Ô³ãóðà Ñïàñèòåëÿ ç Õðåñòîì (ñ. Êîñ³âåöü Ãîðîäîöüêèé ð-í Ëüâ³âñüêà îáë.) Ô³ãóðà Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåïîðî÷íîãî Çà÷àòòÿ (ñ. Êîñ³âåöü Ãîðîäîöüêèé ð-í Ëüâ³âñüêà îáë.)
Íà 4-é ñò. îáêë.: Êàïëè÷êà ç ô³ãóðîþ Ñåðöÿ ²ñóñîâîãî (ïîñòàâëåíà çà ñïðèÿííÿì Ïåòðà Ñòðåìá³öüêîãî ó ñ. Áèøîâ³ Ãàëèöüêîãî ð-íó ²âàíî-Ôðàíê³âñüêî¿ îáë.). Ïåðåäðóêè ³ ïåðåêëàäè äîçâîëåíî ïîäàâàòè ç âêàç³âêîþ íà äæåðåëî. Ðåäàêö³ÿ ìຠïðàâî ñêîðî÷óâàòè òà ðåäàãóâàòè íàä³ñëàí³ ìàòåð³àëè, ðóêîïèñè òà ôîòîìàòåð³àëè íå ïîâåðòàº. Äîðîã³ ÷èòà÷³, ïðîñèìî Âàñ íàäñèëàòè äî ðåäàêö³¿ ÿê³ñí³ ñâ³òëèíè ³êîí, îáðàç³â, õðàì³â, ä³òåé ³ ò.ä., ÿê³ áóäóòü íàäðóêîâàí³ íà ñòîð³íêàõ ÷àñîïèñó.
4(63) 2010 РЕЛІГІЙНИЙ ЖУРНАЛ ХРИСТИЯНСЬКОЇ РОДИНИ Çàñíîâàíèé ó 2000 ðîö³
Ç̲ÑÒ
Çàñíîâíèê: Ðåë³ã³éíå âèäàâíèöòâî “Äîáðà êíèæêà”
1. Ïðèãîòóéòå ñâî¿ ñåðöÿ ²ðèíà Ïàøêóöüêà “Âèçíàííÿ Ìåíå ÿê Öàðÿ ïîäàðóº ñâ³òîâ³ ìèð” .... 2
Ïåð³îäè÷í³ñòü: ðàç ó äâà ì³ñÿö³ Ðåºñòðàö³éíå ñâ³äîöòâî Ê ¹ 5359. ²íäåêñ: 23979 Ãîëîâíèé ðåäàêòîð Ðîìàí ÁÐÅDzÖÜÊÈÉ Ðåäàêö³éíà êîëåã³ÿ: ºï. Ñòàí³ñëàâ ÏÀÄÅÂÑÜÊÈÉ ºï. Ìàðê³ÿí ÒÐÎÔÈÌ’ßÊ ºï. Ðîìàí ÄÀÍÈËßÊ Íåîí³ëà ÑÒÅÔÓÐÀÊ
2. Ðîçâàæàííÿ ïðî Áîãîðîäèöþ Ìàð³ÿ Âàëüòîðòà Òåïåð ³ â ãîäèí³ ñìåðò³... ..................................... 3 3. Ñâÿòèí³ Ãàëè÷èíè î. Àíäð³é Ñîêîëîâñüêèé ²ñòîð³ÿ ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè
Òó÷íÿíñüê¿ Áîãîðîäèö³ ................................. 4 Âîëîäèìèð óùèíñüêèé Áîðù³âñüêà ÷óäîòâîðíà ³êîíà
Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ .................................. 12 4. ³ðà ³ ìîðàëü Íàòàëÿ Íàçàð Äàð íàðîäæåííÿ ........................................................ 7 5. Íåïîðî÷í³ñòü Ìàð³¿
³äïîâ³äàëüíèé ñåêðåòàð Éîñèô ÂÎÐÎÁÅÖÜ
î. ë³ö. Âîëîäèìèð Êîð³íîâñüêèé ×èñò³ ðîçäóìè íàä ñâÿò³ñòþ
˳òåðàòóðíèé ðåäàêòîð Îëüãà ËÎÇÀ Îêñàíà ÏÐÈÉÌÀÊ-ÂÀÑÞÒÀ
6. Äîáðèé ñàìàðÿíèí
Îáêëàäèíêà Áîãäàí ÑÎÉÊÀ
î. Îëåã Êðèâîáî÷îê, Ѳ Ó Ñò³ï Áîæî¿ Ìàòåð³ ...................................... 16
Òåõí³÷íèé ðåäàêòîð Àíäð³é ÖÈÌÁÀË
“ªäèíî÷èñòî¿ ³ Ïðåáëàãîñëîâåííî¿” .............. 9 î. Êàðîëü Àíòîíºâ³÷, Ò² Ïðî ìèëîñòèíþ ............................................ 13
7. Ïîåòè÷íà ñòîð³íêà 8. Ãîëîñ Ìà𳿠Nuccio Quattrocchi Ïðàãíó ïðîâàäèòè âàñ óñ³õ ëèøå äî Íüîãî ........... 19
Êîìï’þòåðíèé íàá³ð Ìàð³ÿ ²ÕÎÒÜ, Àíäð³é ×ÎÐÍÈÉ
9. Ïîñòàò³ Öåðêâè Íàòàëÿ Íàçàð Áëàæåííà Òàðñèê³ÿ Ìàöüê³â – ïîêðîâèòåëüêà ìîëîä³ ... 21
© Ðåë³ã³éíå âèäàâíèöòâî “Äîáðà êíèæêà”, 2010
Ðîìàí Äåðåâ’ÿíêî Ñâÿò³ ì³ñöÿ íàøîãî íàðîäó ................................. 23
Àäðåñà ðåäàêö³¿: âóë. Á. Õìåëüíèöüêîãî, 35/3à, ì. Ëüâ³â, 79019 òåë.: (032) 261-55-74, ôàêñ: (032) 261-55-74 e-mail: gbook@ukrpost.ua web: www.gbook.lviv.ua Ìàãàçèí: âóë. Êóë³øà, 22/3à, ì. Ëüâ³â, 79058 òåë.: (032) 272-69-72 Äðóê: ÏÏ “Äîáðèé äðóê”, ÅÄÐÏÎÓ 35444562, Ñâ³äîöòâî ÑÂÑ ÄÊ ¹3096, òåë. (032) 220-15-76
10. ³ðà ³ ÷àñ 11. À “Êîðàáåëü” ïëèâå î. Âàñèëü dzíüêî, ×Ñ Ñòàâàòè íà êîë³íà ....................................... 25 12. Îñâÿ÷åí³ â ³ñòèí³ ²ãîð Ñè÷îâ Äîáà ñâÿòîãî Ôðàíöèñêà ................................................ 27 13. Íàì ïèøóòü Ëèñòè ÷èòà÷³â ................................................................................... 32
ÏÐÈÃÎÒÓÉÒÅ ÑÂί ÑÅÐÖß
“ÂÈÇÍÀÍÍß ÌÅÍÅ ßÊ ÖÀÐß ÏÎÄÀÐÓª ѲÒβ ÌÈÐ...” 20.06.10 ð. ²ñóñ: ijòè ìî¿! Ëþáîâ º íåâãàñàþ÷èì ì³ðèëîì, íåâè÷åðïíèì äæåðåëîì, ÿêå íàðîäæóº, ï³äòðèìóº ³ çàáèðຠó ñâî¿ îá³éìè äëÿ æèòòÿ â³÷íîãî. Òîìó êîæåí ç âàñ ìຠïðàâî çà÷åðïíóòè öþ ãëèáèííó, íåïîâòîðíó, ïîâíó ìèëîñåðäÿ ³ äîáðîòè Ëþáîâ, êîòðà ïðîìåí³º ÷åðåç óñ³ â³êè àæ äî ê³íöÿ ñâ³òó. Ùàñëèâèì º òîé, õòî çà÷åðïíå ¿¿ óïîâí³ ñâî¿ì ñåðöåì, ùîá ïåðåáóâàþ÷è ó í³é ïåðåäàâàòè ³íøèì. 5.07.10 ð. ²ñóñ: ijòè Ìî¿! Ïî÷èòàííÿ Ìåíå, ÿê Öàðÿ íàä âñ³ìà ïëåìåíàìè, âèºäíຠëàñêó íà çàñë³ïëåííÿ äèÿâîëà. Òîìó öåé êóëüò òîðæåñòâà íàä ö³ëèì ïåêëîì ïðèíåñå ïîëåãøó ö³ëîìó ñâ³òîâ³. Âèçíàííÿ Ìåíå ÿê Öàðÿ, ïîäàðóº ñâ³òîâ³ ìèð ³ óìèðîòâîðåííÿ ì³æ äåðæàâàìè ÷åðåç ùî ïðèïèíÿòüñÿ â³éíè. ß áàæàâ áè, ùîá öÿ ïîä³ÿ â³äáóëàñü ó ñêîðîìó ÷àñ³, ïðîòå âñå çàëåæèòü â³ä âàñ, ìî¿õ â³ðíèõ ä³òåé, âàøî¿ âîë³, íàñê³ëüêè ðåâíî âè áóäåòå ä³ÿòè ó öüîìó ïëàí³. Òîìó Ìîº áëàãîñëîâåííÿ íà âñ³õ ä³òåé, ÿê³ ïðèëó÷àòüñÿ äî ö³º¿ ì³ñ³¿. Àì³íü. 21.07.10 ð. ²ñóñ:Êîëè ëþäèíà ó ñâîºìó æèòò³ çðîáèëà ùîñü íå â³ðíî, òîáòî ïîïîâíèëà ãð³õ, àëå ç ùèðèì æàëåì ³ êàÿòòÿì ïåðåïðîøóº Ìåíå ó Ñâÿò³é Ñïîâ³ä³ ³ º ðîçãð³øåíà ÷åðåç ìîãî ñëóãó ñâÿùåííèêà, òî öå îçíà÷ຠÌîº ïðèìèðåííÿ. Âîíî äຠî÷èùåííÿ äóø³ íå ò³ëüêè â³ä ïîïîâíåíîãî ãð³õà, à é óñ³º¿ 䳿 çëîãî äóõà. Ó Ñâÿò³é Ñïîâ³ä³ äóøà âèðèâàºòüñÿ ç îêîâ çëîãî äóõà ³ â³í íå ìຠäî íå¿ äîñòóïó ÷åðåç òå, ùî öÿ Ñïîâ³äü äîêîð³ííî ï³äêð³ïëþºòüñÿ Ìî¿ì Ò³ëîì ³ Êðîâþ ÷åðåç Ïðåñâÿòó ªâõàðèñò³þ. Ó äóø³ ëþäèíè âæå ïåðåáóâàþ ß, âàø Ãîñïîäü,àëå çíîâó âñå çàëåæèòü â³ä âàøî¿ â³ðè ³ äîâ³ðè ÿê ó ñèëó çö³ëåííÿ òàê ³ â ìîþ ïðèñóòí³ñòü. Âàøà á³äà â òîìó, ùî ïîñò³éíî ï³ääàºòåñü ñóìí³âàì. Çëèé äóõ íå ìຠñèëè ä³ÿòè íàïðÿìó, òîìó ïðèá³ãຠäî ð³çíîãî âèäó ñïîêóñ. ³í, ÿê âóäêîþ, çàêèäຠó âàøó ï³äñâ³äîì³ñòü íàæèâêó: ñóìí³âè, ñòðàõ íåñïîê³é ³ òàê äàë³, ³ ÷åêຠêîëè æ âè êëþíåòå. ² ÿê ò³ëüêè âè óï³éìàëèñü, òîä³ ïî-âàðâàðñüêè âäèðàºòüñÿ äî õðàìó
¹4(63), 2010 2
âàøîãî ñåðöÿ ³ ðîçïî÷èíຠñâîþ ðóéí³âíó ïðàöþ ó âàø³é äóø³. Òîìó ïàì’ÿòàéòå,ùî êîæåí ãð³õ òÿãíå çà ñîáîþ â³äïîâ³äíó ïîêóòó.Çâåðòàþñü äî âàñ óñ³õ: ijòè Ìî¿! ³ðòå ó ñèëó çö³ëåííÿ ³ Ìîþ îõîðîíó ÷åðåç Ñâÿòó Ñïîâ³äü ³ Ïðåñâÿòó ªâõàðèñò³þ, öå îäèí ºäèíèé çàñ³á íà ïëàíåò³ Çåìëÿ ÿêèé äຠïðîäîâæåííÿ æèòòÿ. 23.07.10 ð. ²ñóñ:ijòè Ìî¿! Ïðèéøëà ïîðà, ó êîòð³é âè, ÿê í³êîëè, ïîòðåáóºòå ìîëèòîâ, âåñü ñâ³ò ïîòðåáóº ìîëèòîâíîãî çàõèñòó áî ³íàêøå ñâ³ò ïðèïèíèòü ñâîþ ä³ÿëüí³ñòü. Öå ãîâîðèòü ïðî òå, ùî ãð³õîïàä³ííÿ ëþäèíè ó âàøîìó ÷àñ³ íàñò³ëüêè âåëèêå, ùî àæ âèêëèêຠãëîáàëüí³ çì³íí³ ÿâèùà ó ïðèðîä³, ÿê³ ñóïðîâîäæóþòüñÿ ð³çíèìè êàòàêë³çìàìè. Òîìó íåîáõ³äíî ïðèâîäèòè áàãàòî ëþäñüêèõ äóø äî ï³çíàííÿ ìîëèòâè ÿê ñåðåäíèêà, ÿêèé ìຠçäàòí³ñòü çóïèíèòè ñâ³ò â³ä ïðèéäåøíüîãî õàîñó æèòòÿ. Õàé âàø³ äîì³âêè ïåðåòâîðÿòüñÿ ó ïàëàþ÷³ ñâ³òèëüíèêè, ÿê³ áëàãîäàòòþ íàïîâíåíèõ ìîëèòîâ ³ äóõîâíèõ æåðòâ áóäóòü ñëóæèòè óìèðîòâîðåííÿì ÿê ó âàøèõ äóøàõ, òàê é ó äîâê³ëë³. ×èì á³ëüøå íà Çåìë³ ñïàëàõíå ñâ³òèëüíèê³â òèì ñêîð³øå îñëàáíå ñèëà çâ³ðà. Ïàìÿòàéòå ïðî Ïðåñâÿòó ªâõàðèñò³þ, ÿêà º íåîö³íåííèì áàëüçàìîì çö³ëåííÿ ³ ï³äòðèìêîþ äëÿ êîæíî¿ ñïðàãëî¿ äóø³ . Êîðèñòàéòå ïîêè ìàºòå íà öå ÷àñ. Îòðèìàëà ³ çàïèñàëà ²ðèíà Ïàøêóöüêà
ÐÎÇÂÀÆÀÍÍß ÏÐÎ ÁÎÃÎÐÎÄÈÖÞ
ТЕПЕР І В ГОДИНІ СМЕРТІ...
Ãîâîðèòü ²ñóñ: “Òåïåð ³ â ãîäèí³ ñìåðò³”. Öå çàêëèê, ÿêèé â³äïîâ³äຠïðîøåííþ: “Âèçâîëè íàñ â³ä ëóêàâîãî”. Íå çàñòàíîâëþºòåñÿ íàä òèì, àëå òàê º. ß äàâ âàì Ìàò³ð, îêð³ì Îòöÿ, ³ ÿêùî ïðîñèòå ó Íüîãî ïðî âèçâîëåííÿ â³ä Çëîãî, òî ÷îìó æ íå çâåðòàºòåñÿ äî Ìàòåð³, ùîáè òðèìàëà âàñ äàëüøå â³ä ñìåðò³, ÿêà º çëîì. Ðîçäóìóéòå, ï³äí³ñøè äóìêó äî Áîãà, ³ ïðîñ³òü äåë³êàòíî, ÿê ä³òè Áîæ³. Îäíàê âè íå ïîâèíí³ òàê íàäì³ðíî òóðáóâàòèñÿ ïðî çëî ³ ñìåðòü ó ëþäñüêîìó ðîçóì³íí³ öüîãî ñëîâà, ÿê ïðî Çëî ³ Ñìåðòü ó íàäïðèðîäíîìó çíà÷åíí³, íàéïðàâäèâ³øîìó, áî âàøå òåïåð³øíº – öå ïîêðîâ, êîòðèé â³äêëàäàºòüñÿ, âàøå òåïåð³øíº – öå ì³ñöå ïåðåáóâàííÿ, ÿêå îïóñòèòå, áî çà öèì äíåì î÷³êóº âàñ ìàéáóòíº, â ÿêîìó ïîñÿäåòå òå, ùî º âàøîþ ïðàâäèâîþ ÷àñòêîþ. Ïðîòå á³äà âàì áóäå, ÿêùî ÷åðåç ñâîþ íåçàêîííó âîëþ âèáåðåòå äëÿ ñåáå ïðîêëÿòó ÷àñòêó. Ñìåðòü äóõà
â³äáóâàºòüñÿ íå ò³ëüêè îäèí ðàç ïåðåä âàøîþ äóøåþ. Âîíà êðóæëÿº íàâêîëî âàñ óïðîäîâæ ö³ëîãî âàøîãî çåìíîãî äíÿ, êîëè Ïîäàòåëü Ñìåðò³ íå ãàéíóº æîäíî¿ õâèë³, ùîá âëàøòîâóâàòè ïàñòêè íà ñâîþ æåðòâó. Âè æ íå çàâæäè ìàºòå â ñîá³ òó ÷óéí³ñòü ³ ñèëó, ÿêà ðîáèòü ìàðíèìè ï³äñòóïè íåïðèÿòåëÿ. Âàøà ñëàáê³ñòü ïðîâàäèòü âàñ äî îñòèãëîñò³, âàø³ ò³ëåñí³ ïîæàäàííÿ – äî ïðàãíåííÿ ïîæèâè, â ÿê³é çíàõîäèòå ñìåðòü. Ïðîòå ó Íåá³ ìàºòå Ìàò³ð, Ìàò³ð, ÿêà áà÷èòü íà âàñ Êðîâ Ñâîãî Ñèíà, ³ ÷åðåç öþ Êðîâ ëþáèòü âàñ, ÿê Ñâî¿õ ä³òåé. Öå – Ìàò³ð, ÿêà º ñèëüíîþ ó Áîãà ÷åðåç Ñâîþ òðîÿêó ³ïîñòàñü: Äîíüêè, Óëþáëåíèö³ òà Ìàòåð³ Áîæî¿. “Òåïåð”: íåõàé Ìàð³ÿ ìîëèòüñÿ çà âàøå ëþäñüêå òåïåð³øíº, ïîâíå áåçë³÷³ ïàñòîê. “² â ãîäèí³ ñìåðò³”: íåõàé ìîëèòüñÿ çà âàñ ó âèð³øàëüí³é õâèëèí³ æèòòÿ. “² â ãîäèí³ ñìåðò³”: òîä³, êîëè âàø äóõ áóäå íàïîâíåíèé Çëèì, êîëè ìîæå çàãèíóòè. Ìàð³ÿ º Ïåðåìîæíèöåþ ñàòàíè. Ñìåðòü – ïðàâäèâà, ñìåðòü äóõà íå ïðèéäå äî òèõ, õòî çó쳺 çàíîñèòè áëàãàííÿ äî Ìàòåð³, à ñàìå: â ãîäèí³ æèòòÿ, ãîäèí³ çåìí³é, â ãîäèí³ ñïîêóñè, à òàêîæ â ãîäèí³ ñìåðò³. Áóäåòå, ÿê ä³òè ï³ä Ïîêðîâîì Ìàìè, áî ìîëèòâà Ìà𳿠– öå ùèò äëÿ âàñ ñóïðîòè âîãíþ õòèâîñò³ é äåìîíà; âîíà äîçâîëèòü âàì çðîñòàòè â Õðèñò³ òà óâ³éòè â Éîãî Öàðñòâî. Õðèñòîñ ìîæå âîñêðåñèòè ïîìåðëèõ äî ëàñêè, à Ìàð³ÿ, ïî-ñïðàâæíüîìó ëþáëåíà, ïåðåøêîäæຠñìåðò³ â³ää³ëèòè âàñ â³ä ¯¿ Ñèíà”. Ìàð³ÿ Âàëüòîðòà, 8 ëèñòîïàäà 1943 ðîêó
Ìîëèòâà Ãîñïîäè, ö³ëóþ çåìëþ, êîòðà íîñèëà ñë³äè Òâî¿õ Ñò³ï. Ö³ëóþ ò³íü, ÿêà éøëà çà Òîáîþ, áî Òâîÿ ò³íü – öå ì³é áëèæí³é. Ãàáð³åëëà Áîññ³, “Â³í ³ ÿ”, òîì 2
¹4(63), 2010 3
ÑÂßÒÈͲ ÃÀËÈ×ÈÍÈ
²ñòîð³ÿ ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Òó÷íÿíñüêî¿ Áîãîðîäèö³ (Çàê³í÷åííÿ, ïî÷àòîê ó ¹3, 2010)
Ó 1992 ðîö³ ï³ä ÷àñ ðåìîíòó öåðêâè Áëàãîâ³ùåííÿ ijâè Ìà𳿠â³ä÷èñòèëè ìåìîð³àëüíó äîøêó íàäàííÿ ïîâíîãî â³äïóñòó, à äî ñòîð³÷÷ÿ â³ä íàäàííÿ â³äïóñòó ¿¿ â³äðåñòàâðóâàëè. Íà öåé ÷àñ öåðêâà Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠íàëåæàëà Ïåðåìèøëÿíñüêîìó äåêàíàòó Ñòðèéñüêî¿ ªïàðõ³¿ Óêðà¿íñüêî¿ ÃðåêîÊàòîëèöüêî¿ Öåðêâè. Ç íàãîäè õðàìîâîãî â³äïóñòó Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠7 êâ³òíÿ 2004 ðîêó ïàðàô³þ â³äâ³äàâ Âëàäèêà Þë³ÿí Ãáóð, ªïàðõ Ñòðèéñüêèé. 1 æîâòíÿ 2005 ðîêó ï³ä ÷àñ Êàíîí³÷íî¿ â³çèòàö³¿ ïàðàô³é Ïåðåìèøëÿíñüêîãî äåêàíàòó Ïðåîñâÿùåííèé Âëàäèêà Þë³ÿí Ãáóð, ªïàðõ Ñòðèéñüêèé ÓÃÊÖ, ï³ñëÿ â³äïðàâè Ìîëåáíÿ äî Õðèñòà ×îëîâ³êîëþáöÿ ó ñ. Òó÷íîìó ñêàçàâ: “×óäîòâîðíà ³êîíà Ìàòåð³ Áîæî¿ çíàõîäèòüñÿ ó â³âòàðí³é ÷àñòèí³ âàøîãî õðàìó. Íåçâàæàþ÷è íà òå, ùî ¿¿ ñëàâà ìàëî â³äîìà â íàø³é Öåðêâ³, îäíàê íåçàïåðå÷íèì º òîé ôàêò, ùî ³êîíà âò³øàºòüñÿ ìîëèòâàìè ëþäåé, ÿê³ ïðèáóâàþòü ñþäè íå ò³ëüêè ç äîâêîëèøí³õ ñ³ë, àëå ³ ç ì³ñò íàøîãî ðåã³îíó”. Áåç ñóìí³âó, ìîæó ñòâåðäèòè, ùî Òó÷íÿíñüêà ÷óäîòâîðíà ³êîíà Ìàòåð³ Áîæî¿ ñïðè÷èíèòü â³äíîâëåííÿ â³äïóñò³â ó Âàø³é ïàðàô³¿. Âïåâíåíèé, ùî ÷åðåç äåÿêèé ÷àñ ³êîíà Áîãîðîäèö³ â Òó÷íîìó ïîâåðíå ñîá³ ïîïåðåäíþ ñëàâó, ÿêîþ âîíà âò³øàëàñÿ äî II ñâ³òîâî¿ â³éíè. dz ñâîãî áîêó çâåðòàþñÿ äî êîæíîãî ç Âàñ: “Âè ìàºòå óí³êàëüíó ìîæëèâ³ñòü ç äíÿ ó äåíü ïåðåáóâàòè á³ëÿ ö³º¿ ³êîíè áëàãîäàò³. Ïðèá³ãàþ÷è ï³ä îï³êó Ìàòåð³ Áîæî¿, òàêîæ ïðîñ³òü ¯¿ ïðî çàñòóïíèöòâî äëÿ âñ³õ ñâÿùåíèê³â òà â³ðíèõ Ñòðèéñüêî¿ ªïàðõ³¿”. Òó÷íÿíñüê³é ÷óäîòâîðí³é ³êîí³ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ ïðèñâÿ÷åíà ï³ñíÿ “Ñâÿòà ãîðà”. Ñüîãîäí³ öþ ï³ñíþ ñï³âþòü ìåøêàíö³ ñ. Òó÷íîãî, ïðîñëàâëÿþ÷è ÷óäîòâîðíó ³êîíó Áîæî¿ Ìàòåð³. Ç-ï³ä ãîðè, íà ì³ñö³ ç’ÿâè Áîãîðîäèö³ ó Òó÷íîìó, á’º äæåðåëüíà âîäà, ³ ïðî÷àíè ìàþòü çìî-
¹4(63), 2010 4
×óäîòâîðíà ³êîíà Òó÷íÿíñüêî¿ Ìàòåð³ Áîæî¿
ãó âçÿòè ¿¿ ç ñîáîþ ó äîðîãó. 7 êâ³òíÿ 2008 ð. Á. íà õðàìîâèé ïðàçíèê Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠íàä äæåðåëîì ïîñâÿ÷åíî íîâîçáóäîâàíó êàïëè÷êó äëÿ îñâÿ÷åííÿ âîäè. 18 êâ³òíÿ 2008 ðîêó Ïðåîñâÿùåííèé Âëàäèêà Þë³ÿí Ãáóð, ªïàðõ Ñòðèéñüêèé ÓÃÊÖ âêëþ÷èâ ³êîíó Áîãîìàòåð³ â ïàðàô³ÿëüíîìó õðàì³ Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠ó ñ. Òó÷íîìó Ïåðåìèøëÿíñüêîãî ð-íó, Ëüâ³âñüêî¿ îáë. äî ðåºñòðó óêðà¿íñüêèõ ÷óäîòâîðíèõ ³êîí. Ç ³í³ö³àòèâè ºïàðõ³àëüíî¿ êàíöåëÿ𳿠Ñòðèéñüêî¿ ªïàðõ³¿ òà çà ñïðèÿííÿ Ïàòð³àðøî¿ Ë³òóðã³÷íî¿
ÑÂßÒÈͲ ÃÀËÈ×ÈÍÈ Êîì³ñ³¿ Óêðà¿íñüêî¿ Ãðåêî-Êàòîëèöüêî¿ Öåðêâè ³ ç áëàãîñëîâåííÿ Âëàäèêè Þë³ÿíà â Öåðêîâíîìó êàëåíäàð³ ÓÃÊÖ ç óñòàâîì íà 2009 ð³ê, ÿêèé âèäຠÑòðèéñüêà ªïàðõ³ÿ ÓÃÊÖ, ïðîãîëîøåíî ìîëèòâó ³ ë³òóðã³÷í³ áîãîñëóæáîâ³ òåêñòè (çì³íí³ ÷àñòèíè) Âå÷³ðí³ òà Óòðåí³ äî Áîãîðîäèö³, ïðîñëàâëåíî¿ â Òó÷íÿíñüê³é ÷óäîòâîðí³é ³êîí³. 22 ëþòîãî 2009 ðîêó ó õðàì³ Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠ñ. Òó÷íîãî îñâÿ÷åíî äîñêîíàëó êîï³þ (ôîòîðåïðîäóêö³ÿ ïîì³ùåíà íà ïîëîòíî) Òó÷íÿíñüêî¿ ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ äëÿ ïî÷èòàííÿ ñåðåä â³ðíèõ íàøî¿ öåðêâè. 7 êâ³òíÿ 2010 ðîêó ç íàãîäè ñâÿòêóâàííÿ ñòîäåñÿòî¿ ð³÷íèö³ ñó÷àñíîãî êàì’ÿíîãî õðàìó Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠(1900) òà òðèñòàäâàäöÿòî¿ ð³÷íèö³ â³ä ïîáóäîâè ïåðøîãî äåðåâ’ÿíîãî õðàìó Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ (1690) íà ì³ñö³ ïîÿâè ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Áîãîðîäèö³ ó ñ. Òó÷íîìó ç áëàãîñëîâåííÿ Ïðåîñâÿùåííîãî Âëàäèêè Òàðàñà Ñåíüê³âà – Àïîñòîëüñüêîãî Àäì³í³ñòðàòîðà Ñòðèéñüêî¿ ªïàðõ³¿ ÓÃÊÖ, à á³ëÿ ï³äí³ææÿ Ñâÿòî¿ ãîðè îñâÿ÷åíà Ô³ãóðà Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìàð³¿. Ñüîãîäí³ íà ì³ñö³ áåçïîñåðåäíüî¿ ç’ÿâè ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Áîãîìàòåð³ ñòî¿òü öåðêîâíèé ïðåñò³ë, à çàïðåñòîëüíà ³êîíà º ò³º¿ ñàìîþ ÷óäîòâîðíîþ ³êîíîþ Áîãîðîäèö³, ïåðåä ÿêîþ ïðîòÿãîì áàãàòüîõ ðîê³â âèìîëþþòü ëàñêè â Áîãà ò³, ÿê³ ç â³ðîþ ïðèõîäÿòü äî Íå¿. ×àñ, â ÿêîìó æèâåìî, º ïðîìîâèñòèì ñâ³ä÷åííÿì òîãî, ùî íàáîæí³ñòü äî Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠ñòຠäæåðåëîì äóõîâíîãî ïðîáóäæåííÿ õðèñòèÿí òà â³äðîäæåííÿ â³ðè ó ëþäåé, ÿê³ ïî÷àëè âòðà÷àòè ¿¿ ö³ëêîì. Ñòຠâñå á³ëüø î÷åâèäíèì, ùî âîëåþ Ãîñïîäà Áîãà º, ùîá ëþäè â³ääàâàëè íàëåæíó øàíó Ìà𳿠ÿê Ìàòåð³ ²ñóñà Õðèñòà, ÿêà ÷åðåç Ñâîþ çãîäó íà âò³ëåííÿ Áîæîãî Ñèíà âçÿëà ó÷àñòü ó ³äêóïëåíí³ ëþäñòâà. Âîëÿ Âñåâèøíüîãî â òîìó, ùîáè äî Íüîãî ïðèõîäèëè ëþäè çà ïîñåðåäíèöòâîì Ìà𳿠é îòðèìóâàëè âñ³ ëàñêè, ïðî ÿê³ âîíè ïðîñÿòü. Ñüîãîäí³ ìè ñòàºìî ñâ³äêàìè òîãî, ÿê äåäàë³ á³ëüøå ëþäåé çíàõîäÿòü Ñâîþ äîðîãó äî Áîãà çà ïîñåðåäíèöòâîì Áîãîðîäèö³, ÷åðåç ¯¿ øâèäêå Ìàòåðèíñüêå çàñòóïíèöòâî. Îñü ÷îìó ñüîãîäí³ Ñâÿòà Öåðêâà óêë³ííî
çàîõî÷óº â³ðíèõ äî ïàëîìíèöòâà ó Ìàð³éñüê³ â³äïóñòîâ³ ì³ñöÿ, äå Ìàòè Áîæà äàðóº ïðåäèâí³ ëàñêè. Òóò Ñëîâî Áîæå øâèäøå äîõîäèòü äî ëþäñüêèõ äóø, ïðîíèçóº âñå ò³ëî, ç³ãð³âຠñåðöå, çàïàëþþ÷è éîãî Ëþáîâ’þ. ßêùî âè ìàëè íàãîäó ïåðåáóâàòè ó ÷óäîòâîðíîìó ì³ñö³, òî â³ä÷óâàëè ó ñâî¿é äóø³ Áîæó ëþáîâ ³ ìèëîñåðäÿ, òîìó ùî òóò ëàñêàâà Ãîñïîäíÿ ðóêà îáäàðîâóº Ñâî¿ìè ëàñêàìè òèõ, ÿê³ ïðèõîäÿòü ç â³ðîþ; âè â³ä÷óâàëè òàêîæ Áîæó âñåìîãóòí³ñòü ³ ïîøàíó äî îñâÿ÷åíîãî Áîãîì ì³ñöÿ. ßê ìàìà ïåðåæèâຠçà ñâîþ äèòèíó, òàê Ïðåñâÿòà Áîãîðîäèöÿ îï³êóºòüñÿ êîæíèì ³ç íàñ, õòî ïðèá³ãຠäî Íå¿ ïî äîïîìîãó. Ç ¯¿ ðóê ïëèâóòü äî íàñ ñòðóìåí³ äî÷àñíèõ ³ â³÷íèõ áëàãîäàòåé. Âîíà îá³éìຠíàñ ïðàâäèâîþ Ìàòåðèíñüêîþ ëþáîâ’þ. Áî âæå â³ä íàéäàâí³øèõ ÷àñ³â õðèñòèÿíñòâà ëþäè ó ñâî¿õ á³äàõ ³ òåðï³ííÿõ, â ìîëèòâàõ ïðèá³ãàëè äî Áîãîðîäèö³, íàçèâàþ÷è ¯¿ Ïðåñâÿòîþ, Ïðå÷èñòîþ òà Ïðåíåïîðî÷íîþ, ÷åñí³øîþ â³ä õåðóâèì³â òà ñëàâí³øîþ â³ä ñåðàôèì³â. ×åðåç Ñâîþ Ìàò³ð Õðèñòîñ ðîçäຠñêàðáè Ñâ ëàñêè, òàê ÿê ÷åðåç ¯¿ ïðåñâÿòå ëîíî ïåðåéøîâ, ùîá äî íàñ ïðèéòè, ³ â ¯¿ ðóêè â³ääàâñÿ, ùîá Ñåáå ñàìîãî íàì äàðóâàòè. Òîìó Áîãîðîäèöÿ º íàøîþ Çàñòóïíèöåþ, íàéáëèæ÷îþ äî Áîãà, äî ßêî¿ ìîæåìî ñì³ëèâî ïðèá³ãàòè â êîæí³é ïîòðåá³ â íàøîìó æèòò³ é íàä³ÿòèñÿ, ùî áóäåìî âèñëóõàíèìè, ÿêùî ïî-õðèñòèÿíñüêè ïðîñèòèìåìî ïðî ðå÷³, ùî íå ñóïåðå÷àòü Áîæ³é Âîë³ é êîðèñí³ äëÿ íàøèõ äóø. Áî ñïðàâä³, â³ä â³ê³â íå÷óâàíî í³êîëè, ùîá Âîíà íå ïîìîãëà. Äðóæíî äçâåíÿòü öåðêîâí³ äçâîíè. Ñâî¿ì çâóêîì êëè÷óòü óñ³õ äî õðàìó. Ëþäè ïîñï³øàþòü íà Ñâÿòó ãîðó, ³äóòü ñòåæêîþ äî Áîæî¿ Ìàòåð³, íåñóòü ñâî¿ ñë³çí³ é ïîäÿ÷í³ ìîëèòâè, ùîá ñêëàñòè ¿õ ïåðåä ñòîïàìè Íåáåñíî¿ Öàðèö³, Ìàòåð³ òà Çàñòóïíèö³. Çà ïåðåêàçàìè ëþäåé, íà ñòàðèõ êàðòàõ ì³ñöåâîñò³ ñ. Òó÷íîãî äîðîãà äî õðàìó íàçèâàëàñÿ “ñòåæêîþ äî Ìàòåð³ Áîæî¿”. ³äîìî, ùî óñ³ äîðîãè âåäóòü äî õðàìó. Äëÿ õðèñòèÿíñüêîãî ëþäó óñ³ äîðîãè, î÷åâèäíî, ïðîñòåëÿþòüñÿ ³ äî öåðêâè Áëàãîâ³ùåííÿ, ùî ó ñåë³ Òó÷íîìó, äî ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Áîæî¿ Ìàòåð³.
