Revista de informaciรณn local Distribuciรณn gratuita Ano III / nยบ8 verรกn 2015
RUTAS | 14
DEPORTES | 18
TURISMO | 24
GALICIA SOLIDARIA | 28
MAร UFE
CPA GONDOMAR
ILLAS CIES
ENCAIXAMOS
EDITORIAL Sete mil millóns de soños. Un planeta Vivimos nun mundo inmerso nun profundo proceso de transformación, sacudido por múltiples crises, nun planeta que se enfronta a unha presión cada vez maior. O cambio ambiental nunca estivo tan estreitamente interconectado coas nosas sociedades como hoxe en día, en que a actividade humana é a principal forza que moldea o sistema planetario. Poida que os efectos que cada muller e cada home teñen na sustentabilidade do planeta non sexan sempre visibles, pero cando consideramos o impacto que provocan sete mil millóns de persoas, resulta evidente que as decisións que tomamos cada día son importantes. O cambio ambiental non está relacionado unicamente co uso de combustibles fósiles, senón que ten que ver fundamentalmente coas mulleres e os homes, co modo en que producimos e consumimos na sociedade. O medio ambiente está ligado aos valores e a conduta humana, vinculado directamente cos nosos modos de vida, o desenvolvemento urbano e a conservación da natureza, fenómenos humanos que inflúen tamén na utilización da auga e a terra e teñen consecuencias na supervivencia das especies. Moitos dos ecosistemas da Terra están a chegar ao seu punto límite de esgotamento e cambio irreversible, empuxado polo crecemento da poboación e desenvolvemento económico. Segundo datos da ONU, se continúan as actuais pautas de consumo, en 2050 e cunha poboación mundial que crece e que se espera que alcance o 9,6 mil millóns, necesitariamos tres planetas para manter os nosos actuais modos de vida e consumo. Consumir con moderación supón vivir tendo en conta o límite do planeta para asegurar un futuro saudable onde todos os nosos soños pódense facer realidade. A prosperidade non ten que supor un custo para a Terra. Vivir de forma sustentable significa facer máis con menos. A sustentabilidade non pode alcanzarse unicamente mediante solucións tecnolóxicas ou económicas. Necesitamos sociedades ecolóxicas para construír economías verdes. Debemos actuar de maneira integral, en todos os ámbitos, empezando por cada un de nós.
Día Mundial do Medio Ambiente - 5 de xuño Sete mil millóns de soños. Un planeta (é o slogan deste ano da ONU)
ÍNDICE 4 NOVAS VAL MIÑOR 6 NOVAS NIGRÁN 8 NOVAS BAIONA 12 NOVAS GONDOMAR 14 RUTAS: MAÑUFE 18 DEPORTES 20 FORMACIÓN E EMPREGO 22 LENDA 24 TURISMO 26 OCIO 28 GALICIA SOLIDARIA 30 AXENDA 32 FACEBOOK 33 TELÉFONOS 34 QUEN É QUEN FOTO PORTADA: Vela adaptada en MRCY COLABORADOR EN LA REDACCIÓN: Pablo Fernández Estévez
Ano III / Nº 8 verán 2015 Revista de información local. Tirada 5000 exemplares. Xestión Publicidade: 626 993 480 Edición, redacción e distribución: EDICIONES BASAN, S.L. C/ López de Neira, nº 3, 3º. 36202 Vigo www.cousasde.com cousasde@edicionesbasan.com facebook.com/cousasdevalminor Depósito Legal: C 3539-2010 A empresa resérvase todos os dereitos da publicación, sen que poida reproducirse total ou parcialmente o seu contido, sen o consentimento previo dos editores.
cousas de val miñor
3
NOVAS VAL MIÑOR DÍA DO CORPUS EN GONDOMAR E BAIONA As principais rúas de Gondomar e Baiona amenceron cubertas de motivos florais con motivo da celebración do Corpus Christi do pasado domingo 7 de xuño. Nunha xornada caracterizada por un sol abrasador e altas temperaturas, miles de persoas visitaron as vilas condal e mariñeira do Val Miñor para considerar en primeira persoa o froito do traballo dos voluntarios e os pertencentes a diferentes asociacións que co seu enxeño e experiencia forraron o pavimento con diferentes motivos florais. Estampas efémeras que estimularon os sentidos da vista e o olfacto, e que ademais adornaron os dous municipios antes de dar paso ás tradicionais procesións. Como é habitual en Baiona, os tapices cubriron o ámbito da igrexa de Santa Liberata para facer un percorrido polas rúas do casco histórico e que finalizaron na Praza do Concello. En Gondomar os motivos centráronse no entorno da igrexa de San Biéito e entre as rúas Eduardo Iglesias e Ángel Urzáiz. A XVII festa da Bicicleta do Val Miñor celebrada o pasado mes de maio irrompeu con forza na comarca con preto dun milleiro de participantes, aínda que para a edición de 2015 expuxeron unha novidade canto menos diferente ás anteriores. Para esta ocasión desde a organización animaron aos asistentes a acudir disfrazados de época para dotar dun aire ”vintage” á cita, en concreto ataAS BICICLETAS FIXÉRONSE DURANTE viados con vestimentas de princiHORAS CAS ESTRADAS DO VAL MIÑOR pios do século XX para imitar aos corredores clásicos. Trátase dunha proposta en boga e bautizada como “tweed ride”, que na comarca miñorana gozou de certa aceptación logrando reunir a preto dun centenar de persoas disfrazadas. A deste ano, que partiu e finalizou en Baiona, desenvolveuse a imaxe e semellanza das anteriores. Ás 10,30 horas deuse o pistoletazo de saída do Parque da Palma e o primeiro pelotón acudiu até Nigrán, onde esperaba o segundo grupo e proseguiron o percorrido para atoparse na Ramallosa cos seus veciños de Gondomar. A partir de aquí a totalidade dos participantes provintes do tres municipios dirixíronse a Baiona onde se deu por finalizada a ruta. A continuación procedeuse ao sorteo de 60 agasallos repartidos en cascos, botellos, luvas e mesmo unha bicicleta.
VESPAS E LAMBRETTAS, UNHA VIAXE NA MÁQUINA DO TEMPO Preto de 300 Vespas e Lambrettas fixéronse coas estradas do Val Miñor o pasado 31 de maio, durante a celebración da "V volta ao Val Miñor en vespa e lambretta" organizada por Vespamiñor Scooter Club. Ás 10 da mañá os asistentes agrupáronse á entrada do parador Conde de Gondomar en Baiona para almorzar e recoller o seu obsequio por asistir á cita. Hora e media despois deu comezo unha ruta de 50 quilómetros polos principais viais da bisbarra. Xa ás 15 horas se celebrou unha comida no complexo hostaleiro baionés para máis tarde dar paso a un sorteo entre os vespistas alí presentes. Ás 17 horas deuse por finalizado a concentración.
4
cousas de val miñor
VAL MIÑOR
cousas de val miñor
5
NOVAS NIGRÁN PRIMEIRA PRAZA PÚBLICA DE NIGRÁN
Nigrán, Bocados 2015 Un total de 18 establecementos participaron na iniciativa gastronómica Bocados 2015, ideada co fin de potenciar o consumo e a afluencia de veciños e visitantes aos locais adheridos do municipio. Así pois os participantes ofreceron, ao prezo de 1,5 ou 3 euros, os seus mellores bocados e tapas durante 9 días e que posteriormente optaron ao recoñecemento Mellor Bocado 2015. A metodoloxía utilizada para a elección baseouse no sistema folleto-selo, é dicir que a medida que os consumidores pediron unha das tapas ofrecidas recibiron un selo na súa guía por parte dos restauradores que valeu para facer o reconto unha vez finalizado o concurso.
