Goniec 676 by SamiSwoi.news

nr 19 (676) 12 maja 2017 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

– Staram się wszystko robić po polsku, chcę być częścią tego kraju – mówi Patrick Ney, coraz bardziej popularny nad Wisłą brytyjski bloger, mówca i przedsiębiorca.

Zakochany w Polsce

str. 20

4 w numerze STR.

| >> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny „Dobre, bo polskie”, a w nim: >> skarby przyrody >> najsmaczniejsze przepisy w nowej odsłonie >> dokąd na weekend

Zdrowa mama Stan błogosławiony to czas, który może być jednym z najpiękniejszych okresów w życiu kobiety. Wszystko zależy jednak od tego, czy odpowiednio zadbamy o siebie i o mające przyjść na świat dziecko. W tym okresie nie można zapominać ani o zdrowej diecie, ani o choćby najmniejszej aktywności.

Temat tygodnia

STR.

Ikonowicz

STR.

Kryminał

STR.

Po godzinach

REKORDOWA LICZBA SAMOBÓJSTW W BRYTYJSKICH WIĘZIENIACH.

CZAS WYSŁAĆ NA EMERYTURĘ WSZYSTKIE EUROPEJSKIE MONARCHIE. ZAPLANOWANE SAMOBÓJSTWO KOCHANKÓW? ALI PRZEŻYŁ...

RUGBY, KRYKIET, POLO – TO SPORTY RZECZYWIŚCIE AŻ TAK ELITARNE?

STR.

Styl

STR.

AutoMoto

STR.

Piłka nożna

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

O WYKORZYSTYWANIU ŁADNYCH DZIECI W KAMPANIACH REKLAMOWYCH.

>> PATRICK NEY DLA GOŃCA: „Jem polskie jedzenie, piję piwo w weekend. Normalne polskie życie”.

STR.

14-15

STR.

Wybieramy IBB Polonia najpiękniejszą ze złotem! Czy któraś z Polek na Wyspach pójdzie w ślady ubiegłorocznej Miss Polski? Głosuj na kandydatki!

Dobiegły końca rozgrywki najwyższej siatkarskiej ligi na Wyspach Brytyjskich. Znów świętujemy!

PRZEDSTAWIAMY WADY I ZALETY AUTOMATYCZNYCH SKRZYNI BIEGÓW.

20. KOLEJKA SPOTKAŃ POLSKIEJ LIGI PIĄTEK „SAMI SWOI” W LONDYNIE.

>> W numerze: Mijający tydzień zdominowały liczby i kwestie personalne. Jak ogłosił Pałac Buckingham, 96-letni książę

Filip przechodzi na emeryturę. Wypada mieć nadzieję, by poddanym 92-letniej Jej Królewskiej Mości nikt do tej granicy czasu pracy nie wydłużył. W wyborach prezydenckich we Francji, pokonując stosunkiem głosów 66,1 do 33,9 proc. 48-letnią Marine Le Pen, triumfował 39-letni Emmanuel Macron, mąż o 24 lata starszej Brigitte Trogneux. Jeszcze więcej liczb towarzyszyło warszawskiemu Marszowi Wolności organizowanemu przez Platformę Obywatelską. Ratusz zarządzany przez wiceszefową PO doliczył się ponad 90 tys. demonstrantów. Przewodniczący PO Grzegorz Schetyna krzyczał z mównicy, że jest ich ponad 100 tys. Policja oszacowała liczbę uczestników na 12 tys., a sprzyjająca opozycji „Gazeta Wyborcza” Karol Pomeranek redaktor naczelny wspomniała o 7-10 tysiącach. Portale prawicowe podzieliły to wszystko przez 2. 12 maja 2017

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, 84 Uxbridge Road, West Ealing, London, W13 8RA Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros, Milena Sieńko. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Agata Trzaskawka, E: agata.trzaskawka@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

wvz

6 temat tygodnia

Śmierć w więzieniu >> Dariusz Dzikowski – tyle osób odsiadujących wyroki w Anglii i Walii odebrało sobie życie w 2016 roku. To o 29 przypadków więcej niż w roku poprzednim i najwyższa liczba od czasu, kiedy wprowadzono statystyki 39 lat temu. – Wskaźnik samobójstw w więzieniach jest procentowo 10 razy wyższy niż w społeczeństwie. Mamy do czynienia z narodowym skandalem, miejsca, które powinny być w pełni bezpieczne, zabijają ludzi – grzmi Frances Crook, szefowa Howard League for Penal Reform. Inne dane również nie pozostawiają złudzeń. Wśród osadzonych odnotowano rekordową liczbę samookaleczeń – 37.784 oraz ataków na współwięźniów i personel – 25.049. Brytyjskie władze dostrzegają problem. Pod koniec ubiegłego roku minister sprawiedliwości Elizabeth Truss, w następstwie apelu dyrektorów więzień domagających się podjęcia zdecydowanych kroków mających na celu postawienie tamy rosnącej fali przemocy i samobójstw w podległych im placówkach, zapowiedziała, że w ciągu pięciu lat jej resort przeznaczy 1,3 miliarda funtów na modernizację więzień, zatrudnienie nowych funkcjonariuszy oraz wprowadzenie testów antynarkotykowych wśród osadzonych. Kilka tygodni później ogłoszono, że rząd wyasygnuje na ten cel dodatkowe 100 milionów funtów.

119

12 maja 2017

Tak źle jeszcze nie było. Liczba samobójstw w brytyjskich więzieniach osiągnęła najwyższy wskaźnik w historii. Ale to nie jedyny problem systemu penitencjarnego na Wyspach, który w wielu miejscach pęka w szwach.

| temat tygodnia

– Kryzys, jaki obecnie mamy, jest pochodną wielu czynników. Redukcja personelu, przepełnienie w celach, cięcie kosztów na wydatki bieżące, rosnąca świadomość kultury gangów, nielegalne środki psychoaktywne, jakimi handluje się w więzieniach – wylicza Truss, podkreślając, że problemy narastały przez lata i nie da się ich rozwiązać w ciągu kilku tygodni czy nawet miesięcy. – Natomiast wprowadzane przez nas reformy są podstawą transformacji, która będzie skutkować zredukowaniem dalszego naruszania prawa oraz zapewni bezpieczeństwo więźniom – dodaje.

Nożem w brzuch

Miał 21 lat, do londyńskiego więzienia Pentonville trafił w lipcu ubiegłego roku. Zarzut? Pomoc w ukryciu karabinu maszynowego. Trzy miesiące później już nie żył. Jamal Mahmoud został zaatakowany nożem podczas drogi na plac ćwiczeń. Znajdował się wówczas na piątym piętrze. Po zadaniu ciosu napastnik, Basana Kimbembi, przerzucił go przez poręcz, z wysokości 9 metrów, a w międzyczasie ranił dwóch innych współwięźniów. Motywem ataku prawdopodobnie była rywalizacja pomiędzy gangami bądź zemsta za niespłacone długi za narkotyki. Jamal Mahmoud na dwa tygodnie przed śmiercią został ojcem. – Wstyd, że do czegoś takiego doszło. Nie znam szczegółów, ale to szok dla nas wszystkich – mówił jego przyjaciel Danny Rynne.

Więzienie Pentonville od dawna nie cieszy się dobrą sławą. Jego dyrektor Kevin Reilly przyznał, że personel jest poważnie zaniepokojony narastającą falą przemocy. Matka jednego z więźniów w wypowiedzi dla BBC nie kryła, że poważnie obawia się o bezpieczeństwo swojego 21-letniego syna, który odsiaduje tam wyrok. Jak dodała, bez względu na wiek i na to co ktoś zrobił, nikt nie zasługuje na śmierć w więzieniu. Głos w tej sprawie zabrał również Andrew Selous, były minister do spraw

wa tam 1200 skazanych, podczas gdy pierwotnie, w czasach wiktoriańskich, obiekt był przeznaczony dla 900 osób. W lipcu 2015 roku ówczesny minister sprawiedliwości Michael Gove powiedział wprost: – Pentonville jest najbardziej dramatycznym przykładem upadku naszego więziennictwa. Niestety, podobne problemy nie są niczym unikalnym również w szerszej skali. I rzeczywiście, w listopadzie ubiegłego roku tysiące funkcjonariuszy wzięło udział w proteście, domagając

(...) miejsca, które powinny być w pełni bezpieczne, zabĳają ludzi.

FRANCES CROOK więzień. – W trakcie mojej zawodowej kariery spotykałem się z rodzicami osadzonych, którzy zostali zamordowani w czasie odbywania wyroku i mogę powiedzieć, że jest to straszne doświadczenie. Wyrażam najgłębsze współczucie wszystkim, których to dotknęło. Pytania, jak to możliwe, że dochodzi do tego typu sytuacji, padały z wielu stron. Tymczasem już kilka miesięcy wcześniej rada ekspertów monitorujących Pentonville w swoim raporcie odnotowała, że rząd powinien podjąć pilne działania i albo zamknąć, albo niezwłocznie zreformować to mające 174 lata więzienie. Obecnie przeby-

się podjęcia radykalnych kroków naprawczych. Jak twierdzili, mają dość przepełnionych obiektów, niedoborów kadrowych oraz obaw o zdrowie własne i swoich podopiecznych. Nieprzypadkowo, bowiem wcześniej w kilku więzieniach – w Lewes, Bedford, Birmingham i Swaleside – wybuchły poważne zamieszki wśród osadzonych. David Cameron w jednym ze swoich ostatnich wystąpień w roli premiera zauważył, że zwiększający się poziom przemocy, samobójstw oraz samookaleczeń, do jakich dochodzi za kratami, powinien być wstydem dla wszystkich. Ale to właśnie jego rząd

po dojściu do władzy w 2010 roku w poszukiwaniu oszczędności wprowadził poważne cięcia w tym sektorze, a w ciągu pięciu lat budżet na więziennictwo został okrojony o 25 proc. Szło to w parze z drastycznym wzrostem liczby skazanych. O ile w 1991 roku w Anglii i Walii było ich 45 tysięcy, o tyle teraz ta liczba jest niemal dwukrotnie wyższa. Co więcej, od 2011 roku zamknięto 18 więzień, które uznano za zbyt kosztowne w utrzymaniu.

Zabójcy małego Daniela

Ta sprawa wstrząsnęła nie tylko Wielką Brytanią. Śledztwo wykazało, że mieszkający w Coventry 4-letni Daniel przez kilka miesięcy był głodzony, zastraszany, bity, podtapiany w wodzie. Chłopiec wyjadał resztki jedzenia z koszy na śmieci i wykradał kanapki swoim szkolnym kolegom, a w chwili śmierci, w marcu 2012 roku, ważył zaledwie 10 kg. Prześladowcami dziecka byli jego matka Magdalena oraz jej konkubent Mariusz, a bezpośrednią przyczyną zgonu było uderzenie w głowę. Kiedy czterolatek leżał nieprzytomny, zamknięty w swoim pokoju, para zwyrodnialców uprawiała seks. Gdyby wezwali pogotowie, prawdopodobnie by przeżył. Magdalena i Mariusz zostali aresztowani i skazani na dożywocie, z możliwością warunkowego ubiegania się o wyjście na wolność po 30 latach. W lipcu 2015 roku kobieta powiesiła się w więzieniu Foston Hall w hrabstwie Der-

8 temat tygodnia

byshire, na dzień przed ósmą rocznicą urodzin Daniela. Była osadzona w pojedynczej celi, jej ciało znalazł strażnik. Pół roku później za kratkami dokonał żywota również jej partner, który zmarł na atak serca w więzieniu Full Sutton w East Yorkshire. Kilka godzin wcześniej skarżył się strażnikom na bóle w klatce piersiowej. Jego zgon wzbudził wątpliwości odnośnie niedopełnienia procedur przez perso-

dechem i ból, na który narzekał, były jak czerwona flaga. Powiedziałam, że powinien się udać na badanie EKG, ale odmówił. Poprosił tylko o tabletki. Tyle że te może przepisać lekarz, a na wizytę u niego nie chciał się zgodzić – czytamy w oświadczeniu. Jeszcze więcej znaków zapytania wzbudziło samobójstwo Ondreja Suhy. 19-latka znaleziono powieszonego w swojej celi w grudniu 2015 roku,

nel placówki. Jak stwierdził rzecznik praw więźniów Nigel Newcomen, nie wezwano pogotowia, a pielęgniarka więzienna pojawiła się na miejscu z opóźnieniem. Ta ostatnia w swoim oświadczeniu napisała, że kiedy dotarła do celi, skazany siedział skulony na podłodze. – Dla mnie problemy z od-

kilka godzin po tym, jak otrzymał list z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Dowiedział się z niego, że podlega procedurze deportacji, a po odsiedzeniu wyroku może zostać wydalony do Słowacji – pomimo tego, że mieszka w Wielkiej Brytanii od czasu, kiedy przyjechał tu w wieku 4 lat.

12 maja 2017

Suha odsiadywał wyrok 14 miesięcy w więzieniu dla młodocianych w Wolverhampton, za napad i włamanie. Kilka dni przed śmiercią był świadkiem, jak jego współtowarzysz próbował odebrać sobie życie. Sam wcześniej również dwukrotnie chciał popełnić samobójstwo.

19-latek odszedł z tego świata w Boże Narodzenie, a dochodzenie wykazało, że nikt z personelu nie rozpoczął reanimacji – do czasu, gdy siedem minut po znalezieniu wisielca na miejsce przybyła pielęgniarka. Co więcej, strażnicy mieli problemy ze znalezieniem klucza do celi. , w efekcie czego

| temat tygodnia nastąpiło kolejne opóźnienie. Zwlekano również z wezwaniem ambulansu. Siostra mężczyzny, Andrea, nie kryła swojego rozgoryczenia. – Jesteśmy w szoku po śmierci Ondreja. To, że można było zrobić więcej, żeby go uratować, tylko potęguje nasz ból. Mój brat wychował się w UK i czuł się Brytyjczykiem z krwi i kości, nie wiem dlaczego wręczono mu ten list, pozostawiając samemu sobie, poza kontrolą, wiedząc o jego wcześniejszych skłonnościach samobójczych. Tak nie powinno być.

Black Mamba

Znane są jako New Psychoactive Substances (NPS). Zawierające związki pochodne marihuany, sprzedawane pod nazwami Spice bądź Black Mamba, w ostatnich latach stały się zmorą brytyjskich więzień. Niebezpieczeństwo dla zdrowia powodowane przez te środki, objawiające się między innymi gwałtownym zachowaniem i wzmożoną agresją, doprowadziło do tego, że w ubiegłym roku brytyjskie władze wprowadziły zakaz ich używania. Jak pokazują statystyki, w okresie od czerwca 2013 r. do kwietnia 2016 roku w więzieniach odnotowano 64 zgony, w taki czy inny sposób mające związek z NPS. Jednak, pomimo tego, substancje psychoaktywne nadal są popularne wśród skazanych – bo z jednej strony trudno je wykryć przy użyciu konwencjonalnych testów na narkotyki, a z drugiej stanowią element odstresowania w szarości więziennego życia. To także świetne źródło dochodu dla gangów trudniących się ich dystrybucją, również przy pomocy skorumpowanych strażników. Deborah Coles, dyrektor organizacji Inquest, pracującej z rodzinami więźniów, mówi wprost, że brytyjski system penitencjarny jest wadliwy i niezdolny do radzenia sobie z problemami osadzonych, takimi jak choroby psychiczne, fizyczne czy uzależnienia. A przecież z założenia ma to być miejsce przygotowujące do powrotu do normalnego świata. – Jako społeczeństwo powinniśmy zadać sobie pytanie, ilu więźniów musi jeszcze umrzeć, zanim bezpieczeństwo w tych placówkach stanie się priorytetem – dodaje. Z kolei Peter Dawson, dyrektor Prison Reform Trust, twierdzi, że konieczne jest zredukowanie ilości osadzonych w poszczególnych więzieniach. Jak podkreśla, im są one bardziej przepełnione, tym gorsze wyniki się w nich odnotowuje.

Boczkiem w meczet

– To był skandaliczny wyrok. Żądamy wyjaśnienia okoliczności śmierci

Kevina Crehana, naszego lokalnego patrioty – skandowało na początku marca bieżącego roku ponad 100 osób przed sądem w Bristolu. Protest odbywał się pod czujnym okiem policji, która szczelnym kordonem otoczyła demonstrantów; nie brakowało też funkcjonariuszy z psami i na koniach. Jednocześnie w mieście odbywała się kontrmanifestacja. Kevin Crehan został skazany na 12 miesięcy więzienia w lipcu 2016 roku. Mężczyzna, znany także jako Bunny, został oskarżony o to, że był członkiem gangu, który zaatakował meczet Yamia w Bristolu. Napastnicy zostawili plasterki boczku na klamce od drzwi do obiektu oraz dwie kanapki z bekonem na progu. Na nagraniu z monitoringu widać dwóch mężczyzn stojących przy rozwieszonej na pobliskim płocie fladze św. Jerzego, na której widnieje napis „nie dla meczetów”. Crehan usłyszał zarzut naruszenia porządku publicznego i kierowanie się pobudkami rasistowskimi. Jego kompan Mark Bennett również trafił za kartki, na 9 miesięcy, a dwie towarzyszące im kobiety – Alison Bennett i Angelinę Margaret Swales – skazano odpowiednio na 6 i 4 miesiące w zawieszeniu na dwa lata. Poza tym cała czwórka otrzymała zakaz zbliżania się do meczetów w Anglii i Walii na odległość mniejszą niż 100 metrów przez okres 10 lat. Ogłaszając wyrok sędzia Julian Lambert stwierdził, że incydent był atakiem na Anglię i zasady wolności religijnej. Niespełna pół roku później Crehana znaleziono martwego w więziennej celi. Mimo wszczęcia dochodzenia, jego śmierć pozostaje niewyjaśniona do dziś. Początkowo mówiło się o samobójstwie, jednak przeciągające się śledztwo sprawiło, że zaczęły pojawiać się spekulacje, iż mógł targnąć się na życie w następstwie prześladowań ze strony muzułmańskich współwięźniów…

Czekamy na Twój komentarz

reklama

10 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

siążę Filip ma już 96 lat i przechodzi na emeryturę. Teraz będzie dla odmiany pobierał emeryturę za robienie dobrego wrażenia. Dotychczas brał za to pensję. Kiedy się ma takie przyjemne i nie wymagające wysiłku zajęcie, łatwiej dożyć sędziwego wieku. Arystokracja to klasa pasożytnicza i jej znaczenie szczęśliwie zmalało niemal do zera. A jednak Wielka Brytania utrzymuje ten najdroższy cyrk świata zwany monarchią. Pewien arystokrata, Tony Ben zrezygnował z tytułu lordowskiego, by móc zająć się polityką i zasiadać w Izbie Gmin. Był on radykalnym przeciwnikiem monarchii i postulował, by ją znieść, utrzymując jednak sam pałac Buckingham i królową z budżetu ministerstwa turystyki. Jednak utrzymywanie fikcji, że jakaś koronowana głowa stoi na czele państwa jest zwyczajnie nie tylko zbyt kosztowne, ale i szkodliwe moralnie. Monarchia bowiem akcentuje różnice społeczne, a właściwie przepaść społeczną między rządzącą elitą i masami wyborców, którzy nie są obywatelami tylko „poddanymi Jej Królewskiej Mości”. Samo słowo „poddani” jest obraźliwe, bo kojarzy się z poddaństwem właśnie, z pochylaniem głowy i słuchaniem osoby, która uzurpuje sobie prawo do rządzenia tylko dlatego, że urodziła się w rodzinie arystokratycznej. Rodzinie, która ma za sobą długą tradycję gnębienia, poniżania i wyzyskiwania chłopów, odbierania im ziemi (słynne grodzenia), wydawania arbitralnych wyroków chłosty, uwięzienia, a nawet śmierci. I tym się tak szczycą Brytyjczycy, że potomków tych podłych ludzi postawili na piedestale i małpują dalej rytuał poddaństwa pochodzący z głębokiego feudalizmu? Przez krótką chwilę Anglia była

republiką, po tym jak Cromwell kazał ściąć króla Karola I. Niestety już w dwa lata później parlament przywrócił monarchię. Książę Filip ma więcej szczęścia i po wielu dziesięcioleciach wyglądania dostojnie, może się odprężyć i chodzić w kapciach. Jednak brytyjska monarchia to nie tylko maskarada, ale i symbol bardzo nieegalitarnego społeczeństwa. Fakt, że w Europie tyle jest państw, które pielęgnują

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

siążę Filip, mąż Jej Królewskiej Wysokości Elżbiety II, ukończywszy 96 lat zrezygnował z pełnienia obowiązków publicznych. Królowa, a właściwie wtedy jeszcze nie królowa, tylko księżniczka Elżbieta, poznała młodego oficera marynarki Filipa Mountbattena w roku 1939 i zakochała się w nim bodaj od pierwszego wejrzenia. Rodzice księżniczki nie byli tym zachwyceni i z powodu podejrzeń o związki Filipa z Niemcami i z powodu jego

Mąż królowej Elżbiety II zrezygnuje od jesieni z wykonywania obowiązków publicznych – ogłosił Pałac Buckingham. Mąż królowej Elżbiety II kończy w tym roku 96 lat.

monarchię, nawet jeśli jest tylko pustą formą bez politycznej treści, jest dowodem jak trudno jest się przebić idei demokracji. Na te bzdety idzie masa pieniędzy podatników o czym przypomniał niedawno skandal jaki wybuchł wokół wydatków króla Hiszpanii, który zabawiał się mordowaniem słoni. Na emeryturę wysłać trzeba ich wszystkich, bo to obraza dla idei równości, wolności i braterstwa. Z monarchią i arystokracją jest zawsze ten kłopot, że są dziedziczne. Lud przez stulecia gnębiony przez swoich królów i królowe ścinał nie tylko monarchów, ale i całe ich rodziny z dziećmi włącznie, po to by hydrze monarchii nie odrastały głowy. W tej sytuacji emerytura wydaje się o wiele lepszym i łagodniejszym rozwiązaniem. Czas wysłać na emeryturę wszystkie europejskie i światowe monarchie. Niech żyje demokracja! Nich żyje republika!

ubóstwa (w dniu ślubu miał na koncie niewiele ponad 6 funtów), ale – jak to się mówi – miłość pokonała wszystkie przeszkody i 20 listopada 1947 roku został mężem księżniczki Elżbiety, Jego Królewską Wysokością i księciem Edynburga. Ja urodziłem się zaledwie dwa tygodnie wcześniej, więc mogę uważać się za rówieśnika tego małżeństwa. 7 lutego 1952 roku, po śmierci króla Jerzego Elżbieta została królową Wielkiej Brytanii, a książę Edynburga Filip towarzyszył jej odtąd w wypełnianiu monarszych obowiązków. Towarzyszył – bo królowa Elżbieta nie dzieliła z nim monarszej władzy, czego zewnętrznym wyrazem było złożenie jej przez księcia Edynburga hołdu podczas koronacji w czerwcu 1953 roku. Małżeństwo przetrwało jak dotychczas wszelkie próby, chociaż prasa wielokrotnie podejrzewała księcia Filipa o rozmaite przygody, a i on też dawał wyraz swojej irytacji, że jest jedynym obywatelem bry-

Czekamy na Twój komentarz 12 maja 2017

tyjskim, który nie może dać swego nazwiska własnym dzieciom. Od ciężaru etykiety uwalniał się niekiedy, zwłaszcza podczas podróży zagranicznych, no a teraz uwolnił się od niego już zupełnie. Ta etykieta może bywa i uciążliwa, ale ma swoje zalety. Kiedy królowa Elżbieta II bawiła w marcu 1996 r. z oficjalną wizytą w Warszawie, na uroczystą kolację zaprosiła wszystkich byłych premierów z wyjątkiem Józefa Oleksego, na którym ciążył w tym czasie zarzut szpiegostwa na rzecz Rosji. Józef Oleksy robił dobrą minę, ostentacyjnie demonstrując przywiązanie do republikanizmu, ale gołym okiem widać było, że „kwaśne winogrona”. Co tu ukrywać – monarchia ma też swoje zalety! Ale wszystko kiedyś się kończy, bo o ile jeszcze królowa Elżbieta II dzielnie stawia czoło ciążącym na niej obowiązkom i cieszy się szacunkiem nie tylko większości Brytyjczyków, ale i mieszkańców innych krajów, to nie ma pewności, czy jej następcy, podobnie jak następcy innych europejskich monarchów, potrafią stanąć na wysokości zadania. Tymczasem monarchiczna tradycja, podobnie jak ceremonialna otoczka tej formy ustrojowej, stanowi istotny składnik tego, co nazywamy „Europą”. Usunięcie się księcia Filipa w cień zwiastuje, być może, koniec pewnej epoki, po której „plemiona zdziczałych tubylców, zbrojnych w maczugi światła, strzały laserowe, ponaddźwiękowe dzidy, kobaltowe proce, paraboliczne bębny, flety bioplazmy wtórujące podskokom sztucznych serc lub krwawych, wydartych z piersi trupów jeszcze nie ostygłych” nadadzą „Europie” zupełnie inny kształt. Niepodobna więc nie powtórzyć westchnienia poety: „O, drogi Panie Hrabio! Jakże mi daleko do dworu ukrytego w sadach, do komnaty ksiąg pełnej, gdzie rozmowy wiedliśmy przy kawie, wonnej kawie, słodzonej z cukiernicy srebrnej”.

