regionuli politika
regionuli politika #1
2016
qarTuli politika regionuli
politika
1
რედკოლეგია giorgi amaSukeli (Tavmjdomare)
saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari
04
giorgi kvirikaSvili misalmeba Jurnalis mkiTxvelebisadmi
saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari saxeli gvari
samecniero Jurnalis mTavari saredaqcio kolegiis Tavmjdomare akademikosi roin metreveli
06
irakli RaribaSvili sityva, warmoTqmuli `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ konferenciaze
ianoS hermani sityva, warmoTqmuli - `adgilobrivi TviTmmarTveloba saukeTeso praqtika 2015~ konferenciaze
saredaqcio jgufi proeqtis avtori da mTavari redaqtori zurab jiblaZe pasuxismgebeli redaqtori marine buaCiZe
08
teqnikuri redaqtori dali jvarSeiSvili mxatvruli redaqtori gia arabuli
samecniero Jurnali `qarTuli politika” saqarTvelo, Tbilisi, rusTavelis gamz. N 52 veb: www.georgianpolitics.com el-fosta: info@georgianpolitics.com tel: 571 169 992
2
qarTuli politika regionuli
politika
giorgi amaSukeli konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba saukeTeso praqtika 2015~ - adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da regionuli ganviTarebisaTvis
10
nodar javaxiSvili konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
14
რუსთავის მერის დავით ჯიქიას პრეზენტაცია
quTaisis მერის SoTa murRulias პრეზენტაცია
16
20
Telavis მერის platon kalmaxeliZis პრეზენტაცია
24
borjomis municipalitetis gamgebeliს dimitri yifianis პრეზენტაცია
28 Coxatauris municipalitetis gamgebeliს irakli kuWavas პრეზენტაცია
36 xaragaulis municipalitetis gamgebeliს koba lursmanaSvilis პრეზენტაცია
44
sagarejos municipalitetis gamgebeliს giorgi gziriSvilis პრეზენტაცია
32 zugdidis municipalitetis gamgebeliს ediSer Toloraias პრეზენტაცია
40
marneulis municipalitetis gamgebeliს merab TofCiSvilis პრეზენტაცია
48 qarTuli politika regionuli
politika
3
regionuli politika misalmeba Jurnalis mkiTxvelebisadmi
giorgi kvirikaSvili saqarTvelos premier-ministri
Zvirfaso mkiTxvelebo მივესალმები სამეცნიერო ჟურნალ „ქართული პოლი ტიკის“ სერია „რეგიონული პოლიტიკის“ გამოცემას. ვფიქრობ, ჟურნალის სარედაქციო საბჭომ სწორი გადაწყვეტილება მიიღო, რომ ჟურნალის პირველი ნომერი მთლიანად კონფერენციის „ადგილობრივი თვითმმართველობა საუკეთესო პრაქტიკა 2015“ შედეგებს მიუძღვნა, რადგან გასული წლის ბოლოს ჩატარებულმა ამ მასშტაბურმა ღონისძიებამ, იმ მიღწევების გაზიარების შესაძლებლობა მოგვცა, რომელიც ადგილობრივი თვითმმართველობის
4
qarTuli politika regionuli
politika
არჩევნების შემდეგ წარმატებით დაინერგა ჩვენს მუნიციპალიტეტებში. მიმაჩნია, რომ სწორედ ინოვაციური აზროვნების, მეცნიერული ცოდნის შედე გების პრაქტიკაში ფართოდ დანერგვის ხელშეწყობა უნდა გახდეს სამეცნიერო ჟურნალის საქმიანობის ერთ-ერთი უპირველესი ამოცანა, რადგან საქართველოს ხელისუფლება, თავის მხრივ, უახლოეს წლებში მუნიციპალური რეფორმების და რეგიონული განვითარების მიმართულებით არაერთ საინტერესო და მასშტაბური პროექტის განხორციელებას გეგმავს საქართველოს რეგიო ნების მოსახლეობასთან ერთად.
საყოველთაოდ ცნობილია, რომ საქართველოს მთავრობის ერთერთი უმთავრესი პრიორიტეტი რეგიონული განვითარებაა, რომელმაც გადამწყვეტი როლი უნდა შეასრულოს მდგრადი ეკონომიკური ზრდის და საერ თოეროვნული წარმატების მიღწევაში. ჩვენი მიზანია, კომპლექსური და ქმედითი რეგიონული განვითარების პოლიტიკის განხორციელების შედეგად დაკმაყოფილდეს მოქალაქეთა მისწრაფებები, როგორც გათანაბრებითი მიდგომების გამოყენებით, ისე მაღალეფექტიანი ეკონომიკური პროცესების ადგილებზე ხელშეწყობის და რეგიონების კონკურენტუნარიანობის ზრდის საფუძველზე.
regionuli politika ჩვენ ეფექტიანი რეგიონული პოლიტიკის განხორციელების პირობად განვიხილავთ, ერთი მხრივ, ეროვნულ დონეზე ევროკავშირის კოჰეზიის (რეგიონული გამოთანაბრების) ჩარჩო-პოლიტიკის ფარგლებში გამოყენებული დაგეგმვის ინსტრუმენტების და პროცესების თანამიმდევრულ დანერგვას, ხოლო მეორე მხრივ, უშუალოდ ქვეყნის რეგიონების დონეზე, მათი შედარებითი უპირატესობების, სტრუქტურული სპეციფიკის, პერსპექტიული სექტორების გრძელვადიანი განვითარების შესაძლებლობების, არსებული რესურსების გარდაქმნის პოტენციალის გამოვლენას და ოპტიმალურ გამოყენებას. საქართველოს მთავრობა შემდგომშიც გააგრძელებს ინტენსიურ მუშაობას „2015-2017 წლების საქართველოს რეგიონული განვითარების პროგრამის“ და სხვადასხვა რეგიონის განვითარების არსებული სტრატეგიების სრულფასოვანი, თანამიმდევრული და ინკლუზიური განხორციელებისათვის. რეგიონული პოლიტიკის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი საკითხის - მაღალმთიანი რეგიონების სოციალურეკონომიკური პროგრესის უზრუნველსაყოფად ჩვენ კვლავ გავაგრძელებთ სისტემურ ძალისხმევას „მაღალმთიანი რეგიონების განვითარების შესახებ“ საქართველოს კანონის ეფექტიანი განხორციელებისათვის. ამ კანონის შესაბამისად, საქართველოს მთავრობა შეიმუშავებს მაღალმთიანი დასახლებების განვითარების სტრატეგიას და სამოქმედო გეგმას, აგრეთვე პროგრამებს მაღალმთიანი დასახლებების განვითარებისათვის.
ჩვენი განსაკუთრებული ზრუნვის საგანია ადგილო ბრივი თვითმმართველობის რეფორმა, რადგან ძლიერი ადგილობრივი თვითმმარ თველობა - დემოკრატიის, სამოქალაქო საზოგადოებისა და ქვეყნის სოციალურეკონომიკური განვითარების ხელშეწყობის ერთ-ერთი უმთავრესი ინსტრუმენტია. ადგილობრივ თვითმმართვე ლობებში გავაგრძელებთ რეფორმირებული სისტემის შემდგომ სრულყოფას ინსტიტუციონალური, საფინანსო-ეკონომიკური და მართვის ეფექტიანობის უზრუნველყოფის კუთხით, მათ შორის, ფისკალური დეცენტრალიზაციის და მუნიციპალიტეტების მატერიალურ-ქონებრივი უზრუნველყოფის მიმართულებით. ჩამოყალიბდება ადგილობრივი თვითმმართველობის მოხელეთა უწყვეტი სწავლების ეფექტიანი სისტემა. ამასთან, სულ უფრო მეტ მუნიციპალიტეტში გაიხსნება მომსახურების ცენტრები, რომლებსაც ექნებათ მოქალაქისთვის საჯარო მომსახურების გაწევის ფუნქციები. ადგილობრივი თვითმმართველობის ტერიტორიული რეორგანიზაციის პროცესში მაქსიმალურად იქნება შესწავლილი ადგილობრივი ადამიანური და მატერიალური რესურსები, სოფლების ურთიერთთავსებადობა სათემო მუნიციპალიტეტების შესაქმნელად და სხვა სოციალურ-ეკონომიკური ფაქტორები. მოხდება ქალაქების ურბანული განვითარება; მუნიციპალიტეტებში გაჩნდება ახალი მიზიდულობის ცენტრები;
მუნიციპალიტეტში შემავალ ყოველ დასახლებას (სოფელს, დაბას, ქალაქს) კანონით ექნება გარანტირებული ამ დასახლებასთან დაკავშირებული საკითხების გადაწყვეტაში მონაწილეობის ქმედითი მექანიზმები. ვფიქრობ, კარგი იქნება, თუ საქართველოს ხელისუფლების ამ და სხვა უახლოესი ამოცანების გადაწყვეტის საქმეში თავის სიტყვას სამეცნიერო ჟურნალისტიკაც იტყვის. ამიტომ ვიმედოვნებთ, რომ ჟურნალი კუთვნილ ადგილს დაუთმობს საქართველოს ცენტრალური ხელისუფლების და ადგილობრივი მმართველობის ორგანოების ამ მიმართულებით მოღვაწეობის შესახებ პრობლემურანალიტიკური მასალების გაშუქებას, რაც ხელს შეუწყობს საქართველოში ჭეშმარიტი თვითმმართველობის დამკვიდრებას და განვითარებას, სწორი რეგიონული პოლიტიკის შემუშავებას და განხორციელებას. მნიშვნელოვანია, რომ ჟურნალში წარმოდგენილი სტატიების ავტორები არ შემოიფარგლონ მხოლოდ მწვავე, პრობლემური საკით ხების დაყენებით, არამედ შემოგვთავაზონ მათი გადა წყვეტის კონკრეტული გზები, მეცნიერული რეკომენდაციები - აი, რა გახდის ამ სამეცნიერო გამოცემას საინტერესოს და სასარგებლოს მათთვის, ვინც რთულ სახელმწიფო და პოლიტიკურ გადაწყვეტილებებს იღებს. იმედს გამოვთქვამ და მჯერა, რომ ჟურნალი წარმატებით გაართმევს თავს დაკისრებულ ამოცანებს და მისი საქმიანობა ნაყოფიერი იქნება ჩვენი ხალხის და ქვეყნის საკეთილდღეოდ.
qarTuli politika regionuli
politika
5
regionuli politika sityva, warmoTqmuli - `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ konferenciaze
irakli RaribaSvili saqarTvelos premier-ministri (2013.11 -2015.12)
მოგესალმებით, ბატონებო! მივესალმები კონფერენციის მონაწილეებს! მინდა მივესალმო ჩვენს საპატიო სტუმრებს და მადლობა გადავუხადო მობრძანებისთვის. ბატონებო, ჩვენი დღევანდელი კონფერენციის სახელწოდება „ადგილობრივი თვითმმართვე ლობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015“ - თავად მიანიშნებს ჩვენი შეკრების მიზანს. კონფერენცია გვაძლევს იმ საუკეთესო პრაქტიკის გაზიარების შესაძლებლობას, რომელიც 2014 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შემდეგ დანერგეს ჩვენმა მუნიციპალიტეტებმა, და ეს სასიამოვნო სიახლეა ჩვენი ქვეყნისთვის. მოხარული ვარ, რომ კონფე რენციას ესწრება ევროკავშირის ელჩი საქართველოში, ბატონი
6
qarTuli politika regionuli
politika
იანოშ ჰერმანი და გაეროს განვითარების პროგრამის მუდმივი წარმომდგენლის მოვალეობის შემსრულებელი. მინდა მივესალმო მათ და მადლობა გადავუხადო იმ დახმარებისთვის, რომელსაც უწევენ ჩვენს ქვეყანას. ბატონებო, თქვენ იცით, რომ ჩვენ დაგვხვდა მმართველობის ცენტრალიზებული სისტემა, რომლის შესაცვლელად და რეფორმის გასატარებლად საჭირო იყო სისტემური ცვლილებები. მინდა სიამა ყით აღვნიშნო, რომ ის, რაც აქამდე ვერც ერთმა ხელისუფ ლებამ ვერ შეძლო, შევძელით ჩვენ. ჩვენ ვართ ის ხელი სუფლება, რომელიც არ შეუ შინდა დეცენტრალიზაციას და ხელისუფლების გადანა წილებას. თვითმმართველობის რეფორმას აქამდე ყველა ხელისუფლება ძალაუფლების დაკარგვის საფრთხედ
მიიჩნევდა. ჩვენ ამის არ შეგვეშინდა! ჩვენ დავიწყეთ საქართველოში რეალური თვითმმართველობის ცხოვრების წესის დანერგვა. სხვაგვარად წარმოუდგენელი იყო, რადგან ჩვენ ვაშენებთ ნამდვილ დემოკრატიას. ჩვენ შევიმუშავეთ და მივი ღეთ ადგილობრივი თვით მმართველობის კოდექსი და ამით საფუძველი ჩავუყარეთ ადგილობრივი თვითმმართველობის უპრეცედენტო რეფორმას. ჩვენმა მოქალაქეებმა პირველად აირჩიეს პირდაპირი წესით 12 ქალაქის მერი და 59 გამგებელი. 2014 წლიდან ყველა მუნიციპალიტეტის გამგებელიც და მერიც არის პირდაპირი წესით არჩეული. ჩვენ პოლიტიკური ცხოვრება სრულიად სხვა, ნამდვილად დემოკრატიულ კალაპოტში გადავიყვანეთ.
regionuli politika ვფიქრობ, კარგი იქნება, თუ ასეთი შეხვედრები დამკვი დრდება და ყოველი წლის ბოლოს ჩვენს ხალხს, რომლის წინაშეც ანგარიშვალდებულნი ვართ, წარვუდგენთ ჩვენი მუშაობის შედეგებს.
დღეს ადგილობრივ თვითმმართველობებს აქვთ ყველა შესაძლებლობა, რომ ცენტრალური მთავრობისგან დამოუკიდებლად დაგეგმონ და განახორციელონ ის პროექტები, რომლებიც თავად მიაჩნიათ სწორად. დღევანდელი კონფერენცია ამისი ნათელი დადასტურებაა. სწორედ ამან მოგვცა შესაძლებლობა, რომ ადგილობრივმა თვითმმართველობებმა დანერგეს საუკეთესო პრაქტიკა, რომლებსაც დღეს გაგვიზიარებენ. ეს გახლავთ განსხვავებული და ორიგინალური მიდგომები თითქმის ყველა სფეროში. სპეციალურმა კომისიამ შეარჩია 10 საუკეთესო მაგალითი, რომელსაც დღეს თავად მუნიციპალიტეტების ხელმძღვანელები გაგვაცნობენ. მთავრობა კი, თავის მხრივ, აკეთებს შესაძლებლობების მაქსიმუმს, რათა ჩვენი რეგიონები იყოს უფრო განვითარებული. ძლიერი რეგიონი ძლიერ ქვეყანას ნიშნავს. სწორედ ამიტომ დავიწყეთ პროგრამა ,,ძლიერი რეგიონი - ძლიერი საქართველოსთვის“, რომელიც რეგიონების სტრატეგიული და ეკონომიკური განვითარებისკენ არის მიმართული. ეს არის ჩვენი რეგიონების ეკონომიკური აღმავლობა, ქალაქების
გამოცოცხლება, საწარმოების ამუშავება, ჩვენი მოქალაქეების დასაქმება და მათი ოჯახების ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება. თქვენ იცით, რომ ჩვენ შევისწავლეთ რეგიონების შესაძლებლობები, და უკვე გვაქვს დეტალური სურათი, თუ რა არის საჭირო თითოეული რეგიონის ფეხზე დასაყენებლად. რეგიონების გაძლიერებას უწყობს ასევე ხელს სახელ მწიფო პროგრამა „აწარმოე საქართველოში“, რომე ლიც წარმატებით მუშაობს. რეგიონებისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ადგილო ბრივი საწარმოების ამუშავებას, რაც შეიძლება მეტი სამუშაო ადგილის გაჩენას, დასაქმებას. ამ პროექტით ყველა რეგიონს და შემდეგ ეტაპზე ყველა რაიონს ეძლევა რამდენიმე ახალი საწარმოს შემატებისა და ტრადიციული წარმოების აღდგენის შესაძლებლობა. დღევანდელი მონაცემებით, ამ პროგრამით უკვე დაფინანსდა 132 საწარმო, საერთო ინვეს ტიციამ 300 მილიონ ლარს გადააჭარბა, ხოლო ამ პროგრამით დაფინანსებულ საწარმოებში 6 ათას 700-ზე მეტი ადამიანია დასაქმებული. ეს იყო მოკლედ, რაც აუცილე ბლად მინდოდა მეთქვა რეგიო ნებზე და ჩვენს ხედვებზე.
და ბოლოს, მინდა მადლობა გადავუხადო კონფერენციის ერთ-ერთ ორგანიზატორს, საქართველოს ადგილობრივი თვითმმართველობების ეროვნულ ასოციაციას, რო მელიც ჩვენთან ერთად აქტიურად მუშაობს ადგილობრივი თვითმმარ თველობის ორგანოების გაძლიერებისთვის. მადლობა მინდა გადავუხადო ბატონ იანოშ ჰერმანს, რომლის ხელმძღვანელობითაც ევროკავშირის დელეგაცია აქტიურად გვიჭერს მხარს და გვეხმარება ცენტრალურ და ადგილობრივ ხელისუფლებას ასოცირების ხელშეკრულებით აღებული ვალდებულებების შესრულებაში. მადლობას ვუხდი აგრეთვე ყველა იმ ქვეყნისა და საერ თაშორისო ორგანიზაციის წარმომადგენლებს, რომლებ საც თავისი წვლილი შეაქვთ საქართველოში ღია, ეფექტიანი და დემოკრატიული მმართვე ლობის დამკვიდრების საქმეში. დარწმუნებული ვარ, რომ დღევანდელი კონფერენცია საინტერესოდ წარიმართება და საუკეთესო პრაქტიკის გაზიარება სასარგებლო იქნება ყველასთვის. გმადლობთ ყურადღებისთვის. 12.12.2015
საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ირაკლი ღარიბაშვილის გამოსვლის ვიდეოჩანაწერი შეგიძლიათ იხილოთ ბმულზე: http://gov.ge/index.php?lang_ id=GEO&sec_id=406&info_id=52880
qarTuli politika regionuli
politika
7
regionuli politika saqarTveloSi evrokavSiris elCis ianoS hermanis sityva, warmoTqmuli konferenciaze - `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
ianoS hermani saqarTveloSi evrokavSiris elCi და არ არის გასაკვირი, რომ ეს გახლავთ ცენტრალური თემა, რასაც ახორციელებენ ევროკავშირის ინსტიტუტები.
