Goniec 669 by SamiSwoi.news

nr 12 (669) 24 marca 2017 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

Dzień z Kasią Maderą Z czystym sumieniem można powiedzieć, że zna ją cały świat. Codziennie oglądają ją miliony osób. Śnieżnobiały uśmiech, elegancka sylwetka. Błyskotliwa i pełna pasji. Kasia Madera. Prezenterka BBC World News.

str. 6-11

4 w numerze STR.

>> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny: „Dodatek Wielkanocny cz. 1”, a w nim: >> najpopularniejsze przepisy >> przypominamy dawne zwyczaje

Dobre, bo polskie Polacy mają być z czego dumni. Potrawy przygotowane z najlepszych, lokalnych produktów pochodzących od miejscowych rolników, trudno jest znaleźć w innych krajach. Nigdzie też tak łatwo nie natraﬁmy na tak wiele pięknych terenów, gdzie panuje cisza i spokój. STR.

Michalkiewicz:

STR.

Brexit

STR.

Szkolnictwo

STR.

Gospodarka

TRUDNO SIĘ DZIWIĆ, ŻE PARLAMENT ODRZUCIŁ POPRAWKĘ. NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA W TELEGRAFICZNYM SKRÓCIE.

SPRAWDZAMY, CO CZEKA W TYM ROKU STUDENTÓW SZKÓŁ WYŻSZYCH. ZMIANY ZACHODZĄCE W POLSCE ZACHĘCĄ NAS DO POWROTU? STR.

W sieci

STR.

Motoryzacja

STR.

Żużel

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

CZYLI CO WAS PORUSZYŁO NAJBARDZIEJ NA PORTALU GONIEC.COM.

>> PIOTR IKONOWICZ W FELIETONIE: „Ci zdolni, wydajni, innowacyjni pozostaną na Wyspach”.

STR.

Historia wciąż żyje Rozmowa z Marianną Bukowski, producentką mieszkającą w Londynie, reżyserką „Portrait of a Soldier”.

STR.

Na bluesie i soulu

Rozmowa: Marcella Detroit, wokalistka, multiinstumentalistka. Niegdyś w zespole Erica Claptona.

DIESEL CZY BENZYNA? NA CO SIĘ ZDECYDOWAĆ? KTÓRY SILNIK LEPSZY? W NUMERZE TERMINARZ ROZGRYWEK BRYTYJSKIEJ PREMIERSHIP.

>> W numerze: Wielu komentatorów bulwersuje się treścią listu Marka Dekana, szefa koncernu medialnego Ringier Axel

Springer, do podległych sobie w Polsce dziennikarzy. Według nich, wydawca „Faktu”, „Newsweeka” i Onetu miał instruować swoich redaktorów, by ci wspierali opozycję, stając w kontrze do obozu rządzącego. Tymczasem doszło chyba do niebywałego niezrozumienia. – W nadchodzącym czasie na autostradzie unijnej (...) pojawia się nie tylko pas szybkiego i wolnego ruchu, ale też parking – pisze Dekan. – I to jest właśnie moment, gdy do gry włączają się (...) media, takie jak my (…) żeby pozostać na pasie szybkiego ruchu i nie skończyć na parkingu – oświadczył szef Ringier Axel Springer. I po co to całe napompowane oburzenie o rzekomych naciskach na dziennikarzy? O jakich naciskach zresztą mówimy? Jak nic, pan Marek planuje wydanie jakiegoś Karol Pomeranek redaktor naczelny redakcyjnego dodatku o inwestycjach drogowych i jedynie motywuje podwładnych, by nie stali w miejscu. 24 marca 2017

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Agata Trzaskawka, E: agata.trzaskawka@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny. Zdjęcie okładkowe: Paweł Kuzioła

6 temat tygodnia |

Dzień z

Kasią Maderą Z czystym sumieniem można powiedzieć, że zna ją cały świat. Codziennie oglądają ją miliony osób. Śnieżnobiały uśmiech, elegancka sylwetka. Błyskotliwa i pełna pasji. Kasia Madera. Prezenterka BBC World News. 24 marca 2017

Fot. Paweł Kuzioła

| temat tygodnia >> Anna Dobiecka ondyn, Portland Place. To nie jest przypadkowe, że siedziba BBC (British Broadcasting Corporation, czyli Brytyjskiej Korporacji Nadawczej) znajduje się w centralnym miejscu stolicy Wielkiej Brytanii. Ten główny brytyjski publiczny nadawca radiowo-telewizyjny to największa tego rodzaju instytucja na świecie. Gdyby wszystkich pracujących dla BBC zebrać w jednym mieście, zaludniliby Olecko – jest ich blisko 16.500 osób! To niewyobrażalny sztab dziennikarzy, korespondentów, producentów, operatorów, researcherów, prawników, pracowników administracyjnych i księgowych. – Stacja powstała w 1922 r. z inicjatywy sześciu firm zajmujących się produkcją sprzętu radiowego, które chciały prowadzić przy jej pomocy eksperymentalne nadawanie. Korporacja utrzymuje się z produkcji własnych programów, abonamentu telewizyjnego (osiem kanałów telewizyjnych) i zysków należących do niej przedsiębiorstw. W Wielkiej Brytanii nie emituje reklam ani płatnych ogłoszeń – tyle można wyczytać w popularnych źródłach. 11-poziomowy budynek – cztery mieszczą się pod ziemią. Wejście od Langham Place. Ogromna recepcja, kilkoro drzwi obrotowych i można znaleźć się w największym newsroomie Europy. Kilkuset dziennikarzy pracuje siedząc przy biurkach z ogromnymi monitorami. Praca wrze tutaj pełną parą. Słychać dyskusje, dzwonią telefony, ktoś coś rysuje na tablicy. Na biurkach stosy dokumentów, słuchawki, mikrofony, a także porzucone w pośpiechu niedojedzone kanapki i stygnące napoje. Skupieni dziennikarze i researcherzy wpatrują się w monitory. – To miejsce nigdy nie jest puste, bo i świat nigdy nie zasypia – mówi Helen Deller, senior publicist w BBC Global News, która z przyjemnością oprowadza gości po siedzibie swojej firmy. – Bo przecież kiedy my śpimy, w Singapurze jest akurat pora lanczu – dodaje. Taki obrazek ma zwykle przed oczami Kasia Madera, gdy wchodzi do pracy. Sama zwykle schodzi na dół, by w plątaninie schodów i korytarzy odnaleźć „swoje” studio.

On air

W przeciwieństwie do BBC News, gdzie standardem jest para spikerów, która prowadzi ciągnący się przez cały dzień serwis, w BBC World News jest szereg serwisów i 30-minutowych programów. W nocy (od 02:00 do 06:00), gdzie serwisy prowadzi zwykle jeden

reklama

prezenter, obie stacje mają wspólny serwis informacyjny, nadawany ze studia BBC News, ale poświęcony głównie tematyce międzynarodowej. Studio, z którego zwykle odbywa się transmisja BBC World News, nie jest tak duże, jakby się mogło wydawać osobom, które znają je tylko z ekranu telewizyjnego. – To właśnie stąd mój kolega, James Menendez robił materiał z profesorem Robertem Kelly’m i podczas nagrania do pokoju weszły jego małe dzieci. Ten film zrobił furorę w mediach i serwisach społecznościowych – uśmiecha się Kasia. – To było słodkie. Oczywiście, nie powinno się tak zdarzyć, ale… Podczas nagrania w studiu jest tylko Kasia i Caroline obsługująca sprzęt – ogromny zbiór kamer, monitorów i reflektorów. Cała reszta ekipy odpowiedzialna za przygotowanie programu jest kilka pięter wyżej, w tzw. galerii. Szklany blat w studiu ukrywa pod sobą dwa monitory. Dlatego na nim leży klawiatura. Ale można nie zwrócić na nią uwagi, bo często przykrywają ją notatki, które Kasia drukuje sobie przed wejściem na antenę. Dodatkowo Kasia musi na bieżąco czytać treści z promptera i obserwować się uważnie na kilku monitorach. Cały czas jest w kontakcie głosowym z producentem programu. W galerii, przy pomocy kilkudziesięciu ekranów, zegarów, zestawów mikrofonów i specjalistycznego sprzętu grupa siedmiu osób w napięciu realizuje program. Mocno skoncentrowani wpatrują się w kilka monitorów. Czerwony pasek na dole ekranu oznacza, że widok z tej właśnie kamery jest na wizji. – Wiadomości to dzieło całego zespołu. Redaktor, czyli producent jest jak kompozytor, a reżyser jest jak dyrygent – tłumaczy Helen, wskazując na Andy’ego, który instruuje Kasię. – Kasia, trójka! Kasia, czwórka! I znowu trójka – podaje jej wprost do ucha numery kamer, w które prezenterka ma patrzeć. – Przerwa 7 sekund i wchodzisz po słowach „w marcu”. 3!…2!...1!... Iiii trójka! – tak wygląda komunikacja tych dwojga podczas prezentacji newsów. Obserwując Kasię, która z niewiarygodną szybkością przerzuca się z tematu na temat, z Mosulu do Turcji, z Turcji do Kanady, a z Kanady do Syrii, trudno uwierzyć, że ma aż tak podzielną uwagę. Mikroskopijne przerwy Kasia wykorzystuje na przerzucenie kartek z notatkami lub przygładzenie włosów. Czasem to błyskawiczny łyk wody i wymiana kliku uwag z prowadzącym, by po chwili z przepięknym uśmiechem zaprezentować się widzom, jakby cały czas siedziała przy biurku bez drgnięcia w tej samej pozycji.

8 temat tygodnia

– Kasia, nie będzie Nicoli Sturgeon, nie mamy połączenia – mówi Andy, a Kasia już wie, że zamiast rozmowy w sprawie Brexitu za niedługo będzie mogła skończyć i chwilę odpocząć. Ale nie, moment, jeszcze musi omówić materiał na żywo spod Pałacu Buckingham. To nie było planowane, jednak prezenterka musi reagować na bieżąco. Breaking News może się zdarzyć w każdej chwili. Rozbrzmiewa sygnał zakończenia BBC News i Kasia może z ulgą opaść na oparcie krzesła. Sięga za siebie, by wyjąć kosmetyczkę przemyślnie ukrytą w schowku, w kanapie, która stoi za biurkiem. Poprawia makijaż. Makijażystka Kasi bardzo poważnie traktuje swoje obowiązki i pilnuje, by dziennikarka co godzinę poprawiała make up. Dla pewności Kasia spryskuje włosy lakierem. Fryzura musi wytrzymać jeszcze parę godzin.

Zwykły dzień

Dziś akurat wstała o 5:00, bo o 5:30 podjechała taksówka, by ją podwieźć na Langham Place. O 6:00 musiała być przy biurku, by przygotować sobie notatki i skrypt. O 8:00 była na wizji. Zwykle jednak pracuje wieczorami, tak, żeby zdążyć położyć spać dzieci, a po powrocie (kończy ok. 2:00 w nocy) złapać trochę snu, zanim rano zgoni synków z łóżek i zawiezie do szkoły. Po odstawieniu chłopców może spróbować odespać kawałek zarwanej nocy, choć nie zawsze się jej to udaje. Często ma też po prostu inne plany. Dziś, po serwisie porannym, planowała jechać do szpitala Westminster, żeby zdążyć na koncert charytatywny młodej, obiecującej śpiewaczki operowej, Natalie Coyle, sopranistki o polskich korzeniach. – Warto o niej mówić. Jej kariera dopiero się rozwija, ale już widać, że to prawdziwy talent. Jest zjawiskowa. Ona sama nie mówi po polsku, ale bardzo jej zależy na integrowaniu się z polską społecznością – tłumaczy. Nie, jednak nie da rady porozmawiać z Natalie – jest zbyt zmęczona, a przecież musi odebrać dzieci ze szkoły i czeka ją jeszcze serwis o 18:00. – Nie, naprawdę chapeau bas przed matkami pracującymi codziennie od 9 do 17. Nie wiem, jak one sobie radzą z wychowaniem dzieci i prowadzeniem domu. Szczerze podziwiam. Sama pracuję na nocne zmiany, więc jest mi łatwiej – podkreśla. – Skąd mam taką podzielność uwagi? Mam dzieci – śmieje się Kasia. – To wystarczy – dodaje po chwili. Dla synów niespecjalnie ma znaczenie fakt, że mamę codziennie ogląda w 24 marca 2017

Fot. (x3) Paweł Kuzioła

Dzik jest dziki

| temat tygodnia telewizji kilkadziesiąt milionów ludzi. – No cóż, co drugi ich kolega ma kanał na youtube – mruga porozumiewawczo Kasia. – Jak mogę z nimi konkurować? Kiedyś Kasia przyniosła do domu książkę Brina Besta „Poles in the UK: a Story of Friendship and Cooperation” i z rozmachem położyła starszemu synowi na biurku, przed nosem. – „O, mama!” – usłyszała po chwili. Przeglądał książkę z zainteresowaniem. Stara się mówić do dzieci po polsku, jednak jest to trudne. – Ale pracujemy nad tym – zaznacza. – Czytamy Tuwima, Brzechwę. Hitem jest „Dzik jest dziki” – opowiada. Jak spędza czas w domu? – Pierwsze, co przychodzi mi na myśl do głowy, to pranie. Zawsze znajdę parę dziecięcych ubłoconych spodni – śmieje się. Mieszkają w centrum Londynu i Kasia stara się to wykorzystać: muzea, galerie, centra kultury. – O, właśnie mi się przypomniało, że niedługo jedziemy z chłopcami do POSK-u, na „Koziołka Matołka” – mówi. Kasia widzi, że u starszego syna powoli budzi się zainteresowanie historią. Również historią Polski. I nie ukrywa, że ją to niezmiernie cieszy. Jako dziennikarka często oczywiście pracuje w dni świąteczne.

Kiedyś wolała mieć wolne w Sylwestra. Od kiedy ma dzieci – w Wigilię. To trudne, dzielić czas między pracę i rodzinę. Kasia jest pewna, że gdyby nie wsparcie męża i mamy, to by jej się to nie udało. A należałoby jeszcze pomyśleć o sobie. – Chciałabym więcej ćwiczyć, nawet zaczęłam biegać i widzę, jaka jestem „straszna”. W ogóle nie mam kondycji. A muszę pomy-

ka na Wielkanoc. – No, w tym roku niestety zapomniałam o tłustym czwartku i nie przyniosłam pączków do pracy… – tłumaczy się. Lubi jeździć do Polski. Najczęściej łączy wyjazd służbowy z prywatnym. Tak jak teraz: przygotowała materiał o proteście kobiet, wzięła udział w forum biznesowym w Belwederze, a potem mogła odwiedzić przyjaciół i rodzinę.

Redaktor, czyli producent jest jak kompozytor, a reżyser jest jak dyrygent.

HELEN DELLER, BBC GLOBAL NEWS śleć o zdrowiu – podkreśla. – Bardzo wcześnie straciłam ojca, który zmarł na zawał jako młody człowiek. Muszę dbać o siebie dla moich dzieci – mówi. Od pracy Kasia nie odpoczywa właściwie nigdy. Nawet w domu BBC News włączone jest non stop. Nie ma litości! Musi wiedzieć, co się dzieje na świecie.

Polka z Londynu

Nie urodziła się w Polsce, ale pielęgnuje polskie tradycje nieustannie. Polskie korzenie ją zobowiązują. Na Wigilię karp i śledzie, święcon-

– Nie, nie mam zamiaru się przeprowadzać – zastrzega. – Lubię Polskę, ale chcę mieszkać tu, gdzie mieszkam. Nie wyobrażam sobie życia gdzie indziej. Polska jest ważna. Trzeba wiedzieć o kraju swojego pochodzenia jak najwięcej. Trzeba rozmawiać z ludźmi. Przypominać jednym i drugim, ile dla siebie znaczymy. I Polakom, i Brytyjczykom. I „starej”, i poakcesyjnej emigracji. Dlatego Kasia tak chętnie relacjonuje londyńskie targi książki, na których jest Polski Tydzień (zaprasza na wywiad Jacka Dehnela) i dokonania polskich

projektantów podczas London Fashion Week. Z przyjemnością prowadziła cykl programów „Poland direct”. Teraz szuka kogoś, kto pomógłby jej sfinansować serię „Heart of Poland”. To właśnie jedno z jej marzeń, które realizuje: pokazywać światu Polaków, polską kulturę, sztukę, modę, artystów. Przypominać historię, która przecież wielokrotnie połączyła oba kraje. Z drugiej strony czasem się zastanawia, czy polskie korzenie pomagają jej, czy przeszkadzają w karierze. – Mama dała mi imię dające się przetłumaczyć na angielski: Catherine, czyli Kate. Mój mąż nazywa się Russell. Sama nie wiem, czy jako Kate Russell osiągnęłabym więcej, czy mniej. Może bym prowadziła główne wiadomości? A może w ogóle nie dostałabym się do BBC – rozważa dziennikarka. Wątpliwości towarzyszyły jej przy wyborze imion dla synków. Musiały mieć swoje odpowiedniki w obu językach. Wybór padł więc na Henryka i Jerzego.

Fanka Wajdy

23 lutego 2017 r., City, eleganckie audytorium w prestiżowej siedzibie jednego z banków, godzina 18.00. – Kasiu! Wyglądasz jak księżniczka – woła Peter, jeden z jej przyjaciół. reklama

10 temat tygodnia

Fot. Paweł Kuzioła

I rzeczywiście, w pięknej, koronkowej sukni i wyszukanej fryzurze Kasia przyciąga spojrzenia zaproszonych gości: artystów, dziennikarzy, biznesmenów, którzy przybyli na pokaz filmu Viery Głagoljewej „Dwie kobiety”. – Witam Państwa na pokazie filmowym organizowanym przez Międzynarodowy Festiwal Filmowy Sochi. Nazywam się Kasia Madera i z ogromną przyjemnością poprowadzę dla Państwa ten wieczór… – przemawia ze sceny i zahipnotyzowana jej głosem widownia milknie, czekając na dalszy ciąg. Mimo nawału pracy i rodzinnych obowiązków znalazła czas, by zająć się organizacją festiwalu, przeprowadzić wywiad z reżyserką, a potem być gospodynią wieczoru, który miał swoją kontynuację w siedzibie BAFTY. Dlaczego się na to zdecydowała? – Podobała mi się idea samego festiwalu – „peacemaking bridge without politics”. Spotkanie zjednoczyło trzy narodowości: Rosjan, Polaków i Brytyjczyków. Poza tym uwielbiam film. A podczas tego wieczoru został uhonorowany pośmiertnie Andrzej Wajda, którego bardzo cenię i kocham. To absolutny mistrz – podkreśla Kasia. – Jego twórczość ma na mnie silny wpływ. Gdy oglądam jego filmy, stają mi przed oczami obrazy z dzieciństwa. Przypomina mi się, kiedy jechałam na 24 marca 2017

dwa miesiące wakacji do dziadków, do Polski. Czasy beztroski i zabawy, ale też i kryzysu. Kiedy stało się w kolejkach po wszystko i nie było pewności czy cokolwiek się dostanie – wspomina.

Profesjonalistka

Gdy jako nastolatka Kasia zdecydowała się studiować politykę i język francuski, jej mama załamała ręce. – Mama jest humanistką. W Polsce

pomyślała, że mogłaby występować również przed kamerą. Dlatego zdecydowała się na podyplomowe studia dziennikarskie. – Poczułam, że chciałam być tam, gdzie się dzieje coś ważnego i mówić o tym – wspomina. Zanim znalazła się w BBC News, szczeble jej kariery poprowadziły ją przez Sky Sports, BBC Asian Network i Radio Four. Początki nie były łatwe. Trema, emocje, analizowanie wpadek i wyciąganie wnio-

To ogromna odpowiedzialność. Goszczę przecież w domach milionów widzów.

KASIA MADERA skończyła historię na UW i nie miała lekkiego życia. Bała się, że po studiach będę bezrobotna albo zostanę politykiem – mówi w jednym z wywiadów. Pierwsza praca w telewizji to stanowisko producentki w polskiej Wizji Sport, która nadawała ze studia pod Londynem. Kasia nie do końca miała pojęcie o pracy w telewizji, wysyłając swoje cv, ale cieszyła się, że przydała się jej wreszcie znajomość polskiego. Jej pierwsze zadanie to koordynowanie prac personelu technicznego, mówiącego tylko po angielsku i polskich dziennikarzy. Wtedy po raz pierwszy

sków, co poprawić następnym razem. Dziś już nie przeraża jej myśl, że może zaginąć jakiś materiał, wyłączyć się prompter czy zawiesić komputer, na którym ma rozkład newsów. – Piętnaście lat praktyki daje mi pewność, że poradzę sobie w każdej sytuacji. Dodatkowo doświadczenie pomaga w walce z tremą. Ale nawet dzisiaj czuję adrenalinę, gdy wchodzę na antenę. To ogromna odpowiedzialność. Goszczę przecież w domach milionów widzów – podkreśla nasza rozmówczyni. Kasię można zapytać o wszystko. I odpowie. Z jednym wyjątkiem: nigdy

nie ujawni swojej opinii. – Bycie dziennikarką w niezależnym medium zobowiązuje – podkreśla. – Mogę opowiedzieć, co widziałam podczas Czarnego Protestu w Polsce, ale nie odpowiem na pytanie, czy stanęłabym razem z tymi kobietami. Bo straciłabym opinię bezstronnej obserwatorki i zaufanie widzów. Dlatego też nie zgodziłam się na udział w debacie nt. przemocy wobec kobiet. Zaproponowałam organizatorkom, że poprowadzę im dyskusję, ale nie zostanę panelistką. Po prostu mi nie wolno – przyznaje. Czy trudno jest czasem nie wyrażać swojego zdania, nie pokazywać emocji, gdy materiał ewidentnie musi je wywoływać? – Lata pracy w zawodzie nauczyły mnie sobie z tym radzić – tłumaczy dziennikarka. Nie mogłaby pracować w innym medium. – Tygodnik? Miałabym czekać tyle czasu z relacjonowaniem tego, co się wydarzyło? Nie, to nie dla mnie. Najważniejsze dla mnie to być tam, gdzie się akurat coś dzieje. Poszła relacja? – Poszła. No, to lecimy dalej…

Czekamy na Twój komentarz

| z wielkiej brytanii

reklama

12 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

rzyspieszenie Brexitu i uchylenie poprawek dających równe prawa imigrantom z Unii to przejaw brytyjskiego nacjonalizmu. Brytyjska potęga wynikała z podboju świata i wyzysku kolonii. Pozostałością po imperium była Brytyjska Wspólnota Narodów i masowa migracja mieszkańców dawnych kolonii do metropolii. Dobrobyt Brytyjczyków zaczęli budować pracownicy napływowi w samej Wielkiej Brytanii. Zwykle podejmowali się oni gorzej płatnych prac, które obywateli UK nie pociągały. Powstanie Unii Europejskiej z jej wolnością przepływu ludzi i osiedlania się obywateli państw członkowskich zrodziło nową falę imigracji zarobkowej. Jej największą częścią byli Polacy. Byli to na ogół ludzie nieźle wykształceni, ambitni i pracowici, którzy przysporzyli gospodarce niemałych korzyści. Miejscowych jednak zaczęła niepokoić okoliczność, że ta nowa imigracja nie ma zamiaru do końca życia sprzątać, zamiatać i nalewać piwo w pubach. Są dynamiczni i bardzo konkurencyjni. I co nie najmniej ważne, często o wiele lepiej wykształceni niż przeciętny mieszkaniec Wysp. Bo wciąż polski system edukacji znacznie góruje nad brytyjskim, a dzieci imigrantów z Polski często podejmują naukę o jedną, a nawet dwie klasy wyżej niż w ojczyźnie. I chociaż decyzja o Brexicie wywołana była histerią związaną z falą uchodźców z krajów objętych wojną, to najważniejszą jego konsekwencją będzie odebranie równych praw imigrantom z innych części Europy, w głównej mierze Polakom. Hasła są dwa: „praca dla Brytyjczyków” i drugie, że Wielka Brytania nie chce przyjmować ludzi, którzy przyjeżdżają tam, by nic nie robić i brać zasiłki. I choć

