f:
Facebook-týpur Íslenskir sauðir dregnir í dilka
ÓKEYPIS ÓKEYPIS
Úttekt 26
11.-13. mars 2011 2. árgangur
2. tölublað 1. árgangur 10. tölublað
ÓKEYPIS ÓKEYPIS
Fréttaskýring Lögreglan beitir símahlerunum án lögbundins eftir lits
Við sinnum því hreint út sagt ekki neitt. Við höfum skrifað ráðuneytinu mörg bréf og lýst því að okkur vanti mannskap til að sinna þessu eftirliti eins og ýmsum öðrum verkefnum sem embættið á að sinna. ÓKEYPIS ÓKEYPIS
Matthildur og Hayley Sólargeisli eftir fjögurra ára sorg 28 Viðtal
Sofi á svið í haust Leikrit Sofi Oksanen, Hreinsun, fer á svið í Þjóðleikhúsinu í haust.
ÓKEYPIS ÓKEYPIS
Valtýr Sigurðsson ríkissaksóknari um hvernig embættið sinnir lögbundnu eftirliti með framkvæmd lögreglunnar á símahlerunum.
bækur 38
Hlín Einars og Malín Brand
Systur sem brjálast ekki báðar í einu
viðhald húsa
Helgin 11. - 13
ndafélagið nu við Húseige Unnið í samvin
aeigend a fasteign afélag allr
a á Íslandi
um níu þúsund Félagsmenn eru a mun fleiri en þyrftu að ver
Húseigen
dafélag ið
HagsmUn
um gott að það séu Það er ekki nógu uppi enda sem bera 10% fasteignaeig fyrir heildina, segir hagsmunagæsluna Guðjónsson, formaður Sigurður Helgi Húseigendafélagsins.
síður 16, 18 og 20
vera Viðhald á ekki að skorpuvinna í nauðvörn heldur stöðugt og fyrir byggjandi. Það er dýrt að fresta því.
bls. 2
Steypuviðgerðir og forvarnir
árið gið var stofnað úseigendaféla hagsmuna1923 og er almennt nda á félag allra fasteignaeige er sem fasteignin Íslandi, hvort ði, land eða atvinnuhúsnæ , fyriríbúð, einbýlishús, eru bæði einstaklingar jörð. Félagar í fjöleignarhús þ.m.t. húsfélög frá öndverðu tæki og félög, félagsins hefur á Íslandi um. Tilgangur að því að fasteignir verðgildi verið að stuðla eignir og haldi fastverði ávallt tryggar í hvívetna hagsmuna og sínu og að gæta eru um 9.000 . Félagsmenn Félagsmönneignaeigenda 800 húsfélög. árin, þar af eru nálægt jafnt og þétt síðustu . um hefur fjölgað í lagi húsfélögunum einkum og sér
H
Sjá fréttaskýringu og viðtal við Ögmund Jónasson
mars 2011
Viðhaldsvakning og betri tíð
í steypu Hágæði sérhæfir sig m.a. tær vörnum og kynnir sem ingarvarnarefni, bæði steypu. á eldri íblöndunarefni og
bls. 10
Ráðgjöf vegna viðhalds og endurnýjunar
og upplýsingamiðlun Hagsmunagæsla, lögfræðiþjónusta er í grundvallarat riðum
Starfsemi félagsins almenn hagsmunagæsla lagi gsins. Ljósmynd/Hari fasteignaeigþríþætt: Í fyrsta Húseigendaféla félagsmenn og fræðsluafl og styrk til Guðjónsson, formaður og -barátta fyrir að félagið hafi Sigurður Helgi Í öðru lagi almenn í þriðja menn bíða þess endur yfirleitt. þeirra. ðlun og og vegna viðer afl upplýsingami að vinna að framgangi félagsí innri málefnum starfsemi og ndur standa saman rétt á aðstoð, bæði aðila. Þegar húsþjónusta við einstaka Ef fasteignaeige að brjóta lagi ráðgjöf og verktaka og fleiri lagið, öðlast sérog engum fært lögfræðileg aðstoð. við félags- skipta við þeirra mikið vegna þurfa í Húseigendafé menn, einkum þá órétti. Þess er einskorðuð félag gengur og getur leitað þeim eða beita hagsmuni sína Þjónusta félagsins einir undir allri starföll félagsréttindi til vitundar um þeir hver eigandi þótt þau snerti og fyrir þeir að vakna sín mál enda menn enda standa sínum. Félagið njóta svo að þeir séu varðir til félagsins með félagsgjöldum þjónustu og þýðingu þess og nýtur sem slíkt. Húsfélög semi þess með bígerð er að auka s.s. með ekki húsfélagið fótum fjárhagslega engra þeim barist. Í sérkjara við inngöngu.býður stendur á eigin flestum sviðum, lagið styrkja og heldur ldi, útfélagsins á sem Húseigendafé engra opinberra Er Félagið ráðgjöf, námskeiðaha við húsfundi. meiri og öflugri fræðsluefnis o.fl. Það er þó upp á aðstoð styrkja frá einkaaðilum. og ráðgjöf óháð í einu og gáfu margvíslegs forsenda fyrir öflugra og um að ræða aðstoð aðstoð á er því frjálst og hagsmunaverða og alltaf funda almennu í mun og fasteignaeigvið boðun öllu, bæði þ.e. fundarra starfi að fleiri segir annarri starfsemi. árangursríka fundinum sjálfum, baráttunni og . undir merki félagsins,“ fundargerðar lagið rekur endur skipi sér Húseigendafé stjórn og ritun stu fyrir tryggja þjónusta á að formaðurinn. Þessi sérhæfða lögfræðiþjónu að sé og að rétt á þeim réttarlög um fjöllögmæta fundi félagsmenn sína fasteignir og réttarbótum, staðið, en á því up Barátta fyrir töku ákvarðana með afdrifaog fasteignaka sviðum sem varða Lögfræðiþjón eignarhús, húsaleigu það verið er oft misbrestur eigendur þeirra. þungamiðjan áratugi hefur áttu Undanfarna tvo hagsmunabar ríkum afleiðingum. ustan hefur verið og á hverju ti þátturinn í á þeim réttþýðingarmes í starfsemi félagsins hundruð að réttarbótum : öflugra mörg og eigendur félagsins að vinna Fleiri félagsmenn ári leita til þess margvísleg sem snerta fasteignir unnið marga þjónusta aukin arsviðum félag, félagið félagsmenn með hefur þeim sífellt fjölgþeirra. Á því sviði „Starfsemi Húseigendafé ár til hags og heilla. álitaefni og fer lagið býr yfir undanfarin góða sigra húseigendumgildistöku fjöleignarlagsins hefur andi. Húseigendafé ræði nefna öflug og í fasteignalögf Er þar fyrst að nna í ársbyrjun verið gróskumikli,hefur þó háð sérþekkingu á húsaleigulaga virðingar og og Það að samningu húsalaganna árangursrík. og nýtur trausts ekki síst við um áttátti frumkvæði það félags1995, en félagið félaginu í hagsmunabar því sviði og á Áralöng barátta yfirleitt a en félagið og setningu þeirra.laga um fasteignaviðskipti unni og starfseminni málefni fjöleignarhús og eru ekki fleiri setti að samningu setningu fyrir Alþingi ins félagsmenn frumkvæði að þegar átti alaganna, árinu 2002 Talið er að . Fram að bar árangur á en raun ber vitni. hér á landi setningu fjöleignarhús um fasteignakaup skráðauki að verulegu ndur í fyrsta sinn lög fasteignaeige sem eru þar að ekki gilt sérstakar til 100 þúsund uppsafnaðri áraþeim tíma höfðu mikilvæga réttarsviði, séu á bilinu 80 leyti byggð á þess. Félagið því eru rétt um á ýmsum ar reglur á þessu og samkvæmt i tugalangri reynslu Það er réttarstaða manna fróðleiksbank um. heldur byggðist 10% þeirra í félaginu.er ekki og dómafordæm er upplýsinga-og Það hafa aðgang óskráðum meginreglum og ítarlegra laga um of lágt hlutfall. sem félagsmenn þekkingu og vandaðra það séu um 10% réttaróvissu Með setningu nógu gott að að. Slíka sérhæfða ræði er var margs konar dómsmálnda sem bera fasteignakaup og fasteignaeige reynslu í fasteignalögf vafatilvikum sluna fyrir að finna. þessa því eytt og hefur uppi hagsmunagæ hagsbótum vart annars staðar málaflokki. Auk lagið er einþeim um fækkað í þessum ýmsum öðrum Húseigendafé af nýtur góðs af hefur sem afskipti lagið haft heildina hagsmuni hefur félagið sem Húseigendafé og reglugerðum göngu rekið með en ekki með og réttarbótum Sigurður Helgi Guðjónsson, lögum, lagafrumvörpum að leiðarljósi og með er mjög félagsmanna bæði beinlínis Félagsgjöldum náð í höfn,“ segir lagins. sem varða fasteignir, Núna stendur endurgjald hagnað að markmiði. sókn og náð og umsögnum. alaganna og er að segja um formaður Húseigendafé ábendingum hafi verið í mikilli í hóf stillt og sama stuna. þarf fjöleignarhús „Þótt félagið á mörgum sviðum, yfir endurskoðun fyrir lögfræðiþjónu félagsins henni. verulegum árangribetur og meira enda eru stýrir formaður og húsfundir og má gera miklu Ótalmörg spennfjölAðild húsfélaga óþrjótandi. húsfélög að félagsfyrir viðfangsefnin færst í vöxt og hagsbætur Það hefur mjög í Húseigendafélagið í einu andi viðfangsefni eignarhúsa gangi fá lögfræðilega ráðgjöf og til að lagi, einkum
Sérblað um viðhald húsa nnVerksýn býður forsvarsmö í um húsfélaga til námskeiðs mundirbúningi viðhaldsfra kvæmda.
Það hefur mjög færst í vöxt að húsfélög fjöleigna húsa gangi í Húseigendafélagið í einu lagi, einkum til
að fá lögfræðilega ráðgjöf og aðstoð.
PIPAR \ TBWA
•
SÍA
•
110613
GÖNGUGREINING FLEXOR TÍMA PANTAÐU
517 3900
bls. 15
u Viðhald í krepp á hvern
álögur Má leggja miklar kreppuíbúðareiganda, óháð sem á stendástandi og hvernig eigendum? ur hjá einstökum
bls. 8
getur komið í veg fyrir ýmis stoðkerfisvandamál og kvilla í helstu álagspunktum líkamans. Orkuhúsinu / Suðurlandsbraut 34 / 108 Reykjavík / S. 517 3900 / www.flexor.is
58
2
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
ferðalög Mótorhjólaklúbbar
Mætir í fullum Hells Angels-herklæðum í Leifsstöð Forsprakki MC Iceland kemur frá Danmörku á föstudag, merktur Hells Angels í bak og fyrir.
Í
slenska mótorhjólagengið MC Iceland hefur öðlast inngöngu í Hells Angels. Búið er að merkja félagsheimili gengisins í Hafnarfirði upp á nýtt og að því er Fréttatíminn kemst næst hafa meðlimir MC Iceland dvalið í Danmörku undanfarna daga þar sem þeir hafa fengið Hells Angels-merkingar á jakka sína. Stefnan mun svo vera að þeir gangi í fullum skrúða undir forystu foringja síns, Einars „Boom“ Marteinssonar, í gegnum Leifsstöð í dag, föstudag.
Einar vildi ekki tjá sig um málið, þegar Fréttatíminn náði tali af honum í Kaupmannahöfn, að öðru leyti en því að hann væri staddur í kóngsins Köben. Lögreglan á Suðurnesjum mun ekki verða með sérstakan viðbúnað vegna komu MC Iceland-manna til landsins. „Samtökin eru ekki ólögleg þannig að við aðhöfumst ekki neitt nema þeir brjóti af sér,“ hljómaði svarið frá lögrelgunni. Töluvert var fjallað um það í fjölmiðlum um síðustu helgi að
Gnarr með persónutöfra en Jóhanna ekki
norska lögreglan stöðvaði för átta manna úr MC Iceland á Gardermoen-flugvelli við Ósló á föstudaginn var. Talið var að þeir væru á leið í vígsluathöfn hjá hinum norska armi Hells Angels og voru þeir stoppaðir í flugstöðinni. Þeim var haldið í einangrun fram á sunnudagskvöld þegar þeir voru sendir heim til Íslands. Ítarleg fréttaskýring um meðferð lögreglunnar á núverandi rannsóknarheimildum sem varða einkalíf fólks er á síðum 14, 16 og 18. -óhþ
Samtökin eru ekki ólögleg þannig að við aðhöfumst ekki neitt ... Einar „Boom“ Marteinsson er forsprakki hinna íslensku Hells Angels-samtaka. Ljósmynd/Hari
viðskipti
Jóhanna Sigurðardóttir forsætisráðherra er helst talin vera ákveðin (26,9%) og standa við eigin sannfæringu (26,6%). 5,4% töldu hana vera í tengslum við almenning og 1,8% töldu hana gædda persónutöfrum. Þetta kemur fram í nýrri könnun sem MMR birtir á síðu sinni. Tæpur þiðjungur þeirra sem tóku afstöðu sögðu Jón Gnarr borgarstjóra gæddan persónutöfrum (29,5%) eða heiðarlegan (28,8%) og um fjórðungur sagði hann í tengslum við almenning (23,7%). Um og yfir fimm prósent þeirra sem tóku afstöðu töldu Jón sterkan einstakling (5,6%) eða ákveðinn (5,0%). Þá sögðu 36,6% þeirra sem tóku afstöðu Steingrím J. Sigfússon fjármálaráðherra vera ákveðinn, 29,2% töldu hann sterkan einstakling. Tæpur fimmtungur þeirra sem tóku afstöðu sögðu Bjarna Benediktsson, formann Sjálfstæðisflokksins, gæddan persónutöfrum (19,4%) og 17,1% sagði Bjarna vera sterkan einstakling. -jh
Kaupþingsmenn lausir úr haldi
Öllum þeim sem handteknir voru í fyrradag af bresku efnahagsbrotadeildinni og embætti sérstaks saksóknara hér vegna rannsóknar á málefnum Kaupþings, alls níu manns, var sleppt eftir yfirheyrslur í fyrrakvöld. Tryggingar var krafist en ekki gæsluvarðhaldsúrskurðar yfir mönnunum. Breska efnahagsbrotadeildin, SFO, handtók Sigurð Einarsson, fyrrum starfandi stjórnarformann Kaupþings, Ármann Þorvaldsson, fyrrum forstjóra Kaupthing Singer & Friedlander, Guðna Níels Aðalsteinsson, fyrrum framkvæmdastjóra fjárstýringar Kaupþings, Robert Tchenguiz, stærsta einstaka skuldara Kaupþings, og bróður hans og samstarfsfélaga, Vincent Tchenguiz, auk tveggja einstaklinga sem tengjast og hafa starfað með Tchenguiz-bræðrum. Sérstakur saksóknari á Íslandi handtók Bjarka H. Diego, fyrrum framkvæmdastjóra útlánasviðs Kaupþings, og Guðmund Þór Gunnarsson, viðskiptastjóra á útlánasviði Kaupþings. Yfirheyrslur héldu áfram hjá sérstökum saksóknara í gær. -jh
Tíunda „Food and Fun“ hátíðin Katrín Júlíusdóttir iðnaðarráðherra var ein af þeim sem opnuðu tíundu „Food and Fun“ matarhátíðina sem stendur til sunnudagsins 13. mars. „Hátíðin er ein af skrautfjöðrunum í vetrarferðamennsku í Reykjavík og hefur fyrir löngu skapað
sér alþjóðlegan sess. Sextán veitingahús taka þátt í hátíðinni að þessu sinni. Fyrirkomulagið verður með nýjum hætti. Veitingahúsunum verður skipt í þrjá riðla. Stór dómnefnd mun borða á öllum veitingastöðunum og velja eitt veitingahús úr hverjum riðli,“ segir í tilkynningu iðnaðarráðuneytisins. Gestakokkar veitingahúsanna þriggja munu svo keppa um titilinn „Matreiðslumeistari Food and Fun 2011“.
Hafnar 87 milljarða kröfu Héraðsdómur Reykjavíkur hefur hafnað 463 milljóna punda, rúmlega 87 milljarða króna, kröfu dótturfélags Kaupþings á eyjunni Mön í bú Kaupþings banka, að því er mbl.is greinir frá. Krafan var lögð fram á grundvelli ábyrgðaryfirlýsingar sem Ingólfur Helgason, forstjóri Kaupþings á Íslandi, gaf í september 2007. Samkvæmt ábyrgðaryfirlýsingunni ábyrgðist Kaupþing banki hf. lögmætar skuldbindingar Kaupthing Singer & Friedlander Isle of Man Limited sem ekki fengjust greiddar með eignum félagsins á Mön. Yfirlýsingin var gefin út í tengslum við áform bankans á Mön um að kaupa fjármálafyrirtæki þar og færa þannig út kvíarnar. Slitastjórn Kaupþings hafnaði kröfunni og taldi að Ingólfur Helgason hefði farið út fyrir umboð sitt þegar hann skrifaði undir ábyrgðaryfirlýsinguna. Héraðsdómur tók undir þetta og sagði að ekkert í gögnum málsins benti til þess að stjórn Kaupþings hefði haft vitneskju um yfirlýsinguna. -jh
Kaup fyrrverandi starfsmanna Capacents á rekstri félagsins eru meira en lítið umdeild.
Tífalt hærra tilboði í Capacent hafnað Fyrrum starfsmenn Capacent, sem keyptu rekstur félagsins síðastliðið haust á umdeildan hátt, rétt áður en það fór í gjaldþrot, höfnuðu tilboði í félagið frá Creditinfo. Skiptastjóri þrotabúsins vill rifta kaupunum og hefur farið fram á lögbann á notkun nafnsins Capacent.
É
Er þinn auður í góðum höndum? Okkar viðskiptavinir velja óháðan aðila sem hefur skynsemi og áhættumeðvitund að leiðarljósi. Komdu með séreignarsparnaðinn til Auðar.
Borgartúni 29 S. 585 6500 www.audur.is
Hún telur kaupverðið alltof lágt enda segist hún vera studd af tveimur kauptilboðum sem séu margfalt hærri og áþekk að upphæðum.
g get staðfest það að tilboði frá okkur var hafnað. Annars tjái ég mig ekki um þetta mál,“ segir Rakel Sveinsdóttir hjá Creditinfo Group, spurð um tilboð sem félagið gerði í Capacent í síðasta mánuði. Heimildir Fréttatímans herma að tilboðið hafi hljóðað upp á tæpar þrjú hundruð milljónir eða tífalt hærri upphæð en starfsmennirnir fyrrverandi borguðu fyrir rekstur Capacents fyrir nokkrum mánuðum, rétt áður en félagið fór á hausinn undir nafninu GH1 ehf. Starfsmennirnir borguðu þrjátíu milljónir fyrir reksturinn og skildu skuldir upp á hundruð miljóna eftir í hinu gjaldþrota félagi. Guðrún Helga Brynleifsdóttir, skiptastjóri þrotabús GH1 ehf., hefur farið fram á lögbann á notkun nafnsins Capacent og er það mál fyrir dómstólum eftir að sýslumaðurinn í Reykjavík hafnaði lögbannsbeiðninni. Jafnframt hefur Guðrún Helga krafist innsetningar á eignum félagsins fyrir dómi. Fréttablaðið greindi jafnframt frá því í síðustu viku að hún vildi lögreglurannsókn á kaupunum síðastliðið haust. Guðrún Helga segir í samtali við Fréttatímann að hún muni krefjast riftunar á kaupum fyrrverandi starfsmanna á rekstri Capacents fyrir dómi um leið og þau tvö mál, sem nú eru til umfjöllunar hjá dómstólum, eru til lykta
Rakel Sveinsdóttir hjá Creditinfo Group segir sitt fyrirtæki hafa lagt inn tilboð í Capacent sem hafi verið hafnað.
leitt. Hún telur kaupverðið alltof lágt enda segist hún vera studd af tveimur kauptilboðum sem séu margfalt hærri og áþekk að upphæðum. Hún vill þó ekki gefa upp nöfn þeirra sem lagt hafa fram tilboð né heldur upphæðir. Eins og áður sagði er Creditinfo með annað tilboðið og eftir því sem Fréttatíminn kemst næst er hitt tilboðið frá tveimur fyrrverandi framkvæmdastjórum Íslandsbanka sem er stærsti kröfuhafinn í þrotabú GH1. Það tilboð er í þrotabúið sjálft og getur Guðrún Helga því ekki tekið afstöðu til þess fyrr en til þess kemur að búið vinni riftunarmál gegn starfsmönnunum fyrrverandi. oskar@frettatiminn.is
Stimplaðu þig inn! María Birta Bjarnadóttir, verslunareigandi og leikkona, notar Foursquare í farsímanum sínum til að deila staðsetningu sinni með vinum sínum. Með Foursquare getur hún tékkað sig inn á þá staði sem hún kemur á og séð hvaða vinir hennar eru í nágrenninu. Foursquare er eitt vinsælasta staðsetningarforritið í farsímanum í dag. Það geta allir fengið Foursquare í farsímann sinn í gegnum App Store, Android Market og Ovi Store. Þú getur líka komið við í næstu verslun Nova og við græjum Foursquare í farsímann fyrir þig! YouTube, Google SkyMap og Angry Birds eru líka í uppáhaldi hjá Maríu Birtu. Láttu Nova græja upp farsímann þinn!
n! mar. n í s í ð i t fr í e N ir í áskrift 20 k elsi Fylg
g 5 MB/da
.
dagur & steini
/mán 150 MB
ærstitsita›ur Setm m
sk Verslanir Nova eru í Kringlunni, Smáralind, Lágmúla, MM Selfossi og á Glerártorgi Akureyri Þjónustuver 519 1919 | www.nova.is | m.nova.is | Facebook | Twitter
í heimi!
4
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
Föstudagur
veður
l augar dagur
Úlpuveður
sunnudagur
Veturinn í hámarki
Það er kalt í dag föstudag og víða um 10 stiga frost. Jafnframt verður dálítill vindur og vindkæling eftir því. Á höfuðborgarsvæðinu mun vindkælingin í fyrramálið samsvara um 20-25 stiga frosti! Á laugardag er spáð hægviðri og víðast verður úrkomulaust og bjart veður og áfram talsvert frost um land allt. Seint á laugardag eða á sunnudag er síðan að sjá að það komi úrkomusvæði úr vestri með ofanhríð og skafrenningi um landið vestanvert. Hins vegar er enn talsverð óvissa hvenær veður breytist í þessa veru og eins hversu slæmt það verður í raun. Einar Sveinbjörnsson vedurvaktin@vedurvaktin. is
Lokaðu kuldabola úti og hleyptu honum ekki aftur inn.
9
8
12
10
10
5
7
Nokkuð ákveðin N-átt, allt að 15 m/s norðaustanlands og þar éljagangur og skafrenningur. Annars úrkomulaust, en kalt.
10
13
3
6
Höfuðborgarsvæðið: Hægviðri og léttskýjað framan af degi, en fer að snjóa undir kvöld.
7
1
Hæg N-átt og víða bjart veður og áfram fremur kalt. Útlit fyrir snjókomu vestantil um kvöldið.
Höfuðborgarsvæðið: N 5-8 m/s og frost 7 til 10 stig. Talsverð vindkæling.
5
2
Snjókoma og bylur um vestanvert landið, en hlánar á endanum. Úrkomulaust autantil, en strekkingsvindur og víða skafrenningur. Höfuðborgarsvæðið: Spáð er hríðarbyl um tíma, en hlánar síðla dagsins.
CINTAMANI WWW.CINTAMANI.IS
Heilbrigðismál Líffær aflutningar
Krónan veikist
Krónan hefur haldið áfram að veikjast síðustu vikuna og hefur hún ekki verið jafn veik síðan í lok júní í fyrra. Þessa þróun á síðustu dögum má einna helst rekja til þróunar á gengi krónunnar gagnvart evru, segir Greining Íslandsbanka. Í gær kostaði evran um 161,3 krónur. Hefur gengi krónunnar í raun ekki verið jafn veikt gagnvart evru síðan um miðjan maí í fyrra. Um síðustu áramót var evran á rétt rúmar 153 krónur og hefur krónan þar með veikst um 5,0% gagnvart evru frá þeim tíma. Nokkuð flökt hefur verið á gengi punds og dollars gagnvart krónunni en af einstaka myntum hefur íslenska krónan veikst mest gagnvart sænsku krónunni, eða um 7% frá áramótum. -jh
Miðað við tölur frá Ferðamálastofu fóru 22.849 erlendir gestir frá landinu um Leifsstöð í mánuðinum sem er fjölmennasti febrúarmánuður frá upphafi þess tímabils sem Ferðamálastofa hefur haldið úti talningum, og þar með góðar líkur á að sé sá fjölmennasti frá upphafi. Á sama tíma í fyrra fóru 20.293 erlendir ferðamenn frá Leifsstöð og hefur þeim því fjölgað um 12,6% milli ára. Erlendum ferðamönnum fjölgaði einnig í janúar og var hann hugsanlega fjölmennasti janúar frá upphafi hvað erlenda ferðamenn varðar. Aukningin í febrúar var mest á ferðamönnum frá Norður-Ameríku, sem er þriðjungsaukning frá sama mánuði í fyrra. Næstmest var aukningin á ferðamönnum frá Miðog Suður-Evrópu. -jh
lækkun gengis krónu gagnvart evru
Eignir lífeyrissjóðanna aldrei meiri í krónum
Hreinar eignir lífeyrissjóðanna jukust að raungildi um 6,7% í janúar síðastliðnum frá sama tíma í fyrra. Námu hreinar eignir þeirra til greiðslu lífeyris ríflega 1.935 milljörðum króna og hafa þær aldrei verið meiri í krónum talið. Ef miðað er við nýbirtar tölur Hagstofu um landsframleiðslu samsvöruðu eignir lífeyrissjóðanna í janúarlok 125% af vergri landsframleiðslu síðasta árs. Íslenska lífeyrissjóðakerfið er því enn með þeim öflugustu á heimsvísu á þennan mælikvarða, þótt verulega hafi gefið á bátinn undanfarin misseri. Raunávöxtun sjóðanna hefur þó verið talsvert minni en ofangreindar tölur gefa til kynna. Þessum tölum verður að taka með fyrirvara, segir Greining Íslandsbanka, enda eru öll kurl ekki komin til grafar varðandi endanlegt verðmæti tiltekinna eignaflokka í kjölfar bankahrunsins. -jh
Össur sækir lán til þriggja stórbanka
Össur hefur undirritað fimm ára lánasamning við þrjá alþjóðlega banka, ING Bank, Nordea og SEB upp á 231 milljón dollara. Lánið skiptist í 120 milljóna dollara lán með jöfnum afborgunum og 111 milljóna dollara lánalínu fyrir rekstur og möguleg fyrirtækjakaup. Lánasamningurinn mun lækka vaxtakostnað félagsins miðað við núverandi skuldahlutföll. Áætla má að árlegur vaxtasparnaður gæti numið um tveimur milljónum dollara en nettó vaxtaberandi skuldir félagsins námu um 133 milljónum dollara um síðustu áramót. Kjörin í lánasamningnum teljast góð, að mati Greiningar Íslandsbanka. Með endurfjármögnuninni hefur Össur tryggt sér alþjóðlegan aðgang að lánsfé sem styrkir samkeppnishæfni og vaxtarmöguleika. Samhliða þessu greiðir Össur upp lán sín gagnvart Arion banka. -jh
Sölusýning á morgun.
Fjöldi tilboða í tilefni dagsins.
ATA R N A
Opið frá 10 til 16.
Nóatúni 4 · Sími 520 3000 www.sminor.is
Ljósmynd Hari
Ferðamet í febrúar
5,0%
Runólfur segir biðtíma eftir líffærum hafa styst eftir að komið var á nýju samstarfi við Sahlgrenska sjúkrahúsið í Gautaborg.
Fjöldi líffæraígræðslna í undirbúningi Eftirspurn eftir líffærum hefur aukist verulega hér á landi. Nýlegir samningar við Sahlgrenska sjúkrahúsið í Gautaborg færa Íslendingum fleiri líffæri en áður.
Þ Ég velti því fyrir mér hvort fólk sem ekki vill gefa úr sér líffæri, myndi líka hafna því að vera líffæraþegar ef það þyrfti á því að halda.
örf fyrir líffæri hefur aukist mikið á undanförnum árum og aldrei áður hafa jafnmargar líffæraígræðslur verið í undirbúningi og nú,“ segir Runólfur Pálsson, yfirlæknir nýrnalækninga, sem hefur umsjón með líffæraígræðslustarfsemi á Landspítala – háskólasjúkrahúsi. „Líffærabilun á lokastigi hafa alltaf verið fátíðari á Íslandi en annars staðar í heiminum en nú hefur líffærabilun aukist mjög hér. Nýrnabilun hefur til dæmis aukist verulega og þörfin fyrir nýru fer vaxandi.“ Runólfur segir eftirspurn eftir líffærum eiga sér ýmsar skýringar en lífsstílssjúkdómar séu að aukast víða um heim. „Það hefur verið minna um sykursýki hér á landi en annars staðar en hún er mikill orsakavaldur þegar kemur að nýrnabilun. Við höfum séð hægfara aukningu sykursýki hér á undanförnum árum.“ Hann telur bætta meðferð við öðrum sjúkdómum og lægri dánartíðni sjúklinga sem kljást til dæmis við æðasjúkdóma, gera það að verkum að nýrnabilun verði algengari. Runólfur segir samninga um líffæraígræðslu við Sahlgrenska sjúkrahúsið í Gauta-
borg hafa verið stórt framfaraskref. „Nú er liðið ár frá því við hófum samstarf við Gautaborg en áður voru líffæraígræðslur framkvæmdar í Kaupmannahöfn. Biðtíminn eftir líffærum hefur styst verulega og við höfum aldrei fengið fleiri líffæri en þetta ár frá því við gerðum nýja samninga.“ Runólfur er þeirrar skoðunar að Íslendingar ættu að breyta löggjöfinni til samræmis við önnur Norðurlönd þar sem gert er ráð fyrir að fólk sé líffæragjafar nema annað sé sérstaklega tekið fram. „Þrjátíu til fjörutíu prósent af þeim sem gætu verið líffæragjafar á Íslandi eru það ekki. Aðallega vegna þess að aðstandendur samþykkja það ekki, en um þetta eru auðvitað skiptar skoðanir. Okkar lög byggjast á því að fólk sé ekki líffæragjafar nema það sé sérstaklega tekið fram. Ég velti því fyrir mér hvort fólk sem ekki vill gefa úr sér líffæri, myndi líka hafna því að vera líffæraþegar ef það þyrftu á því að halda. Ég tel mikilvægt að hefja almenningfræðslu um þessi mál.“ Þóra Tómasdóttir thora@frettatiminn.is
skattur.is
Opnað
hefur verið fyrir framtalsskil
Talið fram á skattur.is Veflyklar hafa verið sendir til nýrra framteljenda. Veflykill veitir aðgang að þjónustusíðu á skattur.is þar sem hægt er að fylla út skattframtalið á einfaldan hátt. Glatist veflykill má sækja um nýjan á skattur.is og fá hann sendan í vefbanka eða í pósti.
Framtal á pappír Pappírsframtöl eru aðeins send þeim sem töldu fram á pappír í fyrra. Hægt er að panta áritað pappírsframtal og sundurliðunarblað á skattur.is eða í síma 442-1414 og fá það sent í pósti.
Aðgengilegar leiðbeiningar Leiðbeiningar er að finna á skattur.is. Einnig er auðvelt að kalla fram skýringar við einstaka kafla eða reiti í vefframtali. Prentaðar leiðbeiningar má fá á skattstofum.
Aðstoð í síma 442-1414 Í mars verður veitt aðstoð frá kl. 9:30 til 15:30 alla virka daga í síma 442-1414. Dagana 23., 28. og 29. mars verður þjónustan í boði til kl. 19:00.
Skilafrestur er til 23. mars
Helgin 11.-13. mars 2011
VÍS Ársreikningur
50 BESTU KYLFINGAR HEIMS Á EINU STERKASTA MÓTI ÁRSINS
Meðeigandi í Pressunni hagnast um 200 milljónir Vátryggingastarfsemi félagsins skilaði 600 milljóna króna hagnaði Vátryggingafélag Íslands skilaði 204 milljóna króna hagnaði á árinu 2010 samkvæmt ársreikningi sem félagið birti á miðvikudaginn. Vá tryggingastarfsemi félagsins skilaði 600 milljóna króna hagnaði á árinu en fjárfestingarstarfsemi tæplega 300 milljóna króna tapi. Þetta er töluvert verri afkoma en árið 2009 þegar hagnaður var tæplega 1,2 milljarðar króna.
VÍS er stór hlut hafi í Vefpressunni, hva r Björ n I ng i Hrafnsson er útgef andi. Það félag rekur fjölmörg vef svæði og keypti meðal annars ný lega vefsvæðið eyjan.is. Guðmundur Örn Gunnarsson, forstjóri félagsins, var með rétt tæpar tuttugu milljónir í árslaun eða um 1,7 milljónir í mán aðarlaun. -óhþ
R annsókn Meint innher jasvik
TIGER Á HEIMAVELLI Í FLÓRÍDA! Í BEINNI UM HELGINA: FÖSTUDAG LAUGARDAG SUNNUDAG
KL. 19:00 – 23:00 KL. 17:00 – 23:00 KL. 17:00 – 23:00 Embætti sérstaks saksóknara hefur fengið nokkrar kærur frá Fjármálaeftirlitinu vegna mögulegra innherjasvika.
Nokkur meint innherjasvik kærð til sérstaks FME kannar verðbréfaviðskipti með hlutabréf í íslensku bönkunum í aðdraganda hrunsins Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is
ITIR E V TIÐ R O K TT
Á L S F %A
GOLF
ND ÍSLA DA S I F ÍÐIN VER UMH EGRA FR M U L RIFT VÖLLA GLÆSI ÁSK F S L R O Á EÐ AF G ANNARR IR M FYLG AUK LF.IS
40
Ð
TI KOR
GOLF
GÐU TRYG
ÞÉR
Á
IFT SKR
000
Í SÍM
56 A 59
RGO
EÐ
KJA AÁS
Baldur Guðlaugsson er ákærður fyrir innherjasvik.
F
jármálaeftirlitið hefur kært nokkur til vik um meint innherjasvik til embættis sérstaks saksóknara. Þetta staðfestir Sigurður Valgeirsson, upplýsingafulltrúi eftir litsins, í samtali við Fréttatímann. „Fjármála eftirlitið hefur kannað mörg verðbréfaviðskipti með hlutabréf í íslensku bönkunum í aðdrag anda hrunsins, þar á meðal viðskipti innherja, og fundið dæmi um slík viðskipti. Nokkur tilvik um meint innherjasvik hafa verið kærð til embættis sérstaks saksóknara en önnur eru enn í athugun,“ segir Sigurður. Hann segist hvorki geta tjáð sig um nákvæman fjölda kæra til sérstaks saksóknara né heldur hvers eðlis hin meintu innherjasvik eru, hvort um sé að ræða fruminnherja, sem störfuðu eða stjórn uðu í bönkunum, eða svokallaða tímabundna innherja sem höfðu á einhverjum tímapunkti upplýsingar sem leiddu til þess að þeir voru innherjar. Dæmi um mann, sem grunur leikur á að hafi verið tímabundinn innherji, er Baldur Guðlaugsson, fyrrverandi ráðuneytisstjóri í fjármálaráðuneytinu. Baldur, sem hefur verið ákærður af embætti sérstaks saksóknara fyrir innherjasvik, sat í nefnd um fjármálastöðug leika á vegum stjórnvalda í aðdraganda hruns ins og leikur grunur á að hann hafi nýtt sér upplýsingar úr nefndinni þegar hann seldi bréf sín í Landsbankanum fyrir 192 milljónir um miðjan september 2008, þremur vikum fyrir hrun.
Nokkur tilvik um meint innherja svik hafa verið kærð til embættis sérstaks saksóknara en önnur eru enn í athugun.
SÆNGURFÖT Á
40-50% AFSLÆTTI Rýmum fyrir nýjum vörum.
Sængurveradeild Rekkjunnar er stórglæsileg með yfir 50 tegundir af sængurverum á frábæru verði, við höfum upp á að bjóða öll flotustu efnin í sængurverum í dag til dæmis silki damask, bómullarsatín, tencel, bómull og svo má lengi telja. Sængurverin koma frá öllum heimshornum til að mynda Íslandi, Þýskalandi, Spáni og Bandaríkjunum. Eigum einnig mikið úrval af fallegum rúmteppum og sérlega mjúkum og þægilegum værðarvoðum.
Sængurver
ÓTRÚLEG TILBOÐ
Á ÞRÝSTIJÖFNUNARRÚMUM
100% bómull. Áður 5.900 kr.
AC Pacific
NÚ 3.540 kr.
30% AFSLÁTTUR!
Damask. Áður 14.900 kr.
NÚ 8.940 kr.
Queen Size (153x203 cm.) Fullt verð 213.800 kr.
NÚ 149.660 kr.
Bómullarsatín. Áður 12.900 kr.
NÚ 7.740 kr.
King Size (193x203 cm.) Fullt verð 285.361 kr.
Rúmteppi
NÚ 199.753 kr. 120x200 cm. Fullt verð 174.770 kr.
Áður 24.900 kr.
NÚ 14.940 kr.
NÚ 122.339 kr.
Þrýstijöfnunarefnið aðlagast alveg að líkamanum og fyllir upp í öll holrúm svo sem hnésbætur, mjóbak og háls einnig dreyfir hann þyngdinni á líkamanum svo enginn þrýstingur myndast á rass, mjöðm eða öxlum. ÞRÝSTIJÖFNUNARHEILSURÚM • Lagar sig að líkamanum • Veitir fullkomna slökun • Engin hreyfing milli svefnsvæða • Hefur óviðjafnanlega þyngdardreyfingu • Kemur líkamanum í rétta stellingu til hvíldar • Þarf ekki að snúa • 10 ára ábyrgð
FERMINGAR TILBOÐ Amelia
135x203 cm. Fullt verð 146.700 kr.
NÚ 99.000 kr. ARGH!!! 040311
153x203 cm. Fullt verð 149.700 kr.
NÚ 104.900 kr. Rekkjan ehf ≤≥ Suðurlandsbraut 48 (Bláu húsin í Faxafeni) ≥≥ 108 Reykjavík ≥≥ 588 1955 ≥≥ www.rekkjan.iS ≥≥ Opið virka d. 10–18 og lau 11–16
H E I L S U R Ú M
8
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
Sk ák Stórmót um helgina
Berbatov til Íslands
Búlgarskt ungstirni tekur þátt í MP Reykjavíkurskákmótinu um helgina.
0 kr. úr heimasíma í heimasíma og fullt af mínútum í farsíma Þú færð meira, meira eða miklu meira í Vodafone Gull.
B
úlgarinn Berbatov verður á Íslandi um helgina. Ekki er þó um að ræða knattspyrnukappann Dimitar Berbatov, sem leikur með Manchester United, enda sá upptekinn við að spila bikarleik gegn Arsenal á morgun, laugardag, heldur fjórtán ára bróðurson hans, Kiprian Berbatov, sem tekur þátt í MP Reykjavíkurskákmótinu. Berbatov, sem var aðeins ellefu ára þegar hann varð alþjóðlegur meistari, þykir með efnilegri skákmönnum í Evrópu nú um stundir. Hann er sem stendur í öðru sæti á heimslista skák-
manna undir fjórtán ára aldri og vann sér nýlega sæti í ólympíuliði Búlgara. Berbatov hefur unnið heimsmeistaratitla í unglingaflokkum en þekktastur er þó sigur hans á sterku alþjóðlegu móti á Spáni í fyrra þar sem fjöldinn allur af stórmeisturum laut í lægra haldri fyrir ungstirninu. MP Reykjavíkurskákmótið hófst á miðvikudaginn. Meðal þekktra stórmeistara sem taka þátt í því eru Englendingurinn Luke McShane, Bosníumaðurinn Ivan Sokolov og hinn úkraínski Evgenij Miroshnichenko. -óhþ
Berbatov-ættin mun eiga sinn fulltrúa á Íslandi um helgina. Alþjóðlegi meistarinn Kiprian Berbatov keppir á MP Reykjavíkurskákmótinu.
Heilbrigðismál Slys
Skráðu þig í 1414 strax í dag
vodafone.is
Garpur Birgisson fékk nikótíneitrun þegar hann stakk upp í sig notuðum poka af munntóbaki sem hann fann á glámbekk Hér er hann með móður sinni, Björt Ólafsdóttur.
Eins árs barn fékk ofskynjanir af munntóbaki Lítill drengur fékk nikótíneitrun þegar hann stakk upp í sig íslensku munntóbaki sem pakkað hafði verið í heimatilbúnar umbúðir.
H
ann virtist mjög hræddur og leið alveg herfilega. Líklega hefur hann verið með miklar ofskynjanir því það var eins og hann sæi okkur mjög skringilega og fór úr einu fanginu í annað. Í ljós kom að um eitrun var að ræða og púlsinn hafði rokið upp úr öllu valdi,“ segir Björt Ólafsdóttir, móðir hins eins árs gamla Garps Birgissonar sem varð fyrir því óláni á dögunum að veikjast heiftarlega eftir að hafa stungið upp í sig poka af munntóbaki. „Einhverjir vinir frænda hans höfðu búið sér til „snus“ úr íslensku neftóbaki sem þeir pökkuðu inn í tepoka. Mér er sagt að þetta sé mjög algengt þar sem „snus“ er ekki selt á Íslandi. Einhver hafði svo lagt notaðan poka frá sér á glámbekk þar sem hann komst í það.“ Björt var á hælunum á syni sínum þegar atvikið átti sér stað og gat strax brugðist við með því að fjarlægja tóbakið úr munninum á drengnum. „Líklega hefur hann bara verið með tóbakið uppi í sér í tvær sekúndur og mér finnst mjög ólíklegt að eitthvað hafi komist ofan í maga. Við skoluðum munninn á honum strax og settum hann undir kranann en eins og áhrifin eiga að vera þá er frásogið mest í slímhúð í munni. Það þarf ekki að vera þar lengi til að hafa mikil áhrif.“ Í fyrstu héldu foreldrar drengsins að honum hefði ekki orðið meint af þar sem tóbakið náðist út úr honum undir eins. Klukkutíma síðar fór áhrifanna að gæta. „Við héldum að þetta yrði allt í lagi úr því að við komum honum strax undir kranann. Allt í einu var eins og hann yrði
sem hent er á
fárveikur. Við foreldrar hans fengum algjört sjokk en amma hans hringdi í 112 og var gefið samband við eitrunarmiðstöðina. Þegar við mættum með hann á barnaspítalann hafði eitrunarmiðstöðin undirbúið læknana sem tóku á móti okkur,“ segir Björt þakklát fyrir góð og skilvirk vinnubrögð á spítalanum. Garpur var undir eftirliti yfir nóttina því hætta var á að hann vaknaði upp með ofskynjanir eða að púlsinn félli. Ástand hans var ekki metið alvarlegt og hann hefur nú náð sér að fullu. Kolbeinn Guðmundsson læknir, sem annaðist drenginn á Barnaspítala Hringsins, segir að aðeins lítið magn af nikótíni þurfi til að valda litlum börnum miklum skaða. „Ung börn geta dáið við inntöku um það bil þriggja sígarettustubba. Það er í raun ótrúlegt að ekki verði fleiri svona slys. Nikótín er mjög eitrað efni og það er ágætis áminning til fólks að þetta eru eiturstubbar sem hent er á jörðina úti um allt og því auðveldara fyrir börn að nálgast en munn- og neftóbak.“ Hann bendir á að í þessu tilviki hafi tóbakið verið jafnvel enn hættulegra en venjulegt „snus“ þar sem það var í heimagerðum og ólöglegum umbúðum. „Nikótínið fer fljótt út í blóðið. Helstu áhrif þess á börn eru mikil örvun, hár púls og ofskynjanir en þau geta líka sokkið niður í hægan hjartslátt og blóðþrýsting. Það er helsta hættan.“
jörðina úti um
Þóra Tómasdóttir
allt ...
thora@frettatiminn.is
Ung börn geta dáið við inntöku um það bil þriggja sígarettustubba. Það er í raun ótrúlegt að ekki verði fleiri svona slys. Nikótín er mjög eitrað efni og það er ágætis áminning til fólks að þetta eru eiturstubbar
Danske dager
te Direkra f Danmark
Pylsubrauð
hatting frosin pylsubrauð á danska vísu
r a k s n a d a t Ek lsubrauð
Danskar pylsur
ekta danskar pylsur
French dog dressing
g py
o hotdog pylsur
dressing fyrir pylsubrauð og pylsur
gott verð
gott verð
698
1.598
kr/kg
Svínasíða
ribbensteg að dönskum sið
gott verð
998
kr/kg
Fylltar svínalundir
með dönskum gráðosti
te Direkra f Danmark
kr/kg
Hamborgarhryggur
Nauta entrecote
að dönskum sið
að dönskum sið
eder Nyh på danske dage
gott verð
gott verð
399
898
kr/stk
kr/stk
Jaka Bov skinka
te Direkra f Danmark
2.698
kr/kg
te Direkra f Danmark
Kims snakk og dipmix
gott verð
Dönsk glassúr kaka
te Direkra f Danmark
te Direkra f Danmark
Quaker rug og Havre fras danskt morgunkorn
te Direkra f Danmark
gott verð
99
kr/stk
Carlsberg light
3 Stjernet Salami
graasten brauðsalöt 10 tegundir
Gildir til 20. mars á meðan birgðir endast.
Milda þeytirjómi 4 tegundir
Spunk töflur hlaup og lakkrís
Danskur brjóstsykur mix í boxi
10
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
Fjármál Samanburður á sveitarfélögum
Hagstæðast að búa í Reykjavík af sveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins Íbúar í Reykjavík greiða mun minna til sveitarfélagsins en íbúar í öðrum sveitarfélögum höfuðborgarsvæðisins. Sorphirða er ódýrust á Seltjarnarnesi og kostar 16 þúsund krónur á ári en dýrust er sorphirðan á Álftanesi eða rúmar 24 þúsund krónur á ári.
Samnburður á útgjöldum heimila til sveitarfélaga
Meðal fimmtán fjölmennustu sveitarfélaga landsins innheimta nú þrettán hámarks leyfilegt útsvar en lægst er útsvarið í Garðabæ. Þegar helstu greiðslur heimilanna til sveit-
Árstölur Útsvar Fasteignaskattur
Dæmi (forsendur útreiknings árstalna)
Reykjavík
Álftanes
1.212.960
1.271.760
45.000
90.000
Lóðarleiga
4.950
9.600
Sorphirða
20.678
24.086
299.200
554.904
Fullorðnir
2
Leikskólagjöld
Börn
3
Skólamatur
49.500
84.240
Frístundaheimili
73.665
153.360
Mánaðartekjur fyrir skatta Fasteignamat húsnæðis og lóðar Fasteignamat lóðar (15% að meðaltali)
700.000 40.000.000 3.000.000
Sund 30 miðar Útgjöld alls
2
Meðalútgjöld á mánuði
Börn í grunnskóla og frístundaheimili
1
Mismunur pr. mánuð
9.900 2.197.850
142.838
183.154 +40.316
Þóra Tómasdóttir thora@frettatiminn.is
nBIhf.(LandsBankInn),kt.471008-0280
Börn í leikskóla
8.100 1.714.053
arfélaga eru lagðar saman virðist Reykjavík ódýrasta sveitarfélagið. Dæmi um útgjöld fjölskyldna til sveitarfélaganna eru útsvar, fasteignaskattur, lóðarleiga, sorphirða, leikskólagjald, skólamáltíðir, frístundaheimili og 30 miðar í sund á ári. Þegar þessir kostnaðarliðir eru lagðir saman og tekið mið af pari með samanlagt hálfa milljón í mánaðartekjur fyrir skatt, með eitt barn í leikskóla og annað í grunnskóla, getur verið 29 þúsund krónum dýrara að búa á Álftanesi en í Reykjavík. Par með samanlagt 700 þúsund krónur í mánaðartekjur fyrir skatt, með tvö börn á leikskóla og eitt í skóla og frístundaheimili, getur þurft að greiða 40 þúsund krónum meira á mánuði á Álftanesi en í Reykjavík og 24 þúsund krónum meira í Hafnarfirði en í Reykjavík.
•
jl.is
•
sÍa
„ Ég held að maður verði bara að byrja einhvers staðar, byrja á þúsundkallinum.“
Jónsson & Le’macks
E
f bornar eru saman helstu greiðslur heimila til sveitarfélaganna kemur í ljós að Reykvíkingar greiða minnst en Álftnesingar mest. Þetta sýna tölur frá Alþýðusambandi Íslands. Fasteignaskattur er nær helmingi lægri í Reykjavík en á Álftanesi en næsthæsti fasteignaskatturinn er í Kópavogi. Leikskólagjöld eru lægst í Reykjavík, eða um 21.760 krónur á mánuði, næstódýrustu leikskólaplássin eru í Kópavogi og kosta 25 þúsund krónur en leikskólapláss eru dýrust á Seltjarnarnesi og kosta um 31.500 krónur. Systkinaafsláttur á leikskólum er misjafn eftir sveitafélögum. Afslátturinn fyrir annað barn er frá 25% upp í 75% og afslátturinn fyrir þriðja barnið er frá 50% upp í 100%. Reykjavíkurborg er með hæsta systkinaafsláttinn, en þar er veittur 75% afsláttur með öðru barni og 100% með þriðja. Hádegismatur í grunnskólum er ódýrastur í Reykjavík og kostar 255 krónur á dag en er dýrastur í Garðabæ eða 428 krónur á dag.
Reglubundinn sparnaður er ein besta leiðin til að spara. Þú setur þér skýr markmið og ákveður hve háa upphæð þú vilt spara mánaðarlega. Byrjaðu að spara strax í dag.
Komdu við í næsta útibúi, hringdu í 410 4000 eða stofnaðu til reglubundins sparnaðar í Einkabankanum á landsbankinn.is.
Landsbankinn
landsbankinn.is
410 4000
KYNNUM NÝJAN OG BREYTTAN D-MAX
ENNEMM / SÍA / NM45741
Kynningarpakki: PallhÚS FYLGIR MEÐ!*
HÖRKUTÓL!
D-Max státar af mestri dráttargetu í sínum flokki pallbíla
HESTAKERRUR FELLIHÝSI HJÓLHÝSI BÁTAKERRUR Í Isuzu D-Max eru þægindi og öryggi hluti af heildinni. Ökumaður hefur góða yfirsýn yfir skýrt mælaborð og allir takkar og stjórnhlutir eru í þægilegri fjarlægð. Sjálfskiptingin er mjúk og lipur og rafstýrðir stjórntakkar fyrir fjórhjóladrif eru á hentugum stað í mælaborði.
VERÐ:
5.99O.ooo kr. 3,0 dísil sjálfskiptur • 164 hö • eyðsla 9 l/100km
* Kynningartilboðið gildir aðeins í takmarkaðan tíma eða meðan birgðir endast. Aukalega á mynd: stærri dekk og gangbretti.
www.isuzu.is
INGVAR HELGASON og B&L • Sævarhöfða 2, sími 525 8000
12
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
Kaupi DVD-myndir og söfn.Upplýsingar í síma
8690345
Kynslóðir Ásta Þórbjörg Beck Þorvarðsson var jarðsett í liðinni viku
Faðir hennar mundi eftir heimsókn Jónasar Hallgrímssonar Hún átti föður sem var á fermingaraldri þegar Jón Sigurðsson fór fyrir öðrum á Þjóðfundinum 1851 og vel á fertugsaldri þegar Kristján IX. afhenti Íslendingum stjórnarskrá árið 1874.
A MP Reykjavíkurskákmótið 2011
MP banki er meginbakhjarl Vetrarhátíðar Í Ráðhúsi Reykjavíkur, 9.-16.í Reykjavík mars Fylgstu með stærsta og fjölmennasta Reykjavíkurskákmótinu frá upphafi. Á mótinu keppa um 30 stórmeistarar og eru þar á meðal margir af þekktustu og sterkustu skákmönnum heims. Teflt er í Ráðhúsinu og hefjast skákirnar kl. 16:30. Taktu þátt í skemmtilegri getraun á staðnum. Þú gætir unnið gjafakort frá MP banka.
