I. Informacje wstępne

GENEZA PROJEKTU

Niniejszy Raport “Diagnoza funkcjonowania społecznego społeczności Romów polskich we Wrocławiu” został opracowany w ramach Programu Integracji Społecznej i Obywatelskiej Romów w Polsce 2021-2030. Jego celem było zbadanie potrzeb społeczności Romów polskich mieszkających we Wrocławiu, w szczególności w zakresie ich struktury społecznej i potrzeb. Genezą powstania opracowania była konstatacja, że pomimo szerokiej świadomości funkcjonowania we Wrocławiu społeczności romskiej wiedza o jej potrzebach, trudnościach i wyzwaniach jest znikoma. Dostępne dane instytucjonalne są szczątkowe (odnoszą się wyłącznie do zadań kompetencyjnych danego podmiotu), rozproszone, co w połączeniu z reżimem ochrony danych osobowych, znacznie utrudnia korzystania z nich. W konsekwencji uniemożliwiają holistyczne ich ujęcie. Drugim poziom genezy dotyczył samej społeczności, która nie tylko jest hermetyczna, ale nadto aktualnie nie posiada reprezentacji, której głos byłby zauważalny na forum miasta. W ramach realizowanego zadania Fundacja podjęła się zebrania istniejących danych instytucjonalnych, ich kompilacji oraz analizy. Przeprowadzano badania z przedstawicielami/kami społeczności we Wrocławiu oraz osobami reprezentującymi instytucje czy inne podmioty zorganizowane, których działaniadają możliwośćpozyskania wiedzy w zakresie funkcjonowania tej społeczności. Zebranie informacje z różnych obszarów pozwoliło nie tylko na stworzenie szerokiej diagnozy stanu zastanego, ale również rozpoznanie trudności i realnych potrzeb. Umożliwią one w przyszłości zaplanowanie działań, w najpełniejszy sposób odpowiadających tym potrzebom i jednocześnie spójnych z możliwościami instytucjonalnymi

5

"Diagnoza funkcjonowaniaspołecznego społeczności Romów polskich we Wrocławiu" dofinansowanego w ramach Programu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce 2021-2030

6

INFORMACJE WSTĘPNE

Czas trwania

Badania zostały wykonane w okresie: od czerwca 2021 do grudnia 2021

Osoby przeprowadzające diagnozę:

Zespół badawczy składał się z pracowników / pracownic Fundacji Dom Pokoju oraz asystentek edukacji romskiej, zatrudnionych we wrocławskich szkołach. Obecność asystentek, które dzięki swojej pracy znają również rodziny romskiej znacznie ułatwiła przeprowadzenie wywiadów jakościowych w społeczności

Metodologia

Diagnozę sporządzono na podstawie:

1.Kwerendy danych liczbowych uzyskanych za pomocą informacji pisemnych: a) pismo z prośbą o dostęp do informacji publicznej: Miejska Komenda Policji, Miejska Komenda Straży Miejskiej, Główny Urząd Statystyczny, Zespół Służby Kuratorskiej, Rady Osiedla; b) mail z prośbą o dane liczbowe: Centra Aktywności Lokalnej, Centra Rozwoju i Aktywności Dzieci i Młodzieży, 2. Zogniskowanych wywiadów grupowych (tzw. fokusów) 3. Zestandaryzowanych wywiadów jakościowych z wybranymi przedstawicielami / przedstawicielkami obszarów ważnych dla badań (pomoc społeczna, zarządzanie nieruchomościami miejskimi, służby porządkowe, edukacja itp.) 4. Zestandaryzowanych wywiadów jakościowych przeprowadzanych z pełnoletnimi członkami członkiniami społeczności. Grupę badawczą tworzyli przedstawiciele/lki społeczności zamieszkujący rejon Śródmieścia, w szczególności osiedle: Nadodrze, Ołbin, Starego Miasta, Placu Grunwaldzkiego oraz Borek.

Dodatkowo w materiał badawczy został włączony raport prezentujący Model edukacji dzieci romskich, nad którym prace trwały od kwietnia do listopada 2021 r. W pracach uczestniczyli przedstawiciele/lki wrocławskich szkół oraz instytucji samorządowych odpowiedzialnych za edukację.

Zagadnienia badawcze

Wykonując diagnozę badacze zwracali uwagę na poniższe zagadnienia, które w ujęciu holistycznym, po nałożeniu narracji osób reprezentujących różne stanowiska, pozwalają stworzyć opis funkcjonowania społecznego społeczności Romów i Romni we Wrocławiu w roku 2021 oraz wskazać kierunki działań w celu kompleksowej poprawy tej sytuacji w latach kolejnych.

Poruszane zagadnienia / obszary badawcze: - struktura demograficzna i kondycja społeczna rodzin (ilość osób w rodzinie, stopień pokrewieństwa) - stan ekonomiczny (źródła utrzymania, status i formy korzystania z pomocy społecznej, itp.) - kondycja zdrowotna społeczności ( w tym: choroby przewlekłe, orzeczenia o niepełnosprawności, szczepienia, zgłaszane potrzeby) - kondycję mieszkaniową rodzin - edukację dzieci i dorosłych ( w tym stopień znajomości języka polskiego) - aktywizację zawodową (kompetencje, status zawodowy, potrzeby w tym obszarze) - aspekty prawne, w tym związane z poruszaniem się w obowiązującym systemie prawnym

"Diagnoza funkcjonowaniaspołecznego społeczności Romów polskich we Wrocławiu" dofinansowanego w ramach Programu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce 2021-2030

7

8

Trudności z pozyskaniem części danych

Zdecydowana większość instytucji i podmiotów prawnych nie gromadzi danych z podziałem na pochodzenie etniczne. Wynika to zarówno z obszaru działania, dla którego takowy podział nie jest istotny czy zasadny, jak i przyznanych kompetencji (szczególnie w kontekście operowania osobowymi danymi wrażliwymi do kategorii, których należy przynależność narodowo-etniczna). W konsekwencji oznacza to, że dotarcie i zgromadzenie rzetelnych danych odnoszących się do ilości społeczności zamieszkującej Wrocław okazało się niemożliwe. Instytucją posiadającą prawną legitymację do gromadzenia przedmiotowych danych okazał się Główny Urząd Statystyczny. Co istotne, w okresie sporządzania niniejszego Raportu GUS zakończył Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2021, co stwarzało realną szansę uzyskania pożądanych danych. Niestety wyniki spisu w kontekście powiatów i miast na prawach powiatów zostaną opublikowane nie wcześniej niż we wrześniu 2022r. Warto również zauważyć, że liczebności nie można ustalić w oparciu o wcześniejszy spis (NSP 2011r.), gdyż posiadane przez GUS dane w zakresie przynależności narodowo-etnicznej zostały opracowane jedynie do poziomu województw. GUS ma też zastrzeżenia co do ich precyzji i sugeruje ostrożność w ich interpretacji. Konkludując powyższe, dane ilościowe pojawiające się w niniejszym Raporcie są danymi wyrywkowymi, pochodzącymi ze statystyk poszczególnych instytucji i są ściśle skorelowane z zakresem ich działania (vide: dane posiadane przez MOPS czy Wydział Edukacji). Pomimo posiadanego waloru badawczego nie są zestawieniami dającymi możliwość jednoznacznego oszacowania liczebności społeczności zamieszkującej Wrocław. Wśród trudności warto też zaakcentować, że podczas wywiadów zauważalna była tendencja do łączenia romskiej społeczności polskiej z przedstawicielami społeczności romskiej innej narodowości, w szczególnie rumuńskiej.