¹4(63), 2010 5
ÑÂßÒÈͲ ÃÀËÈ×ÈÍÈ Ó â³äïóñòîâ³ äí³ íà ïðîùó äî õðàìó Áëàãîâ³ùåííÿ Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìàð³¿, äî ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Ìàòåð³ Áîæî¿ Òó÷íÿíñüêî¿ çàâæäè ïðèáóâຠáàãàòî ëþäåé, ÿê³ ñâî¿ìè ìîëèòâàìè ïðîñÿòü Ïðåñâÿòó Áîãîðîäèöþ.
ëèâ íàñ â³ä çàãèáåë³, ùîá ìè ðàçîì ç òèìè, ÿê³ îòðèìàëè ïðîùåííÿ, çàñï³âàëè ³ ïðîñëàâëÿëè áåçìåæíå Áîæå Ìèëîñåðäÿ ³ Òâîº çàñòóïíèöòâî çà íàñ ó öüîìó æèòò³ é íà â³êè â³÷í³. Àì³íü.
ÌÎËÈÒÂÀ äî Áîãîðîäèö³, ïðîñëàâëåíî¿ â Òó÷íÿíñüê³é ÷óäîòâîðí³é ³êîí³, ïðîãîëîøåíà Âëàäèêîþ Þë³àíîì Ãáóðîì ªïàðõîì Ñòðèéñüêèì ÓÃÊÖ Î Ïðåáëàãîñëîâåííà Âëàäè÷èöå, çàõèñíèöå ðîäó õðèñòèÿíñüêîãî, ïðèá³æèùå ³ ñïàñ³ííÿ òèõ, ùî ïðèá³ãàþòü äî Òåáå! Çíàºìî, ÿê áàãàòî çãð³øèëè ³ ïðîãí³âèëè ìè, Ïðåìèëîñòèâà Âëàäè÷èöå, íàðîäæåíîãî â³ä Òåáå Ñèíà Áîæîãî, àëå ìàºìî áàãàòî ïðèêëàä³â òèõ, ÿê³ ðàí³øå â³ä íàñ ðîçãí³âèëè Éîãî: ìèòàð³, áëóäíèö³ òà ³íø³ ãð³øíèêè, ÿêèì áóëî äàðîâàíî ïðîùåííÿ ãð³õ³â ¿õí³õ ÷åðåç ïîêàÿííÿ ³ ñïîâ³äü. Äèâëÿ÷èñü íà ö³ ïðèêëàäè òà áà÷à÷è ò³ æ ñàì³ ãð³õè ó ñîá³, ç ïîêàÿííÿì ïðèá³ãàºìî äî Òåáå. Î Âñåìèëîñåðäíà Âëàäè÷èöå, ïîäàé íàì ðóêó äîïîìîãè ³ âèïðîñè ó Ñèíà Òâîãî ³ Áîãà íàøîãî ìàòåðèíñüêèìè ³ ñâÿòèìè Òâî¿ìè ìîëèòâàìè ïðîùåííÿ òÿæêèõ ãð³õ³â. ³ðóºìî ³ âèçíàºìî, ùî Òîé, Êîãî Òè íàðîäèëà, Ñèí Òâ³é, º âî³ñòèíó Õðèñòîñ, Ñèí Áîãà Æèâîãî, Ñóääÿ æèâèõ ³ ìåðòâèõ, ÿêèé äຠêîæíîìó çà çàñëóãè éîãî. Òàêîæ âèçíàºìî Òåáå ïðàâäèâîþ Áîãîðîäèöåþ, äæåðåëîì ìèëîñåðäÿ, çàñïîêîºííÿì òèõ, ùî ïëà÷óòü, íà䳺þ òèõ, ùî ïîìåðëè, ñèëüíîþ ³ ïîñò³éíîþ Çàñòóïíèöþ ïåðåä Áîãîì, ÿêà ïðàâäèâî ëþáèòü ð³ä õðèñòèÿíñüêèé, ³ º ïîì³÷íèöåþ â ïîêàÿíí³. Íàïðàâäó áî íåìຠëþäèíà ³íøî¿ äîïîìîãè ³ ïîêðîâó, ò³ëüêè â³ä Òåáå, ijâî Ïðåìèëîñòèâà, ³ í³õòî, õòî óïîâຠíà Òåáå, íå çàñîðîìèòüñÿ ³ ÷åðåç Òåáå ïðîñÿ÷è Áîãà, âèñëóõàíèé áóäå çàâæäè. ×åðåç öå ìîëèìî Òåáå: â³äêðèé äâåð³ ìèëîñåðäÿ Ñâîãî íàì, ÿê³ çàáëóêàëè ³ âïàëè â ãëèáîêó òüìó, íå ïîêèíü íàñ, íå â³äâåðíèñÿ â³ä ìîë³ííÿ íàøîãî, íå çàëèø íàñ, ãð³øíèõ, áî âîðîã íàñ øóêàº, ùîá çàáðàòè íà çàãèáåëü, àëå âèìîëè ó íàðîäæåíîãî â³ä Òåáå ìèëîñåðäíîãî Ñèíà Òâîãî ³ Áîãà, ùîá ïðîñòèâ âåëèê³ ãð³õè íàø³ é âèçâî-
ϳñíÿ, ïðèñâÿ÷åíà ÷óäîòâîðí³é ³êîí³ Ìàòåð³ Áîæî¿ Òó÷íÿíñüêî¿ Ñâÿòà ãîðà Íà âèñîê³é ãîð³ ñòî¿òü õðàì ó Òó÷íîìó, ² áàãàòî ðîê³â ëþäè ìîëÿòüñÿ â íüîìó. Íà âèñîê³é ãîð³ õðåñòè õðàìó ñâÿòîãî Íàì ïîêàçóþòü øëÿõ (2 ð), ùîá ³øëè ìè äî íüîãî. (2 ð.)
¹4(63), 2010 6
Ïðèñï³â: ª öå ì³ñöå ñâÿòå, ÿêå òóò Áîæà Ìàòè Îáèðຠäëÿ íàñ, ùîá íàì ëàñêè çñèëàòè. ª öå ì³ñöå ñâÿòå, äæåðåëî áëàãîäàòè, Ùîá, õòî ñïðàãëèé æèòòÿ, ì³ã öþ ñïðàãó çäîëàòè. Áî íà ãîðó îöþ Ìàòè Áîæà ç³éøëà ² íàì ëàñêè â³ä Áîãà ÷åðåç â³ðó äàëà. Áîæ³ ëàñêè é ùåäðîòè âîíà íàì ðîçäàº, Õòî äî Íå¿ ïðèõîäèòü (2ð.). Âîíà ðàä³ñòü äàº. (2 ð.). Ïðèñï³â. Íà ³êîí³ ñâÿò³é, ùî ó õðàì³ ñâÿòîìó, Âîíà âêàçóº íàì íà ïðàâäèâó äîðîãó. Öÿ äîðîãà âåäå äî Õðèñòà, ¯¿ Ñèíà, Ùîá äî Áîãà ïðèéøëà (2 ð.) â æèòò³ êîæíà ëþäèíà (2 ð.). Ïðèñï³â. Áîæà Ìàòè áëàãຠçà íàñ Ñâîãî Ñèíà, Ùîá òóò Áîæó ëþáîâ â³ä÷óâàëà ëþäèíà. Ñàìå Áîæà ëþáîâ äຠíàì çðîçóì³òè: Äî Ìà𳿠ñï³ø³ì (2 ð.), áî ìè âñ³ – ¯¿ ä³òè (2 ð.). Ïðèñï³â. Ìè ñüîãîäí³ âçèâàºì äî Òåáå, î Ìàòè, Ïðèá³ãàºì â öåé äåíü, ùîá Òåáå ïðîñëàâëÿòè. Ïðèá³ãàºì äî Òåáå ³ õî÷åì áëàãàòè: Ïîìàãàé íàì â æèòò³ (2), î Íåáåñíàÿ Ìàòè (2). Ïðèñï³â. î. Àíäð³é Ñîêîëîâñüêèé
²ÐÀ ² ÌÎÐÀËÜ
ÄÀÐ ÍÀÐÎÄÆÅÍÍß
Ñï³âó÷èé íàø íàðîä, ùî òàì êàçàòè. Öå äîáðå, ùî ñï³âàº, ëèø áè ùå òðîõè ô³ëüòðóâàâ ³ çàäóìóâàâñÿ íàä òèì, ùî ñï³âàº... Áî ñîëîâåéêîâ³ â ãîëîâó íå ïðèéäå ïî-ãîðîá’ÿ÷îìó öâ³ð³íüêàòè àáî ïîðïàòèñÿ íà ãíîþ âñÿêî¿ íå÷èñòîòè, ÿê òà êóðêà... Àëå öå ³íøà òåìà, à òåïåð õî÷ó ïðî òå ñêàçàòè, ÿêà òî ñïðàâä³ ìóäð³ñòü â äåÿêèõ íàøèõ ï³ñíÿõ íàðîäíèõ. Îò íàïðèêëàä: “Áóäóé õàòó ç ëîáîäè, à â ÷óæóþ íå âåäè”. À äàë³ ñàì³ çíàºòå ïðî êîãî òàì ãîâîðèòüñÿ, íó õòî äèâîì íå çîð³ºíòóâàâñÿ, òî ïî ñåêðåòó ñêàæó íà âóõî: ïðî ñâåêðóõó. À ï³ñí³ í³çâ³äêè íå áåðóòüñÿ... Áî Õðèñòîñ ñêàçàâ, ùî ëþäèíà âñå ç ñåðöÿ âèíîñèòü: ç äîáðîãî ñåðöÿ äîáðèé ñêàðá, à ç ëèõîãî – ëèõå. À ÿêùî ïðîäîâæèòè
äóìêó, òî ç ïîðàíåíîãî ñåðöÿ ³ ã³ðêîòà âèëèâàºòüñÿ, ³ á³ëü... Îò ³ òîé á³äàêà-ïîåò, ÿêèé òàêèé øåäåâð ñòâîðèâ, ùî áåç íüîãî æîäíå óêðà¿íñüêå âåñ³ëëÿ íå îáõîäèòüñÿ, ìàáóòü, òàêè äîñèòü ñïîñòåðåæëèâèé áóâ, ùîá òàê òóþ ñâåêðóøåíüêó çðîáèòè öåíòðîì ³ ñþæåòíîþ ë³í³ºþ ñâîãî ï³ñåííîãî øåäåâðó. À ìîæå, öå áóëà ÿêàñü ³ íàðîäíà ïîåòåñà, ùî íà ñâî¿é øê³ð³ â³ä÷óëà òèðàí³÷íî-óñìèðÿþ÷èé ïîãëÿä ãîëîâíî¿ ãåðî¿í³, ñåáòî ñâåêðóõè. Õòî éîãî çíàº. Àëå ñëîâà, ïîãîäüòåñÿ, ò³ëüêè ãëèáèíà. Íå â³ðèòå, äîâåäó! À ÿê ïîìèëÿþñÿ – òî çàïåðå÷òå! Äî ì ïðèÿòåëüêè Ãàëèíè òåëåôîíóº ¿¿ ð³äíà ñåñòðà Ìèðîñëàâà ³ ïëà÷å. – ×îãî ïëà÷åø? – ïèòຠç òðèâîãîþ.
Äèâíî Ãàëèí³ ñòàëî: ñåñòðà í³êîëè íå òåëåôîíóâàëà ïåðøîþ, çàâæäè öå ðîáèëà Ãàëèíà. – Ïëà÷ó, – êàæå, – áî âàã³òíà. – Òî ò³øñÿ, ÷îìó ïëà÷åø? Áóäåø ìàòè âæå òðîº! Òî ãàðíî, Áîã äàðóº âàì äèòÿòêî, äÿêóé! À Âàñèëü ùî êàæå, âæå çíàº? – Âàñèëü áîÿâñÿ ìàì³ ãîâîðèòè, êàçàâ, ùîá ÿ ñàìà ñêàçàëà... ß ñêàçàëà, à âîíà ðîçêðè÷àëàñÿ ³ êàæå ùîñü ðîáèòè... À ùî ðîáèòè? Îé òè, ñâåêðóõî, îé òè, áàáî-áàáî, ÷åðåç òâîº ë³âå âóõî öâèíòàð âèäíî, à òè òàêå âåðçåø! ßê ïîñòàíåø ïåðåä Ñïðàâåäëèâèì Ñóääåþ? Ãàëèíà, çâè÷àéíî, íå çàëèøèëà ñåñòðè áåç äîïîìîãè, ï³äòðèìàëà, à ïðè çóñòð³÷³ ðîçêàçàëà ìåí³, ùî â³äìîâëÿº ìîëèòâó äóõîâíîãî óñèíîâëåííÿ ³ ïåðåæèâຠãëèáîêó ðàä³ñòü, áî çíàº, êîãî ö³ºþ ìîëèòâîþ ìຠâðÿòóâàòè – ñâîþ ïëåì³ííèöþ. Âîíà ñàìå ðîçïî÷àëà öþ ìîëèòâó ³ ê³ëüêà äí³â çãîäîì çàòåëåôîíóâàëà ñåñòðà. Äóõîâíå óñèíîâëåííÿ – öå ä³ëî ìèëîñåðäÿ âåëè÷åçíî¿ âàãè, ÿêå ïåðåäáà÷ຠìîëèòâó ïðîòÿãîì äåâ’ÿòè ì³ñÿö³â â íàì³ðåíí³ äèòèíêè, ÿê³é çàãðîæóº àáîðò. Ñêëàäàºòüñÿ âîíà ç ùîäåííî¿ ìîëèòâè òà îäí³º¿ äåñÿòêè âåðâèö³, òîáòî îäíîãî Îò÷å íàø, îäíîãî Áîãîðîäèöå ijâî òà îäíîãî Ñëàâà Îòöþ. ×àñòî æ³íêà, ÿêà äîïóñòèëà ãð³õ àáîðòó íå ìîæå çíàéòè
¹4(63), 2010 7
²ÐÀ ² ÌÎÐÀËÜ ñïîêîþ. Î÷åâèäíî, ÿêùî âîíà ùèðî ðîçêàÿëàñÿ ó Ñâÿò³é Òàéí³ Ñïîâ³ä³, òî Ãîñïîäü, íåçáàãíåííèé ó ìèëîñåðä³, ïðîñòèâ. Îäíàê öàð Äàâèä ï³ñëÿ ñâîãî ãð³õîïàä³ííÿ ³ íàâåðíåííÿ ó 50ìó ïñàëì³ êàçàâ: “...ãð³õ ì³é çàâæäè ïåðåä³ ìíîþ...” Îòàê ³ òàê³é æ³íö³ íå òðåáà ïàäàòè ó â³ä÷àé, àëå ñâî¿ìè ìîëèòâàìè ÷åðåç ïîäâèã äóõîâíîãî óñèíîâëåííÿ ðÿòóâàòè òèõ, õòî º ï³ä çàãðîçîþ çíèùåííÿ. Òà íå ëèøå ö³ æ³íêè ìàëè á ïðàêòèêóâàòè öþ ìîëèòâó, àëå âñ³ ìîëîä³ òà ñòàðø³, ùîá ÷åðåç öþ ìîëèòâó Ñâÿòèé Äóõ ïåðåì³íþâàâ ëþäñüê³ ñåðöÿ, â³äêðèâàþ÷è ¿õ íà äàð Æèòòÿ. Òàêèì ÷èíîì ìîëèòâà äóõîâíîãî óñèíîâëåííÿ º çàñîáîì ôîðìóâàííÿ çäîðîâîãî ñóìë³ííÿ ñóñï³ëüñòâà, äëÿ ÿêîãî ñâÿò³ñòü ³ íåäîòîðêàí³ñòü ëþäñüêîãî æèòòÿ º íåçàïåðå÷íîþ ³ñòèíîþ, ðåçóëüòàòîì ÿêî¿ º ïîøàíóâàííÿ ðîäèííèõ ö³ííîñòåé ³ â³äïîâ³äàëüí³ñòü çà äàð ñòàòåâîñò³ òà ïë³äíîñò³. Äëÿ íåîäðóæåíèõ öÿ ìîëèòâà ñòàíå ïîñò³éíèì íàãàäóâàííÿì ïðî íåîáõ³äí³ñòü ö³íóâàííÿ òà çáåðåæåííÿ äîøëþáíî¿ ÷èñòîòè. Âñå öå º îçíàêîþ ïðàâäèâî¿ çð³ëî¿ ëþáîâ³, ÿêà íå øóêຠñâîãî ³ ðà䳺 ïðàâäîþ (äèâ. 1 äî Êîð. 13, 5-6). Ó âèïàäêó êîðîòêî¿ ïåðåðâè äóõîâíîãî âñèíîâëåííÿ (ïðîïóùåííÿ ìîëèòâè ç ÿêèõîñü ïðè÷èí) òðåáà çãîäîì íàäîëóæèòè ïðîïóùåí³ äí³ ïðîïóùåíèìè ìîëèòâàìè. Îäíàê äîâãà ïåðåðâà (ì³ñÿöü, äâà) ïåðåðèâຠäóõîâíå âñèíîâ-
¹4(63), 2010 8
ëåííÿ. Òðåáà éîãî â³äíîâèòè ³ ñòàðàòèñÿ äîòðèìóâàòèñÿ ç îãëÿäó íà ëþáîâ äî Áîãà ³ áëèæíüîãî. Ó õâèëèíè êîíàííÿ íà Õðåñò³ Ñïàñèòåëü ç ãëèáèíè äóø³ âèÿâèâ Ñâîþ ñïðàãó ñïàñ³ííÿ íàøèõ äóø, êîæíî¿ äóø³ ñëîâîì: “Æàæäó” (²â.19,28). Ƴíö³-ñàìàðÿíö³ Ãîñïîäü òåæ ñêàçàâ: “Äàé ìåí³ íàïèòèñÿ” (²â. 4,7). Äîðîãèé Ïðèÿòåëþ, ñüîãîäí³ ²ñóñ ïðîñèòü ïèòè ó òåáå, âòàìóé Éîãî ñïðàãó ñâîºþ ðåâí³ñòþ ó ñïðàâ³ ïîðÿòóíêó íåíàðîäæåíèõ ä³òåé, áåçñìåðòíèõ äóø ¿õí³õ áàòüê³â. Íå çàëèøàé Éîãî ó ö³é ñìåðòåëüí³é ñïðàç³, ³íàêøå íàøà áàéäóæ³ñòü áóäå äëÿ Íüîãî æîâ÷þ òà îöòîì. ßêùî öüîãî íå çðîáèø òè, òî íå êàæè, ùî ñâ³ò â îêåàí³ çëà... Òà ïîâåðòàþñü äî ³ñòî𳿠ïðî ñâåêðóõó. Ðàä³ëà ÿ çà Ãàëèíó ³ ¿¿ ñåñòðó, ò³øèëàñÿ, ùî âñå òàêè ùå îäíå äèòÿòêî íà ñâ³ò ç’ÿâèòüñÿ. Ùî ùå íà îäíó ñ³ì’þ íå âïàäå òÿãàð íåâèííî¿ êðîâ³. ² æàëü ëèøå òî¿ ñâåêðóõè, áî ³ äî öåðêâè õîäèòü, ³ êîëÿäóº òàê, ùî ó âóõàõ áðèíèòü, îñï³âóþ÷è, ÿê òî Áîãîðîäèöÿ Äèòÿòêî âðÿòóâàëà, à ñàìà ÷èãຠç ìå÷àìè ïî çàêóòêàõ ñ³ì’¿ âëàñíîãî ñèíà ³ øóêàº, ÿê áè òî íåâèííî¿ äèòèíêè ïîçáóòèñÿ. Æàëü ìåí³ òîãî ÷îëîâ³êà, ÿêèé íå ìຠìóæíîñò³ âñòàòè íà çàõèñò âëàñíî¿ äèòèíè ³ ñâ äðóæèíè ³ áóòè ìóæåì ÷åñò³ òà ñïðàâåäëèâîñò³, ÿê ñâÿòèé Îáðó÷íèê Éîñèô! Áî íàø³ ÷îëîâ³êè ìàþòü ò³ëüêè òàêó “ìóæí³ñòü”: õòî êîãî ãîëîñí³øå
ìàòþêàìè á³ëÿ êðàìíèö³ ïåðåêðè÷èòü... Áîæå, Áîæå, âèçâîëè íàñ â³ä ëèöåì³ðñòâà, ùîá çà çîëîòèìè ìåäàëüéîíàìè òà õðåñòàìè íà íàøèõ øèÿõ íå çáåð³ãàëàñÿ ó íàøèõ ñåðöÿõ ïåêåëüíà îòðóòà íå÷èñòîòè òà ä³òîâáèâñòâà. Ùîäåííà ìîëèòâà äóõîâíîãî óñèíîâëåííÿ Ãîñïîäè ²ñóñå Õðèñòå ÷åðåç çàñòóïíèöòâî Òâ Ìàòåð³ Ìàð³¿, êîòðà íàðîäèëà Òåáå ç ëþáîâ³ òà ÷åðåç çàñòóïíèöòâî Ñâÿòîãî Éîñèôà, êîòðèé îï³êóâàâñÿ Òîáîþ ï³ñëÿ íàðîäæåííÿ, ïðîøó Òåáå â íàì³ðåíí³ ö³º¿ íåíàðîäæåíî¿ äèòèíè, êîòðó äóõîâíî óñèíîâëþþ ³ ÿêà ïåðåáóâຠâ íåáåçïåö³ çíèùåííÿ. Ïðîøó, äàé áàòüêàì ëþáîâ ³ â³äâàãó, ùîá çàëèøèòè ñâîþ äèòèíó ïðè æèòò³, ÿêå Òè Ñàì ¿é ïðèçíà÷èâ, à âîíà íåõàé ï³ñëÿ íàðîäæåííÿ ïðîñëàâèòü Òâîº Ñâÿòå ²ì’ÿ ³ Ïðåáëàãîñëîâåííó ijâó Ìàð³þ. Àì³íü. 1 Îò÷å íàø..., 10 Áîãîðîäèöå ijâî, 1 Ñëàâà Îòöþ... (ùîäíÿ, ïðîòÿãîì 9-òè ì³ñÿö³â). Çàîõî÷óé ³íøèõ ïðèºäíàòèñÿ äî Äóõîâíîãî âñèíîâëåííÿ, áóäü Àïîñòîëîì Æèòòÿ! Ïàì’ÿòàé ñëîâà Àïîñòîëà Ìèðó ²âàíà Ïàâëà ²²: “ÑÂ²Ò ÌÎÆÍÀ Ç̲ÍÈÒÈ!” Íàòàëÿ Íàçàð
ÍÅÏÎÐÎ×ͲÑÒÜ ÌÀв¯
×èñò³ ðîçäóìè íàä ñâÿò³ñòþ “ªäèíî÷èñòî¿ ³ Ïðåáëàãîñëîâåííî¿” Íåïîðî÷íà ÷èñòîòà Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠º íàñò³ëüêè âèñîêîþ ³ äîñêîíàëîþ ñâÿò³ñòþ, ùî íàø îáìåæåíèé ëþäñüêèé ðîçóì íå â ñèë³ öüîãî òà¿íñòâà çáàãíóòè ³ ðîçâàæèòè, ÷è ïîð³âíÿòè ç áóäüÿêîþ, íàâ³òü íàéäîñêîíàë³øîþ ÷èñòîòîþ ³ ñâÿò³ñòþ, íà ÿêó ñïðîìîãëèñÿ âåëèê³ ñâÿò³ ³ Áîæ³ óãîäíèêè. Ñâÿò³ñòü Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìàð³¿, ÿêà âèïëèâàº ç ¯¿ Íåïîðî÷íîñò³ º òàêîþ â³äì³ííîþ, âèùîþ ³ äîñêîíàë³øîþ â³ä áóäü-ÿêî¿ çåìíî¿ ñâÿòîñò³, ÿê âèùîþ ³ äîñêîíàë³øîþ º äóøà â³ä ò³ëà, àáî ñâ³ò äóõîâíèé â³ä ìàòåð³àëüíîãî ñâ³òó. Òîìó çà æîäíèõ îáñòàâèí íå ìîæíà ïîð³âíþâàòè íàâ³òü íàéäîñêîíàë³ø³ íàø³ ëþäñüê³ ÷åñíîòè, ç ÷åñíîòàìè, ÿê³ ïîñ³äàëà Ïðå÷èñòà ijâà Ìàð³ÿ. Ñâÿòå Ïèñàííÿ, íàäõíåííå Äóõîì Ñâÿòèì, ìîâèòü: “Óñÿ òè ãàðíà, ìîÿ ëþáà, ³ âàäè íåìà â òîá³!” (Ï.Ï. 4.7).  á³áë³éí³é ìîâ³ âàäîþ ââàæàºòüñÿ íå ò³ëüêè ÿêàñü ò³ëåñíà çìàçà, à íàâ³òü íàéìåíøèé äóõîâíèé ïîðîê. Òîìó ìè ó Ñâÿòîìó Ïèñàíí³ í³äå á³ëüøå íå íàéäåìî ì³ñöÿ äå, áè îêð³ì ²ñóñà ³ Ìàð³¿, ùå êîìóñü ïðèïèñóâàëèñÿ ò³ ñëîâà, ùî â íèõ íåìຠâàäè. Äàë³ ÷èòàºìî: “Òè íàéãàðí³øà ïîì³æ ä³âàìè; òè îäíà ºäèíà äîñêîíàëà; íà÷å ðàííÿ çîðÿ, ãàðíà, ìîâ ì³ñÿöü, ÿñíà, ìîâ ñîíöå” (Ï.Ï. 6.10). Ñàìå ñëîâî “íàéãàðí³øà” ì³ñòèòü ó ñîá³ ãëèáøèé çì³ñò, àí³æ ìè éîãî ðîçó쳺ìî. Íàéãàðí³øèì â Ñâÿòîìó Ïèñàíí³ íàçèâàþòü òå, ùî äîñÿãຠâåðøèíè ñâ êðàñè ³ º â³÷íèì, òîáòî òèì, ùî íå ï³äëÿãຠæîäíèì ô³çè÷íèì âïëèâàì, ðóéíàö³¿. Îòæå ñëîâà “Òè íàéãàðí³øà ïîì³æ ä³âàìè;” ³ º íåçàïåðå÷íèì äîêàçîì òîãî, ùî Ìàòè Áîæà, ïåðåáóâàþ÷è ó ô³çè÷íîìó, áåçãð³øíîìó ëþäñüêîìó ò³ë³, íå ï³äëÿãàëà íåçâîðîòíîìó ô³çè÷íîìó çåìíîìó çàêîíîâ³ ñòàð³ííþ ³ ñìåðò³, ÿêèé âñòóïèâ â ä³þ â³ä ãð³õîïàä³ííÿ íàøèõ ïðàðîäè÷³â Àäàìà ³ ªâè ³ ïåðåäàâñÿ ó ñïàäîê óñüîìó ëþäñòâó. Çíàºìî ç ³ñòîð³¿, ùî ñâ. ijîí³ñ³é Àðåîïàã³ò ùèðîñåðäíî ïîêëîíÿâñÿ Ïðèñíîä³â³ Ìàð³¿. ³í ìàâ ùàñòÿ æèòè â òîé ÷àñ, êîëè ùå Ìàð³ÿ áóëà íà çåìë³. Îäíîãî ðàçó â³í ïîïðîñèâ ó ñâ. Éîàíà Áîãîñëîâà,
Îáðàç Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåïîðî÷íîãî Çà÷àòòÿ
êîòðîìó Õðèñòîñ, âìèðàþ÷è, â³ääàâ ï³ä îï³êó Ñâîþ Ìàò³ð, äàòè éîìó ùàñòÿ ïîáà÷èòè ¯¿. ² àïîñòîë çàâ³â éîãî äî ê³ìíàòè, äå çíàõîäèëàñü Ìàð³ÿ. Ñâ. ijîí³ñ³é ïðè ïîÿâ³ Ïðåñâÿòî¿ Ä³âè íåñïîä³âàíî ïîáà÷èâ ñåáå ö³ëîãî ó íåáåñíîìó ñÿéâ³ ³ áóâ ãëèáîêî çâîðóøåíèé: “ß ïîâí³ñòþ ðîçãóáèâñÿ, – ãîâîðèòü â³í, – ÿ â³ä÷óâàâ ÷óäåñí³ ïàõîù³ Íåáà, áóâ ãîòîâèé ïîìåðòè çà Íå¿ ³ ì³é ðîçóì ³ ìîº ñåðöå íàñò³ëüêè áóëè âðàæåí³ âåëè÷÷þ ¯¿ ñëàâè, ùî ÿ ìàéæå âòðàòèâ ñâ³äîì³ñòü. ß ïîáà÷èâ ÷óäåñíå ñÿéâî, êîòðå âèïëèâàëî ç Íå¿, ùî, ÿêáè â³ðà íå íàâ÷èëà ìåíå ³ñïîâ³äóâàòè ªäèíîãî Áîãà, òî ÿ, âî³ñòèíó ïðèéíÿâ