O CB Nigrán dedica o subcampionato galego a Carmen Martínez O Club de Baloncesto Nigrán alzouse co subcampeonato de Basketgal cadete feminino e dedicou o título logrado a Carmen Martínez, ex xogadora do Real Club Celta falecida no pasado mes de maio aos 54 anos de idade. Desta maneira a agrupación deportiva realizou a súa particular homenaxe a unha figura vinculada ao equipo tanto desde o punto de vista persoal coma deportivo, ademais de gardar un minuto de silencio ao comezo do encontro disputado contras as Acacias.
Chandebrito 1807 advirte do estado patrimonial da parroquia A Asociación Veciñal e Cultural Chandebrito 1807 advirte da falta de mantemento do patrimonio cultural da parroquia de Chandebrito, a pesar da existencia dun programa de conservación específico cuxa execución levou a cabo anos atrás. O estado do petróglifo da Lapela, o de Rabete, os gravados do Chan de Rapadouro ou algúns dos paneis informativos “que só se atopan escritos en castelán”, son algúns dos elementos denunciados desde a agrupación. 6
cousas de val miñor
A contorna da casa consistorial de Nigrán conta xa coa súa primeira praza pública inaugurada a mediados do pasado mes de marzo. A nova “Praza do Concello” esténdese ao longo de 1.400 metros cadrados que antigamente pertencían á avenida Castelao e na que o tráfico rodado deu paso a unha zona habilitada con zonas verdes, parque infantil, diverso mobiliario urbano, ademais dun espazo para desenvolver actividades ao aire libre. As actuacións tiveron un prazo de execución de cinco meses e contaron cun orzamento de 218.000 euros financiados a través da Deputación de Pontevedra.
3,5 QUILÓMETROS CONTÍNUOS DE CARREIRO PEONIL POLA CANLE DO MUÍÑOS A nova pasarela de Nigrán logra unificar 3,5 quilómetros de carreiro peonil ao longo do río Muíños. Trátase dunha estrutura que foi inaugurada a finais de mes de marzo e que transcorre por baixo de autoestrada AG-57 á altura do parque empresarial Porto do Molle, está construída en madeira e metal e conta cunhas comportas para ser inutilizada no caso de que as condicións climatolóxicas así o requiran.
PRIEGUE E NIGRÁN UNIDOS POR UNHA SENDA PEONIL DE 700 METROS DE LONXITUDE Veciños da parroquia de Priegue e de Nigrán gozan desde o pasado mes de marzo dunha senda peonil de 700 metros de lonxitude e que discorre á marxe esquerda da PO-552 dirección Vigo. A nova infraestrutura, cuxa construción comezou en xaneiro de leste mesmo ano, conta cun ancho de 1,5 metros realizada en formigón colorado separada da zona de rodaxe por unha mediana de formigón armado deseñada para minimizar o risco de atropelo por saída de vía. Os traballos, financiados pola Consellería de Territorio Medio Ambiente e Infraestruturas (CMATI), contaron un orzamento que roldou os 140.000 euros.
NIGRÁN
VIVE NIGRÁN¡
cousas de val miñor
7
NOVAS BAIONA CORO PIÑEIRO VISITA A ESCOLA DE VELA ADAPTADA DE BAIONA
BARBEIRA LOCE APARENCIA RENOVADA: Coa tempada estival ao virar a esquina, Costas do Estado levou a cabo os traballos de recheo do areal da Barbeira en Baiona. Unhas tarefas que se estenderon ao longo de catro días e que consistiron en dotar a unha das praias semiurbanas do municipio de 700 metros cúbicos de area extendidos en 3.000 metros cadrados de extensión. Fontes municipais explicaron que se trata dunha materia prima que superou os exames de calidade e granulometría esixidos para a devandita contorna. “A pesar de que estes labores competen á entidade supramunicipal, nós colaboramos con eles para tratar de buscar a que máis se pareza á orixinal tanto en tonalidade, como en grosor e composición e garantir que as accions realizadas non supoñan alteración algunha da contorna”, engadiu a esta revista o alcalde Jesús Almuiña. Desta maneira procedeuse á preparación do areal para recibir a veciños e visitantes durante a tempada estival, ao mesmo tempo que se garante os estándares de calidade desta franxa de litoral baionés.
8
cousas de val miñor
A Secretaria Xeral de Política Social da Xunta de Galicia, Coro Piñeiro, visitou a finais do mes de maio a escola de vela adaptada do Monte Real Club de Iates de Baiona, co fin de coñecer de primeira man as actividades que desenvolven no club para achegar a práctica desta disciplina deportiva a todos os sectores da poboación. Durante a súa estancia nas instalacións, Piñeiro compartiu uns momentos co alumnado do centro de atención a Persoas con Discapacidade de Redondela que nesta tempada tivo a ocasión de beneficiarse do programa ofrecido pòla entidade deportiva. A escola de vela adaptada naceu en 2012 para achegar a práctica da vela a persoas con discapacidade e aínda que comezou a súa andaina prestando servizo a asociacións e agrupacións do Val Miñor, Tomiño e A Guarda, na actualidade atópase en plena expansión apara chegar ao máximo número de persoas posible.
DÍA DO MAIOR EN BAIONA: 600 veciños baioneses asistiron ao día do maior 2015. Unha iniciativa que busca render homenaxe aos maiores de 65 anos e que dalgunha maneira contribuíron ao crecemento da vila mariñeira. Como en edicións anteriores, a cita do pasado 28 de maio comezou ás 12,30 horas coa celebración dunha eucaristía na excolegiata de Baiona. Unha vez finalizado o acto litúrxico os asistente acudiron en autocar á comida de irmandade que se celebrou nun coñecido establecemento do municipio e máis tarde deuse paso ao tradicional baile amenizado por un grupo musical.
I TRIATLON ATLÁNTICO- CAMPIONATO GALEGO TRIATLON DISTANCIA CURTA “NON DRAFTING” Preto de medio milleiro de deportistas déronse cita no I Triatlon Atlántico- Campionato Galego Triatlon distancia curta “NON DRAFTING”, que se celebrou o pasado sábado 16 de maio en Baiona . O sol e as boas temperaturas favoreceron ao desenvolvemento da actividade que así mesmo estivo caracterizada por un gran despregamento loxístico que en todo momento velou polo correcto desenvolvemento da proba. Este estivo composto por tres embarcacións, 80 socorristas, 20 voluntarios a pé e motorizados, efectivos da Garda Civil, Policía Local, unha ambulancia medicalizada ademáis dun posto fixo avanzado na zona mixta. Pouco antes das 16 horas, veciños e visitantes fóronse agrupando en puntos estratéxicos para contemplar aos deportistas que percorreron nin máis nin menos que 1.500 metros a nado, 40 quilómetros en bicicleta e 10 a pé. A modalidade “non drafting” consiste en que aos participantes imposibilíteselles rodar en grupo para evitar que no tramo contemplado ás bicicletas, uns “aguanten roda” sobre os outros e minimícese os efectos que o vento produce sobre as súas monturas.
BAIONA
VIVE BAIONA¡ cousas de val miñor
9
NOVAS BAIONA
BAI DE TAPAS 2015: A Pulpería Balneario foi o local elixido para presentar unha nova edición do concurso Bai de Tapas, que nesta edición contou cunha gran afluencia de medios locais e gastronómicos. A cita, que finalizou o pasado 31 de maio, extendeuse o longo de 25 días e saldouse con 45.000 tapas despachadas nunha cita na que os asistentes gozaron de pequenas doses de sabor ao padal acompañados de diferentes caldos pertencentes ás adegas Adegas HGA, Adegas Escudeiro e Disgobe Selección de Viños, patrocinadoras da iniciativa en 2015. Nesta ocasión a cita contou con gran variedade creativa e culinaria composta por tapas doces, salgadas, tradicionais pero tamén innovadoras cun prezo de 2 e 3,5 euros, que os 38 locais participantes ofreceron a un público que ano tras ano se vai consolidando á cita de primavera dende a súa creación en 2012.