Ásta Þórbjörg Beck Þorvarðsson lést 22. febrúar síðastliðinn, á 98. aldursári. Faðir hennar fæddist árið 1838. Ekki er vitað til þess að lengri tími hafi liðið frá fæðingu föður til andláts barns hans, eða rúm 173 ár.
Ármúla 13a | Borgartúni 26 | 540 3200 | www.mp.is
Í Íslendingabók Ara fróða er talað um fólk sem man langt aftur og það má segja í þessu samhengi að það geti alveg verið.
ð eiga föður sem fæddur var árið 1838, fyrir rúmum 173 árum, og afa sem fæddist á átjándu öld er sérstakt, ef ekki einstakt. Þetta átti við um Ástu Þórbjörgu Beck Þorvarðsson sem lést 22. febrúar síðastliðinn og var jarðsett á föstudaginn. „Einhver fann það út á netinu að þetta væri Íslandsmet,“ segir Ríkharð Brynjólfsson, sonur Ástu Þórbjargar og Brynjólfs Þorvarðssonar. Brynjólfur lést 1974. Oddur Helgason ættfræðingur man ekki dæmi þess að lengra hafi liðið frá fæðingu föður og andláts barns hans. Það sem næst kemst þessu, að því er vitað er, eru Tryggvi Gunnarsson, bankastjóri og athafnamaður, og María tannsmiður, dóttir hans. Tryggvi fæddist 18. október 1835 en lést 21. október 1917. María fæddist tæpum mánuði eftir andlát Tryggva en hún andaðist 28. apríl 2007. Frá fæðingu Tryggva til andláts Maríu leið því um 171 og hálft ár. Ásta Þórbjörg fæddist 14. september 1913 og var því á 98. aldursári er hún lést. Faðir hennar, Hans Jakob Beck, fæddist 16. janúar 1838 og lést 29. nóvember 1920. Frá fæðingu hans til andláts hennar liðu því rúmlega 173 ár. Afi Ástu Þórbjargar, Christen Nielsen Beck, fæddist árið 1797. Það má því halda því fram að þessi leggur hafi gengið hægt fram en Ásta átti þrettán hálfsystkin að föðurnum en alsystkin hennar voru sjö. Hún var frá fjögurra ára aldri alin upp af hálfsystur sinni og manni hennar. „Í Íslendingabók Ara fróða er talað um fólk sem man langt aftur og það má segja í þessu samhengi að það geti alveg verið,“ segir Ríkharð en móðir hans var andlega ern fram undir það síðasta. „Það var haft eftir bróður hennar, sem sjálfsagt hefur haft það eftir ömmu, að faðir hennar og afi minn hafi munað eftir Jónasi Hallgrímssyni þegar hann kom á Eskifjörð eftir hina miklu ferð sína um Austurland. Afi hefur verið um það bil fjögurra ára þá. Trúlega hafa menn tekið eftir því á Eskifirði, sem
þá var lítið pláss, þegar svo þekktur maður kom þangað. Þetta var honum í barnsminni.“ Ríkharð getur lífshlaups Hans Jakobs, afa síns, í minningargrein um móður sína í Morgunblaðinu síðastliðinn föstudag, segir það í senn hafa verið langt og viðburðaríkt. Hann hafi átt þrettán börn með fyrri konu sinni en árið 1906 hafi hann beygt um þvert og gifst 23 ára vinnukonu. „Þá hafði hann látið búið í hendur sonar síns og sjálfsagt verið gert ráð fyrir að hann ætti náðuga elli í skjóli hans. Trúlega hefur margt verið sagt og enn fleira hugsað um þetta ráðslag, sem á hvoruga hlið var að frænda ráði,“ segir Ríkharð m.a. í minningargreininni. Það breytir því hins vegar ekki að afa hans og ömmu varð tíu barna auðið á árabilinu 1907 til 1919 en átta þeirra lifðu. Öll eru þau látin og síðust úr þeirra hópi móðir Ríkharðs, Ásta Þórbjörg, sem átti föður sem var á fermingaraldri þegar Jón Sigurðsson fór fyrir öðrum á Þjóðfundinum 1851 og 36 ára þegar Kristján IX. Danakonungur afhenti Íslendingum stjórnarskrána, það sæla ár 1874. Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is
Heimsókn Jónasar Hallgrímssonar til Eskifjarðar var föður Ástu Þórbjargar í barnsminni.
Sprengi-Sprengi veisla! tilboð!
Málningarpakki!
Vnr. 89071170
Innimálning SADOLIN veggmálning, ljósir litir, 7 l.
BYKO styður Mottumars. 15% afsláttur af öllum mottum og dreglum í mars. 10% af heildarverði af seldri mottu eða dregli rennur til Mottumars átaksins.
Fyrir 12-14 m2 herbergi
Þú getur fengið nákvæmlega þá málningu sem þig vantar til þess að mála 12-14 m2 herbergi á augabragði! Við erum með málninguna tilbúna fyrir þig á frábæru verði.
Málaðu með
Harris
Gildir til sunnudags!
Pakkatilboð Loftmálning 5 l og veggmálning 7 l
7.390
®
2.990
Fullt verð: 13.426
Fullt verð: 3.990
20% afsláttur
Vnr. 89000150
Innimálning SADOLIN loft- og veggmálning, hvít, 5 l.
af öllum HARRIS penslum!
Borðplötur
af beyki og hvítum aski
615 mm
0118530
Hvítur askur
0118532
615 mm
25% afsláttur af öðrum litum!
rafhlöðuborvél PROWORK rafhlöðuborvél, 14,4V.
Gildir til sunnudags!
Sólbekkir
BeykI
35% afsláttur
45% afsláttur
Vnr. 74804112
20% afsláttur
Vnr. 17851010
Handlaug
Við sérvinnum allt efni eins og þér hentar!
IMEX handlaug í borð, 56x48 cm.
3.990 Fullt verð: 5.990
AUST LÁN* 0% AL XT VA * IR ÁN 0% VEXTIR* VAXTAL AUST LÁN* XT VE 0% N* LÁ ST AU AL XT VA 0% LÁXT N*IR * 0% VAXTVE ALXT AUIR ST*LÁN* 0% VEXTIR* VAXTAL AUST LÁN 0% VEXTIR* VAXTAL AUST VE LÁN* 0% VEXTIR* VAXTAL AUST LÁN 0
Nú er enn auðveldara að framkvæma og sinna viðhaldi!
% 0
VAXTALAUS LÁN *3% lántökugjald og 250 kr. greiðslugjald á hverja borgun. Nánari upplýsingar á www.Byko.is
vaxtalaust lán í 6 mánuði *
*
100% endurgreiðsla á virðisaukaskatti af keyptri vinnu
til þeirra sem ráðast nú í framkvæmdir. Sjá nánar á www.allirvinna.is
16
fréttaskýring
Helgin 11.-13. mars 2011
Lögreglan stundar eftirlitslausar símahleranir Réttarfarsnefnd taldi verulegan misbrest á því að lögreglustjórar sinntu lögboðinni tilkynningaskyldu um símahleranir og annað eftirlit sem skerðir friðhelgi einkalífs fólks. Ný lög áttu að tryggja að úr þessu yrði bætt með sérstöku eftirliti ríkissaksóknara, en hann segist aldrei hafa getað sinnt verkefninu vegna skorts á mannskap. Mögulega eiga tugir einstaklinga rétt á skaðabótum frá ríkinu vegna eftirfararbúnaðar sem lögreglan notaði um árabil án dómsúrskurðar.
E
nginn hefur eftirlit með því að lögreglustjórar sinni þeirri skyldu að upplýsa einstaklinga, að lokinni rannsókn, að þeir hafi verið beittir símahlerunum eða fylgst með þeim á annan hátt, til dæmis með eftirfararbúnaði. Lögum samkvæmt á ríkissaksóknari að hafa þetta eftirlit með höndum. Valtýr Sigurðsson ríkissaksóknari segir hins vegar embættið ekki gera það. „Við sinnum því hreint út sagt ekki neitt. Við höfum skrifað ráðuneytinu mörg bréf og lýst því að okkar vanti mannskap til að sinna þessu eftirliti eins og ýmsum öðrum verkefnum sem embættið á að sinna.“ Spurður hvort lögreglan hafi þá sjálfdæmi um hvernig þessari tilkynningarskyldu sé háttað, svarar Valtýr: „Það er á ábyrgð lögreglustjóra að vinna eftir lögunum og fara eftir þeim. Þessu var dengt á okkur á sínum tíma en við höfum ekki haft mannskap í þetta.“
Forvirkar aðgerðir gegn MC Iceland? Átta meðlimir MC Iceland voru stöðvaðir við komuna til Noregs um síðustu helgi. Ekki er ljóst af hverju norska lögreglan bjó yfir upplýsingum um þessa einstaklinga. Á það bæði við um að þeir væru meðlimir í félagi sem var við það að ganga í Hells Angels og að þeir væru á leið til til Noregs. Eftir því sem næst verður komist sæta þessir einstaklingar ekki sakamálarannsókn íslenskra lögregluyfirvalda. Stefán Eiríksson, lögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins, sagðist ekki vilja tjá sig um hvort embætti lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu hefði átt þátt í því að veita norsku lögreglunni Stefán Eiríksson upplýsingar um þessa Íslendinga. Stefán hafnar alfarið vangaveltum um að lögreglan sé þegar farin að vinna eftir rýmri rannsóknarheimildum en hún hefur nú, með því að fylgjast með ferðum manna sem enginn rökstuddur grunur er um að hafi framið afbrot. „Það er ómaklegt og ómálefnalegt að halda þessu fram. Það sem við gerum í dag fer eftir lögum. En það er engin launung á því að við teljum okkur ekki ná lengra við rannsókn á ýmsum alvarlegum málum nema með rýmri heimildum.“
Átti að bæta verulegan misbrest Eftirlitsskyldan með þessum þætti lögreglurannsókna var færð til ríkissaksóknara með nýjum lögum um meðferð sakamála sem gengu í gildi hinn 1. janúar 2009. Í athugasemdum réttarfarsnefndar með frumskjali lagafrumvarpsins kemur fram að ástæðan fyrir því að ríkissaksóknara var falið þetta verkefni var sú að „verulegur misbrestur“ virtist vera á því að lögreglustjórar landsins hefðu sinnt þessari upplýsingaskyldu sinni. Í athugasemdunum kemur fram að aðkoma ríkissaksóknara eigi að „tryggja að tilkynningarskyldan verði virt í framtíðinni.“ Eins og sjá má af orðum ríkissaksóknara er þetta eftirlit hins vegar alls ekki fyrir hendi. Það er því með öllu óljóst hvort bætt hefur verið úr þeim verulega misbresti sem réttarfarsnefndin gerir að umtalsefni. Í réttarfarsnefndinni sátu á þessum tíma helstu þungavigtarlögfræðingar landsins: Markús Sigurbjörnsson hæstaréttardómari, Eiríkur Tómasson prófessor, Gunnlaugur Claessen hæstaréttardómari, Stefán Már Stefánsson prófessor og Viðar Már Matthíasson, þáverandi prófessor en núverandi hæstaréttardómari. Markús var og er enn formaður réttarfarsnefndar. Um tilvitnuð þung orð nefndarinnar í athugasemdum við frumvarpið segir hann í viðtali við Fréttatímann að þau hafi „byggst á dapurri reynslu“. Í athugasemdum nefndarinnar með frumvarpinu er lögð áhersla á að mikilvægt sé að tilkynningarskylda lögreglustjóra sé virt til að treysta réttaröryggi í landinu og koma í veg fyrir að gripið sé til símahlerana eða annarra rannsóknaraðgerða, sem skerða friðhelgi fólks, nema brýna nauðsyn beri til. Í tilkynningarskyldunni felast sem sagt ákveðin varnaðaráhrif í þá veru að lögreglan fari ekki offari með þessar heimildir, auk þess sem hún á að tryggja að þeir einstaklingar, sem hafa orðið fyrir aðgerðunum, fái að vita um þær svo að þeir geti eftir atvikum krafist skaðabóta. Þegar Stefán Eiríksson, lögreglustjóri höfuðborgarsvæðisins, er spurður hversu margir einstaklingar hafi verið
beittir símahlerunum af hendi embættis hans undanfarin ár, segist hann ekki geta upplýst það. Spurður hvort allir þeir einstaklingar sem símahleranir hafa beinst gegn hafi verið upplýstir um þær aðgerðir, segir hann svo vera. „Já, menn eru kallaðir á fund, tilkynnt um þetta með bréfi eða með öðrum hætti.“ En er þetta án undantekninga; líka þegar ekki kemur til útgáfu á ákærum á hendur þeim sem hafa verið hleraðir? „Ég skal ekki fullyrða að þetta sé 100 prósent í lagi, en það á að vera það,“ segir Stefán.
Björn viðraði hugmyndir um hleranir án dómsúrskurðar
Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra boðaði, á blaðamannafundi í síðustu viku, að í ráðuneyti hans væri í smíðum frumvarp um rýmkaðar rannsóknarheimildir lögreglunnar. Tilefni blaðamannafundarins voru fyrst og fremst fréttir af því að vélhjólaklúbburinn MC Iceland, áður Fáfnir, væri við það að verða fullgilt aðildarfélag í Hells Angels. Það gekk eftir og mega landsmenn því eiga von á því í framtíðinni að sjá íslenska meðlimi Hells Angels á ferli, merkta samtökunum. Áður en Ögmundur varð æðsti yfirmaður dómsmála á Íslandi var hann einn háværasti andstæðingur svokallaðra forvirkra rannsóknarheimilda, sem Björn Bjarnason, fyrrum dómsmálaráðherra, var ötull baráttumaður fyrir. Ögmundur hefur sagt að hans hugmyndir um rýmri heimildir gangi mun skemmra en áætlanir Björns gerðu ráð fyrir. Meðal þeirra hugmynda sem Björn viðraði var að lögreglan gæti til dæmis hafið símahleranir án þess að fyrir þeim lægi dómsúrskurður. Í ræðu sem Björn hélt á fundi Lögfræðingafélags Íslands haustið 2006 benti hann á hvernig þessu væri háttað í nágrannalöndum okkar: „Samkvæmt norskri og danskri réttarfarslöggjöf getur lögregla, að ákveðnum skilyrðum uppfylltum, hafið hlerun án undangengins dómsúr-
skurðar, enda fáist slíkur úrskurður innan 24 tíma frá því að aðgerð hófst. Hér er ekki að finna nein sambærileg ákvæði.“ Ögmundur hefur á hinn bóginn boðað að í þeim rýmkuðu heimildum sem hann vill færa lögreglunni þurfi dómsúrskurður að liggja fyrir í öllum tilvikum áður en lögreglan getur hafið aðgerðir af þessu tagi. Hann hefur líka sagt að samhliða rýmkuðum heimildum verði eftirlit hert með störfum lögreglunnar. Ekki liggur fyrir með hvaða hætti það á að vera, en Ögmundur hefur þó nefnt að Alþingi muni hugsanlega koma þar að málum. Spurður hvort réttarfarsnefnd muni koma að smíði frumvarps um rýmkaðar heimildir lögreglunnar, segir Markús Sigurbjörnsson, formaður nefndarinnar, að ráðuneytið ákveði þá aðkomu. „Það hefur verið nefnt við mig að þessi vinna sé í gangi í ráðuneytinu. Lengra er málið ekki komið gagnvart okkur,“ segir hann. Rætt er við Ögmund Jónasson um þetta mál í viðtali á næstu opnu.
Lögmenn vara við auknum heimildum
Ýmsir lögmenn hafa lýst yfir miklum efasemdum um að rétt sé að rýmka rannsóknarheimildir lögreglunnar. Þar á meðal er Brynjar Níelsson, formaður Lögmannafélagsins. „Ég geld mikinn varhug við því að rannsóknarheimilidir lögreglunnar verði rýmkaðar. Áður en lengra er haldið þarf að gera alvöru úttekt á því hvernig þessari vinnu lögreglunnar er háttað nú þegar,“ segir Brynjar. Annar lögmaður sem deilir þessari skoðun er Vilhjálmur H. Vilhjálmsson á Lögfræðistofu Reykjavíkur, en skjólstæðingur hans fékk dæmdar bætur frá íslenska ríkinu árið 2008 vegna ólöglegra rannsóknaraðgerða starfsmanna lögreglustjórans á höfuðborgarsvæðinu, en þeir höfðu komið fyrir eftirfararbúnaði á bifreið mannsins.
Framhald á næstu opnu
ÍSLENSKT KJÖT
R
TB KJÖ ORÐ
B
I
Ú
Við gerum meira fyrir þig
BESTIR Í KJÖTI RK
ÐI
Ú
FYLLTUR LAMBAHRYGGUR MEÐ VILLISVEPPUM
Úrval, gæði og þjónusta í Nóatúni
JÖTBOR
1998 KR./KG
ÍSLENSKT KJÖT
ÍSLENSKT KJÖT
GOTT G O T L L O H A MILLI MÁL
20%
RAUÐ VÍNBER
R
Ú
3958
B
BESTIR Í KJÖTI
I
Ú
KJÖTBORÐ
KR./KG
TB KJÖ ORÐ
KR./KG
Ú
I
BESTIR Í KJÖTI
R
KJÖTBORÐ
B
UNGNAUTA T-BONE STEIK
I
1498
TB KJÖ ORÐ
Ú
1198
R
I
UNGNAUTAHAKK
R
afsláttur
599
KR./KG
ÍSLENSKT KJÖT DALA FETAOSTUR 3 TEGUNDIR
379
20% afsláttur
Ú
I
Ú
I
1498
F
FERSKIR Í FISKI
KR./KG
Ú
R
KJÖTBORÐ
KR./KG
ISKBORÐ
ISKBORÐ
BESTIR Í KJÖTI
RF
RF
B
KEILA MEÐ HVÍTLAUKSOSTI
I
1498
TB KJÖ ORÐ
Ú
1198
R
I
LAMBA SIRLOIN SNEIÐAR
KR./STK.
Góður nverður MOrGu
Öll verð eru birt með fyrirvara um prentvillu og/eða myndabrengl
KELLOGG’S CORN FLAKES, 500 G
498
KR./PK.
00 kr. 2 Á . k T s 2 FRÖNSK ANDABRINGA
3398
CORNY BIG ORKUSTANGIR 2 STYKKI á AÐEINS
ÍSLENSK VILLIGÆSABRINGA
KR./KG
2973
KR./KG
noatun.is
Hamraborg – Nóatún 17 – Hringbraut – Austurver – Grafarholt
200
KR.
18
fréttaskýring
Helgin 11.-13. mars 2011
Vilhjálmur segist ekki telja rétt að lögreglan fái auknar rannsóknarheimildir til þess að berjast gegn skipulagðri glæpastarfsemi. „Dæmin sanna að lögreglunni er ekki einu sinni treystandi til að fara með þær rannsóknarheimildir sem hún hefur nú, lögum samkvæmt,“ segir Vilhjálmur.
Beiting eftirfararbúnaðar án dómsúrskurðar dæmd ólögmæt
Vilhjálmur bendir á að áður en Héraðsdómur Reykjavíkur hafi úrskurðað um ólögmæta notkun lögreglunnar á eftirfararbúnaði án dómsúrskurðar hafi þessari rannsóknaraðferð verið beitt um árabil. „Búnaðurinn var notaður ólöglega við rannsókn sakamála í meira en tíu ár. Notkunin fékk ekki lagastoð fyrr en 1. janúar 2009.“ Vilhjálmur segir að eftir því sem hann komist næst hafi mest verið til þrjú eintök af eftirfararbúnaðinum sem voru í stanslausri notkun. Hann segir að sé tíminn og fjöldi tækja hafður í huga megi hæglega gera ráð fyrir að þessari rannsóknaraðferð hafi verið beitt með ólögmætum hætti gegn tugum ef ekki hundruðum einstaklinga. „Það hefur hins vegar aðeins einn fengið tjón sitt bætt,“ segir Vilhjálmur og bendir á að ástæðan fyrir því að aðrir hafi ekki leitað réttar síns sé sú að þeim sé ekki kunnugt um að lögreglan hafi beitt þá ólögmætum rannsóknaraðgerðum. „Þeim sem eftirfararbúnaðinum var beint gegn var ekki tilkynnt um rannsóknaraðgerðina þegar hún var yfirstaðin, eins og lögreglu ber að gera samkvæmt grunnreglum sakamálaréttarfars,“ segir Vilhjálmur. Fyrir ári sendi Vilhjálmur skriflega fyrirspurn til Rögnu Árnadóttur, þáverandi dómsmálaráðherra, þar sem meðal annars var farið fram á svör um hvernig stjórnvöld ætluðu að bæta þeim aðilum tjón sitt sem urðu fyrir þessum „réttarbrotum lögreglunnar“. Ragna náði ekki að svara þessari fyrirspurn áður en hún yfirgaf stól dómsmálaráðherra og bíður það enn afgreiðslu í ráðuneytinu. Rétt er að taka fram að áður en notkun eftirfararbúnaðar lögreglunnar án dómsúrskurðar var dæmdur ólögmætur, giltu um hann reglur frá ríkissaksóknara. Notkun búnaðarins var færð inn í lög um meðferð sakamála sem tóku gildi 1. janúar en í athugasemdum réttarfarsnefndar við lagafrumvarpið kemur fram að þessar rannsóknaraðgerðir fela í sér óvenjumikla skerðingu á friðhelgi einkalífs þeirra sem þær beinast að. „Það stafar ekki síst af því að með þessu móti er unnt að afla upplýsinga um daglegar athafnir fólks, á heimilum þess sem annars staðar, án vitundar þess. Segja má að hér sé gengið enn lengra í þá átt að skerða friðhelgi einkalífs manna en þegar símtöl og önnur fjarskipti þeirra eru hleruð og þau tekin upp.“ Jón Kaldal jk@frettatiminn.is
Áður óbirtar tölur Fjöldi einstakling sem voru undir eftirliti með földum eftirfararbúnaði
Fjöldi einstaklinga sem voru beittir símahlerunum síðustu fimm ár
2003
1
2006
80
2004
0
2007
55
2005
3
2008
84
2006
5
2009
105
2007
6
2010
95
2008
5
85. grein laga um meðferð sakamála
Upptökum af símtölum, hljóðupptökum, myndum eða öðrum upplýsingum, sem aflað er á þann hátt er greinir í 80.–82. gr., skal eyða jafnskjótt og þeirra er ekki lengur þörf, enda hafi þær ekki verið lagðar fyrir dóm. Sama gildir um afrit eða endurrit af þessum upplýsingum. Ef framangreind gögn hafa að geyma samtöl eða önnur samskipti sakbornings við verjanda sinn, svo og upplýsingar sem 2. mgr. 119. gr. tekur til, skal eyða þeim þegar í stað. Þegar aðgerð skv. 80.–82. gr. er lokið skal lögreglustjóri sjá um að þeim sem aðgerð beindist að, svo og eiganda eða umráðamanni fjarskiptatækis, húsnæðis eða farartækis, sé tilkynnt um aðgerðina svo fljótt sem verða má, þó þannig að það skaði ekki frekari rannsókn málsins. Skal héraðssaksóknari fylgjast sérstaklega með því að lögreglustjórar sinni þessari skyldu sinni. Í athugasemdum réttarfarsnefndar við þessa grein segir: „Lögreglustjóri má fresta því að tilkynna um aðgerð telji hann að hún geti skaðað frekari rannsókn þess máls sem um er að tefla. Það þýðir að tilkynningin má ekki dragast lengur en þar til ákæra er gefin út og málið þingfest eða málinu lýkur með því að það er fellt niður eða fallið er frá saksókn. Frekari frestun tilkynningar er hins vegar óheimil, þar á meðal verður hún ekki réttlætt með því að það kynni að skaða rannsókn annarra mála ef maður fengi vitneskju um aðgerð sem beinst hefði gegn honum.“
Ekki drög að leyniþjónustu Hugmyndir um rýmkaðar rannsóknarheimildir lögreglu hafa verið umdeildar. Í viðtali við Jón Kaldal útskýrir Ögmundur Jónasson af hverju hann telur slíkar heimildir nauðsynlegar og að hann hyggst búa svo um hnútana að sem minnst hætta verði á misnotkun þeirra. Ljósmyndir/Hari
Ö
g mu ndu r Jón a s s on innanríkisráðherra er óvænt kominn í það hlutverk að tala fyrir rýmkuðum rannsóknarheimildum lögreglunnar, eftir að hafa verið harður gagnrýnandi slíkra hugmynda hingað til. Hann segir það fyllilega eðlilegt að fólk sperri eyrun og vilji ræða þessi mál. „Undarlegt væri að slíkar breytingar kölluðu ekki á umræðu í þjóðfélaginu, sérstaklega í ljósi þess sem á undan er gengið í þessu sambandi. Ég hef verið þátttakandi í þeirri umræðu meðal annarra,“ segir ráðherrann.
Verður að taka þessa ógn alvarlega
„Það sem hér er um að ræða er að rýmka rannsóknarheimildir gagnvart afmörkuðum brotaflokkum að uppkveðnum dómsúrskurði. Við erum að tala um mjög þröngt svið. Við erum mjög fjarri ýmsum öðrum hugmyndum sem hér hafa verið viðraðar um að komið verði á fót eins konar leyniþjónustu til að standa vörð um öryggi ríkisins, eins og það hefur verið orðað. Þar sem sjónum hefur verið beint sérstaklega að landráðum og ógn af stjórnmálalegum toga. Það sem við vitum er að á Íslandi er skipulögð glæpastarfsemi að færast í aukana. Ekki þarf að ræða þetta lengi til að fólk átti sig á við hvað er átt. Við sjáum þetta í fjölmiðlum og því miður þekkja of margir þetta af eigin reynslu eða einhverra sem standa þeim nærri. Það er einvörðungu gegn þeim hópum sem stunda slíka alvarlega glæpi sem þessar rannsóknir eiga að beinast.“ Það er augsýnilegt að margir sjá ekki mun á þessu sem þú kallar rýmkaðar heimildir og því sem hefur verið talað um sem forvirkar heimildir, þar á meðal ungliðahreyfingin í þínum flokki. Í hverju liggur munurinn? „Í mínum huga er um tvö grundvallaratriði að ræða. Í fyrsta lagi er það dómsúrskurðurinn; það er afdráttarlaust að hann skal vera til staðar. Hitt skiptir ekki síður máli, og það er viðfangsefnið, að afmarka á afgerandi hátt það
svið sem um er að ræða. Þetta er miklu þrengra svið sem um er að ræða. Hugtakið forvirkur á við að því leyti að við erum að tala um rannsókn gegn einstaklingi til að koma í veg fyrir að hann fremji afbrot. Afbrotið hefur ekki verið framið. Þess vegna er þetta orð notað.“ Hvernig er hægt að dæma um að tiltekinn einstaklingur ætli að fremja afbrot? Geta ekki allir fallið í þann flokk? „Við erum að tala um einstaklinga í hópum sem hafa það að yfirlýstu markmiði að stunda glæpastarfsemi.“ En þessu hafa meðlimir Hells Angels á Íslandi ekki lýst yfir. Þeir hafa þvert á móti ítrekað sagt að þeir séu ekki glæpasamtök. „Það er eins og hvert annað rugl. Reynslan sýnir annað enda eru þessi samtök skilgreind erlendis í samræmi við það sem sannast hefur upp á þau og það er skipulögð glæpastarfsemi. Það er yfirlýst markmið þeirra að standa utan laga og réttar. Hvers vegna heldur þú að hópur kalli sig Outlaws, Útlaga? Það er vegna þess að þeir vilja standa utan samfélagsins.“ Nafnið eitt dugar tæplega. Ég held að það sé til kántríhljómsveit sem heitir Útlagarnir. „Við vitum að það eru alvarleg mál á seyði hjá þessum hópum. Mér finnst að samfélagið verði að taka þessa ógn alvarlega. Það er hlutverk löggæslunnar og okkar sem samfélags að halda í höndina hvert á öðru. Ætlum við ekkert að gera í því ef tiltekinn hópur manna hefur viðurværi sitt af því að stunda mansal, vopnasmygl, sölu á hörðum eiturlyfjum og ofbeldi? Ætlum við að éta það hrátt þegar þessir menn segja: Við erum friðelskandi fólk sem á ekki í stríði við neinn? Það eru í gildi hegningarlög í landinu sem eiga við öll þessi brot sem þú nefnir. Þú telur sem sagt að þau dugi ekki til að eiga við samtök á borð við Hells Angels? „Lögin duga sem rammi utan um það sem má og ekki má. Hér erum við að
tala um þörf til að rannsaka skipulagða brotastarfsemi hópa sem hafa lífsviðurværi sitt af glæpum og ofbeldi. Rannsóknarheimildirnar eru til þess ætlaðar að koma lögum yfir þessa menn. Síðan er á hitt að líta að þeir sem fremja verknaðinn eru ekki endilega hinir sömu og eru ábyrgir fyrir honum. Ef við einblínum á einstaklinginn sem fremur glæpinn náum við aldrei til þeirra sem raunverulega stýra brotastarfseminni.“
Misheppnuð barátta á öðrum Norðurlöndum
Eru þessar heimildir sambærilegar við þær sem lögreglan, og eftir atvikum leyniþjónustur, í nágrannalöndunum hafa? „Það er sumt sambærilegt, nema þetta gengur miklu skemmra. Við erum ekki að stíga það skref sem aðrar Norðurlandaþjóðir hafa gert með því að koma á fót leyniþjónustu til að vernda það sem kallað er öryggishagsmunir ríkisins. Slíkar leyniþjónustur fara að hluta til með það hlutverk að sporna við skipulagðri glæpastarfsemi en hafa auk þess miklu víðtækara, og í mínum huga vafasamara, hlutverk.“ Finnst þér að yfirvöldum annars staðar á Norðurlöndunum hafi lukkast vel að stemma stigu við útbreiðslu vélhjólahópa sem hafa orðið uppvísir að skipulagðri glæpastarfsemi? „Nei, þeim hefur ekki tekist að gera það. Það er ekki til nein ein patentlausn.“ Staðreyndin er sem sagt sú að þrátt fyrir mun rýmri heimildir en hafa verið boðaðar hér, hefur yfirvöldum á öðrum Norðurlöndum alls ekki tekist að hafa stjórn á starfsemi þessara hópa. Af hverju heldur þú að íslenskum lögregluyfirvöldum takist það með þrengri heimildum? „Ég er ekki að halda því fram að okkur muni takast þetta betur en öðrum. Lögregluyfirvöld á Norðurlöndum hafa gert sitt til að halda aftur af þessum hópum og þrengja að þeim. Við erum að fá þennan vanda núna til Íslands og því þarf að grípa til ráðstafana. Spurningin í mínum huga er hvernig ástandið væri
Þú ...
... getur leitað lausna í samstarfi við okkur.
Dynamo Reykjavík
Við bjóðum viðskiptavinum okkar sértækar lausnir á greiðsluvanda heimilsins. Lítill greiðsluvandi:
Meðal greiðsluvandi:
Greiðslujöfnun
Lenging lánstíma
110% leiðin
Frysting vaxta og/eða afborgunarhluta
5.000 kr. fastar greiðslur í erlendri mynt
Vanskil lögð við höfuðstól
Mikill greiðsluvandi: Sértæk skuldaaðlögun
Kynntu þér lausnir fyrir heimilin á byr.is. Með persónulegri þjónustu reynum við að finna lausnina fyrir þig.
Sími 575 4000 I byr@byr.is I www.byr.is
20
fréttaskýring
Helgin 11.-13. mars 2011
annars staðar á Norðulöndum ef þessir hópar sættu ekki neinu aðhaldi eða eftirliti.“ En Ögmundur, það er nú varla hægt að segja að yfirvöldum hafi tekist að halda aftur þessum hópum. Þeir hafa verið að berjast með sprengjuvörpum og vélbyssum í Kaupmannahöfn en danska leyniþjónustan og öryggislögreglan er þó örugglega sú öflugasta á Norðurlöndunum. Hafa þessar heimildir eitthvað að segja? „Ég spyr þig þá á móti: Á þá bara að gefast upp?“ Alls ekki. Það á að beita þeim lagaramma sem þegar er fyrir hendi. Er þetta ekki dæmi um þekkta tilhneigingu til að beita ákveðnum málaf lokkum til að útvíkka heimildir lögreglunnar til að hafa eftirlit með borgurunum í nafni góðs málstaðar? Óttastu ekki að þetta skref verði til þess? „Nei, ég geri það ekki. En mér finnst spurningin fullkomlega réttmæt. Gagnrýnin umræða um þessi mál er beinlínis nauðsynleg og í henni liggur vörnin fyrir mannréttindin. Við megum ekki horfa eingöngu til þess sem illa hefur tekist til með og hverfa frá því sem gæti hugsanlega orðið til góðs. Og þótt George Bush hafi notað hryðjuverkaógnina til þess að koma á lögregluríki í Bandaríkjunum er ekki þar með sagt að við eigum að gefast upp gagnvart glæpahópum á Íslandi. Þetta tvennt er gerólíkt. Ásetningur okkar er allt annar en að styrkja eftirlitsþjóðfélag hér almennt. Við ætlum að vera mjög meðvituð um allar þær hættur sem fyrir hendi eru með auknum heimildum lögreglunnar. Við viljum búa til lagaramma sem er traustur og dugar inn í framtíðina og gerir ráð fyrir að menn komi og fari á öllum stigum stjórnsýslunnar, bæði innan lögreglunnar og innan stjórnkerfisins. Þetta er viðfangsefnið sem liggur fyrir.
Eftirlit með umhverfisverndarhópum?
Áttu við að það hvernig heimildirnar verða nýttar í framtíðinni geti ekki farið eftir því hverjir eru við stjórnvölinn á hverjum tíma? Er hægt að fullyrða að þær þröngu skilgreiningar sem þú talar um verði ekki yfirfærðar
á aðra hópa þegar fram í sækir? „Það er ekkert sem kemur í veg fyrir að það geti gerst; það er að segja að lögum verði breytt í framtíðinni.“ Ég er ekki að tala um lagabreytingar heldur að þessar rýmkuðu heimildir verði nýttar til að fylgjast með öðrum hópum sem kunna að þykja ógna almannahag? „Þetta þurfum við að hafa í huga. Þess vegna þurfa lögin og reglurnar, sem dómstólar veita heimildir eftir, að vera mjög skýr. Ég er að tala um takmarkandi reglur. Þannig verður þetta að vera til að koma í
veg fyrir að það gerist sem þú ert að nefna. Í annan stað þarf að huga að því hvort það þurfi að veita þessum málum þinglegt aðhald; hvort okkar lýðræðislega kjörna samkunda eigi að koma að þessu eftirliti. Það er eitt af því sem við íhugum þegar við erum að smíða þetta kerfi inn í framtíðina. Þetta eru þættir sem á að taka mjög alvarlega.“ Er þetta raunhæft? Nýlega var upplýst að breska lögreglan hefði verið með útsendara undir fölsku flaggi meðal umhverfisverndarhópsins Saving Iceland hér á Íslandi. Hvað kemur í veg fyrir að í framtíðinni verði rýmkuðum rannsóknarheimildum beint að slíkum hópum? „Við ætlum ekki út á þær brautir. Lögreglan mun ekki fá heimildir til að rannsaka pólitísk samtök.“ Í þessu tilviki var breski lögreglumaðurinn meðal umhverfisverndarsinnanna vegna þess að af þeim var talin stafa möguleg hryðjuverkahætta. „Reglurnar verða mjög afdráttarlausar um það til hvaða málaflokka
auknar rannsóknarheimildir eiga að ná. Við þurfum að vanda okkur mjög í þeim skilgreiningum.“ Eru hryðjuverk ekki hluti af þeim? „Það er rétt að hryðjuverkamaður í augum eins er frelsishetja í augum annars, eins og við þekkjum. En ég er eindregið þeirra skoðunar að gagnvart hópum sem andmæla einhverju sem snýr að umhverfi eða virkjunum, eða snertir stjórnmálin í þeim skilningi, eigi að draga mjög ákveðin landamæri. Þessar heimildir eiga ekki að ná til þeirra.“ Er það hægt? Er ekki mögulegt að yfirvöld vilji fylgjast með herskáum umhverfisverndarsamtökum sem gætu til dæmis fengið þá flugu í höfuðið að fremja spellvirki á raforkukerfi landsins, eða einstökum virkjunum í nafni umhverfisins? „Ég geri greinarmun á umhverfisverndarsamtökum annars vegar og mansali, eiturlyfjabraski, ofbeldi og ógnunum hins vegar. Að sama skapi dreg ég skýra línu milli eignaspjalla og ofbeldis. Það er mjög skýrt hvaða
hópa við erum að tala um.“ Ríkissaksóknari lýsti því í samtali við Fréttatímann að embætti hans hefði ekki sinnt lögboðnu eftirliti með tilkynningaskyldu lögreglustjóra þegar símahlerunum eða álíka rannsóknaraðferðum er beitt, vegna skorts á fjármagni og mannafla. Hvernig hyggstu bregðast við því? „Ef þessi er reyndin, eins og ríkissaksóknari lýsir stöðunni, þá er það háalvarlegt mál. Eftirlitsaðilar í réttarkerfinu mega ekki bregðast sem öryggisventlar. Við hljótum að taka þetta til alvarlegrar skoðunar.“ En er þá réttlætanlegt að rýmka rannsóknarheimildir lögreglunnar, þegar svo frjálslega er gengið um eftirlit með þeim sem hún hefur nú þegar? „Já, en þetta brýnir fyrir okkur að rannsóknarheimildir og öryggisventlar verða að haldast í hendur.“ Jón Kaldal jk@frettatiminn.is
Skaðabætur vegna eftirfararbúnaðar hljóta að koma til skoðunar
Er þitt barn
ha
í
áranna
” n i f e „ lífinu
ns
OKKAR Framtíð er ný og kærkomin trygging sem snýst um „efin” í lífi barna okkar og ungmenna og fjárhag þeirra á fullorðinsárum. Allar upplýsingar eru á vefsetrinu okkar.is og þar er unnt að ganga frá tryggingarkaupum með einföldum hætti.
ár o g fj
barn?
Framtí ð
fyrir
g f u ll o r ð
ist. Slíkar kröfur færu til ríkislögmanns.“ Samkvæmt fyrirmælum ríkissaksóknara um notkun eftirfararbúnaðar var lögreglu skylt að halda skrá um þá sem búnaðinum var beitt gegn og tímabil notkunar gagnvart viðkomandi. Er hægt að fá uppgefinn þennan fjölda?
„Ég hef þær tölur ekki eins og sakir standa.“ (Ögmundur sendi Fréttatímanum þessar tölur eftir að viðtalið var tekið og eru þær birtar hér í blaðinu. Alls var fylgst með tuttugu einstaklingum með eftirfararbúnaði á tímabilinu 2003 til 2008.)
Hvílir ekki sú skylda á ríkinu að upplýsa þessa einstaklinga um þetta eftirlit og greiða þeim sambærilegar skaðabætur og Héraðsdómur dæmdi einstaklingi 2008? Aðrir geta ekki leitað réttar síns fyrr en þeir fá upplýsingar um eftirlitið. „Þetta finnst mér að hljóti að koma til skoðunar.“
zebra
Hefur innanríkisráðuneytið metið eða tekið afstöðu til mögulegrar skaðabótaábyrgðar íslenska ríkisins vegna ólögmætrar notkunar lögreglunnar á eftirfararbúnaði? „Samkvæmt upplýsingum munu engar skaðabótakröf ur, aðrar en þær sem nefndar eru í þessum dómi, hafa bor-
i
22
húsasaga
Helgin 11.-13. mars 2011
Á Kópavogstúni gæti risið safn sem gæfi heildstæða mynd af híbýlasögu alþýðufólks frá landnámi til samtímans. Endurbyggja mætti dæmi um hús og híbýli frumbyggja bæjarins.Kópavogshælið gæti verið safn kvennasögu, byggingarsögu og sögu berkla og holdsveiki, förunauta íslenskrar þjóðar um aldir. Tölvugerð mynd.
Híbýlasaga alþýðu heillar þjóðar frá upphafi Hugmynd nokkurra arkitektastofa og sagnfræðings um einstakt safn á Kópavogstúni þar sem sjá mætti sögu torfbæja og heiðarbýla til tómthúsa, braggabyggða og kofa þéttbýlis sem voru „hallir“ hvunndagsfólks. Miðpunktar svæðisins, Kópavogshælið og gamli Kópavogsbærinn, koma við sögu sem og „kolaport“ landbúnaðarins.
K
ópavogstúnið geymir minjar íslenskrar híbýlasögu frá landnámstíð og er ákjósanlegt svæði fyrir safn um þessa sögu, segir í greinargerð Þorleifs Friðrikssonar sagnfræðings. Hann hefur, í samstarfi við nokkrar arkitektastofur, bent á möguleika svæðisins þar sem fyrir eru tvær elstu og merkilegustu byggingar í Kópavogi, annars vegar gamli Kópavogsbærinn, sem byggður var 1903, og hins vegar Kópavogshælið sem reist var á árunum 1925-26 eftir teikningu Guðjóns Samúelssonar, húsameistara ríkisins. Ýmsar hugmyndir eru uppi um nýtingu bygginganna og þessa svæðis, eins og fram kom í Fréttatímanum nýlega. Þorleifur segir að skemmtilegt samstarf hafi hafist milli sín og arkitektastofanna. Hugmynd um einstakt safn, ekki aðeins hér á landi heldur þótt víðar væri leitað, um híbýlasögu alþýðu heillar þjóðar frá upphafi, hafi verið komið til bæjaryfirvalda.
Síðast en ekki síst kofabyggðin Hugmyndin kristallast um svæðið norðan við þingstaðinn í Kópavogi, stað sem sannarlega tengist sögu
þjóðarinnar. Í senn væri rakin híbýlasaga íslensks alþýðufólks frá upphafi byggðar hér á landi fram til loka 20. aldar og byggingarsaga Kópavogs; frá torfbæjum og heiðarbýlum sveita til tómthúsa þegar þéttbýli fór að myndast, leiguhúsnæðis, kjallarabyggðar og verkamannabústaða snemma á 20. öld, braggabyggðar stríðsáranna og síðast en ekki síst kofabyggðar í Kópavogi. „Íslensk húsagerð er sprottin af hugviti, reynslu og því efni sem fólk hafði til að gera sér híbýli úr. Íslenski torfbærinn er kannski, þegar öllu er á botninn hvolft, merkari húsagerð en gotneska kirkjan eða barokkhöllin,“ segir Þorleifur í greinargerð sinni. Hann nefnir enn fremur að byggingarsaga Kópavogs sé sérstök. „Kópavogur er eina bæjarfélagið á Íslandi sem ekki byggðist upp í kringum atvinnustarfsemi, heldur sem úthverfi frá Reykjavík,“ segir Þorleifur og bendir á að híbýli fólks sem settist þar að um og eftir seinna stríð hafi ekki verið ólík híbýlum alþýðufólks í Reykjavík á fyrstu áratugum 20. aldar, þ.e. kofabyggð. „Þessi hús voru einmitt „hallir“ hvunndagsfólks,“ segir Þorleifur. „Slík hús eru að hverfa og
týnast og lítið er gert til að varðveita þá merku sögu bæjarins, sögu þéttbýlismyndunar á Íslandi, sögu þjóðflutninga úr dreifbýli til þéttbýlis.“ Hugmynd Teiknistofunnar Traðar, Kanon arkitekta, eitt A innanhússarkitekta, MFF ehf. landslagsarkitekta og Þorleifs er að safn á Kópavogstúni, frá gamla þingstaðnum að Kópavogsbænum, verði opinn vettvangur fólks til mennta, hvíldar, starfs og afþreyingar. Það myndi varpa ljósi á þjóðflutninga úr sveit á möl og kallaðist því á við Vesturfarasafnið á Hofsósi. „Það væri, að okkur vitandi, eina safnið í Evrópu sem gæfi heildstæða mynd af híbýlasögu alþýðufólks frá landnámi til samtímans,“ segir hann. Innst við Kópavog eru rústir þingbúða og vestan við hann hafa fundist leifar af kotbýli sem gæti verið frá 9. öld. Þorleifur segir að þarna mætti reisa nákvæma eftirlíkingu búðanna og kotbæ eins og íslensk þjóð bjó í um aldir.
„Kolaport“ landbúnaðarins
Aðrir miðpunktar svæðisins eru Kópavogshælið og Kópavogsbærinn. Þorleifur segir að með tilliti til sögu Kópavogshælis sé það ákjósanlegur
Safnið myndi varpa ljósi á þjóðflutninga úr sveit á möl og kallast á við Vesturfarasafnið.
staður fyrir íslenska kvennasögu, byggingarsögu og sögu berkla og holdsveiki, förunauta þjóðar frá því að vera ein fátækasta þjóð Evrópu til velferðarsamfélags. Kópavogsbærinn er hins vegar gott dæmi um steinbæ. Sú útgáfa minnir á stíl íslensks burstabæjar. Þar mætti hugsanlega hafa opinn markað, eins konar „kolaport“ landbúnaðarins. Á sjálfu Kópavogstúninu, sem áfram yrði opinn vettvangur, mætti jafnframt endurbyggja dæmi um hús og híbýli frumbyggja bæjarins, að mati Þorleifs. Hann bendir einnig á að í Kópavogi voru kampar stríðsáranna, Camp Skeleton Hill, Camp Kórnes (Kársnes) og Camp Bournemouth – og skipaviðgerðastöð hersins. Þarna væri því hægt að byggja einstakt safn bæjar og þjóðar. Þorleifur segir að náttúrulegar aðstæður og manngert umhverfi geri þetta svæði að frábærum vettvangi til að kenna æsku landsins söguna á lifandi hátt. Auk þess sé ósnortin fjara neðan Kópavogstúns mikið djásn. „Slíkur staður myndi draga til sín fróðleiksþyrst fólk hvaðanæva af landinu.“ Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is
TIL LEIGU Hvannavellir 14 600 Akureyri
TIL LEIGU Dalshraun 3 220 Hafnarfjörður
TIL LEIGU Lágmúli 9 105 Reykjavík
TIL LEIGU Holtagarðar 104 Reykjavík
Skrifstofuhúsnæði Til leigu mjög vandað skrifstofuhúsnæði / skólahúsnæði á 2. og 3. hæð við Hvannavelli. Húsnæðið skiptist í dag í skrifstofur, kennslustofur, tónleikasal, eldhús og snyrtingar. Vandaðar innréttingar og gólfefni. Góð aðkoma og næg bílastæði. Einnig er til leigu um 450m² á jarðhæð með innkeyrsludyr í sama húsi.
Þjónustuhúsnæði Glæsilegt húsnæði sem er í byggingu á frábærum stað í Hafnarfirði. Útlit og hönnun er fyrsta flokks og tekur mið af Dalshrauni 1. Stærð hússins er um 6.000 m² á 5 hæðum auk bílakjallara, hver hæð er um 1150 m².
TIL LEIGU Ármúli 7 108 Reykjavík
TIL LEIGU Kringlan 5 103 Reykjavík
Skrifstofuhúsnæði Til leigu glæsilegt 2248 m² skrifstofuhúsnæði sem skiptist í kjallara og 4 hæðir. Í kjallara er fullbúið eldhús, server-herbergi með kælingu og opið vinnurými. Hæðirnar skiptast í opin vinnurými, skrifstofur og fundaherbergi. Steinteppi og glerveggir sem auðvelt er að breyta. Húsnæðið hefur verið mikið endurnýjað. Laust strax.
Þjónustuhúsnæði Til leigu mjög vel staðsett sjö hæða 5500 m² þjónustuhúsnæði með góðri aðkomu og nægum bílastæðum. Hver hæð skiptist í skrifstofur, opið vinnurými, fundarherbergi og snyrtingar. Húsið er allt hið vandaðasta og með rúmgóðri móttöku. Laust frá 1. janúar 2012.
TIL LEIGU
Skrifstofuhúsnæði
Glæsilegt og bjart skrifstofuhúsnæði við Lágmúla 9 í Reykjavík. Tvær skrifstofuhæðir – ólíkar stærðir. 400 m²: Allt nýuppgert með eikarinnréttingum, fjórar skrifstofur stúkaðar af með glerveggjum. Góð kaffi- og fundaraðstaða. 240 m²: Glæsilegt opið og bjart skrifstofuhúsnæði á 4. hæð, nýuppgert. Laust strax.
Höfðabakki 9 110 Reykjavík
Til leigu skrifstofu- og lagerhúsnæði við Höfðabakka 9. Um er að ræða stærðir frá 150 m² til 2500 m² á einu gólfi. Höfðabakki er einstaklega vel staðsettur með tilliti til samgangna, þjónustu og ekki síður náttúrugæða. Við sníðum húsnæðið eftir þínum þörfum.
Verslunarhúsnæði
TIL LEIGU
Vöruskemma
Skrifstofuhúsnæði
Til leigu vandað og gott verslunarrými á 2. hæð, rýmið býður upp á ýmsa möguleika. Góð staðsetning og næg bílastæði. Húsnæðið er laust til notkunar.
Nánari upplýsingar veitir Halldór Jensson 840 2100 halldor@reitir.is
Stórhöfði 44 110 Reykjavík
Gott 870 m² iðnaðarhúsnæði með stórri innkeyrsluhurð. Mjög mikil lofthæð og aðgengi til fyrirmyndar. Frábær staðsetning og stutt í helstu umferðaræð höfuðborgarinnar.
www.reitir.is Reitir fasteignafélag er stærsta þjónustufyrirtækið á sviði útleigu atvinnuhúsnæðis á Íslandi. Reitir hafa yfir að ráða fjölbreyttu fasteignasafni sem samanstendur af um 130 fasteignum sem staðsettar eru víðsvegar um landið.
Vönduð umgjörð fyrir vinnandi fólk
24
viðtal
Helgin 11.-13. mars 2011
Var skotmark talibana
Áslaug Arnoldsdóttir flúði átakasvæði í Pakistan þegar talibanar hugðust gera árás á hana og aðra sendifulltrúa Rauða krossins. Í viðtali við Þóru Tómasdóttur lýsir hún vinnu sinni með föngum, sameiningu splundraðra fjölskyldna og hjúkrun á stríðshrjáðum svæðum.