¹4(63), 2010 9
ÍÅÏÎÐÎ×ͲÑÒÜ ÌÀв¯ áè ¯¿ çà áîæåñòâî. Âñå ìîº æèòòÿ ìåí³ çàâæäè çäàâàëîñÿ, ùî Âîíà ïåðåä ìî¿ìè î÷èìà. ß çàâæäè çàëèøàâñÿ äóøåþ â òîìó áóäèíêó, äå ÿ ìàâ ùàñòÿ ñïîãëÿäàòè ¯¿! Î, ùî æ áóäå, êîëè ìè ïîáà÷èìî ¯¿ ó Íåá³, á³ëÿ ¯¿ Ñèíà, íà íåáåñíîìó ïðåñòîë³, ïîñåðåä ñîíìó àíãåë³â ³ îäÿãíåíó â ñëàâó Ñàìîãî Áîãà...”  öþ ïðàâäó âïðîäîâæ â³ê³â â³ðèëà óñÿ Õðèñòîâà Öåðêâà, õî÷à äîãìà ïðî Íåïîðî÷íå Çà÷àòòÿ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ áóëà çàòâåðäæåíà ëèøå â 1854 ðîö³ Ïàïîþ ϳºì IX, ³ âîíà öèòóºòüñÿ ñàìå òàê: “Ïðåñâÿòà ijâà Ìàð³ÿ â³ä ïåðøî¿ õâèëèíè Ñâîãî çà÷àòòÿ áëàãîäàòòþ é îñîáëèâèì ïðèâ³ëåºì Âñåìîãóòíüîãî Áîãà, ç îãëÿäó íà çàñëóãè ²ñóñà Õðèñòà, Ñïàñèòåëÿ ðîäó ëþäñüêîãî, áóëà çáåðåæåíà íåïîðî÷íîþ â³ä óñÿêî¿ ïëÿìè ïåðâîðîäíîãî ãð³õà” (ÊÊÖ ï. 491, ñòîð 123). Íàâîäèòü íà ñìóòîê òå, ùî áàãàòî, íå ðàç íàâ³òü ³ õðèñòèÿíñüêèõ âèäàíü çîáðàæàþòü Ïðå÷èñòó ijâó Ìàð³þ, ÿê çâè÷àéíó ñâÿòó æ³íêó, âæå â äàëåêî íå ìîëîäèõ ðîêàõ, ÿêî¿, ÿê ³ êîæíîãî ç íàñ òîðêíóëàñÿ ñòàð³ñòü. Íå áóäåìî äóæå ñòðîãèìè ñóääÿìè äëÿ òèõ ëþäåé, àëå ¿õí³ áëóäè ïîõîäÿòü â³ä ¿õíüîãî íåçíàííÿ àáî ëèøå ïîâåðõíåâîãî çíàííÿ Ñâÿòîãî Ïèñàííÿ ³ õðèñòèÿíñüêèõ òðàäèö³éíèõ ïåðåäàíü. Íàñòóïí³ ñëîâà ³ç ϳñí³ Ï³ñåíü êàæóòü: “Òè îäíà ºäèíà äîñêîíàëà”. Äîñêîíàëèé ³ ñîâåðøåííèé º ëèøå îäèí Áîã, ³ á³ëüøå í³êîìó, êð³ì Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìàð³¿, Ñâÿòå Ïèñàííÿ òèõ ñë³â íå àäðåñóº. Íàñê³ëüêè Ìàòè Áîæà ìóñèòü Áóòè áëèçüêî Áîãà, ùîáè óäîñòî¿òèñÿ ò³º¿ íåçåìíî¿ ðèñè “äîñêîíàëî¿”, ÿêà íàëåæèòü ëèøå ºäèíîìó Ãîñïîäó Áîãó. Òàêîæ, ÷èòàþ÷è äàë³ ïðîäîâæåííÿ â³ðøà: “íà÷å ðàííÿ çîðÿ, ãàðíà, ìîâ ì³ñÿöü, ÿñíà, ìîâ ñîíöå” ðîçó쳺ìî, ùî ö³ ñëîâà ï³äêðåñëþþòü íåçåìíó êðàñó Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìàð³¿. Á³áë³éíà ìîâà, êîëè õàðàêòåðèçóº êðàñó ÿêîãîñü çåìíîãî ñòâîð³ííÿ, òî ïðèð³âíþº öþ êðàñó äî çåìíèõ êîøòîâíîñòåé, äî ùèðîãî çîëîòà, äîðîãîö³ííèõ ïåðë, êàì³ííÿ, ³íêîëè äî ïðèðîäíî¿ êðàñè ãîëóáîãî ìîðÿ, ÷èñòîãî äæåðåëà ³ ò.ä. Àëå ñëîâà “íà÷å ðàííÿ çîðÿ, ãàðíà, ìîâ ì³ñÿöü, ÿñíà, ìîâ ñîíöå” ö³ ïîð³âíÿííÿ ç íåçåìíèìè ôîðìàìè, âêàçóþòü íà òå, ùî Ìàð³ÿ íàä³ëåíà Ãîñïîäîì Áîãîì í³ ç ÷èì íåçð³âíÿííîþ, íåïîâòîðíîþ êðàñîþ, òîáòî â³ä ñàìîãî Ñâîãî çà÷àòòÿ, óâ³í÷àíà íàâ³êè “íåâ’ÿíó÷èì â³íêîì”.
¹4(63), 2010 10
²âàí Áîãîñëîâ çà÷àðîâíàèé âèä³ííÿì, ÿêå â³äêðèâ éîìó Ãîñïîäü, íàïèñàâ: “² çíàìåííÿ âåëèêå âèäíî áóëî íà íåá³ – æ³íêà, îäÿãíåíà â ñîíöå, ³ ì³ñÿöü ï³ä ñòîïàìè ¯¿, à íà ãîëîâ³ ¯¿ â³íåöü ³ç äâàíàäöÿòè ç³ðîê” (Îäêð.12,1). ßêùî òîðêíåìîñÿ òðàäèö³éíèõ õðèñòèÿíñüêèõ ïåðåäàíü, òî íà àäðåñó Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ ïîñèëàþòüñÿ ïðîñüáè, çâåðíåííÿ, ïîäÿêè, â³ääàííÿ øàíè ³ ÷åñò³, ÿê äî ìîëîäî¿ ä³âèö³-Ìàòåð³ ³ í³êîëè, ÿê äî ñòàðøî¿ æ³íêè-Ìàòåð³. Õî÷à Ìàð³ÿ ïðîæèëà ì³æ íàìè íà çåìë³ çà ð³çíèìè ïåðåäàííÿìè áëèçüêî 61-64 ðîê³â. Ç öüîãî âèïëèâàº, ùî íàâ³òü â òàêèõ ïîâàæíèõ ðîêàõ Ïðå÷èñòà ijâà Ìàð³ÿ â ïîâíîìó ðîçóì³íí³ öèõ ñë³â, çàëèøàëàñÿ íà âèãëÿä ä³âèöåþ. ² ëèøå îäåæà, ÿêó íîñèëà Ìàòè Áîæà, â³äïîâ³äàëà â³êó, ÿêó ó öüîìó â³ö³ íîñèëè íà òîé ÷àñ æ³íêè. Ìàò³íêà Áîæà í³êîëè íå êîðèñòàëà ç³ ñâîãî ïðèâ³ëåþ “íåâ’ÿíó÷î¿ êâ³òêè”, à â ïîêîð³ ³ ñêðîìíîñò³, ÿê áîãî, – ³ çàêîíîïîñëóøíà îñîáà, íå âèä³ëÿëàñÿ ç-ïîì³æ æ³íîê ñâîãî íàðîäó. Ñàì³ ñëîâà ñêàçàí³ Ìàð³ºþ Àðõàíãåëó Ãàâðè¿ëó: “Îñü ß Ãîñïîäíÿ ñëóãèíÿ: íåõàé çî Ìíîþ ñòàíåòüñÿ ïî òâîºìó ñëîâó!” (Ëê. 1.38) º íàñò³ëüêè ìèëèìè ³ ÷åñíîòëèâèìè â î÷àõ Áîæèõ, ùî çàñëóãè óñ³õ ñâÿòèõ íà òåðåçàõ Áîæî¿ Ëþáîâ³ º ìåíø³, àí³æ ö³ êîðîòåíüê³, ïîê³ðí³ ³ ÷èñò³ ñëîâà, ÿê³ çì³íèëè õ³ä ³ñòî𳿠ñïàñ³ííÿ. Õòî æ òîä³ Âîíà, íàøà Íåáåñíà Ìàò³íêà, ùî òàê áëèçüêà äî Áîãà ³ òàêà ð³äíà ³ ëþáà êîæíîìó ç íàñ? Çâè÷àéíî, ùî Ïðå÷èñòà ijâà Ìàð³ÿ º ëèøå ñòâîð³ííÿì Áîæèì. Ìîæå ïîä³áíîþ äî Àíãåë³â íåáåñíèõ, ÿê³ îãëÿäàþòü Áîãà ëèöå â ëèöå, ÿê òâåðäèòü Áîæå Ñëîâî: “Êàæó áî âàì, ùî àíãåëè ¿õí³ íà íåá³ ïîâñÿê÷àñ áà÷àòü îáëè÷÷ÿ ìîãî Íåáåñíîãî Îòöÿ.” (Ìò.18.10) Áàãàòî ñâÿòèõ, ÿê³ ç Ëàñêè Áîæî¿ áà÷èëè Íåáåñíèõ Àíãåë³â, ãîâîðèëè, ùî ö³ ÷èñò³, íåáåñí³ äóõè íàñò³ëüêè ñÿþòü áëèñêîì ³ íåâèìîâíîþ êðàñîþ, ùî ÿêáè ïðîñòà ëþäèíà ïîáà÷èëà öüîãî ïðåêðàñíîãî ³ ÷èñòîãî äóõà, ÿêèì º àíãåë, òî ç âåëèêîãî âðàæåííÿ, àáî áè ç³éøëà ç ðîçóìó, àáî áè ïîìåðëà â³ä ðîçðèâó ñåðöÿ. Öå ìîâà éäå ïðî ïðîñòèõ àíãåë³â, à ùî ìîæåìî ñêàçàòè ïðî Õåðóâèì³â ³ Ñåðàôèì³â, ÿê³ çíàõîäÿòüñÿ á³ëÿ ñàìîãî Áîãà âèêîíóþ÷è ñâîþ ïðîñëàâëÿþ÷ó ì³ñ³þ: “Íàä Íèì ñòîÿëè ñåðàôèìè. Êîæåí ìàâ ïî
ÍÅÏÎÐÎ×ͲÑÒÜ ÌÀв¯
Õðàì Ïðåîáðàæåííÿ Ãîñïîäíüîãî â ñ. Êîñ³âåöü
ø³ñòü êðèë: äâîìà çàêðèâàâ ñîá³ êîæåí îáëè÷÷ÿ, äâîìà çàêðèâàâ íîãè, à äâîìà – ë³òàâ. ² êëèêàëè îäèí äî îäíîãî: “Ñâÿò, ñâÿò, ñâÿò Ãîñïîäü ñèë; âñÿ çåìëÿ ïîâíà Éîãî ñëàâè!” (²ñ. 6, 2-3) ßêùî, Àíãåëè Õîðîíèòåë³, ïîì³÷íèêè, ³ ò³ Àíãåëè, ÿê³ âèêîíóþòü íà çåìë³ ÿêóñü Áîãîì ïîðó÷åíó ì³ñ³þ, º òàêî¿ íåçáàãíåííî¿ êðàñè ³ íàä³ëåí³ ñâ³òëèì ðîçóìîì ³ âèñîêîþ ìóäð³ñòþ, òî ùî æ òîä³ ìîæåìî ñêàçàòè ïðî Õåðóâèì³â ³ Ñåðàôèì³â, ÿê³ ïî ñâî¿é êðàñ³ äóæå ïîä³áí³ äî ñÿéâà Ãîñïîäà Áîãà ³ íàëåæàòü äî íàéâèùèõ Àðõàíãåëüñüêèõ Íåáåñíèõ Õîð³â. Íàïåâíî, ùî òóò íàì ñë³â çàáðàêíå, ùîáè áîäàé ùîñü íà öþ òåìó âèñëîâèòè ³ îõàðàêòåðèçóâàòè. À ùî æ òîä³ íàì êàæå Ñâÿòå Ïåðåäàííÿ, ÿêå º óêëàäåíå â îäí³é ³ç Ìàð³éñüêèõ ñòèõèð, âîíî ãîëîñèòü ùî Ïðåñâÿòà Áîãîðîäèöÿ º: “×åñí³øà â³ä Õåðóâèì³â, ³ íåçð³âíÿííî ñëàâí³øà â³ä Ñåðàôèì³â”. Ëèøå ñàìå ñëîâî “íåçð³âíÿííî ñëàâí³øà” ñòàâèòü íàñ ïåðåä ôàêòîì, ùî â ïîâíîò³ çáàãíóòè
óñþ âåëè÷ ³ êðàñó “ªäèíî÷èñòî¿ ³ Ïðåáëàãîñëîâåííî¿” ìè çìîæåìî ò³ëüêè â Íåá³, ÿêùî óäîñòî¿ìîñÿ ò³º¿ Ëàñêè. Ïðå÷èñòà ijâà Ìàð³ÿ º øåäåâðîì Áîãà-Òâîðöÿ, â ¯¿ Ñâÿòå ³ Íåïîðî÷íå Ñåðöå, Áîã-Îòåöü âêëàâ ñò³ëüêè ÷èñòî¿ Ëþáîâ³ ³ Ëàñêè, ùî êð³çü ö³ëó â³÷í³ñòü öå ëþáëÿ÷å Ìàòåðèíñüêå Ñåðöå áóäå ç³ãð³âàòè ñâî¿ì òåïëîì òèõ, ÿê³ óïîâàëè íà Íå¿ ï³ä ÷àñ ñâ çåìíî¿ ìàíäð³âêè, ïðîñèëè ïîìî÷³ ³ çàñòóïíèöòâà. Ùàñëèâ³ ò³ ëþäè, ÿê³ ëþáëÿòü Ìàò³íêó Áîæó ³ ç äèòÿ÷èì äîâ³ð’ÿì ùîäåííî â³ääàþòüñÿ ï³ä ¯¿ Ñâÿòó Ìàòåðèíñüêó îï³êó. Âîíè â³äìåæóþòü ñåáå ó öüîìó ñâ³ò³ â³ä áàãàòüîõ íåáåçïåê, ïîëåãøàòü ñîá³ ñâîº äóõîâíå æèòòÿ, ñêîðîòÿòü ñîá³ äîðîãó äî Íåáåñíîãî Öàðñòâà, à íàéâàæëèâ³øå, íàáàãàòî ïîá³ëüøàòü ñâî¿ øàíñè áóòè ñïàñåííèìè ³ êð³çü ö³ëó â³÷í³ñòü ðàä³òèìóòü ³ ìèëóâàòèìóòüñÿ êðàñîþ “ªäèíî÷èñòî¿ ³ Ïðåáëàãîñëîâåííî¿” ó Öàðñòâ³ ¯¿ Ñèíà ³ Ãîñïîäà íàøîãî ²ñóñà Õðèñòà. î.ë³ö. Âîëîäèìèð Êîð³íîâñüêèé
¹4(63), 2010 11
ÑÂßÒÈͲ ÃÀËÈ×ÈÍÈ
ÁÎÐÙ²ÂÑÜÊÀ ×ÓÄÎÒÂÎÐÍÀ ²ÊÎÍÀ ÏÐÅÑÂßÒί ÁÎÃÎÐÎÄÈÖ² (Ïî÷. XVIII ñò.) êîï³ÿ Õ²Õ ñò. ²ñòîð³ÿ ö³º¿ ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ ïî÷èíàºòüñÿ ³ç Ëàíîâåöüêîãî âàñèë³ÿíñüêîãî ìîíàñòèðÿ. ²ç ð³çíîìàí³òíèõ äæåðåë â³äîìî, ùî ïî÷àòêè Ëàí³âåöüêî¿ âàñèë³ÿíñüêî¿ ÷åðíå÷î¿ îáèòåë³ ñâ. Àðõàíãåëà Ìèõà¿ëà, ÿêà çíàõîäèëàñÿ â ì³ñöåâîñò³ Òóëèí, ñÿãàþòü ïî÷àòêó ÕV²² ñò. Ïðî ôàêò íàÿâíîñò³ ó Ëàí³âåöüêîìó âàñèë³ÿíñüêîìó ìîíàñòèð³ ÷óäîòâîðíî¿ ³êîíè Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ ñâ³ä÷èòü óêëàäåíèé î. Ãðèãîð³ºì Ëóæíèöüêèì “Ñëîâíèê ÷óäîòâîðíèõ ³êîí Óêðà¿íè”. Ç ÷àñîì Ëàí³âåöüêà ÷åðíå÷à îáèòåëü ñòàëà çíà÷íèì íîâèì ì³ñ³éíèì îñåðåäêîì ïîæâàâëåíî¿ âàñèë³ÿíñüêî¿ ä³ÿëüíîñò³ â Ãàëèöüêîìó Ïîä³ëë³ ó ÕV²²² ñò., â ÷àñ “çîëîòî¿ äîáè” Âàñèë³ÿíñüêîãî ×èíó. Äî 1744 ðîêó ìîíàñòèð ï³äïîðÿäêîâóâàâñÿ Óëàøê³âñüê³é âàñèë³ÿíñüê³é îáèòåë³. Íàäàë³ Ëàí³âåöüêà ÷åðíå÷à îáèòåëü ïåðåáóâàëà ï³ä þðèñäèêö³ºþ Êàì’ÿíåöü-Ïîä³ëüñüêîãî âàñèë³ÿíñüêîãî ìîíàñòèðÿ Ñâ. Òð³éö³. ×åðåç äåÿêèé ÷àñ ìîíàñòèð çíîâó íàáóâ ñàìîñò³éíîãî ñòàòóñó. Ëàí³âåöüêó âàñèë³àíñüêó ÷åðíå÷ó îáèòåëü áóëî ë³êâ³äîâàíî ó 1783 ðîö³ ï³ä ÷àñ ïðîâåäåííÿ â Àâñòðî-Óãîðùèí³ ðåôîðì ö³ñàðÿ Éîñèôà ²². Ñïî÷àòêó ìîíàñòèð áóëî ïðèëó÷åíî äî Óëàøê³âñüêî¿ âàñèë³ÿíñüêî¿ îáèòåë³, à çãîäîì – äî âàñèë³ÿíñüêîãî ìîíàñòèðÿ, ùî çíàõîäèâñÿ â Ìîíàñòèðêó. Ñþäè æ áóëî ³ç Ëàí³âåöüêî¿ âàñèë³àíñüêî¿ îáèòåë³ óðî÷èñòî ïåðåíåñåíî ³ ÷óäîòâîðíó ³êîíó Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³. ϳñëÿ ë³êâ³äàö³¿ îáèòåë³ â Ìîíàñòèðêó â 1793 ðîö³ ³êîíó íà ïðîõàííÿ ³ãóìåíà ìîíàñòèðÿ âçÿëà íà çáåðåæåííÿ â³äîìà â êðàþ ïîáîæíà øëÿõåòíà óêðà¿íñüêà ðîäèíà Ãîðäèíñüêèõ. Òóò ³êîíà òàêîæ ïðîñëàâèëàñÿ ÷óäàìè ³ ñòàëà äóæå øàíîâàíîþ ñåðåä æèòåë³â êðàþ. Ç ÷àñîì öÿ ³êîíà, âèð³çàíà ç äåðåâà, (íàìàëüîâàíèìè º ò³ëüêè Ëèêè Äèòÿòêà ²ñóñà ³ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³, à òàêîæ ¿õí³ ðóêè), çðóé-
¹4(63), 2010 12
Áîðù³âñüêà ÷óäîòâîðíà ³êîíà Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³
íóâàëàñÿ, à ðåñòàâðàö³éíèõ ìàéñòåðåíü ó ò³ äàëåê³ ÷àñè íå áóëî. Íà çàìîâëåííÿ ðîäèíè Ãîðäèíñüêèõ óì³ëüö³ âèãîòîâèëè äîñòîâ³ðíó êîï³þ ³êîíè. Âëàñíå ñàìå ¿¿ ïîäàðóâàëè Áîðù³âñüê³é öåðêâ³ Óñï³ííÿ Ïðåñâÿòî¿ Ä³âè Ìà𳿠ó 1892 ðîö³ íîòàð³óñè Îëåêñàíäð òà Ìèõàéëî Ãîðäèíñüê³. Ó 1898 ðîö³ Ìèòðîïîëèò Ñèëüâåñòð Ñåìáðàòîâè÷ íàäàâ â³äïóñò íà Óñï³ííÿ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³. ²ç ïåðøèõ äí³â ïåðåáóâàííÿ â öåðêâ³ ³êîíà Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³ çàéíÿëà ïî÷åñíå ì³ñöå çà ïðåñòîëîì. Ìîëèòâà ïåðåä ö³ºþ ³êîíîþ, çã³äíî ç ÷èñëåííèìè ñâ³ä÷åííÿìè ìèðÿí, äîïîìàãຠìèðèòèñÿ íàâ³òü íàéçàïåêë³øèì âîðîãàì. Âîëîäèìèð óùèíñüêèé
ÄÎÁÐÈÉ ÑÀÌÀÐßÍÈÍ
ÏÐÎ ÌÈËÎÑÒÈÍÞ Êàðîëü Áîëîç Àíòîíºâ³÷, Ò², íàðîäèâñÿ 6 ëèñòîïàäà 1807 ðîêó â ì. Ñêâàðÿâà á³ëÿ Ëüâîâà, ïîìåð 14 ëèñòîïàäà 1852 ð. â ì. Îáð³ (Ïîëüùà) – êàòîëèöüêèé ñâÿùåíèê, ºçó¿ò, ïîåò. Ïîõîäèâ ç â³ðìåíñüêîãî ðîäó Éîñèôà òà Éîñèôè ͳêîðîâè÷³â. Ó 1827 ðîö³ çàê³í÷èâ ïðàâíè÷³ ñòó䳿 â óí³âåðñèòåò³ ó Ëüâîâ³. Áðàâ àêòèâíó ó÷àñòü ó ëèñòîïàäîâîìó ïîâñòàíí³. Ó 1833 ðîö³ îäðóæèâñÿ ç³ Ñîô³ºþ ͳêîðîâ³÷ ³ ìàâ ç íåþ ï’ÿòåðî ä³òåé. ϳñëÿ çàâ÷àñíî¿ ñìåðò³ ¿õí³õ ä³òåé, îï³êóâàâñÿ õâîðèìè ³ ïîêèíóòèìè, ïåðåòâîðèâøè ñâ³é äâ³ð ó Ñêâàðÿâ³ íà øêîëó òà ë³êàðíþ, à ï³ñëÿ ñìåðò³ äðóæèíè âñòóïèâ äî Îðäåíó ªçó¿ò³â. Ïðîñëàâèâñÿ ÿê ïðîïîâ³äíèê òà ì³ñ³îíåð, îñîáëèâî ï³ä ÷àñ ñåëÿíñüêèõ ïîâñòàíü ó 1846 ðîö³. Áîðîâñÿ ç ïèÿöòâîì, à òàêîæ ³í³ö³þâàâ õàðèòàòèâí³ àêö³¿. ϳñëÿ ðîçïîðîøåííÿ ãàëèöüêèõ ºçó¿ò³â ó 1848 ðîö³ ïðîïîâ³äóâàâ ó Êðàêîâ³, ϳäêàðïàòò³, ѳëå糿, à íàïðèê³íö³ â Ïîçíàí³.  Îáð³ îðãàí³çóâàâ ºçó¿òñüêèé îñåðåäîê, ïåðøèì íàñòîÿòåëåì ÿêîãî áóâ ñàì. Íàäàþ÷è ïîì³÷ çàðàæåíèì íà õîëåðó, ñàì ñòàâ æåðòâîþ åï³äå쳿. Çàëèøèâ ï³ñëÿ ñåáå áàãàòó ë³òåðàòóðíó ñïàäùèíó: îïîâ³äàííÿ, ëèñòè ³ ïîå糿. ª àâòîðîì ïîïóëÿðíèõ ðåë³ã³éíèõ ï³ñåíü. Ïåðåä ñàìèì âñòóïîì äî Îðäåíó íàïèñàâ òâ³ð – ï³ñíþ, ÿêà º âèðàæåííÿì ëþäñüêî¿ “þäîë³ ñë³ç” i îäíî÷àñíî îñîáèñòèì âèðàçîì â³ðè, íà䳿 ³ ëþáîâ³: “ Õðåñò³ ñòðàæäàííÿ, â Õðåñò³ ñïàñ³ííÿ”. Ó ïîå糿 Àíòîíºâ³÷à äîì³íóþòü òðè ³äåéíî-òåìàòè÷í³ ìîòèâè: ñâ³äîìå ïåðåæèâàííÿ áëàãîäàò³ Áîæîãî ñïàäêîºìíèöòâà, ñïðèéíÿòòÿ ñòðàæäàííÿ ÿê âàæëèâîãî åëåìåíòó õðèñòèÿíñüêîãî æèòòÿ, à òàêîæ ïàëêà ëþáîâ ³ êóëüò äî Ïðåñâÿòî¿ Ä³âè Ìàð³¿. Ñüîãîäí³ ìè äðóêóºìî ïðîïîâ³äü î. Êàðîëÿ “Ïðî ìèëîñòèíþ”. Ïðî ìèëîñòèíþ1 Íàø áëèæí³é ìຠïîòðåáè òàê ñàìî, ÿê ³ ìè. Çàãàëîì, ìè ïîòðåáóºìî ïîñëóã òà ïîìî÷³ îäèí îäíîãî, òîìó é ïîâèíí³ äîïîìàãàòè îäí³ îäíèì. 1
î. Êàðîëü Àíòîíºâ³÷, Ò²
Ìèëîñåðäíà äóøà ïðèçíà÷åíà äëÿ â³÷íîãî áëàæåíñòâà. Ìèëîñòèíÿ ïðîòèñòî¿òü ãð³õîâ³, ìèëîñòèíåþ ðîçïëà÷óéñÿ çà ñâî¿ ãð³õè. Ñâÿòèé Äóõ ãîâîðèòü: “Ìèëîñòèíÿ ³ ìèëîñåðäÿ ïðèãàñÿòü âîãîíü ïðèñòðàñòåé, ÿê âîäà ãàñèòü âîãîíü!” Âáîã³ º íåìîâ íåáåñíèìè âîðîòàðÿìè; ÷èí³ìî ¿õ ñâî¿ìè äðóçÿìè íà çåìë³, à âîíè â³äêðèþòü íàì ðàéñüê³ âîðîòà. Öàð³ íà ö³é çåìë³ º îáðàçîì Áîãà, à á³äí³ – îáðàçîì Ñïàñèòåëÿ, êîòðèé ñêàçàâ, ùî îäíà ñêëÿíêà âîäè, ïîäàíà á³äíîìó â Éîãî ³ì’ÿ, íå çàëèøèòüñÿ áåç íàãîðîäè. Ñëàâíèé ôðàíöóçüêèé ìàðøàë, êíÿçü Ëþêñåìáóðãñüêèé, â³äîìèé ñâî¿ìè âîºííèìè çäîáóòêàìè, ïåðåä ñâîºþ ñìåðòþ ñêàçàâ òàê³ ïàì’ÿòí³ ñëîâà: “Ñüîãîäí³ ÿ â³ääàâ áè ïîæåðòâó îäí³º¿ ìèëîñòèí³ çà âñþ òó ñëàâó ³ ïåðåìîæí³ ëàâðè, òàê³ ïóñò³ ïåðåä òðèáóíàëîì òîãî Áîãà, êîòðèé ñóäèòèìå âîÿê³â îäí³ºþ ñêëÿíêîþ âîäè, ïîäàíîþ á³äíîìó çàäëÿ ëþáîâ³ ²ñóñà”. ßêùî, îòæå,
Ïðîïîâ³äü, âèãîëîøåíà ó Ëüâîâ³.
