirvöld ekki búa yfir öðrum ráðum en að beita dagsektum. Í gjaldþrotamáli sem þessu sé slíku hins vegar hent frá. Engin forgangskrafa sé í dagsektum. Byggingarfélag Gunnars og Gylfa, Bygg, var aðalverktaki Norðurturnsins. Upphaflegar hugmyndir voru um 15 hæða

verslunar- og skrifstofuhúsnæði með kjallara, samtals um 17 þúsund fermetrar að flatarmáli. Hæðin átti að vera 60 metrar. Samhliða og vestan við turninn var byggt þriggja hæða bílastæðahús með um 800 bílastæðum. Fyrirhugað var að byggja tengibyggingu sem tengdi tvær neðstu hæðir Norðurturnsins við verslunarmiðstöðina Smáralind og loks glerlyftuhús sem tengdi skrifstofusvæðið á 3. hæð í verslunarmiðstöðinni við bílastæðahúsið.

Tölvugerð mynd af fullgerðum Norðurturni Smáralindar. Turninn hefur verið hálfbyggður frá hruni.

 fæðubótaefni var að við 40 vörum

Framsóknarflokkurinn skilar ársreikningi Framsóknarflokkurinn skilaði í vikunni ársreikningi fyrir árið 2010 til Ríkisendurskoðunar, ríflega þremur mánuðum eftir lögbundinn skilafrest sem var 1. október. Í tilkynningu um skilin, sem birtist á heimasíðu Framsóknarflokksins, sagði Hrólfur Ölvisson, framkvæmdastjóri flokksins, að harmað væri að ekki tókst að skila reikningnum innan tilsetts

tíma. „En eins og áður hefur komið fram urðu tafirnar vegna þess að mjög illa gekk að innheimta reikninga frá fáeinum af tæplega 90 flokksfélögum sem flokkurinn samanstendur af. Vegna uppbyggingar Framsóknarflokksins er nauðsynlegt að flokksfélög skili samþykktum reikningum inn á hverju ári til að hægt sé að ganga

Hönnunarsamkeppni um nýtt fangelsi Hönnunarsamkeppni um fangelsi á Hólmsheiði stendur nú yfir og er skilafrestur tillagna til 16. apríl. Framkvæmdasýsla ríkisins býður til samkeppninnar fyrir hönd innanríkisráðuneytisins, að því er fram kemur í tilkynningu þess. Ríkiskaup annast þátttökuskráningu og afhendingu ítargagna. Um er að ræða nýtt gæsluvarðhalds- og móttökufangelsi með deild fyrir kvenfanga, aðstöðu fyrir afplánun skemmri fangelsisrefsinga og vararefsinga á Hólmsheiði í Reykjavík. Byggingin verður með 56 fangarýmum og á að vera um það bil 3.700 fermetrar að stærð. Veitt verða þrenn verðlaun að heildarfjárhæð 10 milljónir króna. Gert er ráð fyrir að hönnun verði lokið og útboðsgögn tilbúin fyrri hluta árs 2013 og að framkvæmdir hefjist vorið 2013 og þeim verði lokið vorið 2015. Samkeppnin fer fram í samvinnu við Arkitektafélag Íslands. - jh

Vill tvöfalda hlutafé í Vaðlaheiðargöngum Sveitarstjórn Eyjafjarðarsveitar hefur lýst yfir vilja sínum til að auka hlutafé sitt í Vaðlaheiðargöngum um allt að tvöföldun frá því sem áður hefur verið lofað svo

frá ársreikningum flokksins á tilsettum tíma,“ sagði enn fremur í tilkynningunni. Jafnframt er vakin athygli á því að á síðasta flokksþingi Framsóknarmanna var lögum flokksins breytt þannig að öll félög og fulltrúaráð skulu nú halda aðalfundi fyrir 15. maí ár hvert. Breytingin skal tryggja að félögin skili uppgjörum sínum á réttum tíma.

hægt sé að hefja framkvæmdir við göngin sem allra fyrst. Þetta kemur fram í bókun sem samþykkt var á fundi sveitarstjórnar, að því er Vikudagur greinir frá. Sveitarstjórnin skorar á ríkisstjórnina að samþykkja ríkisábyrgð á fjármögnun ganganna svo hægt sé að hefja framkvæmdir sem allra fyrst. - jh

Nær 10 prósenta hækkun íbúðaverðs á síðasta ári Íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 0,9 prósent í desember samkvæmt vísitölu íbúðaverðs sem Þjóðskrá Íslands birti. Undanfarna 12 mánuði hefur íbúðaverð á höfuðborgarsvæðinu hækkaði um 9,9 prósent en svo hraður hefur 12 mánaða takturinn ekki verið síðan í febrúar 2008. Haustið 2010 setti Greining Íslandsbanka fram þá spá að íbúðaverð myndi hækka um 10 prósent á næstu tveimur árum. „Sú hækkun er nú þegar komin fram og enn virðist ekki lát á hækkunum. Það hefur því komið í ljós að viðsnúningurinn á íbúðamarkaði hefur verið mun hraðari en flestir bjuggust við. Ekki er útlit fyrir annað en að íbúðaverð haldi áfram að hækka á næstu misserum,“ segir Greiningin, „að því gefnu að batinn haldi áfram í efnahagsmálum hér á landi.“ - jh

Ólögleg megrunarlyf pöntuð með pósti Matvælastofnun varar við fjörutíu vörum sem innihalda lyfið Sibutramine. Vörurnar eru ekki seldar hér en dæmi eru um að þær hafi verið pantaðar af netinu. Lyfið var tekið af markaði í febrúar 2010.

Yfirvöld vara við því að fólk panti 40 vörur af netinu vegna þess að þau innihalda hættulegt lyf, án þess endilega að það komi fram á umbúðum. Flest lyfjanna eiga að hjálpa fólki að grennast. Ljósmynd/ getty images

atvælastofnun varar fólk við fjörutíu vörum sem danska lyfjastofnunin hefur rannsakað og segir að innihaldi lyfið Sibutramín. Lyfinu var ávísað við offitu en tekið af markaði í Evrópu, Bandaríkjunum, Ástralíu og víðar árið 2010 vegna alvarlegra aukaverkana. Meðal þeirra alvarlegustu voru hjartaáföll, heilablæðingar og hærri blóðþrýstingur. Á flestum vörunum fjörutíu hefur láðst að geta lyfsins á umbúðum. Flestar vörunar eru markaðssettar til að megra en aðrar heyra til fæðubótarefna. Lyfið var til sölu hér á landi undir nafninu Reductil en Lyfjastofnun felldi markaðsleyfið tímabundið niður um miðjan maí árið 2010. Sölu lyfsins var hætt í febrúar sama ár. „Þetta lyf kemur væntanlega ekki aftur á skrá,“ segir Rannveig Gunnarsdóttir, forstjóri Lyfjastofnunar. „Varðandi tilkynntar aukaverkanir vegna sibutramíns þá man ég ekki eftir því í fljótu bragði að hafa fengið slíkar.“ Hjalti Andrason, fræðslustjóri hjá Matvælastofnun, segir vörurnar sem Matvælastofnun nú varar við, ekki í sölu hér á landi en að þær finnist við innflutningseftirlit á póstsendingum þegar þær séu pantaðar í gegnum netið. „Við hvetjum fólk til að kaupa ekki vörurnar eða neyta þeirra þar sem þær geta verið hættulegar heilsu þess.“ Lyfjastofnun sá áður um eftirlit með fæðubótarefnum sem Matvælastofnun gerir nú. Rannveig segir Lyfjastofnun hins vegar hafa haft afskipti af 6.184 póstsendingum sem innihéldu lyf á árunum 2008 til 2010. „Í sextíu prósent tilvika stöðvaði tollurinn sendingar. Í mörgum tilvikum var einstaklingi bent á að útvega lyfseðil fyrir lyfseðilsskyldu lyfi sem hann fékk sent frá öðru landi á evrópska efnahagssvæðinu,“ segir hún. Listi yfir vörurnar fjörutíu er á vef matvælastofnunar: mast.is Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

Mun minna um lyfjavirk efni í fæðubótarefnum en áður Beutelsbacher rauðrófusafinn er gerjaður og við það myndast L+ gerlar sem eru uppbyggjandi fyrir meltinguna. Hann er gerður úr nýuppteknum Demeter rauðrófum og er pressaður á mildan hátt til að varðveita gæðin.

Fæst í öllum helstu matvöruverslunum

Eftir að bandarísk yfirvöld hertu reglur um fæðubótarefni, svo sem um lyfjavirk efni í fæðubótarefnum, fækkaði innflutningi fæðubótarefna frá Bandaríkjunum þeim sem innihéldu slík efni. Þetta segir Rannveig Gunnarsdóttir, forstjóri Lyfjastofnunar. Hún segir alls ekki óalgengt að lyfjavirk efni séu sett í fæðubótarefni og matvæli. Dæmi um slíkt sé kínverska jurtin ma

huang, sem inniheldur efetrín sem er skylt amfetamín-fíkniefninu. Efnið eykur úthald en er ávanabindandi. „Þrýstingurinn á að fá að flytja inn fæðubótarefni með ýmsum innihaldsefnum sem sum geta reynst skaðleg er oft mikill. Þá eru eftirlitsstofnanir gagnrýndar fyrir að vera með alltof strangar reglur. Síðan þegar eitthvað kemur uppá er ráðist á þessar

sömu stofnanir og þær gagnrýndar fyrir að standa sig ekki í eftirliti á markaði,“ segir Rannveig. Rannveig segir framleiðendur alltaf vera að reyna að finna ný efni sem ætlað er að slá í gegn. „Fyrirtæki sem vilja setja ný efni í fæðubótarefni eiga að sýna fram á að efnið sé skaðlaust,“ segir hún. „Því það er algengt

að setja einhver efni í fæðubótarefni og matvæli sem hafa áhrif á líkamsstarfsemina. Eins og til dæmis örvandi efni, þar sem fólk er alltaf að reyna að finna sér styttri leiðir til að árangri í lífinu.“

Ma huang. Kínverska jurtin sem finna mátti í Herbalife-vörunum hér áður fyrr en þó ekki lengur. Jurtin inniheldur efetrín, sem er skylt amfetamín-fíkniefninu. Ljós mynd/gettyimages

á r f i k k a b a r r Þo lF jótt og gototg m

dagur & steini

u g n u p G 3 ir lg y f Í S B á ! d a iP ir r y f u t s u n jó þ t 3G interne 3G pungur

1 GB Netnotkun

Nova pungur:

3G internet 1 GB:

Gildir með 3G internet áskrift og frelsi hjá Nova.

Nettengdu fartölvuna með 3G pung frá Nova eða iPad-inn með Nova símkorti.

6.990 kr.

3G pungur 6.990 kr. Velja þarf 1 GB áfyllingu með pungnum í frelsi. Áfylling gildir í 30 daga. Verslanir Nova eru í Kringlunni, Smáralind, Lágmúla, MM Selfossi og á Glerártorgi Akureyri Þjónustuver 519 1919 | www.nova.is | m.nova.is | Facebook | Twitter

990 kr.

ti Setmæmrstistaður

í heimi!

fréttir

Helgin 20.-22. janúar 2012

veður

Föstudagur

laugardagur

sunnudagur

Ekki þíða þessa helgina Síðustu tvær helgar frá áramótum höfum við fengið yfir okkur milt loft úr suðri með skarpri hláku og vandræðum af hennar völdum. Nú er allt annað veður upp á teningnum, en þó ekkert lát á sviptingum. Í dag er spáð snjómuggu um mesta allt sunnan og vestanvert landið og éljum með kvöldinu. Síðan snýst til N-áttar, hún allhvöss. Kólnar ekkert að ráði til að byrja með, en norðan- og norðaustantil kemur til með að snjóa með skafrenningi. Öllu betra syðra og á sunnudag dregur úr vindi á landinu og éljunum fyrir norðan og austan. Þá fer líka kólnandi. Einar Sveinbjörnsson vedurvaktin@vedurvaktin. is

Veðurvaktin ehf Ráðgjafafyrirtæki í eigu

-4

-3

-1

-5

-1

-2

-1

Einars Sveinbjörnssonar

veðurfræðings. Veðurvaktin býður upp á veður-

-1

0 -2

-4 1

þjónustu fyrir einstaklinga,

-2

fyrirtæki og opinbera aðila í ráðgjöf og úrvinnslu flestu því sem viðkemur

Fer að snjóa sunnan- og suðvestanlands fyrir hádegi, en annars staðar rólegheita vetrarveður.

Ákveðin N-átt, með éljum eða snjókoma norðan- og austanlands, en rofar til sunnanlands og vestan.

Hægari vindur, en áfram N- eða NA-átt. Dálítil él norðan- og austantil, en víðast úrkomulaust syðra.

Höfuðborgarsvæðið: Snjókoma eða éljagangur meira og minna allan daginn.

Höfuðborgarsvæðið: Léttir til og hiti um frostmark.

Höfuðborgarsvæðið: Hægur vindur, úrkomulaust og skýjað með köflum.

Michelsen_255x50_A_1110.indd 1

Fjörugt fuglalíf á Snæfellsnesi Fuglalíf á norðanverðu Snæfellsnesi er fjörugt, að því er fram kemur á vef Náttúrustofu Vesturlands. Árlegri talningu vetrarfugla sem fram fer um áramót er lokið. Á talningarsvæðunum á norðanverðu nesinu voru nú samtals tæplega 29 þúsund fuglar af 39 tegundum. Fuglalífið var óvenju blómlegt vegna mikillar síldargengdar í Breiðafirði fjórða veturinn í röð og sáust nú enn fleiri fuglar en áður. Meðal þess sem mesta athygli vekur er gríðarlegur fjöldi máfa, súlna og annarra fiskiætna. Algengustu tegundirnar voru svartbakur, æðarfugl og hvítmáfur en máfar, æður, súla og fýll voru samtals ríflega 80 prósent af heildarfjölda. Samtals sáust 16 hafernir, fleiri en nokkru sinni fyrr. - jh

Tvö gefa kost á sér í biskupsframboð

Fylgst með bensínmengun fram á vor

Sigríður Guðmarsdóttir, sóknarprestur í Grafarholti, gefur kost á sér til embættis biskups Íslands. Hið sama gerir Kristján Valur Ingólfsson, vígslubiskup í Skálholti. Karl Sigurbjörnsson lætur af embætti biskups á þessu ári. Fram kom hjá Sigríði í viðtali við Ríkisútvarpið að þörf væri á breytingum og umbótum innan þjóðkirkjunnar. Stærst væri þörfin á samfélagi við þjóðina. Kristján Valur sagði á vef Morgunblaðsins í gær að hann hefði með framboði sínu til vígslubiskups í fyrra sýnt að hann væri tilbúinn til að axla ábyrgð í kirkjunni. - jh

Heilbrigðiseftirlit Vestfjarða mun fylgjast með svæðinu í Hestfirði fram á vor en þar fór tankbíll Skeljungs út af veginum. Talið er að nær 25.000 lítrar af bensíni hafi lekið úr bílnum í jarðveg og út í sjó. Starfsmenn Skeljungs unnu að því fyrr í vikunni að dæla bensíni upp af jörðu og er talið að mikið magn þess hafi náðst upp, að sögn Antons Helgasonar hjá Heilbrigðiseftirliti Vestfjarða í viðtali við vef Bæjarins besta. Anton segir ljóst að eitthvað verði eftir að bensíni í jarðveginum og umfangið komi ekki í ljós fyrr en starfsmenn Skeljungs hafa skilið bensínið frá vatninu. Bensínið sést á snjó, í klettum og í vegrásinni á um 70 metra löngum kafla. Anton segir að bensín gufi fljótt upp og leysist einnig fljótt upp í sjó. það muni því hvorki hafa langtímaáhrif á dýralíf né gróður á svæðinu. - jh

Gódir landsmenn,

MUNIÐ AÐ PANTA TÍMANLEGA! SÍMI 553 7737 www.mulakaffi.is I mulakaffi@mulakaffi.is

Veðurvaktin ehf Eikarási 8, 210 Garðabæ Sími: 857 1799 www.vedurvaktin.is

02.11.10 10:06  Vörusvik Viðbrögð við glæpsamlegri hegðun sílikon-framleiðanda

Sílikon-skoðun strandar á fé og fyrirkomulagi Þrátt fyrir að umræða um fölsku, frönsku sílikon-púðana hafi verið í hámæli frá því fyrir jól bíða 440 konur sem bera púðana undir brjósti enn eftir bréfi og leiðbeiningum frá lýtalækninum Jens Kjartanssyni. Hann bíður eftir upplýsingum frá velferðarráðuneytinu, sem senda á með bréfinu en velferðarráðuneytið sendir bréfið ekki frá sér fyrr en það hefur samið við Krabbameinsfélagið um fé og framkvæmd.

Sílikon er ekki bara sílikon. Það hefur franska fyrirtækið PIP, Poly Implant Prothèse, svo sannarlega gert lýðum ljóst. Ljósmynd/ gettyimages

OKKAR LANDSFRÆGU HJÓNABAKKAR OG ÞORRATROG HENTA VEL FYRIR STÓRA OG SMÁA HÓPA

veðri og veðurfari.

jark um fé og fyrirkomulag milli Krabbameinsfélags Íslands og velferðarráðuneytisins er ástæða þess að Jens Kjartansson lýtalæknir hefur ekki fengið bréfið frá ráðuneytinu sem hann bíður eftir. Bréfið á að fylgja með hans bréfi sem ber þau skilaboð til þeirra 440 kvenna um hvernig þær eigi að snúa sér vegna fölsuðu, frönsku sílikon-púðanna í brjóstum þeirra. Þetta er samkvæmt heimildum Fréttatímans. Í bréfi ráðuneytisins verður þeim tilkynnt hvar þær eiga að panta sér tíma í ómskoðun svo hægt sé að sjá hvort púðarnir leki. Konur með PIP-púða sem hafa viljað panta tíma í skoðun hjá Krabbameinsfélaginu og greiða fyrir hafa fengið neitun og verið beðnar um að bíða frekari upplýsinga. Jens Kjartansson lýtalæknir hefur upplýst að honum hafi verið ráðið frá því á fundi hjá landlæknisembættinu 18. nóvember 2010 að láta konurnar vita þegar frönsk yfirvöld greindu frá því að CEmerkingarnar yrðu teknar af púðunum, þar sem sama efni væri ekki í þeim og þeim sem fengu vottunina. Geir Gunnlaugsson, landlæknir, segir hins vegar að á þessum fundi hafi verið ákveðið að Jens hefði samband við konurnar og skoðaði þær. Einnig að hann myndi upplýsa aðra lýtalækna um málið: „Það er það sem gerðist. Nákvæmlega hvað hann segir verður hann að standa fyrir.“ Engar viðvaranir voru því settar á vef emb-

ættisins og segir Geir það hafa verið á höndum Lyfjastofnunar og vísar þangað. Danska lyfjastofnunin varaði hins vegar við notkun falska PIP-sílikonsins í brjóstapúðunum á vefsíðu sinni strax í apríl 2010. Einungis 66 danskar konur fengu þessa gerð sílikonpúða, bæði á einkastofum en einnig hjá hinu opinbera, því tvær fengu fölsku púðana á háskólasjúkrahúsinu í Óðinsvéum. Í september sama ár ítrekaði danska embættið viðvörun sína. Ellen Jespersen hjá dönsku lyfjastofnuninni, Lægemiddelstyrelsen, segir að strax í september 2010 hafi heilbrigðisstofnanir verið beðnar um að óska eftir því að konurnar með PIP-púðana kæmu í skoðun. Í desember síðastliðnum – vel rúmu ári síðar – hafi hins vegar verið ljóst að 45 kvennanna hefðu ekki fengið slíkt bréf, þar sem lýtalæknisstofunni Privatklinikken ApS hefði lokað. Samkvæmt heimasíðum danska heilbrigðisráðuneytisins og landlæknisembættisins hefur þeim verið bent á að leita til síns læknis um framhaldið og til sjúkratryggingarfélaga telji þær sig hafa orðið fyrir skaða. Geir segir að fari bréf ráðuneytisins ekki út nú fyrir helgina, verði það líklegast sent strax eftir helgi. „Velferðarráðuneytið sér um kostnaðinn og við um upplýsingarnar,“ segir hann. „Ég get fullyrt að það að er fullur ásetningur hjá ráðuneytinu að taka á málinu af festu.“ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

Bítast um gögn lýtalæknanna Lýtalæknar hafa leitað til Læknafélagsins til að ræða við landlæknisembættið um hvort þeim beri að láta embættið fá upplýsingar um fegrunaraðgerðir. „Við munum setjast niður og ræða þessi mál. Ég er bjartsýnn á það að við munum fá upplýsingar,“ segir Geir Gunn-

laugsson, landlæknir. „Það er okkar mat að það sé ótvíræður vilji löggjafans að slíkar upplýsingar séu aðgengilegar fyrir embætti landlæknis,“ segir Geir. Hann segir samvinnu mikilvæga spurður um þolgæði embættisins sem hefur frá 2005 óskað upplýs-

inganna. Spurður um hvort hægt sé að taka leyfið af læknunum fari þeir ekki að þessum lögum svarar hann. „Við skoðum hvert skref fyrir sig.“ - gag Geir Gunnlaugsson, landlæknir. Mynd/Hari

Verslun Ármúla 26 522 3000 hataekni.is Opið: virka daga 9.30–18 laugardaga 12–17

Nokia C6- 01

Útsöluverð:

34.995

30%

32” Toshiba LCD HD-Ready

Nettur og kraftmikill snjallsími með 8 MP myndavél. Nokia Maps, 3G, WiFi og mjög góður skjár einkenna þennan vandaða síma. Uppfæranlegur í nýjustu útgáfu af stýrikerfinu.

Útsöluverð:

69.995

AFSL.

AFSL. 20.000 KR.

Verð áður: 49.995

Verð áður: 89.995

002S7N6 / 002S7K9

TILBOÐ

32” HD Ready 1366 x 768 LCD sjónvarp frá Toshiba. Stafrænn DVB-T/C móttakari. 2 HDMI-tengi, USB 2.0 spilar jpeg og AVI-skrár.

32AV833DG 501562

42” LG LCD Full HD

Útsöluverð:

32” LG LED HD Ready

LCD sjónvarp frá LG með 1920 x 1080 punkta upplausn. Stafrænn móttakari, USB 2.0, DivX HD og Infinite 3D surround (2 x 10W) hljóðkerfi.

TILBOÐ

119.995

AFSL. 30.000 KR. Verð áður: 149.995

Útsöluverð:

109.995

AFSL. 20.000 KR. Verð áður: 129.995 32LV250N

42LK450

Full búð af frábærum tilboðum

AFSL. Verð áður: 26.995

TX-P42S30E

44%

Allt að

002P737 – 002Q547

Útsöluverð:

47” LG LED PLUS 200Hz Full HD 3D

afsláttur

Útsöluverð:

100.000

KR. AFSL.

Verð áður: 449.995

TILBOÐ 47LW650W

600 Hz Plasma sjónvarp frá Panasonic með 1920 x 1080 punkta upplausn. Stafrænn móttakari og USB-afspilun.

Glæsilegt Cinema 3D LED SmartTV sjónvarp frá LG. Full HD 1920 x 1080 p með TruMotion 200 Hz. DivX HD afspilun og fjögur HDMI tengi.

40” Sony LED Full HD

TILBOÐ

Útsöluverð:

149.995

AFSL. 40.000 KR. Verð áður: 189.995

129.995

AFSL. 20.000 KR. Verð áður: 149.995

Verð áður: 99.995

349.995

TILBOÐ

14.995

Öflugur og góður 3G sleðasími í 2 litum. FM útvarp og tónlistarspilari auk 3.2 MP myndavélar og Bluetooth tengingar.

PIPAR \ TBWA • SÍA • 113067

42” Panasonic Plasma Full HD

Útsöluverð: Nokia 7230

TILBOÐ

HD-Ready LED sjónvarp frá LG með 1366 x 768 punkta upplausn. USB 2.0 með DivX HD stuðningi.

KDL40EX521BAEP

Mikið úrval farsíma og farsímaaukahluta með 30–80% afslætti 10% afsláttur er af öllum nýjum farsímum sem ekki eru á útsöluverðum 20% afsláttur er af öllum nýjum farsímaaukahlutum sem ekki eru á útsölu

LED sjónvarp frá Sony með 1920 x 1080 punkta upplausn. X-Reality myndvinnsla sem tryggir skerpu og mýkt í hreyfingu. USB afspilun og DLNA tenging við tölvu.

fréttir

Helgin 20.-22. janúar 2012

Raftæki fremuren jólavín

Jólaverslunin í íslenskum verslunum um jólin var sambærileg við það sem hún var fyrir ári, miðað við smásöluvísitölu Rannsóknarseturs verslunarinnar. Samkvæmt henni jókst velta í dagvöruverslunum um 0,4 prósent í desember miðað við sama mánuð fyrra árs. Þetta er heldur minni vöxtur en að meðaltali á síðasta ári en undanfarna 12 mánuði hefur dagvöruvelta aukist um að meðaltali 2,1 prósent í mánuði hverjum borið saman við fyrra ár. Velta í áfengisverslun dróst hinsvegar saman um 0,9 prósent í desember frá sama mánuði fyrra árs en mest varð aukningin í sölu á raftækjum en velta hennar jókst um 15,2 prósent á föstu verðlagi milli desember 2010 og 2011. - jh

Atvinnuleysi minnkar milli ára Staða á vinnumarkaði hefur batnað nokkuð á nýliðnu ári frá samdráttarárunum 2009 og 2010. Atvinnuleysi hefur minnkað töluvert á milli ára og heildavinnustundum, sem eru mælikvarði á ársverk í hagkerfinu, hefur fjölgað, að því er fram kemur í vinnumarkaðsrannsókn Hagstofu Íslands fyrir fjórða fjórðung 2011. Samkvæmt könnuninni fækkaði atvinnulausum um 2.600 manns á fjórða fjórðungi liðins árs samanborið við sama tímabil árið á undan. Þá mældist atvinnuleysi á fjórðungnum 6,0 prósent og hefur það ekki verið lægra á þeim ársfjórðungi síðan árið 2008. -jh

Atvinnuþátttaka aldrei minni Atvinnuþátttaka hér á landi er 78,4 prósent sem er lægsta hlutfall sem mælst hefur frá

upphafi vinnumarkaðsrannsóknar Hagstofunnar frá árinu 1991. Atvinnuþátttaka er skilgreind sem hlutfall þeirra sem eru annað hvort með vinnu eða í atvinnuleit af heildarmannfjölda

á vinnufærum aldri. Jafnframt fjölgaði ekki starfandi á fjórðungnum þrátt fyrir að það hafi fækkað í hópi atvinnulausra. Fjöldi starfandi á fjórða ársfjórðungi var 165.100, sem er fækkun um 500

frá sama tímabili árið á undan. Mældist því hlutfall starfandi aðeins lægra, eða 73,7 prósent á fjórða fjórðungi ársins 2011 samanborið við 74,0 prósent á sama tíma 2010. - j

 Endurbætur Framkvæmdum á að ljúka í vor

Framúrskarandi ávöxtun Sparibréfa verðtryggðra á árinu 2011

Lögreglustöðin fær nýtt útlit Lægri bygging lögreglustöðvarinnar klædd hvítu áli. Flísalögnin hverfur sjónum.

Landsbankinn býður upp á ölbreytt úrval ríkisskuldabréfasjóða. Sparibréf verðtryggð er sjóður sem árfestir í verðtryggðum skuldabréfum íslenska ríkisins og hefur það markmið að endurspegla ávöxtun verðtryggðra ríkisskuldabréfa.

16,3%

Reglubundinn sparnaður

Ársávöxtun 2011*

Með reglubundnum sparnaði í sjóðum getur þú byggt upp eignasafn með áskri frá 5.000 kr. á mánuði. Enginn munur er á kaupog sölugengi í áskri . Sparnað í sjóðum má alltaf innleysa.

Komdu við í næsta útibúi, hringdu í 410 4040 eða sendu okkur póst á armalaradgjof@landsbankinn.is.

*Nafnávöxtun 30.12.2010–30.12.2011. Nánari upplýsingar um ávöxtun sjóðsins er að finna á landsvaki.is. Fyrirvari: Sparibréf verðtryggð er verðbréfasjóður samkvæmt lögum nr. 128/2011 og lýtur e irliti Fjármálae irlitsins. Landsvaki hf. er rekstrarfélag sjóðsins og Landsbankinn hf. vörslufélag hans. Áhætta fylgir ávallt árfestingu í sjóðum þar sem gengi þeirra getur bæði

hækkað og lækkað. Ávöxtun í fortíð gefur ekki vísbendingu um framtíðarávöxtun. Nánari upplýsingar um sjóðinn má finna í útboðslýsingu eða útdrætti úr henni á landsvaki. is eða landsbankinn.is. Fjárfestum er bent á að kynna sér útboðslýsinguna áður en árfest er í sjóðnum, en þar er meðal annars ítarleg um öllun um árfestingarstefnu sjóðsins og áhættu sem felst í árfestingu í honum.

Landsbankinn

410 4040

landsbankinn.is

Þ JÓNSSON & LE’MACKS • jl.is • SÍA

egar vinnupallar verða teknir niður í vor mun blasa við gjörbreytt ytra byrði eldri hluta lögreglustöðvarinnar við Hverfisgötu. Steyptir skrautkantar og gul flísalögnin hverfur sjónum á bakvið hvíta álkæðningu. Bætist lögreglustöðin þar með í hóp fjölda nokkurra áratuga gamalla húsa sem hafa gengið í gegnum álíka breytingar. Framkvæmdir hófust í haust og eru þær í höndum byggingafyrirtækisins Atafls, sem átti lægsta tilboðið í verkið í útboði Ríkiskaupa, rétt tæplega 100 milljón krónur. Spurður hvort standi til að klæða einnig hærri og yngri hluta lögreglustöðvarinnar segir Kristján Þórarinsson, verkefnastjóri hjá Fasteignum ríkissjóðs að sú bygg-

ing sé ekki eins illa farin og sú lægri og eldri. „Hönnun hennar hefur er ekki farin í gang en gætt verður samræmis milli húshlutana þegar að því kemur,“ segir Kristján. Byggingin sem nú er verið að gera við var tekin í notkun í áföngum á sínum tíma. Formleg opnunar stöðvarinnar var 4. nóvember 1972 þegar almenna deild lögreglunnar flutti þar inn. Við það tækifæri sagði lögreglumaður við Þjóðviljann að á nýju stöðinni væri „einn fataskápur eins og miðlungsherbergi“ í þeirri gömlu, sem var við Pósthússtrætið. Áður en almenna deildin kom í húsið hafði umferðardeildin flutt í kjallara þess árið 1966, fangageymslan 1970, umferðardeildin og lögregluskólinn 1971. -jk

Telja húsmæðraorlof tímaskekkju og lögleysu

eð semingi samþykkti bæjarráð Hafnarfjarðar að veita tæpar 2,4 milljónir króna í orlofssjóð húsmæðra þetta árið – rétt eins og í fyrra. „Bæjarráð varð að gangast við kröfunni þar sem orlofið er bundið í lög,“ segir Steinunn Þorsteinsdóttir upplýsingafulltrúi við fyrirspurn Fréttatímans. „Enn eru við lýði lög um orlof húsmæðra sem skylda sveit-

arfélög til að greiða sem nemur ákveðinni fjárhæð á hvern íbúa til orlofsnefndar húsmæðra í sveitarfélaginu. Það er samdóma álit bæjarráðs Hafnarfjarðar að umrædd lög séu ekki aðeins tímaskekkja heldur eru þau að auki í hróplegu ósamræmi við gildandi lög um jafna stöðu og jafnan rétt kvenna og karla og jafnréttisstefnu Hafnarfjarðar.“ - gag

DRÖGUM

24. JANÚAR

MILLJÓNAVELTAN FER AFTUR AF STAÐ!

NÚ KEYRUM VIÐ ÚT MILLJÓNIR Þann 24. janúar fer Milljónaveltan aftur af stað og vinningurinn er 1O milljónir á einn miða. Í hverri Milljónaveltu drögum við að auki út 5 stakar milljónir, aðeins úr seldum miðum.

EINN MIÐI 1O. TVEIR LEIKIR PIPAR\TBWA • SÍA • 120209

í mánuði, fyrir aðeins 1.1OO krónur

DRÖGUM

Aðalútdráttur

FEBRÚAR

Vinningshafar eru um 3.OOO í hverjum mánuði.

Miðaeigendur í Happdrættinu fá inneign á Spilaeyjunni!

Tryggðu þér miða á www.hhi.is, í síma 8OO 66 11 eða hjá næsta umboðsmanni.

fréttir

Helgin 20.-22. janúar 2012



vatnsátöppun fr á gvendarbrunnum í ögurhvarf

Iceland Spring flytur framleiðsluna

www.ms.is

Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@ frettatiminn.is

Með D-vítamíni sem hjálpar þér að vinna kalkið úr mjólkinni. Meira fjör með Fjörmjólk! m Nú í nýmjumeð u ð ú b um ftappa skrú

Vatnsátöppunarfyrirtækið Iceland Spring hefur fengið ádrátt um leyfi til að leggja vatnsleiðslu frá Gvendarbrunnum að Ögurhvarfi í Kópavogi svo tappa megi vatni á umbúðir þar. Catco er meðal annars í eigu Ölgerðarinnar og bandarískra fjárfesta. Halldór Björnsson, rekstrarstjóri Catco Vatns ehf, segir að vatninu hafi hingað til verið tappað á hjá Ölgerðinni. Hann vill ekki gefa upp ástæðu breytts fyrirkomulags og flutnings. Málinu var frestað á þarsíðasta bæjarráðsfundi og í erindi Páls Magnússonar bæjarritara stendur að málið snúist „fyrst og fremst um hvort bæjarráð sé tilbúið til

að veita undanþágu frá einkarétti á rekstri vatnsveitu og sölu innan sveitarfélagsins og hvort slík undanþága geti skapað fordæmi.“ Snörp orðaskipti urðu milli bæjarfulltrúa á síðasta bæjarráðsfundi. Ómar Stefánsson, Framsóknarflokki, telur að bæjarráð hafi gert „stór mistök með því að leyfa þessa einkavatnsveitu í Kópavogi.“ Fulltrúar Samfylkingar, Sjálfstæðisflokks og Næstbestaflokksins voru honum ósammála. „Hér er ekki um ræða vatnsveitu heldur einungis átöppun. Vatnsveita Kópavogs er með einkaleyfi fyrir rekstri vatnsveitu og hefur samkomulagið engin áhrif á það.“

 Vöruskipti Hallinn fr á aldamótum að vinnast upp

Verulegur afgangur hefur verið af vöruskiptum við útlönd undanfarin þrjú ár. Afgangurinn er svo mikill að hann vegur á móti halla bóluáranna miklu.

Hvert metárið á fætur öðru í vöruskiptum Afgangur á vöruskiptum við útlönd var 112 milljarðar króna á nýliðnu ári. Það gengur næst metárinu 2010 þegar afgangurinn nam 120 milljörðum. Afgangur síðustu þriggja ára er við það að vinna upp halla bóluáranna.

Plastkassar!

- sendu bóndann í tiltektina

Gerð 003 með hjólum 28 lítra 49x36x28cm

999,-

Gerð 8858 með hjólum 35 lítra 80x39,5x16cm

1.599,-

Kletthálsi Rvk Akureyri Reykjanesbæ Húsavík Vestmannaeyjum

Gerð B002 með hjólum 46 lítra 55,5x40,5x33cm Gerð B003 með hjólum 28 lítra 49x36x28cm

1.699,1.299,-

MARC-LEO1 Leo hillueining. MARC-LEO5 Leo hillueining.

75x30x135cm. 4 hillur

4.990,-

100x30x185cm. 5 hillur

6.990,-

– Afslátt eða gott verð? Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is

Vöruskiptajöfnuður var hagstæður um 305 milljarða króna frá 2009 til 2011.

fgangur af vöruskiptum við útlönd var 112 milljarðar króna á síðasta ári, samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar. Miðað við það nam afgangur af vöruskiptum við útlönd um 6,8 prósentum af áætlaðri vergri landsframleiðslu síðasta árs. Þetta er minni afgangur af vöruskiptum en árið 2010, en það ár var afgangurinn sá mesti sem nokkurn tímann hefur mælst hefur hér á landi eða 120 milljarðar króna – 8 prósent af vergri landsframleiðslu. Ástæðan fyrir minni afgangi nú, að því er fram kemur hjá Greiningu Íslandsbanka, er fyrst og fremst að þrátt fyrir áframhaldandi vöxt útflutnings, sem jókst um 11 prósent á föstu gengi á síðasta ári, jókst innflutningurinn hraðar. Hann jókst um 16 prósent á síðasta ári, miðað við fast gengi. Niðurstaðan er því sú að afgangurinn dróst saman um 7 prósent frá fyrra ári. Þetta er þriðja árið í röð sem verulegur afgangur er af vöruskiptum. Árið 2009 var vöruskiptajöfnuður hagstæður um tæplega 73 milljarða króna. Vöruskiptajöfnuður var því hagstæður um 305 milljarða króna frá 2009 til 2011. Þetta eru mikil umskipti því öll ár þar á undan, frá aldamótum, var vöruskiptajöfnuður neikvæður, að árinu 2002 einu undanskildu. Það ár var 13 milljarða

króna afgangur af vöruskiptum. Um þverbak keyrði árið 2006 en þá nam vöruskiptahallinn 158,5 milljörðum króna. Árið 2000 nam hallinn 38 milljörðum og 6,5 milljörðum ári síðar. Árið 2003 var hallinn 17 milljarðar. Þá fór bólan virkilega á láta á sér kræla, bankarnir fóru í beina samkeppni við Íbúðalánasjóð og boltinn rúllaði. Vöruskiptahallinn það ár nam 38 milljörðum og fór í 94,5 milljarða árið 2005, árið á undan metárinu 2006. Þegar hrunadansinn stóð sem hæst, það margumtalaða ár 2007, nam halli á vöruskiptum Íslendinga 90 milljörðum króna. Hrunárið sjálft, 2008, var halli á vöruskiptum 5,6 milljarðar króna. Uppsafnaður halli á vöruskiptum frá árinu 2000-2008 var 354 milljarðar króna, miðað við gengi hvers árs. Sá munur hefur langleiðina unnist upp á þremur síðustu árum og ef ekki verður mikil breyting á næstu mánuðum jafnast þessi munur strax á því ári sem nýhafið er, 2012. Þess ber að geta að aðstæður er allar aðrar eftir árið 2008, miðað við það sem áður var, og munar ekki síst um gjaldeyrishöftin sem setja ýmsu skorður. Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is

vörur á

20 –70% I

A S I R

AFSLÆTT

A L A S ÚT N E S G N I L EL

COLUMBIA DASKA GÖNGUSKÓR Dömu- og herrastærðir 36–48

DEvOLD EXPEDITION ULLARFATNAÐUR KK og KVK, margir litir

23.990 kr.

