Goniec 667 by SamiSwoi.news

nr 10 (667) 10 marca 2017 / ISSN 2044-5202

Z Wysp na fawele

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

str. 20

Karolina Kozioł, która na co dzień mieszka w Londynie, spędziła 1,5 miesiąca w slumsach w Ameryce Południowej. Już wkrótce ukaże się książka z jej podróży do zupełnie innego świata.

4 w numerze STR.

| >> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny „Bądź szczupła na wiosnę”, a w nim: >> zaczynamy od prostych ćwiczeń >> oczyszczamy nasz organizm >> zdrowe przepisy

Na Zielonej Wyspie Irlandia to wymarzone miejsce na wypoczynek z dala od zgiełku – znajdziemy tu i plaże, i przyjazne góry, zamki czy opuszczone twierdze. A nawet miejsca, w których... straszy. Może dzień patrona tego kraju to dobra okazja do tego, by bliżej poznać tę przepiękną Zieloną Wyspę? STR.

Temat tygodnia

STR.

Michalkiewicz:

STR.

16 Wielka Brytania

STR.

KUPUJEMY MIESZKANIE. CZY WARTO? O CZYM POWINNIŚMY PAMIĘTAĆ?

>> PIOTR IKONOWICZ W FELIETONIE: „Janusz Korwin-Mikke to zwyczajny cham i prostak”

NISKI POZIOM INTELIGENCJI WYSTĘPUJE RÓWNIEŻ WŚRÓD MĘŻCZYZN... 50 TYSIĘCY ZGONÓW ROCZNIE – TAKI JEST NAJNOWSZY BILANS SMOGU.

Panel eksperta

UBIEGASZ SIĘ O REZYDENTURĘ NA WYSPACH? KONIECZNIE PRZECZYTAJ! STR.

Motoryzacja

STR.

Piłka nożna

STR.

Styl

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

TEST: RENAULT MEGANE IV GENERACJI – DO SPRZEDAŻY WESZŁO W 2016 ROKU.

STR.

Zawsze być sobą Róże Europy to jeden z najważniejszych zespołów lat 90. Rozmawiamy z liderem, Piotrem Klattem.

STR.

„Mama” brzmi obraźliwie...

Nie „przyszła matka”, a „osoba w ciąży” – Brytyjskie Stow. Medyczne wydało kontrowersyjny przewodnik.

GRAŁA CAŁA PIŁKARSKA EUROPA. JAK NA BOISKACH WYPADLI POLACY?

AGATA WIERZBICKA: POLSKA ILUSTRACJA PRZEŻYWA DRUGIE ŻYCIE.

>> W numerze: Jarosław Kaczyński się uparł i nie bacząc na Europę postanowił uderzyć w Donalda Tuska, zgłaszając dlań

przegraną z góry kontrkandydaturę w postaci Jacka Saryusz-Wolskiego na stołek przewodniczącego Rady Europejskiej. Politycy PiS tłumaczyli później, że Tusk nie sprawdził się na tym stanowisku, że nie dbał o polskie interesy i że właściwie jest kandydatem niemieckim, skoro tak ochoczo lobbuje za nim Angela Merkel. Padła nawet żenująca sugestia przyjęcia tamtejszego obywatelstwa. Środowisko PO oczywiście dostało szału. Decyzję o nie popieraniu Tuska określono mianem zdrady narodowej. – Polska przeciwko Polakowi – grzmiał niemiecki „Sueddeutsche Zeitung”, a wraz z nim cały obóz liberalny nad Wisłą. Ten sam, który wiosną zeszłego roku dosłownie stawał na głowie, by ówczesny europoseł PiS Janusz Wojciechowski nie zasiadł – jako jedyny Polak – w Karol Pomeranek redaktor naczelny Europejskim Trybunale Obrachunkowym. Cóż, nad Wisłą psów ci dostatek. Szkoda, że także tych ogrodnika. 10 marca 2017

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros, Monika Mańka. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Agata Trzaskawka, E: agata.trzaskawka@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

Czas na własne M

Kupno mieszkania w Polsce to popularny pomysł na inwestycję. Szczególnie teraz, gdy nie wiadomo na jakich zasadach będzie można nabywać lokale na Wyspach. Sprawdzamy, jak wygląda rynek mieszkań i kredytów mieszkaniowych. >> Sonia Grodek czerwcu zeszłego roku Dorota i Łukasz, księgowa i szef kuchni, którzy poznali się sześć lat temu w Swansea, odbyli serię spotkań w bankach w sprawie uzyskania kredytu mieszkaniowego. Od dawna o tym rozmawiali i zdecydowali, że nie chcą już dłużej wynajmować. – W poniedziałek mieliśmy iść do ostatniego banku i pewnie byśmy podpisali umowę. Ale w piątek ogłosili wyniki referendum – opowiada Dorota. Postanowili poczekać kilka miesięcy, aż ustabilizuje się kurs funta. Liczyli też na to, że w tym czasie spadną ceny mieszkań. Nie spodziewali się, że w między-

10 marca 2017

czasie pojawią się głosy o wydaleniu z Wysp pracujących tu Polaków lub wprowadzeniu dla nich ograniczeń. – Teraz już nie wiemy, czy kupno mieszkania to dobry pomysł. W ogóle nie wiemy, czy zostaniemy tu na stałe – zwierzają się.

Ceny spadają, ale nie w Londynie

Rynek nieruchomości przeżywa teraz ciężkie chwile. Nie tylko związane z Brexitem – od kwietnia zeszłego roku zakup drugiej lub kolejnej nieruchomości wiąże się z koniecznością zapłacenia 3 proc. podatku („Stamp duty”). Choć nie dotknie to tych, którzy mają jedno mieszkanie, oznacza to nieco mniej transakcji na rynku. Drożej będą bowiem musiały zapłacić firmy i osoby

prywatne, które kupują kilka, a czasem i kilkanaście nieruchomości rocznie, np. z myślą o wynajmie czy remoncie i odsprzedaży. Dla nich może to oznaczać konieczność wyłożenia nawet kilkudziesięciu tysięcy dodatkowych funtów. Ponieważ ruch na rynku jest nieco mniejszy, w wielu ogłoszeniach widać obniżkę cen, co może być dobrą wiadomością dla osób zastanawiających się nad kupnem nieruchomości właśnie teraz. Jednak choć ceny w centrum Londynu spadły w ciągu ostatniego roku o 8,7 proc., to dwa pokoje nadal mogą kosztować tam więcej niż 3 miliony funtów.

Głosowali za Brexitem i...

– Głosowałeś za Brexitem licząc, że spadną ceny mieszkań? Popełniłeś

duży błąd – pisał „The Independent” w grudniu. O co chodzi? Wielu liczyło, że wyjście z Unii zmniejszy dostęp obcokrajowców do tutejszego rynku nieruchomości. Szczególnie tego w Londynie, bo zdecydowanej większości Brytyjczyków nie było dotychczas stać na mieszkanie w centrum czy w którejś z popularnych dzielnic. Liczyli, że po opuszczeniu struktur europejskich rosyjscy, chińscy czy arabscy milionerzy nie będą już kupować w Londynie tak chętnie, dzięki czemu ceny wrócą do poziomu osiągalnego dla „zwykłego śmiertelnika”. Akurat to proroctwo się nie sprawdziło. Po Brexicie funt tak poważnie stracił na wartości w stosunku do innych walut, że zagranicznych inwestorów płacących w jenach czy

| temat tygodnia złotówkach spotkała nagła obniżka cen domów w Londynie, nieodczuwalna dla Brytyjczyków. Ceny spadły za to odczuwalnie w niektórych innych miastach. Łącznie 47 gmin miejskich zarejestrowało niższe średnie ceny nieruchomości. Co ciekawe, 40 z tych miast głosowało w większości za Brexitem (dane Manchester Evening News). Dwupokojowe mieszkanie w Liverpoolu kosztuje ok. 250 tys. funtów, a w Aberdeen – 150 tys. funtów. Jednak w ponad 200 miejscach w Wielkiej Brytanii – szczególnie w Anglii – Brexit nie zmienił nic, jeśli chodzi o to, ile trzeba zapłacić za nieruchomość.

Rząd pomaga

Pomóc w zebraniu środków mogą rządowe programy. W ramach Help to Buy osoby, które mają min. 5 proc. wkładu własnego, mogą pożyczyć do 20 proc. wartości domu na pięć lat bez konieczności płacenia odsetek. Do tego jeśli oszczędzamy na dom, rząd dołoży 25 proc. do tego, co uda nam się uzbierać – do kwoty 3 tys. funtów. W Londynie działa też program pomocowy First Steps London pomagający wykupić lokatorom o niskich dochodach mieszkania. Program Starter Home pozwala z kolei zaoszczędzić 20 proc. wartości rynkowej ceny domu. W jego ramach rząd

cena mieszkania jest tam wciąż o ok. pięć razy niższa niż w Anglii czy Walii.

stanawia się, czy nie kupić też mieszkań dla rodzeństwa, które zostało w Polsce.

I ty zostań landlordem

Rok oszczędzania i...

– Nigdy nie spodziewałem się, że zostanę landlordem – żartuje 31-letni Patryk, doradca klienta pracujący w firmie ubezpieczeniowej w Peterborough. – Również dlatego wyjechałem dziewięć lat temu z Polski: nie stać mnie było na płacenie czynszu, a nie mam tego szczęścia i nie mogę liczyć na mieszkanie po rodzicach czy dziadkach – tłumaczy. W zeszłym roku kupił kawalerkę w

Głosowałeś za Brexitem licząc, że spadną ceny mieszkań? Popełniłeś duży błąd.

„THE INDEPENDENT” buduje 200 tys. nowych domów, które będzie można kupić taniej, niż wynoszą średnie ceny mieszkań w agencjach nieruchomości. Dzięki temu nawet osoby o niskich dochodach mają łatwiej spełnić marzenie o własnych czterech kątach. Jednak wielu zarabiających na Wyspach Polaków woli wydać pieniądze na zakup nieruchomości w ojczyźnie. Średnia

rodzinnym Wałbrzychu. – Od dawna zastanawiałem się, co zrobić z pieniędzmi. Zarabiam nieźle, ale na mieszkanie na Wyspach chyba nigdy nie będzie mnie stać. Okazało się jednak, że kiedyś nieosiągalną dla mnie kwotę 50 tys. złotych (tyle kosztowało 30-metrowe mieszkanie) tu jestem w stanie spokojnie zaoszczędzić – tłumaczy. Teraz za-

Nie wiadomo, czy to za sprawą mieszkańców Wielkiej Brytanii, którzy po Brexicie postanowili bezpiecznie ulokować oszczędności w ojczyźnie, ale zeszły rok był pod względem sprzedaży mieszkań najlepszy od dekady. Nabywców znalazło 58 tys. nieruchomości. Możliwe, że części osób łatwiej było podjąć taką decyzję dzięki nowemu zasiłkowi na dzieci (500+), ale duży udział w tych statystykach mają pewnie Polacy z zagranicy, którzy najszybciej „dorabiają się”, a więc mogą sobie pozwolić na mieszkanie wcześniej niż większość rówieśników pozostałych w Polsce. Według raportu Obido, najwięcej, bo 24 proc. wszystkich Polaków pracujących za granicą i kupujących nieruchomości w Polsce, to mieszkańcy Wysp Brytyjskich. Wystarczy rok oszczędzania, by kupić domek na Podlasiu. Po dwóch latach odkładania ok. 400 funtów miesięcznie można pozwolić sobie na mieszkanie w Rzeszowie czy Białymstoku. Tylko stolica dościga Wyspy cenami, bo te w prestiżowych punktach miasta mogą dochodzić do kilkunastu milionów złotych. Myśląc o zakupie czegoś tańszego, ale bliskiego reklama

8 temat tygodnia

stolicy, warto wybrać miejscowości w pobliżu Warszawy, które za kilkanaście lat mogą wejść w jej skład, jak okolice Piaseczna, Legionowa czy Otwocka. Tam ceny wciąż są dużo niższe.

Wynajem lepszy niż lokata

Coraz popularniejsze jako alternatywa dla odkładania oszczędności w banku jest kupno domu czy mieszkania w Polsce z przeznaczeniem na wynajem. Jak wylicza Business Insider, ulokowanie dziś 100 tys. złotych na koncie oszczędnościowym przyniesie tylko 2 proc. zysku rocznie. Od tej kwoty trzeba jeszcze będzie zapłacić podatek. Wynajem przyniesie 4 proc. dochodu, które do tego mogą być zwolnione z podatku. – Jeśli się znajdzie dobrego najemcę, to jest to czysta przyjemność. Kontaktujemy się dosłownie parę razy w roku, nie robi żadnych problemów – mówi 31-letnia Monika, która wynajmuje dwupokojowe mieszkanie po babci na warszawskich Bielanach od czterech lat. Ale przestrzega: – Znalezienie uczciwej osoby o stałym dochodzie, która będzie chciała wynajmować przez lata, może potrwać parę miesięcy. Wtedy trzeba siedzieć w Polsce albo przekazać komuś klucze, żeby pokazywał mieszkanie chętnym. Im krótszy okres najmu, tym więcej kłopotów – kiedyś co sześć miesięcy musiałam przyjeżdżać, odświeżać mieszkanie i szukać nowego lokatora, a w tym czasie sama płacić rachunki – tłumaczy.

10 marca 2017

W Polsce też łatwiej

Niektórzy kupują mieszkanie głównie z myślą o tym, by na starość lub już za kilka lat, mieć bazę w Polsce, do której będą mogli wrócić z emigracji. – Decyzja o osiedleniu się w Polsce lub Wielkiej Brytanii oczywiście zależy od indywidualnych preferencji. Warto jednak wiedzieć, jakie są obecnie ułatwienia dla osób nabywających lub budujących d o m

w Polsce – mówi nam Andrzej Prajsnar, ekspert portalu Rynekpierwotny.pl. – Przy zakupie nowego domu w ramach programu MdM, kredytobiorcy mogą otrzymać dofinansowanie do wkładu własnego – dodaje. Wysokość dotacji zależy od miejsca zakupu domu oraz wielkości rodziny. Przykładowa rodzina „2+1” kupująca nowy dom szeregowy w gminie graniczącej z Poznaniem (99 mkw. powierzchni użytkowej), obecnie otrzyma dofinansowanie o wartości 32.211 zł. Warto jednak zwrócić uwagę, że możliwe jest już tylko dotowanie nowych domów z datą ukończenia w 2018 r. – Osoby samodzielnie budujące dom, mogą skorzystać z kolejnej możliwości, czyli częściowego zwrotu VAT od zakupionych materiałów budowlanych. Taki zwrot również zostaje przyznany w ramach programu Mieszkanie dla Młodych. Ograniczeniem jest limit powierzchni

użytkowej budowanego domu, który wynosi 100-110 mkw. W pierwszym kwartale 2017 roku maksymalna wartość zwrotu za wybrane materiały budowlane to 33.941 zł – dodaje ekspert. Osoby, które budują dom energooszczędny lub pasywny, mogą dostać do niego dodatkowo rządowe dofinansowanie w wysokości 30-50 tys. złotych.

Co z kredytem?

Nawet pracując na Wyspach wielu Polaków

| temat tygodnia

reklama

nie jest w stanie z oszczędności sfinansować zakupu domu. Szczególnie w większych miastach, jak Kraków, Trójmiasto czy Wrocław. Wyjściem może być kredyt, choć nie każdy bank chętnie przyzna go na zakup nieruchomości położonej nad Wisłą. Najłatwiej będzie uzyskać kredyt konsumpcyjny, bo kilkanaście tysięcy funtów stali klienci wielu banków dostaną niemal od ręki. Nie wystarczy to na mieszkanie w dużym mieście, ale w mniejszych ośrodkach możemy liczyć za tą sumę nawet na dwa pokoje. Osoby, które nie zbudowały jeszcze historii kredytowej lub miały w przeszłości problemy ze spłatą zobowiązań, mogą skorzystać z pomocy polskich firm doradczych i kredytowych. Zwykle opłaty są tam nieco wyższe, ale łatwiej o kredyt w brytyjskim banku, a w razie, gdyby to było niemożliwe, istnieje często możliwość pomocy w przyznaniu kredytu w Polsce.

Trudne, ale możliwe

Niestety często ciężko jest przekonać bank w Warszawie czy Szczecinie, by udzielił kredytu osobie zatrudnionej na Wyspach. Najłatwiej mają osoby zatrudnione na stałe. Te prowadzące własną działalność za granicą czy pracujące nieregularnie raczej nie mogą liczyć na zrozumienie ze strony polskiego banku. Artur Sarnecki, autor bloga Finanse po Ludzku, wśród banków, które udzielają kredytów na podstawie dochodów zagranicznych, wymienia Alior Bank i Deutche Bank. – Pozostałe albo nie akceptują d o ch o d ów

z zagranicy, albo stawiają zbyt dużo warunków, by brać je pod uwagę – pisze. Jednak nawet w tych dwóch bankach wymagania są niemożliwe do spełnienia z punktu widzenia wielu polskich pracowników m.in. z uwagi na wysokie kryterium dochodowe. Poza tym, aby dostać taki kredyt trzeba zwykle przedstawić umowę o pracę, payslipy i wyciągi z konta za ostatnie trzy miesiące, a także wyciąg z brytyjskiego biura informacji o dłużnikach (np. Callcredit czy Equifax). Najlepiej od razu przetłumaczyć dokumenty na polski u tłumacza przysięgłego. W obu krajach największe szanse na kredyt daje wysoki wkład własny na poziomie minimum 20-30 proc. Warto więc, przygotowując się do kredytu, zacząć oszczędzać.

Funty jak franki?

Niektóre banki są skłonne udzielić klientowi mieszkającemu na stałe za granicą kredytu w obcej walucie. Obecny klimat gospodarczy na Wyspach zniechęca do zaciągania zobowiązań w funtach, a kupujący mieszkanie obawiają się, że mogłoby to dla nich się skończyć podobnie, jak w przypadku „frankowiczów”. Wzięcie kredytu w funtach to też zobowiązanie na dziesiątki lat, więc w praktyce oznacza konieczność zarabiania w tej walucie niezależnie od tego, jak zmieni się sytuacja po Brexicie i w kolejnych latach. Warto wziąć to pod uwagę, wybierając walutę, w jakiej zaciągniemy zobowiązanie.

10 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz

Stanisław Michalkiewicz

Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

iedy chwalimy jakąś kobietę mówimy, że „ma jaja”, kiedy chcemy powiedzieć, że facet jest słaby nazywamy go „cipą”. Już w samym języku zawarta jest dyskryminacja. Pierwiastek męski ma być pozytywny, wyróżniający, a żeński wprost przeciwnie. Wypowiedzi Janusza Korwina-Mikke na temat kobiet nie są wcale tak niewinne jak mogłoby się wydawać. Istotą przekonań gościa z muchą jest afirmacja nierówności, które występują między ludźmi. Polityk namawia tych na górze do gardzenia i poniżania tych na dole, tych gorszych, niepełnosprawnych, chorych, biednych, kobiet. Daje mu to aurę „odważnego”, „zabawnego” człowieka, który nie ulega konwenansom poprawności politycznej. Cała masa seksistów, męskich szowinistów, rasistów i tym podobnych kreatur przyjmuje jego słowa niczym prawdę objawioną. Niech przetrwa najlepiej przystosowany, to zasada darwinizmu społecznego libertarian typu JKM. Skoro kobiety są słabsze fizycznie, to co? Nie przetrwają? Ale to znaczy, że ludzkość zaniknie, chyba że w swej arogancji Korwin wymyśli jakiś sposób prokreacji bez udziału kobiet. Gorsza pozycja kobiet nie wystarcza panu Januszowi. Chciałby ją jeszcze pogorszyć, odbierając kobietom prawo głosu w wyborach. Choć ten postulat jest akurat niekonsekwentny, bo JKM jest przeciwnikiem wyborów, demokracji i prawo głosu zamierza odebrać nie tylko kobietom, ale i mężczyznom. Człowiek, który plecie te wszystkie androny jest wzorcowym wręcz przedstawicielem tego co my lewicowcy nazywamy „reakcją”. Jej istotą jest cofanie się społeczeństwa, a szerzej ludzkości w rozwoju cywilizacyjnym, w tym przypadku do czasów sprzed emancypacji kobiet, zanim sufrażystki wywalczyły dla nich prawa wyborcze.