¹4(63), 2010 13
ÄÎÁÐÈÉ ÑÀÌÀÐßÍÈÍ ìèëîñòèíÿ, ÿêîþ ìè ââàæàºìî âñ³ ìèëîñåðäí³ â÷èíêè, òàê ïîòð³áíà äëÿ îñÿãíåííÿ Íåáåñíîãî Öàðñòâà, òîä³ ïîñâÿò³ìî ¿é ñüîãîäí³øíþ íàøó óâàãó. Ìè íå ìîæåìî â÷èíèòè Áîãîâ³ í³÷îãî ïðèºìí³øîãî í³ êîðèñí³øîãî äëÿ íàñ ñàìèõ, ÿê ò³ëüêè ï³äòðèìóâàòè á³äíèõ â ¿õí³é íóæä³ òà âáîãîñò³ – ÿê ïîò³øàòè çàñìó÷åíèõ ó íåùàñòÿõ òà ïîêèíóòîñò³. ßêùî ìè øàíóºìî ³ ëþáèìî ²ñóñà, ëþá³òü ³ òèõ, êîòðèõ ³í îñîáëèâî ïîëþáèâ, ïðî êîòðèõ ñêàçàâ: “Ùî âè ò³ëüêè çðîáèòå äëÿ îäíîãî ç òèõ ìàëèõ, òå âè â÷èíèòå äëÿ Ìåíå”. Ëþá³ìî, îòæå, ñëóæ³ìî, íåñ³ìî ïîì³÷ íàøîìó Ñïàñèòåëåâ³ â á³äíèõ, ãîëîäíèõ ³ íàãèõ, ïîêèíóòèõ, ïåðåñë³äóâàíèõ ³ çáåíòåæåíèõ! Ìàºìî òðè ðå÷³, ÿêèìè ìîæåìî ðîçïîðÿäæàòèñÿ ³ ÿê³ ìîæåìî çàñòîñóâàòè äëÿ êîðèñò³ íàøèõ áëèæí³õ: ãðîø³, ÷àñ ³ ñåáå ñàìèõ. ßêùî íàì Ãîñïîäü äàðóâàâ ÿê³ñü äàðè, òî, áåçïåðå÷íî, íå ëèøå äëÿ òîãî, ùîá ìè ¿õ çàòðèìàëè âèêëþ÷íî äëÿ ñåáå, òàê, ùîá íàø áðàò, õî÷à á ó íàéìåíø³é ì³ð³, íå ìàâ íà íèõ ïðàâà. Ëåãêî áóëî Ãîñïîäó Áîãó ðîçïîä³ëèòè ñâî¿ äîáðà ð³âíîì³ðíî, àëå Ãîñïîäü Áîã íå áàæàâ öå ðîáèòè. Îäíàê ó÷èíèâ òàê, ùîá áóëè á³äí³ é áàãàò³, ùîá îäíèì â³äêðèòè ïîëå äëÿ çãðîìàäæåííÿ äëÿ ñåáå ñïàñåííèõ çàñëóã ÷åðåç ìèëîñåðäí³ â÷èíêè, à ³íøèì – ÷åðåç òåðïëÿ÷³ñòü ó ïåðåæèâàíí³ âáîãîñò³ òà íåñòàòêó. Îòîæ ìè ïîòðåáóºìî îäèí îäíîãî. ßêùî ìè ìàºìî äîñòàòíüî ãðîøåé, äàéìî ìèëîñòèíþ, íå çâàæàþ÷è íà ñâ³é â³ê òà ñòàíîâèùå, â ÿêîìó ïåðåáóâàºìî. Áî ÿêùî ìè íå äàìî ñåáå, òî, ùîá ìè ëèøå íå â÷èíèëè, íàø³ ìèëîñòèí³ áóäóòü çàâæäè ìàðíîñëàâíèìè, ïîðîæíèìè ³ áåçïë³äíèìè. Íàø ðîçóì, íàøà çíà÷èì³ñòü, íàøå ñåðöå, íàø ´ëóçä, íàøà â÷åí³ñòü, íàø äîñâ³ä – º òèìè ñêàðáàìè, ç ÿêèõ ìè çàâæäè ìîæåìî äàòè ùîñü íàøèì áðàòàì. Îäíàê ïîïðè âñ³ äîáð³, ìèëîñåðäí³ â÷èíêè, â íàñ íå ïîâèííî áóòè í³ ñàìîëþáñòâà, í³ ëþáîâ³ äî ñâ³òó, à ëèøå ëþáîâ äî Áîãà! Ó êîæíîìó á³äíîìó ìè ïîâèíí³ áà÷èòè ³ ÷óòè Õðèñòà. Á³ëüøå, íàáàãàòî á³ëüøå ìè áåðåìî, í³æ äàºìî â íàøèõ ìèëîñòèíÿõ. Äàºìî òðîõè çîëîòà, òå, ùî íàì çàëèøàºòüñÿ â³ä äîõîä³â; äàðóºìî òðîõè
¹4(63), 2010 14
÷àñó, ç ÿêèì ÷àñòî ñàì³ íå çíàºìî, ùî ðîáèòè, à îòðèìóºìî – ìîëèòâó á³äíîãî, à ðàçîì ç íåþ – Áîæå áëàãîñëîâåííÿ âæå íà ö³é çåìë³. Àõ! Çà òó îäíó äð³áíè÷êó, áëèñê³òêó, ÿêà íà ìèòü ïîëîíèëà òâî¿ î÷³ òà, êîòðó òè âæå çàâòðà ìîæåø ïîêèíóòè, òè ìîæåø îäÿãíóòè á³äíó ñèðîòó; âæå íàâ³òü íå êàæó ïðî çàñëóãó. ß çàïèòóþ êîæíå áëàãîðîäíå ñåðöå, ÷è íå á³ëüøå âò³õè ïðèíîñèòü âäÿ÷í³ñòü ³ ñëüîçè ðàäîñò³ á³äíî¿ äèòèíè, í³æ ò³ ïîðîæí³ îçäîáè, ÿêèìè âîíî ïðèêðàøຠñåáå? Íåâæå íàâ³òü ó ðîçñóäëèâèõ ëþäåé íå â³äáåðå íàãîðîäè, õî÷à òàêî¿ íàãîðîäè í³ íå øóêàº, í³ íå ïðàãíå? ×è íå ñîëîäøå çâó÷èòü ó âóõàõ “îñü ìàòè ñèð³ò”, àí³æ “îñü êîðîëåâà áàë³â, öå – âç³ðåöü íàéíîâ³øèõ ìîä!” – Òè éäåø äî òåàòðó, áî ÿê íå ï³òè, êîëè öÿ âèñòàâà òàêà çâîðóøëèâà, ùî ïðîáèðຠàæ äî ñë³ç; ÿêùî òâîº ñåðöå, æèâó÷è ïîñåðåä çàëåäåí³ëîãî ñâ³òó, ïðàãíå òàêèõ çâîðóøåíü, íàâ³ùî æ òàê äàëåêî õîäèòè ³ øóêàòè? Ìîæå, íà ò³é âóëèö³, íà êîòð³é òè ìåøêàºø, ìîæå, â òîìó äîì³ â³äáóâàºòüñÿ òàêà æ äðàìà, ç ò³ºþ ëèøå â³äì³íí³ñòþ, ùî òóò – ïðàâäà, à òàì – âèãàäêà? Ìîæëèâî, òè çíàéäåø á³äíó âäîâó, ïîêèíóòó âñ³ìà, ÿêó áîë³ òà íåäóãà ïðèêóâàëè äî òâåðäî¿ äîøêè; ìîæëèâî, çíàéäåø ìîëîäó îñîáó, êîòðó ðîçïà÷ ³ çëèäí³ øòîâõíóëè äî âòðàòè ñâ íåâèííîñò³; ìîæëèâî, çíàéäåø á³äíó ìàò³ð, îòî÷åíó çãîëîäí³ëèìè ä³òüìè, êîòð³ êðè÷àòü ³ ïðîñÿòü õë³áà, à âîíà ìîæå ¿õ íàãîäóâàòè ëèøå ñëüîçàìè. Ó òåàòð³ òè ìóñèø îïëàòèòè ãð³øìè ò³ ñëüîçè, ÿê³ ïðîëèâàºø; à òóò öèìè ãð³øìè òè ìîæåø îñóøèòè ñëüîçè! Òè éäåø íà áàë, âåñåëèøñÿ ÿêíàéêðàùå, àëå ÿêó âò³õó äëÿ ñâîãî ñåðöÿ òè ìàºø ç òîãî, êîëè âòèõíå òà ìóçèêà, êîëè çãàñíóòü ñâ³÷³, êîëè òè, ìîæå, ðîçäðàòîâàíà ñîáîþ àáî ³íøèìè ïîâåðíåøñÿ äîäîìó? ßêáè òè òîé ÷àñ â³ääàëà õðèñòèÿíñüê³é ëþáîâ³, ÷óâàþ÷è á³ëÿ íåäóæîãî, âò³øàþ÷è çàæóðåíîãî, òî ïàì’ÿòü ïðî òàêó í³÷ çàëèøèëàñÿ á ó òâîºìó ñåðö³, à òîä³, êîëè á òè ïðîõîäèëà ÷åðåç ñóìí³ ñìóãè æèòòÿ, âîíà ñòàëà á äëÿ òåáå áëàæåííîþ âò³õîþ. Òàê âîíî º: ñïðàâæíº ìèëîñåðäÿ âæå òóò, íà çåìë³, º äëÿ ÷óòëèâîãî ñåðöÿ äæåðåëîì áàãàòüîõ óò³õ òà ðàäîù³â; àëå ÿêèìè æ äîðîãèìè ïîâèíí³ ñòàòè äëÿ íàñ ò³ â÷èíêè ëþáîâ³ äî áëèæí³õ, êîëè ìè ïîäóìàºìî, ùî ÷åðåç íèõ Áîã ñòຠíàøèì
ÄÎÁÐÈÉ ÑÀÌÀÐßÍÈÍ
Ðîäèííèé ãåðá Àíòîíºâ³÷³â
áîðæíèêîì. Òàê âîíî º, ³ Ñâÿòå Ïèñüìî íàì öå ÷³òêî ïîêàçóº. Äàòè ìèëîñòèíþ á³äíîìó, îçíà÷ຠïîçè÷èòè Ãîñïîäåâ³, êîòðèé çîáîâ’ÿçóºòüñÿ â³ääàòè ç â³äñîòêàìè. “Õòî ÷èíèòü á³äíîìó äîáðî, òîé Ãîñïîäåâ³ ïîçè÷àº, ³ ³í éîìó â³äïëàòèòü çà éîãî äîáðîä³éñòâî”2. Àëå Ãîñïîäü òàêèé äîáðèé, òàêèé ùåäðèé, îòîæ ³ â³äïëàòà ìóñèòü áóòè äîñòîéíà éîãî âåëè÷³. “Äàéòå, ³ âàì äàñòüñÿ”, – ãîâîðèòü Ñâÿòå Ïèñüìî. – Äàéòå òðîõè ãðîøåé, êóñåíü õë³áà, äàéòå ñëüîçó ñï³â÷óòòÿ, äàéòå äîáðó ïîðàäó, äàéòå ñïàñåííó íàóêó é îòðèìàºòå Íåáî, ñëàâó ³ ùàñëèâó â³÷í³ñòü. Ïðîòå âñÿêèé ìèëîñåðäíèé â÷èíîê, ìຠáóòè â÷èíåíèé ìèëîñåðäíî. ª ëþäè, êîòð³ äàþòü ìèëîñòèíþ – ÷èíÿòü ìèëîñåðäí³ â÷èíêè, àëå ç ñåðöåì òàêèì õîëîäíèì ³ òâåðäèì, ùî îäí³ºþ ðóêîþ âèñóøóþòü ñëüîçè, à ³íøîþ ïóñêàþòü ñëüîçè ç òèõ ñàìèõ î÷åé, áo ñâîþ ìèëîñòèíþ ïðèïðàâëÿþòü âèïðàâäîâóâàííÿìè, ãí³âîì, ìîæëèâî ³ íàéá³ëüø íåñïðàâåäëèâèì îñóäæåííÿì: öå – ëàéäàê, âîëîöþãà, ïèÿê. Ìîæå, ³ òàê, ìîæå, â³í 2
Ïðèï. 19, 17
òàêèì ³ º, à ìîæå, ³ í³. À ÿêùî í³, òî ÿê áîëÿ÷å â³ä÷óâຠòàêèé äîê³ð áëàãîðîäíå ñåðöå, êîòðå íå ðàç á’ºòüñÿ ï³ä ëàõì³òòÿì. Òàºìíèö³ ëþäñüêîãî ñåðöÿ, òàºìíèö³ ëþäñüêî¿ âáîãîñò³ íå òàê âæå é ëåãêî â³äãàäàòè. Ìîæëèâî, íå îäèí ç íàñ ìàâ íàãîäó ïåðåêîíàòèñÿ â öüîìó, ³ áóäå îáåðåæíèé ç³ ñëîâàìè. Öå íå îçíà÷àº, ùî íàì ïîòð³áíî â³ðèòè áåç ðîçäóì³â óñ³ì ñëîâàì, àëå ÿêùî ìè áàæàºìî äàòè ìèëîñòèíþ, òîä³ íåõàé ¿¿ ñóïðîâîäæóº íå ãí³â, àëå äîáðà ïîðàäà ³ ïîâ÷àííÿ â ëþáîâ³; ÿêùî ìè áàæàºìî ïðèñëóæèòèñÿ á³äíîìó, ÷èí³ìî öå îõî÷å, íå òàê, íà÷å á ìè ÷èíèëè ÿêóñü ëàñêó, àëå òàê, íà÷å ¿¿ íàì ÷èíÿòü. Á³äíîìó äîñòàòíüî âæå é òîãî, ùî â³í ìóñèòü æåáðàòè. Òîæ íå çàâäàâàéìî éîìó ïðèíàéìí³ ñîðîìó, ùî ñòîñóºòüñÿ ïåðåäóñ³ì òèõ íåùàñíèõ, êîòð³ íàðîäèëèñÿ â êðàùîìó ñòàíîâèù³ é àáî ÷åðåç ñâîþ ïðîâèíó, àáî æ ä³éøëè äî òîãî, ùî ìóñÿòü ïðîñòÿãàòè ðóêó. Ëþá³ìî á³äíèõ ÿê òèõ, êîòðèõ Ñïàñèòåëü äîðó÷èâ íàø³é îñîáëèâ³é òóðáîò³; íå îñóäæóéìî ¿õí³õ â÷èíê³â, àëå ñïîãëÿäàéìî íà ¿õíþ íóæäó; ñïîìàãàéìî, íàñê³ëüêè ìîæåìî, ìèëîñòèíåþ ¿õíº ò³ëî, ïîâ÷àííÿì ³ ïîðàäîþ – ¿õíþ äóøó, ³ íå ïðèïèíÿéìî ìîëèòèñÿ çà íèõ ³ ïðèêëèêàòè îï³êó Ìàð³¿, ö³º¿ Ìàòåð³ âñ³õ ñòðàæäåííèõ, ùîá Âîíà çâîëèëà çìèëîñåðäèòèñÿ íàä íèìè. Áîã íå ìîæå âñòîÿòè ïåðåä ìîëèòâîþ, ïîºäíàíîþ ç ìèëîñòèíåþ òà ³íøèìè ìèëîñåðäíèìè â÷èíêàìè. Òàêèì ñàìèì ñïîñîáîì ñâÿòà Ìîí³êà âèïðîñèëà äëÿ ñåáå â Áîãà íàâåðíåííÿ âåëèêîãî Àâ´óñòèíà. Îòîæ ÷èí³ìî é ìè òå, ùî ìîæåìî ³ ñê³ëüêè ìîæåìî; Áîã çâàæຠíå íà áàãàòî, àëå íà ÿê ³, áåçïåðå÷íî, îäíå âò³øíå ñëîâå÷êî, îäèí êðåéöàð, äàíèé çàðàäè ëþáîâ³ ²ñóñà, äîïîìîæå íàì á³ëüøå, í³æ âåëèê³ ñóìè, ÿê³ ìè ðîçêèäàºìî ç íàøî¿ íåðîçñóäëèâîñò³. ×åðåç öå íàøå ìèëîñåðäÿ ìè çàñëóæèìî äëÿ ñåáå áåçìåæíå ìèëîñåðäÿ Áîãà, à ñëüîçè ³ ïðîõàííÿ òèõ, äëÿ êîòðèõ ìè áóëè àíãåëàìè âò³õè, âèïðîñÿòü íàì ðîñó Áîæèõ áëàãîñëîâåíü, êîòð³ çàâåäóòü íàñ äî â³÷íîãî ùàñòÿ. Àì³íü. î. Êàðîëü Àíòîíºâ³÷, Ò² Ïåðåêëàä ç ïîëüñüêî¿ Àíäð³ÿ ×îðíîãî
¹4(63), 2010 15
ÏÎÅÒÈ×ÍÀ ÑÒÎвÍÊÀ
У СТІП БОЖОЇ МАТЕРІ Ó ñò³ï Áîæî¿ Ìàòåð³ Ïîãîâîðè ç³ ìíîþ, Áîæà Ìàòè, Âãàìóé ì³é äóõ ó ãàìîð³ æèòòÿ, Íàâ÷è ìåíå òåðï³òè ³ êîõàòè, Íåìà í³êîãî – ò³ëüêè Òè ³ ÿ, ² íåáî ñèíº ç êðàþ ³ äî êðàþ, ² äî Õðåñòà ïðèáèòèé Áîæèé Ñèí; Ðÿòóé ìåíå, áî ãèíó ÿ, âìèðàþ, Îäèí ó öüîìó ìîðîö³, îäèí. Çíåâ³ðè ÿä ï³äñòóïíî ï³äïîâçຠÄî ìî¿õ ãîðäèõ, íåïîê³ðíèõ ñêðîíü. Ìåíå ó öüîìó ñâ³ò³ ùå òðèìຠÒåïëî Òâî¿õ áîæåñòâåííèõ äîëîíü. Ïîãîâîðè ç³ ìíîþ, Áîæà Ìàòè, Êèíü ïðîì³íü ñâ³òëà ó ìîº æèòòÿ, Íàâ÷è ìåíå öåé ñâ³ò íå ïðîêëèíàòè, Áî â ñòðàøíèõ ìóêàõ äîãîðàþ ÿ. Ìîëèòâà íî÷³ Ìîëèòâà ñóõîñò³, ìîëèòâà íî÷³, Òâåð䳺 ìîçîê, ãàñíóòü î÷³, Íà ò³ëî íàñòóïຠñîííà ìë³ñòü ² äóøó îãîðòຠòèõà çë³ñòü. Ó ñåðö³ ñâî¿ì ÷óºø ñìóòîê, á³ëü, ² ð³çí³ ãîëîñè éäóòü çâ³äóñ³ëü. Àëå íå òðàòü äóõîâíó ð³âíîâàãó, ² êîíöåíòðóé íà ïî÷óòòÿõ óâàãó. Ìîëèòâà íî÷³ – òî ìîëèòâà ã³ð, ¯¿ íå çíàâ òè äî îñòàíí³õ ï³ð. Ëþáèâ ëèøå ìîëèòâó ë³ñó, ïîëÿ, Äå â ðàäîùàõ òâîÿ âèòàëà âîëÿ. Òåïåð ³äåø ó òåìðÿâ³ äî Áîãà, É òåáå ëÿêຠòà íîâà äîðîãà. Äîëÿ Òè ðîçìèíóâñÿ ç äîëåþ ñâîºþ, Êîëè ñòåæêàìè þíîñò³ áëóêàâ. Ñâ³ò çëà áîðîâñÿ ç ñîâ³ñòþ òâîºþ, À òè òåðï³â, ³ ïëàêàâ, ³ êîõàâ. Òà âèðâàòè íàéãëèáøå “ß” â áàòàâàõ ͳõòî ç äóø³ òâ íå çóì³â. Ñâ³ò çà â³êíîì ãóä³â â ãó÷íèõ çàáàâàõ,
¹4(63), 2010 16
À òè íî÷àìè íà ìîëèòâ³ ìë³â. ² òè òàê ïðàãíóâ âèðâàòèñü íà âîëþ, Ïîçáóòèñÿ ñâ ñë³ïîòè,  ìîëèòâ³ îá³éøîâ âñ³ ãðàí³ áîëþ, ² ïàäàâ, íå çäîëàâøè âèñîòè. Ïåêëî íåùàäíî ñåðöå áóíò³âëèâå, ² òè ãîð³â, ³ ó âîãí³ êîíàâ, Òè âæå ï³çíàâ, ÿêå âîíî çðàäëèâå, ² â áåçíà䳿 é â³ä÷àþ êðè÷àâ. ² òè õèëèâñÿ, ÿê ï³äòÿòèé êîëîñ, Æèòòÿ ïðîêëÿâ ó ìîëîäîñò³ ë³ò, Óáèâ ñåáå é òîä³ ïî÷óâ òîé ãîëîñ: “³çüìè ̳é õðåñò ³ ïîâåðíèñÿ â ñâ³ò!” Ìàçåïà Òè ó æèòò³ çàâæäè ÷îãîñü øóêàâ ² ÷óâ, ÿê ãîëîñ ñåðöå ðîçðèâàâ: “Ìîëèñü ³ äóìàé, íàáèðàéñÿ ñèëè, Ùå ïðèéäå ÷àñ ³ âèðâåøñÿ ç ìîãèëè, ßê äóøó ñïîâíèòü âñåíàðîäíèé á³ëü, ͳêîëè ëèø íå êèäàéñÿ íà ãíèëü. Ïîðàäè â Áîãà é ìóäðîñò³ áëàãàé, ² ñòðàõ ó ò³ë³ êîæíó ìèòü âáèâàé – Îðåë íå ìîæå çíèæóâàòè ëåòó, ³í ç íåáà ìóñèòü áà÷èòè ïëàíåòó. Ó÷èñÿ áà÷èòè êðàéîáðàçè íåçðèì³, Áî äî ê³íöÿ éäóòü ò³ëüêè îäåðæèì³!” ² òè ìîëèâñÿ é äóìàâ àæ äî áîëþ – ßê Óêðà¿íó âèðâàòè íà âîëþ? ˳òà ³øëè, ñòàðå÷å ò³ëî ìë³ëî, Òà ñåðöå òâîº, ãåòüìàíå, ãîð³ëî, ² ïðàãíóëî, ³ ðâàëîñÿ äî áîþ, ² ãîëîñ íå äàâàâ òîá³ ñïîêîþ. ² òè çãîð³â, çãîð³ëà Óêðà¿íà, Ëèøèëèñü ìóêè, ñëüîçè ³ ðó¿íà. Çîðÿ òâîÿ ñïàëàõíóëà íà ìèòü, Òà ãîëîñ òîé ó ìåí³ âæå êðè÷èòü, ² çàâæäè áóäå ìó÷èòè Ïîëòàâà, ßê ðàíà â íàø³é ïàì’ÿò³ êðèâàâà! î. Îëåã Êðèâîáî÷îê, Ѳ
ÊÓËÜÒβ ̲ÑÖß ÃÀËÈ×ÈÍÈ
IJÒÈ ÓÊÐÀ¯ÍÈ
Ïàðàô³ÿíè ñ. Êîñ³âåöü á³ëÿ õðàìó Ïðåîáðàæåííÿ Ãîñïîäíüîãî òà ô³ãóðè Ìàòåð³ Áîæî¿
18
Ô³ãóðà Ñåðöÿ ²ñóñîâîãî
Pieta (Îïëàêóâàííÿ)
(ñ. Áèø³â íà ²âàíî-Ôðàíê³âùèí³)
(Ñêóëüïòîðè ßðîñëàâ òà Âîëîäèìèð Ëîçè, ì. Ëüâ³â)
17
Îáðàç Ìàòåð³ Áîæî¿ Ñòðàæäàëüíî¿
Ñòðàäåöüêà Ìàò³ð Áîæà Íåðóøèìî¿ Ñò³íè (Õóä. Âàñèëü ßðåìèí, ì. ßí³â, 2010)
Îáðàç Ìàòåð³ Áîæî¿ Ñòðàæäàëüíî¿
Ñòðàäåöüêà Ìàò³ð Áîæà Íåðóøèìî¿ Ñò³íè (Õóä. Âàñèëü ßðåìèí, ì. ßí³â, 2010)
ÊÓËÜÒβ ̲ÑÖß ÃÀËÈ×ÈÍÈ
IJÒÈ ÓÊÐÀ¯ÍÈ
Ïàðàô³ÿíè ñ. Êîñ³âåöü á³ëÿ õðàìó Ïðåîáðàæåííÿ Ãîñïîäíüîãî òà ô³ãóðè Ìàòåð³ Áîæî¿
18
Ô³ãóðà Ñåðöÿ ²ñóñîâîãî
Pieta (Îïëàêóâàííÿ)
(ñ. Áèø³â íà ²âàíî-Ôðàíê³âùèí³)
(Ñêóëüïòîðè ßðîñëàâ òà Âîëîäèìèð Ëîçè, ì. Ëüâ³â)
17
ÃÎËÎÑ ÌÀв¯
ÏÐÀÃÍÓ ÏÐÎÂÀÄÈÒÈ ÂÀÑ ÓÑ²Õ ËÈØÅ ÄÎ ÍÜÎÃÎ
“Äîðîã³ ä³òè! Ç ðàä³ñòþ çàêëèêàþ âàñ óñ³õ, ùîá âè ðàä³ñíî æèëè Ìî¿ìè ïîñëàííÿìè. Ëèøå òàêèì ñïîñîáîì, ëþá³ ä³òè, âè çìîæåòå íàáëèçèòèñÿ äî Ìîãî Ñèíà. Ïðàãíó ïðîâàäèòè âàñ óñ³õ äî Íüîãî, áî â Íüîìó âè çíàéäåòå ïðàâäèâèé ìèð ³ ðàä³ñòü ñâîãî ñåðöÿ. Óñ³õ âàñ áëàãîñëîâëÿþ ³ ëþáëþ áåçìåæíîþ ëþáîâ’þ. Äÿêóþ, ùî â³äïîâ³ëè íà ̳é çàêëèê” (Ïîñëàííÿ â³ä 25 ÷åðâíÿ 2010 ðîêó).
ñóòíîñò³ íà ö³é çåìë³, ùî âò³øàëàñÿ áëàãîñëîâåííÿì Áîæî¿ ëàñêè. Âîíà ç íàìè âæå òàêèé òðèâàëèé ÷àñ, ùîá ïðîâàäèòè íàñ äî Íüîãî, ùîá âåñòè äî ²ñóñà. ¯¿ ïîñëàííÿ çàîõî÷óþòü íàñ ïðèéíÿòè ²ñóñà ó ñâîº æèòòÿ, áî öå äëÿ íàñ – ºäèíà äîðîãà ñïàñ³ííÿ.
