2.5 Edukacja dzieci i dorosłych

28

dostępna forma zabezpieczenia potrzeb lokalowych w następstwie nagłego czy krytycznego zdarzenia życiowego. “Rodzina zajęła pustostan, gdyż na początku pandemii zostali pozbawieni z dnia na dzień mieszkania, które wynajmowali bez umowy”

“Po opuszczeniu zakładu karnego kobieta zdesperowana, aby być z dziećmi zajęła pustostan”

Z ankiet przeprowadzonych z rodzinami wynika, że na 7 zajętych pustostanów 4 nie są opłacane. Nie jest to skala pozwalająca na generalizowanie danych, ale w oparciu o nią można wskazać, że są rodziny, które mimo świadomości bezprawności swojego postępowania poczuwają się do systematycznego uiszczania opłat. Co więcej, z ankiet wynika, że z reguły osoby te inwestują w użytkowane lokale i dokonują remontów, w tym takich, które podnoszą jego standard. W naszej ocenie warto rozważyć legalizację pobytu tychże osób. Takie rozwiązanie wprowadziłoby ład prawny w zakresie statusu prawnego lokalu, ale również pozwoliłoby użytkownikom uniknąć spierali zadłużenia.

W kontekście zajmowania pustostanów przedstawicielki Wrocławskich Mieszkań zwróciły uwagę, że konieczne z ich strony kroki zmierzające do odzyskania lokalu traktowane są jako przejaw ksenofobii i rasizmu. Takie postawy reprezentują nie tylko osoby zajmujące lokal, ale również przedstawiciele/lki organizacji pozarządowych czy grup nieformalnych wspierających taki proceder. Respondentki zwróciły uwagę, że jest to “źle pojęta pomoc”, szczególnie w zakresie lokali, które były niezamieszkałe z powodu rażąco złego stanu technicznego. Z punktu widzenia urzędników pozostawienie w takim lokalu osób zagraża ich zdrowiu, a nawet życiu, atakże doprowadza do ostrych konfliktów z sąsiadami, ale “wspierające nielegalne zajęcia osoby nie ponoszą za to odpowiedzialności”.

“Rodziny zajmujące pustostany stwarzają zagrożenie również dla pozostałych mieszkańców kamienicy. Lokale nie mają wody, ogrzewania. Potrzeby fizjologiczne załatwiane są na dworze lub na podłogę w lokalu. To rodzinom nie przeszkadza.”

Uwaga dodatkowa

Z informacji pozyskanej od przedstawicielek Wrocławskich Mieszkań wynika, że miasto aplikuje o środki finansowe w ramach programu rządowego skierowanego na wsparcie społeczności romskiej. Wniosek owsparcie dotyczy dociepleń 13budynków, w których zlokalizowane są m. in. lokale użytkowane przez rodziny romskie. Bezsprzecznie podniesie to komfort użytkowania mieszkań oraz pozytywnie wpłynie na koszty związane z ogrzaniem nieruchomości. Procedura grantowa jest w toku.

Edukacja dzieci i dorosłych

Z danych uzyskanych z Departamentu Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia wynika (stan na 30.09.2021r.), że: - form edukacji przedszkolnej korzysta 1 dziecko; - w szkołach podstawowych uczy się 153 dzieci, w tym 9 uczniów oddziałów “O”; - w szkołach średnich uczy się 8 uczniów;

W zakresie edukacji w szkołach wyższych zarówno Wydział Edukacji jak i Biuro Współpracy z Uczelniami Wyższymi UM Wrocławia nie posiada informacji o studentach pochodzenia romskiego.

Edukacja dzieci wciąż nie jest w społeczności kwestią priorytetową. Analizowane w tym rozdziale informacje pochodzą z wywiadów zasystentkami edukacji romskiej, rodzinami romskimi oraz z foku-

"Diagnoza funkcjonowaniaspołecznego społeczności Romów polskich we Wrocławiu" dofinansowanego w ramach Programu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce 2021-2030

