nie mogą ze sobą rozmawiać w codziennych warunkach pracy. Po takim wyjeździe często dochodzą do wniosku, że ktoś jest naprawdę wspaniałym towarzyszem, chociaż wcześniej nie było okazji do wspólnego spędzania czasu. Doświadczenie zdobyte za granicą rozwija zespół pracowników szkoły. Początkowo nie było chętnych do udziału w projekcie, a teraz musimy robić selekcję nauczycieli. Uczestnicy mobilności, szczególnie nauczyciele przedmiotów zawodowych, przenieśli różne rozwiązania zauważone na miejscu bezpośrednio do szkoły. Część z nich wykorzystaliśmy w naszych pracowniach przedmiotowych.
Okazało się, że pobyt za granicą był często pierwszą okazją dla nauczycieli do lepszego poznania współpracowników z własnych szkół. W przeciwieństwie do prywatnych firm i dużych korporacji szkoły nie mają możliwości organizowania imprez lub wycieczek, które mogłyby prowadzić do integracji zespołu. W rzeczywistości mobilność spełniła tę funkcję. I choć integracja nie była jej głównym, zaplanowanym celem, to wyniki tego działania okazały się istotne z perspektywy rozwoju instytucjonalnego szkoły.
Nowe metody dydaktyczne Pierwsza faza badania jakościowego pokazała, że dla nauczycieli istotnym rezultatem mobilności były także częste próby włączania wypracowanych efektów tych projektów w proces nauczania. Zdecydowana większość respondentów badania kwestionariuszowego uznała również, że zrealizowane mobilności przyczyniły się do wprowadzania nowych form nauczania. Ponad połowa badanych nauczycieli zauważyła też zmiany dotyczące organizacji procesu kształcenia. W ramach pierwszej fazy badania pojawiały się również głosy dotyczące potrzeby zmian związanych z realizacją procesu kształcenia na rzecz większej autonomii w procesie nauczania i uczenia się. Wśród deklarowanych zmian niektórzy uczestnicy postulowali wówczas chęć m.in. odejścia od sztywnego porządku lekcji i prymatu ocen.
29