Bolur

7.592 kr.

vERð áðUR 37.990 kR.

FULLT vERð 9.490 kR.

DIDRIkSONS JORDAN BARNAÚLPA Stærðir 130–170

8.990 kr.

vERð áðUR 13.990 kR.

Buxur

7.592 kr.

FULLT vERð 9.490 kR.

47%

NIkE MRT DÚNÚLPA Stærðir S–XXL

ALLAr vörur Frá

AFSLáTTur

COLUMBIA NEwTON RIDGE Stærðir 36–46

DEvOLD

26.990 kr.

20%

14.990 kr.

á AFSLÆTTI

vERð áðUR 27.990 kR.

DIDRIkSONS BARNAREGNGALLI Vind- og vatnsheldur

4.990 kr.

vERð áðUR 44.990 kR.

MOUNTAIN HARDWEAR MICROSTRETCH FLÍSPEYSA Stærðir S–XXL

12.990 kr.

50%

vERð áðUR 19.990 kR.

AFSLáTTur

COLUMBIA HEXABREAKER ÚLPA Stærðir XS–XL

SÍA

•

1200 46

vERð áðUR 6.990 kR.

PIPAR\TBWA

•

COLUMBIA PEARL PUSH FLÍSPEYSA Stærðir S–XL Einnig til í svörtu

33%

AFSLáTTur

vERð áðUR 59.990 kR.

13.990 kr.

DIDRIkSONS EXPEDITION ÚLPA Hvít, stærðir 36–44

CONWAY KULDASKÓR Vatnsheldir, einnig til í svörtu Stærðir 25–35

vERð áðUR 21.990 kR.

19.990 kr.

4.490 kr.

36%

vERð áðUR 29.990 kR.

FULLT vERð 6.799 kR.

AFSLáTTur

COLUMBIA SNOw BARNADÚNÚLPA Stærðir S–XL

SCOTT LAMBHÚSHETTA Stærðir S–XL, góð öndun

29.990 kr.

15.990 kr.

COLEMAN ATLANTIC MAX SVEFNPOKI Þyngd: 1,6 kg

vERð áðUR 24.990 kR.

5.900 kr.

4.490 kr.

vERð áðUR 7.900 kR.

vERð áðUR 5.490 kR.

ELLINGSEN GASOFN

19.900 kr.

vERð áðUR 29.900 kR.

COLUMBIA SOFT SHELL Stærðir S–XXL

18.990 kr.

vERð áðUR 27.990 kR.

DIDRIkSONS ZETA REGNBUXUR Stærðir S–XXL

7.990 kr.

FULLT vERð 10.990 kR.

Leitaðu ráða hjá okkur. Hjá Ellingsen starfa sérfræðingar í öllum deildum. Við veitum faglega og vandaða ráðgjöf og finnum réttu vörurnar sem uppfylla þínar þarfir. Við seljum eingöngu þrautreyndar hágæðavörur sem henta fyrir íslenskar aðstæður.

REYKJAVÍK • Fiskislóð 1 • Sími 580 8500 • mánud.–föstud. 10–18 • laugard. 10–16 AKUREYRI • Tryggvabraut 1–3 • Sími 460 3630 • mánud.–föstud. 8–18 • laugard. 10–16 • ellingsen.is

– FULLT HÚS ÆVINTÝRA

fréttaviðtal

Helgin 20.-22. janúar 2012

Þrengt að heimilislæknum

Jónas Haraldsson jonas@ frettatiminn.is

Mönnunarvandi er í heimilislækningum. Neikvæðni ríkir meðal fólks gagnvart heilsugæslustöðvum. Þúsundir manna eru án heimilislæknis og margir þurfa að leita þjónustu annars staðar. Heimilislæknar segja brotið á fólki og vilja ekki sitja uppi með þá skömm: Ábyrgðin sé hjá heilbrigðisyfirvöldum. Jónas Haraldsson fór yfir málið með Þórarni Ingólfssyni, formanni Félags íslenskra heimilislækna, sem segir að gott aðgengi að heimilislækni náist ekki nema læknarnir reki heilsugæslustöðvarnar sjálfir.

ið viljum ekki sitja uppi með skömmina,“ segir Þórarinn Ingólfsson, formaður Félags íslenskra heimilislækna, en félagið efndi til málþings á Læknadögum í Hörpu í gær. Tilefnið var mönnunarvandi í heimilislækningum og almenn neikvæðni gagnvart heilsugæslunni. „Við teljum ábyrgðina liggja hjá heilbrigðisyfirvöldum og vonumst til að fá umræðu um lausnir til frambúðar. Aðgangur að heimilislækni telst til grunninnviða hvers samfélags, að okkar mati, en heimilislækningar standa höllum fæti í landinu og þúsundir manna eru án heimilislæknis,“ segir Þórarinn. Málþingið í gær skiptist í tvennt. Annars vegar umræðu um mismunandi rekstrarform og áhrif þess á mönnun og starfsánægju heimilislækna og ánægju íbúanna – hins vegar um þjónustustýringu, eða tilvísanir, hvort slíkt sé nauðsynlegt eða tímabært. Heilsugæslunni er skipt í tvo meginþætti; læknasvið og hjúkrunarsvið. Að mati heimilislækna er hefðbundin hjúkrun innan heilsugæslunnar á Reykjavíkursvæðinu í góðum farvegi, mönnun er viðunandi og aðgengi gott. Þetta á við um ýmsa heilsuvernd, ungbarnaeftirlit, mæðravernd, skólahjúkrun og heimahjúkrun. Öðru máli gegnir hins vegar um heimilislæknamóttökuna. „Nánast allir sem nýta sér þessa þjónustu óska eftir að hafa heimilislækni sem þeir treysta og hafa aðgang að þegar þörf krefur,“ segir Þórarinn. „Við teljum heimilislækna best til þess fallna að skipuleggja og stjórna sínum samlögum. Auka þarf sjálfstæði stöðva og árangurstengja starf þeirra. Eins og staðan er í dag innan Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins hafa læknarnir hins vegar lítil áhrif á starfsumhverfi sitt og kerfið umbunar ekki í samræmi við vinnuframlagið. Það er að heimilislæknunum þrengt.“

Allt í átt aukinnar miðstýringar

Þórarinn segir að í Danmörku, Noregi og Bretlandi séu annað hvort gerðir þjónustusamningar við læknana eða að þeir séu í sjálfstæðum rekstri. Í Svíþjóð sé hröð þróun í sömu átt, þar sé blandað kerfi, annars vegar

Aðgangur að heimilislækni telst til grunninnviða hvers samfélags. Heimilislækningar standa hins vegar höllum fæti hérlendis, að mati Þórarins Ingólfssonar, formanni Félags íslenskra heimilislækna. Þúsundir manna eru án heimilislæknis. Ástandið var rætt á málþingi Læknadaga í Hörpu í gær. Ljósmynd Hari

séu læknar á ríkisheilsugæslustöðvum og sjálfstætt reknum stöðvum. „Hérna er þetta að lang stærstum hluta ríkisrekið. Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, sem rekur fimmtán stöðvar, hefur verið að þenjast út síðasta áratuginn og yfirtók stöðvarnar í Hafnarfirði, Kópavogi, Mosfellsbæ og Seltjarnarnesi. Læknum finnst þeir ekki búa við neitt sjálfstæði í starfi. Ef tryggja á gott aðgengi að heimilislækni næst það ekki nema læknarnir reki heilusgæslustöðvarnar sjálfir. Þeim þarf að minnsta kosti að vera gefinn kostur á því. Að því átti að stefna með loforði Jóns Kristjánssonar, þáverandi heilbrigðisráðherra, árið 2002. Nú eru tíu ár liðin og ekkert hefur gerst. Það fer allt í átt að meiri miðstýringu. Að mínu mati er eina færa leiðin til að efla heilsugæsluna að minnka miðstýringu hennar og auka sjálfstjórn eininganna og auka áhrif þeirra sem nota. Flest Norðurlönd og Bretland virðast á þeirri skoðun að þetta sé einmitt leiðin til bestu útkomu fyrir þegnana og best nýting fjármuna.“ Fram kemur hjá Þórarni að mikið ójafnvægi sé, ef litið er á innihald í komum til heimilislækna samanborið við komur til annarra starfsstétta. „Eðli máls samkvæmt kemur megin þungi vinnu við klíníska uppvinnslu, meðferð, tilvísanir, greinargerðir vegna framfærslu, alls konar læknisfræðileg álit, skráningu upplýsinga og vinna við að koma málum í farveg innan heilbrigðis- og velferðarkerfisins í hlut læknisins,“ segir Þórarinn og bætir því við að reiknað hafi verið út að um 22 lækna þurfi til viðbótar á höfuðborgarsvæðið til að sinna þessu. „Okkur finnst heilbrigðisyfirvöld ekki hafa sinnt þess, ekki hafa áhuga á málinu.“

Jákvæðni gagnvart tilvísunum Hinn hluti málþingsins sneri að tilvísunum sem áður voru viðkvæmt mál. „Nú eru menn jákvæðir gagnvart tilvísunum, en ekki því að að taka að sér fleiri verkefni,“ segir Þórarinn. Hann segir sérgreinalækna einnig að miklu leyti jákvæða gagnvart tilvísanakerfi og nefnir sem dæmi sérfræðingana í Orkuhúsinu. Þeir séu með um 85 prósent af allri sinni þjónustu samkvæmt tilvísunum. „Þeir vilja að búið sé að skoða og meta svo þeir geti sinnt því sem þeir eru menntaðir til að sinna. Sama gildir um aðra sérfræðinga, til dæmis gigtarlækna og geðlækna sem vinna nær algerlega eftir tilvísunum.“ Læknar eru ekki í kjarabaráttu, að sögn Þórarins. „Þeim fer fækkandi. Þeir standa upp úr stólum sínum og fara. Árin 2010 og 2011 hættu sex sérfræðingar í heimilislækningum. Læknar eru eftirsóttur vinnukraftur. Þeir fara þangað sem starf þeirra er metið að verðleikum. Hér hafa verið settar svo þröngar skorður að mönnum finnst gengið nærri faglegri sjálfsvirðingu. Það þarf, þrátt fyrir allt, ansi mikið til að menn hætti. Menn eru með samlög og persónulega tengdir sínum sjúklingum. Það er allt of lítill skilningur yfirvalda á þessu.“ Þórarinn segir að alltaf sé verið að tala um að efla heilsugæsluna sem fyrsta viðkomustað í heilbrigðiskerfinu en þegar að útfærslu komi sé heimilislæknamóttakan ekki tekin með, en þar séu vandamálin. „Til þess að fá nýliðun verður að vera möguleiki á að læknar geti rekið þjónustuna sjálfir, samhliða öðru. Ríkið er jú alltaf kaupandi að þjónustunni. Spurningin er þá hvort um er að ræða stóra ríkisstofnun, hvort gerður er þjónustusamningur við lækna, líkt og í Salastöðinni, eða til

dæmis samningur eins og gerður var við þá tólf heimilislækna sem eru utan heilsugæslustöðva, það er að segja taxtasamningur. Útfærslurnar geta verið mismunandi.“

Enginn sækir um

„Eins og staðan er í dag er lokað á að heimilislæknar, hvort sem þeir eru nýir eða gamlir, geti fengið samning eða farið að vinna eftir einhvers konar taxta. Þeir hafa bara þennan eina möguleika, að vinna á ríkisstofnun – og þar er enginn að sækja um. Það eru auglýstar stöður en enginn sækir um. Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins hefur þurft að breyta þessum stöðum í námsstöður og ráða inn nýútskrifaða lækna. Við, í Félagi íslenskra heimilislækna, teljum að með því sé verið að fela vandann. Eins er með skráningu þeirra sem ekki eru með heimilislækna. Gerð var reglugerðarbreyting þar sem heilsugæslustöðvarnar voru skyldaðar til að skrá fólkið á stöðina þótt það væri fullt hjá öllum læknum. Nú eru þúsundir skráðar á stöð. Þetta er fólk með fulla þörf á þjónustu. Læknar sinna því en það getur þýtt að þeir sem eru með heimilislækni komist ekki að því hann er að sinna öðrum. Þetta skapar neikvæðni hjá fólki. Það telur sig ekki fá þá þjónustu sem það á rétt á hjá heilsugæslustöðvunum. Við teljum hreinlega,“ segir Þórarinn, „að brotið sé á fólki með því að halda heimilislækningum niðri, viðurkenna ekki að heimilislæknar eru kjarnastarfsmenn heilsugæslunnar. Það sem fólk er að pirra sig á er heimilislæknamóttakan, það annað hvort hefur ekki heimilislækni eða fær ekki tíma hjá þeim sem það hefur. Það verður því að leita annað, á kvöldvaktir eða til sérfræðinga. Það er dýrara.“

vítamín-fjölskyldan Vítamín sem mæta þörfum allra á heimilinu

nýtt íslensk framleiðsla litlar töflur nýtt og betra bragð sjá nánar á Vitamin.is

icepharma

barnavítamín tuggutöflur

Miklu meiri hollusta

ÍSLENSKA SIA.IS NAT 57838 01.2012

41% minni sykur

Fitness morgunkornflögurnar innihalda 41% minna af sykri, meira af trefjum og færri kaloríur en sambærilegar heilsukornflögur á markaðnum. Láttu skynsemina ráða og byrjaðu daginn á bragðgóðum og miklu hollari morgunverði.

hringborð

Helgin 20.-22. janúar 2012

Karlmenn segja hingað og ekki lengra

Eitt hundrað íslenskir karlar skrifuðu undir bréf til aðstandenda þjóðhátíðar í Eyjum þar sem þess er krafist að breyting verði á hátíðinni. Karlarnir segjast hafa fengið nóg af nauðgunar væðingu á Ís landi. Nokkrir úr hópnum út skýra hér fyrir Þóru Karítas Árnadóttur hvernig þetta bréf – og hópurinn varð til. Ljósmyndir/Hari

Hópurinn á bakvið karla hópinn sem sendi bréfið. Árni Beinteinn Árnason, Finnur Guðmundsson Olguson, Jón Páll Eyjólfsson, Benedikt Erl ingsson, Björn Thors og Víðir Guðmundsson.

verði á hátíðinni. Það má segja að þeir hafi orðið fyrir vitundarvakningu eftir síðustu Verslunarmannahelgi og Þóra Karítas fékk að gerast fluga á vegg í þeim samræðum sem fóru af stað í haust og eru hugsanlega til þess gerðar að vekja fleiri upp af værum svefni. Björn Thors: Þetta byrjaði sem spjall Ljósmyndir/Hari í afmæli út í bæ – þar sem að því var velt upp, stuttu eftir verslunarmannhelgi, hvort þetta ástand væri eðlilegt, sem á sér stað þegar það rignir inn tilkynningum frá Vestmannaeyjum og útihátíðum eftir verslunarmannahelgina um að það hafi verið fimm til tíu nauðganir framdar þessa helgi, og hvernig stæði á þessari eilífu endurtekingu á umræðu um þetta. Allir berja í borðið og segja að þetta sé nú ekki hægt – alveg hrikalegt! Viku seinna er þetta s gleymt og umræðan svo Bréf k arl ahópsin ekki tekin upp aftur fyrr en að ári liðnu. Sent til: undssonar, Víðir: Fimm nauðgSæm Más gva Tryg ÍBV, a Framkvæmdastjór ra Vestmannaeyja og anir voru tilkynntar eftir jar. jabæ Elliða Vignissonar, bæjarstjó naey man Vest óra sýslumanns/lögreglustj Karls Gauta Hjaltasonar, þjóðhátíð í eyjum en formaður þjóðhátíðarnefnd201 2 Reykjav ík, 13. janúar, ar lét hafa það eftir sér að líta að s þes t tæk ifær i til hátíðin hafi heppnast vel. árs. Við ára mót gefs nýs ári s því á ileg m gleð eyju þér Við ósk um hátíð í Vestma nna af nauðgu num á þjóð er varð a Björn Thors: Já, þetta um öxl. Í ljós i freg na bréf með spu rnin gum opið hér þér við dum ðinn i. Við sem nú er nýliðið sen var meðal annars rætt í leyfisveitendur fyri r hátí sem s han ir m nan telju stof og Vestma nnaeyjabæ og nauðga na á Þjóð hátíð gar áhyggju r af fjölda afmælisveislunni, og það und irrit aðir höfu m þun t. var hiti í mönnum, svo ásta ndið óás ætta nleg r en hjá aldrei legið annarsstaða það var boðað til samrgð nauðgu nar getu r ofbeldis ur hóp ur enn fám ga Við töku m fram að áby lule Það er sorglegt að tiltö sku gga á viðkum kundu þar sem þessi dök leið gera nda num sjál fum . um að ar mik lum skaða og varp r er það á áby rgð okk man na geti vald ið svo mál hafa verið rædd. til ánægju. Eng u að síðu að ður til ætla dur er sten i ars vald ann burð sem sem í okk ar sam féla g að gera allt leyfi a ið þett veit Benedikt: Á þessum sem gjum ur, byg ykk sem allr a dum við verk séu fram in. Því sen hind ra að slík ofbeldis óformlegu fundum rfar and i spu rningar : efti s, arin urð viðb til og lánið landssvæði hefur farið fram hátíð verði hald in árið Þjóð að því r fyri bær veit a leyfi kvæmt almenn umræða um 1) Mu n Vestma nnaeyja á Þjóð hátíð 2011? Sam a tilk ynntra nauðga na a. Þan nig 201 2, þrát t fyri r fjöld ynntar nauðga nir að ræð tilk fimm samfélagið. Persónuleg ark lágm kom i upp ðina hátí ja sæk okk ar heim ildu m er um sem a fyri r hverja 1.40 0 karl á Fisk ideg inum dæmi tekin og hlutirnir a ræð að reik nast okk ur til að na ðga nau i i um sama hlut fall um; 36 ef sam a tíðn i vær eitt nauðgu narmál. Vær ræddir almennt. Mér st við 10 nauðgu nar mál al búa með tti úr mæ sig vík ri Dal ske á ð mik la Þjóð hátí kjav ík. Svo virðist sem finnst karlmenn ekki . rögð viðb tök á Men ningarnótt í Rey Það hlýt ur að kall a á sérs fjöldavið burða á Ísla ndi. hafa verið nógu sýniðgnau n áróðurs geg eng um fjár munum til bær legir í þessari umræðu eyja san nna hug tma að Ves er t ega sem bein 2) Af hverju ver isof beld i og þá sérstakl bæjar og finnst mikilvægt að unu m eða öðr u kyn ferð tekjur Vestma nnaeyja inar óbe og ar bein að t er r eng u að legu m gerendu m? Ljós alsverða r. Bærinn hefu umt við stígum fram sem, eru m eyju ti nna Þæt . af Þjóð hátíð í Ves tma urs geg n nauðgu num um fjár munum til áróð feður, synir, eiginsíðu r valið að eyða eng ýrð. útsk si afst aða vær i okk ur vænt um að þes menn og ástmenn, r fyri t þrát in, hald i ð 201 2 verð bær fyri r því að Þjóð hátí sláum hnefanum í eyja nna tma Ves iði Gre 3) na 20 fjölda tilk ynntra nauðga borðið og drögum gum . ákveðna línu. þes sum þremur spu rnin við svar fá að til t vonums Við

eir týnast inn úr slabbinu á einn af öðrum og raða sér við borð á Kaffi Haíti. Húsgagnasmiður, leikstjórar, menntaskólanemi og leikarar; þeir Benedikt Erlingsson, Finnur Guðmundsson Olguson, Björn Thors, Víðir Guðmundsson, Árni Beinteinn Árnason og Jón Páll Eyjólfsson. Hluti af stórum hópi karlmanna úr vel flestum stéttum samfélagsins sem hafa hist reglulega síðan í ágúst á síðasta ári til að ræða mál sem hefur legið þeim á hjarta. Þeir hafa safnað eitt hundrað undirskriftum frá íslenskum karlmönnum sem hafa fengið nóg af nauðganavæðingu á Íslandi og skrifað bréf til aðstandenda þjóðhátíðar í Eyjum þar sem þeir krefjast þess að breyting

Misheppnuð hátíð ef nauðgun á sér stað Jón Páll: Það ætti ekki að vera hægt að tala um vel heppnaða Þjóðhátíð þegar fimm nauðganir hafa verið tilkynntar. Hvar er þá verið að draga línuna? Því miður var ákveðið hugarfar afhjúpað í umræðunni eftir verslunarmannahelgi og það var fjallað um þetta eins og þetta væri ásættanlegt. Ef nauðganir eru ásættanlegur fórnarkostnaður á útihátíðum – hvað þarf þá margar til að fólki sé ofboðið. Þarf þrjár, átta eða tíu nauðganir? Mig langar ekki til að búa í samfélagi þar sem nauðganir eru ásættanlegar. Ein nauðgun er of mikið. Allir hljóta að vera sammála um það. Ég vil að minnsta kosti búa í samfélagi þar sem ein nauðgun er nóg til að öllum þyki hátíðin hrikalega misheppnuð. Víðir: Það er nauðsynlegt að ræða þetta oftar en einu sinni á ári, að þessi umræða verði almenn og komi upp á yfirborðið því nauðganir eru ekki eingöngu bundnar við útihátíðir. Flestar nauðganir eru því miður svokallaðar „kunningjanauðganir“ sem eiga sér stað í heimahúsum allt árið um kring. Benedikt: Það er ákveðinn þjóðfélagshópur sem nauðgar og það eru karlmenn. Það er staðreynd sem mér finnst að við karlmenn verðum að taka alvarlega. Finnur: Ég vil endurheimta það að ég geti verið karlmaður án þess að það sé litið á mig sem rándýr. Við verðum að gera eitthvað í stað þess að hrista bara hausinn. Benedikt: Nauðgun er hrottaleg og alvarleg líkamsárás og áfall sem fólk glímir jafnvel við alla ævi. Þetta er svo alvarlegur glæpur gagnvart manneskju og samfélagi með gríðarlegum fórnarkostnaði gagnvart heill og hamingju einstaklings og fólksins í kring. Svo við verðum að taka þessum málum alvarlega. Víðir: Þetta er ekki bara árás heldur líka innrás í líkama þinn. Verið að ráðast á eitthvað sem á að vera heilagt og tengt ást - með leyfi beggja aðila sem hafa sameiginlega ábyrgðartilfinning. Benedikt: Svo finnst mér umræðan um þessi mál oft ósanngjörn. Frasinn „sálarmorð“ er til dæmis ekki endilega

réttmætur gagnvart brotaþolum að mínu mati því fólk getur líka jafnað sig eftir svona árás. Víðir: Á borgarafundi um Þjóðhátíð í Vestmannaeyjum sakaði Páll Scheving Ingvarsson formaður Þjóðhátíðarnefndar Stígamót um að auka á vandann sem tengist nauðgunum á hátíðinni. Hann tók orð sín ekki til baka þó hann hefði beðist afsökunar á að hafa sært fólk með yfirlýsingunni. Jón Páll: Við höfum furðað okkur á þessum viðbrögðum í Vestmannaeyjum og viðbrögðum íþróttafélagsins. Við höfum rætt hvort það þurfi að búa til samlíkingar svo þeir skilji þetta. Benedikt: Já, við höfum spurt okkur að því hvað ef þeir væru til dæmis með pollamót þar sem væri tilkynnt um fimm nauðganir á ungum drengjum. Þætti forstöðumanni íþróttasambandsins það vera dæmi um vel heppnað pollamót? Gætu menn haldið hátíðina á sama hátt og mætt áfram glaðir með alla fjölskylduna? Ef svarið er neikvætt – af hverju væri það þá ekki ásættanlegt á pollamóti, skiptir aldurinn þá máli eða er það vegna þess að þarna eru á ferðinni drengir. Er það stór breyta sem hefur áhrif á hvernig er tekið á málunum?

Þurfum öll að vera vakandi

Víðir: Ég varð fyrir ákveðinni vakningu í kynjafræði í háskólanum eða það heitir víst jafnréttisfræði. Ég varð fyrir opinberum og hætti að hafa húmor fyrir sjónvarpsefni og auglýsingum af því að ég sá hvernig það var alltaf búið að troða öllum í ákveðið kynhlutverk þar sem konan var hlutgerð og jafnvel ákveðinn líkamspartar settir á stall. Það þarf ekki annað en að fletta blöðunum. Það má nefna kynþokkafullar flugfreyjur á auglýsingaskiltum í strætóskýlum. Rass sem hristist þegar verið var að auglýsa strigaskó og svo sá ég auglýsingu þar sem brjóst voru að tala saman. Þannig að þar var búið að ganga svo langt í hlutgervingu á konunni að brjóstin voru persónugerð. Árni Beinteinn: Þetta er eitthvað sem samfélagið virðist vera búið að sætta sig við. Það er orðið svo gegnsýrt af þessu að það sér þetta ekki lengur. Framhald á næstu opnu

hringborð

Fólk flettir bara í gegnum blöðin og fáir æsa sig yfir þessu. Björn Thors: En talandi um netið. Við breytum ekki internetinu og aðganginum en við þurfum þess í stað að innræta ungu fólki skilning á samfélaginu okkar, efla siðferðisvitund og kenna krökkunum okkar nógu snemma að hafa gagnrýna sýn á fjölmiðla. Jón Páll: Þannig að það séu ekki bara þeir sem eru svo heppnir að velja kynjafræðiáfangann í menntaskóla eða háskóla sem vakni til meðvitundar. Ef það er hægt að selja okkur þá hugmynd að strigaskór lagi á þér rassinn þá ættum við líka að geta breytt viðhorfum í samfélaginu, sett ný siðferðishnit og markaðssett þá hugmynd að ekkert umburðarlyndi sé til staðar gagnvart nauðgunum. Við þurfum öll að vera vakandi. Um daginn kvartaði dóttir mín 8 ára yfir því að einn strákurinn væri að hrinda henni í frímínútum og kasta í hana grjóti. Ég stóð sjálfan mig að því að segja að hann væri bara skotinn í henni. Það var konan mín sem benti mér á að ég væri þá að að senda dóttur minni þau skilaboð að þessi strákur væri að daðra við hana með grjóti og hrindingum. Ég varð að kalla hana til baka og útskýra að ég hefði haft rangt fyrir mér og segja henni að grjótkast og hrindingar væru ekki eðlileg samskipti. Þetta er hluti af vefnaðnum sem samfélagið er ofið inn í. Birtingarmyndirnar eru í auglýsingunum og það skiptir máli hvernig við tölum við börnin okkar. Finnur: Það hlýtur að vera eitthvað undirliggjandi hugarfar sem er undirrót ofbeldisglæpanna og því þarf að breyta hugarfarinu í grunninn. Ef við tökum þjóðhátíð sem dæmi þá virðist svarið alltaf liggja í aukinni löggæslu og auknu eftirliti með fólki. Aukið eftirlit með fólki á opinberum stöðum hefur jú eitthvað að segja en það þrengir í raun bara svæðið þar sem þú getur framið glæpinn og það breytir ekki viðhorfinu. Því tel ég að það sé mikilvægara að tala til ungra karlmanna og koma ákveðnum skilaboðum til allra karlmanna. Feður verða að tala við syni og karlmenn verða að tala sín á milli og í rauninni að bomba áróðri hver á annan.

Helgin 20.-22. janúar 2012

svona hátíð. Hvað myndu bæjarbúar segja ef þeir fengju spurninguna um hvort þeim þyki ásættanlegt að fimm nauðganir fari fram einu sinni á ári á þjóðhátíðinni í Vestmannaeyjum? Jón Páll: Við erum líka á móti kerfishugsuninni – eða því að allri ábyrgð sé varpað á kerfið. Við viljum fær ábyrgðina nær okkur. Við viljum að við karlmenn tökum ábyrgð á þessu og færum umræðuna inn á heimilin. Að við breytum með því að breyta okkur sjálfum. Við erum á því að við karlmenn verðum að segja hingað og ekki lengra.

Víðir: Þetta hefur líka mikið að gera með vald. Ef við skoðum valdastöðurnar í samfélaginu og spyrjum okkur að því hver sé með völdin þá komumst við að því að karlmenn eru í yfirburðastöðu varðandi peningaeign, stöður og fleira. Þegar hallar á helming þjóðarinnar en hinn helmingurinn hefur það fínt þá er enginn hvati fyrir karlmenn að taka upp hanskann fyrir konur og því hafa þær þurft að berjast sjálfar fyrir sínu frelsi.

Hingað og ekki lengra

Benedikt: Við erum á því að við karlmenn verðum að segja hingað og ekki lengra. Við erum af konum fæddir og munum ala af okkur konur og við elskum og virðum konur. Mér finnst Vestmannaeyingar hafi verið ábyrgðarlausir varðandi þjóðhátíð. Þeir hafa ekki tekið ábyrgð á þessu máli og það birtist meðal annars í því að þetta kallast fjölskyldumót – jú Eyjamenn eru vissulega að halda sína heimahátíð en að öðru leyti er þetta freysblót svo við notum fallegt íslenskt orð – og það er ábyrgðarhluti að beina börnum og ungmennum inn á þetta „blót“ meðal annars til að taka peninga af þeim til að fjármagna íþróttastarfsemi. Það getur ekki verið ásættanlegt að sýslumenn samþykki að halda freysblót undir nafninu fjölskylduhátíð. Það er líka hægt að varpa spurningu til listamanna og tónlistarmanna sem taka þátt í fagnaðinum og halda honum uppi. Þeir þurfa líka að taka ábyrgð og setja skilyrði og kröfur

á hátíð þar sem svona hættulegum elementum er stefnt saman: Mikið áfengi, lítið eftirlit og fjölmörgum ungmennum. Bókhaldið er ekki opið en ef við reiknum það gróflega út þá hljóta peningarnir sem koma út úr þessari hátíð að vera um 200 milljónir. Þó fjármagnið sé til staðar virðist aðeins lítið brot af þeim pening vera varið í eftirlit og litlu sem engu er eytt í forvarnir. Víðir: Það er líka athyglisvert að það er áfengissali sem sér um kynningarmálin fyrir þjóðhátíð. Í stað þess að sjá til þess að forvarnarstarfið sé öflugt þá afsalar þjóðhátíðarnefndin sér ábyrgð á kynningarmálunum. Jón Páll: Forsvarsmenn gætu til dæmis stigið það skref, ef það á að halda þjóðhátíð aftur að þá verði það þjóðhátíð þar sem ekkert umburðarlyndi verði sýnt gagnvart ofbeldi. Fólk gæti þá skrifað undir það í huganum að ef bogalistin bregst þá verði það að viðurkenna að þjóðhátíðin sé misheppnuð hátíð og grípa verði til aðgerða. Hátíðin verði lögð niður eða Vestmannaeyingar spili til dæmis með svartan borða á íþróttaleikjum. Þetta snýst um að senda sterk skilaboð og vilja læra af mistökunum. Víðir: Við erum í raun með þessu bréfi okkar að kalla á breyttar áherslur. Halló Akureyri fór úr böndunum og bæjaryfirvöld tóku sig saman um að hafa ekki svona fylleríishátíð í bænum. Aldurstakmark var hækkað upp í 25 ára. Það þyrfti til dæmis að kanna það hvort þorri Vestmannaeyinga vill hafa

LAGERSALA allt að 80% afsláttur Laugardag & sunnudag (kl 10-16 báða dagana)

Ath

LAGERSALAN er flutt á Laugaveg 178 næsta hús við verslun Lín Design

LAGERSALA Lín Design Laugavegi 178 www.lindesign.is

Stærsta heilsufarslega vandamál þjóðarinnar

Árni Beinteinn: Viðhorfsbreytingin þyrfti að fara fram smátt og smátt alls staðar í samfélaginu... Það er augljóst að internetið hefur gífurlega mikil áhrif sérstaklega á ungt fólk. Lífið fer mikið til fram í gegnum samskiptavefi eins og Facebook. Í gegnum þau áhrif sem við verðum fyrir á netinu má rekja mikið af viðhorfum okkar. Vefsíður senda ákveðin skilaboð og það hefur líka áhrif á samskiptavefunum að sjá hvað fullorðna fólkið er að segja í sínum ummælum. Finnur: Og þar á sér oft stað mikil mannfyrirlitning. Björn Thors: Við breytum ekki internetinu og aðganginum en við þurfum þess í stað að innræta ungu fólki skilning á samfélaginu okkar, efla siðferðisvitund og kenna krökkunum okkar nógu snemma að hafa gagnrýna sýn á fjölmiðla. Jón Páll: Þannig að það séu ekki bara þeir sem eru svo heppnir að velja kynjafræðiáfangann í menntaskóla eða háskóla sem vakni til meðvitundar. Björn Thors: Við höfum lyft grettistaki til dæmis í unglingadrykkju. Þegar ég var ungur var venjan að drekka pela niðrí bæ og rúlla heim klukkan þrjú. Þá var líka reykt innandyra. Nú er búið að taka fyrir þetta með mjög skilmerkilegum og einföldum áróðri og aðgerðum. Svona forvarnarstarfsemi skilar sér í beinni hagfræðilegri niðurstöðu og það verður minna um reykingar og unglingadrykkju. Þessi mál eru undir sama hatti. Það þarf beinan áróður og sinna málefninu til þess að breyting verði á. Jón Páll: Þegar ég var barn var ekki tiltökumál að reykja beltislaus í bílnum. Benedikt: Ég óttast að það sé til menningarkimi meðal karlmanna þar sem ofbeldi gagnvart konum er líðanlegt. Það er hræðileg tilhugsun ef til er þannig samfélag karlmanna þar sem menn eru samþykktir þó þeir viðurkenni á sig slíkt ofbeldi og jafnvel stæri sig af því. Björn Thors: Staðreyndin er sú að ef nauðgun er tilkynnt þá enda fá mál með sakfellingu. 280 mál voru tilkynnt á síðasta ári og af þeim voru 188 niðurfelld svo dómskerfið hefur brugðist. Víðir: Konum er jafnvel ráðlagt að ákæra ekki því dómsferlið er svo sársaukafullt og niðurlægjandi og litlar líkur á að nauðgarinn verði dæmdur. Björn Thors: Það er sakfellt í fjörutíu til fimmtíu málum þegar nær þrjú hundruð nauðganir eru tilkynntar og hlutfall þeirra sem mæta á neyðarmóttöku og kæra nauðganir fer sífellt lækkandi. Finnur: Það er ekki nóg að setja reglur. Við verðum að taka ábyrgð sem manneskjur. Benedikt: Svo er það auðvitað dómstóll götunnar, því vissulega missa þeir menn mannorð sitt sem ákærðir eru fyrir nauðgun og kannski er hægt að líta á mannorðssviptinguna sem dómstól götunnar felur í sér burt séð frá því hversu réttlátur eða ranglátur sá dómur sé. Víðir: Í fyrirlestri sem ég sótti og fjallaði um kynbundið ofbeldi kom fram að ungur strákur sem

var dæmdur fyrir nauðgun hér á Íslandi sagðist ekki hafa áttað sig á því að hann hefði nauðgað fyrr en hann hafði fengið uppfræðslu. Það þurfti ekki mikið til að leiðrétta þessa ranghugmynd. Það var einn maður sem gaf sér tíma til að útskýra fyrir honum og upplýsa hann en það gerði það að verkum að hann sá að hann hafði gengið á rétt annarrar manneskju og brotið á henni. Það skiptir því mjög miklu máli að línurnar séu skýrar og ungir karlmenn fái skýr skilaboð og upplýsandi fræðslu. Árni Beinteinn: Boðskapurinn er að það vantar almenna umræðu, fræðslu og upplýsingu til dæmis inn í menntaskólana. Þar þarf að opna almenna umræðu og fólk þarf að leggjast á eitt og láta sig málin varða í stað þess að yppa öxlum. Björn Thors: Nauðganir eru stærsta heilsufarslega vandamál þjóðarinnar og það þarf að taka á þessum málum.

Kærleikur, samheldni og virðing

Jón Páll: Ef fjórir til fimm bílar væru sprengdir upp um verslunarmannahelgina á ári hverju myndu tryggingafélögin hætta að tryggja bílana þessa helgi og talað yrði um hryðjuverk. Mannslífið er dýrmætara en bíll. Og ef við hugsum um hryðjuverk getum við litið til Norðmanna. Þeir ákváðu að bregðast ekki við ofbeldinu með meira ofbeldi og ákváðu að herða ekki á ritskoðun, hlerunum og fjárfesta í fleiri eftirlitsmyndavélum. Þeir ákváðu að mæta ofbeldinu með því að efla kærleika, samheldni og virðingu í samfélaginu. Finnur: Við erum ekki að tala um útópískt samfélag eða dikta fyrir fólki hvernig það á að hegða sér. En við erum að spyrja okkur að því hvort við verðum ekki að koma okkur saman um ákveðnar reglur. Víðir: Í rauninni er mikilvægast að jafnrétti ríki. Að karlmenn beri jafnmikla virðingu fyrir konum og öðrum körlum og sjálfum sér. Ef þessi jafna virðing og skilningur er til staðar þá væri ekki að finna þetta ofbeldi. Jón Páll: Við karlmenn þurfum að hafa sterkt bak og mjúkan front. Það er heilbrigt og við þurfum að þróa með okkur ákveðið næmi og mótmæla því þegar brotið er á fólki. Rétta upp hönd og þora að mótmæla. Ef brotið er á siðferðisvitund okkar ættum við að geta staðið upp blygðunarlaust og sagt: „Nei, ég sætti mig ekki við þetta. Við eigum ekki að láta yfir okkur ganga bylgju af mannhatursboðskap eða gríni sem er byggt á mannhatri eða kvenfyrirlitningu. Tími kaldhæðninnar er liðinn. Ég segi það sem heimsmeistari í kaldhæðni. Það er vopn hins huglausa. Ég beitti henni rækilega í listsköpun á tímabili og hélt að þetta væri beittasti hnífurinn í skúffunni en er búinn að komast að því að þetta er ónýt græja. Þetta snýst ekki um að banna það að gera grín að einhverju en við hljótum að vilja búa í samfélagi þar sem nauðgunarbrandarar er sjálfdæmdir sem húmórslausir órar. Þótt karlahópurinn hafi nú í vikunni komið viðhorfum sínum áfram bréfleiðis til þjóðhátíðarnefndar telja þeir umræðuna rétt að hefjast. Þeir segjast ekki vera að finna upp hjólið heldur koma á framfæri ákveðinni rödd sem hljómar víða í samfélaginu. Þeir segja það gleðilegt og góðs viti hversu auðvelt var að safna undirskriftum sem studdu innihaldslýsingu bréfsins. Jón Páll: Það var fallegt. Svo margir karlmenn voru til í að skrifa undir bréfið en við ákváðum að safna eitt hundrað undirskriftum. Benedikt: Okkur fannst það bara svo flott tala. Þóra Karítas Árnadóttir thorakaritas@frettatiminn.is

einfaldlega betri kostur

RÝMUM FYRIR NÝJUM DÝNUM STÆRÐIR 90, 120, 140 OG 160

45%

...................................