“Çàêëèêàþ âàñ óñ³õ, ùîá âè ç ðàä³ñòþ æèëè Ìî¿ìè ïîñëàííÿìè. Ëèøå òàêèì ñïîñîáîì, ëþá³ ä³òè, âè çìîæåòå íàáëèçèòèñÿ äî Ìîãî Ñèíà”. Ïîñëàííÿ àäðåñîâàí³ ïàðàô³¿ â Ìåäæó´îð’¿, à ÷åðåç íüîãî ö³ëîìó ñâ³òîâ³, çàïðîøóþòü äî íàâåðíåííÿ, ìîëèòîâ, ïîñòó, äîâ³ðëèâîãî ïîêëàäàííÿ íà Áîãà, ùîá æèòè ëþáîâ’þ òà ìèðîì; öå – ïîêâàïëèâ³ ³ ç íàòèñêîì ïîâòîðþâàí³ çàêëèêè äî æèòòÿ â³ðîþ, çã³äíîãî ç íàâ÷àííÿì Öåðêâè ³ ïðàêòèêóâàííÿì Òà¿íñòâ. ¯¿ çàïðîøåííÿ àäðåñîâàíå êîæí³é ëþäèí³, ¯¿ ä³òÿì, àëå ñòîñóþòüñÿ ö³ëîãî ñâ³òó, â³ðóþ÷èõ ³ íåâ³ðóþþ÷èõ. Ñïðèéíÿòòÿ ¿õ ìàòèìå âïëèâ íà ñïàñ³ííÿ ñâ³òó á³ëüøå, í³æ âëàäà êîæíî¿ êðà¿íè. Öå ùîñü ö³ëêîì íîâå. Á³áë³ÿ, à îñîáëèâî Íîâèé Çàâ³ò, íàâ÷ຠíàñ, ùî Áîã âèáèðຠòå, ùî º ìàëèì ³ ñëàáêèì, ùîá óïîêîðèòè
Ùîð³÷íå ïîñëàííÿ äëÿ ²âàíêè ²âàíêîâ³÷-Åëåç â³ä 25 ÷åðâíÿ 2010 ðîêó. “Ìàò³ð Áîæà ãîâîðèëà ìåí³ ïðî ï’ÿòó òàéíó ³ âê³íö³ ñêàçàëà: “Äîðîã³ ä³òè, ïðèéì³òü Ìîº ìàòåðèíñüêå áëàãîñëîâåííÿ”. Ó äâàäöÿòü äåâ’ÿòó ð³÷íèöþ ïåðøî¿ ç’ÿâè â Ìåäæó´îð’¿ ñàìå òàêèìè ñëîâàìè Ìàð³ÿ ïîÿñíþâàëà ïðè÷èíó Ñâ ïðè-
¹4(63), 2010 19
ÃÎËÎÑ ÌÀв¯ âåëèêèõ öüîãî ñâ³òó ³ òå, ùî âèäàºòüñÿ ëþäÿì âåëèêèì. Òàê ðóõàºòüñÿ âïåðåä Öàðñòâî Áîæå ³ öå º ÷óäîì â î÷àõ â³ðóþ÷î¿ ëþäèíè. Íåçâàæàþ÷è íà òå, ùî áåçë³÷ îñ³á, çàâäÿêè ïðèñóòíîñò³ Ìà𳿠â Ìåäæó´îð’¿, çíàéøëè äîðîãó äî íàâåðíåííÿ, ùå á³ëüøå º òèõ, êîòð³ çàëèøèëèñÿ áàéäóæèìè, ÿêùî íå âèÿâëÿþòü âîðîæîñò³, é òèõ, êîòð³ çà ÿêèéñü ÷àñ îïàì’ÿòàëèñÿ ³ íàâåðíóëèñÿ äî Áîãà, à ïîò³ì çíîâó ïîâåðíóëèñÿ äî ñâîãî ïîïåðåäíüîãî æèòòÿ. Âæå 25 æîâòíÿ 1993 ðîêó Ìàð³ÿ íàïîóìëþâàëà íàñ öèìè ñëîâàìè: “Ó ò³ ðîêè ß çàîõî÷óâàëà âàñ, ùîá âè ìîëèëèñÿ ³ æèëè òèì, ùî âàì êàæó, àëå âè ìàëî æèâåòå Ìî¿ìè ïîñëàííÿìè. Ãîâîðèòå, àëå íå æèâåòå, òîìó, Ìî¿ ä³òè, öÿ â³éíà òðèâຠòàê äîâãî…”. Ñüîãîäí³ òàêîæ íå ìຠìèðó òà ðàäîñò³ ó ñâ³ò³. Òàì, äå çäàºòüñÿ í³áè-òî âîíè º, éäåòüñÿ ëèøå ïðî êîðîòêîòðèâàëèé ñïîê³é, ïðî ÿêóñü òèì÷àñîâó ðàä³ñòü, ó áóäü-ÿêîìó âèïàäêó äàëåêó â³ä ìèðó òà ðàäîñò³, ÿê³ îá³öÿâ Àíãåë ï³ä ÷àñ Áëàãîâ³ùåííÿ òà ÿê³
àíãåëüñüê³ õîðè ñïîâ³ùàëè ïàñòóõàì (Ëê. 2, 8-14). À òèì á³ëüøå äàëåêî â³ä ìèðó òà ðàäîñò³, ÿê³ îá³öÿâ Ãîñïîäü ²ñóñ (Éî. 14, 27; 15, 11), áî ñàìå âîíè íàáëèæàþòü òâîð³ííÿ äî Òâîðöÿ. Íåâæå óïîä³áíåííÿ ëþäèíè Áîãîâ³ íå º ñåíñîì òà ïëîäîì âò³ëåííÿ Ñèíà Áîæîãî? “Ïðàãíó ïðîâàäèòè âàñ óñ³õ äî Íüîãî, áî â Íüîìó âè çíàéäåòå ïðàâäèâèé ìèð ³ ðàä³ñòü ñâîãî ñåðöÿ”. Àëå íå ìèð, ïðî ÿêèé äîìîâèëèñÿ ç òðóäîì, ç äîïîìîãîþ ïîðîçóì³íü òà êîìïðî-
ì³ñ³â ïîì³æ êåð³âíèêàìè äåðæàâ. Ö³ òðàêòàòè çàâæäè º ï³ä çíàêîì ïèòàííÿ ³ íèìè ìîæíà çëåãêîâàæèòè. Òóò ìîâà íå éäå ïðî òàêèé ìèð, ÿê â³äñóòí³ñòü â³éíè; íå éäåòüñÿ òàêîæ ïðî ðàä³ñòü, ÿêó âèêëèêàëî ùîñü, ùî ïðèºìíî ïîäðàçíþº íàø åãî¿çì àáî âèíàãîðîäæóº íàø³ äîáð³ â÷èíêè. Éäåòüñÿ ïðî ìèð ³ ðàä³ñòü, ÿê³ º ïëîäîì ïðèìèðåííÿ ç Áîãîì, ïëîäîì òîãî, ùî ³í ïðèéíÿâ íàñ ³ âñèíîâèâ ó Ñâîºìó Ñèíîâ³ ²ñóñ³, ïðî ãëèáîêå ³ ïðàâäèâå ñîïðè÷àñòÿ ç Áîãîì. Òàêèé ìèð òà ðàä³ñòü, â³ëüí³ â³ä çåìíèõ ïðèâ’ÿçàíîñòåé, î÷èùåí³ ç óñ³ëÿêèõ ïðèâàòíèõ ³íòåðåñ³â àáî âèãîä, ó äî÷àñí³é ìèíóùîñò³ º â³ääçåðêàëåííÿì Æèòòÿ â Áîãîâ³, ÿê ñâ³òëî äëÿ òèõ, êîòð³ ùå æèâóòü, çàíóðèâøèñü ó òåìðÿâó, ÿê íàä³ÿ äëÿ òèõ, êîòð³ ùå òîãî íå äîñâ³ä÷èëè. Äÿêóºìî Òîá³, Ìàð³º, çà Òâîº áëàãîñëîâåííÿ, äÿêóºìî çà Òâîþ âåëèêó ëþáîâ, â÷èíè, ùîá ìè áóëè ñïðîìîæí³ äàâàòè ¿¿ âñ³ì, êîãî ëèøå çóñòð³÷àºìî. Ìèð ³ ðàä³ñòü óñ³ì âàì â ²ñóñîâ³ òà Ìàð³¿! Nuccio Quattrocchi
¹4(63), 2010 20
ÏÎÑÒÀÒ² ÖÅÐÊÂÈ
ÁËÀÆÅÍÍÀ ÒÀÐÑÈÊ²ß ÌÀÖÜʲ – ÏÎÊÐÎÂÈÒÅËÜÊÀ ÌÎËÎIJ Òèõèé ãîëîñ Õðèñòà Ãîñïîäà ïî÷óâøè: Éäè çà ìíîþ, – áóð’ÿíîì áàéäóæîñò³ ³ ëåãêîâàæíîñò³ íå çàãëóøèëà éîãî òè, áëàæåííà ìó÷åíèöå Òàðñè곺, àëå, áóäó÷è â³ðíîþ, ó ÷àñ çâåðøåíèé ñêàçàëà ç ïîê³ðíîþ â³äâàãîþ: Îñü ÿ Ãîñïîäè! – ñï³âàþ÷è ï³ñíþ âäÿ÷íîñò³ çà äàð ïîêëèêàííÿ: Àëèëóÿ! (Êîíäàê 3, àêàô³ñòó äî áë. ì÷. Òàðñè곿 ïîêðîâèòåëüêè ìîëîä³)
Áëàæåííà ìó÷åíèöÿ Òàðñèê³ÿ. Õóä. ³êòîð³ÿ Äåðåâ’ÿíêî, 2008
2010 ð³ê óðî÷èñòî ïðîãîëîøåíèé Óêðà¿íñüêîþ Ãðåêî-Êàòîëèöüêîþ Öåðêâîþ ðîêîì ÷åðíå÷îãî ïîêëèêàííÿ. Òà ÿêùî çàñòàíîâèòèñÿ íàä ïèòàííÿì ïîêëèêàííÿ çàãàëîì òî, ÿê ãîâîðèòü àïîñòîë íàðîä³â ñâ. Ïàâëî ó ñâîºìó ëèñò³ äî Êîðèíòÿí ( ² êîð. 12, 4-11), Äóõ Ñâÿòèé äຠêîæíîìó ð³çí³ äàðè íà ñï³ëüíó êîðèñòü óñ³ì.  òîìó ÷èñë³ ³ ïîêëèêàííÿ. Ò³ëüêè òðåáà öå ïîêëèêàííÿ ðîçï³çíàòè, ïðèéíÿòè ³ çâåðøèòè, òîáòî â³ðíî âèêîíóâàòè îáîâ’ÿçêè öüîãî ïîêëèêàííÿ äî ê³íöÿ íàøî¿ çåìíî¿ ìàíäð³âêè. Ïèòàííÿ ïîêëèêàííÿ òîðêຠêîæíó ëþäèíó. Àëå, íà æàëü, ÷àñòî ìîëîä³ ëþäè âèð³øóþòü éîãî “áåç ïðîáëåì”, òîìó ³ ïðîáëåìè ç’ÿâëÿþòüñÿ, ÿê òî êàæóòü “îï³ñ-
ëÿ”... Òàê êàë³÷àòü ñâîº æèòòÿ ³ òèõ, õòî äîâêîëà. Ñïî÷àòêó çàê³í÷óþòü ìåäó÷èëèùå “áî òàòî ñêàçàâ”, à ïîò³ì êðàïåëüíèöþ íå ìîæå ïîñòàâèòè, áî íå ðàäèëèñÿ ç Áîãîì ÷è òè ìàºø öå ïîêëèêàííÿ ìåäèêà! Ñïî÷àòêó îáðó÷êó íà ðóêó ³ äî øëþáó, à ïîò³ì äóìàþòü, ÷è âîíè ìàþòü ïîêëèêàííÿ äî ïîäðóææÿ... Îò ³ ãîðå â³ä òàêî¿ “ëîã³êè” äëÿ ö³ëîãî íàðîäó: íåïðîôåñ³éí³ñòü ³ áåçâ³äïîâ³äàëüí³ñòü ó ñóñï³ëüíîìó æèòò³, à â ðîäèííîìó â³äïîâ³äíî ðîçïóñòà, àáîðòè, çíåâàãà ñ³ìåéíèõ ö³ííîñòåé, ðîçëó÷åííÿ... Àðàáñüêà ïðèêàçêà ãîâîðèòü: ³äåø â äîðîãó – ìîëèñÿ ðàç, êóïóºø êîíÿ – ìîëèñÿ äâà, âèáèðàºø äðóãà – ìîëèñÿ ñòî ðàç³â, îäðóæóºøñÿ – ìîëèñÿ äåñÿòü òèñÿ÷ ðàç³â. ×è òàê ðîáèìî, êîëè éäå ìîâà ïðî íàñ ñàìèõ, ìîëîä³ ëþäè, ÷è êîëè ìîâà éäå ïðî âàøèõ ä³òåé, äîðîã³ áàòüêè? Òîìó Ãîñïîäü äîçâîëÿº Ñâî¿é Öåðêâ³ âèíîñèòè íà ïðåñò³ë ñëàâè ëþäåé, ÿê³ ñâî¿ì æèòòÿì ñòàëè âç³ðöåì äëÿ ³íøèõ. Öüîãîð³÷ ìèíóëî äåâ’ÿòü ðîê³â, ÿê Ñâÿò³øèé Îòåöü áë. ïàì’ÿò³ ²âàí Ïàâëî ²² ïðîãîëîñèâ áëàæåííèìè ìó÷åíèê³â íàøî¿ Öåðêâè. Ñåðåä íèõ íàéìîëîäøîþ áóëà
ñåñòðà Ñëóæåáíèöÿ Íåïîðî÷íî¿ Ä³âè Ìà𳿠Òàðñèê³ÿ Ìàöüê³â. Ìàëà ëèøå 25 ðîê³â. Òà ÿê êàæå Êíèãà Ìóäðîñò³, ñòàð³ñòü íå ë³òàìè âèì³ðþºòüñÿ. Îëüãà Ìàöüê³â ó 18 ðîê³â â³äïîâ³ëà íà ïîêëèê Ãîñïîäí³é äî ÷åðíå÷îãî æèòòÿ. ϳøëà ó ìîíàñòèð ó òàêîìó þíîìó â³ö³, áî â³ä÷óâàëà, ùî Áîã êëè÷å ¿¿, ùî öå ¿¿ ïîêëèêàííÿ, õî÷ çóñòð³ëà ïîâàæíèé îï³ð ç³ ñòîðîíè ìàòåð³. Îòæå ñëóõàëà íå ñâî¿õ çàáàãàíîê, ãîëîñó ñâ³òó, ÷è íàâ³òü áëàãàëüíîãî ãîëîñó ëþáî¿ íåíüêè, àëå ñëóõàëà Áîãà. Ñëóõàëà ³ ïðèðîäíî, â³ä÷óâàþ÷è ñâîþ ëþäñüêó ñëàáê³ñòü, ìîëèëàñÿ, ùîá Áîã ³ Ïðåñâÿòà Áîãîðîäèöÿ äàëè ¿é ñèëó ³òè çà ñâî¿ì ïîêëèêàííÿì. Ùîòèæíÿ ïðèñòóïàëà äî ñâÿòî¿ Òàéíè Ïîêàÿííÿ ³ ÷åðïàëà ñèëó â³ä çëóêè ç ªâõàðèñò³éíèì Õðèñòîì.  ÷àñ³ êàí³êóë òàºìíî éøëà äî öåðêâè âäîñâ³òà ³ ïîâåðòàëàñÿ çàðàííÿ, ùîá ìàìà íå ñåðäèëàñÿ, áî õî÷ ìàìà áóëà äîáðîþ æ³íêîþ òà îäíàê ñòàâèëà íà ñòåæö³ ïîêëèêàííÿ Îë³ ïåðåïîíè. Îòàê çàñòàíîâ³ìñÿ, ÷è íå îäèí áàòüêî ³ ìàòè º òÿãàðåì äëÿ ñâî¿õ ä³òåé, êîëè éäå ïðî æèòòºâèé âèá³ð. Ñê³ëüêè òî ìîëîäèõ
¹4(63), 2010 21
ÏÎÑÒÀÒ² ÖÅÐÊÂÈ ëþäåé ïåðåæèâàþòü íà ñîá³ ñïðàâæí³é òåðîð, êîëè áàòüêè ïðîñòî íàâ’ÿçóþòü ñâî¿ ö³ííîñò³ ³ ñâî¿ ñâ³òîãëÿäí³ óñòàíîâêè, ÿê ïðèì³ðîì êàæó÷è ñâî¿ì îäðóæåíèì ä³òÿì: íàùî âàì òàê áàãàòî ä³òåé, äîñòàòíüî îäíåäâîº. Ìè âàñ ìàëè äâîõ... Íàùî ñò³ëüêè ïëîäèòè...” ² òàê þäÿòü òèõ ñâî¿õ ä³òåé, ÿê òîé ²ðîä ï³ñëÿ гçäâÿíî¿ íî÷³, ùî âñþ Þäåéñüêó îêîëèöþ ïîçáàâèâ äèòÿ÷îãî ñì³õó ³ ðàäîñò³. ² íå ï³äòðèìóþòü ñâî¿õ íàùàäê³â ó âèêîíàíí³ îáîâ’ÿçêó ïîäðóæíüîãî æèòòÿ: íàðîäæóâàòè ³ âèõîâóâàòè ä³òåé. Ãîðå òîá³, æ³íêî ³ ÷îëîâ³÷å, çà òàêó “áàòüê³âñüêó ðàäó” ó äåíü Ñóäó Áîæîãî, ÿêùî íå ïîêàºøñÿ, õî÷ òè ³ äî öåðêâè õîäèø ³ êîâáàñó íà Âåëèêäåíü ¿æ, áî òè íå ìàºø Äóõà Õðèñòà òà Éîãî Ñâÿòèõ Çàïîâ³äåé íå çáåð³ãàºø. Áî ãð³õ íàéòÿæ÷èé òåáå íå ëÿêàº, à ÷åñíîòà äëÿ òåáå îñîðóæíà. Àáî íàâïàêè ñèí-äî÷êà íå â³ä÷óâàþòü ïîêëèêàííÿ äî ïîäðóæíüîãî æèòòÿ, õî÷óòü ñëóæèòè Áîãó, à òàê³ áàòüêè “ïèëÿþòü” äíÿìè ³ íî÷àìè ³ ï³ä’þäæóþòü äî æåíÿ÷êè, õî÷ áè é ç êèì, áî áà÷èòå, âñ³ ñóñ³äñüê³ ä³â÷àòà ³ õëîïö³ àæ ïî äâà ðàçè â “øëþá³” áóëè... Çîâí³ í³÷èì, íà ïåðøèé ïîãëÿä íå â³äð³çíÿëàñÿ ñåñòðà Òàðñèê³ÿ â³ä ³íøèõ ñåñòåð. Àëå â íóòð³ â íå¿, ÿê êàçàëà ñâÿòà Òåðåçà Ìàëà, âîçñ³â Öàð Ñëàâè, ³ ò³, ÿê³ ñï³ëêóâàëèñÿ ç íåþ çà æèòòÿ, â³ä÷óâàëè ñèëó öüîãî Áëàãîäàòíîãî âîãíþ ó í³é, ÿêèé íå çíèùóº, ëèøå ïðîñâ³òëþº, î÷èùóº, ç³ãð³âຠñï³âáåñ³äíèêà... Íå çàëèøèëà íàì ÿêî¿ñü ë³òåðàòóðíî¿
¹4(63), 2010 22
ñïàäùèíè, ÿâíèõ çíàê³â ³ ÷óäåñ, õ³áà ùî ëèñòè äî ñâî¿õ íàéð³äí³øèõ. Îäíàê çàëèøèëà ùîñü íàáàãàòî á³ëüøå, ïðèêëàä ñâîãî æèòòÿ: òèõîãî, íåïîì³òíîãî, “ñ³ðîãî”, çàíóðåíîãî ó áóäåíí³ñòü ³ îäíî÷àñíî íå ïîãëèíóòîãî ö³ºþ ðóòèíîþ áóäåííîñò³. Æèòòÿ ç Áîãîì ³ äëÿ Áîãà. Æèòòÿ, ÿêå ïîä³áíå äî çåðíà ã³ð÷èö³ ç ºâàíãåëüñüêî¿ ïðèò÷³, ÿêå õî÷ íàéìåíøå, îäíàê êîëè âèðîñòå, ñòຠäåðåâîì, ùî ïòàõè òàì ãí³çäÿòüñÿ. Òîìó, ïðèë³òàéòå ïòàøêè: äîðîã³ ä³òè, þíàêè ³ ä³â÷àòà, äîðîãà ìîëîäå, äîðîã³ áàòüêè ³ ãí³çä³òüñÿ íà â³òàõ ¿¿ äîáðîòè, âäèâëÿéòåñÿ ó ïðèêëàä ñåñòðè Òàðñè곿 Ìàöüê³â ³ ïðîñ³òü ïðî ¿¿ çàñòóïíèöòâî. À áëàæåííà Òàðñèê³ÿ, ÿêà ñêàçàëà çà æèòòÿ: “ß ÌÀÞ ÑÒÀÒÈÑÜ ÂÑ²Ì ÄËß ÂѲՔ, ïåâíå äîïîìîæå âàì, íàñàìïåðåä, ó çáåð³ãàíí³ Ñâÿòèõ Áîæèõ Çàïîâ³äåé, áî îöå ³ º òà çàãàëüíà ñï³ëüíà ñòåæêà ïîêëèêàííÿ äëÿ êîæíîãî: ÷è äèòèíè, ÷è þíîãî, ÷è ìîëîäîãî, ÷è ñòàðöÿ, ÷è ñàìîòíüîãî, ÷è îäðóæåíîãî, ÷è ñâÿùåíèêà, ÷è ÷åíöÿ. 18 ëèïíÿ 1944 ðîêó êóëÿ ðàäÿíñüêîãî ñîëäàòà ïðîøèëà ¿é ãîëîâó. Ñâ³é â÷èíîê â³í ìîòèâóâàâ òèì, ùî ”îíà áûëà ìîíàøêà”... Ñåñòðà Òàðñèê³ÿ â³ä³éøëà, ùîá çà íàñ çàñòóïàòèñÿ. Çà ñâÿòîþ Òåðåçîþ Ìàëîþ, æèòòÿ ÿêî¿ òàê ïîä³áíå äî ¿¿, ìîãëà á ïîâòîðèòè: “Ñê³ëüêè ìèëîñòåé ÿ âèìîëþ äëÿ âàñ, êîëè áóäó íà Íåá³! ß â³ä÷óâàþ, ùî ñêîðî îñÿãíó â³÷íèé Ìèð... Îäíàê ÿ â³ä÷óâàþ, ùî ìîÿ ì³ñ³ÿ ïðîäîâæóºòüñÿ. ßê ³ êîëèñü ÿ ïîâèííà ïðîáóäæóâàòè
â äóøàõ ëþáîâ äî Âñåáëàãîãî Áîãà, ëþáîâ, ïîä³áíó äî ì. ßê ³ êîëèñü, ÿ ïîâèííà âêàçóâàòè ¿ì ì³é ìàëèé øëÿõ. ßêùî Ãîñïîäü âèñëóõຠìî¿ ìîëüáè, ìîº Íåáî áóäå íà çåìë³ äî ê³íöÿ ÷àñó. Òàê, ïðîáóâàþ÷è íà Íåá³, ÿ õî÷ó òâîðèòè äîáðî íà çåìë³”. 2007 ðîêó ìîù³ áëàæåííî¿ ìó÷åíèö³ Òàðñè곿 ïåðåâåçåíî äî Ñòðèÿ, äå ÷àñòèíêó ¿õ çàëèøåíî äëÿ ïî÷èòàííÿ ó ì³ñöåâîìó êàòåäðàëüíîìó õðàì³ Óñï³ííÿ Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³. 2 âåðåñíÿ 2007 ðîêó ìîù³ óðî÷èñòî ïåðåíåñëè ç³ Ñòðèÿ äî ð³äíîãî Õîäîðîâà. Òàì ñâÿò³ ìîù³ ïîñòàâëåí³ ó á³÷íîìó â³âòàð³ öåðêâè ñâÿòèõ áåçñð³áíèê³â Êîñìè ³ Äàì’ÿíà. À ÿ ïèøó ö³ ñëîâà ç ïî÷óòòÿì âäÿ÷íîñò³ çà äàðè, ÿê³ îòðèìàëà âë³òêó 2008 ðîêó â³ä Áëàæåííî¿ Òàðñè곿 ùå äî òîãî, ïîêè âçèâàëà äî íå¿. Öå ïðàâäà: ñâÿò³ âèïåðåäæóþòü íàø³ áàæàííÿ. À ùå Áëàæåííà Òàðñèê³ÿ äàëà ìåí³ äîáðó íàóêó: íå ðîç÷àðîâóâàòèñÿ, êîëè ìî¿ ïëàíè íå çä³éñíþþòüñÿ. Àäæå êîëè Ãîñïîäü çàêðèâຠïåðåä íàìè âñ³ ô³ðòî÷êè, öå îçíà÷àº, ùî ³í ó Ñâîºìó ïðåùåäðîìó Ìèëîñåðä³ õî÷å ðîçêðèòè ïåðåä íàìè áðàìó. Íå â³ðèòå, òî ìàºòå óí³êàëüíó íàãîäó ñàìèì ïåðåêîíàòèñÿ. Áëàæåííà Òàðñè곺, ïîêðîâèòåëüêî ìîëîä³, ìîëèñÿ çà íàøó ìîëîäü, ùîá âîíà ÷åðåç äîòðèìàííÿ Çàïîâ³äåé Áîæèõ íàñë³äóâàëà òâîº æèòòÿ ³ ïðîñëàâèëà Ãîñïîäà: Îòöÿ, ³ Ñèíà, ³ Ñâÿòîãî Äóõà ³ ïðèíåñëà ÷åñòü Ïðåíåïîðî÷í³é ijⳠÌàð³¿. Àì³íü. Íàòàëÿ Íàçàð
²ÐÀ ² ×ÀÑ
ÑÂßÒ² ̲ÑÖß ÍÀØÎÃÎ ÍÀÐÎÄÓ ²ñòîð³ÿ âåëèêèõ â³äïóñòîâèõ ì³ñöü íàøîãî íàðîäó ó Çàõ³äí³é Óêðà¿í³ ï³ñëÿ Äðóãî¿ ñâ³òîâî¿ â³éíè ïî-ñïðàâæíüîìó òðàã³÷íà ³ ãëèáîêî ïîâ÷àëüíà. Ïðàêòè÷íî óñ³ ö³ â³äïóñòîâ³ ì³ñöÿ áóëè çíèùåí³ òîòàë³òàðíèìè ðåæèìàìè, êóëüòîâ³ ñïîðóäè ïîí³âå÷åí³, ïîãðàáîâàí³ òà îáåç÷åùåí³. Íå îìèíóëà òàêà æàõëèâà ó÷àñòü ³ óêðà¿íö³â ç Ïàöëàâè (òåïåð òåðèòîð³ÿ Ïîëüù³, Ïåðåìèñüêå âîºâîäcòâî). ¯õ ó 1946-47 ðð. ïî÷àëè ìàñîâî ³ íàñèëüíî âèñåëÿòè ç ñïîêîíâ³êó ð³äíèõ ì³ñöü äî òîä³øíüîãî Ðàäÿíñüêîãî Ñîþçó. ² ïëà÷, ³ ñòîã³í ñòîÿâ íà Ëåìê³âùèí³ òà Íàäñÿíí³. Ïðîùàëèñÿ ç ð³äíèìè îñåëÿìè, ñòåæêàìè, ë³ñàìè, ïîëÿìè, ãàÿìè, ãîëóáèì íåáîì, ïîò³÷êàìè, ç öåðêâàìè, ìîãèëàìè ð³äíèõ. Çàëèøàëè ìàéæå âñå, ç ñîáîþ áðàëè ò³ëüêè íàéíåîáõ³äí³øå, à â ñåðö³ æåâð³ëè íàä³þ, ùî ùå ïîâåðíóòüñÿ ³ ïîö³ëóþòü ïîð³ã ð³äíî¿ õàòè... Ïðîòå æàõëèâà äîëÿ ïåðåñåëåíöÿ ðîçïîðÿäèëàñÿ ïî³íøîìó. Êîëèñü çíàìåíèòå ñâîºþ Õðåñíîþ Äîðîãîþ, ÷óäîòâîðíîþ ³êîíîþ ñåëî Ïàöëàâà ðàïòîâî ñïîðîæí³ëî òà îñèðîò³ëî íàçàâæäè. Çà ³ñòîðè÷íèìè äæåðåëàìè äåðåâ’ÿíà öåðêâà â Ïàöëàâ³ ñòîÿëà âæå ó 1311 ðîö³ çà ïðàâë³ííÿ ãàëèöüêîãî êîðîëÿ Þð³ÿ ², ñèíà êíÿçÿ Ëåâà. Ðàçîì ç îäíîñåëü÷àíàìè ïîêèäàâ Ïàöëàâó îñòàíí³ì ì³ñöåâèé ïàðîõ î. Éîñèô Ìàðèíîâè÷. Ç ñîáîþ â³í çàáðàâ ÷óäîòâîðíó ³êîíó Ìàòåð³ Áîæî¿ Ïàöëàâñüêî¿, ÿêà âïðîäîâæ áàãàòüîõ ñòîë³òü ñòîÿëà íà ñòîðîæ³ ñâîãî ëþäó ó ãðåêî-êàòîëèöüêîìó õðàì³ íà ö³é ñâÿò³é ãîð³. ×è ì³ã òîä³ ïåðåäáà÷èòè î. Éîñèô Ìàðèíîâè÷, ùî ï³ñëÿ éîãî ñìåð-
×óäîòâîðíà ³êîíà Ïàöëàâñüêî¿ Ìàòåð³ áîæî¿ ç Äèòÿòêîì ²ñóñ. Õóä Þð³é Äðîçä
ò³ íåâ³äîìî êóäè ³ç Ñòåáíèêà ùåçíå ³ ñàìà ÷óäîòâîðíà ³êîíà Ìàòåð³ Áîæî¿, äî ÿêî¿ òàê ÷àñòî íà âåëåëþäíèõ ïðîùàõ ç óñ³º¿ Ãàëè÷èíè ïðèõîäèëè ïðî÷àíè. Âîíè ïðîñèëè Ìàð³þ ñòàòè ¿õíüîþ Çàñòóïíèöåþ ïåðåä ²ñóñîì ó âèïðîáóâàííÿõ, óïàäêàõ, ñïîêóñàõ, ñòðàæäàííÿõ. Òóò, ó Ïàö-
ëàâ³, ñòîÿ÷è íà êîë³íàõ ïåðåä ³êîíîþ Ìàòåð³ Áîæî¿, íåñïîä³âàíî äëÿ ñåáå áàãàòî õòî óñâ³äîìëþâàâ, íàñê³ëüêè Âîíà º îäèíîêîþ ç³ Ñâî¿ì Ñèíîì ó öüîìó ñâ³ò³, ÿêèé ïîñò³éíî îá’ºäíóºòüñÿ â çóñèëëÿõ çíèùèòè ²ñóñà, ñòåðòè ñàìó ïàì’ÿòü ïðî Íüîãî... Àëå Òè, î Ìàð³º, çíàëà, ÿê âàæëèâî áóòè
¹4(63), 2010 23
²ÐÀ ² ×ÀÑ á³ëÿ Ñèíà â ö³ ñòðàøí³ ãîäèíè. Íå îäíà äóøà òîä³ ºäíàëàñÿ ç Òîáîþ ëþáîâ’þ, ñï³â÷óòòÿì, ãîòîâí³ñòþ áóòè ïîðó÷ ç òèìè, çàðàäè êîãî Òâ³é Ñèí ³ Òè ïåðåíåñëè òàê³ ñòðàæäàííÿ... Ó Ïàöëàâ³ íå îäíà õðèñòèÿíñüêà äóøà ïåðåæèâàëà îñîáëèâ³ õâèëèíè äóõîâíîãî ïðîáóäæåííÿ òà ïðàâäèâîãî íàâåðíåííÿ äî Áîãà ÷åðåç ïîêàÿííÿ, ÷åðåç óñâ³äîìëåííÿ òà ï³çíàííÿ ñåáå ñàìî¿, óñâ³äîìëåííÿ ñâîãî ãð³õà ïåðåä Áîãîì, ÷åðåç áàæàííÿ ³ ïîñòàíîâó âîë³ ïîêèíóòè ãð³õ, çíåíàâèä³òè éîãî, íå ïîâåðòàòèñÿ äî íüîãî, íå äàâàòè éîìó ì³ñöÿ â ñîá³. Ïðàâäèâ³ ïîêàÿíí³ ïî÷óòòÿ ïðèíîñèëè äóø³ íå â³ä÷àé ³ çíåâ³ðó, íå êîìïëåêñ íåïîâíîö³ííîñò³, à áëàãîäàòü Ñâÿòîãî Äóõà. Öå íå çàõîïëåííÿ, íå åêçàëüòàö³¿ – öå áëàãîäàòü Ñâÿòîãî Äóõà, êîòðà ïðîÿâëÿºòüñÿ â äóø³ òèõèì, ñìèðåííèì, ðàä³ñíèì äóõîâíèì ïî÷óòòÿì. Öå ïî÷óòòÿ äàðóº çàâæäè ëþäèí³ ìèð, ëþáîâ, ñâîáîäó, ïîðîäæóº ö³ëüí³ñòü äóø³. Òàêå äóõîâíå ùàñòÿ ó Ïàöëàâ³ òðèâàëî íåäîâãî: ó 1946-47 ðð. óêðà¿íö³â íàñèëüíî âèñåëèëè ç Ïàöëàâè. Ó ñåë³ çàëèøèëîñÿ äâ³ öåðêâè, îäíà ç íèõ áóëà äåðåâ’ÿíà, ³íøà – ìóðîâàíà. Çà ñâ³ä÷åííÿì Êàòåðèíè Ôàðáîòíèê (òåïåð æèòåëüêà ñ. Áóøêîâè÷³): “Íà Êàëüâà𳿠í³ÿêà öåðêâà íå çãîð³ëà...”. ²íøà î÷åâèäèöÿ öèõ òðàã³÷íèõ ïîä³é Ñòàí³ñëàâà Áóëàò ñâ³ä÷èòü, ùî “ï³ñëÿ âèñåëåííÿ óêðà¿íö³â çàëèøèëèñÿ íåçàîðàí³ ïîëÿ ³ ãðîìàäñüêà ðàäà ñïðîâàäèëà ãðóïè ìîëîä³, òàê çâàí³ ÑÏ (Ñëóæáà Ïîëüù³). Öÿ ìîëîäü ìåøêàëà ïî õàòàõ, à ïðàöþâàëà íà ïîëÿõ, ñàäèëè ë³ñè. Âîíà òî ðîçáèðàëà áàëêó çà áàëêîþ ç ñòàðî¿ öåðêîâö³, ð³çàëà äåðåâî ñîá³ íà îïàë – âàðèëà ïîæèâó. Öåðêîâöÿ íèù³ëà ïîñòóïîâî (çàò³êàâ
¹4(63), 2010 24
äàõ, êðèòèé ãîíòàìè, à îï³ñëÿ ñò³íè). Öå áóëî â 1950-èõ ðîêàõ, ìîæå äåùî ï³çí³øå”. Ñâ³äîê ²âàí Ãíàò, ìåøêàíåöü ñ. Êëîêîâè÷³, ñâ³ä÷èòü: “ʳëüêà ðîê³â ï³ñëÿ âèñåëåííÿ â³äâ³äàâ Êàëüâàð³þ ó Ïàöëàâ³, çàéøîâ äî ìóðîâàíî¿ öåðêâè ³ ïîáà÷èâ â í³é âèõîäîê, ïîâíèé íå÷èñòîòåé. Ïîãëÿíóâ íà ïðåñò³ë, à íà íüîìó áóëî ðîçëîæåíà ïëàùàíèöÿ. ϳøîâ ïî òèõ íå÷èñòîòàõ äî ïðåñòîëó, çíÿâ ïëàùàíèöþ é îï³ñëÿ â³ääàâ ¿¿ îòöþ êàíîí³êó Ñèëüâåñòðîâ³ Êðóï³ (â Ïåðåìèøë³)”. Ó äåêîãî âèíèêíå çàïèòàííÿ: ÷îìó íà ïðåñòîë³ ëåæàëà ïëàùàíèöÿ? Âèñåëåííÿ óêðà¿íö³â ç Ïàöëàâè ðîçïî÷àëîñÿ ï³ñëÿ Âåëèêîäíÿ, à ó ñõ³äíîìó îáðÿä³ ï³ñëÿ Ïàñõè ïëàùàíèöÿ ëåæèòü íà ïðåñòîë³ àæ äî Âîçíåñ³ííÿ. Î÷åâèäíî, ùî î. Éîñèô Ìàðèíîâè÷ íå ìàâ ÷àñó ñõîâàòè ïëàùàíèö³, áî éîãî âèñåëèëè. Ó Ïàöëàâ³, íåïîäàë³ê â³ä íàøî¿ öåðêâè, ñòî¿òü ðèìî-êàòîëèöüêèé êîñòåë ç ìîíàñòèðåì Îòö³â Ôðàíöèñêàíö³â. ßêáè âîíè õîò³ëè, òî ìîãëè á ñïàñòè öåðêâó. Àëå öå íå âõîäèëî â ¿õí³ ³íòåðåñè, ³ óêðà¿íñüêà ãðåêî-êàòîëèöüêà öåðêâà â Ïàöëàâ³ áóëà ðîç³áðàíà 20 òðàâíÿ 1957 ðîêó. Óñ³ ö³ òðàã³÷í³ ïðèêëàäè ç ³ñòî𳿠íàâîäèìî íå äëÿ òîãî, ùîá çâîäèòè ðàõóíêè ç ³íøèìè íàðîäàìè, êîìóñü â ÷îìóñü äîð³êàòè, áî ïåðøà ïîëîâèíà ÕÕ-ãî ñò. â ªâðîï³ íàñêð³çü ïåðåïîâíåíà çëî÷èíàìè. ² â öüîìó ÷àñ³, ÿê ³ ó âñ³ ³íø³ ÷àñè, â êîæíîìó íàðîä³ áóëè ëþäè ³ íåëþäè, ç³øòîâõóâàëîñÿ äîáðî ³ çëî... ² êîæíà ëþäèíà, ÿêà ïîïàäàëà ó öåé âèð ³ñòîð³¿, âèõîäèëà ç íå¿ àáî ç ñïðàâæíüîþ â³ðîþ òà ëþáîâ’þ, àáî ç³ çëîì òà íåíàâèñòþ. Êîæíèé ó öåé ÷àñ ðîáèâ ñâ³é âèá³ð: àáî ç Áîãîì àáî ç ñàòàíîþ...