80 proc. Polaków w UK jest aktywnych zawodowo, podczas gdy w Polsce tylko niecałe 60 proc. populacji, to zawsze jakaś część pozostaje bez pracy, staje się samotnymi rodzicami, choruje i wymaga pomocy. Teraz ci, którzy znajdą się w takiej sytuacji będą zmuszeni wracać do ojczyzny, bo choć system pomocy socjalnej jest u nas mniej szczodry, to jednak lepszy taki niż żaden. A

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

ntoni Słonimski wspominał, że podczas wojny pewien znajomy Anglik zwierzył mu się, że gdyby miał wybrać między zdradą ojczyzny a zdradą przyjaciela, błagałby Boga, by pozwolił mu zdradzić ojczyznę. Znając Boga Anglików – napisał Słonimski – byłem pewien, że nie wysłucha tej prośby. Tenże Słonimski komentując zachowanie Anglików podczas wojny

Brytyjscy posłowie przeciw gwarancjom dla unijnych imigrantów. Za utrzymaniem poprawki było 287 posłów, 335 wyraziło sprzeciw. To oznacza, że Theresa May nie będzie miała związanych rąk. (za: money.pl)

w Wielkiej Brytanii będą mogli pozostać tylko silni, zdrowi, gotowi do pracy imigranci. Odcięcie słabszych jednostek od wszelkiej pomocy sprawi, że na apel rządu PiS wrócą wszyscy ci, którzy potrzebują pomocy państwa. A ci zdolni, wydajni, innowacyjni pozostaną na Wyspach. Pozbawieni równych praw imigranci mogą zacząć być gorzej traktowani na rynku pracy. I to akurat może uderzyć w standardy zatrudnienia samych Brytyjczyków. Dotychczas, jako obywatele UE mogli być oni zatrudniani i korzystać z dobrodziejstw brytyjskiego prawa pracy. Teraz może się okazać, że będą zgodnie z nowymi zasadami mniej chętnie zatrudniani legalnie i zmuszeni do podejmowania pracy na czarno za niższe stawki. Polacy po Brexicie znajdą się w podobnej sytuacji jak ukraińscy imigranci w Polsce. I też przyczyniać się będą do ogólnego spadku płac.

zwrócił uwagę, że „ten naród kupców” wojuje bez jakiegoś rozgorączkowanego patosu, tylko zimno i skutecznie. Toteż trudno się dziwić, że Parlament odrzucił poprawkę jednostronnie gwarantującą uprawnienia imigrantów z krajów Unii Europejskiej w Wielkiej Brytanii. Taka jednostronna gwarancja, od początku negocjacji na temat warunków Brexitu stawiałaby brytyjskich negocjatorów w gorszej, a może nawet na przegranej pozycji wobec negocjatorów unijnych, więc zdumienie może budzić tylko 287 posłów, którzy głosowali za utrzymaniem tej poprawki. Najwyraźniej jakaś część Brytyjczyków, a nawet posłów do Parlamentu, musiała uwierzyć we fragment „Ody do radości” głoszący, że „wszyscy ludzie będą braćmi” – ale większość jednak nadal w to nie wierzy. Zresztą wcale nie musi, bo nawet Dekalog wprawdzie naka-

Czekamy na Twój komentarz 24 marca 2017

zuje kochać bliźniego swego, ale – „jak siebie samego”. Nie bardziej. Toteż skoro pani premier Teresa May wspomniała kiedyś, że Wielka Brytania, owszem, może udzielić imigrantom gwarancji, ale na zasadzie wzajemności, to nic dziwnego, że większość posłów do Parlamentu potraktowała to poważnie. Zatem, jeśli nawet „wszyscy ludzie będą braćmi”, to może kiedyś, ale na pewno jeszcze nie teraz. W wielu krajach europejskich, w tym również w Polsce, podnoszą się głosy wieszczące nadchodzący rozpad Unii Europejskiej, między innymi na tle forsowanej koncepcji „Europy dwóch prędkości”, która oznacza, że decyzje podejmowane byłyby w szczupłym gronie załogi Festung Europa, a następnie przekazywane byłyby do wykonania peryferiom. Trzeba jednak pamiętać, że jeśli rozpada się jakaś większa całość, to pierwsze pytanie, jakie się wtedy pojawia, to – jakie granice będą miały części, której z tej większej całości się wyłonią? A jeśli nawet nie granice, to już na pewno – jaką pozycję wyjściową będą miały te części. W tej sytuacji jest absolutnie pewne, że państwa mądre i silne będą starały się poprawić swoją pozycję wyjściową kosztem państw głupszych i słabszych. Wielka Brytania nadal cieszy się reputacją państwa silnego i mądrego i głosowanie w Parlamencie tę opinię potwierdza. W dodatku dzięki temu, że 335 posłów głosowało zgodnie z duchem Dekalogu, 287 pozostałych mogło wobec całego świata zademonstrować własną wielkoduszność. Ale już William Szekspir zauważył, że „ktoś nie śpi, żeby spać mógł ktoś”. To są zwyczajne dzieje.

| z wielkiej brytanii 13 Od kilku tygodni Brexit nabiera tempa. Kiedy rusza procedura? Jakie będą najważniejsze kwestie związane z wyjściem Wielkiej Brytanii z UE?

Rusza Brexit Przedstawiciel brytyjskiego rządu Tim Barrow poinformował, że 29 marca br. Wielka Brytania rozpocznie proces Brexitu. Jest to też dzień, w którym przewodniczący Rady Europejskiej, Donald Tusk otrzyma oficjalną notyfikację w tej sprawie. Tusk już ustosunkował się do słów, które padły na Downing Street i poinformował, że w ciągu 48 godzin od otrzymania notyfikacji o zamiarze wyjścia Wielkiej Brytanii z UE przedstawi projekt wytycznych dla 27 krajów członkowskich w tej sprawie. Komisja Europejska zapewnia, że jest gotowa na negocjacje. Pierwszym krokiem po notyfikacji będzie przyjęcie wytycznych przez wszystkich liderów państw unijnych. Wstępnie informowano, że odbędzie się ono na początku kwietnia, jednak żadna data nie jest jeszcze oficjalnie potwierdzona. Po tym, jak ustalono datę rozpoczęcia Brexitu Theresa May zapowiedziała, że podczas dwuletnich negocjacji będzie walczyła o wszystko to, co rząd obiecał Brytyjczykom głosującym za wyjściem z Unii. Przez brytyjskiego sekretarza ds. Brexitu negocjacje zostały określone jako najważniejsze wydarzenie dla współczesnego pokolenia. May zapowiada, że w trakcie ich trwania będzie walczyła o jak najlepszą umowę dla Wielkiej Brytanii – informuje News Sky. – Moje cele to znalezienie dobrego porozumienia o wolnym handlu, włączając w to kwestie takie, jak kontynuowanie wspólnych prac w sferze bezpieczeństwa. Będziemy twardo negocjować, by zapewnić Brytyjczykom to, na co głosowali – powiedziała premier. Według specjalistów, negocjacje będą szczególnie istotne między innymi w kwestii umowy handlowej. Kluczowe znaczenie będzie też miała ustawa o wyjściu ze struktur UE, która w obecnej formie zakłada, że Wielka Brytania będzie musiała zapłacić 60 mld euro (51 mld funtów). Nie mniej ważne będą losy obywateli UE żyjących w Wielkiej Brytanii i obywateli brytyjskich w państwach sojuszu. Jak na razie wiemy tylko, że parlament odrzucił większością głosów zapis mówiący o zagwarantowaniu praw imigrantom z krajów UE mieszkającym na Wyspach. Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker ostrzegł, że negocjacje nie będą łatwe i Londyn może zrezygnować z nadziei na zawarcie umowy handlowej, chyba że zaakceptuje warunki proponowane przez UE. – Wielka Brytania będzie miała wybór: albo zje to, co znajduje się na stole, albo niech nie podchodzi do stołu – powiedział Juncker niemieckiej gazecie „Bild am Sonntag”. Premier Theresa May nie wyraziła zgody na przeprowadzenie referendum niepodległościowego w Szkocji przed wiosną 2019 roku, o które zabiegała pierwsza minister Szkocji, Nicola Sturgeon. May zapowiedziała, że z uwagi na trwające negocjacje w sprawie Brexitu, nie jest to dobry czas na rozmowy o przeprowadzeniu drugiego głosowania. Zdaniem brytyjskiej premier, byłoby nie w porządku wymagać od Szkotów podjęcia decyzji o ewentualnym odłączeniu się od W. Brytanii, skoro nie znają warunków przyszłego partnerstwa. – Musimy pracować razem, a nie przeciągać się w różne kierunki. Musimy uzyskać jak najlepsze warunki dla Szkocji i dla Wielkiej Brytanii. To jest moja praca, jako premiera i dlatego powiedziałam szkockiej partii (SNP), że to nie jest czas na referendum – powiedziała Theresa May. W odpowiedzi na wypowiedź Theresy May, Nicola Sturgeon zapowiedziała, że zwróci się teraz do szkockiego parlamentu o otwarcie rozmów na temat drugiego referendum. Będzie to jednak tylko dyskusja akademicka, bowiem do przeprowadzenia kolejnego głosowania w sprawie niepodległości Szkocji potrzebna jest zgoda brytyjskiej premier.

reklama

14 z wielkiej brytanii

Goniec

News

JADĄ

PO POMOC DLA OLIWKI

Rewolucja w Polsce?

Paweł Kukiz uważa, że po Brexicie Polacy mieszkający na Wyspach zaczną wracać do kraju i spowodują rewolucję. Sądzi też, że wrócą zwłaszcza młodzi ludzie, którzy poznali normalny ustrój polityczny, dzięki czemu doprowadzą w Polsce do rewolucji i zmienią system na bardziej przyjazny obywatelom. Ponadto polityk stwierdził, że osoby, które wrócą do kraju to w większości jego wyborcy.

Itaka poszukuje Osoby te są poszukiwane na prośby ich rodzin przez ITAKĘ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widział zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ pod całodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Informatorom gwarantuje się anonimowość.

Ryszard Marek Zdyb wiek: 55 lat, wzrost: 180 cm oczy: szare ostatnie miejsce pobytu: Londyn

Ambasador Arkady Rzegocki wsparł projekt trójki przyjaciół – Maćka, Tomka i Nicka, którzy będą pedałować 1000 mil z Oxfordu do Bielska-Białej. W sumie podróż potrwa dwa tygodnie. Wszystko po to, żeby zebrać pieniądze potrzebne na leczenie małej Oliwki.

Uwaga na bankomaty

Niemowlak z promilami

W bankomatach w centrum Londynu znaleziono maleńkie kamery, dzięki którym oszuści uzyskują dostęp do poufnych danych. Mikroskopijne kamery są ukryte wewnątrz fałszywej nakładki przy szczelinie wydającej pieniądze. Wyglądem przypominają maleńkie otwory. Na razie poinformowano o czterech takich kamerach.

W sądzie w Londynie toczy się sprawa rodziców 3-miesięcznego chłopca, który stracił przytomność po tym, jak podano mu alkohol. Wstępne dowody wskazują, że 26letni ojciec mógł podać mu whisky, aby je uspokoić. Matka twierdzi, że alkohol dostał się do organizmu dziecka przez środek do dezynfekcji, który miała na dłoniach.

liczba tygodnia

Wyłudzone benefity

Spotkanie w POSK-u Biblioteka Polska POSK w Londynie zaprasza na spotkanie z Anną Marią Anders, autorką książki „Córka generała i piosenkarki”, które odbędzie się 25 marca.

miejsce zajęła Wielka Brytania w najnowszym rankingu najszczęśliwszych państw świata. Najwyższa lokata przypadła w udziale Norwegii. Polska uplasowała się na 46. pozycji.

31-latek przez dwa lata otrzymywał benefity, bo jak twierdził był zbyt przygnębiony i zmartwiony, by móc podjąć pracę. Urząd przyznał mu zasiłek z tytułu świadczeń pracowniczych i zasiłek mieszkaniowy, dzięki czemu do kieszeni Brytyjczyka wpłynęło 15 tys. funtów. Prawdopodobnie oszustwo nie wyszłoby na jaw, gdyby nie zdjęcia na Facebooku. 31-latek udostępniał fotografie m.in. spod wieży Eiffla czy z nurkowania.

cytat tygodnia Pan Robert Górski (…) nie wie, że w rzeczywistości jestem bardzo ładna, bardzo miła. Krystyna Pawłowicz o odcinku miniserialu „Ucho Prezesa”

Ojciec więził dzieci w skandalicznych warunkach. Nie umiały nawet mówić.

Hubert Czajka wiek: 43 lata, wzrost: 175 cm oczy: brązowe ostatnie miejsce pobytu: Londyn

24 marca 2017

Dzieci były zamknięte w pokoju, który zdaniem sądu służył jako cela. Sufit, ściany, podłoga i łóżko były pokryte odchodami. W chwili odnalezienia, dwójka dzieci miała niespełna dwa i trzy lata. Były zawszone, miały liczne infekcje, a ich ciała były pokryte ranami. W pokoju znajdowało się tylko łóżko. Maluchy załatwiały się

na podłogę, nie potrafiły mówić, porozumiewały się między sobą pomrukami. Znały tylko jedno słowo – „samochod”, prawdopodobnie dlatego, że była to jedyna ich zabawka. Pracownik socjalny, który został zawiadomiony przez sąsiada, że z dziećmi może dziać się coś niedobrego, określił te warunki jako

odrażające i nieludzkie. Pokreślił też, że po otwarciu drzwi pomieszczenia, w którym były przetrzymywane dzieci, poczuł obrzydliwy smród fekaliów. Reszta domu była czysta i zadbana. Derby Crown Court skazał ojca dzieci na 29 miesięcy więzienia. Matka, która wiedziała o procederze nie usłyszała jeszcze wyroku.

| z wielkiej brytanii 15 21-letni Polak, który przyznał się do gwałtu na dwunastoletniej dziewczynce, nie traﬁ do więzienia – donosi BBC.

Bez kary za gwałt

Polacy w Szkocji

Wycofane ze sprzedaży

Szkocki minister ds. europejskich Alasdair Allan przyjechał do Polski, by porozmawiać m.in. o stosunkach obydwu krajów, ich przyszłości i o dążeniach Szkocji do niepodległości. Jeszcze przed rozpoczęciem wizyty Allan w rozmowie z dziennikarzami PAP mówił o roli Polaków w budowaniu lokalnej gospodarki i życia kulturalnego. – Szkocja jest szczęśliwa, mogąc stać się domem dla wielu ludzi z Polski i bardzo cenimy sobie ich wkład w nasze społeczeństwo. Pomiędzy Szkocją a Polską istnieje migracja w obie strony, sięgająca jeszcze XVI wieku, i zawsze wpływała ona pozytywnie na nasze kraje – powiedział.

Ze sklepów w UK muszą zniknąć wielkanocne jajka firmy Lindt. Wycofane zostały dwie partie czekoladowych przysmaków, ponieważ na ich opakowaniach zabrakło informacji, że zawierają jęczmień. Osoby uczulone na ten rodzaj zboża mogą zatem odczuć zdrowotne konsekwencje po spożyciu czekoladowych jajek. Wycofane słodycze, to Lindt Excellence Dark Extra Fine Shell Eggs z datą ważności do października 2017 i Lindor Strawberry & Cream Shell Eggs (ważne do lipca 2017). Jak tłumaczą przedstawiciele marki, słodycze nie miały tych informacji, bo trafiły do złych opakowań.

Nie będzie podwyżek National Insurance? Fot. Shutterstock

Mężczyzna tłumaczył, że dziewczyna, którą poznał na postoju taksówek w Edynburgu ma 16 lat. W chwili zatrzymania Polak miał 19 lat i przyznał się do zarzutów o gwałt. Oskarżony spotkał dziewczynę i jej koleżankę w lipcu 2015 roku. Ofiara powiedziała, że ma 16 lat, a jej przyjaciółka 17. Taksówkarz, który był świadkiem spotkania zeznał w sądzie, że według niego pokrzywdzona wyglądała na dwudziestolatkę. Nastolatek zaprosił dziewczyny na imprezę do domu swojego kolegi, gdzie doszło do stosunku pomiędzy nim

a 12-latką. Następnego dnia dziewczyna opuściła dom i według oskarżonego „nie wyglądała na przygnębioną”. Sędzia podczas przemówienia stwierdziła, że jest tu zbyt wiele niejasnych okoliczności, by jednoznacznie stwierdzić winę Polaka i wymierzyć mu karę więzienia. Oskarżony nie został też wpisany do rejestru przestępców seksualnych. Brytyjskie prawo przewiduje, że każdy stosunek seksualny z osobą poniżej 13. roku życia jest gwałtem, ponieważ tak młoda osoba nie ma zdolności prawnej wyrażenia zgody na kontakt seksualny.

Zgodnie z przepisami, które wejdą w życie od kwietnia, imigranci spoza UE przez rozpoczęciem pracy w UK będą musieli okazać świadectwo o niekaralności.

Potrzebny dokument Nowe prawo dotyczy nauczycieli, pielęgniarek, opiekunów oraz tych, których praca będzie polegała na bliskim kontakcie z dziećmi. Imigranci spoza krajów Unii Europejskich do tej pory jedynie podpisywali deklarację, w której potwierdzali swoją niekaralność. Od kwietnia osoby ubiegające się o pracę w służbie zdrowia, opiece społecznej, czy też szkole będą musiały przedstawić oficjalnie zaświadczenie o niekaralności ze wszystkich krajów, w których przebywali co najmniej rok w ciągu ostatnich dziesięciu lat. Niedostarczenie odpowiednich dokumentów spowoduje odrzucenie wniosku wizowego nawet, jeśli zostaną spełnione wszystkie pozostałe kryteria – informuje Express.

– Naszym priorytetem jest zapewnienie bezpieczeństwa rodzinom, społeczeństwu, a także krajowi. Kryminaliści z zagranicy nie mają absolutnie prawa do pracy z najbardziej narażonymi na niebezpieczeństwo. Sprawdzenie niekaralności osób chcących pracować z dziećmi i chorymi daje nam dodatkowe zabezpieczenie – tłumaczy decyzję Robert Goodwil, minister ds. imigracji. Zmianie ulegną także inne przepisy dla cudzoziemców spoza krajów Unii Europejskiej. Imigranci będą mieli zakaz powrotu na Wyspy przez 12 miesięcy, jeśli okaże się, że po wygaśnięciu wizy przebywali lub przebywają w UK dłużej niż 30 dni. Obecnie ten okres wynosi 90 dni.

Minister finansów zrezygnował z planów podniesienia składek na ubezpieczenie społeczne dla samozatrudnionych po tym, jak spotkał się z falą krytyki. Według wstępnych założeń budżetu, składki miały urosnąć do 9 proc. w 2018 roku, a rok później miały już wynosić 11 proc., dzięki czemu Skarb Państwa wzbogaciłby się w ciągu pięciu lat o ponad dwa miliardy funtów. Na Philipa Hammonda padły oskarżenia, że złamał obietnice złożone w manifeście partii konserwatywnej z 2015 r. Partia obiecała wówczas, że w przypadku wygranych wyborów nie podniesie składek National Insurance, podatku VAT ani PIT. Minister wycofał się z tego pomysłu zaledwie tydzień po oficjalnym ogłoszeniu budżetu.

reklama

16 z wielkiej brytanii

Dwuletnie nadchodzą Niemal co trzeci brytyjski student pochodzi z zagranicy. W tym roku wszystkich uczniów szkół wyższych czekają duże zmiany. Największa z nich to wprowadzenie dwuletnich studiów. >> Sonia Grodek odczas niedawnego r z ądowego panelu dotyczącego edukacji przedstawiciele uniwersytetów narzekali, że kilku czołowych naukowców już wycofało się z planowanych na Wyspach badań z powodu Brexitu. W przypadku eksperymentów naukowych, które mogą trwać latami, potrzebne jest stabilne środowisko, które gwarantuje, że badania nie zostaną zawieszone – tłumaczono. Polskich studentów, których na brytyjskich uniwersytetach są tysiące, najbardziej interesuje jednak to, jakie będą ich prawa po przeprowadzeniu Brexitu. 19-letnia Kamila, którą w tym roku czeka matura międzynarodowa w warszawskim liceum, wstępnie rozważała anglistykę lub literaturę angielską na którymś z brytyjskich uniwersytetów. – Złożę pa-

24 marca 2017

piery, a martwić się będę, jeśli się dostanę. Myślę, że będzie dobrze – przekonuje. Niektórych kandydatów na studia optymizm jednak opuścił. We wrześniu zeszłego roku podań z zagranicy było o 7 proc. mniej (dane UCAS) niż zwykle, a z niektórych krajów (np. z Irlandii) o 20 proc. mniej. Wszystko wskazuje na to, że potencjalni aplikanci obawiali się, że zainwestują w drogie studia, a po roku czy dwóch latach okaże się, że nie mogą ich skończyć. – Ja chyba zdążę skończyć studia, zanim cała ta sytuacja się rozwiąże. I tak cieszę się, że się na nie zdecydowałem. Brytyjski dyplom, póki co, jeszcze długo będzie ceniony w całej Europie i na świecie – uważa 24-letni Marcin, od dwóch lat studiujący grafikę komputerową w Kent.

Drogo i drożej

Poza przewidywanymi zawirowaniami politycznymi, studenci obawiają się jeszcze jednego. Pod koniec tego roku

studia mogą nieco podrożeć, mimo że dla wielu uczniów i ich rodziców ceny i tak są już bardzo wysokie. Obecnie limit wynosi 9 tys. funtów rocznie – po zmianach będzie to mogło być nawet 13 tysięcy funtów. Podwyżka ma być uzależniona od inflacji, ale też jakości nauczania, perspektyw dla uczniów po studiach czy ilości przerabianego materiału. – A może by tak po prostu obniżyć czesne na gorszych uniwersytetach, zamiast podwyższać na lepszych – pytają na forach studenckich zdenerwowani uczniowie. Mimo to zmiana jest już pewna i zaplanowana na najbliższe cztery lata – póki co tylko w Anglii. Najdroższe studia będą faktycznie różnić się od tych gorzej wycenianych, mają być bardziej innowacyjne i mają lepiej przygotowywać do pracy. Jedną ze zmian ma być otwarcie drzwi dla uniwersytetów prowadzonych przez firmy. Dzięki temu korporacje jak Google czy Facebook, które potrzebują setek inży-

nierów i specjalistów rocznie, będą mogły uczyć ich praktycznych umiejętności i „przejmować” od razu po studiach, zanim zrobi to konkurencja. Większa innowacyjność to też wprowadzenie szerszej oferty studiów on-line, a być może również szerszy wybór polskich uniwersytetów na Wyspach, których oferta dziś jest skromna. Dzięki unowocześnieniu całego systemu oświaty wyższej, wszystkie nowe szkoły będą sprawdzane pod kątem jakości i to na tej podstawie będzie im przyznawana licencja na kolejny rok. Ma to sprawić, że łatwiej będzie można rozróżnić anonimowe szkoły dające bezwartościowy dyplom od tych, za które ręczy państwo.

