เอกสารประกอบการสอนออนไลน์ เรื่ อ ง การดู แ ลผู้ ป่ วยเบื้ อ งต้ น กลุ่ ม ที่ มี ปัญ หาการขั บถ่ า ย
หน้ า 1 จาก 3
เอกสารประกอบการสอนออนไลน์ ชุ ด วิ ช า 52311 การปฐมพยาบาลและการบำบั ด โรคเบื้ อ งต้ น สาขาวิ ช าวิ ท ยาศาสตร์ สุ ข ภาพ มหาวิ ท ยาลั ย สุ โ ขทั ย ธรรมาธิ ร าช
การดูแลผู้ป่วย กลุ่มที่มีปัญหาการขับถ่าย
ภาพปก “Lemon” โดย Markus Spiske (2018) จาก pixabay.com/en/ lemon-fruit-sour-vitamins-healthy-3622941
ชุ ด วิ ชา 523 11 การปฐมพยาบาล และการบำบั ด โรคเบื้ องต้ น
สาขาวิ ช าวิ ท ย าศาสต ร์ สุ ข ภาพ มหาวิ ท ยาลั ยสุ โ ขทั ย ธรรม าธิ ร าช
เอกสารประกอบการสอนออนไลน์ เรื่ อ ง การดู แ ลผู้ ป่ วยเบื้ อ งต้ น กลุ่ ม ที่ มี ปัญ หาการขั บถ่ า ย
หน้ า 2 จาก 3
การดูแลผู้ป่ว ยเบื้อ งต้น กลุ่มที่มีปั ญหาการขับถ่าย อาการที่พบ
อาการที่ 1 1) 2) 3) 4) 5)
ปัส สาวะลำบาก ขัด แสบร้อ น ปวดเสียวตอนปัสสาวะสุด ไม่สุขสบาย ปัส สาวะกะปริดกะปรอย ปัส สาวะสีขุ่น
การวินิจฉัย เบื้องต้น
กะเพาะปัสสาวะอักเสบ กรวยไตอักเสบ นิ่วที่ท่อ ปัสสาวะ ช่อ งคลอดอักเสบ ต่อ มลูกหมากอักเสบ
อาการที่ 2 1) อุจ จาระน้อ ยกว่า 3 ครั้ง ใน 1 สั ป ดาห์ หรื อ ไม่ ถ่ายมา 3 วั น 2) อุ จ จาระลำบาก ต้ อ งใช้ แรงเบ่ ง อย่างมาก 3) ลั ก ษณะอุ จ จาระแข็ ง 4) อึ ดอั ด ไม่ สุ ขสบาย 5) ท้อ งอืดหรือ มวนท้อ ง
อาการที่ 3
ไข้ หนาวสั่น ถ่ายเป็นมูก เลือ ด ลั ก ษณะอุ จ จาระแข็ ง
ท้อ งผูก
อุจจาระร่วง จากเชื้อ ซาลโมเนลลา
ชุ ด วิ ชา 523 11 การปฐมพยาบาล และการบำบั ด โรคเบื้ องต้ น
การดูแลเบื้องต้น 1) ส่ง ต่อ แพทย์เ พื่อ รับ ยา ปฏิชีวนะ 2) ดื่ม น้ำมากๆ 3) รับ ประทานอาหารที่ท ำ ให้ปัสสาวะเป็นกรด 4) การป้อ งกัน 5) ไม่ควรกลั้นปัสสาวะ 6) ดื่ม น้ำให้เ พียงพอ 7) รั ก ษาความสะอาด 1) ให้ยาระบาย 2) สวนอุจ จาระ 3) การป้อ งกัน 4) ฝึก การขับ ถ่าย ไม่ก ลั้น อุ จ จาระ 5) รับ ประทานอาหารที่มี กากใย 6) ดื่ม น้ำมากๆ 7) หลีกเลี่ยงชา กาแฟ 8) ออกกำลังกาย สม่ำเสมอ 1) ให้ดื่ม น้ำตาลเกลือ แร่ ทดแทนการเสียน้ำและ เกลือ แร่ 2) รัก ษาตามอาการที่พ บ การป้องกัน 1) ปรับ พฤติกรรมอนามัย การรับประทานอาหาร 2) ดื่ม น้ำสะอาด 3) การออกกำลัง กาย 4) การล้างมือ