29

30

sów z kuratorami sądowymi i przedstawicielkami MOPS-u. Zestawienie zostało uzupełnione Modelem edukacji dzieci romskich, wypracowanym w tożsamym czasie co powstawał niniejszy raport, ale niezależnie od niego. O ile na przestrzeni lat społeczność zaakceptowała i przyjęła do wiadomości obowiązek szkolny (co wydaje się potwierdzać dane zurzędu), to już jego realizowanie nie jest przestrzegane przez wszystkie osoby jednakowo. Przede wszystkim -część dzieci pojawia się w szkole nieregularnie. Jak wynika z rozmów z kuratorami, znaczna część dozoru kuratorskiego dotyczy nierealizowania obowiązku szkolnego, szczególnie w szkole średniej. Z przeprowadzanych rozmów bezspornie wynika, że wskazanym ibardzo pożądanym jest wzmocnienie i rozwój asystentury, zwłaszcza Asystentki/a Edukacji Romskiej (dalej: AER). Taka osoba pracuje nie tylko zuczniem/uczennicą, alerównież z całą rodziną, budując relację zaufania, przekonując o wadze edukacji, a także pomagając przezwyciężyć trudności dnia codziennego. Z wywiadów z samymi asystentkami wynika, że ich praca łączy w sobie wsparcie dziecka oraz rodziny, dla której pełnią funkcję swoistego tłumacza czy łącznika, zwłaszcza w zakresie spraw urzędowych (od napisania pisma, po wsparcie w wizycie). Asystentki wskazują, że bardzo brakuje we Wrocławiu miejsca, wktórym na co dzień rodziny mogłyby otrzymać wsparcie prawne, wsparcie w pisaniu pism urzędowych i rozwiązywaniu spraw urzędowych itp. Nie kwestionując zgłaszanej potrzeby warto wskazać, że we Wrocławiu funkcjonuje dobrze rozwinięta sieć bezpłatnych poradni prawno-obywatelskich, których zakres działania pokrywa się z potrzebami wskazanymi przez respondentki. Poradnie prowadzone są w zakresie rządowego programu nieodpłatnej pomocy prawnej, jak

też w ramach programu gminnego koordynowanego przez Wrocławskie Centrum Rozwoju Społecznego. Brak korelacji pomiędzy zgłoszoną potrzebą a istniejącymi możliwościami jest zatem zagadnieniem do dalszej diagnozy, a następnie wypracowania mechanizmu kompensacyjnego. Zasadniczym zagadnieniem jest odpowiedź na pytanie czy osoby/rodziny, a nawet AER, nie korzystają z działających form wsparcia gdyż nie mają świadomości o ich istnieniu, czy też stoją za tym inne przesłanki (np. lęk przed osobą nieznaną, negatywne doświadczenie). Bez względu na powyższe potrzeba dostępności do profesjonalnego wsparcia prawno-obywatelskiego wydaje się do wypracowania oraz zaspokojenia i zostanie ujęte w priorytetowych rekomendacjach (vide końcowa część Raportu).

Część dzieci, jak wynika z przeprowadzonych z rodzinami ankiet, korzysta z zajęć dodatkowych w dedykowanych miejscach: świetlicach szkolnych, środowiskowych lub klubowych centrach aktywności. Są to jednak sytuacje zbyt rzadkie jak na istniejące i deklarowane przez asystentki potrzeby. Zdecydowana większość dzieci nie korzysta wogóle z dedykowanych im form wsparcia, bądź korzysta sporadycznie, akcyjnie. Wyniki są spójne zinformacjami pozyskanymi od klubów, centrów aktywności lokalnych iświetlic środowiskowych, które w przeważającej większości nie wskazują aby beneficjentami ich działań były osoby ze społeczności. W przypadku wskazania zaznaczone zostało, że jest to działanie akcyjne, z reguły powiązane z akcją typu piknik. Pytanie dlaczego społeczność, a zwłaszcza dzieci i młodzież, nie korzysta z omawianych miejsc wymaga dedykowanych diagnoz, pozwalających na zidentyfikowanie czynników blokujących (istniejących zarówno po stronie społeczności jak i od strony instytucji prowadzącej dane miejsce, wszczególności w kontekście adekwatności oferty). Udrożnienie systemu wsparcia, dopasowanie oferty do potrzeb społeczności wydaje się działaniem możliwym do przeprowadzenia. Co

"Diagnoza funkcjonowaniaspołecznego społeczności Romów polskich we Wrocławiu" dofinansowanego w ramach Programu integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce 2021-2030