Ukłon w stronę uczniów

Najważniejszą zmianą ma być wprowadzenie studiów dwuletnich. – Chcemy wprowadzić nowe, elastyczne sposoby nauczania. Studenci apelują o bardziej elastyczne grafiki,

| z wielkiej brytanii zajęcia, które da się pogodzić z pracą i życiem czy krótsze kursy, które pozwalają szybko znaleźć zatrudnienie. Rozumiem, że dla większości studia wciąż oznaczają trzy lub cztery lata, ale musimy pozostałym dać alternatywę – wyjaśnił Jo Johnson, minister szkolnictwa wyższego. Jednym z pierwszych, który zdecydował się na wprowadzenie takiego modelu jest Staffordshire University. Na jego stronie internetowej można przeczytać: – Przyspieszone, dwuletnie studia, to pełne doświadczenie uniwersyteckiego życia (…). Jednak w przeciwieństwie do trzyletnich studiów, tu musisz poświęcić tylko dwa lata. Dzięki temu możesz zaoszczędzić do 10 tys. funtów w kosztach utrzymania i czesnego – czytamy. Nauki ma nie być mniej, a jedynie ma być ona bardziej skondensowana. Niektórzy uważają, że to pierwszy krok do zabicia renomy brytyjskich uniwersytetów, a studia z zasady mają być czymś wyjątkowym i dlatego trzeba na nie poświęcić odpowiednio dużo czasu i wysiłku. Wielu uczniów przyjmuje jednak taką możliwość z ulgą i przyznaje, że to wymóg naszych czasów.

Student pracuje

– Kiedyś istniało „życie studenckie”, a te trzy czy pięć lat studiów było tro-

chę przedłużeniem liceum – wspomina 52-letni Kazimierz, absolwent wydziału socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, dziś wykładowca w dwóch szkołach prywatnych w Warszawie i Łodzi. – Dziś jak patrzę na moich studentów, to widzę, że od pierwszego-drugiego roku większość musi pracować. I oczywiście

tego długimi przerwami świątecznymi. Dla wielu przyjezdnych to tylko dodatkowy kłopot i wydatki, bo muszą wtedy wracać do swojego kraju. Inni są wtedy zmuszeni szukać pracy sezonowej, co opóźnia ich wejście na rynek pracy i rozpoczęcie kariery w branży, która ich interesuje.

Chcemy wprowadzić nowe, elastyczne sposoby nauczania.

JO JOHNSON, MINISTER SZKOLNICTWA utrzymywać mieszkanie, bo przecież nikt im już nie zagwarantuje miejsca w akademiku. Potem dochodzą staże i praktyki, bo pracodawcy oczekują od nich doświadczenia od razu po studiach. Można narzekać na dwuletnie uniwersytety, ale prawda jest taka, że wielu woli pewnie solidnie przysiąść i mieć szybciej z głowy, niż pięć lat chodzić na uniwersytet i marnować czas – zwraca uwagę. Choć Kazimierz opisuje rzeczywistość na polskich uniwersytetach, na brytyjskich pod tym względem jest podobnie. Obecnie na wielu wydziałach uczniowie mogą cieszyć się nawet czteromiesięcznymi wakacjami, a do

Łatwiej się dostać

Rząd stara się też zwiększyć dostęp do szkół wyższych dla uczniów o mniejszych szansach na edukację. Dziś na najważniejszych uniwersytetach bogaci uczniowie wciąż są przyjmowani sześć razy częściej niż ich ubożsi koledzy; nadal widać też przewagę mężczyzn na wielu prestiżowych kierunkach. Aby zmienić tą sytuację ma powstać specjalna instytucja monitorująca, złożona z siedmiu placówek badawczych zebranych pod wspólną nazwą UK Research and Innovation body. Uczelnie będą zobowiązane przekazywać jej szczegółowe informacje o rasie, płci i socjoeko-

nomicznym pochodzeniu uczniów, a także o ich postępach w nauce. Dzięki temu zostaną zidentyfikowane uczelnie, na których występuje taki problem. By wciąż otrzymywać rządowe dotacje, będą musiały postarać się zwiększyć szanse pozostałych uczniów na dostanie się do szkoły. – To nie brzmi najlepiej. Teraz nikt nie robi mi przykrości dlatego, że na przykład jestem Polakiem. Nie jestem pewien, czy chcę, żeby na korytarzu wisiała kartka z informacjami o tym, ile zarabiają rodzice, jaka jest moja rasa i od jak dawna jestem na Wyspach. Dla mnie to brzmi dziwnie. Chyba że to będą dane na wewnętrzny użytek uniwersytetu, ale w takim razie po co w ogóle są potrzebne – zastanawia się Marcin, student grafiki komputerowej z Kent. W teorii jednak program ma zapobiec faworyzowaniu dzieci z bogatych domów i zapewnić więcej miejsc na dobrych uniwersytetach dla imigrantów czy biedniejszej młodzieży.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

18 z wielkiej brytanii

Rosną pensje

nad Wisłą? 13 zł za godzinę, koniec z płaceniem groszy świeżym pracownikom i złagodzone prawo pracy. Czy te zmiany mają być zachętą do powrotu dla tych, którzy mieszkają dziś na Wyspach?

>> Sonia Grodek

stępnej pracy w końcu będą musieli mu podnieść pensję.

polskim prawie pracy zmiany. Minimalne wynagrodzenie ma wzrosnąć dla osób zatrudnionych na umowę zlecenie do 13 złotych brutto za godzinę, a w przypadku umów o pracę – do 2.000 złotych miesięcznie brutto. – Jak słyszałem, że płaca za godzinę ma wzrosnąć do 12 złotych, to absolutnie nie wierzyłem. Teraz okazało się, że jest jeszcze wyższa – cieszy się 30-letni Marcin z Lublina, który pracuje w punkcie świadczącym usługi ksero blisko uniwersytetu. Dziś pracuje od poniedziałku do piątku, od 6:00 do 14:00 i dostaje za to 8 zł za godzinę. Po zmianach „na rękę” powinien dostawać 9,50 zł. Wprawdzie szef jeszcze niczego mu nie proponował, ale Marcin jest dobrej myśli, bo jak nie w tej, to w na-

Już nie 5 zł za godzinę

24 marca 2017

Jeśli tak się stanie, już niedługo z polskich gazet mogą zniknąć ogłoszenia oferujące 8, 6, a nawet 5 złotych za godzinę. Dziś takie stawki bardzo często proponują pracodawcy poszukujący ludzi do ochrony, sprzątania czy handlu. W mniejszych miejscowościach niektóre branże rzadko oferują coś lepszego, choć z drugiej strony w największych miastach coraz trudniej znaleźć chętnych do takiej pracy. 29-letnia Olga z Iwano-Frankowska na Ukrainie, pracuje w barze z kebabem pod Warszawą, od poniedziałku do soboty po 9-10 godzin dziennie i dostaje za to 6 złotych za godzinę. Uważa, że jej zmiany nie obejmą. – Mam z szefem podpisaną umowę na większą stawkę, ale za to tylko za soboty. To jest tylko umowa dla urzędu

i inspekcji. I tak rozliczamy się według zupełnie innych zasad – mówi. Wyższą stawkę mają dostawać też osoby samozatrudnione, choć te, które mają firmę zarejestrowaną w innym niż Polska kraju Unii i kogoś zatrudniają, nie muszą już przestrzegać tej stawki. Nie dotyczy to też umów o dzieło, więc pracownicy agencji pośrednictwa przewidują wzrost popularności takiej formy zatrudnienia spowodowany chęcią uniknięcia podwyżek płac ze strony szefów.

Pensja wyższa, ale...

Wszystko to dotyczy osób zatrudnionych na umowę zlecenie. Pracownicy stali do zeszłego roku dostawali tymczasem do ręki 1.355 złotych. Od tego roku będą zarabiać już 1.460 złotych. Dla wielu Polaków dodatkowe ponad 100 złotych w domowym budżecie to duża zmiana, choć dla tych przebywających na Wyspach nadal jest to raczej

przypomnienie, jak niskie są w Polsce zarobki. – Mówiąc szczerze, to kompletnie zapomniałam, że tyle można zarabiać. Myślałam, że minimum to jest już jakieś 1800 złotych, jeśli nie więcej. Jestem w szoku. Nie wiem, jak ludzie za to żyją – dziwi się Monika, 36-letnia magazynierka, od 12 lat w Hull. Pytana o to, czy zgodnie z prośbą wicepremiera Morawieckiego wróci po podwyżce wynagrodzenia do Polski, wybucha tylko śmiechem. – Dla mnie to czysta abstrakcja. Wszystkim polecam wyjechać i nie wracać – dodaje jej mąż, 39-letni mechanik Paweł.

Kto ma dzieci, nie musi pracować

To jednak wciąż ważny krok w dobrą stronę, pozwalający z czasem podnieść wynagrodzenia w Polsce do zadowalającego poziomu. Wcześniej do podwyżek w niektórych sektorach doprowa-

| z wielkiej brytanii 19 dziło wprowadzenie zasiłku 500 plus. W przypadku pensji minimalnej osobie z trójką dzieci bardziej opłacało się pobierać świadczenie, niż zostać w nisko płatnej pracy. Niektóre organizacje kobiece (bo to częściej panie rezygnowały z pracy, by pobierać świadczenie) zwracały uwagę, że jest to wypychanie kobiet z rynku pracy. Przy pierwszym dziecku obowiązuje kryterium dochodów w wysokości 800 złotych na osobę w rodzinie (od drugiego dziecka zasiłek należy się niezależnie od dochodów). Ośrodki pomocy społecznej alarmowały, że zdarza się zmienianie wymiaru pracy tylko po to, by otrzymać zasiłek. Część pracowników prosiła szefa o przejście na pół etatu lub obniżkę pensji, by móc jednocześnie dostać świadczenie.

Na kasie w Biedronce

Mimo to niektóre sieci sklepów już musiały podwyższyć pensje. Wśród nich Biedronka czy Lidl, gdzie po dwóch latach pracy kasjer może już dostać nawet 3.800 zł brutto. Nic dziwnego, że pracownicy innych supermarketów zaczynają odchodzić, a związki zawodowe – domagać się podwyżek. – Jak to możliwe, że Lidl w Gorlicach płacił ochłapy, a po drugiej stronie granicy, w Gorlitz, pensje były trzy czy cztery razy wyższe? Mówiono nam, że pensji podnieść się nie da. Teraz okazuje się, że Lidl może płacić więcej. Więc dlaczego nie nasz sklep – denerwowali się związkowcy. Przy okazji możliwe, że rykoszetem dostaną polskie małe sklepiki. Wcześniej rząd obiecywał im pomoc i opodatkowanie większych sieci supermarketów po to, by promować te mniejsze, polskie. Teraz może się okazać, że gdy duże sieci podniosą

Podwyżki wynagrodzeń to nie jedyne zmiany, jakie już weszły lub niedługo wejdą w życie. Nieco lżej będzie też pracownikom, którzy dopiero zaczynają pracę. Wcześniej szef mógł w świetle prawa płacić im 80 proc. wynagrodzenia minimalnego przez pierwszy rok zatrudnienia. Szefowie tłumaczyli się, że taki pracownik jest mniej wartościowy, więc powinno się mu mniej płacić. Pokrzywdzeni czuli się szczególnie starsi pracownicy, którzy przepracowali na danym stanowisku kilkanaście czy kilkadziesiąt lat, ale u innego szefa. Po zmianie pracy mogła ich czekać finansowa degradacja tylko przez lukę w przepisach. Teraz będą musieli dostawać tyle samo, co reszta pracowników.

Łatwiej o świadectwo

Łatwiej można będzie też otrzymać świadectwo pracy. Do tej pory dla wielu był to koszmar, który czasem blokował dostanie nowej pracy czy pobieranie zasiłków. Tak było w przypadku dziś 65letniej Renaty z Bydgoszczy, która całe życie przepracowała w dużych zakładach przemysłowych, najpierw w Krakowie, gdzie mieszkał mąż, a później w rodzinnym mieście. Jej stan zdrowia z biegiem czasu się na tyle pogorszył, że coraz trudniej było pracować. W końcu kilka lat temu zaczęła się ubiegać o rentę. Potrzebne jednak było jej świadectwo pracy z zakładu, w którym pracowała w latach 90. – Było to w Krakowie, zakład dawno już nie istnieje, a ja nie mam siły jeździć po całym kraju i szukać dokumentów, więc szanse na ich odzyskanie były marne – wspomina tamten okres. Od stycznia, o ile nie podpiszemy z szefem w ciągu tygodnia od zakończenia pracy nowej umowy, musi nam on

To jest tylko umowa dla urzędu. I tak rozliczamy się wg zupełnie innych zasad...

OLGA płace, to mniejsze, których dochody są nieporównywalnie niższe, będą musiały zrobić to samo, a tym samym zmniejszyć swoje zyski. Może to być widoczne szczególnie w drugiej połowie tego roku. Wyjaśni się wtedy, czy inne supermarkety też podwyższą płace. Poza tym minister Elżbieta Rafalska zapowiedziała, że do lata zmienione zostaną kryteria przyznawania 500 plus na takie, by nie dało się manipulować wysokością pensji, np. prosząc szefa o obniżkę. Od tej pory świadczenie mają dostać tylko ci rodzice jedynaków, którzy faktycznie zarabiają najmniej.

wydać świadectwo pracy w ciągu 21 dni (wcześniej miał na to dwa lata). Wniosek można złożyć wysyłając e-mail, co wielu pracownikom znacznie ułatwi zdobycie cennych dokumentów.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

20 z wielkiej brytanii

Historia powstania wciąż żyje Z Marianną Bukowski, producentką mieszkającą w Londynie i reżyserką ﬁlmu „Portrait of a Soldier” opowiadającego o Powstaniu Warszawskim, rozmawia Joanna Szmatuła.

Jesteś autorką filmu „Portrait of a Soldier”, opowiadającego historię o Powstaniu Warszawskim widzianym oczami jednej z jego uczestniczek. Gdy wybuchła II wojna światowa Wanda Traczyk-Stawska miała 12 lat. Gdy miała 17, walczyła w powstaniu. Trudno było namówić ją do zwierzeń? – Moja ciocia ma koleżankę, która znała Wandę i kiedy ona usłyszała, że bardzo się interesuję tą tematyką, zaproponowała, abyśmy się spotkały. To był rok 2004. Kiedy zaczęłam z nią na ten temat rozmawiać, nawet nie sądziłam, że może z tego powstać film. Kiedy pomyślałaś, że mogłaby być twoją bohaterką? – W Londynie zajmuję się robieniem takich krótkich materiałów filmowych na co dzień, znam 24 marca 2017

się na reżyserii i montażu, i pomysł, że Wanda mogłaby być „twarzą” tego filmu pojawił się całkiem naturalnie po jednej z rozmów. Pomyślałam, że warto byłoby taki film zrobić. Temat Powstania jest wciąż bardzo żywy wśród Polaków, także tu, w Londynie. Ale ty pokazujesz go z wyjątkowej perspektywy – z perspektywy jednej osoby, która to wszystko widziała na własne oczy i która podkreśla, jak ważny był wkład zwykłych ludzi, cywilów, w tych walkach. – Chciałam zrobić film o powstaniu i dla tych Polaków, którzy znają swoją historię, i dla tych, którzy wiedzą trochę mniej. Dlatego nawet jeśli wiesz o Powstaniu prawie wszystko, to możesz nie wiedzieć, jak to wyglądało z perspektywy Wandy, która miała 17 lat gdy dostała karabin w ręce. Tu

| z wielkiej brytanii 21 jest tyle osobistych, intymnych momentów, że nawet osoba, która myśli, że już wie wszystko, wzruszy się, gdy zobaczy ten film. W filmie bardzo ważni są cywile – i większość widzów, jak i również media w Polsce, była bardzo wzruszona, widząc te relacje między żołnierzami i cywilami. Mimo wszystko to temat bardzo rzadko poruszany w filmach o Powstaniu. Wanda walczyła o pamięć o cywilach i cmentarzu na Woli od 1947 roku, to dla niej ważny temat. Ta perspektywa sprawia, że film powinien być ciekawy także dla widza z zagranicy – poza Polską mało kto wie o tym, co to było i jak przebiegało Powstanie Warszawskie. – Zależało mi na tym, by znaleźć te prywatne momenty, o których opowiadała Wanda i to dzięki nim, niejako przez ich pryzmat, pokazać historię Powstania i to, co wtedy się działo – dla tych, którzy nie znają dobrze tej historii. Opowieść Wandy ma w sobie coś unikalnego, bo z jednej strony reprezentuje ona rocznik ‘20, który miał świadomość, że żyje w niepodległej Polsce i czuje, że spoczywa na nim jakaś odpowiedzialność, ale z drugiej strony – w czasie wybuchu Powstania Wanda była bardzo młodą dziewczyną, miała kilkanaście lat. Mimo wszystko większość dziewcząt była łączniczkami i sanitariuszkami, a ona od początku wiedziała, że chce walczyć z bronią, że chce być żołnierzem. I ta perspektywa jest po prostu inna. Ale ma to być też opowieść uniwersalna – co się dzieje z człowiekiem, który ma 12 lat, gdy wybucha wojna i 17, gdy idzie walczyć. I co kieruje młodą dziewczyną, która bierze błyskawicę i strzela. Od pomysłu do efektu finalnego minęło kilka lat. Dlaczego? – Film nie był robiony na niczyje zlecenie, powstał bez współpracy z żadną ze stacji telewizyjnych, z którymi do tej pory współpracowałam, materiał był robiony więc w tak zwanym międzyczasie. Wszystko – także finanse – były na mojej głowie, nie było łatwo. Do pewnego momentu pracowałam nad nim zupełnie sama, sama go finansowałam, a do tego miałam normalną pracę. Ponadto Wanda mieszka w Warszawie, ja w Londynie – to kolejna trudność, którą trzeba było pokonać. Czasem weekendy spędzałam w Polsce, po powrocie zajmowałam się zwykłą pracą, a po godzinach – montażem filmów, które nakręciłam w Warszawie. To, że byłaś sama sobie szefem i nikt nie narzucił ci koncepcji, miało swoje minusy?

Wanda Traczyk-Stawska, ps. „Pączek”, „Atma” (czyli „dusza” – jak mówi w filmie), ur. 7 kwietnia 1927 r. w Warszawie; polska działaczka podziemia niepodległościowego w czasie II wojny światowej, żołnierz Armii Krajowej, uczestniczka Powstania Warszawskiego, działaczka Społecznego Komitetu ds. Cmentarza Powstańców Warszawy. W Powstaniu Warszawskim brała udział jako strzelec i łączniczka Oddziałów Osłonowych Wojskowych Zakładów Wydawniczych (WZW) – Biura Informacji i Propagandy – Komendy Głównej Armii Krajowej.

Kiedy po akcji rozstrzeliwania przez Niemców wyszłam na ulicę, w rynsztokach płynęła krew. Myślałam, że oszaleję. Ciał już nie było. Ale krew płynęła.

Widziałam jak Niemiec strzelał z karabinu maszynowego do niemowlaka trzymanego na rękach przez matkę. Kawałki odrywały się w różnych kierunkach. To był moment kiedy moje dzieciństwo właściwie się skończyło. Dla mnie najgorszy był zawsze moment, gdy musieliśmy się wycofać i zostawić ludność. Niemcy ich wyciągali i rozstrzeliwali. Bezbronnych. To było najgorsze. Dlatego do dzisiaj nie potrafię o tym zapomnieć.

– Inaczej się pracuje, kiedy powstaje produkcja commissioned, zlecona, a inaczej kiedy to jest independent – zupełnie niezależne. Jak się pracuje dla telewizji, gdy coś jest odgórnie zaplanowane, to wiadomo ile film ma trwać, temat jest doprecyzowany, wiadomo, w którą stronę pójść. W tym przypadku zupełnie tego nie było. Nawet na samym początku nie wiedziałam, jak ta historia ma wyglądać, jak się ułoży. To było tak, że rozmawiałam z Wandą, przyjeżdżałam do domu, potem montaż i dopiero wtedy coś nabierało kształtów. – A, poczekaj – myślałam sobie – jeszcze tego brakuje. I tak wracałam do Warszawy, dopytywałam, wyjaśniałam, robiłam nowy wywiad. I powolutku powstawał montaż. Dopiero gdy skończyłam, poprosiłam o pomoc dwóch kolegów – jeden skomponował muzykę, a drugi wykończył film pod względem technicznym, żeby można go było obejrzeć w telewizji i na wielkim ekranie. To niemożliwe, żeby zrobić to samemu na laptopie. Czy pani Wanda łatwo dała się przekonać do tego, żeby zostać główną bohaterką twojego filmu? Co innego rozmowa w cztery oczy, a co innego pokaz dla dużej publiczności. – Myślę, że to, że przez te siedem lat gdy regularnie się widywałyśmy, Wanda dobrze mnie poznała i nabrała do mnie zaufania. Dla mnie było bardzo ważne to, żeby opowiedzieć tę historię uczciwie. I pewnie są momenty, których

Wanda nie lubi i może nie o wszystkim chciała na początku rozmawiać, ale zaufała mi i uwierzyła. Z drugiej strony mogę powiedzieć, że Wanda chciała opowiadać o Powstaniu, sama też często jeździ do szkół i o nim opowiada, udziela wywiadów przy okazji rocznic. Oczywiście co innego takie krótkie wypowiedzi dla telewizji czy opowieści dla uczniów, a co innego cała historia opowiedziana z jej perspektywy. Jak zareagowała na efekt finalny? – Gdy zobaczyła film po raz pierwszy, byłyśmy same. Potem dopiero spotkała się z ludźmi, którzy widzieli ten film na pokazach w Muzeum Powstania Warszawskiego, w Ambasadzie Polskiej w Londynie, w polskiej telewizji. I dopiero zobaczyłam, jak przeżywała ten film na nowo, z nimi, z ludźmi, którzy obejrzeli go po raz pierwszy. I widziałam, jak ważne to było dla niej. Wanda jest już starszą kobietą, czuje, że już nie ma tej energii co kiedyś, że jej ubywa sił na to, by często jeździć po szkołach. A tak jej historia żyje i widzę, że ją to bardzo cieszy. Ale oczywiście, na początku, gdy zaczynałyśmy rozmawiać, Wanda, tak samo zresztą jak ja, nie wiedziała co z tego wyjdzie. To nie było tak jak w zwykłym wywiadzie, że rozmawiasz z kimś przez godzinę, a potem od razu widać efekt. Tu czekałyśmy na efekt wiele lat i Wanda nie widziała żadnego materiału w tym czasie. Na pewno była ciekawa. Gdyby mi nie zaufała, nie powstałby taki film.

O filmie 

Film można kupić na DVD, od dystrybutora Journeyman Pictures, journeyman.tv , a także na platformach: iTunes, Google Play, Amazon

Marianna Bukowski 

Polka, jej rodzice wyjechali z kraju w l. 80.; początkowo mieszkała w Szwecji, w wieku 20 lat wyjechała do Nowego Jorku studiować w szkole teatralnej; po powrocie zamieszkała w Londynie; jako freelancer reżyseruje krótkie filmy dla różnych brytyjskich stacji; pracuje również jako producentka historycznych programów – m.in. jako associate producer serialu „Heroes of War” opowiadającym o polskich bohaterach wojennych (serial wyprodukowany dla History Channel UK był pokazany w 40 krajach). Twitter: @Bukowski1944.