ბატონო პრემიერო! პატივცემულო სტუმრებო! საქართველოს მთავრობის წევრებო! ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლებო! დიპლომატიური კორპუსის მუშაკებო და პარტნიორებო! ჩემთვის დიდი პატივია, ბატონი პრემიერის გამოსვლის შემდეგ მივმართო ასეთ აუდიტორიას და ვისაუბრო ისეთ თემებზე, რომელიც ცენტრალური საკითხია ევროკავშირისა და საქართველოს თანამშრომლობის პროცესში და რომელიც ძალიან ახლოს
8
qarTuli politika regionuli
politika
მიგვაქვს გულთან. მე შევეხები ყველასთვის საკმაოდ ნაცნობ საკითხებს, მაგრამ ვთვლი, რომ მათი გაჟღერება დღეს ძალიან მნიშვნელოვანია. პირველ რიგში, ნება მომეცით, ხაზი გავუსვა იმ გარემოებას, რომ ადგილობრივი ხელისუფლება, ადგილობრივი მთავრობა, ადგილობრივი მმართველობა - ეს გახლავთ ერთ-ერთი ცენტრალური საკითხი, რაზეც კონცენტრირდება ევროკავშირი. ეს არის საუკეთესო გზა, დემოკრტიის თვალსაზრისით, ხელისუფლებისა და ადგილობრივ მცხოვრებთა შორის ურთიერთობისა,
ჩემი აზრით, ლოგიკურია, რომ საქართველოში ევროკავშირი ადგილობრივი დემოკრატიის განმტკიცების ძალისხმევას უჭერს მხარს სხვადასხვა მეთოდების, სხვადასხვა ინსტრუმენტების გამოყენებით. ამ მიზნის განხორციელების ერთ-ერთი გზა გახლავთ პირდაპირი მხარდაჭერა ადგილობრივი ხელისუფლებისათვის, ქალაქებისთვის, ინსტიტუტებისთვის; უკანასკნელ პერიოდში ჩვენ წამოვიწყეთ ისეთი პროგრამები, რომელიც გააძლიერებს ადგილობრივ თვითმმართველობას (მაგალითად, ოზურგეთის და რუსთავის რეგიონებში). ჩვენ გვსურს, წარმატებით გავაგრძელოთ ეს სამუშაო პროგრამა; უკვე დავინახეთ, თუ რა დამატებითი პროგრამები შეიძლება, შეირჩეს, რათა განვაგრძოთ პირდაპირი თანამშრომლობა ადგილობრივ ხელისუფლებასთან. მეორე შესაძლებლობა იმისა, რომ ჩვენი თანამშრომლობის ფარგლებში ადგილობრივი სტრუქტურების მხარდაჭერა უზრუნველვყოთ, არის სტრუქტურული რეფორმების წინ წამოწევა, ადგილობრივი ხელისუფლების გაძლიერება, რასაც აქტიურად ვახორციელებთ ასოცირების პროცესის ფართო კონტექსტში, და რაც, ჩემი პირადი აზრით,
regionuli politika დარწმუნებული ვარ, რომ აღნიშნული თანამშრომლობა კვლავ დარჩება როგორც ევროკავშირის, ისე საქართველოს დღის წესრიგის ცენტრში.
აქტიურად ეხმიანება იმას, რასაც უფრო ფართო ასოცირების ჩარჩო ჰქვია. ევროკავშირი თავის ვალდებულებას აგრძელებს ფინანსური უზრუნველყოფით. 43 მილიონი ევროს დახმარების მეორე ფაზა ფოკუსირდება და აქცენტირდება იმაზე, რომ მუნიციპალიტეტებს უფრო მეტი ძალა მისცეს, მეტი გავლენის უფლება იმ თვალსაზრისით, რომ მიიღონ გადაწყვეტილებები, თუ როგორ მოხდება ცენტრალური ფონდებიდან თანხების გამოყოფა და როგორ გამოიყენება ისინი მათ რეგიონებში რეგიონული თანამშრომლობის ფონდების, ადგილობრივი საბჭოების მეშვეობით; და მინდა ხაზი გავუსვა, რომ საქართველოს მთავრობა ნამდვილად გამოკვეთილი ლიდერი გახლავთ და წამყვანი აქტორი სახელმწიფო ადმინისტრაციული რეფორმის სტრატეგიის განხორციელებაში. დეცენტრალიზაცია და უფლებამოსილების დელეგირება ადგილობრივი ხელისუფლების უმნიშვნელოვანესი თემაა;
და ეს სტრატეგია ძალზედ მნიშვნელოვანია იმისთვის, რომ ადგილობრივმა ხელისუფლებამ იმუშაოს 2014 წლის ადგილობრივი ხელისუფლების შესახებ კოდექსის საფუძველზე. მინდა მოგახსენოთ, რომ ჩვენ მაღალ შეფასებას ვაძლევთ იმ თანამშრომლობას, რომელიც დამყარდა საქართველოს მთავრობასთან ამ სფეროში. აღნიშნული ძალისხმევა, მთლიანი რეფორმის მიმართულება გახლავთ საქართველოს ადმინისტრაციული რეფორმების ჩარჩო; და მე
ნება მომეცით, დასკვნის სახით მოგახსენოთ შემდეგი - რასაც არ უნდა ვახორციელებდეთ ხელისუფლებასთან ერთად, ყველაფერი უნდა იყოს მიმართული იმისკენ, რომ ამაღლდეს ელექტროეფექტურობის საკითხი და საქართველო გახდეს უფრო მწვანე. საქართველომ უკვე მოაწერა ხელი მერთა შეთანხმებას, რამდენიმე ქალაქს - თბილისი, გორი, რუსთავი,ზუგდიდი და ა.შ. უკვე დადებული აქვთ შეთანხმება ენერგოემისიის, ჰაერში გამოფრქვევის მოცულობის შემცირების შესახებ. დარწმუნებული ბრძანდებოდეთ, რომ ევროკავშირი ძალიან არის დაინტერესებული ჩვენი დღევანდელი კონფერენციის წარმატებით. რა თქმა უნდა, არსებობს საუკეთესო პრაქტიკები და მნიშვნელოვანია მათზე აქცენტირება. დარწმუნებული ვარ, რომ დღევანდელი ჩვენი კონფერენცია იქნება სერიოზული წვლილი, შეტანილი საქართველოსა და ევროკავშირს შორის თანამშრომლობაში ამ ძალიან მნიშვნელოვან სფეროში. გმადლობთ ყურადღებისთვის! საქართველოში ევროკავშირის ელჩის იანოშ ჰერმანის გამოსვლის ვიდეოჩანაწერი შეგიძლიათ იხილოთ ბმულზე: http://gov.ge/index.php?lang_ id=GEO&sec_id=288&info_id=52881
qarTuli politika regionuli
politika
9
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ - adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da regionuli ganviTarebisaTvis
giorgi amaSukeli saqarTvelos mTavrobis administraciis regionebsa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebTan urTierTobebis departamentis ufrosi saqarTveloSi wels axali praqtika dainerga yoveli wlis bolos gamovlenili iqneba qveynis sxvadasxva municipalitetebis mier ganxorcielebuli saukeTeso proeqtebi da ideebi. ,,adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015`` swored am saxelwodebiT gaimarTa 12 dekembers TbilisSi konferencia, romelic saqarTvelos premier-ministrma irakli RaribaSvilma gaxsna da romelzec specialuri komisiis mier SerCeuli 10 saukeTeso praqtikis mqone municipalitetebis pirvelma pirebma kolegebs TavianTi gamocdileba gauziares. rogor daibada es idea da konkretulad ra mizans isaxavs am formatis SemoReba saqarTveloSi, amis Sesaxeb Tavad ideis avtori da konferenciis organizatori - saqarTvelos mTavrobis administraciis regionebsa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebTan urTierTobebis departamentis ufrosi giorgi amaSukeli gvesaubreba. ბატონო გიორგი, როგორ წარმოიშვა ამ სახის ფორმატის დანერგვის იდეა და რა სიხშირით მოხდება მუნიციპალიტეტების საუკეთესო პრაქტიკების გამოვლენა? როგორც მოგეხსენებათ, საუკეთესო პრაქტიკების (BEST PRACTICE) გამოვლენა და გაზიარება აპრობირებული მეთოდია მსოფლიოს სხვადასხვა განვითარებულ ქვეყანაში. ამ პრინციპის საქართველოში დანერგვა ახალ გამოწვევებთან არის დაკავშირებული, თუმცა იდეებისა და პროექტების მრავალფეროვნებამ დაგვარწმუნა, რომ ჩვენს მუნიციპალიტეტებს აქვთ პოტენციალი არა მარტო იმის, რომ ახალი გამოწვევები
10
qarTuli politika regionuli
politika
მიიღონ, არამედ მზად არიან სხვებსაც გაუზიარონ მათ მიერ დანერგილი საუკეთესო პრაქტიკა. სწორედ ამიტომ ჩვენ, საქართველოს მთავრობის ადმინისტრაციამ ადგილო ბრივი თვითმმართველობის ეროვნულ ასოციაციასთან ერთად გადავწყვიტეთ, რომ დადგა დრო დავნერგოთ ყოველწლიური კონფერენცია - «ადგილობრივი თვითმმართველობა საუკეთესო პრაქტიკა». როგორც კონფერენციაზე საქართველოს პრემიერმინისტრმა აღნიშნა, დღევანდელი ხელისუფლება წინა ხელისუფლებებისგან განსხვავებით, არ შეუშინდა დეცენტრალიზაციას
და ხელისუფელბის გადანაწილებას. ჩვენი ხელისუფლების მიერ შემუ შავებული ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით საფუძველი ჩაეყარა ადგილობრივი თვითმმართველობის უპრეცედენტო რეფორმას. 2014 წლის არჩევნებში საქარ თველოს მოქალაქეებმა პირველად აირჩიეს პირდაპირი წესით ყველა მუნიციპალიტეტის გამგებლები და მერები. დეცენტრალიზაცია ანუ საჯარო ხელისუფლების გადაცემა ცენტრიდან ადგილობრივ თვითმმართველობებზე გახლავთ ეფექტური მმართველობის სისტემის ჩამოყალიბების მართლაც მნიშვნელოვანი შესაძლებლობა.
regionuli politika გადავუხადო. 12 დეკემბრის კონფერენციას ესწრებოდნენ დიპლომატიური კორპუსისა და საერთაშორისო ორგანიზაციების წარმომადგენლებიც. რა პრინციპით მოხდა საუკეთესო პრაქტიკების შერჩევა და იყო თუ არა სხვა საინტერესო იდეებიც, რომლებიც საუკეთესო ათეულში ვერ მოხვდნენ?
ამის ნათელი მაგალითია, ჩვენი მუნიციპალიტეტების მიერ განხორციელებული არაერთი საინტერესო პროექტი, გასხვავებული, ორიგინალური მიდგომები სხვადასხვა პრობლემის თუ გამოწვევის ეფექტურად გადაჭრის მიზნით. რეგიონების ადგილობრივი ხელისუფლება ცენტრალურ ხელისუფლებასთან ერთად მაქსიმალურად ცდილობს რეგიონების განვითარებას, ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმებასა და მათი კეთილდღეობის ხელშეწყობას. ამისათვის საქართველოს მთავრობამ 2012 წლიდან არაერთი სახელმწიფო პროგრამა წამოიწყო, რომელთა მიზანი სწორედ რეგიონების გაძლიერება და ადგილობრივი მოსახლეობის დასაქმებაა. როგორც მოგეხსენებათ, ასეთი სახელწიფო პროგრამებია: „აწარმოე საქართველოში“, შეღავათიანი აგროკრედიტი, აგროდაზღვევა, დანერგე მომავალი, ა.შ. ძალიან მნიშვნელოვანია მთის კანონი, რომელიც ითვალისწინებს სხვადასხვა სახის შეღავათებს როგორც ადგილობრივი
მოსახლეობისთვის, ასევე მთაში საწარმოების გახსნის მსურველთათვის. ეს ყველაფერი კი ჩვენი ქვეყნის სიძლიერის, მთის, ხალხისგან დაცლისგან გვიხსნის. აქვე მსურს აღვნიშნო, საერთაშორისო ორგანი ზაციების მხარდაჭერა საქართველოს რეგიონული განვითარების ხელშეწყობის თვალსაზრისით და მინდა, მათ ამისთვის მადლობა
ძაიან ბევრ მუნიციპალიტეტს აქვს ბოლო ერთი წლის განმავ ლობაში განხორციელებული ისეთი პროექტები, რომლებიც გამოირჩევიან ახლებური, ორიგინალური მიდგომებით. წელს 70 მუნიციპალიტეტიდან მიღებული ინფორმაციების საფუძველზე სპეციალურმა კომისიამ 10 საუკეთესო პრაქტიკა შეარჩია, რომელთა პრეზენტაცია თავად მუნიციპალიტეტების ხელმძღვანელებმა წარადგინეს და კონფერენციის დასასრულს დაჯილდოვდნენ კიდეც. მისასალმებელი იქნება, თუკი ამ გამორჩეულ პრაქტიკებს სხვა მუნიციპალიტეტებიც დანერგავენ. შეგიძლიათ მოკლედ გაგვაცნოთ, თუ რა სახის პროექტები მოხვდნენ ათ საუკეთესოში? ვინაიდან 10 საუკეთესო პრაქტიკიდან 2 ქუთაისის მერიას ეკუთვნის, დავიწყებ ქუთაისით. ორიდან ერთ-ერთი არის ქალაქში მონიტორინგის ელექტრონული სისტემის დანერგვა, რაც გულისხმობს შემდეგს: კაპიტალური სამუშაოებისა და ექსპლუატაციას დაქვემდებარებული ობიექტების მოვლის კონტროლის მიზნით დაინერგა google/drive სისტემა, რომლითაც ხდება
qarTuli politika regionuli
politika
11
regionuli politika განხორციელებული პროექტებისთვის. კერძოდ კი მუნიციპალიტეტში სასკოლო მზაობის ცენტრებში მიმდინარეობს სკოლამდელი ასაკის (5–6 წლის) 150-მდე არაქართულენოვანი ბავშვის სასკოლოდ მომზადება ქართული ენის ცოდნის ამაღლების მიზნით. სწავლება დაიწყო 2015 წლის ოქტომბრიდან და მოსწავლეთა რიცხვი დღითიდღე მატულობს.