Ale reakcjonista Korwin na tym by nie poprzestał i chętnie wróciłby do czasów sprzed Rewolucji Francuskiej, kiedy pojęcie demokracji było nieznane. Na szczęście jest coraz mniej ludzi, którzy chcieliby się wybrać z JKM w tę podróż w czasie. Dziś kobiety mają wciąż bardzo wiele do wywalczenia, bo, legitymując się lepszym wykształceniem, mniej od mężczyzn zarabiają i mają na własność za-

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

uroposeł Janusz Korwin-Mikke powiedział w Parlamencie Europejskim, że ponieważ kobiety są mniej inteligentne od mężczyzn, to mniej zarabiają. Ta wypowiedź została uznana przez przewodniczącego PE Antoniego Tajani za „skandaliczną”, co dowodzi, że niski poziom inteligencji występuje również wśród mężczyzn. Mamy bowiem dwie możliwości: albo opinia wygłoszona przez JK-M jest trafna –

Parlament Europejski debatuje o nierówności płac. Korwin-Mikke do kobiet: Jesteście słabsze, mniejsze i mniej inteligentne, więc musicie zarabiać mniej.

ledwie 1 proc. światowego bogactwa. A jednak w sytuacjach trudnych i beznadziejnych to właśnie kobiety wykazują więcej odwagi i zdecydowania. Podczas wiecu pod Amicą Wronki przeciw mobbingowi tylko one miały odwagę mówić do mediów, a mężczyźni chowający się po kątach podchodzili tylko wtedy kiedy coś wypili, żeby zdobyć się na odwagę. W swej działalności społecznej spotykam nieporównanie więcej dzielnych kobiet niż mężczyzn. To one są awangardą walk społecznych tak jak gdyby kapitalizm pozbawił mężczyzn odwagi. Widocznie wyczuwa to obrońca systemu niesprawiedliwości społecznej, skoro tak zaciekle zwalcza panie. To z ich strony nadchodzi bowiem największe zagrożenie dla systemu. A szczerze mówiąc jego wypowiedzi o kobietach potwierdzają to co widać na każdym kroku: Janusz Korwin-Mikke to zwyczajny cham i prostak.

to nie może być „skandaliczna”, albo nie – a wtedy jest nieprawdziwa, ale nie „skandaliczna”. Wprawdzie, o ile mi wiadomo, JK-M nie przebadał inteligencji wszystkich kobiet, ale pan Antoni Tajani, który chce go za tę opinię ukarać, też na pewno nie wie, że to nieprawda, tylko dostraja się do opinii zatwierdzonej. Tymczasem najbardziej niebezpieczne są właśnie opinie zatwierdzone – bo miliony ludzi zmuszane są przynajmniej do udawania, że w nie wierzą, a w miarę tego duraczenia zaczynają wierzyć w nie naprawdę. Poza tym zatwierdzanie przez władzę publiczną jakichś opinii do wierzenia jest jednym z przejawów faszyzacji życia publicznego. Istotą faszyzmu jest bowiem przekonanie, że państwu wszystko wolno. Świadczy o tym formuła przedstawiona przez twórcę faszyzmu, Benito Mussoliniego: „wszystko w państwie, nic poza państwem, nic przeciwko państwu”. W tej sytuacji spróbujmy skupić się na merytorycznym

Czekamy na Twój komentarz 10 marca 2017

sprawdzeniu opinii na temat niższej inteligencji kobiet, która skutkuje niższym ich opłacaniem. Wpływ inteligencji pracownika na jego wynagrodzenie bardzo dobrze ilustruje anegdotka o dwóch subiektach. Pracowali u tego samego kupca zbożowego, ale jeden zarabiał więcej, a drugi mniej i ten drugi zagadnął kiedyś swego pracodawcę o przyczyny tej nierówności. Ten, zamiast mu odpowiedzieć, polecił mu sprawdzić, skąd przyjechali chłopi z wyładowanymi wozami. Subiekt wrócił i podał nazwę miejscowości. Wtedy szef kazał mu dowiedzieć się, co przywieźli. Okazało się, że kukurydzę. Następnie szef kazał mu zapytać, ile tej kukurydzy mają. Kiedy subiekt przyniósł odpowiedź, szef polecił mu sprawdzić, po ile tę kukurydzę chcą sprzedać. Wszystko to trwało ponad godzinę, a wtedy kupiec posłał drugiego subiekta. Ten po pięciu minutach wrócił z następującym komunikatem: chłopi stąd i stąd przywieźli tyle to a tyle korcy kukurydzy dla kupca, dajmy na to, Zylbersztajna, za którą chcieliby tyle i tyle. Zaoferowałem im pół rubla za korzec więcej i kukurydza już jest ładowana do naszego magazynu. Niewątpliwie ten drugi subiekt był inteligentniejszy od pierwszego, więc nic dziwnego, że więcej zarabiał, bo z punktu widzenia pracodawcy jego praca była więcej warta. Tymczasem postulat zrównania płac nie jest wcale motywowany równością inteligencji, bo to byłaby motywacja oczywiście nieprawdziwa, tylko identycznością żołądków. Być może, że ludzkie żołądki są identyczne bez względu na płeć, ale ich wielkość nie ma przecież nic wspólnego z inteligencją. Wydawałoby się, że to są rzeczy oczywiste, ale najwidoczniej zbyt trudne nie tylko dla przewodniczącego PE, Wielce Czcigodnego Antoniego Tajani, ale i dla tych, którzy opinią o zależności zarobków od inteligencji poczuli się tak zgorszeni.

12 z wielkiej brytanii

Goniec

News

BEDĄ GOŚĆMI W POLSCE

300 tys. za myszy

300 tys. funtów kary otrzymała Asda po tym, jak w centrum dostaw w Londynie znaleziono martwe myszy. Odkrycia dokonali kontrolerzy z councilu w Enfield. Centrum dostaw jest bazą, z której dostarczane jest jedzenie do klientów robiących zakupy online. – To niewiarygodne, że pozwolono, żeby po magazynie biegały gryzonie – mówi Daniel Anderson, przedstawiciel councilu w Enfield.

Miliony za mandaty Każdego dnia ponad 4 tys. kierowców płaci mandaty za jazdę po pasach przeznaczonych dla autobusów. Z tego tytułu do kasy rad miejskich wpływa rocznie 31 mln funtów. Najbardziej dochodowa jest kamera zamontowana przy Dobson Street w Newcastle. Dzięki niej pomiędzy 23 lutego a 31 października wypisano mandaty na kwotę 1.5 miliona funtów. To oznacza, że w ciągu doby miasto dzięki jednej kamerze zarabia prawie 6 tysięcy funtów.

Superszybki pociąg

W ciągu trzech lat ma zostać uruchomiony superszybki pociąg, kursujący pomiędzy Londynem a Frankfurtem – donosi Evening Standard. Przewoźnik Deutsche Bahn zapowiedział, że planuje uruchomić bezpośrednie połączenie kolejowe pomiędzy Wielką Brytanią a Niemcami. Pociąg miałby pokonywać trasę, której długość wynosi 400 mil, w maksymalnie pięć godzin. 10 marca 2017

Na tę wiadomość czekaliśmy od dawna – książęca para William i Kate przyjeżdżają do Polski. Na razie nie wiadomo, czy będą im towarzyszyć dzieci, ale liczymy na to, że tak. Fot. Shutterstock

Wzrasta abonament

Wicepremier: Wracajcie!

Na 1 kwietnia zapowiedziano zmiany w prawie dotyczącym TV Licence, które przełożą się na wyższą cenę opłaty abonamentowej. Rząd zapowiedział podwyżkę po raz pierwszy od siedmiu lat. Roczna opłata na rzecz BBC kosztuje teraz £145.50. Od przyszłego miesiąca wzrośnie ona do poziomu 147 funtów.

Wicepremier Mateusz Morawiecki na Polskim Forum Gospodarczym w Londynie zachęcał Polaków do powrotu z emigracji. – To nie jest typowa emigracja za chlebem, ale w poszukiwaniu nowych szans życiowych, a te pojawiają się coraz częściej w Polsce. Dzisiaj to my przyciągamy inwestorów i inwestycje z Londynu – mówił.

Papież Franciszek

liczba tygodnia

Biurokratyczny koszmar

Orły języka

tysięcy funtów. Tyle wyłudziła od państwa 56-letnia Lisa White, która udawała niepełnosprawną. Sprawa się wydała, gdy kamera przyłapała ją na energicznym tańcu i pchaniu sklepowego wózka wypełnionego napojami.

W ciągu ostatnich sześciu miesięcy już ponad 135 tys. obywateli UE złożyło wniosek o stałą rezydenturę w UK. Wzrost wpływających aplikacji jest prawdopodobnie podyktowany planami Theresy May, aby po Brexicie ograniczyć prawa imigrantów. Osoby ubiegające się o stałą rezydenturę nazywają ten proces biurokratycznym koszmarem, bowiem muszą one wypełnić aż 85 stron i uiścić kwotę £65 – informuje „Independent”.

150

cytat tygodnia Nie zachowuje się po chrześcijańsku kto deklaruje się jako katolik, ale nie płaci sprawiedliwie pracownikom.

Fundacja Edukacji Polonijnej ogłasza konkurs recytatorski „Orły języka polskiego”. Mogą wziąć w nim udział dzieci w wieku od 5 do 15 lat. Więcej: sekretariat@polonia.edu.pl.

Irlandia: Komisja potwierdza istnienie zbiorowej mogiły W 2014 roku w irlandzkiej miejscowości Tuam odkryto szczątki około 800 dzieci. Teraz specjalnie powołana komisja potwierdziła istnienie tam zbiorowego grobu. Kości odnaleziono w gruntach budynku, w którym siostry zakonne prowadziły dom dla panien z dziećmi. Trwające od trzech lat śledztwo wykazało,

że pod fundamentami znajduje się pomieszczenie podzielone na 20 komór, a w co najmniej 17 z nich odkryto ludzkie kości. Analiza DNA potwierdziła, że są to szczątki dzieci: od 35-tygodniowych płodów do 3-letnich dzieci – donosi „The Guardian”. Siostry zakonne przyjmowały do domu pod opiekę niezamężne

kobiety w ciąży. Po porodzie dzieci odseparowywano od matek, a ich wychowywaniem zajmowały się zakonnice, do czasu aż mogły zostać adoptowane. Śledztwo rozpoczęło się po tym, gdy historyczka Catherine Corless dotarła do dokumentów wskazujących, że może tam znajdować się zbiorowa mogiła.

| z wielkiej brytanii 13 Członkowie Izby Lordów przegłosowali poprawkę, która zobowiązuje rząd do zapewnienia praw imigrantom z UE po Brexicie. Teraz ustawa wraca do Izby Gmin.

Lordowie głosowali Wbrew oczekiwaniom premier Theresy May, która liczyła, że parlament przyjmie ustawę bez zmian, poprawkę poparło aż 358 lordów, a 256 było przeciw. Zgodnie z nią, w ciągu trzech miesięcy od uruchomienia Artykułu 50. ministrowie muszą przedstawić konkretne postulaty, które zagwarantują, że trzy miliony imigrantów z UE po Brexicie będzie miało takie same prawa, jak przed nim – informuje „Independent”. Uchwalona poprawka nie jest ostateczna, bo ustawa wróciła do Izby Gmin, gdzie odbędzie się ponowne głosowanie. Zmiany, o które walczą lordowie zostaną wprowadzone dopiero wtedy, gdy obie izby zgodzą się co do ostatecznego brzmienia ustawy. Prawa, które izba wyższa parlamentu chce zagwarantować obywatelom spoza Wielkiej Brytanii, dotyczą jedynie imigrantów już mieszkających na Wyspach, a nie tych, którzy przyjadą

do kraju po Brexicie – tych będą czekać ograniczenia. Jak podaje między innymi „Sunday Times”, ministrowie pracują nad pomysłem wprowadzenia wieloletnich wiz dla imigrantów. To jednak tylko jedna z opcji, bo niewiadomych wciąż nie brakuje. Wynik głosowania wpłynie na datę uruchomienia Artykułu 50. Prawdopodobnie zostanie on wprowadzony co najmniej dwa tygodnie później niż planowała Theresa May. May od dawna podkreśla, że zadba o zagwarantowanie praw imigrantów, ale dopiero wtedy, gdy zostaną ustalone prawa Brytyjczyków mieszkających w innych krajach UE. Szacuje się, że w Wielkiej Brytanii mieszka obecnie około miliona Polaków. Polskie Ministerstwo Rozwoju jest zdania, że po opuszczeniu UE przez Wyspy, do Polski może wrócić nawet 200 tys. rodaków. reklama

reklama

| z wielkiej brytanii 15 Ojciec, który zgwałcił swoją homoseksualną córkę, żeby udowodnić jej, że seks z mężczyznami jest lepszy, został skazany na długoletnie więzienie.

21 lat za gwałt

Bezpłatne narkotyki

Kupony zamiast palenia

Osoby zażywające heroinę będą od policji dostawać darmowe porcje tej substancji. Ma to pomóc w zwalczaniu przestępczości narkotykowej – donosi Evening Standard. Policja w Durham jest pierwszą jednostką, która chce część swojego budżetu przeznaczyć na finansowanie programu zwalczającego przestępstwa na tle narkotykowym, m.in takie, jak kradzież pieniędzy na zakup porcji zakazanej substancji. Zgodnie z założeniami planu, uzależnieni mieliby otrzymywać dziennie dwie dawki heroiny klasy A, które wstrzykiwaliby sobie samodzielnie w specjalnie wyznaczonym do tego miejscu.

Młode przyszłe mamy z Hampshire, które przestaną palić papierosy dostaną kupony na zakupy. Ma to być zachętą do rzucenia nałogu. Zgodnie z nowym projektem, ciężarne kobiety w wieku poniżej 20. roku życia, które zdecydują się na rzucenie palenia otrzymają co miesiąc kupon o wartości 20 funtów. Będzie mógł być on wykorzystany w takich sklepach jak New Look, Boots, Superdrug i Mothercare. Program powstał we współpracy Solent NHS Trust i Southampton City Council. Najnowsze dane przeprowadzone w Southampton pokazują też, że jedna na siedem kobiet regularnie pali papierosy w ciąży.

Domy w Londynie drożały aż o £105 dziennie Mężczyzna wpadł w niekontrolowany szał, kiedy jego 16-letnia córka zwierzyła mu się, że ma problemy ze swoją seksualną identyfikacją. 54-latek, którego tożsamość nie została zdradzona ze względu na dobro poszkodowanej, miał też dwie inne córki, na którymi znęcał się przez ponad dwie dekady – informuje „Independent”. – Jako 16letnia dziewczyna zdała sobie sprawę, że jest lesbijką i że zmaga się ze swoją tożsamością. Postanowiła się tobie z tego zwierzyć – powiedział do oprawcy sędzia Lockhart. – Zareagowałeś

na to niekontrolowanym gniewem i postanowiłeś jej pokazać, że seks z mężczyznami jest lepszy niż z kobietami – dodał i określił przestępstwo jako nieludzkie i niezwykle upokarzające. Mężczyzna już wcześniej był oskarżany o próby gwałtu i ataki na tle seksualnym.

reklama

Czekamy na Twój komentarz

Od 1 marca zmieniło się prawo dla kierowców, którzy podczas jazdy używają telefonów. Mandaty będą nawet dwa razy wyższe niż do tej pory.

Rozmowa może kosztować Kierowcy, którzy zostaną przez policję przyłapani na korzystaniu z telefonów w czasie prowadzenia auta zapłacą £200 grzywny i dostaną sześć punktów karnych. Nowe przepisy są szczególnie rygorystyczne dla osób, które podsiadają prawo jazdy krócej niż dwa lata, ponieważ muszą się liczyć z tym, że może im zostać odebrane prawo do prowadzenia pojazdów. Z kolei kierowcy autobusów i samochodów dostawczych mogą spodziewać się mandatów nawet od £1500 do £2500 – informuje portal Liverpool Echo. Ponadto z telefonów, laptopów i innych urządzeń mobilnych nie można także korzystać podczas postoju na czerwonym świetle lub w korku – jest to

Przez pięć ostatnich lat cena domów w stolicy UK wzrastała średnio o £105 dziennie. Dla porównania pensje w tym czasie rosły „zaledwie” o 54p. Przepaść między średnimi zarobkami a średnimi cenami nieruchomości jest większa niż kiedykolwiek – alarmują specjaliści z agencji Savills. W 2011 roku za dom w stolicy trzeba było zapłacić średnio £292.284, dzisiaj cena przeciętnej nieruchomości wynosi nawet £483 tys. W niektórych dzielnicach stolicy ceny rosły jeszcze szybciej - w Westminster oraz Kensington&Chelsea wartość wzrastała o £200 dziennie. W ciągu ostatnich lat wzrosły też ceny czynszu, średnio o 23 proc., co sprawia, że kupno domu w stolicy jest jeszcze trudniejsze.

wciąż klasyfikowane jako jazda, mimo że pojazd się nie porusza. W trakcie jazdy nie można też dotykać telefonu, który znajduje się w specjalnym uchwycie. To samo dotyczy nawigacji, którą najlepiej zaprogramować przed rozpoczęciem swojej podróży. Uchwyty na telefon i nawigację muszą być ustawione pod kątem 45 stopni względem widoku kierowcy. Z nowych przepisów wynika, że dozwolone jest korzystanie z zestawów głośnomówiących, ale tylko takich, które pozwalają bezpiecznie korzystać z telefonu, bez konieczności trzymania go. Nowe przepisy dopuszczają wykonywanie połączeń alarmowych podczas jazdy, ale tylko wtedy, jeżeli zatrzymanie pojazdu jest niebezpieczne.

16 z wielkiej brytanii

Zabójcze spaliny i dy

50 tysięcy zgonów rocznie – taki jest bilans oﬁar zanieczyszczonego powietrza w Wielkiej Brytanii. W Polsce sytua

>> Monika Mańka aszel, ból głowy, piekące oczy, a także trudności w koncentracji i powracające infekcje dróg oddechowych – wszystko to skutki życia w stanie permanentnego podtrucia. Wpływając na życie milionów osób, brytyjski smog generuje ponad 27 miliardów funtów kosztów rocznie. Obciążona służba zdrowia to jeden z problemów związanych z tą toksyczną mieszanką; wśród innych można wymienić olbrzymi wpływ na globalne ocieplenie oraz zanieczyszczenie środowiska. Smog, czyli smoke i fog to, najkrócej mówiąc, mieszanka dymu i mgły. Bezwietrzna pogoda sprawia, że dymy wydobywające się z kominów oraz spaliny samochodowe i pyły nie ulatują do góry, tylko zostają na niewielkich wysokościach. Wdychając to regularnie stajemy się biernymi palaczami. Smog jest cichym zabójcą, lecz bardzo skutecznym. – Każdego roku 7 milionów ludzi umiera przedwcześnie na choroby związane z zanieczyszczeniem powietrza – to więcej niż z powodu wypadków samochodowych, morderstw, samobójstw i wojen razem wziętych – podkreśla w swojej antysmogowej odezwie Arnold Schwarzenegger. Ta mieszanka szkodliwych związków chemicznych, pyłów i wilgoci przyczynia się do wzrostu ryzyka zachorowania na nowotwory, między innymi płuc. Długotrwałe wdychanie skażonego powietrza uszkadza nie tylko układ oddechowy, ale także nerwowy, przyspieszając degenerację mózgu. Smog wpływa także na zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia, przyczyniając się do wylewu i zawału. – Smog upośledza funkcje obronne dróg oddechowych, torując drogę infekcjom, utrudnia też wymianę gazową w płucach, co powoduje większe obciążenie serca – wyjaśnia w rozmowie z PAP prof. Jerzy Kozielski, pulmonolog i alergolog ze Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. – Już kilkudniowy wzrost zanieczyszczeń powietrza przekłada się na zwiększoną liczbę zgonów z powodu chorób układu oddechowego – dodaje. Najbardziej narażone są kobiety w ciąży, dzieci i osoby starsze. Ograniczyć przebywanie na dworze powinni także astmatycy, alergicy oraz osoby z cho-

10 marca 2017

robami układu oddechowego. – Układ oddechowy broni się przed smogiem na kilka sposobów – kaszlem, który ma wyrzucić to, co drażni, po drugie – nasileniem wydzielania śluzu, by chronić śluzówkę. To nie zawsze jest skuteczne, bo o ile śluz zatrzymuje część pyłu, to już rozpuszczony w śluzie kwas i tak będzie drażnił śluzówkę, niszcząc aparat rzęskowy – wyjaśnia specjalista.

Londyn walczy

W Wielkiej Brytanii sytuacja najgorzej wygląda w Londynie, który – dosłownie – zabija swoich mieszkańców. Naukowcy z King’s College London wyliczyli, że rezydent brytyjskiej stolicy traci przeciętnie 9 miesięcy życia przez pyły zawieszone (PM2,5 oraz PM10) i nawet 16 miesięcy na skutek wdychania wysokiego poziomu dwutlenku azotu. Jakie rozwiązania proponują władze miasta? Jedną z najnowszych propozycji jest opłata T-Charge, która od 23 października tego roku będzie pobierana od kierowców samochodów niespełniających normy Euro 4. Za wjazd do centrum miasta oprócz dotychczasowych 11,5 funtów będzie pobierane 10 funtów. Łącznie 21,5 funtów zapłacą wszyscy właściciele samochodów zarejestrowanych przed 2005 rokiem. Burmistrz miasta Sadiq Khan chce także oferować 3,5 tys. funtów właścicielom aut z silni-

kiem diesla. Ma to ich przekonać do zezłomowania swoich pojazdów i nabycia samochodów bardziej ekologicznych. Projekty te zostały wprowadzone z okazji 60-lecia Clean Air Act podpisanego w 1956 roku. Cztery lata wcześniej 12 tysięcy ludzi zmarło na skutek ostrej niewydolności oddechowej spowodowanej konwersją dwutlenku siarki w kwas siarkowy. Listopadowe noce były wówczas wyjątkowo zimne, co zmusiło mieszkańców miasta do wrzucania do pieców więcej węgla niż zwykle. Intensywniej pracowały także największe elektrownie: Battersea, Bankside czy Kingston upon Thames. 5 grudnia 1952 roku gęste opary spowiły ulice brytyjskiej metropolii. Przyzwyczajeni do mgieł londyńczycy funkcjonowali tak jak zwykle, dopóki mgła nie nabrała czarnego koloru i niemal zupełnie uniemożliwiła widoczność. Ze sporządzonego przez Met Office raportu wynika, że przez pięć dni mieszkańcy brytyjskiej metropolii wdychali 2 tys. ton dwutlenku węgla, 140 ton kwasu solnego, 14 ton związków fluoru oraz 370 ton dwutlenku siarki. Tylko do 9 grudnia na skutek skażenia powietrza zmarły 4 tysiące osób, w ciągu kolejnych tygodni dalsze 8 tysięcy.

Polska Chinami Europy?