Już od czerwca część restauracji McDonald’s na terenie UK będzie oferowało dostawę jedzenia do domu.

Burger z dowozem

Fot. Shutterstock

Burger King dowozi swoje jedzenie w Wielkiej Brytanii już od dłuższego czasu. Teraz do walki o klientów, preferujących zamawianie jedzenia do domu, chce przyłączać się drugi hamburgerowy gigant zza oceanu – McDonald’s. Paul Pomroy, dyrektor wykonawczy sieci na Wielką Brytanię, poinformował o tych planach podczas wywiadu dla Sky News. – Było dla nas oczywiste, że klienci oczekują jedzenia z dostawą od McDonald’s. Rynek się nieustannie

rozwija, patrzę na niego od 18 miesięcy, a klienci się niecierpliwią. Próby rozpoczniemy w czerwcu, początkowo zaczniemy od niewielkiej części restauracji – mówił. Na razie jednak nie są znane szczegóły nowej oferty. W sieci pojawiło się mnóstwo komentarzy sugerujących, że ta oferta nie poprawi stanu zdrowia Brytyjczyków już teraz należących do najbardziej otyłych obywateli UE i wiernych fanów jedzenia na tzw. „dowóz”.

34-letni Robert Hinz został skazany na dożywocie, po tym jak zabił swojego 3-miesięcznego syna rzucając nim o ścianę.

Tragedia małego Juliana Matka zostawiła 3-miesięcznego Juliana pod opieką ojca. Sama w tym czasie udała się na zakupy. W momencie gdy doszło do zabójstwa, w domu przebywała trójka pozostałych dzieci pary, które w innym pokoju bawiły się ze swoim wujem. Po około 15 minutach od wyjścia matki, 34-letni Hinz zaczął krzyczeć do jednego z krewnych: „Wezwij pogotowie, Julian nie oddycha”. Chłopiec został przewieziony do szpitala, gdzie zmarł następnego dnia, po tym jak lekarze odłączyli aparaturę podtrzymującą jego życie – informuje Metro. Patolog, który badał chłopca stwierdził, że przyczyną zgonu było rzucenie nim o twardą powierzchnię. Odkrył także liczne złamania czaszki, urazy

mózgu oraz złamania żeber, do których doszło przed zadaniem śmiertelnych obrażeń. – To była naprawdę przerażająca zbrodnia. Julian miał zaledwie trzy miesiące. W tym krótkim okresie życia był poddawany aktom przemocy ze strony swojego ojca, czyli osoby, przy której powinien się czuć bezpiecznie – powiedział inspektor Richard Dixey z policji z Dorset. Po trwającym 12 dni procesie w Winchester Crown Court mężczyzna został skazany na dożywocie za morderstwo i znęcanie się nad synem. Nadal jednak trwa postępowanie mające wyjaśnić, czy odpowiednie służby mogły zapobiec tragicznej śmierci 3-miesięcznego chłopca.

| z wielkiej brytanii

reklama

12 z wielkiej brytanii Goniec

News Wygrana Torysów

| Z okazji 75. rocznicy obrony miasta Cowes przez polski niszczyciel ORP Błyskawica na wyspie Wight nie zabrakło wydarzeń upamiętniających bohaterstwo Polaków.

Pamiętali o bohaterach

Partia Konserwatywna zdecydowanie wygrała wybory samorządowe w Wielkiej Brytanii. Torysi uzyskali ponad 560 nowych mandatów i będą sprawować kontrolę nad 28 z 88 rad lokalnych. Wybory potwierdziły też, że z poważnym kryzysem zmaga się Partia Pracy, która wygrała w 9 councilach, tracąc aż siedem. UKIP stracił aż 114 ze 115 radnych, partia Liberalnych Demokratów – 40.

Koniec starych £5

Fot. Marcin Mazur / Ambasada RP w Londynie

okazją do upamiętnienia polsko-brytyjskiego braterstwa broni oraz pogłębiania wiedzy o naszej wspólnej historii. Odwaga i działania załogi „Błyskawicy” stanowią prawdziwe uosobienie hasła o walce „za naszą i waszą wolność” – powiedział Arkady Rzegocki, ambasador RP w Londynie. Podczas pobytu w macierzystej stoczni w Cowes, w nocy z 4 na 5 maja 1942 roku, załoga ORP „Błyskawica” pod dowództwem komandora porucznika Wojciecha Franckiego odparła ogniem pokładowych dział przeciwlotniczych nalot niemieckiej Luftwaffe na miasto oraz aktywnie uczestniczyła w

gaszeniu pożarów i niesieniu pomocy poszkodowanym. Tegoroczne uroczystości w Cowes zostały wpisane w ramy nowej inicjatywy polonijnej Polish Heritage Day, mającej na celu ustanowienie na terenie Wielkiej Brytanii corocznych obchodów związanych ze Świętem Narodowym 3 Maja. Pod patronatem Ambasady RP w Londynie oraz konsulatów w Edynburgu i Manchesterze, w weekend 6-7 maja na terenie Zjednoczonego Królestwa odbyło się ponad 50 przedsięwzięć prowadzonych przez polskie organizacje, szkoły sobotnie oraz parafie.

Zgodnie z obietnicami, 5 maja wyszły z obiegu stare 5-funtówki. Teraz można je wymienić tylko w niektórych bankach i placówkach pocztowych. Szacuje się, że w obiegu wciąż jest ok. 150 mln starych banknotów o nominale £5. Jedyną instytucją, która żadnemu obywatelowi, bez względu na stopień uszkodzenia banknotu, nie odmówi wymiany jest Bank of England – informuje Mirror. Bank zdecydował się na zastąpienie dotychczasowych pięciofuntówek ich olimerowymi odpowiednikami ze względu na niższe ryzyko ich podrobienia.

ednym z kluczowych elementów programu festiwalu, organizowanego przez Stowarzyszenie Przyjaciół ORP „Błyskawica” przy współpracy z Ambasadą RP w Londynie, była wizyta okrętu ORP „Gniezno”, który stał na redzie na czas trwania obchodów. Podczas uroczystości odbyła się również parada z udziałem Orkiestry Reprezentacyjnej WP oraz III edycja Regat Dookoła Wyspy Wight organizowanych przez Yacht Klub Polski Londyn przy współpracy z Royal London Yacht Club. – Obchody 75. rocznicy obrony Cowes przez ORP Błyskawicę są wspaniałą

Przeciw nożownikom

Faszerowali dzieci narkotykami, żeby je później wykorzystywać

Po rosnącej liczbie napaści z użyciem noży w Londynie powstał specjalny policyjny oddział, który ma zapobiec rozprzestrzenianiu się przemocy w stolicy. O utworzeniu formacji poinformował Scotland Yard. Nowy oddział składa się z 40 tajnych funkcjonariuszy oraz 40 policjantów mundurowych.

Para Brytyjczyków, Nicholas i Joan Taylor, przez dekadę dokonywała nadużyć wobec kilkunastu dzieci w wieku około 11 lat. W sumie małżeństwo usłyszało 84 zarzuty. 47-letni Nicholas i jego 44-letnia żona Joan podawali dzieciom m.in. crack i amfetaminę, by móc później „wykorzystywać je dla własnej przy-

12 maja 2017

jemności”. Podczas przeszukania domu policja znalazła kij bejsbolowy do zastraszania ofiar. Do wykorzystywania dzieci dochodziło w latach 1996-2006, a śledztwo rozpoczęło się dopiero w 2014 roku. Policja z Northamptonshire określiła je jako największe w historii. Sędzia nazwał małżeństwo mianem „potworów po-

(za: londyn.msz.gov.pl)

zbawionych wszelkich hamulców”. Nicholas Taylor został uznany winnym 62 zarzutów, w tym trzynastu gwałtów oraz podawania nieletnim narkotyków klasy A (najbardziej niebezpiecznych). Mężczyzna spędzi w więzieniu resztę życia. Joan Tylor sąd uznał winną 22 przestępstw, za które trafi do więzienia na 18 lat.

| z wielkiej brytanii 13

Zwyciężyła Europa Liderzy państw Unii Europejskiej pogratulowali Emmanuelowi Macronowi zwycięstwa w wyborach prezydenckich we Francji. Wielu komentatorów podkreśla, że ten wybór wzmocni nie tylko Francję, ale i europejski sojusz. Czy tego można się spodziewać po 39-letnim prezydencie? >> Joanna Szmatuła mmanuel Macron nie ma łatwego zadania. Polityk, który w latach 2014-2016 pełnił funkcję ministra gospodarki, dziś jest prezydentem prawie 67-milionowego kraju, który boryka się z wieloma trudnościami, głównie związanymi z gospodarką i wciąż stosunkowo wysokim bezrobociem, zwłaszcza wśród młodych. Sporym problemem we Francji są także imigranci – i to nie tylko ci w „dżungli” w Calais.

Przyszłość i Unia

Młody polityk wygrał z przedstawicielką skrajnej prawicy, Marine Le Pen, zdecydowanie (66,1 proc. do 33,9 proc.). Większość europejskich mediów jest zgodna, że niedzielny wybór Francuzów decydował nie tylko o przyszłości tego kraju, ale i tego, jak będzie wyglądała Unia. – Francja odważnie wybrała przyszłość, świat globalny i Unię Europejską – napisała „Corriere della Serra”. W podobnym tonie wypowiedział się także amerykański dziennik „New York Times”, który wprost pisał o „uldze”. – Macron wyhamował falę populizmu – to z kolei „Der Spiegel”. Ciepłe słowa w jego kierunku padły jednak przede wszystkim ze strony Angeli Merkel, która podczas rozmowy telefonicznej „wyraziła uznanie za jego zaangażowanie na rzecz zjednoczonej i otwartej na świat Unii Europejskiej”. Media nie kryją jednak, że przed centrowym politykiem sporo wyzwań. Pierwsze czeka na niego w czerwcu,

kiedy odbędą się wybory parlamentarne. A w tych jego partia En Marche! raczej nie ma szans na samodzielną większość. Przeprowadzone tuż przed drugą turą wyborów badanie opinii publicznej wskazywało, że partia ta może liczyć od 250-286 miejsc w liczącym 577 członków Zgromadzeniu Narodowym. Nie wiadomo jednak, jak będzie wyglądał rozkład głosów tuż przed wyborami. – Macron to wielka zagadka. Nie ma żadnego doświadczenia politycznego. W kampanii popełniał błąd za błędem, ale gdy tylko pojawiła się potrzeba powołania nowej siły politycznej, stworzył ją od zera, i to w ciągu kilku miesięcy. Uczy się w niewiarygodnym tempie. A na dodatek poprowadził En Marche! do zwycięstwa. To jest naprawdę coś – komentował francuski dziennikarz Bernard Guetta.

etatów w administracji (ale zwiększenie ich m.in. w przypadku policjantów i nauczycieli), wydłużenie 35-godzinnego tygodnia pracy (dla młodych), ale i większe wydatki publiczne i rozbudowa (i tak rozbudowanego) państwa opiekuńczego. Centrysta podkreśla przy tym, że nierówność jest wielkim problemem nie tylko Francji, nie jest też przeciwny imigrantom (co mocno odróżniało go od Le Pen). I mimo że rynki bardzo dobrze zareagowały na jego zwycięstwo, to eksperci są sceptyczni, gdy mowa o jego szansach na naprawę francuskiej gospodarki. Problemów jest sporo – wysokie wydatki socjalne, niewydolny system emerytalny czy deficyt finansów publiczny, który od 2008 r. przekracza dopuszczalne 3 proc. Jedyna nadzieja w tym, że Macron rzeczywiście zna się na finansach.

Brak spójności

Różnica wieku

Gdy Macron ogłosił swój start w wyborach, niewielu spodziewało się, że uda mu się tak daleko zajść – wcześniej nigdy nie zdarzyło się, by na czele kraju stanął polityk niebędący kandydatem gaullistów czy socjalistów. Wielu za to podkreślało to, że jego hasła są często niespójne i niekonsekwentne. Wśród jego postulatów znalazły się m.in.: większa elastyczność rynku pracy, niższe podatki dla przedsiębiorstw, cięcia

Co zatem zadecydowało o jego sukcesie? Możliwe, że fakt, iż pozostali kandydaci jeszcze mniej podobali się Francuzom i nie trafili w ich oczekiwania. Do wygranej mógł też przyczynić się fakt, że przez lata pracował jako bankier inwestycyjny, zna się więc na finansach. Może wpływ miało także to, że jego partia stawia na otwartość i równość – bez silnej hierarchicznej struktury? Wielu komentatorów podkreśla też, że jego

ogromnym atutem jest młodość – jest najmłodszym prezydentem w historii Francji. Sympatii przysporzyła mu też pewnie jego żona – 24 lata starsza Brigitte, która była jego nauczycielką w renomowanym, katolickim liceum w Amiens na północy Francji. Macron poznał ją w wieku 15 lat, a trzy lata później oficjalnie zostali parą. – Zdobywał mnie krok po kroku, powoli i konsekwentnie, przezwyciężając mój opór – wspominała później. Para pobrała się w 2007 roku, w eleganckim hotelu Westminster w Le Touquet na północy Francji. Już dziś wiadomo, że Brigitte szybko może stać się jedną z najbardziej wpływowych francuskich pierwszych dam – w kuluarach mówi się, że Macron podejmuje większość decyzji po uprzedniej konsultacji z żoną. Polityk zdaje się to potwierdzać, bo już przed wyborami mówił, że jeśli zostanie wybrany, „to znajdzie się dla niej miejsce i funkcja w Pałacu Elizejskim”. Sama Brigitte tłumaczyła, że angażowała się we wszystko co robi jej mąż przez 20 ostatnich lat i nie ma ochoty teraz tego zmieniać. Jako że opinia publiczna zazwyczaj darzy większą sympatią polityków, którzy podkreślają, jak ważne są dla nich partnerki, to może być to dobrą wróżbą dla Macrona (i jego partii). Zwłaszcza przed czerwcowymi wyborami.

14 wybory Miss

Wybieramy

Najpiękniejszą!

01 Szyszka Izabela

pochodzi z Sieniawy; obecnie mieszka w Coventry; wzrost: 174 cm, wymiary: 90/70/98; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: brązowy. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – By poznać nowych ludzi, dla dobrej zabawy, atrakcji i wspomnień, które pozostają.

10 Kupiec Arleta

pochodzi z Dąbrowy Białostockiej; obecnie mieszka w Surrey; wzrost: 170 cm, wymiary: 88/67/90; kolor włosów: blond, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Zawsze o tym marzyłam. Uważam, że mam predyspozycje do tego konkursu.

03 Łowicka Dominika

pochodzi z Częstochowy; obecnie mieszka w Farnham; wzrost: 168 cm; kolor włosów: czarny, kolor oczu: piwny. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Chciałam spełnić jedno ze swoich marzeń. Brałam już udział w innych konkursach i chciałam spróbować swoich sił tutaj.

11 Wicher Martyna

pochodzi z Nowego Tomyśla; obecnie mieszka w Londynie; wzrost: 173 cm, kolor włosów: blond, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Zgłosiłam się do konkursu Miss Polski UK, ponieważ chciałabym spróbować swoich sił w modelingu.

06 Hutyrczyk Paula

pochodzi z Wrocławia; obecnie mieszka w Coventry; wzrost: 151 cm, kolor włosów: ciemny brąz, kolor oczu: piwny. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Jestem zainteresowana modelingiem.

12 Serafin Aleksandra

pochodzi z Niepołomic; obecnie mieszka w Sunderland; wzrost: 172 cm, wymiary: 88/63/93; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Od zawsze śledziłam konkursy piękności. Lubię podejmować nowe wyzwania.

08 Repelowicz Agata

pochodzi z Ostrołęki; obecnie mieszka w Sheffield; wzrost: 170 cm, wymiary: 82/62/93; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Pomyślałam, że będzie to niesamowita przygoda.

14 Pawłuszewicz Elżbieta

pochodzi z Gródka (Białystok, woj. podlaskie); obecnie mieszka w Londonie; wzrost: 168 cm, wymiary: 80/72/98; kolor włosów: ciemny blond, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Chcę spróbować swoich sił w konkursie.

09 Bekus Justyna

pochodzi z Bydgoszczy; obecnie mieszka w Newcastle; wzrost: 175 cm; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: brązowy. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Zawsze chciałam spróbować swych sił w modelingu. Lubię pozować do zdjęć, lubię poznawać nowych ludzi.

16 Olkowicz Sabina

pochodzi z Pyrzyc; obecnie mieszka w Bromley; wzrost: 180 cm, wymiary: 83/64/81; kolor włosów: blond, kolor oczu: brązowy. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Żeby wygrać.

| wybory Miss 15 Przed nami wielka gala konkursu Miss UK & Ireland, na której dowiemy się, kto jest najpiękniejszą Polką na Wyspach. Na ﬁnałową galę, która odbędzie się 21 maja w hotelu Sheraton Skyline w Londynie zaprasza organizator wyborów, Polish Faces – pierwsza polska agencja modelek i modeli w UK, ﬁrma Sami Swoi (sponsor główny wydarzenia), a także Goniec Polski – patron medialny. Dziś przypominamy sylwetki kandydatek, na które można głosować na stronie misspolski.uk.

17 Piastowska Marta

pochodzi z Gdyni; obecnie mieszka w Torquay; wzrost: 164 cm, wymiary: 93/68/88; kolor włosów: blond, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Jest to kolejny krok na tym etapie mojego życia. Chcę osiągać kolejne cele, lubię wyzwania.

22 Tychaczka Dorota

pochodzi z Sosnowca; obecnie mieszka w Nottingham; wzrost: 167 cm, wymiary: 88/64/89; kolor włosów: blond, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Ponieważ pragnę przeżyć świetną przygodę, jaką niewątpliwie jest udział w tego typu wyborach.

18 Zalewska Alicja

pochodzi z Lipna; obecnie mieszka w Suffolk; wzrost: 178 cm, wymiary: 88/67/96; kolor włosów: blond, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Chciałabym się sprawdzić, zawsze o tym marzyłam. Uważam, że mam predyspozycje do tego konkursu.

25 Klucznik Dagmara Barbara

pochodzi z Jeleniej Góry; obecnie mieszka w Londynie; wzrost: 162 cm; kolor włosów: blond, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Pełen spontan, to może być ciekawa przygoda i chciałam się po prostu sprawdzić.

19 Skawińska Agata

pochodzi z Mielca; obecnie mieszka w Londynie; wzrost: 185 cm, wymiary: 90/68/98; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Uważam, że mam wszystko co powinna mieć Miss Polski UK & Ireland, a żeby wygrać – trzeba grać.

28 Jeziołkowska Natalia

pochodzi z Tychów; obecnie mieszka w Londynie; wzrost: 167 cm, wymiary: 80/60/96; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: brązowy. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Poprzez wygraną mogę mieć duży wpływ na wiele akcji i wydarzeń społecznych, w tym charytatywnych.

20 Lewandowska Dagmara

pochodzi z Chełmna; obecnie mieszka w Birmingham; wzrost: 178 cm, wymiary: 81/64/81; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Uważam, że jest to idealna szansa dla mnie, aby się wykazać.

30 Maciejewska Daria

pochodzi ze Szczecinka; obecnie mieszka w Wigan; wzrost: 184 cm, wymiary: 93/68/99; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: zielony. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Chciałabym osiągnąć sukces w dziedzinie mody i w konkursie piękności.