მიმდინარე პროექტების ეფექტური და ოპერატიული მართვა. მექანიზმი მუშაობს შემდეგნაირად: სპეციალური ჯგუფი ყოველ დღე შემოივლის ქალაქს და ყველა პრობლემას აფიქსირებს პლანშეტის მეშვეობით, რომლის ატვი რთვაც ხდება google/drive-ზე ავტომატურად 10 წამიანი სიზუსტით, რის შემდეგაც ყველა შესაბამის სამსახურს აქვს საშუალება და ვალდებულება მოახდინოს პრობლემის სწრაფი იდენტიფიცირება მისი დროულად გადაჭრის მიზნით. ქუთაისის მუნიციპალიტეტის მეორე პროექტი კი ქალაქში აღურიცხავი ქონების რეგისტრაციას ითვალისწინებს. უფრო დეტალურად რომ აგიხსნათ, 2014 წლიდან მუნიციპალიტეტში დაინერგა ელექტრონული აუქციონების სისტემა მუნიციპალური ქონების განკარგვის მიზნით, რომლის საფუძველზე გაიზარდა ქუთაისის მუნიციპალიტეტის საპრივატიზაციო ბაზა, მუნიციპალიტეტის ბიუჯეტში შემოსულობების ოდენობა და მუნიციპალიტეტის ეკონომიკური პოტენციალი. პარალელურად კი მინიმუმამდე
12
qarTuli politika regionuli
politika
შემცირდა კორუფციული რისკები და შეიქმნა კონკურენტული გარემო. ახლა კი რაც შეეხება რუსთავის მუნიციპალიტეტის საუკეთესო პრაქტიკას, რომელიც ენერგო ეფექტურობას შეეხება და რომლის მიზანი 2020 წლისთვის ქალაქ რუსთავის ტერიტორიაზე ნახშირორჟანგის (CO2-ის) ემისიების მინიმუმ 20%-ით შემცირებაა. ენერგოეფექტური ღონისძიებების ფარგლებში ამ ეტაპზე ქალაქში ხორციელდება 2 პროექტი: კულტურისა და დასვენების პარკის ენერგოეფექტური განათება და 3 საბავშვო ბაგა-ბაღის სრული რეაბილიტაცია ენერგოეფექტური სისტემების გამოყენებით. ბაღები გათვლილია 900 ბავშვზე. ამ ნაბიჯებით კი, ყველაფერთან ერთად, მცირდება კომუნალური ხარჯებიც. რუსთავის მუნიციპალიტეტის გარდა საუკეთესო პრაქტიკისთვის ქვემო ქართლის რეგიონიდან კიდევ ერთი - მარნეულის მუნიციპალიტეტი დაჯილდოვდა ეთნიკური უმცირესობების ხელშეწყობისთვის
მოგეხსენებათ, მარნეული არის ადგილი, სადაც სხვადასხვა ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობები მშვიდობიანად თანაცხოვრობენ და ამიტომაც, მუნიციპალიტეტის ინიციატივით, 2014 წლიდან „ერთიანი კავკასიის“ფარგლებში იმართება საერთაშორისო ფესტივალი, რომელიც ახორციელებს მრავალფეროვან პროგრამას სამი მეზობელი კულტურის გადაკვეთაზე (საქართველო, აზერბაიჯანი და სომხეთი). გარდა ამისა, მარნეულში სრულდება თანამედროვე სტანდარტების აღჭურვილი ბიბლიოთეკის მშენებლობა. ძალიან კარგი სოციალური პროექტი აქვს ზუგდიდის მუნიციპალიტეტს, რისთვისაც ის 10 საუკეთესო პრაქტიკაში მოხვდა. უსახლკარო და მძიმე საცხოვრებელი პირობების მქონე პირთა საცხოვრებელი ფართით უზრუნველყოფის მიზნით ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის მიერ 16 უსახლკარო ოჯახის, კერძოდ, 70-მდე ადამიანის, მათ შორის 35 ბავშვის, 4 შშმ პირის, 4 მარჩენალდაკარგულისა და 12 მოხუცის საცხოვრებელი ფართით უზრუნველყოფა მოხდა. ამ ოჯახებს მათივე კუთვნილ მიწის ნაკვეთებში ძველი სახლების გვერდით მუნიციპალიტეტმა ახალი
regionuli politika საცხოვრებელი სახლები აუშენა. 370 000 ლარით შესაძლებელი გახდა 16 უსახლკარო ოჯახისთვის საცხოვრებელი ფართის პრობლემის მოგვარება. პროექტის გაგრძელების მიზნით, მომავალ წელს იგეგმება საბიუჯეტო სახსრების გაზრდა და დონორების მოზიდვა. ზუგდიდის მუნიციპალი ტეტის მსგავსად, სოცია ლურ სფეროში საუკე თესო პრაქტიკებში მოხვდა საგარეჯოს მუნიციპალიტეტიც, რომელიც შშმ პირებისათვის ყველაზე ადაპტირებულ მუნიციპალიტეტად დასახელდა. მოხდა მუნიციპალიტეტში მცხოვრები შშმპ-ის საცხოვრებელი პირობების გაუმჯობესება და, მათი სოციალიზაციის მიზნით, 2015 წელს მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე განხორციელდა ძირითადი გზების რეაბილიტაციადა შშმ პირებისთვის ადაპტირება, ასევე დასრულდა 4 ბაღის რეაბილიტაცია და მათი ადაპტირება. ეს პროექტი სხვა ობიექტებზეც გრძელდება. კახეთის რეგიონიდან მეორე მუნიციპალიტეტი, რომელიც კომისიამ საუკეთესო პრაქტიკებში შეარჩია, ქალაქ თელავის მუნიციპალიტეტია, რომელიც საგარეო ურთიერთობებისაგან მიღწეული შედეგებისთვის გამოვლინდა. ქალაქი თელავი დაძმობილებულ ქალაქებთან, პოტენციურ დონორ ორგანიზაციებთან ძალიან აქტიურ თანამშრომლობას ეწევა, რის შედეგადაც თელავმა 2014-2015 წლებში 1 000 000 ლარზე მეტის ღირებულების სარგებელი მიიღო, 2016 წელს დაგეგმილია 10 000 000 ლარის ღირებულების ღვინის, მინერალური წყლის
ექსპორტი. მაგალითისთვის მოვიყვან ამ თანამშრომლობის იმ შედეგს, რომელიც ყველა თელაველისთვის და არა მარტო თელაველისთვის ძალიან სასიხარულოა გერმანიის ქალაქ ბიბერახისა და ქალაქ თელავს შორის თანამშრომლობის შედეგად, გერმანელი ექსპერტის დახმარებით, თელავის ცნობილ 900 წლის ჭადარს 2016 წლის გაზაფხულზე ჩაუტარდება კვლევა-სარეაბილიტაციო სამუშაოები, რომლის საფასურსაც - 35 000 ლარს გერმანული მხარე გადაიხდის. ძალიან საინტერესო პროექტები აქვს ბორჯომის მუნიციპალიტეტსაც, რომელიც მიზნად ადგილობრივი მოსახლეობისა და ასევე ტურისტების საინფორმაციო უზრუნველყოფას ისახავს. კონკრეტულად კი გეტყვით, რომ მუნიციპალიტეტმა მოსახლეობის ინფორმირების მიზნით შექმნა საინფორმაციო ქსელი „ბორჯომი ინფო“, რომლის საშუალებითაც ადგილობრივი მოსახ ლეობა მოკლე ტექსტური შეტყობინებით იღებს ინფორმაციას მუნიციპა ლიტეტში მიმდინარე ყველა სიახლისა და ღონისძიებების შესახებ. გარდა ამისა, ბორჯომის მუნიციპალიტეტმა განახორციელა ქალაქის ქუჩებსა და მის გარეუბანში საფეხმავლო ბილიკების მარკირება, რაც საფეხმავლო ტურიზმის განვითარებას უწყობს ხელს. ტურიზმის განვითარების სფეროში განხორციელებული პროექტისთვის, კერძოდ კი მუნიციპალიტეტის ტურის ტული პოტენციალის კვლევისთვის, დაჯილდოვ და ჩოხატაურის მუნიციპა ლიტეტიც. 63 სოფლის ტურისტული რესურსის
საყოველთაო აღწერის საფუძველზე შეიქმნა მონაცე მთა ბაზა, გადამზადდა რუსულ-ინგლისურენოვანი გიდები. პროექტის ფარგლებში შეიქმნა ვებგვერდი, მომზადდა ფოტო და ვიდეო ინფორმაცია, დაიბეჭდა ფლაერები, გზამკ ვლევი, ბროშურები და გამოიცა წიგნი სახელწოდებით „ჩოხატაურის ტურისტული პოტენციალი“. და მეათე საუკეთესო პრაქტიკა ეკუთვნის ხარაგაულის მუნიციპალიტეტს, რომ ლის პროექტი მოიცავს პოლიეთილენის ნარჩენების რეციკლირებასა და გადამუშავებას. პროექტის მიზანია პოლიეთილენის არსებობისა და წვის პროდუქტების შემცირება ბუნებაში, საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება ნარჩენების მართვის კუთხით და ახალი სამუშაო ადგილების შექმნა. კონკრეტულად კი განხორციელდა პოლიეთილენის ბოთლებისა და ცელოფნის სეპარაცია, დამუშავება, დაპრესვა და რეალიზება. გარდა ამისა, მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე დაიდგა 26 ცალი ალტერნატიული ბუნკერი და დამონტაჟდა მრავალფუნქციური ჰიდრავლიკური პრესი. პროექტის განხორციელებაში ჩაერთო სამთავრობო უწყებები, არასამთავრობო ორგანიზაციები, კერძო სექტორი, საჯარო სკოლები. აი, ეს არის ის საუკეთესო პრაქტიკების ათეული, რომელიც წელს დავაჯილ დოვეთ და დარწმუნებული ვარ, რომ მომავალ წელს კიდევ უფრო მრავალფეროვან და ორიგინალურ პროექტს გამოვავლენთ.
qarTuli politika regionuli
politika
13
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
nodar javaxiSvili saqarTvelos infrastruqturisa da regionuli ganviTarebis ministri
ბატონო პრემიერ-მინისტრო, ქალბატონებო და ბატონებო! 2012 წელს, ხელისუფლებაში კოალიცია „ქართული ოცნების“ მოსვლის შემდეგ, ადგილობრივი დემოკრატიის განვითარებისა და მუნიციპალიტეტების მუშაობის ეფექტურობის გაზრდის მიმართულებით ქვეყანამ მნიშვნელოვანი ნაბიჯები გადადგა, ჩვენ დავიწყეთ ადგილობრივი თვითმმართველობის
14
qarTuli politika regionuli
politika
რეფორმა, რომელიც მართვის სისტემას ძირეულად შეცვლის. ის მოდელი და მეთოდები, რომლითაც ქვეყანა მანამდე იმართებოდა და საბჭოთა წარსულიდან გამოგვყვა, თანამედროვე პირობებში განვითარების მუხრუჭად იქცა. საბაზრო ეკონომიკის დროს ცენტრალიზებული მართვის მოდელი, როცა მთავრობა თბილისიდან წყვეტს ყველაფერს, არაეფექტურია, ამიტომ სამინისტროში შემუშავდა ადგილობრივი
თვითმმართველობის კოდექსი, რომელმაც დეცენტრალიზაციას საკანონმდებლო საფუძველი შეუქმნა. „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებაში მოსვლამდე ჩვენი სამინისტრო იყო ის უწყება, რომელსაც მუნიციპალიტეტების ხელმძღვანელად მოიაზრებდნენ. ალბათ ყველანი დამეთანხმებით, რომ ჩვენ დღეს ვმუშაობთ არა როგორც ადგილობრივი თვითმმართველობის
regionuli politika „უფროსები“, არამედ როგორც თქვენი პარტნიორები და ვცდილობთ, ხელი შეგიწყოთ იმაში, რომ თვითმმართველობამ თავი იგრძნოს ადგილობრივი მოსახლეობის ნამდვილ პატრონად. თქვენ, მოსახლეობის მიერ პირდაპირ არჩეულმა მერებმა და გამგებლებმა, უნდა დაივიწყოთ ის მცდარი შეხედულება, რომ თქვენი „უფროსი“ თბილისში ან სხვაგან სადმე ზის და ადგილობრივი პრობლემები ადგილზევე უნდა გადაწყვიტოთ. სამთავრობო პოლიტიკის ადგილებზე გატარებაში თქვენს პასუხისმგებლობას ეს კი არ ამცირებს, პირიქით, მნიშვნელოვნად ზრდის, რამდენადაც ცენტრიდან მითითებების გარეშე უნდა გამოიჩინოთ ინიციატივა თქვენი ამომრჩევლის საჭიროებების კარგად დაკმაყოფილებისათვის. ცენტრალიზებულმა მმართველობამ თავისი უეფექტობა იმაშიც დაგვანახა, რომ XXI საუკუნისთვის ისეთი ელემენტარული აუცილებლობა, როგორიცაა წყალმომარაგება, სოფლად ჯერაც პრობლემაა. ჩვენ ვმუშაობთ კანონპროექტზე, რომლითაც არსებითი გახდება სოფლების წყალმომარაგებით უზრუნველყოფაში მუნიციპალიტეტების როლი, რის შემდეგაც ეს პრობლემა ეტაპობრივად ყველგან იქნება მოგვარებული. დეცენტრალიზაცია, ანუ ცენტრიდან ადგილებზე უფლებების გადაცემა, მოხდება სხვადასხვა სფეროში. საამისოდ, სხვა სამინისტროებთან ერთად, შევიმუშავეთ საკანონმდებლო ცვლილებების პაკეტი, რომელიც მალე პარლამენტს წარედგინება. თავიდან
ბევრი უფლებამოსილება დელეგირებული იქნება მუნიციპალიტეტებზე და მათ შესრულებას სამინისტროები გაუწევენ ზედამხედველობას, როგორც, მაგალითად, მაღალმთიანი დასახლების მცხოვრების სტატუსის მინიჭების ზედამხედველობა კანონით ევალება ჩვენს სამინისტროს. მაგრამ უახლოეს მომავალში, როდესაც ეს სისტემები აეწყობა, ბევრი ფუნქცია საკუთარ უფლებამოსილებად გადაეცემა მუნიციპალიტეტებს. ბოლო ათწლეულების განმავლობაში დეცენტრალიზაციის პროცესის მოწინააღმდეგეებს არგუმენტად აქვთ, რომ კვალიფიცირებული საკადრო რესურსი ადგილებზე საკმარისი არ არის, ამიტომ, მუნიციპალიტეტები ვერ შეძლებენ მათთვის გადაცემული უფლებამოსილებების სათანადოდ გაძღოლას. ეს იმას ჰგავს, ბავშვი წყალში ცურვის არცოდნის საბაბით არ შეუშვა,
ცურვის სწავლა კი სიბერემდე გადაუდო. მთავრობამ უკვე დაამტკიცა მუნიციპალურ მოხელეთა გადამზადების კონცეფცია და მომავალი წლიდან ამოქმედდება თვითმმართველობის მოხელეთა გადამზადების ახალი სისტემა, რომელიც თანდათან მოხსნის საკადრო პრობლემებს. მეორე არგუმენტი ყოველთვის ის შიშებია, რომ ადგილებზე არ შეუძლიათ ფინანსური სახსრების ეფექტური ხარჯვა და ადგილობრივი ბიუჯეტების მოცულობა რომ გაიზარდოს, ეს ფული გაიფლანგება სამოხელეო ბიუროკრატიის გაზრდაში. 2016 წელს ჩვენ მუნიციპალური სერვისების მინიმალურ, მათ შორის, ფინანსურ სტანარტებს შევიმუშავებთ, რომლებიც დაკანონდება, დაინერგება და არავის მისცემს საშუალებას, საჯარო ფინანსები არაეფექტურად დახარჯოს. გაეროს განვითარების პროგრამის ხელშეწყობით,
qarTuli politika regionuli
politika
15
regionuli politika
საქართველოს 6 რეგიონის 22 მუნიციპალიტეტს ვეხმარებით, რომ მოხდეს საბიუჯეტო პრიორიტეტების დოკუმენტის გაუმჯობესება. ეს გამოცდილება მომავალ წელს ყველა მუნიციპალიტეტში გავრცელდება. ამრიგად, მუნიციპალიტეტებს ექნებათ საშუალოვადიანი დაგეგმვის სტრატეგიული დოკუმენტები, საიდანაც ჩვენი მოსახლეობა ნათლად დაინახავს, რა მიზნების მისაღწევად უნდა დაიხარჯოს საჯარო ფინანსები, როდის და რა ვადებში იგეგმება ამა თუ იმ პრობლემის გადაწყვეტა. კვალიფიციური ადამიანური რესურსის გარდა, გაზრდილი ფუნქციების შესასრულებლად თქვენ დაგჭირდებათ მეტი ფინანსური სახსრები. 1 იანვრიდან საშემოსავლო გადასახადის ცალკეული კომპონენტები სრულად დარჩება ადგილებზე. ფინანსთა სამინისტროსთან ერთად ჩვენ ვიმუშავებთ იმაზე, რომ შემდგომში ხელფასებიდან საშემოსავლო გადასახადის პროცენტული წილიც ადგილზე დარჩეს. ადგილობრივი ბიუჯეტები უნდა იყოს საკმარისი მოსახლეობის
16
qarTuli politika regionuli
politika
პრობლემების საკუთარი ძალებით გადასაწყვეტად. გათანაბრებითი ტრანსფერი კი უნდა მიიღონ მხოლოდ იმ მუნიციპალიტეტებმა, სადაც ადგილობრივი შემოსავლები არასაკმარისი იქნება. კაპიტალურ ინვესტიციებზე გადაწყვეტილებების მიღების პროცესის ცენტრიდან რეგიონებში გადასატანად ჩვენ შევქმენით რეგიონული პოლიტიკის დაგეგმვისა და განხორციელების ახალი სისტემა, რომლითაც თქვენ თავად უნდა გადაწყვიტოთ, რა ინფრასტრუქტურული პროექტების განხორციელება გსურთ. რეგიონებში განსახორციელებელი პროექტების ფონდი უკვე იხარჯება არა თბილისელი ჩინოვნიკების შეხედულებით, არამედ გუბერნატორებთან არსებული სამხარეო საკონსულტაციო საბჭოს მიერ მოწონებული რეგიონული სტრატეგიების სამწლიანი სამოქმედო გეგმით, თანაც ისე, რომ ქვეყნის განვითარების სამთავრობო კურსს უწყობს ხელს. სამხარეო საკონსულტაციო საბჭო ისეთ ორგანოდ უნდა ვაქციოთ, სადაც რეგიონული
მნიშვნელობის პროგრამები და პროექტები დაისახება და განხორციელდება. ზოგიერთი საქმის მუნიციპალიტეტებში სათითაოდ კეთებას, ძალების გაერთიანება სჯობს, ამიტომ, რიგ სფეროებში ინტერმუნიციპალური თანამშრომლობის განვითარებით საბიუჯეტო სახსრების უფრო ეფექტურად გამოყენება შეიძლება. სამინისტროში შევიმუშავეთ ახალი კანონპროექტი რეგიონული განვითარებისა და პოლიტიკის დაგეგმვის შესახებ, რომლის მიხედვიტაც თქვენ შეძლებთ ერთობლივად სექმნათ რეგიონული განვითარების სააგენტოები, რითაც ინვესტიციების მოზიდვას და მხარის ეკონომიკურ აღმავლობას შეუწყობთ ხელს. დეცენტრალიზაციის პროცესის წარმატებისათვის ადგილებზე ეფექტური თვითმმართველობა არის საჭირო, სხვაგვარად თავად ამ იდეის დისკრედიტაცია მოხდება. მუნიციპალიტეტის სიძლიერეს და იმის უნარს, რომ ეფექტურად გადაწყვიტოს მოსახლეობისთვის მნიშვნელოვანი საკითხები, მხოლოდ მისი რესურსები არ განაპირობებს. მთავარია, თქვენ როგორ უსმენთ ამომრჩევლებს და როგორ ესმის თქვენი ხალხს. ამიტომ, გადაწყვეტილების მიღებაში მოქალაქეთა ჩართულობის ხარისხი დიდწილად განაპირობებს თქვენს წარმატებას. თუ თვალს გადავავლებთ 2012 წლამდე ჩატარებულ კვლევებს, ვნახავთ, რომ გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში მოსახლეობის ჩართულობა ძალიან დაბალი იყო. ადგილობრივი ხელისუფლების ურთიერთობას მოსახლეობასთან ჰქონდა ფრაგმენტული ხასიათი.
regionuli politika ახლა ასე აღარ არის. გვესმის კმაყოფილება განსაკუთრებით იმ მუნიციპალიტეტების მოსახლეობისგან, სადაც მოხდა ტერიტორიული ოპტიმიზაცია და ქალაქები თვითმმართველი გახდა. მცირე მოსახლეობასთან მერებსა და გამგებლებს უფრო უშუალო კონტაქტი აქვთ, და ეს ძალიან კარგია, ამიტომ ამ პროცესის გაგრძელებაზე უნდა ვიფიქროთ. არასამთავრობო სექტორთან და მოსახლეობასთან კონსულტაციების შემდეგ, სამინისტრომ შეიმუშავა სპეციალური კანონი და საფუძვლიანად შევცვალეთ კოდექსის ის თავი, რომელიც ეხება მოქალაქეთა მონაწილეობას. ახლა უკვე გაქვთ კანონით განსაზღვრული ახალი ფორმები, რომლებიც შეგიძლიათ მოსახლეობასთან ურთიერთობისათვის გამოიყენოთ. მერებსა და გამგებლებს შეგიძლიათ ეფექტურად ითანამშრომლოთ საზოგადოებასთან, არასამთავრობო სექტორთან და ადგილობრივ ბიზნესთან სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოების ფორმატში. ასევე, დასახლების მცხოვრებთა საერთო კრებების მექანიზმით, შეგიძლიათ მოისმინოთ მოქალაქეების მოსაზრებები და მათთან ერთად იმსჯელოთ გადაწყვეტილების მიღების გზებზე. ამ მხრივ, ბევრ მუნიციპალიტეტში გვაქვს მართვის „კარგი პრაქტიკის“ ნიმუშები და მნიშვნელოვანია მათი განვრცობა ქვეყნის მასშტაბით, მაგალითად: ოზურგეთის მუნიციპალიტეტში კვარტალში ერთხელ ტარდება „ღია კარის სხდომები“, სადაც მოქალაქეები საკრებულოს ტრიბუნიდან აჟღერებენ მათთვის აქტუალურ საკითხებს;
ადგილობრივი ბეჭდური და ელექტრონული მედია ბევრგან დეტალურად აშუქებს მუნიციპალიტეტებში მიმდინარე პროცესებს, მაგალითად, თელავის საკრებულოს სხდომების ვიდეოჩანაწერები სრულად თავსდება ინტერნეტში; ხარაგაულში, გორსა და თელავში გაიზიარეს ჩეხური გამოცდილება და შეიქმნა თანამონაწილეობითი კომიტეტები, რომელშიც შევიდნენ სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და დაწესებულებების წარმომადგენლები, აქტიური მოქალაქეები, მერიის თანამშრომლები და საკრებულოს წევრები. გააკეთეს კითხვარები მოსახლეობისთვის პრობლემატური საკითხებზე, გამოკითხვის შემდეგ კი ჩატარდა საჯარო შეხვედრები, სადაც ადგილობრივმა ხელისუფლებამ მოქალაქეებთან
ერთად იმსჯელა პრობლემების გადაჭრის გზებზე; პოლონური გამოცდილების გაზიარებით მოხდა თანამონაწილეობითი ბიუჯეტის პრაქტიკის გამოყენება მარნეულის მუნიციპალიტეტში, რაც აღმოსავლეთ პარტნიორობის ქვეყნებში ერთ-ერთი პირველი შემთხვევაა. გამგეობამ მომავალი წლის ბიუჯეტიდან გამოყო გარკვეული ნაწილი, რომლიდანაც მოსახლეობის ინიციატივით წარმოდგენილი კონკრეტული საპროექტო წინადადებები დაფინანსდება. ჩვენ თანდათან ვუახლოვდებით ადგილობრივი დემოკრატიის ევროპულ სტანდარტებს. სადღეისოდ კანონმდებლობაში სრულად არის გათვალისწინებული ადგილობრივი თვითმმართველობის ევროპული ქარტიის ყველა პრინციპი რომელიც თვითმმართველობაში მოქალაქეთა მონაწილეობას ეხება. ამიტომ, სამინისტრო იმუშავებს იმ მიმართულებით, რომ საქართველო ოფიციალურად შეუერთდეს ქარტიის დამატებით ოქმს, რომლის მოთხოვნებსაც ჩვენ, ფაქტიურად, უკვე ვასრულებთ. მოსახლეობასთან ერთად გადაწყვეტილების მიღება არ არის მარტივი პროცესი, თუმცა ძალზე მნიშვნელოვანი შედეგების მომცემია. რაც მთავარია, ეს არის ნდობის ხიდი ხელისუფლებასა და ხალხს შორის, და ეს ხიდი რომ არ გაიბზაროს და არ ჩატყდეს, ამაში მთავარია თქვენი, როგორც ხალხთან ყველაზე ახლოს მყოფი ხელისუფლების როლი. მადლობა ყურადღებისთვის!