Polska na tle Zjednoczonego Królestwa wypada blado. – Wielka Brytania

jest dużo bardziej świadoma konsekwencji – nasi politycy zakłamują temat. Przez lata twierdzili, że nie jest źle. Staramy się pokazywać, jak o zanieczyszczeniu powietrza mówią decydenci innych miast, na przykład burmistrz Londynu, który wprost ostrzega, że zanieczyszczenie powietrza jest olbrzymim problemem. U nas powietrze jest dużo gorsze niż w Londynie, a mieszkańcy prawie w ogóle nie są o tym informowani – wyjaśnia w rozmowie z „Gońcem” przedstawiciel Warszawskiego Alarmu Smogowego. Z rankingu opracowanego przez Europejską Agencją Ochrony Środowiska wynika, że 6 na 10 najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie jest nad Wisłą. Co więcej, normy polskie odbiegają od tych, jakie zaleca Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) – dopuszczalne stężenia dobowe wynoszą 25 μg/m3 dla PM 2.5 oraz 50 μg/m3 dla PM 10, podczas gdy w Polsce poziom informowania wynosi 200 μg/m3, zaś poziom alarmowy aż 300 μg/m3, czyli odpowiednio czterokrotnie, i aż sześciokrotnie przekraczający wytyczne WHO. Mieszkańcy Krakowa, Warszawy, Wrocławia czy Katowic oddychają gorszym powietrzem niż londyńczycy i paryżanie, a co gorsza, nie są o tym na bieżąco informowani. – Warszawiak wypala tysiąc papierosów rocznie jedynie mieszkając w stolicy – podkreślają

| z wielkiej brytanii

ymiące kominy

acja wygląda najgorzej w Europie.

przedstawiciele Warszawskiego Alarmu Smogowego. W Polsce – obok silników diesla – największym problemem jest spalanie węgla, drewna niskiej jakości oraz śmieci. Mimo obiecanego dofinansowania, niewiele osób zgłasza jednak wniosek o wymianę pieca węglowego – do tej pory do warszawskiego ratusza wpłynęło jedynie 20 zgłoszeń. – Palę węglem, bo tak najtaniej mogę ogrzać dom. Mam rodzinę do wyżywienia i muszę skupić się na tym, żeby im dać co jeść, więc nie interesuje mnie na razie środowisko. Nie stać mnie na wymianę pieca – stwierdza mieszkający w Katowicach Mariusz.

Umierać za węgiel...

Niezadowolone z działań polityków organizacje pozarządowe zbierają podpisy pod skargą złożoną do Komisji Europejskiej. – Mamy dosyć bezczynności kolejnych rządów i stawianiu węgla ponad zdrowiem obywateli – podkreślili pomysłodawcy akcji. Podjęta przez ClientEarth i Greenpeace akcja została poparta już przez prawie 27 tysięcy osób. – Uderzyło mnie to, że jedynie dlatego, że żyję w mieście, to jestem palaczem, i to nie okazjonalnym, ale palę jak uzależniona osoba. Na początku maski przeciwsmogowe wydawały mi się głupie, ale teraz sam rozważam zakup – wyjaśnia jeden z popierających akcję, 28-letni Jacek. Złość zdaje się być uzasadniona: polskie prawo pozwala na 35 dni w roku, gdy normy średniodobowych stężeń pyłu PM10 są przekroczone. Najnowsze

statystyki wskazują, że tylko do połowy lutego limit ten przekroczyło już 16 miast, w tym Łódź, Kraków czy Katowice.

Maska: tak czy nie?

Pozostawanie w domu w chwili wysokiego poziomu skażonego powietrza jest rozwiązaniem krótkoterminowym, gdyż szkodliwe substancje przedostają się przez nieszczelne okna i drzwi. Jedynym rozwiązaniem są oczyszczacze powietrza, jednakże ich koszt jest stosunkowo wysoki, rzędu 300 funtów. Co nam pozostaje? Po pierwsze, aplikacje ostrzegające o wyższym niż zwykle stężeniu toksycznych substancji. Wśród najbardziej wiarygodnych można wymienić Plume Air Report, Zanieczyszczenie Powietrza, Kanarek. Urządzenia te analizują poziom szkodliwych substancji, a następnie za pomocą odpowiedniego koloru informują o stopniu skażenia powietrza. Specjaliści polecają także maski przeciwsmogowe, które chronią nas przed ok. 98 proc. toksyn. – Szukaj masek z filtrami HEPA (high efficiency particulate air filter), FFP3 lub N99. Liczy się certyfikat, a nie zapewnienia producenta. Najtańsza maska przeciwpyłowa FFP3 kosztuje już około 9 złotych. Dzieciom i niemowlakom nie powinniśmy zakładać masek, gdyż istnieje niebezpieczeństwo uduszenia – informuje Polski Alarm Smogowy. Warto zastanowić się, czy chcemy kupić maskę z wymiennymi filtrami czy jednorazowego użytku. Ta druga jest znacznie tańsza, jednakże będziemy musieli ją wyrzucić po zużyciu filtra. reklama

18 z wielkiej brytanii

„Mama”

słowem obraźliwym Nie „przyszła matka”, ale „osoba w ciąży” – Brytyjskie Stowarzyszenie Medyczne (BMA) wydało kontrowersyjny przewodnik, który ma zminimalizować ryzyko urażenia osób transpłciowych. Krok naprzód przeciwko dyskryminacji czy kuriozum? >> Monika Mańka stronicowy poradnik dla pracowników publicznej służby zdrowia (NHS) zawiera instrukcje, jakich słów używać, by podnieść standardy komunikacyjne w miejscu pracy. Niektóre z zaleceń stały się przedmiotem ostrego sporu: autorzy książki przekonują między innymi, by nie nazywać ciężarnych „przyszłymi matkami” czy „kobietami w ciąży”, bo może to urazić osoby transseksualne. Zamiast tego zaproponowano, by używać określenia „ludzie w ciąży”, które, ich zdaniem, jest neutralne znaczeniowo. „Poradnik skutecznej komunikacji: Niedyskryminujący język w miejscu pracy”, bo o tym dokumencie mowa, został stworzony z myślą o pracownikach służby zdrowia, którzy na co dzień spotykają się z pacjentami z różnych środowisk. By wyjść naprzeciw zmieniającemu się społeczeństwu, BMA chce zminimalizować ryzyko

10 marca 2017

urażenia osób transseksualnych, niepełnosprawnych czy starszych. Dokument zawiera szereg wytycznych, wśród których znalazło się polecenie, aby zastąpić „windy dla niepełnosprawnych” określeniem „dostępne windy”. Personel medyczny powinien wyzbyć się także mówienia „starzy ludzie” na rzecz „starszych osób”, a „płeć biologiczną” nazywać „płcią przypisaną”. Przewodnik wskazuje ponadto, by podczas porodu nie zaznaczać płci dziecka, mówiąc, że „rodzi się chłopiec czy dziewczynka”, gdyż sformułowania te są „zbytnim uproszczeniem bardzo skomplikowanego tematu”. Zaznaczono przy tym, że wytyczne nie są przeznaczone dla 156.000 lekarzy, którzy są członkami stowarzyszenia, lecz jedynie dla personelu medycznego, by usprawnić ich komunikację z pacjentami. – Nadszedł czas, żebyśmy się zjednoczyli i traktowali nawzajem z szacunkiem i godnością. Powinniśmy wspierać i chronić naszych przyjaciół oraz pacjentów – napisała jedna z autorek dr Anthea Mowat.

„To absurdalne”

– Nierówność płci ujawnia się w odwiecznym podziale na role męskie oraz żeńskie. I chociaż z biegiem czasu granica ta uległa zatarciu, niektóre schematy czy stereotypy wciąż pozostają mocno zakorzenione. Zdecydowana większość osób, które były w ciąży lub urodziły dziecko, to kobiety. Równocześnie jednak spotykamy przypadki interseksualnych mężczyzn oraz osób transseksualnych, które spodziewają się potomstwa. By zapobiec ich wykluczeniu, powinniśmy używać określenia ludzie w ciąży zamiast przyszłe matki – piszą autorzy broszury. Nie wszystkim jednak przewodnik ten przypadł do gustu. Jedną z pierwszych osób, które skrytykowały wytyczne Brytyjskiego Stowarzyszenia Medycznego (BMA), była działaczka na rzecz kobiet Laura Perrins. – Każdy lekarz wie, że jedynie kobiety mogą być matkami. Twierdzenie, że jest inaczej, jest niebezpieczne i obelżywe. Dokument BMA obraża każdą kobietę w tym kraju – podkreśliła Perrins, określając poradnik „antynaukowymvwPodob-

nego zdania jest poseł Partii Konserwatywnej, Philip Davies. – To całkowicie absurdalne. Jeśli nie możesz nazwać kobiety matką, to w jakim kierunku zmierza ten świat – skomentował torys. – Poprawność polityczna powinna mieć swoje granice. Już klonujemy zwierzęta, tworzymy dzieci z DNA trzech osób, a teraz nie mogę nazwać siebie matką? Trzeba umieć powiedzieć stop – stwierdziła 28-letnia Marzena z Hounslow. Pomysł poparła z kolei Heather Ashton ze stowarzyszenia TG Pals działającego na rzecz osób transpłciowych. – Wiemy, że z biologicznego punktu widzenia to kobiety zachodzą w ciążę, jednak osoby transseksualne także zostają rodzicami, dlatego te wytyczne są dużym krokiem naprzód przeciwko ich dyskryminacji. Ta reforma w terminologii jest dobrą zmianą dla każdego, kto chce podjąć się wychowywania dzieci – wyjaśniła. Zgadza się z nią mieszkająca w Peterborough Magda. – Tylko dlatego, że ktoś miał to nieszczęście, że urodził się w złym ciele, nie znaczy,

| z wielkiej brytanii 19 że nie ma prawa zostać rodzicem. Jeśli dziecko jest kochane, nieważne, czy urodziła je kobieta czy mężczyzna – stwierdziła Polka.

Brytyjczyk w 4 miesiącu

Poradnik powstał jeszcze pod koniec ubiegłego roku, jednakże dopiero teraz zaczął budzić kontrowersje. Wszystko za sprawą Haydena Crossa, pierwszego w Wielkiej Brytanii mężczyzny, który zaszedł w ciążę. 20-latek jeszcze trzy lata temu był kobietą – później zmienił imię z Paige na Hayden oraz rozpoczął proces zmiany płci, równocześnie szukając dawcy nasienia. Urodzony w Gloucester Brytyjczyk chodził do szkoły dla dziewcząt, gdy zorientował się, że czuje się nieszczęśliwy w swoim ciele. W wieku 15 lat wyprowadził się z domu, ściął włosy i zmienił zupełnie sposób ubierania się. Przez kilka lat pracował w jednym ze sklepów sieci Asda, lecz przerwał pracę, gdy zaszedł w ciążę. Dawcę spermy znalazł za pośrednictwem Facebooka. Obecnie 20-latek jest w czwartym miesiącu ciąży i ze względu na dobro dziecka wstrzymał przyjmowanie hormonów. Po porodzie chce jednak wrócić do kliniki, by zakończyć proces zmiany płci, a w tym usunąć piersi i jajniki. – Czułem, że nie mam

wyboru, że muszę zdecydować się na dziecko teraz, by później móc całkowicie zmienić płeć – wyjaśnił Cross, który obecnie jest bezrobotny i mieszka w kawalerce, którą otrzymał od władz miasta. – Będę najlepszym ojcem na świecie – zapewnił. Haden Cross nie jest jednak pierwszym mężczyzną na świecie, który urodzi dziecko – w 2008 roku Thomas Beatie został ojcem dziewczynki. Kanadyjczyk rozpoczął proces zmiany

działające na rzecz osób transpłciowych. Część z nich korzysta z funduszy publicznych. Operacja zmiany płci jest finansowana przez NHS; jej koszt szacuje się na 29 tysięcy funtów. – Brytyjczycy powariowali. Przecież to zmierza w stronę Orwellowskiej rzeczywistości. A może kobiety w ciąży poczują się obrażone, że nazywa się je osobami – zastanawia się Tomek z Ealing. – Myślę, że to smutne, iż społeczeń-

Jeśli nie możesz nazwać kobiety matką, to w jakim kierunku zmierza ten świat.

PHILIP DAVIES płci w 1997 roku, jednakże postanowił zachować swoje kobiece narządy płciowe. Gdy okazało się, że jego żona jest bezpłodna, para zdecydowała się na urodzenie dziecka dzięki sztucznemu zapłodnieniu. Obecnie mężczyzna jest ojcem trójki pociech. Rocznie w Wielkiej Brytanii rodzi się 775.000 dzieci. Nie zanotowano dotychczas żadnego innego przypadku, by w ciąży była osoba transseksualna. Na Wyspach istnieją 53 organizacje

stwo zmierza w tym kierunku. Bóg dał nam mężczyznę i kobietę, relacja matki z dzieckiem oraz ojca z dzieckiem jest zupełnie inna. Te wytyczne mogą podważać kluczową rolę matki w wychowaniu potomstwa, a także dezorientować społeczeństwo – stwierdził były biskup Rochester Michael Nazir-Ali w rozmowie z „The Mail on Sunday”. – Nie rozumiem skąd to oburzenie. Przecież chodzi tylko o zmianę kilku określeń względem osób, które i tak już

w życiu dużo przeszły. Ludzie nie mają pojęcia, jakim koszmarem jest proces zmiany płci, ile lat trzeba męczyć się w ciele, którego się nienawidzi – powiedział Mateusz z Manchesteru.

Chłopcy w spódniczkach

Mimo protestów konserwatywnej części społeczeństwa, brytyjski rząd zwiększa liczbę ustaw związanych z tzw. „neutralnością płciową”. W ubiegłym roku Ministerstwo Oświaty wprowadziło przepis pozwalający chłopczykom na przychodzenie do szkoły w spódniczkach. Przedstawiciele środowiska LGBT (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender) wyrazili wówczas zadowolenie z przeforsowanej ustawy. – Nikt nie powinien być zmuszany do tego, by ubierać się w sposób dla niego niekomfortowy. Teraz dzieci będą odczuwać większą akceptację, a także nauczą się tolerancji względem innych – podkreślono. By wyjść naprzeciw osobom transseksualnym, w Wielkiej Brytanii powstaje także coraz więcej budynków posiadających „neutralne płciowo” toalety. Ubikacje te nie posiadają odrębnych części dla pań i panów. Zwolennicy podkreślają, że to dorośli tworzą sztuczne podziały, a dzieci nie kierują się normami płciowymi, dopóki starsi ich tego nie nauczą. reklama

20 z wielkiej brytanii

Z Europy na brazylijskie Karolina Kozioł jest młoda, ma swoje pasje i marzenia. Jednym z nich była podróż do slumsów w Ameryce Południowej. Jak pomyślała, tak zrobiła. Lada dzień możemy spodziewać się jej książki z tej wyprawy. Z mieszkanką Londynu rozmawia Joanna Szmatuła.

Jadąc do Ameryki Południowej pewnie nie myślałaś, że może powstać z tej podróży książka. – Nie, bardziej zależało mi na tym, by powstał film dokumentalny. Ale udało się i jeszcze w tym miesiącu na rynku pojawi się książka. Kartki z pamiętnika, które tam wówczas pisałam połączyłam, wysłałam do paru wydawnictw, po czym dostałam odpowiedź o możliwości wydania książki, co było dla mnie pozytywnym zaskoczeniem. Książka ma tytuł „Poszukiwacz Marzeń. Z kamerą na wojnie w Brazylii”. Nie bałaś się podróży do slumsów – w końcu jesteś kobietą, Europejką? – Wcześniej wiele osób mówiło mi, że brazylijskie fawele rzeczywiście należą do jednych z najbardziej niebezpiecznych miejsc na ziemi. To miejsca przedstawiane przez media w bardzo złym świetle, gdzie ludzie zazwyczaj boją się wchodzić, boją się wejść do świata zupełnie innego, bardzo biednego, gdzie śmierć i głód jest na porządku dziennym. Ja się odważyłam i okazało się, że ci ludzie, którzy są tak źle postrzegani przez media i przez innych mieszkańców kraju, tzn. członkowie mafii i gangów, są tak naprawdę małymi chłopcami z karabinami, a zostali nimi, bo nie mieli innego wyjścia. Udało ci się bliżej poznać tych ludzi? – Tak. I okazało się, że to zazwyczaj osoby z ogromnym sercem, z ogromnymi

10 marca 2017

marzeniami, z ogromną pasją do życia i do ludzi. Długo obserwowałaś prawdziwe życie mieszkańców faweli w Rio de Janeiro? – W Ameryce Południowej byłam trzy miesiące, w fawelach – 1,5. Tam każdego dnia toczy się nieustanna walka między mieszkańcami, gangami a policją (milicją). To skomplikowany problem, bo władzy zależy na likwidacji faweli, która jest położona na „ich” terenie, ci ludzie w zasadzie nie mają więc prawa tam mieszkać. Wielu uważa, że powinniśmy bać się mieszkańców faweli, ale według mnie to właśnie policja jest największym problemem, bo to ona strzela do niewinnych ludzi. Wielu ludzi bardziej boi się gangów niż policji. Możesz wytłumaczyć dlaczego? – Z wywiadów, które przeprowadziłam wynika, że ludzie czują się bezpiecznie, jeżeli są otoczeni przez gangi. Mafia chroni tu mieszkańców przed policją, ma swoje zasady i reguły – takie jak na przykład szacunek do kobiety. To problem, który porusza wielu dziennikarzy i reporterów, którzy mają kontakt ze slumsami – nie tylko tymi w Ameryce Południowej, ale także np. w Indiach. Czy twoim zdaniem jest to miejsce dla turysty? – Z mojego doświadczenia i z rozmów z osobami, które weszły na fawele widzę, że jest to

rodzaj katharsis, oczyszczenia, docenienia tego, co się ma. Osoby, z którymi udało mi się porozmawiać mówiły, że dzięki

czasem jedyny sposób na poprawienie swojego losu. I nawet jeśli może się wydawać, że nie jesteśmy w stanie zmienić

Maﬁa chroni tu mieszkańców przed policją, ma swoje zasady i reguły.

KAROLINA KOZIOŁ tej podróży odkryli siebie na nowo i spojrzeli na swoje problemy z odpowiedniej perspektywy. Nawet jeśli wydaje nam się, że w naszym życiu jest cały czas pod górkę, to wystarczy wejść na fawele, by przekonać się, że nasze problemy są niczym w porównaniu z tym, z czym muszą się mierzyć mieszkańcy slumsów. Tu śmierć jest na porządku dziennym, a mimo to ci ludzie są szczęśliwi. Mimo tego, że nie mają prawie nic. Europejczykom trudno to zrozumieć i trudno nawet wyobrazić sobie, z czym ci ludzie tutaj muszą się borykać. Jak mieszkańcy zareagowali, kiedy się tam pojawiłaś? Pewnie nieczęsto mają kontakt z gośćmi z Europy. – Ludzie są tam mili i otwarci, są zadowoleni, kiedy powiemy im miłe słowo czy podziękujemy za pomoc. Można tam spotkać na przykład Europejczyków uczących angielskiego – dla tych ludzi to

losu wszystkich – to trzeba próbować pomóc chociaż niektórym. Pamiętasz może swoje pierwsze wrażenia po wejściu do slumsów? – Pierwsze co mi się zawsze kojarzy ze slumsami, to zapach, można powiedzieć, że odrażający. Obok leżą sterty śmieci, toalety są na zewnątrz, jest upał – na początku jest on nie do zniesienia. Pierwsze wrażenie – zaniemówiłam, nie wiedziałam, że tak można żyć. Wcześniej wiele czytałam na ten temat, ale to naprawdę trudno wcześniej sobie wyobrazić. Jak widzisz to na własne oczy, to zdajesz sobie sprawę, jak jest źle. Jak wygląda codzienne życie na faweli? – To są tacy sami ludzie jak my, którzy chodzą do pracy, szkoły, naprawiają domy – miejsca, w których mieszkają, przygotowują jedzenie, spotykają się z sąsiadami. Fawela to miasto samo w sobie – są tu sklepy, restauracje, ludzie pracują jako przewodnicy dla turystów.

| z wielkiej brytanii 21

fawele

Znajdziesz tu wszystko czego chcesz. To co nas różni, to pojęcie szczęścia – ci ludzie, których poznałam, cieszą się dosłownie ze wszystkiego co mają i to doceniają. Ich życie wygląda podobnie do naszego, choć zostali zupełnie inaczej potraktowani przez los. To też bardzo wierzący ludzie i Bóg jest dla nich czymś oczywistym, ważnym. Fawela to jedna wielka rodzina, tu każdy każdego zna. Nie jest tak, że ktoś jest „lepszy” czy „gorszy”, bo każdy stara się każdemu pomóc. Nie zauważyłam tam też bezdomnych – jak nie masz dachu nad głową, na pewno ktoś ci pomoże. Nawet jak to oznacza, że będzie trzeba spać w siedem czy osiem osób w jednym pokoju. Są tam miejsca bardziej bezpieczne i takie, których lepiej unikać? – Te bardziej niebezpieczne miejsca to te, w których częściej dochodzi do walki policji z gangami, ale to są miejsca, do których nawet mieszkańcy faweli nie lubią zaglądać.