21 Główka Paulina

pochodzi ze Stalowej Woli; obecnie mieszka w Londynie; wzrost: 171 cm; kolor włosów: ciemny blond, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Lubię poznawać nowych ludzi i zawsze chciałam reprezentować Polskę w tego typu konkursie.

31 Nazarko Marlena

pochodzi z Białegostoku; obecnie mieszka w Bristolu; wzrost: 173 cm, wymiary: 88/63/90; kolor włosów: brązowy, kolor oczu: niebieski. Dlaczego zgłosiłaś się do konkursu? – Ponieważ chciałam spróbować nowych wrażeń i przeżyć coś innego, niesamowitego.

| wybory Miss

Finał Miss Polski UK & Ireland zbliża się wielkimi krokami. Tak jak i w zeszłym tygodniu przybliżamy sylwetki osób, które dają z siebie wszystko podczas przygotowań do Finału i których nie zabraknie podczas gali 21 maja.

Z pasją i energią

Rozmowa z właścicielami ﬁ rmy Bristol Events Media & Travel LTD, Renatą Zuberek oraz Michałem Klawitterem.

Czym zajmujecie się w UK? – Od około trzech lat działamy na rynku brytyjskim i głównie zajmujemy się przygotowywaniem wydarzeń pod zlecenie lub sami je kreujemy. Mamy na koncie parę większych i ciekawych imprez, które zostały zainicjowane w Bristolu oraz Londynie. Przygotowujemy też wideo konferencje, szkolenia, wywiady. Docieramy nie tylko do osób, które uważają, że praca to jednocześnie pasja i sposób na wspaniałe życie, ale także do ludzi w potrzebie – organizujemy akcje charytatywne, imprezy, z których dochód przeznaczamy na ludzi chorych. Wszystko co robimy, wykonujemy z pasją i energią. Jak trafiliście do Miss UK & Ireland? – Michał jest profesjonalnym fotografem i mamy za sobą mały projekt z pięknymi kobietami – coś w rodzaju metamorfoz. Zgłosiły się do nas panie, które chciały coś zmienić w swoim wyglądzie i przy okazji przeżyć piękną przygodę. Całość została nagrana, utworzyliśmy też

skrót filmowy jako pamiątkę dla uczestników. Z kolei zaraz po otrzymaniu informacji oraz strony do Miss Polski UK & Ireland, postanowiliśmy nawiązać kontakt z organizatorem tych wyborów Pawłem Majewskim. Doszliśmy do wniosku, że dobrze będzie nawiązać ze sobą współpracę. Po wstępnych rozmowach okazało się, iż istnieje duża potrzeba obstawienia ekipy, która zrobiłaby video transmisje LIVE z przebiegu tego wydarzenia. Braliście udział w zgrupowaniach, które odbywają się w Londynie. Jak one wyglądają? – Byliśmy do tej pory na dwóch zgrupowaniach. Jedno z nich odbyło się w The White House u Jana Żylińskiego. Dziewczyny miały wtedy robione próbne makijaże, przymierzały suknie, bieliznę, miały pierwsze zajęcia z choreograf oraz przepiękne sesje zdjęciowe. Osoby pracujące przy Miss to sami profesjonaliści. Pałac, w którym odbyło się to zgrupowanie, idealnie wpasował się w klimat, więc naprawdę czuło się prestiż i elegancję.

My zajęliśmy się nagraniem filmowym z przebiegu tego zgrupowania. Oprócz tego, każda z pań miała okazję zaprezentować się przed naszymi kamerami i opowiedzieć parę słów o sobie. Jak wyglądać będzie transmisja? – Transmitować będziemy na żywo z kilku kamer, jednocześnie przekazując obraz na cztery monitory, które zostaną rozmieszczone na terenie hotelowego basenu Sheraton, gdzie będzie miała miejsce finałowa gala. Transmisję na żywo z przebiegu tego wydarzenia bę-

dzie można oglądać poprzez kanał You Tube PTWWB oraz stronę Miss Polski. Jakie są wasze plany? – Zaraz po gali w Bristolu organizujemy International Children Day, następnie w październiku galę „Polish Business Network” w Londynie, plus kilka mniejszych. Już niebawem zaczniemy pracę nad ponownym przyłączeniem się do jednego z największych festiwali w Polsce, który odbywa się od 15 lat we Wrocławiu „Gitarowy Rekord Guinnessa”. Więcej informacji wkrótce.

Profesjonalne podejście Rozmowa z Natalią Jędrzejczyk, choreograf Miss Polski UK & Ireland 2017

Proszę powiedzieć parę słów o dotychczasowych osiągnięciach zawodowych. – Jestem absolwentką Państwowej Szkoły Baletowej w Bytomiu. W trakcie nauki debiutowałam na scenie Teatru Nowego w Zabrzu (Moralność Pani Dulskiej G. Zapolskiej w reż. A. Hanuszkiewicza). Trzy sezony występowałam we wrocławskim Teatrze Pantomimy Henryka Tomaszewskiego, uczestnicząc w spektaklu „Tragiczne gry”, który prezen-

towano z powodzeniem również poza Polską – w Niemczech, Szwajcarii, Francji. Uczestniczyłam także w trasie koncertowej londyńskiego zespołu „Touch and go” i brałam udział w niemal wszystkich przedstawieniach muzycznych w teatrze jako solistka zespołu baletowego („Jesus Christ Superstar”, „Jekyll & Hyde”, „Our House”, „Oliver!”, „Producenci”, „Skrzypek na dachu”, „Sweeney Todd”, „Jeszcze nie pora nam spać”). Tańcząc solowe partie w koncertach sylwestrowych zajmowałam się również tworzeniem układów choreograficznych. Także reprezentowałam polski taniec na Expo w Szanghaju. Choreografią zajmuję się od dawna – stworzyłam liczne układy zdobywające pierwsze miejsca na międzynarodowych konkursach, jak również choreografie do przedstawień, wyborów miss, eventów

oraz pokazów mody. Prowadzę też zajęcia taneczne i fitnessowe dla dzieci w różnych grupach wiekowych, a także dla dorosłych. Podczas zajęć tworzę nowe choreografie oraz uczę technik tanecznych takich jak balet, modern, funky, contemporary.

– Moim zadaniem jest nie tylko nauczenie choreografii, ale również nauka pewności ruchu, uśmiechu oraz swobody scenicznej. Chcę, żeby dziewczyny pokazały się z jak najlepszej strony. Chcę być współtwórcą pięknego i niezapomnianego show.

Jak to się stało, że dołączyłaś do ekipy Miss Polski UK & Ireland 2017? – Pewnego wieczoru dowiedziałam się, że organizowana jest gala Miss Polski UK & Ireland i potrzebny jest choreograf. Znając swoje doświadczenie i pomysły zadzwoniłam do Pawła Majewskiego. Okazało się, że podchodzi do tego profesjonalnie, a tylko to wchodziło w grę.

Jak przebiega współpraca z kandydatkami Miss Polski UK & Ireland 2017? – Dziewczyny są bardzo sympatyczne i zaangażowane w trakcie prób. Na próbach kandydatki nie mają ze mną łatwo. Jestem zasadnicza i bardzo wymagająca. Żeby uzyskać uśmiech, swobodę i pewność na gali finałowej, muszę niejednokrotnie zdzierać gardło i udawać, że jestem niemiła i surowa. Zapraszam serdecznie na galę finałową, gdzie będzie można ocenić efekty naszej współpracy.

Jaka jest rola choreografa w wyborach Miss?

18 kryminał

Śmiertelny pakt

To miała być decyzja, którą podjęli wspólnie. Samobójstwo kochanków. Z tym, że Ali przeżył, a okoliczności śmierci Zosi od początku budziły wątpliwości detektywów. Sprawa po kilkumiesięcznym śledztwie traﬁła na wokandę, a w pierwszej połowie kwietnia zapadł wyrok – dożywocie.

>> Paweł Chojnowski ayhurst Road to niewielka, osiedlowa ulica w zachodniej części podlondyńskiego High Wycombe. Życie toczy się tu wokół dwóch sklepów spożywczych, restau-

ku widzi, jak bezwładnie osuwa się na siedzenie, ale wyjaśnienia mężczyzny, że to tylko alkohol, że dziewczyna śpi i jadą do domu, uspokoją zaniepokojonego kierowcę. Ruszają na zachód. Po dziesięciu minutach samochód parkuje przed mieszkaniem przy Dashwood Avenue. Kierowca ogląda po raz kolej-

Zgłoszenie

Tymczasem według raportu oddziału ratowniczego, pogotowie odebrało wezwanie do próby samobójczej trzy godziny po tym, jak sprzed mieszkania przy Dashwood Avenue odjechała taksówka. Na miejscu ratownicy zastali 28letniego mężczyznę w kałuży krwi. Miał

z pewnością było bardzo intensywne. Detektywi zaczęli od przesłuchania niedoszłego samobójcy, pochodzącego z Pakistanu Ashana H., którego znajomi zwykli nazywać Ali. Były pracownik kebabu przyznał się do pozbawienia życia swojej dziewczyny, choć zastrzegł, że oboje o tym zadecydowali. Zawarli sa-

Fot. Shutterstock

racji oraz kilku innych lokali usługowych skupionych w jednym szeregu. Do niedawna był także kebab, ale właściciel musiał go zamknąć i ponownie postarać się o licencję. O drugiej w nocy, 19 września 2016 r. pod bar z kebabem podjeżdża taksówka. Po chwili z wnętrza wynurza się para. Mężczyzna podpiera towarzyszącą mu młodą kobietę, w zasadzie niesie ją do zaparkowanego na ulicy auta. Taksówkarz się dziwi, bo kobieta jakby nieprzytomna. We wstecznym luster-

12 maja 2017

ny ten sam spektakl: mężczyzna wyciąga bezwładną kobietę, prowadzi ją do drzwi białego budynku, za którymi po chwili oboje znikają. Przez kilka kolejnych dni nic się nie wydarzy, a taksówkarz zdąży już zapomnieć o nocnym, nieco dziwnym, kursie. Co prawda w radiu i w gazetach zrobi się głośno o odnalezionej w okolicy martwej 20-letniej Polce, ale kierowca nie skojarzy faktów, dopóki policja nie zapuka do jego drzwi, by zadać mu kilka niepokojących pytań.

podcięte żyły. W stanie ciężkim trafił na blok operacyjny. W tym samym pokoju paramedycy odnaleźli kobietę, której nie mogli już jednak pomóc. Nie żyła od jakiegoś czasu. W związku z tym w sprawę niemal natychmiast włączyła się grupa detektywów z Thames Valley Police, a dochodzeniu nadano charakter priorytetowy. Przez kilka następnych dni policja nie ujawniła zbyt wielu informacji dotyczących prowadzonego śledztwa, ale

mobójczy pakt – razem odejdą z tego świata. I prawie im się udało. Ale śledczy nie dowierzają. Na komendę, poza Alim, trafia też jego współlokator i przyjaciel z dzieciństwa, 29-letni Usman A. Mężczyzna mataczy, próbuje chronić kolegę, ląduje w końcu w areszcie z zarzutem pomocy w przestępstwie, który potem zostanie zamieniony na utrudnianie śledztwa.

| kryminał 19 Folia i taśma

Policjanci natomiast przeglądają zapis z kamer CCTV. Identyfikują taksówkę, która tamtej nocy przywiozła do domu Aliego i Zofię, i kontaktują się z kierowcą. W końcu trafiają do zamkniętej restauracji przy Gayhurst Road. Na jej zapleczu zabezpieczają folię spożywczą i taśmę klejącą, na których potem ujawniają DNA Polki. Ślad genetyczny jej i Aliego kryminalistycy odnajdują ponadto na firance, której mężczyzna użył, według detektywów, by związać swoją ofiarę. Funkcjonariusze znów zaglądają do kamer. Późnym wieczorem w niedzielę 18 września Ali z Zofią wchodzą do budynku. Choć restauracja od jakiegoś czasu jest zamknięta, H., były pracownik, zatrzymał klucze. Bez problemu oboje dostają się więc do środka. Trudno odtworzyć, co dokładnie działo się przez dwie i pół godziny, czyli do czasu, gdy pod kebab zajechała taksówka. Na podstawie ekspertyz kryminalistycznych detektywi ustalili tylko, że dziewczyna została napadnięta, związana, a potem zamordowana. Wkrótce przychodzi również raport z sekcji zwłok denatki. S. została uduszona. Patolog znalazł ponadto siniaki na ramionach i nadgarstkach dziewczyny, a także ustalił, że we krwi Zofii nie było alkoholu. Detektywom pozostało już tylko ustalić motyw, jakim kierował się Ashan H.

Zazdrość

Ten jednak z żelazną konsekwencją trzyma się opcji samobójczego porozumienia. Wtóruje mu lojalny współlokator. Śledczy przyglądają się zatem relacji jaka łączyła tragicznych kochanków i od razu zauważają, że ich związek był, delikatnie mówiąc, skomplikowany. 20-letnia Zofia była dziewczyną o niecodziennej urodzie, często wychodziła, umawiała się z innymi mężczyznami, bawiła się, mimo że w Warszawie zostawiła pod opieką matki kilkuletniego synka. W High Wycombe mieszkała z poprzednim partnerem, nigdy nie zdecydowała się zamieszkać z Ashanem. O osiem lat starszego chłopaka poznała w kebabie. Relacja nie trwała długo, ale mężczyzna, który kilka lat wcześniej zdecydował się opuścił Pakistan, bo popadł w niełaskę rodziny, oszalał na jej punkcie. Detektywi dotarli do nagrań, na których widać, jak śledzi Polkę. Chodzi za nią, gdy ta spotyka się z adoratorami. Jego natręctwo i dziwne zachowanie zwróciło

nawet pewnego dnia uwagę ochrony w jednym z centrów handlowych. Detektywi założyli, że do morderstwa Ali posunął się z zazdrości. Czarę goryczy miał przelać fakt, że dziewczyna poszła do łóżka z jego współlokatorem, tym samym, który dzielnie forsował na komendzie wersję o samobójstwie.

Podstęp

Policjanci poszli tym tropem. Przycisnęli współlokatora Aliego. Zgromadzone do tej pory dowody i groźba wieloletniej odsiadki, która nad nim zawisła, wystarczyły. Usman A. opowiedział funkcjonariuszom o seksualnej relacji, jaka łączyła go z S. Relacji, którą oboje utrzymywali w tajemnicy przed Alim. 29-latek krył przyjaciela, bo czuł się winny. Ostatecznie jednak go pogrążył. W tym samym czasie detektywi zdołali ustalić, że Ali zwabił Zosię do nieczynnej restauracji podstępem. Używając zakupionej wcześniej karty SIM wykreował postać znajomego o imieniu Rob, który miał odebrać jego i Zofię z restauracji i podwieźć na organizowaną w niedzielę wieczorem imprezę. Na wypadek więc, gdyby Zofia się wahała, Ali wysłał z nowego numeru na swój telefon wiadomość, która uwierzytelniała całą sytuację. Mało tego, wspomniał o imprezie także kilku wspólnym znajomym, by rozwiali wątpliwości dziewczyny, gdyby zaszła taka potrzeba. Mężczyzna, ustalili policjanci, musiał posunąć się do takiej intrygi, bo w rzeczywistości ich związek już od jakiegoś czasu był fikcją, a Zofia, która rozumiała, jak zaborczy potrafi być Ashan, po prostu nie chciała się już z nim widywać.

Dożywocie

Na przesłuchaniu detektywi konfrontują Pakistańczyka z zebranymi dowodami oraz ich własną wersją tego, co wydarzyło się w nocy z 18 na 19 września 2016 r. Bez skutku, oskarżony nie przyznaje się do zabójstwa i wciąż kurczowo trzyma się zeznań o akcie samobójczym, najwyraźniej żywiąc nadzieję, że ława przysięgłych mu uwierzy. Proces przed Reading Crown Court ruszył na początku marca tego roku. Po pięciu tygodniach sąd skazał Ashana H. na dożywocie oraz zdecydował, że dopiero po odbyciu 24 lat kary skazany może ubiegać się o wcześniejsze zwolnienie. Jego współlokator, Usman A., został oczyszczony z zarzutu.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

20 wywiad

Swoją wiedzą historyczną na temat Polski zawstydziłby niejednego rodaka. Patrick Ney – Brytyjczyk, przedsiębiorca, który od 2010 roku mieszka w Polsce. Rozmawia Milena Sieńko.

Staram się wszystko

robić po polsku Pierwsze pytanie na pewno nie będzie zaskakujące. Dlaczego akurat Polska? – Przyjechałem do Polski pierwszy raz w 2007 roku z moją dziewczyną Polką, którą spotkałem w Londynie. Później zacząłem przylatywać do Polski coraz częściej, poznałem jej rodziców, zacząłem poznawać ten kraj. Doszło do tego, że trzy lata później przeprowadziliśmy się do Warszawy, bo moja, już teraz była dziewczyna, znalazła tu pracę. Tak od 2010 roku mieszkam tu na stałe. Czy trudno było tobie opuścić Londyn? – Miałem 27 lat i trochę już miałem dosyć Londynu. Pracowałem tam przez kilka lat i chciałem czegoś innego. Tak jak mówię, miałem 27 lat i szukałem przygody i nie za bardzo myślałem w takich kategoriach, ale oczywiście, kupując bilet w jedną stronę, czułem, że to duży emocjonalny ruch, poważna decyzja. Może nie było to dla mnie aż takie trudne, bo robiłem to z miłości... 12 maja 2017

Jak to się stało, że tak bardzo zainteresowała cię Polska? – Wiesz, przeciętny Brytyjczyk mało wie o Polsce, chociaż mamy ponad milion Polaków mieszkających na Wyspach. To jest tak, że znamy Polaków, ale nie znamy Polski. To w sumie dziwne, bo liczba turystów odwiedzających Polskę z roku na rok rośnie i dobrze, a jednak o Polsce wciąż mało się wie. Jeśli chodzi o mnie, to ja interesuje się historią związaną z drugą wojną światową. Wiedziałem oczywiście gdzie Polska leży na mapie, ale wciąż mało wiedziałem o historii. Dlatego czytałem na ten temat wiele książek, dzięki temu znam losy Polski i Polaków z tamtych czasów. Bo wiesz, u nas Brytyjczyków jest tak, że my przez komunę, która u was panowała nie mieliśmy żadnego kontaktu z wami. Dochodziły do nas tylko jakieś strzępki informacji. Przez to w naszych głowach utworzył się obraz postkomunistycznych krajów, które były dla nas szare, zamknięte, smutne i biedne. Niestety ten obraz pozostaje w nas do dziś. Tak jak Polacy

myślą, że Brytyjczycy mają okropne jedzenie, a to nieprawda, tak my mamy taki nieprawdziwy obraz Polski. Niestety to są stereotypy, które właściwie są po obu stronach. Filmiki, które tworzysz i udostępniasz na swoim fanpage’u są bardzo poruszające. To chyba już nie tylko zainteresowanie samą historią? – Wyglądało to tak, że zacząłem opisywać swoje życie w Polsce. Pisałem w internecie w języku angielskim. Trwało to trzy lata, ale jakoś nie było odzewu. Postanowiłem zmienić trochę kierunek. Wybrałem się na Mazury. Wędrowałem 250 km pieszo i zacząłem pisać po polsku o każdym dniu. Najlepsze jednak okazały się filmiki, które zacząłem produkować rok temu. I tak miesiąc po miesiącu zasięg filmików się zwiększał, a liczba followersów wzrastała. Teraz robię trzy rodzaje filmików. W jednych pokazuję Polakom jak Polska wygląda z perspektywy obcokrajowca, czyli z punktu widzenia Brytyjczyka. Druga kategoria to filmy promujące Polskę. Do

tej pory zrobiłem ich kilka, ale planuję kolejne. Trzecia grupa to filmy śmieszne, edukacyjne, różne, dające, mam nadzieję, zastrzyk energii. Masz teraz już bardzo wielu fanów na facebooku i nie tylko. Powiedz, który filmik był przełomowy? – Wypuściłem film 11 listopada, to był taki wiersz o Polsce. Film miał ponad milion wyświetleń w trzy dni. Dla mnie był to ogromny zaszczyt i radość, że trafiłem do takiej ilości osób. To musiało być motywujące... – Tak. Można powiedzieć, że od tamtego momentu odkryłem coś w sobie i wydaje mi się, że obcokrajowiec umie czasem powiedzieć o Polsce więcej, pokazać ją lepiej niż Polak. Patrzy się wtedy z innej perspektywy. Obcokrajowiec staje się neutralnym obserwatorem, pozbawionym kompleksów, które Polacy w sobie noszą. Chyba mam świeże spojrzenie na to. Co więcej, moje filmy udostępnia między innymi KOD, PO, PiS i telewizja Republika. Po prostu staram

| wywiad 21 się być neutralną osobą, która pomaga Polakom rozwijać swój kraj i rozumieć, że świat może wyglądać inaczej, bo Polska, jak każdy inny kraj, ma dużo wyzwań przed sobą, ale też bardzo duży potencjał. Myślę, że największymi barierami, które blokują ten rozwój nie są ani polityka, ani ekonomia. Największą blokadą są nasze głowy, sposób myślenia. Nie można mówić, że jesteśmy tacy, bo jesteśmy. Nieprawda! Codziennie możemy zdecydować kim jesteśmy i osobiście, i jako społeczeństwo. Dla mnie ważne jest to, że chcę rozwijać ten kraj, po prostu być częścią rozwoju tego kraju, by iść w jednym kierunku jako naród. Myślę, że Polska tego potrzebuje. Ładnie powiedziane. Trudno się z tobą nie zgodzić. Wracając do codzienności życia, to czy mógłbyś opowiedzieć, jak żyje się Brytyjczykowi w Polsce? – Wiesz, ja uważam, że jestem jak typowy Polak. Od początku nigdy nie chciałem dołączać tutaj do Brytyjczyków, nie szukałem angielskich pubów ani angielskiej telewizji. Dla mnie najistotniejszą sprawą było nauczenie się języka polskiego jak najszybciej. Oczywiście nie udaję, że mówię tak świetnie, że już nie muszę się uczyć, dlatego wciąż celowo nie mieszam się z obcokrajowcami tylko przebywam w mojej polskiej grupie. Staram się wszystko robić po polsku, czytam gazety po polsku, oglądam telewizję, wszystko co pomaga mi się zintegrować. Zdarza się nawet, że ludzie mówią, że jestem bardziej polski

niż przeciętny Polak. Może coś w tym jest? Możesz być pewien, że to duży komplement. – Jestem po prostu zwykłym mieszkańcem Warszawy, typowym Polakiem. Mam dziecko, spłacam kredyt, chodzę do galerii handlowych, jem polskie jedzenie, piję piwo w weekend. Normalne polskie życie. A gdybym postawiła pytanie: Warszawa czy Londyn? – Tak, Warszawa, zdecydowanie Warszawa. Wracając do kwestii językowych, jak to wyglądało? Wiem, że czytałeś gazety, oglądałeś telewizję, ale język

musiałem to zrobić, bo uważam, że imigrant powinien to zrobić, jeśli decyduje się na życie w innym kraju. Jak twoi polscy znajomi reagowali, gdy próbowałeś komunikować się w języku polskim? Wykazywali cierpliwość? – Tak. Byli bardzo cierpliwi i śmiali się też. Często wynikały z tego śmieszne sytuacje. Bywało, że mieszałem słowa i powstawały wtedy liczne kłopoty, ale też zabawne incydenty. Plany na przyszłość? – Mam kilka różnych pomysłów. Będę robił film na temat imigracji i roli imigrantów, a także co to znaczy być prawdziwym polskim patriotą. Planuję też pisać książki o Polsce w języku an-

Jem polskie jedzenie, pĳę piwo w weekend. Normalne polskie życie.