สาขาวิ ช าวิ ท ย าศาสต ร์ สุ ข ภาพ มหาวิ ท ยาลั ยสุ โ ขทั ย ธรรม าธิ ร าช
เอกสารประกอบการสอนออนไลน์ เรื่ อ ง การดู แ ลผู้ ป่ วยเบื้ อ งต้ น กลุ่ ม ที่ มี ปัญ หาการขั บถ่ า ย
อาการที่พบ
อาการที่ 4 ไม่มีไข้ อุจ จาระร่วง และหายไป เองภายใน 1-2 วั น ชาวบ้ านจะ เรียกลมป่วง
อาการที่ 5 อาเจียนร่วมกับ อุจจาระเป็นน้ำ ไม่ ปวดท้อ ง มีอ าการตะคริว หาก สู ญ เสี ยน้ ำมาก
อาการที่ 6 มี ไข้ ไม่อ าเจียน ถ่ ายกะปริ ดกะปรอย ร่ วมกั บ ปวด ท้อ งบิดๆ
การวินิจฉัย เบื้องต้น
การดูแลเบื้องต้น
อุจจาระร่วง จากเชื้อ สแตฟฟิโลคอคคัส
1) ให้ดื่ม น้ำตาลเกลือ แร่ ทดแทนการเสียน้ำและ เกลือ แร่ 2) รัก ษาตามอาการที่พ บ
อุจจาระร่วง จากเชื้อ วิบริโอ คลอเลรา
การป้องกัน 1) ปรับ พฤติกรรมอนามัย การรับประทานอาหาร 2) ดื่ม น้ำสะอาด 3) การออกกำลัง กาย 4) การล้างมือ ให้ส ะอาด
อุจจาระร่วง จากเชื้อ ชิเ จลล่า
อาการที่ 7
อุ จ จาระสี ดำสนิ ท ลั ก ษณะเหนี ยว เหลวไม่เป็นก้อ น มีก ลิ่นเหม็นคาว หรือ เหม็นเน่า อาจมีอ าเจียนเป็น เลือ ดร่วมด้วย
อาการที่ 8 อุ จ จาระมี เลื อ ดสด น้ ำเลื อ ด ก้ อ น เลือ ดหรือลิ่ม เลือ ด
หน้ า 3 จาก 3
เลือ ดออก ในทางเดิ นอาหารส่ว นบน
เลือ ดออก ในทางเดิ นอาหารส่ว นล่าง
ชุ ด วิ ชา 523 11 การปฐมพยาบาล และการบำบั ด โรคเบื้ องต้ น
1) ซั ก ประวั ติ การรับประทานอาหาร หรือ ยา 2) งดน้ำ และอาหาร 3) ส่ ง ต่ อ โรงพยาบาล 4) การดูแลเพื่อป้อ งกัน ภาวะช็อ ค 1) กรณีเ ป็นริดสีดวงทวาร แนะนำการปรับเปลี่ยน พฤติก รรมทางด้าน สุ ขภาพและโภชนาการ ถ้ ายั ง คงมี อ าการควร แนะนำให้พ บแพทย์ 2) กรณีเ กิดจากท้อ งผูก ให้ป รับพฤติก รรม ทางด้านสุขภาพและ โภชนาการ
สาขาวิ ช าวิ ท ย าศาสต ร์ สุ ข ภาพ มหาวิ ท ยาลั ยสุ โ ขทั ย ธรรม าธิ ร าช