Czekamy na Twój komentarz

22 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Afterimage

reżyseria: Andrzej Wajda gatunek: biograficzny

Bohaterem filmu „Powidoki” jest Władysław Strzemiński (w tej roli Bogusław Linda), artysta, który nie poddał się socrealizmowi i doświadczył dramatycznych skutków swoich wyborów artystycznych. To film o tym, jak socjalistyczna władza zniszczyła charyzmatycznego, niepokornego człowieka. To ostatni film, jaki wyszedł spod ręki jednego z najlepszych polskich reżyserów, Andrzeja Wajdy. Obraz zostanie zaprezentowany 26 marca w Regent Street Cinema w Londynie w ramach 15. Kinoteki.

Fot. Fot. Agencja BE&W

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę: joanna. szmatula@mail.goniec.com.

Goniec kulturalny

Akustyczny powrót Kazika Staszewskiego i słynnego Kultu nikomu przedstawiać nie trzeba. Jeden z najpopularniejszych polskich zespołów rockowych znów pojawi się na Wyspach i przyciągnie fanów spragnionych atmosfery starych polskich festiwali i wspomnień sprzed kilkunastu lat, gdy tego zespołu nie mogło zabraknąć na każdym szanującym się rockowym festiwalu. Do dziś zresztą muzycy zapraszani są na każdy więk-

szy festiwal, m.in. na Woodstock czy Jarocin. Od kilku lat Kult ze sporym powodzeniem daje konserty w wersji akustycznej, właśnie z tym projektem muzycy pojawią się tym razem na Wyspach. Czego możemy się spodziewać? Na pewno starszych utworów w nowej, odświeżonej wersji, ale i pewnie tych nieco nowszych. Pierwszy z unikatowej serii koncertów akustycznych zespołu został zareje-

strowany we wrześniu 2010 roku w warszawskim Och-Teatrze. Jeszcze w tym samym roku nagrania z tego wydarzenia zostały wydane CD, DVD i blu-ray. 20 kwietnia Coronet, 28 New Kent Road, Londyn SE1 6TJ cena: £30-£40

Trenuj w Londynie z Ewą Walka na poduszki

24 czerwca, Lee Valley Athletic Centre, 61 Meridian Way, London, N9 0AR, cena: £55 i £75

Eccentres, The sunny side of the street reżyseria: Janusz Majewski gatunek: muzyczny

Koniec lat 50. Z Anglii wraca Fabian, emigrant wojenny, puzonista jazzowy i tancerz. Wraz z grupą muzyków amatorów zakłada swingowy big band, który szybko zyskuje popularność. Fabian poznaje intrygującą Modestę, która wkrótce zaczyna śpiewać w jego zespole. Pewnego dnia Modesta znika, a historia miłosna zmienia się w opowieść z wątkiem szpiegowskim. W rolach głównych: Maciej Stuhr, Sonia Bohosiewicz, Natalia Rybicka. Obraz zostanie zaprezentowany 26 marca w Regent Street Cinema w Londynie w ramach 15. Kinoteki. 24 marca 2017

Jeśli ktoś czuje, że przytłacza go nadmiar obowiązków, nie radzi sobie ze stresem albo po prostu potrzebuje potężnej dawki pozytywnej energii – to wydarzenie jest z pewnością dla niego. International Pillow Fight Day odbywa się w wielu miejscach na świecie, a mieszkańcy stolicy będą mogli celebrować go w Kensington Park.

cena:

free

1 kwietnia, Kennington Park London SE11 4AS

„Trenerka wszystkich Polek” już w czerwcu poprowadzi swoje czwarte warsztaty w Londynie. Potrwają one cały dzień i składać się będą z pięciu następujących paneli: tabaty z Marzeną Szmigielską, zumby z Justyną Mikołajczyk, a także treningów z Ewą Chodakowską, Lefterisem Kavoukis oraz Tomkiem Choińskim. W międzyczasie zaplanowano też spotkanie z dietetykiem. Bilet można kupić na stronie: ewachodakowskalondyn.co.uk. Jeśli chcemy wziąć udział w evencie, warto nabyć bilety jak najszybciej, bo zainteresowanie - jak zawsze jest bardzo duże.

| goniec kulturalny 23 reklama

DLA DZIECI The Curious Adventures Of Pinocchio Kto z nas nie zna opowieści o małym drewnianym bohaterze, który słynął z długiego nosa? Może to pora, by wraz z dziećmi przypomnieć sobie postać Pinokia na nowo? Dla widzów powyżej czwartego roku życia. Watermans 40 High Street Brentford TW8 0DS cena: £10 kiedy: do 2 kwietnia The Missing Light To opowieść o dwóch sąsiadach mieszkających w małej rybackiej wiosce, którzy pewnego dnia postanawiają wybrać się na wyprawę życia. Dla dzieci powyżej siódmego roku życia. Old Vic 103 The Cut Waterloo Rd London SE1 8NB cena: £6-£12 kiedy: do 2 kwietnia To Dream Again Sophie stara się sprawić, żeby jej rodzice na nowo przypomnieli sobie, jak po raz pierwszy się w sobie zakochali. Ta wersja szekspirowskiego „Snu nocy letniej” powinna przypaść do gustu wszystkim młodym widzom. W sztuce Toby‘ego Hulse’a mamy połączenie i zaczarowanego lasu i zabawnych zdarzeń przeznaczonych nie tylko dla dzieci. Polka Theatre 240 The Broadway London SW19 1SB cena: £13.50 kiedy: do 2 kwietnia The Insect Circus Głównym bohaterem przedstawienia dla dzieci może zostać każdy – nawet robak wielkości człowieka. Dla widzów powyżej szóstego roku życia. Albany Theatre Douglas Way London SE8 4AG cena: £12.95 kiedy: 4-8 kwietnia Jeramee, Hartleby and Oooglemore

W tym spektaklu trójka znajomych – Jeramee, Hartleby i Oooglemore bawi się na plaży. Cała trójka ma sporo do powiedzenia – problem w tym, że umieją wypowiedzieć tylko swoje imię. Starają się więc komunikować się za pomocą gestów, co prowadzi do wielu nieporozumień. Unicorn Theatre 147 Tooley St London SE1 2HZ cena: £16 kiedy: do 9 kwietnia Peter And The Wolf W tym świecie Piotruś wraz z przyjaciółmi musi stawić czoła bardzo groźnemu wilkowi. Czy mu się to uda? Ta znana wielu widzom opowieść, która powstała na podstawie bajki muzycznej Sergiusza Prokofiewa, „Piotruś i wilk”, będzie zaprezentowana za pomocą kukiełek, spodoba się więc nawet najmłodszym widzom. Little Angel Theatre 14 Dagmar Passage London N1 2DN cena: £10 kiedy: 6-8 kwietnia O piracie buciorze, który zgubił skarb Sztuka poza zabawą oferuje również elementy edukacyjne, które trójka aktorów z łódzkiego teatru sprytnie przemyca między piosenkami i żartami. Spektakl trwa godzinę a bezpośrednio po nim dzieci będą miały okazję wziąć udział w warsztatach prowadzonych przez aktorów. Dla dzieci w wieku 4-10 lat. Polish Millennium House Birmingham B5 5PH cena: £11 kiedy: 11 czerwca Red Riding Hood And The Wolf W tej wersji bajki o Czerwonym Kapturku dowiemy się, że wilk wcale nie jest taki zły na jakiego wygląda i wbrew pozorom ma bardzo łagodne usposobienie. Pytanie tylko, czy Czerwony Kapturek będzie mógł mu zaufać i obdarzyć go swoją wielką przyjaźnią? Dla dzieci powyżej piątego roku życia. Little Angel Theatre 14 Dagmar Passage London N1 2DN cena: £12.50, kiedy: od 27 kwietnia do 16 lipca

24 goniec kulturalny

SPEKTAKLE I KABARETY Kabaret Nowaki Nowaki to młoda i zdolna trójka artystów pochodzących z Zielonej Góry. Ich talent i kreatywna praca przynoszą rezultaty w postaci wypełnionych po brzegi sal i śmiejącej się widowni. W skład tego mającego wzięcie publiki kabaretu wchodzą Adrianna Borek – kobieta, potrafiąca wcielić się chyba w każdą możliwą postać, Tomasz Marciniak i Kamil Piróg. The Y - Theatre 7 East Street Leicester LE1 6EY cena: £27 kiedy: 9 kwietnia Hamlet Adaptacji tej sztuki Williama Szekspira oczywiście nie brakuje. Ta jednak wyróżnia się na tle innych dzięki odtwórcy tytułowej roli. Andrew Scott jest tu rozchwiareklama

24 marca 2017

ny, targany wątpliwościami, silny i słaby jednocześnie... Almeida Theatre Almeida St London N1 1TA cena: £10-£60 kiedy: do 15 kwietnia Angels in America Sztuka została wystawiona w ostatecznej wersji po raz pierwszy na Broadwayu w 1993. Dramat Tony’ego Kushnera opowiada o perypetiach grupy nowojorskich homoseksualistów w obliczu pandemii AIDS. National Theatre London SE1 9PX cena: £15-£65 kiedy: od 11 kwietnia do 19 sierpnia Obsession Spektakl „Obsession” w reżyserii Ivo van Hove’a to adaptacja włoskiego filmu z 1943 roku o tym samym tytule, opartego na powieści

„Listonosz zawsze dzwoni dwa razy” Jamesa M. Caina. W głównej roli znakomity brytyjski aktor, Jude Law. Barbican Centre London EC2Y 8DS cena: £16-£60 kiedy: od 19 kwietnia do 20 maja Who’s Afraid of Virginia Woolf? Tym razem za to arcydzieło Edwarda Albeego zabrał się James Macdonald. Po raz kolejny przeniesiemy się w sam środek małżeńskiego konfliktu. I po raz kolejny będziemy zaskoczeni widząc, jak ponad 50letnia opowieść może być aktualna. Harold Pinter Theatre 6 Panton Street London SW1Y 4DN cena: £15-£90 kiedy: do 27 maja Single i Remiksy

Sztuka Marcina Szczygielskiego to komedia o mechanizmach korporacyjnych stosunków. Magda, kobieta sukcesu, prezes wielkiej korporacji, stawia na singli. Gdy korporacja zostaje wchłonięta przez inną, większą, a nowe szefostwo postanawia zmienić charakter firmy na prorodzinny, Magda wpada w panikę. George Square Theatre 29 Buccleuch Place Edynburg EH8 9LH cena: od £35 kiedy: 27 maja Selfie.com.pl To sztuka na czasie, opowiadająca w sposób humorystyczny o nawiązywaniu relacji za pośrednictwem Internetu, perypetiach miłosnych z nimi związanych oraz o tym, jak niektórzy ro-

dzice próbują na siłę ułożyć życie swoim dzieciom. W rolach głównych Filip Bobek, Julia Kamińska, Dorota Pomykała i Mirosław Baka. The Mermaid Theatre 2 Puddle Dock Londyn EC4V 3DB cena: od £35 kiedy: 10 czerwca My Country: A Work in Progress Tym razem National Theatre odpowiada na to, co aktualnie dzieje się na scenie politycznej w Wielkiej Brytanii. Widzimy tu autorską wizję separacji od Europy i tego co się stało po „Breferendum”. National Theatre South Bank London SE1 9PX cena: £15-£35 kiedy: do 1 lipca

| goniec kulturalny 25

Zostań myśliwym

kryminał

„TheHunter: Call of the Wild” jest jedną z najbardziej wciągających gier myśliwskich w historii. Każdy kawałek świata gry o powierzchni niemal 128 km kwadratowych stworzono z użyciem wielokrotnie nagradzanej technologii Apex, która powstawała przez ponad dekadę prac nad efektownymi grami akcji, takimi jak Mad Max czy serią Just Cause.

gra PC cena: £18

płyta

Litery alfabetu

Erik Winter znajduje ciało zamordowanego mężczyzny. Trup ma plastikową torbę naciągniętą na głowę. Przy zwłokach leży oddarty kawałek kartonu, a na nim namalowana grubym pędzlem litera. Ofiar wciąż przybywa... cena: £5

Powrót gigantów Depeche Mode wydaje nową, 14. w karierze studyjną płytę „Spirit”. Album zbiera znakomite noty od wszystkich, którzy mieli okazję się z nim zapoznać – Magazyn Q uznał go za „jeden z najmocniej naładowanych energią albumów Depeche Mode od lat”. cena: £8

Niezatapialny numer Zespół Manchester powstał w 2006 r. w Toruniu. Rok później wziął udział w najbardziej znanych polskich festiwalach rockowych, m.in. w Węgorzewie i Jarocinie. Przełomem okazał się jednak rok 2008, który przyniósł grupie zwycięstwo na festiwalu TOP Trendy. Manchester swoim debiutanckim singlem „Dziewczyna Gangstera” zdobył nagrodę publiczności oraz nagrodę internautów. W 2008

ukazał się debiutancki album formacji, zatytułowany „Manchester”, trzy lata później – drugi, pt.: „Chemiczna Broń”. Teraz na rynek trafił trzeci krążek formacji zafascynowanej brytyjskim rockowym i brit-popowym brzmieniem. – Na nowym krążku będzie można usłyszeć 10 premierowych piosenek. Niektóre z nich powstały dosyć dawno i od jakiegoś czasu grane są już na koncertach – „Tlen i H2O” czy „Tatuaż z Marlin M.”. Płyta jest też promowana dwoma singlami, które zagościły jakiś czas temu na listach przebojów, a mowa tu o piosenkach „Zapominanie”, „Za mało” czy choćby ostatni singiel „Miłość we Wrocławiu” – mówi Sławek Załeński założyciel zespołu.

Źródła zła Dopuszczając widownię do tajemnic duchowej tablicy, „Ouija: Narodziny zła”, powraca w swej opowieści do Los Angeles w 1967 roku. Wdowa i jej dwie córki dodając nowy rekwizyt do swego oszukańczego procederu, nieświadomie zapraszają do domu autentyczne zło. Kiedy młodsza córka zostaje opętana przez bezwzględnego ducha, cała rodzina musi pokonać niewiarygodny strach, by ocalić dziewczynkę. Blu-ray, cena: £14

PŁYTA DVD; NA ZDJĘCIU: ZESPÓŁ MANCHESTER

Pożegnanie miłości Sophie Daull napisała przejmującą książkę, która jest pożegnaniem z jedynym dzieckiem. Camille odeszła nagle po czterech dniach niespodziewanej gorączki. Pisała, żeby nie zapomnieć Camille, jej „szczerego, prostego, jasnego” spojrzenia, chwil bliskości, wspólnego śmiechu, kłótni. Wspomnienia Sophie nie są jednak lamentem matki pogrążonej w żałobie. powieść, cena: £6

26 wywiad kulturalny

Marcella Detroit, wokalistka, multiinstumentalistka, kompozytorka piosenek. Niegdyś w zespole Erica Claptona, później połowa niezwykle popularnego duetu Shakespears Sister, dla którego napisała i zaśpiewała wielki przebój „Stay”. Nagrywa również pod własnym nazwiskiem, kontynuując karierę solową. Jej korzenie muzyczne to blues i soul. Z Marcellą Detroit rozmawia Tomasz Furmanek.

Na bluesie i soulu

Marcella, odnosiłaś sukcesy na wielu polach, ale skupmy się na talencie do pisania świetnych piosenek. Poza tym, że jesteś autorką wielkiego międzynarodowego przeboju „Stay” wylansowanego przez Shakespears Sister, to komponowałaś również piosenki dla Erica Claptona, Chaki Khan, Jennifer Rush, Belindy Carlisle, Randy Crawford, Ala Jarreau czy Alexa Parksa. – Tak, miałam szczęście odnieść pewne sukcesy na polu pisania piosenek dla innych artystów, jak również dla siebie samej. Były takie chwile, kiedy pisanie sprawiało mi pewną trudność, ale generalnie przychodzi mi to bardzo łatwo, a obecnie komponowanie i pisanie jest po prostu częścią mojego DNA. Myślę, że najbardziej dumna jestem z piosenek, które napisałam razem z Eric’iem Claptonem, i oczywiście z piosenek, które napisałam dla siebie, jak „I Believe” i wielu 24 marca 2017

innych, które znalazły się na albumie „Jewel”, z których moją ulubioną jest „The Art of Melancholy”. Uwielbiam też mój album „Feeler”, a szczególnie utwory „Boy” i „Elaine’s Addiction”. Skąd przychodzą inspiracje? – Inspiracje przychodzą z życia, z tego co widzę i słyszę dookoła siebie. Tak naprawdę nie piszę już o rzeczach, o których nie wiem i których sama nie doświadczam, szczególnie kiedy piszę dla siebie. Ale nawet kiedy piszę dla innych artystów, wciąż czerpię z własnych doświadczeń życiowych. To wydaje mi się po prostu bardziej uczciwe, prawdziwsze. Czasem ktoś coś powie, jakąś frazę, i może ona zainspirować piosenkę... Ale musi być to coś, z czym jestem w stanie mocno się identyfikować i co mnie mocno inspiruje, na tyle, aby było dobrym źródłem do napisania piosenki. Może to być też przeczytane zdanie w książce

lub usłyszane w jakimś filmie, albo po prostu moje własne rozmyślania na tematy, które są dla mnie bardzo ważne... Przerzucam wtedy w myślach różne zdania, zwroty i nagle uświadamiam sobie – o, jest dobry tytuł! Myślę, że posiadanie dobrego tytułu i koncepcji o czym to ma być, jest najlepszym punktem wyjścia do pisania piosenki, w każdym razie dla mnie. Urodziłaś się w Detroit. Czy tam właśnie zaczęłaś stawiać swoje pierwsze muzyczne kroki? – Tak, urodziłam się w Detroit i mieszkałam na peryferiach tego miasta. Byłam pod ogromnym wpływem piosenek i artystów związanych z Motown, do tego stopnia, że gdy szłam do szkoły, to trzymałam małe tranzystorowe radio blisko ucha, słuchając Steviego Wondera czy The Supremes, kochałam tę muzykę. Zaczęłam śpiewać w szkole w wieku 5 czy

6 lat. Zawsze byłam we wszystkich szkolnych chórach i przedstawieniach, śpiewałam też wiele duetów przez cały czas szkoły. Muzyka zawsze mnie pociągała, zaczęłam uczyć się gry na flecie kiedy miałam 8 lat. Potem chciałam uczyć się gry na harfie, ale rodzice powiedzieli, że to instrument zbyt duży i drogi, więc zdecydowałam się na skrzypce, na których grałam przez mniej więcej cztery lata. Potem zaczęłam naukę gry na gitarze, akordeonie, ukulele, pianinie i harmonijce... Kochałam wszelkie instrumenty, które wpadły mi w ręce, a pierwszą piosenkę napisałam w wieku 12 lat. The Beatles byli wtedy dla mnie ogromną inspiracją, i widziałam ich na żywo w Detroit właśnie kiedy miałam 12 lat, to były emocje! Eric Clapton wybrał twój zespół, aby towarzyszył mu w tournee, w efekcie występowałaś i nagrywałaś z nim

| wywiad kulturalny 27 szej 5 hitów w 10 innych krajach! W efekcie był to czwarty najlepiej sprzedający się singiel w UK w 1992 roku, a teledysk dostał Brit Award jako video roku 1993. – To było, w pewien sposób wspaniałe, w końcu otrzymałam pewną dozę uznania, za którym tęskniłam. Ponadto dobrze bawiłam się, mogąc wyrazić siebie poprzez ten zespół. Aczkolwiek nie było to moje pierwsze doświadczenie ze sławą – na szczęście – więc mam wrażenie, że weszłam w to dość bezstresowo.

przez pięć lat. Śpiewałaś też drugie głosy na jego płycie „There is One in Every Crowd”, w tym w niektórych z najbardziej znanych utworów Claptona, jak „Wonderful Tonight” czy „Lay Down Sally”, który to wspólnie z nim napisałaś. Proszę, podziel się wspomnieniami z tamtego okresu. – Gitarzysta basowy Erica, Carl Radle z Derek and The Dominoes, przychodził na koncerty mojego zespołu w Tulsa w Oklahomie, dokąd przeprowadziłam się pod koniec 1973 roku i gdzie pracowałam z kilkoma muzykami z Tulsy dla Boba Segera. Carlowi strasznie się nasz zespół podobał i kiedy Eric szukał nowej grupy do nagrań i koncertów, Carl opowiedział mu o nas i Clapton przyjechał do Tulsy sprawdzić nas. Eric Clapton zakochał się w naszym zespole, zaintrygował go nasz „Tulsa sound” i bardzo chciał nas wynająć. Ja miałam już zobowiązania zawodowe wobec Leona Russella, ale

głam zaśpiewać własną piosenkę, myślę, że to było szczodre z jego strony. Jako Shakespears Sister, czyli w zespole stworzonym razem z byłą członkinią grupy Bananarama, Siobhan Fahey, nagrałyście w 1991 roku jeden z najlepszych i najpopularniejszych albumów art-popu „Hormonally Yours”, który odniósł ogromny międzynarodowy sukces. Co twoim zdaniem przyniosło jej tak ogromną popularność? – Nie mam pojęcia co sprawiło, że odniosła tak wielki sukces! Może to, że była tak inna... No i to nasze buntownicze nastawienie i sposób w jaki zaprezentowałyśmy się, który doskonale pasował do tego, co działo się w latach 90. – czyli silne kobiety i mocne, zdecydowane wypowiedzi. Siobhan i ja zaczęłyśmy pracę nad tym albumem w moim małym domowym studio, pisałyśmy codziennie przez wiele tygodni. Zainspirowane były-

Mój dziadek przyjechał do Ameryki z Polski przed drugą wojną. Na imię miał Max.