Unha vez feito ou reconto dás votacións procedeuse, a pasada 11 de xuño, a entrega dous recoñecementos ás tapas máis votadas. Asi pois o establecemento La Crep, situada no casco histórico, alzouse co primeiro premio desta edición cunha creación bautizada como "en busca do tesouro", composta de frosting de queixo, amorodos, terra de chocolate, améndoas e menta. O debutante Ristorante Capone recibiu o segundo posto con "Spaghetti nero dei sepia con ricci dei mare e gamberetti", seguido pola cervexaría La Micro e o seu aperitivo chamado "Abastos". Na de 2015 houbo novidades en canto os premios destinados os asistentes á cita que consistiron nunha noite de hotel para dúas persoas en Talaso Augas Santas (Panton-Monforte), un agasallo composto dunha cea, almorzo, percorrido mariño e visita guiada ás Adegas Regina Viarum con degustación de viños incluida . Pero tamén os houbo para os tres locais creadores dás tres tapas máis votadas polo público xa que que recibiron un percorrido mariño e comida no Talaso Atlántico de Oia, ademáis dun lote de viños. Bai de Tapas naceu catro anos atrás para poñer en valor a gastronomía da vila mariñeira, a través da cultura do tapeo, elaborando unha ruta para incentivar a degustación de tapas.
10
cousas de val miñor
SABARÍS
VIVE SABARÍS
cousas de val miñor
11
NOVAS GONDOMAR GONDOMAR VÓLCASE CON DESIREE VILA
CHENLO E MORGADÁNS INAUGURAN O 51º RALLYE RÍAS BAIXAS Os espectaculares e técnicos trazados das estradas de Chenlo e Morgadáns foron os encargados de abrir unha das citas deportivas máis esperadas de todo o ano. Así pois a 51º edición do Rallye Rías Baixas comezou en terras gondomareñas e nun tramo cronometrado de 11,01 quilómetros de lonxitude. Cabe destacar que a cita saldouse cun éxito rotundo tanto de participación como de afluencia, motivado en parte polas boas condición climatolóxicas que imperaron durante toda a in de semana. Os parques pechados de Gondomar e Porriño espertaron unha enorme expectación e levaron a esas localidades por centos de afeccionados que non quixeron deixar escapar a oportunidade de ver de preto a espectacularidade dos vehículos de competición nas súas rúas máis céntricas. O primeiro en tomar a saída foi Miguel Fuster, líder do campionato de España de rallyes de asfalto e gañador desta edición, para dar paso minuto a minuto ao resto de adversarios. Así até completar a totalidade dos 73 equipos inscritos na proba. Os 168 quilómetros cronometrados dos que se compuxo a cita distribuíronse ao longo do vernes e sábado, que discorreron polas localidades de Gondomar, Nigrán, Fornelos, As Neves, Maceira e Santa Marta.
Asociacións deportivas e culturais de Gondomar envórcanse coa campaña para recoller fondos a favor da deportista de 16 anos Desiree Vila. Baixo a lema “Dá o paso” ou “Faise camiño ao andar”, a iniciativa pretende recadar os 70.000 euros necesarios para dotar á ximnasta, pertencente ao clube Flic Flac, dunha prótese que lle permita levar unha vida normal. As actividades celebradas nas últimas semanas foron de temáticas variadas aínda que predominaron as de carácter deportivo. Así pois o pasado 31 de maio o Centro Cultural A Merced de Chaín celebrou un bingo solidario a favor da moza gondomareña. Doutra banda, o 6 de xuño tivo lugar unha xornada organizada polo CD Vincios no campo de fútbol da Pasaxe composta dunha carreira popular de 8 quilómetros, unha churrascada e xa pola tarde un minitorneo de fútbol no que participaron os equipos CD Vincios, o CD Valadares, o CG Gondomar e o CCD Chaín. Leste mesmo día celebrouse o VII Torneo Escolar Benéfico de Tenis de Gondomar nas pistas exteriores do IES Auga dá Laxe e no Pavillón de Deportes Chano Piñeiro. Para finalizar deuse paso á entrega de trofeos aos gañadores, merenda e agasallos para todos os participantes, asi coma un sorteo de premios. La agrupación Musical de Vincios elixiu o campo das Cercas en Gondomar para realizar la gala benéfica celebrada o pasado 13 de xuño. Unha xornada emotiva na que participaron a Coral Santa Eulalia de Doas, a Coral Polifónica A Merced de Chaín, o Coro da Agrupación Musical de Vincios, o Coro Tradicional “Cantares do Brión”, Cantos Populares de Peitieiros, o Grupo de Gaitas “Balcón do Val Miñor” de Morgadáns, as Pandereteiras “Airiños do Sobreiro” de Borreiros, o Grupo de Gaitas “Novos Aires” de Couso, a Banda de Música “Agrupación Musical de Vincios”, a soprano Dania D’Alfonso (O Soño de Calíope), “Zumba”, a Asociación de Danza “Paradela” de Gondomar e o Dúo Ameva. Ademais contou coa participación de alumnos dos centros IES Terra de Turonio e IES Auga da Laxe. Accidente deportivo Desiree Vila sufriu un accidente realizando un salto acrobático nun adestramento que se saldou con fractura de tibia e peroné o pasado mes de febreiro, inmediatamente foi trasladada a un centro sanitario pero por problemas de cobertura co seu seguro deportivo tivo que ser levada a outro diferente, aí foi intervida pero as complicacións sufridas tralo traumatismo derivaron finalmente na amputación parcial dunha perna.
O GRUPO DE GAITAS A MERCÉ DE CHAÍN CELEBRA AS SÚAS VODAS DE PRATA O grupo de Gaitas A Mercé de Chaín celebrou a súa 25 aniversario cun concerto no que participaron actuais e antigos membros da agrupación musical, asi como o conxunto de baile da entidade. Durante a xornada, que se celebrou no Centro Cultural e Deportivo da parroquia, non faltaron bos e emotivos momentos cos asistentes. 12
cousas de val miñor
GONDOMAR
VIVE GONDOMAR
cousas de val miñor
13
RUTAS
MAÑUFE: HISTORIA E GRAN PATRIMONIO Texto: Pablo F. Estévez Gondomar é un dos municipios pertencentes á comarca do Val Miñor. A súa variedade xeográfica e a súa gran extensión (75 quilómetros cadrados) favoreceron á creación de asentamentos pertencentes a diferentes períodos da historia e conta con obras arquitectónicas de gran importancia. Precisamente debido ao seu gran tamaño, todo o termo divídese nun total de dez parroquias e mesmo conta cunha pedanía para facilitar a súa xestión. Pero para coñecer o Gondomar de hoxe e a súa actual configuración, é preciso explicar que este sufriu un proceso que tardou preto de 100 anos en formalizarse pasando por diferentes períodos que comezaron no século XIX coa desvinculación dos territorios asociados a señoríos, cotos e xurisdicións. Con todo as súas separacións estiveron condicionadas polas crises políticas do primeiro terzo do XIX, todas elas relacionadas coas dúas correntes ideolóxicas imperantes no momento, o liberalismo e o absolutismo. Factores como a constitución de Cadiz, a volta de Francia de Fernando VII, o pronunciamiento militar do Tenente Coronel Rafael de Rega ou a figura do enxeñeiro José Elduayen Gorriti foron moi importantes para chegar á consolidación de Gondomar e as súas 10 parroquias, despois de que un informe provincial así o ditase xa a mediados do S. XIX. e que á súa vez situou a capital do municipio en San Bieito. Até a súa consolidación como unidade, a finais do XIX, o territorio sufriu varios devenires históricos nos que se cambiaron a localización do centro do municipio motivados por choques entre a vontade política e veciñal, con todo e durante este contexto as parroquias de Donas, Vincios e Mañufe foron gañando importancia no conxunto, sendo esta última a terceira que máis ingresos outorgaba en concepto de impostos ao municipio segundo os arquivos históricos existentes reunidos en diferentes traballos e bibliografías. Malia todo esta notoriedade non se forxou xusto no período anteriormente mencionado senón que vén de anos atrás, e así os constata a riqueza patrimonial de Mañufe con magníficas edificacións civís e relixiosas anteriores ao século XIX por exemplo o Pazo de Mendoza, o de Moldes, a igrexa de San Vicente, a ponte de orixe presumiblemente Romana ou os cruceiros do Adro, do Lugar do Acordo, de Nande ou o de Piquetes, entre outros.
