หน่วยที่ 09 งานสถาปัตยกรรม
รองศาสตราจารย์นพพร โทณะวณิก สาขาวิชาวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1
ความรู้พื้นฐาน เกี่ยวกับการตรวจงานสถาปัตยกรรม • ขอบเขตของงานสถาปัตยกรรม • ขั้นตอนและหลักการ ในการตรวจสอบงานสถาปัตยกรรม
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 2
ขอบเขต ของงานสถาปัตยกรรม ▶ ขั้นตอนการออกแบบ
มีการแบ่งประเภทของงานในแบบก่อสร้าง ออกเป็นหมวด ๆ ได้แก่ แบบสถาปัตยกรรม แบบโครงสร้าง และ แบบงานระบบที่เกี่ยวข้อง
▶ ขั้นตอนปฏิบต ั ก ิ ารก่อสร้าง
• กระบวนการทํางานจะถูกนํามาเป็นหลัก
เพื่อการวางแผนการดําเนินงานก่อสร้าง
• การจัดหมวดงานจะเปลี่ยนไป
โดยความสําคัญจะอยู่ท่ง ี านโครงสร้าง
• งานหลัก คือ งานคอนกรีต
่ งานที่ต้องทําไปพร้อม ๆ กัน ก็คือ ซึง การควบคุมแนวดิง ่ แนวเอียง ระยะระหว่างกึ่งกลางเสา ตลอดจนการเตรียมผิวของโครงสร้าง เพื่อการทําผิวสําเร็จ ตามความต้องการของสถาปนิก ผู้ออกแบบ ซึ่งนับได้ว่าเป็นงานสถาปัตยกรรม
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 3
ขอบเขต ของงานสถาปัตยกรรม
ในการปฏิบัติงานควบคุม และการตรวจงานก่อสร้างนั้น มีงานสถาปัตยกรรมที่ต้องพิจารณา ดังต่อไปนี้ 1) งานที่เกี่ยวข้องกับแนว ระยะ ความสูง และ ระดับของอาคาร 2) งานองค์ประกอบของอาคารที่แสดงให้เห็นการ ออกแบบรูปลักษณ์ของอาคารโดยรวมของอาคาร 3) งานส่วนประณีตสถาปัตยกรรม 4) งานตกแต่งภายในที่เกี่ยวข้องกับสถาปัตยกรรม
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4
การจําแนก งานสถาปัตยกรรม 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9)
งานหลังคา งานผนัง งานประตูหน้าต่าง งานผิวสําเร็จสถาปัตยกรรม งานฝ้าเพดาน งานบันได งานสุขภัณฑ์ งานติดตั้งครุภัณฑ์ติดตาย งานสี
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 9
ขั้นตอนและหลักการ ในการตรวจสอบงานสถาปัตยกรรม 1) การตรวจสอบระหว่างการก่อสร้าง
• การตรวจสอบช่วงเตรียมการก่อสร้าง • การตรวจสอบช่วงดําเนินการก่อสร้าง
่ การก่อสร้างแล้วเสร็จ 2) การตรวจสอบเมือ (หรือ การตรวจรับงาน)
• เป็นการตรวจความเรียบร้อยของงานเป็นส่วนใหญ่ • การตรวจในขัน ้ ตอนนี้มักจะต้องใช้ความละเอียดลออ เป็นพิเศษ • ความเรียบร้อยสวยงามนัน ้ มักจะดูด้วยตาและใช้วิจารณญาณพิจารณา
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1 0
การตรวจสอบ งานสถาปัตยกรรมระหว่างการก่อสร้าง • • • •
งานสถาปัตยกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับงานโครงสร้าง งานผนังและงานพื้ น งานผิวสําเร็จสถาปัตยกรรม งานส่วนประกอบและงานตกแต่งทางสถาปัตยกรรม
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1 1
งานสถาปัตยกรรม ที่เกี่ยวเนื่องกับงานโครงสร้าง
1) งานก่อสร้างโครงสร้างหรือผนังคอนกรีตเสริมเหล็ก • • • • •
ตรวจสอบแนวดิง ่ แนวเอียง และระยะต่างๆ ตรวจสอบงานแบบหล่อ ตรวจสอบงานฉาบปูน ตรวจสอบวัสดุฝังในคอนกรีต ตรวจสอบระบบกันซึมในกําแพงคอนกรีตเสริมเหล็ก
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1 2
งานสถาปัตยกรรม ที่เกี่ยวเนื่องกับงานโครงสร้าง 2) งานก่อสร้างโครงสร้างเหล็ก • • • •
การเก็บรักษาเหล็กโครงสร้างในบริเวณที่ก่อสร้าง การทาสีกันสนิม การพ่นวัสดุกันไฟ รอยต่อเชื่อม
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1 6
งานผนังและงานพื้ น 1) งานผนังวัสดุก่อ
1.1 การตรวจสอบวัสดุและการเตรียมงาน 1.2 การตรวจสอบขณะทํางานก่อและฉาบ
2) งานผนังไม้
2.1 การตรวจสอบวัสดุและการเตรียมงาน 2.2 การตรวจสอบขณะทํางานก่อและฉาบ
3) งานพื้ นไม้