MARCELLA DETROIT kiedy wypełniłam te zobowiązania, dołączyłam do moich przyjaciół i Erica na Jamajce, gdzie pracowali nad albumem „There’s One in Every Crowd”. Pięć dni później, po zaśpiewaniu w kilku utworach na ten album, zostałam poproszona o dołączenie do zespołu Claptona. Oczywiście powiedziałam „tak”, było wspaniale pracować ponownie z moimi przyjaciółmi i z Eric’iem! Wielokrotnie zjeździliśmy razem świat podczas wielu tournee. Najpierw byłam w jego zespole przez około pięć lat, od 1974 do 1978, a potem dołączyłam ponownie w 1984, na rok. Pracowało się z nim świetnie, zawsze dawał mi możliwość zaprezentowania się solo, podczas każdego koncertu mo-

śmy filmem klasy B z lat 50. pod tytułem „Kobiety Koty z Księżyca” i napisałyśmy kilka piosenek związanych z historią zawartą w filmie – o tym, jak kilku Ziemian trafia na Księżyc, a my byłyśmy Kobietami-Kotami... Moja postać zakochuje się w jednym z Ziemian, który musi powrócić na swoją planetę, a ja proszę go w jednej z piosenek, aby został ze mną („Stay with Me”). Największym hitem z tego albumu stała się ta właśnie, napisana przez ciebie piosenka pod tytułem „Stay”, która była na 1. miejscu brytyjskiej listy przebojów przez 8 tygodni pod rząd. Ponadto, znalazła się w pierw-

Na początku pracowałaś z Shakespears Sister jako muzyk sesyjny. Podobno David Stewart z Eurythmics zasugerował, abyście stworzyły duet, ty i Siobhan? – Tak, najpierw zaproszono mnie, abym zagrała w paru kawałkach, które mój przyjaciel Richard Feldman produkował dla Siobhan i jej zespołu Shakespears Sister, zaśpiewałam też w tych piosenkach. Myślę, że David zasugerował, abyśmy stały się duetem, bo podobało mu się jak brzmimy razem i to, co tworzyłyśmy wspólnie. Pomyślał, że dobrym pomysłem byłoby, abyśmy były zespołem. Co sprawiło, że duet się rozpadł? – Mówiąc najkrócej, zostałam wylana. Kiedy poszłam odebrać naszą nagrodę Ivor Novello Award za najlepszy album roku, zostało ogłoszone przez jej management, że nie jestem już w zespole. Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej, sugerowałabym zapytać ją. Ja, w zasadzie, nigdy nie otrzymałam żadnego wyjaśnienia. Na szczęście, w żaden sposób nie przeszkodziło ci to nadal tworzyć wspaniałą muzykę i odnosić kolejne sukcesy, a twój solowy album „Jewel” z 1994 roku przyniósł nam cudowny przebój „I Believe” oraz duet z Eltonem Johnem w utworze „Ain’t Nothing Like a Real Thing” i odniósł sukces w wielu krajach. Co ciekawe, wystąpiłaś później w dwóch odcinkach Absolutely Fabulous, jako Anioł... – Skontaktowała się ze mną Jennifer Saunders z Absolutely Fabulous i zapytała, czy chciałabym napisać kilka piosenek do odcinka p.t. „The Last Shout”. Powiedziałam, że tak, bardzo, zaczęłam pisać piosenki i wysłałam je do Anglii. Bardzo się one spodobały zarówno jej, jak i jej kierownikowi muzycznemu, a chwilę później zapytała mnie, czy chciałabym być w tym odcinku, zagrać w nim Anioła, obok Marianne Faithful w roli Boga? Skorzystałam z okazji, to było bardzo ekscytujące! W 2008 roku powróciłaś do swojego prawdziwego nazwiska i założyłaś doskonałą bluesową grupę The Mar-

Tomasz Furmanek przedstawia

cy Levy Band. Muzycznie była to – jak sama często mówiłaś – podróż do korzeni. Czy zespół nadal występuje? – Miałam wrażenie, że wszystko co robiłam, było trochę wymyślone, wykombinowane, więc chciałam powrócić do moich „korzeni”, aby na nowo rozpalić moją miłość do muzyki. Wyrosłam na bluesie i soulu, i chciałam tam powrócić, więc skompletowałam zespół, napisałam kilka nowych piosenek, a także swoje wersje kilku z repertuaru Howlin’ Wolf. Nie gramy już razem, aczkolwiek spotykamy się od czasu do czasu. W 2010 roku dotarłaś do finału programu ITV pt. „Popstar to Operastar”, w efekcie zajęłaś 3. miejsce. Czego cię nauczyło to doświadczenie? – To było wspaniałe doświadczenie, ale jak zwykle, wzięłam to wszystko nazbyt serio! Byłam zdeterminowana, aby dotrzeć do półfinału, ponieważ powiedziano mi, że Andrea Bocelli będzie mentorem półfinalistów. Dano mi do zaśpiewania jedne z najtrudniejszych i najpiękniejszych arii. Te pieśni śniły mi się każdej nocy. Uczenie się ich i śpiewanie w różnych językach było dla mnie prawdziwym wyzwaniem, ale śpiewanie ich z towarzyszeniem żywej 30-osobowej orkiestry w każdy piątek, kiedy show był transmitowany na żywo, było ekscytujące. Ludzie spotykani na ulicy byli bardzo mili i wspierali mnie, było cudownie. Czy byłaś może w Polsce? Pracowałaś z jakimiś polskimi muzykami? – Niestety nigdy nie byłam w Polsce, nie znam polskich muzyków, ale możliwe jest, że niektórzy muzycy, których podziwiam, mają polską spuściznę, tak jak ja! Mój dziadek przyjechał do Ameryki z Polski przed II wojną światową. Na imię miał Max, był cudownym, życzliwym, kochającym człowiekiem, dość religijnym Żydem. To po nim nazwałam mojego syna Max.

Polacy mają być z czego dumni – po pierwsze – pyszne jedzenie, jakiego nie skosztujemy w innych krajach, przygotowane z najlepszych, lokalnych produktów; po drugie – piękne krajobrazy, które wyróżniają się niezwykłym wręcz bogactwem – możemy się pochwalić urokliwymi Tatrami czy Bieszczadami, ale i wyjątkowym Podlasiem czy zachwycającą Kotliną Kłodzką. Polska to także słynni naukowcy i badacze, jak Maria Skłodowska-Curie czy kryptolodzy odpowiedzialni za złamanie szyfru Enigmy. A i to nie koniec…

Partnerem dodatku jest:

30 dobre, bo polskie

Najbogatsi Polacy Z rankingu Forbesa „100 najbogatszych Polaków” wynika, że ich majątek wynosi łącznie ponad 134 mld zł. Co więcej, tylko w ciągu jednego roku liczba miliarderów wzrosła z 25 do 32.

Dominika i Sebastian Kulczyk Rodzeństwo odziedziczyło fortunę po zmarłym ojcu, wcześniej jednak oboje zdążyli poznać co znaczy praca w firmie ojca – Jan Kulczyk kilka lat przed śmiercią zaczął przekazywać

część władzy i obowiązków w ich ręce. – Troską Jana Kulczyka było nie tylko zagwarantowanie ciągłości operacyjnej, ale głównie trwałe zabezpieczenie wartości zbudowanego majątku.

Michał Sołowow Michał Sołowow urodził się w 1962 roku w Kielcach. To nie tylko polski biznesmen, ale i kierowca rajdowy – w tym trzykrotny wicemistrz Europy (2008, 2009 i 2012), dwukrotny wicemistrz Polski (2006 i 2010), dwukrotny II wicemistrz Europy (2006 i 2010). – Pierwszą 24 marca 2017

Dlatego wprowadził do testamentu rygorystyczne zapisy, których zasada sprowadza się do „podziału w sposób niepodzielny”. Każdy składnik, czyli akcja, udział, spółka należy do dwoj-

ga równorzędnych właścicieli – pisze „Forbes”. Dziś ich majątek wyceniany jest na 14,2 miliarda złotych. (Fot. Agencja BE&W)

jego firmą był Mitex, potem stworzył Echo Investment, pierwszą polską firmę deweloperską budującą apartamenty w Warszawie. W międzyczasie inwestował w spółki produkujące artykuły do wyposażenia wnętrz: ceramikę sanitarną (Rovese) i deski podłogowe (Barlinek). Ostatnio Sołowow coraz bardziej interesuje się innowacyjnymi firmami z sektora przetwarzania śmieci i biotechnologii – informuje „Forbes”. Jego majątek szacowany jest na 11,8 miliarda złotych. (Fot. CersanitRallyTeam. Facebook)

32 dobre, bo polskie

Zygmunt Solorz-Żak Majątek Zygmunta Solorza-Żaka został oszacowany na 10,3 mld zł, co dało mu trzecie miejsce. Biznesmen jest współtwórcą i udziałowcem (poprzez jego spółki zależne) Grupy Cyfrowy Polsat, do której należą m.in. Telewizja Polsat, Cyfrowy Polsat, Plus i Plus Bank. Jak przypominają Wirtualne Media, w październiku ub.r. Zygmunt Solorz-Żak zrezygnował z członkostwa w radzie nadzorczej Cyfrowego Polsatu. Obecnie skupia się na tworzeniu strategii oraz nadzorze nad ich wdrażaniem we wszystkich firmach z jego grupy kapitałowej. W wywiadzie dla

portalu Forsal.pl, na pytanie o to, czy w biznesie jest potrzebne wyksztacenie, odpowiedział: – Ja kieruję się przede wszystkim intuicją. Nauka jest oczywiście potrzebna, wiele daje. Kiedy czegoś się nauczymy, zdobytą wiedzę zawsze możemy wykorzystać w biznesie. Ale biznes nie polega tylko na tym. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że musi być przede wszystkim pomysł, a do tego trochę intuicji, szczęścia czy nawet trochę kontaktów. Na samym świetnym wykształceniu nie zbuduje się biznesu. (fot. Agencja BE&W)

Anna Woźniak-Starak i Jerzy Starak

Dariusz Miłek Dariusz Miłek jest twórcą jednej z najbardziej popularnych marek obuwniczych w Polsce – CCC, którą znają miliony rodaków. Biznesmen urodził się w 1968 roku w Szczecinie, z wykształcenia jest technikiem górnikiem. Jego pierwsze sklepy, wtedy nazwane Żółta Stopa, zaczęły swoją działalność w 1996 roku. Od tego czasu biznes nieustannie się rozwijał, by 20 lat później – już jako marka CCC – stać się jedną z najbardziej rozpoznawalnych firm w kraju. Dziś CCC to ponad 700 salonów. Poza Polską, marka jest obecna między innymi w takich krajach jak Cze-

Leszek Czarnecki urodził się w 1962 r. we Wrocławiu, ma tytuł inżyniera i doktorat z ekonomii. – Dziś Leszek Czarnecki jest większościowym udziałowcem sześciu dużych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie, działających w sektorze finansowym i deweloperskim: Getin Holding, Getin Noble Bank, TU Europa, Open Finance, MW Trade i LC Corp. W skład Getin Holding wchodzą (poza już wymienionymi) także takie spółki, jak: Idea Bank, PF leasing i PDK – można przeczytać na stronie leszek-czarnecki.pl. Jego majątek wyceniono na 3,58 mld zł. (Fot. Agencja BE&W)

(fot. Agencja BE&W)

– Małżeństwo zbudowało w Nowych Skalmierzycach w woj. wielkopolskim rodzinną grupę kapitałową. Firma jest jednym z największych producentów mebli w Polsce. Najważniejszym odbiorcą materaców i mebli tapicerowanych wytwarzanych w spółkach Com.40 i Correct jest IKEA. Grupa ma też fabrykę mebli w Danville w USA – informuje „Forbes”, który wycenił majątek małżeństwa na 3,35 mld zł. Bogdan Kaczmarek ma też połowę udziałów w spółce Big Star. 24 marca 2017

8. Germán Efromovich

Germán Efromovich to 64-letni biznesmen, który ma obywatelstwo Kolumbii, Brazylii, a także Polski. Jest synem polskich Żydów, którzy wyemigrowali do Ameryki Południowej po II wojnie światowej. Jego majątek szacuje się na 3,03 mld zł. – Efromovich jest założycielem przedsiębiorstwa Synergy Group i właścicielem większościowych udziałów w nim. Firma ta jest z kolei właścicielem linii lotniczych Avianca i TACA, które wspólnie mają flotę ponad 170 samolotów – pisze polskatomes.pl.

(Fot. Firma.ccc.eu)

Leszek Czarnecki

Jerzy Starak w l. 90. wprowadzał na polski rynek znane koncerny takie jak Nutricia i Colgate-Palmolive, jest też udziałowcem Zakładów Tłuszczowych Kruszwica (Olej Kujawski, Smakovita) i Herbapolu Lublin. W 2000 roku kupił Polpharmę, mającą 5 proc. udziałów w polskim rynku, w której obecnie posiada 64,5 proc. udziałów. Anna Woźniak-Starak jest z kolei udziałowcem spółki prowadzącej restaurację Belvedere w Warszawie. Ich majątek szacuje się na 3,8 miliarda złotych.

7. Bogdan i Elżbieta Kaczmarkowie

chy, Niemcy, Austria czy Rosja. Majątek biznesmena szacowany jest na około 4,8 mld zł. – W ciągu trzynastu lat otworzyłem 700 sklepów CCC. Teraz w trzy lata chcemy otworzyć jeszcze 500 o większej powierzchni i podwoić skalę biznesu. To mnie teraz nakręca. To jest jak wyścig, a ja jestem na jednym ze środkowych etapów. I co miałbym powiedzieć potem moim dzieciom? Że mogłem wygrać, ale mi się nie chciało – mówił Dariusz Miłek w wywiadzie opublikowanym na stronie Forbes.pl.

9. Bogusław Cupiał

Bogusław Cupiał urodził się w 1956 roku w Sławkowie, jest założycielem i twórcą potęgi Tele-Foniki, trzeciego producenta kabli i przewodów na kontynencie. Firmę założył w 1992 roku wraz z Zbigniewem Urbanem i Stanisławem Ziętkiem. W 1998 roku Cupiał został udziałowcem klubu piłkarskiego Wisła Kraków. Jego majątek został wyceniony na 2,35 miliarda złotych. Biznesmen przesunął się do pierwszej dziesiątki z miejsca 51.

10. Roman Karkosik

Biznesmen urodził się w 1951 r. we wsi Czernikowo koło Torunia. Jest twórcą i głównym akcjonariuszem Boryszewa (około 59 proc. akcji), wokół którego zbudował potężną i prężnie działającą grupę kapitałową. Jak przypomina „Forbes”, Karkosik jest również udziałowcem giełdowym: Alchemii (ok. 66 proc. akcji, stoi na czele grupy w branży hutniczej), a pośrednio m.in. Hutmenu, jednego z największych producentów wyrobów z metali nieżelaznych w Polsce. Jego majątek szacuje się na 2,28 mld zł.

34 dobre, bo polskie

Najwybitniejsi

naukowcy

Maria Skłodowska-Curie, Mikołaj Kopernik – te nazwiska znają chyba wszyscy Polacy. To jednak nie jedyni naukowcy, którzy byli wyjątkowi w swojej dziedzinie.

Ignacy Łukasiewicz 1822-1882

Jan Józef Ignacy Łukasiewicz urodził się w 1822 r. w Zadusznikach (woj. podkarpackie), zmarł w 1882 roku. Jako pierwszy na świecie wykorzystał na skalę przemysłową korzyści jakie daje ropa naftowa, sławę przyniosło mu bowiem wynalezienie lampy naftowej, która zmieniła życie ludzi na całej kuli ziemskiej. Łukasiewicz, jako 14-letni chłopiec, trafił na praktyki do apteki, gdzie mógł rozwijać swoje umiejęt24 marca 2017

ności w zakresie fizyki i chemii. W połowie lat 40. XIX wieku zaangażował się jednak w przygotowania powstania przeciw zaborcom, które jednak skończyły się fiaskiem. Oskarżony o spiskowanie, trafił do lwowskiego więzienia na niemal dwa lata. Po wyjściu na wolność otrzymał pracę w aptece, gdzie zaczął głowić się nad tym, jak wykorzystać substancję zwaną olejem skalnym – czyli ropą naftową. Po

czasie doszedł do wniosku, że można ją wykorzystywać jako materiał oświetleniowy. – Pierwsze próby zapalania oleju kończą się wybuchami. Zbiornik na naftę pęka. Wówczas to do duetu Łukasiewicz – Jan Zeh dołącza Adam Bratkowski, znajomy blacharz. Konstruuje podłużny pojemnik, w którym ropa naftowa może się bezpiecznie palić i oddawać światło. Po raz pierwszy lampa naftowa projektu

Łukasiewicza zostaje publicznie zastosowana 31 lipca 1853 roku, podczas nocnej operacji we lwowskim szpitalu na Łyczakowie. To data, którą powszechnie przyjmuje się za początek polskiego przemysłu naftowego, a także pierwszą na świecie „transakcję naftową” – można przeczytać na ignacylukasiewicz.pl. (Fot. Małopolski Instytut Kultury)

| dobre, bo polskie 35

Mikołaj Kopernik 1473-1543

O Mikołaju Koperniku większość z nas usłyszała po raz pierwszy w podstawówce. To chyba najwybitniejszy polski naukowiec, którego odkrycie było prawdziwym przełomem w postrzeganiu świata. – Wszechstronnie wykształcony, studiował nauki przyrodnicze, w tym metody obserwacji astronomicznych na Akademii Krakowskiej, prawo w Bolonii i medycynę w Padwie. W 1503 r. doktoryzował się z prawa kanonicznego. Po powrocie do Polski mieszkał w Lidzbarku Warmińskim, Fromborku

(1510), Olsztynie (1520-1521). Tam też przeprowadzał obserwacje astronomiczne i pisał swoje dzieła – można przeczytać na stronie astronomia.biz. pl. To właśnie Kopernik odkrył, że to Słońce, a nie Ziemia jest środkiem układu słonecznego, i to wokół niego poruszają się wszystkie planety. Jego dzieło „O obrotach ciał niebieskich” ukazało się drukiem dopiero w 1543 roku i stało się prawdziwym przełomem w nauce. (Fot. UM Toruń)

Maria SkłodowskaCurie 1867-1934

To pierwsza wśród kobiet laureatka nagrody Nobla, pierwsza wśród wszystkich uczonych, która otrzymała tę nagrodę dwukrotnie i to w różnych dziedzinach nauki, pierwsza kobietaprofesor na francuskiej Sorbonie. Maria Skłodowska-Curie urodziła się w 1867 r. w Warszawie. W 1891 r. wyjechała z kraju, by studiować fizykę na Sorbonie w Paryżu. W 1895 r. Polka poślubiła Piotra Curie, któremu urodziła dwie córki, małżeństwo wciąż jednak pochłonięte były pracą naukową. Ta szybko przyniosło

rezultaty – wraz z mężem i H. Becquerelem odkryli polon, potem rad. Za te odkrycia otrzymali Nagrodę Nobla z fizyki (1903). W 1911 r. została uhonorowana drugą nagrodą Nobla w dziedzinie chemii. Badaczka umarła na białaczkę we Francji w 1934 r. – jej notesy do dziś przechowuje się pod kluczem, bo są zbyt radioaktywne, by móc je oglądać z bliska. To jedyna kobieta, która spoczęła w paryskim Panteonie w dowód uznania zasług na polu naukowym. (Fot. biography.com)

Łamacze Enigmy Latami popularyzowano przekonanie, że to Anglicy złamali szyfr Enigmy podczas wojny, a w rzeczywistości dokonał tego zespół polskich kryptologów. Strona angielska dopiero po wstąpieniu Polski do NATO przyznała, że złamanie kodu Enigmy należy zawdzięczać Marianowi Rejewskiemu (ur. w Bydgoszczy w 1905 r., zm. w 1980 r.), Jerzemu Różyckiemu (ur. w Olszanie na Ukrainie, w 1909 r., zm. w 1942 r.) i Henrykowi Zygalskiemu (ur. w Poznaniu w 1908 r., zm. w 1978 r.). Polacy zastosowali matematykę w kryptologii jako pierwsi – tuż po zakończeniu I wojny światowej i jako pierwsi złamali szyfr Enigmy w 1932 r., kiedy to udało im

się odczytać pierwsze informacje przesyłane za pośrednictwem maszyny. Latem 1939 r. Polacy przekazali wyniki swojej pracy francuskim i brytyjskim sojusznikom. To właśnie ich osiągnięcia położyły podwaliny pod działania Alana Turinga i ośrodka dekryptażu w Bletchley Park, gdzie Brytyjczycy dokonywali odczytywania niemieckich szyfrogramów na masową skalę. – Gdyby Polacy nie złamali szyfru „Enigmy”, aliantom może by i się to z czasem udało, ale zanim by to nastąpiło ponosiliby prawdopodobnie katastrofalne straty – mówił na antenie Polskiego Radia Łukasz Kubacki z Muzeum Historii Polski.

Jan Czerski 1473-1543

Jan Czerski urodził się w 1845 roku, w guberni witebskiej, zmarł w1892 r. nad rzeką Kołymą. Ten polski geolog, paleontolog, przyrodnik i badacz Syberii nie jest szerzej znany w Polsce, cenią go za to Rosjanie – to na poznanie fragmentu tego kraju poświęcił sporo lat swojego życia. Możliwe, że Czerski nigdy by się Syberią nie zainteresował, gdyby nie to, że właśnie został tam zesłany za uczestnictwo w powstaniu styczniowym. Tam przymusowo wcielono go do armii, jednak pozwolono na badania geologiczne i paleontologiczne rejonu Omska. Po tym jak zwolniono go z niej z powodu złego stanu

zdrowia, wyjechał do Irkucka. Czerski badał system górski Sajany, ich okolice i rejony wzdłuż brzegów Angary, prowadził też badania geologiczne brzegów jeziora Bajkał (opracował zresztą pierwszą mapę geologiczną wybrzeża jeziora). Prowadził również badania geologiczne traktu pocztowego od Irkucka do Uralu. Dziś od jego nazwiska nazwę noszą m.in.: pasmo górskie na Zabajkalu, łańcuch górski w północnej Jakucji, najwyższy szczyt Gór Bajkalskich, miasto w Rosji nad Kołymą i jeden z najliczniej odwiedzanych przez turystów szczytów rejonu Bajkału.

36 dobre, bo polskie

Kultowe polskie marki

Choć niektórzy z nas pamiętają, jak na sklepowych półkach w czasach PRL-u nie było praktycznie niczego, to ten trudny okres udało się przetrwać wielu polskim markom, popularnym do dziś. Co więcej, część z nich oferuje produkty, które biją konkurencję na głowę.

To najstarsza w Polsce fabryka czekolady. Została założona w 1851 r. przez Karola Wedla, niemieckiego cukiernika i przedsiębiorcę. Od 2010 r. właścicielem spółki jest japońsko-koreański koncern LOTTE Group. Pierwszym wyrobem Wedla były karmelki śmietankowe, które tak reklamowano w „Kurierze Warszawskim”: – Zupełnie nowy i szczególny utwór cukierniczy, a nade wszystko wyborny środek leczniczy i łagodzący wszelkie cierpienia piersiowe (…) – bardzo przyjemny wyrób”. Firma zaczęła tak szybko się rozwijać, że zaledwie kilka lat później sprowadzono z Paryża specjalną ma-

24 marca 2017

Wedel

szynę, która miała przyspieszyć produkcję. W 1949 roku, po nacjonalizacji przedsiębiorstwa, nadano jemu nazwę 22 Lipca, od daty Manifestu Lipcowego. Już wtedy fabryka specjalizowała się nie tylko w czekoladach i czekoladkach, ale i cukierkach, chałwach, sezamkach, pralinkach. Słowem, marka stała się w Polsce bardzo znana, choć, z racji braku towarów w wielu miejscach – była luksusowa. Dziś, Wedel wciąż jest niezwykle popularną marką, a jego najbardziej rozpoznawalnym produktem jest ptasie mleczko – jedyne i niepowtarzalne w smaku. (Fot. Shutterstock)

Ludwik Bardzo prawdopodobne, że gdybyśmy dziś zapytali Polaków o najpopularniejszy płyn do mycia naczyń, spora część odpowiedziałaby, że to właśnie Ludwik. Płyn produkowany jest od 1964 roku, jego współtwórcami jest inż. Hanna Majchert oraz inż. Zbigniew Korda. Pierwotnie Ludwik był produkowany w szklanej butelce, dziś jest sprzedawany w białej, plastikowej, z wyraźnym, zielonym logo. W latach 60. producent Ludwika przeprowadził kampanię „Ludwiku do rondla”, co miało przekonać mężczyzn do tego, by zakasali rękawy i pomogli żonom w domu. Ludwik zdobył takie nagrody, jak m.in.: Złoty Laur Konsumenta (2005, 2006, 2008, 2009, 2010), Laur Konsumenta – Odkrycie Roku (2008, 2009) czy Oskar FMCG (2006). Dziś marka jest na tyle rozpoznawalna, że ma 24 proc. udziałów w polskim rynku płynów do zmywania, jednak produkty tej firmy sprzedawane są nie tylko nad Wisłą, ale również w Rosji, Szwecji, Armenii czy nawet Iraku.

| dobre, bo polskie

Romet Firma, która powstała w 1949 roku w Bydgoszczy odniosła niebywały sukces – w czasach PRL-u na wyprodukowanych przez nich rowerach jeździli obywatele chyba całego bloku wschodniego. – W najlepszych dla niej latach z taśm produkcyjnych zjeżdżało ponad milion sztuk rocznie. Oprócz tego firma produkowała motorowery i motorynki (m.in. słynne Komary). W 1998 roku firma upadła, ale marka Romet ocalała dzięki Wiesławowi Grzybowi, przedsiębiorcy, który nabył prawa do znanej z PRL -u marki. W dzisiejszych czasach produkty pod legendarną marką kupimy od Arkus & Romet Group, której właścicielem jest Grzyb – można przeczytać na stronie bankier.pl. (Fot. Romet)

Hortex

Firma powstała w 1958 roku jako Przedsiębiorstwo Handlu Zagranicznego „HORTEX” działające w ramach Centrali Spółdzielni Ogrodniczych. W latach 70. była jednym z głównych dostawców rolno-spożywczych, dziś jest w czołówce jeśli chodzi o mrożonki warzywnoowocowe i soki (choć tu widać wyraźny spadek). – W czasach PRL-u firma zaopatrywała w wyroby rolno-spożywcze całą Europę Środkowo-Wschodnią, aby w latach 80. stać się światowym liderem w produkcji owocowych koncentratów – podaje serwis bankier.pl. Z badań wynika, że dziś firmę zna 97 proc. Od 2006 roku firma należy do Argan Capital, wcześniej do Bank of America.

reklama

Zelmer

Zelmer S.A. to polskie przedsiębiorstwo z siedzibą w Rzeszowie, którego początki działalności sięgają 1937 roku. Mimo że w czasie wojny zakłady zniszczono, to udało się wrócić do tego pomysłu kilka lat później, w 1951 roku. W latach 70. i 80. Zelmer należał do zjednoczenia przemysłu Predom. W 2001 roku z przedsiębiorstwa państwowego utworzono spółkę akcyjną – jedynym akcjonariuszem Zelmer S.A. został Skarb Państwa, z kolei od 2003 roku Zelmer stał się częścią Grupy BSH. (Fot. Ceneo)

38 dobre, bo polskie

Uzdrowiska

Kotliny Kłodzkiej Kotlina Kłodzka to wyjątkowe miejsce na mapie Polski, ze specyficznym i unikalnym mikroklimatem. To nie tylko piękne tereny, ale i uzdrowiska, w których można odpocząć i odetchnąć czystym powietrzem.