PATRICK NEY polski jest dość trudny do opanowania, wymaga czasu i cierpliwości. Jak sobie z tym poradziłeś? – Stworzyłem na ten temat nawet filmik – 12 porad na to jak nauczyć się języka obcego, można znaleźć na YouTubie, polecam. Według mnie, kluczem jest częstotliwość, czyli jak najwięcej kontaktu z tym nowym językiem. Tak jak mówię, czytać, słuchać, myśleć, próbować. Miałem też oczywiście lekcje indywidualne z nauczycielką i miałem coś takiego, jak dzień języka polskiego. Wtedy nawet w pracy mówiłem tylko po polsku i oczywiście to było bolesne dla mnie, bo inni sklecali zdanie w pół sekundy, a ja musiałem tam stać i się wysilać. Ale pokonanie tych granic było opłacalne. Z nauką języka jest tak, że nie ma skrótów. To wymaga dyscypliny i czasu, a także pieniędzy i energii, ale

gielskim. Będę też produkował filmy o Polsce, promocyjne. Tak naprawdę mam milion różnych pomysłów. Pozostaje tylko kwestia realizacji. A konkursy? Umieszczasz na swojej stronie muzyczne filmiki. Czy twoi widzowie mogą liczyć na więcej? – Na razie zajmuję się śpiewaniem irlandzkich piosenek, wraz z moją znajomą, która gra dla mnie na skrzypcach i muszę powiedzieć, że jest to jedna z najlepiej grających osób na skrzypcach w Polsce. No i będziemy umieszczać w internecie takie nagrania, gdzie ja śpiewam po angielsku irlandzkie piosenki, a ona gra. Mogę też zdradzić, że przygotowuję występ dla mojej córeczki. Zaśpiewam jej ulubioną piosenkę przy okazji naszego ślubu, to znaczy mojego i mojej narzeczonej.

O sobie Mam na imię Patrick. Jestem Anglikiem mieszkającym w Polsce od 2010. Od tamtego roku prowadzę blog w j. polskim o moim życiu jako obcokrajowiec w tym niesamowitym kraju. Moje filmy i treści pozostały coraz bardziej popularne wśród Polaków. Dla mnie możliwość pisać i rozmawiać z Polakami w własnym języku to zaszczyt. Jestem zdeterminowany być częścią rozwoju naszego kraju. Jako przedsiębiorca, pomagam polskim i zagranicznym firmom się rozwijać. Interesuję się biznesem, kulturą oraz historią. Regularnie wystąpię w mediach różnych oraz jako ekspert na temat komunikacji i mediów społecznościowej. Jestem dumnym ojcem Zosi.

reklama

22 z wielkiej brytanii

Brytyjska trójka

Rugby, krykiet, polo – na Wyspach kultowe, w Polsce wciąż mało znane. O co chodzi w tych sportach i czy rzeczywiście są one tak elitarne, jak się wydaje? >> Sonia Grodek

-letni Patryk jest inżynierem w firmie budowlanej w Londynie. Z kolegami z załogi dogaduje się świetnie. Jest tylko jeden temat, który ich dzieli: krykiet. – Nie mam pojęcia, co oni w nim widzą. Na co dzień sobie z nich żartuję, że tylko ich na świecie ten sport interesuje – opowiada. Jednak na własnej skórze przekonał się, że to nie do końca prawda. – Cztery lata temu byliśmy na kontrakcie budowlanym w Indiach. A tam znowu to samo: zarywanie nocy z powodu mistrzostw świata w krykieta! Byłem jedynym z trzydziestoosobowej grupy w pracy, który nie wiedział nawet, o co w tym sporcie chodzi – śmieje się. W meczu krykieta udział biorą dwie drużyny liczące po 11 osób. To, co pierwsze rzuca się w oczy przy oglądaniu meczu, to płaskie kije podobne do bejsbolowych, którymi gracze odbijają skórzaną piłkę. Jednak zasad jest o wiele więcej, a każdy mecz może trwać do ośmiu godzin. Sport powstał w Wielkiej Brytanii i został przyjęty z entuzjazmem przez „kraje zaprzyjaźnione”, takie jak Australia czy Indie – stąd trwający do dziś w tych regionach świata szał na krykieta.

Krykietowy Puchar

Właśnie imigranci z tych trzech krajów założyli w Polsce w 1993 roku pierwszą drużynę krykieta. Od tego czasu drużyn przybyło (również w kategorii juniorów i kobiet) i dziś odbywają się nawet mecze Polskiej Ligi Krykieta i Pucharu Polski. – To nieprawda, że sport jest elitarny – uważa 22-letni Mateusz, student wychowania fizycznego z War12 maja 2017

szawy, który w ramach zajęć był członkiem uczelnianej drużyny krykieta i przeglądał później ofertę warszawskich klubów. – Dołączyć może każdy, a dopóki nie zajmie się tym na poważnie, dostanie na treningu podstawowy sprzęt do wypożyczenia. Stali członkowie muszą pokrywać koszty wynajmu boisk (ostatnio w podwarszawskiej Zielonce) czy składki, ale to są symboliczne wydatki – tłumaczy. Na Wyspach drużyn krykieta jest oczywiście o wiele więcej. Swoją ma właściwie każda dzielnica. Zwykle działa przy niej klub sportowy, gdzie można zapisać się do drużyny dla początkujących i wypożyczyć sprzęt. Jednak nawet w parkach, na plażach czy łąkach widok grup osób z charakterystycznymi kijami nie jest niczym dziwnym. Taka gra jest legalna. Aby zacząć, wystarczy więc zebrać grupę znajomych i znaleźć teren do swobodnej gry. W internetowych sklepach najtańszy kij do krykieta kosztuje ok. 6 funtów. Cena hełmu ochronnego zaczyna się od 40 funtów, ale na początek może go zastąpić każdy inny kask ochraniający twarz i głowę. Poza kijem, strój czy piłki do krykieta nie różnią się wiele od tych, jakie obowiązują w innych popularnych spor-

| z wielkiej brytanii 23 tach, dlatego na początek może wystarczyć wygodne ubranie sportowe i piłka tenisowa.

Na oklep

Innym typowym dla Wysp sportem jest polo. To sport, który jednak pierwotnie pochodził z Azji, skąd w XIX wieku przywieźli go do ojczyzny brytyjscy żołnierze. W czasie meczu po czterech zawodników z dwóch drużyn próbuje wbić za pomocą kijów piłkę do dwóch bramek. Brzmi podobnie do wielu innych dyscyplin? Tą wyróżnia fakt, że gracze muszą w tym czasie utrzymać się na koniach, a piłkę wbijają do bramek, posługując się kijami podobnymi do tych golfowych. Całość wymaga więc dość dobrej koordynacji i umiejętności, a godzinny trening mocno ćwiczy całe ciało. Ten sport z oczywistych względów jest już nieco droższy – nie każdy ma przecież własnego konia, gotowego w każdej chwili do meczu. Jednak również w przypadku polo, klubów oferujących naukę są w kraju dziesiątki. Adresy można znaleźć za pośrednictwem strony www.hpa-polo.co.uk. Wiele z nich oferuje pierwsze lekcje dla dzieci i młodzieży za ok. 25-50 funtów. Kilkugodzinne wprowadzenie w grę dorosłego może kosztować już ok. 100-200 funtów.

Reprezentuj Polskę

Kolejną dyscypliną, która znajduje się wysoko na liście najpopularniejszych sportów jest rugby. Polacy mieszkający na Wyspach mogą nie tylko grać amatorsko, ale też... dołączyć do reprezentacji. I to polskiej! Zawodników w grudniu szukał tu Polski Związek Rugby, wychodząc z założenia, że łatwiej znajdzie tu amatorów tego sportu niż w ojczyźnie, gdzie zainteresowanie nim i znajomość zasad nie są duże. – Dzieci miliona polskich emigrantów w Wielkiej Brytanii codziennie stykają się z rugby w szkole i klubach sportowych. Chcielibyśmy tę szansę wykorzystać – mówił wtedy prezes PZR Dariusz Olszewski. Osoby, które chciałyby dołączyć do drużyny, nie muszą znać wcześniej zasad ani mieć doświadczenia, ale na pewno będzie to dodatkowym plusem. – To gra między dwiema piętnastoosobowymi drużynami, polegająca na podawaniu owalnej piłki ręką lub nogą. Bramka ma kształt litery H, a czas gry to dwa razy po 40 minut – tłumaczy zasady na swojej stronie autorka bloga Ja i York, wielbicielka i znawczyni brytyjskich sportów. Szczególnie związana z tą dyscypliną może być liczna Polonia w brytyjskim miasteczku Rugby. To właśnie tam po raz pierwszy spisano zasady tego sportu.

Od dawna znany

„Zasadniczym celem każdej piętnastki jest położenie piłki za linią bramkową przeciwników” – tak o regułach informowali czytelników w 1971 roku członkowie Gminy Polskiej Londyn-Południe. Dla starszego pokolenia sport był owiany tajemnicą, jednak młodsza społeczność coraz częściej spotyka się z nim w szkole czy na osiedlu. Grażyna, mama 15-letniego Piotrka, ucznia szóstej klasy, miała możliwość zapisania syna na trening rugby. – To była lekcja w ramach wychowania fizycznego. Nawet nie wiedziałam, o co w tym chodzi. Ale co zrobić: chłopak się zakochał, teraz jest w szkolnej drużynie i gra dwa razy w tygodniu – opowiada. Jej jedyne zastrzeżenie? – Przestrzegam rodziców, że to jest bardzo kontuzyjny sport. W drużynie syna były już złamane nosy i wybite zęby. Nie wiem, co młodzi w tym widzą.... – wzdycha Grażyna. Podobne zdanie wyraziła ostatnio część lekarzy. W zeszłym roku opublikowali oni list otwarty, w którym przestrzegali, że statystycznie prawie co trzeci 17latek, który w sezonie gra 15 meczów, ma szansę na poważny uraz. Mimo to chętnych nie brakuje. Zdaniem zwolenników gry, dodaje ona odwagi, pewności siebie i sprawia, że zawod-

nicy łatwiej radzą sobie z codziennymi zmartwieniami.

Jak zacząć?

W większych miastach istnieją też drużyny kobiece. Podobnie jak w przypadku krykieta, w rugby można grać ze znajomymi w parku czy na łące. Warto jednak dołączyć do klubu, których jest niemal tyle, ile brytyjskich miast – od Avon po Worcestershire. Ich adresy można znaleźć na portalu Unii Rugby – www.rugbyclubs.info. W większości klubów można liczyć na dni otwarte, niewielkie opłaty członkowskie i wypożyczenie sprzętu początkującym graczom. Samemu podstawowy sprzęt można skompletować już za ok. 50 funtów. Jednak akcesoriów jest wiele, więc z czasem na ochraniacze na różne części ciała czy pokrowce rzeczywiście można wydać setki funtów. Na starcie jednak w zupełności wystarczy zapał i sprzęt wyposażony z lokalnego klubu sportowego.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

24 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę: joanna. szmatula@mail.goniec.com.

Goniec kulturalny

Guardians of the Galaxy 2 reżyseria: James Gunn gatunek: akcja, sci-fi

Grupa najbardziej niesubordynowanych outsiderów w galaktyce penetruje odległe zakątki kosmosu, próbując rozwikłać zagadkę pochodzenia jednego z jej członków – Petera Quilla aka Star Lorda. Niegdysiejsi wrogowie staną się ich sprzymierzeńcami, a w nieustannie powiększającym się filmowym uniwersum Marvela zagoszczą nowe postacie znane z kart komiksu. W rolach głównych: Chris Pratt, Zoe Saldana, Dave Bautista, Vin Diesel, Bradley Cooper.

Alien: Covenant

reżyseria: Ridley Scott gatunek: thriller, sci-fi

Statek osadniczy „Przymierze” dociera na nieznaną planetę, która wydaje się być prawdziwym rajem dla człowieka. Członkowie ekspedycji szybko się jednak przekonują, że trafili do mrocznego, pełnego tajemnic i zagadek świata, którego jedynym mieszkańcem jest android David, ocalały z katastrofy „Prometeusza”. Gdy odkrywają, że świat ten kryje w sobie niewyobrażalne zagrożenie, muszą podjąć przerażającą próbę ucieczki. W rolach głównych: Michael Fassbender, Katherine Waterston. 12 maja 2017

Wcielił się w rolę Il Matto jako artyści-akrobaci, występując i podróżując ze mną po całych Włoszech. Co kilka dni inne miasto. Moim placem zabaw był teren tradycyjnego cyrku; przyczepa kempingowa – nasz dom, namiot i arena cyrkowa, garderoby artystów, stajnie zwierząt. Przebywałem wśród klaunów i artystów, mówiących różnymi językami – opowiadał w jednym z wywiadów.

Bartłomiej (Bart) Soroczyński, urodzony w Polsce aktor, po bardzo udanych występach w szwajcarskim St. Gallen Theater, wrócił z powrotem do Anglii. Tym razem został obsadzony w jednej z głównych ról w adaptacji teatralnomuzycznej na podstawie słynnego filmu „La Strada” Federico Felliniego, gdzie wcielił się w rolę Il Matto (The Fool). Za reżyserię odpowiada Sally Cookson, za produkcję – Kenny Wax Ltd. Na scenie zobaczymy międzynarodową obsadę – aktorów z ośmiu krajów. Obecnie spektakl „La Strada” jest w trakcie tournée po większych miastach Anglii. Występy zakończy w słynnym londyńskim The Other Palace

(pierwsze przedstawienie odbędzie się tu 30 maja, ostatnie – 8 lipca). Po występach w Royal Shakespeare Company i English National Opera, to deski następnego znanego teatru angielskiego, na których urodzony w Polsce aktor będzie mógł wystąpić. Choć Bartek Soroczyński wraz z rodzicami wyjechał z kraju gdy miał 14 miesięcy, doskonale mówi po polsku, a także w trzech innych językach. Jak na razie spektakl „La Strada”, w którym można go zobaczyć, zbiera doskonałe recenzje. Bartłomiej od zawsze jest związany z cyrkiem – akrobacje, których się tu nauczył przydały mu się w pracy aktora. – Rodzice pracowali

Klasyczne rozpoczęcie sezonu

Spitﬁre: The Alex Herbst Story

Klasyczna Polonia zaprasza na zlot klasycznych pojazdów, których właścicielami są Polacy mieszkający w UK. Rozpoczęcie sezonu odbędzie się na terenie Blenheim Palace w okolicach Oxfordu, 14 maja. Na teren wystawy będą mogli wjechać właściciele pojazdów starszych niż 18 lat i posiadający bilet wydany przez Klasyczną Polonię. Obejrzeć będzie mógł je każdy – niezależnie od wieku. Więcej na: facebook.com/KlasycznaPoloniaUK. 14 maja, Blenheim Palace Woodstock OX20 1PP

30 maja-8 lipca The Other Palace, Londyn Więcej na: lastradalive.com.

14 maja, Parafia Devonia, 2 Devonia Road, Islington, London, N1 8JJ, cena: free

Poland Street zaprasza na przedpremierowy pokaz pełnometrażowego filmu dokumentalnego „Spitfire: The Alex Herbst Story / Alex Herbst: Na zawsze pilot”. Bohaterem opowieści jest 98-letni Alex Herbst, jeden z ostatnich żyjących pilotów Dywizjonów 303 i 308. Jego historia przeplata się z rozpalającym wyobraźnię współczesnym lotnictwem cywilnym. Film opowiada o najistotniejszych faktach widzianych z osobistej perspektywy bohatera – świadka i uczestnika tych wydarzeń. Gośćmi pokazu będą: Sławomir Ciok, reżyser i producent, a także osoby pomagające mu podczas realizacji filmu w Wielkiej Brytanii.

| goniec kulturalny 25

Rozmowy o literaturze

20 maja, Clapham Library, 91 Clapham High Street London SW4 7DB cena:

free

Polski dzień w Lambeth W ramach Lambeth Readers & Writers Festival przewidziano wiele atrakcji, w tym Dzień Polski. W jego ramach zaplanowano m.in. warsztaty dla całej rodziny – wycinanki z Agą Tadaj (2pm), a także rozmowy o literaturze i spotkanie z Antonią LloydJones, jedną z najbardziej uznanych brytyjskich tłumaczek (3.30pm). W tle stoiska z biżuterią i rękodziełem. Na pewno znajdzie się także coś na ząb.

Jednym z tegorocznych gości podczas Hay Festival będzie znakomita polska powieściopisarka, Olga Tokarczuk. Pisarka i doskonała obserwatorka będzie opowiadać przede wszystkim o wielokrotnie nagradzanej książce „Bieguni”. Na pewno jednak na tym się nie skończy. cena:

£7.30

24 czerwcon 29 maja, Good Energy Stage, Hay-on-Wye, Brecknockshire

DLA DZIECI Covent Garden May Fayre and Puppet Festival To już 42. edycja festiwalu, którego atrakcje przeznaczone są dla całej rodziny. W rolach głównych znane kukiełki – w tym Mr Punch i Judy. St Paul’s Church, Covent Garden Bedford Street London WC2E 9ED cena: free kiedy: 14 maja

Sarah i Duck po raz pierwszy zagoszczą na deskach Wimbledon’s Polka Theatre. I ruszają z przytupem, urządzając szalone przyjęcie urodzinowe – niespodziankę dla sąsiadki. Głównie dla widzów w wieku od trzech do sześciu lat. Polka Theatre 240 The Broadway London SW19 1SB cena: £15 kiedy: do 14 maja

Wesołe miasteczko Wesołe miasteczko w Lordshill Recreation Ground gwarantuje zabawę dla całej rodziny. Godziny otwarcia atrakcji: środa – piątek: od 17.00 do 21.00, sobota: 14.00 – 22.00, niedziela: 14.00 – 21.00. Więcej na: www.colesfunfair.co.uk. Lordshill Recreation Ground Southampton cena: wejście na teren mviasteczka: free kiedy: do 14 maja

Dough! Nieważne czy to będzie zwykła drożdżówka, Yorkshire pudding czy wykwintny tort, jedno jest pewne – wszyscy lubimy ciasta. W przedstawieniu Olivia Furber pokazuje jak smaki, zapachy i tradycje łączą różne kultury. Artsdepot 5 Nether St London N12 0GA cena: £7 kiedy: do 14 maja

Sarah And Duck’s Big Top Birthday

The Flight of Babuscha Baboon

NA JAZZOWO

To historia odważnego pawiana, który chce polecieć na księżyc balonem, a przy okazji uratować słonia, na którego polują kłusownicy. Przedstawienie z udziałem kukiełek przewidziane jest dla widzów powyżej 3. roku życia. Puppet Theatre Barge Little Venice Blomfield Rd London W9 2PF cena: £10 kiedy: do 14 maja The Adventures Of The Little Ghost Spektakl na motywach opowieści Ottfried Preussler przedstawia historię ducha, który chce choć raz pokazać się komuś w świetle dziennym. Adaptacja Sophie Nüzel łączy w sobie taniec współczesny i energetyczną muzykę; na scenie zobaczymy też ponad 30 tancerzy. Albany Theatre Douglas Way London SE8 4AG cena: £7

kiedy: 27-28 maja Happily Ever After To baśń (ale nie tak oczywista jak mogłoby się wydawać) o królowej, której jedynym marzeniem jest znalezienie idealnej partnerki dla swojego syna i doprowadzenie do tego, by stanął na ślubnym kobiercu. Dla dzieci powyżej piątego roku życia. Greenwich Theatre Crooms Hill London SE10 8ES cena: £8.50-£13.50 kiedy: od 13 maja do 1 czerwca Dogs Don’t Do Ballet Poznajemy tu psa-kukiełkę, który marzy o tym, by tańczyć w balecie. Niestety, jak mówi tytuł przedstawienia, psy tego nie robią. Ale czy na pewno? Little Angel Theatre 14 Dagmar Passage Cross Street London N1 2DN cena: £9 kiedy: do 16 lipca

Jazz Cafe POSK zaprasza na cykliczny wieczór jazzowy z Janet McCunn oraz specjalnymi gośćmi. Na scenie pojawią się także znakomita wokalistka i skrzypaczka Agata Kubiak oraz utalentowany trębacz Gabriel Garrick. Po koncercie odbędzie się jam session.