qarTuli politika regionuli
politika
17
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
Sombi Sarfi saqarTveloSi gaeros ganviTarebis programis mudmivi warmomadgenlis moadgile
18
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
19
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
daviT narmania
20
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
21
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ rusTavis meri daviT jiqia
რუსთავის მუნიციპალიტეტის მერიამ კონკურსზე ,,საუკეთესო პრაქტიკა-2015“ ორი პროექტი წარადგინა, რომელიც ენერგოეფექტური კუთხით განხორციელდა ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტში. პრეზენტაციის ძირითად ნაწილზე გადასვლამდე, მინდა აღვნიშნო, რომ რუსთავისთვის ეს აბსოლიტურად ინოვაციური პრაქტიკა იყო, რადგან მსგავსი პროექტი ჩვენს ქალაქში ჯერ არ განხორციელებულა. პრაქტიკის არსი იმაში მდგომარეობს, რომ რუსთავი უერთდება ევროპის საერთო ხედვას, რომელიც ქალაქის ტერიოტორიაზე, 2020 წლისთვის CO2-ის ემისიების 20%-ით შემცირებას ითვალისწინებს. ქალაქ რუსთავს გააჩნია ევროკომისიის სამდივნოს ექსპერტთა ჯგუფის მიერ განხილული და დამტკიცებული მდგრადი ენერგეტიკის სამოქმედო გეგმა( SEAP). სამოქმედო გეგმაში შერჩეულია 4 ძირითადი სექტორი საიდანაც შესაძლებელია ნახშირორჟანგის ემისიების შემცირება,
22
qarTuli politika regionuli
politika
ესენია: მუნიციპალური შენობები, მუნიციპალური ტრანსპორტი, გარე განათება, გამწვანება. ენერგოეფექტური ღონისძიებების ფარგლებში გავქვს 2 პროექტი. პირველია კულტურისა და დასვენების პარკში, ტბის ირგვლივ ტერიტორიის ენერგოეფექტური ნათურებით განათების პროექტი, რომელიც უკვე დასრულებულლია (მოხდა ვარვარა ნათურების ჩანაცვლება ენერგოდამზოგი ლედ ნათურების სისტემით.) და მეორე პროექტი, რომელიც ქალაქ რუსთავის სამი საბავშვო ბაგა-ბაღის, (№40, №41 და №6.) სრულ ენერგოეფექტურ რეაბილიტაციას ითვალის წინებს. სამუშაოები უკვე დაწყებულის ამ პროექტის ფარგლებშიც. პროექტის პარტნიორები არიან: საქართველოს “ენერგოეფექტური ცენტრი” და მდგრადი განვითარების და პოლიტიკის ცენტრი. (SDAP) რაც შეეხება პროექტის ღირებულებას და დაფინანსების წყაროებს: პირველი პროექტის ღირებულება, რომელიც რუსთავის პარკის ენერგოეფექტურ განათებას ითვალისწინებდა, 88 000 ლარს შეადგენს, პროექტი უკვე დასრულებულია და ის ,,, BP საქართველო“-ს გრანტის ფარგლებში დაფინანსდა. (2014 წელი) II პროექტი საბავშვო ბაღების ენერგოეფექტური რეაბილიტაციაა და ის ევროკავშირის გრანტის, COMDEP-პროგრამის ფარგლებში ხორციელდება. ამ შემთხვევაში, რუსთავის
მერია პროექტის თანადამფინანსებელია. მისი ღირებულება 808 765 ევროს შეადგენს.( ევროკავშირის დაფინანსება 646 527ევრო, რუსთავის მუნიციპალიტეტის თანადაფინანსება 162 238 ევრო.) პროექტის განხორციელების ვადები 2015-2016 წლებს მოიცავს. ამ პროექტის განხორციელებაც, როგორც მოგახსენეთ, უკვე დაწყებულია, კერძოდ სამუშაოები მიმდინარეობს რუსთავის მე-6 საბავშვო ბაგა-ბაღში. როგორც მოგეხსენებათ, რუსთავი არის მეორე ქალაქი თბილისის შემდგომ , რომელმაც ხელი მოაწერა „მერების შეთანხმებას.“ აღნიშნული შეთანხმება, ითვალისწინებს ევროპის საერთო ხედვის გაზიარებას, ქალაქის ტერიტორიაზე CO2-ის ემისიების შემცირების კუთხით. ხელმომწერი ქალაქებისთვის, ევროკავშირი ენერგოეფექტური ღონისძიებების გატარების მიზნით, აცხადებს საგრანტო კონკურსებს. პირველი პროექტი, რომელიც კულტურისა და დასვენების პარკში ტბის გარშემო განათების შეცვლას ითვალისწინებდა, შემუშავდა პარტნიორ ორგანიზაცია საქართველოს „ენერგოეფექტურ ცენტრთან“ ერთად. საგრანტო კონკურსში მონაწილეობის და ევროკავშირის გრანტის მოპოვების შემდეგ, განხორციელდა კულტურისა და დასვენების პარკში, ტბის ირგვლივ არსებული ვარვარა ნათურების ეკო ნათურებით ჩანაცვლება. მეორე პროექტში, რუსთავის
regionuli politika მუნიციპალიტეტის პარტნიორი ორგანიზაცია იყო ,,მდგრადი განვითარებისა და პოლიტიკის ცენტრი“ (SDAP). ამ შემთხვევაში, ქალაქის ტერიტორიაზე შეირჩა 3 საბავშვო ბაგა-ბაღი. (#6, #40 და # 41 ბაგა ბაღები) სამივე ბაღი მდებარეობს ქალაქის სხვადასხვა უბანში. მოიცავს როგორც ძველ, ისე ახალ რუსთავს და ქალაქის ყველაზე პერიფერიულ დასახლებას-ჭყონდიდელის სახელობის ტერიტორიულ ერთეულს. საპროექტო სამუშაოების დასრულების შემდეგ, რეაბილიტაციის პროცესი დაიწყო მე-6 საბავშვო ბაღში, სამუშაოების დაწყება უახლოეს მომავალში იგეგმება პროექტით გათვალისწინებულ სხვა ბაგაბაღებშიც. რეაბილიტაციის პროცესში გატარდება ყველა ის ენერგოეფექტური ღონისძიება, რომელიც პროექტითაა გათვალისწინებული. გაკეთდება ცენტრალური გათბობა, ჩაისმება მეტალოპლასტმასისი კარფანჯრები, დამონტაჟდება მზის კოლექტორები. ენერგოეფექტური ნათურების და ცხელი წყლით მომარაგება განხორციელდება მზის კოლექტორებიდან, მოხდება ყველა გარე კონსტუქციის დათბუნება, ჩატარდება სხვა სარემონტო სამუშაოებიც. პროექტის განხორციელება დავიწყეთ 2015 წლის ბოლოს და დასრულდება 2016 წელს. ენერგორფრქტური კუთხით განხორციელებული პროექტები როგორც უკვე მოგახსენეთ, ინოვაციურია ქალაქისთვის, გარდა იმისა, რომ პროექტი სერიოზულ ეკოლოგიურ დატვირთვას ატარებს, ის მნიშვნელოვნად ამცირებს ელექტროენერგიის დანახარჯს ქალაქისთვის. კერძოდ, სამ საბავშვო ბაღში გატარებული ღონისძიების შედეგად,
ქალაქში ნახშირორჟანგის ემისია 225 ტონით შემცირდება წელიწადში, ხოლო პარკის ტბის განათების ენერგოეფექტური რეაბილიტაციით, სავარაუდოდ წელიწადში 11 ტონა ემისიის შემცირებას მივიღებთ. სამომავლოდ იგეგმება: 2016 წელს სხვა ინფრასტ რუქტურულ პროექტებთან ერთად ე.წ. “ ძველი რუსთავის” რებილიტაციას ვგეგმავთ. პროექტის მიხედვით, კოსტავას გამზირი, რომელიც თავისი არქიტექტურით რუსთავის ყველაზე ღირსშესანიშნავ ნაწილს წარმოადგენს, თითქმის მთლიანად განახლდება. მოხდება ფასადების სრული რეაბილიტაცია, ტროტუარები მოპირკეთდება მოზაიკური ფილაქნით, მოხდება გზის სამანქანო ნაწილის შუაგამყოფი ზოლის გამწვანება და პროსპექტი მთლიანად განათდება დეკორატიული ლამპიონებით. ამ პროექტში ენერგოეფექტური ღონისძიებებიცაა გათვალის წინებული, გარე განათების თვის ენერგოეფექტური LED ნათურები იქნება გამოყენებული. 2016 წლისთვის მუნიციპალუ რი ტრანსპორტის განახ ლებასაც ვგეგმავთ. პროექტის ფარგლებში, გათვალისწინებული გვაქვს შშმ პირებისთვის ადაპტი რებული, თანამედროვე, ევრო 5-ის სტანდარტის 27 ცალი ავტობუსის შეძენა. პროექტი გარდა იმისა, რომ მნიშვნელოვანია ქალაქის მუნიციპალური ტრანსპორტის განვითარების კუთხით, ასევე ეკოლოგიურ და ენერგოეფექტურ დატვირთვასაც ატარებს, რადგან აღნიშნული ტიპის ავტომანქანები გაცილებით ნაკლებ მავნე გამონაბოლქვს გამოყოფენ, ვიდრე ის
ტრანსპორტი, რომლითაც ამჟამად ეწევა მგზავრების გადაყვანას მუნიციპალური ტრანსპორტის სამსახური რუსთვში. 2016 წელსვე იგეგმება ისეთი ეკოლოგიური პროექტის განხორციელებაც, რომელიც ქალაქის 6 სხვადასხვა უბანში ქარსაცავი ზოლის გაშენებას ითვალისწინებს. პროექტის ფარგლებში, 26000 ძირი ხის დარგვა გვაქვს გათვალსიწინებული. საკმაოდ სოლიდური სამუშაო გვაქვს შესრულებული 2015 წელს გამწვანების კუთხით. ძირითად პრობლემას ამ მხრივ, გამწვანებული ტერიტორიების მორწყვა წარმოადგენს. მართალია, ჩვენ ყველგან, სადაც გამწვანების სამუშაოები ჩავატარეთ, პარალელურად დავამონტაჟეთ სარწყავი არხებიც, მაგრამ ამისთვის დღეს-დღეობით ქალაქი სასმელ წყალს იყენებს, რაც საკმაოდ ძვირი გვიჯდება. აქედან გამომდინარე, შემუშავებული გვაქვს ტექნიკური წყალგაყვანილობის სისტემის მოწყობის პროექტიც. აქვე მინდა ხაზი გავუსვა იმ გარემოებასაც, რომ ტექნიკური წყლის სისტემის გაკეთება თვითმმართველობის არჩევნებზე ერთ-ერთ პრიორიტეტად გვქონდა არჩეული, შესაბამისად პროექტი აუცილებლად განსახორციელებელია და დიდი იმედი გვაქვს, რომ მთავრობის თანადგომა ამ კუთხითაც ექნება ქალაქს. ძალიან დიდი პატივი და დამატებითი სტიმულია ჩვენი ქალაქისთვის ის ფაქტი, რომ მუნიციპალიტეტებში განხორციელებული პროექტებიდან, ჩვენი პროექტიც ,,საუკეთესო პრაქტიკად“ ჩაითვალა და 10 საუკეთესოთა შორის მოვხვდით.
qarTuli politika regionuli
politika
23
ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 მერი: დავით ჯიქია ენერგოეფექტურობა პრაქტიკის მიზანი 2020 წლისთვის ქალაქ რუსთავის ტერიტორიაზე ნახშირორჟანგის (CO2-ის) ემისიების შემცირება მინიმუმ 20%-ით ელექტროენერგიის დანახარჯის შემცირება მიზნობრივი ჯგუფი ქალაქის მოსახლეობა
პრაქტიკის არსი ქალაქი რუსთავი ქალაქ რუსთავმა ევროკომისიის სამდივნოს ექსპერტთა ჯგუფთან ერთად განიხილა და დაამტკიცა ენერგეტიკის სამოქმედო გეგმა (SEAP). ენერგოეფექტური ღონისძიებების ფარგლებში ქალაქში ხორციელდება 2 პროექტი: კულტურისა და დასვენების პარკის ენერგოეფექტური განათება ქალაქ რუსთავის 3 საბავშვო ბაგა-ბაღის სრული რეაბილიტაცია ენერგოეფექტური სისტემების გამოყენებით. ბაღები გათვლილია 900 ბავშვზე პროექტის პარტნიორები: •საქართველოს “ენერგოეფექტური ცენტრი” •მდგრადი განვითარების და პოლიტიკის ცენტრი (SDAP)
კულტურისა და დასვენების პარკის ენერგოეფექტური განათება ქალაქი რუსთავი
პროექტის ღირებულება: 88000 ლარი
დაფინანსების წყარო: ,,BP საქართველო“.
ბაგა-ბაღების სრული რეაბილიტაცია ქალაქი რუსთავი
პროექტის ღირებულება: 808 765 ევრო ევროკავშირის დაფინანსება 646 527 ევრო ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტის თანადაფინანსება 162 238 ევრო
ენერგოეფექტურობა ქალაქი რუსთავი პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა: ქალაქ რუსთავის მუნიციპალიტეტმა პარტნიორ ორგანიზაციებთან ერთად შეიმუშავა საპროექტო წინადადება მონაწილეობა მიიღო ევროკავშირის საგრანტო კონკურსში კონკურსში გამარჯვების შედეგად ხორციელდება აღნიშნული პროექტი
შედეგი/ეფექტი ქალაქი რუსთავი მოსახლეობისთვის კომფორტული გარემოს შექმნა კომუნალური ხარჯის შემცირება CO2-ის გამოფრქვევის შემცირება: •3 საბავშვო ბაღში გატარებული ღონისძიების შედეგად წელიწადში სავარაუდოდ 255 ტონა ემისია შემცირდება •პარკის ტბის განათების სისტემის რეაბილიტაციის შედეგად წელიწადში სავარაუდოდ 11 ტონა ემისია შემცირდება
24
qarTuli politika regionuli
politika
სამომავლო გეგმები ქალაქი რუსთავი მუნიციპალური ტრანსპორტის განახლების პროექტის ფარგლებში გათვალისწინებულია ევრო 5-ის სტანდარტის 27 ერთეული ავტობუსის შეძენა, რომელიც მავნე გამონაბოლქვს შეამცირებს ქალაქის მასშტაბით ეკოლოგიური პროექტების ფარგლებში, ქალაქის 6 უბანში უნდა გაშენდეს ქარსაცავი ზოლი, რისთვისაც 26 000 ძირი ხის დარგვა არის გათვალისწინებული და ასევე იაღლუჯის მთაზე დაგეგმილია 20 ჰა მიწის ფართობის გამწვანება დაგეგმილია ტექნიკური წყლით სარწყავი სისტემის მოწყობა, რომლის შემთხვევაში ქალაქში მწვანე საფარის მორწყვის პრობლემა მოიხსნება და მოხდება სასმელი წყლის დანახარჯის დაზოგვა
სამომავლო გეგმები ქალაქი რუსთავი
ძველი რუსთავის” სრული რებილიტაცია, სადაც ენერგოეფექტური ღონისძიებები იქნება გათვალისწინებული. რეაბილიტირებული ობიექტები განათდება ენერგოეფექტური LED ნათურებით.