Jak wyglądają warunki, w których tam się mieszka? – Na faweli w Rio de Janeiro poznałam Francesco, który mieszkał z ośmioma osobami w jednym małym pokoju, łazienkę mieli na zewnątrz. To są trudne warunki, ale Francesco, który nie doświadczył niczego innego, i tak cieszył się z tego, co ma. Z kolei fawele położone na granicy między Argentyną i Paragwajem, w Foz do Igazu, nie są budowane na wzgórzach, a na płaskiej powierzchni, są jeszcze biedniejsze, nie mają nawet podłóg. W czasie deszczu jest tam błoto. Rozmawiając z mieszkańcami faweli zapewne słyszałaś wiele różnych historii, ale jest taka, którą najdłużej zapamiętasz? – To historia 50-letniej Mariny, mieszkanki faweli w Foz do

Igazu. Gdy zapytałam ją czy czuje się szczęśliwa, odpowiedziała, że tak, ale boi się, że gang zabierze jej kolejnego syna. Kilka lat wcześniej jej najstarszy syn zginął z rąk jednego z członków gangu i Marina ma nadzieję, że ta historia w jej rodzinie się już nie powtórzy. Jest jeszcze inna opowieść, którą zapamiętam z pobytu na faweli. Pamiętam to spotkanie tak, jakby wydarzyło się niespełna parę minut temu. Poznałam tam 40paroletniego mężczyznę, ręce miał całe zaczerwienione, trochę zakrwawione. Pomimo tego, że na jego twarzy widać było trud i zmęczenie pracą, i w jakiś sposób życiem, biła od niego ogromna dobroć i wielka nadzieja. Zabrzmi to może trochę osobiście, ale poczułam się wtedy jak w domu. Przypomniał mi się wówczas mój tata, mężczyzna, który bardzo dużo pracuje, pomimo przeciwności losu nigdy się nie poddaje i zawsze bije od niego ogromna dobroć i pozytywne na-

stawienie do życia. Było to jakiś miesiąc po przyjeździe do Ameryki Południowej i wtedy właśnie odczułam tęsknotę za domem, rodziną. Zapytałam go o jego największe marzenie, największy żal. Powiedział mi, że marzy o tym, by mieć normalny dom, by jego rodzina była bezpieczna, a dzieci miały lepszą przyszłość. Czułam, że chce powiedzieć więcej, że potrzebował rozmowy z kimś, kto być może nie znał go tak bardzo jak jego najbliżsi. Opowiadał, że pracuje czasami całe dnie i noce, i że to możliwość realizacji marzeń jego dzieci sprawia, że czuje, że żyje, czuje się szczęśliwy. Powiedział mi wtedy, że uszczęśliwianie innych jest marzeniem ludzi szczęśliwych. Karolina Kozioł – producentka, reżyserka i założycielka Dream Catcher Studio. Od kilku lat kręci filmy dokumentalne m.in. o życiu w Wielkiej Brytanii, a ostatnio o Brazylii. Przyjechała na Wyspy 3,5 roku temu – w Walii studiowała produkcję telewizyjną i filmową; obecnie studiuje na Uniwersytecie Artystycznym w Londynie. Póki co, nie planuje powrotu do kraju, choć, jak mówi – kocha Polskę. Obecnie jest w trakcie montażu filmu dokumentalnego o mieszkańcach faweli i o tym, o czym marzą jej mieszkańcy. – Będzie to obraz Brazylii widziany z naszej perspektywy, z perspektywy osób, które weszły nawet tam, gdzie im zabraniano – mówi Karolina.

22 z wielkiej brytanii

WaĹźne jest, by zawsze t .BSDI BU o Devonshire Club 6 Harlestone Road, NN5 7 Northampton t .BSDI BU o The Musician 42 Crafton Street West, LE1 2DE Leicester t .BSDI BU o Met lounge 59 Bridge Street, PE1 1HA Peterborough bilety: www.eventbrite.co.uk

Wasz sukces, a w pĂłĹşniejszym okresie wyciszenie koĹ&#x201E;cem lat 90., byĹ&#x201A;o po czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci spowodowane sytuacjÄ&#x2026; w polskim â&#x20AC;&#x17E;szoĹ&#x201A;biznesieâ&#x20AC;?? Czy to po prostu byĹ&#x201A;a decyzja o wycofaniu siÄ&#x2122; z mediĂłw? â&#x20AC;&#x201C; Nie graliĹ&#x203A;my, poniewaĹź nie byĹ&#x201A;o klimatu w nas samych. Granie rockâ&#x20AC;&#x2122;nâ&#x20AC;&#x2122;rolla powinno byÄ&#x2021; pasjÄ&#x2026;, hobby, a dopiero pĂłĹşniej pracÄ&#x2026;. JeĹ&#x203A;li brakuje emocji, wibracji, zanika radoĹ&#x203A;Ä&#x2021; z najbliĹźszego koncertu, to granie â&#x20AC;&#x201C; poniewaĹź trzeba napeĹ&#x201A;niÄ&#x2021; michÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; jest sĹ&#x201A;abym rozwiÄ&#x2026;zaniem. Lepiej znaleĹşÄ&#x2021; innÄ&#x2026; robotÄ&#x2122;. Tak ja zrobiĹ&#x201A;em. To chyba uczciwe wobec publicznoĹ&#x203A;ci.

WylansowaliĹ&#x203A;cie wiele przebojĂłw, a teraz pracujesz jako dziennikarz w Radiu RDC, w zwiÄ&#x2026;zku z czym czujesz siÄ&#x2122; speĹ&#x201A;nionym muzykiem? â&#x20AC;&#x201C; Gdybym raz jeszcze miaĹ&#x201A; wybraÄ&#x2021; drogÄ&#x2122;, stojÄ&#x2026;c ponownie w wieku lat 18 przed Ĺ&#x203A;wiatem, wybraĹ&#x201A;bym tÄ&#x2122; samÄ&#x2026;. KiedyĹ&#x203A; myĹ&#x203A;laĹ&#x201A;em, Ĺźe za maĹ&#x201A;o, za wolno, bez polotu i radoĹ&#x203A;ci. Teraz jestem pewien, Ĺźe moje pierwsze pĂłĹ&#x201A;wiecze byĹ&#x201A;o idealne dla mnie, biorÄ&#x2026;c pod uwagÄ&#x2122; mĂłj rytm, zdolnoĹ&#x203A;ci i/lub ich brak, estetykÄ&#x2122;, poczucie humoru, cechy indywidualne. Generalnie dostaĹ&#x201A;em to, na co zasĹ&#x201A;uĹźyĹ&#x201A;em zarĂłwno w pozytywnym znaczeniu, jak i w ramach kary i pokuty za jakieĹ&#x203A; boki bÄ&#x2026;dĹş bĹ&#x201A;Ä&#x2122;dne decyzje. Zwyczajne Ĺźycie.

RĂłĹźe Europy to jeden z najwaĹźniejszych polskich zespoĹ&#x201A;Ăłw lat 90. Jako pierwszy podpisaĹ&#x201A; kontrakt z wytwĂłrniÄ&#x2026; na miliard zĹ&#x201A;otych, a wszystko za sprawÄ&#x2026; piosenki â&#x20AC;&#x17E;Jedwabâ&#x20AC;?, ktĂłrÄ&#x2026; napisaĹ&#x201A; dla swojej dziewczyny. Ich ostatni album to â&#x20AC;&#x17E;Zmartwychwstanieâ&#x20AC;?. O muzyce, ostatniej pĹ&#x201A;ycie i karierze opowie Piotr Klatt, lider grupy. 10 marca 2017

Na pewno ludzie o niĹźszym poziomie samooceny wylewali na ciebie bÄ&#x2026;dĹş zespĂłĹ&#x201A; â&#x20AC;&#x17E;pomyjeâ&#x20AC;? w internecie. Jak reagujesz na hejt? â&#x20AC;&#x201C; Urok netu i sieci. Kwestia przyzwyczajenia. Czasami zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; ogarnia, kiedy hejt jest od fanĂłw. Np., Ĺźe nie szanujemy publiki, poniewaĹź nie dbamy o nagĹ&#x201A;oĹ&#x203A;nienie. A tymczasem nigdy nie wystawiamy przodĂłw, zawsze na scenie mamy komfort swojego backlineâ&#x20AC;&#x2122;u, ale za komfort widowni odpowiada organizator i jego ekipa, bÄ&#x2026;dĹş wynajÄ&#x2122;ty sprzÄ&#x2122;t z ludĹşmi. ZdarzyĹ&#x201A;o siÄ&#x2122;, Ĺźe nie graliĹ&#x203A;my kiedy wczeĹ&#x203A;niej udaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wyĹ&#x203A;ledziÄ&#x2021; wtopÄ&#x2122;, ale teĹź czasami daliĹ&#x203A;my siÄ&#x2122; nabraÄ&#x2021;, kiedy mĂłwiono nam â&#x20AC;&#x17E;nie walcie focha, na tym sprzÄ&#x2122;cie grali Bednarek, Organek, PodsiadĹ&#x201A;o i amerykaĹ&#x201E;scy jazzmaniâ&#x20AC;?, no i wpadamy w puĹ&#x201A;apkÄ&#x2122;, za co dostajemy hejt. Taki hejt dopinguje nas. â&#x20AC;&#x17E;UgryzĹ&#x201A;eĹ&#x203A;â&#x20AC;? siÄ&#x2122; przy tym czasami w jÄ&#x2122;zyk? Ĺťeby nie powiedzieÄ&#x2021; za duĹźo.

| z wielkiej brytanii 23

e być sobą – Rzadko, ale czasami tak. Jak reagujesz na komentarze,że Róże Europy to zespół jednego utworu? – Po 33 latach w Różach w ogóle nie reaguję już na jakiekolwiek zaczepki i krytyczne recenzje. Emocje przechowuję gdzie indziej. Konie, Tatry, Puszcza Kampinoska, Warmia i Mazury, Białowieża, Dolny Śląsk, Hel, rower, narty, książki… Lubię odprężać się, a nie młotkować z ludźmi. Są zwolennicy teorii, że nie powinno śpiewać się o polityce wyłącznie ani o miłości wyłącznie. U was jest balans zachowany. Czy uważasz, że są tematy, o których nie powinno się śpiewać? – Tematy, których nie czujesz, nie ruszasz. To kwestia uczciwości wobec siebie i potencjalnego odbiorcy. Piosenka „Zgorszymy nienormalnych” mimo upływu lat jest bardzo aktualna, a może nawet aktualniejsza. To przykre chyba? – Coś co żyje niekoniecznie musi być przeklęte. Raczej bierze żałość, że bywa nadal haniebne. Jak doszło do spotkania z Sobotą? Miałeś jakiś inny wkład poza zaśpiewaniem swojego tekstu? – Zadzwoniła Ewelina, menago Michała. Zapytała, a ja zgodziłem się. Krótka piłka... Nie widziałem przeszkód, tym bardziej, że mieli mój namiar od mojego frienda z NY, Gregorego Fryca, wielkiego fana polskiego hip hopu. Pojechałem do Szczecina. Spotkałem się z Sobotą i Matheo i odpaliliśmy rekorder. I poszło. Zapłacili za hotel i bilet PKP na trasie Wawa-Szczecin-Wawa. To był deal dla zabawy. Nie dla profitów. A zabawa była z nimi wyborna w studiu. Do dziś mam przyjacielski kontakt z Michałem. Piosenka „Karimata” to moim zdaniem wspaniała piosenka o miłości, ale wykonana w zupełnie innym stylu niż znane wszystkim ballady. W latach 60. to „The Beatles” śpiewali o miłości w sposób inny niż dotychczas znany publiczności. Taki był zamysł przy tworzeniu czy to po prostu przypadek sprawił? – Jakiekolwiek konotacje są przypadkowe. Rytm gitary sam generował słowa. Po prostu magia chwili.

Powiedziałeś kiedyś, że „muzyka między Presleyem a Led Zeppelin jest fundamentem rock ‘n rolla”. Myślisz, że nadal kryją się tam jakieś niedosłyszane dźwięki? Przecież ta muzyka była odsłuchana milion razy. – Gdyby była przejrzysta, nie wracałaby jak sinusoida co dekadę. Ciągle odkrywamy w niej coś nowego, kreatywnego, pobudzającego do działania, nieokreślonego w czasie i przestrzeni. To tylko rock’n’roll albo aż rock’roll – jak mawia Marek Wiernik z Radia RDC: „to najważniejsza muzyka ze wszystkich”. Po wydaniu ostatniej płyty „Zmartwychwstanie” pojawiły się dziwne komentarze, że to nie te same Róże. Płyta, jak wspomniałeś kiedyś, jest inspirowana twórczością Jacka Whitea. Jak myślisz, skąd się bierze, niestety, u ludzi taka niechęć do muzyki ambitnej? – Ludzie starzejąc się gubią emocje, które towarzyszyły im przed laty. Stąd dla nich nasza muzyka, chociaż dojrzalsza i lepiej zagrana, lepiej nagrana, nie jest już tym samym czym była dla nich, kiedy mieli naście lat. Teraz, w wieku lat 40-50 nie mogą odnaleźć siebie z młodości, w której nas słuchali… To normalne. Też wolę Stonesów do końca lat 70. bardziej niż tych z dekad 80-90 XX wieku. W Londynie wystąpi przed wami Magda Czuła z taką właśnie muzyką. Myślisz, że młodzi artyści mają dziś szanse przedostać się wyżej? Mimo wszelkich serwisów, jak Youtube czy Facebook, dziś jest jeszcze trudniej... – Dziś jest więcej pasm transmisji promocji, która nie wymaga nakładów finansowych. Ale też liczba owych pasm powoduje, że nie ogarniesz wszystkiego. Stąd łatwiej, jeśli trafisz odbiorców, ale trudniej jeśli musisz ich szukać w sieci. Sieć jest głębsza i rozleglejsza niż wszystkie oceany świata. Łatwo zgubić azymut. Każde czasy mają swoje uroki i wady. Ważne jest, by trzymać rękę na pulsie i być sobą. Polubisz siebie, polubisz ludzi, a oni zaakceptują ciebie. Jakub Mikołajczyk jkb.mik@gmail.com

Czekamy na Twój komentarz

reklama

24 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna SzmatuĹ&#x201A;a

joanna.szmatula@mail.goniec.com

A Cure for Wellness reĹźyseria: Gore Verbinski gatunek: horror

Ambitny mĹ&#x201A;ody pracownik wielkiej korporacji otrzymuje zadanie przywiezienia szefa swej firmy z idyllicznego, ale i tajemniczego oĹ&#x203A;rodka odnowy biologicznej, poĹ&#x201A;oĹźonego w malowniczym zakÄ&#x2026;tku w szwajcarskich Alpach. OĹ&#x203A;rodek oferuje lekarstwo na wszelkie problemy i bolÄ&#x2026;czki wspĂłĹ&#x201A;czesnego Ĺ&#x203A;wiata, ale na miejscu okazuje siÄ&#x2122;, Ĺźe nic nie jest tym, czym mogĹ&#x201A;oby siÄ&#x2122; wydawaÄ&#x2021;. Bohater odkrywa mroczne sekrety i musi walczyÄ&#x2021;, by ocaliÄ&#x2021; Ĺźycie â&#x20AC;&#x201C; i zdrowie psychiczne.

The Founder

reĹźyseria: John Lee Hancock gatunek: biograficzny

Ray Kroc to biznesmen, ktĂłry od lat walczy o swoje piÄ&#x2122;Ä&#x2021; minut, jednak kaĹźdy jego pomysĹ&#x201A; przeradza siÄ&#x2122; w klÄ&#x2122;skÄ&#x2122;, a szanse na realizacjÄ&#x2122; marzeĹ&#x201E; malejÄ&#x2026; z dnia na dzieĹ&#x201E;. Niespodziewanie otrzymuje zamĂłwienie od nieznanej mu restauracji w Kalifornii. Poznaje braci McDonaldâ&#x20AC;&#x2122;s, ktĂłrzy wymyĹ&#x203A;lili nowatorski system serwowania jedzenia w 30 sekund od zĹ&#x201A;oĹźenia zamĂłwienia. Ray, zachwycony rewolucyjnym pomysĹ&#x201A;em, namawia braci do stworzenia sieci restauracji w caĹ&#x201A;ych Stanach Zjednoczonych. W rolach gĹ&#x201A;Ăłwnych: Michael Keaton, Nick Offerman. 10 marca 2017

Goniec kulturalny Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;to patrona na filmowo ZbliĹźajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; dzieĹ&#x201E; patrona Irlandii, Ĺ&#x203A;w. Patryka, to doskonaĹ&#x201A;y czas na to, by przypomnieÄ&#x2021; sobie filmy opowiadajÄ&#x2026;ce o tym kraju, stworzone przez pochodzÄ&#x2026;cych z tych stron reĹźyserĂłw i scenarzystĂłw. Pokazy w ramach St Patrickâ&#x20AC;&#x2122;s Film Festival obejmujÄ&#x2026; zarĂłwno filmy, animacje, jak i warsztaty. BÄ&#x2122;dzie wiÄ&#x2122;c moĹźna zobaczyÄ&#x2021; thriller â&#x20AC;&#x17E;Tradersâ&#x20AC;? (w rolach gĹ&#x201A;Ăłwnych â&#x20AC;&#x201C; Killian Scott, John Bradley, Nika McGuigan),

Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;to kolorĂłw Ten indyjski festiwal kolorĂłw ma juĹź swoich naĹ&#x203A;ladowcĂłw w rĂłĹźnych miastach na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. To jednak nie tylko zabawa czy bieg w rĂłĹźnokolorowym pyle, ale wszystko co wiÄ&#x2026;Ĺźe siÄ&#x2122; ze Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;towaniem â&#x20AC;&#x201C; Holi to takĹźe pyszne jedzenie, muzyka i oczywiĹ&#x203A;cie otwartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; na inne kultury.

cena:

od ÂŁ8-15

18 marca, Devonshire Square, Londyn EC2M 4WQ

opowiadajÄ&#x2026;cy historiÄ&#x2122; Harryâ&#x20AC;&#x2122;ego Foxa, ktĂłry pewnego dnia traci dobrze pĹ&#x201A;atnÄ&#x2026; pracÄ&#x2122;. Niespodziewanie z pomocÄ&#x2026; przychodzi mu Vernon, typ spod ciemnej gwiazdy. W programie festiwalu znalazĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; takĹźe irlandzka animacja â&#x20AC;&#x17E;Song of the Seaâ&#x20AC;? w reĹźyserii Tomma Mooreâ&#x20AC;&#x2122;a, opowiadajÄ&#x2026;ca historiÄ&#x2122; Saoirse, ktĂłra zamieniĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w fokÄ&#x2122; i zamierza w ten sposĂłb poznaÄ&#x2021; caĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;wiat. Dla tych, ktĂłrzy majÄ&#x2026; ochotÄ&#x2122; siÄ&#x2122;

Fot. Fot. Agencja BE&W

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do wspĂłĹ&#x201A;redagowania â&#x20AC;&#x17E;Kulturalnego GoĹ&#x201E;caâ&#x20AC;?! BraĹ&#x201A;eĹ&#x203A; udziaĹ&#x201A; w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? PrzyĹ&#x203A;lij nam zdjÄ&#x2122;cie i krĂłtkÄ&#x2026; notatkÄ&#x2122;: joanna. szmatula@mail.goniec.com.

poĹ&#x203A;miaÄ&#x2021; zaplanowano z kolei pokaz â&#x20AC;&#x17E;The Young Offendersâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; to opowieĹ&#x203A;Ä&#x2021; o najwiÄ&#x2122;kszej w historii Irlandii konfiskacie kokainy. WiÄ&#x2122;cej informacji na TUSPOJF JSJTIGJMNGFTUJWBMMPOEPO com. 17-19 marca Londyn, rĂłĹźne miejsca cena: free-ÂŁ8

DzieĹ&#x201E; Polskiej Nauki w POSK-u 19 marca, POSK, 238-246 King Street, London, W6 0RF, cena: free Science Day: Polandâ&#x20AC;&#x2122;s Contribution to projekt jakiego nie byĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x201C; dziÄ&#x2122;ki niemu i Polacy, i Brytyjczycy bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; mogli poznaÄ&#x2021; wkĹ&#x201A;ad Polski w Ĺ&#x203A;wiatowÄ&#x2026; naukÄ&#x2122;. Organizatorzy przygotowali dzieĹ&#x201E; peĹ&#x201A;en atrakcji dla uczestnikĂłw w kaĹźdym wieku: wykĹ&#x201A;ady o najnowszych osiÄ&#x2026;gniÄ&#x2122;ciach nauki przedstawione przez Ĺ&#x203A;wiatowej klasy naukowcĂłw, interaktywne warsztaty, na ktĂłrych dzieci i doroĹ&#x203A;li mogÄ&#x2026; doĹ&#x203A;wiadczyÄ&#x2021; nauki wĹ&#x201A;asnymi rÄ&#x2122;kami, a takĹźe eksperymenty pokazujÄ&#x2026;ce niezwykĹ&#x201A;e doĹ&#x203A;wiadczenia i technologie. Wydarzenie organizowane jest w ramach British Science Week. WiÄ&#x2122;cej na: welcome2science.pl.

| goniec kulturalny 25 FESTIWALE, SPOTKANIA, KONCERTY Książka rotmistrza Zapraszamy na wieczór poświęcony książce śp. Tadeusza Bączkowskiego „Jak dojechałem do tej stumetrówki. Wspomnienia ze służby wojskowej” w opracowaniu Dariusza Szymczyka. W programie także recital piosenki żołnierskiej w wykonaniu Alicji Szymczyk, Przemysława Baranka (śpiew) oraz Raya Kostova (pianino). Sala Malinowa POSK 238-246 King Street London W6 0RF cena: free kiedy: 12 marca Pokaz filmu „80 milionów” i spotkanie z aktorami Kino Klub przy Ognisku Polskim zaprasza na marcową projekcję filmu sensacyjnego „80 milionów” w reżyserii Waldemara Krzystka. Po projekcji filmu przewidzia-

ne jest przyjęcie oraz Q&A z gwiazdami filmu oraz gośćmi specjalnymi klubu – Wojciechem Solarzem oraz Maciejem Makowskim. Ognisko Polskie 55 Exhibition Road South Kensington London, SW7 2PN cena: od £6 kiedy: 14 marca Janet’s Jazz Night Wokalistka jazzowa Janet McCunn raz w miesiącu zaprasza do Jazz Café wybitnych londyńskich muzyków jazzowych. Wieczór składa się z trzech części: występów instrumentalnych, wokalnych i jam sessions. Każdy może zagrać czy zaśpiewać po zapisaniu się na listę. Liczy się kolejność zgłoszeń. Jazz Cafe - POSK 238-246 King Street Londyn W6 0RF

cena: £7 kiedy: 17 marca Kękę – Trzecie Rzeczy KęKę to pochodzący z Radomia muzyk, o którym zrobiło się głośno po wydaniu albumu „Takie Rzeczy” w 2013 roku. Po sukcesie pierwszej płyty, która uzyskała status złotej i ponad dwunastu miesiącach w trasie, wrócił z kolejnym albumem, który już po miesiącu okrył się złotem, a obecnie zbliża się do platyny. Koncerty odbędą się także w Birmingham oraz Manchesterze. Met Lounge 59 Bridge Street Peterborough PE1 1HA cena: £25– £30 kiedy: 17 marca Klub przemawiania publicznego Polish Your Polish, jedyny w Wielkiej Brytanii polskoję-

zyczny klub organizacji Toastmasters International, zaprasza na spotkania wszystkie osoby zainteresowane publicznymi wystąpieniami. Spotkania odbywają się w każdy drugi i czwarty wtorek miesiąca o godz. 19:30. Ognisko Polskie 55 Exhibition Road South Kensington London, SW7 2PN cena: free kiedy: 21 marca Warsztaty bez wysiłku Podczas spotkań zostanie wykorzystana mapa 5Rytmów (Flowing, Staccato, Chaos, Lyrical, Stillness), aby praktykować łatwość poruszania się oraz intuicyjne odpowiadanie na rytm, w przeciwieństwie do siłowego popychania. Spotkania prowadzi Katarzyna Pugowska. Zapisy: milka.witkowska@ theupperoom.org.uk lub telefonicznie: 7967 312 207.