Aladdin Opowieść o chłopcu odnajdującym zaczarowaną lampę znają chyba wszyscy. Od innych adaptacji różni się jednak tym, że występuje tu znakomity Trevor Dion Nicholas w roli Dżina. W kuluarach mówi się, że ta rola może mu przynieść nagrodę Oliviera. Prince Edward Theatre 28 Old Compton St London W1D 4HS cena: £25-£97.50 kiedy: do 30 września Robot Zoo Znajdziemy tu nietypową postać żyrafy-robota, zrobioną z różnych gadżetów, w tym przede wszystkim sprzętów gospodarstwa domowego – np. odkurzacza. Dzięki interaktywnym grom dzieci zobaczą, jakie procesy zachodzą w organizmie zwierząt. Horniman Museum 100 London Rd London SE23 3PQ cena: £4.40-£7.70 kiedy: do 29 października

9 czerwca, Jazz Cafe POSK, Londyn, cena: £7

26 goniec kulturalny WYSTAWY Awol Erizku: Make America Great Again Awol Erizku urodzony w 1988 roku, to Amerykanin pochodzący z Etiopii, na stałe mieszkający w Nowym Jorku i Los Angeles. Erizku zasłynął między innymi dzięki pracy z Beyonce. To właśnie on jest autorem zdjęcia, na którym ciężarna wokalistka otoczona jest różnymi rodzajami kwiatów. Ben Brown Fine Arts 12 Brook’s Mews London W1K 4DG cena: free kiedy: do 2 czerwca Erik van Lieshout: Three Social Works Oglądanie dzieł Erika Van Lieshouta jest jak oglądanie opery mydlanej podczas wakacji daleko od domu, gdy do końca nie rozumiemy, co się wokół nas dzieje. reklama

12 maja 2017

Jest tu surrealistycznie, w powietrzu czuć coś nienamacalnego, a do tego w pokoju przerobionym na miejsce przypominające labirynt oglądamy trzy duńskie filmy. To nie tylko sztuka, dokument, ale i swego rodzaju doświadczenie społeczne. South London Gallery 65 Peckham Rd London SE5 8UH cena: free kiedy: do 11 czerwca Jordan Wolfson Wolfson urodził się w 1980 roku w Stanach Zjednoczonych. Obecnie mieszka i pracuje w Nowym Jorku i Los Angeles. Artysta i performer znany jest m.in. z nawiązywania w swoich pracach do aktualnie obowiązujących trendów i komentowania ich za pomocą swoich dzieł – rzeźb, obrazów, instalacji.

Sadie Coles 1 Davies St London W1K 3DB cena: free kiedy: do 17 czerwca The American Dream: Pop to The Present Najnowsza wystawa w British Museum to ukłon w stronę Ameryki jako kraju, który rozszerzył pojęcie sztuki na dzieła, które wyszły z drukarki i rozszerzyły znaczenie pojęcia plakatu. Im dalej od tradycji, tym lepiej. British Museum 44 Great Russell St London WC1B 3DG cena: £17 kiedy: do 18 czerwca Geta Brătescu: The Studio A Tireless, Ongoing Space Geta Brătescu to pochodząca z Rumunii i mieszkająca w Bukareszcie artystka urodzona w 1926 roku. Przy

okazji swoich 91. urodzin została wybrana do tego, by reprezentować swój kraj podczas tegorocznego Biennale w Wenecji. Wśród jej prac są portrety, kolaże, zdjęcia, ilustracje, filmy, ale artystka sięga także po performance i inne środki wyrazu. Camden Arts Centre Arkwright Road London NW3 6DG cena: free kiedy: do 18 czerwca You Are Looking at Something That Never Occurred Lucas Blalock, Anne Collier, Sara Cwynar, Natalie Czech, Andreas Gursky, Elad Lassry, Richard Prince, Thomas Ruff, Cindy Sherman, Erin Shirreff, Wolfgang Tillmans, Sara VanDerBeek, Jeff Wall, Christopher Williams – prace tych artystów można oglądać w Zabludowicz Collection. Fotografie po-

wstały na przestrzeni 40 lat – od 1977 roku do dnia dzisiejszego. Zabludowicz Collection 176 Prince of Wales Rd London NW5 3PT cena: free kiedy: do 11 lipca Chris Ofili: Weaving Magic Chris Ofili urodził się 10 października 1968 roku w Manchesterze i jest jednym z najbardziej charakterystycznych współczesnych malarzy brytyjskich. Ofili jest też laureatem nagrody Turnera w 1998 roku, reprezentował Wielką Brytanię na 50. Biennale w Wenecji. Zaprezentował wtedy akwarele przedstawiające naturę Trynidadu. National Gallery Trafalgar Square London WC2N 5DN cena: free kiedy: do 28 sierpnia

| goniec kulturalny 27

Męski kwartet w trasie

23-26 maja, Royal Hospital Road Chelsea London, SW3 4SR cena:

£25-£70

W świecie królewskich kwiatów RHS Chelsea Flower Show to jedyne takie wydarzenie – festiwal odbywa się tu od ponad 100 lat (z zaledwie kilkoma przerwami w czasie II wojny światowej). Można tu oglądać kwiaty i sadzonki ponad 500 wystawców, wielu z nich ma na swoim koncie najważniejsze nagrody z branży. To wydarzenie, które spodoba się każdemu miłośnikowi roślin. Więcej na: rhs.org.uk.

Chango to zespół, w skład którego wchodzą: Borys Sawaszkiewicz (instrumenty klawiszowe), Szymon Drabkowski (gitara elektryczna), Maciek Kałka (gitara basowa) oraz Kuba Fiszer (perkusja). Ich styl jest mieszanką funku, jazzu, rocka i blusa, ale nieobca jest im także jazzowa improwizacja. Muzycy zagrają w czterech miastach. 12 maja, Birmingham 13 maja, Warrington 24 14 czerwcon maja, Edynburg 15 maja, Londyn

SPEKTAKLE

KONCERTY

Twelfth Night Ta sztuka Williama Szekspira poprawi humor niejednemu widzowi. „Wieczór Trzech Króli” to klasyczna komedia pomyłek, a jej akcja toczy się w wymyślonej krainie o nazwie Iliria. National Theatre South Bank London SE1 9PX cena: £15-£65 kiedy: 13 maja This Beautiful Future To uwspółcześniona opowieść o dwójce nastolatków z czasów II wojny światowej. Otto, niemiecki żołnierz, zakochuje się z wzajemnością w Elodie, mieszkającej w jednej z francuskich wsi. Czy ta miłość może przetrwać? The Yard Theatre Unit 2A Queens Yard London E9 5EN cena: £17, £15 kiedy: 20 maja Who’s Afraid of Virginia Woolf?

MUZYCZNIE

Tym razem za to arcydzieło Edwarda Albeego zabrał się James Macdonald. Po raz kolejny przeniesiemy się w sam środek małżeńskiego konfliktu. I po raz kolejny będziemy zaskoczeni, widząc, jak ponad 50letnia opowieść może być aktualna. Harold Pinter Theatre 6 Panton Street London SW1Y 4DN cena: £15-£90 kiedy: do 27 maja While We’re Here Poznajemy tu Carol, pracownicę społeczną w średnim wieku, mieszkającą skromnie w swoim małym mieszkaniu. Żyje samotnie – jej córka wyjechała na studia. Chwilowo przebywa u niej Eddie, dawny znajomy, któremu mocno powinęła się noga. Nie ma tu dużej scenografii, dodatkowych sprzętów. Siła tkwi w prostocie i dialogach. Bush Theatre 7 Uxbridge Road Shepherd’s Bush

London W12 8LJ cena: £20 kiedy: do 27 maja Gęś z przystawkami Oryginalny scenariusz spektaklu na podstawie opowieści Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, który jest swojego rodzaju sądem nad poetą, otoczony jest wpadającymi w ucho muzycznymi aranżacjami. Za opracowanie i reżyserię odpowiada Helena Kaut Howson. Więcej informacji: info@scenapolska.uk. Teatr POSK, King Street London W6 0RF cena: £15-£25 kiedy: 20, 21, 27, 28 maja The Resistible Rise of Arturo Ui Sztuka jest przeniesieniem na deski teatru dramatu Bertolta Brechta z 1941 roku o tym samym tytule. To satyryczna alegoria opowiadająca o tym, jak swoją popularność zdobył

Adolf Hitler, i jak partia nazistowska doszła do władzy. Sztuka jednak nie jest tylko opowieścią o historii – są tu nawiązania do bardziej współczesnych polityków, m.in. do Donalda Trumpa. Donmar Warehouse 41 Earlham St London WC2H 9LX cena: £10-£40 kiedy: do 17 czerwca Our Ladies of Perpetual Succour Sztuka powstała na podstawie noweli „The Sopranos” Alana Warnera z 1998 roku, którą na potrzeby teatru zaadaptował Lee Hall. Historia opowiada o sześciu dziewczynach, chórzystkach w katolickiej szkole, które jadą do Edynburga wziąć udział w konkursie. Nie są jednak aż tak religijne i ułożone jak mogłoby się wydawać. Duke of York’s Theatre 104 St Martin’s Lane London WC2N 4BG cena: £10-£85 kiedy: do 2 września

Standard Procedure to londyński zespół stworzony przez obecnych i dawnych studentów Guildhall School of Music and Drama w stolicy UK. Grupa ta koncentruje się na „ciemnych zakątkach” jazzu, czerpiąc z rocka, funku i folku i inspirując się także twórczością Juliana Siegela Partisansa oraz Nucleus.

Hip-hop majówka Na scenie pojawią się tacy muzycy jak: Popek, Sobota, Matheo, Bonus RPK/Ciemna strefa, Lukasyno/Non Koneksja czy Nokaut RPM. 229 Club London W1W 5PN cena: £35 kiedy: 13 maja Hades i FA MAS Koncert Hadesa promujący jego nową płytę „Światło”. Dodatkowo na scenie będzie można zobaczyć i usłyszeć ekipę FA MAS z materiałem „Wiązania chemiczne”. Walkabout Birmingham, B1 2DS cena: £15 kiedy: 19 maja Ariana Grande W 2013 r. Ariana Grande wydała debiutancki album studyjny „Yours Truly”. Od tego czasu młoda gwiazda nie zwalnia tempa. Victoria Station Manchester M3 1AR cena: £60 kiedy: 22 maja

13 maja, Jazz Cafe POSK, Londyn, cena: £5-£8

28 goniec kulturalny

Mistrz strategii

thriller Dramat nastolatki

Realpolitiks to przystępna strategia czasu rzeczywistego na ogromną skalę, w której możesz zostać przywódcą każdego nowożytnego państwa. Zmierz się z problemami współczesnego świata, poznaj widoczne i niewidoczne granice geopolityczne, skorzystaj z mocy swojego kraju i jego siły gospodarczej, aby wziąć udział w konfliktach militarnych i rozmowach międzynarodowych.

gra

cena: £12

film

DVD

W miasteczku Fairview w stanie Connecticut pewnej nocy nastoletnia Jenny Kramer zostaje brutalnie zgwałcona i pobita na lokalnej imprezie. Kilka godzin później dostaje lek, który ma wymazać z pamięci wspomnienie tej koszmarnej nocy. cena: £7

Na przestrzeni lat Kolekcja „Od Kofty... do Korcza”, niejako podsumowująca kilkadziesiąt lat przygody aktora z piosenką, jest 20. pozycją w jego dorobku nagraniowym. Na repertuar jubileuszowego zestawu złożą się najważniejsze utwory w muzycznym życiu wybitnego wokalisty, jakim jest Michał Bajor. cena: £8

Historia przyjaźni Książka „Polacy w Wielkiej Brytanii; historia przyjaźni i współpracy” (oryginalny tytuł – Poles in the UK: A story of Friendship and Cooperation) zawiera wywiady z ponad pięćdziesiątką Polaków oraz obywatelami o polskich korzeniach.

Doskonale wydana książka koncentruje się na pozytywnym udziale Polaków w budowaniu i rozwijaniu Wielkiej Brytanii,

12 maja 2017

obejmując ostatnie 1000 lat. Jej autorem jest Brin Best i Maria Helena Żukowska. – Byliśmy uszczęśliwieni ciepłym przyjęciem książki. Książka, wydana także w formie e-booka, może być pobrana na dowolny komputer stacjonarny, laptop, tablet, a nawet telefon komórkowy, co oznacza, że możemy dotrzeć do milionów czytelników nie tylko w Wielkiej Brytanii, ale też i poza jej granicami – powiedział Brin Best. W rozmowie z „Gońcem” Brin stwierdził, że jednym z głównych powodów, dla których – wraz z Marią – napisał tę książkę, jest to, że Brytyjczycy wiedzą stosunkowo mało o kraju nad Wisłą. Bezpłatny ebook można już pobrać ze strony polesintheuk.net.

EBOOK, CENA: FREE. FOT. ARCHIWUM

Wspólne tajemnice

Odkrycie w górach

„Po prostu przyjaźń” to komedia o grupie przyjaciół, których relacje zostają wystawione na niejedną próbę. Alina i Marian wygrywają wielkie pieniądze i muszą się nimi podzielić. Ivanka, singielka i bizneswomen, chce mieć dziecko nie wiążąc się z mężczyzną; ma jej w tym pomóc Patryk, serdeczny przyjaciel. Z kolei Filip ryzykuje twarz i karierę dla kaprysu zwariowanej kolekcjonerki guzików.

Gdzie jest Wiktor Forst? To pytanie zadają sobie zakopiańscy śledczy, gdy topniejący w Tatrach śnieg odsłania makabryczny widok na zboczach Giewontu. Odnalezione zostają zwłoki grupy kobiet, których za życia nic ze sobą nie łączyło. Tymczasem policja odkrywa ślad prowadzący do Forsta. Problem polega na tym, że nikt nie wie, gdzie od roku przebywa były komisarz…

ﬁlm DVD, cena: £6

książka, cena: £8

30 w sieci

TO WAS PORUSZYŁO readakcja@mail.goniec.com

ALL INCLUSIVE NA CAŁYM RODOS

KOMENTUJĄ

Para z UK sądziła, że wykupując wakacje All Inclusive na Rodos nie musi płacić w restauracjach na terenie całej wyspy. Kiedy turyści zbierali się do wyjścia z jednej z restauracji podszedł do nich właściciel z informacją, że nie uregulowali rachunku.

~ Jarek To prymitywny kraj z ludźmi bez wykształcenia, ludzie mądrzy są zazwyczaj z innych krajów.

NA TURYŚCI

Pokazali wówczas hotelowe opaski „all inclusive” i uznali sprawę za załatwioną. Właściciel nie był specjalnie zdumiony, gdy zatrzymani Brytyjczycy byli zdziwieni koniecznością zapłaty. Ponoć nie był to pierwszy taki przypadek na tej wyspie.

~ Łukasz To tylko potwierdza z jakimi ludzmi mamy do czynienia!

NAPAŚĆ

ZGWAŁCILI 16-LATKĘ, GDY ZAPYTAŁA O DROGĘ

KOMENTUJĄ

16-latka została zgwałcona przez czterech mężczyzn, gdy w nocy, wracając od przyjaciół, zatrzymała się przed barem z kebabem, by zapytać o drogę. Wtedy mężczyźni, w tym właściciel lokalu, zabrali ją do pokoju znajdującego się nad restauracją. Po brutalnej napaści wynieśli dziewczynę na ulicę, gdzie ran-

FILIP WYCOFUJE SIĘ Z PEŁNIENIA OBOWIĄZKÓW

KOMENTUJĄ

Pałac Buckingham poinformował, że książę Filip, który w czerwcu skończy 96 lat, wycofuje się z pełnienia obowiązków i od jesieni nie będzie dłużej sprawował funkcji reprezentacyjnych. Rzecznik pałacu zapewnił, że decyzja, którą podjął sam książę

~ Małgorzata ~ Tomasz Człowiek z klasą potrafi zejść ze sceny o własnych siłach, z honorem!

A do tej pory to gdzie pracował?

~ Adam ~ Jarek Gdyby to zrobił Polak, to była by szybka reakcja, jeszcze by mu doklepali kilka niewyjaśnionych gwałtów...

MONARCHIA

Filip, została w pełni poparta przez królową Elżbietę II. Książę będzie uczestniczyć w zaplanowanych spotkaniach do sierpnia, nowe zaproszenia nie będą przyjmowane. Rzecznik podkreślił, że decyzja nie wynika ze stanu zdrowia księcia.

kiem znalazła ją przypadkowa kobieta. 37-letni właściciel lokalu, Tamin Rahani, 20-letni Shershah Muslimyar, 24-letni Rafiullah Hamidy oraz nastolatek, którego dane nie zostały ujawnione, usłyszeli trzy zarzuty gwałtu, jednak do żadnego z nich się nie przyznali. Proces nadal jest w toku.

A czemu na takie zjawiska szanowna pani May nie reaguje?

Zdrowie przyszłej mamy

Przyszła mama musi dbać o siebie i o swoje dziecko od samego początku ciąży. Oznacza to nie tylko eliminację wszelkich używek, ale także zdrową i zbilansowaną dietę oraz umiarkowaną aktywność fizyczną. Jako że z tym okresem w życiu kobiety związanych jest wiele obiegowych opinii powtarzanych z ust do ust, postaramy się wyjaśnić, które z nich są prawdziwe, a którymi nie warto się przejmować. Podpowiemy także, co jeść i jakie suplementy przyjmować – by dostarczyć maluchowi niezbędnych do prawidłowego rozwoju składników.

32 zdrowie przyszłej mamy

| Miesiące od poczęcia do narodzin dziecka to czas, kiedy ciało kobiety zupełnie się zmienia.

Dziewięć miesięcy cudu Wspólna podróż przez trzy trymestry nie zawsze jest łatwa, a organizm kobiety w stanie błogosławionym przeżywa prawdziwą rewolucję.

I trymestr

| zdrowie przyszłej mamy 33

To czas między pierwszym a 13. tygodniem ciąży. Ciąża nie jest jeszcze widoczna gołym okiem (brzuch się jeszcze nie powiększa). W tym okresie powstają wszystkie układy i narządy wewnętrzne, które w kolejnych miesiącach się powiększają i ulegają usprawnieniu, dlatego też na samym początku zarodek jest najbardziej wrażliwy na wszelkie czynniki mogące zaburzyć jego rozwój. Pierwsze dwa tygodnie ciąży tak naprawdę liczy się od pierwszego dnia ostatniej miesiączki, dopiero od trzeciego tygodnia mamy do czynienia z nowym

organizmem, który jednak jeszcze nie zagnieździł się w błonie śluzowej macicy (endometrium). Około czwartego tygodnia od ostatniej miesiączki, dochodzi do implantacji, czyli „wczepienia” się zarodka w endometrium. Może towarzyszyć temu niezbyt obfite krwawienie z dróg rodnych, które czasem może być mylone z nadejściem okresu. W tym czasie mamy bardzo często narzekają na mdłości, senność i wymioty, które zazwyczaj ustępują około 12 tygodnia. W tym okresie kobiety często narzekają też na obrzęk i ból piersi, a czasem swędzenie,

częściej też odczuwają potrzebę oddawania moczu. Po zagnieżdżeniu zarodek ulega pofałdowaniu – powstaje kilka warstw komórek. W piątym tygodniu pojawia się smuga pierwotna, czyli zgrubienie, wytaczające oś ciała dziecka, wzdłuż której rozwinie się kręgosłup. Potem zaczyna się tworzyć zaczątek układu nerwowego. Około 7 tygodnia pojawia się zalążek serca i naczyń krwionośnych, serce zaczyna pompować krew, zaczynają rozwijać się wątroba i nerki. Powstaje też tarczyca, pęcherzyk żółciowy, śledziona, zalążek płuc. Zarodek ma 8-10

mm. W ósmym tygodniu jego serce można obserwować na USG. Powstaje ucho środkowe, odpowiedzialne za słuch i zmysł równowagi, szybko rozwija się też mózg; w tym czasie rozpoczyna się także proces skostnienia. Od dziesiątego tygodnia zarodek nazywany jest już płodem, większość narządów jest już rozwinięta. W dwunastym tygodniu zaczynają rosnąć paznokcie, włoski na skórze, przysadka wydziela hormony. Dziecko swobodnie pływa w wodach płodowych. Na koniec pierwszego trymestru ma ponad 60 mm i 10-14 g.

W czwartym miesiącu matka nie wyczuwa jeszcze ruchów dziecka. Jego główka wykonuje jednak już obroty i choć oczy dalej są zamknięte, to na jego twarzy pojawiają się grymasy, marszczy ją. W 14. tygodniu rozwijają się nowe komórki nerwowe – co minutę powstaje ich 250 tysięcy. W 16. tygodniu można już poczuć pierwsze ruchy. Nos jest

ukształtowany, dostosowany do tego, by maluch oddychał przy piersi. W 17. tygodniu na palcach pojawiają się linie papilarne, a serce bije w dwa razy szybszym tempie niż matki. Dziecko waży około 100 g. Wciąż rozwija się mózg, w którym w 18. tygodniu tworzy się ponad 120 milionów połączeń. W 19. tygodniu płuca są prawie wykształcone, ale jeszcze

nie spełniają swojej roli. Dziecko wdycha i wydycha wody płodowe. Na półmetku stanu błogosławionego, w 20. tygodniu, dziecko osiąga 260 g i 14-16 cm. Pracę zaczynają gruczoły łojowe. Wkrótce maluch zacznie poruszać się wokół własnej osi, zginać ręce i nogi, wykształca sobie też porę snu i aktywności, nie zawsze taką, jak ma jego mama. Pod koniec 22. tygodnia

maluch trzyma głowę prosto. Ma 19 cm i 350 g. Na początku szóstego miesiąca dziecko przypomina już noworodka. Powoli zaczyna wypełniać całą macicę i ma problemy z obracaniem się. Kopie, rozpycha się, szuka sobie miejsca w brzuchu. W 25. tygodniu waga sięgać może 700 g, a wzrost 22 cm.

czynności, trudniej też wykonuje się głębsze oddechy. Od czasu do czasu może pojawić się także kołatanie serca. Coraz większy staje się nie tylko brzuch, ale i piersi (co może wiązać się z uczuciem dyskomfortu zwłaszcza w przypadku kobiet, które przed ciążą miały niewielki rozmiar piersi). W tym okresie kobiety skarżą się na zgagę, zaparcia, obrzęk stóp i dłoni, dziecko coraz bardziej uciska też pęcherz moczowy, co oznacza, że trzeba częściej chodzić do toalety. W dziewiątym miesiącu ciało kobiety coraz bardziej przygoto-

wuje się do przyjścia dziecka na świat. Bardziej widoczna staje się siatka naczynek krwionośnych, brodawki ulegają przebarwieniu. Jeśli dotąd nie pojawiły się rozstępy na piersiach, to mogą pojawić się właśnie teraz. Nawet na miesiąc przed porodem mogą też pojawić się kropelki mleka. Około 2-3 tygodnie przed porodem obniża się dno macicy, dzięki czemu łatwiej się oddycha (ale z kolei częściej oddaje mocz). Pojawiają się skurcze macicy, które nie rozpoczynają jeszcze akcji porodowej; są to tzw. skurcze przepowiadające.

