Afkicken van ‘benzo’s’ is een helletocht

medicatie duren. De psychiater van het ziekenhuis die me begeleid heeft, waarschuwdemedatikmeweleenjaar‘bijzonder slecht’ zou kunnen voelen. En ja, ook de angsten zijn terug. Tijdens mijn opname leerde ik hoe ik ermee moet omgaan, ik geef ze een plaats in mijn leven. Want ik weet: hoe harder ik ermee vecht, hoe harder ze terugslaan. Ik laat de ongemakken toe en zie iedere opstoot als een verdere stap in mijn herstel.

Begin februari schakelde de overheid apothekers in om het massale gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen af te bouwen. Als ‘ervaringsdeskundige’ schetst Tijs Synaeve hoe lastig het is om van zo’n verslaving af te raken.

In september 2022 liet ik mij op­nemen in een gespecialiseerd ziekenhuis in het Gentse. Ik was net mijn derde job op evenveel jaar tijd verloren. Steeds met de feedback dat ik ‘traag’ was en dat ik schijnbaar blokkeerde in stresssituaties. Ik kon nauwelijksnognieuwezakenonthouden, was verward, zag geen prioriteiten en was mijn vermogen om ideeën of ­gedachtenoppapiertezettenvolledig verloren. Ik was apathisch, murw en verlamd. En toch had ik een constant gevoel van lichte euforie, een geruststelling dat alles wel in orde zou ­komen.

Sedert 2011 kreeg ik door een psychiater structureel benzodiazepines voorgeschreven. Ik nam ze dagelijks, in combinatie met antidepressiva. Mijn oorspronkelijke klacht was een zware paniekaanval, na het plotse overlijden van mijn vader aan een hartaderbreuk. De aanvallen bleven op gezette tijdstippen toeslaan. Steedsindezelfde‘benarde’situaties: in de supermarkt, tijdens een vergadering, in de wagen, op weg naar het werk. Al wie een paniekaanval mee­gemaakt heeft, zal mij bijtreden: je wenst het je ergste vijand niet toe. Mijn psychiater schreef me een wonderpil voor: een benzodiazepine. Mijn angst was op slag verdwenen. Ik was mijn dokter dankbaar, mijn ­levenskwaliteit steeg. Na verloop van tijdstartteikdedagmeteenpilletjein mijnsterkekoffie.Ikkonblijvenmeedraaien in de maatschappij: werken, een gezin, hobby’s, verenigingsleven, uitgaan.

Maar langzaam vielen er zaken weg: ik werd trager, ik reageerde apathisch op gebeurtenissen, kon met anderen geen verbinding meer ­maken, mijn gevoelsleven was af­gevlakt, ik kwam in conflict met mensen, vertoonde roekeloos gedrag ... Ik gafzomaarjobsopomnaardeandere kant van de wereld te reizen, op zoek naar het geluk.

Die langetermijngevolgen van het gebruikvanbenzodiazepineszijnweinig bekend en weinig onderzocht. In de VS, het VK en op gespecialiseerde fora is er steeds meer wetenschappelijke literatuur terug te vinden die het bijzonder moeilijke ontwennings­parcours beschrijft. Ook bij mijn lotgenoten in het ziekenhuis zag ik hoe zwaar het is om van de medicatie af te raken. Ik zag mensen vol goede moed opgenomen worden, maar na enkele dagen of weken gaven ze het op. Het leed van de ontwenning was te groot. Het verklaart ook waarom een voorschrift voor angstremmers vaak een ‘win for life’ is. Zeker voor de producenten van die geneesmiddelen. De reden is duidelijk: na twee tot vier ­wekenisergevaaropafhankelijkheid.

Benzodiazepines zouden minder voor­geschreven mogen worden. Het verlichten van (angst)leed weegt niet op tegen de negatieve gevolgen van langdurig gebruik met het continent kan worden ­gehandeld. Waar mogelijk zal hij ­opnieuw in Europese projecten stappen. En als hij akkoorden sluit met andere landen, zullen die amper afwijken van afspraken die eerder door de Unie met diezelfde landen werden gemaakt. In vele opzichten wordt het VK een satellietstaat van de Unie. Dat er nu geen Britten meer aan de tafel zitten als de Europese beslissingen genomen worden, is meteen het grote verschil met het pre-Brexittijdperk. Als ze nog impact willen hebben, zullen Britten zich als lobbyist moeten registreren en beleids­vormers in de wandelgangen aanklampen of met hen aan de zwier gaan in de Brusselse Europawijk. ­Hopelijk doen ze dat op een elegantere manier dan de Marokkanen of ­Qatarezen met hun tassen vol bankbiljetten. Wie naar de Britse begrotingscijfers kijkt, merkt trouwens dat er niet veel geld meer overblijft om in koffers te stoppen.