SILENCE EXCLUSIVE 610 Meðalstíf boxdýna. 90x200 cm. Verð 129.900,- NÚ 69.900,Meðalstíf boxdýna. 140x200 cm. Verð 179.900,- NÚ 98.900,Meðalstíf boxdýna. 160x200 cm. Verð 189.900,- NÚ 99.900,Yfirdýna og fætur seld sér. Meira úrval í verslun.

af öllum SILENCE dýnum

N U K K Æ L Ð R E ENN MEIRI V 50%

60%

45%

40% CLOCK Veggklukka. Ø30 cm. 4 gerðir. Verð 1.495,- NÚ 595,-

SAVONA Vasi. H35 cm. Ýmsir litir. Verð 3.995,- NÚ 2.395,-

HORSE Hvítur hestur. 17x14,5 cm. Postulín. Verð 1.695,- NÚ 845,-

45%

30%

BREST Borðstofuborð. Gegnheil eik. 100x200 cm. Verð 159.900,NÚ 109.900,-

TEALIGHT Kertaglas. Ýmsir litir. Verð 395,- NÚ 295,-

ASKIM 2½ sæta sófi. L188 cm. Grátt áklæði úr 100% bómull. Verð 69.900,- NÚ 37.900,Auka áklæði selt sér: Blátt, rautt eða ljósgrátt. Verð 19.900,- NÚ 10.900,-

50%

FABRIGAS Borðstofuskápur. Hnota. Verð 129.900,- NÚ 64.900,-

40%

LIBERTY Cosmic twins 100x100 cm. Verð 29.995,- NÚ 23.995,-

60% Fæst í :

FATMAN Borðstofustóll, grátt tauáklæði. Verð 26.900,- NÚ 15.900,-

35%

KITCHEN Hnífur. Verð 195,- NÚ 115,Gaffall. Verð 195,- NÚ 115,Skeið. Verð 195,- NÚ 115,Teskeið. Verð 95,- NÚ 55,Einnig til í hvítu.

Bjóðum uppá vaxtalaust lán til 6 mánaða

STING Leðurklæddur barstóll m/grind úr möttu stáli. Verð 37.900,- NÚ 19.900,-

GHOST Borðlampi úr pappír. H42 cm. Verð 5.995,- NÚ 2.395,H70 cm. Verð 6.995,- NÚ 2.795,-

50%

KITCHEN Sigti úr ryðfríu stáli. Verð 995,- NÚ 695,-

30%

Fæst í:

TAG STORE Geymslubox m/loki. 12L - 37x26x21 cm. Verð 1.995,NÚ 1.295,- Til í fleiri stærðum.

sendum um allt land

CHAIR Stóll, málmur. Staflanlegur. Verð 1.495,- NÚ 745,-

DREAM Koddi 60x63 cm. 80% andafiður, 20% andadúnn. Verð 6.995,- NÚ 4.895,DREAM Sæng 135x200cm. 90% moskus, 10%fjaðrir. Verð 24.995,- NÚ 17.495,-

ILVA Korputorgi, s: 522 4500 www.ILVA.is mánudaga - föstudaga 11-18:30 laugardaga 10-18, sunnudaga 12-18

viðtal

Helgin 20.-22. janúar 2012

Feðginin Vigdís Vala Valgeirsdóttir og Valgeir Guðjónsson, sem verður sextugur 23. janúar og fagnar áfanganum kvöldinu áður í Eldborgarsal Hörpu. Ljósmynd/Hari

Uppskrift að góðum listamanni sem þjáist og túlkar sig í listinni. En gaman væri að geta gert það án þess að lifa mýtuna um listamanninn sem þarf að þjást.

Fyndið að vera aðdáandi pabba síns Vigdís Vala Valgeirsdóttir Guðjónssonar vill leggja fyrir sig tónlist rétt eins og pabbi hennar. En þó togast einnig á í henni hvort hún eigi að læra sálfræði eins og mamma hennar. Vala, eins og hún er kölluð, verður á stórtónleikum föður síns í Hörpunni í tilefni þess að hann stendur á sextugu. En verður hún á sviði eða í salnum? Það er spurning. Vala hefur bæði samið texta og tónlist frá því að hún lá rúmföst um tveggja ára skeið. Hún pikkaði upp gítarleik með hjálp netsins. Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir hitti þau feðgin.

ngsta barn og einkadóttir. Það er ég,“ segir Vigdís Vala Valgeirsdóttir, dóttir þeirra Valgeirs Guðjónssonar og Ástu Kristrúnar Ragnarsdóttur. „Því fylgja ýmiss fríðindi. Yngsta barnið fær að vera lengur ungt,“ segir hún. Það á þó kannski ekki við í hennar tilfelli, því þótt hún sé yngst, eigi tvo eldri bræður og foreldrar hennar hafi átt hana eftir fertugt, fékk hún ekki að dunda sér fyrstu árin. Hún byrjaði í ballett þriggja ára, lærði á píanó frá fimm ára aldri og var sett fimm ára í sex ára bekk. Hún er því að klára stúdentspróf frá Menntaskólanum í Reykjavík á nítjánda ári. „Mamma var með svo miklar áhyggjur af því að hún yrði hugsanlega ekki til staðar þegar ég útskrifaðist úr framhaldsskóla þar sem hún yrði orðin svo gömul að hún smyglaði mér inn í grunnskóla,“ segir Vigdís Vala, kölluð Vala. Hún situr við hlið föður síns á vinnustofu foreldra sinna Nemaforum í Tryggvagötu. En hún stendur á krossgötum. Tvennt togast á innra með henni þegar kemur að því að velja hvert hún eigi að stefna í lífinu. „Ég veit ekkert hvort ég á að fara í tónlistina eins og pabbi eða sálfræðina eins og mamma. Ég er á báðum áttum og þær eru alveg í sitt hvora áttina. Mamma, sem er námsráðgjafi, vill þó meina að þetta geti farið vel saman enda stóð til að pabbi lærði tónlistarmeðferð.“ Vala hefur afar áhugaverða rödd og kenndi sér sjálf á gítar. Hún elskar tónlist. Þrátt fyrir það ráðleggur Valgeir henni að velja sálfræðina. „Það er ekki á vísan að róa í tónlist,“ segir Stuðmaðurinn Valgeir sem hefur í rúm fjörutíu ár haft atvinnu af tónlist. En það var ekki stefnan. Hann menntaði sig sem félagsráðgjafi í Noregi, kom heim og byrjaði að vinna hefðbundna vinnu. „En ég sogaðist út í tónlistina eftir að Stuðmenn gerðu [kvikmyndina] Með allt á hreinu. Þá varð ég að velja hvort ég vildi vera í hljómsveit eða vinna frá níu til fimm. Ég valdi hljómsveitina og sé ekki eftir því,“ segir

hann þótt starfsöryggið hafi nú sjaldnast verið upp á marga fiska. „Öllum tónlistarmönnum er því ráðlagt að hætta ekki í dagvinnunni. Þeir eru gjarna spurðir þessarar sígildu spurningar; hvað þeir geri meðfram tónlistinni. Það þarf oft útsjónarsemi til að þjóna tónlistinni heill og óskiptur, því við erum á svo litlu markaðssvæði. Að bera saman danskan, belgískan og íslenska tónlistarmenn sem eru á svipuðum kalíber krefst þess að margfaldað sé með tuttugu. Markaðurinn er það miklu stærri og launin hærri,“ segir hann. „En þetta er ánægjulegt starf. Ráð mín til ungs tónlistarfólks er samt að hafa vaðið fyrir neðan sig.“

Kenndi Völu þrjú grip

En Valgeir er samt heillaður af tónlistarhæfileikum dóttur sinnar, enda lagði hann ákveðinn grunn að gítarleik hennar. „Hann kenndi mér þrjú grip,“ segir Vala og brosir. „Já,“ segir Valgeir. „Það er nú oft þannig að foreldrarnir eru ekki bestu kennararnir svo hún valdi sér annað kjörforeldri [í verkið]sem er internetið.“ Þau feðgin segja þó að það hafi ekki komið til af góðu að Vala pikkaði gítarleikinn upp af netinu. „Ég lá veik heima fyrir tæpum tveimur árum. Þá þurfti ég að finna mér eitthvað til dundurs, átti erfitt með lestur vegna sjóntruflana og hafði fengið mig sadda af kvikmyndaglápi. Ég eignaðist iPod í veikindunum og fyllti hann af tónlist sem ég hlustaði á út í eitt til margra mánaða. Mér datt þá í hug að byrja á að fikra mig áfram og læra á bassa sem var til heima, en sú löngun hvarf um leið og ég fékk gítarinn í hendur. Eftir þrjá daga var ég svo farin að semja tónlist,“ segir Vala. „Mig óraði ekki fyrir því að ég gæti samið lög. Ég hafði sem barn samið ljóð og þótti gaman að skapa en ég vissi ekki að ég gæti gert eitthvað í tónlist.“ Valgeir segir hraðnám dótturinnar í tónlistinni minna sig á það þegar Sigurður Bjóla [söngvari í Spilverki þjóðanna og um tíma

liðsmaður Stuðmanna] lærði gítarleik. „Hann byrjaði strax að búa til músík og fann upp sína hljóma að hluta til sjálfur. Þetta horfði ég einnig á hjá Völu. Það var stórkostleg upplifun, því hún kom strax með svo þroskuð og flott lög. Svo komu textarnir. Textar skáldanna eru nú ekki alltaf burðugir í byrjun en þeir voru miklu þroskaðri hjá Völu heldur en hefði mátt búast við.“

Var „sjálfsbitur“ í byrjun

Spurð hvort hún hafi strax haft sjálfstraust til að leyfa öðrum að heyra tónlist sína svarar hún að bragði. „Ég bjó mér til mitt eigið orð sem er sjálfsbiturð. Í því fólst að vera bara ofboðslega óörugg með allt sem ég gerði. Það er kannski ekki jafnmikið í dag, heldur meira þegar ég var að byrja. Ég kynntist fólki sem var mörg hundruðfalt betra en ég og jafnvel sprenglært á hljóðfæri. Þá var ég með efni sem ég vildi koma til skila, vissi ekki að ég kynni að syngja og var ofboðslega lítil í mér. Síðan þá hefur fólki tekist að hrinda mér út úr skel minni.“ Spurð hvort það hafi reynt meira á hana vegna þess hversu vel föður hefur gengið í tónlistinni segist hún ekki vita það. „Hann var alltaf almennilegur í gagnrýni sinni á mig. Hann sagði mér ef honum fannst eitthvað ekki gott og sagði þá „þetta er ágætt en samt ekki“. Síðan lét hann mig alltaf vita ef ég gerði eitthvað vel. Ég gat því treyst því að hann væri ekki að hæla mér þar sem hann væri pabbi minn. Þegar ég fékk hrós gat ég því tekið því innilega en ekki sem einhverju léttmeti.“ En hefur frægð hans hjálpað henni. „Við erum nú bara venjulegt fólk, þrátt fyrir ýmis popplög. Þannig er best að hafa það; að vera ekki að búa til leiktjöld utan um sjálfan sig, þó að maður sé að semja músík,“ segir Valgeir. Vala segir fólk stundum ímynda sér að þau búi við glimmer-heimilislíf. „Mér fannst þessar spurningar svo fáránlegar þegar ég var barn að ég skildi þær ekki. En tónlistarferill hans hefur ekkert verið til trafala.“

Með óútskýrð veikindi

Fyrir rúmum þremur árum veiktist Vala. Síðan hefur hún að mestu verið rúmliggjandi. Þau feðgin segja að enga haldfasta greiningu liggi enn fyrir. „Einkennin eru hálf ógreinanleg og aðeins hægt að styðjast við getgátur lækna hvað hrjáir mig,“ segir hún. „Þau lýsa sér sem líkamlegur doði og jafnvel svona lömunartilfinning. Raunveruleika-

skynjun mín er svolítið brengluð og sjónin hefur svolítið verið að leika á mig,“ segir hún. „Þetta hrjáir mig minna en það gerði. Ég var lengi vel heima. Fór ekkert, fór ekkert út og ekki í skólann en lærði heima. Síðan fékk ég aðstoð hjá yndislegum lækni sem gerði mér kleift að fara út úr húsi. Ég verð þó oft þreytt og get ekki gert alla hluti sem aðrir geta gert.“ Valgeir slær á létta strengi. „Já, þetta er svona uppskrift að góðum listamanni sem þjáist og túlkar sig í listinni. En það væri gaman að geta gert það án þess að lifa mýtuna um listamanninn sem þarf að þjást. Það er búið að skjóta þessa goðsögn svo oft í kaf.“

Í hljómsveit sem hætti

Vala hefur mest spilað fyrir þrjátíu til fjörutíu manns með hljómsveit sinni Hyrrrokin, meðal annars á síðustu Airwaves-hátíðinni. „Já, hljómsveitin leystist upp vegna anna hljómsveitarmeðlima.“ Vala er nú ein á báti, en þó ekki alein, því hún og Valgeir hafa rætt um það óformlega að taka upp efnið hennar Völu. „Það er jú takmarkið að koma efninu sínu í loftið og leyfa því að fljúga,“ segir Valgeir. „Það er hins vegar ekki gert með annarri hendi og hún er jú að fara að taka stúdentspróf í Menntaskólanum í Reykjavík.“ En þrátt fyrir að námið sé enn í forgangi og verði hugsanlega einnig gert að öryggisventli framtíðarinnar gæti draumur Völu um farsælan tónlistarferil hafist á næstunni, því hana klæjar í fingurna og langar að spila í Eldborgarsal Hörpu þann 22. janúar í tilefni sextugsafmælisins. „Já, það yrði góð afmælisgjöf,“ segir Valgeir kankvís og að mikið ævintýri sé að spila í góðu húsi. „Það er einstakt.“ En rétt eins og Valgeir er hrifinn af tónlist Völu er Vala hrifin af hans, sérstaklega Spilverki þjóðanna, sem hún uppgötvaði á unglingsaldri. „Ég skynja pabba sem tvo menn. Annars vegar tónlistarmanninn og hins vegar sem pabba minn. Það er fyndið að vera aðdáandi pabba síns,“ segir hún og hlær en hann slær botninn. „Já, þetta er frábært. Algerlega. Þessi tónlistarheimur er svolítið sér á báti. Ég hlakka til að sjá hvernig Vala þróar tónlistina áfram og ég á ekki von á öðru ég verði öflugur aðdáandi á meðan mér endist líf og aldur.“ Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir gag@frettatiminn.is

Nýtt fyrir konur og karla, CLUB FIT - VIP 6-vikna námskeið

KOMDU ÞÉR Í TOPPFORM 45 mínútur 3x í viku Þjálfun á hlaupabrettum og lyftingar með lóðum. Hraði og þyngdir sem henta hverjum og einum. Æfingar og hörku keyrsla undir handleiðslu þjálfara sem leiðbeinir og hvetur áfram. Þrumu stemning! Hámarks fitubrennsla, aukin grunnbrennsla og betra þol. Allar nánari upplýsingar um verð og tímasetningar á www.hreyfing.is

Innifalið: • Þjálfun og mataræði tekið í gegn • Club Fit æfingakerfið sem miðar að því að „ögra“ líkamanum að komast út úr stöðnun og tryggja að þú komist í þitt allra besta form • Ótakmarkaður aðgangur að tækjasal og opnum tímum • Aðgangur að glæsilegri útiaðstöðu – jarðsjávarpotti og gufuböðum • Hvatning, fróðleikur og uppskriftir á lokuðu heimasvæði • Sérstakar mataræðisráðleggingar um hvernig þú getur gert skynsamlegar breytingar án þess að finna fyrir svengd og náð markmiðum þínum örugglega

Pantaðu frían prufutíma á www.hreyfing.is

• Mælinga, þol-, styrktar- og fitumælingar fyrir og eftir

viðtal

Helgin 20.-22. janúar 2012

Fór út sem skiptinemi og lenti í byltingu Jóhannesi Bjarka Urbancic Tómassyni fannst Túnis framandi og spennandi land og ákvað því að fara þangað sem skiptinemi í fyrra. Hann var búinn að vera í landinu í sex mánuði þegar þar braust út blóðug bylting. Arabíska vorið var brostið á.

Anna Kristine ritstjorn@frettatiminn.is

hreinlega ekki neitt. Það var ekki mikið um að vera í þessum bæ og þar voru öll hús í niðurníðslu nema eitt, húsið hans Ben Ali, mjög fallegt hús sem ríkið á og það var allt fagurlega skreytt með borðum og myndum af „forsetanum“ Ben Ali.“

egar kúlurnar úr vélbyssunni byrja að steypast yfir íbúa götunnar hleypur Jóhannes Bjarki Urbancic Tómasson í skjól. Nema hvað hann finnur ekkert skjól nema einn málmstaur, þaðan sem að sjálfsögðu sést ágætlega í þennan sextán ára Íslending. En hann er heppinn og kúlurnar hitta hann ekki. Það er uppreisn í Túnis og Jóhannes hefur ákveðið að fara út um nóttina og fylgjast með skotbardaga almennings gegn Þjóðaröryggisgæslunni... Jóhannes Bjarki segist svo sem ekki hafa verið haldinn neinni sérstakri útþrá þegar hann tók ákvörðun um að gerast skiptinemi í Túnis árið 2010, þá 16 ára: „Það var tilviljun að ég kynnti mér AFSsamtökin og fann að þetta var eitthvað sem mig langaði að gera. Það voru endalausir möguleikar með til hvaða lands maður gat óskað sér að fara. Ég valdi Túnis, þar sem mér fannst landið framandi og spennandi og þar eru töluð tvö tungumál, franska og arabíska. Mér fannst þetta hljóta vera þannig að þarna myndi ég slá tvær flugur í einu höggi – ef ekki fleiri, læra tvö tungumál og læra inn á ólíka siði og venjur.“

Stekkur umhugsunarlaust út í djúpu laugina

Allt skítugt og rusli fleygt þar sem hægt er „Þegar ég kom út til Túnis var í raun ekkert sem ég varð hissa á. Þetta er bara eins og maður hefur séð í bíomyndum, allt í sandi og leirhúsum plantað hér og þar. Þarna er ótrúlega þéttbýlt, fleiri milljónir sem búa á sama fletinum. Hverfið sem ég bjó í var aðeins stærra en Reykjavík en þar bjuggu milljónir. Í Túnis er allt skítugt, enda í miðri eyðimörk. Fólk hendir rusli hvert sem er og það voru ófáir hundar og kettir sem bjuggu í næstu götu við okkur, því þar átti að byggja, en ekkert hafði orðið af framkvæmdum svo fólk henti bara ruslinu sínu þangað. Samfélagið þarna er í engu líkt því sem við þekkjum hér. Ég man ekki eftir að hafa séð ruslabíl í Túnis þá níu mánuði sem ég dvaldi þar. Flestallir töluðu arabísku en þarna er töluð mállýska sem heitir tunisí, og hún er örlítið frábrugðin hinni klassísku arabísku. En ef ég talaði hægt og skýrt gátu flestir skilið mig. Fyrir utan þessa mállýsku töluðu flestir klassíska arabísku, en franska var töluð í skólanum. Allir opinberir pappírar eru á frönsku, þarna eru gefin út dagblöð á frönsku og það er alveg eðlilegt að ganga úti á götu og heyra fólk tala saman á frönsku. Ein frænkan sem bjó á heimilinu talaði bara arabísku. Hún skildi mig aldrei, sama hvað ég reyndi að segja, því ég blandaði alltaf saman tungumálunum.“

Ellefu manns á heimilinu

„Aðbúnaðurinn á heimilinu sem ég bjó á var mjög góður á Túnis mælikvarða. Við bjuggum þar átta til ellefu manns saman í íbúð sem var kannski svona 60-70 fermetrar. Fjölskyldubönd í Túnis eru mjög sterk. Þarna bjó ég, tvær bræður; Achref 24 ára og Muhammed 21 árs. Svo voru þarna mamma, frönskukennari og pabbi, arabískukennari. Það var því oft gaman við matarborðið þegar mamma kenndi mér orðin á arabísku og pabbi á frönsku. Svo bjó þarna einn frændi, sem var í verkfræðinámi en flúði til Kanada þegar uppreisnin var gerð og vinnur nú þar á bílaverkstæði. Á heimilinu bjuggu líka tvær frænkur, önnur var eldgömul og sá um að elda allan mat og hin þvoði þvotta og slíkt. Það er annað viðhorf þarna gagnvart konum en hér og varð uppi fótur og fit þegar ég bauðst til að hjálpa til við heimilisstörfin. Systirin á heimilinu var farin til starfa í Bandaríkjunum svo ég fékk herbergið hennar. Fjölskyldan sem ég bjó hjá var frá vesturhluta Túnis, bæ sem heitir Le Sers, og þaðan komu frænkur og frændur sem áttu erindi til höfuðborgarinnar og þá var auðvitað búið hjá okkur. Ég fór með fjölskyldunni að skoða þennan bæ. Hann er uppi í fjöllum og við fórum um miðjan vetur. Það var ískalt þarna á nóttunni en sjóðandi heitt á daginn, bæði úti og inni og þarna var

Jóhannes Bjarki Túníski fósturfaðir hans hrækti á sjónvarpið þegar einræðisherra landsins birtist á skjánum. Ljósmynd/Hari

Jú, jú, blessuð vertu, það voru allir skólafélagarnir að reyna að gera mig að múslima.

Jóhannes svarar án umhugsunar spurningunni um hvort hann telji sig mikinn ævintýramann? „Já, ég myndi segja að ég sé ævintýramaður. Ég er mikið fyrir að stökkva í djúpu laugina án þess að hugsa mig um. Ég hef aldrei á ævinni kippt mér upp við neitt og það kom sér vel þegar ég kom út. Þar upplifði ég hluti sem ég hafði bara séð í kvikmyndum og maður varð bara að aðlaga sig því sem þarna var að gerast. Ég lenti í því að taka mynd af lögreglumanni þar sem ég vissi ekki að slíkt er algjörlega bannað. Ég hefði getað endað í fangelsi eða horfið sporlaust. Allt sem flokkast undir pólitískan áróður er að sjálfsögðu algjörlega bannað. Þegar pabbi í Túnis var í háskólanámi var hann í pólitískri ungliðahreyfingu og var sendur í útlegð til Frakklands. Alltaf þegar kom ávarp frá forsetanum – eða öllu heldur einræðisherranum – í sjónvarpinu varð fósturpabbi minn öskureiður, sótbölvaði og þegar einræðisherrann var hrakinn frá völdum hrækti hann á sjónvarpsskjáinn. Þarna voru tilfinningarnar sko ekki faldar.“ Hér á landi tíðkast það að skólafélagar verða vinir, fara saman á kaffihús, leikhús og fleira, en því er ekki að heilsa í Túnis: „Það eina sem kom mér kannski á óvart var að bekkjarfélagar mínir og skólafélagar voru bara nákvæmlega það. Það var svolítið hamlandi við skólann að kennarinn kenndi á frönsku og svo talaði ég við sessunaut minn á arabísku Það var engin vinátta eftir skóla og við hittumst eiginlega aldrei utan hans. Einstaka sinnum fór ég með þeim á kaffihús, enda var það það eina sem hægt var að gera í þeim bæjarhluta sem ég bjó í. Höfuðborginni Túnis má í raun skipta í fjóra hluta: Miðborgina, þar sem ferðamenn dvelja og þar sem eru glæsihótel, veitingahús, leikhús, kvikmyndahús og verslanir og svo hin hverfin þrjú þar sem langflestir íbúar Túnisborgar búa við fátæktarmörk eða undir þeim. Hverfið sem ég bjó í heitir Ariana. Að fara þaðan inn í miðborgina var eins og að stíga á svið, svo tók ég strætó heim í skítinn. Þetta er eins og svart og hvítt. Íslendingar sem fara til dæmis til Marmaris í Tyrklandi eru ekkert að sjá það sama og ef þeir færu til Ismir.“

Skólahús að hruni komið og þykkir bekkir hrundu

Kúskúsréttur með grænmeti og öðru góðgæti. Jóhannes var ánægður með matinn í Túnis.

Frá mótmælum í Túnis. Ljósmynd/Nordicphotos Getty-Images.

„Við vorum í skóla sex daga vikunnar og byggingin sú var ekkert grín. Hún var að hrynja, harðir bekkir duttu í sundur og það rigndi inn um gluggana. En þetta var bara það sem ég hafði reiknað með og það kom mér ekkert á óvart. Ég bjóst ekki við neinni höll. Þegar ég kom og var spurður hvað ég vildi borða og slíkt sagðist ég bara vilja borða það sama og þau og verða einn af fjölskyldunni. Ég fylgdist vel með daglegu lífi fjölskyldunnar á allan hátt. Það gerðist örsjaldan að það var ekkert vatn á heimilinu og við liðum aldrei fyrir matarskort, nema þegar uppreisnin var gerð. Kjöt er sárasjaldan borðað í Túnis nema á lambakjötshátíðinni miklu og matarvenjur á heimilinu voru þannig að risastór pottur var fylltur af sósum og stöppum, sem allir fengu sér að borða af. Yfirleitt var mikill afgangur og þá var ekki eldaður nýr matur fyrr en potturinn var orðinn tómur. Við borðuðum því stundum kous-kous í heila viku, stöppu í aðra og svo framvegis. Mér fannst maturinn í Túnis reyndar mjög góður.“ En hvernig var fyrir kristinn 16 ára ungling að koma þarna. Voru ekki allir að reyna að snúa þér í trúarbrögðum? „Jú, jú, blessuð vertu, það voru allir skólafélagarnir að reyna að gera mig að múslima. Ég sat bara og brosti, kinkaði kolli og lærði heilmikið. Það var þroskandi að upplifa hvað maður lærði frá degi til dags, tungumál, siði og annað slíkt og geta svo tekið með sér heim það sem hentaði manni.“

Framhald á næstu opnu

Uppreisn Jóhannes hafði dvalið í Túnis í hálft ár þegar almenningur ákvað að rísa upp gegn einræðisherranum, Ben Ali, sem hafði verið við völd í 23 ár og bar ábyrgð á dauða tugum manna. „Uppreisnin í Túnis hófst löngu áður en vestrænir fjölmiðlar sögðu frá henni,“ segir Jóhannes „Hún hófst í byrjun desember 2010 og henni lauk ekki fyrr en í endaðan janúar, eða í byrjun febrúar. Nýr forseti tók við 16. janúar en flestir voru á móti honum. Það var eins og fáir hérna heima vissu af uppreisninni fyrr en hún hafði staðið í nokkrar vikur. Ég varð þess var þannig að þá fór ég allt í einu að fá tölvupósta og skrif á Facebook hvort það væri ekki allt í lagi með mig? Sá sem hratt þessari uppreisn af stað var maður frá vesturhluta Túnis, nálægt La Sers, heimabæ fósturfjölskyldunnar minnar. Hann var með háskólamenntun í arabískum fræðum, fékk hvergi vinnu og gerðist grænmetissali. Svo mætti lögreglan og tók af honum básinn þar sem hann hafði víst ekki tilskilin leyfi til að selja grænmeti og mér var sagt að hann hefði verið laminn í klessu og grænmetinu hent um allt. Hann brást svo illa við að hann fór fyrir framan ráðhúsið og kveikti í sér. Það varð auðvitað allt brjálað, fólk í næstu bæjum tók undir og svo koll af kolli. Ráðist var inn í ráðhúsið og það brennt til kaldra kola og eftir því sem reiðin stigmagnaðist – því fleiri skemmdir voru unnar á húsum í eigu Ben Ali, en það voru flestar matvöruverslanir landsins, símstöðvar og annað sem fólk þurfti nauðsynlega að hafa. Það var ekki fyrr búið að kveikja í og rústa þessum byggingum að fólk fór að hugsa: „Hvað eigum við nú að borða og hvernig getum við hringt?“ Öllu sem mögulega var hægt að stela – því var stolið, lögreglustöðvar voru orðnar rústir einar svo fólk fór í rólegheitum að rupla og ræna, enda enginn til að hafa eftirlit með því. Matarskorturinn var svo mikill að fólk beið yfirleitt í kílómetra langri röð eftir brauðstykki. Það sem bjargaði kannski minni fjölskyldu var það að í garðinum við húsið i Le Sers var appelsínutré og við nærðumst á þeim lengi vel. Ég tók myndband af lögreglustöð og náði um 200 myndum sem hefðu sómt sér vel sem forsíðumyndir. Nema að ég gerði þau mistök að mynda brennandi matvörubúð og þá kom að mér ribbaldi og spurði hvort hann hefði lent inni á myndinni. Svo var ekki, en hann treysti því ekki og tók af mér myndavélina. Þetta var bara ný reynsla fyrir mig svona eftir á að hyggja.“

Launagreiðendur athugið:

Greiðslur í séreignarsjóði Launagreiðendur sem annast skil á iðgjöldum launþega samkvæmt samningum um viðbótartryggingavernd og séreignarsparnað skulu á árunum 2012, 2013 og 2014 draga að hámarki 2% af iðgjaldsstofni, nema launþegi óski sérstaklega eftir að hlutfall iðgjalds verði hærra. Vakin er athygli á því að rétt er að hafa samráð við launþega ef hann greiðir í fleiri en einn séreignarsjóð.

Nánari upplýsingar á www.rsk.is

viðtal

Í skotbardaga

að Túnis væri mest ritskoðaða land í heimi á eftir Kína og ég held bara að ég trúi því eftir þessa reynslu.“

Kvatt með litlum fyrirvara

„Bráðabirgðastjórn tók við í landinu og herinn hætti að vera hlutlaus og fór gegn Ben Ali og þannig náðist árangur. Herinn tók yfir flugvellina og þá var hringt í mig og mér sagt að ég ætti að fara heim næsta dag. Þau boð komu frá AFS á Íslandi, en ekki höfuðstöðvum AFS. Það voru þó allir skiptinemar farnir heim án skipunar, nema ég og ein belgísk stelpa. Það var mjög skrýtið að kveðja, fá engan fyrirvara til að kveðja almennilega þessa góðu fjölskyldu sem ég hafði búið hjá. Þegar ég kom heim til Íslands var ég spurður hvort ég vildi fara í annað land, sem ég vildi að sjálfsögðu. Ég spurði hvort ég gæti farið til Egyptalands þar sem er töluð arabíska, en því var synjað. Mér var svo boðin dvöl á Ítalíu, rétt fyrir ofan bæinn Piacenza. Það voru viðbrigði get ég sagt þér! Þar bjó ég hjá öldruðum bónda og konu hans sem ræktuðu vínvið og bjuggu til vín. Þar bjó ég með mömmu Michelu og ítalska pabba Giuseppe í algjörri kyrrð. Bara fuglasöngur og kyrrð. Þau áttu dóttur sem var í háskólanámi í Genúa og kom heim um helgar. Ég tók rútuna í skólann á hverjum morgni niður til Piacenza og þá lærði ég ítölsku, lærði að elda ítalska rétti og núna borða ég eiginlega bara kous kous frá Túnis og pasta frá Ítalíu. Þótt ég hafi lært að búa til vín, vantar réttu vínberin hér.“ Spurningunni um hvort það hafi ekki bara verið fínt að fá að dvelja í tveimur löndum svarar hann: „Bæði já og nei. Það var fúlt að þurfa að fara frá landi þar sem ég var farinn að læra tungumálið en svo bætti ítölskunámið mér þetta upp. Mamma og pabbi voru með skiptinema frá Ítalíu heima hjá okkur meðan ég var úti. Laura, skiptineminn, kom svo til okkar um jól og áramót og þá gat ég talað við hana á ítölsku sem mér fannst virkilega gaman. Það er kannski svolítið fyndið að þegar ég var að velja mér land í upphafi var

Jóhannes Bjarki ásamt yngri bræðrum sínum, foreldrum, Tómasi og Ástu Melittu og ítlaska skiptinemanum Lauru. Ljósmynd/Hari

Létu herbergi Jóhannesar ekki standa autt Það getur örugglega hvert foreldri séð sig fyrir sér vitandi af 16 ára unglingnum sínum í landi þar sem uppreisn geisar. Ásta Melitta Urbancic, móðir Jóhannesar, segir hlutina hafa gerst svo hratt í Túnis og auðvitað hafi þau orðið óróleg þegar öllum flugvöllum þar var lokað. „Jóhannes vildi auðvitað helst vera lengur, en öllum skólum var lokað og AFS hvatti skiptinema til að snúa heim. Ástandið var ótryggt og matur var af skornum skammti. Hins vegar höfðum við fyllilega stutt við bakið á honum að fara þessa ferð. Eftir heimkomuna var ekki að neinu að hverfa fyrir Jóhannes, hann er í bekkjarkerfisskóla og enga vinnu var að fá. Því þótti okkur eðlilegt að hann langaði að ljúka skiptinemaári sínu og hann hélt til Ítalíu. Í sumar ætlar dóttir okkar að fara sem skiptinemi til Spán-

ENNEMM / SÍA / NM49420

Uppreisnin var ekki svo róleg að óhætt væri fyrir Jóhannes að vera úti á nóttunni, enda var útgöngubann bæði á kvöldin og næturnar. „Maður gat verið í eins mikilli hættu og maður þorði út í. Það voru nokkrar vikur sem skotbardagar geisuðu á götum úti, herflugvélar fóru yfir og í rauninni mátti bara fara út frá hádegi fram til klukkan þrjú og reyna að afla matar. Sjálfur lenti ég í tveimur skotárásum. Á nóttunni fóru allir vopnfærir menn út á götu að verja sitt svæði ef ræningja og ribbalda skyldi bera að og ég fór einu sinni með þeim. Herinn var þá hlutlaus og mátti ekki bera vopn, þannig að það var þjóðaröryggisgæslan ein sem mátti vopnast. Þjóðaröryggisgæslan voru vondu karlarnir, þeir smygluðu inn vopnum, en almenningur vopnaðist því sem þeir áttu, skóflum og hrífum og ég sá einn mann með sverð. Eina nóttina kom brynvarinn lögreglubíll inn götuna og byrjaði að skjóta af vélbyssu og þeir skutu á allt og alla. Við stukkum allir í skjól og ég fór á bak við málmstaur sem náttúrlega skýldi mér ekki alveg. Einn maður fékk skot í fótinn, en önnur slys urðu ekki svo ég viti til. Mamma og pabbi voru auðvitað áhyggjufull og spurðu hvort ég vildi ekki koma heim, en það vildi ég ekki. Mér fannst upplifun að vera þarna. Alþjóðasamtök AFS gátu kallað okkur skiptinemana heim en gerðu ekki. Kannski vegna þess að frá Túnis var enginn fréttaflutningur til útlanda um að búið væri að steypa þessum ráðandi einræðisherra af stóli og uppreisn ríkti í landinu? Þegar Ben Ali flúði land urðu mikil fagnaðarlæti úti á götum, fólk þusti út og fagnaði. Ben Ali fór til Sviss og Frakklands, hlaðinn gulli, en þau lönd neituðu að taka við honum, svo hann endaði í Sádí Arabíu þar sem hann er í útlegð og hefur ekki verið viðstaddur dómsuppkvaðningar yfir sér og konu sinni um langa fangelsisvist. Í þessari uppreisn og öllu því sem fylgdi henni er svolítið skrýtið til þess að hugsa að það varð ekki rafmagnslaust, en hins vegar var Internetinu, Facebook og Youtube, lokað. Muhammed, yngri bróðir minn, sagði mér

Helgin 20.-22. janúar 2012

ar og von bráðar fer elsti sonurinn til Bólivíu í sjálfboðastarf. Sá yngsti er bara 11 ára, svo það verður svolítil bið á að hann langi einan til útlanda. Kostina við að verða skiptinemi tel ég tvímælalaust þá að unglingarnir læra að standa á eigin fótum í umhverfi sem þau þekkja ekki. Þau kynnast lífinu í öðru landi og sjá það land og heimaland sitt öðrum augum. Að sama skapi lærir maður mikið af því að taka skiptinema inn á heimilið eins og við gerðum með því að fá Lauru, ítalska skiptinemann okkar. Okkur fannst við verða að gera það sama fyrir erlendan skiptinema og ókunn fjölskylda í öðru landi gerði fyrir son okkar. Þannig lærðum við líka að skilja betur hvað sonur okkar var að ganga í gegnum og söknuðum hans líklega minna en ef herbergið hans hefði staðið autt.“

Fleiri v Nýtt!

Nú fylgja fjórar erlendar stöðvar

Sjónvarpið beint eða með klukkutíma seinkun Um leið og þú tengist Sjónvarpi Símans geturðu horft á opnu, íslensku stöðvarnar og færð fjórar erlendar stöðvar að auki. Á Plús-stöðvunum geturðu séð útsendinguna með klukkutíma seinkun.

siminn.is Greidd eru mánaðargjöld skv. verðskrá. Nánar á siminn.is

Helgin 20.-22. janúar 2012

Ítalía í boði en ég hugsaði: „Er það nokkuð nógu framandi? Nei.“ Svo þegar maður kemur á staðinn er þetta svoleiðis allt öðruvísi en ég hafði búist við. Ég var alltaf suðandi í mömmunni á heimilinu að fá að læra að búa til mat af henni en hún svaraði iðulega: „Æ, ég er svo þreytt, ég verð að leggja mig.“ Engu að síður kenndi hún mér heilmargt og ég lærði að gera almennilegt pasta.“

Lítill heimur

„Skólarnir í Túnis og á Ítalíu voru báðir mjög strangir, en á Ítalíu var það öðruvísi að því leyti að það var betri andi milli bekkjarfélaganna og við hittumst oft eftir skóla. Ég komst fljótlega að því að stelpa sem ég hafði kynnst í Túnis var frá Piacenza, var komin heim en farin annað í nám. Svo mæti ég á svæðið, hitti marga vini hennar og sagði fullt af sögum af henni! Svo fór ég til Íslands, og þá kom hún til Ítalíu og hefur getað sagt þeim sögur af mér. Það er mjög gaman að kynnast öllum skiptinemunum á Ítalíu; ég held þeir séu um eitt þúsund, alls staðar að úr heiminum. Nú er ég orðinn of gamall til að fara á vegum AFS, en áður en ég finn mér fleiri ævintýri að upplifa ætla ég fyrst að ná latínuprófinu í vor. Þegar ég hef lokið stúdentsprófi sé ég til með hvað gerist. Kannski verð ég bara geimkúreki eins og mig langaði þegar ég var lítill? Ég sé kosti og galla við það að mér skuli finnast allt skemmtilegt. Ég sé alveg fyrir mér að ég gæti farið í tungumálanám og verið túlkur í Abu Dabi, gamall draumur um að verða flugmaður er alls ekki horfinn, ég hef áhuga á stjörnufræði, ég spilaði borðtennis í fjölda ára

og gæti orðið borðtenniskennari. Framtíðin er algjörlega óskrifað blað. Ég veit ekki einu sinni hvað ég ætla að fá mér í kvöldmat.“

HÁMARKS ÁRANGUR Grunnpakkinn frá NOW inniheldur þau lykil næringarefni sem flestir fá ekki nóg af, jafnvel þó þeir neyti fjölbreyttrar fæðu.