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 მერი : დავით ჯიქია 595 01 82 82
qarTuli politika regionuli
politika
25
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ quTaisis meri
SoTa murRulia
და მე
26
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
27
28
qarTuli politika regionuli
politika
qarTuli politika regionuli
politika
29
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ Telavis meri platon kalmaxeliZe ნამდვილად არ მედო სამუშაო მაგიდაზე, ეს არის მუდმივი შრომის და ძიების პროცესი; შედეგებზე მოგახსენებთ ჩემს პრეზენტაციაში; გამომდინარე იქიდან, რომ აზია მსოფლიოში ყველაზე დინამიურად მზარდი ეკონომიკური ზონაა, ჩვენს ერთ-ერთ მთავარ ამოცანას წარმოადგენდა მოგვეძიებინა კავშირები ჩინეთთან;
I. ჩემთვის ძალიან დიდი პატივია გაგიზიაროთ მიღებული წარმატებული გამოცდილება საერთაშორისო ურთიერთობების კუთხით; 2014 წელს აგვისტოდან თელავი გახდა თვითმმართველი ქალაქი, რამაც თითოეული ჩვენთაგნის პასუხიმგებლობა მნიშვნელოვნად გაზარდა; აღმოვჩნდით რელობის წინაშე, ერთის მხრივ შეზღუდული ფონანსური შესაძლებლობები და მეორეს მხრივ უამრავი გადასაჭრელი საკითხები. შესაბამისად დავიწყეთ ფიქრი თუ როგორ მოგვეძიებინა დამატებითი შესაძლებლობები ჩვენი ქალაქისთვის; ჩემი გადაწყვეტილებით შეიქმნა საერთაშორისო და არასამთავრობო ურთიერთობების განყოფილება; ჩვენს მიერ დაისახა პრიორიტეტები და შეუდექით მუშაობას; ამთავითვე გეტყვით, რომ წარმატების ფორმულა
30
qarTuli politika regionuli
politika
დღეისათვის გვაქვს კონკრეტული შედეგები, ქ. თელავში სტუმრად ჩამოვიდნენ სინჯიანის პროვინციის ქალაქ კუიტუნის ხელმძღვანელები, გაფორმდა ორ ქალაქს შორის ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი; ამ მემორანდუმის ფარგლებში მოეწერა ხელი შთანხმებას, რომლის თანახმადაც 2016 წელს მოხდება 10 000 000 ლარის დამატებითი თანხის შემოდინება ჩენს ქვეყანაშიექსპორტზე გავა 1 000 000 ბოთლი ღვინო და 3 000 000 ბოთლი მინერალური წყალი. ეს მხოლოდ დასაწყისია. თელავისა და გერმნული ქალაქის ბიბერახის ურთიერთობა ითვლის უკვე 30 წელს, სიამაყით შემიძლია განვაცხადო, რომ ორ ქალაქს შორის ურთიერთობა ახალ ეტაპზე გადავიდა, რაც გამოიხატა შემდგომი წარმატებული ნაბიჯებით: მიმდინარეობს ქალაქის განვითარების გენერალურ გეგმაზე მუშაობა, რომელიც ჩემთვის როგორც პირველი არჩეული მერისთვის არის უმთავრესი პრიორიტეტი.
ჩვენ არ გაგვაჩნდა არც გამოცდილება და არც შესაბამისი ფინანსური შესაძლებლობები წარმატებული მოლაპარაკებების შედეგად გერმანული მხარის დაფინანსებით ჩამოვიდა სამუშაო ჯგუფი ნუიტენბერგის უნივერსიტეტიდან, რომელმაც დაასრულა სამუშაოების პირველი ფაზა, რაც გულისხმობს ქალაქის წინა საპროექტო კვლევას, დაიგეგმა მათი შემდგომი ვიზიტი 2016 წლის იანვარში; თელავის სახანძრო სამაშველო სამსახურს გადმოეცა ქალაქ ბიბერახიდან 250 000 ლარის ღირებულების სამაშველო ტექნიკა და აღჭურვილობა. მიუხედავათ იმისა, რომ დღეს აღნიშნულ სერვისს ქალაქს აწვდის შსს, ჩვენ დავარწმუნეთ გერმანული მხარე, რომ გაგრძელდეს მხარდაჭერა ამ მიმართულლებით, დღეს ამ მომენტისათვის თელავში ჩამოვიდა კიდევ დამატებითი აღჭურვილობა; ჭადარი ქალაქ თელავში ერთ-ერთ მთავარ ღირშესანიშნაობას წარმოადგენს ცხრაასწლოვანი ჭადარი. სამწუხაროდ, ბოლო პერიოდში ხემ დაიწყო ბუნებრივი კვდომა, რაც ჩვენთვის ისევე როგორც ყველა თელაველისთვის არის ძალიან მტკივნეული. აღნიშნულ საკითხთან დაკავშირებით დავიწყეთ მოლაპარაკება ბიბერახთან; მიღწეულია შეთანხმება, რომლის თანახმადაც 2016 წლის
regionuli politika გაზაფხულზე გერმანიიდან ჩამოვა მაღალკვალიფიციური ექსპერტი, რომელიც თანამედროვე ტექნოლოგიებით მოახდენს ჭადრის ხის სრულ გამოკვლევას და ვარჯის ფორმირებას, რაც საშუალებას მოგვცემს გავახანგძლივოთ მისი არსებობა. სამუშაოების ღირებულება 35 000 ლარი ფინანსდება გერმანული მხარის მიერ; გამომდინარე იქიდან, რომ ჩემი მთავარი პრიორიტეტია შშმპ პირებზე ზრუნვა, მოხდა საჭიროების ინიცირება ბიბერახთან, რომლის ფარგლებში თელავს გადმოეცა 30 000 ლარის ღირებულების სპეც საწოლები(ელექტრონული მართვის პულტით); II. ჩემთვის როგორც ქალაქის მერისთვის მთავარ პრიორიტეტს წარმოადგენს თელავი სუფთა ქალაქი; აქტიურად დავიწყეთ თანამშრომლობა საერთაშორისო და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან, კერძოდ (CENN - კავკასიის გარემოსდაცვითი არასამთავრობო ორგანიზაციების ქსელი), (ICMA ქალაქების - ოლქების მართვის საერთაშორისო ასოციაცია); აღნიშნულ ორგანიზაციებს აქვთ უდიდესი გამოდცილება მყარი ნარჩენების მართვის კუთხით. მათი უშუალო ჩართულობით და მხარდაჭერით თელავში ჩამოვიდა აშშ -ს, დელეგაცია, კერძოდ ჩრდილოეთ კაროლინის შტატის, -- კატავბას საგრაფოს ხელმძღვანელობა; დაიგეგმა თანამშრომლობა, რომელიც მიზნად ისახავდა მეთოდურ დახმარებას და პრაქტიკული გამოცდილების გაზიარებას;
მათი დაფინანსებით შედგა ჩვენი სამუშაო ჯგუფის ვიზიტი აშშ -ში, რათა უკეთ გავცნობოდით მათ მენეჯმენტს მყარი ნარჩენების მართვის კუთხით, ვიზიტის დროს პიროვნული ურთიერთობების ფორმატში ჩვენ შევეცადეთ მაქსიმალურად ხაზი გაგვესვა ამერიკელ პარტნიორებთან, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ჩვენთვის მიზანი --- თელავი სუფთა ქალაქი. შემაჯამებელ შეხვედრის დროს, მოხდა ყველასთვის მოულოდნელი რამ, კატავბას საგრაფოს ხელმძღვანელობის თხოვნით, კომპანია Republic Services - მა ( რომელიც ოპერირებს კატავბას საგრაფოში მყარი ნარჩენების კუთხით) ჩვენს ქალაქს საჩუქრად გადმოსცა 300 000 ლარის ღირებულების თანამედროვე ნაგავმზიდი, რომლის ტრანსპორტირების ხარჯებსაც მთლიანად დაფარავს ამერიკული მხარე; ამერიკელი მეგობრების განმარტებით ეს არის მხოლოდ დასაწყისი ჩვენი შემდგომი წარმატებული თანამშრომლობის;
მაჩვენებელი ჩვენს ქალაქში; შესაბამისად შემუშავდა ქალაქ თელავის მდგრადი ენერგოეფექტურობის სამოქმედო გეგმა (SEAP); პარტნიორი ორგანიზაცია (Winrock International Georgia); აღნიშნული გეგმის ფარგლებში ქალაქში უკვე განხორციელდა რამოდენიმე პროექტი, საერთო ღირებულებით 125 000 ლარი; სამოქმედო გეგმა ჩვენ საშუალებს მოგვცემს 2016 წელს ენერგოეფექტურობის ფარგლებში გამოცხადებული გრანტების ათვისებაში; მერიის საერთაშორისო და არასამთავრობო სექტორთან ურთიერთობების განყოფილება უწყვეტ რეჟიმში თანამშრომლობს: ქვეყნის სტრატეგიულ პარტნიორებთან; ქვეყანაში მოქმედ საერთაშორისო დონორებთან და არასამთავრობო ორგანიზაციებთან; დამეგობრებულ ქალაქებთან, მყარი ურთიერთობის შენარჩუნების და გაღრმავების მიზნით; ხდება ახალი პარტნიორი ქალაქების მოძიება.
III.
სამომავლო გეგმები
იაპონიის საელჩოსთან აქტიური თანამშრომლობით, ქალაქ თელავის ბავშვთა ჯანმრთელობის ცენტრს გადმოეცა უახლესი ტექნოლოგიის ციფრული რენტგენის აპარატი ღირებულებით 230 000 ლარი, რომლის ანალოგი საქართველოში არის მხოლოდ რამდენიმე, რომელიც განთავსებულია თბილისში;
ქალაქ ბიბერახთან ერთად უპოვართა და მზრუნველობა მოკლებულ ადამიანებისთვის დღის ცენტრის შექმნა;
IV. თელავი არის ხელმომწერი მერების შეთანხმების, რომლის ფარგლებში ჩვენ ვიღებთ ვალდებულებას 2020 წლამდე 20 პროცენტით შევამციროთ CO2 (სათბური გაზების)-ის
პოლონეთის მხარესთან ერთად სტრატეგიული დოკუმენტის შემუშავება მიზანი: შშმ პირებისთვის ადაპტირებული გარემოს შექმნა; აშშ-ს კატავბას საგრაფოსთან ერთად მყარი ნარჩენების მართვის მაღალი ტექნოლოგიების დანერგვა; მერების შეთანხმების პროექტის ფარგლებში ემისიების შემცირების მიზნით პროექტების განხორციელება.
qarTuli politika regionuli
politika
31
ქალაქ თელავის მუნიციპალიტეტი adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015 meri: platon kalmaxeliZe ქალაქი თელავი საგარეო ურთიერთობებით მიღწეული შედეგები ქალაქ თელავსა და ჩინეთის ქალაქ კუიტუნს შორის გაფორმებული მემორანდუმი 10 000 000 ლარი ქვეყანაში დამატებით შემოსული თანხა miRweuli SeTanxmebis Tanaxmad, CineTis saxalxo respublikaSi 2016 wels saqarTvelodan eqsportze gava: 1,000,000 boTli Rvino 3,000,000 boTli mineraluri wyali
გერმანიის ქალაქ ბიბერახისა და ქალაქ თელავის თანამშრომლობა 250 000 ლარის ღირებულების საჩუქარი mimdinareobs qalaq Telavis ganviTarebis generaluri gegmis SemuSaveba qalaq Telavs gadmoeca ori saxanZro-samaSvelo avtomobili da sxva Tanamedrove spec. aRWurvilobebi saerTo RirebulebiT - 185 000 lari germaneli eqspertis daxmarebiT, qalaq Telavis 900 wlis Wadars 2016 wlis gazafxulze Cautardeba kvleva-sareabilitacio samuSaoebi, saerTo RirebulebiT - 35 000 lari qalaq Telavs gadmoeca 30 000 laris Rirebulebis SSm pirebze adaptirebuli spec.sawolebi. აშშ-ს კატავბას საგრაფოსა და ქალაქ თელავის თანამშრომლობა 300 000 ლარის ღირებულების თანამედროვე ნაგავმზიდი
aSS-s mxardaWeriT xorcieldeba: q .TelavSi nagvis mosakreblis administrirebis proeqti qalaqidan myari narCenebis gatanis marSrutebis optimizacia
იაპონიის საელჩოსა და ქალაქ თელავის თანამშრომლობა
bavSvTa janmrTelobis centrs gadaeca 230 000 laris Rirebulebis uaxlesi teqnologiis cifruli rentgenis aparati
32
qarTuli politika regionuli
politika
შემუშავდა ქალაქ თელავის მდგრადი ენერგოეფექტურობის სამოქმედო გეგმა SEAP გეგმის ფარგლებში განხორციელებული პროექტების ღირებულება 125 000 ლარი qalaq Telavis pirvel sajaro skolaSi damontaJda ekologiurad sufTa centraluri gaTbobis sistema
proeqtis Rirebuleba - 67 000 lari
qalaq TelavSi, kavkasionis quCaze damontaJda energoefeqturi LED sanaTebi
proeqtis Rirebuleba - 58 000 lari
პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა ქალაქი თელავი qalaq Telavis meriis saerTaSoriso da arasamTavrobo seqtorTan urTierTobebis ganyofileba uwyvet reJimSi TanamSromlobs: q veynis strategiul partniorebTan qveyanaSi moqmed saerTaSoriso donor da arasamTavrobo organizaciebTan damegobrebul qalaqebTan myari urTierTobis SenarCunebis da gaRrmavebis mizniT xdeba axali partniori qalaqebis moZieba
სამომავლო გეგმები ქალაქი თელავი qalaq biberaxTan erTad upovarTa da mzrunveloba moklebul adamianebisTvis dRis centris Seqmna poloneTis mxaresTan erTad strategiuli dokumentis SemuSaveba, romlis mizania SSm pirebisTvis adaptirebuli garemos Seqmna aSS-s katavbas sagrafosTan erTad myari narCenebis marTvis maRali teqnologiebis danergva merebis SeTanxmebis proeqtis farglebSi emisiebis Semcirebis mizniT proeqtebis ganxorcieleba
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: platon kalmaxeliZe 974 94 94 94
qarTuli politika regionuli
politika
33
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ borjomis municipaliteti gamgebeli - dimitri yifiani „ბორჯომი ინფო“ სულ რამდენიმე თვეა რაც შევიმუშავეთ. თუმცა ეს დრო საკმარისი აღმოჩნდა იმისათვის რომ სხვა მუნიციპალიტეტებიც დაინტერესებულიყვნენ და ჩვენი პრაქტიკა გაეზიარებინათ.
საქართველოს მთავრობის ინიციატივით გასული 2015 წლის ბოლოს თბილისში გაიმართა კონფერენცია სახელწოდებით -„ადგილობრივი თვითმმართველობა საუკეთესო პრაქტიკა 2015“, რომლის მიზანი 2014 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების შემდგომ მუნიციპალიტეტების მიერ დანერგილი საუკეთესო პრაქტიკის წარმოჩენა გახლდათ. აღსანიშნავია, რომ კონფერენ ციაზე, სადაც საქართველოს მუნიციპალიტეტებს შორს მხოლოდ 10 გამარჯვე ბული პრაქტიკა უნდა გამოვლენილიყო 1 სწორედ ბორჯომის მუნიციპალიტეტს ეკუთვნოდა. ჩვენს მიერ შემუშავებული პრაქტიკა, როგორც ადგილობრივების ასევე ქალაქის სტუმრების (დამსვენებლების, ტურისტების) საინფორმაციო უზრუნველყოფას გულისხმობს.
34
qarTuli politika regionuli
politika
სმს საშუალებით მუნიციპალიტეტის მასშტაბით მოსახლეობა იღებს ყველა მნიშვნელოვან ინფორმაციას. შეტყობინების სერვისმა საშუალება მოგვცა ადგილობრივებს მივაწოდოთ სმს-ბი ყველა დიდი ინფრასტრუქტურული პროექტის დასრულების თაობაზე, მიმდინარე სამშენებლო სამუშაოების დროს მოსალოდნელი შეფერხების შესახებ, მუნიციპალიტეტში კომუნიკაციის შეზღუდვების დროს, კულტურული და სპორტული ღონისძიებების ჩატარებისა და სხვადასხვა სამედიცინო აქციების შესახებ, ასევე ხდება რელიგიური და სახალხო დღესასწაულის მილოცვა. ვფიქრობთ, რომ ბორჯომის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის ის ნაწილი, რომელიც ვერ ახერხებს ინფორმაციის მიღებას ადგილობრივი ტელევიზიისა თუ პრესის საშუალებით, მათთვის მობილური ტელეფონით ინფორმაციის მიწოდება, ყველაზე მარტივი და მოსახერხებელი გზაა. მოკლე ტექსტური შეტყობინება შეიცავს ყველაზე მნიშვნელოვან, ძირეულ და ამავე დროს ყველაზე ზუსტ და კომპეტენტურ ინფორმაციას, რომელიც ვრცელდება ადგილობრივი სახელისუფლებო
დაწესებულების მიერ. ამასთანავე მობილურ ტელეფონზე შემოსული პრაქტიკულად ყველა შეტყობინება კითხვადია. აქედან გამომდინარე სმს შეტყობინებების დაგზავნა კომუნიკაციის ეფექტურ, მარტივ და პოპულარულ ფორმას წარმოადგენს. ამ ეტაპზე „ბორჯომი ინფოს“ შეტყობინებებს რამდენიმე ათასი აბონენტი იღებს. 2016 წლიდან მობილური ოპერატორების ქსელში დარეგისტრირებული ბორჯომში მცხოვრები ყველა აბონენტი მიიღებს სმს. რაც შეეხება ტურისტული მარშუტების ხელშეწყობას, აღნიშნულის მიზნით შემუშავდა. პროექტის მიხედვით მოხდა საფეხმავლო ბილიკების მარკირება ბორჯომის ქუჩებსა და მის გარეუბნებში. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ხშირად გზები გადის დაუსახლებელ მონაკვეთებში, ამასთან, კურორტს გარს აკრავს მთები და ტყის მასივები, ბილიკების მარკირება კი მაქსიმალურად გამორიცხავს გზის აცდენის ალბათობას. აღნიშნული ბილიკების საშუალებით, ჩამოსულ ტურისტს საშუალება ეძლევა 1 დღეში მოინახულოს ბორჯომის ტერიტორიაზე არსებული ყველა მნიშვნელოვანი ღირშესანიშნავი ადგილი. მიმაჩნია, რომ ჩვენს მიერ შემუშავებულმა ორივე პრაქტიკამ მოლოდინი გაამართლა. ისინი წარმატებით
regionuli politika განხორციელდა და დაინერგა ჩვენს ქალაქში. „ბორჯომი ინფოს“ საინფორმაციო ქსელით მოსახლეობამ ინფორმირების ყველაზე სწრაფი საშუალება მიიღო, ქალაქის ქუჩებსა და მის გარეუბანში საფეხმავლო ბილიკების მარკირებამ კი საფეხმავლო ტურიზმის განვითარებას შეუწყო ხელი. ჩვენთვის, ადგილობრივი ხელისუფლებისათვის დანერგილი ორივე პრაქტიკის „საუკეთესოდ“ აღიარება ნამდვილად სტიმულია და მოტივაციას გვაძლევს უფრო შემართებით ვემსახუროთ ჩვენი ქალაქის განვითარებისა და აღმშენებლობის საქმეს.
qarTuli politika regionuli
politika
35
ბორჯომის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: დიმიტრი ყიფიანი
საინფორმაციო უზრუნველყოფა ბორჯომის მუნიციპალიტეტი praqtikis mizani mosaxleobis informireba mokle teqsturi Setyobinebis saSualebiT -Borjomi Info sainformacio da febis mowyoba municipalitetis teritoriaze turistuli momsaxureobis donis amaRlebis mizniT. miznobrivi jgufi borjomis municipalitetis mosaxleoba/turistebi proeqtis partniori Sps „multimedia servisi“
საინფორმაციო უზრუნველყოფა -Borjomi Info ბორჯომის მუნიციპალიტეტი praqtikis ganxorcielebis meTodika: g amgeblis warmomadgenlebis mier Seiqmna borjomis mosaxleobis sakontaqto mobiluri telefonis nomrebis baza g aformda xelSekruleba Sps „multimedia servisTan“, romelmac uzrunvelyo Borjomi info-s sistemis Seqmna g amgeobis administraciis mier sistematurad xorcieldeba satelefono bazis ganaxleba პროექტის ღირებულება 2000 ლარი Borjomi info-ს მეშვეობით ინფორმაცია ვრცელდება borjomis municipaliteti y vela mniSvnelovani infrastruqturuli proeqtis dawyeba/dasrulebis Taobaze mimdinare samSeneblo samuSaoebis an klimaturi pirobebis gamo saavtomobilo gzebze mosalodneli Seferxebis Sesaxeb municipalitetSi komunikaciebis SezRudvis Sesaxeb kulturuli da sportuli RonisZiebebis Catarebis Sesaxeb sxvadasxva sadResaswaulo milocvebi da sxva mosaxleobisaTvis mniSvnelovani informacia
36
qarTuli politika regionuli
politika
საინფორმაციო უზრუნველყოფა - ტურისტული ბილიკების მარკირება ბორჯომის მუნიციპალიტეტში ბორჯომის მუნიციპალიტეტი q alaqis quCebi da misi gareubnebi xSirad gadis dausaxlebel monakveTebs, safexmavlo bilikebis markirebis proeqti ki maqsimalurad gamoricxavs gzis acdenis albaTobas
Seiqmna e.w. „erTdRiani“ turebi, rac turistebs saSualebas aZlevs maqsimalurad gamoiyenon dro moinaxulon meti RirsSesaniSnaoba.