Zelden schoot een land zich met zoveel overgave in eigen voet. Enkele dagen geleden werd Johnson tijdens een conferentie geïnterviewd. De moderator vroeg het publiek wie de Brexit achteraf bekeken nog altijd een goed idee vond. Johnson stak ­enthousiast de hand omhoog, en tuurde vervolgens in de zaal om vast te stellen dat haast niemand hem volgde. Een meerderheid zou zich bij een nieuw referendum wellicht tegen een Brexit verzetten. Toch zullen de Britten niet gauw weer aansluiten. De meesten kunnen het woord Brexit niet meer horen en proberen hun eigen boontjes te doppen. De huidige ­generatie politici, bij de twee grootste partijen, heeft er zich bovendien aan verbrand door er te weinig afstand van te nemen. Zowel de Conservatieven als velen binnen Labour lieten te vaak uitschijnen dat er van het verlaten van de Unie wel iets bevalligs te maken viel. Hier nu publiekelijk op terug­komen, vraagt blijkbaar bovenmenselijk bochtenwerk. Met sprookjes worden referenda gewonnen, maar lang en ­gelukkig leven, dat is toch nog wat ­anders.

Hendrik Vos doceert Europese studies aan de UGent. Zijn column verschijnt tweewekelijks op dinsdag.

Afgelopen zomer besefte ik dat het hoog tijd was om het roer om te gooien. Mijn leven was een woestenij ­geworden.

Na vier dagen in opname werden de benzodiazepines volledig af­gebouwd. De ontwenningsverschijnselen warenverschrikkelijk. Dagenlange slapeloosheid, zweten, hartkloppingen, angsten, krampen, nachtmerries ... Ik ben ervan overtuigd dat ik dit niet had uitgehouden buiten een klinische omgeving. Er volgden tien weken in residentiële ­opname, een programma met intensieve (groeps)therapie, beweging, ontspanning en rust.

Fast forward naar nu. Enkele maanden na mijn opname stel ik het relatief goed. Langzaam maar zeker integreer ik me opnieuw in het maatschappelijke weefsel. Ik heb te kampenmet–somsinvaliderende–langetermijneffecten van de ontwenning. Het is een dagelijkse worsteling om hiermee om te gaan: prikkelbare darmen, tinnitus, vermoeidheid, verstoord zicht, hoofdpijn, onverklaarbare kwaaltjes die even snel weer verdwijnen als ze zijn opgekomen. Niemand weet hoelang ze kunnen

Ik zou tientallen pagina’s nodig hebben om te beschrijven hoeveel verwoestingen benzodiazepines veroorzaken. Ik noemde er slechts enkele. Nog eentje: bij mijn opname vroeg mijn psychiater me of ik ooit aan zelfdoding gedacht had. Dat is niet het ­geval. Maar ik kan me inbeelden dat voor sommige mensen zelfdoding een reëel gevaar is, als ze niet op de hoogte zijn van de lijdensweg die stoppen met benzo’s inhoudt, als ze zich niet bewust zijn van de talloze ontwenningsverschijnselen of als ze de weg niet vinden naar de hulpverlening.Datmoetenweteallentijdeproberen te voorkomen.

Ikwilartsenoproepenomdiemiddelen minder kwistig voor te schrijven. Het verlichten van (angst)leed weegtnietoptegendebijzondernegatieve gevolgen van langdurig gebruik. En ik wil overlevers van een benzodiazepineverslaving oproepen om ons te verenigen. Met als missie elkaars (virtuele) hand vasthouden wanneer het moeilijk gaat, zodat we beseffen dat we niet alleen zijn. We moeten mensen overtuigen om met het gebruik te stoppen en het grote publiek sensibiliseren over de nefaste sociaal-economische gevolgen van het gebruik van angstremmers en kalmeringsmiddelen. Aan mijn lotgenoten wil ik ­zeggen: hou vol, all things must pass

Tijs Synaeve getuigt over hoe ver­woes­tend kalmerings­middelen zijn, ook als je er al mee gestopt bent.