Kostir og gallar við að verða skiptinemi

En hverjir eru helstu kostir þess að gerast skiptinemi? „Það er ekki fyrir alla að gerast skiptinemar. Unglingar verða að vera sterkir og geta staðið á eigin fótum, þetta er ekki eins og að fara á sólarströnd, fara í vatnsrennibrautina og verða sólbrúnn. Þetta er erfitt og þetta er vinna og ef það er ekki áhugi og vilji fyrir hendi þá er þetta til einskis. Maður kemur í ókunnugt land þar sem maður talar ekki málið, flytur inn á heimili hjá fjölskyldu og oftast tekst að ná góðu sambandi við alla fjölskyldumeðlimi. Ég lít svo á að nú eigi ég þrjár fjölskyldur: Mína íslensku, aðra í Túnis og þá þriðju á Ítalíu. Það að vera skiptinemi er ekki bara að fara út og læra tungumál. Ég myndi segja að ég gæti fundið fyrir ákveðinni þjóðerniskennd í Túnis og á Ítalíu alveg eins og hér heima. Ég hlæ að Berlusconi eins og restin af Ítölunum – það er kannski smá ítölsk þjóðerniskennd er það ekki? Ævintýraþráin segir mér að fara til útlanda að vinna í sumar. En það er ein góð speki á bak við það að gerast skiptinemi: Það skiptir ekki endilega máli hvaða land fólk velur. Þetta er ómetanleg upplifun og ógleymanleg lífsreynsla sem ég mun búa að alla ævi. Ég veit hins vegar ekki hvort það er alveg nógu góð lífsspeki sem ég lifi eftir, en ég geri það nú samt: Ég hugsa mig aldrei tvisvar um áður en ég framkvæmi. Sú speki hefur dugað mér vel hingað til,“

„Ég vel NOW vegna þess að þær eru framleiddar og prófaðar samkvæmt ströngustu gæðastöðlum og innihalda ekki vafasöm aukog fyllingarefni sem geta dregið úr árangri. Ég set markið hátt, þess vegna vel ég NOW.“ Ragna Ingólfs, landsliðskona í badminton og ólympíufari.

Grunnpakki NOW

Gæði • Hreinleiki • Virkni

valkostir í Sjónvarpi Símans Nettenging hjá Símanum gefur þér möguleika á Sjónvarpi Símans og fjölbreyttu úrvali sjónvarps- og afþreyingarefnis.

Nýtt! Háskerpuútsending á 0 kr.

er opin án endurgjalds til kynningar

Frelsi til að horfa þegar þér hentar

Bestu lögin skapa stemninguna

Nú geta viðskiptavinir Símans leigt myndir

Með smelli á VOD takkann opnarðu

Ef þú smellir á MENU takkann og velur

og séð útsendingar í háskerpu. Ef tengingin

SkjáBíó með yfir 4000 titlum, bíómyndum,

útvarp opnast Bestu lögin, sérsniðnar

þín ber HD-útsendingar geturðu virkjað

þáttum, barnamyndum og efni á 0 kr. Í

tónlistarrásir fyrir öll möguleg tilefni.

aðganginn á þjónustuvefnum og séð

SkjáFrelsi, Stöð 2 Frelsi og RÚV Frelsi

Þar eru líka allar íslensku útvarps-

Sjónvarp Símans í allri sinni dýrð.

sérðu nýjustu þættina og fréttirnar þegar

stöðvarnar og tugir erlendra.

þér hentar.

viðtal

Helgin 20.-22. janúar 2012

Vill hafa áhrif

Það kom mörgum á óvart þegar Guðríður Arnardóttir ákvað að fara í stjórnmál en þá hafði hún starfað sem eðlisfræðikennari við Fjölbrautaskólann í Garðabæ um árabil. Hún er þriggja barna móðir og segist einfaldlega hafa viljað hafa áhrif á samfélagið í kringum sig þegar hún er spurð hvers vegna hún fór út í pólitík? Sölvi Tryggvason settist niður með Guðríði og yfirheyrði hana um atburði síðustu daga. Ljósmynd/Hari

Guðríður Arnardóttir „Það er ákveðin hræðsla við að vera ekki á móti öllu ef þú ert í minnihluta.“ Ljósmynd/Hari

ti var hríð og vindur þegar ég fór til að hitta Guðríði Arnardóttur, oddvita Samfylk ingarinnar í Kópavogi. Veðrið þennan dag endurspeglaði vel það sem gengið hefur á í stjórnmálum bæjar ins undanfarna daga. Sannkölluð stórhríð, eftir að bæjarstjóranum Guðrúnu Pálsdóttur var sagt upp störfum. Hjálmar Hjálmarsson, oddviti Næst besta flokksins, sleit samstarf inu við meirihlutann í kjölfarið og framhaldið í stjórnmálum bæjarins einkennist af óvissu. Öll spjót hafa staðið á Guðríði, enda var það hún sem tilkynnti Guðrúnu að starfa hennar væri ekki lengur óskað. Hvers vegna tókuð þið þá ákvörðun að tilkynna Guðrúnu Pálsdóttur að starfa hennar væri ekki óskað lengur? „Eins og við höfum þegar gefið upp, þá reyndist það henni talsverð fyrirstaða að hafa þennan langa starfsaldur hjá bænum. Okkur þótti því einsýnt að erfiðlega myndi ganga fyrir hana að ná tökum á verkefninu. Hlut verk hennar sem bæjarstjóri er grundvallað á allt öðrum forsendum en starf hennar sem embættismaður hjá bænum.“ Hvernig þá? „Ég vil ekki tilgreina þetta nánar í smáat riðum. En þetta er erfið staða og viðkvæm.“ Var hún of náin fólki sem hún þurfti að taka ákvarðanir um? „Í sumum tilfellum, já.“ Taldir þú þig vera með meirihlutann á bak við þig þegar þú tilkynntir henni þetta? „Ég taldi mig hafa fullt umboð já. Meiri hlutinn hittist á fimmtudegi og það var sam staða um það að bæjarstjóri léti af störfum. Mér var falið það verkefni að fara á fund Guð rúnar Pálsdóttur. Eðlilega fór ég ein, það var auðvitað ekki hægt að allir sex bæjarfulltrúar meirihlutans færu á þennan fyrsta fund. Þar fórum við yfir málið og svo auðvitað með hvaða hætti hennar starfslokum yrði háttað. Þar kom skýrt fram vilji okkar að brotthvarf hennar yrði unnið í samkomulagi við hana. En það er meðal annars gert ráð fyrir því í ráðningarsamningi hennar að hún geti snúið til sinna fyrri starfa hjá bænum eins og hún hefði væntanlega gert í lok kjörtímabilsins.“ Hvernig brást hún við? Kom þetta henni á óvart? „Að sjálfsögðu, en þetta var trúnaðarsam tal, þannig að ég greini ekki frá því í smá atriðum.“ Var full samstaða innan meirihlutans um að þú værir að fara að segja henni upp störfum þegar þú hittir hana? „Ég taldi svo vera. Það var samstaða um ákvörðunina, eins og Hjálmar hefur sjálfur staðfest. Eftir fund minn með Guðrúnu hringdi ég í alla í meirihlutanum, en ég náði

ekki í Hjálmar. Við náðum ekki saman í síma fyrr en klukkan sjö á laugardeginum. Þá sagði hann mér það að hann hefði ekki skilið það sem svo að það hefði átt að tilkynna henni þetta strax.“ Það er semsagt eingöngu það sem hann er ósáttur við? „Já, svo virðist vera, honum fannst atburða rásin of hröð, en þá spyr ég á móti, hvernig átti að standa að þessu? Það er búið að taka ákvörðunina og þá varð auðvitað að upplýsa Guðrúnu um það sem fyrst, því að eins og kom í ljós var greinilega leki einhvers staðar og ef hún hefði ekki fengið að heyra þetta á föstudeginum hefði hún heyrt um þetta í fjöl miðlum. Það hefði verið hræðilegt.“ En er þetta raunveruleg skýring þess að Hjálmar gengur út úr meirihlutasamstarfinu? Var ekki eitthvað annað búið að ganga á, eða hann ósáttur við áform um hver ætti að taka við? „Við í meirihlutanum funduðum á mánu daginn og þá tókum við ákvörðun um það að finna bæjarstjóra utan okkar raða og verkefni okkar eftir þann fund var að búa til lista yfir þá sem kæmu til greina, þannig að það var alveg ljóst hvernig framhaldinu yrði háttað.“ Var framkvæmdaleysi í gangi hjá bæjarstjóranum? „Ég hef kosið að ræða ekki störf bæjar stjóra fyrir utan þá yfirlýsingu sem við sendum frá okkur.“ Hafði hún ekki taumhald á sviðsstjórum? „Ég er ekki tilbúin að tjá mig frekar um hennar störf að öðru leyti en því að það reyndist henni fyrirstaða að hafa unnið svo lengi hjá bænum. En það var mín skoðun að það yrði að segja henni þetta strax, því að eins og kom síðan í ljós geta hlutir lekið í fjöl miðla.“

Meint valdagræðgi Snýst óánægjan ekki bara um ósætti um hver tæki við sem bæjarstjóri? „Ef að þetta snerist um mína meintu valda græðgi, þá hefði örugglega verið hægt að búa þannig um hnútana að ég yrði bæjarstjóri vorið 2010. Ég fullyrði að þetta snerist aldrei um það og ég hef einlæglega stutt Guðrúnu í hennar störfum.“ Hverju svarar þú því þá að Hjálmar Hjálmarsson segi: „Allir vita að Guðríður vill bæjarstjórastólinn“? „Það lá alveg fyrir í aðdraganda bæjar stjórnakosninganna 2010 að ég væri bæjar stjóraefni Samfylkingarinnar. Við tefldum fram okkar oddvita sem bæjarstjóraefni alveg eins og Sjálfstæðisflokkurinn teflir sínum oddvita fram sem bæjarstjóra. Það er auð vitað ekkert óeðlilegt að pólitísk forysta liggi hjá stærsta flokknum. En það hver er bæjar

stjóri hefur aldrei verið frágangssök af minni hálfu og það reyndist mér ekkert erfitt að gefa eftir bæjarstjórastólinn.Fyrir mér snýst þetta um að hafa áhrif og koma stefnumálum okkar til framkvæmda. Ég hef verið afar sátt í þessum meirihluta og með mína stöðu sem formaður bæjarráðs og fyrirliði þessa hóps.“ En eruð þið ekki hrædd um að þetta líti út fyrir hinn venjulega mann eins og valdabárátta pólitíkusa? „Jú, jú, það er bara svoleiðis. Umfjöllun eins og þessi lítur alltaf illa út. Þegar fjöl miðlaumræðan fór af stað um helgina, tók hún á okkur öll og það er ekkert skrýtið að fólk líti á þetta sem baráttu um völd, en það er bara ekki þannig. Það má hins vegar ekki gleyma því að stjórnmál snúast um að hafa áhrif og inni í þessu meirihlutasamstarfi hefur Samfylkingin haft mikil áhrif og komið mörgum góðum málum til leiðar.“ Reyndir þú ekki að fá Hjálmar ofan af þessarri ákvörðun? „Jú, við áttum gott samtal á þriðjudag og ljóst að við erum öll beygð eftir þessa umræðu. Það eru auðvitað þung spor að taka þessa ákvörðun og þurfa að standa við hana.“ En snerist þetta eingöngu um það hvernig staðið var að brottrekstri Guðrúnar? „Hjálmar fór svo sem yfir fleiri atriði, en það er ekki mitt að útlista það. En hann gaf það ekki upp sem skýringu á því að hann væri að slíta samstarfinu.“

VG fyrsti kostur Með hverjum myndir þú helst vilja starfa ef þú færir á ný í meirihluta? „Nú ert þú auðvitað að tala við mig á mjög viðkvæmum tíma, þannig að það væri mjög óklókt fyrir mig að gefa eitthvað ákveðið út.“ En er það ekki orðin of mikil lenska á Íslandi að útiloka aldrei neitt. Eiga kjósendur ekki heimtingu á því að það séu í það minnsta einhverjir pólar sem ekki starfa saman, þannig að þú vitir að þú sért ekki að kjósa tiltekinn flokk í samstarf? „Jú, það er alveg rétt. Við höfum gagnrýnt Sjálfstæðisflokkinn gríðarlega til dæmis fyrir vinnubrögð á síðustu árum. En ég held samt sem áður að það sé frumskylda fyrir stjórn málamenn að mynda meirihluta, svo hægt sé að koma einhverju í verk. Ef kjósendur fá á tilfinninguna að þeir samningar snúist um stóla og völd er það mjög vont. En ef þeir finna að málefni séu ofan á blasa hlutirnir öðruvísi við. Það er auðvitað það sem stjórn mál ganga út á.“ En eru íslensk stjórnmál ekki orðin of mikil málamiðlunarstjórnmál? „Það má vel vera og líklega mætti vera meira um að stjórnmálamenn gæfu skýrari afstöðu í aðdraganda kosninga um það með

Sölvi Tryggvason ritstjorn@frettatiminn.is

hverjum þeir vildu starfa. Ég get allavega sagt það að samstarf með Vinstri-grænum í Kópavogi er eins og er minn fyrsti kostur. Kjósendur hér ganga ekkert gruflandi að því.“ En hvernig er að vera stjórnmálamaður á Íslandi árið 2012? „Það er mjög erfitt. Í fyrsta lagi er umræð an í samfélaginu mjög óvægin. Bæði gagn vart stjórnmálamönnum og öllum opinberum persónum. Andinn í samfélaginu breyttist við hrunið og við verðum mörg ár að vinna okkur út úr því áfalli sem þjóðin varð fyrir. Stjórn málamenn hafa verið gagnrýndir harkalega, sérstaklega þeir sem starfa í hinum hefð bundnu flokkum. Sumt af því er algjörlega réttmætt, en við erum í mikilli varnarbaráttu við að reyna að vinna aftur traust og það er stundum mjög erfitt.“ Hvað getið þið gert til að breyta andrúmsloftinu og endurvinna traust fólks á stjórnmál og stjórnmálamenn? „Við getum breytt umræðuhefðinni til dæmis. Það er engu okkar til framdráttar hvernig umræðan verður stundum hér í bæjarstjórn Kópavogs og það sama gildir um Alþingi. Ég vil ekki benda á neinn ákveðinn, en það er ákveðin hræðsla við að vera ekki á móti öllu ef þú ert í minnihluta. Í stað þess að einfaldlega greiða atkvæði gegn tillögum ef þér líka þær ekki, er algengt að mál séu blásin upp og þau rædd endalaust bara til að komast í fjölmiðla eða vekja á sér athygli. Stjórnarandstaða á auðvitað að veita aðhald, en það má ekki fara út í öfgar. Gott samstarf í bland við aðhald er alltaf farsælast.“

Útilokar ekki landsmálin En hvers vegna ákvaðst þú að fara í stjórnmál? „Af því að ég vildi hafa áhrif á samfélagið í kring um mig.“ Og ertu sátt við þá ákvörðun? „Já ég er það. Það koma kaflar eins og núna, þar sem er skafl og þá er maður stundum svolítið hnípinn og beygður og þá veltir maður því fyrir sér af hverju maður hafi farið út í þetta, en langoftast er þetta mjög skemmtilegt.“ Þú ert oddviti Samfylkingarinnar í einu stærsta bæjarfélagi landsins. Ætlar þú í landsmál? „Það hefur auðvitað komið til greina. En mér finnst ég ennþá hafa hlutverk og erindi hér í Kópavogi og er hvergi nærri hætt. En lífið tekur oft óvænta stefnu.“

t s m e r f g o t s r y –f

ódýr!

A D N Ó B N N I R U DAG er í dag!

799 1198 R U t A m A R R I L þO A v úR kr. stk.

kr. kg

Lamba súpukjöt, 1. flokkur

Grillaður heill kjúklingur

U L K I ím

998

kr. kg

afslátt

989

kr. kg

Bautabúrs blandað nauta- og grísahakk

Krónu lasagna

%ur

kr. pk.

GLK ýsubitar, roð- og beinlausir, 800 g

679 2197 269 1443 2 kr. stk.

kr. pk.

Ora þorrasíld, 580 g

kr. pk.

Stjörnu rófustappa, 250 g

Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillur og/eða myndabrengl

SS súrmatur, 1350 g

kr. kg

verð áður 1698 kr. kg Goða þorrabakki

fyrir

140

236 449

kr. kg

Kartöflur í lausu

Krónan Krónan Krónan Árbæ Bíldsöfða Breiðholti

Rófur Krónan Granda

Krónan Krónan Hvaleyrarbraut Lindum

íslenskar gulrætur

Krónan Mosfellsbæ

kr. kg

kr. stk.

Egils pilsner, 0,5 l

Krónan Krónan Krónan Krónan Krónan Reykjavíkurvegi Akranesi Reyðarfirði Selfossi Vestmannaeyjum

fréttir vikunnar

Helgin 20.-22. janúar 2012

655 Vikan í tölum

Einn lýtalæknir hefur skilað Einn lýtalæknir af tólf sem fengu bréf frá Landlækni hefur skilað upplýsingum um brjóstastækkunaraðgerðir. Læknarnir áttu að skila upplýsingunum fyrir lok siðustu viku.

eru milljónirnar sem sex heppnir þátttakendur fá í sinn hlut en ofurtalan svokölluð kom upp sem varð til þess að potturinn varð feitari. Því miður reyndist enginn Íslendingur meðal þeirra heppnu – þangað leita peningarnir þar sem þeir eru fyrir, segir einhvers staðar, og voru það fimm Norðmenn auk eins Finna sem voru með tölurnar réttar.

Staðgöngumæðrun samþykkt Tillaga Ragnheiðar Elínar Árnadóttur og 22 annarra þingmanna allra flokka nema Hreyfingarinnar um staðgöngumæðrun var samþykkt á Alþingi með 33 atkvæðum gegn 13, fjórir greiddu ekki atkvæði.

Tveir í annan varaformann Aldís Hafsteinsdóttir, bæjarstjóri í Hveragerði, hefur ákveðið að bjóða sig fram í embætti annars varaformanns Sjálfstæðisflokksins. Áður hafði Jens Garðar Helgason, formaður bæjarráðs í Fjarðabyggð, lýst yfir framboði

Listamaðurinn Santiago Sierras hélt innreið sína í íslenskan veruleika í vikunni. Gjörningur hans NO, Global Tour, hefur vakið athygli fyrir framan Alþingi og á stöðum sem tengjast efnahagshruninu á einhvern hátt. Sýning listamannsins verður opnuð í kvöld, föstudag, í Hafnarhúsinu. Ljósmynd/Hari

Tugmilljóna veðurskemmdir Tjón vegna frostskemmda og asahláku síðustu vikur nema tugum milljóna. Misjafnt er þó hversu mikið af tjóninu fellur undir bótarétt hjá tryggingafélögum.

Engin riða Ekkert riðutilfelli kom upp hér á landi á síðasta ári. Er þetta í fyrsta sinn í 30 ár sem engin riða greinist í íslensku sauðfé.

Heitustu kolin á Salt í sárin Gríðarleg reiði braust út í samfélaginu, réttlát reiði, þegar í ljós kom að þjóðin hefur óafvitandi gætt sér á ýmsum matvælum bragðbættum með iðnaðarsalti í rúman áratug. Eldar loga enn og reykinn leggur að sjálfsögðu yfir Fésbókina.

Lára Björg Björnsdóttir mig langar í iðnaðarsalt. Hipparnir ykkar.

Jón Oddur Guðmundsson Var að fá fax frá Grínlögreglu ríkisins: Saltbrandarakvótinn hefur verið fylltur.

Hafliði Helgason Eitthvað eru menn súrir yfir salti.

Rósa Guðbjartsdóttir

stórútsala

vetraryfirhafnir í úrvali Sparidress - Vetrardragtir - Peysur - Blússur - Bolir

auglýsi eftir upplýstri umfjöllun og umræðu um salt!

Egill Helgason Það er merkilegt að heyra frá framleiðendum matvæla sem segjast ekkert vita hvaða efni þeir nota í matinn. Frú Sigurveig notar ekki salt í hafrklattana né kökurnar sem hún framleiðir, en ögn af Maldon salti - sem er sjávarsalt - í soyabaunirnar sem selur líka.

Verra er þeirra réttlæti Vigdís Hauks, ekki meir, ekki meir! Vigdís Hauksdóttir, þingkona Framsóknarflokksins, hefur náð ótrúlegri færni í að skjóta beint á ská og tókst enn að hitta viðkvæmar sálir i hjartastað með þeirri leikaðferð þegar hún lýsti því yfir að saltumræðan væri liður í samsæri gegn íslenskum matvælum.

Sigurður G. Tómasson Það hlaut að vera! Kratarnir á bak við þetta. Heimurinn er eitt allsherjarkratasamsæri og þýðir ekki að berja höfðinu við sandinn í þeim efnum!

Eiður Svanberg Guðnason Það er ekki að spyrja að okkur helv... krötunum. Eitthvað annað en Framsóknarenglarnir. Þessi þingmaur ætti að fara að ljúka máli sínu. Því virðast engin takmörk sett hve lágt hún leggst. Framsóknarflokknum er nú aldeilis borgið með svona konu í þingliðinu !

Lára Hanna Einarsdóttir Fór inn á Fb-vegg Vigdísar Hauksdóttur, sem er opinn, og mér varð illt í sálinni og líkamlega bumbult. Mér er fyrirmunað að skilja af hverju þessi kona var kosin á þing.

afSláttur

Skoðið sýnishornin á www.laxdal.is

Laugavegi 63 • S: 551 4422

Stefán Pálsson bíður eftir að heyra þá kenningu að Landsdómur sé á einhvern hátt tæki Evrópusambandsins. Þá verður dagurinn fullkomnaður.

Þráinn Bertelsson Því miður hefur hinn popúlíski dómsmálaráðherra ekki ennþá tjáð sig um hvaða miskabætur honum finnist að þjóðin eigi að greiða Geir H. Haarde fyrir ástæðulausa ákæru og óþægindi og kostnað sem hann hefur haft af málinu.

Pálmi Gunnarsson Veit einhver hvort Ömmi og Guðfríður Lilija eru gengin í Sjálfstæðisflokkinn?

Bergsteinn Sigurðsson Sumir eru á þeirri skoðun að það sé ígildi þess að afneita hruninu að fella niður kæruna á hendur Geir H. Haarde. Er það ekki fullmikið í lagt. Hvað ef Landsdómur kemst að þeirri niðurstöðu að Geir sé saklaus? Væri Landsdómur þá að afneita hruninu?

ár eru þau sem varnartröllið í handboltanum, Didier Dinart, á að baki og hélt hann uppá afmæli sitt á hóteli franska landsliðsins í Serbíu. Ísland kom óvænt við sögu því Adolf Ingi Erlingsson íþróttafréttamaður gerði sér lítið fyrir og skoraði á Dinart á kappát og stal nánast senunni.

milljónir er upphæð sú sem Íslandsbanki hefur ákveðið að veita sem sérlegan nýsköpunarstyrk til sprotafyrirtækisins GÍRÓ og menntastofnana innan íslenska sjávarklasans. Bankinn vill með þessum hætti undirstrika mikilvægi þessara sviða, það er orkuiðnað og sjávarútveg, sem benda á að hann líti sérstaklega til þessara sviða í starfsemi sinni.

500

eru þeir milljarðar dollara sem Alþjóða gjaldeyrissjóðurinn telur sig þurfa til viðbótar svo hann megi virka sem lánveitandi til þrautavara vegna skuldavandans á evrusvæðinu. Sögunni þeirri fylgir að á næstu árum kunni þörfin á viðbótarfjármagni að vera enn meiri eða allt að 1000 milljarðar.

Slæm vika

Góð vika

fyrir Ögmund Jónasson innanríkisráðherra

fyrir Sigmund Davíð Gunnlaugsson formann Framsóknarflokksins

Óþægilegir fylgismenn

40-50%

Umræðan um landsdómsmál Geirs Haarde fór á tilfinningaþrungna fleygiferð enn á ný í vikunni og það er allt brjálað.

Vikan reyndi á Ögmund Jónasson innanríkisráðherra, í ýmsum málum en einkum því er varðar afstöðu hans til tillögu Bjarna Benediktssonar um að fallið verði frá því að senda Geir Hilmar Haarde fyrir Landsdóm. Ögmundur er kominn á þá skoðun og hleypti það illu blóði í marga samflokksmenn hans, meira að segja gekk Þráinn Bertelsson svo langt að telja að Ögmundur eigi að segja af sér. Ýmsir gefa lítið fyrir röksemdafærslu Ögmundar, um að málið sé pólitískt, en einkum hlýtur það að vera sérkennilegt fyrir Ögmund að finna nú helst stuðningsmenn meðal þeirra sem tjá sig á amx.is – vef gallhörðustu hægrimanna landsins.

Eignaðist erfingja Þó svo að líklega hafi farið um Sigmund Davíð Gunnlaugsson, formann Framsóknarflokksins, við að heyra þær fréttir að íslenskir matvælaframleiðendur noti iðnaðarsalt ótæpilega, en Sigmundur Davíð hefur einmitt miðað neyslu sína við að borða bara íslenskt, var vikan honum sérlega góð. Sigmundur Davíð, og kona hans Anna Sigurlaug Pálsdóttir, eignuðust sitt fyrsta barn í vikunni, og er þeim hér með óskað til hamingju með það.

við erum 25

Helgin 20.-22. janúar 2012

 Vik an sem var Þú þarft þá að fara að bretta upp ermar! „...það er óþolandi þegar hlutirnir eru ekki í lagi.“ Steingrímur J. Sigfússon, atvinnuvegaráðherra, er óhress með stóra saltmálið og veit hvar ábyrgðin liggur. Já, en var ekki McCarthy í Sjálfstæðisflokknum? „Þetta minnir mig á ógeðfelldari hluti frá fyrri tíð í öðrum löndum.“ Geir H. Haarde ræddi pólitískar ofsóknir á hendur sér við Washington Post og útskýrði Landsdómsmálið fyrir hinum enskumælandi heimi. Bingi kysstur bless „Að baki þessari ákvörðun er enginn ágreiningur eða átök, engin pólitík og engin dramatík.“

Karl Th. Birgisson er hættur að ritstýra Eyjunni sem er hluti af vefmiðlaveldi Björns Inga Hrafnssonar. Heldur hefur kvarnast úr hópnum í kringum Binga undanfarið en þessir tveir skilja þó sáttir.

Bráðfyndinn sjóntónleikur

Enda toppvara „En allar þessar konur fengu kvittun og ég veitti aldrei neinn afslátt.“ Jens Kjartansson, lýtalæknir, varði stöðu sína í hinu dapurlega PIPbrjóstapúðamáli í Kastljósi. Mætti vera oftar „Það er ekki oft sem ég verð orðlaus.“ Birgitta Jónsdóttir þingkona Hreyfingarinnar varð kjaftstopp þegar Ögmundur Jónasson lýsti vilja sínum til þess að skera Geir H. Haarde er úr landsdómssnörunni.

Fært til bókar

Í góðsemi vegur þar hver annan Það hefur verið fjör í bæjarstjórnarpólitíkinni í Kópavogi undanfarna daga og meirihlutinn féll eftir að brottrekstur Guðrúnar Pálsdóttur bæjarstjóra var kunngerður. En það var fjör á bæjarráðsfundi áður en þessir stóratburðir urðu. Um það vitnar fundargerð bæjarráðs frá liðinni viku. Óskað hafði verið eftir umsögn um erindi Catco Vatns ehf en bæjarráðið samþykkti drög að samkomulagi um vatnslögn fyrir átöppunarverksmiðju í Ögurhvarfi með fjórum samhljóða atkvæðum en einn bæjarfulltrúi sat hjá. Ómar Stefánsson, bæjarfulltrúi Framsóknarflokksins, lagði fram svohljóðandi bókun: „Ég tel að bæjarráð hafi gert stór mistök með því að leyfa þessa einkavatnsveitu í Kópavogi.“ Fulltrúar Samfylkingarinnar Sjálfstæðisflokksins og Næstbestaflokksins, það er að segja fulltrúar meiri- og minnihluta, lögðu í framhaldi þessa fram eftirfarandi bókun: „Hér er ekki um að ræða vatnsveitu heldur einungis átöppun. Vatnsveita Kópavogs er með einkaleyfi fyrir rekstur vatnsveitu og hefur samkomulagið engin áhrif á það.“ Undir bókunina rituðu Guðríður Arnardóttir, Ármann Kr. Ólafsson, Hjálmar Hjálmarsson og Gunnar Ingi Birgisson. Ómar svarað um hæl með nýrri bókun: „Mistökin eru engu að síður augljós.“ Gunnar Ingi Birgisson lét þá bóka um fyrrum samherja sinn í meirihluta Sjálfstæðisflokksins og Framsóknarflokksins, sem stýrði bænum samfleytt í tuttugu ár, fram til ársins 2010: „Framsóknarflokkurinn hefur alltaf verið á móti framförum.“ Undir þessu gat Ómar ekki setið og því lauk bókunarhrinu bæjarráðsins undir þessum lið með bókun hans: „Samanber óperuhús í Kópavogi.“ Þarna gildir því hið fornkveðna: Á Glæsivöllum aldrei með ítum er fátt. Allt er kátt og dátt. En bróðernið er flátt mjög og gamanið er grátt. Í góðsemi vegur þar hver annan.

Eldri rætur nýyrðis Nýyrðið féflettir, sem kom til umræðu í þessum dálki Fréttatímans nýverið, á sér eldri rætur en þar kom fram. Þar sagði frá því þegar Ragnar Önundarson, viðskiptafræðingur og fyrrum bankamaður,

velti fyrir sér örlögum Húsasmiðjunnar í Morgunblaðsgrein síðsumars í fyrra. Hann taldi fyrirtækið hafa orðið fyrir barðinu á svokölluðu sjálftökuliði. Kaupendur þess hefðu ekki verið raunverulegir fjárfestar heldur „féflettar“. Vegna þessa var Ragnari stefnt fyrir meiðyrði. Ábending hefur hins vegar borist um það að orðið féflettir í þessari merkingu hafi komið fram í Pétrísk íslenskri orðabók, 30. útgáfu frá nóvember 2009. Pétrísk íslensk orðabók er merkilegt fyrirbrigði en höfundar hennar er geistlegi spaugfuglinn Pétur Þorsteinsson, prestur Óháða safnaðarins í Reykjavík. Fleiri orð sem tengjast hruninu finnast í pétrísku hans, til dæmis Kriminal Bankinn, sem stendur fyrir K. B. banki. „Gordon frá Brún, hinn breski, setti þess vegna hryðjuverkalögin á Íslendinga vegna þess að hann kann dulítið í ensku eflaust, og nafnið gaf sterklega til kynna, hvers konar menn stjórnuðu bankanum,“ segir í þeirri ábendingu sem blaðinu barst.

Sýningadagar Fös. 27/1 kl. 20 Fös 3/2 kl. 20 Lau. 28/1 kl. 20 Fim 9/2 kl. 20 Fim. 2/2 kl. 20 Fös 10/2 kl. 20

Íslandssagan á hundavaði í tali og tónum Saga þjóðar er samstarfsverkefni Hunds í óskilum, Leikfélags Akureyrar og Borgarleikhússins

Miðasala | 568 - 8000 | borgarleikhus.is

Salgados Portúgal

Nýr draumastaður Beint vikulegt flug með Icelandair í allt sumar frá 8. maí *

Salgados VITA hefur aldrei boðið betri gistingu á öðru eins verði. Stórglæsileg raðhús og íbúðir með frábærri aðstöðu, aðeins spottakorn frá ströndinni. Portúgal hefur heillað Íslendinga sem þekkja hið veðursæla Algarve hérað. Sjór, klettar, sandur og sól í bland við fallegt og fjölbreytt mannlíf. Frábær gæði og gott verð gera Salgados að vænlegum kosti.

FYRStA FLOKKS AÐStAÐA

*Fyrsta brottför er 8. maí og næsta 22. maí, upp frá því er flogið vikulega.

RAÐHÚS MEÐ EINKASUNDLAUG

Þú getur notað Vildarpunktana hjá okkur

Hjá VITA getur þú lækkað verðið á ferðinni þinni um 10.000 kr. með 15.000 Vildarpunktum. Auk þess eru veittir 2.500 Vildarpunktar fyrir allar keyptar ferðir í leiguflugi með VITA ef bókað er á netinu. Þannig öðlast þú stöðugt fleiri tækifæri til þess að njóta lífsins.

Skráðu þig í netklúbbinn - VITA.is

fjölskyldunnar Algjör lúxus á ótrúlegu verði!

Verð frá

98.300 kr.

og 15.000 Vildarpunktar

Netverð á mann m.v. 2 fullorðna og 2 börn (2-12) í íbúð m/2 svefnherb. fyrir 4, í 7 nætur, 22. maí. Innifalið: Flug fram og til baka, flugvallarskattar, gisting og íslensk fararstjórn. Verð án Vildarpunkta 108.300 kr. Verð m.v. 2 fullorðna 121.960 kr. án Vildarpunkta.

ALGARVE Slide&Splash Aqualand Portimao Zoomarine

Guia

Salgados

Aquashow

Albufeira Faro

ATL A N T S H A F 0 km

LÚxUSGIStING

Spánn

50 km

Salgados býðu

r upp á: vv vv vv vv vSkam mt frá Salgados: vv vv

Frábært verð Ný glæsileg gisting Rúmgóð gisting sem tekur 8 manns Við ströndina Alvöru matvörubúð, ekki sjoppa Morgunverður og 1/2 fæði í boði Frítt í stóra líkamsræ ktarstöð Barnaklúbbur og tenn isvellir 18 holu golfvöllur, fjöl skyldutilboð

Albufeira, veitingasta ðir og djamm Vatnsrennibrautarga rður Sjávardýragarður Verslunarmiðstöðvar; stutt í

GOLFVÖLLUR Á SVÆÐINU

VITA er lífið VITA | Suðurlandsbraut 2 | Sími 570 4444 | VITA.is

viðhorf

Helgin 20.-22. janúar 2012

Landsdómur

Hagsmunir Geirs að klára málið

S Topplistinn Efstu 5 - Vika 3

Verslun 1

MacLand

Spilavinir ehf

Kostur lágvöruverslun ehf

IKEA

Framköllunarþjónustan

Klapparstíg 30

Langholtsvegi 126

Dalvegi 10

Kauptúni 4

Brúartorgi 4

25 ummæli

21 ummæli

33 ummæli

5 ummæli

Skömm þeirra þingmanna sem greiddu atkvæði með því að Geir H. Haarde fyrrverandi forsætisráðherra yrði dreginn fyrir Landsdóm, en aðrir ekki, mun fylgja þeim ævilangt. Ögmundur Jónasson, innanríkisráðherra lýsti því réttilega í grein í Morgunblaðinu að meðhöndlun þingheims á tillögum þingmannanefndarinnar um málshöfðun gegn ráðherrum hefði tekið á sig „afskræmda flokkspólitíska mynd“ í atkvæðagreiðslunni örlagaríku á Alþingi í september 2010. Utan þings misbauð enda mörgum, sama hvar í flokk Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is þeir voru settir, að Geir skyldi einn ákærður. Sú afgreiðsla er þó ekki ástæða til að afturkalla ákæruna á hendur Geir eins og Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins hefur lagt fram tillögu til þingsályktunar um. Pólitíkin varð til þess að öðrum en Geir var hlíft við ákæru. Pólitíkin á ekki að verða til þess að málið verði tekið úr þeim farvegi sem Alþingi setti það í fyrir tæplega einu og hálfu ári. Full ástæða er til að rifja upp að meirihluti þingmannanefndarinnar, sem skipuð var til að fjalla um skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis, gerði að tillögu sinni að fjórir ráðherra yrðu kærðir fyrir vanrækslu í starfi. Var það í samræmi við þá niðurstöðu rannsóknarnefndarinnar að ráðherrar í ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar hefðu sýnt af sér slíkt háttalag þegar fjármálakerfi landsins var að liðast í sundur. Ráðherrarnir sem sluppu voru Ingibjörg Sólrún Gísla-

dóttir, Árni M. Mathiesen og Björgvin G. Sigurðsson, en þau voru öll voru í lykilstöðum í aðdraganda hrunsins. Við skulum heldur ekki gleyma því að ekki hefur verið skorið úr um ýmis álitamál um hver gerði hvað og hver sagði hvað hið mikla hamfaraár 2008. Geir situr til dæmis enn undir því að hafa látið viðvaranir úr Seðlabanka Íslands sem vind um eyru þjóta. Davíð Oddsson, fyrrverandi formaður stjórnar Seðlabankans, hefur þráfaldlega haldið því fram að hann hefði varað margsinnis við því að viðskiptabankarnir væru á leið í þrot og með þeim íslenskt efnahagslíf, löngu áður en sú spá rættist. Þau varnaðarorð hafa ekki fundist skjalfest en Geir hefur staðfest að hann minnist þeirra úr persónulegum samtölum við Davíð, en þó ekki á sama tíma og seðlabankastjórinn vill meina að hann hafi vakið athygli á aðsteðjandi háska. Þetta er aðeins eitt af þeim málum sem opinberar vitnaleiðslur frammi fyrir Landsdómi geta varpað ljósi á og reynst mikilvægur lærdómur um samskipti æðstu ráðamanna á viðsjárverðum tímum. Úr því sem komið er hljóta það að vera hagsmunir Geirs að fá efnislega niðurstöðu fyrir Landsdómi. Margir af helstu lögspekingum landsins telja yfirgnæfandi líkur á því að þar muni hann verða fundinn sýkn saka. Væri ólíkt meiri reisn yfir því að ljúka málinu með slíkum fullnaðarsigri fremur en þurfa að sitja uppi með efann um að honum hefði verið hlíft vegna pólitískrar taflmennsku á Alþingi; klassískrar fleygavinnu minnihlutans inn í ríkisstjórnarsamstarf.