14
cousas de val miñor
RUTAS
A IGREXA DE SAN VICENTE E UN DOS SEUS ESCULTORES Situada no barrio de Moreira, a barroca parroquial de Mañufe data de 1722 pero varios indicios fan pensar que se erixiu sobre os muros doutra anterior ademais de ser obxecto de engadidos posteriores. Posúe unha planta de cruz latina aínda que na súa fachada sur incorporouse unha estancia para aloxar a sancristía. A voz popular mantén que foi construída por canteiros portugueses e que un deles decidiu inmortalizarse esculpíndose abrazado á cruz que coroa o campanario.
O CRUCEIRO DO ACORDO COMO PUNTO DE REUNIÓN ATÉ O S.XVIII Pola estrada que une A Ramallosa con Gondomar atópase un cruceiro moi singular denominado Do Lugar do Acordo, xa que xusto aquí realizábanse as reunións do Concello do Val ata que no S.XVIII trasladáronse a Eiró . De aproximadamente 3 metros de altura, unha serpe e unha mazá atópanse esculpidos no seu fuste aludindo ao pecado orixinal, ten varios séculos de antigüidade pero nin esta nin a súa cruz son orixinais debido ás diferentes roturas sufridas.
cousas de val miñor
15
RUTAS
O AUTÉNTICO PAZO DE MENDOZA Restaurado recentemente para albergar unha casa rural e un restaurante, o auténtico Pazo de Mendoza atópase en Mañufe en concreto no barrio de Moreira a escasos metros da igrexa de San Vicente, o que fai pensar que este punto foi un núcleo de gran movemento séculos atrás. Fundado no S. XVIII foi propiedade de Don Policarpo Mendoza, baionés e deán da catedral de Santiago e que en 1751 pasou a ser cabaleiro de Carlos III. Cunha planta en forma de U, o actual Pazo da Escola sufriu moitas transformacións na súa fachada que o deformaron sensiblemente do seu aspecto orixinal. Posúe dúas alturas e orixinalmente albergaba as cortes, almacéns e adegas na primeira, mentres que a segunda estaba destinada á vivenda cunha superficie que superaba os 300 metros cadrados. Conserva a cheminea principal orixinal e de grandes dimensións, o brasón, a lareira ou o forno de pan, entre outros elementos e pertence ao barroco galego inicial.
16
cousas de val miñor
RUTAS A PONTE DE MAÑUFE, UNHA XOIA DISFRAZADA Trátase dunha construción de orixe romana que comunica o barrio de Texosa. Esta peza de gran valor arquitectónico atópase en estado de deterioración xa que para a mellora do viario procedeuse, a mediados dos 70, á colocación dunha placa de formigón, asfalto e gardarraís cubrindo por completo o firme orixinal. Ten unha lonxitude total de 42 metros e unha anchura de 3,5. Todo o peso da estrutura distribúese a través de tres arcos de medio punto e na actualidade hai un proxecto para levar a cabo a súa recuperación total.
Bibliografía: Gondomar: Historia, Arte e Territorio Ed. Ir Indo Retallos de Gondomar de Miñor Editado por Instituto de Estudos Miñoranos (IEM) e Concello de Gondomar Cruces, cruceiros e petos do Concello de Gondomar editado por Asociación Galega para a Cultura e a Ecoloxía (AGCE) e Concello de Gondomar
cousas de val miñor
17
DEPORTES
CPA GONDOMAR
15 MESES DE VIDA E INTENSA ACTIVIDADE DEPORTIVA Texto: Pablo F. Estévez Con pouco máis dun ano de existencia, o Club de Patinaxe artística de Gondomar é un claro exemplo de que a experiencia non o é todo para consolidarse dentro do panorama deportivo comarcal. Así pois esta entidade leva 15 meses cocendo a lume non tan lento todos os ingredientes necesarios para obter o éxito. Triunfo baseado na constancia, na transmisión de valores ou a promoción deportiva, entre outros, ademais de contar cun equipo humano que se dedica en corpo e alma en conseguir o obxectivo de levar a Gondomar ao máximo número de competicións posibles. Ademais do tesón mostrado pola estrutura organizativa da agrupación, os datos aválanos cunha progresión que comezou con tan só nove membros tras a súa fundación para chegar case ao medio centenar que compón o persoal deportivo na actualidade, nas categorías base, alevín, infantil, cadete e xuvenil. Así mesmo compiten nas modalidades libre e show.
DIRECTIVA E ADESTRADOR: Un dos puntos fortes do equipo é o contar cunha directiva formada por oito mulleres e tres homes, o que lles posibilita a repartición equitativa de todas as súas tarefas. Xa no plano competitivo a calidade vén dada pola figura dun adestrador que levou varios campionatos de España e Europa, que ademais conta desde 2006 coa categoría de técnico nacional, outorgada pola Federación Española de Patinaxe.
18
cousas de val miñor
DEPORTES OBXECTIVOS CUMPRIDOS Cando lle preguntan cal é o seu obxectivo máis inmediato, o CPA Gondomar responde que por unha banda se mantiene fiel á idea inicial de estender a práctica da modalidade ao longo e ancho da vila condal, pero tamén ao resto de municipios que compoñen a comarca do Val Miñor. Proba diso reflíctese en que tras a súa formación como clube en 2013 un 22% dos patinadores eran naturais de Gondomar, mentres que na actualidade esta cifra creceu até o 79%. Pero ademais outra das súas metas atópase en vías de consolidación. Consiste en lograr a participación dos seus deportistas en todas as categorías de campionatos nacionais e internacionais. Neste punto cabe destacar que van por bo camiño tanto polo palmarés logrado durante os dous últimos anos como no número de competicións realizadas que se saldaron con preto dunha trintena de probas completadas. Durante 2014 a agrupación abriuse camiño fora do territorio galego coa participación de catro dos seus patinadores no campionato nacional logrando a clasificación dun deles na copa de Europa. Ademáis en 2015 levaron para Gondomar o campionato Galego xuvenil da modalidade. Asimesmo o CPA Gondomar ven de conseguir o podio no Campionato Internacional de Grupos Show celebrado en Francia o 6 e 7 de xuño, así coma o recoñecemento ó mellor entrenador da cita. Trofeo que lle foi entregado a David Figueroa polas diferentes federacións da modalidade.