შედეგი/ეფექტი ბორჯომის მუნიციპალიტეტი Borjomi Info mosaxleoba droulad iRebs mniSvnelovan, zust da kompetentur informacias administraciuli organos mier turistuli bilikebis markireba turistebs aqvT saSualeba isargeblon winaswar dagegmili turebiT სამომავლო გეგმები ბორჯომის მუნიციპალიტეტი arsebuli sistemis gaumjobeseba, rac SesaZlebels gaxdis Borjomi Info-s servisiT isargeblos informaciis gavrcelebis momentisaTvis municipalitetis teritoriaze myofma yvela mobiluri operatoris abonentma sxvadasxva uwyebebidan/kompaniebidan miwodebuli mniSvnelovani informaciis Borjomi Info-s saSualebiT gavrceleba e.w. „erTdRiani“ turistuli marSrutebis qselis gafarToeba safexmavlo da samanqano rukebis beWdva
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: დიმიტრი ყიფიანი
551 42 02 10
qarTuli politika regionuli
politika
37
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ sagarejos municipaliteti gamgebeli - giorgi gziriSvili გუნდის ძირითადი მიზანია, მუნიციპალიტეტში არსებული ინკლუზიური გარემოს გაუმჯობესება და რაც მთავარია შშმ პირებისთვის თვითმმართველი ორგანოების მომსახურებაზე ხელმისაწვდომობის ზრდა. სამუშაო გუნდმა შეიმუშავა ინკლუზიური პოლიტიკის ძირითადი მიმართულებები.
საგარეჯოს მუნიციპალიტეტში, ისევე როგორც ზოგადად ჩვენს ქვეყანაში, ერთერთ მნიშვნელოვან გამოწვევად რჩება შშმ პირები და მათთან დაკავშირებული საკითხები. ეს საკითხები მრავალგვარია და კომპლექსურ მიდგომას საჭიროებს. მაგალითად, მუნიციპალიტეტში მცხოვრები პირობების გაუმჯობესება, მათთვის ადაპტირებული გარემოს შექმნა და სოციალური დაცვა. განხორციელებული პროექტის მიზნობრივი ჯგუფია მუნიციპალიტეტში მცხოვრები 1300 ზე მეტი შშმ პირი. პროექტის პარტნიორი კი არასამთავრობო ორგანიზაცია „სოციალური დაცვის ლიგა.“ პირველი ნაბიჯი, რითაც დაიწყო პროექტის განცორციელება გახლდათ ის, რომ შეიქმნა მუნიციპალიტეტის თანამშრომლებისაგან დაკომპლექტებული გუნდი, რომელმაც დაიწყო მუშაობა არსებული სიტუაციის შესწავლასა და პრობლემის გადაჭრის გზების ძიებაზე.
38
qarTuli politika regionuli
politika
პირველ რიგში ესაა მონაცემთა ბაზის ფორმირება, რისი საჭიროებაც ნათლად გამოჩნდა პროექტის დაგეგმვის პროცესში. 18 წლამდე პირთა ბაზა სრულყოფილია და შეადგენს 67 ბენეფიციარს. რაც შეეხება სოციალურ და ჯანმრთელობის დაცვას სამედიცინო მხარდაჭერა რჩება ჩვენი მუნიციპალიტეტის პრიორიტეტად. ფინანსდება ოპერაციები, სარეაბილიტაციო პროცედურები, მედიკამენტები და მკურნალობა. ხდება დამხმარე საშუალებებით უზრუნველყოფა და ინდივიდუალური საჭიროებების გათვალისწინება. მაგალითად, ამ ეტაპზე გაცემულია 43 ეტლი არასამთავრობო ორგანიზაციის „ინვესტიციებისა და ჰუმანიტარული პროექტების გაერთიენება“ დახმარებით. ასევე ხდება ბენეფიციარების სასმენი აპარატებით უზრუნველყოფა. რაც შეეხება ფიზიკურ მისაწვდომობას. ეს საკითხი საგარეჯოს მუნიციპალიტეტში დარეგულირებულია ადგილობრივი რეგულაციებით, რომელთა თანახმადაც ახალი კომერციული
შენობების პროექტირების ან სარეკონსტრუქციო სამუშაოების დროს სავალდებულო გახდა მათი ადაპტირება შშმ პირებისთვის. ამ მხრივ 2015 წელს ჩატარებული სამუშაოების მოცულობა საკმაოდ დიდია. უკვე აშენდა და რეაბილიტაცია ჩაუტარდა 5 საბავშვო ბაღს, რომელიც სრულად ადაპტირებულია. დაიგო გზები, სადაც ბოლო ათი წელია მსგავსი სამუშაოები არ ჩატარებულა. გზები სრულად ადაპტირებულია ეტლით მოსარგებლეთათვის. მუნიციპალიტეტის ხარჯებით დასრულებულია იმ მრავალსართულიანი კორპუსის რეაბილიტაციაც, სადაც შშმ პირები და მათი ოჯახის წევრები იცხოვრებენ. ამჟამად მიმდინარეობს დოკუმენტების შესწავლა სპეციალური კომისიის მიერ, რის შემდეგაც უსასყიდლოდ დროებით სარგებლობაში გადაეცემათ საცხოვრებელი ფართები, იმ შშმ პირებს და მათ ოჯახის წევრებს, რომელთაც საცხოვრებელი არ გაააჩნიათ. ასევე, აღსანიშნავია, რომ ამა წლის ოქტომბერში ჩატარებულმა შუალედურმა არჩევნებმა აჩვენა, ადმინისტრაციული შენობების ადაპტირების აუცილებლობა. ვინაიდან, პირები, რომელთაც ეტლით დამოუკიდებლად გადაადგილდებიან, ვერ ახერხებდნენ საარჩევნო უბანში შესვლას ხმის მისაცემად. ცნობიერების ამაღლება ისევ რჩება გამოწვევად როგორც საზოგადოებაში, ასევე ჩვენი პროექტების მიზნობრივ ჯგუფში - შშმ პირებში. ამ
regionuli politika მიმართულებით ჩატარდა არაერთი ღონისძიება. ექსკურსიები, სხვადასხა სემინარები, საინფორმაციო შეხვედრები, გამწვანების აქცია, სადაც მონაწილეობდნენ შშმ ბავშვები. როგორც უკვე აღვნიშნეთ, მუნიციპალიტეტი თანამშრომლობს არასამთავრობო ორგანიზაცია „სოციალური დაცვის ლიგასთან“, რომელთანაც უკვე გაფორმებულია ურთიერთთანამშრომლობის მემორანდუმი და პროექტის ფარგლებში მოეწყობა სოციალური საწარმო, სადაც შშმ პირები და მათი ოჯახის წევრები დასაქმნდებიან.
რომელიც სრულად იქნება ადაპტირებული შშმ პირებისთვის, მიმდინარეობს მოლაპარაკება კიდევ ერთი საწარმოს შექმნაზე, სადაც დასაქმდებიან შშმ პირები და მათი ოჯახის წევრები, რაც თავისთავად შექმნის დამატებით სამუშაო ადგილებს. ასევე უმნიშვნელოვანესი გეგმაა დღის ცენტრის გახსნა, რომლის მთავარი ფუნქციაც ინკლუზიური გარემოს გაუმჯობესება იქნება.
პროექტის დაგეგმვის პროცესში აღმოჩნდა არაერთი სირთულე. ძირითადი პრობლემები დაკავშირებულია მონაცემთა ბაზების სრულყოფილებასა და ფიზიკური გარემოს ხელმისაწვდომობასთან. ამ მხრივ აქტიურად აგრძელებს მუნიციპალიტეტი მუშაობას 2016 წელსაც. თუმცა, შეგვიძლია ვთქვათ, რომ პრობლემები დაძლევადია და მოითხოვს დროის და ენთუზიაზმის ეფექტურ მართვას. რაც შეეხება უკვე დამდგარ შედეგებს - პროექტის განხორციელების პროცესში გაიზარდა მუნიციპალიტეტის თანამშრომელთა და მოსახლეობის ჩართულობა პრობლემების მოგვარებაში. და ბოლოს, სამუშაო გუნდი მონიტორინგის ფარგლებში ყოველწლიურად შეაფასებს დასახულ ღონისძიებათა ქმედითობას და მოხდება სტრატეგიის გადახედვაგანახლება. რაც შეეხება სამომავლო გეგმებს, საგარეჯოს მუნიციპალიტეტში იგეგმება აგრარული ბაზრის მშენებლობა,
qarTuli politika regionuli
politika
39
საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: გიორგი გზირიშვილი ინკლუზიური პროგრამა საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი praqtikis mizani municipalitetSi mcxovrebi SSm pirebis sacxovrebeli pirobebis gaumjobeseba miznobrivi jgufi municipalitetSi mcxovrebi 1 300-ze meti SSm piri proeqtis partniori socialuri dacvis liga პრაქტიკის არსი საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი i nkluziuri garemos gaumjobeseba SSm pirebis xelmisawvdomoba TviTmmarTvelobis organoebis momsaxurebaze
SSm pirebis CarTulobis mizniT ganxorcielda sxvadasxva aqtivobebi praqtikis ganxorcielebis meTodika sagarejos municipaliteti S eiqmna monacemTa baza Camoyalibda multidisciplinuri gundi bazaSi arsebuli informaciis safuZvelze gundis mier Seswavlil iqna SSm pirebis sxvadasxva saWiroebebi yvela samSeneblo proeqtis SeTanxmebisas municipalitetis moTxovnaa adaptirebuli misasvlelebis gaTvaliswineba
40
qarTuli politika regionuli
politika
საბავშვო ბაღების რეაბილიტაცია და ადაპტირება საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი
საავტომობილო გზების რეაბილიტაციის დროს გათვალისწინებულია ადაპტირებული გადასასვლელები
შედეგი/ეფექტი საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი m unicipalitetis mosaxleoba aqtiurad aris CarTuli proeqtis ganxorcielebaSi gaizarda SSm pirebis CarTuloba sazogadoebriv cxovrebaSi
სამომავლო გეგმები საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი 2016 wels dagegmilia agraruli bazris mSenebloba, romelic mTlianad iqneba adaptirebuli mimdinareobs molaparakebebi socialuri sawarmos Seqmnaze, sadac dasaqmebulebi iqnebian SSm pirebi da maTi mSoblebi dagegmilia ganaxldes socialuri servisi - dRis centri, romelic momsaxurebas gauwevs SSm pirebs
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: გიორგი გზირიშვილი 595 95 51 17
qarTuli politika regionuli
politika
41
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ Coxatauris municipaliteti gamgebeli - irakli kuWava პროექტის ფარგლებში განხორციელდა ვებგვერდის შექმნა, ტექსტური, ფოტო და ვიდეო ინფორმაციის მომზადება და სახელმძღვანელოს გამოცემა.
ჩვენს მიერ კონფერენციაზე წარდგენილი იყო განხორციელებული პროექტი, რომელიც ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტის ტურისტული პოტენციალის კვლევასა და მონაცემთა ბაზის შექმნას ითვალისწინებდა. აღნიშნული პროექტი კარგი მაგალითია არასამთავრობო სექტორისა და თვითმმართველობის თანამშრომლობისა, ასევე მცირედი დანახარჯებით საკმაოდ მაღალი ეფექტიანობის მიღწევისა. ამ საქმეში ჩვენი პარტნიორი იყო არასამთავრობო ორგანიზაცია „ტურიზმი & რეალობა“. პროექტის ბიუჯეტმა 10 ათასი ლარი შეადგინა. თვითმმართველობის კონტრიბუცია 4000 ლარით განისაზღვრა. პროექტის მიზანი იყო: მუნიციპალიტეტის ტურისტული რესურსის აღწერა ტურისტული ცნობადობის გაზრდა გიდების მომზადება
42
qarTuli politika regionuli
politika
ჩატარდა გიდების მოსამზადებელი ტრენინგები, განხორციელდა შიდა ტურების ორგანიზება. პროექტის მომზადების დროს გამოჩნდა, რომ ჩვენი თანამოქალაქეები, განსაკუთრებით ახალგაზრდები, კარგად არ იცნობენ მუნიციპალიტეტის ტურისტულ პოტენციალს. ამიტომ მნიშვნელოვანი იყო შიდატურების ორგანიზება, მათ შორის შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე ადამიანებისათვის. აღნიშნული პროექტის განხორციელებამ, ერთგვარი ბიძგი მისცა უფრო მასშტაბური პროექტის განხორციელებას, რომელიც გურიაში იგეგმაბა. ვგულისხმობთ ევროკავშირის მიერ გრანტის სახით გამოყოფილ 370 ათას ევროს, რომელიც ამჯერად გურიის, როგორც ერთიანი ტურისტული სივრცის კვლევასა და მონაცემთა ბაზის შექმნას მოხმარდება. ასევე მოხდება მცირე გრანტების გაცემა გურიის ოთხივე მუნიციპალიტეტის თანადაფინანსებით. ასე, რომ ჩვენი ლამაზი მხარე უფრო მომზადებული დახვდება გასაცნობად ჩამოსულ თანამოქალაქეებსაც და უცხოელ ტურისტებსაც.
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
43
ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: ირაკლი კუჭავა ტურისტული პოტენციალის კვლევა და მონაცემთა ბაზის შექმნა ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი praqtikis mizani
miznobrivi jgufi
t uristuli resursis aRwera Coxatauris turistuli cnobadobis gazrda adgilobrivi mosaxleobis dasaqmeba
3 0 datreningebuli gidi Coxatauris muzeumis, xelovnebis skolis wevrebi Coxatauris municipalitetis Temis macxovreblebi
პრაქტიკის არსი ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი 2014-2021 wlebis guriis regionis ganviTarebis strategiis Sesabamisad, mimdinareobs turizmis mravalmxrivi ganviTareba, kerZod: programuli iniciativebis momzadeba da ganxorcieleba turistuli produqtis Seqmna da reklamireba proeqtis partniori turizmi da realoba proeqtis Rirebuleba C oxatauris municipaliteti - 4 000 lari turizmi da realoba – 6 000 lari პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი turistuli resursis aRwera da monacemTa bazis Seqmna v ebgverdis Seqmna, teqsturi, foto da video informaciis momzadeba da saxelmZRvanelos gamocema gidebisaTvis treningebis uzrunvelyofa turebis organizeba ტრენინგი გიდებისთვის / Training for Guides ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი
44
qarTuli politika regionuli
politika
მუნიციპალიტეტში მცხოვრები კერძო პირების არნები ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი
შედეგი/ეფექტი ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი
t uristuli monacemebis baza veb-gverdis Seqmna, saxelmZRvanelos gamocema nominacia -saukeTeso marketinguli destinacia, 2015
სამომავლო გეგმები ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი evrokomisiis mier gamoyofili 370 000 evros farglebSi guriis regionis oTxive municipalitetSi 2016 wels dagegmilia sxvadasxva turistuli proeqtebis ganxorcieleba
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: ირაკლი კუჭავა
599 51 25 20
qarTuli politika regionuli
politika
45
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
ediSer Toloraia
46
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
47
ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: ედიშერ თოლორაია უსახლკარო და მძიმე სოციალური პირობების მქონე პირთა საცხოვრებელი ფართით უზრუნველყოფა ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი proeqtis mizani usaxlkarod darCenili da mZime sacxovrebeli pirobebis mqone umweo ojaxebis sacxovrebeli farTiT dakmayofileba miznobrivi jgufi miwis nakveTis sakuTrebaSi mqone mravalSvilianebi, SSm pirebi, martoxela moxucebi, marCenaldakargulebi, saqarTvelos teritoriuli mTlianobisaTvis brZolaSi daRupulTa ojaxebi
პრაქტიკის არსი ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი socialurad SeWirvebuli170 ojaxidan SerCeuli iqna 16 ojaxi 16 axladaSenebuli saxli gankuTvnilia 67 pirisTvis, maT Soris 35 bavSvi, 4 SSm piri da 12 moxuci saxlebis sruli aRWurvis mizniT mimdinareobs molaparakebebi sxvadasxva kompaniebTan/ organizaciebTan saxlebi daproeqtebulia: erToTaxiani (22kv/m) - 2 ojaxisaTvis; samoTaxiani (46kv/m) - 14 ojaxisaTvis.
პროექტის ღირებულება 370 000 ლარი
პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი
socialur programebsa da municipalitetis biujetSi Setanili cvlilebebis Sedegad gamoiZebna 370 000 lari
48
qarTuli politika regionuli
politika
gamgeobis mier Seiqmna specialuri komisia
komisiis Ria sxdomaze gamovlenil iqna 16 ojaxi
saxlis proeqtebi SerCeul iqna konkursis wesiT, xolo mSenebeli organizacia – tenderis meSveobiT
შედეგი/ეფექტი ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი s ocialur-ekonomikuri strategiis SemuSavebis axleburi midgoma umweo da usaxlkaro beneficiarebis raodenobis Semcireba biujetiT gamoyofili socialuri daxmarebis fondis efeqturad gamoyenebis SesaZlebloba
სამომავლო გეგმები ზუგდიდის მუნიციპალიტეტი proeqtis ganxorcieleba momdevno wlebSi usaxlkaroTa problemebis saboloo mogvarebis mizniT partniori organizaciebis moZieba da CarTva programis gafarToebis mizniT
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: ედიშერ თოლორაია
595 30 52 52
qarTuli politika regionuli
politika
49
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~ xaragaulis municipaliteti gamgebeli - koba lursmanaSvili პროექტში ჩაერთო სამთვრობო უწყებები, არასამთავრობო ორგანიზაციები, კერძო სექტორი, საჯარო სკოლები.