Pólitíkin varð til þess að öðrum en Geir var hlíft við ákæru. Pólitíkin á ekki að verða til þess að málið verði tekið úr þeim farvegi sem Alþingi setti það í fyrir tæplega einu og hálfu ári. Ísland í efsta sæti

Enn tímamót í jafnréttismálum

sakir að þar eru 16 mælikvarðar lagðir til rangur í baráttunni fyrir jafnrétti grundvallar niðurstöðunni og eru þeir á kynja er gjarnan markaður því sviði menntunar, heilsufars, stjórnmálaað hin svokölluðu karlavígi hafa þátttöku og atvinnulífs. Í skýrslu ráðsins fallið eitt af öðru. Kosningarétturinn, kemur fram að Ísland hefur ekki aðeins fyrsti kvenráðherrann, fyrsta konan í haldið fyrsta sætinu, heldur einnig bætt embætti forseta Íslands, forseta Alþingis, árangur sinn milli ára. Af þessum mæliforseta Hæstaréttar og forsætisráðherra kvörðum er frammistaða Íslands lökust – þessir og margir fleiri eru áfangar í jafná sviði atvinnulífs og vinnumarkaðar – réttisbaráttunni sem við minnumst með en þar er þá einnig mest að vinna. Nú er stolti. Nú getum við glaðst yfir tveimur til nýtekin til starfa framkvæmdanefnd um viðbótar sem báðir munu fara á spjöld Íslaunajafnrétti kynja sem er ætlað að móta landssögunnar. Í fyrsta skipti eru konur í raunhæfar aðgerðir til langs tíma til að meirihluta í ríkisstjórn Íslands og í fyrsta draga úr launamun kynja. Þá er von mín skipti hefur kona tekið við hinu þungJóhanna Sigurðardóttir, sú að á næsta ári þegar ákvæði laga um væga fjármálaráðuneyti. Eftir því sem forsætisráðherra kynjakvóta í stjórnum einkahlutafélaga og ég kemst næst er ríkisstjórn Íslands eina lífeyrissjóða tekur gildi muni frammistaða ríkisstjórnin á Vesturlöndum með konur í okkar varðandi hlut kvenna í stjórnunarstöðum loks meirihluta. verða viðunandi. Á öðrum sviðum er árangurinn ekki eins sýnilegur En alla áfanga og árangur þarf að verja – um leið og markast ekki af neinum einum atburði, heldur og við sækjum fram. Þess vegna þarf að efla jafnstöðugri og markvissri viðleitni til að sækja fram réttisfræðslu meðal ungs fólks og flytja áfram reynslu sem víðast. Þriðja árið í röð hefur Alþjóða efnahagsog þekkingu þeirra mörgu kynslóða kvenna sem hafa ráðið skipað Íslandi í efsta sæti yfir kynjajafnrétti á helgað jafnréttisbaráttunni krafta sína. heimsvísu. Mæling ráðsins er athygli verð fyrir þær Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.

viðhorf 29

Helgin 20.-22. janúar 2012

Offita og matarfíkn

Sjötíu þúsund landsmanna eiga við matarfíkn að stríða „lært“ að drekka eða neyta efnisins í hófi, hann getur ekki fengið sér bara stundum. Hann þarf að breyta lífstíl sínum þannig að hann sleppi neyslu á öllum þeim efnum sem vekja löngun eða fíkn. Honum er bent á áfengis- og vímuefnameðferðir hjá viðeigandi stofnunum og A A eða öðrum 12 sporasamtökum til að ná tökum á vanda sínum. Það sama á við um þann sem er „matarfíkill“, það er fíkinn í ákveðin matvæli eða efni í matnum svo sem sykur, fitu og sterkju. Hann á að geta fengið greiningu á ástand sitt og sérhæfða meðferð með við-

Við borðum vegna þess að það er gott!

Matarfíkn er: a) líffræðilegur, b) huglægur og c) andlegur sjúkdómur. a) Þegar einstaklingur sem er matarfíkill neytir ákveðinna fæðutegunda eða efna í fæðunni, svo sem sykurs, fitu eða sterkju, valda þessi efni líkamlegri löngun. Viðkomandi finnur fyrir knýjandi þörf til að fá sér meira og helst klára það sem til er. *2 b) Huglægi þátturinn lýsir sér þannig að hugurinn fer strax að leita leiða að fá meira. Hugurinn sætir færis að sannfæra viðkomandi um að í þetta skipti verði í lagi að fá sér; „við fáum okkur bara einn bita og svo aftur kannski í næstu viku”. En raunveruleikinn er sá, að þegar þessi efni komast inn í blóðrásina missir viðkomandi stjórn á áti sínu og vítahringur fíknarinnar eða löngunarinnar er vakinn á ný. c) Viðkomandi neytir þessara matartegunda vegna þess að þau gera eitthvað fyrir hann, honum líður betur og vanlíðan hverfur. Eftir því sem sjúkdómurinn þróast hjá viðkomandi minnkar virkni efnanna og einstaklingurinn þarf meira til að finna til sömu vellíðunar. Á seinni stigum hættir viðkomandi að finna fyrir vellíðunaráhrifum matarins en hefur samt knýjandi þörf til að svala lönguninni í hann.

Andlegt og líkamlegt niðurbrot!

Ef einstaklingur sem þjáist af matarfikn og átröskun fær ekki réttar upplýsingar um ástand sitt bíður hans síendurtekið niðurbrot á sál og líkama því ekkert sem hann reynir að gera til að bregðast við ástandi sínu virðist virka. Hann skilur ekki af hverju honum tekst ekki að „borða minna og hreyfa sig meira“ og ná árangri eins og aðrir. Ástæðan er hinsvegar sú að hann hefur ekki fengið leiðbeiningar og aðstoð sem bera árangur fyrir þá sem eiga við matarfíkn og átröskun að stríða og þann stuðning sem er honum nauðsynlegur. Flestir sem leita aðstoðar hjá MFM-miðstöðinni sýna merki bæði átraskana og matarfíknar. Margir eiga við þyngdarvanda að stríða en aðrir, einkum þeir sem eru sérstaklega sykurfíknir, eru ekki endilega of þungir, þeir neyta sykurs á kostnað matar. Nánast allir sem til okkar koma hafa árum og áratugum saman reynt að fylgja þeim leiðbeiningum sem starfsfólk líkamsræktarstöðva, heilbrigðisstarfsfólk og annað fagfólk hefur ráðlagt þeim til að grennast eða breyta lífsháttum sínum. Árangurinn hefur látið á sér standa og verið tímabundinn í besta falli.

Sérhæfð meðferð við matarfíkn

Þeir sem til þekkja vita að einstaklingur sem er að kljást við áfengis- eða vímuefnavanda getur ekki

eigandi fagfólki við breytt mataræði og lífstíl. Eins og aðrir sem eiga við krónískan fíknisjúkdóm að stríða, má reikna með að hann þurfi langtímastuðning og tilfinningalega og andlega uppbyggingu til að geta síðan viðhaldið bata sínum. Hins vegar, þegar bati hefur náðst, öðlast viðkomandi stórbætt lífsgæði, sem lýsa sér í eðlilegri þyngd ásamt líkamlegu, huglægu og andlegu heilbrigði.

Hver er matarfíkill?

Ef þú hefur einlæglega viljað og hefur látið reyna á að hætta að borða

ákveðnar matartegundir eða of mikið en missir ávallt tökin, þá er líklegt að þú eigir við matarfíkn að stríða. Þá gæti verið gott að koma í viðtal hjá MFM-miðstöðinni (meðferða- og fræðslumiðstöð vegna matarfíknar, átraskana og offitu) og fá skimun um hvort þessi vandi er til staðar. Þeir sem veita sérhæfða meðferð þeim sem eiga við matarfikn að stríða eru: MFM miðstöðin, matarfíknarmeðferðastöð (www.

matarfikn.is). Þau 12 spora samtök sem styðja bata við matarfikn eru; OA (www. oa.is) og GSA (www. gsa.is).

Esther Helga Guðmundsdóttir MSc. framkvæmdastjóri og matarfíknarráðgjafi hjá MFM miðstöðinni.

Heimildir *1 huffingtonp ost. com/louise-mccready/ d-kessler-author-ofemthe_b_195676.html *2 foodaddictioninstitute.org/FAI-DOCS/ Full-Bibliography.pdf

STOÐ Við styðjum þig

30ár 1982-2012

pORT hönnun

amkvæmt Dr. David Kessler MD., fyrrverandi yfirmanni fæðu- og lyfjaeftirlits Bandaríkjanna, eru um 30 prósent Bandaríkjamanna með matarfíkn.*1 Bandaríkjamenn eru um 300 miljónir talsins, og því eru þetta um 70 milljónir manna. Ef við yfirfærum þessar tölur á Íslendinga er hægt að gera ráð fyrir að allt að 70 þúsund Íslendingar geti átt við matarfíkn að stríða! Dr. Kessler segir að um það bil 50 prósent offitusjúklinga séu matarfíklar, 30 prósent þeirra sem eru í yfirþyngd og 20 prósent þeirra sem eru í eðlilegri þyngd. Þetta er ansi stór hópur ef satt reynist og margir sem gætu þurft sérhæfða hjálp við vanda sínum.

Fróðlegir fyrirlestrar, erlendir og innlendir gestir og spennandi viðfangsefni!

„Verkefnin sem sérfræðingar Stoðar taka að sér eru jafn fjölbreytt og þau eru mörg. þau krefjast nákvæmni og útsjónarsemi og við leggjum okkur fram um að mæta mismunandi þörfum og óskum ólíkra einstaklinga og finna bestu lausnina hverju sinni.“ - Kristina Andersson, stoðtækja- og hjálpartækjasmiður

Við STyðjum þig! STOÐ Í 30 ÁR Stoð fagnar þrjátíu ára afmæli á árinu 2012 og stendur af því tilefni fyrir ellefu opnum fræðslufundum allt afmælisárið. Þar fjalla sérfræðingar Stoðar og ýmsir samstarfsaðilar, erlendir jafnt sem innlendir, um hin ýmsu mál sem tengjast stoð- og hjálpartækjum og öðru því sem getur auðveldað þeim lífið sem þurfa á slíkum stuðningi að halda. Fræðslufundirnir eru öllum opnir en er ætlað að höfða sérstaklega til starfsfólks og nemenda í heilbrigðisgeiranum, sem og viðskiptavina. Fyrirlestrarnir verða ýmist í hjálpartækjasal Stoðar í Trönuhrauni 8 eða á Hótel Hafnarfirði, sem er til húsa steinsnar frá Stoð, á Reykjavíkurvegi 72. Fyrirtækið var stofnað í október 1982 og er nú leiðandi á sviði stoðtækja- og hjálpartækjaþjónustu á Íslandi. Stoð hefur stóra markaðshlutdeild í spelkuframleiðslu, gervilimasmíðum, hjólastólum og göngugrindum, og hefur náið samstarf við Hjálpartækjamiðstöð Sjúkratrygginga Íslands.

STOÐ býÐuR Til Opinna FRæÐSluFunda Reglulega allT aFmæliSÁRiÐ 2012. 26. JanúaR KL. 14-16

STuTT ViÐ baKiÐ Helstu lausnir í bakbeltum og bolspelkum

23. FebRúaR KL. 14-16

upp Til Handa Og FÓTa Þróun gervilima 29. maRS KL. 16-18

bRJÓSTgæÐi

Nýjungar í gervibrjóstum, brjóstahöldurum og sundbolum 26. apRÍl KL. 14-16

mælingaR Og pælingaR Val á hjólastólum 31. maÍ KL. 14-16

mÁ bJÓÐa ÞÉR SæTi? Sérmótuð sæti, belti og höfuðstuðningur 7. JúnÍ KL. 14-16

HlÍFum ÞÉR

21. JúnÍ KL. 14-16

ÞRýSTinguR Kynning á þrýstingsumbúðum 30. ÁgúST KL. 14-16

magnaÐiR HJÓlaSTÓlaR Rafmagnshjólastólar, val og möguleikar 27. SepTembeR KL. 14-16

meÐ bÁÐa FæTuR Á JöRÐinni Fótalausnir, sérgerðir skór og skólausnir

25. OKTÓbeR KL. 14-16

STöndum ÞÉTT Saman

Sérsmíðaðar standspelkur og ökklaspelkur 29. nÓVembeR KL. 14-16

HenduR, HnÉ Og leggiR

Sérsmíðaðar handarspelkur, hnéspelkur og fótleggjaspelkur

Hita- og stuðningshlífar, íþróttainnlegg og skór AllAR NáNARi upplýSiNgAR á www.STOd.iS

STOÐ Við styðjum þig

Opið kl. 8 - 17 virka daga Opið kl. 8 - 16 virka daga

www.stod.is stod@stod.is

viðhorf

Helgin 20.-22. janúar 2012

Eiginlega einskis virði

H HELGARPISTILL

Jónas Haraldsson

stro & B Bi a

Ge y

jonas@ frettatiminn.is

SpennAndi

T& FERSKandi T FREiS Fa

gme

nnska

y í F

sjávarrétta tilBoð

Bláskel & Hvítvín

2.950 kr.

Hvítvínssoðin bláskel úr Breiðafirði ásamt hvítvínsglasi.

Humarsalat & Hvítvín 2.250 kr. Humarsalat með hægelduðum smátómötum, mangó, sultuðum rauðlauk og ristuðum cashew-hnetum ásamt hvítvínsglasi.

Aðalstræti 2 / 101 Reykjavík / Sími: 517 4300 / www.geysirbistro.is

Teikning/Hari

Borðapantanir í síma 517-4300

Hverjum manni er það hollt að fá mat á sjálfum sér en ekki síður að það mat berist til þeirra sem næst manni standa. Slíkt mat fékk mín ágæta kona á eiginmanni sínum í liðinni viku og gat þá loks lagt peningalegt mat á minn kropp. Ég gef mér að fyrirfram hafi hún talið belg þann verðmætan. Löngu var kominn tími á matsgerðina enda eigum við að baki fjörutíu ára sambúð. Inn um lúguna datt nefnilega líftryggingarrukkun fyrir einhvers konar hóplíftryggingu í mínu fagi sem ég hafði greinilega fallist á að taka fyrir margt löngu. Þessi trygging hefur síðan mallað í okkar búskap og verið borguð, eins og aðrir sneplar sem heim berast. Mér vafðist hins vegar tunga um tönn þegar konan spurði hvað fælist í tryggingunni annað en það að ég gat mér til um að hún fengi einhverja aura ef ég hyrfi skyndilega úr þessu jarðlífi. Hversu mikla hafði ég enga hugmynd um enda ekki velt þessari tryggingu fyrir mér frá því að um hana var samið. „Ég kíki á þetta,“ sagði konan sem er framtakssamari en ég þegar kemur að fjármálum. Hún lét ekki standa við orðin tóm heldur hringdi í viðkomandi tryggingafélag. Viðræðugóð kona hjá því félagi sagði mínum betri helmingi að um væri að ræða áhættulíftryggingu sem í gildi væri allan sólarhringinn, bæði í starfi og utan þess. Þar sem téð hóplíftrygging væri í tengslum við kjarasamning gilti hún einnig í launalausu leyfi.

Þegar eiginkona mín greindi mér frá niðurstöðu samtalsins fagnaði ég þessum ákvæðum, einkum þeim að tryggingin gilti allan sólarhringinn. Þótt ég hafi ekki rannsakað brottfarir fólks úr þessum heimi þykir mér líklegt að þær dreifist nokkuð jafnt á dag og nótt. Það væri til dæmis afleitt, fyrir þá sem tryggingabótanna ættu að njóta, ef menn mættu ekki deyja í hádegishléi eða á einhverjum öðrum tilteknum tímum sólarhringsins. Tryggingakonan fylgdi málinu eftir og sendi konu minni vátryggingarskilmálana í tölvupósti. Við hjónakornin fórum yfir þá í sameiningu. Þar voru tilgreindar dánarbætur fyrir þann sem verið hafði í hjúskap sem sannanlega hafði varað lengur en 2 ár. Það átti við okkur þótt ég geti ekki fullyrt að við gengjum að hjúskaparvottorðinu vísu en einhvers staðar hlýtur slíkt að vera skráð í kerfinu enda um kirkjulega athöfn að ræða fyrir hart nær fjórum áratugum. Bætur til maka voru tilgreindar 2.213.900 krónur, sem sagt rúmlega 2,2 milljónir króna. „Helvíti er það rýrt,“ datt upp úr konu minni sem alla jafna er orðvör, „ég fengi ekki einu sinni nýjan Skóda fyrir belginn á þér ef þú hrykkir fyrirvaralaust upp af. Það er ekkert gagn í þessu.“ „Það getur nú verið að það hafi komið einhverjar verðbætur á upphæðina frá því að gengið var frá samningnum á sínum tíma,“ sagði ég í nokkurri vörn enda gat ég ekki neitað því að matið á önd minni og jarðnesku hylki var óneitanlega í lægri kantinum. Við lásum áfram og komum að svokölluðu smáa letri sem er víst í öllum tryggingasamningum. Þar sagði: „Áðurnefndar fjárhæðir lækka um 6% fyrir hvert aldursár umfram 50 ára aldur og falla niður eftir 65 ára aldur.“ „Þá versnar nú í því,“ sagði konan, sem er betri í hugarreikningi en ég. „Miðað við aldur þinn, góði minn, stendur ekki eftir nema milljón – og hún verður ekki að neinu innan örfárra ára. Ég fengi ekki einu sinni notaðan Skóda fyrir þá upphæð. Samkvæmt þessu ertu eiginlega einskis virði.“ Þótt hart sé gat ég varla neitað því. Mat tryggingafélagins á skrokki mínum var lágt, svo ekki sé fastar að orðið kveðið. Mér datt í hug að reikna það út miðað við kílóverð. Síðast þegar ég steig á vigt var ég um það bil 85 kíló. Þótt eitthvað sé um liðið held ég að þyngdin hafi ekki breyst verulega. Kílóverðið, miðað við tryggingamat upp á milljón eða svo, er því um 12 þúsund krónur, með beini vel að merkja. Til samanburðar datt mér í hug að athuga verð á hreindýrakjöti. Það þykir víst fínt. Austfirska kjötvinnslan Snæfell býður allar gerðir hreindýrakjöts. Þar má sjá að kílóverð á hreindýralund er 14.979 krónur. File er aðeins ódýrara, kílóið kostar 14.444 krónur. Innra læri hreindýrsins kostar hins vegar 12.487 krónur og er þá orðið sambærilegt mati líftryggingafélagins á kílóverði míns skrokks. Enn skal þó tekið fram að samanburðurinn er ekki alveg nákvæmur þar sem kílóverð mitt er með beini. „Eigum við að segja þessari tryggingu upp?“, spurði konan þann verðlitla í vinsamlegum tóni, enda sá hún að viðkomandi þurfti á uppörvun að halda eftir tíðindin. „Jú, ætli það ekki,“ sagði ég, „í þeirri von að ég tóri eitthvað lengur – nema þig vanti tilfinnanlega Skóda Fabía, svona 2004 módelið?“

viðhorf 31

Helgin 20.-22. janúar 2012

Hagsmunir neytandans

Berðu skaðabótarétt í brjósti?

ikið hefur verið rætt um frönsku PIP-brjóstapúðana á síðustu dögum. Upp komst á árinu 2010 að franska framleiðslufyrirtækið Poly Implant Prothese framleiddi brjóstapúða þessa úr iðnaðarsílikoni og rannsóknir sýna að meiri líkur eru á því að það komi rof í þessa púða en aðra slíka. Rúmlega 400 konur gengust undir brjóstastækkunaraðgerðir hjá sama lækninum hér á landi þar sem notaðir voru brjóstapúðar frá þessu fyrirtæki. Hér verður ekki fjallað um mögulega skaðabótaábyrgð læknisins vegna læknisverka sinna eða viðbragða eftir að ljóst var að framleiðsla brjóstapúðanna var ekki í samræmi við þær kröfur sem eftirlitsaðilar í Frakklandi gera til slíkrar framleiðslu. Hér verður eingöngu horft til þess hvaða reglur gilda um skaðabótaábyrgð hans sem dreifingaraðila. Á Íslandi gilda lög um skaðsemisábyrgð nr. 25/1991. Þau lög voru sett með hliðsjón af reglum Evrópusambandsins á sínum tíma. Í íslenskum lögum bera dreifingaraðilar sjálfstæða ábyrgð beint gagnvart tjónþola auk þess sem óheimilt er að víkja frá ákvæðum laganna ef það er tjónþola í óhag. Lögin geyma því lágmarksreglur um sérstaka skaðabótaábyrgð dreifingaraðila vara. Reglur Evrópusambandsins ganga í dag skemur hvað varðar ábyrgð dreifingaraðila. Sá sem flytur inn brjóstapúða, hvort sem hann er læknir eða ekki, getur því borið sérstaka skaðabótaábyrgð skv. tilteknum skilyrðum laga um skaðsemisábyrgð. Það þýðir að þær konur sem festu kaup á PIP-brjóstapúðum geta átt rýmri rétt að krefjast skaðabóta frá dreifingaraðila en samkvæmt almennum reglum. Skilyrði skaðabótaskyldu er að brjóstapúðarnir séu haldnir ágalla í skilningi 5. grein laganna. Til þess að meta hvort vara sé haldin ágalla í skilningi laganna er litið til þess hvort varan er ekki svo örugg sem með réttu mátti vænta eftir öllum aðstæðum, einkum með tilliti til hvernig hún var boðin og kynnt, notkun þeirri sem með sanngirni mátti gera ráð fyrir og hvenær vöru var dreift. Þetta er matsatriði hverju sinni. Ekki verður hjá því komist að líta til þess að í lögskýringargögnum með lögum um skaðsemisábyrgð

Fréttatímanum er dreift á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri og Fréttatímanum í lausadreifingu erumdreift allt á heimili á höfuðborgarland. Dreifing á bækl-og svæðinu og Akureyri í lausadreifingu um allt ingumDreifing og fylgiblöðum land. á bæklingum og fylgiblöðum með Fréttatímanum með Fréttatímanum er hagkvæmur hagkvæmur kostur. kostur. er

kemur fram að bótaregla laganna sé ábyrgð án sakar. Það þarf því ekki að sýna fram á að dreifingaraðilinn hafi vitað að varan hafi verið haldin ágalla til þess að hann beri ábyrgð. Það þarf einungis að sýna fram á að ágalli í skilningi laganna hafi verið fyrir hendi. Reglur um skaðsemisábyrgð eru settar á grundvelli neytendasjónarmiða. Túlkun laganna getur því tekið mið af hagsmunum neytenda. Rök fyrir sérstökum reglum um skaðsemisábyrgð eru meðal annars að neytandi eigi erfitt með að verjast tjónum sem þess-

um og verði að geta og með réttu mátti vænta. Mat á því mun treyst því að vara sem ekki taka mið af hugseld er í atvinnuskyni lægri afstöðu dreifsé hættulaus. Það eru ingaraðilans sjál fs. hagsmunir fyrir neytÞað mun ekki heldur anda að geta gert beina taka mið af reglum kröfu á þann aðila sem seldi honum vöruna. EvrópusambandsÞóra Hallgrímsdóttir, Dreifingaraðilinn getins eða huglægri afsérfræðingur við laga ur síðan gert kröfu á stöðu lögfræðinga sem deild HR framleiðandann eftir hafa þekkingu á þeim atvikum. reglum. Líklegra er að Frekari upplýsingar og gögn reglur íslensku laganna verði túlkverða að leiða í ljós hvort PIP-brjós- aðar með hliðsjón af hagsmunum tapúðarnir hafi verið eins öruggir neytandans.

Íslenzkur matur að fornum sið Íslenski þorramaturinn á sér aldalanga hefð sem gekk í endurnýjun lífdaga á nítjándu öld þegar tekið var að halda þorrablót að nýju. Þorramatur er eitt af því sem er mest ekta við Ísland. Íslendingar gæða sér á þorramat alla daga þorrans. Goði – þjóðlegur um þorrann

Leitið upplýsinga á auglýsingadeild Fréttatímans í síma 531 3310 eða á valdimar@frettatiminn.is

Náttföt Sloppar Náttkjólar Undirkjólar Sundföt Undirföt

Vertu vinur á facebook

Frú Sigurlaug Frú Sigurlaug Mjóddin s. 774-7377

Mjóddin s. 774-7377

fjármál

Helgin 20.-22. janúar 2012

Nú eru góð ráð

ódýr

 Áramót Tiltekt

Markmið í fjármálum Sex dæmi um áramótaheit sem tengja má SMART markmiðum: Áramótaheit 1: Lærðu eitthvað nýtt um fjármál í ár Mennt er máttur. Aukin þekking í fjármálum leiðir gjarnan til betri ákvarðanatöku. Það segir sig sjálft að aukir þú þekkingu þína í fjármálum. Sæktu námskeið, gefðu þér áskrift að tímariti um fjármál einstaklinga, kauptu þér bækur um fjármálalæsi.

Ávextir í áskrift er eins þægilegt fyrirkomulag og hugsast getur Aðeins 450 kr. á mann á

viku

Breki Karlsson, forstöðumaður Stofnunar um fjármálalæsi.

Sex lyklar að góðu sambandi me a fer um s lfr innar

Sex lyklar að góðu sambandi me fyrir a fer um s sem lfr vilja innar Námskeið pör/hjón bæta samband sitt

1. mars - Lausn vandamála 2. febrúar - Tungumál ástarinnar Námskeið fyrir pör/hjón sem vilja bæta samband sitt 9. febrúar - Samskipti 8. mars - Nánd og kynlíf 1. mars - Lausn vandamála 2. febrúar - Tungumál ástarinnar 16. febrúar - Streitu ættir 15. mars - Hlú a sambandinu

9. febrúar - Samskipti 16. febrúar - Streitu ættir

8. mars - Nánd og kynlíf 15. mars - Hlú a sambandinu

Námskei i hefst 2. febrúar 2012, kl. 16:30 til 19 a Háaleitisbraut 13, 4. hæ .

á netfanginu i hefst er 2. hafin febrúar 2012, kl.paranamskeid@gmail.com 16:30 til 19 a Háaleitisbraut 13, 4. hæ . Námskei Skráning Skráning er hafin á netfanginu paranamskeid@gmail.com

ú árið er liðið í aldanna skaut og aldrei það kemur til baka,“ sagði skáldið um árið. Samt er það svo að margar ákvarðanir, sem við tókum eða tókum ekki á nýliðnu ári, fylgja okkur inn í framtíðina. Það á ekki síst við um ákvarðanir í fjármálum. Um áramót er gjarnan litið yfir farinn veg og strengd áramótaheit, það er að segja því lýst hátíðlega yfir að nú verði eitthvað sérstakt gert í tilteknum málum. Hví ekki að láta áramótaheitið í ár tengjast markmiðasetningu í eigin fjármálum? Hvernig er best að setja setja sér markmið þannig að því sé náð? Þegar tekið er þátt í kapphlaupi er yfirleitt vitað hversu langt hlaupið er áður en lagt er af stað. Ekki er gott að byrja of geyst og lenda í því að úthaldið þrjóti áður en hlaupinu lýkur. Ef vitað er að kapphlaupið sé tíu kílómetrar og endi á fjallstindi er hægt að gera áætlun um hvernig best sé að hlaupa mismunandi hluta leiðarinnar og þjálfunin tekur mið af því. Margir íþróttamenn taka þetta skrefinu lengra og sjá sig jafnvel fyrir sér að koma að endamarki á tilteknum tíma. Það sama getur auðveldlega átt við varðandi markmiðasetningu í fjármálum. Það er ekki gott að byrja of geyst, heppilegt getur verið að brjóta leiðina að markmiðinu upp í smærri viðráðanlega búta og sjá sig fyrir sér að ná takmarkinu.

Settu þér SMART markmið í fjármálum

Við markmiðasetningu er mikilvægt og í raun nauðsynlegt að sett markmið séu skýr og hafi þýðingu fyrir mann - snúist um eitthvað sem þú vilt ná en ekki eitthvað sem þér finnst eða öðrum finnst að þú verðir að ná. Annars mun þig skorta elju til að halda þig við þau. Oft er gott að skrifa markmiðin niður á blað og geyma þau á áberandi stað til áminningar, til dæmis á ísskápshurðinni. Í raun eru bestu markmiðin ekki aðeins skýr heldur líka SMART, það er að segja: sértæk, mælanleg, alvöru, raunhæf og tímasett.

Dæmi um SMART markmið

Sértæk: „Ég ætla að eiga fyrir útgjöldum jólanna 2012“ er miklu sértækara heldur en „Ég ætla að spara meira í ár“. Mælanleg: „Ég sé að ég varði 50.000 krónum um síðustu jól og geri ráð fyrir að verja 60.000 krónum næstu jól.“ Alvöru markmiðið verður að hafa þýðingu fyrir þig: „Mér líður betur og það er mun ódýrara að eiga fyrir hlutunum heldur en að þurfa að að skipta greiðslukortareikningnum í febrúar eða taka yfirdráttarlán.“ Raunhæf: „Ég legg fyrir 5.000 krónur í hverjum mánuði fram að jólum“ er miklu raunhæfara en „Ég redda þessu, það er svo langt til jóla“. Tímasett: Jólin eru alltaf á sama tíma á hverju ári þannig að þau eru tímasett...

Áramótaheit 2: Gerðu fjárhagsáætlun Rannsóknir sýna að fæstir Íslendingar gera fjárhagsáætlanir. Hvort sem er til skamms tíma eins og að leggja fyrir til að eiga fyrir auknum útgjöldum í kringum næstu jól, eða til langs tíma, svo sem að huga að árunum eftir vinnu, þá er núna rétti tíminn til að hugsa um framtíðina. Áramótaheit 3: Eyddu minna í ár og leggðu meira fyrir Tímabundin ánægja þess að eyða peningum er ekki nándar nærri eins fullnægjandi og tilfinningin sem fæst af því að eyða viturlega. Áramótaheit 4: Fjárfestu í sjálfum/sjálfri þér Hvort sem þú fjárfestir í betri kunnáttu, færni eða sérþekkingu eða einhverju öðru sem bætir þig sem manneskju, þá er þeim fjármunum vel varið. Áramótaheit 5: Komdu þér upp varasjóði Komdu þér upp reglulegum sparnaði í sjóði sem þú getur gripið til þegar til þarf í stað þess að þurfa að fá dýr yfirdráttarlán eða skipta greiðslukortareikningnum. Áramótaheit 6: Gerðu þér grein fyrir fjárhagslegri stöðu þinni Skráðu allar eignir og skuldir. Skráðu einnig væntanlegar tekjur þínar og útgjöld þetta árið. Gerðu ráð fyrir reglulegum venjubundnum útgjöldum, svo sem reikningum og matarinnkaupum, en einnig óreglulegum, svo sem vegna sumarleyfis og útgjöldum í kringum jólin. Þegar búið er að setja sér markmið þarf að gera áætlun um að ná þeim, og varða leiðina eins og lýst var hér að ofan, því eins og Antoine de Saint-Exupéry höfundur Litla prinsins sagði, þá eru markmið án áætlunar einungis óskhyggja.

Ver námskei sins er 60.000 krónur fyrir pari . Athugi a sum stéttarfélög

Ver námskei sins krónur fyrir pari . Athugi í er ví a60.000 ni urgrei a námskei fyrir félaga sína. a sum stéttarfélög taka átt taka átt í ví a ni urgrei a námskei fyrir félaga sína.

ví a hringja í ne angreinda

órdís Rúnarsdóttir, 534-4586 órdís Rúnarsdóttir, 534-4586 Andrés Ragnarsson, 588-8087 Andrés Ragnarsson, 588-8087 866-0110 Gy a Eyjólfsdóttir, 866-0110 Gy a Eyjólfsdóttir,

– Lifið heil

Astaxanthin · Gefur orku og eykur liðleika · Viðheldur heilbrigði húðarinnar · Örvar litafrumur · Gegn stirðleika og harðsperrum

Fyrir þig í Lyfju ÍSLENSKA / SIA.IS / LYF 57779 12/11

Hægt er a óska eftir frekari uppl singum me

Hægt er a óska eftir frekari uppl singum me ví a hringja í ne angreinda e a senda eim tölvupóst á ofangreint netfang. sálfræ e ainga senda eim tölvupóst á ofangreint netfang. sálfræ inga

www.lyfja.is

· Þú jafnar þig fyrr eftir æfingar

67%

*konur 25 – 80 ára á höfuðborgarsvæðinu. Capacent okt.-des. 2011

... kvenna á höfuðborgarsvæðinu lesa Fréttatímann*

Sími 531 3300

fjármál

Helgin 20.-22. janúar 2012

Í tísku að spara Það er í tísku að spara um þessar mundir og mikið framboð er á hinum ýmsu sparnaðarráðum. Heilu vefsíðurnar, bloggsíðurnar og Facebook-síðurnar eru tileinkaðar sparnaði. Fréttatíminn greip niður í nokkrar og listar hér upp ýmis ráð sem nýst gætu þeim sem vilja eiga eilítið aukreitis eftir að hafa staðið skil á sínu við mánaðarlok.

OPIÐ HÚS Allir velkomnir! Ljósmyndasamkeppni fyrir almenning: Ísland og Evrópa. „Sápukassinn“: Gestir stíga á stokk og tjá sig um Evrópumál.

Tú

Landakotskirkja

ata

træ

ðu

ing

ti Rá ð

hú

rga

Alþ

ars

rna Tja

Léttar veitingar í boði. Stór „Evrópukaka“, belgískar vöfflur, frönsk horn og íslenskar kleinur ásamt kaffi og kakói fyrir börnin.

Vo n

ata

Sigríður Thorlacius tekur lagið við gítarundirleik Guðmundar Óskars Guðmundssonar.

Hlutverk Evrópustofu er að auka skilning og þekkingu á Evrópusambandinu. Til okkar er fólk velkomið, óháð afstöðu til ESB eða mögulegrar aðildar Íslands að sambandinu.

sið

rnin

Opið hús milli kl. 11 og 16 á Suðurgötu 10 í Reykjavík.

Hvað viltu vita?

Tjö

Evrópustofa – upplýsingamiðstöð ESB á Íslandi tekur til starfa laugardaginn 21. janúar 2012.

Suðurgata 10 – 101 Reykjavík – Sími 527 5700 – evropustofa@evropustofa.is – evropustofa.is

lestar fjölskyldur eru án efa í þeirri stöðu að þær myndu gjarnan vilja eiga meiri peninga afgangs við hver mánaðamót. Þannig væri hægt að leggja til hliðar fyrir því sem hugurinn girnist, svo sem ferðalögum, einhverjum hlut eða þvíumlíku. Það efnahagsumhverfi sem við búum nú við býður þó vart upp á það að með auðveldum hætti megi leggja til hliðar einhverjar krónur um hver mánaðamót án þess að það sé vel ígrundað og jafnvel skipulagt í þaula. Sparnaður krefst jafnframt þrautseigju og úthalds og jafnvel nýs hugarfars og lífstíls.

Níu góð sparnaðarráð:

1 2

Greiddu alla reikninga á eindaga. Dráttarvextir eru dýrir. Skipuleggðu matarinnkaupin. Stór hluti útgjalda heimilisins fer í mat og má vel draga úr þeim útgjöldum

með skipulagningu og hagsýni. Verslaðu samkvæmt innkaupalista einu sinni í viku eða sjaldnar og gerðu matarplan fyrir vikuna, jafnvel mánuðinn. Það er dýrt að versla á hverjum degi því í hvert sinn sem verslað er laumast oft einhver óþarfi í matarkörfuna. Verið frumleg í notkun ódýrs hráefnis í matargerð. Ódýrt hráefni er ekki endilega vont, né heldur óhollt, þvert á móti. Lifur er til að mynda mjög ódýr matur og hægt að fara margar skemmtilegar leiðir í því að elda hana, svo dæmi sé tekið. Fylgist með tilboðum og útsölum. Ekki kaupa föt á fullu verði, bíðið eftir útsölunum ef þið mögulega getið. Fylgist með tilboðum matvöruverslananna, gera má góð kaup á matvælum og frysta (gott sparnaðarráð er að eiga frysti). Borða afganga. Þó svo að „ekkert sé til“ í ísskápnum er örugglega ýmislegt til. Gerið það að venju að elda ekki einn til tvo daga í viku og borða bara „það sem er til“. Helmingareglan. Notaðu helmingi minna af öllu sem þú kemst upp með að nota minna af, svo sem sjampó og hvers kyns sápuefni, snyrtivörum, olíum og hverjueina sem þér dettur í hug. Þörf eða löngun. Spyrja sig í hvert sinn sem eitthvað er keypt: Þarf ég þetta eða langar mig bara í þetta? Ef svarið er: „Langar í“, slepptu þá að kaupa – eða bíddu í þrjá daga og sjáðu hvort löngunin hverfur. Fjármálaráðgjöf. Fáðu ráðgjöf varðandi fjármálin þín. Þar liggja stórar upphæðir sem ef til vill er hægt að spara með því að nýta þér hagkvæmari kosti en þú nýtir nú þegar. Eitt af því sem þú skalt skoða er hvort þú getur lækkað tryggingakostnað þinn með því að fá tilboð frá nokkrum tryggingafélögum. Eins er mjög dýrt að vera með yfirdráttarheimild og því skaltu kanna hvort hagkvæmari leiðir standa þér til boða. Bíllinn. Reyndu að nota hann eins lítið og þú getur. Bensínið er dýrt og það er hollara að ganga. Eins skaltu láta bílinn þinn duga eins lengi og þú getur. Fjárfesting í nýjum bíl er langt því frá skynsamleg.

4 5

6 7

fjármál 35

Helgin 20.-22. janúar 2012 KYNNING

Hvers vegna ætti maður að leggja í viðbótarlífeyrissparnað? L

ífeyrissparnaður er ennþá einn besti kosturinn sem menn geta valið í sparnaði. Það er þrátt fyrir þær breytingar sem tóku gildi nú um áramótin. Einn helsti kosturinn er auðvitað mótframlag vinnuveitanda sem er bundið í flestum kjarasamningum og það mun ekki breytast við þessar aðgerðir ríkisstjórnarinnar. Ennþá verður boðið upp á ákveðin skattafríðindi, til dæmis er ekki borgaður fjármagnstekjuskattur af ávöxtuninni og núna í dag er þessi skattur 20 prósent. Í ljósi þess að séreignarsparnaður er yfirleitt til fjölda ára er ávöxtun alla jafna stór hluti af lokaúttektinni og getur það skipt talsverðu máli hvort borgaður er fjármagnstekjuskattur eða ekki. Annað sem er kannski farið að skipta meira máli núna en áður er að þessi sparnaður er lögvarinn. Það þýðir að lánadrottnar geta ekki gengið að þessum sparnaði við gjaldþrot. Að teknu tilliti til þessara kosta þá teljum við það ekki vera nokkur spurning að allir launamenn sem á annað borð geta lagt eitthvað fyrir eiga að hefja viðbótarlífeyrissparnað og halda ótrauðir áfram þrátt fyrir þessar breytingar af hálfu ríkisstjórnarinnar.

Annað sem er kannski farið að skipta meira máli núna en áður er að þessi sparnaður er lögvarinn. Það þýðir að lánadrottnar geta ekki gengið að þessum sparnaði við gjaldþrot.

Hver er þá besti kosturinn?