cousas de val miñor
19
FORMACIÓN E EMPREGO
A XUNTA COMPROMÉTESE A DOTAR DE ESTABILIDADE XURÍDICA AO POLÍGONO DA PASAXE Tras a reunión mantida entre o presidente da Asociación de Empresarios da Pasaxe en Gondomar, Javier García Gonda, e o presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, o contexto urbanístico e xurídico actual do parque empresarial comienza a ver a luz ao final do túnel. E é que o máximo representante da Administración autonómica ve viable dotar ao Concello de Gondomar dos fondos suficientes para apoiar a urbanización do principal motor económico do municipio gondomareño, a condición de que se aproben definitivamente as modificacións do Plan Sectorial aprobado en 2011 e que na actualidade atópase en fase de análise. O PLAN SECTORIAL, NECESARIO PARA GARANTIR O FUTURO DO COMPLEXO. O devandito documento marca as pautas de consolidación dos 500.000 metros cadrados de extensión da que se compón o parque, a instalación e construción de todo o referente a dotacións e servizos, a estabilidade xurídica das empresas xa asentadas, pero ademáis abre as portas á expansión doutros 300.000 metros cadrados aínda sen consolidar. É dicir que unha vez que o plan obteña o visto bo da Administración, abrirase un gran abanico de posibilidades tanto dende o punto de vista da ampliación para as firmas que operan en Vincios, como para outras que vexan neste enclave unha boa situación para desempeñar as súas actividades empresariais. Unha condición indispensable para garantir a permanencia do complexo no futuro. Así mesmo o compromiso adoptado entre Administración e parque empresarial confirma o feito de que este enclave funciona como un motor económico, non só da comarca do Val Miñor senón también do municipio veciño de Vigo. E reforza dous sectores industriais que actualmente se configuran como alicerces da súa economía: a automoción e o mar. COMPROMISO FIRME DUNHA NOVA REUNIÓN. Como froito do acordo adoptado, tanto a Conselleria de Industria, como a de Medio Ambiente Territorio e Infraestruturas e o Concello de Gondomar, manterán unha nova reunión para establecer as liñas de dotación de recursos para apoiar economicamente ao polígono da Pasaxe. CONTEXTO SOCIOECONÓMICO DO PARQUE. O polígono industrial da Pasaxe, situado na parroquia gondomareña de Vincios, comezou a súa andaina a mediados dos anos 60 e a partir de aquí o seu crecemento foi exponencial. Dita expansión viuse parcialmente truncada trala anulación do Plan Xeral de Ordenación Municipal de 1997 (PXOM) en 2005, e que lles impediu finalizar o seu proceso de consolidación que á súa vez lles outorgaría a estabilidade xurídica necesaria para continuar co seu crecemento. A partir de aquí nace a figura do Plan Sectorial, unha saída paralela á PXOM para poder regularizar a súa situación. A pesar dos obstáculos expostos anteriormente, o polígono industrial conta con mais de 150 empresas cuxa facturación anual supera os 400 millóns de euros, dos cales 10 millóns redundan directamente no complexo así como 3173 postos de traballo directos.
20
cousas de val miñor
CENRO COMERCIAL LA ROMANA AVENIDA MANUEL LEMOS 34 LOCAL-28 36370 A RAMALLOSA (PONTEVEDRA YOIGORAMALLOSA@GMAIL.COM TELF: 986 35 45 61
TU CENTRO ESPECIALIZADO EN TELEFONIA Y ACCESORIOS EN RAMALLOSA
LENDA
PEPA A LOBA Os lobos son frecuentes protagonistas na cultura popular galega, na que están presentes baixo moi distintas apariencias. Ás veces, presentanse como animais feroces; outras cunha potencia e poderes extraordinarios; e outras, con inclinacións malditas próximas á loucura. Esas portentosas atribucións toman corpo en Pepa a Loba, a lenda dunha muller extraordinariamente decidida, posuída por unha enorme forza e valentía. A máis famosa bandoleira galega, cuxo lugar de nacemento na provincia de Pontevedra non está claramente determinado, pero sí hai a certeza de que foi no seo dunha casa humilde. A súa nai era coñecida como A Falucha, mentres o pai era descoñecido, atribuíndo os veciños a paternidade a Albeite, irmán do tendeiro do pobo.
Esa fazaña e a morte temprana da súa nai marcaron a infancia de Pepa que, ao quedar orfa, pasou a estar ao coidado de Dorinda, véndose obrigada a mendigar por feiras e mercados e a seguir traballando no campo.
Pero no pobo había sospeitas de que o crime tiña sido cometido por Albeite, irmán do tendeiro, do que supoñían era pai de Pepa. Ela permanece no cárcere de Pontevedra durante moito tempo, no que se vai convertindo nunha muller chea de rencor e con enormes desexos de vinganza. Disfrazada de cura, consigue fuxir do cárcere, obsesionada con vingarse de Albeite. Axudada unha vez máis polo seu can Lueiro, conseguíu acabar coa vida deste, levando o seu cadáver ao monte para ser devorado polos lobos. Ese sería o primeiro crime de Pepa a Loba, que se ve obrigada a fuxir a vivir ao monte e formar unha banda de bandoleiros cos que realiza numerosos robos, crimes e asaltos.
Anos despois, Dorinda obriga a Pepa a vivir co tendeiro do pobo, coa esperanza de que fosen amantes e así conseguir algún trato de favor do comerciante.
A provincia de Pontevedra sufríu o maior número de actuacións, asaltos a caminantes, pazos e casas rectorais. Pero non foi a única. A lenda sitúa as andanzas de
Sendo moi cativa, comezou a traballar no campo coidando as ovellas da súa tía Dorinda e naqueles primeiros anos da súa vida foi cando se gañou o sobrenome de Pepa a Loba, tras enfrontarse a palos cun lobo que atacou ao seu rebaño. Pepa prantou cara ao lobo cun pao coa axuda do seu can, Lueiro, co resultado do lobo morto e a pequena malferida.
22
Pero o tendeiro, no canto de tratala como unha amante, decide darlle o trato propio dunha filla e contrata a un estudiante para que se ocupe da súa formación. Os dous mozos namoranse. E ao pouco tempo o tendeiro é asasinado cun coitelo de cociña clavado no peito. Pepa foi encarcelada como sospeitosa e condenada a cadea perpetua.
cousas de val miñor
LENDA
Pepa a loba tamén no Cebreiro, onde se contan asedios na Seara do Courel, restitución de bens a victimas de asaltos en Campelo de Ruqueira ou refuxios en Donís, para ocultarse das autoridades. Contan que Pepa a Loba morreu nun dos asaltos, cando lle botaron aceite fervendo, poñendo así fin aos días dunha muller que foi temida e admirada, por igual.
O atractivo de Pepa a Loba é tal, que mesmo ten sido fonte de inspiración creativa, literaria e musical. O escritor Carlos González Reigosa publicou un libro no que leva ao plano literario esta figura, que se move entre a lenda e a historia. O autor realiza neste libro un traballo de investigación histórica para facer literatura sobre este personaxe tan destacado do imaxinario colectivo galego. E Os Herdeiros da Cruz titularon co nome de ‘A cuadrilla de Pepa a Loba’ un dos seus discos.