Kudowa-Zdrój Polanica-

To liczące zaledwie 10 tysięcy miasteczko może pochwalić się sporą liczbą turystów, niezależnie od pory roku. Położone jest w dolinie na pograniczu Gór Stołowych i Pogórza Orlickiego na wysokości od 370 do 420 m n.p.m. Położenie miasta na południowych stokach powoduje, że panuje tu klimat łagodniejszy niż w sąsiednich miejscowościach. – Podstawowym 24 marca 2017

bogactwem uzdrowiska są naturalne źródła wód mineralnych. Obiekty uzdrowiskowe skupiają się głównie w Parku Zdrojowym u podnóża Góry Parkowej. Stoi tu zabytkowy budynek Sanatorium „Zameczek” o ciekawej architekturze i charakterystycznym dla dawnego budownictwa dolnośląskiego łamanym dachu. Naprzeciw wznosi się budynek pijalni nawiązują-

cy stylem do architektury „Zameczku”. Jest to najładniejsza i największa pijalnia na Dolnym Śląsku. Wydaje się w niej wody z trzech źródeł. Obok pijalni znajduje się sala koncertowa oraz hala spacerowa. Ozdobą części parku przylegającej do pijalni są kilkusetletnie drzewa ozdobne: czarne świerki oraz sosna kalifornijska – można przeczytać na stronie kudowa.pl.

Miasto położone jest w dolinie Bystrzycy Dusznickiej u podnóża masywu Piekielnej Góry, jego południowa część leży na zboczach Gór Bystrzyckich w pobliżu Kamiennej Góry. Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa zostały tu wpisane m.in.: kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP, wybudowany w 1910 w stylu

| dobre, bo polskie 39

Duszniki-Zdrój To znane od wieków uzdrowisko, do którego tłumnie przybywali ludzie z całej Europy – gościł tu m.in. Fryderyk Chopin, ale miejsce to ukochał sobie także polski papież Jan Paweł II. Do najpiękniejszej części miasta należy Park Zdrojowy – lipowo-kasztanowy park z kwiatowymi rabatami i dwoma fontannami. Jedną z nich jest Kolorowa Fontanna, której początki sięgają 1905 roku. W sezonie letnim jest ona podświetlana przez różnobarwne reflektory, które tworzą niesamowity klimat. Znajdziemy tu także Dworek Chopina, w którym od 1946 roku odbywają się koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego. Obok Dworku znajdują się

też dwa pomniki postawione na cześć tego wielkiego kompozytora. Mieści się tu także Pijalnia Wód Mineralnych z I połowy XIX wieku, a także muszla koncertowa, w której latem odbywają się liczne przedstawienia i muzyczne występy. Mieści się tu również Zieleniec Ski Arena – doskonałe miejsce dla fanów białego szaleństwa. Jak można przeczytać na stronie duszniki.pl, panują tutaj najlepsze warunki narciarskie na ziemi kłodzkiej. Śnieg średnio leży tutaj przez 150 dni w roku, a średnia suma jego opadów jest jedną z najwyższych w Polsce. Do dyspozycji narciarzy są liczne trasy zjazdowe (24 wyciągi, 4 nowoczesne kanapy i jedna kolej kanapowo-gondolowa).

-Zdrój

neobarokowym, park zdrojowy z 1906 roku, teatr zdrojowy z 1925 roku, połączony z budynkiem pijalni, a także zespół uzdrowiskowy. Jak czytamy na oficjalnej stronie miasta, polanica.pl: – Polanica-Zdrój, miasto – ogród, które swym niepowtarzalnym klimatem i urokiem zachwyci każdego. Jej specyficzne położenie sprawia, iż lata są cie-

Lądek-Zdrój

płe, a zimy niezbyt srogie, a okoliczne zalesione wzgórza dodatkowo wpływają łagodząco na klimat. Ale Polanica leczy nie tylko klimatem... prosto z serca Gór Stołowych spływają podziemne wody mineralne, które dają początek polanickim źródłom słynącym z walorów leczniczych i smakowych.

Lądek-Zdrój, w którym mieszka niewiele ponad 6 tysięcy mieszkańców, położony jest w Sudetach Wschodnich, w dolinie rzeki Białej Lądeckiej, na wysokości od 440 do 500 m n.p.m. To jedno z najstarszych uzdrowisk sudeckich – pierwsza analiza miejscowych wód leczniczych pochodzi z końca XV w. Choć z roku na rok przyjeżdża tu coraz mniej kuracjuszy, to ci, którzy tu docierają doceniają panującą tu ciszę i spokój, czasem trudno osiągalne w innych kurortach. Na listę zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa wpisano tu obiekty takie jak m.in.: barokowy kościół parafialny pw. kościół Narodzenia NMP, park Moniuszki z pocz. XIX, park 1000-lecia z drugiej poł. XIX w., muszlę koncertową z 1905 r. oraz wieżę zegarową z XIX w. Ważnym punktem na planie miasta jest także uzdrowisko Wojciech. – Ta historyczna budowla z XVII wieku, przebudowana dwieście lat później, kryje w swym wnętrzu marmurowy basen zaprojektowany na modłę tureckiej łaźni, stylowe kamienne wanny do kąpieli perełkowych oraz pijalnię wód tryskających z ciepłych źródeł siarczkowo-siarkowodorowo-fluorowych. Pierścień okalający główny budynek zwieńczony kopułą, mieści hotel z 40 miejscami noclegowymi – informuje strona ladek.pl.

40 kuchnia

Zupa

ogĂłrkowa SposĂłb przygotowania:

MiÄ&#x2122;so wymyÄ&#x2021; i zalaÄ&#x2021; zimnÄ&#x2026; wodÄ&#x2026;. DodaÄ&#x2021; listki laurowe, ziele angielskie. Po zagotowaniu zmniejszyÄ&#x2021; ogieĹ&#x201E;, zdjÄ&#x2026;Ä&#x2021; Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2026; ewentualne szumoXJOZ J HPUPXBĆĽ PL NJOVU 0TPMJĆĽ EPEBĆĽ PCSBOF [F skĂłrki warzywa. GotowaÄ&#x2021; aĹź bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; al dente (ok. 15 min.). Ziemniaki pokroiÄ&#x2021; w kostkÄ&#x2122; i dorzuciÄ&#x2021; do garnka. Kiedy ziemniaki zmiÄ&#x2122;knÄ&#x2026;, dodaÄ&#x2021; starte na tarce ogĂłrki (moĹźna je przesmaĹźyÄ&#x2021; krĂłtko na maĹ&#x203A;le, jeĹ&#x203A;li siÄ&#x2122; Ĺ&#x203A;pieszymy â&#x20AC;&#x201C; niekoniecznie). Ĺ&#x161;mietanÄ&#x2122; rozmieszaÄ&#x2021; porzÄ&#x2026;dnie w kubku, dodaÄ&#x2021; trzy Ĺ&#x201A;yĹźki wywaru. DolaÄ&#x2021; do garnka, ewentualnie dosoliÄ&#x2021;, posypaÄ&#x2021; pieprzem i siekanÄ&#x2026; zieleninÄ&#x2026;. (za: niebonatalerzu.blogspot.com)

GoĹ&#x201A;Ä&#x2026;bki

zapiekane z farszem miÄ&#x2122;sno-ryĹźowym

SkĹ&#x201A;adniki:

t XÂ&#x2019;PTLB LBQVTUB t LH NJĆŹTB XJFQS[PXFHP mielonego t Ć˝SFEOJB DFCVMB t TBT[FULB SZÇ&#x2021;V t DBÂ&#x2019;F KBKLP t MJĆ˝DJF MBVSPXF t QJFQS[ NJFMPOZ t TĂ&#x2DC;M t [JFMF BOHJFMTLJF t LPODFOUSBU QPNJEPSPXZ

SposĂłb przygotowania: KapustÄ&#x2122; naleĹźy obgotowaÄ&#x2021; we wrzÄ&#x2026;tku po 20 minut z kaĹźdej strony. W miÄ&#x2122;dzyczasie przygotowujemy farsz. Do miski wrzucamy miÄ&#x2122;so, drobno pokrojonÄ&#x2026; smaĹźonÄ&#x2026; cebulkÄ&#x2122;, ryĹź, caĹ&#x201A;e jajko i wszystko dobrze wyrabiamy dĹ&#x201A;oniÄ&#x2026; i przyprawiamy pieprzem i solÄ&#x2026; do smaku (do jednolitej masy). NastÄ&#x2122;pnie gĹ&#x201A;ĂłwkÄ&#x2122; kapusty studzimy i rozdzielamy na pojedyncze liĹ&#x203A;cie, z ktĂłrych usuwamy twardy grzbiet. NakĹ&#x201A;adamy duĹźÄ&#x2026; 1 Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2122; farszu na liĹ&#x203A;Ä&#x2021;

24 marca 2017

i zwijamy od grubszej strony w rulonik. W taki sposĂłb przygotowujemy wszystkie liĹ&#x203A;cie. NastÄ&#x2122;pnie ukĹ&#x201A;adamy w naczyniu Ĺźaroodpornym na liĹ&#x203A;ciach kapusty. CaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; zalewamy sosem przygotowanym ze 100 g koncentratu pomidorowego z 1,5 szkl. wody i przypraw (majeranek, sĂłl, pieprz) i zapiekamy w piekarniku 160 st. C przez ok. 50 minut. (za: mojegotowanie.pl)

Kartacze SposĂłb przygotowania:

0,5 kg ziemniakĂłw gotujemy w munEVSLBDI 0ETUBXJBNZ KF EP PTUZHOJĆŹcia, obieramy i rozgniatamy. PozostaĹ&#x201A;e ziemniaki Ĺ&#x203A;cieramy na tarce. Z miski zbieramy papkÄ&#x2122; ziemniaczanÄ&#x2026; i odcedzamy jÄ&#x2026; na gÄ&#x2122;stym sicie umieszczonym nad miskÄ&#x2026; z pĹ&#x201A;ynem, ktĂłry nam pozostaĹ&#x201A; ze startych ziemniakĂłw. MiskÄ&#x2122; z sokiem z ziemniakĂłw odstawiamy na kilka minut na bok, nastÄ&#x2122;pnie zlewamy pĹ&#x201A;yn, a na dnie pozostanie nam skrobia, ktĂłrÄ&#x2026; dodamy do masy ziemniaczanej. W miÄ&#x2122;dzyczasie przygotowujemy farsz: Ĺ&#x203A;cieramy cebulÄ&#x2122;. Dodajemy jÄ&#x2026; do miÄ&#x2122;sa mielonego wraz z Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2026; wody i majerankiem. DopraXJBNZ TPMĆ¤ J QJFQS[FN 0EDJĆ˝OJĆŹUF tarte ziemniaki przekĹ&#x201A;adamy do duĹźej miski. Dodajemy do nich utĹ&#x201A;uczone, ugotowane ziemniaki i skrobiÄ&#x2122;. Ciasto solimy i wyrabiamy. Lepimy kartacze: z miski nabieramy sporÄ&#x2026; Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2122; ciasta. Rozklepujemy je na pĹ&#x201A;asko na dĹ&#x201A;oni, ale nie za cienko, Ĺźeby ciasto nie

SkĹ&#x201A;adniki:

t PL EBH LPĆ˝DJ [ NJĆŹTFN (Ĺźeberka wieprzowe, cielÄ&#x2122;ce, korpus kurzy lub dwa udka, koĹ&#x203A;ci schabowe itp.) t EBH PHĂ&#x2DC;SLĂ&#x2DC;X LJT[Pnych (nie maĹ&#x201A;osolnych) t EVÇ&#x2021;F NBSDIXJF t QJFUSVT[LB t LBXBÂ&#x2019;FL TFMFSB t PL DN QPSB t [JFNOJBLĂ&#x2DC;X t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[ t EXB MJĆ˝DJF MBVSPXF t LVMLJ [JFMB angielskiego t EVÇ&#x2021;F Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ LXBĆ˝OFK Ĺ&#x203A;mietany t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ TJFLBOFHP LPQFSLV lub natki pietruszki

Tradycyjne

| kuchnia 41 SkĹ&#x201A;adniki:

pierogi ruskie

Ciasto: t H T[LMBOLJ NĆ¤LJ t NM DJFQÂ&#x2019;FK XPEZ t KBKLP Farsz: t H [JFNOJBLĂ&#x2DC;X t ESPCOP QPTJFLBOF DFCVMF t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB NBTÂ&#x2019;B t H CJBÂ&#x2019;FHP TFSB UÂ&#x2019;VTUFHP t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[

SposĂłb przygotowania:

Farsz: Ziemniaki ugotowaÄ&#x2021; w osolonej wodzie, odcedziÄ&#x2021; i rozgnieĹ&#x203A;Ä&#x2021; na puree. PrzestudziÄ&#x2021;. CebulÄ&#x2122; zeszkliÄ&#x2021; na maĹ&#x203A;le. Ser zmieliÄ&#x2021; w maszynce, albo dobrze rozgnieĹ&#x203A;Ä&#x2021; praskÄ&#x2026;. WymieszaÄ&#x2021; z ziemniakami i cebulÄ&#x2026;. DoprawiÄ&#x2021; solÄ&#x2026; i pieprzem. Ciasto: Do miski wsypaÄ&#x2021; mÄ&#x2026;kÄ&#x2122;, zrobiÄ&#x2021; w niej doĹ&#x201A;ek i wbiÄ&#x2021; jajko. WlewaÄ&#x2021; powoli wodÄ&#x2122;, mieszajÄ&#x2026;c ciasto rÄ&#x2122;kÄ&#x2026;. Ciasto nie moĹźe byÄ&#x2021; za mokre, wiÄ&#x2122;c byÄ&#x2021; moĹźe nie trzeba bÄ&#x2122;dzie wlewaÄ&#x2021; caĹ&#x201A;ej wody. WyrobiÄ&#x2021; na gĹ&#x201A;adko. RozwaĹ&#x201A;kowaÄ&#x2021; cienko na powierzchni posypanej mÄ&#x2026;kÄ&#x2026;. WykrawaÄ&#x2021; szklankÄ&#x2026; kĂłĹ&#x201A;ka. Na Ĺ&#x203A;rodek kaĹźdego kĂłĹ&#x201A;ka nakĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; po ok. Ĺ&#x201A;yĹźeczkÄ&#x2122; farszu i skĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; kĂłĹ&#x201A;ko na pĂłĹ&#x201A;, zlepiajÄ&#x2026;c brzeg. Sklejone, surowe pierogi najlepiej przykryÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;ciereczkÄ&#x2026;, Ĺźeby nie obeschĹ&#x201A;y. W duĹźym garnku zagotowaÄ&#x2021; lekko osolonÄ&#x2026; wodÄ&#x2122;. Gdy woda bÄ&#x2122;dzie wrzeÄ&#x2021;, wrzucaÄ&#x2021; pierogi. Bardzo delikatnie przemieszaÄ&#x2021; od dna ESFXOJBOĆ¤ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LĆ¤ BCZ OJF QS[ZXBSÂ&#x2019;Z (EZ QJFSPHJ XZQÂ&#x2019;ZOĆ¤ HPUPXBĆĽ KFT[D[F QS[F[ LJMLB NJOVU PL NJO X [BMFÇ&#x2021;OPĆ˝DJ jak grube jest ciasto). WyjmowaÄ&#x2021; je Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2026; cedzakowÄ&#x2026;. MoĹźna podsmaĹźyÄ&#x2021; na patelni. (za: allrecipes.pl)

(cepeliny) SkĹ&#x201A;adniki:

t LH [JFNOJBLĂ&#x2DC;X OBKMFQJFK mÄ&#x2026;czystych, z duĹźÄ&#x2026; zawartoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; skrobi) t PQDKPOBMOJF Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ NĆ¤LJ [JFNniaczanej (gdyby ziemniaki okazaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; wodniste) Nadzienie: t LH NJFMPOFHP DIVEFHP NJĆŹTB np. z szynki t DFCVMB t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TVT[POFHP NBKFSBOLV t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[ przerwaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; podczas gotowania. Na Ĺ&#x203A;rodek ciasta nakĹ&#x201A;adamy farsz. NastÄ&#x2122;pnie oblepiamy ten farsz ciastem formujÄ&#x2026;c wypukĹ&#x201A;e wrzeciono. Kartacze wrzucamy na osolony wrzÄ&#x2026;tek i gotujemy na niewielkim PHOJV QBSUJBNJ QP PL NJOVU X poĹ&#x201A;owie gotowania przewracamy je delikatnie na drugÄ&#x2026; stronÄ&#x2122;). (za: zmiloscidogotowania.blog.pl)

Chleb na droĹźdĹźach SkĹ&#x201A;adniki:

t H NĆ¤LJ QT[FOOFK t H ESPÇ&#x2021;EÇ&#x2021;Z TVDIZDI EXJF UPSFCLJ QP H

t EXJF Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ DVLSV t EXJF QÂ&#x2019;BTLJF Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TPMJ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ PUSĆŹCĂ&#x2DC;X PXTJBOZDI (mogÄ&#x2026; to byÄ&#x2021; pĹ&#x201A;atki owsiane) t NM DJFQÂ&#x2019;FK XPEZ t OJFDP UÂ&#x2019;VT[D[V J CVÂ&#x2019;LJ UBSUFK do wysmarowania formy

SposĂłb przygotowania:

DroĹźdĹźe wsypujemy do letniej wody, dokĹ&#x201A;adnie mieszamy i odstawiamy na kilka minut. PozostaĹ&#x201A;e sypkie skĹ&#x201A;adniki (poza buĹ&#x201A;kÄ&#x2026; tartÄ&#x2026;) mieszamy w duĹźej misce i wlewamy do nich wodÄ&#x2122; z droĹźdĹźami. Wszystko dokĹ&#x201A;adnie mieszamy Ĺ&#x201A;yĹźkÄ&#x2026; aĹź do uzyskania zwartej masy, a nastÄ&#x2122;pnie odstawiaNZ DJBTUP X QS[ZLSZUFK NJTDF OB NJOVU BCZ X UZN D[BTJF mogĹ&#x201A;o wyrosnÄ&#x2026;Ä&#x2021;. WyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;te ciasto mieszamy jeszcze delikatnie i przekĹ&#x201A;adamy do natĹ&#x201A;uszczonej i oprĂłszonej niezbyt obficie buĹ&#x201A;kÄ&#x2026; tartÄ&#x2026; formy. Tak przygotowane ciasto odstawiamy jeszcze na kilka minut w ciepĹ&#x201A;e miejsce do wyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cia i wstawiamy na jednÄ&#x2026; godzinÄ&#x2122; do piekarnika nagrzanego do temp. 200 st. C. Chleb najlepiej smakuje dopiero po ostygniÄ&#x2122;ciu, a najlepiej na drugi dzieĹ&#x201E;. Lepiej teĹź nie kroiÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;wieĹźutkiego wypieku, bo moĹźe siÄ&#x2122; po prostu rozlecieÄ&#x2021;. (za: zajadam.pl)

42 kuchnia

Strucla makowa SkĹ&#x201A;adniki:

Ciasto: t H NĆ¤LJ t H Ć˝XJFÇ&#x2021;ZDI ESPÇ&#x2021;EÇ&#x2021;Z t NM NMFLB t Ç&#x2021;Ă&#x2DC;Â&#x2019;ULB CJBÂ&#x2019;LB [PTUBXJBNZ â&#x20AC;&#x201C; przydadzÄ&#x2026; siÄ&#x2122; do masy makowej) t H DVLSV t H NBTÂ&#x2019;B t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TPMJ t LJMLB LSPQFM FTFODKJ XBOJMJPXFK MVC 1 Ĺ&#x201A;yĹźka cukru z prawdziwÄ&#x2026; waniliÄ&#x2026; t KBKLP EP TNBSPXBOJB

SposĂłb przygotowania:

%SPÇ&#x2021;EÇ&#x2021;F SP[FUS[FĆĽ [ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LĆ¤ DVLSV Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LBNJ NĆ¤LJ J Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LBNJ DJFQÂ&#x2019;FHP NMFLB 3P[D[ZO [PTUBXJĆĽ EP XZSPĆ˝OJĆŹDJB .Ć¤LĆŹ przesiaÄ&#x2021; do gĹ&#x201A;Ä&#x2122;bokiej miski, wymieszaÄ&#x2021; z solÄ&#x2026;. ĹťĂłĹ&#x201A;tka utrzeÄ&#x2021; z cukrem na puszysty krem. MasĹ&#x201A;o stopiÄ&#x2021;, podgrzewajÄ&#x2026;c razem z pozostaĹ&#x201A;ym mlekiem. WyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;ty rozczyn przeĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; do miski z mÄ&#x2026;kÄ&#x2026;. DodaÄ&#x2021; utarte ĹźĂłĹ&#x201A;tka, waniliÄ&#x2122; i wymieszaÄ&#x2021;. WyrabiajÄ&#x2026;c powoli ciasto stopniowo dodawaÄ&#x2021; ciepĹ&#x201A;e mleko ze stopionym masĹ&#x201A;em. WyrabiaÄ&#x2021;, aĹź ciasto zrobi siÄ&#x2122; gĹ&#x201A;adkie. UformowaÄ&#x2021; kulÄ&#x2122; i zostawiÄ&#x2021; w misce oprĂłszonej mÄ&#x2026;kÄ&#x2026; (do wyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cia, aĹź podwoi swojÄ&#x2026; objÄ&#x2122;toĹ&#x203A;Ä&#x2021;). WyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;te ciasto podzieliÄ&#x2021; na dwie rĂłwne czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci. KaĹźdÄ&#x2026; z nich rozwaĹ&#x201A;kowaÄ&#x2021; na ksztaĹ&#x201A;t prostokÄ&#x2026;ta. PosmarowaÄ&#x2021; roztrzepanym biaĹ&#x201A;kiem i naĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; masÄ&#x2122; makowÄ&#x2026;, zostawiajÄ&#x2026;c ok. 2 cm wolnej przestrzeni na brzegach i zwinÄ&#x2026;Ä&#x2021; ciasno w rulon, podwijajÄ&#x2026;c brzegi do Ĺ&#x203A;rodka, aby zamknÄ&#x2026;Ä&#x2021; struclÄ&#x2122;. Uformowane makowce przeĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; do form keksowych, wyĹ&#x201A;oĹźonych papierem do pieczenia i zostawiÄ&#x2021; do wyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cia. Kiedy ciasto podchodzi do brzegĂłw formy, posmarowaÄ&#x2021; wierzch strucli roztrzepanym jajkiem i wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; do piekarnika naHS[BOFHP EP TUPQOJ 1JFD NJOVU (za: everycakeyoubake.pl)