Lífeyrisþjónusta Íslandsbanka býður fjölmargar fjárfestingarleiðir þar sem viðskiptavinurinn getur valið úr verðtryggðum

lítið nema í takt við verðbólgu. Einnig er hægt að blanda fjárfestingarleiðum saman og setja þann hluta inn á Lífeyrisbók, sem maður vill ekki að sveiflist og sett svo einhvern hluta í fjárfestingarleiðir sem sveiflast meira.

Hvað á að gera þar sem skattafrádrátturinn var lækkaður úr 4 í 2 prósent?

Lárus Páll Pálsson.

bankareikningi upp í fjárfestingarleið með ríkisskuldabréfum og hlutabréfum. Mikilvægt er að viðskiptavinir komi til okkar og fari í einstaklingsbundið mat á viðhorfi til áhættu til þess að finna út hvað það er sem hentar hverjum og einum. Sumar fjárfestingarleiðir geta sveiflast mikið í ávöxtun og aðrar eins og Lífeyrisbókin sveiflast mjög

Eins og áður sagði er mikilvægt að halda áfram að spara þrátt fyrir þessar breytingar. Samkvæmt lögunum eru það launagreiðendur sem bera ábyrgð á því að lækka greiðslurnar einhliða og hækka þær svo aftur í byrjun árs 2015 þegar lögunum verður aflétt. Varðandi sparnaðinn er mikilvægt að hafa í huga að þó lækkunin nemi einungis 2 prósent þá þarf að leggja til hliðar hærra hlutfall af launum til þess að ná sama árangri í lok sparnaðartíma. Það er vegna mismunandi skattareglna á sparnaðarformunum. Sem dæmi þá lækkar mánaðarlegur sparnaður 20 ára einstaklings sem er með 300.000 kr. í laun fyrir tekjuskatt um 6.000 kr. mánaðarlega við þessar breytingar. Til þess að ná sama árangri við 67 ára aldur þá þarf að leggja 7.300 krónur fyrir tekjuskatt, sem er um 4.400 kr. eftir skatt, til hliðar. Við ráðleggjum fólki því að leggja að lágmarki sambærilega fjárhæð inn í vel dreifðan sparnað ef það vill ná sama árangri og fyrir þessar breytingar.

Haltu áfram Lífeyrissparnaður getur verið verðmætasta eign einstaklinga við starfslok. Breytingar á séreignarsparnaði um síðustu áramót hafa þær afleiðingar að þú þarft að grípa til aðgerða til að ná settum markmiðum í sparnaði. Íslandsbanki og VÍB, eignastýringarþjónusta Íslandsbanka, bjóða upp á marga góða kosti í reglubundnum sparnaði. Vaxtasproti

Sparileið

Eignasafn

Eignasafn – Ríki og sjóðir

Óverðtryggður innlánsreikningur

Verðtryggður innlánsreikningur

Sjóður sem fjárfestir í skuldabréfum, hlutabréfum og innlánum

Sjóður sem fjárfestir í skuldabréfum og innlánum

islandsbanki@islandsbanki.is www.islandsbanki.is Sími 440 4900

Fjárfestingu í sjóðum fylgir ávallt fjárhagsleg áhætta. Ávöxtun í fortíð er ekki ávísun á ávöxtun í framtíð. Hafa ber í huga að eign í verðbréfasjóði eða fjárfestingarsjóði getur bæði hækkað eða lækkað, allt eftir þróun á markaðsverði þeirra. Eignasafn og Eignasafn – Ríki og sjóðir eru verðbréfasjóðir skv. lögum nr. 128/2011 um verðbréfasjóði, fjárfestingarsjóði og fagfjárfestasjóði. Íslandssjóðir hf. er rekstrarfélag Eignasafns og Eignasafns – Ríki og sjóðir. Útboðslýsingu og nánari upplýsingar er hægt að nálgast á heimasíðu Íslandssjóða hf., www.islandssjodir.is. Fjárfestar eru hvattir til að kynna sér útboðslýsingu sjóðanna og þá sérstaklega umfjöllun um áhættuþætti, fjárfestingarstefnu og vikmörk.

Hringdu strax í lífeyrisráðgjafa okkar í síma 440 4900 eða fáðu nánari upplýsingar á www.islandsbanki.is/einstaklingar/sparnadur

fjármál

Helgin 20.-22. janúar 2012

Viðbótarlífeyrissparnaður er hagstæðasti sparnaðurinn Tvísköttun á viðbótarframlagi frá áramótum.

ögum um viðbótarlífeyrissparnað var breytt nú um áramót svo ekki þykir lengur hagkvæmt að leggja frjálst framlag í viðbótarlífeyrissparnað umfram 2 prósent af tekjum. Framlag launafólks í viðbótarlífeyrissparnað allt að 4 prósentum var áður undanþegið tekjuskatti. Lagabreytingin hefur það í för með sér að einungis 2 prósent framlags er nú skattfrjálst. Framlag umfram það er skattað. Breytingin gildir frá síðustu áramótum fram til ársloka 2014.

Viðbótarlífeyrissparnaður mikilvæg sparnaðarleið

Landssamtök lífeyrissjóða segja að viðbótarlífeyrissjóður sé hagstæðasti sparnaður sem völ er á og mælt er með því að fólk nýti sér rétt sinn til viðbótarlífeyrissparnaðar samkvæmt kjarasamningum. Þar er kveðið á um að launagreiðandi greiði 2 prósent af launum starfsmanna sinna sem mótframlag við viðbótarlífeyrissparnað greiði launamaður sjálfur 2 prósent. Áður en lagabreytingin um viðbótalífeyrissparnað tók gildi var þessi upphæð óskattlögð. Hins vegar er greiddur skattur af viðbótarlífeyrissparnaði þegar hann er leystur út. Nú er því um tvísköttun að ræða, það er að segja, launagreiðandi greiðir skatt af upphæðinni áður en hann greiðir í lífeyrissjóð og svo aftur þegar hann tekur upphæðina út.

fólki beri að nýta sér. Hann stuðlar að betri hag eftir starfslok og eins auðveldar hann fólki að hætta að vinna fyrir sjötugt. Auk þess sé hægt að grípa til hans ef alvarleg slys eða veikindi verða til þess að draga úr starfsorku.

Hins vegar sé viðbótarlífeyrissjóður mikilvæg sparnaðarleið sem fólki beri að nýta sér. Hann stuðlar að betri hag eftir starfslok og eins auðveldar hann fólki að hætta að vinna fyrir sjötugt. Auk þess sé hægt að grípa til hans ef alvarleg slys eða veikindi verða til þess að draga úr starfsorku. Því benda Landssamtök lífeyrissjóða á að á tímabilinu sem lögin gilda, frá 2012 til ársloka 2014, borgi sig ekki fyrir fólk að greiða viðbótarlífeyrissparnað umfram 2 prósent. Hins vegar sé viðbótarlífeyrissjóður mikilvæg sparnaðarleið sem

Fjöldi ávöxtunarleiða í boði

Lífeyrissjóðir, bankar, sparisjóðir, verðbréfafyrirtæki og líftryggingafélög sem hafa heimild til að bjóða viðbótarlífeyrissparnað hafa margar ávöxtunarleiðir með mismunandi fjárfestingarstefnu. Best er fyrir hvern og einn að kanna hvernig þeim málum er háttað áður en ákveðið er hvar ávaxta eigi viðbótarlífeyrissparnaðinn. Ekki er nóg að óska eftir því við launagreiðanda að hefja greiðslur í viðbótarlífeyrissparnað. Gera verður samning við vörsluaðila lífeyrissparnaðar. Ef launamaður skiptir um vinnu er mikilvægt að hafa samband við vörsluaðila lífeyrissparnaðarins og gera nýjan samning við hinn nýja launagreiðanda.

Spurt og svarað um viðbótarlífeyrissparnað:

Spurning: Hvenær má ég taka viðbótarlífeyrissparnaðinn út? Svar: - Töku viðbótarlífeyris má hefja þegar 60 ára aldri er náð og má þá taka hann út í einu lagi. - Hægt er að dreifa greiðslunum

á leið til útlanda Kate Beckinsale er mætt aftur flottari en nokkru sinni fyrr í bestu myndinni í seríunni til þessa!

Heimsfrumsýnd í dag

VILTU 9. HVER A N N V I INNUR! V FJÖLDI ? A AUKAVINNINGA MIÐ SENDU SMS SKEYTIÐ ESL UW4 Á NÚMERIÐ 1900 OG ÞÚ GÆTIR UNNIÐ! FULLT AF VINNINGUM:

BÍÓMIÐAR TÖLVULEIKIR - DVD MYNDIR - GOS OG FLEIRA! VINNINGAR AFHENTIR Í ELKO LINDUM. 149 KR/SKEYTIÐ. MEÐ ÞVÍ AÐ TAKA ÞÁTT ERTU KOMINN Í SMS KLÚBB.

WWW.SENA.IS/UNDERWORLD

GlerauGnaverSlun í fríHöfn, leifSStöð • Öll algengustu gleraugu útbúin á 15 mínútum • Linsur: daglinsur og mánaðarlinsur • Sjónmælingar • Sólgleraugu: Ray Ban, Oakley, Chanel, Prada og fl. Ábyrgðar og þjónustuaðilar innanlands: Optical Studio Smáralind og Optical Studio Hafnargötu/Keflavík

Ð 3 - REYKJ AV SLÓ KI Í IS

BÆ

A NJ

RÐ

Helgin 20.-22. janúar 2012

JA BR A UT 9 - REYK

Bílabúð Benna - Vagnhöfða 23 - 590 2000 - benni@benni.is - www.benni.is Nesdekk - Fiskislóð - sími 561 4110 / Nesdekk - Reykjanesbæ - sími 420 3333

Meniga heimilisbókhald Arion banka

Byrjaðu árið með betri yfirsýn ef sjóðfélagi óskar þess. Heimilt að greiða lífeyrissparnaðinn út í eingreiðslu við fráfall sjóðfélaga. Við örorku er greiðslum dreift yfir lengri tíma. Þó er heimilt að greiða út í eingreiðslu ef fjárhæðin er lág - Sjóðfélagar geta tímabundið sótt um að fá greitt út allt að 6.250.000 kr. Hafi sjóðfélagar áður fengið greiðslu samkvæmt fyrri heimildarákvæðum dregst sú fjárhæð frá 6.250.000 kr. Spurning: Get ég notað viðbótarlífeyrissparnaðinn ef starfsorka mín skerðist eða ég verð atvinnulaus? Svar: - Ef alvarleg slys eða langvarandi veikindi valda starfsorkumissi getur þú gert það. Þá er lífeyrissparnaðurinn greiddur út samkvæmt ákveðnum reglum. - Ekki er heimilt að taka út viðbótarlífeyrissparnað ef þú verður atvinnulaus.

Meniga er sjálfvirkt og einfalt heimilisbókhald sem veitir þér betri yfirsýn yfir fjármál heimilisins. Byrjaðu árið á því að setja þér markmið í fjármálum og nýttu þér Meniga, sem er viðskiptavinum að kostnaðarlausu í Netbanka Arion banka. Námskeið í Meniga Boðið er upp á byrjendanámskeið í Meniga heimilisbókhaldi sem haldin eru í Háskólanum í Reykjavík. Miðvikud. 25. janúar kl. 17.30 - Fullbókað Fimmtud. 26. janúar kl. 12.00 Fimmtud. 2. febrúar kl. 17:30 Boðið er upp á léttar veitingar. Skráning á arionbanki.is eða í síma 444 7000.

Hvað skiptir þig máli?

Spurning: Erfist viðbótarlífeyrissparnaður? Svar: Já, viðbótarlífeyrissparnaður er eign sjóðfélagans. Við andlát hans er innistæðan að viðbættum verðbótum og vöxtum skipt á milli lögerfingja hans og greidd út samkvæmt ákveðnum reglum. Spurning: Þarf ég að semja um töku lífeyris úr séreignarsjóði mínum, eða er greitt úr honum sjálfkrafa þegar tilskildum aldri er náð? Svar: Þar sem sjóðfélögum er að verulegu leyti í sjálfsvald sett hvernig þeir skipta greiðslum úr sjóðnum, þarf hver og einn að sækja um töku lífeyrisins og hvernig hann vill að greiðslum verði háttað. Spurning: Hefur viðbótarlífeyrissparnaður áhrif á ellilífeyri almannatrygginga? Svar: Greiðslur úr viðbótarlífeyrissparnaði skerða ekki bætur frá almannatryggingum.

arionbanki.is – 444 7000

Fræðslufundur um mikilvægi markmiða í fjármálum

Þriðjudaginn 31. janúar kl. 17:30 í höfuðstöðvum Arion banka, Borgartúni 19. Fyrirlesari er Breki Karlsson forstöðumaður Stofnunar um fjármálalæsi en Arion banki er aðalbakhjarl stofnunarinnar.

bækur

Helgin 20.-22. janúar 2012

Gleðibankabókin Nótuútgáfan NÚ sendi frá sér í liðinni viku gormbundið hefti sem geymir íslensk lög sem komið hafa til álita í Eurovision-keppninni. Heftið kallast Gleðibankabókin, íslensk Eurovisionsönglög , 1986-2011. Þetta er vönduð útgáfa í umsjón Gylfa Garðarssonar. Þar er texti hvers lags birtur með hljómabókstöfum og gítargripum en einnig með nótum af laglínu; bæði enskir og íslenskir textar eru birtir auk ítarupplýsinga um alla aðstandendur myndbanda og framkomu á vettvangi. Bókin er því besta yfirlitsrit sem hægt er að hugsa sér um þennan merkilega kima í íslenskri menningarbaráttu. Bókin mun fást í öllum betri bókaverslunum og hljóðfærabúðum en að auki er hún seld beint á vef útgáfunnar, www.songbok.is -pbb

Efst á útsölunni

Hugur, maður og náttúra

Einvígið eftir Arnald Indriðason er eftirsóttasta bókin á útsölu bókaverslana Eymundssonar og trónir fyrir vikið í efsta sæta metsölulista vikunnar.

 Ritdómur Síðasta góðmennið

Útpældir afþreyingarhöfundar á ferð

 Síðasta góðmennið A.J. Kazinski Jón Hallur Stefánsson þýddi. Bjartur, 2011.

Nú er mögulegt að fylgjast að hálfu með krimmaskrifum norrænna höfunda gegnum þýðingar. Útgáfa á sakamálasögum, krimmum, spennusögum – það er afþreyingu og býsna öflugur þáttur í starfi nokkurra forlaga hér á landi; JPV, Uppheima og Bjarts. Sumar af þessum sögum rata á markaðinn í kiljum meðan aðrar fá myndarlegri útgáfu. Þannig er um þessa löggusögu sem er dönsk. Höfundarnir eru báðir handritshöfundar en þeir Anders Rönnow Klarlund og Jakob Weinreich skrifa undir nafninu Kazinski. Síðasta góðmennið er þeirra fyrsta saga og þar er ósamstætt par aðalpersónur sögunnar: Hann samningasérfræðingur í gíslatökum og hún stjarneðlisfræðingur, bæði komin úr löskuðum samböndum en ná saman í alheimsþraut óskiljanlegra morða sem þeim tekst í miðri sögu að ráða í, en lausn gátunnar er fjarlæg og tekur á sig undir lokin, líkt og í krimma Stjörnu Strindbergs, líki fantasíu. Í gernýtingu klisjusafns krimmabókmenntanna verða menn að bera á borð eitthvað nýtt og verða þá að teygja sig yfir í furðusöguna eða fantasíu. Síðasta góðmennið leitar víða fanga; Talmúð, setur Bohr í Höfn og vinnan þar, ástandið í Höfn á loftlagsráðstefnu, fjarlægir staðir og þá einkum Feneyjar. Allt í byggingu sögunnar ber þess vitni að hér eru útpældir afþreyingarhöfundar á ferðinni, þó lokaþáttur verksins á Ríkisspítalanum í Kaupmannahöfn sé býsna langur hentar hann vel í korters spennukafla í kvikmynd sem er vitaskuld í undirbúningi. En hvers vegna að gefa svona bók út milli harðra spjalda? Þetta er bara kiljubók og ofrausn útgáfustjóra Bjarts að splæsa á hana dýrari umbúðum fyrir neytendur – hefur örugglega skilað sér í góðum lager í lok árs. Ekkert við þessa bók kallar á slíkan umbúnað svo hún fer beint í afsláttarkassa og á bókamarkað. -pbb

Hugur er eina tímaritið hér á landi sem helgað er heimspeki. Hefti ársins 2011 er komið út. Þemað er Maður og náttúra. Björn Þorsteinsson ríður á vaðið með grein sem kryfur samband manns og náttúru í félagi við kunna grein Páls Skúlasonar: „Hugleiðingar við Öskju“. Eyja Margrét Brynjarsdóttir kafar djúpt ofan í eðli verufræðinnar sjálfrar og spyr hvort aðferðir náttúru- eða tilraunavísinda eigi við innan greinarinnar. Svavar Hrafn Svavarsson skrifar ítarlega grein um þetta lögmál og þær flóknu myndir sem siðfræði stóumanna tekur á sig. Róbert Jack ræðir í sinni grein aðra vídd náttúruhugtaksins eins og það tengist mannlegu eðli í heimspeki fornaldar. Síðasta þemagreinin er ávöxtur samstarfs Sigríðar Þorgeirsdóttur og Guðbjargar R. Jóhannesdóttur þar sem þær ræða fegurð náttúrunnar og náttúrulega fegurð á áleitinn hátt. Kristian Guttesen rekur garnirnar úr Sigríði Þorgeirsdóttur prófessor; Sygdommen til Døden eftir Kierkegaard og „Was ist Metaphysik?“ eftir Heidegger birtast þýdd í heftinu, ritgerð Heideggers er birt í heild sinni en ritsmíð Kierkegaard að hluta. Í grein sinni „Hugsandi manneskjur“, ræðir Ólafur Páll hvernig gagnrýnin hugsun og kennsla hennar getur ekki aðeins snúist um óhlutbundnar reglur. Guðbjörg R. Jóhannesdóttir skrifar ritdóm um bók hans, Náttúra, vald og verðmæti. Nokkrir aðrir ritdómar birtast einnig í heftinu. -pbb

 Ritdómur Öreigarnir eftir Steve Sem-Sandberg

Hvernig menningu er rústað Skáldsaga um afdrif gettósins í Lodz eftir sænskt sagnaskáld hreyfir við manni.

Bókina verður maður að leggja frá sér reglulega vegna ónota sem eru líkamleg. Hér er lýst ægilegum afdrifum.

Steve Sem-Sandberg á að baki langan feril sem blaðamaður, ritstjóri og gagnrýnandi . Ljósmynd/ Pieter ten Hoopen

... þó lokaþáttur verksins á Ríkisspítalanum í Kaupmannahöfn sé býsna langur hentarhann vel í korters spennukafla í kvikmynd sem er vitaskuld í undirbúningi.

Krabbamein, astmi, ofnæmi, exem, treg blóðrás, blöðruhálskirtilsbólga, parkinsonveiki, umgangspestir .......

Lúpínuseyðið gæti hjálpað Lúpínuseyðið sem Ævar Jóhannesson gaf fólki í rúma tvo áratugi gerði mörgum gott eins og lesa má í æviminningum hans og á vefsíðunni www.lupinuseydi.is. Hér verður ekkert fullyrt, en það skaðar ekki að lesa sögurnar og meta það sjálf hvort seyðið gæti gert ykkur gott.

 Öreigarnir í Lodz

www.lupinuseydi.is s. 517 0110 Fæst í heilsubúðum

Steve Sem-Sandberg Ísak Harðarson þýddi Uppheimar, 585 blaðsíður, 2011.

reigar í Lodz eftir Steve SemSandberg kom út síðla árs hjá Uppheimum. Ísak Harðarson þýðir verkið en það kom út í Svíþjóð 2009 og var verðlaunað þar enda hápunktur á löngum ferli höfundarins. Þetta er vafalítið ein af mikilvægustu skáldsögum sem komu hér á markað á síðasta ári. Ferill Sandberg er athyglisverður, hann á að baki langan feril sem blaðamaður, ritstjóri og gagnrýnandi en hefur líka sett saman fjölda skáldsagna. Afgreiðir hann reyndar margar þeirra sem bernskuverk en áhugi Sandberg hefur á síðustu árum snúið að verkum sem eru í eðli sínu dokumentarismi. Þannig er Ravensbrück eftir hann frá 2003 í senn hans túlkun á æviþáttum Milenu Jesenskas blaðakonu og þýðanda verka Kafka og um leið birting á ýmsum heimildum um hana úr deiglu mannlífs í mið-Evrópu á árunum frá 1910 til 1944, þegar hún deyr í Ravensbruck. Þar í bland eru hennar eigin textar. Verkið verður því margradda og stutt sögulegum heimildum úr ýmsum áttum. Öreigar í Lodz byggir á sama hátt á sögulegum heimildum úr hinu stóra safni gyðingahverfisins í Lodz sem í desember 1939 taldi 320 þúsund íbúa. Safnið er krónika eins og þær tíðkuðust í hverfum gyðinga víða í Evrópu, gerðabók samfélags sem var utan við hið borgaralega samfélag annarra íbúa í borginni. Í Lodz töluðu menn jöfnum höndum pólsku, þýsku og jiddísku. Krónikan kom út í fimm bindum með ítarlegum athugasemdum 2007.

virkri verksmiðju fyrir þýska herinn og aðila honum tengda. Börn voru til dæmis látin vinna í verksmiðjum, allir látnir vinna við framleiðslu fyrir herinn, hinir óþörfu fóru upp í lest... Höfuðið í þessari samvinnu var Rumkowski, leiðtogi höfðingja og auðmanna í ghettóinu. Hann var harðstjóri, einræðisherra, flókinn og bilaður maður, hafði fíkn til barna en reisti þeim samt skjól og var umhugað um velferð þeirra. Samstarf hans eða þjónusta við þýska herinn og síðar SS leiddi til þess að Lodz varð millistöð fyrir júða víða að; Prag og Berlín. Þar safnaðist herfang mikið en sulturinn var viðvarandi ástand í borginni. Sagan er breið og fylgir mörgum þráðum, tónninn er laus við alla tilfinningasemi enda efnið þess eðlis að það talar beint til lesanda í algeru miskunnarleysi. Bókina verður maður að leggja frá sér reglulega vegna ónota sem eru líkamleg. Hér er lýst ægilegum afdrifum. Stríðið rústaði borgarmenningu Evrópu sem þá hafði þróast í nær þúsund ár. Sagan hefur í enskri þýðingu valdið nokkrum deilum: Getur maður lýst helförinni sem vitnaði hana ekki á eigin skinni? Á móti má spyrja hvort ofsóknir gegn júðum á Spáni og síðar víðar um Evrópu eigi að vera okkur lokuð bók, útrýming armena eða palestínumanna nú geti þeir einir tjáð sem upplifðu herförina. Það segir sig sjálft. Öreigar er magnað og miskunnarlaust verk, höfundurinn þarf ekki að dreifa um verk sitt fimmaurabröndurum til að halda athygli, þvert á móti er alvara hans í samræmi við efnið, frásögnin hverfur víða inn í persónulega upplifun, ljóðræna ofskynjun á hversdagslegum fyrirbærum. Sagan tekur langan tíma í lestri og grimmdin sem hún lýsir finnur lesandinn á sálartetrinu. Magnað verk.

Bækur

Hvað gerðist í Lodz?

Yfirvöld gyðinga unnu skipulega með þjóðverjum að því að gera samfélag þar að sí-

Páll Baldvin Baldvinsson pbb@frettatiminn.is

Bíldshöfða

Volvo XC90 AWD

D5, 2.4 Turbo dísil, 20 ventlar, 5 strokkar, 200 hö, tog 420 Nm. Eldsneytisnotkun langkeyrsla 6,8 l/100 km. CO2 219 g/km. Verð frá kr. 10.990 þús.

Volvo XC70 AWD

D5, 2.4 Twin-Turbo dísil, 20 ventlar, 5 strokkar, 215 hö, tog 440 Nm. Eldsneytisnotkun langkeyrsla 5,7 l/100 km. CO2 179 g/km. Verð frá kr. 9.090 þús.

Volvo XC60 AWD

D5, 2.4 Twin-Turbo dísil, 20 ventlar, 5 strokkar, 215 hö, tog 440 Nm. Eldsneytisnotkun langkeyrsla 5,6 l/100 km. CO2 179 g/km. Verð frá kr. 8.890 þús.

heimurinn

Helgin 20.-22. janúar 2012

Arfleifð Tító

Makadóníudeilan

Í lok fyrri heimsstyrjaldar sögðu Króatía, Slóvenía og Serbía sig úr lögum við austurísk-ungverska keisaradæmið og mynduðu síðar júgóslavneska konungsdæmið. Í seinni heimsstyrjöldinni var Króatía um skeið einskonar leppríki þýskra nasista en eftir stríð stóð landið að myndun júgóslavneska alþýðulýðveldisins – ásamt Slóveníu, Serbíu, Svartfjallalandi, Bosníu og Hersegóvínu og Makedóníu. Einn helsti uppreisnarleiðtogi Króta gegn fasistastjórninni, Josip Broz Tito, varð forseti Júgóslavíu – eini leiðtoginn í austur blokkinni sem ekki var sérstakur leppur Sovétríkjanna. Fyrir vikið náði krumla Ráðstjórnarríkjanna aldrei jafn föstu taki á Júgóslavíu og öðrum ríkjum í Austur-Evrópu. -eb

Grikkir hafa leikið sama leik gagnvart fyrrum Júgóslavíuríkinu Makedóníu og Slóvenar, en löndin hafa deilt um Makedóníu-heitið allt frá því að gamla Júgóslavía liðaðist í sundur á tíunda áratugnum og makedóníska lýðveldið var stofnað. Grikkir hafa verið ósáttir við heiti hins nýja lýðveldis þar sem hérað í Norður-Grikklandi ber sama nafn. Með líku lagi og Slóvenía í deilunni um Piran-flóa hafa Grikkir hótað að koma í veg fyrir Evrópusambandsaðild Makedóníu nema ríkið skipti um nafn. Á alþjóðavettvangi heitir landið Fyrrum Júgóslavíulýðveldið Makedónía. Skammstafað FYROM. -eb Fáni Makedóníu

 Aðildarviðr æður Ásteitingarsteinar

Piran-deilan

Piranflói við Adríahaf. Útsýni frá Slóveníu.

Minnstu munaði að viðræður K róat a sigldu í strand vegna landamæradeilna við Slóvena um Piranf lóa – tuttugu ferkílómetra svæði frá slóvensku strandborginni Piran, rétt sunnan við ítölsku borgina Trieste, og út flóann við Adríahaf. Samkvæmt Badinter-samkomulaginu, sem ákvarðaði núverandi landamæri milli f yrrum ríkja Júgóslavíu, voru landamerkin dregin eftir miðjum flóanum. Slóvenar fengu norðausturströndina en Króatar suðurströndina – en með því móti var hafsvæði Slóveníu klemmt á milli króatísks og ítalsks yfirráðasvæðis. Í norðvestri er svo opið alþjóðlegt hafsvæði. Slóvenar voru óánægðir með þá ákvörðun, bæði sökum þess að samkomulagið skerti aðgang þeirra að opnu hafi en einnig vegna þess að margir Slóvenar voru enn búsettir á svæðinu, svo sem í þorpum við árósa Dragonja-árinnar sem lenti Króatíumegin eftir stríð. Slóvensk yfirvöld höfðu allt frá því ríkið hlaut sjálfstæði í byrjun tíunda áratugarins vaktað alla spilduna þrátt fyrir úrskurð Badinter-nefndarinnar. Króatar sættu sig strax við tvískiptingu flóans og dalsins upp af honum en Slóvenar gerðu tilkall til alls svæðisins. Þegar Króatía sótti um aðild að ESB fékk Slóvenía, sem fyrir var í ESB, ansi beitt vopn í hendurnar: ríkisstjórn Slóveníu dró samningagerðina úr hófi fram og stóð um tíu mánaða skeið í vegi fyrir frekari framgangi viðræðnanna – allt þar til Króatar samþykktu viðamikla tilslökun. Króatar hafa staðið í viðlíka landamæradeilum við Serbíu, Svartfjallaland og Bosníu Herzegóvínu en þar sem þau standa utan ESB hafa þau ekki getað þvingað Króata til álíka tilslakana og Slóveníu tókst með því að beita Evrópusambandinu fyrir sig. -eb

HÁSKÓLINN Á BIFRÖST

Velkomin á Bifröst

Nýir tímar í fallegu umhverfi

www.bifrost.is

 Króatía Þyrnum str áð aðildarferli

Frá alræði til frjálslynds lýðræðis Á tuttugu árum hefur Króatía færst frá kommúnisma, yfir í hálffasisma og loks treyst í sessi stöðugt lýðræðisskipulag. Á sunnudag, í miðjum fjármálafellibylnum, ganga Króatar til atkvæða um Evrópusambandsaðild.

slendingar eiga það ekki aðeins sameiginlegt með Króötum að hafa áhuga á handbolta, og vera í sama riðli á Evrópumeistaramótinu í Serbíu, heldur hafa löndin einnig staðið í aðildarviðræðum við Evrópusambandið á sama tíma. Ísland var aukin heldur fyrsta landið til að viðurkenna sjálfstæði Króatíu í desember 1991 – svo kannski er ekki úr vegi að athuga hvernig landið er á vegi statt. Á sunnudag ganga Króatar til kosninga um nýgerðan aðildarsamning að Evrópusambandinu. Skoðanakannanir benda til þess að 1. júlí næstkomandi verði Króatía 28. aðildarríki ESB. Aðildarferlið hefur verið lagt, strangt og þyrnum stráð. Þann 25. júní 1991 lýstu Króatar og Slóvenar yfir sjálfstæði og úrsögn úr júgóslavneska sambandsríkinu. Slóvenar sluppu auðveldlega undan grimmum hrammi Serba sem vildu í lengstu lög halda Júgóslavíu saman en í Króatíu tók við fjögurra ára skelfileg styrjöld. Strax frá sálfstæðisyfirlýsingunni átti Evrópubandalagið (sem svo hét áður en það breyttist í Evrópusambandið í janúar 1993) örðugt með að ákvarða afstöðu sína gagnvart landinu. Þjóðverjar vildu umsvifalaust viðurkenna sjálfstæði Króatíu en Frakkar og Bretar drógu lappirnar. Ekki var fyrr en 15. janúar 1992 að Evrópubandalagið viðurkenndi sjálfstæði Króatíu – mánuði á eftir Íslandi.

Himinháar hindranir

Hindranirnar á veginum hafa verið mýmargar. Sumar hverjar himinháar. Framan af hafnaði Evrópubandalagið aðildarumleitunum Króata á þeim forsendum að þriðjungur landsins væri hernuminn Serbum – sem enn héngu á gömlu Júgóslavíu eins og hundur á roði. Króatar náðu loks að krafsa landið undan Serbum í viðarmiklum hernaðaraðgerðum árið 1995. Næsta hindrun fólst í kröfu um að Króatar framseldu stríðsglæpamenn sína til alþjóðadómstólsins í Haag. En heimamönnum fannst það nú ekki huggulegt að senda stríðshetjur sínar í hendur erlends afls. Í valdatíð þjóðernissinnans Franjo Tudjmans – sem hélt svo fast um valdataumana að Króatía varð um hríð líkara fasistaríki en

Angela Merkel, kanslari Þýskalands, skrifar undir aðildarsáttmála Króatíu og ESB í desember. Svo Króatía geti orðið formlegt aðildarríki verður að samþykkja samninginn í þjóðaratkvæðagreiðslu. Ljósmynd/Nordicphotos Getty-Images

lýðræðislandi – kólnaði andrúmsloftið milli Zagreb og ráðamanna í Brussel svo fyrir fraus um tíma. Ekki var fyrr en með valdatöku hins frjálslynda Stipe Mesic um aldamótin að samskiptin fóru að þiðna á nýjan leik. Eftir fimm ára markvissan undirbúning hófust aðildarviðræðurnar loks í október 2005, í kjölfar umsóknar árið 2003. En slóðin var áfram ansi grýtt og eftir vægast sagt hlykkjótta þrautaleið landaði Króatía loks aðildarsamningi við Evrópusambandið í lok júní síðastliðinn, sem undirritaður var nú skömmu fyrir jól. Eftir viðamikið og flókið staðfestingarferli í 27 aðildarríkjum ESB er ráðgert að Króatar gangi í Evrópusambandið þann 1. júlí næstkomandi. Frá því að samsteypustjórn Stipe Mesic tók við völdum hefur Króatía færst frá hálfgerðu fasistaríki yfir í stöðugt lýðræðisríki sem hvílir á nokkuð traustum efnahag. Menntunarstig er hátt, heilsugæsla góð og lífskjör vel ásættanleg miðað við þá slóð sem Króatar hafa þurft að feta frá alræði til frjálslynds lýðræðis og markaðsbúskapar.

Í skugga fjármálakrísunnar

Í verstu efnahagskreppu sem skekið hefur heiminn – og evrusvæðið alveg sérstaklega – ganga Króatar til atkvæða um Evrópusambandsaðild. Eigi að síður mælist nokkuð stöðugur stuðningur í skoðanakönnunum, 55 til 60 prósenta segjast ætla að samþykkja aðildarsáttmálann. Evrópusambandið lítur á það sem heilbrigðisvottorð fyrir sjálft sig en Króatía verður hið fyrsta af stríðshrjáðum ríkjum Balkanskagans til þess að ganga í ESB. Allir stjórnmálaflokkar landsins

sem sæti eiga á þingi hafa frá upphafi stutt aðildina. Aðeins hefur dregið úr stuðningi meðal almennings í tengslum við framsal stríðsglæpamanna (stríðshetja í huga margra Króata), svo sem hershöfðingjans Ante Gotovina sem handtekinn var á Kanaríeyjum árið 2005. Stuðningurinn féll aftur tímabundið þegar stríðsglæpadómstóllinn þyngdi refsingu Gotovina og herforingjans Mladen Markac í apríl í fyrra. Þó svo að dómstóllinn heyri undir Sameinuðu þjóðirnar þykir Króötum hann nátengdur ESB. Í hugum Króata snýst aðildin einkum um það hvar Króatía skipar sér í sveit í alþjóðasamfélaginu – auk þess auðvitað að komast í djúpa vasana í Brussel. En á næstu þremur árum er ráðgert að Króatar fái 1,6 milljarða evra til að treysta inniviði sína enn frekar. Fylgjendur segja aðildina styrkja nýfengið sjálfstæðið en andstæðingarnir óttast að glata fullveldinu og að landið sogist jafnvel inn í fjármálafellibylinn sem sem nú leikur Evrópu svo grátt. Mörgum Króötum þykir fjármálakreppan í Evrópu þó ansi léttvæg í samanburði við þrengingarnar heimafyrir undangengna áratugi og hafa meiri áhyggjur af ásælni útlendinga í einstakt landnæði Króatíu – sér í lagi að Ítalir kaupi upp jarðir á Istría-ströndinni sem eitt sinn tilheyrði Ítalíu.

heimurinn

dr. Eiríkur Bergmann dósent og forstöðu maður Evrópufræðaseturs Háskólans á Bifröst eirikur@bifrost.is

heilabrot

Helgin 20.-22. janĂşar 2012

Spurningakeppni fĂłlksins

ď&#x192;¨

Sudoku

4 5 1 9 5

Spurningar

frĂŠttamaĂ°ur 1. GuĂ°rĂşn PĂĄlsdĂłttir.

ď&#x192;ź

2. BolungarvĂk. 3. 319.560

ď&#x192;ź

4. 50 ĂžĂşsund tonn? 5. FjĂłrĂ°ungssjĂşkrahĂşsinu ĂĄ Akureyri? 6. Ă&#x17E;Ă˝sku? 7. Kate Beckinsale. 8. The Artist. 9. 40 ĂĄr.

ď&#x192;ź

10. Leonardo DiCaprio.

ď&#x192;ź

11. GuĂ°frĂĂ°ur Lilja GrĂŠtarsdĂłttir.

ď&#x192;ź

12. Libia Castro? 13. Pass. 14. Pass. 15. Scarlett Joahnsson?

7 rĂŠtt. JĂłhann Bjarni skorar ĂĄ Ara EldjĂĄrn, uppistandsgrĂnara.

ď&#x192;¨

8 3

ď&#x192;ź ď&#x192;ź

1. GuĂ°rĂşn PĂĄlsdĂłttir.

ď&#x192;¨

4. 17.000? 5. Ă HeilbrigĂ°isstofnun Vesturlands.

ď&#x192;ź

7. Kate Beckinsale. 8. The Artist. 9. 40.

ď&#x192;ź

4 8

ď&#x192;ź

Sudoku fyrir lengr a komna

6 8 7

ď&#x192;ź

11. GuĂ°frĂĂ°ur Lilja GrĂŠtarsdĂłttir.

10. Ekki hugmynd.

ď&#x192;ź

12. BjĂśrk . 13. Sakbitnum banka- eĂ°a fjĂĄrmĂĄlamĂśnnum.

ď&#x192;ź 15. Michelle Williams. ď&#x192;ź

ď&#x192;ź

6 4

14. Costa Concordia.

11 rĂŠtt.

krossgĂĄtan

9 4

ATH NĂ˝r vefur meĂ° krossgĂĄtulausnunum: krossgatur.gatur.net, lausnin er birt aĂ° viku liĂ°inni.

MYND: CLIFF/ROBERT A. DARRAH MILLER (CC BY 2.0)

"Â&#x161;

7&(( 41+"-%

30."/*

#3055

Â?Â˝,,

7"(/

"/("/ 7Â˝36 #:3(Â&#x161;*3 %Ă&#x2026; '304, 5&(6/%

6.'3".

#-Âť.* 13&4563

4,Â˝..