3.1 การยึดพื้นไม้กับตง 3.2 การปรับระดับไม้พ้ืน
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 1 9
งานผนังและงานพื้ น
4) งานพื้ นคอนกรีตเสริมเหล็ก
ข้อพิจารณาสําคัญ ที่ผู้ควบคุมงานต้องให้ความสนใจเป็นพิเศษ ได้แก่ ระดับในการเทคอนกรีต และ ลักษณะผิวคอนกรีต
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 2 6
งานผิวสําเร็จ สถาปัตยกรรม
1) งานผิวสําเร็จผนังและพื้ น
1.1 งานบุหรือปูด้วยวัสดุแผ่น 1.2 งานหินล้างหินขัด
2) งานหลังคา
2.1 งานวัสดุมุงหลังคา 2.2 หลังคาคอนกรีตเสริมเหล็ก
3) งานฝ้าเพดาน
3.1 ฝ้าแพดานที่ใช้เคร่าแบบแขวน 3.2 ฝ้าเพดานที่ใช้เคร่าไม้
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 2 8
งานผิวสําเร็จ สถาปัตยกรรม
4) งานสี
4.1 การตรวจสอบก่อนการทาสี 4.2 การตรวจสอบขณะทาสีและหลังจากทาสี
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 3 4
งานส่วนประกอบ และงานตกแต่ง
ทางสถาปัตยกรรม
1) งานประตู หน้าต่าง
1.1 งานวงกบ 1.2 งานกรอบบานประตู หน้าต่าง 1.3 กระจก
2) งานสุขภัณฑ์
2.1 การตรวจสอบก่อนการติดตั้ง 2.2 การตรวจสอบงานติดตั้ง
3) งานส่วนประณีตสถาปัตยกรรมและงานตกแต่ง 3.1 การตรวจสอบงานประณีตสถาปัตยกรรม ่ ๆ และงานฝีมืออืน 3.2 งานเก็บและงานทําความสะอาด
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 3 6
การตรวจรับ งานสถาปัตยกรรม • • •
ความสําคัญของการตรวจสอบงานงวดสุดท้าย แนวทางในการตรวจสอบงานงวดสุดท้าย สาระสําคัญในการตรวจสอบพื่อตรวจรับงาน
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4 1
ความสําคัญ ของการตรวจรับงานงวดสุดท้าย ปัจจัยสําคัญที่ทําให้เกิดปัญหา ในการตรวจรับงานสถาปัตยกรรม ในการตรวจงานงวดสุดท้าย
1) ขาดมาตรฐานที่ใช้วัดความเรียบร้อยของงาน 2) ขาดมาตรฐานของความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ ในการวัดสัดส่วน ระยะทาง 3) วัสดุก่อสร้างขาดความคลาดเคลื่อนที่ยอมรับได้ 4) ขาดมาตรฐานอุตสาหกรรมของวัสดุก่อสร้าง หรือ วัสดุตกแต่ง 5) การที่เจ้าของงานมีความจําเป็นเร่งด่วน ต้องขอเข้าใช้อาคารก่อนกําหนดเสร็จงาน 6) การแก้ไขเปลี่ยนแปลงงานในขณะก่อสร้าง 7) การระบุเนื้องานสถาปัตยกรรม ที่จะต้องทําในแต่ละงวดคลาดเคลื่อน ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4 2
แนวทางในการตรวจรับงาน งวดสุดท้าย 1) การกําหนดมาตรฐานของงานฝีมือ เพื่อการตรวจสอบ 2) การกําหนดเกณฑ์ในการตรวจสอบ 3) การตรวจงานแล้วเสร็จเป็นส่วนใหญ่ (Substantial Completion) 4) การจัดเตรียมวัสดุสํารอง 5) การรวบรวมเอกสารการตรวจรับงาน งวดสุดท้ายให้เจ้าของอาคาร
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4 4
สาระสําคัญในการตรวจสอบ เพื่อการตรวจรับงาน
หลักปฏิบัติสําคัญที่ต้องตรวจสอบในงานสถาปัตยกรรม จําแนกตามขั้นตอนการทํางานแต่ละงานเป็น 3 ช่วง คือ 1) ช่วงเตรียมงาน 2) ช่วงปฏิบัติงาน 3) ช่วงหลังการปฏิบัติงาน สาระสําคัญที่จะต้องตรวจสอบ ในแต่ละงานก็จะแตกต่างกันออกไป ดังนั้น เพื่อการตรวจสอบในแต่ละหัวข้องาน ก่อนการตรวจรับงานในแต่ละงวด จนถึง การตรวจรับงานงวดสุดท้าย ผู้ควบคุมงานจําเป็นจะต้องทํา รายการย่อของงานสําคัญที่ต้องตรวจสอบ ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4 5
หน่วยที่ 09 งานสถาปัตยกรรม
รองศาสตราจารย์นพพร โทณะวณิก สาขาวิชาวิทยาการจัดการ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช
ห น่ ว ย ที่ 0 9 ง า น ส ถ า ปั ต ย ก ร ร ม ชุ ด วิ ช า 3 1 4 0 1 ก า ร ค ว บ คุ ม แ ล ะ ต ร ว จ ง า น ก่ อ ส ร้ า ง ห น้ า ที่ 4 6