Wat verandert er met de nieuwe ‘conceptnota’ rond stikstof?

De nieuwe conceptnota voor een stikstofakkoord staat op de website van de Vlaamse regering. Wat kunnen de boeren (en anderen) verwachten?

Vlaanderen onderhandelt al maanden over nieuwe maatregelen om de stikstofuitstoot te verlagen. Dat moet natuurgebieden, die al jaren kreunen onder het vele stikstof, beter beschermen. Het bad zit in veel van die gebieden overvol. Zonder de instemming van CD&V past de concept­nota het voorstel voor de Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS) van vorig jaar aan, nadat het openbaar onderzoek van midden vorig jaar 20.000 reacties had opgeleverd

1Wat verandert er met de nieuwe conceptnota?

Het algemene doel om stikstof terug te dringen, blijft behouden. Tegen 2030 betekent dat onder meer voor varkens en pluimvee een reductie met 60 procent en voor rundvee met 15 tot 20 procent. Algemeen moet de uitstoot van NH3 (ammoniak, een stikstofverbinding) met 17.255 ton dalen.

Dat was hét breekpunt voor CD&V, en daarmee blijft ook het onderscheid bestaan tussen wat de landbouw en de industrie mogen uitstoten, wat volgens de opstellers van de nota ‘juridisch deugt’. Voor landbouwers is de uitstootnorm 0,025 procent, voor de industrie blijft die op 1 procent liggen. De drempel zou wel variabel worden: als het stikstofbad wat leeggelopen is, en men de uitstoot kan minderen, dan kan de drempel voor de landbouw omhoog.

2 instructie volgen. Bedrijven kunnen zelf een passende beoordeling van hun stikstofuitstoot opmaken. Voor veehouders zal het erg moeilijk blijven om in de komende tijd een vergunning vast te krijgen. jectontwikkeling dicht bij een natuur­gebied zou problematisch kunnen zijn. Door woningen niet meer te verwarmen op aardgas en het verkeer ernaartoe elektrisch te laten rijden, kan men de uitstoot wel verlagen.’

Wat met de lijst van de piek­belasters?

De zogeheten ‘rode lijst’ van piek­belasters zou nog aangepast worden, volgens objectiveerbare criteria. Tegelijk verschuift de deadline voor een verplichte stop van de activiteiten van 2025 naar 2030. De bedrijven krijgen een finaal aanbod met een vergoeding, ofwel om ermee te stoppen, ofwel om over te stappen op akkerbouw of natuurbeheer. Hoe sneller bedrijven beslissen, hoe hoger de vergoeding.

Vlaanderen zet ook de deur open voor ‘salderen’, het overdragen van uitstootrechten binnen of tussen bedrijven. Wat wel behouden blijft, is het onderscheid tussen landbouw en industrie, dat volgens de nota ‘juridisch deugt’. Daarover moet nog een milieueffectenrapport worden opgesteld.

Al is er niet alleen onzekerheid voor de landbouw. Ook (middel)grote bouwprojecten kunnen nog hinder ondervinden. Broeklin – de opvolger van Uplace in Machelen – zag zijn omgevingsvergunning door de rechter vernietigd vanwege te verwachten stikstofeffecten door extra verkeer. Vorige maand zag het shoppingcentrum in Wijnegem zelfs een vergunning voor een uitbreiding geweigerd worden vanwege overschrijdingen van de stikstofnorm. Het ging nochtans om een luttele 0,004 procent.

4Wat zeggen experts?

Zijn we nu verlost van een vergunningen­stop?

Voor het erg overbelaste Turnhouts Vennengebied komt er een aanpak op maat. Alle veehouders zouden er zich vrijwillig kunnen laten uitkopen of omschakelen. 3

Het zal hoe dan ook nog lang duren voor deze tekst juridisch bindend wordt. Het wordt ook afwachten wat rechters ervan vinden, en of de maatregelen voldoende garanties bieden.

Minstens tot dan verandert er allicht niets aan de huidige aanpak. Vergunningverleners kunnen de huidige ministeriële

In Nederland liggen zelfs vergunningen voor woningen, nabij natuurgebieden, moeilijk. ‘Bij ons zie ik voor een of twee woningen geen problemen’, zegt Hendrik Schoukens, milieujurist (UGent) en Groenschepen in Lennik. ‘Maar een grotere pro-

Het zal hoe dan ook nog geruime tijd duren voor deze tekst juridisch bindend wordt

Kurt Deketelaere, hoogleraar milieurecht (KU Leuven) en voorheen kabinetschef voor CD&V, ziet een rist problemen in deze conceptnota. ‘De discriminerende behandeling tussen landbouw en industrie blijft behouden. Men wil de kritische depositiewaarden (de maximale stikstofneerslag, red.) niet in de tekst, maar in de memorie van toelichting van het stikstofdecreet. Zo kan dat geen juridisch effect hebben. Die politieke afspraken in een decreet omzetten, wordt een hele uitdaging. Deze nota zou “met een ruime meerderheid” goedgekeurd zijn, maar de Vlaamse regering zegt zelf dat ze alleen bij consensus beslist. Dat stelt juridisch dus niks voor.’

Milieujurist Schoukens ziet weinig verrassingen in de nota. ‘Dit ligt in de lijn van wat eerder is beslist. De regering komt deels tegemoet aan de vraag voor rechtszekerheid, door met objectieve criteria te werken voor de rode lijst. Ook trekt men de deur niet dicht voor een salderingsregeling. Ik zie ook geen problemen met die depositiewaarden in de memorie van toelichting.’

Christoph Meeussen