Á
slaug hefur unnið á átakasvæðum víðsvegar um heiminn undanfarin fimmtán ár. Hún menntaði sig í hjúkrunarfræði til að geta ferðast og fór fyrst sem sendifulltrúi Rauða krossins til Suður-Súdans þegar hún var 29 ára. Þá til að bjarga heiminum enda nýútskrifuð og full af eldmóði. „Yfirmaður minn þá var svo elskulegur að kippa mér niður á jörðina og útskýra fyrir mér að ef ég yrði svo heppin að upplifa örfá augnablik í svona langri dvöl sem gætu skipt máli þá ætti ég að vera ánægð með ferðina. Þetta breytti viðhorfi mínu til starfsins sem sendifulltrúi, sem í raun krefst þess að maður skilji eftir þau gildi og viðhorf sem maður hefur lært í sínu eigin samfélagi. Þeim er yfirleitt kollvarpað í svona ferðum. Ég sá fljótt að heimurinn var grár en ekki svarthvítur. Aðallega lærði ég á dvölinni í Súdan að ég þyrfti að þroskast meira áður en ég færi í næstu ferð.“
Fangarnir stjórnuðu fangelsinu
Áslaug fór næst til Georgíu þar sem hún Starfsmenn Rauða krossins veittu fræðslu um heilbrigðismál í Úganda.
starfaði í harðsvíruðu fangelsi í eitt ár og hafði það að markmiði að þjálfa upp innlent heilbrigðisstarfsfólk. „Fangelsið var gróðrarstía fyrir berkla og sums staðar var alveg hrikalegur aðbúnaður. Þangað voru allir berklaveikir fangar í landinu fluttir og við önnuðumst meðferðina á þeim.“ Áslaug segist hafa kynnst föngunum mjög vel og stéttaskipting fangelsisins birtist henni fljótt. „Foringjar fanganna stjórnuðu fangelsinu algjörlega en fangaverðirnir réðu engu. Foringjarnir bjuggu í rosalega flottum klefum með sturtu og sjónvarpi og öllum búnaði. Þeir gátu fengið til sín vændiskonur og hvað sem þeim datt í hug.“ Áslaug segir fangelsisyfirvöld hafa verið fullkomlega máttlaus gagnvart valdaskiptingunni og lítið hafi þýtt að reyna að breyta henni. „Næsti hópur var hinn þögli meirihluti en neðstir í virðingarstiganum voru samkynhneigðir og kynferðisglæpamenn sem bjuggu við algjörlega ömurlegar aðstæður. Samkynhneigð var ólögleg í Georgíu á þessum tíma og þeir voru hafðir tuttugu saman í klefa og látnir vinna öll skítverkin í fangelsinu.“
Fannstu aldrei fyrir hræðslu við að vinna í svona umhverfi? „Ég fann aldrei fyrir neinu nema þakklæti frá föngunum fyrir starf Rauða krossins,“ segir Áslaug en viðurkennir að það hafi stundum birst á undarlegan hátt. „Einu sinni var ég rænd utan fangelsisins og taskan mín með lyklum að fangelsinu var tekin af mér. Þetta spurðist fljótt út og einn daginn var ég kölluð inn til foringjans í fangelsinu sem við sáum eiginlega aldrei. Hann hafði frétt af þessu og sagði mér að enginn fengi að koma svona fram við hans konur. Hann sagðist hafa sambönd utan fangelsisins og var óbeint að bjóðast til að láta ganga í skrokk á þeim sem hefði rænt mig. Ég gat auðvitað ekki annað en afþakkað hjálpina en þetta var mjög merkileg upplifun. Ég fékk svona guðföðurtilfinningu fyrir þessum manni sem hafði ofboðslega persónutöfra og virkaði algjörlega ósnertanlegur.“
Fangelsaðir án dóms og laga
Næsta verkefni Áslaugar var að ferðast um norðurhluta Íraks og hafa reglulegt eftirlit með aðstæðum fanga í tæplega þrjátíu fangelsum. „Þetta var á valdatíma
Heyrst hafði í gegnum fjarskiptabúnað að talibanar væru að undirbúa árás á okkur. Við vissum ekkert hvað til væri í þessu en gátum auðvitað ekki annað en flúið samstundis.“
Áslaug hefur unnið á gjörgæsludeild Landspítalans í mörg ár og starfar þar þegar hún er ekki sendifulltrúi Rauða krossins.
Áslaug Arnoldsdóttir að störfum í Pakistan eftir sjálfsmorðsárás.
Saddams Hussein en nokkur ár voru liðin frá Persaflóastríðinu. Í fyrsta sinn fannst mér ég kynnast alvöru grimmd en hún fólst ekki endilega í pyntingum á föngum eða lélegum aðbúnaði þeirra, heldur hittum við menn sem höfðu verið fangelsaðir án dóms og laga og vissu ekkert hversu lengi þeim yrði haldið. Menn sem voru í haldi eingöngu skoðana sinna vegna. Stórt hlutverk Rauða krossins var að sjá til þess að menn fengju málsmeðferð og dóma. Við komum á tengslum á milli fanga og fjölskyldna og það var rosalega gefandi að geta flutt föngum fréttir af fjölskyldum þeirra. Stundum var komið á heimsóknum og Rauði krossinn borgaði þá far fyrir fjölskyldur sem bjuggu langt í burtu.“ Í fangelsunum fylgdist Áslaug með því að fangarnir fengju mat, kæmust í sturtu og sá til þess að mikið veikir fangar yrðu sendir á sjúkrahús utan fangelsanna og fengju sérhæfðari læknisaðstoð. „Þá fóru oft af stað mjög sérstakar samningaviðræður þar sem fangelsisyfirvöld voru sannfærð um að fangarnir myndu reyna að flýja. Mikilvægur liður í starfi okkar var að ná því í gegn og koma á samskiptum við sjúkrahús utan veggja fangelsanna. Stundum komu líka upp farsóttir eins og kólera og þá þurftum við að útvega lyf og það sem skorti. Fangelsin voru alltaf neðst á forgangslista stjórnvalda yfir þá sem fengu lyf við slíku.“ Þótt fangarnir hafi verið þakklátir fyrir starf hennar voru fangelsismálayfirvöld ekki alltaf jafn spennt fyrir eftirliti Rauða krossins. „Vegna alþjóðasamninga urðu þeir að hleypa okkur inn og leyfa okkur að sjá allt sem við vildum sjá. Þeir höfðu því aðeins eitt vopn gegn okkur. Ég heimsótti fangana inn í klefa ásamt annarri konu sem var túlkur. Fangaverðirnir voru ekkert að flýta sér að opna fyrir okkur þegar heimsóknunum lauk og þetta fannst mér auðvitað mjög
viĂ°tal 25
Helgin 11.-13. mars 2011
óÞÌgilegt. Ăžeir nutu Ăžess augljĂłslega aĂ° geta lokaĂ° Ăžessar kerlingar inni Ă smĂĄ stund.“
BĂśrn viĂ°skila viĂ° foreldra sĂna
Ă meĂ°an Ă slaug dvaldi Ă Ă?rak var ĂłskaĂ° eftir ĂžvĂ aĂ° hĂşn flytti sig til SuĂ°ur-LĂbanons til aĂ° meta aĂ°stĂŚĂ°ur ĂĄ svĂŚĂ°i sem Þúsundir Ă?sraela hĂśfĂ°u yfirgefiĂ° ĂĄ svipstundu. Ă?sraelar hĂśfĂ°u skiliĂ° sjĂşkrahĂşs ĂĄ svĂŚĂ°inu eftir algjĂśrlega mannlaus og Ăžeim Ăžurfti aĂ° koma Ă gagniĂ° aĂ° nĂ˝ju meĂ° heimamĂśnnum. SĂĂ°ar vann Ă slaug Ă flĂłttamannabúðum PalestĂnumanna Ă LĂbanon og lagĂ°i mat ĂĄ hvernig skynsamlegast yrĂ°i aĂ° haga aĂ°stoĂ° RauĂ°a krossins ĂĄ svĂŚĂ°inu. Eftir aĂ° Ă?sraelsmenn fĂłru Ăşt Ăşr landinu opnuĂ°ust landamĂŚri LĂbanons upp ĂĄ gĂĄtt og Ăśnnur hjĂĄlparsamtĂśk tĂłku aĂ° streyma aĂ°. „Þå drĂł RauĂ°i krossinn sig Ăşt eftir aĂ° hafa veriĂ° meĂ° starfsemi ĂĄ svĂŚĂ°inu Ă 22 ĂĄr. ĂžaĂ° var frĂĄbĂŚr tilfinning aĂ° yfirgefa staĂ°inn og vita aĂ° Ăžarna vĂŚri ekki ÞÜrf fyrir okkur lengur.“ Ă slaug hefur einnig fariĂ° vĂĂ°a um AfrĂku, meĂ°al annars til Ăšganda og EĂžĂĂłpĂu eftir strĂĂ°iĂ° viĂ° ErĂtreu. Ă? EĂžĂĂłpĂu vann hĂşn viĂ° aĂ° sameina fjĂślskyldur sem hĂśfĂ°u splundrast Ă strĂĂ°inu og fĂłr reglulega aĂ° landamĂŚrum ErĂtreu til aĂ° sĂŚkja bĂśrn sem hĂśfĂ°u orĂ°iĂ° viĂ°skila viĂ° foreldra sĂna. „Ă? Ăśllum ĂĄtĂśkum verĂ°ur mikill glundroĂ°i og fĂłlk tvĂstrast af Ă˝msum ĂĄstĂŚĂ°um. Oftast urĂ°u mjĂśg tilfinningaĂžrungnir endurfundir Ăžegar fĂłlk hittist ĂĄ nĂ˝ eftir langan aĂ°skilnaĂ°. ĂžaĂ° gat lĂka veriĂ° mjĂśg erfitt og flĂłkiĂ° fyrir bĂśrn aĂ° koma aftur til foreldra sinna eftir aĂ° hafa veriĂ° fjarri Ăžeim Ă langan tĂma. Stundum vildu Ăžau alls ekki fara aftur til Ăžeirra. Ég man sĂŠrstaklega eftir lĂtilli stelpu sem hafĂ°i dvaliĂ° hjĂĄ frĂŚnku sinni Ă ErĂtreu Ă langan tĂma. HĂşn vildi ekki fara yfir landamĂŚrin til aĂ° hitta mĂśmmu sĂna ĂžvĂ frĂŚnkan hafĂ°i sagt henni aĂ° Ăžar vĂŚri ekki til neitt kex. Ég man hvaĂ° mamman var fegin aĂ° sjĂĄ stelpuna sĂna, faĂ°maĂ°i hana aĂ° sĂŠr og grĂŠt en stelpan virti móður sĂna ekki viĂ°lits. ĂžaĂ° voru lĂka dĂŚmi um foreldra sem alls ekki gĂĄtu tekiĂ° viĂ° bĂśrnum sĂnum aftur og hĂśfĂ°u ekki tĂśk ĂĄ aĂ° sjĂĄ fyrir Ăžeim.“ Ă? norĂ°urhluta EĂžĂĂłpĂu eru blĂśnduĂ° hjĂłnabĂśnd algeng Ăžar sem fĂłlk er af sitt hvoru Ăžjóðerninu. Eftir strĂĂ° ErĂtreu og EĂžĂĂłpĂu stóðu margir foreldrar frammi fyrir ĂžvĂ aĂ° Ăžurfa aĂ° velja Ă hvoru landinu eĂ°a hjĂĄ hvoru foreldrinu vĂŚri best aĂ° hafa bĂśrnin. „Yfirleitt rĂŠĂ° ĂžaĂ° Ăşrslitum hvar bĂśrnin ĂŚttu mesta mĂśguleika ĂĄ mat. Ég held nefnilega aĂ° allar mĂŚĂ°ur heimsins elski bĂśrn sĂn jafn heitt en Ăžar sem fĂĄtĂŚktin er svona grĂĂ°arleg Ăžurfa ÞÌr aĂ° taka erfiĂ°ar ĂĄkvarĂ°anir.“ Ă slaug er ĂžakklĂĄt fyrir aĂ° hafa veriĂ° Ă starfi hĂŠr ĂĄ Ă?slandi Ăžar sem tekiĂ° var tillit til Ăžess aĂ° hĂşn Ăžyrfti reglulega aĂ° rjĂşka Ăşt Ă heim Ăžegar kalliĂ° bĂŚrist. „Ég ĂĄ alveg frĂĄbĂŚra fjĂślskyldu sem styĂ°ur mig Ă Ăśllu Þótt Ăžau hefĂ°u frekar viljaĂ° aĂ° ĂŠg fĂŚri bara Ă vinnunni ĂĄ LandspĂtalanum. Ăžar hef ĂŠg lĂka frĂĄbĂŚra yfirmenn sem hafa veitt mĂŠr svigrĂşm til aĂ° ferĂ°ast. AĂ° sama skapi vil ĂŠg meina aĂ° viĂ° sem vinnum svona komum meĂ° heilmikiĂ° til baka til spĂtalans. ViĂ° lĂŚrum aĂ° hugsa Ăşt fyrir boxiĂ° og viĂ° Ăžorum ĂžaĂ°.“
à slaug að stÜrfum à Pakistan Þaðan sem hún flúði eftir að talibanar skipulÜgðu årås å senditrúa Rauða krossins.
aĂ°stĂŚĂ°ur flĂłttamanna. „ViĂ° fĂłrum inn Ă borg Ăžar sem voru mikil ĂĄtĂśk og okkur var sagt aĂ° vĂŚru margir flĂłttamenn. ViĂ° skynjuĂ°um strax aĂ° eitthvaĂ° lĂĄ Ă loftinu. Ă hĂłtelinu okkar fengum viĂ° Ăžau fyrirmĂŚli aĂ° halda okkur innandyra og senda bara einn og einn mann Ăşt aĂ° kanna aĂ°stĂŚĂ°ur. ViĂ° tĂłkum ekki mark ĂĄ ĂžvĂ og ferĂ°uĂ°umst um til aĂ° fĂĄ glĂśgga mynd af aĂ°stĂŚĂ°um. Ă sjĂşkrahĂşsi sem viĂ° heimsĂłttum fengum viĂ° Ăžau skilaboĂ° frĂĄ yfirlĂŚkni aĂ° ĂžaĂ° vĂŚri hĂŚttulegt fyrir okkur aĂ° vera ĂĄ staĂ°num. ViĂ° hĂŠldum samt ĂĄfram ĂłtrauĂ° Ăžar til viĂ° fengum sĂmtal frĂĄ manni sem kynnti sig sem ofursta Ă pakistanska hernum. Hann sagĂ°ist ekki vera meĂ° fyrirmĂŚli heldur skipun
til okkar um aĂ° yfirgefa borgina. Heyrst hafĂ°i Ă gegnum fjarskiptabĂşnaĂ° aĂ° talibanar vĂŚru aĂ° undirbĂşa ĂĄrĂĄs ĂĄ okkur. ViĂ° vissum ekkert hvaĂ° til vĂŚri Ă Ăžessu en viĂ° gĂĄtum auĂ°vitaĂ° ekki annaĂ° en flĂşiĂ° samstundis.“ Ă slaug komst Ă burtu heil ĂĄ hĂşfi en segir sjokkiĂ° hafa komiĂ° eftir ĂĄ. „Ég gat ekki sagt fjĂślskyldu minni frĂĄ Ăžessu fyrr en eftir aĂ° ĂŠg kom heim. Ăžetta var verulega óÞÌgilegt og viĂ° fengum ĂžaĂ° staĂ°fest sĂĂ°ar aĂ° ĂžaĂ° var raunverulega skipulĂśgĂ° ĂĄrĂĄs ĂĄ okkur. Ăžetta hafĂ°i ĂŠg ekki upplifaĂ° ĂĄĂ°ur og oft held ĂŠg aĂ° sendifulltrĂşar RauĂ°a krossins sĂŠu Ă meiri hĂŚttu en Þå grunar.“ thora@frettatiminn.is
FJĂ–LDI LĂ GRA FARGJALDA Ă SVEIMI. BĂłkiĂ° fyrir 21. mars 2011.
ReykjavĂk
BĂĄĂ°ar leiĂ°ir frĂĄ
KaupmannahĂśfn Kr. StokkhĂłlmur Kr. Ă“slĂł Kr. Ă vallt meĂ° SAS Engin dulin gjĂśld 23 kg farangur ĂĄn endurgjalds FrĂ vefinnritun EuroBonus punktar 25% barnaafslĂĄttur
ReykjavĂk
Stafangur Tromsø Bangkok
BĂĄĂ°ar leiĂ°ir frĂĄ
Kr. Kr. Kr.
a m Ă t 4 2 T FRupĂ?mTannahafnarr-keoĂ°rat
*
a Ka msborg l Ăł h k k o St citycard
/ flysas.is
Talibanar skipulĂśgĂ°u ĂĄrĂĄs
Ă slaug segist aĂ°eins einu sinni hafa upplifaĂ° raunverulega hĂŚttu en ĂžaĂ° var Ăžegar hĂşn vann Ă Pakistan viĂ° landamĂŚri Afganistans. Ă svĂŚĂ°inu voru fjĂślmĂśrg talibanahreiĂ°ur og mannskĂŚĂ°ar sjĂĄlfsmorĂ°sĂĄrĂĄsir voru tĂĂ°ar. Ă slaug var eini heilbrigĂ°isstarfsmaĂ°urinn og jafnframt eina konan Ă matsteymi sem ferĂ°aĂ°ist um svĂŚĂ°iĂ° og tĂłk Ăşt
flysas.is Ă–ll fargjĂśld miĂ°ast viĂ° flug bĂĄĂ°ar leiĂ°ir, skattar og gjĂśld innifalin. VerĂ° miĂ°ast viĂ° 9. febrĂşar 2011 og framboĂ° er takmarkaĂ° af lĂŚgstu fargjĂśldum. FerĂ°atĂmabil til StokkhĂłlms, Kaupmannahafnar, Stafangurs og Tromsø, gegnum Ă“slĂł, er 26. aprĂl – 9. desember 2011. FerĂ°atĂmabil til Bangkok, gegnum KaupmannahĂśfn, er 26. aprĂl – 16. jĂşnĂ eĂ°a 1. september – 9. desember 2011. FramboĂ° getur veriĂ° takmarkaĂ° ĂĄ almennum frĂdĂśgum. * Borgarkort fylgja ef keypt er flug Ă mars, bĂĄĂ°ar leiĂ°ir, til Kaupmannahafnar eĂ°a StokkhĂłlms, ferĂ°atĂmabil 1. aprĂl til 31. maĂ, og eru hĂĄĂ° takmĂśrkunum.
26
úttekt
Helgin 11.-13. mars 2011
REIÐA FÓLKIÐ
f:
Týpurnar á Facebook Íslendingar hafa hópast saman á samskiptavefnum Facebook og eiga þar heimsmet miðað við höfðatölu eins og í svo mörgu öðru. Syngur þar hver með sínu nefi. Varla er hægt að hugsa sér betri þverskurð af sérkennilega samsettri þjóðarsálinni. Eiginlega er enginn munur á Facebook og Hótel Jörð þar sem margt er um manninn og sífelldur þys og læti meðal gesta. Og rétt eins og skáldið kvað þá er þarna stöðug keppni um að koma sér að og krækja í nógu þægileg sæti.
S
amkvæmt skilningi Íslendinga á Facebook eru þeir í betri sætum á Facebook eftir því sem þeir eiga fleiri „vini“ en með góðum rökum má hins vegar segja að eitthvað sé bogið við manneskju sem á fleiri en 1.000 „vini“ – hver maður sér að engin leið er að sinna slíku magni í raunheimum. Útlendingar virðast gjarnari á að hafa raunverulega vini sína og fólk sem þeir þekkja á Facebook-veggjum sínum. En sinn er siður í landi hverju. Þó eru vissulega sumir sem láta sér lynda að lifa í horni Facebooksins og fylgjast með, óáreittir og spakir. Það er nefnilega svo misjafnt hverju mennirnir leita að og misjafn tilgangurinn sem fyrir þeim vakir. Sjálfshól er til dæmis ekki litið hornauga á Facebook, eins og gömul og góð íslensk gildi segja til um að beri að gera, og á vefnum þykir ekkert sjálfsagðara en að fólk hossi sjálfu sér hressilega. Og enn fleiri sjá markaðsmöguleikana í Facebook og stunda auglýsingar á sjálfum sér og verkum sínum svo grimmt að útlenskir fræðingar í netsamskiptum og siðareglum sýndarveruleikans fengju sjálfsagt slag ef þeir reyndu að átta sig á Facebook-hegðun mörlandans. Hún stríðir gegn öllu sem eðlilegt telst í fræðunum þar sem blátt bann er lagt við „selfpromoting“ og „spamming“. Kortlagning á þessu furðulega samsetta partíi væri nóg til að æra óstöðugan en Fréttatíminn skellti sér í léttar samkvæmisréttir og reyndi að draga nokkra Facebook-sauði í dilka, en þær eru vissulega margar tegundirnar sem þar þrífast.
Reiða fólkið á Facebook er ofboðslega samfélagsmeðvitað og lætur sig flest varða og koma sér úr jafnvægi um leið. Kjarninn í þessum hópi átti sínar bestu stundir í búsáhaldabyltingunni og á erfitt með að kyngja þeirri sorglegu staðreynd að byltingin hefur ekki skilað bættu samfélagi og nennir ekki einu sinni að éta börnin sín, heldur gleymir þeim bara. Sérstakur angi þessa hóps er „NEI-liðið“ sem fer hamförum gegn Icesavesamningum á Facebook og ofsækir „vini“ sína með því að líma inn slagorð á borð við „Borgum ekki skuldir óreiðumanna!“ Og kaffæra vefinn í hljóðupptöku af áttræðri konu að berja lóminn á Útvarpi Sögu. Prótokollmeisturum netsins finnst svona hegðun vitaskuld fyrir neðan allar hellur.
umönnun þeirra, menntun og þroska bæði í leikskólum og grunnskólum.“ „Má bjóða ykkur að ferðast með þessum fyrirtækjum og hjálpa Pálma um leið að lögsækja íslenska blaða- og fréttamenn?“
PLÖGGARARNIR Plöggararnir nota Facebook grímulaust til þess að vekja sem mesta athygli á sjálfum sér og verkum sínum. Fjölmiðlafólk er áberandi í þessum hópi og stundum notar það jafnvel Facebook til þess að reyna að fá „vinina“ til að vinna fyrir sig vinnuna með því að auglýsa eftir hugmyndum að efni og viðmælendum og leggja í púkk fyrir hina og þessa lista yfir ólíklegustu hluti. Útvarpsfólk er sérlega grimmt í þessari deild.
Heiða B Heiðars „Ég er í kasti eftir að lesa grein starfsmannastjóra Alþingis í Fréttablaðinu í dag!“
Felix Bergsson „bergsson og blöndal gera topp 10 lista. hvaða lag viltu láta syngja/spila í jarðarförinni þinni?“
„... var að tala við klára konu í dag ... sem heldur því fram að bleikt.is sé þjóðarböl. Ég hef sjaldan heyrt sannari orð.“
„Bergsson og Blöndal hafa það huggulegt á Rás 2 :) alltaf gaman að heyra í ykkur! Hvað er í gangi í ykkar heimabyggð?“
„Ég vil eingöngu hafa fólk inni á Alþingi sem hræðist ekki þjóðina og skoðanir hennar!“
Tobba Marinós „Ragga á Séð og Heyrt og Hera Björk verða næstu gestir Dyngjunnar – alla þriðjudaga kl 21:00!“
Jenný Anna Baldursdóttir „Er enn bölvandi og ragnandi. Held að svo verði áfram.“
„Þetta er algert brill! Makalaus hefst í kvöld kl 20:35!“ „? MAKALAUS HEFST Í DAG! ?“
„Tvinna saman óprenthæfum blótsyrðum og verð upptekin fram yfir hádegi.“ „Upp með heykvíslar og hrífur. Sprengjum upp ðe fokking establissimangið.“ „Ég er að springa í loft upp út af andskotans þjóðrembingnum í ÓRG. Urrrrr.“ Þór Jóhannesson „Valhallarmafían er að fara úr límingunum yfir niðurstöðum stjórnlagaþingskosninganna. Það kann bara á gott. :)“ „Hvar er þjóðin sem hefur hrópað á breytingar í meira en tvö ár núna? 40% kjörsókn, þetta er bara skömm!“ Eva Hauksdóttir „Jæja. Ég biðst hér með afsökunar á að hafa fagnað því þegar Ögmundur tók við embætti mannréttindaráðherra.“ „Munurinn á umfjöllun karla og kvenna um dægurmenningu er sá að konur stofna netsíður sem gáfnakvendi hanga á til þess eins að rakka þær niður en karlar fá aftur á móti heiðursdálka hjá fjölmiðlum og eru flokkaðir sem fréttamenn.“ Lára Hanna Einarsdóttir „Það er með ólíkindum hvað börnum er sýnd mikil vanvirðing. Nú á að þjarma rækilega að
„var að horfa á fyrsta þáttinn af Makalaus - Ó MÆ! Mjög gott ... mjög gott! Fór hjá mér, hló og alles ;) Anna Svava og félagar eru brillijant handritshöfundar! ?“ Sigríður Arnardóttir „Góðan dag. Mig dreymdi í nótt að ég væri að missa af flugi og væri allt of sein. Það var fyrirboði því ég var í seinna lagi í morgun á Rás 2 og tæknimaður svaf yfir sig. En allt fór vel og hér er kaffi á könnunni, góð tónlist og skemmtilegir gestir á leiðinni.“ „Undirbý fyrirlestur fyrir glæsilegan hóp hjá Oddfellow í kvöld. Hlusta á skemmtilegt útvarpsefni, fer í gönguferð og hitti gott fólk til að koma mér í réttu stemmninguna. Hlakka til.“ „Orðið er alveg laust – umræðuefni frjálst í Opinni línu hjá mér á Rás 2 á sunnudagsmorgun kl. 11. Hvort sem þið viljið vekja athygli á einhverju skemmtilegu eða skammast yfir einhverju óréttlæti þá hlakka ég til að heyra frá ykkur í s: 568-6090. Góða helgi.“ Simmi Vill „Verð á Hamborgarafabrikkunni fram á kvöld!“ „Er kominn í útvarpsmannabúninginn, sestur við hljóðnemann og kominn með rjúkandi heitt kaffi. Framundan er óvissuferð með Jóa þar sem nokkrar fastar vörður vísa okk-
ur veginn til kl. 12.00 í dag.“ „Er sveittur að undirbúa opnun Kaffistofunnar. Varstu orðinn vinur?“
JÁKVÆÐA LIÐIÐ Jákvæða fólkið mætir hverjum degi með bros á vör og reynir að smita gleðinni yfir á náunga sína með Facebook að vopni. Jákvæða liðið er mikið fyrir að nota fleyg orð annarra til þess að koma boðskap sínum á framfæri og auðga líf „vina“ sinna. Þorgrímur Þráinsson „Íþróttir eru vald sálarinnar yfir líkamanum. Vanhirtur líkami verður harðstjóri, þjálfaður líkami sá þjónn, sem hann á að verða.“ – Sigurður Nordal. „Aðeins sá, sem drekkur af vatni þagnarinnar, mun þekkja hinn volduga söng. Og þegar þú hefur náð ævitindinum, þá fyrst munt þú hefja fjallgönguna. Og þegar jörðin krefst líkama þíns, muntu dansa í fyrsta sinn.“ – Kahlil Gibran. Herbert Guðmundsson „Þegar þú hefur lært að taka rétta ákvörðun í litlum málum, lætur heiðarleikann og kærleikann ráða, þá munu stóru ákvarðanirnar í lífi þínu ekki vefjast fyrir þér.“ „Þú getur ekki glatað því sem þú hefur gefið öðrum.“ „Hamingjan er tilfinning sem umvefur þig þegar þú ert þakklát/ur fyrir það sem þú hefur og óskar einskis frekar.“ Hemmi Gunn „Ég er sáttur af því að núna er rétti tíminn til að vera það. Best er að vera bara maður sjálfur.“ Skemmtilegur dagur með laufléttri blindskák og slatta af brosum.“ „Komdu fram við náunga þinn eins og þú vilt að hann komi fram við þig ... og vertu fyrri til.“ „Góð heilsa er besta gjöfin, ánægja mesti auðurinn og tryggð besta samheldnin.“ Flottur og fjörugur föstudagur meðal góðra vina og skemmtilegra verkefna. Njótið dagsins sem allra best.“ Sölvi Tryggvason „Í dag er fallegasti dagur ársins á höfuðborgarsvæðinu. Hreinasta loft sem ég hef andað að mér árið 2011.“ „Lærum að gera greinarmun á að gagnrýna fólk málefnalega og persónulega. Þó að einhver sé manni ósammála getur hann verið frábær í alla staði. Persónuleg og rætin gagnrýni er særandi og algjörlega óþörf.“ „Finnst ýmislegt benda til að þetta vor verði tíminn sem Íslendingar fari að horfa fram á veginn og segja skilið við vonleysi og depurð undangenginna rúmra tveggja ára.“
FÓTBOLTABULLURNAR Lífið er fótbolti. Í það minnsta í augum ansi margra og þeir sem hanga á Facebook verða illilega varir við þetta. Og sumir láta þetta fara í sínar fínustu eins og til dæmis samfélagsrýnirinn Egill Helgason sem splæsti í þetta á Facebook í einhverju fótboltafárinu: „Svaka eru fótboltastatusar leiðinlegir.“ Stefán Pálsson „... sér að Liverpool-stuðningsmenn á netinu geta aldeilis höndlað það af stillingu og yfirvegun þegar liðið þeirra álpast til að vinna leik.“ Sveinn Andri Sveinsson „Athyglisvert við daginn í dag að margir áhangendur Liverpool, þjakaðir af langvarandi áfallastreituröskun, komu úr felum. Munu fela sig aftur fljótlega.“ Sveinn Waage „Liverpoolhjartað slær sem aldrei fyrr. Uppáhaldsleikmaður minn í sögu Liverpool og nú stjóri er búinn, á einum mánuði, að færa manni ómælda gleði, trú og stolt eftir hörmungar síðasta árs. Sama hvernig þetta tímabil endar; Hail to the King!!“ „JÁ, JÁ, JÁ, JÁÁÁÁ!!! Torres WHO!?!? :-D“ Sigmar Gudmundsson „Ljómandi gott. Og ef ég þekki lögmál fótboltans þá gerist það næst að Arsenal svarar þessum möguleika með sannfærandi tapi gegn Stoke, Blackpool, Raith rovers og Völsungi frá Húsavík.“ „Þá er það framrúðubikarinn. Spá: tap í framlengingu.“
KALDHÆÐNA HÁÐSGLÓSULIÐIÐ Kaldhæðna liðið lætur ekki tilfinningasemi jákvæða og reiða fólksins þvælast fyrir sér og skýtur á allt kvikt með meitluðum háðsglósum og sparar ekki fimmaurana sem oftar en ekki eru hlaðnir ísköldu háði. Á þessum bás leynast samfélagsrýnar sem leika sér að því að gengisfella bullið. Bergsteinn Sigurðsson „Þeir sem eru orðnir þreyttir á Stöð tvö fyrir að vera alltaf að hossa sama liðinu á föstudagskvöldum ættu að skipta yfir á Skjá einn í kvöld og horfa á spurningaþáttinn Ha?! þar sem gestir verða þeir ... eh Pétur Jóhann og Sveppi.“ ?„„Já, góðan dag er það Kristinn? Blessaður, Ólafur Ragnar Grímsson heiti ég og vinn hérna á Bessastöðum. Heyrðu ég er með undirskriftalista undir höndum ... já Icesave einmitt ... og nafnið þitt er á honum? Það stemmir sumsé? Ókei, flott bara að tékka. Heyrumst.““
Þórunn Hrefna „... vil nú bara geta þess að formaður mótorhjólaklúbbsins MC Iceland bjó eitt sinn á Eskifirði. Þá var hann nú langt frá því að vera eitthvað skerí, get ég sagt ykkur.“
FULL BÚÐ AF FALLEGUM BARNAFATNAÐI!
„Ég bara trúi ekki öðru en að Friðrik Weisshappel fái að skrifa Reykjavíkurbréfið um helgina.“ „Spennt er ég yfir því að sjá Christian Bale, en spenntari að vita hvort ég næ að halda mér vakandi yfir þessu helvíti.“
„Ég myndi mögulega borga 20.000 kall fyrir miða á Eagles ef bandið fremdi harakiri frammi fyrir áhorfendum að tónleikum loknum.“ „Hefur aldrei fundið fyrir jarðskjálfta og varð engin breyting á því áðan. Svekkjandi.“ Stefán Pálsson „Ég held svei mér þá að þetta MR-lið sé álíka óþolandi og við vorum í gamla daga.“ „Hvers á Gunnar Smári að gjalda að vera ekki ennþá kominn með sitt horn á Eyjunni?“ „... leggur lokahönd á erindi í léttum dúr um sögu jarðvarmanýtingar á Íslandi á ensku. Er ég Al Gore minnar kynslóðar?“ Lára Björg Björnsdóttir „... er á leið á „Allt í steik 2011“ í Perlunni!“
„... skrifar pistil um kvótakerfið með tilliti til staðgöngumæðrunar í ljósi álvers í Helguvík.“ „... skrifar eins og hópur af útrásarvíkingum sé á eftir henni með miða á einleikinn „Talað við tómið“ þar sem áhorfendur taka þátt.“
Kíktu á verðin!
Kjartan Guðmundsson „Ætla ekki örugglega allir foreldrar ungra drengja að kaupa melludólgsbúninga á þá fyrir Öskudaginn?“
Náttgallar, 3 í pk. Samfellur, 5 í pk. Sokkabuxur 3. í pk. Gallabuxur Leggings Sundbolir Strákabolir 4 í pk. Joggingbuxur stráka, 2 í pk.
0 - 18 mán. 0 - 24 mán. 0 - 12 ára 3 - 12 ára 3 mán. -12 ára 3 mán. -12 ára 3 mán. - 5 ára
frá kr. 4.490 frá kr. 2.490 frá kr. 2.490 frá kr. 2.490 frá kr. 1.490 frá kr. 2.990 frá kr. 3.490
3 mán. - 5 ára
frá kr. 3.490
NEXT Kringlunni • Sími 551 3200
Meira fyrir minna!
KRINGLUNNI
40-80% afslátt
LAGERSALA TEKK KAupTúni 3, GARðAbæ
ur
Lýkur á sunnudag! Opið kl. 13-17
LAGERSALA TEKK
28
fréttir
Helgin 11.-13. mars 2011
Ljósmynd/Hari
Matthildur Stefánsdóttir var nítján ára þegar henni var sagt að barnið sem hún gengi með væri dáið. Hún var látin fæða andvana stúlkuna og skírði hana Nathaliu Rut. Hún minnist hennar með því að fara að leiði hennar og kveikja á kerti og heldur minningu hennar vakandi með því að skrifa um hana á vefsíðunni litlirenglar.is Matthildur trúði því alltaf að hún myndi fæða heilbrigt barn og varð að ósk sinni þegar sólargeislinn Hayley Kaja fæddist árið 2008. Matthildur sagði Önnu Kristine frá sorginni við að fæða andvana barn og gleðinni yfir að sjá draum sinn rætast.
Sorg og sólargeisli
Þ
að má segja að það hafi ríkt margföld gleði þegar Hayley Kaja Canrom kom í heiminn á fæðingardeild Landspítalans laugardaginn 29. mars árið 2008. Sólin skein, himinninn var bjartur og allt hélst í hendur til að gera þennan dag að sæludegi í lífi foreldranna, Matthildar Stefánsdóttur og Herberts Canrom. Hayley Kaja hefur verið mikill gleðigjafi í fjölskyldu sinni frá þeim degi sem hún kom í heiminn. Nú er hún orðin stór stelpa, alveg að verða þriggja ára, og farin að venjast því að fólk nánast stökkvi á hana á Laugaveginum eða í stórmörkuðum og hálf gargi: „Almáttugur, hvað hún er falleg!“
Talar út í eitt!
Og það er ekki orðum aukið. Falleg blanda foreldra frá Íslandi og Úganda sem kynntust eins og margir á skemmtistað í Reykjavík nokkrum árum áður og höfðu gengið í heilagt hjónaband árið 2007: „Herbert var búinn að dvelja hér í nokkurn tíma við nám í Háskólanum,“ segir Matthildur, sem starfar sem leiðbeinandi við leikskólann Álfatún í Kópavogi. Þar er Hayley Kaja líka, bara ekki á sömu deild og mamma hennar starfar á. „Hayley er mjög vinsæl stelpa og á marga góða vini, en bestu vinirnir eru Onni Máni og Særós María. Ef ég á að lýsa henni þá þarf ég nú ansi mörg orð!“ segir Matthildur hlæjandi. „Hún er glöð, skapgóð, ákveðin, fyndin, stríðin – og mjög sjálfstæð, sem sýndi sig til dæmis í því að hún byrjaði að klæða sig sjálf eins og hálfs árs og það var ekkert mál hjá henni að hætta með bleiu og snuð. Hún byrjaði líka að borða sjálf mjög ung; vildi ekkert vera að láta mata sig! Hún er líka alveg einstaklega minnug, man til dæmis auðveldlega hvað gerðist fyrir tveimur, þremur mánuðum. Hún talar út í eitt – og sækir það víst í móðurætt mína,“ segir Matthildur stríðnislega og sendir hér með móðurfjölskyldunni tóninn í gríni. „Við Herbert tölum saman á ensku og Hayley Kaja skilur alveg ensku, en talar íslenskuna auðvitað miklu meira, þar sem hún er á leikskóla allan daginn og Herbert vinnur frá morgni til kvölds eins og fleiri. Amma hennar – mamma mín – segir að Hayley sé svona lítil „kelling“!“
Dansar um leið og hún heyrir tónlist
Þær mæðgur eru miklar útivistarmanneskjur og varla líður svo dagur að þær fari ekki saman í langar gönguferðir: „Hayley Kaja vill helst alltaf vera á hreyfingu,“ segir Matthildur. „Hún má
ekki heyra tónlist, þá er hún byrjuð að dansa, og svo er hún alveg þrælliðug. Við erum ákveðin í að koma henni í fimleika sem fyrst. Við förum mikið í sund, förum auðvitað að skoða í búðir eins og allar alvöru mæðgur, förum á snjóþotu þegar það er nægur snjór, heimsækjum vini og ættingja og erum mjög nánar mæðgur. Hún er algjört ljós í lífi mínu.“
Fæddi andvana barn fyrir sjö árum
Hér talar Matthildur af reynslu því fyrir sjö árum fæddi hún andvana dóttur þegar hún var komin nítján vikur á leið. „Nathalia Rut fæddist 20. febrúar árið 2004 og það var óskaplega erfitt að fæða andvana barn. Það sem bjargaði mér algjörlega eftir þá lífsreynslu var að góð vinkona mín, Thelma, eignaðist dóttur tveimur árum síðar, Hrafntinnu Ölbu, og leyfði mér að vera mikið með hana. Ég hafði hlakkað mikið til að verða mamma, enda hef ég alltaf verið mjög hrifin af börnum og gerði í því að fá að passa frændsystkin mín og önnur börn þegar ég var yngri. Þegar ég varð ófrísk að Nathaliu Rut fór ég strax að undirbúa komu hennar, kaupa föt og annað sem ungbörn þurfa að eiga, en fór samt fremur gætilega þar sem sú hjátrú er ríkjandi að ekki eigi að undirbúa komu barns of mikið. Eftir að hafa upplifað að missa hana, var ég fegin að hafa ekki verið búin að gera meira.“
Ónærgætni
Það var við skoðun í sónar á nítjándu viku meðgöngu sem Matthildi var sagt að barnið sem hún gengi með væri látið. „Ég hafði ekki orðið vör við neitt óeðlilegt og hafði meira að segja farið í fósturmælingu skömmu áður þar sem allt var í lagi. Þegar ég kom í sónarinn var hjá mér kona sem sagði strax að eitthvað væri ekki í lagi. Ég spurði hvað hún meinti, en þá bað hún mig að bíða á meðan hún sækti lækni. Það fóru þúsund hugsanir í gegnum huga minn, en ekki sú að barnið væri dáið. Þegar læknirinn kom sögðu þau mér að barnið væri dáið og hvorugt þeirra sýndi nokkra tillitssemi. Það var eins og þetta væri ekkert mál.Mér var ekki einu sinni klappað á öxlina. Með mér þarna var Karó vinkona mín og við vorum bara tvær nítján ára stelpur sem enga reynslu höfðum af sorg og sorgarviðbrögðum. Ég grét algjörlega út í eitt og ég er alls ekki viss um að fólk átti sig á þeim sáru tilfinningum sem fylgja fósturmissi. Margir sögðu við mig: „Já, en þú átt nú örugglega eftir að eignast barn seinna.“ Síðar fékk ég langt og gott sam-
tal við félagsráðgjafa og gat rætt hvað ég var ósátt við hvernig að þessu var staðið. Hún sagði mér að hún skyldi sjá til þess að tekið yrði á þessum málum og ég veit að það var gert. Það skipti öllu máli á þessu tímabili hvað ég á góða og trausta fjölskyldu. Mamma, pabbi, bræður mínir og barnsfaðir minn voru öll sem klettar við hliðina á mér og leyfðu mér að gráta. Það var enginn í töffaraleik né sagði að allt yrði í lagi. Þau tóku fullan þátt í sorg minni og grétu með mér.“
Jarðsett hjá langafa sínum
Matthildur var látin fæða litlu stúlkuna látnu og segist aldrei sjá eftir því: „Ég var farin að bindast barninu svo sterkum böndum að ég hefði ekki viljað vera svæfð eða deyfð og barnið fjarlægt. Hinn 20. febrúar 2004 fæddi ég því litla, gullfallega andvana stúlku, með fallegt nef og alveg eins og ég hafði séð hana fyrir mér í draumum mínum. Ég fékk að sjá hana strax eftir fæðinguna og svo var hún tekin af stofunni og klædd í falleg föt og komið með hana aftur. Hún var þá komin með húfu á höfuðið, alltof stóra húfu á þetta litla fallega höfuð og húfan var alltaf að renna til. Pabbi hennar brást við með því að vera sífellt að laga húfuna þá klukkustund sem við höfðum hana hjá okkur. Séra Jóna Hrönn Bolladóttir, sem þá var miðborgarprestur, annaðist minningarathöfnina á einstakan hátt, en hana þekkti ég í gegnum starf hennar hjá samtökunum „Gleym mér ei“. Hún hélt svo bænastund fyrir allan hópinn í Fríkirkjunni og það var mér mikils virði. Nathalia Rut var síðan jarðsett hjá afa mínum, Árna Kristjánssyni, í Gufuneskirkjugarði og þangað fer ég reglulega og set kerti eða blóm á leiði þeirra.“
Átti alltaf þann draum að eignast barn
Barnsmissirinn varð ekki til þess að Matthildur missti trúna á að hún gæti eignast barn aftur. „Nei, ég þráði alltaf að eignast barn. Eftir barnsmissinn elskaði ég að sjá lítil börn og ófrískar konur því ég hélt alltaf í þann draum að ég yrði aftur ófrísk. Þegar sá draumur rættist svo var ég auðvitað alveg í skýjunum. Mér leið vel alla meðgönguna en það eina sem ég breytti var að ég þorði ekki að kaupa neitt og hafa tilbúið fyrir barnið ef eitthvað kæmi fyrir. Þegar ég var komin nítján vikur á leið, greip óttinn mig: „Hvað ef þetta gerist aftur?“ En, guði sé lof, þá gerðist ekkert og fröken Hayley Kaja mætti í heiminn 29. mars 2008, þremur vikum á undan
áætlun, enda alltaf verið bráðlát!“ segir hún og brosir við fallegu dóttur sinni. „Þetta gekk allt ótrúlega hratt og vel fyrir sig, ég fékk harðar hríðir upp úr miðnætti og daman mætti í heiminn rétt fyrir klukkan tíu næsta morgun. Ég trúði því alltaf að ég myndi upplifa hamingjuna við að eignast barn og langar mest að eignast þrjú – það væri nú pínulítið gaman að fá einn eða tvo stráka!“ segir hún kímin. Föðurfjölskylda Hayley Kaju hefur ekki hitt hana enn, enda búsett í Úganda: „Stefnan er sett á að fara með hana þangað þegar hún verður örlítið eldri, svo hún muni nú eftir landinu hans pabba síns og fjölskyldu sinni þar,“ segir hún. „Herbert hefur verið duglegur við að senda fjölskyldunni myndir af henni og segja þeim frá lífi hennar.“
Sólargeislinn sem kom með gleðina
„En litli engillinn minn með stóru húfuna gleymist auðvitað aldrei, og ég held minningu hennar á lofti bæði með því að fara að leiðinu hennar og minnast hennar á vefsíðunni litlirenglar.is. Ég ráðlegg þeim sem standa í þessum sporum að tala um upplifunina. Svona reynslu fylgir allt sorgarferlið og þar er reiðin ekki undanskilin. Það er ekki hægt að ná sáttum nema vinna í málunum, fara til góðs sálfræðings, tala við prest og við vini og fjölskyldu. Það getur enginn borið sorg aleinn og það tekur marga mánuði að jafna sig á að missa fóstur eða fæða andvana barn. Ég trúi því að það hafi verið tilgangur með því að Nathalia Rut fékk ekki að lifa. Ég held að Guð færi okkur börn þegar við erum alveg tilbúin að verða foreldrar og ég var alveg tilbúin þegar litli sólargeislinn minn hún Hayley Kaja kom til okkar. Hún er mikill gleðigjafi í fjölskyldunni og seinna á ég eftir að segja henni og hinum börnunum, sem ég vona að ég eignist, frá litlu systur þeirra, englinum á himnum sem vakir yfir okkur öllum.“ Anna Kristine ritstjorn@frettatiminn.is
Matthildur og Herbert á brúðkaupsdegi sínum 27. júlí 2007.
VÖRN GEGN KULDA Ceridal fitukrem er framleitt úr 100% fituefnum og olíum – inniheldur ekkert vatn.
Þegar kalt og hvasst er úti verður andrúmsloftið oft þurrt. Sama á við um húðina og þarf því að verja hana sérstaklega vel. Með Ceridal fitukremi er unnt að minnka hættuna á húðskemmdum af völdum kulda, því fitukremið inniheldur ekki vatn og gerir húðinni kleift að anda eðlilega. Fyrir alla sem stunda útivist og útiveru og vilja verja sig gegn kulda, er Ceridal fitukrem rétta valið. Ceridal fæst í apótekum.
ÁN PARABENA, VATNS, LITAREFNA OG ILMEFNA
Húðhirðulína
IS_Ceridal advert_255x390mm_Jan2011.indd 1
07.01.2011 09:38:55
30
fótbolti
Helgin 11.-13. mars 2011
risaslagur Enski bik arinn
Blóðug bikarbarátta Manchester United og Arsenal mætast í átta liða úrslitum ensku bikarkeppninnar á morgun, laugardag. Bæði lið hafa valdið vonbrigðum að undanförnu. United hefur tapað tveimur leikjum í röð og Arsenal getur með tapi horft upp á þriðja titilmöguleika sinn gufa upp á undanförnum tíu dögum.
S
Sá fyrri hafði endað með markalausu jafntefli og þar af leiðandi þurfti að leika annan leik sem háður var á Villa Park, heimavelli Aston Villa. Sjarmatröllið David Beckham kom United-mönnum yfir á 17. mínútu leiksins með stórkostlegu skoti í vinstra hornið langt fyrir utan teig. David Seaman, þáverandi liðsfélagi Beckhams hjá enska landsliðinu, kom engum vörnum við. Góð byrjun fyrir Rauðu djöflana og gaf góð fyrirheit um framhald leiksins. Arsenal-menn sóttu í sig veðrið og á 69. mínútu leiksins skoraði Dennis Bergkamp með góðu skoti rétt fyrir utan teig. Markið gaf leikmönnum Arsenal byr undir báða vængi og skoruðu þeir meðal annars mark sem dæmt var af vegna rangstöðu og ekki batnaði róðurinn fyrir leikmenn United er Roy Keane fékk að fjúka út af með rautt spjald – sennilega ekki í fyrsta skipti á ferlinum. Það var síðan á lokaandartökum leiksins, þegar Ray Parlour fékk knöttinn hægra megin í teignum, að Phil Neville braut klaufalega á honum og United fékk dæmda á sig vítaspyrnu. Fyrrnefndur Bergkamp tók hana en lét verja frá sér, sem þýddi aðeins eitt: Uppbótartíma þurfti til að knýja fram úrslit.
Í framlengingunni tók velski galdramaðurinn Ryan Giggs leikinn í sínar hendur. Eftir 109 mínútna leik gaf Patrick Vieira feilsendingu úti á miðjum velli og boltinn datt beint fyrir framan fætur Giggs, sem lagði af stað upp völlinn, lék á mann og annan áður en hann þrumaði knettinum upp í þaknetið, án þess að Seaman kkæmi nokkrum vörnum við. Stórkostlegt mark sem hefur undanfarin tólf ár verið ofarlega í hugum margra. Ekki er að furða að stuðningsmenn beggja liða bíði í ofvæni eftir leiknum á laugardaginn. Liðin verma tvö efstu sæti ensku Úrvalsdeildarinnar og það kryddar leikinn enn frekar. Gaman verður að sjá hvort United-menn tryggja sér áframhaldandi þátttöku í keppninni, og eygja þar af leiðandi enn von um að ná þrennunni, eða hvort strákarnir hans Arsené Wengers láta úrslit vikunnar ekki trufla sig og ná að slá út sigursælasta lið FAbikarsins frá upphafi.
Ingólfur Sigurðsson ritstjorn@frettatiminn.is
F í t o n / S Í A
kammt er stórra högga á milli í ensku knattspyrnunni. Um síðustu helgi sáu knattspyrnuáhugamenn lærisveina Dalglish í Liverpool fara illa með erkifjendur sína í Manchester United á Anfield Road. Nú á laugardaginn taka við átta liða úrslit FAbikarsins, elsta og einna þekktasta bikarkeppni heims, þar sem allra augu verða á leik Manchester United og Arsenal. FA-bikarinn á rætur að rekja allt til ársins 1871 – eða 140 ár aftur í tímann. Fyrsta liðið til að hreppa hnossið var Wanderers Football Club, skipað skóladrengjum frá Lundúnum, er það lagði Royal Engineers að velli 1-0 í miðjum marsmánuði að viðstöddum tvö þúsund áhorfendum. Síðan þá hefur mikið vatn runnið til sjávar og FA-bikarinn hefur vaxið og dafnað. Manchester United hefur oftast allra liða staðið uppi sem meistari þessarar keppni, eða alls ellefu sinnum. Arsenal fylgir fast á eftir og vermir annað sæti listans með tíu bikara í safninu. Ekki slæmur árangur það. Eftirminnilegasti leikurinn á milli þessara liða í umræddri keppni er án nokkurs efa seinni undanúrslitaleikurinn árið 1999.
Gömlu fjandmennirnir Wenger (til vinstri) og Ferguson. Heldur hefur þiðnað í samskiptum þeirra í seinni tíð.
Félagsfundur VR verður haldinn á Hilton Nordica Hótel þriðjudaginn 15. mars nk. kl. 19:30.
Dagskrá: 1. Kynning frambjóðenda til trúnaðarstarfa fyrir félagið. 2. Fyrirspurnir og umræður. Félagsmenn hvattir til að mæta.
VR | KRINGLUNNI 7 | 103 REYKJAVÍK | S. 510 1700 | F. 510 1717 | WWW.VR.IS
Virðing Réttlæti
Meistaradeildarleikurinn mun sitja í Arsenal Arnar Sveinn Geirsson, lykilmaður nýkrýndra Reykjavíkurmeistara Vals, er harður stuðningsmaður Arsenal. Hann hefur fylgst með liðinu frá blautu barnsbeini og uppáhaldsleikmaður hans sem klæðst hefur treyju félagsins er franski snillingurinn Thierry Henry. En hvernig leggst leikurinn á laugardaginn í hann? „Ég held að leikurinn verði virkilega skemmtilegur. Ég spái honum 2-0 fyrir Manchester. Meistaradeildarleikurinn mun sitja í Arsenal en síðan munu þeir rísa upp og vinna deildina,“ segir Arnar Sveinn. Er hann rýnir betur í leikinn sér hann
þó aukna möguleika fyrir sína menn. „Þetta er bikarleikur þar sem bæði lið þurfa að sækja og vilja vinna. Manchester United hefur heimavöllinn svo að þeir hafa kannski örlítið forskot hvað það varðar. Annars verða mörkin held ég nokkur og þó svo að ég hafi spáð Manchester United sigri getur það vel farið á hinn veginn, þar sem Arsenal er oft mjög gott þegar andstæðingurinn þarf að sækja líka.“
Chicarito mun skora þrennu
Knattspyrnu- og tónlistarmaðurinn Guðmundur Reynir Gunnarsson býst við hörkuleik á laugardaginn. Sem stuðningsmaður Manchester United hefur hann þurft að horfa upp
viðhald húsa Unnið í samvinnu við Húseigendafélagið
Helgin 11. - 13 mars 2011
Húseigendafélagið Hagsmunafélag allr a fasteignaeigenda á Íslandi
Félagsmenn eru um níu þúsund en þyrftu að vera mun fleiri Það er ekki nógu gott að það séu um 10% fasteignaeigenda sem bera uppi hagsmunagæsluna fyrir heildina, segir Sigurður Helgi Guðjónsson, formaður Húseigendafélagsins.
H
Steypuviðgerðir og forvarnir Hágæði sérhæfir sig í steypu vörnum og kynnir m.a. tær ingarvarnarefni, bæði sem íblöndunarefni og á eldri steypu.