II trymestr

III trymestr Brzuch rośnie w zaskakującym tempie. Nawet te mamy, które do tej pory nie przytyły, w tym czasie zaobserwują znaczny przyrost wagi. W tym czasie udoskonalają się drogi oddechowe i układ nerwowy dziecka. Dzięki rozwojowi medycyny maluch urodzony na początku tego trymestru ma szansę na prawidłowy rozwój; jeśli jednak dojdzie do porodu przed końcem 37. tygodnia, będzie wcześniakiem i może mieć problemy m.in. z oddychaniem. W 8 miesiącu dziecko ma ok. 45 cm długości i waży ok.

2,5 kg. Każdego dnia przybywa mu ok. 14 g tłuszczu. Dojrzały jest centralny układ nerwowy, płuca potrafią się już rozprężać. W tym czasie łożysko pobiera przeciwciała odpornościowe z krwi matki i dostarcza je do krwi dziecka, dzięki czemu ma ono zapewnioną ochronę po przyjściu na świat i przez kilka najbliższych miesięcy. Funkcjonują już też wszystkie zmysły malucha. Pod koniec 8 miesiąca może się on już ustawić głową w dół. Z racji tego, że maluch cały czas rośnie, mamie coraz trudniej jest wykonywać codzienne

34 zdrowie przyszĹ&#x201A;ej mamy

PamiÄ&#x2122;taj!

t 8 DJÇ&#x152;Č&#x2C6;Z [BMFDB TJÇ&#x2014; [CJMBOTPXBOÇ&#x152; EJFUÇ&#x2014; EPTUBSD[BjÄ&#x2026;cÄ&#x2026; poĹźywienia z wszystkich grup produktĂłw ĹźywnoĹ&#x203A;ciowych, dlatego warto stosowaÄ&#x2021; dietÄ&#x2122; urozmaiconÄ&#x2026;, ktĂłra zapobiega niedoborom witamin. JeĹ&#x203A;li stosujesz dietÄ&#x2122; odbiegajÄ&#x2026;cÄ&#x2026; od tradycyjnej, np. dietÄ&#x2122; wegetariaĹ&#x201E;skÄ&#x2026;, bÄ&#x2026;dĹş pod kontrolÄ&#x2026; lekarza i dietetyka oraz regularnie wykonuj badania laboratoryjne. t $[ZUBK TLÂ&#x2019;BE QSPEVLUĂ&#x2DC;X LUĂ&#x2DC;SF LVQVKFT[ 4UBSBK siÄ&#x2122; unikaÄ&#x2021; tych z dodatkiem cukru albo syropu glukozowo-fruktozowego. Wybieraj produkty naturalne, bez dodatku sztucznych barwnikĂłw i konserwantĂłw.

Dieta w czasie

PrzyszĹ&#x201A;a mama powinna zwracaÄ&#x2021; wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; uwagÄ&#x2122; na to co je â&#x20AC;&#x201C; w ten sposĂłb dba nie tylko o siebie, ale i o rozwijajÄ&#x2026;ce siÄ&#x2122; dziecko.

ciÄ&#x2026;Ĺźy

PamiÄ&#x2122;taj!

Ĺ&#x161;niadanie powinno byÄ&#x2021; peĹ&#x201A;nowartoĹ&#x203A;ciowe â&#x20AC;&#x201C; ma daÄ&#x2021; energiÄ&#x2122; i siĹ&#x201A;Ä&#x2122; na poczÄ&#x2026;tek dnia. WaĹźne, by zawieraĹ&#x201A;o peĹ&#x201A;nowartoĹ&#x203A;ciowe biaĹ&#x201A;ko, dobre tĹ&#x201A;uszcze (poza oliwÄ&#x2026; moĹźe to byÄ&#x2021; np. awokado jeĹ&#x203A;li nie chcemy nic ciÄ&#x2122;Ĺźszego tuĹź po przebudzeniu), wÄ&#x2122;glowodany zĹ&#x201A;oĹźone oraz witaminy i skĹ&#x201A;adniki mineralne. Nawet jeĹ&#x203A;li rano odczuwamy mdĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci, starajmy siÄ&#x2122; nie wychodziÄ&#x2021; z domu choÄ&#x2021;by bez zjedzenia suchego kawaĹ&#x201A;ka chleba. Obiad powinien z kolei skĹ&#x201A;adaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; z produktĂłw bogatych w biaĹ&#x201A;ko (chude miÄ&#x2122;so, ryby, potrawy z nasion roĹ&#x203A;lin strÄ&#x2026;czkowych), wÄ&#x2122;glowodanĂłw zĹ&#x201A;oĹźonych (np. kaszy, razowego makaronu) i porcji warzyw z dodatkiem oliwy lub oleju. W przypadku kolacji rĂłwnieĹź pilnujemy, by byĹ&#x201A;a urozmaicona i znalazĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; w niej warzywa, np. z dodatkiem jajek lub chudych czy pĂłĹ&#x201A;tĹ&#x201A;ustych serĂłw. Poza tymi trzema posiĹ&#x201A;kami zaplanujmy sobie takĹźe II Ĺ&#x203A;niadanie i podwieczorek. To uchroni nas przed napadami gĹ&#x201A;odu. Zgodnie z zaleceniami Instytutu Matki i Dziecka, udziaĹ&#x201A; wÄ&#x2122;glowodanĂłw zĹ&#x201A;oĹźonych w diecie kobiety ciÄ&#x2122;Ĺźarnej powinien byÄ&#x2021; najwiÄ&#x2122;kszy. Na drugim miejscu pod wzglÄ&#x2122;dem iloĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; warzywa, potem owoce, nastÄ&#x2122;pnie produkty mleczne. UdziaĹ&#x201A; miÄ&#x2122;sa, ryb, jajek i tĹ&#x201A;uszczĂłw jest relatywnie mniejszy.

icie! Ĺ&#x201A;kow y ca

Co jeĹ&#x203A;Ä&#x2021;?

, ktĂłre elimin y t k u uje d o m r

t OJFQBTUFSZ[PXBOF NMFLP i przetwory z niego przygotowane, np. oscypki t TVSPXF J OJFEPQJFD[POF NJÇ&#x2014;TP (tatar, krwisty befsztyk) i surowe wÄ&#x2122;dliny, takie jak szynka parmeĹ&#x201E;ska t TVSPXF SZCZ J PXPDF NPS[B (sushi, ostrygi), ktĂłre mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; ĹşrĂłdĹ&#x201A;em bakterii chorobotwĂłrczych lub pasoĹźytĂłw t TVSPXF KBKB

| zdrowie przyszłej mamy 35

Wskaźnik BMI

Dla optymalnego rozwoju płodu znaczenie ma zarówno prawidłowa masa ciała matki przed zapłodnieniem, jak i przyrost masy ciała podczas ciąży. Najczęściej wskaźnikiem pozwalającym na ocenę masy ciała jest wskaźnik Body Mass Indeks (BMI). Oblicza się go następująco: BMI = masa ciała (przed ciążą) w kg / wzrost w m.kw. W I trymestrze zaleca się przyrost masy ciała od 0,5 do 2 kg. Jeśli więc w tym okresie zauważamy, że nasz brzuch znacznie się zwiększa, może to być sygnał, że przyjmujemy więcej kalorii niż jest nam potrzebne. W tym okresie można jednak liczyć się także z utratą wagi – mowa tu o przypadkach, gdy kobiety skarżą się na częste mdłości. Powinnyśmy jednak pilnować, by nie stracić na wadze więcej niż 2 kg. W kolejnych trymestrach przybywa coraz więcej kilogramów, tempo nie powinno jednak przekraczać 0,5 kg na tydzień. Warto wiedzieć, że zbyt duży przyrost masy może zwiększyć ryzyko otyłości zarówno u matki, jak i u dziecka. Nie wspominając już o tym, że każde dodatkowe obciążenie przyczynia się do bólu pleców, kręgosłupa, obrzęków nóg, zwiększa dyskomfort w czasie ciąży i utrudnia dojście do siebie w czasie połogu. Zbyt duży przyrost wagi, a także nadwaga przed ciążą mogą przyczynić się także do powstania cukrzycy ciążowej, nadciśnienia, a także przedwczesnego porodu. Niebezpieczny jest jednak także zbyt niski przyrost wagi, który może doprowadzić do zbyt niskiej wagi nowonarodzonego dziecka, co zwiększa ryzyko chorób okołoporodowych, chorób krążenia czy problemów rozwojowych w późniejszym wieku. Tym bardziej więc warto zwracać uwagę na to co się je.

Rola płynów

Jak podaje Instytut Matki i Dziecka, w ciąży, w związku ze wzrostem objętości krążącej krwi, rozwojem tkanek płodowych i zwiększaniem się masy narządów kobiety, wzrasta zapotrzebowanie na płyny. Prawidłowe nawodnienie może też złagodzić dolegliwości I trymestru (nudności czy zaparcia). Podobnie w III trymestrze – odpowiednia ilość płynów może zmniejszyć obrzęki nóg i rąk. W tym czasie należy ograniczyć napoje gazowane, sztucznie barwione, energetyzujące i zawierające dużą dawkę cukru – głównym naszym napojem powinna być woda. Resztę mogą stanowić herbaty ziołowe, soki (bez cukru), zupy czy płynne produkty mleczne. Pamiętajmy, że średnie zapotrzebowanie na płyny w ciąży to 2‒2,5 litra dziennie. W tym czasie warto ograniczyć picie kawy – zbyt duża ilość kofeiny może negatywnie wpłynąć na przebieg ciąży. Jeśli mamy trudności z wyobrażeniem sobie poranka bez filiżanki czarnego napoju, możemy ją wypić, ale niech nie będzie ona zbyt mocna (i najlepiej z dodatkiem mleka). Nie pijmy jej też na czczo. Zwykłą kawę najlepiej zastąpić bezkofeinową, z cykorii lub tą zbożową.

Komponowanie posiłków

W I trymestrze ciąży zapotrzebowanie na energię nie zmienia się, nie ma więc potrzeby jedzenia większych porcji niż zazwyczaj (dopiero w II trymestrze zapotrzebowanie wzrasta o 360 kcal dziennie, a w III – o 475 kcal). Zmienia się natomiast zapotrzebowanie na poszczególne składniki pokarmowe. Kobiety w ciąży potrzebują też więcej witamin i składników odżywczych, takich jak witamina B1, B2, niacyna, kwas pantotenowy, B6, B12, C, E, foliany, a także minerałów, takich jak wapń i fosfor (u ciężarnych poniżej 19. roku życia), magnez, żelazo, cynk, miedź, jod czy selen. W tym okresie niezbędna jest więc urozmaicona dieta, w której nie brakuje warzyw i owoców.

ie Jedzen regularn yc

ów osiłk

t [BQFXOJ NBNJF J E[JFDLV odpowiednie zaopatrzenie w składniki odżywcze t TQS[ZKB X BǴDJXFNV wydzielaniu insuliny t [BQPCJFHB PEL BEBOJV nadmiaru tkanki tłuszczowej t [BQPCJFHB SP[XPKPXJ OBEXBHJ czy otyłości po ciąży

36 zdrowie przyszÅ&#x201A;ej mamy

Nawet jeÅ&#x203A;li w czasie ciÄ&#x2026;Å¼y jemy zgodnie z zaleceniami lekarza i dbamy o to, co pojawia siÄ&#x2122; na

Rola suplementÃ³w SBMOF [BXT[F LPOTVMUVK TJÇ&#x2014; [ MFLBS[FN ;B SÃ&#x2DC;XOP JDI OJFEPCÃ&#x2DC;S KBL J OBENJBS NPHÇ&#x152; CZÇ&#x17D; HSPÈ&#x2021;OF EMB SP[XPKV E[JFDLB t 4VQMFNFOUBDKJ È&#x2C6;FMB[B NPHÇ&#x152; UPXBS[ZT[ZÇ&#x17D; CÃ&#x2DC;MF CS[VDIB J [BQBSDJB ;Â&#x2019;BHPE[JNZ KF KFÇ´MJ QSFQBSBU CÇ&#x2014;E[JFNZ TUPTPXBÇ&#x17D; QP B OJF QS[FE QPTJÂ&#x2019;LJFN t #F[ LPOTVMUBDKJ MFLBSTLJFK OJF QS[ZKNVK KFEOP D[FÇ´OJF LJMLV QSFQBSBUÃ&#x2DC;X X LUÃ&#x2DC;SZDI XZTUÇ&#x2014; QVKÇ&#x152; UF TBNF XJUBNJOZ D[Z NJOFSBÂ&#x2019;Z t 4UPTVKÇ&#x152;D TVQMFNFOUBDKÇ&#x2014; OBMFÈ&#x2C6;Z QBNJÇ&#x2014;UBÇ&#x17D; È&#x2C6;F [BQPUS[FCPXBOJF OB TLÂ&#x2019;BEOJLJ PEÈ&#x2C6;ZXD[F [NJFOJB TJÇ&#x2014; XSB[ [ QS[FCJFHJFN DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z

12 maja 2017

mentÃ³w!

PamiÄ&#x2122;taj! K

u suple ani sow

re pomogÄ&#x2026; C Ã³ t k , iw rad a s ilkt 1S[ZKNVKÇ&#x152;D QSFQBSBUZ XJUBNJOPXP NJOF to

naszym talerzu, to i tak w ciÄ&#x2026;gu tych dziewiÄ&#x2122;ciu miesiÄ&#x2122;cy niezbÄ&#x2122;dna okaÅ¼e siÄ&#x2122; suplementacja.

o t r a

iety

Kwas foliowy

| zdrowie przyszĹ&#x201A;ej mamy Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; do d

Omegaâ&#x20AC;&#x2019;3

WapĹ&#x201E;

Wys o

awartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wit. z a

UÂ&#x2019;VTUF SZCZ Ç´MFEČ&#x2021; NBLSFMB Â&#x2019;PTPÇ´ TBSEZOLJ KBKB HÂ&#x2019;Ă&#x2DC;XOJF Č&#x2C6;Ă&#x2DC;Â&#x2019;U LP NMFLP HÂ&#x2019;Ă&#x2DC;XOJF QFÂ&#x2019;OPUÂ&#x2019;V TUF UÂ&#x2019;VTUF TFSZ

Jak przypomina Instytut Matki i Dziecka, w czasie ciÄ&#x2026;Ĺźy w organizmie matki zachodzÄ&#x2026; zmiany majÄ&#x2026;ce na celu zapewnienie dostatecznej iloĹ&#x203A;ci wapnia niezbÄ&#x2122;dnej do Wielonienasycone kwasy tĹ&#x201A;uszczowe nie mineralizacji ukĹ&#x201A;adu szkieletowego pĹ&#x201A;odu; sama mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; syntetyzowane w organizmie witamina D3 bierze udziaĹ&#x201A; w regulacji gospodarki czĹ&#x201A;owieka, muszÄ&#x2026; wiÄ&#x2122;c byÄ&#x2021; dostarczawapniowo-fosforanowej i jest niezbÄ&#x2122;dna do odne z dietÄ&#x2026;. Podczas ciÄ&#x2026;Ĺźy szczegĂłlnie XPEPSPTUZ NPSTLJF powiedniego wchĹ&#x201A;aniania wapnia. Deficyt tej waĹźne sÄ&#x2026; kwasy z rodziny Omega 3, PS[FDIZ XÂ&#x2019;PTLJF QFTULJ EZOJ witaminy wpĹ&#x201A;ywa jednak nie tylko na szkielet zwĹ&#x201A;aszcza kwas dokozaheksaenowy dziecka â&#x20AC;&#x201C; moĹźe takĹźe powodowaÄ&#x2021; utratÄ&#x2122; wapnia (DHA), ktĂłry jest gĹ&#x201A;Ăłwnym materiaNJHEBÂ&#x2019;Z TJFNJÇ&#x2014; MOJBOF PMFK S[F z koĹ&#x203A;ci matki, co sprawi, Ĺźe stanÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one znacznie Ĺ&#x201A;em budulcowym mĂłzgu, korzystnie QBLPXZ J MOJBOZ sĹ&#x201A;absze. Warto jednak wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe niedobory tej wpĹ&#x201A;ywa teĹź na rozwĂłj siatkĂłwki oka witaminy u kobiet ciÄ&#x2122;Ĺźarnych czÄ&#x2122;sto wynikajÄ&#x2026; z dziecka. U kobiet, ktĂłre spoĹźywajÄ&#x2026; unikania promieniowania sĹ&#x201A;onecznego, dziÄ&#x2122;ki ktĂłreodpowiedniÄ&#x2026; iloĹ&#x203A;Ä&#x2021; tych kwasĂłw, rzadziej mu w 80 proc. ta witamina jest syntezowana w skĂłrze wystÄ&#x2122;puje przedwczesny porĂłd, depresja popo(zaledwie 20 proc. D3 jest dostarczane z diety). Nie oznacza rodowa, zmniejsza siÄ&#x2122; takĹźe ryzyko alergii dziecka to jednak, Ĺźe przyszĹ&#x201A;e mamy powinny opalaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; caĹ&#x201A;e dnie â&#x20AC;&#x201C; wyw pĂłĹşniejszym wieku. SzczegĂłlnie duĹźe zapotrzebowastarczy, Ĺźe pobÄ&#x2122;dziemy w nasĹ&#x201A;onecznionym miejscu 15-20 minut nie na DHA wystÄ&#x2122;puje w III trymestrze. Jako Ĺźe dieta w wielu w godzinach 10.00-15.00. Na poziom witaminy D3 majÄ&#x2026; rĂłwnieĹź przypadkach nie daje gwarancji zapewnienia dostatecznej iloĹ&#x203A;ci wpĹ&#x201A;yw pora roku i zachmurzenie, zanieczyszczenie powietrza czy DHA, czÄ&#x2122;sto niezbÄ&#x2122;dna okazuje siÄ&#x2122; suplementacja. Co ciekawe, pigmentacja skĂłry, dlatego tak waĹźne jest, by zapewniÄ&#x2021; sobie odpoistniejÄ&#x2026; badania, ktĂłre pokazujÄ&#x2026;, Ĺźe dzieci kobiet, ktĂłre uzupeĹ&#x201A;wiedniÄ&#x2026; dawkÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x201C; przed i w czasie ciÄ&#x2026;Ĺźy. To jedna z tych witamin, niaĹ&#x201A;y dietÄ&#x2122; w czasie ciÄ&#x2026;Ĺźy kwasami omegaâ&#x20AC;&#x2019;3, majÄ&#x2026; wyĹźszy poziom ktĂłrej suplementacja w czasie ciÄ&#x2026;Ĺźy moĹźe okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; niezbÄ&#x2122;dna inteligencji niĹź ich rĂłwieĹ&#x203A;nicy, ktĂłrzy nie otrzymywali wystarczaâ&#x20AC;&#x201C; zwĹ&#x201A;aszcza gdy wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; stanu bĹ&#x201A;ogosĹ&#x201A;awionego przypada na jÄ&#x2026;cej iloĹ&#x203A;ci tych kwasĂłw w Ĺ&#x201A;onie matki. jesieĹ&#x201E; i zimÄ&#x2122;, gdy czÄ&#x2122;sto brakuje sĹ&#x201A;oĹ&#x201E;ca.

mega-3

Ĺťelazo

Warto je Ĺ&#x203A; Ä&#x2021;!

oka zawa Wys r

O Ä&#x2021; Ĺ&#x203A; to

Ĺťelazo jest niezbÄ&#x2122;dne do produkcji czerwonych krwinek, gĹ&#x201A;Ăłwnie D[FSXPOF NJÇ&#x2014;TP do wytwarzania hemoglobiny, transportujÄ&#x2026;cej tlen do komĂłrek, XPÂ&#x2019;PXJOB QPMÇ&#x2014;EXJDB wspomaga takĹźe rozwĂłj systemu odpornoĹ&#x203A;ciowego dziecka. Jego niedobĂłr moĹźe mieÄ&#x2021; powaĹźne konsekwencje: niedokrwistoĹ&#x203A;Ä&#x2021;, XPÂ&#x2019;PXB ESĂ&#x2DC;C XÇ&#x2014;EMJOZ Č&#x2C6;Ă&#x2DC;Â&#x2019;ULP ograniczenie rozwoju pĹ&#x201A;odu, gorsza odpornoĹ&#x203A;Ä&#x2021; dziecka, mniejsza KBKB SZCZ T[QJOBL OBULÇ&#x2014; QJF sprawnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; fizyczna. Warto wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe w ciÄ&#x2026;Ĺźy zapotrzebowanie USVT[LJ SVLPMÇ&#x2014; na Ĺźelazo wzrasta o poĹ&#x201A;owÄ&#x2122;, dlatego do diety warto wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; produkty, ktĂłre sÄ&#x2026; w nie bogate. PamiÄ&#x2122;tajmy jednak przy tym o dwĂłch sprawach: nasz organizm znacznie lepiej przyswaja Ĺźelazo z produktĂłw zwierzÄ&#x2122;cych niĹź roĹ&#x203A;linnych, a jeszcze lepiej â&#x20AC;&#x201C; gdy towarzyszy temu witamina C. CzÄ&#x2122;sto jednak sama dieta nie wystarczy â&#x20AC;&#x201C; zwĹ&#x201A;aszcza w drugiej poĹ&#x201A;owie ciÄ&#x2026;Ĺźy, gdy maluch szybko roĹ&#x203A;nie. Wtedy suplementacja moĹźe okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; niezbÄ&#x2122;dna.