TURISMO
AS ILLAS CÍES, MÁIS DE 20 QUILÓMETROS DE SENDEIROS REPARTIDOS EN CATRO RUTAS Á ENTRADA DA RÍA DE VIGO ENCÓNTRASE O ARQUIPÉLAGO DAS ILLAS CÍES, UN CONXUNTO XEOLÓXICO ENFRONTADO A CABO HOME POLO NORTE, A BAIONA POLO SUR E QUE PROTEXE OS 35 QUILÓMETROS DA MÁIS MERIDIONAL DAS RÍAS BAIXAS. ESTÁ FORMADA POLA ILLA DE MONTEAGUDO OU A NORTE, A ILLA DO FARO OU A DO MEDIO E A DE SAN MARTIÑO OU A ILLA SUR, ASÍ MESMO O ABRIGO QUE DÁ ESTA BARREIRA NATURAL Á COSTA MIÑORANA, DO MORRAZO OU A VIGUESA, ENTRE OUTRAS, QUEDA PATENTE CON SÓ OBSERVAR O CONTRASTE PAISAXÍSTICO EXISTENTE ENTRE AS CARAS OCCIDENTAL E ORIENTAL DESTAS. CARA AO SEU INTERIOR AS FORMAS REDONDEADAS DAS MONTAÑAS, A VEXETACIÓN E AS SÚAS INCOMPARABLES PRAIAS GAÑAN PROTAGONISMO A OUTRA FACETA NON MENOS ATRACTIVA FORMADA POR GRANDES E ABRUPTOS ACANTILADOS DE 100 METROS DE ALTITUDE, QUE SE ENCONTRAN EN CONSTANTE PUGNA COA FORZA DO OCÉANO ATLÁNTICO. Esta variedade conxugada coa riqueza biolóxica da zona fan das Cíes un ámbito ideal para as actividades de ocio e tempo libre como por exemplo o sendeirismo, que ano a ano vai gañando adeptos e que as converten nun destino cada vez máis reclamado por visitantes e veciños. De norte a sur catro son as rutas que miles de persoas percorren todos os anos: RUTA DO MONTE AGUDO A ruta do Monte Agudo de case dúas horas de duración e de 5,5 quilómetros de lonxitude comeza xunto ao peirao de atraque dos barcos de pasaxe na praia de Rodas e coincidindo en dirección á da praia nudista de Figueiras. Caracterízase pola cantidade de gaivotas patiamarelas existentes e que se poden contemplar dende o observatorio de aves orientado cara á zona máis escarpada das illas, o que proporciona unha interesante panorámica do océano, da totalidade do arquipélago e da costa do Morrazo. Outro punto de interese é o faro do Peito ao que se chega sen desviarse da ruta e que se encontra no punto máis próximo a terra, en concreto a 2,5 quilómetros en liña recta de Cabo Home, ademais dende aquí albíscase a entrada da ría de Pontevedra así como a illa de Ons. O fiuncho ou a armeria, algúns elementos botánicos de interese, que acompañan todo o tramo xunto a zonas arboradas que fan del un agradable percorrido.
24
cousas de val miñor
TURISMO
RUTA DO ALTO DO PRÍNCIPE A ruta do Alto do Príncipe ten o mesmo punto de partida que a anterior pero ao superar o areal de Figueiras hai que desviarse por un sendeiro orientado ao oeste. De 3 tres quilómetros de lonxitude que se percorren aproximadamente nunha hora, o do Alto do Príncipe é o máis sinxelo e curto dos percorridos existentes no que ademais se pode considerar o complexo dunar de Figueiras-Muxieiro, que conserva exemplares da camariña ou o tomiño bravo, especies vexetais deste tipo de ecosistemas pero escasas e moi fráxiles. Xa ao final do percorrido, no alto do Príncipe, os impresionantes cantís da costa oeste ilustran un contexto que contrasta directamente coa outra cara do arquipélago. RUTA DO MONTE FARO As impresionantes vistas que proporciona este percorrido da ría de Vigo, dos cantís e das tres illas, fan del o máis popular dos catro pero tamén o máis longo, cunha lonxitude total de 7 quilómetros e unha duración aproximada de dúas horas e media. Para levalo a cabo é necesario cruzar polo dique que une ambas as dúas illas, deixar atrás o cámping en dirección sur e desviarse ao oeste 300 metros antes da praia da Nosa Señora e finalmente comezar a suba en zigzag cara ao faro. A Pedra dá Campá, outro observatorio de aves, corvos mariños ou gaivotas comparten traxecto ata chegar ao faro máis famoso do conxunto.
RUTA DO FARO DA PORTA A ruta do Faro da Porta é a máis orientada ao sur das catro e comparte punto de partida coa anterior. Aínda que tamén transcorre polo Monte Faro, para completalo é necesario tomar o sendeiro que continúa de fronte deixando á esquerda a praia da Nosa Señora. Dende este punto o camiño bordea a costa mais meridional da illa do Faro pasando o embarcadoiro do Carracido e ascender ata o faro da Porta. Dende aquí pódese contemplar a illa de San Martiño á que só se pode acceder con embarcacións privadas. O traxecto complétase tras cinco quilómetros de percorrido que se realiza en aproximadamente hora e media.
OCIO - CINE
OCIO - LITERATURA
HOMBRES SIN MUJERES Haruki Murakami Ed. Tusquets Volve Haruki Murakami, un dos escritores que mellor soubo compaxinar as palabras "prestixio" e "supervendas". Presentanos sete narracións escritas durante os dous últimos anos e que poden entenderse como variacións sobre o tema de homes abandonados por mulleres ou privados da súa presenza.
EL ARABE DEL FUTURO. Riad Sattouf Ed. Alcantilado Premio ao Mellor Álbum no Festival do Cómic de Angulema. Un imprescindible cómic autobiográfico que narra a infancia do seu autor, criado entre Oriente (Libia e Siria) e Occidente (a Bretaña francesa); e que exemplifica a falta de entendemento entre ambos os dous mundos.
GRECIA EN EL AIRE Pedro Olalla Ed. Acantilado «A historia da democracia ateniense non é senón a historia do paso progresivo do poder ás mans dos cidadáns». Hoxe, cando as democracias occidentais parecen terse afastado deste obxectivo, tal vez teña sentido rastrexar infatigablemente a cidade na que un día naceron os primeiros cidadáns e, con eles, a política.
O PARNASO SOBRE RODAS Christopher Morley Ed. Rinoceronte Unha novela deliciosa, tenra, con humor e moi entrañable que nos ofrece mesmo algunha escena quixotesca na procura do amor á lectura, á natureza e ao ser humano.
TODAS LAS HADAS DEL REINO Laura Gallego Ed. Montena Laura Gallego segue fiel á literatura fantástica con este novo traballo. Nesta ocasión conta a historia da fada madriña Camelia e as súas compañeiras trufada con boas doses de maxia e aventuras.
BESTIARIO Adrienne Barman Ed. El Zorro Rojo Bestiario" é unha nova e orixinal enciclopedia animal para os máis pequenos na que as clasificacións non atenden, nin por asomo, aos criterios convencionais.
A MELLOR SOPA DO MUNDO Susanna Isern, Mar Ferrero Ed. OQO Partindo dun encontro fortuito, propiciado polo mal tempo, esta historia amosa que con pouco pódese facer moito, á vez que resalta o valor das pequenas cousas e, sobre todo, da amizade.