Hagsmunagæsla, upplýsingamiðlun og lögfræðiþjónusta
bls. 10 Sigurður Helgi Guðjónsson, formaður Húseigendafélagsins. Ljósmynd/Hari
aðstoð, bæði í innri málefnum og vegna viðskipta við verktaka og fleiri aðila. Þegar húsfélag gengur í Húseigendafélagið, öðlast sérhver eigandi öll félagsréttindi og getur leitað til félagsins með sín mál enda þótt þau snerti ekki húsfélagið sem slíkt. Húsfélög njóta svo sérkjara við inngöngu. Húseigendafélagið býður upp á aðstoð við húsfundi. Er um að ræða aðstoð og ráðgjöf við boðun funda og aðstoð á fundinum sjálfum, þ.e. fundarstjórn og ritun fundargerðar. Þessi þjónusta á að tryggja lögmæta fundi og að rétt sé að töku ákvarðana staðið, en á því er oft misbrestur með afdrifaríkum afleiðingum.
Það hefur mjög færst í vöxt að húsfélög fjöleignahúsa gangi í Húseigendafélagið í einu lagi, einkum til að fá lögfræðilega ráðgjöf og aðstoð.
Aðild húsfélaga og húsfundir
Það hefur mjög færst í vöxt að húsfélög fjöleignarhúsa gangi í Húseigendafélagið í einu lagi, einkum til að fá lögfræðilega ráðgjöf og
Viðhald á ekki að vera skorpuvinna í nauðvörn heldur stöðugt og fyrirbyggjandi. Það er dýrt að fresta því.
bls. 2
úseigendafélagið var stofnað árið 1923 og er almennt hagsmunafélag allra fasteignaeigenda á Íslandi, hvort sem fasteignin er íbúð, einbýlishús, atvinnuhúsnæði, land eða jörð. Félagar eru bæði einstaklingar, fyrirtæki og félög, þ.m.t. húsfélög í fjöleignarhúsum. Tilgangur félagsins hefur frá öndverðu verið að stuðla að því að fasteignir á Íslandi verði ávallt tryggar eignir og haldi verðgildi sínu og að gæta í hvívetna hagsmuna fasteignaeigenda. Félagsmenn eru um 9.000 og þar af eru nálægt 800 húsfélög. Félagsmönnum hefur fjölgað jafnt og þétt síðustu árin, einkum og sér í lagi húsfélögunum.
Starfsemi félagsins er í grundvallaratriðum þríþætt: Í fyrsta lagi almenn hagsmunagæsla og -barátta fyrir félagsmenn og fasteignaeigendur yfirleitt. Í öðru lagi almenn fræðslustarfsemi og upplýsingamiðlun og í þriðja lagi ráðgjöf og þjónusta við einstaka félagsmenn, einkum lögfræðileg aðstoð. Þjónusta félagsins er einskorðuð við félagsmenn enda standa þeir einir undir allri starfsemi þess með félagsgjöldum sínum. Félagið stendur á eigin fótum fjárhagslega og nýtur engra opinberra styrkja og heldur engra styrkja frá einkaaðilum. Félagið er því frjálst og óháð í einu og öllu, bæði í almennu hagsmunabaráttunni og annarri starfsemi. Húseigendafélagið rekur sérhæfða lögfræðiþjónustu fyrir félagsmenn sína á þeim réttarsviðum sem varða fasteignir og eigendur þeirra. Lögfræðiþjónustan hefur verið þungamiðjan í starfsemi félagsins og á hverju ári leita til þess mörg hundruð félagsmenn með margvísleg álitaefni og fer þeim sífellt fjölgandi. Húseigendafélagið býr yfir sérþekkingu í fasteignalögfræði og nýtur trausts og virðingar á því sviði og á það ekki síst við um málefni fjöleignarhúsa en félagið átti frumkvæði að samningu og setningu fjöleignarhúsalaganna, sem eru þar að auki að verulegu leyti byggð á uppsafnaðri áratugalangri reynslu þess. Félagið er upplýsinga-og fróðleiksbanki sem félagsmenn hafa aðgang að. Slíka sérhæfða þekkingu og reynslu í fasteignalögfræði er vart annars staðar að finna. Húseigendafélagið er eingöngu rekið með hagsmuni félagsmanna að leiðarljósi en ekki með hagnað að markmiði. Félagsgjöldum er mjög í hóf stillt og sama er að segja um endurgjald fyrir lögfræðiþjónustuna.
Viðhaldsvakning og betri tíð
Fleiri félagsmenn: öflugra félag, aukin þjónusta
„Starfsemi Húseigendafélagsins hefur undanfarin ár verið gróskumikli, öflug og árangursrík. Það hefur þó háð félaginu í hagsmunabaráttunni og starfseminni yfirleitt að félagsmenn eru ekki fleiri en raun ber vitni. Talið er að fasteignaeigendur hér á landi séu á bilinu 80 til 100 þúsund og samkvæmt því eru rétt um 10% þeirra í félaginu. Það er of lágt hlutfall. Það er ekki nógu gott að það séu um 10% fasteignaeigenda sem bera uppi hagsmunagæsluna fyrir heildina sem nýtur góðs af þeim hagsbótum og réttarbótum sem Húseigendafélagið hefur náð í höfn,“ segir Sigurður Helgi Guðjónsson, formaður Húseigendafélagins. „Þótt félagið hafi verið í mikilli sókn og náð verulegum árangri á mörgum sviðum, þarf og má gera miklu betur og meira enda eru viðfangsefnin óþrjótandi. Ótalmörg spennandi viðfangsefni og hagsbætur fyrir félags-
menn bíða þess að félagið hafi afl og styrk til að vinna að framgangi þeirra. Ef fasteignaeigendur standa saman er afl þeirra mikið og engum fært að brjóta rétt á þeim eða beita þá órétti. Þess vegna þurfa þeir að vakna til vitundar um hagsmuni sína og þýðingu þess að þeir séu varðir og fyrir þeim barist. Í bígerð er að auka þjónustu félagsins á sem flestum sviðum, s.s. með meiri og öflugri ráðgjöf, námskeiðahaldi, útgáfu margvíslegs fræðsluefnis o.fl. Það er þó og mun alltaf verða forsenda fyrir öflugra og árangursríkara starfi að fleiri fasteignaeigendur skipi sér undir merki félagsins,“ segir formaðurinn.
Ráðgjöf vegna viðhalds og endurnýjunar Verksýn býður forsvarsmönnum húsfélaga til námskeiðs í undirbúningi viðhaldsframkvæmda.
bls. 15
Barátta fyrir réttarbótum, lög um fjöleignarhús, húsaleigu og fasteignakaup
Undanfarna tvo áratugi hefur það verið þýðingarmesti þátturinn í hagsmunabaráttu félagsins að vinna að réttarbótum á þeim réttarsviðum sem snerta fasteignir og eigendur þeirra. Á því sviði hefur félagið unnið marga góða sigra húseigendum til hags og heilla. Er þar fyrst að nefna gildistöku fjöleignarhúsalaganna og húsaleigulaganna í ársbyrjun 1995, en félagið átti frumkvæði að samningu og setningu þeirra. Áralöng barátta félagsins fyrir setningu laga um fasteignaviðskipti bar árangur á árinu 2002 þegar Alþingi setti í fyrsta sinn lög um fasteignakaup. Fram að þeim tíma höfðu ekki gilt sérstakar skráðar reglur á þessu mikilvæga réttarsviði, heldur byggðist réttarstaða manna á ýmsum óskráðum meginreglum og dómafordæmum. Með setningu vandaðra og ítarlegra laga um fasteignakaup var margs konar réttaróvissu því eytt og hefur vafatilvikum og dómsmálum fækkað í þessum málaflokki. Auk þessa hefur félagið haft afskipti af ýmsum öðrum lögum, lagafrumvörpum og reglugerðum sem varða fasteignir, bæði beinlínis og með ábendingum og umsögnum. Núna stendur yfir endurskoðun fjöleignarhúsalaganna og stýrir formaður félagsins henni.
Viðhald í kreppu Má leggja miklar álögur á hvern íbúðareiganda, óháð kreppuástandi og hvernig sem á stendur hjá einstökum eigendum?
bls. 8
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Hús Tímans tönn nagar miskunnarlaust
Viðhaldsvakning og betri tíð Það er dýrt að draga viðhald og láta skeika að sköpuðu. Viðhald á ekki að vera skorpu- og áhlaupsvinna í nauðvörn heldur stöðugt og fyrirbyggjandi.
H
ús eru forgengileg og ganga úr sér óháð efnahagsástandi og fjárhag eigenda á hverjum tíma. Ef hús fá ekki það viðhald sem þarf og nauðsynlegar endurbætur, nagar tímans tönn þau miskunnarlaust og verðmæti þeirra og notagildi rýrnar. Það er dýrt að draga viðhald og láta skeika að sköpuðu. Það hefur því miður verið landlægt viðhorf að láta viðhald húsa reka á reiðanum og sinna því ekki fyrr en í óefni er komið. Viðhald á ekki að vera skorpu- og áhlaupsvinna í nauðvörn, heldur stöðugt og fyrirbyggjandi. Viðhorfs- og hugarfarsbreyting þarf að verða í viðhaldsmálum. Þá kemur senn betri tíð með blóm í haga. Viðhald þarf að hefjast strax og byggingu húss er lokið og það á að vera unnið jafnt og þétt allan líftíma þess. Húseigendur verða að sinna viðhaldi eigna sinna jafnt og stöðug. Viðhaldið á að vera markvisst og fyrirbyggjandi frá upphafi. Tilviljunarkennt og skipulagslaust viðhald í nauðvörn, skorpum, skrykkjum og tímapressu, verður allaf erfitt og óhagkvæmt. Undanfarin ár hefur mikið verið rætt og ritað um óvönduð vinnubrögð í byggingariðnaðinum. Byggingaverktakar voru í góðærinu margir ofhlaðnir verkum og höfðu of lítinn tíma og það bitnaði óhjákvæmilega á gæðum bygginganna. Það segir sig sjálft að þegar menn hafa mörg járn í eldinum og takmarkaðan tíma þá skila þeir ekki eins vönduðu verki og ella og seint mun sjá fyrir endann á því. Gallar leynast oft lengi og koma ekki fram fyrr en eftir ár og daga og kalla í fyllingu tímans á viðgerðir, endurbætur og viðhald. Það hefur verið nefnt að erlendir iðnaðar- og verkamenn sem hér lögðu hönd á plóg hafi
hvorki þekkt nægilega vel íslenska staðla, kröfur og reglur né íslensk vinnubrögð og veðurfar. Þess vegna hafi þeir ekki skilað eins vönduðu verki og íslenskir völundar. Það er ekki nýtt að þorpssálin kenni aðkomumönnum um það sem aflaga fer, sbr. algengt niðurlag spellfrétta af landsbyggðinni: „Grunur leikur á að aðkomumenn hafi verið á ferð.“ Í góðærinu hurfu flestir iðnaðarmenn og verktakar sem vettlingi gátu valdið í nýbyggingariðnaðinn og viðhaldsgeirinn skrapp saman. Erfitt var að fá góða og ábyrga verktaka til viðhaldsverka. Þess vegna má álykta að eitthvað sé um uppsöfnuð viðhaldsverkefni og eins að meira verði um viðhald vegna byggingargalla. Það er ljóst að viðhalds- og viðgerðariðnaðurinn fær enn meira í fangið á næstu árum vegna þessa. Hlutur hans verður stærri og þýðingar-
meiri en ella. Í þenslunni miklu var þrautin þyngri að fá verktaka í viðhaldsverk. Grasið þótti grænna í nýbyggingum og viðhald húsa sat á hakanum. Nú er öldin önnur. Þeir verktakar sem áður fúlsuðu við viðhaldsverkum bítast nú um þau. Það er ljós í myrkrinu fyrir húseigendur að geta nú valið úr verktökum og náð góðum samningum. Stjórnvöld hafa líka gert ráðstafanir til að hvetja til viðhalds og örva viðhaldsgeirann með aukinni endurgreiðslu virðisaukaskatts (100% af vinnu á byggingarstað) og skattaívilnun vegna viðhaldskostnaðar. Og eins með því að auka og hækka viðhaldslán Íbúðarlánasjóðs. Að þessu leyti árar vel til viðhalds. En kreppan er viðsjárverð og kaldlynd kerling. Gefi hún með hægri þá hrifsar hún óðar með vinstri. Verktakar eru
margir veikburða eftir áföll og hremmingar. Það skapar áhættu og óvissu fyrir viðsemjendur þeirra og kallar á vönduð vinnubrögð af hálfu húsfélaga. Þá fylgir sá böggull skammrifi að eigendur eiga yfirleitt ekki digra viðhaldssjóði né aðrar feitar fúlgur og allra síst á tímum kaldakols. Lánamöguleikar eru ekki samir og fyrrum þegar gullið flóði. Peninga skortir víða til viðhalds og á því stranda mörg góð áform. Ef þeir eru ekki fyrir hendi er tómt mál að tala um viðhald þótt þörf sé brýn og aðstæður að öðru leyti ákjósanlegar. Sannast hér eina ferðina enn að Davíð Stefánsson frá Fagraskógi fór með fleipur þegar hann kvað: „Það er sælt að vera fátækur, elsku Dísa mín.“ Það er þvert á móti grautfúlt í viðhaldi sem öðru. Sjálfsagt hefur bæði „Dísu“ og „Dalakofanum“ verið viðhalds vant. Það eru þó fleiri ljósleiftur í viðhaldsmálunum. Ábyrgðarsjóður meistaradeildar byggingargreina innan Samtaka iðnaðarins var settur á laggirnar í fyrra eða hitteðfyrra í því augnamiði að bæta vinnubrögð og auka gæði og skapa traust milli verktaka og húseigenda. Jafnframt hefur verið sett á fót úrskurðarnefnd á vegum meistaradeildar byggingarmanna innan Samtaka iðnaðarins, Húseigendafélagsins og Neytendasamtakanna til að leysa úr ágreiningsmálum vegna verka sem hér um ræðir.
Viðhorfs- og hugarfarsbreyting er að verða í viðhaldsmálum.
SI Klúbbur iðnmeistar a
Meistaradeild í byggingariðnaði
VIÐ ERUM GÓÐIR Í VARMA
Öflugur þverfaglegur umræðuvettvangur og aukið samstarf félagsmanna í byggingargeiranum innan Samtaka iðnaðarins.
F
VARMADÆLUR Grafika 10
2
LOFT- LOFT LOFT- VATN VATN- VATN
Dalshrauni 5 Hafnarfirði vov@vov.is www.vov.is
Sími 585 1070 Fax 585 1071
25 iðnmeistarar og stjórnarmenn í meistarafélögum á stofnfundi.
ormenn í fimm meistarafélögum í byggingariðnaði undirrituðu yfirlýsingu um að stofna Meistaradeild byggingargreina. Um er að ræða klúbb iðnmeistara innan Samtaka iðnaðarins. Tilgangurinn er að skapa öflugan þverfaglegan umræðuvettvang og auka samstarf félagsmanna í byggingargreinum innan samtakanna. Um 25 iðnmeistarar og stjórnarmenn í meistarafélögum í byggingargreinum mættu á stofnfundinn. Framkvæmdastjóri SI kynnti aðdragandann að stofnun Meistaradeildarinnar og greindi frá ýmsum verkefnum sem unnið hefur verið að hjá samtökunum og tengjast beint og óbeint hagsmunagæslu byggingariðnaðarins.
Meistaradeild byggingargreina, klúbbur iðnmeistara innan Samtaka iðnaðarins.
Fundarmönnum var skipað í umræðuhópa sem ræddu hin ýmsu mál er tengjast byggingargreinunum svo sem samskipti verkkaupa og verktaka, opinber innkaup, menntamál, endurreisn fjármálalífsins og staða byggingariðnaðarins við núverandi aðstæður í þjóðfélaginu. Að lokinni vinnu í umræðuhópum tóku margir fundarmanna til máls og
lýstu ánægju sinni með þau verkefni sem unnið hefur verið að á vegum SI og fögnuðu þessu skrefi. Ákveðið var að formenn meistarafélaganna skipuðu fyrstu stjórn Meistaradeildarinnar og fær hún það verkefni að móta starfið og setja því skipulagsramma. Friðrik Ágúst Ólafsson er tengiliður samtakanna við Meistaradeildina.
„Settu það saman“ sjálf/ur og fáðu 20% afslátt Fyrir þá sem ætla að setja upp eldhúsið sitt sjálfir, erum við tilbúnir í slaginn. Kíktu við hjá okkur og fáðu góð ráð, þér að kostnaðarlausu, áður enn þú hefst handa. Nýjung!
Nýjung!
HVÍT FULNINGA – RW Hin klassíska fulningahurð sett í nýjan búning. GRÁTT MEÐ ÁLKANTI – FX Skemmtileg nútímaleg hönnun, innblásin af ítölskum straumum.
HVÍTTUÐ EIK – DECOR TE Fataskápur með rennihurðum, hér sýndur með speglahurðum. Einnig eru 5 litir fyrirliggjandi á lager.
5 ÁRA
ÁBYRGÐ Á VÖRU OG VIRKNI
9
MÁNAÐA VAXTALAUS STAÐGREIÐSLULÁN
HVÍT SLÉTT – KA Stílhreinn og látlaus fataskápur. Hurðar sprautulakkaðar með beinum köntum.
Viltu að við hönnun sérstaklega fyrir þig nýju eldhús eða bað innréttinguna – án greiðslu? Viltu fá faglegar ráðleggingar um endurnýjun innréttinga og svo pottþétt verðtilboð? Endilega komdu þá í heimsókn!
ALLTAF TIL Á LAGER
Persónuleg og góð þjónusta. Opið laugardaga frá 11-15 LÁGMÚLA 8 · REYKJAVÍK · SÍMAR 530 2819 og 530 2821 · www.hth.dk
4
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Fjöleignarhús Ákvarðanir sem máli skipta eru teknar á húsfundum
Það er mjög mikilvægt að húsnæði fundar sé hæft til funda. Yfirleitt er best að halda húsfundi annars staðar en í viðkomandi húsi. Fundir á hlutlausu svæði við góðar fundaraðstæður takast miklu betur en hinir.
Húsfundir – aðalfundir Aðalfundi húsfélaga skal halda ár hvert fyrir lok aprílmánaðar og þá ber að boða með minnst átta daga fyrirvara. Almennir fundir eru haldnir eftir þörfum og skal boða þá með minnst fjögurra daga fyrirvara.
Aðalfundatími, miklir hagsmunir Aðalfundi húsfélaga skal halda ár hvert fyrir lok aprílmánaðar og þá ber að boða með minnst átta daga fyrirvara. Almennir fundir eru haldnir eftir þörfum og skal boða þá með minnst fjögurra daga fyrirvara. Í báðum tilvikum er tuttugu daga hámarks boðunarfrestur. Annars eru ekki í fjöleignarhúsalögunum bein fyrirmæli um fundartíma og fundarstað. Nú stendur sem sagt yfir tími aðalfunda í húsfélögum. Á aðalfundum er vélað um mikla hagsmuni eigenda og húsfélaga. Þar eru teknar ákvarðanir um þýðingarmikil mál og framkvæmdir sem hafa í för með sér miklar skuldbindingar og fjárútlát. Það er forsenda fyrir lögmæti ákvörðunar um framkvæmdir og greiðsluskyldu eigenda að hún hafi verið tekin á fundi sem er löglega boðaður og haldinn.
Aðild að ákvörðunum Ein mikilvægustu réttindi eiganda í fjöleignarhúsi er aðild að húsfélagi og réttur til að eiga hlut að sameiginlegri ákvarðanatöku. Allir eigendur eiga óskoraðan rétt á að eiga og taka þátt
í öllum ákvörðunum um sameiginleg málefni. Sameiginlegar ákvarðanir skulu teknar húsfundi. Hafi eigandi ekki verið hafður með í ráðum og boðaður á húsfund með þeim hætti sem lög mæla fyrir um, er hann ekki bundinn af ákvörðunum fundarins. Til að þessi grundvallarréttur sé virtur, verður fundur að vera haldinn á eðlilegum tíma og stað og við boðlegar aðstæður. Ber vitaskuld að velja stað og tíma þegar ætla má að allir eða flestir geti með góðu móti mætt. Ekki má beita hrekkjum og skollabrögðum í því efni.
Ríkar kröfur til funda Megintilgangur húsfélags er að viðhalda verðmæti og notagildi hússins. Í því skyni getur húsfundur yfirleitt, án tillits til þess hversu margir sækja fund, tekið bindandi ákvarðanir með einföldum meirihluta fundarmanna. Þegar ákvarðanir lúta að umtalsverðum endurbótum og breytingum er krafist aukins meirihluta og til verulegra breytinga er krafist samþykkis allra. Vegna þessa og grundvallarþýðingar samráðs við töku sameiginlegra ákvarðana gera lög ríkar kröfur til húsfunda sem eru hinn lögboðni samráðsvettvangur.
Tími og staður sem hentar flestum Fundarboðendum ber, innan skynsamlegra marka, að taka sanngjarnt og eðlilegt tillit til aðstæðna og óska einstakra eigenda um stund og stað funda þótt seint sé unnt að mæta öllum óskum allra. Fundarboðendur verða að lesa í spilin og horfa til þess hvað hentar flestum eigendum og stuðla með því að
Fyrirtæki - Húsfélög Við bjóðum upp á sjálfvirkan hurða opnunarbúnað ásamt uppsetningu og viðhaldi. Auðveldar aðgengi, hentar vel fyrir aðgengi fatlaðra. Áratuga reynsla af búnaði tryggir gæðin.
góðri fundarsókn en ekki fámennum laumufundum.
Ákvarðanir á að taka á fundum, fundarboð Allar ákvarðanir sem máli skipta verður að taka á fundum sem standa verður rétt að. Nauðsynlegt er að vanda fundarboð og greina í því meginefni tillagna sem bera á upp. Annars getur ákvörðun verið óskuldbindandi og skapar ekki greiðsluskyldu. Mikilvægt er að fundurinn sé boðaður og haldinn í samræmi við fyrirmæli fjöleignarhúsalaga. Sú skylda hvílir á stjórninni að undirbúa fund af kostgæfni í alla staði, bæði fundarboðið, tillögur, skiplag, umgjörð og stjórn fundarins, þannig að hann verði löglegur, markviss, málefnalegur og árangursríkur. Stjórn húsfélags ber önnunarbyrðina fyrir því að fundur hafi verið löglega boðaður og haldinn. Brýnt er að vanda fundarboðun sérstaklega ef um er að tefla mikla mikilvægar ákvarðanir, t.d. um dýra framkvæmd eða umdeild atriði. Það eru mörg dæmi um húsfélög og stjórnarmenn þeirra sem hafa orðið fyrir tjóni og skakkaföllum vegna þess að kastað var til höndunum við undirbúning og framkvæmd húsfunda.
Fundarstjórn formanns Algengt er að fundi sé stjórnað af formanni húsfélagsins en heimilt er að fá ráðgjöf og aðstoð sérfræðinga við að undirbúa og halda húsfundi. Í mörgum tilvikum er það nauðsynlegt til að rjúfa sjálfheldu sem húsfélagið eða einstök mál eru komin í vegna deilna í húsfélaginu. Oft er formaður deiluaðili eða blandast í mál með þeim hætti að brigður verði bornar á hlutleysi hans og fundarstjórn. Þá fer best á því að sá kaleikur sé frá honum tekinn og fenginn hæfum og hlutlausum sérfræðingi. Eins er það skynsamleg öryggisráðstöfun, bæði inn á við og út á við, að tryggja lögmæti fundar og að ákvarðanir séu löglega teknar.
Markvissar umræður, fundarfriður Í umræðum á húsfundum er brýnt að menn séu gagnorðir og málefnalegir og setji fram skoðanir sínar og rökstyðji þær skilmerkilega þannig og fundartíma sé ekki sólundað í aukaatriði. Það er frumforsenda árangursríkra fundarstarfa að friður ríki á fundi og menn fái gott hljóð til að koma sjónarmiðum sínum, skoðunum og rökum á framfæri. Gjamm og kliður og vapp og ráp getur hæglega rústað fund og verður fundarstjóri því að taka fast á því.
Boðleg fundaraðstaða
Teikning/Brian Pilkington
A
llar ákvarðanir sem máli skipta í fjöleignarhúsum verður að taka á húsfundum. Það er forsenda fyrir lögmæti ákvörðunar að hún hafi verið tekin á fundi sem er löglega boðaður og haldinn. Húsfundir eru tvenns konar. Annars vegar aðalfundir, sem halda skal einu sinni á ári, og hins vegar almennir fundir. Í grundvallaratriðum gilda sömu reglur og sjónarmið um aðalfundi og aðra húsfundi. Munurinn er sá að aðalfundur hefur tiltekin lögboðin verkefni.
Megintilgangur húsfélags er að viðhalda verðmæti og notagildi hússins. svæði við góðar fundaraðstæður takast miklu betur en hinir. Það er ekki boðlegt að halda stóra fundi í sameign húsa, í stigagangi, þvottahúsi, bílageymslum eða geymslum, við bága fundaraðstöðu. Það eyðileggur fundarformið og virðingu fundarins. Sama má segja um fundi inni í einstökum íbúðum. Þeir fá ávallt á sig óformlegan blæ kaffisamsætis og eru yfirleitt langir, ómarkvissir og ómálefnalegir. Fólk betlandi kaffi, talandi og hjalandi, þvers og kruss, hvert ofan í annað með tilheyrandi þrætum, þrasi og þófi. Og þegar upp er staðið veit enginn, ekki einu sinni fuglinn fljúgandi, hvað var sagt og ósagt og hvað var samþykkt og hvað ekki.
Fundargerð Undir umsjá fundarstjóra skal rita fundargerð um meginatriði þeirra mála sem tekin eru fyrir og allar ákvarðanir sem teknar eru og hvernig atkvæði hafa fallið. Hún verður að vera áreiðanleg og nákvæm án þess að aðalatriði séu kaffærð í smáatriðum. Það er óþarfi að bóka orðrétt vaðal sem fer út og suður. Ljósrit fundargerða eiga að vera aðgengileg eigendum.
Hvað má stjórn?
daglegum rekstri og hagsmunagæslu. Hún getur upp á eigin spýtur látið framkvæma minni háttar viðhald og viðgerðir og gert brýnar ráðstafanir sem ekki þola bið. Um allt sem lengra gengur er henni almennt skylt að leita fyrst samþykkis húsfundar. Á það fortakslaust við um allar ráðstafanir og framkvæmdir sem eru verulegar hvað kostnað, umfang og óþægindi varðar. Stjórn getur keypt fundaraðstoð og ráðgjöf og gert vissar ráðstafanir og aflað upplýsinga og gagna vegna fyrirhugaðra framkvæmda sem nauðsynlegar eru til að húsfundur geti tekið upplýsta ákvörðun um mál. Stjórn er þó rétt að fara varlega í þessum efnum og afla jafnan fyrst samþykkis húsfundar. Verður seint ofbrýnt fyrir framkvæmdaglöðum stjórnarmönnum að húsfundir eru ekki bara hraðahindranir heldur æðsta valdið í sameiginlegum efnum.
Grátt gaman Að lokum þetta: Samkvæmt eðli máls og meginreglum fjöleignarhúsalaga er eigendum ekki skylt að sækja húsfundi á afbrigðilegum tímum og stöðum og slíkir fundir yrðu yfirleitt taldir ólöglegir. Fundarboðendum ber að boða fundi á stund og stað þegar sem flestir eigendur eiga að geta mætt. Þess vegna ber að forðast, nema eitthvað mikið liggi við, að boða húsfundi um hásumar og nálægt jólum og páskum. Afbrigðilegur fundartími og fundarstaður er yfirleitt valinn til að útiloka eða torvelda fundarsókn eða þá sem grikkur eða liður í innanhússtríði. Slíkt fer í bága við orð og anda fjöleignarhúsalaga og kemur viðkomandi í koll. Á ólögmætum fundi verða engar lögmætar ákvarðanir teknar. Þá er verr af stað farið en heima setið. Klækjarefir og gráglettnir fundarboðendur geta skotið sig illa í fótinn og víðar með því að velja fundi afbrigðilegan stað og tíma.
Stjórn húsfélags framkvæmir fyrst og Það er mjög mikilvægt að húsnæði fremst ákvarðanir húsfunda en henni er fundar sé hæft til funda. Yfirleitt er líka, innan þröngra marka, heimilt að best að halda húsfundi annars staðar taka ákvarðanir sem lúta að venjulegum en í viðkomandi húsi. Fundir _____________ á hlutlausu _____ _____________ ______________ _____________ ______________ _____________ ______________ _____________ ______________ ______ Járn & Gler ehf. - Skútuvogur 1h. Barkarvogsmegin - 104 Reykjavík S: 58 58 900-www.jarngler.is
UPP PLÝSINGAR Upplýsingar REK KSTUR Rekstur
Fassteignakerfið er he eildarkerfi á netinu fyrir umsjón og re ekstur fasteigna. Þar Þ má skrá og ge eyma allar upp plýsingar sem varð ða fasteignina í texta, myndum eða á PDF-formi, fletta þeim upp og prentta þær út. Leiiðbeiningar sem birttast við notkun fastteignakerfisins, leiða a notandann skref fyrir f skref í gegnum m kerfið og vísa honum á hvað sk kuli gera á hverjum stað í kerfinu og nákvæmari n útskýring gar og forskriftir er að finna í æði þeir sem kunna meira og minna um m rekstur húsfélaga.. kerrfinu, þannig að allirr geta notað það, bæ
FRA AMKVÆMDIR Framkvæmdir SAM MÞYKKTIR Samþykktir EIGNASKIPTING Eignaskipting
_____ _____________ ______________ _____________ ______________ _____________ _____________ ______________ _____________ ______________ ______
6
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
húsfundir Stjórn boðar til húsfunda og ber ábyrgð á því að boðun sé lögleg
Húsfundaþjónusta Húseigendafélagsins N
ú stendur yfir tími aðalfunda í húsfélögum þar sem einatt eru teknar ákvarðanir um mikilvæg mál og kostnaðarsamar framkvæmdir. Samkvæmt fjöleignarhúsalögum gilda ákveðnar reglur um töku ákvarðana. Ákvörðun um sameiginleg málefni skal tekin á húsfundi. Mjög mikilvægt er að fundurinn sé boðaður og haldinn í samræmi við fyrirmæli fjöleignarhúsalaga. Það eru mörg dæmi um húsfélög og stjórnarmenn þeirra, sem hafa orðið fyrir tjóni og skakkaföllum vegna mistaka og klúðurs við undirbúning og framkvæmd húsfunda.
Skyldur stjórnar
Það er stjórn húsfélags sem boðar til húsfunda og ber ábyrgð á því að fundarboðun sé lögleg. Sú skylda hvílir á stjórninni að undirbúa aðalfundi af kostgæfni, bæði fundarboðið, tillögur, skipulag, umgjörð og stjórn fundarins. Stjórn er heimilt að fá ráðgjöf og aðstoð sérfræðinga við aðalfundi. Oft er það nauðsynlegt til að rjúfa sjálfheldu vegna deilna í húsfélaginu.
Með allt á hreinu
Þótt það virðist ekki vera
mikið vandaverk að halda húsfundi, sem standast lagakröfur og eru bærir til að taka lögmætar ákvarðanir, þá reynist það oft þrautin þyngri. Þess vegna, og til að mæta brýnni þörf, setti Húseigendafélagið á laggirnar sérstaka og altæka þjónustu um allt sem að húsfundum lýtur. Þeim húsfélögum sem vilja hafa allt á hreinu í þessu efni og leita aðstoðar húsfundaþjónustunnar fer ört fjölgandi. Hér er um að ræða alhliða húsfundaþjónustu, þ.e. lögfræðilega ráðgjöf og aðstoð við fundarboð og tillögur og gagnaöflun. Lögmaður með sérþekkingu annast fundarstjórn og ritun fundargerðar er í höndum laganema. Einnig er séð fyrir fundarhúsnæði enda brýnt að húsnæði sé viðunandi og henti til funda.
Öryggisráðstöfun
Þessi þjónusta á að tryggja lögmæta fundi og að rétt sé staðið að töku ákvarðana en á því vill oft verða misbrestur með afdrifaríkum afleiðingum eins og mörg dæmi sanna. Þessi þjónusta er því skynsamleg öryggisráðstöfun fyrir alla, bæði eigendur og viðsemjendur húsfélags, banka og verktaka.
Fundur, sem er undirbúinn og haldinn af þekkingu og fagmennsku, er ávallt og að öllu leyti betri, málefnalegri, markvissari og árangursríkari en fundur þar sem fum og fúsk ræður.
Lögmæti funda, mikið í húfi
Á húsfundum, ekki síst aðalfundum, eru gjarna teknar ákvarðanir um dýrar framkvæmdir og ráðstafanir, sem hafa í för með sér miklar skuldbindingar fyrir húsfélög og veruleg fjárútlát, sem oft nema hundruðum þúsunda og stundum milljónum fyrir hvern eiganda. Það er almennt forsenda fyrir lögmæti ákvörðunar um viðhaldsframkvæmdir og fyrir greiðsluskyldu eigenda, að ákvörðunin hafi verið tekin á fundi sem er rétt og löglega boðaður og haldinn.
Húsfundaþjónustan
Húsfundaþjónustan felur í sér ráðgjöf og aðstoð við undirbúning og boðun húsfunda og stjórnun funda og ritun fundargerða. Frá Húseigendafélaginu koma að hverjum fundi fundarstjóri og fundarritari. Fundarstjóri er lögmaður, sem hefur þekkingu, þjálfun og reynslu í
fundahöldum, ásamt þekkingu á sviði fjöleignarhúsamála. Starfsmenn og lögfræðingar félagsins, sem eru sérfróðir í málefnum fjöleignarhúsa, koma einnig að málum og aðstoða við undirbúning funda, samningu fundarboða, ályktana, tillagna og samantekt annarra fundargagna og eru ráðgefandi um öll atriði. Þjónustan hefst með undirbúningsfundi lögfræðings félagsins með forsvarsmönnum húsfélagsins þar sem farið er yfir fundarefnin og málefni húsfélagsins og línurnar lagðar. Einnig sér félagið fyrir fundaraðstöðu (fundarsal) og er greitt sérstaklega fyrir það. Hefur það náð mjög hagstæðum samningum við Ásatrúarfélagið um afnot af fundarsal þess að Síðumúla 15.
Hófleg þóknun, félagsaðild
Fyrir þessa þjónustu er tekin mjög sanngjörn þóknun sem miðast við hóflegt tímagjald og þann tíma sem í verkið fer. Hér er boðin fram sérþekking, kunnátta og reynsla og er gjaldið fyrir þjónustuna lágt í ljósi þess og einnig þegar haft er í huga að hún fyrirbyggir hugsanlegt fjártjón. Það er því mikið hags-
Teikning/Brian Pilkington
Ákvörðun um sameiginleg málefni skal taka á húsfundi. Húsfundaþjónustan felur í sér ráðgjöf og aðstoð við undirbúning og boðun húsfunda og stjórnun funda og ritun fundargerða.
Á húsfundum, ekki síst aðalfundum, eru gjarna teknar ákvarðanir um dýrar framkvæmdir og ráðstafanir sem hafa í för með sér miklar skuldbindingar fyrir húsfélög og veruleg fjárútlát, sem oft nema hundruðum þúsunda og stundum milljónum fyrir hvern eiganda.
munamál fyrir alla; eigendur, viðsemjendur, lánastofnanir, vektaka og aðra að húsfundir séu rétt haldnir þannig að ákvarðanir þeirra verði ekki vefengdar síðar með þeim leiðindum og fjárhagslegu skakkaföllum sem því fylgja. Húsfundaþjónustan er öðrum þræði leiðsögn og sýnikennsla í að undirbúa og halda húsfundi og oft geta húsfélög oft verið sjálfbjarga til framtíðar í þeim efnum. Til að fá þessa þjónustu þurfa húsfélög annaðhvort að vera í Húseigendafélaginu eða að ákveðið sé að tillaga um félagsaðild verði á dagskrá viðkomandi húsfundar.
Þeim húsfélögum sem vilja hafa allt á hreinu og leita aðstoðar húsfundaþjónustunnar fer ört fjölgandi.
Situr þú uppi með húsfélagið? »
Eignaumsjón sér um innheimtu og bókhald húsfélagsins, sækir um endurgreiðslu virðisaukaskatts og veitir ráðgjöf þegar vafa- og deilumál koma upp í húsfélögum. Oft getur skipt sköpum að hafa hlutlausan aðila sem engra hagsmuna hefur að gæta. Það stuðlar að betri og hreinskiptnari samskiptum íbúa. Við sjáum um húsfélagið þitt.
www.eignaumsjon.is
™
Við kynnum
Einn vandaðasta parketframleiðanda okkar frá upphafi .......................................................................... Við bjóðum nú 4ra stafa
Eik Unique á sérstöku tilboðsverði. 14 mm, mattlakkað með viðarlæsingu.
kr. 4.490 m²*
*Einungis 1.000 m² í boði!
30 ára ábyrgð Öllu Baltic Wood parketi fylgir 30 ára verksmiðjuábyrgð.
kr. 8.490 m²
Íslenskar leiðbeiningar Íslenskar lagningar- og viðhaldsleiðbeiningar fylgja Baltic Wood.
47%
afsláttur
Viðarlæsing
Lengri borð
Einstök viðarlæsing með stórri smellu er eitt af einkennum hágæða gólfefna.
Borðin eru 2.2 m á lengd sem gefur fallegra yfirbragð og auðveldar lögn.
LIVING
Skannaðu QR kóðann með símanum þínum eða skoðaðu netblaðið okkar á egillarnason.is.
Egill Árnason Suðurlandsbraut 20 108 Reykjavík Sími: 595 0500 www.egillarnason.is Opnunartímar: Mánudaga - föstudaga kl. 9 - 18 og laugardaga kl. 11 - 15
8
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Framkvæmdir Meginhlutverk húsfélaga er að annast viðhald sameignar
Viðhald í kreppu Taka verður ákvarðanir út frá heill hússins og hag og vilja meirihlutans en ekki er unnt að taka ávallt tillit til einstakra eigenda og aðstæðna þeirra.
S
purt er um viðhald á fjöleignarhúsi sem hefur að geyma 50 íbúðir. Á húsfundi var samþykkt tillaga um að ráðast í viðhald fyrir 100 milljónir. Fundinn sóttu 25 íbúðareigendur og voru 15 meðmæltir en 10 andvígir. Spurt er: Þarf ekki einhver lágmarksfjöldi eigenda að sækja fund svo að hann sé bær um að taka svona ákvörðun í ríkjandi ástandi þegar margar fjölskyldur berjast í bökkum? Getur fámennur meirihluti á fundi bundið húsfélagið og aðra eigendur? Stenst að leggja álögur upp á tvær milljónir á hvern eiganda, óháð kreppuástandi og hvernig á stendur hjá einstökum eigendum? Verður fólk að láta svona yfir sig ganga og missa e.t.v. íbúð sína?
Viðhaldsþörf
Teikning/Brian Pilkington
Hús eru forgengileg og ganga úr sér óháð efnahagsástandi og fjárhag eigenda á hverjum tíma. Ef hús fá ekki það viðhald sem þarf og nauðsynlegar endurbætur í takt, þá nagar tímans tönn þau miskunnarlaust og verðmæti þeirra og notagildi rýrnar. Það kemur eigendum í koll ef þeir sinna ekki brýnu viðhaldi. Þegar um einbýlishús er að ræða, er viðhald að mestu einkamál eiganda þess. Öðru máli gengir um fjöleignarhús. Þar eru eigendur sameiginlega ábyrgir.
Viðhaldshvetjandi
Nýtt teppi á stigaganginn – nú er tækifærið !!!! Eitt verð - niðurkomið kr. 5.690 m
2
Verðdæmi:
70 fermetra stigahús með 8 íbúðum Heildarverð kr. 398.300 Endurgr. VSK og meðal skattaafsl (68.460) Raunverð kr. 329.840 pr. íbúð aðeins 41.230
Komum á staðinn með prufur og mælum, ykkur að kostnaðar lausu Skútuvogi 6 - Sími 568 6755
Viðhaldsletjandi
Verktakar eru margir veikburða eftir áföll og hremmingar. Það skapar áhættu og óvissu fyrir viðsemjendur þeirra og kallar á vönduð vinnubrögð af hálfu húsfélaga. Þá fylgir sá böggull skammrifi að eigendur eiga yfirleitt ekki digra viðhaldssjóði né aðrar feitar fúlgur og allra síst á tímum kaldakols. Lánamöguleikar eru ekki samir og fyrrum þegar gullið flóði. Peninga skortir víða til viðhalds og á því stranda mörg góð áform. Ef þeir eru ekki fyrir hendi er tómt mál að tala um viðhald þótt þörf sé brýn og aðstæður að ýmsu öðru leyti ákjósanlegar.
Húsfélög, húsfundur
Vatnshitablásarar • Sérlega hentugir fyrir hitaveituvatn • Element með stálrörum • Afköst frá 7 kW upp í 75 kW • Eins fasa og þriggja fasa • Fáanlegir í 10 stærðum • Hljóðlátir
Það er meginhlutverk húsfélaga að annast viðhald sameignarinnar þannig að hún þjóni sem best þörfum eigenda og verðmæti eigna haldist. Þegar menn kaupa eign í fjöleignarhúsi gangast þeir undir skyldu til þátttöku í húsfélagi. Í fjöleignarhúsum er viðhald sígilt viðfangsefni sem aldrei lýkur endanlega, eitt tekur við af öðru. Eigendur mega alltaf búast við því og húsfundur taki ákvarðanir um viðhald sem hefur útlát í för með sér fyrir þá. Húsfundur verður að vera löglega boðaður og haldinn eftir forskrift laganna. Klúður getur eyðilagt fund og ákvarðanir hans með afdrifaríkum afleiðingum. Það verður seint ofbrýnt fyrir húsfélögum að vanda til funda. Húseigendafélagið býður upp á lögfræðilega ráðgjöf og aðstoð við húsfundi sem tryggir lögmæta fundi og rétt teknar ákvarðanir.
Fundarsókn, einfaldur meirihluti
Almennt er ekki gerð krafa um lágmarksfundarsókn á húsfundum. Á því er byggt að þeir sem hirða um að mæta hafi meira að segja en hinir sem heima húka. Meginreglan er að einfaldur meirihluti á fundi ráði lyktum mála. Það heyrir til undantekninga að krafist sé aukins meirihluta eða samþykkis allra. Það gildir aðeins um mikilvæg grundvallaratriði. Minnihlutinn getur ekki sett sig upp á móti venjulegum framkvæmdum, jafnvel þótt þær séu mjög kostnaðarsamar.
Mikið vald á þröngu sviði Dalshrauni 5 Hafnarfirði vov@vov.is www.vov.is
Sími 585 1070 Fax 585 1071
Það verður að virða vilja og stöðu meirihluta eigenda, a.m.k á meðan hagsmunir hússins eru ráðandi.
og nær fyrst og fremst til ákvarðana og ráðstafana sem eru nauðsynlegar og venjulegar. En vald húsfélags nær lengra því það hefur innan vissra marka vald til að taka ákvarðanir um breytingar, endurbætur og nýjungar. Einfaldur meirihluti getur þannig ákveðið vissar framkvæmdir, sem ekki eru nauðsynlegar eða venjulegar en meirihlutinn telur æskilegar.
Heill hússins, aðstæður eigenda
Þetta ríka vald meirihlutans er nauðsynlegt til þess að húsfélag geti gegnt hlutverki sínu. Taka verður ákvarðanir út frá heill hússins og hag og vilja meirihlutans en ekki er unnt að taka ávallt tillit til einstakra eigenda og aðstæðna þeirra. Það verður að virða vilja og stöðu meirihluta eigenda, a.m.k á meðan hagsmunir hússins eru ráðandi. Það er sígild saga, gömul og ný, að mismunandi standi á hjá eigendum og að þeir séu misvel í stakk búnir til að greiða hlutdeild sína í sameiginlegum kostnaði. Það má vissulega hafa samúð með þeim sem verst eru staddir en það eitt getur ekki ráðið viðhaldsmálum í bráð og lengd. Í stóru fjöleignarhúsi verða aldrei allir peningalega samstiga á sama tíma. Það verður yfirleitt að duga að meirihlutinn hafi vilja og bolmagn til að ráðast í framkvæmdir.
Meirihlutinn verður að fara varlega og skynsamlega að.
Grafika 10
VIÐ ERUM GÓÐIR Í VARMA
Í þenslunni miklu var þrautin þyngri að fá verktaka í viðhaldsverk. Grasið þótti grænna í nýbyggingum og viðhald húsa sat á hakanum. Nú er öldin önnur. Nú bítast þeir verktakar um viðhaldsverk sem áður fúlsuðu við þeim. Það er ljós í myrkrinu fyrir húseigendur að geta nú valið úr verktökum og náð góðum samningum. Stjórnvöld hafa líka gert ráðstafanir til að hvetja til viðhalds og örva viðhaldsgeirann með aukinni endurgreiðslu virðisaukaskatts (100% af vinnu á byggingarstað), skattaívilnun eða frádrætti vegna viðhaldskostnaðar. Eins með því að auka og hækka viðhaldslán Íbúðalánasjóðs. Að þessu leyti árar vel til viðhalds.
Það er höfuðeinkenni á húsfélagi að hægt er að þvinga minnihluta í ríkum mæli til að taka þátt í útgjöldum sem hann hefur greitt atkvæði á móti. Sem mótvægi við þetta vald er valdsvið húsfélags þröngt
Skynsemi, lögveð
Meirihlutinn verður vitaskuld að fara varlega og skynsamlega að. Miklu valdi verður að beita af skynsemi, lipurð og mildi. Menn skyldu í upphafi endinn skoða. Ef meirihlutinn er knappur og margir eigendur eru illa staddir og geta fyrirsjáanlega ekki greitt sinn hluta af kostnaðinum er ekki skynsamlegt að þvinga fram kostnaðarsamt viðhald nema það sé þeim mun brýnna. Við vanskil verða aðrir eigendur að axla aukabyrði á meðan krafan er innheimt. Það er ekkert grín fyrir húsfélag eða meirihluta eigenda að fjármagna dýra framkvæmd og neyðast svo til að herja á fjárvana sameigendur. Verði húsfélag fyrir útlátum vegna vanskila eigenda er endurkrafan tryggð með lögveði í íbúðum þeirra. Lögveðið gengur framar eldri og yngri veðskuldum og fjárnámum. Lögveðið er tímabundið og fellur niður ári eftir gjalddaga.
Vanræksla á viðhaldi
Valdi og vilja meirihlutans eru takmörk sett ef athafnaleysi hans fer í bága við heill hússins. Meirihlutinn getur ekki til lengdar staðið gegn brýnu og nauðsynlegu viðhaldi ef húsið liggur undir skemmdum. Vilji hann ekki eða dragi úr hömlu að ráðast í framkvæmdir þótt húsið og íbúðir þess liggi undir skemmdum, þurfa einstakir eigendur ekki að una því. Húsið á ekki að níðast niður í skjóli eða fyrir vanrækslu meirihlutans. Getur minnihlutinn, og jafnvel einstakir eigendur, þá, að vissum skilyrðum uppfylltum, ráðist í framkvæmdir á kostnað allra eigenda.
Kynningarfundur
Mikill áhugi á nýjum mannvirkjalögum Mannvirkjastofnun tók til starfa um áramót.
Gerum upp baðherbergið frá A–Ö
Allt frá niðurrifi til fullnaðarfrágangs
Bjóðum upp á vönduð hreinlætistæki, sturtugler, Hjá færðu alla spegla og innréttingar. Fjölmenni var á kynningarfundi SI um mannvirkjalögin og nýstofnaða MannYfirförum ofna og virkjastofnun sem haldinn var í liðnum mánuði. Framsögumenn voru, að þvíþarft fyrir sem þú miðstöðvalagnir. er fram kemur á vef SI, Steinunn Fjóla
Flísaverk.is þjónustu baðherbergið ofl
Frá fundinum um nýju mannvirkjalögin.
Sigurðardóttir lögfræðingur og Hafsteinn Pálsson verkfræðingur, starfsmenn umhverfisráðuneytisins. Auk þess að fara yfir lögin og helstu breytingar, hæfiskröfur, starfsleyfi, aðlögunarákvæði eða bráðabirgðaákvæði og tímaramma var einnig gerð grein fyrir starfsemi Mannvirkjastofnunar sem tók til starfa um áramót um leið og lögin tóku gildi.
100 b afgr aðherb eidd er 201 gi 0
Flísaverk sérhæfir sig í endurgerð baðherbergja
Gerum upp baðherbergið frá A–Ö Fundarmenn voru að vonum áhugasamir, segir á síðunni, um þessi nýju lög og vörpuðu fram fjölmörgum áhugaverðum spurningum. Hlutverk og skyldur byggingarstjóra: • Mun ítarlegri ákvæði en áður um hlutverk og skyldur. • Faglegur fulltrúi eiganda. • Framkvæmir innra eftirlit eiganda eftir útgáfu byggingarleyfis. • Byggingarstjóri má ekki vera jafnframt hönnuður eða iðnmeistari viðkomandi mannvirkis (nema mannvirkið sé til eigin nota). • Starfsleyfi – þrír flokkar byggingarstjóra, eftir gerð mannvirkis. • Gæðastjórnunarkerfi fyrir 1. jan. 2015.
Við sjáum um allt fyrir þig
Fagleg ráðgjöf við val á hreinlætistækjum Flísalagnir t Parketlagnir t Niðurrif 'ÚSHVO t PípulagniS t Rafmagn Múrverk t Smíðavinna
Breytingar á ákvæðum um hönnuði: • Í aðalatriðum byggt á gildandi fyrirkomulagi. • Hönnunarstjóri – þarf ekki að vera hönnuður aðaluppdrátta. • Gæðastjórnunarkerfi frá 1. jan. 2015. • Hönnunarstjóri framkvæmir innra eftirlit eiganda á hönnunarstigi. Ákvæði um iðnmeistara er að mestu óbreytt: • Gæðastjórnunarkerfi frá 1. jan. 2015. • Tekið fram að málarameistarar og veggfóðrarameistarar þurfa ekki að skrifa upp á íbúðarhús, frístundahús o.þ.h. til eigin nota eiganda.
Flísaverk t Sími 898-4990
100% ENDURGREIÐSLA Úrval flísa, parkets og fylgiefna
10
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Hágæði Múr- og steypuviðgerðir
Matthías Eyjólfsson, framkvæmdastjóri Hágæði ehf. Ljósmynd Hari
Viðhald fasteigna og veggjakrotsvarnir Bandarískur sérfræðingur kynnir verkfræðingum og Nýsköpunarmiðstöð Íslands efni vegna steypuskemmda í marslok.
H
Klór- og steypuskemmdir hafa m.a. komið fram í bílastæðahúsum.
ágæði sérhæfir sig í múr- og steypuviðgerðum ásamt ýmsum forvarnarefnum gegn tæringu. Fyrirtækið hefur náð góðum árangri í alhliða viðhaldi fasteigna. „Við greiningu viðgerða skiptir miklu máli að velja rétt efni. Allt er gert til að reyna að auka endingu viðgerða,“ segir Matthías. Hágæði á nú í marslok von á bandarískum tæknimanni sem kynna mun sérfræðingum hér á landi viðbrögð varðandi klór- og kolsýruskemmdir í steypu. „Þetta er kynning á tæringarvarnarefnum, bæði fyrirbyggjandi sem íblöndunarefni í steypu til að koma í veg fyrir að járn í steypu tærist og eins efni til notkunar til að úða yfir steypu hafi íblöndunarefni ekki verið notuð. Einnig verður farið lauslega yfir efnaval er varðar viðgerðir á ryðguðum járnum í steypu sem hafa sprengt af sér steypuhuluna,“ segir Matthías. Klór- og kolsýruskemmdir hafa m.a. komið fram í bílastæðahúsum, en um slíkt var m.a. fjallað á Steinsteypudeginum nýlega að sögn Matthíasar. Bandaríski sérfræðingurinn mun hitta starfsmenn verkfræðistofa og kynna þeim ýmsar lausnir auk heimsóknar í Nýsköpunarmiðstöð Íslands þar sem kynntur verður árangur af notkun efnanna.
Barátta gegn veggjakroti
Hágæði er með efni sem nota má til varnar gegn veggjakroti. Efnið myndar, að sögn Matthíasar, glæra filmu. Efnið má bera á ýmiss konar undirlag, m.a. steypu og múr, flesta málaða fleti og timbur.