'-"5#"," /*Â&#x161;63 '&--*/(

'-+Âť5 'Â&#x160;3/*

Â?3&1"

Â?&'"

7Â˝36 .&3,*

&/%"'+Â˝56/(6 .ÂŤ-4

%"6Â&#x161;* 7&'&/(+"

Â?70

-0,"

4".4 ,0/"3

)3Â&#x160;Â&#x161;4-"

.&3,*

/&40%%* %"/4

&:Â&#x161;"

,7Â˝-%

(&-%"

Âś-ÂŤ5

7Â˝,7"

%"6Â&#x161;*

45".163

6/%*3 Â˝-%6

3Âś,*4

47&-(

*-.63

"'-"

5*1-

57Âś45Âś("

):((45

'-Â˝563

'6(-

Ă 5%&*-5

4Âś-* Â?"/("Â&#x161; 5*,"-%63 -*45*

(&5(ÂŤ5"

Âś 3Â˝Â&#x161;

)+"-" 4&:5-"

Ă&#x2026;5"3-&(3* 4,3".#*

Â?+ÂŤ-'"Â&#x161;63

4,3ÂŤ

)Â˝(( 4103

'034Â˝(/

)&.+"

5&(6/%

.03Â&#x161;

3"Â&#x161;5"-"

4,:356 ,3"(*

'-Ă&#x2026;5*3 4,Ă&#x2026;-"

1&/*/("3

47Â˝3Â&#x161;

ÂŤ 'Â&#x160;5*

"'4163/

ÂŤ55

-+ÂŤ3

Âť,:33Â&#x161;

SjĂĄĂ°u blaĂ°iĂ° lĂka ĂĄ frettatiminn.is

'Â˝//

.Â&#x160;-* &*/*/(

5*' -*5-"64

FrĂŠttatĂmanum er dreift ĂĄ Ăśll heimili ĂĄ hĂśfuĂ°borgarsvĂŚĂ°inu. Ef ĂžĂş fĂŠkkst ekki blaĂ°iĂ° heim, lĂĄttu okkur ĂžĂĄ vita meĂ° tĂślvupĂłsti ĂĄ dreifing@frettatiminn.is

(-ÂŤ1"

45+Âť3/ .ÂŤ-"."Â&#x161;63

)+ÂŤ-1*

FĂŠkkstu ekki FrĂŠttatĂmann heim?

2 3 6 8

7&'+"3&'/*

#&3( 5&(6/%

Ă riĂ° 1972 mĂŚttust Fram og Haukar Ă fyrstu deild karla Ă handknattleik. Leikurinn setti Karl Benediktsson, ĂžjĂĄlfara FramliĂ°sins, Ă erfiĂ°a stĂśĂ°u. Ă? hverju fĂłlst sĂş klemma? Svar: Karl var lĂka ĂžjĂĄlfari HaukaliĂ°sins.

3 5

3. 312.000?

6. FrĂśnsku.

2 6 7

reikningsskilamaĂ°ur 2. Til HĂłlmavĂkur.

9 7 4

9 2

Ă rni Ă&#x17E;Ăłr Hlynsson,

SvĂśr: 1. GuĂ°rĂşn PĂĄlsdĂłttir, 2. Til HĂłlmavĂkur, 3. 319.560, 4. 20 ĂžĂşsund tonn, 5. Ă HeilbrigĂ°isstofnun Vesturlands, 6. FrĂśnsku, 7. Kate Beckinsale, 8. The Artist, 9. 40 ĂĄr, 10. Leonardo DiCaprio, 11. GuĂ°frĂĂ°ur Lilja GrĂŠtarsdĂłttir, 12. Kitty Von-Sometime, 13. Sakbitnum banka- eĂ°a fjĂĄrmĂĄlamĂśnnum, 14. Costa Concordia, 15. Michelle Williams.

JĂłhann Bjarni Kolbeinsson,

1. HvaĂ° heitir bĂŚjarstjĂłrinn sem missir vinnuna Ă KĂłpavogi? 2. Hvert Ăžurfa Ă rneshreppsbĂşar aĂ° sĂŚkja nĂŚstu lĂŚknisĂžjĂłnustu? 3. HvaĂ° voru landsmenn margir um ĂĄramĂłt? 4. Hversu mikiĂ° ĂŚtlar sjĂĄvarĂştvegsrĂĄĂ°herra aĂ° hĂŚkka ĂžorskkvĂłtann? 5. Hvar var GuĂ°bjartur Hannesson velferĂ°arrĂĄĂ°herra skorinn upp vegna brĂĄĂ°rar botnlangabĂłlgu um sĂĂ°ustu helgi? 6. HvaĂ°a tungumĂĄl talar Mitt Rommney, sem keppinautar hans um Ăştnefningu sem forsetaefni bandarĂska RepĂşblikanaflokksins, reyna nĂş aĂ° gera tortryggilegt? 7. Hver leikur aĂ°al kvenhlutverkiĂ° ĂĄ mĂłti Mark Wahlberg Ă mynd Baltasar KormĂĄks â&#x20AC;&#x201C; Contraband? 8. HvaĂ° heitir ĂžĂśgla myndin sem gerĂ°i ĂžaĂ° gott ĂĄ Golden Globe hĂĄtĂĂ°inni? 9. Ă? hversu mĂśrg ĂĄr hefur MargrĂŠt Ă&#x17E;Ăłrhildur Danadrottning setiĂ° ĂĄ hĂĄsĂŚti sĂnu? 10. Hver leikur J. Edgar Hoover Ă nĂ˝justu mynd Clints Eastwood? 11. Hver er formaĂ°ur umhverfis- og samgĂśngunefndar AlĂžingis? 12. HvaĂ° heitir listakonan sem er ĂĄ leiĂ° til KĂna meĂ° The Weird Girls Project? 13. Eftir hvernig fĂłlki auglĂ˝sti spĂŚnski listamaĂ°urinn Santiago Sierra ĂĄ Ă?slandi um helgina? 14. HvaĂ° heitir skemmtiferĂ°askipiĂ° sem strandaĂ°i viĂ° Giglio-eyju? 15. HvaĂ°a leikkona leikur Marilyn Monroe Ă myndinni My Week with Marilyn?

7 9

Â?ÂŤ55 5","/%*

'"37&(63

536'-"

inu verður em stundaðar í ef þú ert að

mans á að jafnaði á blaðinu er blaðið og

sjónvarp

Helgin 20.-22. janúar 2012

Föstudagur 20. janúar

Föstudagur RUV

16.45 EM Ísland - Slóvenía Beint 18.40 EM-kvöld 20.10 EM Króatía - Noregur Beint

20:20 Minute To Win It Einstakur skemmtþáttur undir stjórn þúsundþjalasmiðsins Guy Fieri.

Laugardagur

19:35 Spaugstofan Spéfuglarnir Karl Ágúst Úlfsson, Pálmi Gestsson, Siggi Sigurjónsson og Örn Árnason fara nú yfir atburði liðinnar viku. allt fyrir áskrifendur

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

20:00 Back-Up Plan Rómantísk gamanmynd með Jennifer Lopez og Alex O’Loughlin.

Sunnudagur allt fyrir áskrifendur

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

21.15 Downton Abbey (9:9) 4 Breskur myndaflokkur sem gerist í fyrri heimsstyrjöld og segir frá Crawley-fjölskyldunni og þjónustufólki hennar.

21:00 Law & Order: Special Victims Unit Bandarísk sakamálaþáttaröð um sérdeild lögreglunnar í New York borg sem rannsakar kynferðisglæpi.

14.20 Framandi og freistandi e 14.50 Leiðarljós e 15.30 Leiðarljós e 16.10 Otrabörnin (41:41) 16.35 Táknmálsfréttir 16.45 EM Ísland - Slóvenía Beint 18.40 EM-kvöld 19.00 Fréttir 19.30 Veðurfréttir 19.35 Kastljós 20.10 EM Króatía - Noregur Beint 20.55 Útsvar Álftanes - Garðabær 22.05 Í kvennaríki Ungur nýfráskilinn rithöfundur fer til Detroit að sleikja sár sín og annast ömmu sína veika. Þar kynnist hann nokkrum konum sem hafa djúpstæð áhrif á hann, og öfugt. Leikstjóri er Jon Kasdan og meðal leikenda eru Adam Brody, Kristen Stewart og Meg Ryan. Bandarísk bíómynd frá 2007. 23.45 Sex dagar og sjö nætur e. 01.25 Söngvakeppni Sjónvarpsins 2012 - Lögin í úrslitum (1:3) e 01.35 Útvarpsfréttir í dagskrárlok

SkjárEinn 06:00 Pepsi MAX tónlist 08:00 Dr. Phil e 08:45 Rachael Ray e 09:30 Pepsi MAX tónlist 14:05 Parenthood (20:22) e 14:55 7th Heaven (2:22) e 15:55 America's Next Top Model 16:45 Rachael Ray 17:30 Dr. Phil 18:15 Being Erica (10:13) 19:05 America's Funniest Home ...e 5 6 19:30 Live To Dance (3:8) 20:20 Minute To Win It 21:50 HA? (17:31) 22:40 Jonathan Ross (9:19) 23:30 30 Rock (21:23) e 23:55 Flashpoint (3:13) e 00:45 Saturday Night Live (4:22) e 01:35 Jimmy Kimmel e 02:20 Jimmy Kimmel e 03:05 Whose Line is it Anyway? e 03:30 Real Hustle (5:10) e 03:55 Smash Cuts (11:52) e 5 04:20 Pepsi MAX6 tónlist

STÖÐ 2

RUV

08.00 Morgunstundin okkar 07:00 Barnatími Stöðvar 2 08.03 Kóala bræður (3:13) 08:15 Oprah 08.15 Sæfarar (31:52) 08:55 Í fínu formi 08.29 Músahús Mikka (67:78) 09:10 Bold and the Beautiful 08.54 Múmínálfarnir (36:39) 09:30 Doctors (31/175) 09.06 Spurt og sprellað (12:26) 10:15 Off the Map (10/13) 09.13 Engilbert ræður (45:78) 11:00 Ramsay’s Kitchen Nightmares 09.21 Teiknum dýrin (16:52) 11:50 Glee (3/22) 09.26 Lóa (48:52) 12:35 Nágrannar allt fyrir áskrifendur 09.41 Skrekkur íkorni 13:00 Friends (16/24) 10.05 Grettir (17:52) 13:25 There’s Something About Mary fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10.17 Geimverurnar (14:52) 15:20 Sorry I’ve Got No Head 10.25 Söngvakeppni Sjónvarpsins 2012 15:50 Tricky TV (3/23) - Lögin í úrslitum (1:3) e 16:15 Barnatími Stöðvar 2 10.35 Kastljós e 17:05 Bold and the Beautiful 11.05 Leiðarljós e 17:30 Nágrannar 4 5 12.25 Kiljan e. 17:55 The Simpsons (10/23) 13.15 ÚtsvarÁlftanes - Garðabær e 18:23 Veður 14.30 Reykjavíkurleikarnir Beint 18:30 Fréttir Stöðvar 2 17.00 EM Bein útsending frá leik í 18:47 Íþróttir milliriðli á EM í handbolta. 18:54 Ísland í dag 18.45 Táknmálsfréttir 19:11 Veður 18.54 Lottó 19:20 The Simpsons (16/23) 19.00 Fréttir 19:45 Týnda kynslóðin (19/40) 19.30 Veðurfréttir 20:15 American Idol (1 & 2/39) 19.40 Ævintýri Merlíns (2:13) Dómarar eru góðkunningjarnir 20.30 Söngvakeppni Sjónvarpsins Randy Jackson, Steven Tyler 21.40 Í djörfum dansi og Jennifer Lopez og kynnirinn 23.05 Gengin í New York Atriði í verður sem fyrr Ryan Seacrest. myndinni eru ekki við hæfi barna. 22:20 1408 01.45 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 00:10 10 Items of Less 01:30 Premonition 03:05 There’s Something About Mary 05:00 Fréttir og Ísland í dag 05:55 The Simpsons (16/23)

SkjárEinn

06:00 Pepsi MAX tónlist 08:55 Rachael Ray e 12:40 Being Erica (10:13) e 13:25 Charlie's Angels (7:8) e 14:10 Live To Dance (3:8) e 18:15 Chelsea - Genk 15:00 Pan Am (9:13) e 20:05 The Short Game 15:50 The Golden Globe Awards e 20:30 La Liga Report 18:00 The Jonathan Ross Show e 21:00 Without Bias 18:50 Minute To Win It e 22:00 UFC 118 19:35 Mad Love (11:13) e 01:00 Orlando - L.A Lakers Beint allt fyrir áskrifendur20:00 America's Funniest Home ... 20:25 Eureka (3:20) 21:15 Once Upon A Time (3:22) 15:30 Sunnudagsmessan fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 22:05 Saturday Night Live (5:22) 16:50 Liverpool - Stoke 22:55 Rocky III 18:40 Man. Utd. - Bolton 00:35 HA? (17:31) e 20:30 Football League Show allt fyrir áskrifendur 01:25 Jimmy Kimmel e 21:00 Premier League Preview 02:55 Whose Line is it Anyway? e 4 5 21:30 Premier League World 03:20 Real Hustle (6:10) e fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 22:00 Tottenham - Manchester Utd. 03:45 Smash Cuts (12:52) e 22:30 Premier League Preview 04:10 Pepsi MAX tónlist 23:00 Tottenham - Wolves

08:00 Land of the Lost 10:00 Make It Happen allt fyrir áskrifendur SkjárGolf 4 12:00 Pink Panther II 06:00 ESPN America 14:00 Land of the Lost 08:10 Humana Challenge 2012 (1:4) 16:00 Make It Happen fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 11:10 Golfing World 18:00 Pink Panther II 12:00 Inside the PGA Tour (3:45) 20:00 Time Traveler’s Wife 12:25 Humana Challenge 2012 (1:4) 22:00 We Own the Night 15:20 Ryder Cup Official Film 2010 00:00 Goya’s Ghosts 16:35 4 Humana Challenge52012 (1:4) 02:00 Adam and Eve 19:35 Inside the PGA Tour (3:45) 04:00 We Own the Night 20:00 Humana Challenge 2012 (2:4) 06:00 The Mask 23:00 PGA Tour - Highlights (2:45) 23:55 ESPN America

Sunnudagur

Laugardagur 21. janúar

SkjárEinn 10:45 QPR - MK Dons 06:00 Pepsi MAX tónlist 12:30 Spænsku mörkin 09:30 Dr. Phil e 13:00 Orlando - L.A Lakers 13:15 90210 (1:22) e 14:50 Golfskóli Birgis Leifs (1/12) 14:05 America's Next Top Model e 15:15 The Masters 14:50 Once Upon A Time (3:22) e 18:20 La Liga Report 15:40 HA? (17:31) e 18:50 Man. City - Liverpool allt fyrir áskrifendur 16:30 7th Heaven (3:22) 20:35 Amir Khan - Paul McCloskey 17:15 Outsourced (19:22) e 22:20 UFC 118 fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 17:40 The Office (14:27) e 18:05 30 Rock (21:23) e 18:30 Survivor (7 & 8:16) e 09:20 Premier League Review 20:10 Top Gear (3:6) 10:15 Wigan - Man. City 21:00 4 L&O: Special Victims 5 Unit 12:05 Premier League Preview 21:50 Dexter (11:12) 12:35 Norwich - Chelsea Beint allt fyrir áskrifendur 22:40 The Walking Dead (5:6) e 14:45 Sunderland - Swansea Beint 23:30 House (20:23) e 17:15 Bolton - Liverpool Beint 00:20 Whose Line is it Anyway? e fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 19:30 Fulham - Newcastle 00:45 Smash Cuts (13:52) e 6 21:20 QPR - Wigan 01:10 Real Hustle (7:10) e 23:10 Everton - Blackburn 01:35 Pepsi MAX tónlist 01:00 Wolves - Aston Villa 4

SkjárGolf 06:00 ESPN America 08:00 Humana Challenge 2012 (2:4) 10:00 Paul Blart: Mall Cop allt fyrir áskrifendur11:00 Golfing World 12:00 Alice In Wonderland 11:50 Humana Challenge 2012 (2:4) 14:00 Mr. Woodcock 14:50 Sony Open 2012 (4:4) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16:00 Paul Blart: Mall Cop 17:35 Inside the PGA Tour (3:45) 18:00 Alice In Wonderland 18:00 Humana Challenge 2012 (2:4) 20:00 The Mask 21:00 Humana Challenge 2012 (3:4) 6 22:00 Journey to the End of the Night 00:00 ESPN America 00:00 Australia 4 5 02:40 The Hoax 04:35 Journey to the End of the Night

5 08:00 Mr. Woodcock 6

RUV

STÖÐ 2

08.00 Morgunstundin okkar 07:00 Strumparnir 08.01 Poppý kisukló (19:52) 07:25 Lalli 08.12 Teitur (13:26) 07:35 Brunabílarnir 08.23 Litli draugurinn Laban (2:6) 08:00 Algjör Sveppi 08.33 Skellibær (40:52) 10:00 Lukku láki 08.45 Töfrahnötturinn (44:52) 10:25 Tasmanía 09.00 Disneystundin 10:50 Ofurhetjusérsveitin 09.01 Finnbogi og Felix (15:26) 11:15 The Glee Project (3/11) 09.22 Sígildar teiknimyndir (16:42) 12:00 Bold and the Beautifulallt fyrir áskrifendur 09.30 Gló magnaða (42:52) 13:45 American Idol (1 & 2/39) 09.52 Enyo (13:26) 16:05 Sjálfstætt fólk (14/38) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10.16 Hérastöð (2:26) 16:45 ET Weekend 10.30 Söngvakeppni Sjónvarpsins e 17:30 Íslenski listinn 11.45 Djöflaeyjan e 17:55 Sjáðu 12.30 Silfur Egils 18:30 Fréttir Stöðvar 2 13.50 Reykjavíkurleikarnir Beint 18:49 Íþróttir 4 5 6 15.00 EM Bein útsending frá leik í 18:56 Lottó milliriðli á EM í handbolta. 19:04 Ísland í dag - helgarúrval 17.00 EM Bein útsending frá leik í 19:29 Veður milliriðli á EM í handbolta. 19:35 Spaugstofan 18.40 Táknmálsfréttir 20:00 Back-Up Plan 19.00 Fréttir 21:45 Precious Óskarsverðlauna19.30 Veðurfréttir mynd sem Oprah Winfrey og Tyler Perry framleiða. Aðalsögu- 19.40 Landinn 20.10 EM Bein útsending frá leik í hetjan er hin 16 ára Claireece milliriðli á EM í handbolta. Precious Jones. 20.45 EM-kvöld 01:25 Everybody’s Fine 21.15 Downton Abbey (9:9) 03:00 Fracture 22.50 Sunnudagsbíó - Frost/Nixon 04:50 ET Weekend 00.50 Silfur Egils 05:35 Fréttir 02.10 Útvarpsfréttir í dagskrárlok

06:05 The Day the Earth Stood Still 08:00 Yes Man allt fyrir áskrifendur 10:00 The Wedding Singer 12:00 Algjör Sveppi og leitin að Villa fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 14:00 Yes Man 16:00 The Wedding Singer 18:00 Algjör Sveppi og leitin að Villa 20:00 The Day the Earth Stood Still 22:00 Inglourious Basterds 4 00:30 Cadillac Records 6 02:15 Peaceful Warrior 04:15 Inglourious Basterds

sjónvarp 45

Helgin 20.-22. janúar 2012

22. janúar

 Stöð 2 The Kennedys

STÖÐ 2 07:00 Lalli 07:10 Svampur Sveinsson 07:35 Áfram Diego, áfram! 08:00 Algjör Sveppi 09:30 Ævintýri Tinna 09:55 Ofuröndin 10:20 Stuðboltastelpurnar 10:45 Histeria! 11:10 Hundagengið allt fyrir áskrifendur 11:35 Tricky TV (21/23) 12:00 Spaugstofan fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 12:25 Nágrannar 14:10 American Dad (3/18) 14:35 The Cleveland Show (6/21) 15:00 The Block (3/9) 15:45 Wipeout USA (1/18) 4 16:35 Týnda kynslóðin (19/40) 17:05 Kalli Berndsen - Í nýju ljósi 17:40 60 mínútur 18:30 Fréttir Stöðvar 2 19:15 Frasier (19/24) 19:40 Sjálfstætt fólk (15/38) 20:20 The Mentalist (5/24) 21:05 The Kennedys (3/8) 21:50 Mad Men (11/13) 22:40 60 mínútur 23:30 The Daily Show: Global Edition 23:55 The Glades (3/13) 00:45 The Phantom Fyrri hluti 02:10 The Phantom Seinni hluti 03:35 Daddy’s Little Girls 05:15 Frasier (19/24) 05:40 Fréttir



Atburðir sem festust ævilangt í minni Kennedy-fjölskyldan er sú frægasta í Bandaríkjunum. Á hátindi hennar, þegar John F. Kennedy var í Hvíta húsinu frá janúar 1961 til nóvember 1963, var hún nánast eins og konungsfjölskylda, ung, fögur og rík – og ekki síst valdamikil. Þegar við það bættist að barn fæddist forsetahjónunum ætlaði allt vitlaust að verða. Forsetafrúin Jacqueline, Jackie, lagði línur í tísku, hvort heldur var í klæðaburði eða hárgreiðslu. Upp á Fróni voru íslenskar húsmæður hárlagðar í stíl bandarísku forsetafrúarinnar. Við þetta bættist að kalda stríðið var í algleymingi. Stórveldin tvö, Bandaríkin og Sovétríkin, voru á barmi kjarnorkustyrjaldar þegar Krútsjov Sovétleiðtogi ætlaði sér að koma upp kjarnorkuflaugum á Kúbu, nánast í kálgarði Banda5

ríkjamanna. Þar sýndi hinn ungi Bandaríkjaforseti styrk sinn. Verr gekk honum í Svínaflóanum. John F. Kennedy er fyrsti Bandaríkjaforsetinn sem undirritaður man eftir og vel veit ég hvar ég var staddur, 11 ára gutti, þegar sú frétt barst að hann hefði verið myrtur í Dallas. Lee Harwey Oswald, svarti blæju-Lincolninn og blóðug, bleik dragt forsetafrúarinnar festust ævilangt í minni. Um þessi dramatísku ár er nú fjallað í þáttaröð á sunnudagskvöldum á Stöð 2. Þótt þættirnir hafi fengið misjafna dóma og þar þyki ýmsum ekki djúpt kafað í stóratburði, ætti enginn

sem áhuga hefur á sögu þessarar merku fjölskyldu og valdakjarna mesta stórveldis síðari tíma að láta fram hjá sér fara. Því má heldur ekki gleyma að þáttaröðin vann til þriggja Emmy-verðlauna. Fylgst er með lífshlaupi forsetans, valdabrölti föður hans, Joseph, sem ætlaði eldri bróðurnum forsetaembættið. Sá féll hins vegar í stríðinu. Síðast en ekki síst er það skrautlegt einkalífið en forsetinn var ekki við eina fjölina felldur. Ekki sakar að Katie Holmes leikur Jackie, fögur sem hún er. Þar mega fleiri njóta en titturinn Tom Cruise sem illu heilli setti klærnar í hana. Jónas Haraldsson

OSTAR

09:20 Wolves - Birmingham 11:05 EAS þrekmótaröðin 11:35 The Masters 16:20 La Liga Report 16:50 Malaga - Barcelona Beint 18:50 Kobe - Doin ‘ Work 20:20 Real Madrid - Ath. Bilbao Beint allt fyrir áskrifendur 22:30 Into the Wind

ÚR FÓRUM MEISTARANS

fréttir, fræðsla, sport og skemmtun

09:20 Norwich - Chelsea 11:10 Fulham - Newcastle 13:00 Man. City - Tottenham Beint 15:45 Arsenal - Man. Utd. Beint allt fyrir áskrifendur 18:00 Sunnudagsmessan 19:20 Bolton - Liverpool fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 21:10 Sunnudagsmessan 22:30 Man. City - Tottenham 00:20 Sunnudagsmessan 01:40 Arsenal - Man. Utd. 03:30 Sunnudagsmessan 4

ALDAGÖMUL HEFÐ ÞROSKUÐ Í ÍSLENSKU UMHVERFI 6

Íslenskir mjólkurbændur kynna með stolti hina íslensku Óðalsosta. Átta ostar byggðir á alþjóðlegri hefð og fullkomnaðir með besta hráefni sem völ er á — íslenskri mjólk.

SkjárGolf

ERTU NÓGU ÞROSKAÐUR FYRIR BRAGÐIÐ?

06:00 ESPN America 08:00 Humana Challenge 2012 (3:4) 11:00 Volvo Golf Champions (2:2) 15:00 Humana Challenge 2012 (3:4) 17:35 Inside the PGA Tour (3:45) 18:00 Volvo Golf Champions (2:2) 21:00 Humana Challenge 2012 (4:4) 00:00 ESPN America

1. HORRIBLE BOSSES 2. CRAZY STUPID LOVE 3. CAPTAIN AMERICA 4. SUPER 8 5. ALGJÖR SVEPPI 3 6. BORGRÍKI 7. THE HANGOVER PART 2 9. HOP 10. LARRY CROWNE

ÍSLENSKA / SIA.IS / MSA 58056 01/12

8. CARS 2

bíó

Helgin 20.-22. janúar 2012

 Bíódómur Contr aband 

Vanir glæpamenn og vönduð vinna Baltasar Kormákur hefur fyrir löngu sýnt og sannað að hann er hugmyndaríkur og útsjónarsamur kvikmyndaleikstjóri en hefur unnið visst afrek með Contraband sem hefur gert það býsna gott í Bandaríkjunum frá því hún var frumsýnd ytra fyrir sléttri viku. Og fyrir okkur hér heima er óneitanlega spennandi að að sjá Baltasar leika sér með milljónir dollara til þess að búa til bíó. Contraband byggir vandlega á þeirri ágætu glæpamynd Reykjavík-Rotterdam sem Óskar Jónasson og Arnaldur Indriðason skrifuðu. Þar lék Baltasar aðalhlutverkið en hér fyllir hann skarð sitt með Mark Wahlberg sem er

býsna vel til fundið. Wahlberg er traustur leikari með þægilega nærveru og virkar vel í hlutverki harðsnúins glæpamanns og meistara smyglara sem hefur snúið baki við glæpalífinu og unir hag sínum vel með fallegri eiginkonu og tveimur börnum. Notaleg líf hans hrynur þegar grjótheimskur mágur hans klúðrar smygli og kastar hellingi af kókaíni í sjóinn. Illmennið sem átti efnin vill fá þau greidd að fullu ellegar verður mágurinn drepinn áður en röðin kemur að Wahlberg og fjölskyldu. Okkar maður neyðist því til þess að afla fjár með því að fara í eina smyglferð til sem verður mun ævintýralegri

og hættulegri en til stóð. Íslenskir krimmar eru alltaf pínu sveitó og Baltasar tekst vel að halda þeim notalega anda Reykjavík-Rotterdam í þessari stóru Hollywood-mynd. Leikarar standa sig ágætlega. Ólafur okkar Darri klikkar ekki frekar en fyrri daginn í litlu hlutverki og það er alveg sérstaklega vel til fundið að bjóða upp á skoska naglann David O’Hara í hlutverki glæpaforingja. Grjótharður gaur og alveg fáránlega svalur. Þá er sá frábæri aukaleikari J.K Simmons traustur og sjálfum sér líkur í hlutverki skipstjórans sem stýrir dallinum sem Wahlberg notar í smyglið.

Umfram allt gætir Baltasar þess að taka sig ekki of hátíðlega enda er Contraband einfaldlega klassísk spennumynd og sem slík er hún til fyrirmyndar og stórfín fyrir sinn hatt. Þórarinn Þórarinsson

 Frumsýnd J. Edgar

 Frumsýnd

Clooney í klandri Óskarsverðlaunahafinn Alexander Payne, sem á að baki myndirnar Sideways og About Schmidt, er enn á mannlegu nótunum í sinni nýjustu mynd, The Descendants. Þar býður hann upp á George Clooney í toppformi í hlutverki innfædds Hawaii-búa sem er við það að missa landareign sem hefur lengi verið í eigu fjölskyldu hans. Til að bæta gráu ofan á svart slasast eiginkona hans alvarlega á sjóskíðum og liggur í dauðadái. Persóna Clooney’s, hefur ætíð reitt sig á eiginkonuna og stendur nú skyndilega uppi sem einstæður faðir, kemst að því að hann þekkir dætur sínar tvær ef til vill ekki jafn vel og hann hélt. Síðan kemur upp úr kafinu að eiginkonan hefur verið honum ótrú og ætlaði sér að skilja við hann – nokkuð sem nánast allir vissu aðrir en hann. The Descendants var tilnefnd til fimm Golden Globe-verðlauna og hreppti þau sem besta myndin í dramaflokki og George Clooney hlaut verðlaun sem besti leikari ársins.

Hoover þurfti stundum að svara fyrir gjörðir sínar en lét aldrei króa sig af. Leonardo DiCaprio þykir fara á kostum í hlutverki þessa fyrsta yfirmanns FBI.

Varasamur alríkislögreglustjóri Þótt sá grjótharði leikari og vandaði leikstjóri Clint Eastwood sé kominn yfir áttrætt er hann hvergi nærri af baki dottinn og er nú mættur til leiks með myndina J. Edgar þar sem hann segir sögu hins ákafa og umdeilda yfirmanns FBI til áratuga, J. Edgar Hoover. Leonardo DiCaprio leikur Hoover og þykir gera það af stakri snilld eins og hans er von og vísa.

Veröld Hannesar fer í rugl þegar hann hættir að vinna.

Eldfjall fer ekki á Óskarinn

Óskarsverðlaunaakademían hefur gert lýðum heyrinkunnugt hvaða átta kvikmyndir komust í gegnum forval þeirra mynda sem etja kappi um styttuna sem besta erlenda myndin. Fimm myndir af þessum átta verða síðan tilnefndar til verðlaunanna. Eldfjall Rúnars Rúnarssonar

er ekki í hópi þessara átta mynda sem eru ákveðin vonbrigði fyrir Íslendinga þar sem Eldfjall hefur farið sigurför um heiminn á kvikmyndahátíðum og þótti líkleg til að komast í gegnum forvalið. Eldfjall er enn í sýningum í Reykjavík í Bíó Paradís þannig að þeir sem hafa ekki enn séð Theodór Júlíusson og Margréti Helgu Jóhannsdóttur fara á kostum í aðalhlutverkunum ættu að drífa sig á þessa mögnuðu mynd.

ÚTSALA 50-70% afsláttur

Vertu vinur okkar á Facebook

Löng seta Hoovers í stól yfirmanns FBI hafði þau áhrif að hann var löngum talinn annar valdamesti maður í Bandaríkjunum.

ohn Edgar Hoover fæddist á nýársdag árið 1895. Hann var skipaður forstjóri forvera Alríkislögreglunnar, FBI Bureau of Investigation árið 1924 og var lykilmaður í stofnun FBI árið 1935. Hann varð fyrsti forstjóri FBI og gegndi því starfi til dauðadags árið 1972. Hoover er eignaður heiðurinn af því að hafa gert FBI að stórri, öflugri og skilvirkri stofnun í baráttunni gegn glæpum og að hafa fært lögreglurannsóknir nær nútímanum með því til dæmis að byggja upp miðlægan fingrafaragagnagrunn. Hoover var þó og er enn umdeildur enda var hann ekkert sérstaklega vandur að meðulum þótt hans helsta kappsmál væri að standa vörð um bandarísk gildi og vernda þjóðina fyrir óvinum almennings, innlendum sem erlendum. Hann teygði lögsögu Alríkislögreglunnar, og þar með sína eigin, í allar áttir; safnaði saman leynilegum skýrslum um viðkvæm einkamál pólitískra andstæðinga og hikaði ekki við að beita þeim þumalskrúfum á forseta og aðra minni spámenn til þess að fá sínu framgengt. Aðferðir Hoovers í þeim hráskinnaleik öllum voru ekki alltaf samkvæmt laganna bókstaf en hjá honum helgaði tilgangurinn meðalið. Forsetarnir Harry S. Truman og John F. Kennedy íhugðu báðir að setja Hoover af en komust að þeirri niðurstöðu að pólitískar afleiðingar þess yrðu þeim of dýrkeyptar og Hoover hélt stöðu sinni og áhrifum löngu eftir að þeir hurfu af sjónarsviðinu. Löng seta Hoovers í stól yfirmanns FBI hafði þau áhrif að hann var löngum talinn annar valdamesti maður í Bandaríkjunum á eftir forsetanum og í raun hefði ef til vill mátt telja hann þann valdamesta þar sem hann átti það til að ná traustu kverkataki á þeim sem sat í Hvíta húsinu hverju sinni. Seinni tíma viðbrögð við þessum miklu áhrifum Hoovers voru að nú takmarkast seta í stöðu hans

við tíu ár og komi til framlengingar þarf sú ákvörðun að fara fyrir þingið. Hoover var harður og óvæginn yfrmaður með ríka eineltisáráttu og skeytti skapi sínu sérstaklega á fulltrúum sem honum fannst líta út eins og „heimskir vörubílstjórar “ eða væru beinlínis fábjánar. Þá stundaði hann að færa það fólk, sem honum líkaði ekki við, til í starfi og senda á ömurlega staði sem gerðu út um feril þess innan FBI. Melvin Purvis er gott dæmi um þetta en hann hafði getið sér gott orð fyrir vasklega og einarða framgöngu gegn bankaræningjum og útlögum á borð við John Dillinger, Baby Face Nelson og Pretty Boy Floyd. Almenningur leit á Purvis sem hetju og það þoldi afbrýðisamur Hoover ekki og skákaði Purvis úr Alríkislögreglunni. Purvis var önnur aðalpersónan í myndinni Public Enemies. Þar var Johnny Depp í forgrunni í hlutverki Dillingers en Christian Bale lék Purvis sem var stöðugt á hælum bankaræningjans. Upp úr 1940 komust kjaftasögur á kreik um meinta samkynhneigð Hoovers auk þess sem nokkuð var gert úr því að hann væri klæðskiptingur. Sá orðrómur var þrálátur að hann ætti í ástarsambandi við aðstoðarmann sinn og arftaka, Clyde Tolson, en Hoover gaf ekkert eftir og elti uppi og hótaði þeim sem dirfðust að hafa kynhneigð hans í flimtingum. Aðrir miðlar: Imdb: 7.1, Rotten Tomatoes: 42%, Metacritic: 59%

bíó

Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is

ATH

NÝ

KA U P P •

• E RU M

R J U Ð AÐ

R VÖRUR

ÚTSALA

NÚ HÆKKUM VIÐ AFSLÁTTINN

60% Ráðandi - auglýsingastofa ehf

AF ÖLLUM ÚTSÖLUVÖRUM

Fylgstu með okkur á Facebook

KRINGLUNNI • SÍMI 551 3200

tíska

Helgin 20.-22. janúar 2012

Fatahönnunarkeppni H&M

Katy Perry hannar augnhár

Söngkonan Katy Perry, sem stendur nú í skilnaði við leikarann Russel Brand, hefur nóg á sinni könnu þessa daganna. Nú vinnur hún hörðum höndum að nýrri gerviaugnaháralínu í samstarfi við fyrirtækið Eylure en Perry hefur verið talsmaður fyrirtækisins síðustu mánuði. Katy er óaðfinnanleg þegar kemur að förðun og gera gerviaugnhárin gæfumunin að mati þeirra hjá fyrirtækinu Eylure. Línan, sem nú er í framleiðslu, mun samanstanda af fjórum ólíkum augnhárum sem öll eru sérvalin af Katy, í allskonar litum og gerðum. Í byrjun febrúar mun þessi augnháralína svo verða sett á sölu í Bandaríkjunum en kemur seinna á árinu á markaði í Evrópu.

Kaupir falsaðar snyrtivörur

Í fyrsta sinn í ár mun fatakeðjan H&M halda sérstaka fatahönnunarkeppni í leit sinni að næsta hæfileikamanni og stjörnu á því sviði. Fjórtan tískuháskólar í Evrópu munu senda einn fulltrúa til keppni og verður þetta hörð barátta ef af líkum lætur. Sigurvegarinn mun verða kynntur á glæsilegu lokakvöldi sem haldið verður þann 1. febrúar og fær sá í verðlaun háa peningaupphæð ásamt því sem hönnunin verður auglýst hressilega og seld í verslunum H&M um heim allan. Er því til mikils að vinna. Ferlið allt mun vera tekið upp á myndband sem verður svo sýnt á tískuviku í Svíþjóð seinna í vor. Til stendur að efna árlega til keppni af þessu tagi en samkvæmt talsmanni fyrirtækisins er gert ráð fyrir því að hún marki nýtt upphaf hjá H&M.

Söngkonan Lady GaGa viðurkenndi fyrr í vikunni að hún væri ekkert öðruvísi en venjulegt fólk að því leytinu til að hún kaupir mikið af fölsuðum tískuvörum og/eða eftirlíkingum. Í byrjun árs var söngkonan stödd í Tokyo þar sem hún missti sig í kaupum á fölsuðum Chanel-töskum, Versace-jökkum og Gucci-veskjum. „Þetta eru vandaðar tískuvörur sem enginn getur séð að eru eftirlíkingar. Þó að ég eigi nóg að peningum til þess að fjárfesta í alvöru merkjum, finnst mér þetta gáfulegri eyðsla á peningum mínum,” sagði söngkonan í viðtali við Vogue.

tíska

Að læra að sauma Ég hef alltaf viljað kunna að sauma: Framleiða mín eigin föt og klæðast einstökum flíkum sem engin annar á – getað frjáls sankað að mér innblæstri og framkvæmt allar þær hugmyndir sem ég fæ. Þetta hefur verið mitt helsta markmið síðustu ár.

Þriðjudagur Skór: Samedelma Sokkabuxur: Topshop Stuttbuxur: Zara Bolur: H&M Vesti: H&M

Kolbrún Pálsdóttir skrifar

Seint á nýliðnu ári eignaðist ég svo loksins mína fyrstu saumavél. Ömmur mínar tvær gerðu þennan saumadraum minn að veruleika þegar þær gáfu mér saumavélina í afmælisgjöf. Ég hef þó ekki verið nógu dugleg að taka hana fram og er ég enn að reyna að læra á þessa flóknu vél sem er með of mörgum tökkum og aðgerðum fyrir byrjendur eins og mig. Ég hef þó verið dugleg að heimsækja bókasafnið upp á síðkastið þar sem ég kem mér oftast vel fyrir í sófanum. Þar sit ég tímunum saman í handavinnuhorninu og les saumabækur fyrir komandi átök við saumavélina. Saumabækurnar eru gagnlegar vel og með mörgum þeirra fylgja einföld snið, hentug fyrir byrjendur eins og mig. Nýjustu tískublöðin hef ég innan seilingar þar sem hugmyndir streyma af hverri blaðsíðunni. En ég get kannski ekki farið að vinda mér strax í að sauma þessi flóknu snið sem ég ræð engan veginn við. Ætli ég þurfi ekki að vera þolinmóð og byrja á að sauma einfalda þvottapoka til að venjast nýju vélinni. Sá tími mun koma þegar ég verð farin að framleiða flíkur mínar í stórum stíl og klæðist þá engu nema minni eigin hönnun.

dagar dress

Mánudagur: Skór: Vila Buxur: Cheap Monday Peysa: Spúútnik Skyrta: H&M

Þægindin í fyrirrúmi Hildur Erna Sigurjónsdóttir er 19 ára nemi í Fjölbrautskólanum í Breiðholti og vinnur samhliða námi í Hörpunni. „Ég elska stóra hluti; stórt skart og stór

föt. Yfirleitt geng ég í víðum fötum að ofan og þröngum að neðan. Sækist ég mikið í þægindin. Upp á síðkastið hef ég verslað mest í H&M en yfirleitt kaupi ég fötin mín út um allt. Alexander Wang er uppáhalds hönnuðurinn minn enda vinnur hann vinnuna sína vel og gerir rosalega flott og þægileg föt.