GALICIA SOLIDARIA
ENCAIXAMOS ENCAIXAMOS TRABALLA POLA INTEGRACIÓN SOCIAL E A ELIMINACIÓN DE BARREIRAS por Pablo F. Estévez Un total de 22 usuarios compoñen a Asociación Encaixamos Val Miñor, unha entidade que conta con tres anos de vida e un obxectivo definido: a integración social de persoas con discapacidades, así como a eliminación de barreiras arquitectónicas en toda a bisbarra. A simple vista pode aparentar que se trata dunha agrupación similar a outras máis coñecidas no mesmo ámbito xeográfico, pero a principal diferenza se encontra nas súas posibilidades económicas xa que a maioría dos ingresos que obteñen proveñen da venda de obxectos en rastros e mercados que eles mesmos fabrican no seu taller de manualidades. O devandito taller celébrase unha vez á semana na súa sede, un local cedido polo Concello de Baiona e situado en Sabarís, que ademais comparte cunha coñecida asociación de veciños da zona. A súa presidenta e tamén usuaria, Ana María Gameiro, explicou a esta revista que ademais dos ingresos obtidos coas actividades anteriormente salientadas reciben unha subvención anual do concello e algunha axuda puntual proveniente de entidades supramunicipais. Así pois e baixo o lema de "a unión fai a forza", Gameiro fai un chamamento á concienciación social para agrupar o maior número de socios posibles e así poder crecer como unidade e formularse a posibilidade de ofrecer un maior número de actividades aos integrantes. 28 cousas de val miñor
GALICIA SOLIDARIA TRANSPORTE ADAPTADO Unha das metas propostas por Encaixamos é a de reunir os fondos necesarios para facerse cunha furgoneta adaptada que lle outorgue un grao máis de mobilidade a todos os seus membros e a todo veciño que necesite deste tipo de vehículos para desprazarse, xa que en palabras de Ana María "o servizo aquí é moi limitado, ademais o seu custo é elevado". INTEGRAR INTEGRANDO A expresión pode resultar redundante pero o que busca é a creación dun centro de recursos para que persoas con discapacidades proporcionen un servizo a outras en condicións similares, e lograr así unha reciprocidade no proceso e un aumento da súa autoconfianza. Proba diso obtivérona tras participar no programa promovido pola Consellería de Xuventude da Xunta de Galicia, "Iniciativa xove" en 2013 , no que todos os usuarios realizaron unha excursión por diferentes puntos da xeografía galega durante tres días. "Aquí víronse capacitados para desenvolver actividades sen os seus pais o que a experiencia lles resultou moi positiva", explicou Gameiro. COLABORACIÓNS Malia as súas limitacións en canto a financiamento refírese, contan coa colaboración de varias agrupacións como a de comerciantes de Baiona e que a través dun carné de socio, os integrantes obteñen diferentes descontos nos locais adheridos do municipio. O Monte Real Club de Yates de Baiona achega o seu granito de area a través da escola de vela adaptada na que participaron catro veciños pertencentes a Encaixamos durante a tempada pasada Ademais Castro e Ladeira de Sabarís, coa que comparte espazo nas antigas vivendas dos mestres, tamén contribúe á causa desenvolvendo actividades conxuntas como o magosto que dende 2012 celebran na praza de abastos da parroquia baionesa. CREACIÓN A asociación como tal naceu a través do boca a boca dos veciños para acabar consolidándose o 18 de abril de 2012 como Encaixamos Val Miñor. Dende este momento comezaron a traballar para que os usuarios e as súas familias tivesen un apoio extra relativamente preto dos seus puntos de residencia.
cousas de val miñor 29
AXENDA BAIONA NIGRÁN PROGRAMACIÓN CULTURAL AGENDA CANGAS Venres, 19 de novembro 21:00hs. IN THE LOOP. Proxección cinematográfica en V.O.S.E. Organiza: Cine Club Cangas Venres, 26 e Sábado, 27 de novembro 21:00hs. TEATRO DO MORCEGO. Presenta: OS VELLOS NON DEBEN DE NAMORARSE Entrada: 5€ Domingo, 28 de novembro 19:00hs. FESTIVAL SOLIDARIO A FAVOR ADICAM Venres, 3 de decembro 21:00hs. ORQUESTRA DE SAXOS DO CONSERVATORIO DE REDONDELA Concerto benéfico a favor da Asc. Santiago Apostol e a Fundación San Vicente de Paul Entradas.- adultos: 5€ nenas e nenos: 3€ Venres, 10 de decembro 21:00hs. TULPAN. Proxección cinematográfica en V.O.S.E. Organiza: Cine Club Cangas Sábado, 11 de decembro 18:00hs. FESTIVAL BENEFICO A FAVOR DE “CARITAS CANGAS” Venres, 17 de decembro 20:00hs. CONCERTO DE NADAL DO CONSERVATORIO PROFESIONAL E DA ESCOLA DE MÚSICA MUNICIPAL DE CANGAS Entrada de balde Sábado, 18 de decembro 19:00hs. Musical EL LIBRO DE LA SELVA Público infantil e familiar Entrada: 15€ Domingo, 19 de decembro 20:00hs. CONCERTO DE PANXOLIÑAS DE NADAL Coa participación de agrupacións de música vocal de Cangas e a Banda de Música Bellas Artes Entrada de balde
FESTIVAL PORTAMERICA 16-17-18 xullo. Porto do Molle. Nigrán aproveitando o poder dinamiMércores,PortAmérica, 29 de decembro da cultura, conecta Europa e América zador Musical GREASE Tour´- BRILLANTINA coa fin de atopar novas21€ fórmulas de desenEntrada.- Butaca: 23€ Anfiteatro: volvemento económico e social a ambas beiAtlántico. Xoves, 30ras de do decembro 19:00hs.
TEATRO MORCEGO. O DO proxecto parte da música como elemento Presenta:de SALTIMBANQUIS conexión entre culturas e combina tres Público infantil e familiar elementos únicos, como son creación, partiEntradas.adultos: nenas e nenos: 3€ Un cartel de cipación 5€ e emprendemento: artistas Iberoamericanos de primeiro nivel, unha experiencia única de turismo alternatiCINEvo e a Comunidade Portamérica. + info en: www.portamerica.es CICLO: NUEVO CINE ITALIANO Do 21 de setembro ao 30 de novembro Fundacion Caixa Galicia –Pontevedra I MOSTRA DE CINE DOCUMENTAL ALTERNATIVO DOCUTOPÍA Do 2 de novembro ao 4 de decembro Espazo cultural Negra Sombra Blues, no Café Uf (Pracer, 19) Vigo XXIV FESTIVAL CINEROUPA Ampla programación de máis dde 130 películas: estreas recén saidas dos mellores festivais e de filmes galardoados en 2010 Do 10 de novembro ao 3 de decembro Santiago de Compostela
CONCERTOS
THE ZOMBIES 11 de novembro 22:00 horas Sala Mondo -Vigo
ISMAEL SERRANO 11 de noviembre 20:30 horas. Centro Cultural Caixanova- Vigo
THE WAVE PICTURES 12 de novembro OBRSala ADMondo-Vigo OIRO DE TEATRO. Julián Valverde 36, Sabaris-Baiona THE STRANGE BOYS Este 13 Verán en Mercado de la Tia Ni:– Obradoiro de Teatro Domingo, 26 de decembro 20:00hs. de novembro La Iguana Club Vigo para nenos e adultos. Xuño, Xullo e Agosto. Impartido por CORO YOUSEI (Xapón) as clases faranse os venres de 19 a 21h ABATorres, TAANO Formación coral de voces femininas xaponesas de recoñeci- Patricia (nenos) e sábados de20:30 11 a horas 13h (adultos) 14 de novembro do prestixio internacional, de xira por Europa. Centro Cultural Caixanova- Vigo Entrada.- Butaca: 20€ Anfiteatro: 17€ Inscripcións abertas.