Pasztet

z wÄ&#x2026;trĂłbki (bez pieczenia) SkĹ&#x201A;adniki:

t H ESPCJPXFK XĆ¤USĂ&#x2DC;CLJ t DFCVMB t [Ć¤CFL D[PTOLV t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TVT[POFHP NBKFSBOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PMFKV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB NBKPOF[V t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ SJDPUUZ MVC OBUVSBMOFHP TFSLB LBOBQLPXFHP

SposĂłb przygotowania:

WÄ&#x2026;trĂłbkÄ&#x2122; oczyszczamy z bĹ&#x201A;onek i myjemy. Dusimy jÄ&#x2026; do miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci w niewielkiej iloĹ&#x203A;ci wody (nie solimy). W miÄ&#x2122;dzyczasie kroimy cebulÄ&#x2122; w kostkÄ&#x2122; i smaĹźymy jÄ&#x2026; na oleju do zezĹ&#x201A;ocenia. GotowÄ&#x2026; wÄ&#x2026;trĂłbkÄ&#x2122; miksujemy wraz z cebulÄ&#x2026; i zÄ&#x2026;bkiem czosnku. Do powstaĹ&#x201A;ej masy dodajemy majonez oraz ricottÄ&#x2122;/twaroĹźek i doprawiamy solÄ&#x2026;, pieprzem i majerankiem. Pasztet musi mieÄ&#x2021; takÄ&#x2026; konsystencjÄ&#x2122;, by z Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; rozsmarowywaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; na pieczywie. JeĹźeli bÄ&#x2122;dzie za gÄ&#x2122;sty, moĹźna dodaÄ&#x2021; jeszcze odrobinÄ&#x2122; ricotty lub majonezu. JeĹ&#x203A;li lubimy bardzo gĹ&#x201A;adkÄ&#x2026; konsystencjÄ&#x2122;, gdy masa przestygnie moĹźna jÄ&#x2026; zblendowaÄ&#x2021;. (za: zmiloscidogotowania.blog.pl)

24 marca 2017

Rogale m SkĹ&#x201A;adniki:

Ciasto droĹźdĹźowo - francuskie: t T[LMBOLB MFUOJFHP NMFLB t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TVDIZDI ESPÇ&#x2021;EÇ&#x2021;Z H t KBKLP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ FLTUSBLUV [ XBOJMJJ t T[LMBOLJ NĆ¤LJ QT[FOOFK t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ DVLSV t T[D[ZQUB TPMJ t H NBTÂ&#x2019;B X UFNQFSBUVS[F QPLPKPXFK H EP DJBTUB J H EP QS[FLÂ&#x2019;BEBOJB

Nadzienie: t H CJBÂ&#x2019;FHP NBLV t H NBTZ NBSDFQBOPXFK t T[LMBOLJ DVLSV QVESV t H PS[FDIĂ&#x2DC;X XÂ&#x2019;PTLJDI t H [CMBOT[PXBOZDI NJHEBÂ&#x2019;Ă&#x2DC;X t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ LBOEZ[PXBOFK TLĂ&#x2DC;SLJ pomaraĹ&#x201E;czowej t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ HĆŹTUFK LXBĆ˝OFK Ć˝NJFUBOZ QSPD

t QPEÂ&#x2019;VÇ&#x2021;OF CJT[LPQUZ QPLSVT[POF Lukier: t T[LMBOLB DVLSV QVESV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ HPSĆ¤DFK XPEZ Ponadto: t KBKLP SP[US[FQBOF [ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LĆ¤ NMFLB EP posmarowania t QPTJFLBOF PS[FDIZ XÂ&#x2019;PTLJF MVC NJHEBÂ&#x2019;Z do posypania

Ĺťure

na wÄ&#x2122;d SkĹ&#x201A;adniki:

t EBH EPCSFK NPDOP czosnkowej kieĹ&#x201A;basy t EBH LPĆ˝DJ XĆŹE[POZDI wieprzowych t MJUS [BLXBTV OB Ç&#x2021;VS t NBSDIFX t TFMFSB t Ć˝SFEOJ QPS t EVÇ&#x2021;B DFCVMB t QJFUSVT[LB t EVÇ&#x2021;F [Ć¤CLJ D[PTOLV t MJUSB XPEZ t D[VCBUB Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PTUSFHP DIS[BOV t TĂ&#x2DC;M t QJFQS[ t [JFMF BOHJFMTLJF t MJĆ˝ĆĽ MBVSPXZ t NM LXBĆ˝OFK Ć˝NJFUBOZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB SP[UBSUFHP NBKFSBOLV t KBKFL OB UXBSEP

marciĹ&#x201E;skie Kaczka z jabĹ&#x201A;kami

| kuchnia 43

SposĂłb przygotowania:

Ciasto: WymieszaÄ&#x2021; skĹ&#x201A;adniki, pod koniec doEBKĆ¤D H SP[UPQJPOFHP NBTÂ&#x2019;B 8ZSPCJĆĽ LSĂ&#x2DC;ULP SchĹ&#x201A;odziÄ&#x2021; godzinÄ&#x2122;. RozwaĹ&#x201A;kowaÄ&#x2021; w prostokÄ&#x2026;t o XZN Y DN UBL BCZ LSĂ&#x2DC;UT[F CPLJ TUBOPXJÂ&#x2019;Z HĂ&#x2DC;SĆŹ J EĂ&#x2DC;Â&#x2019; 1P[PTUBÂ&#x2019;Ć¤ JMPĆ˝ĆĽ NBTÂ&#x2019;B H SP[TNBSPXBĆĽ OB DJFĆ˝DJF ;Â&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ DJBTUB PE gĂłry ku Ĺ&#x203A;rodkowi, zĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; dolnÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; tak, by przykryĹ&#x201A;a pierwszÄ&#x2026;. Dobrze skleiÄ&#x2021; brzegi, odXSĂ&#x2DC;DJĆĽ DJBTUP P TU J SP[XBÂ&#x2019;LPXBĆĽ OB QSPTUPLĆ¤U P XZN Y DN ;Â&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ QPOPXOJF OB D[ĆŹĆ˝DJ J TDIÂ&#x2019;PE[JĆĽ QS[F[ NJO 1SPDFT XBÂ&#x2019;LPwania i skĹ&#x201A;adania powtarzaÄ&#x2021; kolejne trzy razy, chĹ&#x201A;odzÄ&#x2026;c ciasto miÄ&#x2122;dzy waĹ&#x201A;kowaniami przez NJO 8Â&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ DJBTUP EP MPEĂ&#x2DC;XLJ OB HPE[ WyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; na 20 minut przed robieniem rogalikĂłw. Nadzienie: Mak i orzechy sparzyÄ&#x2021;, zmieliÄ&#x2021; dwukrotnie z migdaĹ&#x201A;ami. MasÄ&#x2122; marcepanowÄ&#x2026; rozetrzeÄ&#x2021; z cukrem pudrem, dodaÄ&#x2021; mak z bakaliami i resztÄ&#x2122; skĹ&#x201A;adnikĂłw. WymieszaÄ&#x2021;, dodaÄ&#x2021; Ĺ&#x203A;mietanÄ&#x2122;. Ciasto na rogaliki rozwaĹ&#x201A;kowaÄ&#x2021;, pokroiÄ&#x2021; na 12 trĂłjkÄ&#x2026;tĂłw. RozsmarowaÄ&#x2021; nadzienie i zwijaÄ&#x2021; rogaliki. PozostawiÄ&#x2021; do wyroĹ&#x203A;niÄ&#x2122;cia na NJO 1JFLBSOJL SP[HS[BĆĽ EP TU $ 3PHBMF QPTNBSPXBĆĽ KBKLJFN J QJFD PL NJO WyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; i jeszcze ciepĹ&#x201A;e polaÄ&#x2021; lukrem, posypaÄ&#x2021; orzeszkami lub migdaĹ&#x201A;ami. (za: mojewypieki.com)

SkĹ&#x201A;adniki:

t LBD[LB P XBE[F PLPÂ&#x2019;P LH t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TVT[POFHP SP[NBSZOV MVC estragonu t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB TVT[POFHP NBKFSBOLV t TĂ&#x2DC;M J QJFQS[ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB NBTÂ&#x2019;B t KBCÂ&#x2019;LB t TÂ&#x2019;PJD[FL HPUPXFK Ç&#x2021;VSBXJOZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ TPLV NBMJOPXFHP TZSPQV lub konfitury malinowej

SposĂłb przygotowania:

KaczkÄ&#x2122; natrzeÄ&#x2021; solÄ&#x2026;, pieprzem oraz suszonymi zioĹ&#x201A;ami, wysmarowaÄ&#x2021; roztopionym masĹ&#x201A;em. Do Ĺ&#x203A;rodka moĹźna wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; 1 jabĹ&#x201A;ko pokrojone na Ä&#x2021;wiartki z wykrojonymi gniazdami nasiennymi. KaczkÄ&#x2122; moĹźna od razu zaczÄ&#x2026;Ä&#x2021; piec lub wstawiÄ&#x2021; do MPEĂ&#x2DC;XLJ OB HPE[JOZ NBLTZNBMOJF OB DBÂ&#x2019;Ć¤ EPCĆŹ 1S[FE QJFD[FOJFN PDJFQMJĆĽ KĆ¤ EP UFNQFSBUVSZ QPLPKPXFK 1JFLBSOJL OBHS[BĆĽ EP TUPQOJ ,BD[LĆŹ XÂ&#x2019;PÇ&#x2021;ZĆĽ EP Ç&#x2021;BSPPEQPSOFHP HBSOLB HS[CJFUFN EP HĂ&#x2DC;SZ J XTUBXJĆĽ EP OBHS[BOFHP QJFLBSOJLB CF[ QPLSZXLJ J QJFD QS[F[ HPE[JOZ /BTUĆŹQOJF QS[ZLSZĆĽ HBSOFL [NOJFKT[ZĆĽ UFNQFSBUVSĆŹ EP TUPQOJ J QJFD QS[F[ godziny. W poĹ&#x201A;owie pieczenia przewrĂłciÄ&#x2021; kaczkÄ&#x2122; na drugÄ&#x2026; stronÄ&#x2122;. Na pĂłĹ&#x201A; godziny przed koĹ&#x201E;cem pieczenia do piekarnika wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; wydrÄ&#x2026;Ĺźone jabĹ&#x201A;ka (do Ĺ&#x203A;rodka jabĹ&#x201A;ek wĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; po Ĺ&#x201A;yĹźeczce konfitury malinowej lub/i wsypaÄ&#x2021; szczyptÄ&#x2122; cynamonu). WyjÄ&#x2026;Ä&#x2021; kaczkÄ&#x2122; z garnka i podzieliÄ&#x2021;, moĹźna polaÄ&#x2021; wytopionym tĹ&#x201A;uszczem wedle uznania. PodawaÄ&#x2021; z ĹźurawinÄ&#x2026; wymieszanÄ&#x2026; z sokiem lub konfiturÄ&#x2026; malinowÄ&#x2026; i kluseczkami. (za: kwestiasmaku.com)

dzonce SposĂłb przygotowania:

KoĹ&#x203A;ci wÄ&#x2122;dzone zalaÄ&#x2021; wodÄ&#x2026;, posoliÄ&#x2021;. DodaÄ&#x2021; pokrojone w kawaĹ&#x201A;ki warzywa, cebulÄ&#x2122;, listek i ziele. GotowaÄ&#x2021;, aĹź miÄ&#x2122;so z koĹ&#x203A;ci bÄ&#x2122;dzie Ĺ&#x201A;atwo odchodziĹ&#x201A;o. Ugotowany wywar przecedziÄ&#x2021;. KoĹ&#x203A;ci obraÄ&#x2021;, miÄ&#x2122;so wrzuciÄ&#x2021; do wywaru i wraz z kawaĹ&#x201A;kami kieĹ&#x201A;basy gotowaÄ&#x2021; 5-10 min. (kieĹ&#x201A;basÄ&#x2122; moĹźna wczeĹ&#x203A;niej podsmaĹźyÄ&#x2021;). DodaÄ&#x2021; zakwas, zmiaĹźdĹźony czosnek i chrzan. Wszystko gotowaÄ&#x2021; jeszcze okoĹ&#x201A;o 10 min. na maĹ&#x201A;ym ogniu, pod koniec wsypaÄ&#x2021; roztarty majeranek. Ĺ&#x161;mietanÄ&#x2122; wymieszaÄ&#x2021; dokĹ&#x201A;adnie z gorÄ&#x2026;cym Ĺźurkiem (zahartowaÄ&#x2021; jÄ&#x2026; wczeĹ&#x203A;niej maĹ&#x201A;Ä&#x2026; iloĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; gorÄ&#x2026;cej zupy), wlaÄ&#x2021; do garnka (nie gotowaÄ&#x2021;) i wymieszaÄ&#x2021;. DoprawiÄ&#x2021; pieprzem i ewentualnie solÄ&#x2026;. PodawaÄ&#x2021; z ugotowanymi caĹ&#x201A;ymi ziemniakami i jajkiem na twardo. (za: wielkiezarcie.com)

44 kuchnia

SkÅ&#x201A;adniki:

RozgrzewajÄ&#x2026;cy

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ LBT[Z KÆ¬D[NJFOOFK ESPCOFK

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB SZÇ&#x2021;V t Æ¥XJBSULB LVSD[BLB MVC VELB [ LVSD[BLB t QÂ&#x2019;BTLB Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TPMJ t [JFNOJBLJ t NBSDIFXLJ

krupnik

t QJFUSVT[LB t DFCVMB t [JFMB BOHJFMTLJF t MJÆ½Æ¥ MBVSPXZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TVT[POFHP MVCD[ZLV t Æ½XJFÇ&#x2021;Z LPQFSFL

SposÃ³b przygotowania:

,BT[Æ¬ J SZÇ&#x2021; XZQÂ&#x2019;VLBÆ¥ X [JNOFK XPE[JF XTZQBÆ¥ EP HBSOLB [BMBÆ¥ o M XPEZ EPEBÆ¥ NJÆ¬TP J QPTPMJÆ¥ ;BHPUPXBÆ¥ OB XJÆ¬LT[ZN PHOJV OBTUÆ¬QOJF HPUPXBÆ¥ OB VNJBSLP XBOZN PHOJV QPE QS[ZLSZDJFN QS[F[ PL NJOVU 8ZKÆ¤Æ¥ NJÆ¬TP [ [VQZ EP XZXBSV EPEBÆ¥ PCSBOF J QPLSPKPOF X LPTULÆ¬ [JFNOJBLJ PSB[ PCSBOÆ¤ J TUBSUÆ¤ OB UBSDF P EVÇ&#x2021;ZDI PD[LBDI NBSDIFXLÆ¬ J QJFUSVT[LÆ¬ 8Â&#x2019;PÇ&#x2021;ZÆ¥ UFÇ&#x2021; DFCVMÆ¬ X DBÂ&#x2019;PÆ½DJ J HPUPXBÆ¥ QS[F[ PL NJOVU /B NJO QS[FE LPÆµDFN HPUPXBOJB EPEBÆ¥ QS[ZQSBXZ PSB[ PCSBOF [F TLÃ&#x2DC;SZ J LPÆ½DJ QPLSPKPOF OB LBXBÂ&#x2019;LJ NJÆ¬TP LVSD[BLB 1P VHPUPXBOJV EPEBÆ¥ QPTJFLBOZ LPQF SFL [B LXFTUJBTNBLV DPN

Knedle

Å»eberka

w miodzie SposÃ³b przygotowania:

Marynata: 8 NJTDF XZNJFT[BÆ¥ PMFK NJÃ&#x2DC;E QS[ZQSBXZ J QS[FDJÆ½OJÆ¬UZ QS[F[ QSBTLÆ¬ D[PTOFL 8ZNJFT[BÆ¥ MiÄ&#x2122;so: .JÆ¬TP VNZÆ¥ PTVT[ZÆ¥ QPLSPJÆ¥ OB LBXBÂ&#x2019;LJ ,BXBÂ&#x2019;LJ XÂ&#x2019;PÇ&#x2021;ZÆ¥ EP NJTLJ J EPLÂ&#x2019;BEOJF PCUPD[ZÆ¥ X NBSZOBDJF 1S[ZLSZÆ¥ OBD[ZOJF GPMJÆ¤ TQPÇ&#x2021;ZX D[Æ¤ XTUBXJÆ¥ EP MPEÃ&#x2DC;XLJ OBKMFQJFK OB DBÂ&#x2019;Æ¤ OPD /B EVÇ&#x2021;FK HÂ&#x2019;Æ¬CPLJFK QBUFMOJ SP[HS[BÆ¥ Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ PMFKV OB HPSÆ¤DZN UÂ&#x2019;VT[D[V VLÂ&#x2019;BEBÆ¥ NJÆ¬TP LPÆ½DJÆ¤ EP HÃ&#x2DC;SZ J PCTNBÇ&#x2021;BÆ¥ QS[F[ LJMLB NJOVU BÇ&#x2021; TJÆ¬ MFLLP QS[ZQJFD[F /BTUÆ¬QOJF QS[FXSÃ&#x2DC;DJÆ¥ NJÆ¬TP LPÆ½DJÆ¤ EP EPÂ&#x2019;V QPMBÆ¥ QP[PTUBÂ&#x2019;Æ¤ NBSZOBUÆ¤ QPTZQBÆ¥ NBKFSBOLJFN QS[ZLSZÆ¥ QBUFMOJÆ¬ [NOJFKT[ZÆ¥ QÂ&#x2019;PNJFÆµ %VTJÆ¥ QS[F[ PL I 8 USBLDJF EVT[FOJB NPÇ&#x2021;F PLB[BÆ¥ TJÆ¬ Ç&#x2021;F US[FCB EPMBÆ¥ LJMLB Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FL XPEZ BCZ Ç&#x2021;FCFSLB TJÆ¬ OJF QS[Z QBMJÂ&#x2019;Z [B LVDIOJBEPSPUZ QM

24 marca 2017

SkÅ&#x201A;adniki:

t LH Ç&#x2021;FCFSFL XJFQS[PXZDI t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ QÂ&#x2019;ZOOFHP NJPEV t [Æ¤CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB TPMJ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ QJFQS[V t D[VCBUB Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB PTUSFK QBQSZLJ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ NBKFSBOLV PUBSUFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ PMFKV S[FQBLPXFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LJ XPEZ

ze Å&#x203A;liwkami w posypce SposÃ³b przygotowania:

0CSBOF [JFNOJBLJ VHPUPXBÆ¥ X PTPMPOFK XPE[JF DJFQÂ&#x2019;F QS[FDJ TOÆ¤Æ¥ QS[F[ QSBTLÆ¬ 8ZTUVE[JÆ¥ Æ&#x2013;MJXLJ VNZÆ¥ QS[FLSPJÆ¥ OB QPÂ&#x2019;PXZ J VTVOÆ¤Æ¥ QFTULJ Æ&#x2013;SPEFL LBÇ&#x2021;EFK Æ½MJXLJ QPTZQBÆ¥ DVLSFN XZNJFT[B OZN [ DZOBNPOFN ;JFNOJBLJ QPÂ&#x2019;Æ¤D[ZÆ¥ [ KBKLBNJ NÆ¤LÆ¤ J EPCS[F [BHOJFÆ½Æ¥ ; DJBTUB VGPSNPXBÆ¥ XBÂ&#x2019;FL QPE[JFMJÆ¥ OB SÃ&#x2DC;XOF QPSDKF ,BÇ&#x2021;EZ LBXBÂ&#x2019;FL MFLLP EPDJTOÆ¤Æ¥ X LT[UBÂ&#x2019;U QMBDVT[LB [ XHÂ&#x2019;Æ¬CJFOJFN VÂ&#x2019;PÇ&#x2021;ZÆ¥ Æ½MJXLÆ¬ J [MFQJÆ¥ GPSNVKÆ¤D LVMLÆ¬ (PUPXBÆ¥ QBSUJBNJ EP NJ OVU .BTÂ&#x2019;P SP[UPQJÆ¥ OB QBUFMOJ EPEBÆ¥ CVÂ&#x2019;LÆ¬ UBSUÆ¤ 1SBÇ&#x2021;ZÆ¥ DIXJMÆ¬ BÇ&#x2021; QPTZQLB [SPCJ TJÆ¬ TVDIB 1PÂ&#x2019;Æ¤D[ZÆ¥ [ DVLSFN J DZOBNPOFN (P SÆ¤DF LOFEMF PCUPD[ZÆ¥ X QPTZQDF [B LVDIOJBVQPMJ QM

TO WAS PORUSZYŁO NA

readakcja@mail.goniec.com

KULINARNE NIESPODZIANKI W UK Smaki Wyspiarzy bywają zaskakujące. Pieczywo – pierwszy kęs brytyjskiego produktu to zazwyczaj szok dla podniebienia. Chleb nie tylko nie smakuje

| w sieci 45

JEDZENIE

jak nasz rodzimy, świeży i pachnący bochenek, ale konsystencją przypomina gąbkę. Najlepszą opcją jest spożywanie go w formie tostów.

KOMENTUJĄ

~ Kazimierz ~ Marcin Szczególnie ta fasolka z puszki, kiełbaski niejadalne, beznadziejny tost z okropnego ang. chleba – gąbki...

Bułka z czipsami bije nawet nasze ogórki kiszone z miodem.

SZEF MOŻE ZAKAZAĆ BUREK I HIDŻABÓW

PRAWO

Decyzją Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości pracodawcy mogą zakazać swoim pracownikom noszenia burek, hidżabów, a także przedmiotów wyrażających przynależność religijną lub polityczną. Trybunał orzekł, że ewentualny zakaz wydany

przez pracodawców wymagających noszenia w godzinach pracy neutralnego ubrania, musi się opierać na wewnętrznym regulaminie. Firmy nie mogą zakazywać noszenia burek na postawie skarg klientów – informuje „Evening Standard”.

KOMENTUJĄ

~ Małgosia ~ Boleslaw

SZKOCJA: REFERENDUM W 2018?

KOMENTUJĄ

Szefowa szkockiego rządu Nicola Sturgeon wezwała do zorganizowania drugiego referendum niepodległościowego. Sturgeon uważa, że do głosowania powinno dojść po tym, jak zostaną ustalone warunki porozumienia dotyczącego wyjścia Wielkiej Brytanii

~ Pablo Szkodzi chcą niepodległości od UK, żeby być podległymi EU. F… the logic.