Ùîá êîæíà õðèñòèÿíñüêà äóøà êðàùå óñâ³äîìèëà ñîá³, â ÿêèé ñàìå ÷àñ æèâå, íàâåäåìî êîðîòêèé ä³àëîã ì³æ ²ñóñîì òà â³ç³îíåðêîþ Àííîþ (17 Õ²² 1985 ðîêó): “... æèâåø ó ÷àñ³, êîòðèé çàïåðå÷óº ïðàâäó, ñïðàâåäëèâ³ñòü ³ ìèëîñåðäÿ ó òâî¿é â³ò÷èçí³. Ìóñèø çíàòè, Àííî, ùî ß éäó ñóïðîòè “ñâ³òó”, ïðîòè ãð³õà ³ íåïðèÿòåëÿ, êîòðèé çàâîëîä³â âàìè – òåïåð á³ëüøå, í³æ áóäü-êîëè â ìèíóëîìó. Õòî éäå ç³ Ìíîþ, ïðîòèñòî¿òü ñâ³òó â éîãî áëóäàõ, áðåõí³ òà âëàä³ ñàòàíè, ïðîòå ÷èíèòü öåé ñóïðîòèâ ó ̳é ñïîñ³á, àëå íå ó ñïîñ³á “ñâ³òó”. ß ïðîòèñòàâëÿþ çàðîçóì³ëîñò³ – ïîêîðó; áàðàáàíàì ³ òðóáàì, ÿê³ ãîëîñÿòü ñëàâó, – óíèæåííÿ, ïîò³øåííÿ ³ ìîâ÷àííÿ; áàãàòñòâó ³ íåíàñèòíîñò³ – âáîã³ñòü ³ ïîì³ðêîâàí³ñòü; êðèêàì íàòîâïó íà ðèíêàõ, ïàëàöàõ ³ ñõîäàõ âëàäè – óêðèòòÿ, íàéïðîñò³ø³ çàñîáè, íàéóáîã³ø³ òà ä³ëàííÿ áåçêîðèñëèâå ëþäåé ñêðîìíèõ, íåçíàíèõ, â³ääàíèõ Ìåí³ ç ñåðöÿ ³ âîë³”. Äåñÿòêè ðîê³â ïðîëåò³ëè, ÿê ó Ïàöëàâ³ çíåñëè óêðà¿íñüêó öåðêâó. Çäàâàëîñÿ, ùî âæå âñå çàáóòî, âñå ñòåðòî ç ëèöÿ çåìë³. Ïðîòå ç ïàì’ÿò³ ñåðöÿ íàðîäó ñòåðòè í³÷îãî íåìîæëèâî, òèì á³ëüøå ò³ îñâÿ÷åí³ ì³ñöÿ öåðêîâ, äå ñòîÿâ ïðåñò³ë, íà ÿêîìó ùîäíÿ ïðèíîñèëàñÿ áåçêðîâíà Æåðòâà ²ñóñà Õðèñòà. Ö³ îñâÿ÷åí³ ì³ñöÿ â ì³ñòè÷íèé ñïîñ³á îõîðîíÿþòü àíãåëè äî ê³íöÿ ñâ³òó. ² íåçàëåæíî â³ä äåðæàâíîãî óñòðîþ, êîðèñòîëþáíèõ ïîë³òè÷íèõ ì³ðêóâàíü í³õòî íåìຠïðàâà íà íàñèëüñòâî íàä â³ðîþ, áî êîæíå çëî, â÷èíåíå íà ñâÿòèõ ì³ñöÿõ, çãîäîì ïîâåðòàºòüñÿ íà íàñòóïí³ ïîêîë³ííÿ ³ òðàã³÷íå íàãàäóº ïðî ñåáå... Ðîìàí Äåðåâ’ÿíêî
À “ÊÎÐÀÁÅËÜ” ÏËÈÂÅ
Ñ ÒÀÂÀÒÈ ÍÀ ÊÎ˲ÍÀ “Áîã âèâèùèâ ²ñóñàÕðèñòà ³ äàâ Éîìó ²ì’ÿ, ùî ïîíàä óñÿêå ³ì’ÿ, ùîá ïåðåä ²ìåíåì ²ñóñà âñÿêå êîë³íî ïðèêëîíèëîñÿ íà Íåá³, íà çåìë³ ³ ï³ä çåìëåþ” (Ôèë.2,9-10). Ñïîñòåð³ãàºòüñÿ äèâíå ÿâèùå ñåðåä ñåêòàíò³â, äå âîíè â÷åïèëèñÿ îäíîãî âèñëîâó Á³á볿, ÿê ñë³ïèé ïëîòà, ³ ïîçà öèì ñâ³òà Áîæîãî íå áà÷àòü. Îñòàíí³ìè ÷àñàìè, çîêðåìà ïî îñòàíí³ì ñîáîð³, ïîðîáèëèñÿ ïîä³áí³ äî íèõ ³ äåÿê³, íàâ³òü ¿õ “ïðîòåñòàíòñâóþ÷³” êàòîëèêè. Îãëÿäàííÿ íà äðóãèõ ñòàðå, ÿê ñòàðèé ñâ³ò. Óæå â Ñòàðîìó Çàïîâ³ò³ æèäè, õî÷ ìàëè ïðàâäèâå îá’ÿâëåííÿ ³ â³ðó â ºäèíîãî Áîãà, òî ââåñü ÷àñ ñâ ³ñòî𳿠îãëÿäàëèñÿ íà ³íø³ íàðîäè òà äîâê³ëëÿ, ³ íàâ³òü òîä³, êîëè îäåðæàëè Äåêàëîã – çàïîâ³ä³ â³ä Áîãà ÷åðåç Ìîéñåÿ, òî øâèäêî ïðî öå çàáóëè ³ çàáàãëîñü ¿ì çîëîòîãî òåëÿòêà. Ó Íîâ³ì Çàïîâ³ò³ õðèñòèÿíè òåæ íå áóëè êðàù³ â³ä ñòàðèõ ºâðå¿â ³ ïîÿâèëèñÿ ì³æ íèìè ãíîñòèêè, ÿê³ õîò³ëè õðèñòèÿíñüêó íàóêó ïåðåðîáèòè íà êîïèòî ãåëåíñüêî¿ ô³ëîñîô³¿ òà ðàö³îíàë³çìó, à çãîäîì öå ðîáèëè âñ³ ºðåòè÷í³ ðóõè, ÿêèõ òàê áàãàòî áóëî â Öåðêâ³ ïåðøîãî ï³âòèñÿ÷îë³òòÿ. Ó äðóã³é ïîëîâèí³ ïåðøîãî òèñÿ÷îë³òòÿ âèíèêຠ³êîíîáîðñòâî. Öå òåæ òåíäåíö³ÿ õðèñòèÿí ïðèñòîñóâàòèñÿ äî ïîíÿòü ºâðå¿â òà ìóñóëüìàí, ÿê³ íå ïðèçíàþòü îáðàç³â òà ³êîí. Íèí³ äàë³ ³ñíóº ïîðîê îòàêîãî “âîñòî÷íèöòâà” òà ëàòèí³çàö³¿, ³ âðåøò³ ìàºìî “ïðîòåñòàíòñòâóþ÷èõ”, ÿê³ ìàþòü íå ëèøå ãîëîñ ó öåðêîâíèõ êîëàõ, àëå é ïîñëóõ ó áàãàòüîõ ëåãêîâ³ðíèõ, òàê çâàíèõ, êàòîëèê³â. Ïðèõîâàíà ö³ëü “ïðîòåñòàíòñòâóþ÷èõ” – ïîçáàâèòè Öåðêâó ¿¿ òðàäèö³é òà îñëàáèòè â³ðó. Îäèí ³ç òàêèõ âèÿâ³â, ÿêèé ìåí³ äîâåëîñÿ ÷óòè ó âëàñí³ì äîâê³ëë³, ìîâëÿâ “äî ²ñóñà ï³äõîäèëè” ³ òîìó íå òðåáà êëÿêàòè, ³äó÷è äî Ñâ. Ïðè÷àñòÿ... Ìàþ÷è õâèëèíó ÷àñó, ñòàâ ÿ ïðîâ³ðþâàòè îòó îï³í³þ, ÷è âîíà ñëóøíà. Ðîçãëÿäàþ÷è ºâàíãåëüñê³ òåêñòè, çíàéøîâ àæ ÷îòèðè ðîäè ñïîñîáó ïðèáëèæàòèñÿ äî ²ñóñà: âïàñòè íèöü ïåðåä íèì, âïàñòè äî í³ã, ñòàòè íàâ-
î. Âàñèëü Âîëîäèìèð dzíüêî, ×Ñ (15.02.1922 – †23.04.2008)
êîë³øêè ³ ïîêëîíèòèñÿ. Êîðîòêî ðîçäóìàºìî íàä íèìè. Âïàñòè íèöü ïåðåä Íèì Âïàñòè íèöü öå ÷èñòî íàøå ð³äíå ñëîâî ³ âèçíຠòå ñàìå, ùî ñõèëèòèñÿ ÷îëîì àæ äî çåìë³ ïåðåä âåëè÷÷þ Áîæîþ. Ïðî öå çíàõîäèìî òàê³ ñâ³äîöòâà â ªâàíãåë³ÿõ: 1. Òðè öàð³ (Ìò.2,13) óâ³éøëè äî õàòè ³, ïîáà÷èâøè Äèòÿòêî ç Ìàð³ºþ, Ìàò³ð’þ Éîãî, âïàëè íèöü ³ ïîêëîíèëèñÿ Éîìó. 2. Ïîä³áíîãî âèìàãàâ ³ ñïîêóñíèê â³ä ñàìîãî Áîæîãî Ñèíà, êîëè ìîâèâ: “Óñå öå Òîá³ äàì, äîáðà ñâ³òó öüîãî, ÿê óïàäåø íèöü ³ ïîêëîíèøñÿ ìåí³” (Ìò.4,6). 3. гâíî æ, ÿê àïîñòîëè Ïåòðî òà ²âàí ïîáà÷èëè ïåðåîáðàæåíîãî ²ñóñà Õðèñòà íà Òàâîð³, òî âïàëè íèöü ïåðåä Íèì (Ìò.17,67).
¹4(63), 2010 25
À “ÊÎÐÀÁÅËÜ” ÏËÈÂÅ 4.  Îëèâí³ì ãîðîä³, ó Ãåòñèìàí³¿, Ñàì ²ñóñ óïàâ ëèöåì äî çåìë³ (Ìò. 26,39). 5. Ïðîêàæåíèé, ïîáà÷èâøè ²ñóñà, “ïðèïàâ íèöü ³ ïî÷àâ Éîãî áëàãàòè óçäîðîâëåííÿ” (Ëê. 5,12). 6. Íàâ³òü äóõè íå÷èñò³, áà÷èâøè Éîãî, ïàäàëè íèöü ïåðåä Íèì òà êðè÷àëè: “Òè – Ñèí Áîæèé” (Ìê. 3,11). Îòæå, àæ ø³ñòü ðàç³â çíàéøëè ìè äîêàçè, øî ïåðåä Ñèíîì Áîæèì òðåáà ïðèõèëèòè ³ ãîëîâó, ³ ÷îëî, òà ùå é àæ äî çåìë³! Âïàñòè äî í³ã 1. Ïî ïåðåîáðàæåíí³ ïðèñòóïèâ äî ²ñóñà îäèí ÷îëîâ³ê ³, ïðèïàâøè äî í³ã, ïðîñèâ ²ñóñà çìèëóâàòèñÿ íàä éîãî ñèíîì, ùî áóâ ïðè÷èííèé (Ìò. 17,14). 2. Êîëè àïîñòîë Ïåòðî ïðîáóâàâ ïî âîä³ ï³ä³éòè äî ²ñóñà, àëå çëÿêàâñÿ, ³ Õðèñòîñ éîãî âèòÿãíóâ, òîä³, îïèíèâøèñü ó ÷îâí³, â³í ³ ò³, ùî áóëè ç íèì, âêëîíèëèñÿ ²ñóñîâ³ äî í³ã, êàæó÷è: “Òè ³ñòèííî – Ñèí Áîæèé!” (Ìò. 14,33). 3. Êîëè Ãîñïîäü ²ñóñ ï³øîâ ó ñòîðîíè Òèðó òà Ñèäîíó, òî äî íüîãî ïðèéøëà õàíààíÿíêà ³, ïðîõàþ÷è çà ñâîþ á³ñíóâàòó äî÷êó, âêëîíèëàñÿ Éîìó â íîãè (Ìò. 15,25). 4. Ñëóãà, ùî âèíåí áóâ ïàíîâ³ äåñÿòü òèñÿ÷ òàëàíò³â, óïàâ éîìó äî í³ã: “Ïîòåðïè ìåí³, à âñå òîá³ â³ääàì” (Ìò. 18,26). 5. Ãð³øíèöÿ Ìàãäàëèíà îáìèëà ²ñóñîâ³ íîãè ³ âîëîññÿì îáòåðëà ¿õ (Ëê. 7,38), òî ÿñíî ùî ìóñèëà äî òèõ í³ã ³ ãîëîâó ñâîþ òà ëèöå ïðèõèëèòè. 6. Ƴíêà, ùî äîòîðêíóëàñÿ ïîòàéêè îäåæ³ Ãîñïîäà ²ñóñà, âïàëà Éîìó äî í³ã ³ ðîçïîâ³ëà ïðî ñâîº ðàïòîâå âèäóæàííÿ (Ëê. 8,47). 7. Êîëè íàñòàâíèê áîæíèö³ ß³ð ïðîñèâ ïðî çäîðîâ’ÿ ñâ äî÷êè, òî âïàâ ²ñóñîâ³ äî í³ã (Ìê. 5,22 ³ Ëê. 8,24). 8. Ƴíêè ìèðîíîñèö³ ïðèéøëè ³ êèíóëèñÿ âîñêðåñëîìó ²ñóñîâ³ â íîãè òà ïîêëîíèëèñÿ Éîìó (Ìò. 28,9). À öå ñâ³ä÷èòü, ùî â âåëèêîäí³é ÷àñ òðåáà ïðèïàäàòè íàâêîë³øêè ³ ïàäàòè äî í³ã, áî öå çðîáèëè, ÿê ïðèêëàä äëÿ íàñ, ñàì³ ñâÿò³ æ³íêè ìèðîíîñèö³, ùî ïåðø³ ïîêëîíèëèñÿ âîñêðåñëîìó Ãîñïîäåâ³. Óïàñòè äî í³ã, çíà÷èòü ñâî¿ íîãè ç³ãíóòè – “ïðèêëÿêíóòè”. 9. ² òîé á³ñíóâàòèé, ùî â í³ì ñèä³â ëåã³îí á³ñ³â, ïðèïàâ ²ñóñîâ³ äî í³ã (Ëê. 8,24).
¹4(63), 2010 26
Ñòàòè íàâêîë³øêè Îñü òóò çíîâó ñâ³äîöòâî ñàìî¿ Á³á볿, ñâÿùåííîãî Ïèñàííÿ: 1. Ñàì ²ñóñ Õðèñòîñ â Îëèâí³ì ãîðîä³, ñòàâøè íà êîë³íà, ïî÷àâ ìîëèòèñÿ (Ëê.22,41). ³í Ñàì äຠíàì ïðèêëàä, ÿê òî ïåðåä Áîãîì íàì ïîâîäèòèñÿ. 2. Êîëè ²ñóñ âèðóøèâ ó äîðîãó, ïðèá³ã îäèí, óïàâ ïåðåä íèì íàâêîë³øêè ³ ïî÷àâ ïèòàòè: “Ó÷èòåëþ äîáðèé, ùî ðîáèòè, ùîá îñÿãíóòè Öàðñòâî Íåáåñíå?” (Ìê.10,17). Öå áóâ òîé áàãàòèé þíàê, ùî íå ìàâ â³äâàãè ÷åðåç áàãàòñòâî ïîêèíóòè ñâ³ò ³ ï³òè çà Õðèñòîì. 3. ϳä ÷àñ ÷óäåñíî¿ ëîâë³ ðèá, êîëè íà íàêàç Ãîñïîäà çàêèíóëè ñ³ò³, õî÷ óíî÷³ í³÷îãî íå çëîâèëè, òî Ïåòðî ïðèïàâ äî êîë³í ²ñóñà (Ëê. 5,8). 4. Äîäàìî, ùî ïàäàòè íàâêîë³øêè ïåðåä âîëîäàðÿìè ÷è Áîæåñòâîì, öå äàâí³é çâè÷àé óñ³õ íàðîä³â, ³ âîÿêè ï³ä ÷àñ ñóäó íàä Õðèñòîì ïàäàëè ïåðåä Íèì íà êîë³íà ³ íàñì³õàëèñÿ íàä Íèì (Ìò.27,20). ªâàíãåëèñò Ìàðêî òåæ êàæå, ùî âî¿íè ãëóìèëèñÿ, ïàäàþ÷è íà êîë³íà (Ìð. 15.20). Àëå ñêàæå ìîæå õòîñü, ùî öå ëàòèí³çàòîðñòâî. Àëå ñüîãîäí³ âîíî ïåðåñòàëî ö³ëêîì áóòè ÷èìîñü ëàòèíñüêèì, – îòå êëÿ÷àííÿ, áî í³õòî â íèõ íå êëÿêຠäî Ñâ. Ïðè÷àñòÿ ³ ñàìå êëÿ÷àííÿ º íèí³ íàéêðàùèé àðãóìåíò, ùî ìè, õðèñòèÿíè ñõ³äí³, ÷è, ïàê, óêðà¿íö³-êàòîëèêè öå çâåðøóºìî. Ïîêëîíèòèñÿ Ö³ ñëîâà ÷àñòî çãàäóþòüñÿ â ªâàíãåë³ÿõ. 1. Îçäîðîâëåíèé ñë³ïåöü, ÷è ñë³ïîíàðîäæåíèé, çóñòð³âñÿ îï³ñëÿ ç ²ñóñîì ³ “óâ³ðóâàâ, ùî ³í Ñèí Áîæèé òà Éîìó ïîêëîíèâñÿ” (²â. 9,38). 2. Ïðîêàæåíèé ïðèñòóïèâ äî ²ñóñà ³ ïîêëîíèâñÿ Éîìó, ïðîõàþ÷è îçäîðîâëåííÿ (Ìò. 8,2). 3. Êîëè ñïîêóøóâàâ äèÿâîë – ñàòàíà Õðèñòà, òî ³í ñêàçàâ, ùî ò³ëüêè Áîãó òðåáà ïîêëîíÿòèñÿ (Ëê. 4,8). 4 Ñàìå ñëîâî ïðèñòóïàòè ìຠòàê³ åï³òåòè: Ñîòíèê ïðèñòóïèâ, áëàãàþ÷è (Ìò. 8,5). Ñë³ïö³ ïðèñòóïèëè äî ²ñóñà â õàò³... (Ìò. 9,28). Âèãíàíèé çëèé äóõ çíîâó íàìàãàºòüñÿ ïðèñòóïèòè äî äóø³ ç ñ³ìîìà, êóäè ã³ðøèìè â³ä íüîãî. (çáåðåæåíî ñòèëü àâòîðà) î. Âàñèëü dzíüêî, ×ÑÂÂ
ÎÑÂß×ÅͲ  ²ÑÒÈͲ
ДОБА СВЯТОГО ФРАНЦИСКА Ñóñï³ëüíèé óñòð³é òà îñíîâí³ ³ñòîðè÷í³ ïî䳿 ÷àñ³â ñâ. Ôðàíöèñêà Äëÿ Çàõ³äíî¿ ªâðîïè XII ñò. áóëî ÷àñîì ðîçêâ³òó ôåîäàëüíèõ â³äíîøåíü. Çàãàëîì ªâðîï³ òîãî ÷àñó âëàñòèâà ôåîäàëüíà ðîçäð³áíåí³ñòü, êîëè ïîë³òè÷íà âëàäà çîñåðåäæóâàëàñü ó ðóêàõ âåëèêèõ çåìåëüíèõ âëàñíèê³â – êíÿç³â, ãåðöîã³â, ãðàô³â, – ÷àñòî ëèøå íîì³íàëüíî îá’ºäíàíèõ ñëàáêîþ âëàäîþ ìîíàðõà. Ïðîòå Ôðàíöèñê íàðîäèâñÿ â ²òà볿, äå ³ñíóâàâ íå òèïîâèé äëÿ òîãî ÷àñó ïîë³òè÷íèé óñòð³é. Öå áóëè òàê çâàí³ ì³ñòà-äåðæàâè, ùî íàéá³ëüøå ö³íóâàëè âëàñíó ñâîáîäó òà íåçàëåæí³ñòü. ̳æ öèìè ì³ñòàìè-äåðæàâàìè äîñèòü ÷àñòî ñïàëàõóâàëè âîºíí³ êîíôë³êòè. Òàêîæ íåð³äêî ìîæíà áóëî ñòàòè ñâ³äêîì òàêèõ ÿâèù, ÿê ïîâñòàííÿ ³ ñóòè÷êè â ñåðåäèí³ ñàìèõ ì³ñò. Ôðàíöèñê ó ìîëîäîñò³ áðàâ ó÷àñòü ó ïîä³áíèõ âîºííèõ ä³ÿõ, à ï³çí³øå ïðîñëàâèâñÿ ÿê ëþäèíà, ÿêà ìîãëà ïðîïîâ³ääþ òà ìîëèòâîþ ïðèïèíèòè ãðîìàäñüê³ òà ì³æóñîáí³ â³éíè. Ñë³ä çàçíà÷èòè, ùî âàæëèâîþ îñîáëèâ³ñòþ åïîõè ñâ. Ôðàíöèñêà áóëî òå, ùî öåé ÷àñ áóâ ïåð³îäîì, êîëè ìîãóòí³ñòü ðèìñüêèõ Ïàï áóëà ó ðîçêâ³ò³. Âîíè çóì³ëè îðãàí³çóâàòè ðóõ õðåñòîíîñö³â, äîìîãëèñÿ â³ä áàãàòüîõ ºâðîïåéñüêèõ ìîíàðõ³â ñêëàäàííÿ âàñàëüíî¿ êëÿòâè. Íàìàãàþ÷èñü êåðóâàòè âíóòð³øí³ìè ñïðàâàìè õðèñòèÿíñüêèõ äåðæàâ, âîíè ÷àñòî âèêîðèñòîâóâàëè ïðîòè íåïîê³ðíèõ âîëîäàð³â àíàôåìó (â³äëó÷åííÿ â³ä Öåðêâè) é ³íòåðäèêò (çàáîðîíà áðàòè ó÷àñòü ó òà¿íñòâàõ òà ³íøèõ öåðêîâíèõ îáðÿäàõ). Îñîáëèâî áàãàòî äëÿ çì³öíåííÿ ïîçèö³é Ðèìñüêîãî ïðåñòîëó çðîáèâ ñó÷àñíèê òà ïîêðîâèòåëü ñâÿòîãî Ôðàíöèñêà Ïàïà ²íîêåíò³é III. Êð³ì òîãî, Ôðàíöèñê ç Àñèæà áóâ òàêîæ ñó÷àñíèêîì ðóõó õðåñòîíîñö³â, ³ñïàíñüêî¿ ðåêîíê³ñòè é ðåë³ã³éíî¿ â³éíè ç ºðåòèêàìè-êàòàðàìè. Íà òîé ÷àñ, êîëè â³í ðîçïî÷àâ ñâîþ ä³ÿëüí³ñòü, õðåñòîíîñö³ ñòâîðèëè â Ìàë³é À糿 ñâî¿ íåâåëè÷ê³ äåðæàâè, àëå ïî÷àëè ïîñòóïîâî âòðà÷àòè ñâî¿ ïîçèö³¿.  ²ñïàí³¿ â õîä³ ïðîâåäåííÿ ðåêîíê³ñòè ºâðîïåéñüê³ ðèöàð³ â³äâîéîâóâàëè ó ìàâð³â òà àðàá³â óñå á³ëüøå íîâèõ òåðèòîð³é. Ôðàíöèñê
Ñâ. Ôðàíöèñê ç Àñèæà (1182 – †3.10.1226)
ñâîºð³äíî ïîñòàâèâñÿ äî öèõ ðóõ³â, îðãàí³çóâàâøè ç³ ñâî¿ìè áðàòàìè ìèðí³ õðåñòîâ³ ïîõîäè, ÿê³ íåñëè ìóñóëüìàíàì íå ñìåðòü òà ðóéíóâàííÿ, à ïðîïîâ³äü Ñëîâà Áîæîãî, ïðî ùî äåòàëüí³øå éòèìå ìîâà íèæ÷å. Äî àëüá³ãîéñüêèõ â³éí ñâ. Ôðàíöèñê íå ìàâ ïðÿìîãî â³äíîøåííÿ (ç öèìè ïîä³ÿìè ïîâ’ÿçàíå ³ì’ÿ ñâ. Äîì³í³êà), àëå â³äîìî, ùî â³í äóæå ëþáèâ Ôðàíö³þ òà ôðàíöóçüêó ìîâó, à Äîì³í³ê áóâ éîãî äîáðèì òîâàðèøåì.