Auðvelt er að ná veggjakrotinu af filmunni með lítilli háþrýstidælu og ekki þarf að bera efnið aftur á, eftir hreinsun. Efnið leyfir steypu að anda og hefur vatnsfráhrindandi eiginleika.
Ryðleysir og ryðumbreytir
Hágæði er með ryðleysi sem er sýrulaus, þ.e. hvorki sýra né basi. Efnið er nánast hættulaust og ertir ekki hörund við venjubundna notkun. Efnið er ekki eldfimt og leysir einungis upp ryð. Ryðleysinn er einnig hægt að nota sem tæringarvörn til skemmri tíma með því að bera efnið á málma. Frá sama fyrirtæki og framleiðir tæringarvarnarefni fyrir steypu er einnig í boði ryðumbreytiefni sem breytir ryði í hlutlaust varnarlag. „Hægt er að grunna yfir það og mála,“ segir Matthías. „Efnið inniheldur bæði tæringarvörn og latex og þéttir vel gegn vatni sem á þá ekki greiða leið til að hefja ryðmyndun að nýju.“ Hágæði selur nú víða ryðvarnarbón á farartæki. Bónið ver farartæki gegn tæringu og upplitun. Efnið er mjög auðvelt og fljótlegt í notkun.
Hitatæki á timbur
„Speedheater“ er hitatæki sem er notað á rakt timbur. „Hitatækið hitar upp viðinn, losar málningu og rakinn gufar upp úr viðnum. Viðurinn verður í senn móttækilegri fyrir fúavörn og olíu,“ segir Matthías og tekur fram að tækið og sköfurnar sem fylgja nýtist bæði á nýtt og gamalt timbur. Efnið brennir ekki viðinn heldur tekur út þann raka sem þarf.
Reynimelur 53. Hágæði vann þar að múr- og steypuviðgerðum. Svalir voru m.a. endurnýjaðar sem og steyptar þakrennur. Þá var skipt um glugga og þak. Að lokum var húsið steinað. Á myndunum sést húsið fyrir og eftir viðgerð.
12
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
viðhald Góður undirbúningur er lykilatriði
Undirbúningur og framkvæmdir Húseigendum ber að forðast eins og heitan eldinn að eiga viðskipti við aðila sem ekki hafa fullnægjandi fagréttindi og réttindi til að starfrækja fyrirtæki.
G
óður undirbúningur í hvívetna er mjög mikilvægur fyrir viðhald húseigna og einnig það að velja góðan og ábyrgan verktaka. Of mörg dæmi eru um viðhaldsframkvæmdir sem farið hafa illa af stað og endað illa og er í flestum tilfellum um að kenna slælegum undirbúningi og einnig röngu vali á verktökum. Það er skammgóður vermir að spara á undirbúningsstiginu. Þar er grunnurinn lagður og ef hann er veikur er ekki við góðu að búast.
A1 Málun ehf. er fyrirtæki sem sérhæfir sig í öllu sem við kemur málaraiðninni, s.s. nýmálun, lökkun, sandspörtlun, málun friðaðra húsa, viðar- og marmaramálun, endurmálun inni jafnt sem úti.
660 - 1787 Tilboð eða tímavinna. Við gerum þér tilboð að kostnaðarlausu!
A1 Málun a1malun@a1malun.is
Hvernig á að standa að undirbúningi?
Ekki er til nein einhlít regla um það. Verk eru mismunandi og aðstæður sömuleiðis. Í fjöleignarhúsum þarf að liggja fyrir óyggjandi og lögleg ákvörðun. Þegar hún liggur fyrir er rétt að fá hlutlausan sérfræðing til að meta ástand hússins og viðgerðarþörf. Í því ástandsmati felst yfirleitt gróf lýsing á ástandi ásamt sundurliðun verkliða með áætluðum magntölum. Húseigendur eru hvattir til að snúa sér til tæknimanna og fyrirtækja sem framkvæma slíkt mat en framkvæma þau ekki sjálfir eða fá fúskara til þess. Sé um minni verk að ræða er hægt að óska eftir tilboðum frá verktaka,
Virðisaukaskattur fæst aðeins endurgreiddur af vinnu við nýsmíði, endurbætur og viðgerðir á húsnæði ef reikningar frá verktaka eru fullgildir. Ljósmynd/Hari
byggð á magntölum og verklýsingu samkvæmt ástandsmati. Við stærri verk eru úttektaraðilarnir jafnan fengnir til að fullgera útboðs- og verklýsingu og standa að útboði. Mikilvægt er fyrir eigendur að gæta þess að viðurkenndir meistarar standi fyrir viðhaldsverkum þar sem slík verk eru oft mjög vandasöm. Þá er ekki síður mikilvægt að leitað sé til hæfra ráðgjafa er hafa næga þekkingu til úttekta.
Svartir sauðir
Í þessum geira eða bransa eru því miður margir svartir sauðir sem oft hafa enga eða takmarkaða fagþekkingu á viðgerðum. Þessir aðilar bjóða gjarna töfralausnir, bæði í efnum og aðferðum. Húseigendur þurfa að varast þessa aðila. Yfirleitt stenst fátt, enginn verksamningur er gerður og jafnvel er um að ræða vinnu án reiknings, sem er ekki eingöngu ólöglegt heldur stórvarasamt. Án fullgilds reiknings hefur húseigandi ekkert í höndunum sem sannar hvað gert var eða að viðkomandi verktaki hafi yfirleitt komið nálægt verkinu og húsinu.
Reikningslaus viðskipti eru lögbrot og stórvarasöm
Því miður eru töluverð brögð að reikningslausum viðskiptum og virðast sumir húseigendur telja sig spara á því. Rétt er að ítreka að yfirleitt ofmetur verkkaupi hag sinn í þeim viðskiptum. Verkkaupi stendur eftir án nokkurs eða veikburða réttar gagnvart verktaka og ábyrgð á verki er engin. Einnig er mikilvægt að benda á að virðisaukaskattur fæst aðeins endurgreiddur af vinnu við nýsmíði, endurbætur og viðgerðir á húsnæði, ef reikningar frá verktaka eru fullgildir.
Forðist fúskara, vandið val verktaka
Húseigendum ber að forðast eins og heitan eldinn að eiga viðskipti við aðila sem ekki hafa fullnægjandi fagréttindi og réttindi til að starfrækja fyrirtæki. Að velja verktaka er ekki auðvelt verk. Alls ekki er víst að sá sem býður lægst sé með hægstæðasta tilboðið. Notar hann rétt efni? Er hann vandaður og traustur? Má treysta því að hann hafi fjárhagslegt bolmagn til að ljúka verkinu? Er hann með langan skuldahala á eftir sér? Afla þarf upplýsinga um þessi atriði þegar verktaki er valinn. Skoða ber alla þætti sem þýðingu geta haft en ekki bara einblína á tilboðsfjárhæðina. Það er hægurinn á fyrir ábyrgðarlausa fúskara að bjóða lágt og lofa miklu. Um það vitna sorglega mörg dæmi.
Aðkoma byggingarfulltrúa
Vegna steypuviðgerða, sem hafa í för með sér niðurbrot og endurgerð hluta burðarvirkja, klæðninga og gluggaskipta verður að afla byggingarleyfis. Ef fyrirhugaðar eru viðgerðir á sprungum og múr nægir að tilkynna það til byggingarfulltrúa með skriflegri greinargerð um eðli verksins, hver hafi með því eftirlit og sjái um framkvæmd þess. Þess er krafist að iðnmeistarar standi fyrir framkvæmdum slíkra viðhaldsverka. Þeir skulu hafa sérþekkingu á viðhaldsvinnu og árita yfirlýsingu hjá byggingarfulltrúa um ábyrgð sína.
Heilr æði til húsfél aga
1. Fá hlutlausan sérfræðing til að meta ástand eignarinnar og viðgerðarþörf.
2.
Við minni verk er hægt að óska eftir tilboðum frá verktökum byggð á magntölum og verklýsingu. Við stærri verk fer yfirleitt fram útboð.
3.
Meta þarf tilboðin í samhengi við útboðsgögnin, heildarverð, einingaverð, uppsetningu tilboðsins og verktíma.
4.
Þegar ákveðið hefur verið hvaða tilboði skal taka, er gengið til samninga við viðkomandi verktaka. Seint verður nægjanlega brýnt fyrir fólki mikilvægi þess að gera skriflegan samning við verktaka hvort sem um lítil eða stór verk er að ræða.
5.
Eftirlit með framkvæmd þarf að vera vel skilgreint og í föstum farvegi og oft er ráðinn til þess óháður aðili.
6.
Lokauppgjör fer fram eftir að verki telst lokið. Mikilvægt er að taka út framkvæmdina og frágang á verkinu áður en lokagreiðsla fer fram.
Án fullgilds reiknings hefur húseigandi ekkert í höndunum.
Helgin 11.-13. mars 2011
Viðhald Fagmenn.is
Framsækið fyrir tæki iðnaðarmanna Alhliða þjónusta veitt í viðhaldi húsa.
A
ðalfagmenn ehf. (fagmenn.is) er framsækið fyrirtæki iðnaðarmanna sem leggur áherslu á að veita viðskiptavinum sínum alhliða þjónustu við viðhald húsa. Fyrirtækið hefur verið starfrækt um nokkurra ára skeið en innan fyrirtækisins starfa iðnmeistarar og sveinar með áratuga reynslu í viðhaldi húsa. Fyrirtækið er með iðnaðarmenn í öllum helstu iðngreinum. Hvort sem það eru rafvirkjar, múrarar, málarar, smiðir, píparar eða blikkarar sem vantar, leysa Aðalfagmenn málið fyrir viðskiptavini. Hvort sem verkið er innanhúss eða utan, eða hvort eignin er lítill eða stór, geta Fagmenn séð um málið. Fagmenn sjá um smíðavinnu, múrvinnu, málun og jafnvel hönnun, ef því er að skipta. Þarna er öll þjónusta við viðhald húsa á einum stað. Að sögn Jóhanns Einarssonar, framkvæmdastjóra Aðalfagmanna, sparar það töluvert fé og tíma viðskiptavina að hafa alla iðnaðarmenn á sama stað. „Viðskiptavinurinn þarf ekki að leita að iðnaðarmönnum hér og þar og passa að verkið gangi snurðulaust fyrir sig heldur sjá Aðalfagmenn um verkið í heild,“ segir Jóhann. „Hjá fyrirtækinu vinna allir sem ein heild og verkið tekur styttri tíma fyrir vikið. Við spörum sporin fyrir viðskiptavini með þessum hætti,“ bætir hann við. Það er gríðarlegur kostnaður og tími sem fer í það að samhæfa störf ólíkra iðnaðarmanna. Með því að skipta við Aðalfagmenn er það vandamál úr sögunni. Fagmenn gera viðskiptavinum tilboð þeim að kostnaðarlausu, það er öll venjuleg tilboð. Þeir gera líka ástandsskoðun á eignum, meta hversu mikil þörf er á viðgerðum og skila skýrslu eftir óskum viðskiptavina. Það getur verið allt frá munnlegri skýrslu til ítarlegrar úttektar. Hjá Fagmönnum er séð um allt varðandi viðhald húsa, bæði hið minsta og hið stærsta. Þeir skipta hvort heldur er um vask eða gera við heilu blokkirnar.
viðhald húsa 13
Steinteppi Teppi
14
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011 ÍAV Fasteignaþjónusta
Við hreinsum... Umsjón, rekstur og
viðhald húsnæðis
Fasteignirnar eru ástandsskoðaðar og skráðar í miðlægan gagnagrunn. Aðkallandi viðhaldi er sinnt og stýrt í gegnum skjalfest rafrænt verkbeiðnakerfi.
Í Steinteppi
Stigahús
Mottur
Teppi
Húsgögn
Skúfur Teppahreinsun ehf Kleppsvegi 150 104 Reykjavík Símar 568-8813 663-0553 www.skufur.is
AV fasteignþjónusta ehf. tók til starfa eykst líka ánægja notenda og leiguí janúar 2011 en framkvæmdastjóri taka. Ástand byggingar verður betra og félagsins er Kristján Arinbjarnar ánægðari notendur eru besta auglýsingM.sc. byggingarverkfræðingur. „Fyririn fyrir leigusalann og fyrir eignirnar,“ tækið sérhæfir sig í viðhaldi fasteigna,“ segir Kristján. segir Kristján. „Við byggjum á traustum Vottað gæðakerfi og skýrir verkferlar grunni og höfum áratuga reynslu í húsbyggingum. Við veitum ráðgjöf, höfum Fasteinaþjónusta ÍAV vinnur eftir vel umsjón með og önnumst viðhald, rekstur skilgreindum verkferlum. „Við beitum og endurbætur á öllu húsnæði,“ bætir hann öflugri verkefnastjórnun,“ upplýsir Kristvið. ján: “Öll fyrirmæli um aðgerðir eru skýr, „ÍAV fasteignaþjónusta undirbýr aðgerðþau eru skrifleg og þeim er markvisst ir og gefur ráð um rekstur og umsjón fast- Kristján Arinbjarnar, fylgt eftir. Öll samskipti eru skráð og eigna. Við hjá ÍAV fasteignaþjónustu önn- framkvæmdastjóri ÍAV fasrekjanleg.“ umst allt er varðar framkvæmdir vegna teignaþjónustu efh. ÍAV er með vottað gæðakerfi samkvæmt ISO 9001, m.a. fyrir verkefnaviðhalds eða endurbyggingar fyrir fasteignaeigendur og húsfélög,“ segir Kristján enn fremur. stjórnun og framkvæmdir. Félagið byggir á 50 ára reynslu af framkvæmdum og viðhaldsstjórnun. „Hjá Sparnaður fyrir húseigendur okkur starfar úrval tækni- og iðnaðarmanna auk þess „Fasteignirnar eru ástandsskoðaðar og skráðar í öflug- sem fyrirtækið á í samstarfi við fjölda sérhæfðra aðila,“ an miðlægan gagnagrunn. Aðkallandi viðhaldi er sinnt segir framkvæmdastjórinn. og stýrt í gegnum skjalfest rafrænt verkbeiðnakerfi. Húseigandi getur haft aðgang að gagnagrunninum en Verkaskipting skilar sér í betri rekstri þar má geyma allt er varðar eignina svo sem stærðir, „Stjórnendum fyrirtækja sem nýta sér fasteignaþjónástand, upplýsingar um notendur og þjónustuaðila, ustu ÍAV gefst meiri tími til að sinna kjarnastarfsemi teikningar, verklýsingar og ljósmyndir. Auk þess eru fyrirtækjanna sjálfra og efla sinn hag. Stjórnendur hafa þar geymdar áætlanir um viðhald og reksturinn. Þannig rýmri tíma til þess sem þeir gera best með því að fela eru réttar upplýsingar fyrir hendi við ákvarðanatöku. sérhæfðum aðilum að annast um aðra hluti. Fullyrt er Með réttum upplýsingum og með áratuga reynslu og að verkaskipting skilar sér í betri rekstri fyrirtækja. sérfræðiþekkingu starfsmanna ÍAV fasteignaþjónustu Metnaður ÍAV fasteignaþjónustu stendur til þessa er unnt að spara umtalsverðar fjárhæðir í viðhaldi og að veita fasteignaeigendum framúrskarandi þjónustu rekstri á húsnæði. þannig að þeir geti áhyggjulaust sinnt sínu á meðan Með skipulegu viðhaldi, bættri þjónustu og mark- við önnumst allt er varðar fasteignina,“ segir Kristján vissri kerfisbundinni ástandsskoðun og umsjón eigna Arinbjarnar.
viðhald húsa 15
Helgin 11.-13. mars 2011
verksýn Hr aður vöxtur fr á árinu 2006
Reynir Kristjánsson, framkvæmdastjóri Verksýnar, með starfsmönnum fyrirtækisins sem flestir eru menntaðir byggingafræðingar eða byggingartæknifræðingar. Ljósmynd Hari
Sérhæfir sig í ráðgjöf vegna viðhalds og endurnýjunar á fasteignum Verksýn efh. býður forsvarsmönnum húsfélaga til námskeiðs í undirbúningi viðhaldsframkvæmda.
Þ
að er alvarlegt mál að sinna ekki reglulegu viðhaldi á fasteignum og full ástæða til að vekja fólk til umhugsunar um þessi þjóðþrifamál sem varða lífsgæði fjölda fólks,“ segir Reynir Kristjánsson, byggingafræðingur og framkvæmdastjóri Verksýnar efh. Fyrirtækið sérhæfir sig í ráðgjöf vegna viðhalds og endurnýjunar á fasteignum. Verksýn er fyrirtæki sem var stofnað árið 2006 og hefur vaxið hratt og örugglega síðan. Hjá Verksýn starfa ráðgjafar sem hafa víðtæka reynslu í ráðgjöf varðandi viðhald fasteigna. Þá reynslu hafa þeir öðlast á liðnum áratugum, ýmist sem starfandi iðnaðarmenn og/eða sem tæknilegir ráðgjafar. „Við erum flestir menntaðir byggingafræðingar eða byggingartæknifræðingar,“ segir Reynir. „Við leggjum áherslu á vönduð og fagleg vinnubrögð og tökum að okkur öll verk, bæði lítil og stór. Á Íslandi er framkvæmdatími sumarsins stuttur. Því er mjög mikilvægt að skipulagning verka sé góð og að reynt sé að nýta vetrarmánuðina eins og kostur er. Á vorin fer skriða af óskum um viðhaldsframkvæmdir af stað. Þá er mikil vinna við fundahöld, tímafrekar ákvarðanatökur, gerð útboðsgagna og öflun tilboða. Þá fyrst er hægt að semja við verktaka. Þetta styttir framkvæmdatíma sumarsins enn frekar. Áhrifaríkast er að skipuleggja viðhaldsframkvæmdir með góðum fyrirvara. Með vönduðum undirbúningi og vali á hæfum verktökum má bæði lækka kostnað og auka gæði framkvæmdanna. Marga þætti viðhalds má vinna utan álagstíma. Með því að þekkja hvað megi gera á þeim tíma án þess að rýra gæðin má nýta sér hagstæð tilboð. Samkvæmt rannsóknum á ástandi mannvirkja og viðhaldsþörf má reikna með því að árlega þurfi að verja 1-2% af byggingarkostnaði húseignar í viðhald,“ segir hann enn fremur.
Kynning
Viðhaldsvörður
Verksýn hefur þróað gæðakerfi sem tryggir árangur, bæði öryggi og fagleg vinnubrögð sé því fylgt, svokallaðan Viðhaldsvörð. Reynir segir að fjárhagsleg hagkvæmni náist með þeim sveigjanleika sem er innbyggður í krefið, þ.e. að gera rétta hluti á réttum tíma, hvorki of mikið né of lítið. Við skrán-
ingu eignar í Viðhaldsvörð Verksýnar er eignin magntekin. Það felur í sér að allir hlutar hússins eru mældir upp af teikningum, þ.e. gluggar, þak, útveggir o.s.frv. og skráðir inn í tölvukerfi Viðhaldsvarðar. Þá fer fram ástandskönnun. Allir eigendur fá spurningalista til þess að hægt sé að safna saman upplýsingum, t.d. um leka, hvort ofnar hitni, hvort trekkur sé í íbúðinni og hiti sé þægilegur. Ástand eignarinnar er metið. Húsið er skoðað og athugað hver núverandi viðhaldsþörf er og einnig hver viðhaldsþörf næsta árs. Á grundvelli upplýsinganna er gerð viðhaldsáætlun fyrir næsta framkvæmdaár. Þá er gerð fjárhagsáætlun,. Hún byggist á viðhaldsáætlun. Í framhaldi af gerð fjárhagsáætlunar er hægt að taka raunhæfa ákvörðun um greiðslur íbúa í framkvæmdasjóð. Einnig getur þurft að laga viðhaldsáætlunina að fjárhagsstöðu húsfélagsins. Einn hluti Viðhaldsvarðar heldur utan um orkunotkun. Sparnaður sem næst við reglulegt orkueftirlit getur hæglega greitt kostnað við Viðhaldsvörð. Loks er tekin saman íbúðaskrá. Þar er m.a. geymdur eignaskiptasamningur, hafi húsfélag látið gera slíkan samning, sem veitir upplýsingar um hlutfallsskiptingu eignar.
Verkefnastjórnun og framkvæmdaeftirlit
Reynir getur þess enn fremur að verkefnastjórnun sé nauðsynleg hverjum húsbyggjanda sem hyggur á stærri framkvæmdir. Verkefnastjórinn heldur utan um alla þræði á meðan á hönnun mannvirkisins stendur og samhæfir störf hina ýmsu hönnuða. Verkefnastjórinn aðstoðar húsbyggjandann við þarfagreiningu og skilgreiningu þeirra markmiða sem stefnt er að við hönnun byggingarinnar. Framkvæmdaeftirlit nær til kostnaðar- og gæðaeftirlits þar sem lögð er áhersla á skipulögð og fáguð vinnubrögð. Helstu verkefni Verksýnar ehf. við framkvæmdaeftirlit eru: Yfirferð teikninga. Farið er yfir að ábyrgir meistarar séu skráðir á viðeigandi verkliði. Farið er yfir allar tryggingar verktaka og verksamningar séu undirritaðir. Farið er yfir verkið með verktaka og ábyrgum meisturum í byrjun þess. Farið er yfir tæknilegar upplýsingar
yfir þau efni sem verktaki hyggst nota við verkið og samþykkja eða synja þeim. Yfirfarin er verkáætlun verktaka, hún samræmd og samþykkt. Farið er yfir fyrirliggjandi verkþætti með verktaka og úrlausn óvissuatriða. Eftirlit með að framgangur framkvæmda sé samkvæmt áætlun. Farið er yfir og samþykktar dagsskýrslur. Eftirlit með vinnubrögðum og umgengni á vinnustað allt að fimm sinnum í viku. Umsjón með að verklýsingum og útboðsgögnum sé fylgt. Stjórn vikulegra verkfunda með verktaka og fulltrúa verkkaupa. Ritun fundargerða á verkfundum og frágangur og fjölföldun þeirra eftir fundi sem sendar eru í tölvupósti ef óskað er. Yfirferð reikninga frá verktaka og samanburður við samþykktar magntölur. Umsjón með hlutaúttektum og lokaúttekt, og ritun úttektaryfirlýsinga.
Teikningar
Ein af megin stoðum í starfsemi Verksýnar er gerð aðaluppdrátta. „Á síðustu árum höfum við annast hönnun ýmissa bygginga, þ.á.m. fjölbýlishúsa fyrir verktaka. Þá er endurteikning bygginga algeng verkefni Verksýnar ehf. samhliða viðhaldsverkefnum. Í góðu samstarfi við lóðarhafa leita hönnuðir Verksýnar að þægilegum, og umfram allt, hagkvæmum leiðum, við hönnun húsa til hagsbóta fyrir húsbyggjendur. Að auki starfar Verksýn með reyndum hönnuðum á burðarþols- og lagnasviði,“ segir Reynir.
Námskeið fyrir húsfélög í undirbúningi viðhaldsframkvæmda
Verksýn efh. býður forsvarsmönnum húsfélaga til námskeiðs í undirbúningi viðhaldsframkvæmda. Á námskeiðinu er farið yfir það ferli sem setja þarf í gang þegar ráðist er í viðhaldsframkvæmdir á fjölbýlishúsum. Námskeiðið verður haldið á þriðjudagskvöldum í húsakynnum Verksýnar ehf. að Síðumúla 1 í Reykjavík og er opið öllum stjórnarmönnum húsfélaga, þeim að kostnaðarlausu. Þeir sem hafa hug á að skrá sig á námskeiðið geta gert það með því að senda tölvupóst á verksyn@ verksyn.is eða með því að hringja í síma 5176300.
Verkefnastjórnun er nauðsynleg hverjum húsbyggjanda.
16
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Fjármál Húsfélagið getur verið lántak andi
Þegar sameiginleg framkvæmd er fjármögnuð með lántöku húsfélagsins til margra ára geta ýmsar flækjur orðið milli núverandi og fyrrverandi eiganda og húsfélagsins.
VARMADÆLUR Orkusparnaður fyrir köld svæði. 4 kW fyrir 1 kW af rafmagni.
Ver ð frá 189.000 kr www.ishusid.is S: 566 6000
Smiðjuvegi 70 200 Kópavogi
VSB Verkfræðistofa er fjölhæf verkfræðistofa sem sinnir verkfræðilegri ráðgjöf. Stofan hefur starfað í Hafnarfirði síðan árið 1987. VSB veitir viðskiptavinum verkfræðilega ráðgjöf með lausnum sem einkennast af hagkvæmni, fagmennsku og áreiðanleika. Eftirfarandi fagsvið eru starfrækt og lýsa fjölbreyttri þjónustu VSB.
- Burðarvirki - Lagna- og loftræsikerfi - Rafkerfi - Byggðatækni - Framkvæmdaráðgjöf - Verkefnastjórn - Fasteignaþjónusta - Mælingar Dæmi um verkefni má finna á heimasíðu VSB.
VSB er aðili að Félagi ráðgjafarverkfræðinga (FRV).
Bæjarhrauni 20 Sími: 585 8600 Netfang: vsb@vsb.is
220 Hafnarfjörður Fax: 585 8610 Heimasíða: www.vsb.is
Framkvæmdastjóri: Stefán Veturliðason
Teikning/Brian Pilkington
4 fyrir 1
Húsfélög eiga lögveð í íbúð þess sem ekki greiðir hlutdeild sína í sameiginlegum kostnaði.
Fjármögnun framkvæmda
Best er og affarasælast að hver eigandi fjármagni sína hlutdeild í sameiginlegum framkvæmdum af sjálfsdáðum og eftir atvikum með fulltingi síns viðskiptabanka.
H
yggist húsfélagið taka lán til að fjármagna framkvæmdir verður jafnframt að geta tillögu þar að lútandi í fundarboði. Slík lántaka húsfélagsins getur verið með ýmsum útfærslum og blæbrigðum þannig að forsvarsmenn húsfélagsins ættu að kanna það hjá lánastofnunum hvaða möguleikar og útfærslur eru í boði. Húsfélagið sem slíkt getur verið lántakandi en þá er brýnt að vel sé að öllu staðið viðvíkjandi ákvarðanatökuna. Rétt er að geta þess að slík fjármögnun er talin afbrigðileg í þeim skilningi að enginn íbúðareigandi verður knúinn til að taka lán ef hann vill heldur greiða hlutdeild sína beint í peningum. Þegar sameiginleg framkvæmd er fjármögnuð með lántöku húsfélagsins til margra ára geta ýmsar flækjur orðið milli núverandi og fyrrverandi eiganda og húsfélagsins. Húsfélagið myndi alltaf, og þar með taldir íbúðareigendur á hverjum tíma, verða ábyrgt gagnvart lánastofnuninni. Hins vegar er það meginregla að endanleg ábyrgð hvílir á þeim sem voru eigendur þegar framkvæmdin var ákveðin og gerð. Kaupsamningar og önnur gögn um kaup og sölu, þ.á.m. gögn frá húsfélaginu, geta leitt til annarrar niðurstöðu. Þegar kaupandi kaupir íbúð í húsi sem er nýmálað, þá tek-
ur hann það yfirleitt með í reikninginn og er væntanlega reiðubúinn að greiða hærra verð fyrir íbúð í nýmáluðu húsi en ef húsið væri allt í niðurníðslu að því leyti. Almennt má kaupandi búast við því að búið sé að greiða fyrir þær framkvæmdir sem lokið er nema seljandi upplýsi hann um annað og þeir semji um annað sín á milli.
Lögveð
Húsfélög eiga lögveð í íbúð þess sem ekki greiðir hlutdeild sína í sameiginlegum kostnaði. Lögveðið stendur í eitt ár. Upphafstími þess miðist við gjalddaga greiðslna og uppgjör á verkinu í þröngum skilningi. Lögveðið er dýrmætur réttur sem gæta verður að og passa upp á að glatist ekki. Það er sérstakur réttur sem heyrir til undantekninga og skýtur öðrum veðhöfum ref fyrir rass. Það sést ekki á veðbókarvottorði og getur rýrt og raskað hagsmunum bæði veðhafa og skuldheimtumanna. Þess vegna eru því settar þröngar skorður.
Best að hver eigandi fjármagni sína hlutdeild Best er og affarasælast að hver eigandi fjármagni sína hlutdeild í sameiginlegum framkvæmdum af sjálfsdáðum og eftir atvikum með fulltingi síns viðskiptabanka. Með því verða línur einfaldar og réttar-
staða eigenda og húsfélagsins skýr og án eftirmála. Hins vegar er það sjálfsagt og eðlilegt að húsfélag sem slíkt fái fyrirgreiðslu banka til að fjármagna framkvæmdina á sjálfum framkvæmdatímanum með yfirdráttarheimild eða á annan hátt. Þegar framkvæmdinni er lokið og öll kurl til grafar komin er affarasælast að hver eigandi geri upp við húsfélagið sem svo gerir upp við verktakann og bankann ef því er að skipta. Með því lyki hlutverki VSB verkfræðistofa býður fjölbreytt húsfélagsins í fjármögnuninni og viðskiptavini af öllum tegundum og rekstur þess verðaþjónusta með á sviði Yfirog 20 fjármál ára samfelld því einfaldari og öruggari en ella.
ÁbyrgðinÞjónustunni út á við er skipt í eftirfarandi flo
Fram hjá því verður ekki litið að ábyrgð eigenda í fjöleignarhúsi- Verkfræðihö út á við, gagnvart þriðja aðila, -t.d. Framkvæm banka og verktaka, er einn fyrir Verkefnastj alla og allir fyrir einn. Þannig -getur kröfuhafi, að vissum skilyrðum - Fasteignaþj uppfylltum, gengið að hverjum og Sérlausnir einum eiganda ef vanskil verða- af hálfu húsfélags og eða einhvers eiganda. Það getur því skiljanlega staðið skilvísum eiganda, sem ekki má vamm sitt vita, fyrir svefni að vera til margra ára spyrtur saman í fjárhagslega skuldbindingu með meira og minna óskilvísum sameigendum og dragast nauðugur inn í deilur í kjölfar eigendaskipta. Hvort tveggja getur leitt til leiðinda og fjárútláta, í bráð a.m.k.
Helgin 11.-13. mars 2011
viðhald húsa 17
EFLA Verkfr æðistofa
Viðhald þarfnast skipulags Stór hópur reyndra sérfræðinga vinnur að skipulagningu viðhalds og endurnýjunar.
H
ve oft höfum við ekki heyrt sem svo í veðurspánni að búast megi við „suðaustan 23 metrum á sekúndu með mikilli rigningu en svo snýst vindur í suðvestan 20 metra á sekúndu og er gert ráð fyrir hvössum éljum og tveggja stiga frosti“. Umhverfisálag á byggingar á Íslandi er mjög mikið, til dæmis vegna hnattstöðunnar og veðurfarsins. Þess vegna er gott viðhald afar mikilvægur þáttur í rekstri allra bygginga, jafnt opinberra sem í einkaeign, jafnt einbýlishúsa sem fjölbýlis. Lykilatriði viðhaldsins eru meðal annars vönduð vinnubrögð við viðgerðir, góður undirbúningur, rétt viðgerðarefni og gott eftirlit með vinnunni og árangri hennar. Slík atriði eru þó ekki sjálfgefin. Þau þarfnast skipulagningar, alveg eins og þálfun góðs íþróttaliðs fyrir keppni. Íslendingar ástunda keppni við náttúruöflin.
Skipulagning ... og aftur skipulagning
Verkfræði er afar framkvæmdatengd fræðigrein og verkfræðistofan EFLA hefur á að skipa stórum hópi reyndra sérfræðinga sem vinna að skipulagningu viðhalds og endurnýjunar. Hún felst í fimm skrefum. Öll byggja þau á almennri skynsemi, sérþekkingu og svo samvinnu eigenda, verktaka og sérfræðinga. Fyrst er farið yfir hverjar séu væntingar eigenda og hvaða þörf er á viðhaldi. Þarf að skipta um þak og vill eigandi það – og vill hann aftur bárujárn? Næst er að skoða ástandið mjög vandlega. Hvað er að þakinu? Síðan setjast sérfræðingarnir yfir greininguna og vinna áætlanir um alla liði viðhaldsvinnunnar og um kostnaðinn. Það er svo borið undir eiganda uns hann er samþykkur. Fjórða skrefið felst í að fá samanburðarhæf tilboð, ákvarða verktaka og framkvæma
Félagsstofnun Stúdenta leggur metnað sinn í að halda vel við eignum sínum og að þeirra fumkvæði eru þeir að vinna þetta verkefni í samvinnu við EFLU verkfræðistofu.
viðgerðir og fyrirbyggjandi aðgerðir undir eftirliti. Loks er upplýsingum safnað saman um unnið verk og farið yfir niðurstöður framkvæmdanna með eiganda og verktaka. Er þakið orðið eins og vera átti, og það innan allra áætlana; er eitthvað sem betur mætti fara?
skrefa verklag var ekki viðhaft. Fasteign er mjög traust eign á Íslandi. Til viðmiðunar má áætla að árlegur viðhaldskostnaður á ytra byrði húsa geti að meðaltali verið 0,50,7 % af byggingarkostnaði. Viðhaldsþörfin er þó jafnan Stærstu viðgerðarverkefnin snúa breytileg á milli ára og misað múrhúð á útveggjum, sem er munandi eftir aldri og gerð víða sprungin og laus. húsa. Fullyrða má að með Viðhald og verðmæti betri skipulagningu og fyrirbyggjandi aðgeðum lækkar þessi kostnaður Þetta lítur allt sennilega út og ætti að vera svo ekki sé minnst á ánægju húseiganda yfir sjálfsagt ferli en á því er stundum misbrestverðmætari og betur útlítandi fasteign en ella. ur. Ein ástæða þess er að engar áætlanir eru gerðar og ófullnægjandi gögn unnin Dæmi um vönduð vinnubrögð fyrir verkið. Þeir sem að því koma hafa þá ekki sama skilning á því. Flest munum við EFLA vinnur um þessar mundir að allstóru eftir viðhaldsvinnu þar sem fyrrgreint fimm viðhaldsverkefni sem er prýðilegt dæmi um
Íslendingar ástunda keppni við náttúruöflin. skipulagðan undirbúning framkvæmda. Um er að ræða stúdentagarða í eigu Félagsstofnunar stúdenta. Nú er komið að afgerandi viðhaldi, líkt og þegar farþegaflugvélar eru teknar í stórskoðun. Í fjölbýlinu er fjöldi íbúða af ýmsum stærðum. Húsin eru steinsteypt og einangruð, með máluðu bárujárnsþaki og þakgluggum, en steinuðum útveggjum, byggð 1985-1989. Eftir um aldarfjórðungs notkun er eitt og annað tekið að bila. Stærstu viðgerðarverkefnin snúa að múrhúð á útveggjum, sem er víða sprungin og laus, og þaki, ásamt þakgluggum. Steining er jafnan mjög endingagóð og smekkleg lausn við frágang útveggja en í þessu tilviki hefur undirbúningur steiningar misheppnast. Með nánari skoðun og tengingu við önnur rannsóknarverkefni EFLU telst orsök illa farinnar steiningar vera sú að mótum var slegið of fljótt frá steinsteypuveggjunum og þeir látnir þorna hratt í sól og vindi. Þá myndast dufthúð á steypunni og múrhúðin loðir illa við veggina. Nú verður að brjóta lausa steiningu af veggjum, hreinsa undirlag og endursteina alla veggfleti. Þessi vitneskja um gallana er lykilatriði. Ryð í þaki, fúaskemmdir og lekir þakgluggar útheimta nýja klæðningu og endurgerð þakglugga en því verki verður áfangaskipt. Úttekin og 30 blaðsíðna skýrsla EFLU taka líka til margvíslegra annarra viðgerða en þær eru fremur litlar miðað við aldur húsanna. Heildarkostnaður viðgerða mælist í tugum og jafnvel hundruðum milljóna þegar á heildina er litið og gefur augaleið að eigandinn tryggir sér sem best viðhald fyrir það fé með því að taka frumkvæði að öllum fimm viðhaldsskrefunum. En svo sannarlega ætti það jafnt við um einnar milljón króna viðgerð á raðhúsi í nágrenni fjölbýlishúsanna.
18
viðhald húsa
Helgin 11.-13. mars 2011
Til að hlutir endist sem lengst skiptir umgengni miklu máli
Vatnstjón eru lang algengust
Vaskur og eldhúsinnrétting rifin burt eftir vatnstjón.
Verð bíls er bara brot af verði húsnæðis. Þó ekki væri nema út frá því sjónarhorni, ætti hver og einn að vera meðvitaður um mikilvægi góðs viðhalds á húsnæði sínu.
V
ið förum með bílinn okkar í skoðun einu sinni á ári til löggilts aðila og fáum ekki að nota hann í umferðinni, nema við sinnum þeim skyldum okkar. Litlar kvaðir eru á viðhaldi húsnæðis, en einna helst eru þær á sameign. Stundum vill þó verða að nágrönnunum misbjóði útlitið og geri athugasemdir. Verð bíls er bara brot af verði húsnæðis. Þó ekki væri nema út frá því sjónarhorni, ætti hver og einn að vera meðvitaður um mikilvægi góðs viðhalds á húsnæði sínu. Til að hlutir endist sem lengst skiptir góð umgengni miklu máli. Góð loftskipti er hluti af því. Húsnæði þar sem raki er mikill, yfir 60%, eykur líkur á myglu og sveppum sem skemma mikið út frá sér og eru hættulegir heilsu manna. Hætta á þessu er mest í þvottahúsum, baðherbergum og við útveggi. Jafnframt getur sveppa- og myglumyndum orðið t.d. þar sem gólfefni eru lögð á áður en steypa er orðin nægjanlega þurr, við kuldabrýr, þar sem vatn finnur sé leið inn í hús eða nærri vanbúnum votrýmum.
Hönnun
Hönnun húsa, palla, lagna, stétta og annarra þátta tengdu húsnæði þarf að vera gerð af faggiltum aðilum. Þannig er tryggt að húsnæðið standist kröfur sem gerðar eru um öryggi og gæði. Jafnframt er mun minni áhætta á framkvæmdatíma ef fagaðilar koma að málum. Ending verður einnig betri þegar til lengri tíma er litið. Efnisval hefur líka mikið að segja. „Viðhaldsfrítt“ efni getur verið dýrara í innkaupum en ódýrara þegar til lengri tíma er litið og kostnaður við viðhald er tekinn með. Minnka má líkur á innbrotum með því að vera ekki með fög sem auðvelt er að kippa úr og útidyr sem ekki er hægt að slá pinna úr lömum og taka þannig hurðina úr. Ráðlegt er að ræða forvarnarsjónarmið við hönnuð þegar nýframkvæmdir eða viðhaldsframkvæmdir eru skipulagðar.
Framkvæmdir
Við allar framkvæmdir þarf að huga að öryggi þeirra sem vinna vinnuna. Nauðsynlegt er að nota viðeigandi persónuhlífar til að tryggja öryggi og heilsu þeirra sem vinna við framkvæmdina og hafa öryggishlífar á verkfærum eins og t.d. sögum. Algengasta orsök frítímaslysa þar sem einstaklingar sinna viðhaldsvinnu, er fall. Algengt er að einstaklingar falli úr tröppum, af pöllum, úr stigum eða bara um hluti eða snúrur sem liggja á gólfum eða jörðu. Þar eru beinbrot algeng. Oft hafa þau alvarlegar afleiðingar fyrir viðkomandi. Allar forvarnir sem draga úr líkum á slysum eru því mikilvægar. Forvarnir eins og traustir stigar og tröppur í réttri stærð, vinna í línu ef unnið er uppi á þaki og snyrtilegt umhverfi minnka líkur á slysum. Ef vinna þarf í hæð sem krefst þess að notaðar séu tröppur, stigar eða pallar er nauðsynlegt að gæta vel að því að undirstöður undir búnaðinn séu sléttar og traustar. Þannig verður búnaðurinn stöðugur. Einnig er nauðsynlegt að velja búnað eins og við á hverju sinni. Má þar nefna að ekki er ráðlegt að vinna verk úr stiga sem útheimtir afl beggja handa. Í stiga og tröppum skyldu menn ávallt hafa að minnsta kosti þrjá útlimi á stiganum/tröppunni hverju sinni. Ef staðið er báðum fótum í stiga, þarf alla veganna önnur höndin að halda í stigann. Ef vinna á stærri verk, svo sem glerskipti, húsamálun,
viðhald á þakköntum eða þess háttar ætti að nota palla eða lyftur til verksins. Mikilvægi þess tíma sem fer í að undirbúa framkvæmdir er oft vanmetinn. Það að afla sér góðra upplýsinga, vera viss um að efnisval sé rétt, að aðferðir sem notaðar séu gefi besta raun og að undirlag sé nægjanlega vel unnið skilar sér margfalt til baka. Veðurálag á íslenskar byggingar er mikið. Því er algengt að þéttingar við glugga, hurðir, þök og útveggi gefi sig. Regnvatn kemst inn í hús og veldur skemmdum. Þessir lekar geta verið mönnum huldir langtímum saman. Algengt er að regnvatn sem kemst inn í hús með þessum hætti, renni niður veggi bak við einangrun og bleyti þar lagnir sem liggja í einangrun eða gólfraufum og hækki rakastig í byggingahlutum. Við þetta tærast lagnir, hrúður kemur á veggjamálningu og gólfefni skemmast auk þess sem umtalsverð hætta verður á grósku sveppagróðurs. Í málningarvinnu er því mikilvægt að vita af hverju hrúður og merki um rakamyndanir eru, en ekki bara mála yfir. Þessi merki eru alltaf óheilbrigðismerki og vandamálið stækkar bara ef ekki er reynt að komast að rótum vandans. Ryðmyndun í þaki getur verið ábending um að hald geti verið farið að minnka í festingum og jafnvel getur fúi í viði verið samhliða. Síðan í næsta óveðri geta festingar gefið sig og þakplötur fokið af.
Soðinn eldhúsvaskur.
Parkettið ónýtt eftir vatnstjón.
Lagnir
Flestir vilja vera lausir við tjón og það rask sem þeim fylgir. Algengustu tjón í húseigendatryggingum hjá VÍS eru vatnstjón eða 80%. Þar af eru lekar á hitakerfum og frárennsliskerfum sex af hverjum 10 lagnatjónum. Algengustu ástæður þessara tjóna er ytri og innri tæring og þar á eftir bilun í samskeytum. Fækka má þessum tjónum verulega með góðu viðhaldi á húsum og góðri undirbúningsvinnu áður en farið er í lagnavinnuna sjálfa. Velja þarf lagnaefni í samræmi við samsetningu og þrýsting vatns á viðkomandi veitusvæði. Innri tæring kemur m.a. vegna þess að ekki er hugað að þeim þáttum. Vatnið tærir lagnaefnið sjálft eða að hiti og þrýstingur er hærri en efnið þolir. Heimasíðan www. lagnaval.is hefur að geyma margar gagnlegar upplýsingar um þennan þátt sem mikilvægt er að kynna sér. Ekki er mælt með því að blanda saman mismunandi tegundum lagnaefnis þar sem það getur rýrt endingartíma lagnanna. Vönduð vinnubrögð og góð þekking á pípulögnum eru mikilvæg en nær 20% tjóna á pípulögnum verða vegna bilana í samtengingum. Meirihluti lagnatjóna verða á lögnum sem eru ekki sjáanlegar. Þess vegna er afar mikilvægt að vera vel vakandi yfir vísbendingum um raka í húsum svo sem hrúður á veggjum eða bólgnum klæðningum. Í neysluvatnslögnum má oft sjá vísbendingar um innri tæringu ef vart verður ryðlitar í vatni. Ef gripið er til rástafana í tíma má spara gríðarlega fjármuni, rask og fyrirhöfn við viðhald og endurnýjun.
Votrými
Frágang í votrýmum húsa er mikilvægt að vanda. Rýmin eiga að vera þannig að ef leki verður þá fari vatn óhindrað að niðurfalli gólfs án þess að smjúga niður á milli flísa, við þéttingar eða þröskulda. Vandaðar dúkalagnir við böð og sturtur teljast jafnan til góðs frágangs
Loft í sumarhúsi skemmt af vatni.
Mikið rask fylgir vatnstjóni eins og sést í þessu baðherbergi.
Algengustu tjón í húseigendatryggingum hjá VÍS eru vatnstjón eða 80%.
og oftast alls ekki síðri vatnsvörn en vönduð flísalögn. Samskeyti eru færri þar sem dúkar eru og ekki mikil hætta á leka meðfram brúnum efnis. Flísar eru þó vinsælli og skiptir góður undirbúningur þar miklu. Nota þarf vatnshelt efni undir flísar, nota flísar sem ætlaðar eru til notkunar í sturtu, nota rétta tegund af fúgu og lími svo nokkuð sé nefnt. Síðan er gott að auka líftíma fúga með því að setja þar til gert efni yfir þær. Ef bora þarf í veggi er nauðsynlegt að vita hvar lagnir liggja til að koma í veg fyrir að boruð séu göt á þær. Ef setja á hillu við bað eða sturtu þarf að gera skrúfugöt vatnsheld með því að setja kítti í gatið áður en skrúfan er skrúfuð inn. Þar sem kíttað er t.d. milli sturtubotns og veggjar er gott að
endurnýja kíttið á nokkurra ára fresti þar sem með tímanum getur farið að leka meðfram kíttinu og þann leka getur verið erfitt að sjá fyrst í stað. Mikilvægt er að þrífa dúka og flísalagða fleti reglulega og vel. Gæta þess að ekki setjist á þá kísill eða sveppagróður nái að dafna á þeim. Einnig er mikilvægt að kanna reglulega hvort los er komið í límingu, t.d með því að banka í flísar. Ef los er komið í fráganginn er nauðsynlegt að taka hann upp. Það er yfirleitt hægt að laga fráganginn ef það er gert í tíma, áður en losið er orðið víðtækt. Sigrún A. Þorsteinsdóttir forvarnarfulltrúi VÍS
Gæði þjónuSTA OG ábyrGð - þAð Er TEnGi
Ebro sturtusett Verð kr. 9.900,-
Adria sturtuhorn 80 x 80 cm og 90 x 90 cm
Verð kr. 39.900,-
Verde handlaugartæki Verð kr. 9.900,Smiðjuvegi 76
•
Kópavogi
•
Sphinx handlaug Tilboð kr. 9.900,Sími 414 1000
• Baldursnesi
6 •
Akureyri
•
Origo sturtutæki Verð kr. 16.900,Sími 414 1050
Opið virka daga frá 8 -18 laugardaga frá 10 -15 • www. tengi.is • tengi@tengi.is
Gegn krabbameini í körlum
TÆKI FRÁ UPPHAFI TIL ENDA Hvert sem markmiðið er þá hefur Philips hágæða snyrtitæki fyrir höfuð, andlit og líkama!
1000 krónur af öllum seldum Philips skeggsnyrtum og hárklippum í marsmánuði renna til Krabbameinsfélagsins
ht.is UMBOÐSMENN UM LAND ALLT
HAFNARGÖTU 90 REYKJANESBÆ S: 414 1740 • EYRARVEGI 21 SELFOSSI S: 480 3700 • GARÐARSBRAUT 18A HÚSAVÍK S: 464 1600 • GLERÁRGÖTU 36 AKUREYRI S: 460 3380 • SUÐURLANDSBRAUT 26 REYKJAVÍK S: 569 1500
fótbolti 31
Helgin 11.-13. mars 2011
Wayne Rooney
Ef einhver leikmaður hefur vakið athygli utan vallar í ensku knattspyrnunni í vetur þá er það Wayne Rooney. Það efast þó enginn um hæfileika hans innan vallar og glæsimark hans gegn Manchester City í febrúarmánuði hefur vonandi hjálpað honum að finna taktinn að nýju. Þessi enski landsliðsmaður, sem lék áður með Everton, er óaðfinnanlegur á góðum degi þar sem hann getur leikið andstæðinga sína grátt með hraða sínum og styrk. Hann er ekki síst duglegur við að sinna varnarskyldu sinni, sem er Englendingum sannarlega að skapi. Verði dagsform Rooneys gott um helgina þurfa varnarmenn Arsenal heldur betur að vera á varðbergi.
Samir Nasri
Franski landsliðsmaðurinn Samir Nasri hefur þroskast mikið sem leikmaður í vetur undir handleiðslu Arsené Wengers. Þessi lipri kantmaður er þekktur fyrir fyrsta flokks knattmeðferð og þykir einkar leikinn með knöttinn. Nasri fæddist árið 1987 í Marseille í Frakklandi. Hann fór í gegnum unglingastarf Marseille áður en hann festi sig í sessi sem leikmaður í aðalliðinu aðeins sautján ára. Á tíma sínum í Frakklandi, sem spannaði fjögur ár, lék Nasri alls 162 leiki og skoraði 11 mörk – áður en hann var keyptur til Arsenal árið 2008. Nái Nasri að leika vel á laugardaginn aukast líkur gestanna á sigri til muna.
Við kynnum með stolti Derma Eco, lífrænt vottaðar húðvörur á skynsömu verði!
Derma Eco lífrænt vottaðar húðvörur fyrir framtíðina Ljósmynd/Nordicphotos/Getty Images
á tvo tapleiki í röð á skömmum tíma gegn Chelsea og Liverpool. „Þetta er búinn að vera erfiður tími upp á síðkastið,“ segir Guðmundur Reynir sem leikur með KR þótt hann sé samningsbundinn GAIS í Gautaborg í Svíþjóð. „Ég er þó furðu bjartsýnn fyrir laugardaginn. Að tapa illa á móti Liverpool og detta út úr FA-bikarnum í sömu vikunni er bara ekki á boðstólum. Þó að tapleikurinn gegn Liverpool væri að sjálfsögðu bara dómaranum að kenna,“ bætir hann við og glottir við tönn. Hefur augljóslega húmor fyrir sér og sínum. „Segjum að leikurinn endi 3-2 fyrir United í bráðfjörugum leik þar sem Javier Hernández fer á kostum og skorar þrennu. Ég hef tröllatrú á þeim leikmanni – hann hefur komið skemmtilega inn í vetur. Mér er alveg sama hver skorar fyrir hitt liðið.“
Derma Eco vörurnar hafa þrjá gæðastimpla sem tryggja úrvals vöru Ecocert er leiðandi í lífrænni vottun. Allar Ecocert vottaðar vörur eru viðurkenndar fyrir gæði og fagmennsku í framleiðslu. Ávallt er leitast við að nota náttúrulegar lausnir og aðferðir. Unnið er eftir mjög ströngum gæðastöðlum og eru eftirlitsmenn að störfum í yfir 80 löndum. Dönsku astma- og ofnæmissamtökin eru mjög öflug samtök sem hafa velferð fólks með astma, ofnæmi og exem að leiðarljósi. Svanurinn er opinber umhverfisvottun Norðurlandanna. Markmiðið er að skapa sameiginlegt norrænt umhverfismerki sem aðilum er frjálst að taka þátt í og stuðlar að því að létta þá byrði sem dagleg neysla leggur á umhverfið. Svansmerkið vottar umhverfisáhrif vöru og þjónustu á öllum líftímanum. Derma Eco fyrir framtíðina Þessir gæðastimplar sem Derma Eco vörurnar hafa hlotið tákna í raun fortíð, nútíð og framtíð. Ecosert passar upp á að það sem er ræktað og fer í vöruna sé í góðu jafnvægi við náttúruna. Astma- og ofnæmissamtökin skoða innihald út frá tækninni í dag með tilliti til ofnæmis og exemis og Svansmerkið tekur mið af morgundeginum en umbúðirnar brotna auðveldlega niður í náttúrunni. Derma Eco fyrir húð og hár Vörulínan samanstendur af 10 mismunandi vörum. Dag- og næturkrem sem næra húðina og gefa henni raka. Hreinsilínan samanstendur af hreinsigeli, andlitsvatni og farðahreinsi. Líkamslínan inniheldur sturtusápu, sjampó, hárnæringu, húðmjólk og handáburð. Allar vörurnar eru einstaklega mildar og án allra óæskilegra aukaefna. Án allra paraben-, litar- eða ilmefna.
Innflutningsaðili: Gengur vel ehf.