POLITYKA

z Unii Europejskiej. Jednocześnie podkreśliła, że referendum powinno się odbyć przed zatwierdzeniem warunków umowy przez pozostałe kraje członkowskie, dzięki czemu będzie można podjąć działania zabezpieczające niepodległość Szkocji.

~ Przemek Polonijny eurosceptycyzm w Wielkiej Brytanii ma sie znakomicie.

I bardzo dobrze w Szwajcarii tak jest od dawna i wszędzie powinno być

Zależy jak postrzegamy kraj. Sąd wziął pod uwagę zapewne fakt, iż Europa jest w w zasadzie chrześcijańska. Osobiście jestem zdania, że przestrzegamy zasad danego państwa. Skoro moja partnerka dla bezpieczeństwa i z szacunku musiała się osłaniać np. w Tunezji, myślę, że burka powinna być ściągana u mnie w kraju.

46 motoryzacja

Jaki silnik wybrać? Ta kwestia jest jedną z istotniejszych, z którymi muszą zmierzyć się osoby myślące o zakupie samochodu. Czy zatem lepiej zdecydować się na benzynę, czy może diesel okaże się w ogólnym rozrachunku korzystniejszy?

Diesel czy benz

Na co się zdecydowa

ostatnim czasie zmiany, które dokonują się na rynku jednostek napędowych, mają niesamowitą dynamikę. Sam mam doskonałą okazję to obserwować, ponieważ testując samochody miałem okazję w swoim życiu przejechać się ponad 50 różnymi modelami, wyposażonymi w bardzo odmienne jednostki napędowe. Jednocześnie na co dzień poruszam się autami z silnikami trochę starszej konstrukcji. Wolnossącym, benzynowym 1,4 oraz dieslem 2,0 HDI, ale pochodzącym z czasów, kiedy common rail dopiero wchodził do koncernu PSA. Najnowocześniejsze silniki są zupełnie inne, co zwłaszcza widać w przypadku jednostek na benzynę. Odpowiedzmy więc na pytanie, czy klasyczny podział, który mówi o tym, że benzyna jest do miasta, a diesel w trasę, wciąż się sprawdza?

Do miasta

Tutaj sądzę, że stara maksyma wciąż jest prawdziwa. Współczesne silniki diesla wyposażone są w filtry cząstek stałych, dla których optymalnym środowiskiem pracy nie jest jazda na krótkich dystansach, przy niskich prędkościach. Czasami substancje, które w filtrze osiadają muszą się po prostu wypalić, a do tego przydaje się wyjechać samochodem na trasę. Wiele razy słyszy się o tym, że ludzie w ogóle wycinają te filtry (noszące często oznaczenie DPF, chociaż nie jest to reguła, bo np. w koncernie PSA filtr to FAP), aby pozbyć się kosztów serwisowania i ewentualnych napraw tego elementu. Silniki benzynowe są od DPF’a wolne. Dodatkowo jazda w mieście sprawia, że oszczędność diesla nie jest już taka odczuwalna, ponieważ silniki wysokoprężne wolniej się nagrzewają (mają większą sprawność, czyli więcej generowanej przez nie energii idzie na faktyczne napędzanie auta, a mniej emitowanej jest w postaci ciepła), przez co mija więcej czasu, zanim osiągną optymalną temperaturę. A jeśli silnik pracuje w nieidealnych dla siebie warunkach, to spala więcej paliwa. 24 marca 2017

Łatwo można to sobie przetestować samemu w dowolnym samochodzie z komputerem pokładowym w okresie jesienno-zimowym. Odpalamy samochód np. po nocy, resetujemy komputer. Jedziemy w trasę mającą 5-10 kilometrów. Później resetujemy komputer i wracamy do punktu startu. Droga powrotna na pewno zaowocuje mniejszym spalaniem.

W trasę

Tutaj sytuacja nie jest już taka jednoznaczna jak kiedyś. Podczas dłuższych podróży silniki wysokoprężne

naprawdę dają radę. Obecnie ich kultura pracy oraz materiały użyte do wygłuszenia kabin w samochodach są tak dobre, że, wsiadając do niektórych aut testowych, „na słuch” ciężko jest ocenić z jakim silnikiem mamy do czynienia. Czasy „klekotów” to już u zdecydowanej większości przypadków przeszłość. Dodatkowo przez fakt, że praktycznie każdy nowy diesel na rynku jest wyposażony w turbo sprawia, że mocy i to od najniższych partii obrotów nie brakuje. Silniki diesla często nie mają najlepszego przelicznika pojemność/

moc – są zazwyczaj mniej wysilone niż benzynowe. Jednocześnie duży moment obrotowy sprawia, że auta na drodze oferują lepszą odczuwalną dynamikę niż „na papierze”, gdzie patrzymy tylko na ilość generowanych przez jednostkę napędową koni mechanicznych. Dodatkowo w trasie, jadąc płynnie, z odpowiednio dogrzanym silnikiem można osiągnąć śladowe wręcz spalanie. To, w połączeniu z odpowiedniej wielkości bakiem sprawia, że wizyty na stacjach paliw będą dosyć rzadkim doświadczeniem.

zyna?

ać?

Najlepsze benzynowe…

…posiadają obecnie jednak te same cechy, co diesle. Właśnie dlatego nie postrzegam już stwierdzenia, że diesel jest najlepszy w trasie jako coś, co jest po prostu faktem. Nowe, dopracowane konstrukcję na bezołowiową zapewniają wcale nie gorszą dynamikę na niskich obrotach, co jednostki wysokoprężne. Benzyna z turbo (np. TCe albo TSI) zaczyna żwawo przyspieszać – podobnie jak diesel – od około 15001750 rpm. Tak samo spalanie w trasie jest w nich naprawdę przyzwoite. Może nie aż tak dobre jak w dieslach, ale przy znikomych różnicach trzeba brać poprawkę na koszty zakupu obu typów silnika. Jednostka wysokoprężna zawsze będzie droższa w zakupie od porównywalnego do niej „benzyniaka”. Wystarczy spojrzeć na pierwszą lepszą broszurę. Topowego diesla i topową benzynę dzieli przynajmniej kilka tysięcy złotych i praktycznie zawsze silnik wysokoprężny jest droższy. Mówię tu oczywiście o modelach, w których obie wersje silnikowe mają porównywalne parametry pod względem mocy i nie występuje żadna wersja GT albo RS, w której siłą rzeczy dominującym rodzajem paliwa jest benzyna.

Co zatem wybrać?

Jeśli w chwili obecnej miałbym kupować nowy samochód, to mój wybór padłby na silnik benzynowy. Nie mam nic przeciwko dieslom, bo obecnie to bardzo dopracowane konstrukcje, którymi jeździ się niemniej przyjemnie niż autami na benzynę. Ale w moich oczach nie mają żadnej tak dużej przewagi, która uzasadniałaby inwestycję dodatkowych tysięcy złotych w ich zakup. A skoro można zapłacić mniej i też być zadowolonym, to po co płacić więcej?

Czekamy na Twój komentarz

The Grand Tour sezon 2.

| motoryzacja

Strony redaguje: Michał Strzyżewski (AUTOBLOG24.PL)

Co trzeba tam zmienić? Od premiery pierwszego odcinka „The Grand Tour” wiadome było, że na jednym sezonie się nie skończy. Pytanie brzmiało raczej kiedy, a nie czy zadebiutuje 2. sezon i Jeremy Clarkson w ostatnim epizodzie przed przerwą dał solidną wskazówkę, kiedy S02E01 możemy się spodziewać. Ja z kolei mam listę 5 rzeczy, które chciałbym, aby się w nim zmieniły.

1. Clebrity Brain Crash

Gwiazda ponosząca śmierć w drodze do studia TGT po prostu nie działa. Wypada powiedzieć to sobie wprost, zmienić koncepcję albo zrezygnować z tego segmentu. Wiele rzeczy wprowadzanych w programach telewizyjnych na początku jest dziwnych i trochę bezsensownych, ale później widzowie się do nich przyzwyczajają. Co więcej, stają się one wręcz cechami charakterystycznymi, bez których ciężko sobie daną produkcję wyobrazić. W przypadku Celebrity Brain Crash tak nie jest – według mnie. W pierwszym odcinku zabijanie gwiazd było bezsensowne i żenujące, a z biegiem czasu wcale nie było lepiej. Wręcz przeciwnie, bo sposoby ich śmierci pod koniec zdawały się być jeszcze głupsze niż na początku. W Top Gear wywiad z gwiazdą był najmniej ciekawym dla mnie fragmentem – w The Grand Tour są dwie rozsądne strategie jeśli chodzi o ten element. Albo rozmowa jest w takiej formie jak poprzednio i się go przewija lub ogląda z zainteresowaniem, albo go nie ma. Półśrodek tutaj nie ma sensu.

2. Większa rola Amerykanina

Z kolei amerykański kierowca wyścigowy mnie do siebie przekonał. Na początku irytował, ale w okolicach 4 czy 5 odcinka sezonu nr 1, jego styl przestał przeszkadzać, a pod koniec przyznam, że czekałem na jego komentarze. Krytykujący wszystko mieszkaniec USA ma swój urok i chciałbym, by druga seria The Grand Tour rozwijała trochę jego rolę.

3. Więcej motoryzacji

Wiadomo, że TGT to nie jest hardcore’owy program motoryzacyjny, gdzie mówi się tylko o samochodach. Ale prezenterzy czasami odlatywali, mówiąc o rzeczach, które z autami zupełnie nie były związane. Liczę, że się to zmieni zwłaszcza dlatego, że Jeremy Clarkson, Richard Hammond i James May wraz z ekipą producentów naprawdę potrafią znaleźć tematy, które rozśmieszą „niedzielnego” widza, ale będą blisko krążyć wokół motoryzacji, więc fani czterech kółek nie będą czuli się nieswojo. Liczę, że sezon 2 The Grand Tour tę kwestię lepiej zbalansuje.

4. Auta na pierwszym planie

Podobnie sprawa wygląda z samymi materiałami wideo z terenu. Kilka odcinków zbyt luźno podeszło do tematu, spychając auta gdzieś w cień. Ratowanie rafy koralowej? Wygłupy na poligonie? Nie po to oglądam TGT. Liczę, że więcej będzie materiałów typowo motoryzacyjnych, zgodnych z zasadą „car is the star”.

5. Wprowadzenie wyzwań

Tutaj pewnie producenci show dla Amazon Prime mają związane ręce prawami do wielu elementów dawnego Top Gear, które należą do BBC. Fakt jednak zostaje, że w TGT brakuje silniejszej struktury filmów, w których bierze udział cała trójka prowadzących. Czasami przez to ich wyprawy wyglądają dosyć chaotycznie, a ostateczny cel jest trochę rozmyty. Coś na zasadzie „pojedźmy, zobaczymy co będzie dalej”. Gdyby pan Wilman częściej dawał prowadzącym instrukcje przez SMS, drugiemu sezonowi wyszłoby to zdecydowanie na plus.

48 motoryzacja

Volkswagen

Golf 150 km

Volkswagen wcześniej przedstawił cennik odświeżonego Golfa. Brakowało w nim jednak wersji z benzynowym silnikiem o mocy 150 KM. Klienci mogą zdecydować się na benzynową jednostkę turbo 1.5 TSI Evo/150 KM, która została wyposażona w system odłączania cylindrów (ACT). Generowana moc to 150 KM, natomiast moment obrotowy o wartości 250 Nm zapewnia już przy 1500 obrotach na minutę. Wersja trzydrzwiowa ze wspomnianym silnikiem i 6-biegową manualną skrzynią biegów kosztuje od £18.352, natomiast ze skrzynią DSG7 – od £20.153. Wersja pięciodrzwiowa 1.5 Evo/150 KM z manualną, 6-stopniową skrzynią biegów to koszt od £92.430 zł, a ze skrzynią DSG7 – od £20.505. (za: motofakty.pl)

Audi Q4. Szybciej niż

planowano

Popularność samochodów typu SUV cały czas rośnie. Dlatego nie powinny dziwić plany marki Audi. Producent z Ingolstadt postanowił przyspieszyć premierę kolejnego modelu – Q4 pojawi się dwa lata wcześniej niż zakładano. Oprócz tego możemy się spodziewać sporego wysypu premier przez następne lata. Flagowa limuzyna A8 pojawi się pod koniec tego roku, a w przyszłym powitamy nową generację A7. Pomimo problemów grupy Volkswagen z aferą „Dieselgate”, Audi zanotowało wzrost sprzedaży w o 3,6 proc. w zeszłym roku. (za: moto.pl) 24 marca 2017

| motoryzacja 49

Porsche Panamera Sport Turismo

Stało się to, co od pewnego już czasu było zapowiadane – gamę modeli Porsche uzupełniła Panamera w wersji kombi. Porsche Panamera Sport Turismo do końca przednich drzwi jest identyczne z wersją liftback, podobnie jak niezmienione są tylne światła oraz zderzak. Zupełnie inaczej poprowadzona jest natomiast linia dachu, która opada bardzo łagodnie, dzięki czemu pasażerowie siedzący z tyłu

Yoshihiro Sawa, wiceprezes Lexusa, potwierdził, że firma zamierza pojawić się w segmencie małych, lecz wyszukanych crossoverów. Premiera tego auta będzie miała miejsce już niedługo. W zeszłym roku Lexus zarejestrował w urzędzie patentowym oznaczenia UX 200, UX 250 i UX 250h. Spodziewamy się więc dwóch tradycyjnych silników benzynowych oraz jednej odmiany hybrydowej. Auto będzie konkurowało w dość zatłoczonym segmencie zagarniętym przez Mercedesa GLA, Audi Q2, BMW X1 czy Mini Clubmana. (za: superauto24.se.pl)

mogą liczyć na więcej miejsca nad głowami. Porsche Panamera Sport Turismo pojawi się na rynku 7 października, ale już teraz można składać zamówienia na ten model. Do wyboru są wersje Panamera 4 (330 KM), Panamera 4 E-Hybrid (462 KM), Panamera 4S (440 KM), Panamera 4S Diesel (422 KM) oraz Panamera Turbo (550 KM). (za: magazynauto.interia.pl)

Lexus chce konkurować z BMW X1

50 sport

Już wkrótce rozpocznie się długo oczekiwany sezon żużlowy na Wyspach. W rozgrywkach Premiership udział wezmą takie ekipy jak: Belle Vue Aces, King’s Lynn Stars, Leicester Lions, Poole Pirates, Rye House Rockets, Somerset Rebels, Swindon Robins i Wolverhampton Wolves. Jak zwykle czekają nas wielkie emocje. Dla naszych Czytelników przygotowaliśmy terminarz tegorocznych rozgrywek.

Rusza Premiership Premiership 2017 – kalendarz: MARZEC 31.03: Mistrzostwa Par Premiership w Somerset KWIECIEŃ 1.04: Rye House Rockets – Wolverhampton Wolves 1.04: Leicester Lions – Swindon Robins 3.04: Wolverhampton Wolves – Leicester Lions 6.04: Swindon Robins – Belle Vue Aces 14.04: Somerset Rebels – Poole Pirates 14.04: Poole Pirates – Somerset Rebels 14.04: Belle Vue Aces – Wolverhampton Wolves 14.04: King’s Lynn Stars – Rye House Rockets 15.04: Rye House Rockets – King’s Lynn Stars 16.04: Swindon Robins – Poole Pirates 18.04: Wolverhampton Wolves – Belle Vue Aces 19.04: King’s Lynn Stars – Belle Vue Aces 21.04: Somerset Rebels – Swindon Robins 21.04: Belle Vue Aces – Leicester Lions 22.04: Rye House Rockets – Poole Pirates 24.04: Wolverhampton Wolves – Rye House Rockets MAJ 1.05: Rye House Rockets – Leicester Lions 1.05: Wolverhampton Wolves – King’s Lynn Stars 1.05: Poole Pirates – Swindon Robins 3.05: Belle Vue Aces – King’s Lynn Stars 5.05: Somerset Rebels – Wolverhampton Wolves 6.05: Rye House Rockets – Swindon Robins 8.05: Wolverhampton Wolves – Somerset Rebels 10.05: King’s Lynn Stars – Leicester Lions 10.05: Poole Pirates – Rye House Rockets 19.05: Somerset Rebels – Rye House Rockets 19.05: Belle Vue Aces – Swindon Robins 20.05: Rye House Rockets – Somerset Rebels 20.05: Leicester Lions – Wolverhampton Wolves 22.05: Wolverhampton Wolves – Swindon Robins 24.05: Poole Pirates – Belle Vue Aces 24.05: King’s Lynn Stars – Rye House Rockets 29.05: Swindon Robins – Somerset Rebels 29.05: Leicester Lions – Rye House Rockets 31.05: King’s Lynn Stars – Swindon Robins 31.05: Belle Vue Aces – Somerset Rebels

24 marca 2017

CZERWIEC 1.06: Swindon Robins – Leicester Lions 2.06: Somerset Rebels – Belle Vue Aces 3.06: Leicester Lions – Poole Pirates 5.06: Wolverhampton Wolves – Poole Pirates 7.06: Poole Pirates – Wolverhampton Wolves 7.06: King’s Lynn Stars – Somerset Rebels 9.06: Belle Vue Aces – Poole Pirates 9.06: Somerset Rebels – King’s Lynn Stars 12.06: Wolverhampton Wolves – Leicester Lions 14.06: King’s Lynn – Somerset / Leicester 14.06: Rye House Rockets – Belle Vue Aces 15.06: Swindon Robins – Rye House Rockets 16.06: Somerset Rebels – King’s Lynn Stars 16.06: Belle Vue Aces – Rye House Rockets 17.06: Leicester Lions – Belle Vue Aces 21.06: Poole Pirates – Leicester Lions 21.06: King’s Lynn Stars – Wolverhampton Wolves 23.06: Somerset Rebels – Leicester Lions 23.06: Belle Vue Aces – Wolverhampton Wolves 24.06: Leicester Lions – Somerset Rebels 26.06: Wolverhampton Wolves – King’s Lynn Stars 28.06: Belle Vue Aces – King’s Lynn Stars 29.06: Swindon Robins – Wolverhampton Wolves LIPIEC 10.07: Wolverhampton Wolves – Rye House Rockets 12.07: Poole Pirates – King’s Lynn Stars 13.07: Swindon Robins – Belle Vue Aces 13.07: King’s Lynn Stars – Poole Pirates 14.07: Belle Vue Aces – Swindon Robins 15.07: Rye House Rockets – Wolverhampton Wolves 15.07: Leicester Lions – King’s Lynn Stars 19.07: Poole Pirates – Swindon Robins 20.07: Swindon Robins – Rye House Rockets 26.07: Poole Pirates – Somerset Rebels 26.07: King’s Lynn Stars – Wolverhampton Wolves 27.07: Swindon Robins – Poole Pirates 28.07: Somerset Rebels – Wolverhampton Wolves 28.07: Belle Vue Aces – Poole Pirates 29.07: Rye House Rockets – King’s Lynn Stars 29.07: Leicester Lions – Swindon Robins

31.07: Wolverhampton Wolves – Somerset Rebels SIERPIEŃ 2.08: Rye House Rockets – Leicester Lions 2.08: Poole Pirates – Belle Vue Aces 2.08: King’s Lynn Stars – Swindon Robins 4.08: Somerset Rebels – Belle Vue Aces 5.08: Rye House Rockets – Swindon Robins 5.08: Leicester Lions – Kings Lynn Stars 5.08: Belle Vue Aces – Somerset Rebels 7.08: Wolverhampton Wolves – Poole Pirates 9.08: King’s Lynn Stars – Somerset Rebels 10.08: Poole Pirates – Rye House Rockets 11.08: Somerset Rebels – Leicester Lions 12.08: Leicester Lions – Rye House Rockets 16.08: Poole Pirates – Wolverhampton Wolves 16.08: Rye House Rockets – Belle Vue Aces 16.08: Kings Lynn Stars – Leicester Lions 17.08: Swindon Robins – Somerset Rebels 18.08: Somerset Rebels – Rye House Rockets 19.08: Leicester Lions – Belle Vue Aces 23.08: King’s Lynn Stars – Belle Vue Aces 23.08: Rye House Rockets – Somerset Rebels 24.08: Swindon Robins – King’s Lynn Stars 25.08: Belle Vue Aces – Leicester Lions 26.08: Leicester Lions – Wolverhampton Wolves 28.08: Wolverhampton Wolves – Belle Vue Aces 28.08: Swindon Robins – Leicester Lions 28.08: Rye House Rockets – Poole Pirates 30.08: Poole Pirates – King’s Lynn Stars 31.08: Swindon Robins – Wolverhampton Wolves 31.08: King’s Lynn Stars – Poole Pirates WRZESIEŃ 1.09: Somerset Rebels – Poole Pirates 1.09: Belle Vue Aces – Rye House Rockets 2.09: Leicester Lions – Somerset Rebels 4.09: Wolverhampton Wolves – Swindon Robins 6.09: Poole Pirates – Leicester Lions 6.09: Belle Vue Aces – King’s Lynn Stars 9.09: IM Premiership w Manchesterze

| sport 51

Mistrz traci punkty FC Cobalt sensacyjnie traci kolejne punkty w tym se- I LIGA Wyniki 17. kolejki: zonie i coraz mniej liczy się już w batalii o mistrzowThe 12 Team – PCW Olimpia (b) ski tytuł. W ligowej tabeli spadł już na piąte miejsce, ostatnie, które gwarantuje rywalizację w trzeciej fazie Power Rangers (b) – Piątka Bronka w grupie mistrzowskiej.

1:1

Emigranci (b) – Warriors of God (s)

0:9

1:4

KS04 Ark (s) – Turbo Kozaki

2:0

Joga Bonito (p) – Ziomale Feltham

0:1

PMBC – Wima Team (s)

3:3

White Wings Seniors – Scyzoryki

6:2

Mazury Team – Whitehawks FC (b)

5:1

FC Cobalt (m) – Inter RSVM Team

0:0

CW Olimpia rozegrała kolejny świetny mecz, tym razem hamując mistrzowskie zapędy The 12 Team. Po bardzo dobrym widowisku obie ekipy musiały się zadowolić podziałem punktów. Ziomale Feltham wygrywają minimalnie z Joga Bonito (1:0), inkasując najważniejsze chyba w tym sezonie trzy punkty. Wszystko dlatego, że FC Cobalt sensacyjnie zremisował bezbramkowo z Interem RSVM Team. Niewiele brakowało, a ósmy w tabeli Inter mógł ten mecz nawet wygrać, ale w decydującym momencie zabrakło zimnej krwi przy egzekucji rzutu karnego. Lider pierwszej ligi wygrał zgodnie z przewidywaniami i powiększył przewagę nad The 12 Team do dwunastu punktów, natomiast w meczu outsiderów, górą

była Piątka Bronka, która wygrała wyraźnie z Power Rangers (4:1). W drugiej lidze prowadzący duet – Warriors of God oraz KS04 Ark – zgodnie wygrali swoje mecze, a dwie kolejne drużyny w stawce – Wima Team oraz PMBC – w bezpośrednim meczu podzieliły się punktami. W ostatnim pojedynku zespół Mazury Team zgodnie z przewidywaniami wysoko pokonał beniaminka Whitehawks FC.

DRUŻYNA

II LIGA Wyniki 17. kolejki:

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

1. White Wings Seniors

71:24

1. Warriors of God (s)

77–18

2. The 12 Team