¹4(63), 2010 27
ÎÑÂß×ÅͲ  ²ÑÒÈͲ Ìîðàëüíèé ñòàí ñåðåäíüîâ³÷íîãî ñóñï³ëüñòâà äîáè ñâÿòîãî Ôðàíöèñêà Ðîçãëÿäàþ÷è XII ñò. ùîäî ïèòàííÿ ìîðàë³, ÷åñíîò ³ äóõîâíîñò³, ìîæíà ç âïåâíåí³ñòþ ñòâåðäæóâàòè, ùî öå áóâ ïàðàäîêñàëüíèé ÷àñ, â ÿêèé íàéâèùà ìîðàëüí³ñòü ñï³â³ñíóâàëà ïîðó÷ ³ç æàõëèâèì ïàä³ííÿì ã³äíîñò³ é ÷åñò³, à ãëèáîêà ðåë³ã³éí³ñòü – ³ç ôîðìàëüíîþ, íîì³íàëüíîþ ðåë³ã³éí³ñòþ. Ó äóõîâíîìó æèòò³ åïîõè, ùî ðîçãëÿäàºòüñÿ, ìîæíà ïîì³òèòè âåëè÷åçí³ çì³íè â ðåë³ã³éí³é ñâ³äîìîñò³. Äåÿê³ äîñë³äíèêè íàçèâàþòü öåé ïåð³îä ïåð³îäîì âíóòð³øíüî¿ õðèñòèÿí³çàö³¿ ªâðîïè. ßêùî ðàí³øå õðèñòèÿíñòâî ó øèðîêèõ ìàñàõ íàñåëåííÿ ñïðèéìàëîñÿ ïåðåâàæíî ÿê ðåë³ã³ÿ ñèëüíîãî Áîãà, ÿêèé ó çìîç³ çàõèñòèòè â³ä ñèë çëà é çàáåçïå÷èòè çåìíå áëàãîïîëó÷÷ÿ òà äîáðîáóò ï³ñëÿ ñìåðò³, òî â XII ñò. áàãàòî ëþäåé ð³çíèõ âåðñòâ ñóñï³ëüñòâà ïîðèíàþòü ó ïîøóêè ³íòèìíîãî, ³íäèâ³äóàëüíîãî øëÿõó äî Áîãà, ÿêîãî ðîçóì³þòü óæå íàñàìïåðåä ÿê ñâîãî Ñïàñèòåëÿ. Ìîðàëüíèé ñòàí ìèðÿí ³ ñâÿùåíñòâà òèõ ÷àñ³â çàãàëîì áóâ ö³ëêîì íåçàäîâ³ëüíèì. Óñþäè ïàíóâàëè ãðóá³ñòü òà êóëüò íàñèëüñòâà, à ðèöàðñòâî ÷àñòî áóëî ò³ëüêè çîâí³ á³ëüø áëàãîðîäíîþ ôîðìîþ âîéîâíè÷îñò³, àãðåñèâíîñò³ òà áàíäèòèçìó. Ãðóáà ÷óòòºâ³ñòü ïîºäíóâàëàñü ç ðîçïóñòîþ íîðîâ³â. Øëþáíà íåâ³ðí³ñòü ³ ðîçëó÷åííÿ áóëè ÷àñòèì ÿâèùåì ñåðåä ïðîñòîãî íàðîäó. Á³îãðàô ñâ. Ôðàíöèñêà Òîìà ×åëàíñüêèé òàê îïèñóº ìîðàëüíèé ñòàí ñó÷àñíèõ éîìó ëþäåé: “...Âîíè ç óñ³ºþ â³äâåðò³ñòþ ïîðèíàþòü ó ð³çí³ âèäè ðîçïóñòè íàñò³ëüêè, ùî âæå ââàæàþòü äîçâîëåíèì ðîáèòè âñå, ùî ¿ì çàìàíåòüñÿ, ³ ÿêíàéñòàðàíí³øå ïðàãíóòü ñîðîìó é áåç÷åñòÿ. Òàê, ó äîáðîâ³ëüí³ì ñëóæ³íí³ âîíè ñòàþòü ðàáàìè ãð³õà, ïåðåòâîðþþ÷è âñ³ ñâî¿ ÷ëåíè â çíàðÿääÿ íåïðàâäè, íå âèÿâëÿþ÷è í³ÿêîãî ñë³äó õðèñòèÿíñüêî¿ â³ðè í³ â ñâîºìó æèòò³, í³ â çâè÷àÿõ, ìàðíî âò³øàþ÷èñü îäíèì ïîðîæí³ì ³ìåíåì õðèñòèÿíñòâà”. Âáà÷àþ÷è ó Ôðàíöèñêó ç Àñèæà Ãîñïîäíüîãî ïîñëàíöÿ äëÿ âèïðàâëåííÿ ëþäåé, â³í ïèøå: “² íåìîæëèâî áóëî çâîë³êàòè äàë³, îñê³ëüêè ñìåðòåëüíà õâîðîáà ïîøèðèëàñÿ âæå âñþäè é ïîãëèíóëà ÷ëåíè áàãàòüîõ ëþäåé íàñò³ëüêè, ùî, ÿêáè âæå íå ïîñï³øàâ ¿ì íà äîïîìîãó ˳êàð, ¿õ æèòòÿ ïåðåðâàëîñÿ á ³ äóõ æèòòÿ çàëèøèâ áè ¿õ”.
¹4(63), 2010 28
Ùî ñòîñóºòüñÿ âèùîãî äóõîâåíñòâà, òî âîíî ÷àñòî âåëî äóæå ðîçê³øíå æèòòÿ: îòðèìóþ÷è âåëèê³ ïðèáóòêè, çàìîâëÿëî ñîá³ áàãàòèé âèøóêàíèé îäÿã, ï³êëóâàëîñÿ ïðî áàãàòèé ñò³ë, ìàëî áàãàòî ñëóã, íàéêðàùèõ êîíåé ³ îøàòí³ åê³ïàæ³. Äîñÿãíóâøè ïîë³òè÷íî¿ ìîãóòíîñò³, Êàòîëèöüêà Öåðêâà ðîçâàëþâàëàñÿ çñåðåäèíè. Öå áà÷èëè é ñàì³ ñâÿùåíèêè, ÿê³ íàìàãàëèñÿ éòè çà Áîãîì, à íå çà ñâ³òîì. Àëå íå âñþäè âîíè ñòàíîâèëè á³ëüø³ñòü. Íåáàæàííÿ çìèðèòèñÿ ç ãð³õîì ó ñâîºìó æèòò³, à òàêîæ â³äñóòí³ñòü ïðèêëàäó ñâÿòîñò³ ó êàòîëèöüêîìó äóõîâåíñòâ³ ñïðè÷èíèëè òå, ùî áàãàòî ëþäåé â³äñòóïàëè â³ä îô³ö³éíî¿ Öåðêâè, ïðèïèíÿëè áóäü-ÿê³ â³äíîñèíè òà âïàäàëè â ºðåñü. ² âñå æ òàêè ñåðåä êàòîëèê³â çíàõîäèëèñÿ ëþäè, ÿê³ íàìàãàëèñÿ áîðîòèñÿ çà ÷èñòîòó ìîðàë³ â Öåðêâ³. Âîíè ñîáîþ ïîêàçóâàëè ïðèêëàä âèñîêîìîðàëüíîãî æèòòÿ é ñàìîæåðòîâíîãî ïîäâèãó ñìèðåííÿ. ² â Êàòîëèöüêèé Öåðêâ³, é ó ñóñï³ëüñòâ³ áóëî áàãàòî ÷åñíèõ ëþäåé, ÿê³ ïðèñâÿòèëè ñâîº æèòòÿ íåïîì³òíèì òà âáîãèì. Äî íèõ íàëåæàâ ³ ñâ. Ôðàíöèñê ç Àñèæà. ªðåòè÷í³ ðóõè â Çàõ³äí³é ªâðîï³ Äëÿ ïîâíîãî çîáðàæåííÿ ÷àñ³â ñâ. Ôðàíöèñêà íåîáõ³äíî äåòàëüíî ðîçãëÿíóòè ñâîºð³äíå ñåðåäíüîâ³÷íå ÿâèùå â ðåë³ã³éí³é ñôåð³ – ºðåòè÷í³ ðóõè ó Çàõ³äí³é ªâðîï³. Âèùå áóëî ñêàçàíî, ùî îñíîâíèìè ôàêòîðàìè, ÿê³ ï³äøòîâõóâàëè ëþäåé ïîêèäàòè îô³ö³éíó Öåðêâó, áóëè: íîì³íàëüí³ñòü áàãàòüîõ ïðåäñòàâíèê³â äóõîâåíñòâà, ñîö³àëüíà íåñïðàâåäëèâ³ñòü ñòîñîâíî ïðîñòèõ òà á³äíèõ ëþäåé (÷àñòî ç áîêó òîãî æ äóõîâåíñòâà), à òàêîæ áàæàííÿ æèòè áåçïîñåðåäíüî çà â÷åííÿì Á³á볿, ÿêà â òîé ÷àñ ïî÷èíຠïåðåêëàäàòèñÿ íà äåÿê³ íàðîäí³ ìîâè. Îñîáëèâî ïîçàöåðêîâí³ â÷åííÿ ðîçïîâñþäæóâàëèñÿ ó ì³ñòàõ, íàñåëåííÿ ÿêèõ áóëî á³ëüø ñõèëüíå äî ð³çíîìàí³òíèõ äóõîâíèõ ïîøóê³â. Íàéá³ëüøèìè ç òàêèõ ðóõ³â, ùî ñôîðìóâàëèñÿ ó äðóã³é ïîëîâèí³ Õ²²-Õ²²² ñòîë³òò³, áóëè ðóõè âàëüäåíñ³â òà êàòàð³â. Ñïî÷àòêó âîíè âèíèêëè â ì³ñòàõ ï³âäåííî¿ Ôðàíö³¿ ³ çâ³äòè ïîøèðèëèñÿ ïî ö³ë³é ªâðîï³. Îñíîâó â³ðîâ÷åííÿ êàòàð³â ñòàíîâèâ Íîâèé Çàïîâ³ò, ïðîòå éîãî òðàêòóâàëè ó ãíîñòè÷íîìó äóñ³. Êàòàðè â³äêè-
ÎÑÂß×ÅͲ  ²ÑÒÈͲ äàëè áóäü-ÿêó öåðêîâíó îáðÿäîâ³ñòü ³ òà¿íñòâà ³ íå íàäàâàëè í³ÿêîãî çíà÷åííÿ Ñòàðîìó Çàïîâ³òó. Ùî ñòîñóºòüñÿ òåîëî㳿, òî êàòàðè äîäåðæóâàëèñü äóàë³ñòè÷íèõ ïîãëÿä³â ³ ââàæàëè, ùî Áîã ÿê äæåðåëî äîáðà íå ì³ã ñòâîðèòè òàêî¿ ìàòåð³¿, ÿêà ï³äâëàäíà çëó òà ãð³õó. Âîíè â÷èëè, ùî ñâ³ò ñòâîðåíèé äèÿâîëîì, ùî ìàòåð³ÿ ãð³õîâíà ³ ùî ñâ³òîì êåðóº çëèé äóõ. ¯õí³é ãíîñòèöèçì âèÿâëÿâñÿ â ñóäæåííÿõ ïðî Õðèñòà, ÿêèé, íà ¿õíþ äóìêó, íå âò³ëèâñÿ ïðè Ñâîºìó çåìíîìó íàðîäæåíí³ â òàêå ìàòåð³àëüíå ò³ëî, ÿêå ìàþòü ³íø³ ëþäè. Êàòîëèöüêó Öåðêâó êàòàðè îãîëîñèëè âèòâîðîì ñàòàíè, à Õðåñò, ÿêèé øàíóþòü êàòîëèêè, âîíè ââàæàëè ñèìâîëîì ìàòåð³àëüíîãî, çëîãî ñâ³òó, éîãî ñòðàæäàíü ³ ïîðîê³â. Ìåíø ðàäèêàëüíèõ ïîçèö³é ó ñôåð³ òåîëî㳿, à òàêîæ (ñïî÷àòêó) ñòîñîâíî Ðèìñüêî¿ Öåðêâè äîòðèìóâàëèñÿ âàëüäåíñè. Íà ïî÷àòêó ñâ ä³ÿëüíîñò³ âîíè íå ìàëè ìåòè âèõîäó ç Êàòîëèöüêî¿ Öåðêâè. Íà â³äì³íó â³ä áàãàòüîõ ³íøèõ â³ëüíîäóìö³â, ¿õí³é äîãìàòèö³ íå áóâ ïðèòàìàííèé ãíîñòè÷íèé õàðàêòåð é âîíà íå áàçóâàëàñÿ íà àïîêðèô³÷íèõ êíèãàõ ³ ïîãëÿäàõ. Âîíè îïèðàëèñÿ âèêëþ÷íî íà Ñâÿòå Ïèñüìî é íàïîëÿãàëè íà òîìó, ùî êîæíîìó â³ðóþ÷îìó íåîáõ³äíî âèâ÷àòè éîãî ð³äíîþ ìîâîþ. Íàìàãàþ÷èñü áóêâàëüíî âèêîíóâàòè âñ³ çàïîâ³ä³ Ñïàñèòåëÿ, âàëüäåíñè â³äêèäàëè â³éíó, ïðèñÿãó, êëÿòâó, ñàìîçàõèñò òîùî. Ïðî ¿õ âèñîêîìîðàëüíèé ñïîñ³á æèòòÿ â³äãóêóâàëèñü ïîõâàëüíî íàâ³òü âîðîãè. Ùîá òàì íå áóëî, ñë³ä íàãîëîñèòè, ùî Ôðàíöèñê íå ìàâ äî ºðåòè÷íèõ ðóõ³â æîäíîãî â³äíîøåííÿ. Ìîæëèâî, áóäó÷è þíàêîì, â³í ÷óâ çàêëèêè âàëüäåíñ³â òà êàòàð³â äîòðèìóâàòèñÿ á³äíîãî òà ñâÿòîãî æèòòÿ, àëå éîãî øëÿõ áóâ ïðèíöèïîâî ³íøèì. Ïðàãíåííÿ Ôðàíöèñêà ïîëÿãàëî â òîìó, ùîá, íå âèõîäÿ÷è ç Êàòîëèöüêî¿ Öåðêâè ³ íå âèñòóïàþ÷è ïðîòè ¿¿ êåð³âíèê³â, íà îñîáèñòîìó ïðèêëàä³ ïîêàçàòè æèòòÿ çà ºâàíãåëüñüêèìè ³äåàëàìè, ñïðèéíÿòèìè áóêâàëüíî. Ó “Ïðàâèë³, íå çàòâåðäæåíîìó áóëëîþ”, â³í ïèøå ïðî òå, ùî “áðàòè ïîâèíí³ áóòè êàòîëèêàìè, æèòè ³ ì³ðêóâàòè ÿê êàòîëèêè”. À â ïðàâèë³, ÿêå áóëî óòâåðäæåíå Ïàïñüêîþ áóëëîþ â 1223 ðîö³, íàïîëÿãàº, ùîá íàñòàâíèêè, ÿê³ ïðèéìàþòü äî îðäåíó íîâèõ áðàò³â, óâàæíî âèïðîáóâàëè ¿õ ó êàòîëèöüêèé â³ð³ é òà¿íñòâàõ.
ÆÈÒÒß ÑÂ. ÔÐÀÍÖÈÑÊÀ Ïîêàÿííÿ Âîñåíè 1181 ðîêó, â Àñèæ³, ó ðîäèí³ çàìîæíîãî êóïöÿ Ïåòðà Áåðíàðäîíå, íàðîäèâñÿ é áóâ ïîõðåùåíèé õëîï÷èê ²îàíí. Ïðîòå áàòüêî, ÿêèé ùîéíî ïîâåðíóâñÿ ç òîðãîâî¿ ìàíäð³âêè äî Ôðàíö³¿, çàõîò³â, ùîá õëîï÷èêà íàçâàëè Ôðàíöèñêîì. Òàê ðîçïî÷àëîñÿ æèòòÿ îäíîãî ç íàéíåçâè÷àéí³øèõ ëþäåé íà çåìë³. Íàì íåáàãàòî â³äîìî ïðî äèòèíñòâî Ôðàíöèñêà. ³í çäîáóâ ïî÷àòêîâó îñâ³òó ³, ÿê éîãî áàòüêî, ìàâ ñòàòè êóïöåì. ª ñâ³äîöòâà, ùî â³í âèâ÷àâ ñëîâåñí³ íàóêè, ³, ìàáóòü, áî Ôðàíöèñê, õî÷à é íå ëþáèâ ñâ³òñüêó â÷åí³ñòü, ñïðàâëÿâ âðàæåííÿ ëþäèíè äîñèòü îñâ³÷åíî¿. Íàéêðèòè÷í³øèé ïîãëÿä íà ìîëîä³ñòü ñâ. Ôðàíöèñêà ìîæíà çíàéòè ó ïåðøîìó æèòòºïèñ³ Òîìè ×åëàíñüêîãî. Çà éîãî ñëîâàìè, äî äâàäöÿòè ï’ÿòè ðîê³â â³í ïðîñòî ìàðíóâàâ ñâîº æèòòÿ ó òóðáîòàõ òà ñâ³òñüêèõ óò³õàõ, ³ áóâ ó öüîìó óñï³øí³øèì çà ñâî¿õ îäíîë³òê³â, áóâ ðåâíèòåëåì çëà é òèì, õòî íàñë³äóº ãëóïñòâî. Äëÿ íüîãî íå áóëè ÷óæèìè ðîçâàãè ³ æàðòè, ãëóçëèâ³ é íåïðèñòîéí³ ñëîâà, ï³ñåíüêè é áàæàííÿ õîäèòè â áàãàòîìó òà ïðèâàáëèâîìó îäÿç³. Äëÿ äðóç³â â³í áóâ âåñåëèì ³ ùåäðèì ïðèÿòåëåì. Çàéìàþ÷èñü êóïåöòâîì, â³í áåçñîðîìíî âèòðà÷àâ ãðîø³, çà ùî éîìó ÷àñòî äîêîðÿëè áàòüêè, âêàçóþ÷è íà òå, ùî â³í – êóïåöü, à íå ñèí ãðàôà àáî ãåðöîãà (äî ðå÷³, îòðèìàòè äâîðÿíñüêèé òèòóë áóëî ìð³ºþ ìîëîäîãî Ôðàíöèñêà). Óò³ì íå ìîæíà ñòâåðäæóâàòè, ùî äî ïîêàÿííÿ é ïîâíîãî ïîñâÿ÷åííÿ Ôðàíöèñê íå ìàâ ïîçèòèâíèõ ðèñ. Îêð³ì ìàðíîòðàòñòâà, ó íüîìó æèëî ñï³â÷óòòÿ äî á³äíèõ ³ çíåäîëåíèõ, ÿêèì çàâæäè çàëþáêè äîïîìàãàâ. Äîòîãî æ, â³í íàìàãàâñÿ áóòè ÿêíàéòàêòîâí³øèì ³ ÿêíàéââ³÷ëèâ³øèì ó ñï³ëêóâàíí³ ç ëþäüìè ³ íå îìèíàâ ñâîºþ óâàãîþ íàâ³òü òèõ, ç êèì í³õòî íå õîò³â ìàòè ñïðàâè. Çîêðåìà, â³í áóâ ëþäèíîþ ç äîñèòü âîëüîâèì õàðàêòåðîì. Ïðîòå âñ³ ö³ ðèñè íàâðÿä ÷è çðîáèëè áè Ôðàíöèñêà âñåñâ³òíüî â³äîìîþ ëþäèíîþ. Ïðàãíó÷è ñëàâè, ïîäâèã³â, òèòóë³â ³ øàíè, â³í íå íàäáàâ áè ¿õ ñò³ëüêè, ñê³ëüêè îòðèìàâ ï³ñëÿ òîãî, êîëè ïîâí³ñòþ â³äìîâèâñÿ â³ä ÷åñòîëþáíèõ íàì³ð³â.