,,პოლიეთილენი-დიოქსინფურანების წარმოშობის წყარო და მასთან ბრძოლა საზოგადოების მხარდაჭერით“ აღნიშნული პროექტის მიზანი პოლიეთილენის ნარჩენების რეციკლირება და გადამუშავებაა. პრაქტიკის მიზანია: პოლიეთილენის არსებობისა და წვის პროდუქტების შემცირება ბუნებაში, საზოგადოების ცნობიერების ამაღლება ნარჩენების მართვის კუთხით, ეკონომიკური სარგებელი, ახალი სამუშაო ადგილების შექმნა. პროექტის მიზნობრივი ჯგუფი გახლდათ მუნიციპალიტეტის მოსახლეობა და მოსწავლეები. განხორციელდა პოლიეთილენის ბოთლების და ცელოფნის სეპარაცია, დამუშავება, დაპრესვა და რეალიზება. მუნიციპალიტეტის თითქმის მთელ ტერიტორიაზე დაიდგა 26 ცალი ალტერნატიული ბუნკერი, დამონტაჟდა ჰიდრავლიკური პრესი,
50
qarTuli politika regionuli
politika
სასიამოვნო იყო იმის ხილვა, რომ ბავშვები ალტერნატიული ბუნკერების გვერდით აწყობდნენ მინი აქციებს და სადემონსტრაციოდ ახლომახლო ტერიტორიაზე დაყრილ პოლიეთილენის ნარჩენებს ეზიდებოდნენ და ბუნკერებში ათავსებდნენ. ამით უფროსებს მიანიშნებდნენ, რომ სურთ სუფთა გარემო. აქტიურად ჩაერთო პროექტის განხორციელებაში ,,ახალგაზრდა ეკოლოგთა ორგანიზაცია“. ასევე გაიზარდა აქტივობები, წარმოება -დაწესებულებებმა მოახდინეს საკუთარი მიმდებარე ტერიტორიების დასუფთავება. სკოლებში ჩატარდა სხვადასხვა საგანმანათლებლო ხასიათის აქციები. პროექტის პარტნიორია, გაეროს მცირე გრანტების განვითარების პროგრამა, დიდი მადლობა საქართველოში გაეროს განვითარების პროგრამის მუდმივ წარმომადგენელის მოადგილეს ბატონ შონბი შარფს. მათი უშუალო მონაწილეობით და პროექტის დაფინანსებით მოგვეცა შესაძლებლობა ხარაგაულში გაგვეხორციელებინა ეს შესანიშნავი პროექტი. ასევე გვინდა მადლობა გადავუხადოთ გაეროს განვითარების პროგრამის მუდმივ წარმომადგენელს საქართველოში ნილს სკოტს და ქალბატონ სალომე იობიძეს, რომლის მხრიდანაც გამორჩეული ყურადღება
ექცეოდა პროექტის განვითარებას. პროექტის განსახორციელებაში ჩაერთო არასამთავრობო ორგანიზაცია ,,ქალები ქვეყნის მომავლისათვის“, რომელმაც მოამზადა საპროექტო წინადადება და უზრუნველყო მისი განხორციელება. საჯარო სექტორი-ა(ა)იპ ,,ხარაგაულდასუფთავება“, რომელიც მომსახურებას უზრუნველყოფს.საჯარო სკოლები - სპეციალური გაკვეთილებით ,,ნარჩენების მართვა“ - უზრუნველყოფენ მოსწავლეებში ცნობიერების ამაღლებას. კერძო სექტორი, რომელიც ღებულობს დაპრესილ პოლიეთილენის ბოთლებს და ცელოფანს. ეს არის კარგი მაგალითი იმისა თუ როგორ ვებრძოლოთ პოლიეთილენის მავნე გავლენას გარემოზე გაერთიანებული ძალებით. პროექტის რეალიზაციის შედეგად მუნიციპალიტეტი იღებს შემოსავალს. ამ პროექტის ფარგლებში ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ყოველწლიურად 50 ტონა პოლიეთილენის ნარჩენის ამოღება ხდება. იგეგმება უფრო მეტი პოლიეთილენის ბოთლებისა და ცელოფნების მოგროვება,რათა ბუნებაში შემცირდეს საშიში ნარჩენები და ნარჩენების რეალიზაციის შედეგად მუნიციპალიტეტმა მიიღოს მეტი შემოსავალი. მეზობელი მუნიციპალიტეტების დაინტერესების
regionuli politika შემთხვევაში შესაძლებელია ჩამოყალიბდეს ერთიანი ქსელი. მუნიციპალიტეტებს, სადაც გაცილებით დიდი რაოდენობით პოლიეთილენის შეგროვებაა შესაძლებელი, შეუძლიათ ეს პროექტი გარდა სოციალურისა, ეკონომიკურად მომგებიან პროექტად აქციონ. ზოგიერთმა მუნიციპალიტეტმა ამ პროექტის ხარაგაულში განხორციელების შემდეგ მაგალითი აიღეს ჩვენგან და ანალოგიური პროექტები განახორციელეს მაგალითად ქუთაისსა და საჩხერეში. პროექტს სოციალურ ქსელში უამრავი მოწონება და გამოხმაურება ჰქონდა. ხშირად გაისმის კითხვები ეს პროექტი ხარაგაულში განხორციელდა? ჩვენ ამაყად ვპასუხობთ , დიახ ეს მოხდა ხარაგაულში, მიბაძეთ ხარაგაულს!
qarTuli politika regionuli
politika
51
ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: კობა ლურსმანაშვილი პოლიეთილენი-დიოქსინ-ფურანების წარმოშობის წყარო და მასთან ბრძოლა საზოგადოების მხარდაჭერით ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი proeqti moicavs polieTilenis narCenebis reciklirebasa da gadamuSavebas praqtikis mizani polieTilenis arsebobisa da wvis produqtebis Semcireba bunebaSi sazogadoebis cnobierebis amaRleba narCenebis marTvis kuTxiT ekonomikuri sargebeli, axali samuSao adgilebis Seqmna miznobrivi jgufi municipalitetis mosaxleoba, moswavleebi
პრაქტიკის არსი ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი ganxorcielda polieTilenis boTlebisa da celofnis separacia, damuSaveba, dapresva da realizeba m unicipalitetis TiTqmis mTel teritoriaze daidga 26 cali alternatiuli bunkeri damontaJda mravalfunqciuri hidravlikuri presi p roeqtSi CaerTo samTavrobo uwyebebi, arasamTavrobo oranizaciebi, kerZo seqtori, sajaro skolebi
პროექტის პარტნიორი, დაფინანსების წყაროები ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი proeqtis partniori UNDP - 25 000 lari municipalitetis gamgeoba - 5000 lari proeqtis gansaxorcieleblad gamoyenebuli iqna a(a)ip ,,xaragauldasufTavebis“ samsaxuri administraciuli erTeulebis warmomadgenlebi sajaro skolebis qimiabiologiis maswavleblebi, skolis moswavleebi
52
qarTuli politika regionuli
politika
პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი proeqtis ganxorcielebaSi CaerTo: a rasamTavrobo organizacia, romelmac moamzada saproeqto winadadeba da uzrunvelyo misi ganxorcieleba s ajaro seqtori - a(a)ip ,,xaragauldasufTaveba“, romelic momsaxurebas uzrunvelyofs s ajaro skolebi - specialuri gakveTilebiT “narCenebis marTva” - uzrunvelyofen moswavleebSi cnobierebis amaRlebas k erZo seqtori, romelic Rebulobs dapresil polieTilenis boTlebsa da celofans შედეგი/ეფექტი ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი socialuri efeqti narCenebis marTvis farTomasStabiani mcdeloba garemosdacviTi cnobierebis amaRleba daculi garemo
სამომავლო გეგმები ხარაგაულის მუნიციპალიტეტი igegmeba ufro meti polieTilenis boTlebisa da celofnebis mogroveba, raTa bunebaSi Semcirdes saSiSi narCenebi narCenebis realizaciis Sedegad municipalitetma miiRos Semosavali mezobeli municipalitetebis dainteresebis SemTxvevaSi SesaZlebelia Camoyalibdes erTiani qseli
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: კობა ლურსმანაშვილი
595 33 04 88
qarTuli politika regionuli
politika
53
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
marneulis municipaliteti gamgebeli - merab TofCiSvili განხორციელებული სოციალური თუ ინფრასტრუქტურული პროექტი სწორედ, რომ მრავალეთნიკური საზოგადოების კეთილდღეობის ხელშეწყობას ემსახურება. ამის ნათელი მაგალითია ის სამი მნიშვნელოვანი პროექტი– საუკეთესო პრაქტიკა, რომელიც 2015 წელს, მარნეულის მუნიციპალიტეტში განხორციელდა. ერთ– ერთი ასეთი პროექტია – „სასკოლო მზაობის ცენტრების შექმნა მარნეულის მუნიციპალიტეტში“. მოგეხსენებათ, რომ მარნეულის მუნიციპალიტეტი მულტიეთნიკური რაიონია, სადაც კომპაქტურად არიან ჩასახლებული სხვადასხვა ეთნოსის წარმომადგენლები. ეს ის მუნიციპალიტეტია, რომელიც მაგალითია, თუ როგორ ჰარმონიულად ცხოვრობენ სხვადასხვა რელიგიის, შეხედულებებისა და რწმენის მქონე მოქალაქეები. არსებული მდგომარეობის გათვალისწინებით, ადგილობრივი თვითმმართველობა აქტიურადაა დაკავებული მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების სამოქალაქო ინტეგრაციის პროცესის კოორდინირებით და ხელშეწყობით. გამომდინარე აქედან, მუნიციპალიტეტში,
54
qarTuli politika regionuli
politika
მოგეხსენებათ, რომ სკოლამდელი განათლების მომსახურება და აღნიშნულ სერვისზე მაქსიმალური ხელმისაწვდომობა, უმნიშვნელოვანეს ინვესტიციას და პრიორიტეტს წარმოადგენს ჩვენი ქვეყნის განვითარების საქმეში. მით უფრო, როცა საუბარი ეხება ეთნიკური უმცირესობებით მჭიდროდ დასახლებულ რეგიონს, სადაც სახელმწიფო ენის არცოდნა– როგორც სკოლამდელი, ისე სასკოლო და ზრდასრული მოსახლეობისთვის, დღემდე დიდი პრობლემას წარმოადგენს. პრობლემის სიმწვავიდან გამომდინარე ჩვენთვის მნიშვნელოვან პრიორიტეტს წარმოადგენს, ისეთი პროექტების განხორციელება/ ხელშეწყობა, რომელიც უზრუნველყოფს სახელმწიფო
ენის შემსწავლელი პროგრამების დანერგვას, პროპაგანდირებას – სკოლამდელი ასაკის ბავშვებში, ვინაიდან ბავშვები პატარა ასაკში უფრო მარტივად ახერხებენ ენის შესწავლას და ურთიერთობების დამყარებას. სკოლამდელ პერიოდში სახელმწიფო ენის შესწავლა კი ის გარანტია, რომელიც მომავალში უზრუნველყოფს ეთნიკური უმცირესობების მიერ საშუალო განათლების პროგრამის სახელმწოფო ენაზე წარმატებით დაძლევასა და მომავალი თაობების იმავე პრინციპებით აღზრდას. სასკოლო მზაობის ცენტრების შექმნის იდეა და მიზანი ემსახურება არამარტო ქართული ენის შესწავლის მიზანს, არამედ 5–6 წლის სკოლამდელი ასაკის ბავშვების გონებრივ, ფიზიკურ და ესთეტიკურ აღზრდას. პროექტის განხორციელებაში ჩართული პარტნიორები– მარნეულის მუნიციპალიტეტი, იაპონიისა და პოლონეთის საელჩო, ა.ა.ი.პ „მარნეულის დემოკრატ ქალთა საზოგადოება“ და 6 საჯარო სკოლა იყო. პარტნიორებს შორის აღნიშნულ საკითხზე გაფორმდა მემორანდუმი, რის საფუძველზეც სკოლა იღებს ვალდებულებას არანაკლებ 30 კვ/მ ფართი (ერთი საკლასო ოთახი) გამოუყოს მუნიციპალიტეტს სარგებლობის უფლებით
regionuli politika უსასყიდლოდ, აღნიშნუ ლი ფართის ინფრასტრუქ ტურულად მოწესრიგების და შესაბამისი ინვენტარით უზრუნველყოფის ვალდე ბულებას იღებს ა.ა.ი.პ „მარნეულის დემოკრატ ქალთა საზოგადოება“, ასევე მიმდინარე წლის ბოლომდე უზრუნველყოფს პერსონალის სახელფასო ანაზღაურებას. ხოლო მიმდინარე წლიდან (2016 წლიდან) წლიდან მუნიციპალიტეტს გადმოეცემა ცენტრები და მისთვის განკუთვნილი ქონება და აღჭურვილობა ბალანსზე და იღებს ვალდებულებას დაფაროს ცენტრის პერსონალის სახელფასო და ცენტრის მიერ გაწეული სხვა ხარჯები. პროექტის ეფექტს რაც შეეხება, მინდა მოგახსენოთ, რომ ცენტრები საკმაოდ წარმატებით ფუნქციონირებს მიმდინარე ეტაპზე და საზოგადოების ინტერესი საკმაოდ მაღალია. ხელმისაწვდომობის თვალსაზრისით კი გაცნობებთ რომ, ცენტრები მარნეულის მუნიციპალიტეტის 4 ადმინის ტრაციულ ერთეულშია გახსნილი. მსგავსი პრაქტიკა უპრეცე დენტო შემთხვევაა, ვინაიდან ხიდი გაიდო საბავშვო-ბაღებსა და სკოლას შორის მოზარდის განვითარების გარდამავალ ეტაპზე, რაც ცალსახად საჭიროა, ერთიორად კი ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ მუნიციპალიტეტში, სადაც ენობრივი ბარიერის საკითხი რეალურად არსებობს. ცენტრების ფუქნციონირების მიზანს საზოგადოებრივი ინტერესი და ხელისუფლების მზაობა წარმოადგენს, რათა დანერგოს საუკეთესო პრაქტიკა მოზარდთა განათლებისა და განვითარების მიმართულებით, რაც ევროპის არაერთ სახელმწიფოში ადაპტირებული
მეთოდია. აღნიშნული პრაქტიკის წარმატებით დანერგვა, საშუალებას მოგვცემს გვყავდეს როგორც ფსიქოლოგიურად, ასევე განათლების მინიმალური საფეხურისათვის მომზადებული სასკოლო ასაკის მოზარდები, რომლებსაც შემდგომში გაუმარტივდებათ დაძლიონ გარკვეულ ბარიერები. აღნიშნულ პროექტთან დაკავშირებით გეგმებს რაც შეეხება, მოგახსენებთ, რომ აღნიშნული პრაქტიკით მკაფიოდ გამოიკვეთა საჭიროებები, რომ მსგავსი პროექტის მასშტაბები გაიზარდოს, ვინაიდან ამავდროულად არსებობს მაღალი საზოგადოებრივი ინტერესი. გარდა ამისა, განათლების სამინისტროსთან ურთიერთთანამშრომლობით გადამზადდეს სახელმწიფო ენის მცოდნე სათანადო კადრები, რომლებიც აღნიშნულ ცენტრებში სრულფასოვნად უზრუნველყოფენ საგანმანათლებლო საქმიანობის წარმართვას. ასეთივე მნიშვნელოვანი პროექტი და საუკეთესო პრაქტიკაა– თანამედროვე ბიბლიოთეკის (ლიტერატურული კაფით) მშენებლობა. სამწუხაროდ მუნიციპა ლიტეტში ამ დრომდე არ არსებობდა ბიბლიოთეკა, გამომდინარე აქედან, თვითმმართველობის ინიციატივით, გასული წლის (2014 წელს) ოქტომბერში, ქალაქ მარნეულის ცენტრალურ ქუჩაზე რუსთაველის #71–ში დაიწყო, თანამედროვე სტანდარტების მქონე ბიბლიოთეკის მშენებლობა. პროექტის განხორციელებისთვის
ადგილობრივი ბიუჯეტიდან გამოიყო 333 000 ლარი. ბიბლიოთეკის მშენებლობის მიზანია მუნიციპალიტეტში მცხოვრებ მოსწავლე– ახალგაზრდებს ჩამოუყალიბოს საკომუნიკაციო უნარ–ჩვევები, წერა–კითხვის, მეტყველების, მოსმენის კულტურა. ბიბლიოთეკის არსებობის მიზანია, მოემსახუროს ცოდნაზე, განათლებაზე ორიენტირებულ წიგნიერი, განათლებული და ლოგიკურად მოაზროვნე ახალგაზრდის ჩამოყალიბების საქმეს. გარდა ამისა, ეს იქნება ადგილი, სადაც ახალგაზრდებს მიეცემათ შესაძლებლობა– „ფინჯან ყავაზე“ თავშეყრის, ერთმანეთთან აზრების გაზიარების, ლიტერატურული საღამოების მოწყობის და ა.შ. ბიბლიოთეკის შენობა 2 სართულიანია, რომელიც გადაწყვეტილია რკინაბეტონის მონოლითურ კარკასში და არის მართკუთხა ტრაპეციული ფორმის. აღსანიშნავია, რომ შენობას აქვს გადაშლილი წიგნის ფორმა, რომელიც დაყოფილია სამ ზონად 1.ბიბლიოთეკის სამკითხველო დარბაზი ლიტერატურული კაფით. 2. შეხვედრების ოთახი; 3.ადმინისტრაციული ნაწილი. ბიბლიოთეკა გათვალიწინებულია 52 მკითხველზე. შენობის წინ მოეწყობა თანამედროვე ინვენტარით აღჭურვილი დასასვენებელი სკვერი. ბიბლიოთეკა აღჭურვილი იქნება ელ.სამკითხველო კომპიუტერული კუთხით, რომელიც საშუალებას მისცემს მკითხველს ელექტრო ბიბლიოთეკით სარგებლობის. ინტერიერის მოწყობა აპრობირებულია და პასუხობს თანამედროვე ბიბლიოთეკების მოწყობის ტექნოლოგიურ
qarTuli politika regionuli
politika
55
regionuli politika ნორმებს. პროექტი შეესაბამება Eu და iso ნორმებს და სტანდარტებს. აღსანიშნავია, რომ შენობა ადაპტირებულია ინკლუზიურ პირთათვისაც, სადაც მოეწყობა მათთვის პანდუსი და ინკლუზიური საპირფარეშოები. პრაქტიკის არსი, მდგომარეობს იმაში, რომ აღნიშნული ბიბლიოთეკა იქნება ადგილი, რომელიც ახალგაზრდობას მისცემს შესაძლებლობას გააქტიურდნენ, შეიძინონ დამოუკიდებელი სწავლების უნარ–ჩვევები, რათა აიმაღლონ ინფორმაციული წიგნიერება და ზოგადად დაინტერესდნენ კითხვით. მოსახლეობისთვის ბიბლიოთეკა უნდა იყოს, ღია თავისუფალი და კეთილგანწყობილი საგანმანათლებლო სივრცე, სადაც ისინი შეძლებენ ნაყოფიერ მუშაობას, შეკრებას და მათთვის საინტერესო თემებზე დისკუსიების, პრეზენტაციებისა და სხვადასხვა აქტივობების განხორციელებას. მათ ამ სივრცეში ეძლევათ შესაძლებლობა ლიტერატურის მოძიებისთვის გამოიყენონ როგორც ფიზიკურად არსებული წიგნთა ფონდი, ისე ელექტრონული რესურსი და ინტერნეტით მოპოვებული საჭირო ინფორმაცია. აღსანიშნავია, რომ მუნიცი პალიტეტში ცხოვრობენ განსაკუთრებული ნიჭით დაჯილდოვებული ახალგაზრდები, რომელთაც არ აქვთ ერთად შეკრების ადგილი, სადაც ისაუბრებენ და საზოგადოებას გააცნობენ საკუთარ შემოქმედებას. ვფიქრობთ, ლიტერატურული კაფე იქნება სწორედ ის ადგილი, სადაც სიამოვნებით