Fyrirmynd mín í tísku er Mary Kate Olsen. Ég ólst á þessu tímabili þegar þær systur voru algjörar barnastjörnur og hef alltaf litið upp til hennar. Fötin eru töff, einstök og hún gengur alltaf skrefinu lengra.“

Miðvikudagur Skór: Samedelma Buxur: Vero Moda Bolur: Topshop Eyrnalokkar: Topshop Fimmtudagur: Skór: Skór.is Buxur: Diesel Skyrta: Vero Moda Vesti: H&M

Föstudagur Skór: skór.is Leggings: Topshop Kjóll: Júník Peysa: H&M

LAGERSALA KJÓLAR & SKÓR Yfir 800 kjólar á 60-90% afslætti. Vandaðir þýskir og danskir kjólar í stærðum 36-52.

Verðdæmi kjólar: Swing kjóll verð áður 34.990,verð nú 4.990,Swing kjóll verð áður 18.900,verð nú 1500,Apanage kjóll verð áður 29.990,verð nú 4.990,TUZZI kjóll verð áður 29.800,verð nú 4.990,-

verð áður 49.900,verð nú 18.990,-

Skoðið brot af úrvalinu Opið virka daga 12-18 Opið laugardaga 10-16. Eingjateigur 5, 2.hæð. S. 581 2141

tíska

Helgin 20.-22. janúar 2012

Mia nýjasta andlit Miu Miu Tískuhúsið Miu Miu hefur tilnefnt nýjan talsmann fyrir vor- og sumarlínu þessa árs og kemur sá þá í stað unglingsleikkonunar Hailee Steinfeld, sem hefur verið andlit tískuhússins að undanförnu. Sú sem tekur við því hlutverki er ástralska leikkonan Mia Wasikowska sem þekktust er fyrir hlutverk sitt í kvikmyndinni Lísa í Undralandi. Mia hefur verið mikill aðdáandi tískuhússins og var það henni því nokkurt gleðiefni þegar Miu Miu bað hana um að starfa fyrir sig.

Stella McCartney opnar sína fyrstu Adidas verslun Hönnuðurinn og bítladóttirin Stella McCartney hefur hannað fyrir Adidas allt frá árið 2004 og sér ekki fyrir endann á því. Stella opnaði sína fyrstu Adidas verslun á dögunum í Sohohverfinu í New York sem heitir einfaldlega Adidas by Stella McCartney sem hefur einmitt verið heiti fatalínu hennar undanfarin ár. Svo virðist sem Stella hafi hannað nægan fatnað og varning til að geta staðið undir heilli verslun en hingað til hafa vörur frá henni verið seldar í sérstökum deildum í Adidasverslunum. Stella fyrir utan búðina sína í Soho.

Gaf prinsessunni sérhannað skópar í afmælisgjöf Raunveruleikastjarnan Kim Kardashian gæti nú farið að kalla sjálfa sig skóhönnuð en hún sérhannaði skópar fyrir krónprinsessuna Kate Middleton sem hún þá færði henni í þrítugsafmælisgjöf. Kim var þó ekki boðin í afmæli prinsessunnar svo hún sendi skóparið til hallarinnar með kærri kveðju. Skóparið fékk nafnið The Duchess, er svart á lit og hefðbundið í hönnun í takt við tísku prinsessunnar. Ekki lét raunveruleikastjarnan þar við sitja og fjöldaframleiddi hún í kjölfarið skóparið sem hún selur nú á bresku skósíðunni ShoeDazzle á rúmar sjö þúsund krónur.

S N Y RT I FR Æ Ð I – F Ö R Ð U N A R FR Æ Ð I – N AG L A FR Æ Ð I - S T Í L I S TA N Á M S K E I Ð L J ÓSMYN DA N Á MSK EI Ð – M Ó D ELN Á MSK EI Ð

NÁ M

SNYRTI FR ÆÐ I

Fashion Academy Reykjavík opnar innan skamms nýjan skóla sem verður miðstöð náms í greinum tengdum tísku, heilsu og fegurð. BEAUTY ACADEMY

Skólinn mun bjóða upp á nám í snyrtifræði til undirbúnings fyrir sveinspróf. Nám í snyrtifræði er kjörið fyrir þá sem vilja framtíðarstarf sem er bæði fjölbreytt og skapandi. Námið tekur eitt ár og hentar öllum aldurshópum.

Barmurinn fær að njóta sín Svartir litlir kjólar hafa verið vinsælir alveg síðan Audrey Hepburn sló í gegn í kvikmyndinni Breakfast at Tiffany’s sem kom út árið 1961. Nú rúmum 50 árum síðar virðist það heitasta í dag vera að spara efnið sem notað er í svarta, litla kjólinn og leyfa barminum að njóta sín betur. Frægir hönnuðir hafa blandað þessu í hönnun sína og mynda einhverskonar þríhyrning, misstóran þó eftir smekk. Leikkonan Olivia Wilde.

Skólinn býður upp á glæsilega aðstöðu og er áhersla lögð á fagmennsku og framsýni kennara. Snyrtifræðinámið er með viðurkenningu frá Mennta- og menningarmálaráðuneytinu og er því lánshæft hjá LÍN. Áhugasamir hafið samband í síma 571 5151 eða sendið tölvupóst á marta@elitemodel.is Við erum á facebook elitefashionacademy

w w w. f a s h i o n a c a d e m y. i s

FA S H I O N A C A D E MY R E Y K J A V Í K Leikkonan Alice Callahan.

menning 51

Helgin 20.-22. janúar 2012

Slaufustrákar á Golden Globe Karlmennirnir á Golden Globe-verðlaunahátíðinni, sem haldin var síðasta sunnudag, voru heldur einhæfir í klæðaburði í samanburði við konurnar. Margir þeirra völdu svört jakkaföt, hvíta skyrtu og svarta slaufu frá tískuhúsinu Salvatore Ferragamo – sem virtist vera vinsælasta merki strákanna þetta kvöld. Leikararnir Brad pitt, Gerald Butler og Leonardo DiCaprio völdu allir þetta útlit frá tískuhúsinu, ásamt fleiri stórstjörnum, sem voru þó hver annarri glæsilegri.

Óþekkjanleg ljóska Söngkonan Beyoncé kynnti á dögunum nýtt plötuumslag sitt sem hefur að geyma fjórðu hljóðversplötu hennar sem hefur hlotið nafnið 4. Allt síðan hefur internetið logað, margir til að tjá sig og sitt sýnist hverjum; svo virðist sem fótósjopp hafi verið notað ótæpilega og er söngkonan á umslaginu talsvert ljósari á húð en Beyoncé er í raun. Hár hennar var einnig gert platínuljóst og er hún nær óþekkjanleg, nánast skandinavísk í útliti. Beyoncé hefur ekki ansað þessum ávirðingum, enda upptekin að nýfædda frumburðinum nú um stundir.

Fréttatilkynning

Glæný grenningarvara, viðurkennd af sérfræðingum EFSA*, nú fáanleg á Íslandi KONJAK náttúruleg hjálp við ofþyngd Það er auðvelt að taka ákvörðun um að losa sig við umfram þyngd en það er öllu erfiðara að koma sér af stað. Kannski hefur baráttan við aukakílóin varað í áraraðir án þess að gerðar hafi verið þær breytingar á martaræði og hreyfivenjum sem við vitum að eru nauðsynlegar.

Ástralska fyrirsætan Megan Gale.

Það er mikil vinna að ná af sér umframþyngd en ávinningurinn er svo sannarlega fyrirhafnarinnar virði. Þegar KONJAK er notað samhliða léttu mataræði má auka þyngdartap um allt að 60%. Það þýðir að fyrir hvert kíló sem þú missir af eigin rammleik getur þú með hjálp KONJAK misst allt að 1,6 kg. Þannig getur KONJAK hjálpað til við að viðhalda hvatningunni sem nauðsynleg er til að ná árangri. Hvað er KONJAK KONJAK er ný grenningarvara fyrir fullorðna í ofþyngd. KONJAK inniheldur náttúrulegar trefjar, þær fyrstu sem sérfræðingar Matvælaöryggisstofnunar Evrópu hafa viðurkennt sem fæðubótarefni sem raunverulega flýtir þyngdartapi.

Leikkonan Reese Witherspoon.

Trefjarnar heita glucomannan og eru unnar úr konjak plöntunni sem vex í Asíu. Glucomannan eru vatnsuppleysanlegar trefjar sem eru þeim eiginleikum búnar að þær geta dregið til sín 2-300 falda þyngd sína af vatni. Þegar töflurnar leysast upp í maga myndast því massi sem fyllir upp í magann og flýtir fyrir seddu tilfinningu.

Hvernig KONJAK er notað KONJAK töflurnar eru teknar 30 mínútum fyrir hverja af þremur aðalmáltíðum dagsins ásamt 1-2 glösum af vatni. Dagsskammturinn er 2 töflur þrisvar á dag. Þegar töflurnar leysast upp í vatni fylla þær upp í magann sem gerir það að verkum að við verðum fyrr södd og getum því ekki borðað sama magn og áður. Það er staðreynd sem studd er af rannsóknum! Auk áhrifa á matarlyst og blóðsykur hefur KONJAK einnig jákvæð áhrif á meltinguna. KONJAK er selt í mánaðarpakkningum sem innihalda 180 töflur. Í pakkanum er einnig lítið ílát undir töflur sem þú notar þegar þú ert á ferðinni, ásamt bæklingi með góðum ráðum sem gefa þyngdartapinu byr undir báða vængi.

VIÐUR KENNT A AF EFS

Hvernig þú nærð hámarks árangri með KONJAK Það er mikilvægt að borða reglulega og muna eftir millimáltíðunum – einkum þegar tekin eru inn grennandi fæðubótarefni. Frekar 6 smáar máltíðir yfir daginn en 3 stórar. Ef ekki er borðað reglulega er hætta á að blóðsykurinn lækki sem leiðir til þess að sætuþörfin tekur völdin. KONJAK innheldur einnig krómíum pikkólínat sem hjálpar til við að slá á sætuþörfina. * EFSA (Matvælaöryggisstofnun Evrópu)

Umboðsaðili KONJAK á Íslandi er Gengur vel ehf. KONJAK fæst í apótekum, heilsuhillum stórmarkaða, helstu heilsubúðum og á www.femin.is. KONJAK er grenningarvara fyrir fullorðna í ofþyngd sem nota á samhliða léttu mataræði. Hin breska Keira Knightley.

menning

Helgin 20.-22. janúar 2012

 Leikdómur Axlar-Björn í Borgarleikhúsinu

Heimsljós (Stóra sviðið) Lau 21.1. Kl. 19:30 Sun 22.1. Kl. 19:30 Lau 28.1. Kl. 19:30 Sun 29.1. Kl. 19:30

U Lau 4.2. Kl. 19:30 U Sun 5.2. Kl. 19:30 10. sýn. U Lau 11.2. Kl. 19:30 11. sýn. Ö Sun 12.2. Kl. 19:30 8. sýn.

12. sýn.

9. sýn.

13. sýn.

Ö Lau 18.2. Kl. 19:30 14. sýn. Ö Sun 19.2. Kl. 19:30 15. sýn.

Lau 25.2. Kl. 19:30 Sun 26.2. Kl. 19:30

1. Aukas. Ö 2. Aukas. Ö

16. sýn. 17. sýn.

Svartur hundur prestsins (Kassinn) Síðustu sýningar! Fös 20.1. Kl. 19:30 37. sýn. Ö Fös 27.1. Kl. 19:30 Aukasýning. Lau 21.1. Kl. 19:30 Síð. sýn. Ö Lau 28.1. Kl. 19:30 Aukasýning.

Frumleg en kaotísk sýning.

Hreinsun (Stóra sviðið) Síðasta sýning! Fös 20.1. Kl. 19:30

Aukasýn.

Litla skrímslið og stóra skrímslið í leikhúsinu (Kúlan) Lau 21.1. Kl. 15:00 Aukasýn. U Lau 28.1. Kl. 15:00 Aukasýn. Ö U Sun 29.1. Kl. 13:30 Ö Sun 22.1. Kl. 13:30 U Sun 29.1. Kl. 15:00 Sun 22.1. Kl. 15:00 Ö

Sun 5.2. Kl. 13:30 Sun 5.2. Kl. 15:00 Sun 12.2. Kl. 13:30

Uppnám (Stóra sviðið) Fös 3.2. Kl. 21:00

Mið-Ísland (Stóra sviðið) Fös 11.2. Kl. 20:00

Hjónabandssæla 20. jan, 21. jan. (örfá sæti laus), 27. jan, 28. jan, 3. feb. og 4. feb.

Steini, Pési og Gaur á Trommu - Uppistand 27.jan, 3. feb. í Vestmannaeyjum, 10. feb.

NEI, RÁÐHERRA! – „Hömlulaus hlátur“ EB, Fbl Fanný og Alexander (Stóra sviðið)

Sun 22/1 kl. 20:00 aukas Fim 16/2 kl. 20:00 8.k Mið 25/1 kl. 20:00 4.k Fös 17/2 kl. 20:00 9.k Fim 26/1 kl. 20:00 aukas Fim 23/2 kl. 20:00 aukas Sun 29/1 kl. 20:00 aukas Fös 24/2 kl. 20:00 10.k Sun 5/2 kl. 20:00 5.k Lau 25/2 kl. 20:00 aukas Fim 9/2 kl. 20:00 6.k Fim 1/3 kl. 20:00 11.k Fös 10/2 kl. 20:00 aukas Fös 2/3 kl. 20:00 12.k Mið 15/2 kl. 20:00 7.k Sun 4/3 kl. 20:00 ný aukas Hin stórbrotna fjölskyldusaga loks á svið

Galdrakarlinn í Oz (Stóra sviðið)

Lau 21/1 kl. 14:00 Lau 4/2 kl. 14:00 Sun 22/1 kl. 14:00 Sun 5/2 kl. 14:00 Lau 28/1 kl. 14:00 Lau 11/2 kl. 14:00 Sun 12/2 kl. 14:00 Sun 29/1 kl. 14:00 Einn vinsælasti fjölskyldusöngleikur allra tíma

Fim 8/3 kl. 20:00 Fös 9/3 kl. 20:00 Lau 17/3 kl. 20:00 Fös 23/3 kl. 20:00 Lau 31/3 kl. 20:00 Sun 1/4 kl. 20:00

Lau 18/2 kl. 14:00 Sun 19/2 kl. 14:00 Lau 25/2 kl. 14:00 Sun 26/2 kl. 14:00

Fös 27/1 kl. 19:00 lokas

NEI, RÁÐHERRA! (Stóra sviðið)

Lau 21/1 kl. 19:00 Fös 3/2 kl. 20:00 Lau 28/1 kl. 20:00 Lau 18/2 kl. 20:00 Gríman: Áhorfendasýning ársins 2011

Eldhaf (Nýja sviðið)

Mið 25/1 kl. 20:00 fors Fim 9/2 kl. 20:00 6.k Fim 26/1 kl. 20:00 frums Fös 10/2 kl. 20:00 aukas Sun 29/1 kl. 20:00 aukas Lau 11/2 kl. 20:00 7.k Mið 1/2 kl. 20:00 2.k Sun 12/2 kl. 20:00 aukas Fim 2/2 kl. 20:00 3.k Mið 15/2 kl. 20:00 8.k Lau 4/2 kl. 20:00 aukas Fim 16/2 kl. 20:00 aukas Sun 5/2 kl. 20:00 4.k Fös 17/2 kl. 20:00 9.k Mið 8/2 kl. 20:00 5.k Sun 19/2 kl. 20:00 10.k Magnað og spennuþrungið leikrit

Kirsuberjagarðurinn Kirsuberjagarðurinn

Axlar - Björn (Litla sviðið)

Sun 22/1 kl. 20:00 4.k Sun 5/2 kl. 20:00 7.k Mið 25/1 kl. 20:00 5.k Lau 11/2 kl. 20:00 8.k Sun 12/2 kl. 20:00 aukas Fim 26/1 kl. 20:00 6.k Lau 18/2 kl. 20:00 9.k Lau 4/2 kl. 20:00 aukas Nýtt verk úr smiðju Vesturports

Fim 23/2 kl. 20:00 11.k Fös 24/2 kl. 20:00 12.k Lau 25/2 kl. 20:00 aukas Sun 26/2 kl. 20:00 aukas Mið 29/2 kl. 20:00 13.k Fim 1/3 kl. 20:00 14.k Fös 2/3 kl. 20:00 15.k Sun 4/3 kl. 20:00 16.k

Sun 19/2 kl. 20:00 Lau 25/2 kl. 20:00 Sun 26/2 kl. 20:00

Saga Þjóðar (Litla svið)

Fös 27/1 kl. 20:00 Fim 2/2 kl. 20:00 Fim 9/2 kl. 20:00 Lau 28/1 kl. 20:00 Fös 3/2 kl. 20:00 Fös 10/2 kl. 20:00 Íslandssagan á hundavaði í tónsjónleik með Hundi í óskilum

Éh`g^[iVg`dgi

Nýdönsk í nánd (Litla sviðið)

͕ ÝƇØÓØÑËÜ Ëƒ ÏÓÑÓØ àËÖÓ å ͒͒˛͚͑͑ ÕÜ˛ Fös 20/1 kl. 22:00 5.k Lau 21/1 kl. 22:00 lokas Allra síðustu sýningar um helgina ͓͖ åÜË ÙÑ ãØÑÜÓ Ðå ÕÙÜÞÓƒ å ËƒÏÓØÝ ͗˛͖͑͑ ÕÜ˛ ͖͙͗ ̋ ͙͑͑͑ ˻ ÌÙÜÑËÜÖÏÓÕÒßÝ˛ÓÝ

Fréttatímanum er dreift á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri og í lausadreifingu um allt land. Dreifing á bæklingum og fylgiblöðum með Fréttatímanum er hagkvæmur kostur.

Leitið upplýsinga á auglýsingadeild Fréttatímans í síma 531 3310 eða á valdimar@frettatiminn.is

fni og umgjörð verksins Axlar-Björn, sem nú er til sýninga í Borgarleikhúsinu. lofar góðu. Titilpersónan er frægasti fjöldamorðingi Íslandssögunnar, sem þó hefur ekki farið hátt og valinn maður í hverju rúmi þegar kemur að listrænum aðstandendum. Enda ætti engum að leiðast kvöldstund með Axlar-Birni í Borgarleikhúsinu því sýningin býður upp á ýmislegt krassandi. Styrkur hennar felst ekki síst í góðum samleik leikaranna Atla Rafns Sigurðarssonar og Helga Björnssonar og því að hún er keyrð áfram með óvæntum uppákomum – áhorfendur vita sjaldnast hvaðan stormurinn blæs. Það rennur æði á ólíkar persónur, þær renna saman og tímaplön skarast – úr verður heljarinnar „show”. Leikararnir vinna báðir mjög vel með hluti eins grótesku, samkennd og sýnihvöt persóna sinna og ná vel til áhorfenda. Brenglunin, sem fyrir mér er aðalviðfangsefni verksins, nær út í allar víddir þess, hvort heldur sem er leikur eða umgjörð – oft á mjög skemmtilegan hátt, til dæmis í tónlist Kjartans Sveinssonar og búningum Munda. Leikmynd Axels Hallkells Jóhannessonar nýtir rými Litla sviðsins afar vel og lýsing Kjartans Þórissonar er áhrifamikil. Mér fannst hins vegar brúðum Evu Signýjar Berger ofaukið í sýningunni og þær of „fallegar” í samhengi verksins.

Helgi Björnsson Stendur sig vel í kaotískrri sýningu. Ljósmynd/Eddi

Leikhús

Kristrún Heiða Hauksdóttir ritstjórn@frettatiminn.is

Helsti veikleikinn er hins vegar hveru þunnt handritið er, saga Axlar-Bjarnar er teygð og toguð í ýmsar áttir og því er erfitt að halda þræði. Ennfremur er orðfærið oft torskilið þegar vitnað er til eldri heimilda og það hljómar undarlega þegar því er blandað saman við nútímatalmál.

Sýningin skilur mann eftir með margar spurningar og undarlega kennd en enga skýra sýn á atburði eða persónur. Hvort annar leikstjóri en höfundurinn sjálfur hefði verið betur til þess fallinn að skerpa söguna skal ósagt látið hér en áréttað að upplifunin er sterk en boðskapurinn óskýr og svolítið óljóst hvað maður á að gera við hann.

 Axlar-Björn Höfundur og leikstjóri: Björn Hlynur Haraldsson Vesturport í samstarfi við Borgarleikhúsið.

 Leikdómur Heimsljós í Þjóðleikhúsinu

Skáldið og fegurðin ein Heimsljós er falleg og afar sterk sýning.

Kirsuberjagarðurinn (Stóra sviðið) Fös 20/1 kl. 19:00 Síðustu sýningar!

Sterk upplifun en óskýr boðskapurinn

tórvirki Halldórs Laxness um skáldið Ólaf Kárason er komið á svið í nýrri leikgerð Kjartans Ragnarssonar á Heimsljósi. Viðfangsefnið er velþekkt, Ólafur er strögglandi listamaður á sjálfskipaðri píslargöngu. Barnsleg leit hans að fegurðinni er svo til algjörlega á skjön við raunveruleikann sem hann lifir í. Í Ólafi takast á ástin og meðaumkun fyrir samferðafólkinu og þráin eftir einhverju æðra. Leikgerðin er vel unnin og nær að mínu mati kjarna sögunnar. Mælska og orðkynngi skáldsins fær að njóta sín og í sýningunni eru dregnar upp sterkar myndir, bæði af ástinni, harminum, átökunum og eymdinni. Textinn er gullfallegur og meðferð hans einnig, ekki síst hjá „Ólöfunum” tveimur (Hilmir Snær Guðnason og Björn Thors) sem eru eins og einn maður á sviðinu. Samleikur þeirra var áferðarfallegur og næsta snurðulaus. Konurnar í lífi Ólafs drífa frásögnina áfram, þær Jarþrúður á Gili sem Ólafía Hrönn Jónsdóttir túlkar svo skínandi vel að maður kemst við og Þórunn í Kömbum sem Vigdís Hrefna Pálsdóttir ljær alla sína mögnuðu orku, þó hlutverk hennar sé ef til vill óskýrast í þessum kvennafans. Þórunn Arna Kristjánsdóttir leikur sakleysingjann Vegmeyju og var samleikur hennar og Björns Thors góður og Svandís Dóra Einarsdóttir var kraftmikil Jóa í Veghúsum. Heimilisfólkið á Fæti undir Fótarfæti leika Guðrún S. Gísladóttir, Lára Sveinsdóttir, Stefán Hallur Stefánsson og Þorsteinn Bachmann og keyra þar á kómík og groddaskap sem heppnast vel. Piltarnir tveir leika einnig stertimenni í síðari hlutanum, oddvitann og séra Brand sem var í hreint dásamlegu gervi. Pálmi Gestsson var á kunnuglegum slóðum sem Pétur Þríhross og fékk nokkrar hláturgusur fyrir vikið og það gerði einnig Jóhannes Haukur Jóhannesson í hlutverki Jens Færeyings. Hjónin gömlu túlkuðu Arnar Jónsson og Lilja Guðrún Þorvaldsdóttir af látleysi. Nína Ísafold Daðadóttir lék dótturina Möggu og stóð sig fyrirmyndar vel. Erfiðast átti ég með innkomur Sigurðar Breiðfjörð (Ævar Þór Benediktsson), bæði var gervið gervilegt og einhvert undarlegt glott á honum sem mér fannst ekki passa. Í heildina litið finnst mér Heimsljós Kjartans Ragn-

Hilmir Snær leikur Ólaf Ljósvíking á móti Birni Thors.

arssonar vönduð og áhrifamikil sýning. Umgjörðin er sterk, ekki síst formfögur og fjölnota leikmynd Grétars Reynissonar og búningar Helgu I. Stefánsdóttur sem gefa tíðarandann skýrt til kynna. Það er ögrun að lýsa sýningu sem þessa en Halldór Örn Óskarsson leysir það afar vel. Tónlist Kjartans Sveinssonar fannst mér falleg og smekklega notuð. Það er síst til vansa að sýningin er nokkuð löng. Hún rígheldur athygli leikhúsgesta, það heyrðist að minnsta kosti varla hósti í salnum á sýningunni síðastliðinn. laugardag.



Leikhús

Heimsljós Leikstjórn og leikgerð: Kjartan Ragnarsson Þjóðleikhúsið

Kristrún Heiða Hauksdóttir ritstjórn@frettatiminn.is

dægurmál

54 

Helgin 20.-22. janúar 2012

Nanna Kristín og Víkingur Fljótandi fr æðsla

Heimaverkefnið var bjórdrykkja

eikararnir Nanna Kristín Magnúsdóttir og Víkingur Kristjánsson hófu sýningar á Bjórsögu Víkings á Kex Hostel í vikunni. Þar blanda þau saman skemmtun og fróðleiksmolum úr sögu bjórsins auk þess sem áhorfendur taka virkan þátt með því að smakka á þeim veigum sem sýningin hverfist um. „Við köllum þetta Bjórsögu Víkings en segja má að þetta sé svalandi fræðsluleikrit með bjórsmakki, nasli og taumlausri gleði,“ segir Nanna Kristín sem skrifaði

verkið ásamt Víkingi sem rekur sögu bjórsins á Kexinu undir leikstjórn Nönnu. Víkingur og Nanna Kristín bjóða upp á Bjórsöguna á íslensku til þess að byrja með en þann fyrsta mars, sjálfan bjórdaginn, hefjast sýningar á ensku. „Síðan ætlum við að sýna bæði á ensku og íslensku í sumar. Við sláum þannig tvær flugur í einu höggi. Komum með eitthvað nýtt fyrir íslenska áhorfendur og svo fyrir blessuðu ferðamennina sem koma hingað.“ Nanna Kristín segir vinnuna

með Víkingi hafa verið mjög ánægjulega. „Þetta var afar gefandi og skemmtileg vinna, það verður nú að segjast. Eitt af heimaverkefnunum sem hann fékk var að taka með sér fjórar mismunandi bjórtegundir heim, drekka þá og koma með umsögn um þá daginn eftir. Gæti verið verra.“ Næsta sýning er í kvöld, föstudagskvöld Síðan eru sýningar dagana 25., 27. og 31. janúar og hefjast þær allar klukkan 19.30. Hægt er að panta miða á netfanginu beer@ kexhostel.is -þþ



Ólafur Darri heillaði Wahlberg

Nanna Kristín fékk Víking til liðs við sig og í sameiningu munu þau rekja sögu bjórsins fyrir gesti Kex Hostel sem skola fróðleiknum niður með viðfangsefninu.

Marta María Sker upp herör gegn offitu

Baltasar Kormákur er fyrir löngu búinn að festa sig í sessi sem hugmyndaríkur og útsjónarsamur leikstjóri þannig að það er ákaflega skemmtilegt er að fá að sjá hann leika sér með haug af dollurum í Contraband í alvöru amerískri spennumynd en fjöldi Íslendinga kom að gerð hennar. Hún er byggð á kvikmyndahandriti Óskars Jónassonar og Arnaldar Indriðasonar, Reykjavík-Rotterdam, Baltasar leikstýrir, Elísabet Ronaldsdóttir klippir og Ólafur Darri Ólafsson fer með aukahlutverk. Allt þetta heiðursfólk var samankomið á frumsýningunni og í ávarpi sínu sagðist Baltasar hafa „smyglað“ Ólafi Darra með til New Orleans þar sem hann hafi verið eins og innfæddur. Ólafur Darri stendur sig með prýði í myndinni eins og hans er von og vísa og lét Baltasar þess getið að hann teldi víst að Darri væri orðinn uppáhaldsleikari aðalstjörnu Contraband, Marks Wahlberg.

Fórnir fyrir frúna

Fréttamaðurinn vaski Svavar Halldórsson hefur staðið í ströngu í stælum við útrásarvíkinga sem hafa verið miðpunktur marga frétta hans síðustu misseri. Hann er því ýmsu vanur en blöskraði eftir að lögfræðingar Ölgerðarinnar hvæstu í áttina að hans heittelskuðu Þóru Arnórsdóttur eftir að hún var í viðtali við BBC um iðnaðarsalt. Svavar sér ákveðin líkindi með þeim sem stjórna Ölgerðinni og fjandvinum sínum úr útrásinni og gerði upphlaupið að umtalsefni á Facebook-síðu sinni: „Væri ekki nær fyrir þá að eyða kröftunum í að tryggja neytendum öryggi og gæði. Þetta lið hagar sér eins og útrásarvíkingar. Það verður hvorki Malt eða Appelsín á mínu heimili um næstu jól.“ Svavar stendur þétt að baki spúsu sinnar og ætlar að færa þessa mikla jólafórn henni til stuðnings. Ef til vill er Ölgerðin ekki alveg búin að bíta úr nálinni með þetta þar sem Þóra hefur verið orðuð við forsetaframboð og fari þau Svavar á Bessastaði er hætt við að Malt og Appelsín verði ekki á borðum þar í að minnsta kosti fjögur ár.

Gamlir jaxlar kallaðir til

Taugar drjúgs hluta þjóðarinnar eru þandar þessa dagana vegna EM í handbolta þar sem íslenska landsliðið stendur í stórræðum. RÚV sinnir mótinu vitaskuld af miklu kappi en mannekla hrjáir íþróttadeildina og spila þar inn í erfitt innanhússmál og fjarvera hins glaðbeitta Adolfs Inga Erlingssonar sem er á vettvangi í Serbíu hvaðan hann hann flytur fréttir af gangi mála fyrir EHF-sjónvarpið og stundar kappát við útlendar handboltakempur. Segja má að sérsveitin hafi verið kölluð út vegna ástandsins þar sem áhorfendur fá nú að njóta ótvíræðra hæfileika þeirra Geirs Magnússonar og Samúels Arnar Erlingssonar en þessir reynsluboltar í beinum lýsingum voru löngu horfnir á braut en hafa nú verið kallaðir af varamannabekknum.

Áfengi er lítið annað en sykur og Marta hefur að mestu látið það eiga sig eftir að hún lærði lexíu af Sigurjóni Sighvatssyni, kvikmyndaframleiðanda. „Ég tók viðtal við Sigurjón fyrir tveimur árum og spurði hann hvort hann drykki vín. Hann svaraði: „Eiginlega ekki,“ og þegar ég spurði nánar út i það sagðist hann bara bragða áfengi við alveg sérstök tilefni. Ég hef tekið Sigurjón á þetta og drekk mjög sjaldan enda sést á mér í marga daga eftir að ég fæ mér í glas. Það er einhver ástæða fyrir því að allir einkaþjálfarar byrja á því að setja fólk á snúruna.“ Mynd:Hari

Sá mynd af sjálfri sér og breytti lífsstílnum Tískupæjan Marta María Jónasdóttir, Marta smarta, ræður ríkjum á Smartlandi á mbl.is þar sem hún fjallar meðal annars um tísku og hönnun. Fyrir tólf árum sá hún mynd af sér sem varð til þess að hún gerði róttækar breytingar á mataræði sínu og lífsstíl. Nú notar hún reynslu sína á viðtölum við fólk sem berst við aukakílóin í þáttunum Leiðin til betra lífs í sjónvarpi mbl.is.

Áfallið árið 2000. Þegar Marta María sá sjálfa sig á prenti gerði hún róttækar breytingar á lífi sínu. Mynd/Morgunblaðið-Jim Smart

íf mitt gerbreyttist eftir að ég kynntist Þorbjörgu Hafsteinsdóttur árið 2000,“ segir Marta María sem gerbreytti matarvenjum sínum eftir að mynd sem birtist af henni í Morgunblaðinu og var sem köld vatnsgusa framan í hana. „Myndin var tekin í mars þetta ár og ég dó næstum þegar hún birtist í Morgunblaðinu. Ég hélt að Jim Smart væri að taka andlitsmynd en svo blasti bara öll dýrðin við þegar blaðið kom út,“ segir Marta María, hlær og bætir við að eftir þetta hafi hún hætt að ganga í magabolum. „Eftir að ég fór til Þorbjargar komst ég að því að sykur, hveiti, ger og mjólkurvörur gera ekkert fyrir okkur. Það skiptir engu hvort við borðum lítið eða mikið af þessu, þetta hefur bara slæm áhrif. Hins vegar getur maður borðað fullt baðkar af gulrótum án þess að fitna en sykur kallar bara á meiri sykur með tilheyrandi afleiðingum. Auðvitað hefur líkamsástandið verið upp og niður frá þessum tíma en ég trúi á hrein matvæli og hef prófað mig mikið áfram og er til dæmis farin að búa til mín eigin kjötsoð sem hafa gefið góða raun. Það er að sjálfsögðu erfitt að fylgja þessu eftir 100 prósent en ég finn samt að mér líður miklu betur eftir að ég fór að passa mataræðið.“ Marta segir að hana hafi lengi langað til þess að gera sjónvarpsþætti um fólk sem hefur glímt við offitu. Bæði vegna þess að

matur og heilbrigt mataræði er eitt helsta áhugamál hennar auk þess sem hún hefur á löngum ferli talað við fjölda fólks sem stendur í þessari ströngu baráttu við sjálft sig. „Síðustu ár hef ég tekið fjölmörg viðtöl við fólk sem hefur náð að létta sig. Það talar svo oft um breyttan lífsstíl og ég hef komist að því að það hugtak er ansi vítt. Þess vegna langaði mig til að fá hóp af fólki, ólíka einstaklinga, sem hafa glímt við raunverulega offitu til að segja sögur sínar. Mörg þeirra sem ég ræddi við var komið með áunna lífsstílssjúkdóma, mörg upplifðu mikla vanlíðan og þurftu jafnvel að taka lyf til að lifa daginn af.“ Marta segist hafa komist að raun um að hreyfingin eins og sér virðist hrökkva skammt þegar fólk reynir að létta sig. Mataræðið sé númer eitt, tvö og þrjú og grundvallaratriðið sé að losa sig við sykurinn. „Flestir sem ég hef talað við byrja ekki að hreyfa sig af alvöru fyrr en það var búið að létta sig og þá ekki síst til þess að koma sér í enn betra form. Einn af þeim sem ég ræddi við sagðist oft hafa byrjað í líkamsræktarátaki en alltaf gefist upp því hann varð svo svangur af öllum æfingunum og borðaði þar af leiðandi miklu meira.“ Leiðin til betra lífs hóf göngu sína á mbl.is á mánudaginn og framvegis bætist nýr þáttur við á hverjum mánudegi.

Lau 21.1. Kl. 19:00 örfá sæti Fös 3.2. Kl. 20:00 örfá sæti Lau 28.1. Kl. 20:00 örfá sæti Lau 18.2. Kl. 20:00 örfá sæti

Lau Sun Lau Sun Lau Sun

21.1. 22.1. 28.1. 29.1. 4.2. 5.2.

Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti

Lau 11.2. Sun 12.2. Lau 18.2. Sun 19.2. Lau 25.2. Sun 26.2.

Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 Kl. 14:00 örfá sæti Kl. 14:00 Kl. 14:00

Hrósið …

HE LG A RB L A Ð

Sætúni 8, 105 Reykjavík. Sími: 531 3300 ritstjorn@frettatiminn.is www.frettatiminn.is

... fær Róbert Gunnarsson handboltakappi fyrir glæsilegt Talibana-skegg sem hann skartar þessa dagana. Skegginu var forðað frá hnífnum þegar Róbert skoraði níu mörk í sigurleik gegn Norðmönnum en það hefði fengið að fjúka ef hann hefði ekki náð að skora mark.

Gamlinginn samur við sig

Nýjasti metsölulisti bókaverslana ber dám af því að jólabókaæðið er afstaðið yfir enda listinn býsna janúarlegur þessa vikuna. Heilsuréttir Hagkaups tróna á toppnum sem rökrétt afleiðing ofáts fólks á iðnaðarsöltuðu kjöti yfir hátíðarnar. Þóra-heklbók er í öðru sæti en hið sígilda Almanak Háskóla Íslands í því þriðja. Gamlinginn sem skreið út um gluggann er ekki af baki dottinn og situr í fjórða sætinu. Gömlu standardarnir Sjálfstætt fólk eftir Halldór Laxness og Grafarþögn Arnaldar Indriðasonar reka lestina í níunda og tíunda sæti en ætla má að þær bækur séu á leslistum einhverra framhaldsskóla á vorönn sem skýrir þá stöðu.

mur e k ur t r s r æ f Fy r tu fyrs

ÚTSALA

Tak mar mag kað n

Gerið gæða- og verðsamanburð naða 12 má ausar l vaxta ðslur grei

20-70%

AFSLÁTTUR

Landinn horfir á handboltann

Beinar útsendingar á EM i handbolta eru farnar að setja svip sinn á dagskrá Sjónvarpsins og ekki er að spyrja að áhuga fólks á gengi íslenska landsliðsins. Íslendingar tóku forskot á handboltasæluna með undirbúningsleiknum gegn Finnum síðasta föstudagskvöld. Tæp 60 prósent landsmanna horfðu eitthvað á þann leik í beinni útsendingu á RÚV. Söngvakeppni Sjónvarpsins fer einnig vel af stað og mældist með mesta meðaláhorfið í síðustu viku eða 42 prósent. Fastir liðir voru svo skammt undan: Útsvar, Criminal Minds, Landinn og Fréttir voru í toppsætum áhorfslistans.

af völdum vörum Skiptidýnur, útlitsgallaðar dýnur og sýningardýnur Lök, hlífðardýnur, pífur, sængurverasett og fleira

ÚRVAL STILLANLEGRA HEILSURÚMA

SAGA, FREYJA, ÞÓR Hágæða heilsudýnur

Ravel og Debussy í Bústaðakirkju

Ísafoldarkvartettinn leikur á tónleikum í Bústaðakirkju á vegum Kammermúsíkklúbbsins klukkan 20 á sunnudagskvöld. Ísafoldarkvartettinn skipa þau Elfa Rún Kristinsdóttir fiðla, Helga Þóra Björgvinsdóttir fiðla, Þórarinn Már Baldursson víóla og Margrét Árnadóttir selló. Fluttir verða tveir af þekktustu strengjakvartettum tónlistarsögunnar eftir frönsku impressjónistana Claude Debussy (1862-1918) og Maurice Ravel (1875-1937). Tónleikarnir eru þeir fjórðu í röðinni á þessu starfsári Kammermúsíkklúbbsins, en um þessar mundir eru 55 ár liðin frá því klúbburinn hóf starfsemi sína og hefur hann starfað óslitið síðan.

Baldursnesi 6

Listhúsinu Laugardal

Listhúsinu Laugardal, 581 2233 • Baldursnesi 6, Akureyri, 461 1150 Opið virka daga kl. 10.00 - 18.00 – laugardaga 12.00 - 16.00