Kwas foliowy to jedna z najwaĹźniejszych substancji dla prawidĹ&#x201A;owego SPÇ´MJOZ TUSÇ&#x152;D[LPXF GBTP rozwoju pĹ&#x201A;odu. Bierze ona udziaĹ&#x201A; w wytwarzaniu kwasĂłw nukleinowych, MB HSPDI TPKB XBS[ZXB MJÇ´DJBTUF niezbÄ&#x2122;dnych dla prawidĹ&#x201A;owego podziaĹ&#x201A;u komĂłrek dziecka. Jako Ĺźe w czasie ciÄ&#x2026;Ĺźy organizm potrzebuje tych kwasĂłw wiÄ&#x2122;cej, wzrasta teĹź zapoT[D[FHĂ&#x2DC;MOJF [JFMPOPMJTUOF KBL TBÂ&#x2019;BUB trzebowanie na folacynÄ&#x2122;. Jej odpowiedni poziom jest niezwykle waĹźny T[QJOBL LBQVTUB OBULB QJFUSVT[LJ zwĹ&#x201A;aszcza w pierwszych tygodniach ciÄ&#x2026;Ĺźy, kiedy ksztaĹ&#x201A;tujÄ&#x2026; siÄ&#x2122; narzÄ&#x2026;dy CSPLVÂ&#x2019;Z CSVLTFMLB T[QBSBHJ LBMBĂśPS dziecka â&#x20AC;&#x201C; jej niedobĂłr sprzyja powstawaniu wrodzonych wad ukĹ&#x201A;adu nerwowego dziecka. Kwas foliowy powinno siÄ&#x2122; stosowaÄ&#x2021; takĹźe w czasie, gdy staramy siÄ&#x2122; o dziecko â&#x20AC;&#x201C; nawet do szeĹ&#x203A;ciu tygodni przed planowanym poczÄ&#x2122;ciem. Zazwyczaj zaleca siÄ&#x2122;, by stosowaÄ&#x2021; suplementacjÄ&#x2122; kwasu foliowego do koĹ&#x201E;ca II trymestru ciÄ&#x2026;Ĺźy. Warto pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021; o tym, Ĺźe kobiety, ktĂłre cierpiÄ&#x2026; na otyĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021;, powinny przyjmowaÄ&#x2021; jego zwiÄ&#x2122;kszonÄ&#x2026; dawkÄ&#x2122;. Stosowanie witaminy B9 zmniejsza teĹź prawdopodobieĹ&#x201E;stwo przedwczesnego porodu i zmniejsza ryzyko zbyt maĹ&#x201A;ej wagi u nowonarodzonego dziecka. Poza suplementacjÄ&#x2026;, do diety warto teĹź wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyÄ&#x2021; produkty zawierajÄ&#x2026;ce foliany (te, ktĂłre moĹźna, jedzmy surowe; jeĹ&#x203A;li je gotujemy, to tak, Ĺźeby byĹ&#x201A;y al dente â&#x20AC;&#x201C; podczas gotowania i pieczenia tracimy od 50 do 90 proc. poczÄ&#x2026;tkowej zawartoĹ&#x203A;ci tej witaminy).

38 zdrowie przyszłej mamy

Nie bój się ćwiczeń Wiele kobiet, gdy tylko dowiaduje się o tym, że jest w ciąży, rezygnuje z aktywności fizycznej. To błąd, bo – w przypadku tej niezagrożonej, gdy miną pierwsze trzy miesiące – ruch może tylko pomóc.

Badania pokazują, że ćwiczenia zmniejszają ryzyko cukrzycy ciążowej, pojawienia się problemów ze stawami i zapobiegają dolegliwościom pokarmowym, jak wzdęcia czy zaparcia. Regularne ćwiczenia określonych partii (np. brzucha czy pleców) wzmacniają całe ciało, co przydaje się nie tylko przy porodzie, ale pozwala także na szybszy powrót do formy po urodzeniu dziecka. Zanim wybierzemy się na zajęcia, 12 maja 2017

trzeba jednak skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, który wskaże, czy możemy wykonywać takie sekwencje, jakie chcemy – największą ostrożność trzeba jednak zachować w I trymestrze (wtedy można wykonywać tylko niektóre ćwiczenia). Do aktywności, które można uprawiać w pozostałych miesiącach można zaliczyć m.in.: szybki marsz, pływanie, jazdę na rowerze, pilates i jogę, ale są

też kobiety, które nie rezygnują z boksu czy ćwiczeń z hantalmi. Do najpopularniejszych aktywności z pewnością można zaliczyć pilates, jak i jogę, które pomagają łagodzić bóle pleców i krzyża, utrzymują ciało w dobrej formie, przygotowują ciało do porodu i – co nie mniej ważne (jak każdy rodzaj aktywności) – znacznie poprawiają samopoczucie. Joga wzmacnia też mięśnie dna miednicy, co może

pomóc w zapobieżeniu problemów z nietrzymaniem moczu po porodzie. Warto (także przed ciążą) ćwiczyć również mięśnie Kegla, czyli napinać i rozluźniać mięśnie okolic pochwy i krocza. Dobrze wyćwiczone ułatwią poród i zmniejszą ryzyko wspomnianego nietrzymania moczu. Jednym z najlepszych sportowych sprzymierzeńców kobiet w ciąży jest też pływanie, które pomaga na obrzęki, łagodzi żylaki,

bóle pleców i krzyża. Poza tym, że doskonale odpręża, a my przestajemy czuć dodatkowy ciężar, doskonale wzmacnia nasze mięśnie (nawet przy pływaniu rekreacyjnym). Pamiętajmy przy tym, że w tych miesiącach najlepszy jest styl grzbietowy i kraul – przy żabce niepotrzebnie angażujemy mięśnie miednicy. Dobrym pomysłem są także lekcje aqua aerobiku dla ciężarnych.

| zdrowie przyszłej mamy 39

Z DUŻĄ PIŁKĄ

siadamy na piłce, nogi rozstawiamy na szerokość bioder. Splatamy ręce za głową i wykonujemy delikatne skręty w lewo i w prawo. Nie ruszamy biodrami – pracujemy tylko tułowiem. siadamy na piętach (kolana są lekko rozstawione) przed piłką i delikatnie przetaczamy piłkę do przodu. Ćwiczenie polega na wyciąganiu rąk położonych na piłce najdalej do przodu (jednocześnie z wykonywaniem skłonu). Wracamy do punktu wyjściowego i powtarzamy. kładziemy się na plecach z piłką pod kolanami. Powoli prostujemy nogi i przyciskamy piłkę do podłoża, podnosząc biodra i trzymając całe ciało wyprostowane. Pamiętamy by tułów był prosty, a łopatki dotykały maty. Chwilę wytrzymujemy w takiej pozycji i powtarzamy.

Pamiętaj:

wybierając piłkę zdecyduj się na taką, na którevj będziesz siedzieć podobnie jak na krześle (musi zostać zachowany kąt prosty między tułowiem a udami oraz między udami a łydkami).

MIĘŚNIE KEGLA

Zalety: uczy lepszej równowagi, wzmacnia mięśnie grzbietu i brzucha oraz miednicy

Prawidłowe ćwiczenie mięśni Kegla polega na spinaniu mięśni dna miednicy bez napinania pośladków i mięśni brzucha. Mięśnie te podtrzymują narządy jamy brzusznej od dołu i wraz z m.in. mięśniami brzucha odpowiadają za prawidłowe ustawienie narządów wewnątrz miednicy. Ich głównym zadaniem jest podtrzymywanie macicy i kontrolowanie pęcherza, ale te mięśnie wpływają także na doznania podczas stosunku seksualnego. Jako że ciąża powoduje ich rozluźnienie, warto je ćwiczyć regularnie – zwłaszcza że nie wymaga to żadnego wysiłku. Ćwiczenie polega na spinaniu mięśni pochwy i odbytu na kilka sekund i rozkurczaniu ich. Należy je wykonywać w seriach w krótkich odstępach czasu, zaczynając od kilku powtórzeń, stopniowo zwiększając ich liczbę. Dzięki temu zminimalizujemy ryzyko nietrzymania moczu po ciąży, które jest jedną z najczęstszych dolegliwości poporodowych. Im bardziej elastyczne mięśnie Kegla, tym łatwiejszy poród (mięśnie lepiej pracują podczas akcji porodowej), większa szansa na uniknięcie nacięcia krocza i szybsza regeneracja po urodzeniu dziecka.

POZYCJE W JODZE I PILATESIE W przypadku jogi ćwiczymy powoli, cały czas obserwując swoje ciało. Ważna jest tu także odpowiednia pozycja wyjściowa. Jeżeli ćwiczymy na leżąco pamiętamy, by do podłogi przywierały zarówno ramiona, jak i barki; z kolei przy ćwiczeniach na stojąco stopy powinny być ułożone na szerokość bioder, a palce stóp – delikatnie skierowane do środka. Ważne też, by trzymać wyprostowane plecy i ściągać łopatki. Krąg po kręgu – kładziemy się na plecach, uginając kolana. Ręce kładziemy po bokach i powoli unosimy biodra, wciągając powietrze. Przy opuszczaniu bioder robimy wydech. Powtarzamy je cztery razy. Ćwiczenie rozluźnia plecy i uda. Pozycja drzewa – stajemy prosto i wpatrujemy się w jeden punkt przed sobą. Następnie przenosimy ciężar ciała na prawą nogę, a lewą podnosimy zginając w kolanie i opierając na wewnętrznej stronie prawego uda (można oprzeć ją niżej, na wysokości łydki i dopiero z czasem podnosić wyżej). Dłonie łączymy na wysokości klatki piersiowej. Wytrzymujemy kilka sekund i zmieniamy nogę. Ćwiczenie pomaga rozciągnąć mięśnie ud, poprawić równowagę i koordynację ruchów.

Zalety: wzmacnia mięśnie brzucha, mięśnie głębokie, uczy kontroli nad ciałem i oddechem, wycisza, łagodzi bóle pleców i krzyża

40 zdrowie przyszÅ&#x201A;ej mamy

| Z ciÄ&#x2026;Å¼Ä&#x2026; zwiÄ&#x2026;zanych jest wiele obiegowych opinii, przekazywanych z pokolenia na pokolenie. My piszemy o tych najbardziej powszechnych. W ciÄ&#x2026;Å¼y nie powinnyÅ&#x203A;my siÄ&#x2122; opalaÄ&#x2021;.

To co mama lubi jeÅ&#x203A;Ä&#x2021; w ciÄ&#x2026;Å¼y moÅ¼e wskazywaÄ&#x2021; na pÅ&#x201A;eÄ&#x2021; dziecka. .Ã&#x2DC;XJ TJÇ&#x2014; È&#x2C6;F KFÇ´MJ LPCJFUB NB PDIPUÇ&#x2014; OB DJB TUFD[LB J D[FLPMBEÇ&#x2014; UP OB QFXOP OB Ç´XJBU QS[ZKE[JF E[JFXD[ZOLB ; LPMFJ KFÇ´MJ KBEÂ&#x2019;BCZ UZMLP Ç´MFE[JF J HS[ZCLJ X PDDJF NJÇ&#x2014;TP J OBCJBÂ&#x2019; o OB Ç´XJFDJF QPKBXJ TJÇ&#x2014; DIÂ&#x2019;PQBL +FTU UP KFEOBL EPÇ´Ç&#x17D; QPXT[FDIOZ NJU /JF NB CPXJFN QS[FLPOVKÇ&#x152; DZDI CBEBÇ© XTLB[VKÇ&#x152;DZDI OB [BMFÈ&#x2C6;OPÇ´DJ QPNJÇ&#x2014;E[Z VQPEPCB OJBNJ TNBLPXZNJ NBULJ B QÂ&#x2019;DJÇ&#x152; E[JFDLB $P XJÇ&#x2014;DFK LPCJFUZ X DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z CBSE[P D[Ç&#x2014;TUP [NJFOJBKÇ&#x152; VQPEPCBOJB TNBLPXF DP KFTU DBÂ&#x2019;LPXJDJF OPSNBMOF 4QPSÇ&#x152; SPMÇ&#x2014; PEHSZXB UV KFEOBL HPTQP EBSLB IPSNPOBMOB *OOF QS[FTÇ&#x152;EZ LPCJFUB LUÃ&#x2DC;SB TJÇ&#x2014; VEF S[Z OJF QPXJOOB EPUZLBÇ&#x17D; UFHP NJFKTDB CP E[JFDLP CÇ&#x2014;E[JF NJBÂ&#x2019;P EPLÂ&#x2019;BEOJF X UZN TBNZN NJFKTDV [OBNJÇ&#x2014; KBLJ QPSÃ&#x2DC;E NB NBULB UBLJ TBN NB DÃ&#x2DC;SLB

mit

12 maja 2017

8 D[BTJF DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z OJF XPMOP LPS[ZTUBÇ&#x17D; [ TP MBSJÃ&#x2DC;X OJFXTLB[BOF KFTU UBLÈ&#x2C6;F EÂ&#x2019;VHPUSXBÂ&#x2019;F QS[F CZXBOJF OB TÂ&#x2019;PÇ©DV +FÇ´MJ KFEOBL OJF XZPCSBÈ&#x2C6;BNZ TPCJF MBUB CF[ HPE[JOZ OB QMBÈ&#x2C6;Z LPOJFD[OJF NVTJNZ [BTUPTPXBÇ&#x17D; LSFNZ [ NPDOZN Ã¶MUSFN 8BSUP UFÈ&#x2C6; VOJLBÇ&#x17D; LJMLVHPE[JOOFHP QS[FCZXBOJB X NPDOP OBTÂ&#x2019;POFD[OJPOZN NJFKTDV X HPE[JOBDI 8 PLSFTJF DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z OB TLÃ&#x2DC;S[F LPCJFUZ NPHÇ&#x152; UBLÈ&#x2C6;F QPKBXJÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; QS[FCBSXJFOJB TQPXPEPXBOF CVS[Ç&#x152; IPSNPOBMOÇ&#x152; * DIPÇ&#x17D; EÂ&#x2019;VHJF QS[FCZXBOJF OB TÂ&#x2019;PÇ©DV OJF KFTU EPCSF BOJ EMB NBULJ BOJ EMB E[JFDLB UP QBNJÇ&#x2014;UBKNZ CZ [Â&#x2019;BQBÇ&#x17D; DIPÇ&#x17D; LJMLB QSPNJFOJ LBÈ&#x2C6;EFHP EOJB o E[JÇ&#x2014;LJ UFNV EPTUBSD[ZNZ OJF[CÇ&#x2014;EOFK QPSDKJ XJUBNJOZ %

a d w a r p

Prawdy

i mity

| zdrowie przyszÅ&#x201A;ej mamy NaleÅ¼y unikaÄ&#x2021; picia mleka w ciÄ&#x2026;Å¼y ze wzglÄ&#x2122;du na wiÄ&#x2122;ksze ryzyko alergii u dziecka. W ciÄ&#x2026;Å¼y moÅ¼na jeÅ&#x203A;Ä&#x2021; to, na co ma siÄ&#x2122; ochotÄ&#x2122;, bo organizm sam wie, co najlepiej mu sÅ&#x201A;uÅ¼y.

+BL QPEBKF *OTUZUVU .BULJ J %[JFDLB TUXJFSE[FOJF È&#x2C6;F X D[BTJF DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z OJF NPÈ&#x2C6;OB TQPÈ&#x2C6;ZXBÇ&#x17D; NMFLB BOJ KFHP QS[FUXPSÃ&#x2DC;X CP QPXPEVKF UP XJÇ&#x2014;LT[F SZ[ZLP QPXTUBOJB BMFSHJJ V NBMVDIB OJF NB V[BTBE OJFOJB OBVLPXFHP o EPUZDID[BT OJF NB KFEOP[OBD[ +FÇ´MJ OBT[B EJFUB KFTU [CJMBOTPXBOB J X KFK SB OZDI EPXPEÃ&#x2DC;X LUÃ&#x2DC;SF CZ OB UP XTLB[ZXBÂ&#x2019;Z 'BLUFN KFTU NBDI KFNZ UP OB DP NBNZ PDIPUÇ&#x2014; UP PD[ZXJÇ´DJF NPÈ&#x2C6;FNZ KFEOBL UP È&#x2C6;F NMFLP J KFHP QS[FUXPSZ TÇ&#x152; KFEOZN [ XBÈ&#x2C6; TÂ&#x2019;VDIBÇ&#x17D; TXPKFHP PSHBOJ[NV +FÇ´MJ OBUPNJBTU OJF NPÈ&#x2C6;FNZ QS[FKÇ´Ç&#x17D; OJFKT[ZDI È&#x2021;SÃ&#x2DC;EFÂ&#x2019; QFÂ&#x2019;OPXBSUPÇ´DJPXFHP CJBÂ&#x2019;LB BMF J PCPL È&#x2C6;BEOFHP GBTU GPPEV CF[ XFKÇ´DJB EP Ç´SPELB J [BNÃ&#x2DC;XJFOJB QP EPCS[F QS[ZTXBKBMOFHP XBQOJB XJUBNJO [ HSVQZ EXÃ&#x2DC;KOFHP IBNCVSHFSB [ GSZULBNJ X OBT[FK HÂ&#x2019;PXJF QPXJOOP [BÇ´XJFDJÇ&#x17D; # PSB[ MBLUP[Z &MJNJOBDKB UZDI QSPEVLUÃ&#x2DC;X KFTU TJÇ&#x2014; D[FSXPOF Ç´XJBUÂ&#x2019;P .BNZ DPSB[ XJÇ&#x2014;DFK EPXPEÃ&#x2DC;X OB UP È&#x2C6;F E[JFDJ NBUFL XTLB[BOB KFEZOJF X QS[ZQBELV BMFSHJJ D[Z LUÃ&#x2DC;SF CPSZLBKÇ&#x152; TJÇ&#x2014; [ QSPCMFNFN PUZÂ&#x2019;PÇ´DJ J LUÃ&#x2DC;SF OBKCBSE[JFK VQPEPCBÂ&#x2019;Z TPCJF OJFUPMFSBODKJ QPLBSNPXFK BMF QP LPO U[X EJFUÇ&#x2014; Ç´NJFDJPXÇ&#x152; NBKÇ&#x152; XJÇ&#x2014;LT[Z OJÈ&#x2C6; JDI SÃ&#x2DC;XJFÇ´OJDZ BQFUZU +BL UXJFSE[Ç&#x152; TVMUBDKJ [ MFLBS[FN TQFDKBMJÇ´DJ QSBXEPQPEPCOZN QPXPEFN KFTU UP È&#x2C6;F JDI NÃ&#x2DC;[HPXF PÇ´SPELJ SF

mit

/ a d w a r p mit

HVMVKÇ&#x152;DF Â&#x2019;BLOJFOJF [PTUBÂ&#x2019;Z QS[FQSPHSBNPXBOF QPED[BT È&#x2C6;ZDJB QÂ&#x2019;P EPXFHP 4[LPEZ QS[ZT[Â&#x2019;FK NBNJF KBL J KFK E[JFDLV NPÈ&#x2C6;F XZS[Ç&#x152;E[JÇ&#x17D; UBLÈ&#x2C6;F EJFUB FMJNJOBDZKOB HE[JF OQ [OBD[OJF PHSBOJD[BNZ JMPÇ´Ç&#x17D; TQPÈ&#x2C6;ZXBOZDI XÇ&#x2014;HMPXPEBOÃ&#x2DC;X D[Z FMJNJOVKFNZ LPOLSFUOF HSVQZ QSPEVLUÃ&#x2DC;X o OQ XTQPNOJBOF NMFLP J KFHP QS[FUXPSZ &LTQFSDJ [BLÂ&#x2019;BEBKÇ&#x152; È&#x2C6;F OBXFU OBKNOJFKT[B JMPÇ´Ç&#x17D; BMLPIPMV NPÈ&#x2C6;F [BT[LPE[JÇ&#x17D; E[JFDLV +FÈ&#x2C6;FMJ X QJFSXT[ZDI EOJBDI DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z OJFÇ´XJBEPNJF [EBS[ZÂ&#x2019;P OBN TJÇ&#x2014; XZQJÇ&#x17D; MBNQLÇ&#x2014; XJOB OJD [Â&#x2019;FHP TJÇ&#x2014; OJF XZEBS[Z o OBUVSB [BCF[QJFD[B PSHBOJ[N LPCJFUZ J E[JFDLB QS[FE UBLJNJ TZUVBDKBNJ +FEOBL PE NPNFOUV HEZ KVÈ&#x2C6; XJFT[ È&#x2C6;F KFTUFÇ´ X TUBOJF CÂ&#x2019;PHPTÂ&#x2019;BXJPOZN US[FCB XZFMJNJOPXBÇ&#x17D; LBÈ&#x2C6;EÇ&#x152; KFHP JMPÇ´Ç&#x17D; "MLPIPM QS[FDIPE[Ç&#x152;D QS[F[ Â&#x2019;PÈ&#x2C6;ZTLP EP LSXJPCJFHV .JNP È&#x2C6;F X LBÈ&#x2C6;EZN QS[ZQBELV OBMFÈ&#x2C6;Z QÂ&#x2019;PEV QPXPEVKF OJFEPUMFOJFOJF J VQPÇ´MFE[FOJF PEÈ&#x2C6;ZXJFOJB E[JFDLB LPOTVMUPXBÇ&#x17D; Ç&#x17D;XJD[FOJB [F TXPJN MFLBS[FN UP UFO 4QPÈ&#x2C6;ZXBOJF HP XJÇ&#x152;È&#x2C6;F TJÇ&#x2014; UBLÈ&#x2C6;F [ SZ[ZLJFN XZTUÇ&#x152;QJFOJB [BCVS[FÇ© X OB QFXOP OJF [F[XPMJ OB Ç&#x17D;XJD[FOJB Ã¶[ZD[OF LPCJFUPN KFHP SP[XPKV TLÂ&#x2019;BEBKÇ&#x152;DZDI TJÇ&#x2014; OB QÂ&#x2019;PEPXZ [FTQÃ&#x2DC;Â&#x2019; BMLPIPMPXZ '"4 LUÃ&#x2DC;SF NBKÇ&#x152; QSPCMFNZ X DJÇ&#x152;È&#x2C6;Z 5F QBOJF LUÃ&#x2DC;SZN X TUBOJF %[JFDLV HSPÈ&#x2C6;Ç&#x152; XJÇ&#x2014;D NBÂ&#x2019;B NBTB VSPE[FOJPXB XBEZ TFSDB VLÂ&#x2019;BEV CÂ&#x2019;PHPTÂ&#x2019;BXJPOZN OJD OJF EPMFHB QP[B OPSNBMOZNJ PCKBXBNJ LPTUOP TUBXPXFHP J NPD[PXFHP PQÃ&#x2DC;È&#x2021;OJPOZ SP[XÃ&#x2DC;K VQPÇ´MF [XJÇ&#x152;[BOZNJ [ DJÇ&#x152;È&#x2C6;Ç&#x152; NPHÇ&#x152; B XSÇ&#x2014;D[ QPXJOOZ Ç&#x17D;XJD[ZÇ&#x17D; 6NJBS E[FOJF VNZTÂ&#x2019;PXF PSB[ EFGPSNBDKF UXBS[Z 4QPÈ&#x2C6;ZXBOJF LPXBOB BLUZXOPÇ´Ç&#x17D; Ã¶[ZD[OB [NOJFKT[B SZ[ZLP TUBOÃ&#x2DC;X EFQSF BMLPIPMV NPÈ&#x2C6;F UBLÈ&#x2C6;F QSPXBE[JÇ&#x17D; EP QPSPOJFOJB J TZKOZDI XQÂ&#x2019;ZXB OB MFQT[F PDFOZ E[JFDLB X TLBMJ QPSPEV QS[FEXD[FTOFHP "HQBS TLSBDB D[BT USXBOJB QPSPEV [NOJFK Wskazane T[B SZ[ZLP DVLS[ZDZ J OBEDJÇ´OJFOJB PSB[ aktywnoÅ&#x203A;ci: TQBDFSZ QÂ&#x2019;Z TQSBXJB È&#x2C6;F LPCJFUB T[ZCDJFK EP XBOJF BRVB BFSPCJL XZCSBOF DIPE[J EP TJFCJF QP QPSPE[JF QP[ZDKF KPHJ QJMBUFTV J Ã¶UOFTTV Sporty niewskazane: KB[EB LPOOB KB[EB OB OBSUBDI OVSLP XBOJF TQPSUZ [BHSBÈ&#x2C6;BKÇ&#x152;DF VQBELJFN J VSB[BNJ