56
qarTuli politika regionuli
politika
მოხდება მსგავსი შეკრებების ორგანიზება. პრაქტიკის ეფექტზე თუ ვისაუბრებთ, უნდა აღინიშნოს, რომ მარნეულში მცხოვრებთ მსგავსი სერვისით სარგებლობის შესაძლებლობა არასდროს ჰქონიათ. გამომდინარე აქედან, ბიბლიოთეკა იქნება საგანმანათლებლო კერა, რომელიც თავს მოუყრის ყველა ასაკის ადამიანს და რომლით სარგებლობაც(თანაც უფასოდ) შეეძლებათ, არამარტო მარნეულელებს, არამედ ნებისმიერ დაინტერესებულ მოქალაქეს. აღსანიშნავია, რომ ბიბლიოთეკა აღჭურვილი იქნება ლიტერატურული კაფით და ელ. სამკითხველოთი. რაც იმას ნიშნავს, რომ აღნიშნული სერვისი მარნეულში მცხოვრებთათვის არის ინოვაცია და სიახლე. თვითმმართველობისთვის ყოველთვის იქნება პრიორიტეტი–მომავალი თაობისთვის განათლებაზე ხელმისაწვდომობის უზრუნველყოფად. აღნიშნული პროექტი, ნამდვილად წარმოადგენს კერას, სადაც ნებისმიერ დაინტერესებულ მოქალაქეს შეეძლება მისვლა და აღნიშნული სერვისით სარგებლობა. პრაქტიკის ეფექტზე თუ ვისაუბრებთ, უნდა აღინიშნოს, რომ მარნეულში მცხოვრებთ მსგავსი სერვისით სარგებლობის შესაძლებლობა არასდროს ჰქონიათ. გამომდინარე აქედან აღნიშნული ბიბლიოთეკა იქნება ადგილი, რომელიც ახალგაზრდობას მისცემს შესაძლებლობას გააქტიურდნენ, შეიძინონ დამოუკიდებელი სწავლების
უნარ–ჩვევები, რათა აიმაღლონ ინფორმაციული წიგნიერება და ზოგადად დაინტერესდნენ კითხვით. მოსახლეობისთვის ბიბლიოთეკა უნდა იყოს, ღია თავისუფალი და კეთილგანწყობილი საგანმანათლებლო სივრცე, სადაც ისინი შეძლებენ ნაყოფიერ მუშაობას, შეკრებას და მათთვის საინტერესო თემებზე დისკუსიების, პრეზენტაციებისა და სხვადასხვა აქტივობების განხორციელებას. მათ ამ სივრცეში ეძლევათ შესაძლებლობა ლიტერატურის მოძიებისთვის გამოიყენონ როგორც ფიზიკურად არსებული წიგნთა ფონდი, ისე ელექტრონული რესურსი და ინტერნეტით მოპოვებული საჭირო ინფორმაცია. აღსანიშნავია, რომ მუნიციპალიტეტში ცხოვრობენ განსაკუთრებული ნიჭით დაჯილდოვებული ახალგაზრდები, რომელთაც არ აქვთ ერთად შეკრების ადგილი, სადაც ისაუბრებენ და საზოგადოებას გააცნობენ საკუთარ შემოქმედებას. ვფიქრობთ, ლიტერატურული კაფე იქნება სწორედ ის ადგილი, სადაც სიამოვნებით მოხდება მსგავსი შეკრებების ორგანიზება. რაც შეეხება მესამე პროექტს, რომელიც ვფიქრობ ერთ –ერთი უმნიშვნელოვანესი მიღწევაა მარნეულისათვის არის მულტი-დისციპლინარული ფესტივალი – „ერთიანი კავკასია“( ONE CAUCASUS). პროექტის მიზანია შეიქმნას უსაფრთხო და თავისუფალი სივრცე კავკასიაში მცხოვრები ახალგაზრდებისათვის და ხელი შეუწყოს დიალოგის, თანამშრომლობის, მშვიდობიანი თანაცხოვრების
regionuli politika და თავისუფალი სივრცისა და პირობების შექმნას სხვადასხვა ქვეყნების ეთნიკური და რელიგიურ უმცირესობებს შორის საერთაშორისო პროფესიონალური კულტურული ინიციატივების ფარგლებში (ამიერკავკსიის, პოლონეთის და სხვა ქვეყნების მუსიკალური ანსამბლების და მსახიობების მონაწილეობით). პროექტის პარტნიორები არიან: პოლონეთის კულტურის და ეროვნული მემკვიდრეობის სამინისტრო, ქალაქ ვარშავას მერია, მარნეულის მუნიციპალიტეტი გამგეობა, ა.(ა)ი.პ „ერთიანი კავკასია“ და ფონდი „სხვა სივრცე“ ( “Other Space Fundation“). ფესტივალი One Caucasus (ერთიანი კავკასია) არის საერთაშორისო ფესტივალი, რომელიც საქართველოში 2014 წლიდან იმართება და ახორციელებს მრავალფეროვან პროგრამას სამი მეზობელი კულტურის გადაკვეთაზე (საქართველო, სომხეთი და აზერბაიჯანი). ფესტივალი სიმბოლურად ტარდება სომხეთისა და აზერბაიჯანის საზღვართან, მარნეულის მუნიციპალიტეტის სოფელ წერაქვში. მარნეული არის ადგილი, სადაც სხვადასხვა ეთნიკური და რელიგიური უმცირესობები მშვიდობიანად თანაცხოვრობენ. One Caucasus-ი თავს უყრის მუსიკოსებს, ხელოვანებს და სხვა მოხალისეებს, როგორც კავკასიის რეგიონიდან, ასევე მთლიანად მსოფლიოდან. თუმცა, ყველაზე მთავარი ის არის, რომ One Caucasus-ი აქტიურად მუშაობს ადგილობრივ საზოგადოებასთან. პროგრამის ფარგლებში იქმნება საგანმანათლებლო პროგრამები ქართულ, სომხურ
და აზერბაიჯანულ სოფლებში მცხოვრებთათვის მათი საზოგადოებრივი ცნობიერების ამაღლების მიზნით. პროექტის შედეგი არის ის, რომ გამოიწვია ადგილობრივი მოსახლეობის მაღალი ინტერესი, მოტივაცია და შექმნა დადებითი განწყობა ფესტივალთან მიმართებაში. ამასთანავე მოხდა კონფლიქტურ მდგომარეობაში მყოფი მხარების წარმომადგენლების ერთ თავისუფალ, მეგობრულ, კრეატიულ სივრცეში ყოფნა. ახალგაზრდებში მეგობრული ურთიერთობების ჩამოყალიბება და სახალხო დიპლომატიის წინა პლანზე წამოწევა. ფესტივალის მსვლელობისას ერთ–ერთი აუცილებელი პირობაა სხვადასხვა მონაწილეთა მხრიდან ერთობლივი კომპოზიციების შექმნა. ადგილობრივი კოლექტივების გამოცდილების გაზიარება და პროფესიული ზრდა.
ფესტივალი გაგრძელდება მომავალშიც, იგეგმება უფრო ფართო მასეზე გასვლა და მაქსიმალური პოპულარიცაზია, როგორც საქართველოს სხვა კუთხეებში მცხოვრები ახალგაზრდებისთვის, ისე ქვეყნის ფარგლებს გარეთ.
აღსანიშნავია რომ, პროექტის მიმდინარეობისას დასაქმდა ადგილობრივი მოსახლეობა, ასევე მათმა ნაწილმა ფინანსური სარგებელი მიიღო ადგილობრივი ნაწარმის რეალიზაციით. განსაკუთრებულ ინტერესს კი სტუმრებში ხელნაკეთი ნივთები იწვევდა. უნდა აღინიშნოს საჭიროებიდან გამომდინარე ადგილობრივი ინფრასტრუქტურის განვითარებაც. გამოცდილებიდან გამომდინარე შეგვიძლია ვთქვათ, რომ ჩვენს მიერ განხორციელებულ ერთობლივ პროექტებს, ხშირ შემთხვევაში, აქვს განვითარების პერსპექტივა. ამის დასტურია მოსახლეობის მაღალი აქტიურობა და ჩართულობა ფესტივალის მსვლელობისას.
qarTuli politika regionuli
politika
57
მარნეულის მუნიციპალიტეტი ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: მერაბ თოფჩიშვილი მარნეულის მუნიციპალიტეტში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ხელშეწყობა მარნეულის მუნიციპალიტეტი praqtikis mizani 5–6 wlis skolamdeli araqarTulenovani bavSvebisaTvis qarTuli enis Seswavla festivalis Catareba samenovani mosaxleobisaTvis biblioTekis mSenebloba miznobrivi jgufi eTnikuri umciresobebi პრაქტიკის არსი მარნეულის მუნიციპალიტეტი 5-6 wlis skolamdeli asakis araqarTulenovani bavSvebis qarTuli enis Seswavla. skolis Senobebi SeirCa mizan mimarTulad arsebuli mdgomareobis gaTvaliswinebiT proeqtis partniori iaponiisa da poloneTis saelCo marneulis municipaliteti a(a)ip „marneulis demokrat qalTa sazogadoeba“ 6 sajaro skola proeqtis Rirebuleba iaponiis saelCos mier 7 500 evro poloneTis saelCo - 22 000 evro პრაქტიკის განხორციელების მეთოდიკა მარნეულის მუნიციპალიტეტი partniorebs Soris gaformebuli memorandumis safuZvelze s kolebma usasyidlo sargeblobis uflebiT municipalitets gamouyo aranakleb 30 kv/m farTi - erTi saklaso oTaxi a(a)ip „marneulis demokrat qalTa sazogadoeba“-m aRniSnuli farTis Sesabamisi inventariT aRWurva uzrunvelyo 2016 wlidan municipaliteti iRebs valdebulebas dafaros centris personalis saxelfaso da centris mier gaweuli sxva xarjebi შედეგი/ეფექტი მარნეულის მუნიციპალიტეტი m sgavsi praqtika uprecedento SemTxvevaa - xidi gaido sabavSvobaRebsa da skolas Soris mozardis ganviTarebis gardamaval etapze, rac calsaxad saWiroa, erTiorad ki eTnikuri umciresobebiT dasaxlebul municipalitetSi, sadac enobrivi barieris sakiTxi realurad arsebobs centrebis funqcionirebis mizans sazogadoebrivi interesi da xelisuflebis mzaoba warmoadgens danergos saukeTeso praqtika mozardTa ganaTlebisa da ganviTarebis mimarTulebiT, rac evropis araerT saxelmwifoSi adaptirebuli meTodia samomavlo gegmebi marneulis municipaliteti vinaidan arsebobs maRali sazogadoebrivi interesi, dagegmilia proeqtis masStabebis gazrda saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan urTierTTanamSromlobiT gadamzaddes saxelmwifo enis mcodne saTanado specialistebi
58
qarTuli politika regionuli
politika
ფესტივალი „ერთიანი კავკასია“ მარნეულის მუნიციპალიტეტი praqtikis mizani Seqmnas usafrTxo da Tavisufali sivrce kavkasiaSi mcxovrebi sxvadasxva erovnebis axalgazrdebisaTvis proeqtis partniori poloneTis kulturisa da erovnuli memkvidreobis saministro qalaq varSavis meria marneulis municipalitetis gamgeoba a(a)ip „erTiani kavkasia“ fondi „sxva sivrce“ ( “Other Space Foundation“) პრაქტიკის არსი მარნეულის მუნიციპალიტეტი marneuli aris adgili, sadac sxvadasxva eTnikuri da religiuri umciresobebi mSvidobianad Tanacxovroben festivali simbolurad tardeba somxeTisa da azerbaijanis sazRvarTan, marneulis municipalitetis sofel weraqvSi iqmneba saganmanaTleblo programebi qarTul, azerbaijanul da somxur soflebSi mcxovrebTaTvis maTi sazogadoebrivi cnobierebis amaRlebis mizniT შედეგი/ეფექტი მარნეულის მუნიციპალიტეტი sxvadasxva eTnikuri umciresobebis megobrul da kreatiul sivrceSi yofna yovelwliurad cnobili ucxoeli musikosebis/befestivalis farglebSi municipalitetis mier moewyo infrastruqturandebis koncertebis gamarTva festivalis farglebSi municipalitetis mier moewyo infrastruqtura
პრაქტიკა - თანამედროვე ბიბლიოთეკის მშენებლობა მარნეულის მუნიციპალიტეტი municipalitetis iniciativiT 2016 wels dasruldeba Tanamedrove standartebis mqone biblioTekis mSenebloba proeqtis mizania municipalitetSi mcxovreb moswavle-axalgazrdebs Camouyalibos sakomunikacio unar–Cvevebi, wera-kiTxvis, metyvelebis, mosmenis kultura biblioTekis arsebobis mizania, moemsaxuros ganaTlebaze orientirebul, wignier da logikurad moazrovne axalgazrdebs miznobrivi jgufi marneulis municipalitetis teritoriaze mcxovrebi sxvadasxva erovnebis mosaxleoba შედეგი/ეფექტი მარნეულის მუნიციპალიტეტი marneulSi mcxovrebi moqalaqeebisaTvis biblioTeka iqneba saganmanaTleblo kera, romliTac isargeblebs yvela erovnebis adamiani biblioTeka aRWurvili iqneba literaturuli kafiT da el. samkiTxveloTi, rac marneulSi mcxovrebTaTvis aris inovacia da siaxle
მადლობა ყურადღებისათვის! ადგილობრივი თვითმმართველობა - საუკეთესო პრაქტიკა 2015 გამგებელი: მერაბ თოფჩიშვილი 577 77 00 17 qarTuli politika regionuli
politika
59
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
giorgi amaSukeli
60
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
61
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
gia JorJoliani
62
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
63
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
Tengiz SergelaSvili
64
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
65
regionuli politika konferencia `adgilobrivi TviTmmarTveloba - saukeTeso praqtika 2015~
daviT jiqia
66
qarTuli politika regionuli
politika
regionuli politika
qarTuli politika regionuli
politika
67
regionuli politika Jiuli Sartava 1944-1993 ww. erovnuli gmiri, wminda giorgis oqros, vaxtang gorgaslis pirveli xarisxis da sxva ordenebis kavaleri, generalmaiori
Jiuli Sartavas saxelobis saxelmwifo politikis da marTvis sadoqtoro skola axorcielebs umaRlesi akademiuri ganaTlebis mesame safexuris (doqtorantura) profesiul saganmanaTleblo programebsa da samecniero kvlevebs; agreTve eweva aqtiur saqmianobas axalgazrda politikosebis da sajaro moxeleebis momzadebis, profesionaluri gadamzadebis, kvalifikaciis amaRlebisa da staJirebis organizaciis mimarTulebiT. #1 2016
regionuli politika
saqarTvelos teqnikuri universiteti 0175, saqarTvelo, Tbilisi, kostavas q. 77 veb: doctoralschool.ge el-fosta: info@doctoralschool.ge tel: 571 169 992, 595 59 23 50
68
qarTuli politika regionuli
politika
2014 wels saqarTvelos teqnikur universitetSi dafuZnda Jiuli Sartavas saxelobis saxelmwifo politikis da marTvis sadoqtoro skola. Jiuli amave universitetis warCinebuli studenti da aspiranti iyo. mogvianebiT man aqve daicva disertacia marTvis efeqtianobis sakiTxebze. xelisuflebaSi yofnisas is yovelTvis aqtiurad TanamSromlobda mecnierebTan. misi iniciativiT Seiqmna axalgazrda mecnierTa klubi, dafuZnda jer axalgazrduli problemebis Semswavleli, xolo Semdeg sazogadoebrivi azris Seswavlis, formirebis da prognozirebis samecniero centrebi. misi avtorobiT saxelmwifo mmarTvelobiT saqmianobaSi pirvelad dainerga sistemuri analizis meTodi, e.w. `sisani~, romelmac mTlianad Secvala qveynis regionaluri saqmianobis Sefasebis da marTvis arsebuli praqtika. Jiuli Sartavas saxelTanaa dakavSirebuli Savnabadaze `axalgazrduli qalaqis~, md. veres mimdebare teritoriaze `mziuris~, xolo mogvianebiT rusTavSi unikaluri sabavSvo rkinigzis mSenebloba, romlis gaSenebac misi totaluri devnis pirobebSi gmirobis tolfasi iyo. misi TaosnobiT agebuli memorialuri Zeglebi `wiTel xidze~ da ruxSi qarTvel-afxazTa da mTlianad kavkasielTa megobrobis simbolod iqca. Jiuli Sartavas saxelmwifo moRvaweoba `kargi mmarTvelobis~ SesaniSnavi magaliTia, xolo gardacvaleba samSobloze usazRvrod Seyvarebuli vaJkacis gmiruli nabiji. misi mowameobrivi cxovreba Rirseulad Seafasa misma uwmindesobam, sruliad saqarTvelos kaTalikos-patriarqma ilia meorem, rodesac ganacxada, rom man `Cveni qveynisTvis Zalze mZime, urTules droSi, icxovra ise, TiTqos mTel tkivils Rebulobda sakuTar Tavze~.