Þú færð Derma Eco í verslunum Hagkaups, Heilsuhúsinu, Fjarðarkaup, Heilsuveri, Árbæjarapóteki, Apóteki Vesturlands, Melabúðinni, Vöruvali Vestmanneyjum, Þín Verslun og Nóatúni Hringbraut.
32
viðhorf
Helgin 11.-13. mars 2011
Skrifstofuherbergi
til leigu
Skrifstofuherbergi / vinnuherbergi til leigu í Skútuvogi.
Upplýsingar í síma: 692-3457
Endurnýjunar er þörf
Tiltrú og leiðsögn skortir
R
Ríkisstjórn Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns framboðs tók við afleitu búi við erfiðari aðstæður en dæmi eru um í lýðveldissögunni. Efnahagshrun hafði orðið í samfélaginu og siðferðishrun að hluta. Byltingarástand ríkti sem varð til þess að ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Samfylkingarinnar hraktist frá völdum. Í kjölfar minnihlutastjórnar vinstri flokkanna tveggja, sem Framsóknarflokkurinn varði falli, og kosninga fengu þeir meirihluta á Alþingi sem eðlilega leiddi til ríkisstjórnarsamstarfs. Við aðstæður sem þessar er ríkisstjórn nauðbeygð til að grípa til óvinsælla aðgerða, í senn gjaldahækkana og niðurskurðar. Sú leið er vandrötuð og getur ekki orðið annað en umdeild. Sumt hefur ríkisstjórninni tekist bærilega. Þótt Jónas Haraldsson talsverðan tíma tæki að ná jonas@frettatiminn.is niðurstöðu í meðferð gengislána einstaklinga má segja að eins sanngjörn niðurstaða og mögulegt var hafi náðst. Annað hefur gengið miður. Frumkvæði hefur skort í atvinnuuppbyggingu. Það hefur haft það í för með sér að ónógur árangur hefur náðst í mesta vanda þessa kreppuhrjáða samfélags, atvinnuleysinu. Óleyst er stefnumörkun í sjávarútvegi svo að fyrirtæki þar nái að horfa fram á veginn. Stjórnlagaþingsmálið hefur snúist
upp í klúður og alþekktur er tröppugangur Icesave-málsins alræmda, sem ríkisstjórnin fékk að sönnu í arf. Verst er þó að ríkisstjórnin hefur trauðla nauðsynlega tiltrú almennings. Hana skortir afl til þeirrar leiðsagnar sem krefjast verður. Ríkastar kröfur verður að gera til forsætisráðherra hverju sinni. Tæpast verður sagt að Jóhanna Sigurðardóttur standi undir þeim væntingum, þrátt fyrir langa þingreynslu. Afstöðu til forsætisráðherrans má meðal annars lesa út úr skoðanakönnun sem MMR, Markaðs- og miðlarannsóknir, birtu í gær. Einungis 5,4% þeirra sem afstöðu tóku í könnuninni telja forsætisráðherrann vera í tengslum við almenning. Hvað þetta varðar er staða hins ríkisstjórnarforingjans skárri en engu að síður óviðunandi, aðeins 9,5% aðspurðra telja Steingrím J. Sigfússon vera í tengslum við almenning. Tæpur þriðjungur telur hann hins vegar sterkan einstakling enda hefur fjármálaráðherrann frekar virst draga vagninn en forsætisráðherrann. Leiðtogunum hefur mistekist að blása þjóð sinni bjartsýni og baráttuanda í hug. Við það verður ekki unað. Ekki bætir úr skák að könnun MMR sýnir að almenningur hefur engu meiri trú á foringjum stjórnarandstöðunnar. Það er pattstaða. Endurnýjunar er því þörf. Við slíkar aðstæður eru kosningar eðlileg krafa, í þeirri von þó að spéfuglar taki ekki við þjóðarskútunni. Þar hræða Reykjavíkursporin.
Leiðtogunum hefur mistekist að blása þjóð sinni bjartsýni og baráttuanda í hug. Ólík viðbrögð á Íslandi og í Þýskalandi
Um ritstuld
Í
Spyrnur og stýrishlutir í flestar gerðir bíla. www.kistufell.com
þorra alþýðu og stjórnvöldum, er byrjun mars sagði varnarmálaráðmerki um ákveðna virðingu sem háherra Þýskalands, Karl zu Guttenskólasamfélagið virðist hafa í þýsku berg, af sér ráðherraembætti og samfélagi. skömmu síðar gaf hann eftir þingsæti Mikið er samanburðurinn við íssitt. Ástæðan var að hann hafði verið lenskt samfélag sorglegur, þar sem staðinn að ritstuldi í doktorsritgerð prófessor við háskóla hér á landi gekk sinni. Það áhugaverðasta við þetta mál frá töpuðu hæstaréttarmáli varðandi er að aðalsmaðurinn Guttenberg var ritstuld án þess að þurfa að óttast og er afskaplega vinsæll stjórnmálaeftirmál af hendi vinnuveitanda síns. maður og jafnvel eftir að ritstuldurinn Þetta dæmi er enn verra í því samkomst upp stendur enn stærsti hluti hengi að rektor sama skóla hefur talað kjósenda á bak við hann. Það voru afar ötullega fyrir því að skólinn stefni á hörð viðbrögð háskólasamfélagsins að verða einn af þeim hundrað bestu í sem ráku hann úr embætti. Yfir 20.000 heiminum. Með þeim vinnubrögðum doktorar og doktorsnemar skrifuðu sem rektor gerðist sek um í þessu undir yfirlýsingu til kanslarans, Anmáli væri líklegra að skólinn kæmist á gelu Merkel, þar sem bent var á að þau Dr. Sigurður F. Hafstein svartan lista yfir skóla sem ekki virtu hefðu þurft eða væru að leggja mikið dósent í stærðfræði við heiðarleg vinnubrögð og heillyndi í á sig til að vinna sér inn doktorstitil, Háskólann í Reykjavík vísindastarfi. hæstu akademísku gráðuna sem veitt Langflestir fræðimenn á Íslandi er við þýska háskóla. Að auki dró Hástunda sín fræði af heilindum og það virðingarleysi skólinn í Bayreuth doktorstitilinn til baka og sakaði sem þeim var sýnt með því að stærsta menntastofnun Guttenberg opinberlega um svik. landsins samþykkti ritstuld prófessors sem skaðNú er það svo að Guttenberg getur vart talist fræðilausa yfirsjón, er með ólíkindum. Til þess að skapa maður, heldur er hann stjórnmálamaður af voldugum betra samfélag hér á landi er nauðsynlegt að menn ættum og ætlaði sér örugglega ekki að nota doktorstitilinn til annars en að bæta dr. framan við sitt annars beri ábyrgð á sínum gerðum og að ákveðinnar fagmennsku sé krafist. Það að skipa aftur í kjörnefnd langa nafn, Karl Theodor Maria Nikolaus Johann Jaformann kjörnefndar, sem klúðraði stjórnlagaþingscob Philipp Franz Joseph Sylvester Freiherr von und koningunum svo illa að þær voru dæmdar ógildar, er zu Guttenberg. Það að háskólasamfélagið hafi samt til dæmis skref í ranga átt. risið upp gegn atvinnupólitíkusinum, sem svindlaði sér inn akademíska gráðu, og haft betur gegn megin-
Langflestir fræðimenn á Íslandi stunda sín fræði af heilindum og það virðingarleysi sem þeim var sýnt með því að stærsta menntastofnun landsins samþykkti ritstuld prófessors sem skaðlausa yfirsjón, er með ólíkindum. Austurströnd 3, 170 Seltjarnarnesi. Sími: 531 3300. ritstjórn@frettatiminn.is Ritstjóri: Jón Kaldal kaldal@frettatiminn.is Framkvæmdastjóri: Teitur Jónasson teitur@frettatiminn.is Fréttastjóri: Óskar Hrafn Þorvaldsson oskar@frettatiminn.is Ritstjórnarfulltrúi: Jónas Haraldsson jonas@frettatiminn.is. Auglýsingastjóri: Valdimar Birgisson valdimar@frettatiminn.is. Fréttatíminn er gefinn út af Morgundegi ehf. og er prentaður í 82.000 eintökum í Landsprenti.
Vik an sem var Borgaryfirvöld sinna stóru málunum „Má færa sorpílát nær götu?“ Skipulagsráð borgarinnar hefur samþykkt að fá faglegt álit á því hvort heimilt sé að færa sorpílát nær götu. Snyrtimennskan í fyrirrúmi „Snyrtistofur illa verðmerktar“ Mikill misbrestur er á því að snyrtistofur birti upplýsingar um verð á þeirri þjónustu og vörum sem þær bjóða upp á.
Gegn kra
bbamein
Ekki fullreynt með heimsmeistarakeppnina „Dýrkeypt áskrift að HM í mars“ Hann var ekki ýkja sáttur þegar honum barst rukkun fyrir áskrift að sportrásinni fyrir marsmánuð.
i í körlum
Var verið að borga út? „Bankastjórar hunsa þingnefnd“ Bankastjórar Arion banka og Íslandsbanka mættu ekki á fund viðskiptanefndar sem þeir höfðu verið boðaðir á. Þarf ekki að stofna styrktarsjóð? „Steinþór launalægstur bankastjóra“ Steinþór Pálsson, bankastjóri Landsbankans, er með 1,1 milljón króna í laun á mánuði. Hann er launalægstur bankastjóra þriggja stærstu bankanna. VG á heimavelli „Ofurlaunum mætt með viðeigandi sköttum“ Þingflokkur Vinstri grænna samþykkti ályktun á fundi „að gefnu tilefni“ eins og segir í tilkynningu frá þingflokknum. Í ályktuninni segir að mæta verði ofurlaunum með viðeigandi sköttum.
100 KRÓNUR
Timburmenn? „Húsleit hjá Byko og Húsasmiðjunni“ Efnahagsbrotadeild ríkislögreglustjórans og Samkeppniseftirlitið hafa gert húsleit í húsnæði Byko, Húsasmiðjunnar og Úlfsins byggingarvara. Kennt eða kennt um? „Gengu út þegar Oddný kom í ræðustól“ Á fagráðstefnu reykvískra kennara, sem haldin var á Hótel Nordica, stóð stór hluti fundarmanna upp og gekk úr salnum þegar Oddný Sturludóttir, formaður menntaráðs Reykjavíkurborgar, kom í ræðustól.
Í mars renna 100 kr. af hverjum seldum pakka af Nicotinell beint til átaksins Mottumars
Nicotinell er samstarfsaðili Krabbameinsfélagsins
®
Lesa skal vandlega leiðbeiningar á umbúðum og fylgiseðli. Nicotinell lyfjatyggigúmmí inniheldur 2 mg eða 4 mg nikótín (nikótínpólacrillín). Nicotinell lyfjatyggigúmmí er notað til að draga úr nikótínþörf og fráhvarfseinkennum nikótíns hjá einstaklingum sem eru háðir nikótíni. Þannig getur það auðveldað reykingafólki sem vill hætta að reykja að hætta eða að draga úr reykingum. Ekki má nota fleiri en 25 stk. 2 mg lyfjatyggigúmmí eða meira en 15 stk. 4 mg lyfjatyggigúmmí á sólarhring. Ef þú ert með ofnæmi fyrir nikótíni eða einhverju öðrum innihaldsefnum eða reykir ekki má ekki nota Nicotinell lyfjatyggigúmmí. Ráðfærðu þig við lækninn eða lyfjafræðing ef þú hefur nýlega fengið hjartabilun eða hjartastopp - ert með hjartasjúkdóma, of háan blóðþrýsting, sykursýki, ofvirkan skjaldkirtil, ofvirkar nýrnahettur, alvarlega skerta nýrna- og/eða lifrarstarfsemi eða magasár. Ef þú ert barnshafandi eða með barn á brjósti máttu einungis nota lyfið í samráði við lækni. Lyfið er ekki ætlað börnum yngri en 18 ára nema í samráði við lækni. Geymið þar sem börn hvorki ná til né sjá. Markaðsleyfishafi: Novartis Healthcare. Umboð á Íslandi: Artasan ehf., Suðurhraun 12a, 210 Garðabæ.
Bröns alla laugardaga og sunnudaga
Verð aðeins
1.795
með kaf fi eða te Aðalstræti 2 | 101 Reykjavík | Sími: 517 4300 | www.geysirbistrobar.is
Lestu
þessa strax! Spennusagan Dávaldurinn eftir Lars Kepler er komin í kilju Ein umtalaðasta og mest selda spennusaga sem út hefur komið á Norðurlöndum á síðustu árum
Mergjaður sálfræðitryllir! Páll Baldvin Baldvinsson / Fréttatíminn
34
viðhorf
Helgin 11.-13. mars 2011
Jöfnun atkvæðisréttar
Atkvæði fólks eða fjalla?
E
itt af mikil kosningar og draga vægustu úr misvæginu. Mis verkefnum vægishlutfallið verð stjórnlagaráðs, ef ur þá 1,8-1,9. Það er það kemst á lagg minna misvægi en elstu menn muna. irnar, verður að fjalla F y r ir kjördæma um kjördæmaskipan breytinguna 1987 og kosningar til Al var misvægishlut þingis. Það hefur fallið iðulega 4 -5. verið hefð fyrir því að hafa slík ákvæði Misvægið minnkaði mjög ítarleg í stjórn nokkuð við breyt inguna þá en síðan arskrá Íslands. Svo seig aftur á ógæfu er einnig hjá hinum hliðina þar til bætt norrænu ríkjunum. var úr skák á ný Allur gangur er þó með stjórnarskrár á þessu. Í sumum Þorkell Helgason grannríkjum okkar, stærðfræðingur, var kjörinn á breytingu 1999. Að t.d. Þýskalandi eða stjórnlagaþing óbreyttu mun hlut Hollandi, k veður fallið haldast áfram stjórnarskrá aðeins á um að kosn um eða rétt undir tveimur. Á hitt er að líta að það hefur verið ingar skuli vera leynilegar og lýð ræðislegar. Hvort sem sagt verður fullur pólitískur jöfnuður allt síð meira eða minna um þetta í stjórn an 1987 í þeim skilningi að þing arskrá okkar er einsýnt að stjórn flokkarnir hafa hlotið rétta tölu lagaráðið verður að hugsa málið þingmanna miðað við landsfylgi. til enda, þ.e. að kveða ekki aðeins Misvægi atkvæða hefur því fyrst á um stjórnarskrárákvæðin heldur og fremst birst í því að flokkarnir gera líka drög að frv. til kosninga þurfa að taka við þingmannsefnum laga sem falli að nýjum stjórnar úr fámennum kjördæmum á kostn skrárákvæðum. Svo hefur verið að þess að fá þá þaðan sem fylgið gert þegar þessum ákvæðum hefur er meira. Verst hefur þetta bitnað verið breytt í stjórnarskránni áður. á Framsóknarflokknum. Nefna má Grunnspurningarnar sem taka sem dæmi að hann fékk aðeins einn þarf afstöðu til eru þessar: af 34 þingmönnum höfuðborgar kjördæmanna þriggja í kosningun • Á vægi atkvæða að vera jafnt, um 2007 á sama tíma og hann fékk óháð búsetu? þrjá þingmenn af tíu í Norðaustur • Á landið að vera eitt kjördæmi? kjördæmi. • Á að velja þingmenn að einhverju Hvers vegna að hafa misvægi? leyti með persónukjöri? Meginrökin sem færð eru fyrir Þátttakendur í þjóðfundinum sem misvægi atkvæða eru þau að lands haldinn var í fyrrahaust svöruðu byggðarfólk hafi lakari aðgang að þessu almennt játandi. Fjallað mun stjórnkerfinu en þeir sem búa á verða um spurningarnar í þessum höfuðborgarsvæðinu. Þetta eigi að pistli og öðrum sem koma síðar. bæta upp með fleiri þingmönnum. Byrjum á þeirri fyrstu. Mannréttindi, þ.m.t. kosninga réttur, eiga að vera jöfn fyrir alla. Hvert er misvægið? Á aðstöðumun verður að taka með Þegar talað er um atkvæðamisvægi öðrum hætti. Ef réttlæta á misjafn er oftast horft til tölu kjósenda að an atkvæðarétt með ójafnri aðstöðu baki hverju þingsæti. Síðan er fund hlýtur að vakna sú spurning hvort ið hlutfall þessarar kjósendatölu í þá eigi ekki að taka tillit til annarra því kjördæmi þar sem talan er hæst þátta líka. Hvað með að fatlaðir og þess þar sem hún er lægst. Við hefðu sérstakt atkvæðavægi eða að getum nefnt þetta hlutfall misvægis foreldrar fengju aukið atkvæðavægi hlutfall. Því aðeins að hlutfallið sé í umboði barna sinna? Þessa hugs nálægt einum er hægt að tala um un má leiða ad absurdum, á henni jafnt vægi atkvæða. Í síðustu kosn verður enginn endir. ingum til Alþingis var þetta hlut Rökin um að aðkoma að valdinu fall rétt rúmlega tveir. Samkvæmt fari þverrandi eftir fjarlægð frá höf ákvæðum gildandi stjórnarskrár uðborginni eru líka hæpin. Hvað mun eitt þingsæti færast við næstu skyldu íbúar í jaðarbyggðum höfuð
borgarsvæðisins oft verða varir við þingmenn sína? Ef fjarlægðarrökin eiga að gilda þyrfti að útfæra þau í þaula. Eru einhver rök fyrir því að atkvæðavægi tvöfaldist við það eitt að flytjast fimm kílómetra eða svo í gegnum Hvalfjarðargöngin? Þeir sem búa rétt norðan þeirra, örskammt frá höfuðborginni, hafa meira atkvæðavægi en aðrir, líka þeir sem búa fjærst henni, svo sem á Langanesi. Sagt er að misvægi atkvæða sé ekki séríslenskt fyrirbæri. Það er rétt að hluta þótt á því sé allur gang ur. Af grannríkjunum er Noregur það land sem líkist okkur helst í þessum efnum. Noregur er langur og mjór og höfuðstaðurinn því sem næst í jaðri annars endans. Ætla mætti að þá lægi beint við að mis muna eftir fjarlægð frá Ósló. Svo er ekki gert, heldur er miðað við fólk og fjöll sem mælikvarða. Þing sætum í Stórþinginu er skipt á milli kjördæma, fylkjanna, þannig að flatarmál mælt í ferkílómetrum er margfaldað með 1,8 og íbúatölunni bætt við. Sú vísitala sem þannig fæst er notuð til að útdeila þingsæt unum 169. Hvernig stuðullinn 1,8 er fenginn er hulin ráðgáta. Þessar reiknikúnstir Norðmanna leiða til nokkurs misvægis en ekki í sama heildarmæli og hjá okkur. Til gam ans má geta þess að væri Ísland eitt fylkja Noregs (sem sumum þætti ekki amalegt nú á þessum síðustu og verstu tímum!) og þingsætum bætt við handa okkur í Stórþinginu, fengjum við 16 sæti af alls 185 eftir formúlunni, en ekki nema 11 af 180 ef íbúatalan ein yrði látin ráða.
Tíminn er kominn
Kosningaeftirlitsstofnun Öryggisog samvinnustofnunar Evrópu kom með þá ábendingu eftir þingkosn ingarnar 2009 að „tími sé kominn til að íhuga lagaákvæði um skiptingu þingsæta í því skyni að tryggja jöfn uð milli kjósenda“. Skýrar verður það ekki sagt. Fræg eru ummæli hins reynda bandaríska hæstaréttardómara Earl Warren um atkvæðajöfnuð: „Þing menn eru fulltrúar fyrir fólk, ekki tré eða ekrur. Þingmenn eru valdir af kjósendum, hvorki af býlum né borgum né heldur af atvinnuhags munum.“ Í næsta pistli fjalla ég um skipan kjördæmamála.
Kosningaeftirlitsstofnun Öryggis- og samvinnustofnunar Evrópu kom með þá ábendingu eftir þingkosningarnar 2009 að „tími sé kominn til að íhuga lagaákvæði um skiptingu þingsæta í því skyni að tryggja jöfnuð milli kjósenda“. Skýrar verður það ekki sagt.
„Algjörlega upp á tíu í hrolli og spennu.“
TILBOÐ MÁNAÐARINS
Jenný Anna Baldursdóttir / eyjan.is
20% AFSLÁTTUR
GULI MIÐINN AF ALLRI LÍNUNNI TILBOÐIÐ GILDIR ÚT MARS
–einfalt og ódýrt
www.forlagid.is – alvöru bókabúð á netinu
Spönginni • Hól Hólagarði lagarrði • Hagkaup Skeifunn Skeifunni • Hagkaup Akureyri • www.apotekid.is
viðhorf 35
Helgin 11.-13. mars 2011
Fært til bókar
Morgunblaðið hefur stutt Sjálfstæðisflokkinn beint og óbeint á löngu æviskeiði. Þar hefur orðið breyting á síðustu dægrin. Harkalega hefur verið ráðist á Bjarna Benediktsson, formann Sjálfstæðisflokksins, í leiðurum og skoðanapistlum blaðsins þar sem hann hefur m.a. verið kallaður vikapiltur Steingríms J. Þá hafa þeir þingmenn flokksins sem fylgt hafa formanninum að málum fengið sinn skammt. En Moggi þarf stjórnmálaflokk og nú virðist hann hafa fundið hann, þ.e. Framsóknarflokkinn. Í Staksteinum Morgunblaðsins á miðvikudaginn var Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni, hinum unga formanni Framsóknarflokksins, strokið heldur blíðar en Bjarna. Getið var þeirrar lausungar sem verið hefur í Framsóknarflokknum frá því að Halldór Ásgrímsson, náinn samstarfsmaður annars ritstjóra Morgunblaðsins, hvarf úr formannsstóli. Jón Sigurðsson, Valgerður Sverrisdóttir og Guðni Ágústsson gerðu stuttan stans í formannsstóli og fengu því ekki tóm til að sameina flokkinn undir sinni forystu, eins og höfundur Staksteina orðar það um leið og hann fagnar því að Framsóknarflokkurinn hefur boðað til flokksþings sem hefur æðsta vald í málefnum flokksins. Það er vel til fundið, segir Moggi, og segir Framsókn vera að finna sig eftir óvissuskeið. Sigmundur Davíð fær hrós, sagt er að hann sé hæfileikamaður, glöggur og snar í pólitískum snúningum. Staða hans sé að styrkjast þótt enn hafi hann flokkinn ekki nægilega fast með sér. Augljóst er að Moggi á sér þann draum að Sigmundur Davíð nái sterkari stöðu í flokki sínum, gefi hana ekki eftir til „tveggja þingmanna sem helst líta á sig sem sendiboða Samfylkingarinnar í eigin flokki og hlýða jafnan kalli hennar þegar mest þykir liggja við,“ eins og þar stendur. Það á síðan eftir að koma í ljós hvort hrós Mogga styrkir stöðu Sigmundar Davíðs við „samfylkingaröflin“ í eigin flokki.
sér styttri tíma til að sinna hlutverki sínu í almannaþjónustunni en almennt gerist því hún er aðeins opin fjóra tíma á dag, klukkan 10-14. Þótt viðskiptavinunum þyki þetta e.t.v. knappur afgreiðslutími gildir auðvit að annað um þá sem þar sýsla, a.m.k. nú þegar vor er í lofti og golf- og veiðitímabilið er fram undan.
Á skýlunni í táningsafmælið Sá þykki, Egill Einarsson eða Gillzenegger, sló í gegn í rasshausaþáttum sínum á Stöð 2 á dögunum. Þar var hann á sömu nótum og áður í útvarps- og sjónvarpsþáttum auk bókaskrifa þar sem línur eru lagðar fyrir þá sem langar að tilheyra hópi fallega fólksins. En Gillz er fleira til lista lagt. Nýverið fréttist af honum í fimmtán ára afmæli dóttur Magnúsar Scheving, latabæjarstjóra og íþróttaálfs, þar sem hann mætti á skýlunni einni fata. Það er ekki ónýtt að geta pantað Þykka, eða Störe eins og Egill kallar sig líka, í táningapartíin.
Rafkonur Alþjóðlegur baráttudagur kvenna fyrir friði og jafnrétti var haldinn hátíðlegur í hundraðasta sinn á þriðjudaginn var, 8. mars. Meðvitaðir karlar minntust þessa dags að vonum. Þeirra á meðal var Guðmundur Gunnarsson, formaður Rafiðnaðarsambandsins, sem fjallaði í bloggpistli sínum um launamun kynjanna. Þótt engar skilgreiningar séu milli karla og kvenna í kjarasamningum benti formaðurinn á launakönnun sem Capacent gerði í september síðastliðnum. Þar kom fram að konur meðal rafiðnaðarmanna voru launahærri en karlar. Mismunurinn, reiknað út frá sama vinnutíma, er 10,2% konum í hag. Guðmundi leiddist ekki að greina frá því, svona í tilefni dagsins, að „rafkonur“, sem hann kallaði svo, væru þetta betur settar er karlpeningurinn. Margir gætu eflaust hugsað sér að hitta svo rafmagnaðar freyjur.
Dagurinn er bara allt annar Ota haframjölið er framleitt úr 100% sérvöldum höfrum sem eru flokkaðir, valsaðir og síðan ristaðir til að auka enn á bragðgæðin.
ENNEMM / SÍA / NM45773
Moggi finnur sér nýjan flokk og formann
Hafragrautur úr Ota Solgryn er einfaldur og hollur morgunverður með háu hlutfalli af fjölsykrum, trefjaríkur og mettandi og dugar þér langt inn í daginn.
Boðið upp í dans Meira af Mogga. Besti flokkurinn fær sinn skammt í leiðara miðvikudagsins. Ekkert kemur á óvart í þeim efnum. Hitt er nýstárlegra að auglýsing er í miðjum leiðara Morgunblaðsins þann dag. Það er nýlunda. Elstu menn muna ekki eftir því að sá heilagi tvídálkur blaðsins, undir blaðhausnum, hafi fyrr verið lagður undir auglýsingu. Þann ís braut Síminn, sem vel að merkja auglýsti nánast á hverri síðu Morgunblaðsins í fyrradag. Fróðlegt verður að fylgjast með framvindunni hvað þetta varðar. Væntanlega mun það freista fleiri að auglýsa í leiðaraplássinu. Auglýsingadeild blaðsins hefur augljóslega tekist að koma fæti inn í þessi helgu vé. Djörfum auglýsingamanni „Baugs miðils“, svo dæmi sé tekið, gæti dottið í hug að óska eftir auglýsingaplássi þarna. Gaman væri að vera fluga á vegg kæmi svo fróm ósk til umræðu á auglýsingadeild Morgunblaðsins – væntanlega með beiðni til ritstjóranna um styttingu leiðarans þann daginn!
Fjórar stundir Meginhlutverk Póst- og fjarskiptastofnunar er að tryggja hagkvæma, örugga og aðgengilega fjarskipta- og póstþjónustu fyrir alla landsmenn í upplýsingasamfélagi nútímans, eins og segir á vef stofnunarinnar. Ekki skal lítið gert úr hlutverki þessarar ágætu stofnunar, en þó er óhætt að segja að hún gefi
Getur þú Getur þú styrkt barn? styrkt barn? www.soleyogfelagar.is
www.soleyogfelagar.is
viðhorf
Helgin 11.-13. mars 2011
Róleg kvöldstund
E
HELGARPISTILL
Jónas Haraldsson jonas@ frettatiminn.is
„Eigum við ekki að bjóða öllum í rólega kvöldstund á bolludaginn,“ sagði konan um liðna helgi. Með öllum átti hún við börn okkar, tengdabörn og barnabörn. Ekki stóð á mér enda vil ég sem flestar slíkar stundir með okkar nánustu fjölskyldu. Trú tilefni liðins mánudags ákváðum við að bjóða upp á bollur af öllu tagi; fiskbollur, kjötbollur og loks rjómabollur. Unga fólkið er að sönnu hvorki hrifið af kjötbollum né fiskbollum en engin eftirgjöf var þó hvað þennan þjóðlega mat varðaði. Það var ekki eins mikill vafi í okkar huga þegar kom að rjómabollunum. Ég treysti hins vegar ekki alveg á rólega kvöldstund, eins og vonir konu minnar stóðu til, enda stækka barnabörnin ört. Hreyfiþörf þeirra eykst með hverjum deginum sem líður og sama gildir um háreysti sem þeim ærslagangi fylgir. Allir settust þó prúðir til borðs en varla hafði afinn sporðrennt fyrstu fiskbollunni þegar mikill dynkur kvað við. Amma hrökk í kút en aðrir báru sig betur; enginn þó eins og elsta barnabarnið sem sat miðsvæðis. Það var með hreinan og tæran englasvip, ásjónu sem breyttist ekki fyrr en það uppgötvaðist að þetta sama barn hafði stundað lyftingar í laumi undir borðdúk ömmunnar, hafði sem sé náð sér í lyftingatól sem skullu á flísum afa og ömmu. Það kom sér vel að múrararnir höfðu vandað sig við lagningu þeirra, greinilega gert ráð fyrir líkamsrækt af þessu tagi. Lyftingum var slegið á frest, nema bollulyftingum sem gengu vel þar til kom að eftirréttinum og amma setti gasið í rjómasprautuna. Eitthvað fór úrskeiðis í þeirri gjörð sem varð til þess að rjóminn þeyttist ekki á bollurnar heldur á eldhússkápana og festist hreinlega við loftið. Þessi óvænti gjörningur vakti ómælda kátínu barnabarnanna sem trúðu því að amma hefði sett þessi ósköp á svið sem hreint skemmtiatriði. Sem betur fer var nægur rjómi til vara sem þeyttur var með gamla laginu í hrærivélinni. Sú leið er öruggari þótt skemmtanagildið sé minna. Þolinmæði barnanna entist ekki þá kyrrðarstund sem þeir fullorðnu sáu fyrir sér yfir kaffibolla með rjómabollunum. Næstelsta barnabarnið hafði nýlega náð nokkurri færni í að standa á höndum, að minnsta kosti uppi við vegg. Í sjálfu sér var í lagi með þær æfingar þótt nokkur mál-
verk í eigu afa og ömmu skekktust þegar tærnar rákust í. Verra var þegar ungviði sem nýlega er farið að ganga vildi reyna líka. Þá voru hálsliðir í bráðri hættu. Kyrrseta fullorðinna yfir kaffibolla var því ekki í boði heldur stökk hver til sem næst sat þegar of ungt barn var komið í bráðan lífsháska. Hið sama gilti um klifur upp á stólbök og yfir sófa, sem og koddakast í aldursflokknum tveggja til fjögurra ára. Ró færðist þó yfir barnaskarann, eða svo virtist um hríð að minnsta kosti, á meðan hópurinn hvarf úr stofunni. Afi og amma notuðu tækifærið og buðu heitara í kaffibollann. Ástandið breyttist þó fljótt þegar hjörðin streymdi fram á ný, stríðsmáluð, hafði komist í málningarsett á baðherbergi. Rétt glitti í augu þeirra eldri út úr svörtum höfðum með rauðum strípum en gangsteralegastur var þó drengur, tæplega tveggja vetra, sem augljóslega hafði notið aðstoðar hinna eldri. Miðað við skeggvöxt drengja á þessum aldri og þess að aðeins var vika liðin af svokölluðum mottumars, var yfirskegg hans með þeim hætti að hvaða arabi sem væri hefði verið hreykinn af, kolsvart og vel út á kinnar. Mæður spruttu upp og jesúsuðu sig en amma brá við skjótt og sótti hreinsibúnað. Drengurinn var að kalla skegglaus þegar upp var staðið. Nokkur ró færðist yfir eftir hreingerninguna og aftur var boðið í bolla. Barnaskarinn dreifði sér á ný. Afinn nældi sér meira að segja í rjómabollu og var um það bil að bíta í þegar straumurinn lá aftur inn í stofu, að einu barni undanskildu. Það hafði læst sig inni á klósetti og fann öngva leið út. Bollan beið ósnert og við tóku leiðbeiningar um hvernig snúa mætti snerli til að losna úr prísundinni. Skyndinámskeiðið skilaði ekki árangri. Barnunginn varð því að bíða um hríð á meðan afi brá sér í bílskúrinn og sótti skrúfjárn svo snúa mætti snerlinum að utan. Róleg kvöldstund er vissulega afstætt hugtak en afinn spurði sjálfan sig hvort það væri dirfska eða fífldirfska í ömmunni þegar hún sagði, svona í framhjáhaupi, við afann þar sem hann lá af sér genginn í stofusófanum þetta bolludagskvöld: „O, þau eru svo yndisleg blessuð börnin, ættum við að fá þau aftur til okkar á öskudaginn?“
HELGARBLAÐ
Teikning/Hari
36
Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt
Sumarið er komið 12.–27. mars 2011
Karólína í Gallerí Fold Karólína Lárusdóttir er meðal alfremstu vatnslitamálara á Íslandi. Nú opnar hún sína fyrstu vatnslitasýningu hérlendis í yfir 20 ár.
Opnun kl. 15
Allir velkomnir
Vefuppboð í Gallerí Fold Fyrsta vefuppboð Gallerís Foldar hefst laugardaginn 12. mars kl. 12 og lýkur 26. mars kl. 12. Fjöldi listaverka eftir marga af helstu listamönnum þjóðarinnar verða boðin upp, þar á meðal Tryggva Ólafsson, Harald Bilson, Helga Þorgils,
Hægt er að skoða verkin og bjóða í á vefnum www.uppbod.is
Magnús Kjartansson, Valtý Pétursson, Louisu Matthíasdóttur og Jóhannes S. Kjarval. Þá verða einnig boðin upp verk eftir Stórval og Picasso.
Birtuskil Ljósmyndasýning
Jóhannes Frank Opnun laugardaginn 12. mars kl. 15
Næsta listmunauppboð verður í apríl Erum að taka á móti verkum núna í Galleríi Fold við Rauðarárstíg
Rau›arárstígur 14 · sími 551 0400 · www.myndlist.is
Opið virka daga 10–18, laugardaga kl. 11–16 og sunnudaga kl. 14–16
38
bækur
Helgin 11.-13. mars 2011
Tvítilnefnd
K iljur í efstu sætum
Menn gera því skóna að skáldkonan Beate Grimsrud, sem fæddist í Noregi 1963 en hefur búið í Svíþjóð frá tvítugu og skrifar á sænsku, fái verðlaun Norðurlandaráðs í ár fyrir skáldsögu sína En Dåre fri en bæði Svíar og Norðmenn tilnefna hana til verðlaunanna. Hún hefur áður verið tilnefnd en Beate starfar jöfnum höndum sem leikstjóri og rithöfundur, skrifar bæði leiktexta, barnabækur og skáldsögur fyrir fullorðna lesendur. Réttur að einni sögu hennar hefur verið keyptur hingað en ekki hefur neitt komið út eftir hana í þýðingum hér á Beate Grimsrud Veðjað er á að hún landi. Þá minnast kunnugir þess ekki að nokkurt leikverka hennar hafi verið fái bókmenntaverðlaun Norðurlandaráðs. Ljósmynd/Henrik Lindal flutt hér. -pbb
Kiljuútgáfan af Ég man þig eftir Yrsu Sigurðardóttur stekkur í efsta sætið á heildarlista Eymundsson. Kiljur setja mikinn svip á listann þessa vikuna, raða sér í fimm efstu sætin.
Hryllingssk áldið Þúsund síðna sk áldsaga
King tekur á Kennedy Heitust frétta á vefsíðum síðustu sólarhringa er fréttatilkynning um næstu sögu hryllingsskáldsins mikla, Stephens King, en á miðvikudag var tilkynnt að í vændum væri útgáfa nýrrar sögu eftir kappann. 11/22/63 kallast hún og vísar til þess dags þegar John F. Kennedy var myrtur í Dallas í Texas. Saga Kings er samin í anda margra fantasíusagna: Hetja sögunnar fer aftur í tímann í þeim tilgangi að koma í veg fyrir morðið á Kennedy. Þar leggst King á sömu slóðir og margir aðrir höfundar sem kunnir eru af sams konar sögum og líka í slóð þeirra sem hafa gert sér mat úr þeim atvikum, uppdiktuðum, lognum eða í anda samsæriskenninga, sem leika sér með morðið á Kennedy í skáldsögum. James Ellroy nýtti atburðinn í American Tabloid, fyrsta hlutann af þríleik, og þá eru ekki allir taldir sem hafa gert sér það að leik að nota morðið alræmda í skáldsagnagerð. Og við þetta tækifæri rifja menn upp sögur sem gera sér mat úr breytum í sögunni: Robert Harris skrifaði Föðurland eins og Þjóðverjar hefðu unnið stríð og þaggað niður útrýmingu gyðinga og allrar andstöðu í Þýska-
rómuðu Hreinsun Sofi Oksanen. Og svo kemur fjórða leikgerðin af Heimsljósi Laxness á svið og er það þriðja leikgerð af skáldsögu eftir hann sem Þjóðleikhúsið setur upp á einu og hálfu ári. Lárus Pálsson vann á sínum tíma leikgerð úr köflum sögunnar fyrir útvarp, Sveinn Einarsson leikgerði Hús skáldsins snemma á níunda áratugnum og fáum árum Í Þjóðleikhúsinu má gera ráð síðar opnaði Borgarleikhúsið með fyrir djúkbox-leikverki Ólafs Hauks Ljósi heimsins og Höll sumarlandsins eftir skáldsögu Ólafs Hauks sem í leikgerð Kjartans Ragnarssonar. Nú frumsýnd verður í vor með völdum ætlar Kjartan að gera eina sýningu dægurlögum frá sjöunda áratugnum. úr öllum sögunum fjórum fyrir Þá munu Hænuungar Braga snúa Þjóðleikhúsið en ýmsir sem til þekkja aftur. Nýtt verður á fjölunum leikrit trúa að úr verði stórsýning í tveimur sem síðar varð að skáldsögu, hinni hlutum. -pbb Sofi Oksanen Leikrit hennar, Hreinsun, fer á svið í Þjóðleikhúsinu í haust.
Bók ardómur Mannlíf við Sund ÞorgrímUR Gestsson
Reykjarvíkin og nágrannar
Þ
Stephen King lætur hetju sögunnar fara aftur í tímann til að freista þess að koma í veg fyrir morðið á John F. Kennedy. Ljósmynd/Nordic Photos/Getty Images
landi; Philip Roth breytti gangi í sögu Bandaríkjanna á svipaðan hátt í The Plot against America og nýlega kom út stór ópus, Then Everything Changed, eftir Jeff Greenfield, kunnan fréttamann sem leikur sér með afbrigði af nýliðinni sögu. Úgefendur Kings vestan
hafs og austan eru í sjöunda himni með þessa þúsund síðna skáldsögu, og þá einkum að hún er spennandi lestrarefni og gædd ríkulegri vitneskju um bandarískt þjóðlíf á sögutímanum. Bókin kemur í verslanir í haust og ætti salan að ná hámarki hinn 22. 11.11.
Saga uppbyggingar rifjar upp sögu stórhýsanna sem við létum rífa eða brenna fyrir augum okkar: Glaumbærinn í Viðey, Holdsveikraspítalinn sem Bretarnir brenndu niður, gasstöðin sem var brotin niður fyrir lögreglustöðina við Hlemm, Kveldúlfsskálinn og byggingar SS fyrir hinar skelfilegu turnbyggingar við Skúlagötu.
Mannlíf við Sund – býlið, byggðin og borgin, Laugarnes og Reykjavík.
Gallery Art 2b -
Nú er tekið að seytla út hvað verður í boði á leiksviðum stóru leikhúsanna á komandi hausti. Hér syðra verður talvert af upphituðum réttum frá þessum vetri, raunar langt síðan leikhúsin hafa haldið jafn mikinn forða. Faust mun koma aftur á svið og Elsku barn, farsinn sömuleiðis og eitthvað af þeim verkefnum sem eru óséð. Hin nýja sýning haustsins á stóra sviðinu verður leikgerð af vinsælli barnasögu – fyrsta hluta hennar, Galdrakarlinum í Oz – sem var síðar snúið í kvikmynd með söngvum. Reyndar lýsti gagnrýnandinn Billington sviðsetningu hennar í London á dögunum sem leikriti með söngvum.
Þorgrímur Gestsson rekur í bók sinni höfuðdrættina í því hvernig Reykjavík þenst út allt upp að Elliðaám og út fyrir Mela. Saga hans er skelfilegur áfellisdómur um menningarleysið sem hrjáir okkur.
Rýmingarsala á málverkum
Kauptún 3
Fleiri leiknar skáldsögur á sviðin
Garðabær
Þorgrímur Gestsson 400 bls. 2010
-
s: 533 22 00
-
www.art2b.is
egar Þorgrímur Gestsson tók saman nokkur viðtöl við föðurbræður sína fyrir nær tveimur áratugum vissi hann varla til hvers. Föðurfólkið hans hafði sest að á hinu fornfræga höfuðbóli Laugarnesi í miðju fyrra stríði og örlögin höguðu því svo að fólkið hans var á árunum fram að stríði leiðtogar í hreyfingu þeirra sem náðu erfðafestulandi á skikum í landi Reykjavíkur frá Rauðará yfir í land Nauthóls við Kópavog. Þorgrímur smíðaði bók um þessa sögu alla, sögu Laugarness að fornu til þess tíma að jörðin var seld úr eigu landstjórnar, konungs, til félags borgara og tómthúsmanna í Reykjavík skömmu eftir miðja nítjándu öld, og kom hún fyrst út 1998. Nú er hún prentuð öðru sinni, ekki í stóru upplagi og ættu allir þeir sem þekkja vilja sögu Reykjavíkur að tryggja sér eitt eintak af þeim sjö hundruð sem á prent fóru. Mannlíf við Sund – býlið, byggðin og borgin, Laugarnes og Reykjavík – rekur merkilega sögu. Hér er margt dregið saman: fyrst hvernig veldi ættanna réðu frá fornu fari öllu hér á nesinu og eyjunum og hvernig þessi byggð, sem hér var af litlum býlum og kotum, var með allt öðru sniði allt þar til Reykjarvík, eins og hún var kölluð upphaflega, náði yfirhöndinni, fyrst og fremst sökum þess hvað stofan í Laugarnesi var illa byggð, svo illa að frekar vildi Geir biskup koma sér fyrir í litla húsinu við Aðalstræti sem nú hýsir Kraum, en að byggja upp stofuna í Laugarnesi. Það tók svo búrana í Reykjavík nokkra áratugi að rífa niður stofuna í Laugarnesi, spýtu fyrir spýtu og stein fyrir stein. Þorgrímur rekur síðan höfuðdrættina í því hvernig Reykjavík þenst út allt upp að Elliðaám og út fyrir Mela. Grunnurinn að þeirri útþenslu er áratuga löng vesöld bæjarins og ósk þeirra sem fá land til ræktunar og ábúðar uppi á heiðarlöndunum og byggja sér þar heilsárshús, vitandi sem er að betra er að halda örfáar rollur og eina kú utan við bæinn og sækja þangað daglaunavinnu en að reyna að fá húsnæði í bænum. Bærinn óx í þessa átt vegna lóðaskorts: Heimarnir, Laugarásvegurinn, byggðin við Bústaði og í Blesugrófinni. Menn byggðu á melum og börðum og ræktuðu þar túnskika í túndrunni því bærinn bauð ekki upp á húsnæði og örugga afkomu allt frá fyrra stríði og fram yfir það seinna þegar braggarnir björguðu húsnæðiseklunni. Forystumenn Reykjavíkur skorti almennileg úrræði í húsnæðismálum langt fram eftir síðustu öld. Það var raunar verkalýðshreyfingin sem bjargaði þeim frá skömminni. Og hverjir eru það sem leiða þessa byggðaþróun: fátækir menn með örbirgð og andann einan að vopni, útlendingar, sigldir menn, konur. Landnemar í Laugarnessögu Þorgríms eru raunar ekki margir og víst vildi maður eftir þessa sögu vita meira. Við fengum fyrir bragðið
Þorgrímur Gestsson rithöfundur.
Grasagarðinn, Laugarnar, Strætó, glæsilegar byggingar fyrir geðsjúka og limasjúka, golfvellina fyrstu, íþróttasvæðin, iðnaðarsvæðin þegar höfnin kom og atvinnusvæðin varð að finna rými fyrir frá Kirkjusandi að Vatnagörðum, skeiðvelli og hesthús, gróðrarstöðvar, svínabú, hænsnabú og hitaveitu. Það er ekki lítið. Allt spratt þetta úr landnáminu frá Rauðará að Elliðaám. Við misstum líka margt: Saga uppbyggingar rifjar upp sögu stórhýsanna sem við létum rífa eða brenna fyrir augum okkar: Glaumbærinn í Viðey, Holdsveikraspítalinn sem Bretarnir brenndu niður, gasstöðin sem var brotin niður fyrir lögreglustöðina við Hlemm, Kveldúlfsskálinn og byggingar SS fyrir hinar skelfilegu turnbyggingar við Skúlagötu. Við megum hrósa happi að Höfði fékk að standa. Brátt endurreisa menn salthús Th. Thorsteinsson frá Kirkjusandi fyrir neðan gamla vigtarhúsið sem nú hýsir Hamborgarabúlluna. Er nokkur bygging eftir í Reykjavík sem Geir Zoëga reisti utan húsin á Geirstúninu sem hann gaf dætrum sínum? Sjóbúðina tóku menn niður spýtu fyrir spýtu og keyrðu upp í Árbæ en þau tré fóru í önnur hús og verður hún líkast til ekki reist úr þessu öðru sinni. Íslendingar eru barbarar og bera, þrátt fyrir allt sögugasprið og montið um sérstöðu sína, ekkert skynbragð á söguleg verðmæti í húsum og mannvirkjum: Saga Þorgríms er skelfilegur áfellisdómur um menningarleysið sem hrjáir okkur. En bókin er góð.
Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson pbb@frettatiminn.is
5.690,- 2.790,-
3.990,- 1.995,-
7.215,- 3.490,-
STA HE L
• ÓTRÚL E 5.680,1.990,-
2.990,1.990,-
1.990,- 1.290,-
5.490,1.990,-
AN
4.990,- 1.790,-
D
Ú GT
SÍÐASTA! HELGIN
RAMUN
!
ÐA Í S
NF GI
RVAL •
Síðasta helgin!
2.490,- 1.790,-
28 900 28.900,9.900,-
5.680,1.990,-
1.860,990,-
3.490,990,-
HLJÓÐBÓK
Opið frá kl. 10 – 18
Nú fer hver að verða síðastur!
40
matur
Helgin 11.-13. mars 2011
Saltfiskstrimlar
Parmaskinka hafsins
Vinnsla á saltfiski byggist á svipuðum lögmálum og vinnsla Parma-skinku og annarrar þurrskinku. Fyrst er fiskurinn saltaður og síðan þurrkaður. Saltið á yfirborðinu hindrar aðgang utanaðkomandi örvera að fiskholdinu. Fyrir innan veldur saltið annars vegar og hins vegar efni í fiskinum sjálfum umbreytingu á fiskholdinu, sambærilegri við kæsingu þurrskinku eða salami. Saltið dregur vökva úr fiskinum og dregur þannig úr lífsskilyrðum óæskilegra örvera en gerir fisk-
holdið jafnframt þéttara. Nýr þorskur er um 80 prósent vatn en fullverkaður saltfiskur er um 40 prósent vatn. Til að verja fisk skemmdum án salts þarf að koma vökvanum í fiskholdinu niður fyrir 25 prósent til þess að bakteríur dafni ekki og niður fyrir 15 prósent til að mygla finni ekki næringu. Harðfiskur er undir þessum neðri mörkum og skreið hangir nærri þeim. Góður saltfiskur er ekki með saltbragði. Markmiðið er að saltið og kæsing holdsins skapi
nýtt bragð þegar bakteríur í fiskinum sjálfum vinna á fitunni og umbreyta henni. Saltið er leið að þessu markmiði – ekki markmið í sjálfu sér. Þess vegna er saltfiskurinn útvatnaður þegar búið er að þurrka hann. Þá gerist tvennt: Annars vegar dregur holdið aftur í sig nokkurn vökva en langt í frá álíka mikinn og saltið hafði dregið út. Hins vegar dregur vatnið salt út úr fiskinum. Salt þráir jafnvægi og ef saltur fiskur er settur í ferskt vatn leitast saltið við að gera vatnið jafn
Uppskriftir Með suðr ænum blæ
salt fiskinum. Með því að skipta reglulega um vatn eða láta vatnið renna minnkar saltið í fiskinum hægt og bítandi. Þú getur fylgst með framvindunni með því að smakka vatnið. Ef það er brimsalt er fiskurinn það einnig. Þegar það hefur aðeins keim af salti er fiskurinn útvatnaður og tilbúinn. Þegar gæðasaltfiskur er verkaður er beitt sama bragði og við verkun Parma-skinku. Fiskurinn er þurrkaður eftir söltun en þá er gert hlé á þurrkuninni svo að bragðið fái að þroskast
Vel verkaður saltfiskur – saltaður, þurrkaður og útvatnaður – er listaverk af sama kalíberi og serrano-skinka, parmesan-ostur eða búrgúndí-vín. Ljósmynd/Hari
aðeins. Eftir nokkurra daga hlé er fiskurinn síðan fullþurrkaður. Því miður eru svona fínlegheit í verkun saltfisks lítt stunduð á
Íslandi enda stefna íslenskir saltfiskútflytjendur ekki á gæðamarkaði, heldur sætta sig við neðri mörk meðalmennskunnar.
Matartíminn Saltfiskur er hreyfiafl sögunnar
Brandade og hvunndags-saltfiskur Til að átta sig á saltfiskbragðinu er gott að búa nokkrum sinnum til suður-franska saltfiskmaukið brandade og nota mismunandi saltfisk. Þá lærist fljótt að pækilsaltaður fiskur færir ekkert með sér nema saltbragðið á meðan saltaður og þurrkaður fiskur hefur margþættara og höfugra bragð. Til að búa til brandade er best að kaupa þykkt stykki af þurrkuðum saltfiski eða saltfiski sem fisksalinn hefur útvatnað. Ef svo er, skaltu samt vatna hann aðeins betur út. Settu hann í vatnsbað í boxi inn í ísskáp og skiptu um vatn þrisvar til fjórum sinnum á sólarhring. Þegar vatnið er komið niður að sjávarseltu (8 prósent) skaltu setja fiskinn í lítinn pott, helltu mjólk yfir og láttu suðuna koma upp hægt og rólega. Þegar mjólkin sýður skaltu slökkva undir, setja lok á pottinn og leyfa fiskinum að liggja í heitri mjólkinni í korter. Taktu nú fram matvinnsluvél og hentu 2 eða 3 söxuðum hvítlauksrifjum í hana ása mt f isk inum. S et t u vél ina í gang,helltu ólívuolíu og mjólkinni úr pottinum í mjóum bunum og til sk ipt is þa r til þú færð mauk á þykkt við majónes og ekki ósvipað á litinn.
Borðaðu með heimabökuðu brauði. Stundum er soðnum kartöflum hent í vélina til að drýgja brandade; en það þurfum við ekki, fædd undir merki saltfisksins. Hversdagslegur saltfiskréttur portúgalskur er að velta saltfiskstykkjum upp úr hveiti með smá pipar og steikja í heitri olíu. Á meðan takið þið þriggja daga gamalt heimabakað brauð (þau þorna upp en mygla ekki) og saxa í matvinnsluvél ásamt nokkrum hvítlauksrifjum og lúku af steinselju. Á meðan þetta saxast hellið þið ólívuolíu yfir til að mýkja brauðið. Hættið áður en brauðið verður of fínsaxað. Setjið steiktan saltfiskinn í eldfast mót, hellið kryddaðri brauðmylsnunni yfir og bakið við háan hita í tíu mínútur eða korter. Stökkt brauðið myndar andstæðu við mjúkan fiskinn og hvítlaukurinn og olían spila höfugt undir saltfiskbragðið. Einfalt og gott með hvítum kartöflum og heimagerðu majónesi.
Hvítlaukurinn elskar saltfiskinn og saltfiskurinn elskar hvítlaukinn.
Ávextir og ber Leiðbeinandi: Jón Guðmundsson garðyrkjufræðingur á Akranesi.
Ræktun ávaxtatrjáa Námskeið tvö þriðjudagskvöld 15. og 22. mars kl. 19:00-21:30.