¹4(63), 2010 29
ÎÑÂß×ÅͲ  ²ÑÒÈͲ Íàâåðíåííÿ Ôðàíöèñêà ïî÷àëîñÿ ç âàæêî¿ õâîðîáè. Íàé³ìîâ³ðí³øå, ïîâí³ñòþ çíåñèëåíèé òà âèñíàæåíèé ô³çè÷íèìè ñòðàæäàííÿìè, â³í ïî-íîâîìó ïî÷àâ òðàêòóâàòè ïèòàííÿ ïðî ñåíñ ëþäñüêîãî æèòòÿ, ãð³õ, ñìåðòü ³ Áîãà. ª ï³äñòàâè ïðèïóñòèòè, ùî ñàìå òîä³ â³í ïðî íèõ âïåðøå ñåðéîçíî çàìèñëèâñÿ. Ïðîòå, îäóæàâøè, Ôðàíöèñê çíîâó ïîâåðíóâñÿ äî ñâî¿õ ìð³é ïðî ñëàâó, ³ êîëè Ãîòüº äå Áð³ºí ïî÷àâ çáèðàòè â³éñüêà äëÿ òîãî, ùîá çàâîþâàòè êîðîíó Ñèöè볿, ìîëîäèé Ôðàíöèñê ïðèºäíàâñÿ äî íüîãî. Àëå ïåðåä ïîõîäîì â³í ïîáà÷èâ íåçâè÷àéíèé ñîí: íåìîâ óâåñü éîãî ä³ì íàïîâíåíèé â³éñüêîâèìè ëàøòóíêàìè. ² ãîëîñ óâ³ ñí³ ñêàçàâ, ùî âñå öå íàëåæèòü Ôðàíöèñêó òà éîãî âî¿íñòâó. Ôðàíöèñê âèð³øèâ, ùî öå äîáðà ïðèêìåòà ïåðåä âîºííèì ïîõîäîì, ³ âèðóøèâ ó ïîõ³ä, çàÿâèâøè ñâî¿ì çíàéîìèì, ùî ïîâåðíåòüñÿ âåëèêèì âîæäåì. Ïðîòå, äî¿õàâøè äî Ñïîëåòå, â³í çíîâó çàõâîð³â, ³ ðàïòîì í³÷íå âèä³ííÿ îòðèìàëî äëÿ íüîãî ³íøå çíà÷åííÿ. ³äìîâèâøèñü â³ä äóìêè ïðî âîºíí³ ïîäâèãè, â³í ïîâåðíóâñÿ äîäîìó, ³ ç öüîãî ìîìåíòó æèòòÿ éîãî çì³íèëîñü. Ôðàíöèñê ñòàâ, íà äèâî, çàìêíóòèì òà çàìèñëåíèì ³ ÷àñòî ãóëÿâ çà ì³ñòîì, â³ääàþ÷èñü óñàì³òíåííþ. Ìîëÿ÷èñü, â³í êàÿâñÿ ó ãð³õàõ þíîñò³ é âëàñí³é íåã³äíîñò³. ² âñå âèðàçí³øå ïåðåä íèì âèìàëüîâóâàâñÿ ãåðî¿÷íèé øëÿõ çðå÷åííÿ â³ä áàãàòñòâà ³ ñëóæ³ííÿ ëþäÿì. Ó íüîìó ïðîêèíóëîñü âåëè÷åçíå ñï³â÷óòòÿ äî á³äíèõ (ÿêèì â³í ³ ðàí³øå çàëþáêè äîïîìàãàâ). Á³îãðàô ïîâ³äîìëÿº, ùî ÿêùî ðàí³øå â³í âñåòàêè á³ëüøå ïîëþáëÿâ âåñåëèòèñÿ ç äðóçÿìè, òî “òåïåð ó íüîãî â ñåðö³ áóëè ò³ëüêè çóáîæ³ë³: â³í ïîëþáëÿâ äèâèòèñÿ íà íèõ ³ âèñëóõîâóâàòè, ùîá ðîçäàâàòè ùåäðó äîïîìîãó”. Äî öüîãî ÷àñó Ôðàíöèñê ïàòàëîã³÷íî áîÿâñÿ ïðîêàæåíèõ, ïî÷óâàþ÷è äî íèõ íåïîáîðíó â³äðàçó. Ïðîòå ïîêàÿííÿ òàê éîãî çì³íèëî, ùî òåïåð â³í íå áîÿâñÿ ïðèõîäèòè äî ¿õí³õ ïðèòóëê³â ³, ðîçäàþ÷è ¿ì ïîäàííÿ, íàâ³òü íå áîÿâñÿ ö³ëóâàòè ¿ì ðóêè. Ìàáóòü, ñëóæ³ííÿ ïðîêàæåíèì ñòàëî ïåðåëîìíèì ìîìåíòîì ó æèòò³ Ôðàíöèñêà, áî ó ñâîºìó çàïîâ³ò³ â³í ïèøå, ùî “Ãîñïîäü äàâ ìåí³, áðàòó Ôðàíöèñêó, ïî÷àòè ñâîº ïîêàÿííÿ òàê: êîëè ÿ æèâ ó ãð³õàõ, íàäòî ã³ðêî
¹4(63), 2010 30
×óäî ñâ. Ôðàíöèñêà
äëÿ ìåíå áóëî áà÷èòè ïðîêàæåíèõ, àëå Ãîñïîäü Ñàì ïðèâ³â ìåíå äî íèõ, ³ ÿ ¿ì ñëóãóâàâ. ² êîëè ÿ éøîâ â³ä íèõ, òå, ùî çäàâàëîñÿ ìåí³ ã³ðêèì, ñòàëî ñîëîäêèì äëÿ ì äóø³ é ò³ëà. ² ï³ñëÿ òîãî ÿ íåäîâãî çâîë³êàâ ³ çàëèøèâ ñâ³ò”. Ôðàíöèñêó íåäîñòàòíüî áóëî òîãî, ùî â³í óæå ðîáèâ äëÿ á³äíèõ, òîìó íàñòóïí³ ïî䳿 ð³çêî çì³íèëè éîãî æèòòÿ. ßêîñü, êîëè â³í ìîëèâñÿ â íàï³âçðóéíîâàí³é öåðêâ³ ñâ. Äàì³àíà, òî ïî÷óâ ãîëîñ: “Ôðàíöèñêó, õ³áà òè íå áà÷èø, ùî ijì ̳é ðóéíóºòüñÿ. ²äè æ ³ ïîëàãîäü éîãî äëÿ Ìåíå”. ˳òîïèñö³ ïîâ³äîìëÿþòü, ùî Ãîñïîäü âåë³â Ôðàíöèñêó â³äíîâèòè Êàòîëèöüêó Öåðêâó, ùî ðóéíóâàëàñÿ â³ä ãð³õ³â ³ ïîðîê³â. Ïðîòå þíàê çðîçóì³â öåé íàêàç áóêâàëüíî. ³í ñïðîäàâ ÷àñòèíó áàòüê³âñüêèõ òîâàð³â ³ â³ääàâ ãðîø³ ñâÿùåíèêó ö³º¿ öåðêâè. Çà öå áàòüêî æîðñòîêî ïîêàðàâ éîãî ³ ïðèâ³â íà ñóä äî ºïèñêîïà Àñèæà. Íà ñóä³ Ôðàíöèñê â³ääàâ áàòüêîâ³ ãðîø³ òà çíÿâøè ç ñåáå îäÿã, ïîâåðíóâ éîãî Ïåòðó Áåðíàðäîíå, êàæó÷è, ùî òåïåð éîãî áàòüêî – ò³ëüêè Áîã. Ìàáóòü, äîñèòü óòîìëåíèé ÷èñëåííèìè äèâàöòâàìè ñâîãî ñèíà,
ÎÑÂß×ÅͲ  ²ÑÒÈͲ Áåðíàðäîíå áóâ ö³ëêîì çàäîâîëåíèé òàêèì âèð³øåííÿì ñïðàâè. À Ôðàíöèñê ç öüîãî ÷àñó ðîçïî÷àâ æèòòÿ çëèäàðÿ, ïðèñâÿ÷óþ÷è âñ³ ñâî¿ ñèëè äîãëÿäó çà ïðîêàæåíèìè òà ëàãîäæåííþ ñòàðèõ öåðêîâ. Öå áóëî çèìîþ 1206 ðîêó. Ñòâîðåííÿ îðäåíó Ðîçì³ðêîâóþ÷è ïðî ïåðø³ äí³ àñêåòè÷íîãî æèòòÿ ñâÿòîãî, ìîæíà ïðèïóñòèòè, ùî íàâðÿä ÷è ìåøêàíö³ Àñèæà â³äðàçó ñòàâèëèñÿ äîáðå äî Ôðàíöèñêà. Íà ¿õí³é ïîãëÿä, â³í áóâ ìîëîäèì áîæåâ³ëüíèì, ÿêèé ñïî÷àòêó îá³êðàâ ñâîãî áàòüêà, à ïîò³ì ñêîòèâñÿ íà ñàìå äíî ñîö³àëüíî¿ äðàáèíè. Äî òîãî æ Ôðàíöèñê, ÿêèé çáèðàâ, ÿê ìèëîñòèíþ, êàìåí³ äëÿ òîãî, ùîá â³äáóäîâóâàòè öåðêâè, ³ õàð÷óâàâñÿ îá’¿äêàìè ðàçîì ³ç çëèäàðÿìè, äàâàâ ¿ì ïîâíå ïðàâî òàê ïðî íüîãî äóìàòè. Ôðàíöèñê áóâ ùå äóæå ìîëîäèé. Êîëè â³í ëàãîäèâ öåðêâó ñâ. Äàì³àíà, â³í çàëó÷àâ äî ðîáîòè çëèäàð³â, â³ä ÿêèõ í³÷èì íå â³äð³çíÿâñÿ. Ìîæíà ñêàçàòè, ùî íà òîé ÷àñ ëèøå çëèäàð³ áóëè éîãî äðóçÿìè. Ïðîòå ïîñòóïîâî ñòàâëåííÿ ëþäåé äî Ôðàíöèñêà ïî÷àëî çì³íþâàòèñü. Ìóæí³ñòü þíàêà, ÿêèé íå çâàæàâ íà çëèäí³, òà éîãî ñìèðåííÿ ïî÷àëè ïðèâàáëþâàòè ëþäñüê³ ñåðöÿ. Íåñïîä³âàíî äëÿ ñàìîãî Ôðàíöèñêà, ó íüîãî ç’ÿâèëèñü ïîñë³äîâíèêè. Íà òîé ÷àñ Ôðàíöèñê, ÿêîãî íàäçâè÷àéíî âðàçèëè ºâàíãåëüñüê³ ñëîâà ïðî òå, ÿêèì æèòòÿì ïîâèíí³ æèòè ïîñë³äîâíèêè Õðèñòà, ïî÷àâ ïðîïîâ³äóâàòè ïîêàÿííÿ. Ñâ. Áîíàâåíòóðà ïèøå, ùî “éîãî ïðîìîâè íå áóëè í³ íåã³äíèìè, í³ òàêèìè, ùî ìîæóòü âèêëèêàòè ñì³õ, à áóëè ñïîâíåí³ ñèëîþ Äóõà Ñâÿòîãî é ïðîíèêàëè ãëèáîêî â ñåðöÿ”. Ïåðøèì, õòî ç ïîâíîþ ñàìîâ³ääàí³ñòþ â³äãóêíóâñÿ íà ö³ çàêëèêè, áóâ ïî÷åñíèé ìåøêàíåöü Àñèæà Áåðíàðä ä³ Êâ³íòàâàëëå, ÿêèé ðîçäàâ óñå ñâîº ìàéíî á³äíèì ³ ïðèºäíàâñÿ äî Ôðàíöèñêà. ϳñëÿ äâîõ ðîê³â ñàìîòíîñò³ é íåðîçóì³ííÿ ó Ôðàíöèñêà ç’ÿâèâñÿ äðóã, ÿêèé ïîâí³ñòþ ïîä³ëÿâ éîãî ïîãëÿäè. Íàñòóïíèì éîãî ïîñë³äîâíèêîì ñòàâ ñâÿùåíèê Ïåòðî Êàòàí³, ÿêèé ôàêòè÷íî çð³êñÿ äóõîâíî¿ âëàäè äëÿ òîãî, ùîá íàñë³äóâàòè ñïîñ³á æèòòÿ Ôðàíöèñêà. ϳñëÿ òîãî äî Ôðàíöèñêà ïî÷àëè ïðèõîäèòè íîâ³ ëþäè, ³ êîëè ¿õ ê³ëüê³ñòü äîñÿãëà äâàíàäöÿ-
òè, âîíè âèð³øèëè éòè â Ðèì, ùîá çàñíóâàòè íîâèé îðäåí. Äî öüîãî äðóç³ Ôðàíöèñêà (ÿêèõ â³í íàçèâàâ ì³íîðèòàìè – ìåíøèìè áðàòàìè) ïî äâîº õîäèëè ïî ²òà볿, çàêëèêàþ÷è ëþäåé äî ïîêàÿííÿ, ³ íàðåøò³ âèð³øèëè îòðèìàòè áëàãîñëîâåííÿ Ïàïè. Çà ëåãåíäîþ, êîëè Ôðàíöèñê óïåðøå ñòàâ ïåðåä Ïàïîþ, òîé ïðîñòî éîãî âèãíàâ. Ïðîòå êîëè Ïàïà äåòàëüí³øå ä³çíàâñÿ ïðî ïðîõàííÿ Ôðàíöèñêà ³ éîãî ñïîñ³á æèòòÿ, òî éîãî ñòàâëåííÿ äî íüîãî ïîë³ïøèëîñÿ. Êàæóòü, ùî öüîìó ñïðèÿâ ñîí, ÿêèé éîìó ïðèñíèâñÿ. ³í áà÷èâ, ÿê Ëàòåðàíñüêèé ïàëàö, ùî ñèìâîë³çóº Ðèìî-Êàòîëèöüêó Öåðêâó, ìàâ âïàñòè, àëå òóò ç’ÿâèâñÿ ìàëåíüêèé á³äíèé ìîíàõ ³ âòðèìàâ éîãî. Òîä³ Ïàïà ñêàçàâ ïðî Ôðàíöèñêà: “Öÿ ëþäèíà é óòðèìຠÖåðêâó â³ä ïàä³ííÿ ³ ïîäâèãîì ñâî¿ì, ³ â÷åííÿì Õðèñòîâèì”. Áàãàòî êàðäèíàë³â íà ñïåö³àëüíî ñêëèêàí³é íàðàä³ âèñëîâèëè ñâî¿ ñóìí³âè ç ïðèâîäó òîãî, ÷è íå íàäòî ñóâîðó äîëþ îáèðàþòü äëÿ ñåáå Ôðàíöèñê ³ éîãî ïîñë³äîâíèêè, ïðîòå äðóã Ôðàíöèñêà êàðäèíàë Éîàíí ä³ Ñàí-Ïàîëî çàñòóïèâñÿ çà íüîãî, é ²íîêåíò³é ²²² âèçíàâ îðäåí, íå çàòâåðäèâøè éîãî îô³ö³éíî. Îòðèìàâøè áëàãîñëîâåííÿ Ïàïè, Ôðàíöèñê ³ éîãî äðóç³ ç íîâèì íàòõíåííÿì ïî÷àëè ïðîïîâ³äóâàòè ïîêàÿííÿ, ³ âåëèêà ê³ëüê³ñòü ëþäåé, â³ä çíàòíèõ äî íàéá³äí³øèõ, ïî÷àëè âñòóïàòè äî éîãî îðäåíó. Íîâèì áðàòàì Ôðàíöèñê çàïîâ³äàâ, ùî “¿ì ñë³ä æèòè â ÷èñòîò³ é ñëóõíÿíîñò³, íå ìàþ÷è âëàñíîñò³ é íàñë³äóþ÷è â÷åííÿ é ïðèêëàä Ãîñïîäà íàøîãî ²ñóñà Õðèñòà, ÿêèé êàæå: “ßêùî õî÷åø áóòè äîñêîíàëèì, ï³äè, ñïðîäàé ìàéíî òâîº ³ ðîçäàé á³äíèì... ³ ïðèõîäü, ³ éäè çà Ìíîþ”. Ëþäåé, ÿê³ áàæàëè âèêîíàòè öåé çàêëèê áóêâàëüíî, áóëî äóæå áàãàòî, ³ äî 1219 ðîêó â îðäåí³ íàðàõîâóâàëîñü 5000 áðàò³â. Êð³ì òîãî, Ôðàíöèñê çàñíóâàâ æ³íî÷èé îðäåí Êëàðèñîê, íàçâàíèé òàê íà ÷åñòü ñâ. Êëàðè (ÿêà áóëà ïåðøîþ æ³íêîþ, ùî ïîä³ëÿëà ïîãëÿäè Ôðàíöèñêà), à òàêîæ òàê çâàíèé Òðåò³é ×èí, ÷ëåíè ÿêîãî, ïåðåáóâàþ÷è ó ñâ³ò³, ïðèñâÿ÷óâàëè ñåáå áëàãî÷åñòèâèì âïðàâàì òà ñâÿòîìó ñïîñîáó æèòòÿ. ²ãîð Ñè÷îâ Äàë³ áóäå
¹4(63), 2010 31
ÍÀÌ ÏÈØÓÒÜ
ËÈÑÒÈ ×ÈÒÀײ *** Øàíîâíà ðåäàêö³º, çâåðòàþñÿ äî âàñ ç ïðîõàííÿì, ÷è íå ìîãëè á âè ó ñâîºìó ÷àñîïèñ³ íàïèñàòè ïðî ñâÿòî Óñï³ííÿ Ìàòåð³ Áîæî¿, ïðî éîãî çíà÷åííÿ äëÿ íàñ, õðèñòèÿí. Îêñàíà Ì., Ëüâ³âñüêà îáë. Ñëîâà Öàðèö³ äî ñ. Ìà𳿠ç Àãðåäè Ìîÿ äîíþ, ïîðÿä ç òèì, ùî òè çðîçóì³ëà ³ çàïèñàëà ïðî Ìîº ñëàâíå Óñï³ííÿ, ß õî÷ó ïîâ³äîìèòè òåáå ïðî ùå îäèí ïðèâ³ëåé, ùî áóâ äàðîâàíèé Ìåí³ â òó ãîäèíó Ìî¿ì Áîæåñòâåííèì Ñèíîì. Òè âæå çàçíà÷èëà, ùî Ãîñïîäü äàâ Ìåí³ âèá³ð ââ³éòè â áëàæåííå ñïîãëÿäàííÿ, ïðîõîäÿ÷è, àáî í³ – ÷åðåç âðàòà ñìåðò³. ßêùî áè ß âîë³ëà íå ïîìåðòè, Íàéâèùèé áóâ áè äàðóâàâ öþ ëàñêó, áî ãð³õ íå ìàâ ó Ìåí³ æîäíî¿ ÷àñòêè, à çíà÷èòü – ³ ïîêàðàííÿ çà íüîãî, ùî º ñìåðòþ. Òå ñàìå áóëî áè ç Ìî¿ì Áîæåñòâåííèì Ñèíîì, ³ – ç á³ëüøèì ïðàâîì, ÿêùî á ³í Ñàì íå ïîáàæàâ çàäîâ³ëüíèòè Áîæåñòâåííå ïðàâîñóääÿ â³äíîñíî ëþäåé ÷åðåç Ñâî¿ Ñòðàñò³ ³ Ñìåðòü. Òîìó ß äîáðîâ³ëüíî âèáðàëà ñìåðòü, ùîáè íàñë³äóâàòè ³ éòè çà Íèì, ÿê ß öå ÷èíèëà ï³ä ÷àñ Éîãî Ñêîðáîòíèõ Ñòðàñòåé. Îñê³ëüêè ß áà÷èëà, ÿê óìèðຠ̳é Ñèí ³ ïðàâäèâèé Áîã, òî íå âèíàãîðîäèëà áè çà ëþáîâ, êîòðó Éîìó çàâèíèëà, ÿêùî á â³äìîâèëàñü â³ä ñìåðò³. ß çàëèøèëà áè âåëèêó ïðîãàëèíó â íàñë³äóâàíí³ Ìîãî Ãîñïîäà ³ Áîãî÷îëîâ³êà, â îäíîçã³äíîñò³ ³ç Íèì, à ³í õîò³â â³ä Ìåíå âåëèêî¿ ïîä³áíîñò³ äî Íüîãî â Éîãî ïðåñâÿò³é ëþäñüê³é ïðèðîä³. Îñê³ëüêè ïîò³ì ß í³êîëè íå çìîãëà áè ïîïðàâèòè òàêèé íåäîë³ê, Ìîÿ äóøà íå âò³øèëàñü áè ïîâíîòîþ íàñîëîäè, ùî ß ïîìåðëà òàê, ÿê ̳é Ãîñïîäü ³ Áîã. Òîìó ̳é âèá³ð, ùîá ïîìåðòè, áóâ äëÿ Íüîãî òàêèì ïðèºìíèì; à Ìîÿ ïåðåäáà÷ëèâà ëþáîâ çîáîâ’ÿçàëà Éîãî äî òîãî, ùî ó â³äïîâ³äü ³í íåãàéíî äàðóâàâ Ìåí³ âèíÿòêîâó ëàñêó äëÿ áëàãà ä³òåé Öåðêâè, ³ – çã³äíó ³ç Ìî¿ìè áàæàííÿìè. Öå áóäå òàê, ùî âñ³ â³ääàí³ Ìåí³, ÿê³ âçèâàòèìóòü Ìåíå ó ãîäèí³ ñìåðò³, âèáèðàþ÷è Ìåíå ñâîºþ Ïîêðîâèòåëüêîþ â ïàì’ÿòü Ìîãî ùàñ-
¹4(63), 2010 32
ëèâîãî Óñï³ííÿ ³ áàæàííÿ íàñë³äóâàòè éîãî ó ñìåðò³, – áóäóòü â òó ãîäèíó ï³ä Ìî¿ì îñîáëèâèì çàõèñòîì, ìàòèìóòü Ìåíå, ÿê îáîðîíó ïðîòè äåìîí³â, ÿê ïîì³÷ ³ îõîðîíó; ß ¿õ ïðåäñòàâëþ ïåðåä òðèáóíàë Éîãî Ìèëîñåðäÿ, ³ òàì îòðèìàþòü Ìîº çàñòóïíèöòâî. Ó íàñë³äêó Ãîñïîäü äàâ Ìåí³ íîâó âëàñòü ³ ïîðó÷åííÿ, ³ îá³öÿâ íàäàòè âåëèê³ ëàñêè äëÿ äîáðî¿ ñìåðò³ ³ á³ëüø ÷èñòîãî æèòòÿ âñ³ì òèì, õòî çàêëè÷å Ìåíå íà ïîì³÷, ïî÷èòàþ÷è öþ òàéíó Ì ëþáî¿ ñìåðò³. Îñü òîìó ß áàæàþ, ùîá òè, Ìîÿ ìèëà äîíþ, â³äíèí³ ³ íàäàë³ òðèìàëà ó ãëèáèí³ òâîãî ñåðöÿ â³ääàíó ³ ëþáëÿ÷ó ïàì’ÿòü ïðî öþ òàéíó, ùîá áëàãîñëîâèëà, õâàëèëà ³ âåëè÷àëà Âñåìîãóòíüîãî, áî ³í â÷èíèâ òàê³ ñâÿò³ ÷óäà äëÿ Ìåíå ³ äëÿ ñìåðòíèõ. Òàêèì ñòàðàííÿì òè çîáî-
ÍÀÌ ÏÈØÓÒÜ â’ÿæåø Ãîñïîäà ³ Ìåíå, ùîá Ìè ïðèéøëè òîá³ íà ïîì³÷ â òó îñòàííþ ãîäèíó. À îñê³ëüêè ñìåðòü ñë³äóº çà æèòòÿì ³ çâè÷àéíî éîìó â³äïîâ³äàº, òî íàéïåâí³øîþ çàïîðóêîþ äîáðî¿ ñìåðò³ º äîáðå æèòòÿ, æèòòÿ, â êîòðîìó ñåðöå º çâ³ëüíåíå ³ â³äëó÷åíå â³ä çåìíî¿ ëþáîâ³. Áî öå º òå, ùî â òó îñòàííþ ãîäèíó çàñìó÷óº ³ ãí³òèòü äóøó, ³ – í³áè òÿæêèé ëàíöþã, îáìåæóº ¿¿ ñâîáîäó, ³ íå äຠ¿é ï³äíåñòèñü ïîíàä ðå÷³, ÿê³ ïîäîáàþòüñÿ â öüîìó ñâ³ò³. Î, Ìîÿ äîíþ! ßê ñìåðòí³ íå ðîçóì³þòü ö³º¿ ³ñòèíè, ³ ÿê äàëåêî âîíè ñõèáëþþòü â³ä íå¿ ó ñâî¿õ â÷èíêàõ! Ãîñïîäü äຠ¿ì æèòòÿ, ùîáè âîíè ìîãëè çâ³ëüíèòè ñåáå â³ä íàñë³äê³â ïåðâîðîäíîãî ãð³õà, ùîá ò³ íå çàâàæàëè ¿ì â ãîäèí³ ¿õíüî¿ ñìåðò³. À òåìí³ ³ íåùàñí³ ä³òè Àäàìà âèòðà÷àþòü óñå ñâîº æèòòÿ, ùîáè ãðîìàäèòè íà ñåáå íîâ³ òÿãàð³ ³ ïóòà, ùîáè âìèðàòè áðàíöÿìè ñâî¿õ ïðèñòðàñòåé ³ ï³ä ñâàâîëåþ ¿õ ïåêîëüíèõ âîðîã³â. Íå ìàëà ß í³ÿêî¿ ÷àñòêè ó ïåðâîðîäíîìó ãð³õó, ³ æîäåí ³ç éîãî íàñë³äê³â íå ïàíóâàâ íàä Ìî¿ìè çä³áíîñòÿìè. Òèì íå ìåíøå, ß æèëà ó íàéá³ëüø³é ñòðèìàíîñò³, â óáîæåñòâ³, â³ä÷óæåíà â³ä çåìíèõ ðå÷åé, íàéá³ëüø äîñêîíàëî ³ ñâÿòî. ² öþ ñâÿòó ñâîáîäó ß íàñïðàâä³ äîñâ³ä÷èëà â ãîäèí³ Ì ñìåðò³. Ðîçâàæ òîä³, Ìîÿ äîíþ, ³ â³äíåñèñü óâàæíî äî öüîãî æèâîãî ïðèêëàäó. Ç êîæíèì äíåì âñå á³ëüøå çâ³ëüíÿé ñâîº ñåðöå òàê, ùîá ïî ì³ð³ çá³ãàííÿ ë³ò òè âñå á³ëüøå çâ³ëüíþâàëàñü, â³ä÷óæóâàëàñü ³ â³äâåðòàëàñü â³ä âèäèìèõ ðå÷åé. Òî æ, êîëè Îáðó÷íèê òåáå ïîêëè÷å íà Ñâîº âåñ³ëëÿ, òè íå íàìàãàòèìåøñÿ äàðåìíî øóêàòè ïîòð³áíî¿ ñâîáîäè ³ ðîçñóäëèâîñò³.
ªëåàçàðîâî¿ ïóñòèí³. ³í ïîáà÷èâ íà ãîðèçîíò³ ì³ñòî, êóäè ìàâ ³òè. Äî ì³ñòà ïðîëÿãëà øèðîêà ñïàäèñòà äîðîãà, ïî êîòð³é ëåãêî âãîðó ï³äí³ìàëèñÿ ëþäè. Íàä íèìè âèñî÷³â ñòðàõ³òëèâèé, äóæå âèñîêèé ã³ãàíò, ãîëîâà ÿêîãî âïèðàëàñÿ ó íåáî. Ó ðóêàõ éîãî áóëà ñ³òêà, êîòðó â³í íàêèäàâ íà ïåðåõîæèõ é ïîíåâîëþâàâ ¿õ. Ñòàðåöü çàäóìàâñÿ, ÿêèì ÷èíîì ìîæíà ïðîéòè äî Âåëèêîãî ì³ñòà, ³, íåñïîä³âàíî, çàïðèì³òèâ ñïðàâà âèñîêó, äî Íåáà, ñò³íó, íà í³é âóçåíüêà, á³ëüø êðóò³øà, ñòåæèíà, êîòðà òàêîæ âåëà äî ì³ñòà. Ïî ö³é ñòåæèí³ ð³äêî õòî éøîâ. Âåëåòåíü áà÷èâ ¿õ ³ êèäàâ íà íèõ ñ³òêó, àëå âîíà, âäàðèâøèñü äî ñò³íè, â³äñêàêóâàëà, íå çàõîïëþþ÷è òèõ, õòî éøîâ, ³ ïîäîðîæí³ ïðîäîâæóâàëè ñâ³é øëÿõ. ² òóò ñòàðåöü ïî÷óâ ñëîâà, êîòð³ º â îäíîìó ³ç Àêàô³ñò³â äî Ïðåñâÿòî¿ Áîãîðîäèö³: “Ðàäóéñÿ, Öàðñòâà Íåðóøèìà Ñò³íî…” ³ â³í çðîçóì³â, Õòî ñòâîðèâ öþ
*** Ñëàâà ²ñóñó Õðèñòó! Íåäàâíî ÿ âïåðøå çä³éñíèâ ïðîùó äî Ñòðàä÷à. Âðàæåííÿ â³ä ö³º¿ ïðîù³, Õðåñíî¿ Äîðîãè äóæå ñèëüí³. Ó öåðêâ³ òà êàïëè÷ö³ ÿ ïîáà÷èâ îáðàçè Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåðóøèìî¿ Ñò³íè. Ìîæå á âè íàïèñàëè ïðî öþ ³êîíó, çâ³äêè ï³øëà ¿¿ íàçâà ³ ùî îçíà÷ຠñàìî ïîíÿòòÿ “Íåðóøèìà Ñò³íà”. ²âàí Ä., ç Ñòðèéùèíè ²ñòîð³ÿ ³êîíè Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåðóøèìî¿ Ñò³íè ²ñòîð³ÿ ³êîíè Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåðóøèìî¿ Ñò³íè ïðîñëàâèëàñü ó âèä³íí³ ñòàðöÿ Ãàâðèëà Ñïàñî-
²êîíà Ìàòåð³ Áîæºî¿ Íåðóøèìî¿ Ñò³íè, XVIII ñò., Á³ëîöåðê³âñüêèé õóäîæí³é ìóçåé
¹4(63), 2010 33
ÍÀÌ ÏÈØÓÒÜ ñò³íó äëÿ âèáðàíèõ ïîäîðîæí³õ. Çâåðíóâ ñòàðåöü ç ðîçëîãî¿ äîðîãè íà öþ ñòåæèíêó. ѳòêà ÷óäîâèñüêà íå ðàç ïðîë³òàëà íàä íèì, àëå â³í, òóëÿ÷èñü äî ñò³íè, ä³éøîâ äî ì³ñòà, à òàì… êðàñà, ñâ³òëî, êâ³òè, ïàõîù³, âñå ó áëàãîâîë³íí³ òà ðàäîñò³… ijéøîâ â³í äî ñàìîãî Ïðåñòîëó Âåëèêîãî Öàðÿ. Àëå ÿê â³í çì³ã áè îïèíèòèñÿ òóò, êîëè á éîãî íå îõîðîíèëà Íåðóøèìà Ñò³íà? *** Ñëàâà ²ñóñó Õðèñòó òà Ïðåñâÿò³é ijⳠÌàð³¿! Äîðîãà ðåäàêö³º, ïèøå âàì ñ. Ìàð³ÿ Îëüãà Ìàðöåëëà ç Îðäåíó Ñåñòåð ̳ñ³îíåðîê Ðåäåìïòîðèñòîê ï³ä Ïîêðîâîì Ìàò³íêè Áîæî¿ Ôàò³ìñüêî¿ (öå íîâå ðèìî-êàòîëèöüêå Çãðîìàäæåííÿ, ÿêå çàñíóâàâ î. Ðåäåìïòîðèñò ̳õàåëü ѳì ç Âåëèêîáðèòàí³¿). Ìåí³ äóæå ïîäîáàºòüñÿ âàø æóðíàë, îñîáëèâî òèì, ùî òåïåð, êîëè çãóáí³ ìîäåðí³ñòè÷í³ òåíäåíö³¿ íèùàòü Öåðêâó, âè íå âàãàºòåñÿ ïðîòèñòîÿòè ö³é òå÷³¿ òà ïëåêàòè â äóøàõ âàøèõ ÷èòà÷³â òðàäèö³éíó êàòîëèöüêó äóõîâí³ñòü, ïåðåäóñ³ì, í³æíó ëþáîâ äî Ïðå÷èñòî¿ Ä³âè Ìà𳿠÷åðåç ÿêó äî íàñ ïðèéøîâ ³äêóïèòåëü. Äóæå õîò³ëà á ñï³âïðàöþâàòè ç âàìè. Íàðàç³ íàäñèëàþ âàì ì³é ëèñò. Áàæàþ âàì áëàãîñëîâåííÿ Áîæîãî òà îï³êè Íåïîðî÷íî¿ Ä³âè Ìàð³¿! Àäîðàö³ÿ  êîñòüîë³, ìîâ òóìàí, êàäèëüíèé äèì.  íåáåñí³ì ñÿéâ³ â³âòàð ïîòîïàº, Äå õåðóâèìè äåíü ³ í³÷ ñï³âàþòü Ïåðåä Öàðåì òà Ãîñïîäîì ñâî¿ì.  ìîíñòðàíö³¿ ïðîì³íí³ çîëîò³ì ²ñóñà Ñåðöå â á³ë³é Ãîñò³¿ ñÿº, Ñâîº áëàãîñëîâåííÿ íàì çñèëຠ² â ìèëîñåðä³ áåðåæå Ñâî¿ì.
Õàé áóäå ñëàâà ³ ïîâ³ê õâàëà Òîá³, î Salutaris Hostia! 14.09.2000
34
Êîðîíà ñÿº íà ÷îë³ Òâî¿ì, Ìå÷åì ïðîáèòå Ñåðöå Íàéñâÿò³øå, Íàä ïåëþñòêè òðîÿíäîâ³ í³æí³øå, Îòî÷åíå º ñÿéâîì íåçåìíèì. Ìàäîííî, Ìàòè, Ïðåñâÿòà Ìàð³º, Îñï³âàíà ó â³ðøàõ ³ ï³ñíÿõ, ×óäîâèì ñÿéâîì, çàïàøíà Ëå볺, Îñâ³òëþºø âóçüêèé äî Íåáà øëÿõ. Òèõ, ùî ó ñåðö³ íîøó íåóñòàííî, Òâî¿é îï³ö³ äîðó÷àþ ÿ. Äàé, ùîá ìè â Íåá³ Áîãà ïðîñëàâëÿëè É Òîá³ ñï³âàëè ñëàâó áåç ê³íöÿ! 8.09.2000 Æåðòâà Ñâÿòî¿ Ñëóæáè Áîæî¿ Â ãð³õàõ ³ çëîá³ ñâ³ò öåé ïîòîïàº, Íàâèñëè õìàðè ÷îðí³¿ íàä íèì, Îñü-îñü óäàðèòü Áîæèé ãí³âó ãð³ì ² ñïîïåëèòü áåçáîæíèê³â äî êðàþ. Òà çàì³ñòü ãðîìó – ÷óòè í³æíèé äçâ³í; Îðãàíè ï³ñíþ óðî÷èñòó ãðàþòü, Äî Áîæîãî ïðåñòîëó ïðèñòóïຠÑâÿùåíèê, ìîâ íåáåñíèé Ñåðàôèì.  ðóêàõ – îáëàòêà á³ëà, íà÷å ñí³ã, ϳäíåñåíà äî Íåáà ó áëàãàíí³. Ìèòü íàñòàº, – ³ âæå íå á³ëèé õë³á, À Ò³ëî Áîæº, æèâå, ³ â ðàíàõ, Ñêðèâàâëåíå, â éîãî ðóêàõ òðåìòèòü.
 ÷àñè ãîí³íü, äå êðîâ ³ ñëüîçè ëëþòüñÿ, ² ñòîãíå Öåðêâà Áîæà Ïðåñâÿòà, Áëàãàííÿ ç ãëèáèíè ñåðäåöü íåñóòüñÿ Äî Àãíöÿ ÷èñòîãî, Ñïàñèòåëÿ Õðèñòà.
¹4(63), 2010
Äî îáðàçó Ìàäîííè Õòî Òè, î ijâî, ìîâ çîðÿ, ÿñíà, ßê ì³ñÿöü, ãàðíà, íàä ñîíöå ñâ³òë³øà, Ëèâàíñüêèõ êåäð³â êðàùà ³ ñòðóíê³øà, Äóõìÿíà, íåìîâ êâ³òêà âåñíÿíà?
“̳é Îò÷å, ïîùàäè öåé á³äíèé ñâ³ò! Çà íüîãî ß ïðèéíÿâ ã³ðêå ñòðàæäàííÿ!” – Õðèñòîñ Îòöÿ Íåáåñíîãî áëàãàº. Îòåöü íà Ðàíè Ñèíà ñïîãëÿäຠ² â³ääàëÿº Ñóäíèé Äåíü ñòðàøíèé. 14.09.2000 ñ. Ìàð³ÿ Îëüãà Ìàðöåëëà Ðàä÷åíêî
Ô³ãóðà Ñïàñèòåëÿ ç Õðåñòîì (ñ. Êîñ³âåöü Ãîðîäîöüêèé ð-í Ëüâ³âñüêà îáë.) Ô³ãóðà Ìàòåð³ Áîæî¿ Íåïîðî÷íîãî Çà÷àòòÿ (ñ. Êîñ³âåöü Ãîðîäîöüêèé ð-í Ëüâ³âñüêà îáë.)
Íà 4-é ñò. îáêë.: Êàïëè÷êà ç ô³ãóðîþ Ñåðöÿ ²ñóñîâîãî (ïîñòàâëåíà çà ñïðèÿííÿì Ïåòðà Ñòðåìá³öüêîãî ó ñ. Áèøîâ³ Ãàëèöüêîãî ð-íó ²âàíî-Ôðàíê³âñüêî¿ îáë.). Ïåðåäðóêè ³ ïåðåêëàäè äîçâîëåíî ïîäàâàòè ç âêàç³âêîþ íà äæåðåëî. Ðåäàêö³ÿ ìຠïðàâî ñêîðî÷óâàòè òà ðåäàãóâàòè íàä³ñëàí³ ìàòåð³àëè, ðóêîïèñè òà ôîòîìàòåð³àëè íå ïîâåðòàº. Äîðîã³ ÷èòà÷³, ïðîñèìî Âàñ íàäñèëàòè äî ðåäàêö³¿ ÿê³ñí³ ñâ³òëèíè ³êîí, îáðàç³â, õðàì³â, ä³òåé ³ ò.ä., ÿê³ áóäóòü íàäðóêîâàí³ íà ñòîð³íêàõ ÷àñîïèñó.