Askew Road Church London W12 9RN cena: free kiedy: 23 marca Koncert Willie Garnett’s Big Band W Jazz Cafe POSK muzyk występuje w każdy ostatni piątek miesiąca, prezentując brawurowo wykonany program znanych standardów jazzowych. Wokalistką zespołu jest znakomita Leslie Christianne, która ma w swoim repertuarze utwory najwybitniejszych światowych piosenkarek jazzowych, jak Ella Fitzgerald, Nina Simone czy Sarah Vaughan. Jazz Cafe - POSK 238-246 King Street Londyn W6 0RF cena: £6 kiedy: 31 marca reklama

Organizujesz koncert, wystawę, imprezę? Chcesz poinformować o tym Polaków żyjących w UK? Napisz do nas: patronaty@mail.goniec.com

26 goniec kulturalny

Muzyczne wyzwania Do 4 czerwca Jewish Museum Raymond Burton House 129-131 Albert St, London NW1 7NB cena:

£8.50

Śladami Amy Winehouse

Jeśli jesteś fanem Amy Winehouse, to jest to propozycja, z której musisz skorzystać. Jewish Museum zaprasza bowiem na spacer przez Camden Town śladami przedwcześnie zmarłej gwiazdy. Będzie tu można zobaczyć m.in. instalację ulicznego artysty, Pegasusa, „Love Is A Losing Game”. Więcej na: jewishmuseum.org.uk/pegasus.

Jamesa Arthura pokochały miliony po tym, jak w brytyjskiej edycji „X Factora” w wyjątkowy sposób zaśpiewał piosenkę „Impossible”, która przyniosła mu niezwykłą popularność. Arthur stosunkowo często koncertuje w Londynie, a mimo to bilety na jego występy dość szybko się rozchodzą.

cena:

od £89

24 czerwcon kiedy: 21 marca, Shepherds Bush Empire, Londyn

SPEKTAKLE I KABARETY Paranienormalni w Leeds „Pierwiastek z trzech” to program pełen postaci i tematów niespotykanych dotąd na scenie kabaretowej. To właśnie tutaj łączą się nowe perypetie bohaterów znanych fanom dobrej rozrywki, z zupełnie nowymi wątkami i motywami odnoszącymi się do tych najbardziej bieżących. Żaden z aktualnych społecznych tematów nie umknie Paranienormalnym. O2 Academy 55 Cookridge Street Leeds LS2 3AW cena: £25-£28 kiedy: 7 kwietnia

Skecze kabaretu Nowaki Nowaki to młoda, zdolna i wybitnie energetyczna trójka artystów pochodzących z Zielonej Góry. Ich talent i kreatywna praca przynoszą rezultaty w postaci wypełnionych po brzegi sal i śmiejącej się widowni. W skład kabaretu wchodzą Adrianna Borek – kobieta, potrafiąca wcielić się chyba w każdą możliwą postać, Tomasz Marciniak i Kamil Piróg. The Y - Theatre 7 East Street Leicester LE1 6EY cena: £27 kiedy: 9 kwietnia

Hamlet Adaptacji tej sztuki Williama Szekspira nie brakuje. Ta jednak wyróżnia się na tle innych dzięki odtwórcy tytułowej roli. Andrew Scott jest tu rozchwiany, targany wątpliwościami, silny i słaby jednocześnie. Almeida Theatre Almeida St Islington London N1 1TA cena: £10-£60 kiedy: do 15 kwietnia

cena: free kiedy: do 26 marca

musi zostać zauważony i doceniony. Whitechapel Gallery London E1 7QX cena: free kiedy: do 16 kwietnia

Angels in America Sztuka została wystawiona w ostatecznej wersji po raz pierwszy na Broadwayu w 1993. Dramat Tony’ego

Kushnera opowiada o perypetiach grupy nowojorskich homoseksualistów w obliczu pandemii AIDS. National Theatre London SE1 9PX cena: £15-£65 kiedy: od 11 kwietnia do 19 sierpnia The Glass Menagerie „Szklana menażeria”, to dramat Tennessee Williamsa wystawiony na Broadwayu w 1945 roku. Opowiada o rodzinie, w której u boku samotnej matki i brata żyje Laura, dziewczyna, której trudno odnaleźć się w społeczeństwie. Duke of York’s Theatre

104 St Martin’s Lane London WC2N 4BG cena: £15-£85 kiedy: do 29 kwietnia Obsession W głównej roli zobaczymy znakomitego brytyjskiego aktora, Jude’a Law. Spektakl „Obsession” w reżyserii Ivo van Hove’a to adaptacja włoskiego filmu z 1943 roku o tym samym tytule, opartego na powieści „Listonosz zawsze dzwoni dwa razy” Jamesa M. Caina. Barbican Centre London EC2Y 8DS cena: £16-£60 kiedy: od 19 kwietnia do 20 maja

WYSTAWY Luc Tuymans: Glasses Ten belgijski malarz mieszka i pracuje w Antwerpii, zajmuje się też filmem i grafiką. Na wystawie umieszczono portrety, które łączy jedno: każda z postaci nosi tu okulary. National Portrait Gallery London WC2H 0HE

KIERMASZ 10 marca 2017

Photography From The National Museum Of Women In The Arts Wystawa ma za zadanie pokazać, że choć głos kobiet w sztuce wciąż jest za mało słyszalny, to niesie on ogromny potencjał, który

Russian Art 1917-1932 Zobaczymy tu dzieła, które powstały na przestrzeni 15 lat – głównie jest tu poka-

zana sztuka propagandowa, działająca ramię w ramię z władzą. Jednak zdecydowanie pozwala cofnąć się w przeszłość. Royal Academy of Arts London W1J 0BD cena: £10-£14 kiedy: do 17 kwietnia Maria Lassnig

Ta austriacka artystka poświęciła prawie całe swoje artystyczne życie na to, by pokazać swoje ciało za pomocą portretów. Teraz możemy oglądać je w Londynie. Hauser & Wirth London W1S 2ET cena: free kiedy: do 29 kwietnia

Biblioteka Polska POSK zaprasza na kiermasz książki, który odbędzie się w holu recepcji POSK-u w godzinach 11.00-17.00. Będzie można kupić tu mapy, książki historyczne, pamiętniki i wiele innych ważnych pozycji.

19 marca, POSK, Londyn, cena: free

| goniec kulturalny 27

Z klasyki gatunku

thriller Walka z sumieniem

Rainbow Six Siege zainspirowane zostało przez akcje jednostek antyterrorystycznych z całego świata i zaprasza graczy do opanowania sztuki destrukcji. Duża liczba starć na bliską odległość, wysoka śmiertelność, taktyka, rozgrywka drużynowa i dynamiczna akcja – oto główne cechy tej gry.

gra

film

Blu-ray

15-letni Kevin, bejsbolista i wzorowy student, opuszcza Brighton. Z przyjacielem Bobbym popełniają okrutną zbrodnię. 26 lat później Kevin dostaje Nagrodę Pulitzera. A Bobby jest głównym podejrzanym w śledztwie dot. serii morderstw w Brighton. cena: £7

Dążyć do prawdy

Xbox One

Christian Wolff (Ben Affleck), matematyczny geniusz zdecydowanie lepiej czuje się w towarzystwie liczb niż ludzi. Po godzinach pracuje jako księgowy dla najbardziej niebezpiecznych organizacji przestępczych na świecie. Gdy rząd zaczyna deptać mu po piętach, podejmuje współpracę z legalną firmą, której księgowa wykryła niezgodność opiewającą na miliony dolarów.

cena: £39

cena: £18

Szukanie winnego Thriller w reżyserii Macieja Pieprzycy „Jestem mordercą” inspirowany jest prawdziwymi wydarzeniami z początku lat 70., kiedy śląska policja nie potraﬁła poradzić sobie ze schwytaniem seryjnego mordercy.

Główny bohater filmu, Janusz Jasiński (Mirosław Haniszewski), jest młodym oficerem milicji. Po kolejnych niepowodzeniach śledztwa w sprawie

brutalnych zabójstw kobiet, zostaje mianowany nowym szefem grupy dochodzeniowej. Stara się zrobić wszystko, by wykorzystać życiową szansę i złapać seryjnego mordercę. Wkrótce pojawiają się poszlaki wskazujące na to, że zabójcą jest Wiesław Kalicki (Arkadiusz Jakubik). Znajdują się nawet „nowi” świadkowie i „nowe” dowody. Gdy mężczyzna trafia za kratki, milicjantem zaczynają targać wątpliwości. Nie dopuszcza ich jednak do siebie – w końcu za znalezienie winnego zbrodni dostał awans, mieszkanie, szacunek przełożonych. Wątpliwości wciąż jednak się mnożą, a milicjant powoli zatraca granicę między dobrem a złem...

Wybitna kobieta i naukowiec Magdalena Niedźwiedzka tchnęła życie w koturnowy obraz nieprzeciętnej Polki, której zdarzało się iść za głosem serca wbrew konwenansom. Akcja powieści obejmuje lata 1911-1913, wcześniejsze losy uczonej poznajemy z retrospekcji. Zaglądamy do rodzinnego domu Marii, obserwujemy jej relacje z bliskimi i kontakty z najtęższymi umysłami przełomu XIX i XX w. – Pierre’em Curie, Paulem Langevinem i Albertem Einsteinem. książka, cena: £7

FILM DVD, CENA: £6. AGENCJA BE&W

Geniusz powraca

Czwarta seria to trzy pełnometrażowe odcinki opowiadające o przygodach ekscentrycznego i nieprzewidywalnego detektywa, które po raz kolejny przeniosą nas do Wielkiej Brytanii. Tym razem, poza śledzeniem potyczek Sherlocka z jego największym wrogiem, będziemy towarzyszyć Watsonowi i Mary w przygotowaniach do podjęcia największego życiowego wyzwania – pojawienia się na świecie ich pierwszego dziecka. serial DVD, cena: £14

28 porady

Panel ekspertów

Odszkodowanie dla pasażera Przewoźnik zachował się skandalicznie i gubiąc bagaż postawił panią w niekomfortowej sytuacji. Nie jest jednak za późno, aby dochodzić rekompensaty od linii lotniczej za zagubiony bagaż. Kwota, którą może pani dochodzić to nawet €1440. Przysługuje pani również odszkodowanie w wysokości €600 za opóźniony lot bez względu na to czy operatorem lotu była tania linia lotnicza czy był to lot czarterowy, pod warunkiem, że wylot lub przylot miał miejsce na terenie Unii Europejskiej. Wysokość odszkodowania jest zależna od długości trasy i wynosi pomiędzy €250-€600. Jeśli przewoźnik nie zaoferował pani noclegu i musiała pani zorganizować go na własną rękę, jest pani upoważniona do

zwrotu kosztów za nocleg, wyżywienie, jak i transport na/z lotniska. Mam nadzieję, że zachowała pani rachunki. Mimo nałożonych na linie lotnicze obowiązków, przewoźnicy bardzo niechętnie wypłacają pasażerom odszkodowania i stosują wiele praktyk, aby uniknąć odpowiedzialności. Dlatego jako jedyna firma na rynku europejskim posiadająca wsparcie unijne zachęcamy do korzystania z pomocy specjalistów. Może pani złożyć roszczenie do sześciu lat wstecz.

Justyna Kołosowska

ekspert ds. odszkodowań lotniczych w firmie FLY&I www.flyandi.pl biuro@flyandi.pl tel: +48 784 227 204

Potrzebujesz fachowej porady?

Fot. (x2) Shutterstock

Leciałam spoza Europy do Londynu. Lot nie tylko był opóźniony o 36 godz., ale zagubiono mój bagaż. Dotarł do mnie po 3 miesiącach, a wszystko w nim było zapleśniałe. Przewoźnik jedynie wysłał list z przeprosinami.

Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

Twój wniosek nie musi zostać odrzucony Dlaczego Home Office odrzuca wnioski o potwierdzenie rezydentury oraz obywatelstwa brytyjskiego?

10 marca 2017

Urząd imigracyjny Wielkiej Brytanii jest jednym z najbardziej zbiurokratyzowanych systemów imigracyjnych na świecie i niestety, również jednym z tych najsurowszych w interpretacji indywidualnych wniosków. Home Office zamieszcza ogólne informacje na stronach Gov.com, ale nie odpowiadają one na wszystkie pytania. Dlatego warto wiedzieć, co najczęściej jest przyczyną odrzucenia wniosku. Bardzo istotne jest zrozumienie jakie informacje mamy podać – np. jeżeli w danej sekcji formularza jest napisane, że należy zadeklarować jakikolwiek okres zatrudnienia w UK, to oznacza to, że trzeba podać informacje o wszystkich miejscach pracy – od pierwszego wjazdu do UK. Wszystkie podane przez nas informacje muszą być odpowiednio udokumentowane. Jeżeli nie posiadamy dokumentu, należy napisać stosowne wyjaśnienie i załączyć zastępcze dokumenty. Świetnym przykładem tego jest brak WRS (Worker Registration

Scheme) – jest to powód wielu odrzuconych wniosków o rezydenturę lub obywatelstwo. WRS nie jest już wymagany w miejscu pracy. W latach, kiedy można było się rejestrować, zarówno Polacy, jak i pracodawcy, często nie wiedzieli, że WRS istnieje, ponieważ nie stanowił on pozwolenia na pracę, a jedynie narzędzie do zbierania danych statystycznych. Jeżeli nie posiadamy WRS należy pisemnie wyjaśnić, że w danym okresie ani pracodawca, ani my nie wiedzieliśmy o konieczności rejestracji. Wnioski są odrzucane również z powodu braku comprehensive health insurance (ubezpieczenia zdrowotnego) podczas studiów i okresów bez zatrudnienia oraz bez zasiłków. Teoretycznie osoba taka nie powinna korzystać z leczenia NHS, praktycznie jednak powyższy warunek nigdy nie był wprowadzony w życie, ponieważ przychodnie przyjmowały i nadal przyjmują obywateli UE bez pytań o ich sytuację imigracyjną. Wypełniając wniosek w wersji papierowej, warto

pamiętać, aby był czytelny i wyglądał schludnie – znane mi są przypadki, kiedy Home Office odrzucił wniosek z adnotacją – treść nieczytelna. To tylko niektóre z powodów odrzucenia wniosków. Moja rada: krok po kroku czytajcie kolejne rubryki wniosku i upewnijcie się, że rozumiecie pytania. Warto zgłosić się do autoryzowanego doradcy imigracyjnego, aby sformułował wyjaśnienia odnośnie indywidualnych okoliczności. Athena Immigration Advice oferuje przegląd aplikacji, dokumentów i szczegółowe podejście do każdej sprawy streszczone w pisemnej opinii (£25.00).

Dorota Darnell

Athena Immigration Advice

| porady 29

Trójka specjalistów z brytyjskich kancelarii – mec. Agata Dmoch (Solicitor), Joanna Rychlicka (Immigration Adviser) i mec. James Dixon (Barrister) – odpowiadają na pytania związane z prawami obywateli UE po Brexicie. W tym tygodniu prezentujemy zagadnienia związane z tematem stałej rezydentury. Na te i inne pytania specjaliści będą też odpowiadać w czasie seminariów organizowanych w Birmingham, Leicester, Londynie i Manchesterze.

Karta będzie nas chronić Dlaczego warto ubiegać się o stały pobyt (permanent residence) w Wielkiej Brytanii? mec. Agata Dmoch: – Często słyszę, jak ludzie mówią: po co mi stała rezydentura? Moje dzieci chodzą tu do szkoły, kupiliśmy tutaj dom – przecież nas nie deportują. Rzeczywiście mało prawdopodobnym (choć niewykluczonym) jest scenariusz, w którym obywatele Unii Europejskiej nieposiadający karty stałego pobytu będą masowo deportowani z Wielkiej Brytanii. Wiele osób jednak nie zdaje sobie sprawy z tego, że problemy, które mogą się pojawić po Brexicie są zdecydowanie bardziej subtelne. Bardzo możliwe jest na przykład to, że rząd brytyjski wprowadzi wizy dla osób z Unii Europejskiej chcących pracować na Wyspach. Będzie to oznaczać, że nielegalnym stanie się zatrudnianie osób bez karty stałego pobytu (permanent residence card) lub wizy. Jest to bardzo prawdopodobne, ponieważ obecnie takie wymogi istnieją w stosunku do osób spoza Unii Europejskiej, które to muszą posiadać albo kartę pobytu (indefinate leave to remain) lub wizę. Rząd może również wprowadzić jednorazowe opłaty za zatrudnianie osób z Unii Europejskiej, co spowoduje, że zatrudnianie obywateli bez karty stałego pobytu stanie się mniej opłacalne. Po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej mogą się również zdarzyć problemy na granicy, podczas powrotów z Polski lub innych krajów. Wobec tego nawet jeżeli obywatele Unii nie będą deportowani, mogą mieć oni utrudniony dostęp do rynku pracy, edukacji, służby zdrowia i innych aspektów życia codziennego, co w konsekwencji może zmusić wiele osób do powrotu do ojczyzny. Uzyskanie karty stałego pobytu będzie nas chronić przed tymi negatywnymi skutkami twardego Brexitu. Kto może ubiegać się o stały pobyt? mec. James Dixon: – Istnieją konkretne wymagania, które każda osoba musi spełnić, aby

Więcej informacji na temat rezydentury – w następnym numerze „Gońca”.

Permanent Residence & Citizenship – Know your rights Seminaria w Twoim mieście: • 22 marca – Birmingham – Polish Millennium House • 30 marca – Londyn – POSK • Machester i Leicester – informacja wkrótce

móc ubiegać się o kartę stałego pobytu. Status osoby zakwalifikowanej do rezydentury („qualified person”) musimy mieć nieprzerwanie przez okres co najmniej pięciu lat podczas naszego pobytu w Zjednoczonym Królestwie. Oznacza to, że w czasie tego 5-letniego okresu nie mogliśmy być poza Wielką Brytanią przez okres dłuższy niż sześć miesięcy lub przez więcej niż 90 dni w jakimkolwiek 12-miesięcznym okresie czasu.

Kim jest „qualified person”? mec. Agata Dmoch: – Wiele osób jest przekonanych, że sam pobyt w Wielkiej Brytanii przez okres przynajmniej pięciu lat jest wystarczający do uzyskania karty stałego pobytu. To nieprawda. Aby kwalifikować się do rezydentury musimy wykorzystywać prawo do swobodnego przepływu osób. Oznacza to, że musimy być osobą poszukującą pracy, pracownikiem, studentem, osobą

samozatrudnioną lub osobą samowystarczalną – to jest taką, która posiada wystarczające środki na utrzymanie się bez konieczności pracy, takie jak oszczędności lub inwestycje. Warto w tym miejscu jeszcze raz podkreślić: sam pobyt nie jest wystarczający, abyśmy mogli ubiegać się o rezydenturę.

Jestem zatrudniony w zerowym lub niepełnym wymiarze godzin. Czy mój kontrakt uprawnia mnie do otrzymania statusu pracownika? mec. Agata Dmoch: – Mimo że minimalna stawka ani wymiar godzin nie są wymagane przy kwalifikowaniu do statusu pracownika, wciąż musisz wykazać, że jesteś w rzeczywistym i regularnym stosunku pracy, który jest związany umową o pracę oraz że od twoich zarobków są odprowadzane składki na podstawowe ubezpieczenie (class 1 NI contributions). Jeśli jesteś zatrudniony na niepełny etat i opłacasz wyłącznie

składki na ubezpieczenie class 2 NI lub nie odprowadzasz żadnych składek na ubezpieczenie NI, możesz wolontaryjnie opłacać składki class 1 NI, aby mieć pewność utrzymania statusu pracownika. Jestem pełnoetatową mamą. Czy mam prawo do aplikowania o rezydenturę? Joanna Rychlicka: – Pełnoetatowi rodzice nie mają prawa do samodzielnego ubiegania się o rezydenturę (chyba że są osobami samowystarczalnymi, czyli żyją np. z inwestycji na giełdzie). W takim przypadku konieczna jest aplikacja przez małżonka lub partnera (lub ewentualnie innego członka rodziny, który się kwalifikuje) jako sponsora. Niestety, jeżeli aplikacja sponsora zostanie odrzucona, nasza aplikacja zostanie odrzucona automatycznie.

30 w sieci

TO WAS PORUSZYŁO readakcja@mail.goniec.com

OSTRZEŻENIA O POWODZIACH, MROZIE I ŚNIEGU

KOMENTUJĄ

Choć jeszcze kilka tygodni temu synoptycy informowali o nadchodzącej wiośnie, to zima ciągle daje się we znaki. W wielu miejscowościach na zachodzie kraju wydano ostrzeżenia o powodziach. W sumie wystosowano 46

POGODA

alarmów przeciwpowodziowych i dziewięć poważniejszych ostrzeżeń – sześć na wybrzeżu Somerset, a trzy pozostałe przy ujściu rzeki Wye. Na terenach położonych powyżej 300 m n.p.m. pokrywa śnieżna osiągnęła już 5 cm.

~ Kamila ~ Arkadiusz Ostatnio spadło ledwo pół cm i ludzie na Facebooku pytali czy szkoły będą zamknięte... Ha ha.

Wtedy to był Armagedon, a nie takie byle co 5 cm.

