REPORTAXE

CHANDEBRITO: ONDE O SIMBOLISMO E A SOLIDARIEDADE ÚNENSE POLA LOITA CONTRA O LUME

E C Pablo Fernández Estévez

O ocorrido en Chandebrito demostra que unha catástrofe non é suficiente para acabar coa natureza e menos se a man do home, a miúdo usada para castigar a contorna, apunta na dirección correcta. O 15 de outubro de 2017 o 90% da superficie forestal da parroquia situada en Nigrán foi arrasada por unha onda de incendios que se repetiron en diferentes puntos da comarca e da cidade veciña de Vigo. Como consecuencia dúas veciñas do núcleo rural faleceron como consecuencia das chamas e máis de 450 hectáreas acabaron cubertas por un manto de cinza. A partir de aquí xurdiron múltiples iniciativas solidarias para tratar de recuperar un dos pulmóns do Val Miñor, e o balance dous anos e medio despois tradúcese en máis dun millón de árbores autóctonas plantadas, pasando novamente da cor negra ao verde nunha zona cargada de simbolismo localizada en torno ao barrio de O Castro.

O barrio de O Castro, zona 0 dos incendios A riqueza da súa contorna motivou a súa posta en valor, na que os actos simbólicos como o “Bosque dá Memoria” ou a escultura “ Rexurdimento” poñen nome e apelidos ás decenas de actuacións de reforestación con especies autóctonas levadas a cabo por entidades públicas, privadas, asociacións ou centros educativos. Á súa vez fusiónanse co “Banco do Encontro” instalado como homenaxe a dúas dos ciclistas falecidos no atropelo masivo ocorrido en 2016 na estrada que une Baiona e A Guarda, ademais da musealización do punto máis alto da zona froito das escavacións realizadas pola agrupación “*Árbore Arqueoloxía” que testemuñan a intensa actividade deste espazo durante a idade de ferro ata a chegada dos Romanos.

Centro municipal de Remo

Bosque da Memoria A primeira das actuacións foi a levada a cabo a través da Mancomunidade de montes e da ONG Galicia Ambiental e pola que plantaron medio centenar de exemplares repartidos entre avellanos, acivros, sobreiras, carballos, cerdeiras e castiñeiros nun terreo de 5.000 metros cadrados. Varios paneis informativos, unha zona cuberta de bancos, a celebración de talleres de concienciación, a formación dos seus veciños como embaixadores para relatar o vivido o 15 de outubro de 2017 e a publicación dun libro deron forma ao “Bosque da memoria”, enmarcado dentro do proxecto “Árbores de cinza” impulsado pola ONG, inaugurado oficialmente o 10 de agosto de 2018 e financiado pola empresa C&A Modas por 23.000 euros. Banco do encontro Cara ao interior da montaña o “Banco do Encontro” mantén na retina aos veciños a “Ñito” e Diego, os dous ciclistas falecidos vítimas do atropelo de 2016 en Oia. O conxunto de 200 quilos de peso coroa un punto desde onde é visible case a totalidade da comarca do Val Miñor e foi elaborado polo ebanista Miguel Lago pertencente ao club ‘Pena Ciclista Val Miñor Os Bravos’ e a ‘Pena Os Mansos’, aos que tamén pertencían as vítimas. A súa colocación levou a cabo a inicios do 2019.

Musealización do punto máis alto de Chandebrito A zona máis elevada da parroquia Nigranesa garda a testemuña da intensa actividade comercial vivida desde aquí hai máis de 2.000 anos, cuxas ánforas atopadas durante as escavacións realizadas pola agrupación “Árbore Arqueoloxía” evidencian a relacións que se mantiñan con civilizacións localizadas no Guadalquivir. Darío Peña, arqueólogo pertencente á asociación, mantén que o asentamento estivo habitado durante centos de anos aproximadamente desde o 800 A. C. ata o cambio de era coincidindo coa chegada dos Romanos. A musealización ao aire libre formalizouse a finais de 2019 tras os traballos realizados en dúas fases, a primeira levada a cabo por outro grupo en 2008. A parte recuperada corresponde a un espazo de 58 metros cadrados no que se reflicte un cambio de uso da estrutura e restos de catro edificacións, é dicir, que ao final dos seus tempos este habitáculo xa non funcionaba como vivenda, senón que os restos atopados evidencian que o espazo podería servir como unha especie de almacén.

Rexurdimento Dous grandes pulmóns de 3,5 metros do alto unidos entre si por un tronco do que nace un brote verde, bautizados como “Rexurdimento”, coroan unha zona coñecida pola toponimia popular como “Niño de Corvo”. O curioso do conxunto escultórico é que está elaborado a partir de fragmentos de madeira procedentes de árbores queimadas aquí como consecuencia do suceso de 2017. Trátase dun enclave situado no barrio de O Castro e que ten como telón de fondo unhas inmellorables vistas da ría de Vigo, un espazo cargado de simbolismo calcinado fai xa case tres anos. Deste xeito tanto a comunidade de montes da parroquia, como o Concello e a colectiva “Arte non queimado” puxeron o seu broche de ouro nun lugar marcado polo recordo que foi inaugurado en xaneiro deste ano.

Crean o Bosque Maeloc polo 40º aniversario do primeiro disco de Milladoiro Nigrán celebrou a finais de agosto en Chandebrito o festival Chandefolk co concerto do emblemático grupo Milladoiro despois de homenaxealos mediante a plantación do ‘Bosque de Maeloc’ e o descubrimento dun monumento ex-profeso que representa, precisamente, un milladoiro. Os membros actuais da banda xunto a Seoane, goberno de Nigrán, Comunidade de Montes e veciños, foron os encargados de reforestar 7.000 metros cadrados do Outeiro de As Laxes con 40 especies autóctonas no que xa quedou bautizado como ‘Bosque de Maeloc’ en homenaxe á publicación no 1980 do seu primeiro disco ‘A Galicia de Maeloc’ Precisamente, a superficie rexenerada resultara calcinada nos incendios de 2017 e foi “deseucaliptilizada” antes da reforestación para plantar no seu lugar 10 bidueiros, 10 cerdeiras, 10 nogueiras e 10 castiñeiros. J