30
cousas de val miñor
AXENDA
PROGRAMACIÓN CULTURAL
O CAMIÑO A ORIXE
EXPOSICIÓN-CIDADE DA CULTURA DE GALICIA
Emprender unha viaxe que nos devolva ao minuto un, ao xermografías. As imágenes captadas falan da vida rural, a emigraDESBUNDIXIE causa primixenia dun fenómeno histórico e cultural que ción, a presencia da morte, a incorporación da electricidade 14lo, de ánovembro ataBueu os nosos días: o da peregrinación. Este é o convite perdura ou a presencia do teléfono na vida diaria. Aala Aturuxoque realiza a Cidade da Cultura de Galicia coa exposición Camiño. A Orixe, un proxecto dirixido por María García-Alén e FITO Y FITIPALDIS NOSOTROS TAMBIÉN FUIMOS EMIGRANTES que presenta de 150 obras de arte e once inter19 de novembro unha 21:30 selección horas vencións artísticas que ofrecen unha visión contemporáneaAta dao 26 de novembro Multiusos Fontes de Sar- Santiago de Compostela ruta xacobea. Sede Náutica Caixa Galicia - Sanxenxo MIGUEL RÍOS Con obras mestras de grandes artistas como Durero ou Murillo As imaxes que recolle esta exposición, obtidas da fototeca procedentes de RIOS recoñecidas dende a Galería Uffizi GIRA “BYE BYE ROCK institucións, HASTA EL FINAL” da Axencia EFE intentan reconstruir os movementos migrado Prado, Patrimonio Nacional ou a Catedral de 20ao de Museo novembro torios que se produciron no noso país ao concluir a guerra Santiago, e outras pezas dun alto valor cultural, Camiño. A ColiseumA Coruña civil. As emigracións forzadas da fame ou do exilio levarían Orixe desprégase polos andares 1 e 2 do Museo Centro Gaiás. a un bo número de españois a refuxiarse en países europeos FUEL FANDANGO Camiño. A Orixe complétase co proxecto Lugares xacobeos, e americanos. 26once de novembro 22:30 horas intervencións artísticas realizadas por creadores da Entrada 6 euros Facultade de Belas Artes da Universidade de Vigo, que estableEXPOSICIÓN “VIGO, A COR E A PALABRA” Sala AturuxoBueua modo de correlación espacial, superpoñendo cen un diálogo Ata oo 28 de novembro trazado da cidade histórica de Santiago co da Cidade da Centro Cultural Caixanova- Vigo Cultura. REAL FILHARMONÍA DE GALICIA Artistas vigueses aportarán obras para conmemorar o 1 de decembro Bicentenario da Cidade. A oferta expositiva complétsea Auditorio Caixanova -Pontevedra cunha nova edición da Wildlife Photographer of the Year 2010, e
EXPOSICIÓNS
OS MUNDOS DE GONZALO TORRENTE BALLESTER Ata o 14 de novembro Museo de Pontevedra - Pontevedra
A Sociedade Estatal de Conmemoracións Culturais e a Fundación Gonzalo Torrente Ballester lembran ao autor de “Los gozos y las sombras” no centenario do seu nacemento coa exposición “Os mundos de Gonzalo Torrente Ballester”, que percorre a traxectoria vital e literaria do escritor a través de máis de 150 piezas (moitas delas inéditas) entre manuscritos, libros, artigos de prensa, cartas, fotografías, carteis, dibuxos e diversos documentos e obxectos personais que nos achegan a súa iconografía persoal. A mostra que está comisariada por Carmen Becerra e Miguel Fernández-Cid, complétase co documental GTBxGTB.
a coprodución, co Museo do Mar, de Fillos do océano, d fotógrafo vigués Javier Teniente.
Miradas. Realidades, expresiones, tramas. Arte en Galicia desde 1975 Ata o 16 de xaneiro de 2011 Fundación Caixa Galicia - Pontevedra
O proxecto expositivo e editorial «Miradas», é unha iniciativa que sitúa as obras da colección baixo a perspectiva particular dos comisarios que toman parte nesta serie de catro mostras. Fernando Castro, Alfonso de la Torre, Fernando Huici e Iria Candela presentan unha coidada selección dos fondos da Colección Caixa Galicia, centrándose cada un en núcleos temáticos diversos pero complementarios.
VESTIDOS
Visitas para grupos, concertar CONnoPteléfono INCE982 L 289 096. Visitas para público xeral, mércores ás 19.30 h.
EXPOSICIÓN
Horario de apertura ao Museo público:de Pontevedra PANO DE FONDO Vestidos con pincel, De luns a sábado, 12-14Exposición h e 18-21 h. Ata o 15 de novembro C A M P U S B A R C E L O N A cosidos con agulla. Traxes traCentro Social Caixanova - Pontevedra Domingos e festivos, 12-14 h. A cidade Infantil Príncipe Felipe, en Pontevedra, acollerá o único dicionais galegos Exposición que aborda o retrato estudos galecampus de fútbol oficialrealizado que o FCnos Barcelona celebre en Galicia Desde o 12 de xuño ó 2 de gos, centrándose dun xeito especial na primeira mitade do este verán. agosto pódese visitar no edifiséculo XX, periodo de extraordinaria riqueza neste aspecto. Dirixido a nenos e nenas de 6 a 16 anos, o campus desenvolvecio Sarmiento esta mostra que A base da mostra son os fondos que os fotógrafos colocaban rase do 27 de a xullo ao 1 de agosto e contará coa presenza de fai un percorrido pola historia tras os retratados no afán de idealizar que lle era propio á adestradores e xogadores do club azulgrana e outros deportise evolución do traxe tradiciopintura da época. Desde humildes colchas a “panos” máis tas de elite. nal e a súa representación na elaborados con paisaxes ou interiores de pazos, a exposición pintura. nos permite advertir a importancia deste elemento nas fotocousas de val miñor
31
publicado en nuestro facebook:
Cousas de Val MiĂąor
32
cousas de val miĂąor
cousas de val miĂąor
33
QUEN É QUEN NO RUEIRO
Rúas de... Nigrán Castelao CASTELAO (1886-1950) Non se pode entender o nacionalismo galego sen a figura de Castelao. Fillo de Manuel Rodríguez Dios, mariñeiro, e de Joaquina Castelao Genme, Alfonso Daniel Manuel Rodríguez Castelao naceu o 30 de xaneiro de 1886 en Rianxo (A Coruña), aínda que á temperá idade de nove anos Daniel e a súa nai emigraron a Arxentina ao encontro de Manuel, seu pai, e onde permaneceron até 1900. Unha vez de volta na súa terra natal, Castelao ingresou na Universidade de Santiago de Compostela onde cursou os estudos de mediciña. Durante este período mantivo unha vida intelectual activa mostrando gran interese polas artes plásticas, en concreto pola caricatura, unha faceta que lle levou a realizar varias exposicións en diferentes puntos da xeografía española, a súa publicación en diversos medios impresos, libros, así como a realización de varias conferencias relacionadas.
TRAXECTORIA Entre 1910 e 1914, tras especializarse en obstetricia e instalarse no seu Rianxo natal, Castelao comezou a meterse no mundo político utilizando a súa arte como soporte. Durante estes catro anos Castelao escribiu e axudo na fundación do semanario “O Barbeiro Municipal”, unha plataforma que lle serviu para atacar ao réxime caciquil galego a través das súas obras e para ingresar no Partido Conservador local. En 1912 uniuse ao movemento Acción Galega, participou en publicacións periódicas tales como O Liberal, O Gran Bufón, A Ilustración Galega e Asturiana, A miña Terra, Suevia ou La Voz de Galicia de Buenos Aires, unha situación que favoreceu á popularización das súas caricaturas de corte crítico e reivindicativo. En 1916 colabora na fundación dás Irmandandes dá Fala, pouco despois entra na Revista Nos como director artístico e en 1926 foi nomeado académico de número da Real Academia Galega. Durante a Segunda República Castelao desenvolve a súa faceta máis política e relacionada coa escritura. En 1931 resultou elixido deputado como galeguista independente para as Cortes Constituíntes e participou na constitución do Partido Galeguista, foi desterrado a Extremadura e anos despois regresou. Tras o estalido da Guerra Civil viuse na obrigación de exiliarse en Nova York e aquí participou na campaña das eleccións ao Centro Galego da Habana. En xullo de 1940 trasladouse a Bos Aires, prosiguió coa súa traxectoria política e finalmente faleceu en 1950.
RÚA CASTELAO EN NIGRÁN Castelao tivo unha vida intimamente relacionada co galeguismo, algo que lle converteu nun dos alicerces fundamentais do movemento. En Nigrán unha das súas principais rúas leva o seu nome. Aínda así a historia da rúa Castelao está cargada de controversia despois de que se cambiase o seu nome por la de Alcalde Bernardo Vázquez e máis tarde devolvérase a súa denominación orixinal
34
cousas de val miñor
SERVICIOS * Formación * Ofertas y bolsas de empleo * Oportunidades de negocio * Convenios * Asesoramiento * Legislación
Polígono Industrial de A Pasaxe. Outeiro do Ferro, 61 36316 Vincios (Gondomar) | Telf.: 986 468 196 Fax: 986 469 035 www.apasaxe.org