NAUKA

KHAN: „IMIGRANCI MUSZĄ ZNAĆ ANGIELSKI”

KOMENTUJĄ

Na spotkaniu w ramach People’s Assembly burmistrz Londynu, Sadiq Khan mówił o konieczności nauki angielskiego przez wszystkich imigrantów. Według niego, dzięki umiejętności posługiwania się tym językiem, obcokrajowcy nie tylko będą mogli integrować się z rdzennymi mieszkań-

PO BREXICIE POLACY ZOSTANĄ CZY WYJADĄ? „Brytyjskie firmy mają problemy, bo Polacy wracają do domu” – to przykład tytułu, jaki pojawił się w prasie pod koniec lutego po opublikowaniu nowych statystyk. Tylko podczas pierwszych trzech miesięcy

KOMENTUJĄ

~ Piotr Jeszcze dwa lata kiedy ten ich Brexit się uprawomocni i duża liczba nie tylko Polaków, ale także innych emigrantów wyjedzie, wtedy to będą płakać i jestem pewien, że będą z powrotrem prosić właśnie nas – Polaków, abyśmy zostali, albo żebyśmy wrócili do Anglii (...).

10 marca 2017

po referendum w sprawie Brexitu Wyspy opuściło ponad 100 tysięcy obywateli krajów Unii. Wątek powrotu do Polski pojawia się coraz częściej w rozmowach ze znajomymi czy rodziną.

~ Tomek Liczą się krzykliwe tytuły...

cami, ale przede wszystkim będą potrafili porozumieć się z lekarzem, a co najważniejsze będą umieli zgłosić na policji przestępstwo. Khan wiele razy podkreślał, jak ważna jest umiejętność porozumienia się z funkcjonariuszami, zwłaszcza w czasach nasilających się tzw. ataków typu hate crime.

~ Katarzyna ~ Aga Zgadza się. Smutne jest to, że wielu rodaków po x latach w Angli jedyne co potrafią to „ok, no problem, yes”.

BREXIT

Co mnie najbardziej wkurza, że każdy się każe uczyć angielskiego, ale kursy w college free jest tylko dla bezrobotnych, a pracujący muszą bulić kasę.

Na zielonej

WYSPIE Zbliżający się dzień św. Patryka to doskonała okazja do tego, by bliżej poznać ten stosunkowo niewielki kraj – Irlandię. Turystów przyciągają tu jednak nie tylko wyjątkowe widoki, ale i zamki czy zabytki, które przetrwały próbę czasu. Nie brakuje tu też tajemniczych i mrocznych miejsc, a w niektórych z nich podobno straszy…

32 irlandia

HISTORIA Irlandia ma bardzo bogatą historię, z której jej mieszkańcy są niezwykle dumni. Przez lata wyspa żyła w cieniu Anglii, a Irlandczycy walczyli o to, by całkowicie uwolnić się z jej wpływów.

Irlandii w pigułce

Konflikty z Anglią Podbój Irlandii przez Anglię rozpoczął się w XII wieku za czasów Henryka II. Już wtedy zaczęto budować ochronne zamki, które miały stawiać opór najazdom obcych wojsk. Możliwe, że to dzięki kolejnym wznoszonym twierdzom, Anglikom nie udało się opanować całej wyspy. W XIII wieku powstał tu lokalny parlament, w którym miejsce otrzymali przedstawiciele angielskiej kolonii w Irlandii (około 1400 roku ograniczał się on do obszaru wokół Dublina). Dopiero pod koniec XV wieku Tudorowie zaczęli intensywniej dążyć do tego, by wzmocnić swoją władzę nad Irlandią. Pod koniec stulecia wprowadzono nawet tzw. prawa Poyningsa, które sprawiły, że parlament Irlandii został poddany kontroli angielskiej. W latach 1536-1537 Henryk VIII narzucił Kościołowi w Irlandii 10 marca 2017

zwierzchnictwo króla (w miejsce papieskiego – tak samo postąpił w Anglii), a w 1541 r. przyjął tytuł króla Irlandii. Władza króla Anglii zaczęła się tu szybko umacniać, co doprowadziło do wielu buntów lokalnych, za każdym razem krwawo tłumionych. Do tego doszedł też konflikt na tle religijnym – anglikanizm był wyznaniem kolonistów przybyłych tu z sąsiedniej wyspy, podczas gdy rodowici Irlandczycy pozostali przy katolicyzmie. Za jeden z granicznych okresów przyjmuje się tu lata 1594-1603 rok, gdy upadek powstania dwóch ważnych rodów przyczynił się do utraty znaczenia ostatnich wielkich rodzin irlandzkich i faktycznie zakończył się podbój Irlandii przez Anglię. Upadek powstania umożliwił też rozpoczęcie kolonizacji prowincji Ulster przez osadników protestanckich z Anglii i Szkocji.

Kolejnym ważnym wydarzeniem jest 1641 r., kiedy to irlandzcy katolicy wzniecili powstanie krwawo stłumione przez Olivera Cromwella w 1652 r. Miało to liczne konsekwencje – w tym konfiskatę majątków ziemskich i liczne przesiedlenia. Do kolejnych walk doszło w latach 1689-1691. Niestety, klęska wojsk katolickich doprowadziła do hegemonii protestanckiej mniejszości i kolejnych konfiskat ziem katolików, którym stopniowo odbierano prawa, w tym m.in. zasiadania w irlandzkim parlamencie. Stulecie później, w 1798 r., zjednoczeni Irlandczycy przy wsparciu Francuzów wzniecili powstanie irlandzkie. Po jego upadku doprowadzono jednak do unii realnej Wielkiej Brytanii z Irlandią (1800 r.). Rozwiązano też Parlament w Dublinie, a protestanccy posłowie z Irlandii weszli do brytyjskiej Izby Gmin.

| irlandia 33

Klęska głodu Jednym z najtragiczniejszych momentów w historii Irlandii była klęska głodu, do której doszło w I połowie XIX wieku. Jako że ziemniaki były podstawą wyżywienia Irlandczyków, zawleczona z USA zaraza ziemniaczana doprowadziła do klęski głodu. W latach 1845-51 z głodu i chorób zmarło około miliona osób, a około dwóch milionów wyemigrowało do USA. Populacja kraju w ciągu nieco ponad 10 lat zmniejszyła się aż o 20 proc. Bardzo rzadko się zdarza, by klęska głodu przybrała aż takie rozmiary.

Irlandia Północna Podpisany w 1921 roku traktat angielsko-irlandzki doprowadził do obecnego podziału politycznego wyspy. W latach 1921-1972 Irlandia Północna miała swój własny, zdecentralizowany rząd, niezależny od Westminsteru, ale pozostawał on pod kontrolą unionistów, podczas gdy

nacjonaliści byli w nim dyskryminowani. Angielsko-irlandzkie porozumienie, podpisane przez obie strony w listopadzie 1985 roku, pozwoliło rządowi irlandzkiemu przedstawić swoje poglądy i propozycje w kwestii Irlandii Północnej. Pozwoliło to też powołać struktury, które miały

Droga do

niepodległości

pomóc obu rządom wypracować trwałe rozwiązanie tego konfliktu. W 1993 roku oba rządy wydały wspólną deklarację, w której określono warunki pokoju i pojednania w Irlandii. W 1994 roku IRA oraz lojaliści ogłosili zakończenie swojej działalności. (za: dfa.ie)

Wiele informacji na temat tego kraju można znaleźć na stronie irlandzkiego ministerstwa: Department of Foreign Affairs and Trade. – W roku 1916 w Dublinie ogłoszono powstanie republiki i rozpoczęło się zbrojne powstanie. Zryw ten, który początkowo nie cieszył się zbyt dużym poparciem społeczeństwa, został stłumiony. Jednak zwolennicy powstania wykorzystali oburzenie społeczeństwa egzekucjami swoich przywódców oraz sprzeciw wobec poboru do armii irlandzkiej podczas I wojny światowej, i doprowadzili do obalenia Irlandzkiej Partii Parlamentarnej w wyborach w 1918 roku. W wyborach tych zwyciężyła partia Sinn Fein (My sami), która stworzyła pierwszy Dáil (parlament), w wyniku czego w kraju wybuchła wojna o niepodległość. Zanim w 1921 roku podpisano traktat angielsko-irlandzki, sześć hrabstw w północno-wschodnim Ulsterze i około dwie trzecie unionistów założyło Irlandię Północną. Na mocy traktatu pozostałe 26 hrabstw utworzyło Wolne Państwo Irlandzkie, które stało się dominium Imperium Brytyjskiego. Konstytucja z 1937 roku oraz ustawa o republice z 1948 roku zerwały ostatnie formalne związki Irlandii z Wielką Brytanią – czytamy na dfa.ie.

| Propozycje na

34 irlandia

WEEKEND Katedra św. Patryka DUBLIN

CASTLE Zamek królewski w Dublinie, położony w pobliżu katedry św. Patryka oraz katedry Chrystusowej, jest kolejnym charakterystycznym punktem w mieście. Pierwszy budynek (warownia) zbudowany został w I poł. XIII wieku, w II poł. XVII wieku zniszczył go jednak pożar. Dziś można tu zobaczyć Salę św. Patryka z malowidłami 10 marca 2017

wykonanymi przez Vincenza Valdre, które nawiązują do więzi łączących Wielką Brytanię i Irlandię, salę tronową, w której w XVIII wieku ustawiono tron, a także zbiory Chestera Beatty’ego, obejmujące dzieła sztuki, takie jak m.in. ręcznie pisane egzemplarze Koranu. Ciekawym obiektem jest tu między innymi kaplica królew-

ska w stylu neogotyckim, którą zbudowano w latach 1807-1814, a także wieża, w której mieści się muzeum straży (The Garda Museum). Zamek przez wieki był siedzibą wicekrólów i symbolem angielskiej dominacji – do 1922 roku, kiedy został tymczasową siedzibą tymczasowego rządu irlandzkiego.

Zwiedzanie St. Patrick’s Cathedral to obowiązkowy punkt podczas wizyty w stolicy Irlandii. Katedra została zbudowana pod koniec XII wieku i miała upamiętniać patrona Irlandii, św. Patryka. Dużo wcześniej jednak, bo już w V w. n.e. powstała tu pierwsza budowla kościelna. Zwieńczona 43-metrową iglicą St. Patrick’s Cathedral jest największym kościołem w Irlandii, a zarazem Katedrą Narodową wspólnoty anglikańskiej. W połowie XIX wieku zabytek ten został częściowo odnowiony, dzięki temu dziś możemy podziwiać elementy neogotyku, które łączą się ze starszymi formami. W pobliżu kościoła znajduje się studnia, z którą związana jest legenda o św. Patryku – podobno to właśnie tu przyszły święty chrzcił nawróconych. Katedra jest także miejscem pochówku wielu znamienitych osób – w tym słynnego irlandzkiego pisarza Jonathana Swifta, autora m.in. „Podróży Guliwera” i pierwszego prezydenta Irlandii – Douglasa Hyde’a.

| irlandia 35 Irlandia to kraj, który nie bez powodu nazywany jest „zieloną wyspą”. Turystów przyciągają tu jednak nie tylko wyjątkowe widoki, ale i zamki, i zabytki, które przetrwały próbę czasu. Obowiązkowym punktem jest oczywiście stolica kraju, Dublin.

Miasteczko

Góry Wicklow

To najrozleglejszy obszar górski w Irlandii, wznoszący się w sercu prowincji Leinster. Ich najwyższym wzniesieniem jest Lugnaquilla (925 m n.p.m.). – W górskim krajobrazie znajdziemy kilka jezior polodowcowych, a także liczne wrzosowiska i torfowiska. Na terenie gór Wicklow znajduje się Park Narodowy Wicklow Mountains. „Sercem” tych gór jest polodowcowa dolina Glendalough z jeziorami Upper Lake i Lower Lake. W wiosce o tej samej nazwie natrafimy na średniowieczny kompleks klasztorny (powstał w VI w.). Warto zawędrować też w okolice wodospadu Powerscourt – można przeczytać na stronie planetagor.pl.

na półwyspie Zaledwie 15 km od Dublina mieści się ciche i spokojne miasteczko Howth, położone na półwyspie Howth Head. Ta zamieszkała przez niespełna 9 tys. osób miejscowość poza gwarancją odpoczynku, oferuje także świeże ryby i owoce morza. Z portu w Howth organizowane są wycieczki na wyspę Ireland’s Eye, która jest sporą atrakcję dla ornitologów ze względu na rzadkie gatunki ptaków mających tu swoje gniazda.

Bank of Ireland Bank of Ireland znajduje się przy ulicy College Green i jest unikatem na skalę światową – to pierwszy na świecie budynek dwuizbowego parlamentu. Jego budowę rozpoczęto w 1729 roku. W XVIII w. był on siedzibą Izby Lordów oraz Izby Gmin parlamentu Królestwa Irlandii. Najbardziej znaną i okazałą salą była wtedy ta przeznaczona dla Izby Gmin – znajdowała się na samym środku i wieńczyła ją wysoka ko-

puła. Gdy w 1800 roku rozwiązano Królestwo, gmach zaczął spełniać inną rolę – był garnizonem, a także miejscem przechowywania obiektów muzealnych. Trzy lata później Bank Irlandii wykupił budynek od rządu w Londynie. Obecnie odbywają się tu publiczne imprezy, koncerty, a także konferencje. Co ciekawe, Izba Lordów to jedyna część Bank of Ireland, która do dziś przetrwała w niezmienionej formie.

36 irlandia

Sławni

LAND CZYCY

Sinéad

O’Connor

Ta urodzona w 1966 roku w Dublinie wokalistka nie miała łatwego życia. Jej rodzice dość szybko się rozwiedli, kilkanaście lat później jej matka (o której Sinead mówi, że się nad nią znęcała), zginęła w wypadku samochodowym. Irlandkę wyrzucono ze szkoły katolickiej, trafiła też do poprawczaka. Na szczęście wkrótce zauważył ją perkusista grupy In Tua Nua, z którą później występowała. Swoją solową karierę rozpoczęła w 1986 roku. Cztery lata po solowym debiucie wydała utwór „Nothing Compares 2 U”, cover piosenki napisanej przez Prince’a, który następnie zaaranżował utwór specjalnie dla niej. Do tej pory ta piosenka jest jej największym hitem.

„

othing ompares 2 U”

10 marca 2017

Jeśli spojrzymy na to, jak wielkimi idolami stali się niektórzy Irlandczycy, możemy być naprawdę zaskoczeni. JAK TO MOŻLIWE, żeby na tej niewielkiej wyspie przyszło na świat tylu znakomitych aktorów i muzyków?

| irlandia 37

Aleksander” ”

BO NO

Colin

Farrell

Bono, a właściwie Paul David Hewson, to bez wątpienia jeden z największych współczesnych artystów. Wraz z zespołem U2 zarobił miliony dolarów, podbił serca milionów fanów na całym świecie. Wszystko w swoich czarnych charakterystycznych okularach. – Nie da się wybrać jednego największego hitu U2 – mówi Marek Niedźwiecki i pewnie ma rację. Bo jak wybrać pomiędzy: „With Or Without You”, „One”, „Beautiful Day”, „Vertigo” czy wielu, wielu innych? Od lat Bono mocno angażuje się także w działalność charytatywną. W wywiadzie dla magazynu „Rolling Stone” w 1986 roku wyznał, że do zaangażowania się w sprawy społeczne i polityczne skłoniło go obejrzenie pokazu charytatywnego „The Secret Policeman’s Ball” dla Amnesty International. Co ciekawe, w 2003 roku Bono został wyróżniony najwyższym francuskim odznaczeniem państwowym – Orderem Legii Honorowej. Jako uzasadnienie podano m.in. jego walkę w powstrzymaniu epidemii AIDS w Afryce.

Colin Farrell ma na swoim koncie sporo naprawdę zapadających w pamięć ról. Pierwszym z jego ważniejszych występów był udział w filmie „Raport mniejszości”, nakręcony przez Stevena Spielberga, gdzie zagrał detektywa u boku Toma Criuse'a. Z kolei rok później pojawił się w bardzo dobrze przyjętym przez krytykę „Rekrucie”. Następnie przyszedł czas na wcielenie się w tytułową rolę w megahicie „Aleksander” w reżyserii Olivera Stone'a. Swego czasu o Farrellu było wyjątkowo głośno także w Polsce – wszystko za sprawą krótkiego związku z Alicją Bachledą-Curuś, z którego to na świat przyszedł ich syn.

adyin ed

U2 ”

Ronan Keating Któż nie zna kultowej piosenki z jeszcze bardziej kultowego filmu „Notting Hill”. „When You Say Nothing at All” to utwór, który już na zawsze będzie kojarzony z tym filmem – i z tym, że Keating siada na tej samej ławce, co główni bohaterowie tej brytyjskiej komedii romantycznej grani przez Hugh Granta i Julię Roberts. Innym przebojem Ronana Keatinga, który zdobył popularność na całym świecie, jest „Life Is A Rollercoaster”, który także zajmował pierwsze miejsca list przebojów nie tylko w Wielkiej Brytanii. Płyta z tymi dwoma przebojami rozeszła się w nakładzie ponad 4,5 mln egz.

Chris de Burgh Pierce Brosnan Urodzony w 1948 roku Chris de Burgh (właściwie Christopher John Davidson) karierę muzyczną rozpoczął na początku lat 70. XX wieku. Popularność zdobył przede wszystkim dzięki takim hitom jak „High On Emotion” z 1984 roku oraz „The Lady In Red” z 1986 roku. Wokalista obecnie mieszka w Irlandii, w hrabstwie Wicklow. Co ciekawe, jego najstarsza córka Rosanna Davison zdobyła koronę Miss Świata w 2003 roku.

Jako Tajny Agent w służbie Jej Królewskiej Mości stał się idolem milionów mężczyzn na całym świecie i obiektem westchnień nie mniejszej liczby kobiet. W postać Jamesa Bonda, Agenta 007, wcielał się czterokrotnie w latach 1995-2002 i wystąpił w filmach: „Golden Eye”, „Tomorrow Never Dies”, „The World Is Not Enough” i „Die Another Day”.

| Najbardziej nawiedzone miejsca

38 irlandia

IRLANDII

Ross Castle znajduje w południowozachodniej Irlandii na terenie Parku Narodowego Killarney w hrabstwie Kerry. Pochodzący z XV wieku zabytek jest ważnym miejscem z punktu widzenia historii – był ostatnią twierdzą, która stawiała opór Oliverowi Cromwellowi podczas jego kampanii w XVII wieku. Podobno zamek jest regularnie nawiedzany przez ducha średniowiecznego rycerza na koniu, który jeździ wzdłuż jeziora Lough Lane, znajdującego się obok budowli. Czasem podobno przechadza się tu cień, który głośno zawodzi i jęczy. Na tych, którzy zde10 marca 2017

cydują się na nocleg w zamku czekają jednak i inne atrakcje – trzaskające okna, złowieszczo szumiące liście drzew i widok na tajemnicze jezioro. Z Ross Castle związana jest historia Sabriny, córki właściciela posesji, i Orwina, w którym była zakochana.

innego wybranka. Młodzi byli jednak tak w sobie zakochani, że postanowili uciec. Tu po raz kolejny okazało się, że los im nie sprzyja – para miała wypadek, w wyniku którego Orwin utonął. Nieszczęśliwa Sabrina już nigdy później nie doszła do siebie i podobno jej

Duch wciąż porusza się po dziedzińcu i korytarzach zamku Niestety ich miłość nie mogła przetrwać, bo chłopak był znacznie niżej sytuowany, a ojciec znalazł dla córki

Castle

Ross

Kraj o tak bogatej historii jak Irlandia ma się też czym pochwalić, jeśli chodzi o tajemnicze, a nawet nawiedzone miejsca. Kto wie co jeszcze kryje się w zakamarkach średniowiecznych zamków?

duch wciąż porusza się po dziedzińcu i korytarzach zamku. Więcej na: ross-castle.com.

– Został on wybudowany dla przyjaciela Henryka II w 1185 roku. To jedna z najstarszych budowli w Irlandii. Jeśli wierzyć opowieściom, nawiedzany jest on przez co najmniej pięć duchów. Najsłynniejszym duchem jest widmo błazna Pucka, który został znaleziony tu z wbitym w serce sztyletem. Legenda głosi, że błazen miał przed śmiercią wypowiedzieć słowa, że będzie prześladował ten zamek wiecznie – można dowiedzieć się ze strony irlandia.ie. Na stronie zamku można też przeczytać o innym duchu, który nawiedza budynek – Lady Maud Plunkett, która żyła w XVI wieku. Dla tych, którzy nie do końca wierzą w duchy, albo te są im niestraszne przygotowano tu sporo atrakcji – także dla dzieci. Więcej na: malahidecastleandgardens.ie.

Malahide

Castle

| irlandia 39

Leap Castle To kolejny nawiedzony zamek w Irlandii, ten jednak położony jest w środkowej części kraju. – Odkąd w XVI wieku doszło w nim do bratobójczej walki, miejsce zbrodni zwane później Krwawą Kaplicą rzekomo zaczęły nawiedzać zjawy. Nie są to jednak duchy braci, lecz postaci, które są utożsamiane z żywiołami. Dlatego ponoć przebywającym nocą w Leap Castle najbardziej przeszkadza szelest wiatru przypominający szept. Zjawy mają przybierać też kształty zwierząt. Razem z nimi w środku błąkają się duchy skazańców, których do wyłożo-

nych kolcami lochów zsyłali jego siedemnastowieczni właściciele. Leap Castle mieści się niedaleko miasta Roscrea, ok. 120 kilometrów od Dublina – czytamy na podroze.gazeta.pl. Zamek można bardzo łatwo odnaleźć, ale niestety nie jest on zawsze otwarty dla zwiedzających. Można jednak wcześniej umówić się na oglądanie go z właścicielem posesji. – Każdy z gości będzie miał szanse ogrzać się przy wielkim kamiennym kominku, posłuchać muzyki i opowieści. Cudowna atmosfera – zachęca Joanna na portalu Trip Advisor.