Högni í hinni ágætu fiskbúð við Sundlaugaveg heldur hér á útflöttum, söltuðum og þurrkuðum saltfiski; táknmynd glataðra tækifæra í Íslandssögunni, frelsistákni Jörundar hundadagakonungs, undirstöðu endurreisnar íslensks samfélags og æðsta stigi innlendrar fiskverkunar. Ljósmynd/Hari
Tákn stöðnunar og endurreisnar Saltfiskurinn getur verið fyrir okkur Íslendinga jafnt tákn um einangrun og niðurlægingu en líka endurreisn og upprisu. En saltfiskurinn má líka vera tákn um stöðnun og illa meðferð náttúruauðlinda, menningarskort og nýlenduhugsun. Hér er allt um það:
S
egja má að eftir lok landnámsaldar hafi atvinnulíf landsmanna haft þrjár stoðir, svipað og var draumur manna þúsund árum síðar. Fyrsta stoðin var landbúnaður, en sú atvinnugrein var þá þegar í hnignun vegna hruns landgæða með eyðingu skóga og uppblæstri lands. Afleiðingar þessa komu þó ekki að fullu fram vegna arðs af Grænlandsverslun, sem var hin önnur stoð. Þriðja stoðin var síðan þorskveiðar, skreiðarvinnsla og útflutningur til Björgvinjar. Þar rann skreiðin inn í sölukerfi Hansakaupmanna fyrir þorsk frá Lófóten og hríslaðist niður eftir norðanverðri Evrópu. Allt leit þetta ágætlega út þar til allt varð á skömmum tíma ógæfu Íslands að vopni. Áhrif kólnunar á norðurhveli ýtti enn frekar undir hrörnun búskapar. Í lok krossferða minnkaði eftirspurn eftir náhvelishornum og opnaði aftur fyrir viðskipti Evrópumanna við Afríku. Þar með jókst framboð á fílabeini og rostungstennur féllu í verði. Svartidauði dró um svipað leyti úr eftirspurn eftir mat í Evrópu og Hansakaupmenn höfðu þá enga þörf fyrir viðbótarskreið af Íslandsmiðum.
Landinu og miðunum lokað
Örfá sæti laus. Næsta námskeið fimmtud. 31/3 og 7/4.
Ræktun berjarunna Þriðjud. 22. mars kl. 17:00-18:30. Námskeiðin eru haldin í Grasagarði Reykjavíkur.
Skráning og upplýsingar í síma 578 4800 og á www.rit.is Sumarhúsið og garðurinn
Þegar svartidauði kom síðar til Íslands safnaðist auður á færri hendur og öflugustu auðmennirnir og biskupsstólarnir höfðu styrk til að byggja aftur upp hafskip til veiða og útflutnings. En þetta tímabil varði ekki nægilega lengi til að þéttbýli festi rætur við strendurnar. Auðæfin dreifðust aftur í gegnum erfðir og vinnsla sjávarfangs til útflutnings lagðist af. Bændur höfðu að-
eins bolmagn til að stunda veiðar til eigin þarfa. Síðasta tækifæri Íslendinga til að fá arðinn af Íslandsmiðum inn í samfélagið kom þegar Hansa-kaupmenn ætluðu að byggja hér upp umfangsmikla skreiðarvinnslu. Bændur sáu að þeir gátu ekki keppt við sjávarbyggðir um vinnuafl, enda landbúnaðurinn þá kominn niður á hnén og gat í raun engin laun greitt. Bændur nýttu þá pólitískt afl sitt og bönnuðu útlendum mönnum vetursetu á Íslandi og innlendum mönnum búsetu í verum nema þeim sem ættu þrjú hundruð fjár. Þar með var miðunum lokað fyrir Íslendingum og arðurinn af þeim rann til uppbyggingar byggða á austurströnd Bretlands, á Bretagne-skaga, í Baskalöndum. Á Íslandi var tekin upp útgáfa þrælahalds með vistarböndum, banni við barneignum vinnufólks og öðrum níðingsskap í nafni gamalla gilda.
Fiskur úr norðri, salt að sunnan
Sögulega tilheyrir salt frekar suðlægum slóðum en norðrinu. Í suðrinu er meira knýjandi að verja mat skemmdum vegna hita. Og af sömu ástæðu er auðveldara að vinna salt í suðrinu. Sólin sér um verkið. Viðskipti með skreið suður eftir Evrópu opnaði fyrir saltverslun öfuga leið. Og þar sem hægt var að vinna saltfisk um borð í fiskiskipum en ekki skreið varð saltfiskurinn helsta sávarafurð Norður-Atlantshafsins. Og þar sem bændur höfðu stimplað Íslendinga út úr þróun Evrópu, misstu þeir af saltinu. Á Íslandi einangraðist hið súra miðaldaeldhús.
En það var ekki aðeins þorskurinn af Íslandsmiðum sem opnaði verslunarleiðir. Með öflugri skipum opnaðist ofgnótt Stórabanka undan Nýfundnalandi og saltfiskur flæddi yfir eyjar Karíbahafsins jafnt sem Suður-Evrópu. Og á móti kom sykur og aðrar nýlenduvörur til Evrópu og vín, ólívuolía og aðrar dásemdir Miðjarðarhafsins rötuðu til Englands og annarra norðlægra landa.
Kærðu sig ekki um atvinnubyltingu
Mörgum öldum seinna steypti Jörundur hundadagakóngur danska nýlenduvaldinu í Reykjavík. Hann setti saltfisk í skjaldarmerki sitt. Það var tákn erindis hans; að Íslendingar fengju notið arðsins af miðunum í kringum landið. En Íslendingar föttuðu þetta ekki. Þeim fannst Jörundur hálfgerður grínkarl. Það er síðan ekki fyrr en í blálok nítjándu aldar sem Íslendingar fara að verka saltfisk. Og á upphafsáratugum þeirrar tuttugustu gerast þeir stórvirkir. Þeir demba saltfiski yfir Evrópumarkað; auka framboðið um 40 prósent og fella verðið um næstum 50 prósent. Þetta eru nýlendumenn sem miða á magn en ekki gæði. Og þar liggjum við enn.
Matur
Þórir Bergsson og Gunnar Smári Egilsson matur@frettatiminn.is
markhonnun.is
kalkúnasneiðar
40 % afsláttur 1.079kr/kg áður 1.798 kr/kg
FRÁBÆR HELGARTILBOÐ lambakótelettur ferskar
lambalærissneiðar ferskar
30% afsláttur
kindaHrYggVÖðVi (file) ferskur krYddaður
25%
afsláttur
25%
afsláttur
1.649
kr/kg áður 2.198 kr/kg
1.749
2.249
kr/kg áður 2.498 kr/kg
Capri súkkulaðibitar 200g
mangó
kr/kg áður 2.998 kr/kg
50%
JubblY frostHYrnur
34%
afsláttur
afsláttur
28%
afsláttur
175
kr/pk. áður 249 kr/pk.
199
kr/kg áður 349 kr/kg
kJúklingaVængir Hot eða bbQ fulleldaðir og Þarf aðeins að Hita
kr/pk. áður 299 kr/pk.
pizzubotnar 2x150 g
kornflÖgur 500 g
25%
43%
afsláttur
afsláttur
28%
afsláttur
298
kr/pk. áður 689 kr/pk.
199
kr/pk. áður 349 kr/pk.
Skráðu þig á póstlistann á www.netto.is Mjódd - Salavegur - Hverafold - Akureyri - Höfn - Grindavík - Reykjanesbær
179
kr/pk. áður 239 kr/pk.
Tilboðin gilda 10. - 13. mars eða meðan birgðir endast
Birt með fyrirvara um prentvillur og myndavíxl.
179
42
heilabrot
Helgin 11.-13. mars 2011
?
Spurningakeppni fĂłlksins
ďƒ¨
Sudoku
6
9 8
1. HvaĂ° heitir bankastjĂłri Arion banka?
5
2 3
2. HvaĂ° heitir leiĂ°togi Hells Angels ĂĄ Ă?slandi? 3. HvaĂ°a Ăslenski sĂśngvari ĂŚtlar aĂ° fagna 50
4 9 1 8 4
ĂĄra afmĂŚli sĂnu meĂ° 50 laga safnplĂśtu? 4. HvaĂ° heitir hĂśfuĂ°borg KĂłlumbĂu? 5. Hver leikstĂ˝rir gamanmyndinni Okkar
3
eigin OslĂł?
9
6. Er 19277 prĂmtala? 7. Hver er bĂŚjarstjĂłri ĂĄ Akranesi?
1 2
8. HvaĂ°a Hollywood-leikari talar fyrir
HalldĂłr HĂśgurĂ°ur rĂĄĂ°gjafi 1. HĂśskuldur H. Ă“lafsson. 2. Einar „Boom“ Marteinsson. 3. EyjĂłlfur KristjĂĄnsson. 4. BogotĂĄ. 5. Reynir Lyngdal. 6. Nei. 7. GuĂ°rĂĂ°ur HaraldsdĂłttir. 8 Johnny Depp. 9. Segi meĂ° boltann eins og reykingar; maĂ°ur er lĂśngu vaxinn upp Ăşr Ăžessu. 10. Illugi JĂśkulsson. 11. Alberto Granado. 12. Arthur Miller. 13. ĂžrĂĄtt fyrir aĂ° spurt sĂŠ um dĂĄĂ°an Þå ĂŚtla ĂŠg aĂ° segja Phil Collins. 14. Veit bara ekkert um ĂžaĂ°. 15. Alda HrĂśnn JĂłhannsdĂłttir.
11 rĂŠtt
kameljĂłniĂ° Rango Ă samnefndri mynd?
8 9 1 5 3
Bergsteinn SigurĂ°sson
9. Hver er eini leikmaĂ°urinn Ă sĂśgu HM
blaĂ°amaĂ°ur
Ă fĂłtbolta sem hefur skoraĂ° Ăžrennu Ă
1. HĂśskuldur H. Ă“lafsson. 2. Pass. 3. EyjĂłlfur KristjĂĄnsson. 4. BogotĂĄ. 5. Reynir Lyngdal. 6. JĂĄ. 7. GĂsli Einarsson? 8. Johnny Depp. 9. Ég giska ĂĄ PĂŠle. 10. Illugi JĂśkulsson. 11. Alberto Granado. 12. Arthur Miller. 13. Phil Collins. 14. Denise Richards. 15. Anna SigrĂĂ°ur BenediktsdĂłttir.
Ăşrslitaleik keppninnar? 10. Hver ritstĂ˝rir TĂmanum ĂĄ Eyjan.is? 11. HvaĂ° hĂŠt nĂ˝lĂĄtinn vinur og ferĂ°afĂŠlagi Ches Guevara ĂĄ rĂłmuĂ°u mĂłtorhjĂłlaferĂ°alagi byltingarhetjunnar? 12. Eftir hvern er leikritiĂ° Allir synir mĂnir sem ĂžjóðleikhĂşsiĂ° frumsĂ˝ndi Ă liĂ°inni viku? 13. HvaĂ°a dĂĄĂ°i sĂśngvari og trommuleikari lĂ˝sti ĂžvĂ yfir ĂĄ dĂśgunum aĂ° hann vĂŚri hĂŚttur Ă tĂłnlistinni, sextugur aĂ° aldri? 14. HvaĂ°a leikkona situr uppi meĂ° Ăžann svartapĂŠtur aĂ° vera barnsmóðir Charlies Sheen? 15. HvaĂ° heitir settur saksĂłknari
ďƒ¨
1 4 6 6
RĂŠtt svĂśr: 1. HĂśskuldur H. Ă“lafsson, 2. Einar „Boom“ Marteinsson, 3. EyjĂłlfur KristjĂĄnsson, 4. BogotĂĄ, 5. Reynir Lyngdal, 6. Nei (37 gengur upp Ă henni), 7. Ă rni MĂşli JĂłnasson, 8. Johnny Depp, 9. Geoff Hurst, Englandi (1966), 10. Illugi JĂśkulsson, 11. Alberto Granado, 12. Arthur Miller, 13. Phil Collins, 14. Denise Richards, 15. Alda HrĂśnn JĂłhannsdĂłttir.
ďƒ¨
krossgĂĄtan
6 8 1 9
4 8 2 5 7 2 1 2 8 3 7 6
8 3 9
Bergsteinn skorar å Brynhildi Ólafsdóttur, forstÜðumann samskiptasviðs Saga Capital.
fyrir niĂ°randi ummĂŚli?
Sudoku fyrir lengr a komna
4
10 rĂŠtt
efnahagsbrota sem kĂŚrt hefur forvera sinn
7 5 2
5
lausn krossgĂĄtunnar er birt ĂĄ vefnum: www.this.is/krossgatur, aĂ° viku liĂ°inni '03/"'/
#3š -:/%63
4-&*163
#36 "š
,, /"'/
-Âś,/&4,*
)3&.."
4",,"  /&5* ,+½,63 ,&//* ."3,
/:54&.*
&*//" "-(&/(5
41&//"
,"1Âś56-*
,ÂŤ'
5*-
Kung Pao KjĂşklingur og grĂŚnmeti meĂ° jarĂ°hnetum. HOT
'-Âś,63
&*/,&//*4
3Ă ."
%3&1"
4,"%%"
#-"65 45"3'"
%&*(+"
'*5"
)&*5*
(ÂŤ-63 'ÂŤ&*/"
4".5½,
3"'"--
š63
(0-' ÂŤ)"-% #&*/
4,3&'
/"'/(*'5
&-%4/&:5*
-&.Ă 3
(3š63 5&(6/%
)&*.4 ÂŤ-'"
&/(*
,*3/"
Â?633," Ă 5
Ekki MeĂ° MSG
+ÂŤ3/45&*/
4.:34-
/Šš*
7½9563
,½//6/
7*3š*
+635
4,*-
Barnamatseðill 550 krónur 4,"š*
)-+Âť. 47&*5
"š
4,*- /*/(4 -"64
KjĂşklingur og grĂŚnmeti
LĂŚkjargĂśtu 10, 101 ReykajvĂk
("5
47Âś,+"45 6/%"/
57œ)-+š*
/"65" 45&*,
OpnunartĂmi: 17.00 – 22.00
1-"/5" )&-%63
'6(-
og grĂŚnmeti. HOT
PĂśntunarsĂmi: 5270 800
,04563 53&'+" &'/*
/05"
)3&:'*/(
RĂŠttir frĂĄ 590 krĂłnum
4Š5*
4,*14 )½'/
General TSO´s Kjúklingur
Ă ostrusĂłsu.
105
':3*3 )½/%
1Ă 44"
3+Ă ,"
':3*35Š,*
)ÂŤ34 *//:'-*
611)&'š
41:3
#Âť,45"'63
Â?+Âť5"
7*š.5
'-"/%63
611 )3Âť16/
&-4,6 -&(63
57&*3 &*/4
%3:,,63 #"3%"(*
4,"š7Š/*
/6%%"
4536/4
)-&..63
is a.
Frábært ú úrvall bóka á enn bet b tra verði! ð
am an .p w w w
HEIMA ER BEZT
Frábært úrval bóka á enn betra a
m dum eim á 1-2 dögum Við sendum bækurnar heim á 1-2 dögum Við send Við send dum bækurnar frítt heim ef keypt er fyrir meira en
1.000 kr. Við s
1. SÆT I
BÓKSÖ LULIST INN
Ég man þig Æsispennandi metsölubók Yrsu Sigurðardóttur fær hárin til að rísa!
★★★★★ Pressan.is
2.490,- 1.990,-
Hringnum lokað Alþjóðleg spennusaga sem gerist á Íslandi!
★★★★ Politiken
Snarkið í stjörnunum Snilldarverk Jóns Kalmans Stefánssonar loksins í kilju! „Ættarsaga sem spannar allt sem lífið hefur upp á að bjóða.“ KulturSpiegel
2.490,- 1.990,-
Svar við bréfi Helgu eftir Bergsvein Birgisson er einhver óvæntasti smellur síðari ára.
★★★★★ Fbl, FT og DV
SPLUN KUNÝJ KILJUR AR Á SÉRS T TILBOÐ ÖKU SVERÐ I!
2.490,- 1.990,-
2.490,- 1.990,-
44
sjónvarp
Helgin 11.-13. mars 2011
Föstudagur 11. mars
Föstudagur
20:10 Útsvar Árborg og Norðurþing eigast við í átta liða úrslitum. Umsjónarmenn: Sigmar Guðmundsson og Þóra Arnórsdóttir. Spurningahöfundur og dómari: Ólafur B. Guðnason.
20:35 American Idol (16 og 17/45) Vinsælasti skemmtiþáttur veraldar snýr aftur í tíunda skiptið.
Laugardagur allt fyrir áskrifendur
fréttir, fræðsla, sport og skemmtun
20:00 Saturday Night Live 4 (10/22) Stórskemmtilegur grínþáttur sem hefur kitlað hláturtaugar áhorfenda í meira en þrjá áratugi.
22:00 Shoot ‘Em Up Spennumynd með gamansömu ívafi með Clive Owen, Paul Giamatti og Monicu Bellucci í aðalhlutverkum.
Sunnudagur allt fyrir áskrifendur
fréttir, fræðsla, sport og skemmtun
4
21:50 Boardwalk Empire (4/12) Verðlaunaðir þættirnir gerast í Atlantic City í kringum 1920 við upphaf bannáranna í Bandaríkjunum. allt fyrir áskrifendur
fréttir, fræðsla, sport og skemmtun
22:00 The Walking Dead (5/6) 4 Spennandi hrollvekjuþættir sem hlotið hafa einróma lof gagnrýnenda. Þættirnir fjalla um lögreglumanninn Rick og baráttu hans við uppvakninga.
Sjónvarpið 17:20 Kallakaffi (2/12) e. 17:50 Táknmálsfréttir 18:00 Otrabörnin (12/26) 18:22 Pálína (7/28) 18:30 Hanna Montana 19:00 Fréttir 19:30 Veðurfréttir 19:35 Kastljós 20:10 Útsvar Árborg og Norðurþing. 21:15 Samþykktur 22:50 Wallander - Burðardýr - Sænsk sakamálamynd frá 2006. Kurt Wallander glímir við erfitt sakamál. Leikstjóri er Leif Magnusson og meðal leikenda eru Krister Henriksson, Lena Endre og Sverrir Guðnason, Atriði í myndinni eru ekki við hæfi barna. 00:25 Krukkuhaus e. 02:25 Útvarpsfréttir í dagskrárlok
STÖÐ 2
Laugardagur 12. mars Sjónvarpið
08:00 Morgunstundin okkar 07:00 Barnatími Stöðvar 2 08:04 Teitur (3/5) 08:00 Elías 08:14 Skellibær (35/52) 08:15 Oprah 08:25 Otrabörnin (25/26) 08:55 Í fínu formi 08:48 Veröld dýranna (2/52) 09:10 Bold and the Beautiful 08:58 Konungsríki Benna og Sóleyjar 09:30 The Doctors 09:09 Mærin Mæja (49/52) 10:15 60 mínútur 09:18 Mókó (46/52) 11:00 ‘Til Death (8/15) 09:26 Lóa (4/52) 11:25 Auddi og Sveppi allt fyrir áskrifendur 09:41 Hrúturinn Hreinn (28/40) 11:50 Mercy (21/22) 09:50 Elías Knár (38/52) 12:35 Nágrannar fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10:03 Millý og Mollý (11/26) 13:00 Frasier (3/24) 10:16 Börn á sjúkrahúsum (4/6) 13:25 My Best Friend’s Wedding 10:30 Nýsköpun - Íslensk vísindi e. 15:30 Barnatími Stöðvar 2 11:00 Kastljós Endursýndur þáttur. 17:05 Bold and the Beautiful 11:35 Kiljan e. 17:28 Nágrannar 4 5 12:30 Íslensku tónlistarverðlaunin e. 17:53 The Simpsons (8/22) (8:22) 14:05 Manngert landslag e. 18:23 Veður 15:30 Íslandsmótið í handbolta Beint 18:30 Fréttir Stöðvar 2 og íþróttir 17:35 Táknmálsfréttir 18:54 Ísland í dag og veður 17:45 Útsvar e. 19:20 Auddi og Sveppi 18:54 Lottó 19:50 Logi í beinni 19:00 Fréttir 20:35 American Idol (16 og 17/45) 19:30 Veðurfréttir 22:45 Meet the Spartans 19:35 Enginn má við mörgum 00:10 Shutter 20:10 Gettu betur Fjölbrautaskólinn 01:35 The Proposal í Garðabæ og Borgarholtsskóli 03:20 My Best Friend’s Wedding 21:15 Litla, svarta bókin 05:00 ‘Til Death (8/15) 23:00 Basquiat 05:20 Frasier (3/24) 00:45 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 05:45 Fréttir og Ísland í dag
STÖÐ 2
Sunnudagur Sjónvarpið
08:00 Morgunstundin okkar 07:00 Hvellur keppnisbíll, Þorlákur, 08:01 Fæturnir á Fanney (22/39) Brunabílarnir, Sumardalsmyllan 08:13 Herramenn (9/52) 07:50 Gulla og grænjaxlarnir 08:24 Ólivía (21/52) 08:00 Algjör Sveppi 08:34 Babar (26/26) 10:15 Latibær 08:57 Leó (28/52) 10:25 Leðurblökustelpan 09:00 Disneystundin 10:50 iCarly (4/45) 09:01 Finnbogi og Felix 11:15 Glee (14/22) 09:24 Sígildar teiknimyndir (25/42) 12:00 Bold and the Beautifulallt fyrir áskrifendur 09:29 Gló magnaða (25/26) 13:50 American Idol (16 og 17/45) 09:52 Artúr (14/20) 16:05 The Middle (9/24) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 10:15 Gettu betur e. 16:35 Auddi og Sveppi 11:25 Landinn e. 17:10 ET Weekend 11:55 Framandi og freistandi (5:5) e 17:55 Sjáðu 12:30 Silfur Egils BEINT 18:30 Fréttir, íþróttir og Lottó 13:45 Hvert stefnir Ísland? (3:5) e 19:04 Ísland í dag - helgarúrval 4 5 6 6 15:10 Netbarnið Google Baby 19:29 Veður 16:10 Návígi e 19:35 Spaugstofan 20:05 Sisterhood of the Traveling Pants 2 16:35 Landsleikur í handbolta Beint 18:15 Táknmálsfréttir 22:00 Shoot ‘Em Up 18:25 Stundin okkar 23:25 Jindabyne 18:51 Ungur nemur - gamall temur 01:30 Already Dead SkjárEinn 19:00 Fréttir 03:05 Margot at the Wedding 07:30 Game Tíví (7/14) S 19:35 Veðurfréttir 04:35 ET Weekend 08:00 Dr. Phil (131/175) 19:40 Landinn 05:20 Spaugstofan 08:45 Pepsi MAX tónlist 20:10 Heita vatnið 05:45 Fréttir 14:15 Samfés 2011 21:10 Lífverðirnir 17:15 Dr. Phil (132/175) 22:05 Sunnudagsbíó - Allir aðrir 5 6 18:00 Survivor (14/16) 00:05 Silfur Egils e. 18:45 How To Look Good Naked 08:50 Evrópudeildarmörkin 01:25 Útvarpsfréttir í dagskrárlok 19:35 America’s Funniest Home Videos 09:50 Meistaradeildin - (E) 20:00 Will & Grace (5/24) 11:35 Meistaradeildin - meistaramörk SkjárEinn SkjárEinn 20:25 Got To Dance (10/15) 12:05 FA bikarinn - upphitun 11:50 Dr. Phil (128 og 130/175) 13:30 The Bachelorette (9/12) 21:15 HA? (8/12) 12:35 Birmingham - Bolton Beint 07:00 Braga - Liverpool 13:55 Judging Amy (15 og 16/22) 15:00 Spjallið með Sölva (4/16) 22:05 The Bachelorette (9/12) 14:45 Dynamo Kyiv - Man. City 16:50 Dynamo Kyiv - Man. City 15:25 90210 (15/22) 15:40 Innlit/ útlit (1/10) 23:35 Makalaus (2/10) Þættir sem 16:30 Fréttaþáttur Meistaradeildar 18:35 Evrópudeildarmörkin allt fyrir áskrifendur 16:10 The Defenders (8/18) 16:10 Dyngjan (4/12) byggðir eru á samnefndri met17:05 Man. Utd. - Arsenal Beint 19:30 FA bikarinn - upphitun 16:55 Top Gear Best of (2/4) 17:00 HA? (8/12) sölubók Tobbu Marinós og fjalla 19:05 Real Madrid - Hercules Beint 20:00 Fréttaþáttur Meistaradeildar fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 17:55 7th Heaven (19/22) 17:50 Bakvið tjöldin - Kurteist Fólk um Lilju Sigurðardóttir sem er 21:00 Birmingham - Bolton 20:30 La Liga Report 18:40 Game Tíví (7/14) einhleyp stúlka í Reykjavík og 22:40 Box - M. Pacquiao - A. Margarito 18:05 7th Heaven (20/22) 21:00 Main Event allt fyrir áskrifendur 19:10 Got To Dance (10/15) 18:50 America’s Funniest Home stendur á tímamótum. 23:35 Box - S. Martinez - P. Williams 21:50 European Poker Tour 6 - Pokers 20:00 Saturday Night Live (10/22) Videos (43/46) 00:05 30 Rock (14/22) 01:00 Sergio Martinez Sergiy D Beint 22:40 NBA: Miami - Chicago fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 20:55 Stand by Me 19:15 30 Rock (14/22) 00:30 The Increasingly Poor 4 5 6 22:25 Hostage 19:40 Makalaus (2/10) Decisions of Todd Margaret (4/6) 00:05 Dr. Phil (131/175) 20:10 Top Gear (2/8) 00:35 Dr. Phil (129/175) 00:20 HA? (8/12) 11:00 Premier League Review 2010/11 21:10 The Defenders (9/18) 15:15 Sunnudagsmessan 00:55 A Broken Life 00:50 Dr. Phil (132/175) 22:00 The Walking Dead (5/6) 11:55 Chelsea - WBA 16:30 Arsenal - Sunderland 02:30 Whose Line is it Anyway? 4 5 6 01:10 View From The Top 22:50 Blue Bloods (6/22) 13:40 Premier League World 2010/11 18:15 Fulham - Blackburn 02:55 Saturday Night Live (9/22) 02:40 Whose Line is it Anyway? 23:35 Royal Pains (6/18) 14:10 Arsenal Everton, 2001 20:00 Ensku mörkin 2010/11 03:50 Will & Grace (5/24) allt fyrir áskrifendur allt fyrir áskrifendur 03:05 Jay Leno (210 og 211/260) 00:25 Saturday Night Live (10/22) 14:40 Leeds - Newcastle, 2001 20:30 Arsenal - Man United, 1998 04:10 Jay Leno (208 og 209/260) 04:35 Pepsi MAX tónlist 01:20 The Defenders (9/18) 15:10 1001 Goals 21:00 Premier League World 2010/11 05:40 Pepsi MAX tónlist fréttir, fræðsla, sport og skemmtun fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 5 6 02:05 Pepsi MAX tónlist 16:05 Man. City - Liverpool 21:30 Zidane 06:00 Pepsi MAX tónlist 17:50 Everton - Man. Utd. 22:00 Newcastle - Leicester, 1996 19:35 2003/2004 Glæsilegustu mörk 22:30 Bolton - Aston Villa 08:00 Notting Hill 20:30 West Ham Utd - Man. Utd 10:00 My Girl 06:50 The Love Guru Hotspurs 06:20 You Don’t Mess with the Zohan SkjárGolf allt fyrir áskrifendur21:00 Chelsea - Tottenham 4 508:20 Love Wrecked 6 4 5 12:00 Gosi 6 21:30 Arsenal - Tottenham 08:10 Leonard Cohen: I’m Your Ma 07:05 World Golf Champ. 2011 - Dagur 1 allt fyrir áskrifendur allt fyrir áskrifendur 14:00 Notting Hill 10:00 Teenage Mutant Ninja Turtles 23:15 Bolton - Newcastle 10:00 The Lost World: Jurassic Park 10:50 Golfing World (39/240) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 16:00 My Girl 12:00 Groundhog Day 12:05 Marley & Me 11:40 PGA Tour - Highlights (9/45) fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 18:00 Gosi 14:00 Love Wrecked fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 14:00 Leonard Cohen: I’m Your Ma SkjárGolf 16:50 Champions Tour - Highlights 20:00 The Darwin Awards 16:00 Teenage Mutant Ninja Turtles 16:00 The Lost World: Jurassic Park 07:45 World Golf Champ. 2011 - Dagur 2 17:45 Inside the PGA Tour (10/42) 22:00 The Godfather 1 18:00 Groundhog Day 18:05 Marley & Me 11:45 Inside the PGA Tour (10/42) 18:10 Golfing World (40/240) 00:50 School of Life 20:00 The Love Guru 20:00 You Don’t6Mess with the Zohan 13:00 World Golf Champ.52011 - Dagur 2 19:00 World Golf Champ. 2011 - Dagur 5 4 02:35 Skeleton Man 22:006 .45 Spennumynd 22:00 Silence of the Lambs 17:00 W. Golf Champ. 2011 - Dagur 3 beint 2 - BEINT (2/4) 4 04:00 00:00 The Green Mile 4 5 6 The Godfather 1 00:00 Twelve Monkeys 23:00 LPGA Highlights (2/20) 3 23:00 Golfing World (40/240) 03:05 One Missed Call Hrollvekja 02:05 Fracture 00:20 ESPN America 23:50 ESPN America 04:30 .45 Spennumynd 04:00 Silence of the Lambs 00:30 World Golf Champ. 2011 - Dagur 3 00:10 Golfing World (39/240) 06:00 The Darwin Awards 06:00 ESPN America 06:00 ESPN America
sjónvarp 45
Helgin 11.-13. mars 2011
13. mars
STÖÐ 2 07:00 Ofuröndin 07:20 Tommi og Jenni 07:45 Harry og Toto 07:55 Lalli 08:00 Algjör Sveppi 09:05 Ofurhundurinn Krypto 09:25 Kalli kanína og félagar 09:40 The Water Horse 11:30 Sorry I’ve Got No Headallt fyrir áskrifendur 12:00 Spaugstofan 12:30 Nágrannar fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 14:10 Smallville (18/22) 14:55 Logi í beinni 15:40 Tvímælalaust 16:25 Cougar Town (6/24) 16:55 Oprah 4 17:40 60 mínútur 18:30 Fréttir Stöðvar 2 19:15 Frasier (7/24) 19:40 Sjálfstætt fólk 20:20 The Mentalist (16/22) 21:05 Chase (11/18) 21:50 Boardwalk Empire (4/12) Þættirnir gerast í Atlantic City í kringum 1920 við upphaf bannáranna í Bandaríkjunum. Wall Street var á mikilli uppleið en mörg glæpagengi spruttu fram og græðgin og hömluleysið var allsráðandi. Boardwalk Empire hlaut Golden Globe verðlaunin 2011 sem besta dramaþáttaröðin og Steve Buscemi var útnefndur besti aðalleikari í dramaþætti. 22:45 60 mínútur 23:30 Spaugstofan 23:55 Daily Show: Global Edition 00:25 Glee (14/22) 01:10 Nikita (1/22) 01:55 Saving Grace 02:40 Making Mr. Right 04:05 Half Nelson 05:50 Fréttir
Í sjónvarpinu Í meðferð
Í meðferð Fyrir nokkru tók ég góða törn yfir þáttum af In Treatment um sálfræðiþjónustu hins meingallaða Dr. Pauls Weston. Írska sjarmatröllið Gabriel Byrne fer með hlutverk sálans en allir þættirnir gerast í stofunni á heimili hans. Til þess að maður nenni að horfa á svo einhæft sjónvarp þarf það að vera glettilega vel skrifað og leikið. Sem það er. Raunar svo ávanabindandi að ég ýtti öllu öðru til hliðar á meðan ég spændi í mig fyrstu tvær þáttaraðirnar. Frumgerð þáttanna er ísraelsk og það er tilvalið fyrir þröngsýna að kyngja eigin fordómum og kynna sér hugarheim gyðinga með þessum hætti. HBO endurgerði þættina svo með Byrne í aðalhlutverki og hafa þeir sópað að sér verð5
spænis sálfræðingi, sjá eitthvað sem þeir þekkja úr eigin lífi í stofunni hjá dr. Weston. Þáttum sem eru vel þess virði að beitt sé frjálslegum aðferðum til að komast yfir. Þóra Tómasdóttir
AF STA Ð
Síðustu 5 kílóin
FYRIR VANAR KONUR 6 vikna námskeið Losaðu þig við þessi síðustu „föstu“ kíló!
4
5
6
U T K K Ö T S
08:10 Real Madrid - Hercules 09:55 Man. Utd. - Arsenal 11:40 Meistaradeildin - (E) 13:25 Meistaradeildin - meistaramörk 13:50 Stoke - West Ham Beint 16:15 Undankeppni EM Beint 18:45 Man. City - Reading allt fyrir áskrifendur 20:30 Fréttaþáttur Meistaradeildar 21:00 Sevilla - Barcelona Beint fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 22:45 Undankeppni EM 00:10 Man. City - Reading
12:00 Newcastle - Man Utd, 2001 12:30 Tottenham - Everton, 2002 13:00 Tottenham - Portsmouth 13:30 Premier League World 2010/11 allt fyrir áskrifendur 14:00 Bolton - Birmingham 15:45 Arsenal - WBA fréttir, fræðsla, sport og skemmtun 17:30 Blackburn - Chelsea, 2003 18:00 Tottenham - Leicester, 2003 18:30 Goals of the Season 2004/2005 19:25 Liverpool - Aston Villa 21:10 West Ham - Man. City 4 22:55 Man. Utd. - Sunderland
launum fyrir vikið. Skjólstæðingar dr. Westons eru margir hverjir stórbrotnir persónuleikar og flestir fastir í aðstæðum og hegðunarmynstri sem enginn leið virðist út úr. Weston ýtir mjúkt og yfirvegað á alla réttu takkana og spyr spurninga sem oft er óþægilegt að svara. Eins góður og hann er í að spegla skjólstæðinga sína mistekst honum gjörsamlega að taka af festu á eigin göllum og vandamálum. Jafnvel þótt hann fari vikulega á stefnumót við Ginu, handleiðara sinn og ofjarl í sálfræðinni, sem leikin er af Dianne Wiest. Allir sem eiga fjölskyldu, hafa verið í sambandi, hafa gert mistök eða þurft að setjast and-
5
6
Fjölbreytt námskeið með mjög miklu aðhaldi. 6 Komdu þér út úr röngu fæðumynstri og byrjaðu að borða fæðu sem grennir þig. Losnaðu við eilífa sætindaþörf og leggðu grunn að nýju neyslumynstri sem grennir þig í eitt skipti fyrir öll. Innifalið: • • • • • • •
Mataræðið er tekið í gegn Lærðu að borða til að næra vöðvana þína og svelta fitufrumurnar Einfaldar æfingar sem miðast við að tryggja hámarks fitubruna Þú minnkar fitufrumurnar og styrkir og mótar vöðvana Þú minnkar ummál um mitti, læri og mjaðmir Þú eykur orku þína, þrek og vellíðan Þú færð hvatningu, fróðleik og uppskriftir í tölvupósti 5x í viku
SkjárGolf 07:30 World Golf Champ. 2011 - Dagur 3 11:40 Golfing World (40/240) 16:40 Inside the PGA Tour (10/42) 17:00 W. Golf Champ. 2011 - Dagur 4 beint 23:00 ESPN America
Getur þú styrkt barn? www.soleyogfelagar.is
Árangur 20+ Komdu út úr vítahringnum – 8 vikna námskeið
Nýttu þér áratuga reynslu okkar og losnaðu við aukakílóin fyrir fullt og allt. Námskeið fyrir konur sem vilja losna við 20kg+. Námskeiðið samanstendur af gönguferðum, léttri leikfimi, fyrirlestrum, fræðslu, stuðnings- og aðhaldsfundum, vigtun og fitumælingum. Einkaaðgangur að stuðningiog fræðslu á lokuðu vefsvæði. Þú eykur orku þína, þrek og vellíðan til frambúðar. Ný námskeið að hefjast!
Allar nánari upplýsingar um námskeiðin, tímasetningu, verð og skráningu finnur þú á www.hreyfing.is
46
bíó
Bíódómur Hall Pass
Helgin 11.-13. mars 2011
Geggjun á mánudegi
Grámyglulegur fiðringur Skrifstofublækurnar Rick (Owen Wilson) og Fred (Jason Sudeikis) eru farnar að finna illilega fyrir gráa fiðringnum og þrátt fyrir að báðir eigi þeir bráðhuggulegar eiginkonur gera þeir fátt annað en að góna úr sér glyrnurnar á afturenda yngri kvenna og láta sig dreyma um kynlíf með flottari skutlum en eiginkonunum. Hugarórarnir verða að þráhyggju sem kemur félögunum, og ekki síður vönduðum eiginkonunum, ítrekað í bobba þannig að þær bregða á það ráð að gefa körlunum frítt spil í viku, leyfa þeim að vera ungir á ný
og halda fram hjá án eftirmála. Þegar á hólminn er komið reynist frelsið þó ekki jafn yndislegt og þá félaga minnti. Þeir eru þreyttir og slappir; hafa ekkert úthald í djammið og gengur vægast sagt illa að komast á séns. Margt ágætt fólk kemur að málum í þessari mynd en því miður er eiginlega ekkert þeirra í sínu besta formi. Leikstjórarnir Bobby og Peter Farrelly (There’s Something About Mary, Dumb & Dumber) hafa oft verið fyndnari. Sérgrein þeirra er groddalegur og gróteskur húmor sem rambar alveg á mörkunum
frumsýndar
Jason Sudeikis leikur ráðvilltan lúða á kjötmarkaðnum.
en hér eru þeir aðeins of dannaðir þótt Wilson og Sudeikis taki ágæta spretti í klámkjaftinum. Owen Wilson er hress og skemmtilegur náungi og hefur blásið lífi í fjölda gamanmynda en hér er
hann eins og skugginn af sjálfum sér og nær ekki flugi. Christina Applegate er falleg og fyndin leikkona sem klikkar ekki í hlutverki eiginkonu Freds, sem er einhvern veginn alltof mikill leppalúði til að hafa efni á að eltast við smápíkur með aðra eins eiginkonu. Annars eru það helst Richard Jenkins og Stephen Merchant sem ná að gera eitthvað af viti í minni hlutverkum og framreiða almennilegt Farrellysprell en þrátt fyrir nokkrar ljósglætur er hér um óttalega miðlungsmoðsuðu að ræða. Þórarinn Þórarinsson
Móðir allra búrhnífamorðingjamynda, Psycho eftir meistara Alfred Hitchcock frá árinu 1960, verður sýnd í Mánudagsbíói Háskóla Íslands og Háskólabíós á mánudagskvöld klukkan 20. Myndin segir frá hinni óheppnu Marion Crane sem stelur peningum, stingur af úr bænum, gistir á Bates-mótelinu og ákveður illu heilli að skella sér í sturtu. Á aldarafmæli Háskólans fagnar Háskólabíó 50 ára afmæli og af því tilefni eru valdar myndir úr safni kvikmyndahússins endursýndar á mánudagskvöldum en sumar hafa ekki sést á breiðtjaldi árum eða áratugum saman. Mánudagsbíóið hefur mælst vel fyrir og því um að gera að tryggja sér miða í tæka tíð. Miðinn kostar 300 krónur.
charlie Sheen Í tómu tjóni
Flóttinn úr Gúlaginu
The Way Back er nýjasta mynd ástralska leikstjórans Peters Weir (The Year of Living Dangerously, Witness, Dead Poets Society, The Truman Show, Master and Commander). Hér segir Weir sögu lítils hóps fólks sem freistar þess að strjúka úr hinu alræmda Gúlagi, fangabúðum Sovétríkjanna í Síberíu, en þangað var samviskuföngum, liðhlaupum og öðrum óvinum ríkisins smalað saman á fjórða og fimmta áratug síðustu aldar. The Way Back hefst árið 1940 í Síberíu þar sem Rússinn Valka (Colin Farrell), Pólverjinn Janusz (Jim Sturgess) og Bandaríkjamað-
Ed Harris leikur Bandaríkjamann sem unir sér illa í Gúlaginu og slæst í hópinn með nokkrum öðrum strokuföngum.
urinn Mr. Smith (Ed Harris) dúsa við illan kost og yfirvofandi dauða í Gúlaginu. Þeir ákveða að strjúka úr vítisvistinni og tekst það en rússneski björninn er þó hvergi nærri unninn þar sem þeirra bíður að fara fótgangandi 6.000 kílómetra yfir harðneskjulegt landsvæði þar sem náttúran tekur menn engum neinum vettlingatökum.
Battle: Los Angeles
The Romantics Sjö vinir sem voru nánir í háskóla en héldu síðan hver sína leið. Sex árum síðar eru tvö úr hópnum, Lila (Anna Paquin) og Tom (Josh Duhamel), að fara að gifta sig og kalla liðið því saman. Laura (Katie Holmes), Minnow (Dianna Agron), Jake (Adam Brody), Tripler (Malin Akerman) og Chip (Elijah Wood) mæta öll á svæðið stuttu fyrir brúðkaupið, en Laura á að vera brúðarmær Lilu. Allt fer svo í uppnám vegna þess að Laura og Tom voru áður par og hættu saman í illu. Laura hefur aldrei jafnað sig á þeim skilnaði og eitthvað ruglast Tom í ríminu þegar hann sér gömlu kærustuna aftur.
Hörkutólið Michelle Rodriguez (Girlfight, The Fast and the Furious, Lost, Machete) og Aaron Eckhart (Thank You for Smoking, The Dark Knight) eru í eldlínunni í hasarmyndinni Battle: Los Angeles. Árum saman hafa fljúgandi furðuhlutir sést á himnum yfir jörðinni en árið 2011 verður lýðnum ljóst að þeir sem fljúga þessum furðuhlutum hafa ekkert gott í hyggju. Geimverur gera árás á jörðina og hver stórborgin af annarri fellur. Og að lokum stendur aðeins ein borg eftir, Los Angeles. Þar fer fram lokaorrustan um framtíð mannkynsins og þar fer Michael Nantz, sem Eckhart leikur, fyrir herflokki sem dregur línuna í sandinn og býður innrásarhernum birginn.
Matjurtir og krydd Auður I. Ottesen
Jón Guðmundsson
Matjurtaræktun Námskeið tvö fimmtudagskvöld 17. og 24. mars kl. 19:00 - 21:30. Næsta námskeið 29. mars og 5. apríl.
Kryddjurtaræktun Námskeið fimmtudag 17. mars kl. 17:00 - 18:30. Örfá sæti laus. Næsta námskeið 24. mars.
Námskeiðin eru haldin í Grasagarði Reykjavíkur.
Leiðbeinendur
Auður I. Ottesen og Jón Guðmundsson garðyrkjufræðingar.
Skráning og upplýsingar í síma 578 4800 og á www.rit.is Sumarhúsið og garðurinn
Charlie 21 árs í Platoon þar sem hann stóð sig eins og hetja á milli Willem Dafoe og Tom Berenger. Hæfileikar hans voru augljósir og allir vegir virtust honum færir.
Einkastríð Charlie
Löngu áður en Charlie Sheen ákvað að sturta lífi sínu og ferli ofan í gullslegið salerni í Hollywood voru sagnaritarar hér á litla Íslandi búnir að skrá það á skinnhandrit að gæfa og gjörvileiki færu ekki alltaf saman. Allir netmiðlar í heimi vaka nú yfir hverri hreyfingu, og þá um leið axarskafti, litla stráksins hans Martins Sheen þannig að það er ekki nokkur ástæða til að tíunda það hér að leikarinn er gersamlega heillum horfinn og greinilega búinn að tapa glórunni. Hins vegar er vert að líta til baka og rifja upp að einhvern tíma átti Carlos Irwin Estévez möguleika á að verða eitthvað annað en fábjáni.
C
arlos Estévez fæddist í New York árið 1965 og verður því 46 ára á þessu ári. Þegar Carlos litli kom í heiminn var pabbi hans að hasla sér völl sem leikari undir nafninu Martin Sheen og þegar Carlos ákvað að feta í fótspor pabba fór hann sömu leið. Lét ættarnafnið róa og tók upp Sheen-nafnið. Stóri bróðir Charlies, Emilio Estevez, lagði á brattann á undan og ákvað að reyna að fóta sig á eigin forsendum og hélt uppMeð pabba í runalega ættarnafninu. Báðir Wall Street. áttu bræðurnir sína gullöld á Martin Sheen er mikils metinn og níunda áratug síðustu aldar. Í dag er Emilio einna þekktvirðulegur kall astur fyrir að vera fyrrverandi í Hollywood en eiginmaður Paulu Abdul en sefur varla rómá þó eiga það að hann hefur legur um þessar nokkurn veginn haldið haus mundir vegna bægslagangsins í í gegnum sín áföll en Charlie syninum sem þyk- virðist harðákveðinn í að taka ist edrú en hefur hraðlestina til helvítis. Charlie fékk stóra tækialdrei bullað eins færið árið 1986 þegar Oliver mikið.
Stone setti hann í aðalhlutverkið í Platoon. Hann fékk fína dóma fyrir túlkun sína á ráðvilltu ungmenni í miðri Víetnam-geðveikinni og Stone notaði unga manninn því aftur í Wall Street árið 1987 þar sem boðorðið um gæði græðginnar var kynnt til sögunnar. Í framhaldinu komu Young Guns, Major League og Rambó-grínið Hot Shots árið 1991 en þá voru vandræðin byrjuð. Charlie var þá þegar búinn að fara í fíkniefnameðferð og kominn á kortið sem lauslætisgemlingur og partídýr. Árið 1995 dróst hann inn í réttarhöldin yfir mellumömmunni Heidi Fleiss og viðurkenndi, eiðsvarinn, að hafa eytt um 50.000 dollurum í vændiskonur Fleiss. Ári síðar kærði fyrrverandi kærasta hann fyrir að hafa beitt hana ofbeldi og hann fékk eins árs skilorðsbundinn fangelsisdóm. Árið 1998 var hann við dauðans dyr eftir að hafa tekið of stóran skammt. Árið 2000, á meðan hann var edrú, var h a n n fe n g inn til að fylla skarð Michaels J. Fox í sjónvarpsþáttu nu m S p i n City og var í
bíó
Þórarinn Þórarinsson toti@frettatiminn.is
kjölfarið fenginn til að bera uppi gamanþættina Two and a half Men árið 2003. Þættirnir slógu í gegn, blésu lífi í andvana feril Charlies og hann varð einn af hæst launuðu sjónvarpsleikurunum í Bandaríkjunum. En Charlie var þó hvergi nærri sloppinn frá sjálfum sér. Hann kvæntist leikkonunni Denise Richards árið 2002 en þau skildu árið 2006 þegar hún gekk með annað barn þeirra. Í dag er búið að sparka Charlie úr Two and a half Men, hann stendur í deilum við Denise um umgengni við börn þeirra og bullar tóma steypu í viðtölum og á netinu og þykist vera bláedrú. Árið 1995 sagði Charlie í viðtali við breska kvikmyndatímaritið Empire að það sem hann óttaðist mest væri að mistakast, að enginn vildi ráða hann í vinnu, hákarlar og dauðinn. Nú vantar bara hákarl og dauðann og þá hefur hann horfst í augu við allt sem hann óttast.
WWW.CINTAMANI.IS
SPJARAÐU ÞIG
ÚLPUVEÐUR
ESTER Dúnúlpa með hettu og loðkraga. Tveir renndir vasar að framan og einn innanávasi. Hettu er hægt að taka af. Fylling er 95% dúnn og 5% fiður sem gerir úlpuna létta og hlýja. Stærðir: XS-3XL
CINTAMANI AUSTURHRAUNI 3
CINTAMANI KRINGLUNNI
CINTAMANI CENTER LAUGAVEGI 11
210 GARÐABÆ, S. 533 3805
103 REYKJAVÍK, S. 533 3003
101 REYKJAVÍK, S. 517 8088
heimili
48
risaprjón er smart og notalegt
Siðareglur í íslensku
vísindasamfélagi
Rannís efnir til málþings um siðareglur í íslensku vísindasamfélagi. Hver er staða þessara mála á Íslandi? Hvernig er að starfa sem vísindamaður við núverandi aðstæður? Hverju viljum við breyta í íslensku vísindasamfélagi og hvaða leiðir eru færar til þess? Frummælendur: l Hallgrímur Jónasson forstöðumaður Rannís setur þingið l Dr. Sigurður Kristinsson heimspekingur, forseti hug- og félagsvísindasviðs Háskólans á Akureyri l Dr. Rannveig Traustadóttir félagsfræðingur, prófessor og forstöðumaður Rannsóknaseturs í fötlunarfræðum við Háskóla Íslands l Dr. Kári Stefánsson læknir, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar Fundarstjóri: Dr. Sigurður Guðmundsson, forseti heilbrigðisvísindasviðs Háskóla Íslands Vinsamlega tilkynnið þátttöku á rannis@rannis.is í síðasta lagi 17. mars
Laugavegi 13, 101 Reykjavík sími 515 5800, rannis@rannis.is
www.rannis.is
Fermingartilboð
Sængurfatnaður frá 6.960 kr
Dúnsængur 100% dúnn
allt að 30% afsláttur
Áður 29.990 kr
Nú 19.990 kr 33% afsláttur
Sendum frítt úr vefverslun www.lindesign.is
Mjúka
fermingargjöfin Lín Design Laugavegi 176 Sími 5332220 www.lindesign.is
LÍMMIÐA LOTTÓ KANANS, N1 OG SPARK ER Í FULLUM GANGI!
KOMDU VIÐ Á NÆSTU N1 STÖÐ OG FÁÐU LÍMMIÐA Í AFTURGLUGGANN KOMDU Í SIGURLIÐ KANANS FM100.5 ÞAR SEM ÞÚ ERT NÚMER EITT Í RÖÐINNI
H N OTS KÓ GUR gr afís k h ö n nu n
Málþing föstudaginn 18. mars kl. 14-16 á Hótel Sögu
Með garn á risastórum prjónum Prjónaskapur og annað handverk nýtur mikilla vinsælda og má sjá grófan prjónaskap og hekl á húsgögnum og húsmunum.
P
rjónaskapur hefur sótt í sig veðrið á síðustu árum og hefur ullin samhliða því aukið vinsældir sínar til muna. Textílhönnuðir og listamenn hafa ekki látið sitt eftir liggja á þessu sviði og má sjá handprjónaða áferð á stólum, kollum og gólfmottum. Það sem gerir þetta nýtt og öðruvísi er að garnið sem er notað er sérstaklega þykkt og mikið og prjónarnir sem notaðir eru til verksins eru mjög stórir, því vélar eru ekki notaðar til að hnýta saman garnið. Hollenska listakonan Christien Meindertsma hefur, undir vörumerki sínu FLOCK, prjónað með risastórum sérsmíðuðum prjónum gólfmottur og áklæði utan um sessur og kolla. Motturnar hennar líta út eins og kaðlaprjónspeysur af risa sem hafa verið klipptar niður. Upphaflega hóf hún samstarf við bónda í Wales og prjónaði ullarflíkur með þeim hætti að hún notaði ullina af einni kind í hverja flík. Nýjasta vörulína hennar heitir Svarti sauðurinn og þar leggur hún áherslu á þá sem skera sig úr fjöldanum og eru öðruvísi en aðrir. Að sjálfsögðu láta íslenskir hönnuðir ekki sitt eftir liggja og það er íslenska hönnunarmerkið Volki sem framleiðir kolla klædda grófu hekluðu reipi og ull, auk þess sem hönnuðir Volka notast mikið við gamlar ullarpeysur sem eru klipptar niður og notaðar sem bútasaumsáklæði á sófa og stóla. Vörur Volka fást hjá Hrími á Akureyri og hafa vægast sagt slegið í gegn en Volki er listaog hönnunarstúdíó rekið af Olgu Hrafnsdóttur og Elísabetu Jónsdóttur. Volki hefur það að leiðarljósi að hanna húsgögn og aðra hversdagslega hluti fyrir heimilið þar sem íslensk náttúra, alþýðugildi og handverk eru allsráðandi. Lengi vel töldu menn að handverkið væri dautt og lopinn ætti sér ekki viðreisnar von þar sem gerviefni og vélar réðu ríkjum. Ljóst er að það er rangt því sjaldan hefur handverkið verið jafn sterkt og núna og áhersla á einstaka og sérstaka muni þar sem handverkið ræður ríkjum er sterk.