Shelbourne Hotel Loftus Hall Wbrew pozorom duchy nie straszą tylko w starych opuszczonych zamkach i pozostawionych na pastwę losu wieżach, ale także – w dzisiejszych luksusowych hotelach. Jednym z takich miejsc jest właśnie Shelbourne Hotel, położony w Dublinie. – Tutaj w 1965 r., w pokoju 256 medium Sybil Leek nawiązała kontakt z duchem Mary Masters. Powiedziała ona, iż jest ofiarą epidemii cholery z 1791 r., i że mieszkała w tym miejscu. Faktycznie, domy pod budowę hotelu zostały zburzone w 1824 r. Z kolei niedaleko od hotelu, przy Ely Place, pod numerem 6 mieszkał John „Black Jack” Fitzgibbon, earl of Clark (1746-1802), zasłynął on z tego, iż jednego dnia nakazał powiesić 13 ludzi – można przeczytać na stronie wyspa.ie.

Loftus Hall reklamuje się hasłem: „najbardziej nawiedzony dom w Irlandii”. To stary pałacyk znajdujący się w hrabstwie Wexford (południowo-wschodnia część wyspy), którego historia sięga XIV wieku. Miejsce to słynie z niewytłumaczalnych zjawisk paranormalnych, do których miało dochodzić na jego terenie. Myliłby się jednak ten, kto sądzi, że to już zamknięty rozdział. Loftus Hall przypomniało o sobie po wizycie pewnego turysty. 21-letni Thomas Beavis z Londynu sfotografował podobno… ducha jednej z mieszkanek domu – Anne. Dziewczynka mieszkała tam w 1766 roku i twierdziła, że spotkała diabła. Legenda głosi, że dziewczynka krótko po tym zmarła – znaleziono ją martwą siedzącą na krześle. Pochowano ją właśnie w tej pozycji, ponieważ nikt nie był w stanie wyprostować jej zesztywniałego ciała. Od tego czasu jej duch ma wędrować po Loftus Hall. Więcej na: loftushall.ie.

40 kuchnia

Gulasz

jagniÄ&#x2122;cy SposĂłb przygotowania:

Do wiÄ&#x2122;kszego garnka z grubym dnem wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; pokrojony w kostkÄ&#x2122; boczek, pokrojonÄ&#x2026; w kostkÄ&#x2122; cebulÄ&#x2122; oraz posiekany na maĹ&#x201A;e kawaĹ&#x201A;ki czosnek. DodaÄ&#x2021; oliwÄ&#x2122; i smaÇ&#x2021;ZĆĽ QS[F[ PL NJOVU DP DIXJMĆŹ NJFT[BKĆ¤D /BTUĆŹQOJF EPEBĆĽ PCSBOĆ¤ J QPLSPKPOĆ¤ X QMBTUFSLJ NBSDIFXLĆŹ PSB[ QJFUSVT[LĆŹ J TNBÇ&#x2021;ZĆĽ razem jeszcze przez ok. 5 minut od czasu do czasu mieszajÄ&#x2026;c. WlaÄ&#x2021; wino, bulion i dodaÄ&#x2021; pomidory z puszki, zagotowaÄ&#x2021;. W miÄ&#x2122;dzyczasie dodaÄ&#x2021; przyprawy i cukier. MiÄ&#x2122;so pokroiÄ&#x2021; na kilka (7-8 sztuk) wiÄ&#x2122;kT[ZDI LBXBÂ&#x2019;LĂ&#x2DC;X QMBTUSĂ&#x2DC;X J XÂ&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ KF EP HPUVKĆ¤DFHP TJĆŹ XZXBSV 1S[ZLSZĆĽ HBSOFL [NOJFKT[ZĆĽ PHJFĆľ J HPUPXBĆĽ HVMBT[ QS[F[ PL HPE[JOZ do miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;sa. Po tym czasie rozdrobiÄ&#x2021; nieco miÄ&#x2122;so widelDFN J HPUPXBĆĽ HVMBT[ QS[F[ OBTUĆŹQOF NJOVU /B QBUFMOJ OB Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LBDI NBTÂ&#x2019;B QPETNBÇ&#x2021;ZĆĽ QPLSPKPOF QJFD[BSLJ EPEBĆĽ EP HVMBT[V J HPUPXBĆĽ KFT[D[F QS[F[ NJOVU 1PEBXBĆĽ posypujÄ&#x2026;c gulasz obficie posiekanÄ&#x2026; miÄ&#x2122;tÄ&#x2026;. (za: kwestiasmaku.com)

Irlandzkie

Boxty

SkĹ&#x201A;adniki:

t T[LMBOLJ TVSPXZDI [JFNOJBLĂ&#x2DC;X TUBSUZDI OB UBSDF t T[LMBOLB NĆ¤LJ QT[FOOFK t T[LMBOLB QVSĂ?F [JFNOJBD[BOFgo (mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; resztki z poprzedniego dnia) t KBKLP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB DIVEFHP NMFLB t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[ t T[LMBOLJ PMJXZ [ PMJXFL

SposĂłb przygotowania:

10 marca 2017

Starte ziemniaki wymieszaÄ&#x2021; z mÄ&#x2026;kÄ&#x2026; w duĹźej misce. DodaÄ&#x2021; purĂŠe i wyrobiÄ&#x2021; wszystko na jednolitÄ&#x2026; masÄ&#x2122;. W oddzielnej misce roztrzepaÄ&#x2021; jajko z mlekiem, a nastÄ&#x2122;pnie dodaÄ&#x2021; do ziemniakĂłw. DoprawiÄ&#x2021; do smaku solÄ&#x2026; i pieprzem. RozgrzaÄ&#x2021; oliwÄ&#x2122; na duĹźej patelni na Ĺ&#x203A;rednim ogniu. NakĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; ziemniaczanÄ&#x2026; masÄ&#x2122;, formujÄ&#x2026;c placki o Ĺ&#x203A;rednicy 5 cm. SmaĹźyÄ&#x2021; z obu stron na zĹ&#x201A;oty kolor przez 3 do 4 minut na stronÄ&#x2122;. OdsÄ&#x2026;czyÄ&#x2021; na papierowym rÄ&#x2122;czniku rozĹ&#x201A;oĹźonym na talerzu. PodawaÄ&#x2021; na ciepĹ&#x201A;o. (za: allrecipes.pl)

Dublin C SkĹ&#x201A;adniki:

t H VMVCJPOFK LJFÂ&#x2019;CBTZ t H T[ZOLJ XĆŹE[POFK X QMBTUSBDI t [JFNOJBLĂ&#x2DC;X t NBSDIFXLJ t DFCVMF t [Ć¤CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ PMFKV t T[LMBOLJ CVMJPOV XBS[ZXOFHP t QJFUSVT[LB LPS[FĆľ t T[LMBOLB DZESV KBCÂ&#x2019;LPXFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TVT[POFK LPMFOESZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TVT[POFHP NBKFSBOLV t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[

SposĂłb przygotowania:

Warzywa umyÄ&#x2021; i odsÄ&#x2026;czyÄ&#x2021; z wody. Ziemniaki obraÄ&#x2021; ze skĂłry i pokroiÄ&#x2021; w grubsze QMBTUSZ .BSDIFX [ QJFUSVT[LĆ¤ PCSBĆĽ ze skĂłry i pokroiÄ&#x2021; na kawaĹ&#x201A;ki. CebulÄ&#x2122; z czosnkiem obraÄ&#x2021; ze skĂłry, po czym cebulÄ&#x2122; pokroiÄ&#x2021; w Ä&#x2021;wiartki, a czosnek na poĹ&#x201A;Ăłwki. RozgrzaÄ&#x2021; olej w rondlu, dodaÄ&#x2021; pokrojonÄ&#x2026; kieĹ&#x201A;basÄ&#x2122; i smaĹźyÄ&#x2021; do czasu, aĹź siÄ&#x2122; przyrumieni. Wtedy dodaÄ&#x2021; do tego

SkĹ&#x201A;adniki:

t H QPLSPKPOFHP X QBTLJ CPD[LV t [Ć¤CLJ D[PTOLV t DFCVMB t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PMJXZ t NBSDIFX t NBÂ&#x2019;B QJFUSVT[LB t T[LMBOLB D[FSXPOFHP XZUSBXnego wina t T[LMBOLB CVMJPOV t QVT[LB H LSPKPOZDI pomidorĂłw t H VEÇ&#x2020;DB KBHOJĆŹDFHP CF[ LPĆ˝DJ t H QJFD[BSFL t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ NBTÂ&#x2019;B t QP Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TPMJ J QJFQS[V t T[D[ZQUB DZOBNPOV t HPÇ&#x2020;E[JLJ t T[D[ZQUB PTUSFK QBQSZLJ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ QPTJFLBOFHP SP[NBrynu (lub suszonego) t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TVT[POFHP UZNJBOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ DVLSV

Colcannon

| kuchnia 41

SkĹ&#x201A;adniki:

t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; LJMPHSBNB LBQVTUZ t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; LJMPHSBNB [JFNOJBLĂ&#x2DC;X t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; QĆŹD[LB T[D[ZQJPSLV t NBÂ&#x2019;F DFCVMLJ EZNLJ t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; QĆŹD[LB LPQFSLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB LNJOLV t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ HBÂ&#x2019;LJ NVT[LBUPÂ&#x2019;PXFK (najlepiej Ĺ&#x203A;wieĹźo zmielonej) t PQDKPOBMOJF D[PTOFL QJFD[POZ zÄ&#x2026;bki) t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ KPHVSUV OBUVSBMOFHP t NMFLP [BHĆŹT[D[POF t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[

SposĂłb przygotowania:

6HPUPXBĆĽ [JFNOJBLJ X NVOEVSLBDI QPUFN USPDIĆŹ KF QS[FstudziÄ&#x2021;. GotowaÄ&#x2021; poszatkowanÄ&#x2026; kapustÄ&#x2122; do miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci i odcedziÄ&#x2021;. W miseczce poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; jogurt z drobno poszatkowanym szczypiorkiem, dymkÄ&#x2026;, koperkiem, kminkiem i gaĹ&#x201A;kÄ&#x2026; (oraz ewentualnie czosnkiem) i dodaÄ&#x2021; mleka zagÄ&#x2122;szczonego, Ç&#x2021;FCZ SP[MVÇ&#x2020;OJĆĽ NBTĆŹ 1PXJOOB CZĆĽ EFMJLBUOJF MVÇ&#x2020;OB BMF OJF pĹ&#x201A;ynna. WymieszaÄ&#x2021; kapustÄ&#x2122; z masÄ&#x2026; jogurtowo-zioĹ&#x201A;owÄ&#x2026;. Obrane ziemniaki przecisnÄ&#x2026;Ä&#x2021; przez praskÄ&#x2122; do miski i poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; z masÄ&#x2026; z kapusty, solÄ&#x2026; i pieprzem (do smaku). UĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; w EXĂ&#x2DC;DI OJFXJFMLJDI OBD[ZOJBDI EP [BQJFLBOJB J FXFOUVBMOJF QPTZQBĆĽ TFSFN ;BQJFLBĆĽ LJMLB NJOVU BÇ&#x2021; TFS TJĆŹ SP[QVĆ˝DJ J lub zezĹ&#x201A;oci. (za: mojegotowanie.pl)

Coddle Tradycyjny

chleb na sodzie

SkĹ&#x201A;adniki:

t H NĆ¤LJ QT[FOOFK t H NĆ¤LJ QT[FOOFK SB[PXFK t H QÂ&#x2019;BULĂ&#x2DC;X PXTJBOZDI t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TPEZ PD[ZT[D[POFK t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TPMJ t H NBTÂ&#x2019;B X UFNQFSBUVS[F QPLPKPXFK t NM NBĆ˝MBOLJ MVC LFĂŤSV

SposĂłb przygotowania:

pokrojone ziemniaki, cebulÄ&#x2122;, czosnek, NBSDIFX QJFUSVT[LĆŹ J QPLSPKPOĆ¤ OB LBwaĹ&#x201A;ki szynkÄ&#x2122; wÄ&#x2122;dzonÄ&#x2026;. SkĹ&#x201A;adniki zalaÄ&#x2021; bulionem warzywnym, cydrem jabĹ&#x201A;kowym, wsypaÄ&#x2021; suszonÄ&#x2026; kolendrÄ&#x2122;, majeranek i gotowaÄ&#x2021; do miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci skĹ&#x201A;adnikĂłw. Pod koniec gotowania caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; doprawiÄ&#x2021; do smaku szczyptÄ&#x2026; soli oraz pieprzu, wymieszaÄ&#x2021; i zagotowaÄ&#x2021;. (za: smakowity.pl)

4VDIF TLÂ&#x2019;BEOJLJ XZNJFT[BĆĽ X EVÇ&#x2021;ZN naczyniu, dodaÄ&#x2021; posiekane i miÄ&#x2122;kkie masĹ&#x201A;o, wlaÄ&#x2021; maĹ&#x203A;lankÄ&#x2122;, wszystko szybko wymieszaÄ&#x2021;. Nie wyrabiaÄ&#x2021; dĹ&#x201A;ugo, tylko do poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenia siÄ&#x2122; skĹ&#x201A;adnikĂłw. UforNPXBĆĽ OB LT[UBÂ&#x2019;U CPDIFOLB P Ć˝SFEOJDZ PL DN /B XJFS[DIV [SPCJĆĽ NPDOF OBDJĆŹDJB OB LT[UBÂ&#x2019;U LS[ZÇ&#x2021;B $IMFC QS[FÂ&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ OB CMBDIĆŹ XZÂ&#x2019;PÇ&#x2021;POĆ¤ QBQJFSFN EP QJFD[FOJB 1JFD X UFNQFSBUVS[F TU $ QS[F[ NJO +FĆ˝MJ KFT[D[F OJF jest gotowy, moĹźna odwrĂłciÄ&#x2021; do gĂłry dnem i piec dodatkowe kilka minut. StudziÄ&#x2021; na kratce. (za: mojewypieki.com)

42 kuchnia

Barmb

Ciasto czekoladowe z whisky SkĹ&#x201A;adniki:

t J T[LMBOLJ NĆ¤LJ t T[LMBOLJ OJFTÂ&#x2019;PE[POFHP LBLBP t KBKLB t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TPEZ oczyszczonej t T[LMBOLJ XIJTLZ t J T[LMBOLJ DVLSV

t QPNBSBĆľD[B t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ TUPÂ&#x2019;PXF JSMBOE[LJFK XIJTLFZ t H ESPCOZDI KBTOZDI SPE[ZOFL t H NBTÂ&#x2019;B t H DVLSV QVESV t KBKLB t H NĆ¤LJ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB QSPT[LV EP QJFD[FOJB t T[D[ZQUB TPMJ t PSB[ EP OBTĆ¤D[FOJB PL QĂ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ NPDOFK PTÂ&#x2019;PE[POFK IFSCBUZ FBSM HSFZ [ EPEBULJFN Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FL XIJTLFZ

t T[LMBOLJ Ć˝NJFUBOZ QSPD

t H NBTÂ&#x2019;B MVC margaryny t T[LMBOLJ NPDOFK LBXZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TPMJ t H D[FLPMBEZ QSPD v

SkĹ&#x201A;adniki:

SposĂłb przygotowania:

ZaparzyÄ&#x2021; kawÄ&#x2122; i odstawiÄ&#x2021; jÄ&#x2026; do przestygniÄ&#x2122;cia. WlaÄ&#x2021; wodÄ&#x2122; do rondelka i postawiÄ&#x2021; na maĹ&#x201A;ym ogniu. NastÄ&#x2122;pnie postawiÄ&#x2021; na nim nieplastikowÄ&#x2026; miseczkÄ&#x2122; i umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; w niej pokruszonÄ&#x2026; czekoladÄ&#x2122;. MieszaÄ&#x2021;, aby rozpuĹ&#x203A;ciĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; szybciej i nie przypaliĹ&#x201A;a. W misce umieĹ&#x203A;ciÄ&#x2021; mÄ&#x2026;kÄ&#x2122;, kakao, sodÄ&#x2122; oczyszczonÄ&#x2026; i sĂłl. WymieszaÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adnie. W kolejnej misce XZNJFT[BĆĽ [F TPCĆ¤ LBXĆŹ XIJTLZ J Ć˝NJFUBOĆŹ 8 NJTDF NJLTFSB VNJFĆ˝DJĆĽ NBTÂ&#x2019;P P UFNperaturze pokojowej) i cukier. MiksowaÄ&#x2021;, aĹź masa bÄ&#x2122;dzie puszysta. CaĹ&#x201A;y czas miksujÄ&#x2026;c, dodawaÄ&#x2021; po jednym jajku do masy cukrowo-maĹ&#x203A;lanej, a nastÄ&#x2122;pnie wlaÄ&#x2021; do niej wczeĹ&#x203A;niej rozpuszczonÄ&#x2026; czekoladÄ&#x2122;. MiksowaÄ&#x2021;, aĹź wszystko dokĹ&#x201A;adnie siÄ&#x2122; poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy. Teraz dodawaÄ&#x2021; EP NBTZ OB QS[FNJBO Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LĆŹ XZNJFT[BOZDI TVDIZDI TLÂ&#x2019;BEOJLĂ&#x2DC;X J Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LĆŹ XZNJFT[BOZDI NPLSZDI TLÂ&#x2019;BEOJLĂ&#x2DC;X (EZ TLÂ&#x2019;BEOJLJ TJĆŹ QPÂ&#x2019;Ć¤D[Ć¤ QS[FMBĆĽ DJBTUP OB CMBDIĆŹ 1JFD X UFNQFSBUVS[F TU $ QS[F[ HPE[JOĆŹ (za: meskiwypas.pl)

SkĹ&#x201A;adniki:

t ĂŤMJÇ&#x2021;BOLB Ć˝XJFÇ&#x2021;P QBS[POFK QBMPOFK kawy t NM JSMBOE[LJFK XIJTLFZ MVC X wersji Ĺ&#x201A;agodniejszej â&#x20AC;&#x201C; likieru typu Baileyâ&#x20AC;&#x2122;s) t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB DVLSV US[DJOPXFHP FXFOUValnie brÄ&#x2026;zowego rafinowanego), ale UZMLP X XFSTKJ [ XIJTLFZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ Ć˝NJFUBOZ VCJUFK [ DVLSFN Dodatkowo: t X ZTPLB T[LMBOLB [ VDIFN MVC EVÇ&#x2021;Z kieliszek do wina

1PNBSBĆľD[ĆŹ XZT[PSPXBĆĽ QPE HPSĆ¤DĆ¤ wodÄ&#x2026; i wytrzeÄ&#x2021;. NastÄ&#x2122;pnie zetrzeÄ&#x2021; z niej cieniutkie paski skĂłrki, bez biaĹ&#x201A;ej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci. PrzeĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; skĂłrkÄ&#x2122; do miski, dodaÄ&#x2021; rodzynLJ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ XIJTLFZ J Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ TPLV [ QPNBSBĆľD[Z 1S[ZLSZĆĽ GPMJĆ¤ J XTUBXJĆĽ OB LJMLB godzin (najlepiej na noc) do lodĂłwki. To QP[XPMJ SPE[ZOLPN XDIÂ&#x2019;POĆ¤ĆĽ TPL J BMLPIPM /BTUĆŹQOJF OBHS[BĆĽ QJFLBSOJL EP st. C. ZmiksowaÄ&#x2021; na puszystÄ&#x2026; masÄ&#x2122; masĹ&#x201A;o J DVLJFS EPEBXBĆĽ QP USPDIV SP[US[FQBOF

IRISH

COFFEE SposĂłb przygotowania:

10 marca 2017

4[LMBOLĆŹ QPEHS[FXBNZ XMFXBKĆ¤D EP OJFK OB DIXJMĆŹ HPSĆ¤DĆ¤ XPEĆŹ QP LJMLV NJOVUBDI XPEĆŹ XZMFXBNZ /B EOP T[LMBOLJ XMFXBNZ NJBSLĆŹ XIJTLFZ J EPEBKFNZ Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2122; cukru. Zaparzamy filiĹźankÄ&#x2122; kawy w kawiarce NPLLB CĆ¤EÇ&#x2020; X FLTQSFTJF FTQSFTTP J XMFXBNZ KĆ¤ EP T[LMBOLJ NJFT[BNZ [ XIJTLFZ J DVLSFN /B XJFS[DI ostroĹźnie wlewamy ubitÄ&#x2026; wczeĹ&#x203A;niej z cukrem Ĺ&#x203A;mietanÄ&#x2122;. Nie musi, a nawet nie powinna byÄ&#x2021; ona ubita na sztywno. Wystarczy, Ĺźe jest lekko spieniona. Taki efekt moĹźna uzyskaÄ&#x2021; przez wlanie jej do sĹ&#x201A;oika i potrzÄ&#x2026;sanie nim przez kilka minut. Podawanie: Picie tej kawy polega na dotarciu do czarnego naparu poprzez warstwÄ&#x2122; sĹ&#x201A;odkiej, ubitej Ĺ&#x203A;mietanki, dlatego tak waĹźne jest, aby nie pomieszaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; ona z aromatycznym pĹ&#x201A;ynem. TakÄ&#x2026; LBXĆŹ QPEBKFNZ X TQFDKBMOZDI XZTPLJDI T[LMBOLBDI na nĂłĹźce. (za: kawatopodstawa.pl)

SkĹ&#x201A;adniki:

t H XPÂ&#x2019;PXJOZ HVMBT[PXFK t TĂ&#x2DC;M J QJFQS[ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TPTV TPKPXFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ D[FSXPOFK QBQSZLJ sĹ&#x201A;odkiej t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ PMJXZ t EVÇ&#x2021;B DFCVMB t [Ć¤CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ D[FSXPOFK QBQSZLJ PTUSFK t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ CSĆ¤[PXFHP DVLSV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TPTV 8PSDFTUFSTIJSF t T[LMBOLJ DJFNOFHP QJXB Guinness t T[LMBOLJ EPNPXFHP CVMJPOV MVC woda) t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TPTV TPKPXFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB PMJXZ

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB NBTÂ&#x2019;B t H QJFD[BSFL OBKMFQJFK NBÂ&#x2019;ZDI t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB NĆ¤LJ QT[FOOFK

SposĂłb przygotowania:

8PÂ&#x2019;PXJOĆŹ QPLSPJĆĽ X DN LPTULĆŹ PQSĂ&#x2DC;szyÄ&#x2021; solÄ&#x2026; i pieprzem. Do miski wlaÄ&#x2021; sos TPKPXZ EPEBĆĽ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LĆŹ QBQSZLJ TÂ&#x2019;PELJFK wymieszaÄ&#x2021;. DodaÄ&#x2021; woĹ&#x201A;owinÄ&#x2122;, obtoczyÄ&#x2021; w powstaĹ&#x201A;ej marynacie i zostawiÄ&#x2021; na czas ocieplenia miÄ&#x2122;sa. CebulÄ&#x2122; pokroiÄ&#x2021; w piĂłrka, czosnek rozgnieĹ&#x203A;Ä&#x2021; noĹźem. RozgrzaÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;redniej wielkoĹ&#x203A;ci garnek, dodaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;yĹźeczkÄ&#x2122; oliwy i wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; poĹ&#x201A;owÄ&#x2122; iloĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;sa. Dobrze zrumieniÄ&#x2021; z kaĹźdej strony, wyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; z garnka, dodaÄ&#x2021; kolejnÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;yĹźeczkÄ&#x2122; oliwy i powtĂłrzyÄ&#x2021; z pozostaĹ&#x201A;Ä&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciÄ&#x2026; miÄ&#x2122;sa. WyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; obsmaĹźone miÄ&#x2122;so z garnka, dodaÄ&#x2021; ostatniÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;yĹźeczkÄ&#x2122;

brack Ĺ osoĹ&#x203A; z whisky

jajka oraz mÄ&#x2026;kÄ&#x2122; wymieszanÄ&#x2026; z proszkiem do pieczenia i solÄ&#x2026;, caĹ&#x201A;y czas miksujÄ&#x2026;c. NastÄ&#x2122;pnie dodaÄ&#x2021; do ciasta rodzynki i skĂłrLĆŹ QPNBSBĆľD[PXĆ¤ [ BMLPIPMFN J TPLJFN WymieszaÄ&#x2021;. ForemkÄ&#x2122; keksowÄ&#x2026; wyĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; pergaminem, wlaÄ&#x2021; ciasto, ponakĹ&#x201A;uwaÄ&#x2021; go QBUZD[LJFN J QJFD PL HPE[ 4QSBXE[JĆĽ czy jest gotowe, wbijajÄ&#x2026;c cienki patyczek, LUĂ&#x2DC;SZ QPXJOJFO CZĆĽ TVDIZ QP XZDJĆ¤HOJĆŹDJV z ciasta. OdstawiÄ&#x2021;. Zimne ciasto nasÄ&#x2026;czyÄ&#x2021; IFSCBUĆ¤ [ XIJTLFZ (za: mniammniam.com)

| kuchnia 43 SkĹ&#x201A;adniki:

t EXB ĂŤMFUZ [ Â&#x2019;PTPTJB PL g kaĹźdy) t NM TPLV QPNBSBĆľD[PXFHP t Ć˝XJFÇ&#x2021;Z JNCJS PL Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ

t QPÂ&#x2019;PXB DFCVMJ t [Ć¤CFL D[PTOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PMJXZ [ PMJXFL t NM PDUV XJOOFHP t NM TPLV QPNBSBĆľD[PXFHP t NM XIJTLZ t NM TPTV TPKPXFHP OBKMFQJFK jasnego, lekkiego) t H DVLSV CSĆ¤[PXFHP t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ QJFQS[V DBZFOOF t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB NBTÂ&#x2019;B t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ NĆ¤LJ [JFNOJBD[BOFK t QP QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ LNJOV S[ZNskiego, cynamonu, czerwonej papryki i kolendry

SposĂłb przygotowania:

%P Â&#x2019;PTPTJB QS[ZHPUPXBĆĽ NBSZOBUĆŹ [F NM TPLV QPNBSBĆľD[PXFHP J JNCJSV ;BMBĆĽ Â&#x2019;PTPTJB J [PTUBXJĆĽ HP X NBSZOBDJF OBXFU OB I Sos: CebulÄ&#x2122; pokroiÄ&#x2021; w bardzo drobnÄ&#x2026; kostkÄ&#x2122;, czosnek posiekaÄ&#x2021;. Do garnka dodaÄ&#x2021; PMJXĆŹ DFCVMĆŹ D[PTOFL J [FT[LMJĆĽ KF /BTUĆŹQOJF XMBĆĽ PDFU TPL QPNBSBĆľD[PXZ TPT TPKPXZ XIJTLZ DVLJFS CSĆ¤[PXZ J QJFQS[ DBZFOOF 4LÂ&#x2019;BEOJLJ HPUPXBĆĽ OB Ć˝SFEOJN PHOJV PLPÂ&#x2019;P NJO QP D[ZN EPEBĆĽ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LĆŹ masĹ&#x201A;a i mÄ&#x2026;kÄ&#x2122; ziemniaczanÄ&#x2026; (najlepiej przesiaÄ&#x2021; jÄ&#x2026; przez sitko prosto do sosu). Przygotowanie Ĺ&#x201A;ososia: [NJFT[BĆĽ QS[ZQSBXZ Â&#x152;PTPTJB PTVT[ZĆĽ [ NBSZOBUZ [B QPNPDĆ¤ SĆŹD[OJLĂ&#x2DC;X QBQJFSPXZDI OBUS[FĆĽ [JPÂ&#x2019;BNJ J zgrillowaÄ&#x2021; na patelni. (za: nietylkopasta.pl)

Gulasz Guinessie woĹ&#x201A;owy na

oliwy, wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; cebulÄ&#x2122; i czosnek. ZeszkliÄ&#x2021;. DodaÄ&#x2021; miÄ&#x2122;so, pozostaĹ&#x201A;Ä&#x2026; Ĺ&#x201A;yĹźeczkÄ&#x2122; papryki sĹ&#x201A;odkiej, paprykÄ&#x2122; ostrÄ&#x2026;, cukier, sos WorceTUFSTIJSF QJXP J CVMJPO QS[ZLSZĆĽ HBSOFL J EVTJĆĽ OB NJO PHOJV QS[F[ NJO HPE[ +FĹ&#x203A;li mamy czas, gulasz gotujemy dĹ&#x201A;uĹźej, aĹź do caĹ&#x201A;kowitej miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci miÄ&#x2122;sa. Na drugiej patelni rozgrzaÄ&#x2021; Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2122; masĹ&#x201A;a i podsmaĹźyÄ&#x2021; QJFD[BSLJ NJO QS[FE LPĆľDFN HPUPXBnia gulaszu dodaÄ&#x2021; pieczarki. Na koniec odlaÄ&#x2021; 3-4 Ĺ&#x201A;yĹźki sosu z gulaszu i wymieszaÄ&#x2021; je z mÄ&#x2026;kÄ&#x2026;. WlaÄ&#x2021; do gulaszu, wymieszaÄ&#x2021; i zagotowaÄ&#x2021;. (za: kwestiasmaku.com)

44 motoryzacja

Hatchback najwyższe Renault Megane IV generacji, które do sprzedaży weszło w 2016 roku to namacalny dowód na to, jakie zmiany zachodzą u tego francuskiego producenta. W moje ręce wpadła najbardziej ekscytująca odmiana (do momentu premiery Megane R.S.) tego samochodu, czyli GT i co tu będę budował atmosferę niepewności – „kupiła” mnie totalnie. Stało się tak z kilku powodów. Przyjrzyjmy się im. Renault Megane GT 1,6 TCe 205 EDC.

Nowe Megane nie potrzebuje odmiany GT, by się podobać. Jego sylwetka jest zwarta, a liczne smaczki stylistyczne w postaci charakterystycznych świateł czy przetłoczeń na masce cieszą oko, czyniąc go jednym z najładniejszych hatchbacków na rynku. Nie zmienia to jednak faktu, że w sportowej wersji auto szczególnie zwraca uwagę swoim wyglądem. Wersja GT charakteryzuje się zmienionymi zderzakami (z czego ten z tyłu wyposażony został w dyfuzor i podwójną końcówkę układu wydechowego), innymi oznaczeniami (z tyłu zniknął napis Megane, z przodu pojawił się GT pod logo Renault), lusterkami w szarym kolorze czy 18” felgami o wzorze MagnyCours. Do tego testówka na karoserii posiadała biały, perłowy lakier. Mimo swojej ponadprzeciętnej linii Megane GT wciąż jest samochodem stosunkowo dyskretnym, nie krzyczącym na prawo i lewo „patrzcie, jestem GT, mam dużo mocy!”, co bardzo mi w nim pasowało. Każdemu się podoba, ale robi to w sposób niewymuszony. Zwłaszcza w białym kolorze, bo ciemniejsze barwy (z flagowym dla tego modelu kolorem Iron Blue) sprawiają, że samochód już bardziej rzuca się w oczy.

Wnętrze

Kabina Megane zaplusowała u mnie swoją nowoczesnością. Wersja GT jest automatycznie najbogaciej wyposażoną odmianą, dlatego na pokładzie znalazły się wszystkie dostępne w tym modelu bajery technologiczne. Najbardziej rzucały się w oczy ekrany, które na pokładzie występowały w liczbie 3. Na konsoli centralnej znalazło się miejsce dla 8,7”, pionowo ustawionego wyświetlacza, który swoim działaniem przypomina tablet. Nie jestem fanem zastępowania fizycznych przycisków ekranami dotykowymi, ale muszę przyznać jedno – w Megane to rozwiązanie się sprawdza. 10 marca 2017

Ogromna, jak na samochód, przekątna sprawia, że z trafieniem w poszczególne kafelki nie ma problemu, przez co poruszanie się po systemie R-Link 2 nie wymaga precyzyjnego celowania ani częstego przewijania. Kolejność wspominanych kafelków możemy modyfikować i według uznania rozmieszczać na ekranach głównych, których do dyspozycji Renault oddaje nam cztery. Dotknięcie każdego z nich przenosi nas do danej funkcji (na mnie największe wrażenie wywarła pełnoekranowa nawigacja). Nie jest to system idealny, bo np. panel klimatyzacji, aktywowany przesunięciem palca od dolnej krawędzi ekranu w górę nie zawsze „zaskakuje” za pierwszym razem, ale generalnie jestem miło zaskoczony ekranem w Megane IV generacji. Przed oczami z kolei mamy wyświetlacz przezierny (czyli w skrócie HUD), który co prawda nie wyświetla komunikatów bezpośrednio na szybie, tylko na wysuwanej szybce, ale ma odpowiednią rozdzielczość i obsługuje kolory, więc jako wsparcie dla kierowcy sprawdza się doskonale. Ostatnim ekranem LCD na pokładzie nowego Renault Megane są elektroniczne zegary. Częściowo opierają się o wyświetlacz, częściowo o tradycyjne wskazówki. Całość jest czytelna i po prostu ładna. Pod względem jakości wykonania zostałem miło zaskoczony. Materiał użyty do wykończenia górnej części deski rozdzielczej oraz drzwi jest miękki i miły w dotyku. Dolne partie kokpitu są twarde, ale żadnych niepożądanych dźwięków nie wydają. Konsola centralna wykonana jest z matowego tworzywa, które wygląda dobrze i wytrzyma na pewno dłużej, niż lansowane przez wielu innych producentów „piano black”. Wersja GT w przypadku Megane oznacza też zmiany we wnętrzu. Nie są one monumentalne, ale zauważalne. Przede wszystkim na pokładzie znajdują się szalenie wygodne, wykończone dwukolo-

rową alcantarą fotele sportowe ze zintegrowanymi zagłówkami. Swojego czasu chwaliłem siedzenia w Clio Grandtour GT – w Megane są one zdecydowanie lepsze. Dodatkowo w kabinie znajdziemy sportową, odpowiednio wyprofilowaną, skórzaną kierownicę, solidne łopatki do zmiany biegów czy drobne akcenty, takie jak napis „Renault Sport” nad schowkiem pasażera. To wszystko sprawia, że kabina Renault Megane GT ma naprawdę fajny, sportowy klimat.

Praktyczność

Ze sportem we wnętrzu udało się powiązać funkcje użytkowe. W przypadku schowków poziom jest nierówny, bo obok ogromnej „jamy” przed kolanami pasażera mamy strasznie płytkie, przez

co w wielu przypadkach nieużywane uchwyty na napoje. Pod względem przestrzeni z tyłu jest lepiej, ponieważ zarówno na nogi, jak i nad głową miejsca jest wystarczająco. Przy moich 185 cm wzrostu, gdy usiadłem „za sobą” na kolana miałem jeszcze kilka centymetrów zapasu. Nad głową margines był minimalny, ale nie dotykałem głową podsufitki. W bagażniku do dyspozycji mamy 434 litry, co jest naprawdę solidną ilością jak na hatchback z segmentu C. Dotychczas samochód chwaliłem, ale teraz muszę go zganić – za widoczność. Nowe Megane w tym aspekcie wypada mocno przeciętnie. Nie jest to wielki zarzut, bo atrakcyjna sylwetka rzadko idzie w parze z dużymi szybami i regularnymi liniami, ale czujniki parkowania i kamera

ej próby

| motoryzacja Strony redaguje Michał Strzyżewski (AUTOBLOG24.PL/)

gazu to w trasie można zejść do 5-6 litrów, a jazda po autostradzie z tempomatowym 140 km/h zaowocuje zużyciem ok. 7,5 l benzyny na 100 km. W mieście apetyt silnika to 8,5-9,5 l. Ale ten samochód zbyt kusi, by jeździć nim spokojnie, więc przy wynikach spalania najlepiej jest użyć starego jak świat powiedzenia „ile wlejesz, tyle wciągnie”. Wszystko zależy od tego, z jak dużym uśmiechem na twarzy chcemy dojechać do celu.

Sposób prowadzenia

W tym aspekcie Megane GT urzekło mnie jednym elementem – systemem 4Control, dzięki któremu wszystkie koła podczas manewrów są skrętne. Do 80 km/h tylne koła skręcają się w przeciwną stronę niż przednie, a powyżej „osiemdziesiątki” w tą samą. Przekłada się to na wzorowe zachowanie samochodu w zakrętach. Jadąc w ciaśniejszym łuku czuć, jak samochód jest „dokręcany” przez tylne koła, dzięki czemu można brać je bez obaw przy większych prędkościach. Dodatkowo jest to po prostu niecodzienne i fajne uczucie, gdy czujemy lekkie wysuwanie się tyłu ku zewnętrznej stronie zakrętu spowodowane skrętem kół. 4Control przydaje się nie tylko przy wysokich prędkościach – przy manewrowaniu np. na parkingu również działa i sprawia, że samochód ma mniejszy promień skrętu. Pozytywne wrażenia potęguje precyzyjny i chodzący z odpowiednim oporem układ kierowniczy, a także rozsądnie sztywne zawieszenie. Zostało zestrojone tak, by nie być ograniczeniem podczas szybkiej jazdy w zakrętach, a jednocześnie by dało się sportowym Renault pojechać w dłuższą trasę i by przyzwoity poziom komfortu został zachowany.

Cena/jakość

cofania powinny znaleźć się na szczycie listy dodatków dla osób, które decydują się na ten model. Bez nich miałbym spore problemy z wyczuciem auta podczas manewrowania.

Dynamika (silnik + EDC)

Do dyspozycji w Renault Megane GT mamy silnik 1,6 TCe o mocy 205 KM i maksymalnym momencie obrotowym 280 Nm (przy 2400 rpm). To przekłada się na sprint do 100 km/h w czasie 7,1 sekundy i prędkość maksymalną wynoszącą 230 km/h. To z kolei sprawia, że testowany samochód posiada bardziej niż wystarczającą dynamikę w każdej sytuacji, która może spotkać nas na drodze. Wyprzedzanie na trasie? Bez problemu, przy wyższych prędkościach też nie bra-

kuje mu pary. Włączenie się do ruchu na zielonej strzałce w mieście? Wystarczy minimalna luka, mocne wciśnięcie gazu i już jedziemy z prędkością taką samą, jak inni kierowcy. Gdy kierowca chce sobie przycisnąć, bez żadnego racjonalnego uzasadnienia, to 1,6 TCe też mu to umożliwia. Po włączeniu trybu Sport silnik trzymany jest ochoczo na wysokich obrotach, a każde dotknięcie gazu skutkuje żywą reakcją. Sam silnik przy kręceniu pod czerwone pole brzmi bardzo przyjemnie, ale jest stosunkowo dyskretny, jak na auto w wersji GT. Samochód generalnie jest dobrze wyciszony, ale moim zdaniem konstruktorzy mogliby dosypać trochę więcej „pieprzu” do układu wydechowego. Ryk silnika można sztucznie generować

z głośników, ale to moim zdaniem jest lekki obciach. Dobrze w Megane GT radzi sobie też dwusprzęgłowa skrzynia biegów EDC, która jest szybka. Nie piekielnie szybka, ale nie ograniczająca potencjału silnika. Biegi zmienia szybko i płynnie, nawet gdy odbywa się to na wysokich obrotach. Dodatkowo duże łopatki wręcz zachęcają do tego, by przełączyć się w tryb sekwencyjny i wziąć sprawy w swoje ręce. Żałuję tylko, że w ofercie Renault nie przewidziało możliwości zamówienia manuala – wiele osób by to ucieszyło. Kupując samochód z automatem i tak mocnym silnikiem trzeba się liczyć ze słusznym spalaniem i w Megane GT po części tak jest. Nie w 100 proc., ponieważ gdy łaskawie obchodzimy się z pedałem

Testowy egzemplarz kosztował lekko ponad 120.000 zł i miał właściwie wszystkie dostępne dodatki. Rezygnując z kilku bajerów (alcantara, wzór felg Magny-Cours, perłowy lakier, asystenci parkowania, HUD i kilku innych) wersję GT możemy mieć od 103.100 zł. Renault Megane GT to nie jest rasowy, ekstremalny hothatch w stylu Focusa RS albo Golfa R. Jest to samochód, który dostarcza dużą porcję sportowych doznań, zachowując sporo cech zwykłego Megane, którego przeznaczeniem nie są tory wyścigowe, a miejskie ulice lub drogi poza terenem zabudowanym. I w tym moim zdaniem tkwi jego największa siła. Zapewnia on ogromną frajdę z jazdy, ponadprzeciętną dynamikę, styl i sportowe akcenty na zewnątrz i wewnątrz, a jednocześnie nie jest zbyt ekstremalny. Dzięki temu można traktować go jako auto na co dzień, do dojazdów do pracy lub „po bułki”. Dlatego Megane GT polecam z czystym sumieniem.

46 motoryzacja

Range Rover

Velar

Zgodnie z przedpremierowymi przewidywaniami, Range Rover Velar jest bratem bliźniakiem Jaguara FPace’a. Oba SUV-y zbudowano na tej samej, aluminiowej platformie. Velar mierzy 4803 mm długości, 1930 mm szerokości, 1665 mm wysokości i 2874 mm rozstawu osi. Wpisuje się więc pomiędzy dwa inne modele Range Rovera. Rozstaw osi mniejszego Evoque’a to 2660 mm, a większego Sporta – 2923 mm. Velar pomieści w bagażniku 632 l, a po złożeniu tylnej kanapy nawet 1731 l. (za: moto.pl)

Mitsubishi Eclipse

Cross Do gamy Mitsubishi wraca model Eclipse, ale w zupełnie innej formie, niż zapamiętaliśmy go sprzed lat. Mała rewolucja odbędzie się także pod maską – znajdziemy tam nowy, doładowany silnik 1,5 l z bezpośrednim wtryskiem paliwa (nie znamy jeszcze jego mocy). Niestety, wiele wskazuje na to, że będzie on dostępny tylko z bezstopniową skrzynią CVT. Jedyną alternatywą ma być diesel 2,2 l (podobno nie jest to znana już jednostka, ale opracowana od nowa), łączona z 8-biegowym „automatem”.

(za: magazynauto.interia.pl)

10 marca 2017

| motoryzacja 47

Mercedes kabriolet

Mercedes Klasy E w wydaniu kabriolet zachował pas tylny i przedni, taki jaki znamy z wariantu coupe. Klasa E cabrio to 4-osobowy samochód z klasycznym

miękkim dachem. Dach oferowany jest w czterech kolorach: czarnym, ciemnoczerwonym, ciemnoniebieskim i ciemnobrązowym, a jego rozkładanie trwa 20

sekund. Składać i rozkładać można go w czasie jazdy do 50 km/h. Przy złożonym dachu pojemność bagażnika zmniejsza się z 385 do 310 litrów. (za: motofakty.pl)

McLaren

720S

Po pojawieniu się najnowszych zdjęć McLarena 720S, pojawiły się też nowe plotki. Najodważniejsza z nich głosi, że nowy produkt McLarena będzie w stanie pokonać okrążenie na torze Nürburgring szybciej, niż zrobiło to Lamborghini Huracan Performante. Przypomnijmy – w czasie 6 minut i 52 sekund! Zejście poniżej tego wyniku ma umożliwić nowa 4-litrowa jednostka V8 o oznaczeniu M840T, która będzie generować pokaźne 720 KM. Nie bez znaczenia będzie też zapowiadany przez McLarena innowacyjny system aerodynamiczny, który ma być swoistą rewolucją, jeśli chodzi o auta dopuszczone do ruchu ulicznego. (za: autogaleria.pl)

| sport 49

W rozgrywkach Polskiej Ligi PiÄ&#x2026;tek PiĹ&#x201A;karskich I LIGA â&#x20AC;&#x17E;Sami Swoiâ&#x20AC;? PCW Olimpia niespodziewanie, aczkolwiek jak najbardziej zasĹ&#x201A;uĹźenie, wygraĹ&#x201A;a z FC Cobalt 12 Team 6:4. Beniaminek ma dziÄ&#x2122;ki temu coraz wiÄ&#x2122;ksze szanse 2.3. The Scyzoryki na to, by w trzeciej fazie sezonu rywalizowaÄ&#x2021; w grupie mistrzowskiej.

II LIGA

DRUĹťYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

1. White Wings Seniors

Mistrz znĂłw bez punktĂłw

DRUĹťYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

60:21

1. Warriors of God

63:16

72:11

2. KS04 Ark

42:19