Lengi vel töldu menn að handverkið væri dautt og lopinn ætti sér ekki viðreisnar von þar sem gerviefni og vélar réðu ríkjum.
Varða er heitið á þessum fallegu kollum og verða þeir frumsýndir á Hönnunarmars. Þeir eru frá íslenka hönnunarhúsinu Volka.
Litfagrir kollar frá Volka.
Stórar prjónaðar pullur frá hollensku listakonunni Christien Meindertsma.
. Reipakollar frá íslenska hönnunahúsinu Volka. Fást hjá Hrím.is.
Vetraríþróttir
Föstudaginn 25. mars gefum við út sérblað um vetraríþróttir og skíðasvæði á Íslandi. Ef þú hefur áhuga á að vera með efni eða auglýsa í blaðinu hikaðu þá ekki við að hafa samband við auglýsingadeild Fréttatímans í síma: 531 3310 eða með tölvupósti á auglysingar@frettatiminn.is H E LG A R B L A Ð
Blaðinu verður dreift í 82 þúsund eintökum með Fréttatímanum um land allt. Þar af verður um 74 þúsund eintökum dreift í lúgur á höfuðborgarsvæðinu.
50
tíska
Helgin 11.-13. mars 2011
Í ævintýrahlutverkum Svo virðist vera að bandaríski ljósmyndarinn Annie Leibovitz hafi mikla þolinmæði. Með erfiðismunum tókst henni að sannfæra nokkrar Hollywoodstjörnur um að vinna með sér og var stefnan tekin á ævintýralegan myndaþátt. Ljósmyndarinn hafði hugsað sér að vinna tökurnar út frá ýmsum hlutverkum Disney-myndanna. Leikkonan Queen Latifah sat fyrir sem Úrsúla úr Litlu hafmeyjunni, Olivia Wilde sem vonda nornin í Mjallhvít, Scarlette Johanson í hlutverki Öskubusku og fleiri stjörnuleikarar í ýmsum ævintýrahlutverkum.
Okkar óútreiknanlega Ísland Fyrir örfáum dögum fannst mér vorið vera á næsta leiti. Ég íhugaði að grafa upp gömlu blómakjólana og sandalana. Tilbúin að taka á móti vorinu, hlýjunni og sólinni. Var farin að íhuga næsta pistil sem ætti jafnvel að fjalla um yndislega vorið. En allt kom fyrir ekki. Daginn eftir vaknaði ég við að snjórinn lamdi harkalega svefnherbergisgluggann minn. Tíu sentimetrar af mjúkum snjó hafði fallið um nóttina. Það var nokkurra stiga frost og ég átti engra annarra kosta völ en að henda mér í kuldaskóna og Kraftgallann áður en ég hélt til vinnu.
tíska
Kolbrún Pálsdóttir skrifar
Svona er elsku Íslandið okkar. Alltaf hefur það verið óútreiknanlegt. Hvort sem við tölum um veðurfar, fjárhag eða annað, getum við aldrei fullyrt um eitt né neitt. Það getur allt breyst á einni nóttu. Þótt þetta hafi mikil áhrif á okkar daglega líf erum við orðin vön öllum þessum snöggu breytingum. Við höfum aðlagast aðstæðum. Það er eðli okkar Íslendinga. Að gera sem best úr því sem við höfum. Það er þó staðreynd að veðurfar hefur gríðarleg áhrif á líðan okkar. Við erum niðurdregin þegar skammdegismyrkrið og kuldinn gera vart við sig. Erfitt að hefja daginn. Þess vegna þarf lítið til að rífa okkur upp úr þessu þunglyndi. Þegar sólin gægist milli skýjanna og snjórinn hverfur, tekur gleðin völdin og við teljum okkur trú um að vorið og sumarið sé á næsta leiti. Tími til kominn að pakka niður kuldafatnaðinum og taka vorinu opnum örmum.
Hárlokkur Biebers á uppboði Seinna í mánuðinum mun þáttastjórnandinn Ellen DeGeneres stjórna uppboði sem fram fer í þættinum hennar. Varningurinn er ekki af verri endanum því boðið verður upp á hárlokk af Justin Bieber. Hann gaf Ellen lokkinn ásamt eigin-
Nýr kafli að hefjast hjá Clinique
handaráritun með því skilyrði að gjöfin yrði seld fyrir góðan málstað. Byrjunarverð hárlokksins verður 12.800 dollarar eða tæplega ein og hálf milljón íslenskra króna.
Nýlega hófst mikil tæknivæðing hjá snyrtivörufyrirtækinu Clinique. Fyrirtækið skrifaði undir samning við tölvufyrirtækið Apple og nú eru að koma á markað ný tæki sem nefnast iPad Skin Diagnostic Tool og iPad Analyzer. Það fyrrnefnda mun svara ýmsum spurningum
þriðjdagur: Skór. Converse Buxur: H&M Bolur: H&M Trefill: H&M Jakki: Vintage-búð í Danmörku
Mánudagur: Skór: GS skór Sokkabuxur: Hagkaup Stuttbuxur: Spúútnik Bolur: Top Shop Skyrta: Spúútnik
5
um einstaka húðsjúkdóma og það seinna býður upp á persónulega greiningu fyrir neytendur. Hægt er að nálgast upplýsingar um það gegnum tækin hvaða vörur henta hverjum einstaklingi fyrir sig. Um 180 þúsund snyrtivörugerðir eru skráðar í kerfið og ættu því allir að geta fundið snyrtivörur við sitt hæfi. -kp
dagar dress
Blandar saman nýjum og gömlum flíkum Ólöf Sara Gregory er 21 árs verslunarskólamær sem hefur mikinn áhuga á tísku, tónlist og ferðalögum. „Fötin sem ég klæðist eru oftast mjög þægileg. Ég reyni að blanda saman nýjum og gömlum flíkum til að hrista upp í stílnum. Ég skoða mikið tískublogg og tískublöð eins og Vogue, I-D og Elle sem veita mér góðan innblástur í tísku.
Fötin kaupi ég mest erlendis, og þá helst í vinsælu búðunum eins og H&M, Monki, American Apparel og Urban Outfitters. Hérna heima versla ég mest í Top Shop, Spúútnik og Rokki og rósum. Ég lít mikið upp til tvíburasystranna MaryKate og Ashley Olsen þegar kemur að fatasmekk. Þær eru mjög töff og þora að vera þær sjálfar.“
Veturinn er þó rétt að byrja.
BIGMIX BIG MIX ER PARTÝVAKT KANANS Á LAUGARDAGSKVÖLDUM ENGIN RÖÐ BARA RÉTT ÚTVARPSSTÖÐ BIGFOOT HELDUR SVO ÁFRAM UM KVÖLDIÐ Á SKEMMTIS‐ TAÐNUM SQUARE LÆKJARTORGI
Miðvikudagur: Skór: GS Skór Buxur: American Apparel Pels: Spúútnik Bolur: Top Shop Hálsmen: H&M
Fimmtudagur: Skór: Bianco Sokkabuxur: Oreblu Kjóll: Monki Jakki: Zara Kragi: Eign ömmu Gleraugu: Gleraugað
Föstudagur: Skór: Gyllti kötturinn Sokkabuxur: Oreblu Kjóll: Nostalgia Eyrnalokkar: Accessorize
LANCÔME GJAFADAGAR
Í LYFJU LÁGMÚLA, LAUGAVEGI OG SETBERGI 11. - 16. MARS Þurr húð er ekki lengur örlög þín Frá genavísindum
GÉNIFIQUE
NÝTT
NUTRICS
NÆRANDI KREM - ÆSKUVAKI
Þurr húð er ekki lengur vandamál hjá 94% kvenna sem notuðu Génifique Nutrics*. Virknin? Kremið endurvekur** virkni genanna. Það er sannað að Génique Nutrics eykur*** framleiðslu próteina, sem undirstrika vel nærða og unglega húð. Samstundis aukin þægindi og vel nærð húð jafnvel í lok dags*. Uppgötvaðu dag eftir dag nýja áferð húðarinnar; sjáanlega fyllri og sveigjanlegri húð sem er full af lí og æskuljóma. Sérfræðiþekking okkar á genum er á lancome.com 12 ÁRA RANNSÓKNIR. 3 EINKALEYFI.
* Sjálfsmat – 47 kvenna – 4 vikur. ** prófað í tilraunaglasi (in vitro) á virkum efnum. *** Gena rannsóknir – 27 konur – 4 vikur.
Snyrtifræðingar og Lancôme sérfræðingar verða í verslununum föstudaginn 11. mars frá kl. 11:00 til 18:00 og veita faglegar ráðleggingar. Kaupaukinn* þinn þegar þú kaupir 2 Lancôme vörur: ~ Hreinsimjólk 50 ml ~ Andlitsvatn 50 ml ~ Lancôme Precious cells maskari ~ Genifique undradroparnir 5 ml ~ Kinnalitur í sólarpúðurlit
Verðmæti kaupaukans 13.500 kr. Einnig aðrar gerðir kaupauka
Vertu velkomin
Lágmúla 5 – sími 533 2309 Laugavegi 16 – sími 552 4045 - Setbergi – Sími 555 2306
* Gildir meðan birgðir endast og á kynningu stendur. Gildir ekki með Bocage og blýöntum.
~ Rénergie Volumetry dagkrem 15 ml
52
tíska
Helgin 11.-13. mars 2011
Býr yfir fjölskylduleyndarmáli
Á næsta ári ætlar leikkonan Salma Hayek að framleiða sína fyrstu snyrtivörulínu. Línan mun nefnast Nuance og hefur verið í þróun í sex ár. Innblásturinn fær leikkonan frá ömmu sinni sem ku hafa verið 96 ára þegar hún lést – hrukkulaus. Salma segir að hún búi yfir miklu fjölskylduleyndarmáli sem hún ætli að opinbera á næstu mánuðum.
Ballerínur dansa lipurlega í silkinu Sumarlínan 2011 hjá fatafyrirtækinu Elm er lífleg og skemmtileg. Sterkir litir eru áberandi og silki er mikið notað. „Í nýjustu herferð okkar, sumarlínunni 2011, notumst við mikið við taft, hör og silki. Við leggjum þó mesta áherslu á silkið og reynum að ýta undir hversu lifandi það er. Við fengum ljósmyndarann Ara Magg til að vinna með okkur og hann myndaði línuna á líflegan hátt. Hann fékk í lið með sér ballettdansara úr Íslenska dansflokknum sem dönsuðu lipurlega í flíkunum og það gerði myndirnar lifandi,“ segir Kristín Hrafnkelsdóttir, framkvæmdastjóri hjá Elm.
100 ára afmæli Nivea Vörumerkið Nivea fagnar hundrað ára afmæli sínu á árinu. Af því tilefni var söngkonan Rihanna fengin til að vera nýjasti talsmaður og andlit fyrirtækisins. Afmælisherferðin mun nefnast 100 years skincare for life og verður hleypt af stokkunum í byrjun maí, strax eftir að Rihanna klárar tónleikaferðalag í kringum heiminn. Leikkonan situr þá fyrir nakin, leyfir öllu húðflúrinu að sjást og verður lítið sem ekkert máluð.
tíska 53
Helgin 11.-13. mars 2011 K auptu stílinn Malin Akerman
Mikið mál?
Minna mál með SagaPro Tíð næturþvaglát eru heilmikið mál fyrir marga karlmenn. SagaPro er náttúruvara úr íslenskri ætihvönn ætluð þeim sem eiga við þetta vandamál að etja. Með SagaPro fækkar næturferðum á salernið og þar með færðu betri hvíld.
Rokkaraleg í borginni
B
andarísku leikkonunni Malin Akerman hefur vegnað vel í Hollywood og hún fær hvert tilboðið af öðru. Hún er eftirsóttur listamaður sem sinnir vinnu sinni af alúð. Ekki skemmir það fyrir hversu falleg og fjörug hún er og kemst áfram á persónutöfrum sínum. Fatasmekkur hennar er flottur og ansi rokkaralegur og hún kann að klæða sig eftir nýjustu tísku.
SagaPro fæst í heilsuvöruverslunum, apótekum, stórmörkuðum og Fríhöfninni.
Náttúruvörur úr íslenskri ætihvönn www.sagamedica.is
Sólgleraugu: 1.990 kr.
Sautján 3.990 kr
28 daga hreinsun
NORDICASPA
með mataræði og hreyfingu Ertu að glíma við • Mataróþol • Matarfíkn og sykurlöngun • Maga- og ristilvandamál • Verki og bólgur í liðum • Streitu, þreytu og svefnleysi • Þunglyndi • Aðra lífsstílssjúkdóma
Mótor 9.990 kr.
Top Shop 9.990 kr.
Námskeið hefst 14. mars Verð: 34.900
Fimm tímar í viku – hreinsun, liðleiki og styrkur 3 tímar jóga, liðleiki og öndun 2 tímar léttar æfingar í tækjasal Handklæði Kennt: þri/fim. kl. 17:20 Þjálfari er Sigríður Guðjohnsen og herðanudd
í pottunum
Fókus 16.990 kr.
Skráning er hafin í síma 444 5090 w w w. n o rd i c a s p a . i s
dægurmál
Helgin 11.-13. mars 2011
Sumarhúsafólk ath!
Skipulag og ræktun í sumarhúsalandi Námskeið tvö miðvikudagskvöld 23. og 30. mars kl. 19:00-21:30.
Einn, tveir og tré! Námskeið miðv. 30. mars kl. 17:00-18:30.
Frankenstein í beinni
E
f tir að leikstjórinn Danny Boyle hlaut Óskarsverðlaunin f y rir Slumdog Millionaire sneri hann aftur í leikhúsið og setti Frankenstein á svið í National Theatre í London. Sýningin hefur fengið mjög góða dóma og gengur fyrir fullu húsi. Íslendingum gefst kostur á að setjast nánast niður í National Theatre og upplifa þessa sígildu hryllingssögu fimmtudaginn 17. mars þegar verkið verður sýnt í Sambíóunum í Kringlunni
Skjólmyndun í garðinum
í beinni útsendingu frá London. Leikararnir Benedict Cumberbatch og Jonny Lee Miller skiptast á að leika Viktor Frankenstein og óskapnaðinn sem hann gæðir lífi. Cumberbatch hefur verið að gera það gott sem Sherlock Holmes í sjónvarpsþáttunum Sherlock og Miller hefur komið víða við og lék meðal annars undir stjórn Boyles í Trainspotting á sínum tíma. Gagnrýnendur hafa meðal annars haft það um upp-
færslu Boyles að segja að hún sé alveg laus við alla Hollywood-slikju og áhrif f rá Hammer -hr yllings hópnum. Aðalleikararnir tveir leiki af miklum krafti og bæti fyrir hnökra í handritinu og í það heila bjóði Boyle upp á heillandi og ógleymanlega kvöldstund. Sýningin á Frankenstein í Kringlubíóinu 17. mars hefst klukkan 19 og þeir sem vilja ekki missa af þessu tækifæri ættu að tryggja sér miða í tíma.
Mynd/Catherine Ashmore
54
Cumberbatch í hlutverki skrímslisins tekur á Miller í hlutverki Frankensteins.
leikdómur Allir synir mínir
Námskeið miðv. 23. mars kl. 17:00-18:30. Námskeiðin eru haldin í Grasagarði Reykjavíkur.
Leiðbeinendur:
Björn Jóhannsson landslagsarkitekt höfundur bókarinnar Draumagarður og Auður I. Ottesen garðyrkjufræðingur og ritstjóri Sumarhússins og garðsins.
Skráning og upplýsingar í síma 578 4800 og á www.rit.is Sumarhúsið og garðurinn
Þarftu að dreifa bæklingi? Dreifing inni í Fréttatímanum er leið til að koma bæklingnum þínum í hendur viðskiptavina. Hikaðu ekki við að leita tilboða. Verðið kemur á óvart. auglysingar@frettatiminn.is Sími 531 3310 H E LG A R B L A Ð
Íhaldssöm uppsetning á klassísku verki.
Stirðbusaleg textatryggð
Á
Getur þú verið heimilisvinur Abigale? www.soleyogfelagar.is
Þú getur nálgast Fréttatímann frítt á þjónustustöðvum N1 um land allt
Stóra sviði Þjóðleikhússins er verið að sýna útvarpsleikritið Allir synir mínir eftir Arthur Miller. Leikararnir eru að vísu sýnilegir áhorfendum, Allir synir mínir það er leikmynd á sviðinu, búningar, gervi og ljós eru á eftir Arthur Miller sínum stað en það Leikstjóri: Stefán sýnilega bætir litlu Baldursson við galdurinn sem Þjóðleikhúsið þar er fyrir. Sá er allur í orðunum, í mögnuðu leikverki sem kannski hefur aldrei átt brýnna erindi á íslenskar fjalir. Það er máski harðneskjulegt að skrifa svona en þessi uppsetning er fremur fyrirsjáanleg og gamaldags. Þótt verk séu sígild þarf ekki alltaf að fara um þau stásshönskunum, þau þola tennur tímans. Aðaláherslan er á textann sjálfan en svo mjög að hið sjónræna geldur fyrir það. Þýðing Hrafnhildar Hagalín rennur vel og er auðskilin öllum, raddbeiting leikaranna til fyrirmyndar en það sem sjá má á sviðinu er tilbreytingarlaust og tilþrifalítið. Uppleggið í leikmynd Grétars Reynissonar, flugvélarvængurinn og brostna póstkortið, er hugkvæmnislegt og fallegt. Mér finnst synd að eyðileggja það með ódýrum plastblómum og borðbúnaði og gervilegu tré. Lýsingin (Lárus Björnsson) gerði lítið til að auðga andrúmsloftið; henni var varla beitt, sem og tónlistinni (Gísli Galdur Þorgeirsson).Þetta virkaði meira eins og upp á punt eða til málamynda. Búningarnir (Þórunn Þorgrímsdóttir) fundust mér afar misjafnir. Ótal smáatriði í umgjörð sýningarinnar vöktu mér furðu meira en hrifningu, eins og t.d. hvaða tilgangi þjónar það að lyfta vængn-
um í lok hvers þáttar og af hverju dregur kvenhetjan upp bréf sitt úr buxnarassinum (náðist ekki að sauma vasa á þá ófögru flík fyrir frumsýningu)? En umbúðir eru ekki allt, það er innihaldið sem skiptir máli og því miðla leikararnir. Þeir eru trúir sínum texta en flestir eins og stirðbusalegir á fyrrgreindum væng. Helst fannst mér Edda Arnljótsdóttir (Sue), Vigdís Hrefna Pálsdóttir (Lydia) og Atli Rafn Sigurðarson (George) ná að skína. Það neistaði vart milli unga parsins Chris (Björn Thors) og Ann (Arnbjörg Hlíf Valsdóttir), þau voru meira sannfærandi ein og stök. Aðalhlutverk fjölskylduföðurins Joe Keller, sem speglar togstreitu ameríska draumsins – hversu langt má maðurinn ganga til að tryggja hagsæld sína og fjölskyldunnar? – er í höndum Jóhanns Sigurðarsonar. Sá næmi og margreyndi leikari finnst H E LG A R B L A Ð mér varla ná flugi hér þótt hlutverkið sé ábyggilega ávísun á Grímutilnefningu í hugum margra. Samleikur hans og Guðrúnar Gísladóttur, sem leikur frú Keller, var allur á yfirborðinu. Leikararnir Baldur Trausti Hreinsson og Hannes Óli Sigurðsson voru síðan eins og að leika í einhverjum öðrum sýningum – Hannes í góðlátlegum gamanleik og Baldur í tilbrigði við Tjekhov. Mér sýnist hins vegar ungi pilturinn sem fór með hlutverk Berts vera töluvert efni. Já, ég er hundóánægð því efniviðurinn er mergjaður, listamennirnir margreyndir og tólin og tækifærin til staðar. En í þessari uppsetningu Stefáns Baldurssonar finnst mér hlutirnir einfaldlega ekki smella saman. Kristrún Heiða Hauksdóttir
Aðaláherslan er á textann sjálfan en svo mjög að hið sjónræna geldur fyrir það.
dægurmál 55
Helgin 11.-13. mars 2011
Egill Ólafs heimsækir Björn Thoroddsen í Salinn B jörn Thoroddsen og Stórsveit Reykjavíkur blása til stórtónleika í Salnum í Kópavogi á sunnudaginn. Kanadíski stjórnandinn dr. Richard Gillis kemur til landsins sérstaklega til að stjórna sveitinni á sunnudaginn. Egill Ólafsson verður sérstakur gestur á tónleikunum. Dr. Gillis útsetti tónlist Björns sem kom út á
diski í Kanada ekki alls fyrir löngu en disknum hefur verið vel tekið ytra og hann fékk meðal annars fjórar stjörnur af fimm í stærsta dagblaði Winnipeg. Tónlistin sem Björn og Stórsveitin flytja á sunnudaginn er vægast sagt fjölbreytt en boðið verður upp á þjóðlög, jazz, blús, funk, surf og standarda. Tónlistina hefur Björn sett saman
en Gillis útsett fyrir stórsveit. Björn Thoroddsen hefur verið atkvæðamikill í íslensku tónlistarlífi undanfarin þrjátíu ár en á síðustu árum töluvert starfað í útlöndum og leikið með mörgum heimsþekktum tónlistarmönnum, ásamt því að vera í forsvari fyrir íslensku hljómsveitinni Guitar Islancio. Richard Gillis er af
Guðrún spjallar um Sýni
Björn Thoroddsen og Richard Gillis í góðum fíling.
vestur-íslenskum ættum en auk þess að vera stjórnandi Stórsveitar Winnipeg-borgar er hann prófessor við University of Manitoba og trompetleikari á heimsmælikvarða. Stórsveit Reykjavíkur
þarfnast vart kynningar enda löngu búin að sanna tilverurétt sinn og er skipuð mörgum af allra bestu hljóðfæraleikurum landsins. Tónleikarnir hefjast kl. 15 og er aðgangur ókeypis.
Guðrún Kristjánsdóttir verður með listamannaspjall í Galleríi Ágúst á morgun, laugardag. Spjallið er í tengslum við sýningu á prentverkum hennar, sem kallast SÝNI, í galleríinu. Guðrún ræðir við Jóhann Ludwig Torfason en hann vann með Guðrúnu að grafík-seríunni SNJÓPRENT sem er einnig á sýningunni. Spjallið hefst kl. 14 og Jóhann og Guðrún munu ræða nálgun Guðrúnar við prentmiðilinn, samstarfið og hvað eina sem gestum dettur í hug að spyrja um.
Á hljómgrunnur.is er að finna aðgengilegt yfirlit yfir tónlistarviðburði sem eru fram undan. Rokk, djass, popp, klassík og allt þar á milli. Föstudagur 11. mars Tríó Reykjavíkur Kjarvalsstaðir kl. 12.15 Með einstöku samstarfi sínu bjóða Tríó Reykjavíkur og Listasafn Reykjavíkur upp á hádegistónleika. Aðgangur ókeypis. Karlakór Dalvíkur Salurinn, Kópavogi kl. 20.30 Queen og Bítlarnir Karlakór Dalvíkur, ásamt Matta Matt og rokkhljómsveit, flytur lög Bítlanna og Queen í rokkuðum útsetningum Guðmundar Óla Gunnarssonar, stjórnanda kórsins. Aðgangur 3.300 kr. Varsjárbandalagið Café Rósenberg kl. 22 Varsjárbandalagið spilar tónlist ættaða frá Austur-Evrópu, gyðingatónlist, balkanmúsík, Goran Bregóvitsj, sækir í smiðju Gylfa Ægissonar auk frumsamins efnis. Mars Attacks-Festival Sódóma Reykjavík kl. 22.00 X-977 og Tuborg kynna: Mars Attack, tveggja daga tónlistarveislu á Sódómu Reykjavík helgina 11.-12. mars. Cliff Clavin, Valdimar Jónas Sigurðsson og Ritvélar framtíðarinnar, Insol, Legend Noise, XIII, Endless Dark, Reason to Believe, Benny Crespo’s Gang, Vicky, Blaz Roca, Sing For Me Sandra. Miðaverð í forsölu er fáránlegt, 1.500 krónur armbandið sem gildir báða dagana. Miðasala fer fram í Levi´s í Smárlind og Kringlunni. Laugardagur 12. mars Íslenski flautukórinn Menningarhúsið Hof kl. 17 Íslenski flautukórinn hefur vakið athygli fyrir frumflutning á nýrri tónlist þar sem hann hefur komið fram m.a. á tónlistarhátíðunum Norrænum músíkdögum og Myrkum músíkdögum. Gestir flautukórsins á tónleikunum verða norðlenskir flautuleikarar og nemendur auk Páls Barna Szabó á fagott og Þórarins Stefánssonar á píanó. Einleikari í flautukonsertinum Lux er Melkorka Ólafsdóttir og stjórnandi er Hallfríður Ólafsdóttir, leiðandi flautuleikari Sinfóníuhljómsveitar Íslands. Aðgangur 2.500 kr. Karlakór Dalvíkur Salurinn, Kópavogi kl. 20.30 Queen og Bítlarnir Karlakór Dalvíkur, ásamt Matta Matt og rokkhljómsveit. Aðgangur 3.300 kr. Varsjárbandalagið Café Rósenberg kl. 22 Varsjárbandalagið spilar tónlist ættaða frá Austur-Evrópu, gyðingatónlist, balkanmúsík, Goran Bregóvitsj, sækir í smiðju Gylfa Ægissonar auk frumsamins efnis. Sunnudagur 13. mars Töfrahurð: Tobbi Túba og klassískt diskótek Salurinn, Kópavogi kl. 13 Að kynnast borgarhljóðum, efnisskrá sem er byggð upp í kringum slagverk. Krakkarnir munu kynnast sögu þess og hinum endalausu möguleikum ásláttarhljóðfæra með hlustun, leikjum og dönsum. Sögumaður Sigurþór Heimisson, Kammerhópur „Sheherazade“, dansarar úr Listdansskóla Íslands og Skólahljómsveit Kópavogs ásamt Össuri Geirssyni. Aðgangur 1.500 kr. Dorothea Höjgaard Dam Café Rósenberg kl. 20 Dorthea er færeysk tónlistarkona með íðilfagra rödd! Hún hefur komið víða fram með gítarinn sinn og hefur haldið tónleika í Kanada, Danmörku, Noregi, á Færeyjum og Íslandi. Hún er að vinna að sinni fyrstu sólóplötu. Aðgangur 1.000 kr.
HD FITNESS Heitt djúpvöðva fitness (HD fitness) er glænýtt æfingakerfi fyrir þær sem sækjast eftir tónuðum líkama og tígulegu fasi HD fitness æfingakerfið fer fram í heitum sal og byggist á rólegum styrktaræfingum ásamt djúpum teygjum. Eingöngu er unnið með eigin líkamsþyngd. HD fitness-kerfið er byggt á æfingum sem stjörnur á borð við Jennifer Aniston og Gwyneth Palthrow iðka. Sérstakar áherslur eru á styrkingu djúpvöðva í kvið og baki og djúpar teygjuæfingar sem lengja og styrkja alla vöðva líkamans.
Hitinn í salnum auðveldar að ná djúpum teygjum og líkaminn hitnar fljótt og vel. HD fitness-kerfið er hannað af Ágústu Johnson, Önnu Eiríksdóttur og Helgu Lind Björgvinsdóttur. 6-vikna námskeið Þjálfun 2x í viku Allar nánari upplýsingar um námskeiðin, tímasetningu, verð og skráningu finnur þú á www.hreyfing.is
Ný námskeið að hefjast.
Snjóprent Guðrúnar er á sýningunni í Galleríi Ágúst.
56
dægurmál
Helgin 11.-13. mars 2011
RAAN
MANJARABAT
MENNTAMÁL SAMNINGATÆKNI
Lostæti á nýjum matseðli
Eftirlæti Mógúlkeisaranna
Lambaskankar Raan Manjarabat er spennandi nýjung, hægeldaðir í ljúffengri blöndu af kanil, kardimommum, negul, broddkúmmíni, chillí, tómötum og garam masala, sannkallað lostæti á nýjum matseðli okkar. Besta fáanlega hráefnið og sérinnflutt krydd frá Indlandi. Matgæðingar fullyrða að Austur-Indíafjelagið sé eitt fremsta veitingahús landsins - og ekki að ástæðulausu.
Hverfisgata 56 Borðapantanir: 552 1630 Opið: sun.-fim. 18:00-22:00 fös. og lau. 18:00-23:00
www.austurindia.is
Lið Háskólans í Reykjavík etur kappi við sterkustu háskóla heims á sviði samningatækni sem fram fer í Leipzig í Þýskalandi um helgina. Frá vinstri: Steingrímur Árnason, Helen Neely og Aldís Guðný Sigurðardóttir fyrirliði liðsins.
Höfnum alltaf fyrsta boði Íslendingar spreyta sig í fyrsta sinn á heimsmeistaramóti í samningatækni.
A
ð kunna samningatækni getur nýst manni á ótrúlegustu stöðum. Eftir fyrsta kúrsinn okkar fórum við nokkur saman í ísbúð og þegar afgreiðslukonan nefndi verðið spurðum við hvort það væri hennar fyrsta boð. Það er fyrsta reglan, að hafna alltaf fyrsta boði,“ segir Steingrímur Árnason hlæjandi en hann er einn liðsmanna Háskólans í Reykjavík sem nú eru staddir á heimsmeistaramóti í samningatækni í Leipzig í Þýskalandi. Þriggja manna lið Háskólans í Reykjavík var valið ásamt tólf öðrum háskólaliðum úr öllum heimsálfum til að taka þátt í keppninni. Liðin eru metin eftir því hversu vel þeim gengur að tryggja sínum sjónarmiðum brautargengi og hversu hagstæð niðurstaðan er fyrir báða aðila og áframhaldandi samskipti þeirra. „Heildarvirði samningsins er það sem mestu skiptir. Ef þú valtar yfir viðsemjanda þinn getur þú skorað hátt en hann lágt. Hins vegar skiptir máli að ná svokölluðum sameiginlegum stigum sem gefin eru fyrir að finna hagstæða lausn fyrir báða aðila.“ Steingrímur
P
segir að íslenskt viðskiptaumhverfi hefði gott af því að tileinka sér slíkt viðhorf. „Við erum þannig gerð að okkur þykir við best í heim og þá er ágætt að stíga tvö skref aftur á bak og reyna að finna sameiginlega hagsmuni. Afdrifaríkir samningar um Icesave eru nærtækt dæmi sem sanna mikilvægi þess að standa faglega að samningum í stað þess að láta pólitísk tengsl ráða því hvaða fólk leysir mikilvæg verkefni fyrir hönd þjóðarinnar.“ Í keppninni fá liðin dæmi um deilur eða viðskipti og eiga að nálgast hagstæða niðurstöðu. „Tæknin reynir á menningarlæsi og ýmis sálfræðileg atriði og það er ekki sama við hvern er samið. Við fáum stig fyrir framkomu og þurfum að kynna okkur samningavenjur ólíkra landa. Japanir eru til dæmis þekktir fyrir að beita þögninni enda felst mikil virðing í henni. Bandaríkjamenn verða aftur á móti óþreyjufullir eftir um það bil þrjátíu sekúndna þögn.“ Steingrímur segir liðsmenn spennta að taka þátt og stefna að góðri hvíld fyrir samninga helgarinnar. –ÞT
Plötuhorn Dr. Gunna
n n i r a r akk Finger of God (Toes of Paul McCartney)
Emilio Estevez
Fist fokkers
Sigurður Eyberg
Bráðsk emmti le Astrid prakkarasa g a r L in dgren ga um Em i l í K loksin s fáanl attholti eg aftu Vilbor r g Dag bjartsd óttir þ ýddi
Ríku
l
mynde g a s k Re ytt
Á fyrstu sólóplötu söngvarans í Deep Jimi & The Zep Creams spriklar hann eins og kálfur að vori, frjáls af bási gamla rokksins. Þorvaldur Bjarni Þorvaldsson er hægri hönd Sigurður á plötunni, spilar og tekur upp, og hefur eflaust haft nokkuð að segja. Sigurður er lærður leikari, traustur söngvari sem notar námið í söngnum, syngur ensku textana eins og hann meini þá. Lögin eru gítar-, hljóðgervla- og tölvutrommuknúin, kraftmikil og tilraunaglöð, en samt yfirveguð og fullorðins. Manni detta stundum í hug jafn ólíkir áhrifavaldar og Bowie, Beck og Bill Nelson, en útkoman er lunkinn Eyberg – glöð tilraun sem gengur upp.
Different Gear, Still Speeding
Beady Eye
Úlfur A. Einarsson (gítar & rödd) og Kári Einarsson (trommur) eru Fist fokkers. Þeir eru skyldir böndum eins og Reykjavík! og Swords of Chaos; syngja helst ekki heldur væla og öskra og hamast á hljóðfærunum í galsa. Hamagangur Fist fokkers er þó útreiknaður og allt gengur upp í undarlega þéttri heild miðað við að þetta eru nú bara tvö hljóðfæri. Hin frábæra Brak-útgáfa gefur út fyrstu plötuna, átta stuttar en myndarlegar slettur. Enn skemmtilegra væri ef bandið syngi á íslensku og um eitthvað sem máli skiptir, því kaldhæðnishjal um ameríska leikara og U2 er dálítið búið. Innihald myndi þykkja rokksletturnar.
Hér er „vitlausari bróðirinn í Oasis“ aðal driffjöðrin og hefur fengið tvo fyrrum Oasis-meðlimi með sér. Sopið er af sömu vin og áður: Bítlunum, Stóns og hinu sixtísstöffinu og kryddað með nútímasándi. Stundum eru líkindin yfirþyrmandi, Lennon-áhrifin heyrast langar leiðir í „The Roller“ og „Beatles & Stones“ er kalkipappírsteiknað upp úr „My Generation“ The Who. Maður fyrirgefur þetta þó, enda sjálfur sýktur af sama Bítlaæðinu, og eftirlíkingin er jú einlægasta form smjaðursins. Það er léttara yfir þessu en hefur verið lengi hjá Oasis og meiri spilagleði og meira fjör. Þetta er því hressandi bítlarokk og Liam er ekkert ber á bakinu.
58
dægurmál
Helgin 11.-13. mars 2011
sigrún Lilja Er einn höfunda bók arinnar The Next Big Thing
V
ið féllumst öll á að ljóstra upp um viðskipta- og markaðsleyndarmál okkar til þess að lesandinn geti nýtt sér tækifærin sem hafa skapast í núverandi efnahagsástandi,“ segir Sigrún Lilja Guðjónsdóttir, stofnandi Gyðja Collection. Hún er einn höfunda bókarinnar The Next Big Thing: Top Trends From Today´s Leading Experts to Help you Dominate the New Economy sem kom út í Bandaríkjunum á fimmtudaginn. Eins og langur titillinn gefur til kynna er um nokkurs konar sjálfshjálparbók að ræða sem ætlað er að
Sigrún Lilja prýðir kápu þeirra eintaka sem seld verða á Íslandi. Á bókunum fyrir Bandaríkjamarkað eru allir höfundarnir hins vegar saman á baki kápunnar. Bókin kemur í bókabúðir á Íslandi um helgina.
Gnarr til New York Heimildarmynd Gauks Úlfarssonar, Gnarr, um framboð Jóns Gnarr og Besta flokksins til borgarstjórnar hefur vakið athygli langt út fyrir landhelgina. Gnarr er aufúsugestur á kvikmyndahátíðum og verður meðal annars sýnd á hinni virtu Tribeca-kvikmyndahátíð í New York í lok apríl. Sjálfur Robert DeNiro er einn af guðfeðrum Tribeca þannig að hátíðin sem kennd er við fyrirbærið er ekkert slor. Gnarr verður sýnd ásamt nítján öðrum myndum í flokknum „Viewpoints“. Á vef hátíðarinnar er sagt að áhorfendur muni aldrei
benda áræðnu fólki á leiðir til að hasla sér völl í gerbreyttu efnahagsumhverfi. Allir höfundar bókarinnar þykja hafa náð góðum árangri í frumkvöðlastarfi á sínum sviðum. Sigrún Lilja stofnaði Gyðju árið 2007 og hefur byggt upp skó- og fylgihlutalínu undir merkjum Gyða Collection þar sem hún vinnur meðal annars úr laxroði. Sigrún Lilja var beðin að leggja til efni í bókina vegna þess að „þeim fannst ég hafa farið óhefðbundnar leiðir með uppbygginguna á merkinu mínu og spurðu hvort ég gæti hugsað mér að skrifa um
þær aðferðir sem ég hef notað. Það er mér mjög mikill heiður að vera boðið að skrifa í bók sem verður markaðssett um öll Bandaríkin og að vera með í þessum hópi leiðandi sérfræðinga á sínum sviðum.“ Kafli Sigrúnar Lilju heitir „Brand marketing The Gydja Collection”. Hún segist hafa haft mjög gaman af að færa hugmyndir sínar í letur en hún hefur unnið að bókinni síðasta hálfa árið og segist mjög ánægð með útkomuna; stolt af því að hafa komið að gerð bókarinnar. -þþ
Allir höfundar bókarinnar þykja standa framarlega á sínu sviði. Tveir Íslendingar eiga efni í bókinni, Sigrún Lilja og viðskiptaþjálfinn Jón Bjarnason sem kom inn í hópinn í gegnum vinnu sína með hinum goðsagnarkennda Brian Tracy.
hlín og malín sætar eru systur
líta stjórnmál sömu augum eftir að hafa horft á Gnarr. Þá er að sjálfsögðu minnst á ísbjörninn í Húsdýragarðinn, ókeypis ferðir í Disney-land og kröfuna um að samstarfsfólk Besta flokksins hafi séð sjónvarpsþættina The Wire.
Partípinni yfirgefur bar
Brotinn bókaútgefandi
Athafnaskáldið Andrés Pétur, sem Séð og heyrt kallaði lengi vel „partípinna“ vegna vasklegrar framgöngu í skemmtanalífinu, hefur sleppt hendinni af Pósthúsinu, vínbar sem hann stofnaði á sínum tíma. Hjónin Tómas Kristjánsson og Sigrún Guðmundsdóttir hafa tekið við rekstri veitingastaðarins og hyggja ekki á miklar breytingar, fyrir utan þrif og smávegis nostur, enda staðurinn hinn huggulegasti. Enda varla við öðru að búast þar sem Andrés og félagi hans, Sveinn Eyland, sem hafa vaktað Póstbarinn hingað til, eru báðir annálaðir fagurkerar.
Bókaútgáfa er háskalegur bransi og fólk þarf bæði sterk bein og stáltaugar til að endast í þeim ósköpum til lengdar. Einn sá allra harðasti í bókaútgáfunni er Egill Örn Jóhannsson, framkvæmdastjóri Forlagsins, enda genetískur útgefandi, sonur sjálfs JPV og afabarn Valdimars í Iðunni. Síðasta ár, og ekki
síst jólahasarinn, var þeim JPV-feðgum fengsælt en ógæfan hefur dunið á Agli á öðrum vígstöðvum. Hann fékk skráningu í Berlínarmaraþonið í bóndadagsgjöf frá eiginkonu sinni og var því byrjaður að æfa hlaup af nokkru kappi. Það æfingaplan hrundi nýlega þegar útgefandinn brotnaði á hægri hendi í fótboltaleik og hefur því sinnt útgáfunni einhentur og lítið getað skokkað.
Hlín og Malín láta sér fátt fyrir brjósti brenna og skiptast á um að fara á yfirsnúning þannig að önnur þeirra er alltaf með réttu ráði. Ljósmynd Hari.
Bleikar systur rokka á netinu Drottningavefurinn Bleikt.is var opnaður með látum í desember. Ritstjórinn Hlín Einars hefur hvergi slegið af og siglir enn seglum þöndum á öldum netsins. Hlín hefur því þétt raðirnar með því að gera litlu systur sína, Malínu Brand, að aðstoðarritstjóra. Systurnar sitja hvor á móti annarri alla daga, horfast í augu og taka ákvarðanir um efni á vefnum, stundum án þess að tala saman. Svo römm er sú taug sem bindur bleiku systurnar saman.
H
m ýnan se n d u s l i e H eg efur í g slegið h
Nálastungudýnan
Við erum báðar hvatvísar. Bara ekki á sama tíma.
• Dregur úr vöðvaspennu • Höfuð- háls- og bakverkjum • Er slakandi og bætir svefn • Notkun 10-20 mínútur í senn • Gefur þér aukna orku og vellíðan Opið virka daga kl. 9 -18 og á laugardögum kl. 11 - 16
Verð: 9.750 kr.
Stórhöfða 25 • Sími 569 3100 • eirberg.is
inn funheiti og umdeildi vefur Bleikt.is hefur verið á hvínandi siglingu undir stjórn Hlínar Einars og var í síðustu viku í 6. sæti yfir mest sóttu vefsvæði landsins. Hlín hyggur á frekari landvinninga og hefur ráðið litlu systur sína, Malínu Brand, sem aðstoðarritstjóra Bleikt. is. „Við erum ógeðslega gott tvíeyki og okkur kemur ofboðslega vel saman. Ég náttúrlega ræð, sem er ágætt,“segir Hlín og hlær. „Við vinnum svakalega vel saman,“ segir Malín sem unir sér vel undir stjórn stóru systur. „Við þekkjumst svo vel eftir öll þessi ár að við þurfum ekkert endilega að tala mikið saman í vinnunni. Við lesum hugsanir hvor annarrar.“ Hlín segir þær vera mjög samheldnar, traustar og góðar vinkonur. „Við höfum gengið í gegnum alls konar vesen, saman og hvor í sínu lagi. Ég get trúað henni
fyrir hverju sem er og hún myndi fara með það með sér í gröfina,“ segir Hlín. „Ég held að við bætum hvor aðra upp. Ég á það til að fara á yfirsnúning og þá grípur Malín inn í.“ „Það er nú á báða bóga,“ segir Malín. „Við erum báðar hvatvísar. Bara ekki á sama tíma.“ Hlín segir að þær systur séu mjög líkar en um leið mjög ólíkar. „Hlín er ekki skáktöffari. Ég fæ að vera skáktöffari en hún fær að vera gellan,“ segir Malín. Bíladella Malínar er annað sem skilur þær systur að, en Malín er alfræðibók um allt sem við kemur bílum. „Ég á tvo bíla núna en enga peninga. Stundum á ég þrjá. Ég á BMW sem ég flutti inn sjálf frá Þýskalandi fyrir sex árum. Hann er svalur. Og svo er ég á jeppa til þess að komast á milli staða. Maður fer ekki langt á BMW í þessari færð.“ toti@frettatiminn.is
Mynd/Ellý Ármanns
Ljóstrað upp um leyndarmál Gyðjunnar
5 DAGAR Í FORSÖLUNA Á N1.IS!
N1 KYNNIR Í SAMSTARFI VIÐ SENU
N Ý J U
L A U G A R D A L S H Ö L L I N N I
9 .
J Ú N Í
MIÐASALA HEFST FIMMTUDAGINN KL. 11 Á MIÐI.IS N1 FORSALA HEFST MIÐVIKUDAGINN KL. 10 Á N1.IS
Forsalan er eingöngu fyrir N1 Korthafa. Misstu ekki af þessu! Sæktu um kort núna á n1.is
MIÐASALA Á MIÐI.IS
Hrósið…
HE LG A RB L A Ð
... fær íslenska kvennalandsliðið í knattspyrnu sem náði frábærum árangri á Algarve-mótinu í Portúgal. Liðið tapaði úrslitaleik fyrir Bandaríkjunum 4-2 og hafnaði því í öðru sæti á þessu geysisterka móti.
Endalaus velgengni Okkar eigin Osló
Velgengni myndarinnar Okkar eigin Osló ríður ekki við einteyming. Myndin var sú mest sótta í kvikmyndahúsum landsins í síðustu viku og hefur fengið frábæra dóma hjá gagnrýnendum. Hún fékk til að mynda fjórar stjörnur hjá gagnrýnanda Fréttatímans. Nú er titillag myndarinnar með Valdimar Guðmundssyni og Memfismafíunni komið á topp Lagalistans, lista Félags íslenskra hljómplötuútgefanda yfir vinsælustu lög landsins, og veltir bresku stjörnunni Adele úr sessi. -óhþ
To be yo ns ta ínk 50 b o þ eð ifre rt fr ús i a p ðu á O un an m lís d k ta se fy r. ða m lg r í er ir ö m u a ll ar fh um s. e nt ar
Austurströnd 3, 170 Seltjarnarnesi. Sími: 531 3300 ritstjorn@frettatiminn.is www.frettatiminn.is
Stórsýning hjá Toyota Farðu lengra á hverjum dropa
Gillz vinsælli en Spaugstofan
Egill Gillz Einarsson er stjarna Stöðvar 2. Þáttur hans, Mannasiðir Gillz, er vinsælli en Spaugstofan, Auddi og Sveppi, sem þó er sýndur í opinni dagskrá, og Logi í beinni. Það verður þó að segjast, Loga Bergmann til vorkunnar, að spjallþáttur hans er á sama tíma og spurningaþátturinn Útsvar á RÚV sem er vinsælasti dagskrárliðurinn í íslensku sjónvarpi. Alls horfðu 14,2% á síðasta þátt Gillz, sem er aðeins meira en áhorfið á Spaugstofuna. -óhþ
Makalaust lítið áhorf
6
STAÐAR NÝSKÖPUN ALLS verður haldið Iðnþing Samtaka iðnaðarins fjallað um nýsköpun í mars. Á þinginu verður frá þörfum atvinnulífs á breiðum grunni út
ÐINNI FJÁRFESTING Í FRAMTÍ um,“ segir sér stað í öllum atvinnugrein eiga „Nýsköpun þarf að Hún bindur vonir TIR iðnaðarráðherra. KATRÍN JÚLÍUSDÓT á réttan kjöl leiti fyrirtækja er kominn við að þegar efnahagur nýsköpun. til innri vaxtar með þau fyrst af öllu tækifæra
og menntakerfis.
70 NÝ STÖRF
Actavis í Stækkun lyfjaverksmiðju með sér að Hafnarfirði hefur í för um sjötíu og starfsmönnum fjölgar 50 prósent. framleiðslugetan um
. . . .
Með betri áætlanagerð
hjá hinu opinbera má bæta
hag ríkis, almennings og
verktaka:
4,3 4,2
lítrar/100 km ÍSLENSKA/SIA.IS/TOY 54045 03/11
Aðstandendur þáttarins Makalaus á Skjá einum hafa væntanlega orðið fyrir vonbrigðum með lítið áhorf á fyrsta þáttinn í þáttaröðinni sem gerð er eftir skáldsögu Þorbjargar Marinósdóttur. Þátturinn var frumsýndur á fimmtudaginn fyrir viku og samkvæmt tölum frá Capacent kemst hann ekki inn á topp tíu-lista Skjás eins fyrir vikuna og nær ekki fimm prósentna meðaláhorfi, hvorki í aldursflokknum 12-80 ára né 12-49 ára. Í tíunda sætinu er Spjallið með Sölva með 4,8% meðaláhorf en eftir því sem næst verður komist er Makalaus í næsta sæti á eftir Sölva Tryggvasyni.
lítrar/100 km
3,8
4,0 lítrar/100 km
lítrar/100 km
Nú er stórsýning hjá öllum viðurkenndum söluaðilum Toyota laugardaginn 12. mars, á milli klukkan 12.00 og 16.00 þar sem sparneytnustu tegundir Toyota verða kynntar.
ÖGÐIN
BÆTUM VINNUBR
STERK STAÐA OG BJARTSÝNI
er sterk fyrir Staða málmiðnaðarins Hákonarson, norðan, segir Hákon formaður Félags málmiðnaðarverður 70 manna á Akureyri sem
Hann segir ára á næstu dögum. sterka og margt samkeppnisstöðuna málmiðnaði. jákvætt að gerast í mikið gleðiefni, „Þetta er auðvitað gert vart við því erfiðleikar hafa í kjölfar sig svo víða í þjóðfélaginu bankahrunsins.“
oft verkefni fara fram „Ástæðan fyrir því hversu þróast með allt öðrum úr fjárhagsáætlun eða liggur í hugarfarinu,“ hætti en lagt var upp með Friðgeirsson, lektor við segir Þórður Víkingur Háskólans í Reykjavík. tækni- og verkfræðideild þar sem ákvarðanataka Hann stýrir nú verkefni leiðir til að b æta ríkisins er kortlögð og þróaðar verði sem næst veruáætlanagerð þannig að hún segir hann vinnubrögðum betri leikanum. Með ríkisins, fækka gjaldhægt að ná niður kostnaði verkefnin og skila meiri þrotum þeirra sem vinna eftir að nýta það sem ávinningi fyrir þá sem eiga verið er að framkvæma.
FRIÐGEIRSSON ÞÓRÐUR VÍKINGUR er hægt að ná niður Með betri vinnubrögðum gjaldþrotum þeirra sem kostnaði ríkisins, fækka meiri ávinningi vinna verkefnin og skila
en ekki þannig að „Því miður er það oftar eru ekki rétt aðstórar opinberar framkvæmdir ákvarðanatakan hvorki ferðafræðilega gerðar, eða framkvæmdin um þær, skipulagning þeirrahins opinbera,“ segir sjálf með tilliti til hagsmuna dæmi rennir hann hratt Þórður og aðspurður um tónlistarhúsið, í gegnum listann. Landeyjarhöfn, við íþróttavelli í Laughátæknisjúkrahús, stúkur g, Leifsstöð, ardal og Kópavogi, Héðinsfjarðargön Perlan, Grímseyjarferja, Ráðhúsið í Reykjavík, ús, ÞjóðleikÞjóðminjasafnið, Þjóðmenningarh húsið og þar fram eftir götunum.
Sjá bls. 8 og 9.
Líttu við hjá einum af viðurkenndum söluaðilum Toyota, taktu þátt í laufléttri getraun og kynntu þér hvernig hægt er að fá miklu meira úr hverjum bensínlítra.
ALÞJÓÐLEG VIÐURKENNING fékk
RB rúm alþjóðlegu gæðaverðlaunin International Quality Crown Awards fyrir vandaða hönnun, framleiðslu og markaðssetningu hefur á springdýnum. „Hingað óska okkur til líka komið fólk til að að þetta er hamingju sem staðfestir
dýrmætt, en ég bæði mikilvægt og viðurkenning tel að þetta sé líka viss segir Birna fyrir íslenskan iðnað,“ framkvæmdaKatrín Ragnarsdóttir, stjóri RB rúma.
Toyota Kópavogi Nýbýlavegi 4 Kópavogi Sími: 570-5070
NÝSKÖPUN NÆRIST Í KREPPU Frumkvöðlasetrið Kím – Medical Park hefur verið byggt upp fyrir frumkvöðla og fyrirtæki í heilsutækni. Dr. Þorsteinn Ingi Sigfússon, forstjóri Nýsköpsegir markunarmiðstöðvar Íslands, að fjárfestmiðið einkum vera það lækna ing samfélagsins í menntun og í rannsóknum læknavísindanna svo þjóðin beri skili sér inn í sprota í raun gæfu til þess að uppskera lagt fram í það sem vísindin hafa frumrannsóknum sínum.
Á NETINU
www.goggur.is
tónlistarhússins Hörpunnar AÐ KLÁRAST Bygging STÆRSTA VERKEFNIÐ fari að hljóma við Reykjavíkurhöfn. því og styttist í að tónlistin
hefur verið stærsta byggingaverkefni
landsins eftir hrun. Nú
sér fyrir endann á
Toyota Akureyri Baldursnesi 1 Akureyri Sími: 460-4300
www.toyota.is
Toyota Reykjanesbæ Njarðarbraut 19 Reykjanesbæ Sími: 420-6600
Toyota Selfossi Fossnesi 14 Selfossi Sími: 480-8000
Bílarnir sem vísað er til í þessari auglýsingu eru: IQ 1.0l, Yaris 1.4 Dísel, Auris HSD og Prius HSD. Útlit bílanna í auglýsingunni getur að einhverju leyti verið frábrugðið útliti þeirra bíla sem vísað er til.