Kieliszek wina nie zaszkodzi

AktywnoÅ&#x203A;Ä&#x2021; fizyczna jest zalecana tylko kobietom w ciÄ&#x2026;Å¼y o prawidÅ&#x201A;owym przebiegu.

mit

a d w a r p

42 zdrowie przyszĹ&#x201A;ej mamy

Ĺ&#x161;pij wygodniej

Poduszka ciÄ&#x2026;Ĺźowa Poofi ma unikatowy ksztaĹ&#x201A;t cyfry 9, dziÄ&#x2122;ki czemu zapewnia podparcie na caĹ&#x201A;ej linii ciaĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; takĹźe pod plecy. Poduszka ma dwie wyodrÄ&#x2122;bnione strefy twardoĹ&#x203A;ci: 1 â&#x20AC;&#x201C; twarda, dedykowana do odciÄ&#x2026;Ĺźenia nĂłg, ktĂłra zapewnia idealnÄ&#x2026; separacjÄ&#x2122; nĂłg odciÄ&#x2026;ĹźajÄ&#x2026;c stawy biodrowe i 2 â&#x20AC;&#x201C; miÄ&#x2122;kka, pod brzuch, gĹ&#x201A;owÄ&#x2122; i plecy â&#x20AC;&#x201C; zapewnia maksymalny komfort snu i wypoczynku. Obie strefy sÄ&#x2026; od siebie wyraĹşne oddzielone dziÄ&#x2122;ki zastosowaniu przegrody poprzecznej zabezpieczajÄ&#x2026;cej wypeĹ&#x201A;nienie przed przesuwaniem. Ponadto poduszka jest tak zaprojektowana, aby umoĹźliwiÄ&#x2021; sen na lewym boku â&#x20AC;&#x201C; ta pozycja zapewnia dziecku lepszy dopĹ&#x201A;yw krwi z organizmu matki. QPPÄ&#x2018; QM r b

Pod opiekÄ&#x2026; niani Cyfrowa niania Baby Wave Deluxe zapewnia rodzicom komfort w monitorowaniu dziecka w dzieĹ&#x201E; i noc. Funkcja komunikacji dwukierunkowej pozwala rodzicom mĂłwiÄ&#x2021; do urzÄ&#x2026;dzenia przenoĹ&#x203A;nego i sĹ&#x201A;yszeÄ&#x2021; co siÄ&#x2122; dzieje w pokoju dziecka. To poĹ&#x201A;Ä&#x2026;czenie eleganckiego i prostego designu z szeregiem praktycznych funkcji. OprĂłcz wszystkich podstawowych funkcji, ktĂłrych oczekuje siÄ&#x2122; od monitora tego typu, Baby Wave ma dodatkowo wbudowanÄ&#x2026; lampkÄ&#x2122; nocnÄ&#x2026; oraz wskaĹşnik temperatury. UPZTSVT DPN r b

12 maja 2017

Zdrowy sen

SzumiĹ&#x203A; uszyty jest z miĹ&#x201A;ego w dotyku, gĹ&#x201A;adkiego materiaĹ&#x201A;u minky. Stworzony po to, by maluszki mogĹ&#x201A;y spokojnie spaÄ&#x2021;. SzumiĹ&#x203A; emituje aĹź piÄ&#x2122;Ä&#x2021; rodzajĂłw T[VNV 6NJFT[D[POZ UV D[VKOJL TOV QP NJOVUBDI PE XÂ?ÉˇD[FOJB QPXPMJ wycisza siÄ&#x2122; i sam wyĹ&#x201A;Ä&#x2026;cza, a SzumiĹ&#x203A; przechodzi w tryb czuwania. Kiedy maluch zaczyna siÄ&#x2122; przebudzaÄ&#x2021;, krÄ&#x2122;ci siÄ&#x2122; czy pĹ&#x201A;acze, szumiÄ&#x2026;cy miĹ&#x203A; automatycznie wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czy siÄ&#x2122; na wybrany ostatnio dĹşwiÄ&#x2122;k. Kieszonka z mechanizmem szumiÄ&#x2026;cym znajduje siÄ&#x2122; w brzuchu maskotki i zapinana jest na bezpieczny suwak. UrzÄ&#x2026;dzenie dĹşwiÄ&#x2122;kowe obsĹ&#x201A;uguje siÄ&#x2122; bez potrzeby wyjmowania go z kieszonki. T[VNJTJFTLMFQ QM r b

| zdrowie przyszĹ&#x201A;ej mamy

Pomocne gadĹźety Zadbaj o bezpieczeĹ&#x201E;stwo

Wygodne karmienie Idealny podgrzewacz do butelek i sĹ&#x201A;oiczkĂłw z jedzeniem podczas podrĂłĹźy samochodem moĹźna zasilaÄ&#x2021; z gniazda zapalniczki samochodowej 12 V. Cechy: podgrzewa butelki i sĹ&#x201A;oiczki; pasuje do wszystkich butelek dostÄ&#x2122;pnych na rynku; ogrzeje butelkÄ&#x2122; bÄ&#x2026;dĹş sĹ&#x201A;oiczek z pokarmem w 15-20 minut. ChcÄ&#x2026;c nakarmiÄ&#x2021; dziecko podczas podrĂłĹźy samochodem â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;cz podgrzewacz wczeĹ&#x203A;niej, zanim dziecko bÄ&#x2122;dzie gĹ&#x201A;odne. CFBCB DPN r b

Snuza HeroMD to pierwszy i jedyny na Ĺ&#x203A;wiecie przenoĹ&#x203A;ny monitor oddechu dla niemowlÄ&#x2026;t z certyfikatem medycznym. Z Ĺ&#x201A;atwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; moĹźna przypiÄ&#x2026;Ä&#x2021; go do pieluszki i rozpoczÄ&#x2026;Ä&#x2021; monitorowanie ruchĂłw oddechowych dziecka. JeĹ&#x203A;li monitor nie wykryje ruchĂłw oddechowych lub wykryje sĹ&#x201A;abe, to urzÄ&#x2026;dzenie podniesie alarm. JeĹ&#x203A;li monitor zarejestruje mniej niĹź 8 ruchĂłw oddechowych na minutÄ&#x2122; lub nie wykryje oddechu przez 15 sekund, monitor uruchomi wibracje, aby pobudziÄ&#x2021; dziecko do oddychania. TOV[B QM r b

Spokojna podrĂłĹź WesoĹ&#x201A;e i funkcjonalne lusterko firmy Benbat jest Ĺ&#x201A;atwe w montaĹźu i demontaĹźu â&#x20AC;&#x201C; mocowane jest do tylnego zagĹ&#x201A;Ăłwka fotela samochodowego. WĂłwczas kierowca-rodzic moĹźe obserwowaÄ&#x2021; maĹ&#x201A;ego pasaĹźera podrĂłĹźujÄ&#x2026;cego tyĹ&#x201A;em do kierunku jazdy, bez koniecznoĹ&#x203A;ci regulowania lusterka wstecznego. DuĹźe, wypukĹ&#x201A;e lusterko daje szerokie pole widzenia, a dodatkowo zawiera element, za pomocÄ&#x2026; ktĂłrego moĹźna regulowaÄ&#x2021; kÄ&#x2026;t widzenia. NajwaĹźniejsze funkcje lusterka: pozwala widzieÄ&#x2021; dziecko bez koniecznoĹ&#x203A;ci odwracania siÄ&#x2122;; prosty i bezpieczny montaĹź; regulowany kÄ&#x2026;t widzenia. NBNZUPNZ QM r b

MaĹ&#x201A;y turysta LUDI to francuska marka zabawek oraz akcesoriĂłw dla dzieci, m.in. takich jak puzzle piankowe, zabawki do kÄ&#x2026;pieli, klocki i Ĺ&#x201A;ĂłĹźeczka turystyczne. Ĺ ĂłĹźeczko Anty-UV moĹźna rozĹ&#x201A;oĹźyÄ&#x2021; niemal w kaĹźdym miejscu. Jego kolorystyka i design na pewno przypadnie do gustu maĹ&#x201A;ym marzycielom i przysporzy wielu kolorowych snĂłw. Cechy Ĺ&#x201A;ĂłĹźeczka: prze[OBD[POF EMB E[JFDJ PE EP NJFTJÉˇDB QSPD CBXFÂ?OZ TZTUFN 1PQ VQ LUĂ&#x201C;SZ VÂ?BUXJB rozkĹ&#x201A;adanie i skĹ&#x201A;adanie; posiada moskitierÄ&#x2122;, ktĂłra zapewnia peĹ&#x201A;ny komfort podczas pobytu na Ĺ&#x203A;wieĹźym powietrzu oraz torbÄ&#x2122; do przenoszenia. Wymiary: 90 x 52 x 50 cm. CBCZNBNB QM r b

44 kuchnia

Zapiekana brukselka z posypkÄ&#x2026;

Smoothie

z awokado SkÅ&#x201A;adniki:

t EPKS[BÂ&#x2019;F CBOBOZ t QPÂ&#x2019;Ã&#x2DC;XLB EPKS[BÂ&#x2019;FHP BXPLBEP t LJXJ t TPL [ QPÂ&#x2019;PXZ DZUSZOZ t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB NJPEV

SposÃ³b przygotowania:

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LB PMFKV LPLPTPXFHP t QÃ&#x2DC;Â&#x2019; KPHVSUV OBUVSBMOFHP t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB XJÃ&#x2DC;SLÃ&#x2DC;X LPLPTPXZDIQÃ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ NMFLB SPÆ½MJOOFHP SZÇ&#x2021;PXF NJHEBÂ&#x2019;PXF TPKPXF MVC XPEZ

#BOBOZ J LJXJ PCJFSBNZ LSPJNZ OB ESPCOF LBXBÂ&#x2019;LJ J XS[VDBNZ EP CMFOEFSB EPEBKFNZ QP[PTUBÂ&#x2019;F TLÂ&#x2019;BEOJLJ CMFOEVKFNZ J HPUPXF [B BHBUBCFSSZ QM

12 maja 2017

SaÅ&#x201A;atka z quinoa z jarmuÅ¼em SkÅ&#x201A;adniki:

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PMJXZ [ PMJXFL t H CBUBUÃ&#x2DC;X PCSBOZDI J QPLSPKPOZDI X LPTULÆ¬

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;FD[LJ TÂ&#x2019;PELJFK QBQSZLJ t H KBSNVÇ&#x2021;V t T[LMBOLB VHPUPXBOFK LPNPTZ MVC T[LMBOLB TVDIFK

t DFCVMB D[FSXPOB QPLSPKPOB X LPTULÆ¬ t OBTJPOB HSBOBUV [ PXPDV t Æ½XJFÇ&#x2021;B LPMFOESB EP QPEBOJB Sos: t T[LMBOLJ Æ½XJFÇ&#x2021;FHP TPLV QPNBSBÆµD[PXFHP [ QPNBSBÆµD[Z

t Â&#x2019;ZÇ&#x2021;LB PMJXZ [ PMJXFL t QJFQS[ t TÃ&#x2DC;M NPSTLB

Skล adniki:

t H CSVLTFMLJ t ย Zว LJ CVย LJ UBSUFK t ย Zว LB QPTJFLBOFK OBULJ QJFUSVT[LJ t [ฦคCFL D[PTOLV ESPCOP TUBSUZ t ย Zว LB PMJXZ FYUSB WFSHJOF t T[D[ZQUB TUBSUFK TLร SLJ [ DZUSZOZ t Tร M t D[BSOZ QJFQS[ t ย Zว LJ UBSUFHP QBSNF[BOV MVC [SVNJFOJPOZDI Qย BULร X NJHEBย ร X QPLSVT[POZDI PQDKPOBMOJF Do podania: t D[ฦคTULJ DZUSZOZ EP TLSPQJFOJB t PMJXB FYUSB WFSHJOF

Sposรณb przygotowania:

#SVLTFMLฦฌ PQย VLBฦฅ QPE CJFว ฦคDฦค XPEฦค MVC X NJTDF [ [JNOฦค XPEฦค ;BHPUPXBฦฅ XPEฦฌ X EVว ZN HBSOLV QPTPMJฦฅ XS[VDJฦฅ CSVLTFMLฦฌ (PUPXBฦฅ PL NJO PEDFE[Jฦฅ J XZย Pว Zฦฅ OB UBMFS[ 1JFLBSOJL OBHS[Bฦฅ EP TU $ 8T[ZTULJF TLย BEOJLJ XZNJFT[Bฦฅ 0EDFE[POฦค CSVLTFMLฦฌ Vย Pว Zฦฅ X OBD[ZOJV ว BSPPEQPSOZN QPTZQBฦฅ QPTJFLBOฦค NJFT[BOLฦค J [BQJFLBฦฅ QS[F[ PL NJO EP D[BTV Bว QPTZQLB CฦฌE[JF DISVQJฦคDB J MFLLP [SVNJFOJPOB 1P VQJFD[FOJV CSVLTFMLฦฌ TLSPQJฦฅ EVว ฦค JMPฦฝDJฦค TPLV [ DZUSZOZ J QPMBฦฅ PMJXฦค FYUSB WFSHJOF

[B LXFTUJBTNBLV DPN

Sposรณb przygotowania:

,PNPTฦฌ PQย VLBฦฅ OB TJDJF QPE CJFว ฦคDฦค XPEฦค DP OBKNOJFK NJO ;BMBฦฅ T[LMBOLฦฌ LPNPTZ T[LMBOLBNJ XPEZ [BHPUPXBฦฅ [NOJFKT[Zฦฅ PHJFฦต QS[ZLSZฦฅ HPUPXBฦฅ NJO PETUBXJฦฅ OB NJO 1S[ZHPUPXBฦฅ KBSNVว 0EDJฦคฦฅ ย PEZHJ MJฦฝDJF QPDJฦคฦฅ OB NOJFKT[F LBXBย LJ VNZฦฅ PTฦคD[Zฦฅ OB TJDJF /B QBUFMOJ SP[HS[Bฦฅ PMJXฦฌ %PEBฦฅ Tย PELJF [JFNOJBLJ QPTZQBฦฅ QBQSZLฦค %PQSBXJฦฅ TPMฦค NPSTLฦค J QJFQS[FN 1S[FNJFT[Bฦฅ TNBว Zฦฅ D[ฦฌTUP NJFT[BKฦคD PL NJO Bว CฦฌEฦค QS[ZQJFD[POF OB [FXOฦคUS[ J NJฦฌLLJF X ฦฝSPELV 1S[Fย Pว Zฦฅ [ QBUFMOJ EP NJTLJ J PETUBXJฦฅ /B QBUFMOJฦฌ Xย Pว Zฦฅ KBSNVว QPETNBว Bฦฅ NJFT[BKฦคD Bว [XJฦฌEOJF PL NJO %PEBฦฅ HPUPXBOฦค RVJOPB CBUBUZ MFLLP XZNJFT[Bฦฅ J QPEHS[Bฦฅ 1S[Fย Pว Zฦฅ EP NJTLJ EPEBฦฅ DFCVMฦฌ QPTZQBฦฅ [JBSFOLBNJ HSBOBUV 8ZNJFT[Bฦฅ TPL QPNBSBฦตD[PXZ J PMJXฦฌ %PQSBXJฦฅ TPMฦค J QJFQS[FN 1PMBฦฅ DJFQย ฦค TBย BULฦฌ XZNJFT[Bฦฅ QPTZQBฦฅ LPMFOESฦค J QPEBXBฦฅ [B TUBSFHBSZ CMPHTQPU DPN

Delikatny

| kuchnia 45

LSFN [F T[QBSBHBNJ Skล adniki:

t T[LMBOFL CVMJPOV XBS[ZXOFHP MVC ESPCJPXFHP t ฦฝSFEOJFK XJFMLPฦฝDJ [JFNOJBLJ t H CJBย ZDI T[QBSBHร X t ฦฝSFEOJF DFCVMF t ย Zว LB NBTย B t ว ร ย ULB t QฦฌD[LB [JFMPOFK QJFUSVT[LJ t T[D[ZQUB TPMJ t T[D[ZQUB DVLSV

Sposรณb przygotowania:

4[QBSBHJ PD[ZT[D[BNZ [ Xย ร LJFO NZKFNZ PEDJOBNZ Hย ร XLJ SFT[Uฦฌ LSPJNZ OB NOJFK XJฦฌDFK DFOUZNFUSPXF LBXBย LJ ;JFNOJBLJ PCJFSBNZ LSPJNZ X OJF[CZU EVว ฦค LPTULฦฌ 8 HBSOLV QPEHS[FXBNZ CVMJPO XS[VDBNZ EP OJFHP QPLSPKPOF [JFNOJBLJ J LBXBย LJ T[QBSBHร X PQSร D[ Hย ร XFL o UF HPUVKFNZ OB QBS[F MVC LSร ULP CMBOT[VKFNZ TPMJNZ (PUVKFNZ DBย Pฦฝฦฅ OB XPMOZN PHOJV Bว T[QBSBHJ CฦฌEฦค NJฦฌLLJF BMF OJF SP[HPUPXBOF $FCVMฦฌ LSPJNZ X ESPCOฦค LPTULฦฌ NVTJNZ KF [FT[LMJฦฅ OB NBฦฝMF %PEBKFNZ EP XZXBSV [ [JFNOJBLBNJ J T[QBSBHBNJ ว ร ย ULB XCJKBNZ EP NJTLJ SP[Lย ร DBNZ XJEFMDFN XMFXBNZ OJFXJFMLฦค JMPฦฝฦฅ CVMJPOV TQPE T[QBSBHร X FOFSHJD[OJF NJFT[BNZ Bว TLย BEOJLJ TJฦฌ QPย ฦคD[ฦค ;FTUBXJBNZ HBSOFL [ [VQฦค [ PHOJB EPEBKFNZ SP[US[FQBOF [ CVMJPOFN ว ร ย ULB 4UBXJBNZ OB DIXJMฦฌ OB PHOJV OJF EPQVT[D[BKฦคD EP [BHPUPXBOJB ;EFKNVKFNZ [VQฦฌ [ PHOJB MFLLP QS[FTUVE[BNZ EPQSBXJBNZ EP TNBLV TPMฦค J PESPCJOฦค DVLSV J NJLTVKFNZ [B LVDIOJBMJEMB QM

ล osoล ze szpinakiem Skล adniki:

t H รซMFUV [ ย PTPTJB Marynata: t ย Zว FD[LB Tย PELJFK QBQSZLJ X QSPT[LV t [ฦคCLJ D[PTOLV TUBSUF

t ย Zว FD[LJ TPLV [ DZUSZOZ t ย Zว FD[LJ TZSPQV LMPOPXFHP MVC ย Zว FD[LB NJPEV t ย Zว LB [BMFXZ PMJXOFK [ TVT[POZDI QPNJEPSร X Szpinak: t ย Zว LJ NBTย B t [ฦคCFL D[PTOLV t H T[QJOBLV t NM ฦฝNJFUBOLJ LSFNร XLJ t ย Zว FD[LJ NฦคLJ [JFNOJBD[BOFK

Sposรณb przygotowania:

0EDJฦคฦฅ TLร SLฦฌ [ ย PTPTJB J QPE[JFMJฦฅ HP OB NOJFKT[F QPSDKF EPQSBXJฦฅ TPMฦค J QJFQS[FN 8ZNJFT[Bฦฅ TLย BEOJLJ NBSZOBUZ J OBTNBSPXBฦฅ OJฦค LBXBย LJ ย PTPTJB 0Eย Pว Zฦฅ EP [BNBSZOPXBOJB OB NJO 1JFLBSOJL OBHS[Bฦฅ EP TU $ OBHS[FXBฦฅ UFว CMBT[Lฦฌ MVC OBD[ZOJF ว BSPPEQPSOF 8ย Pว Zฦฅ ย PTPTJB J QJFD QS[F[ NJO 4[QJOBL PQย VLBฦฅ PTVT[Zฦฅ /B QBUFMOJ QPEHS[Bฦฅ NBTย P [ D[PTOLJFN EPEBฦฅ T[QJOBL J NJFT[BKฦคD QPEHS[FXBฦฅ Bว v[XJฦฌEOJFw %PEBฦฅ ฦฝNJFUBOLฦฌ EPQSBXJฦฅ TPMฦค J QJFQS[FN J [BHPUPXBฦฅ (PUPXBฦฅ QS[F[ NJOVUฦฌ OB LPOJFD QPTZQBฦฅ NฦคLฦค [JFNOJBD[BOฦค J XZNJFT[Bฦฅ QPEHS[Bฦฅ 8ZTVOฦคฦฅ ย PTPTJB [ QJFLBSOJLB QPย Pว Zฦฅ OB QPSDKJ T[QJOBLV J QPTZQBฦฅ QPTJFLBOZNJ TVT[POZNJ QPNJEPSBNJ [B LXFTUJBTNBLV DPN

stylowy goniec |

Za młodzi na modę?

Wykorzystywanie bardzo ładnych dzieci do kampanii reklamowych i sesji zdjęciowych nie jest niczym nowym. Gorzej jak idzie to w złym kierunku – szminka, szpilki, obcisłe sukienki i wyzywające pozy w wykonaniu 10-latki w magazynie kobiecym. O komentarz poprosiłam dwie największe agencje modelek w Polsce – Avant Models i Embassy Models. >> Natalia Ros

ristina Pimenova uznana przez media i internautów najpiękniejszą dziewczynką na świecie podpisała niedawno kontrakt z jedną z najlepszych agencji modelek. Dwa lata temu mama Rosjanki została ostro skrytykowana za umieszczanie prowokacyjnych zdjęć w internecie – dziewczynka występuje na nich w wyzywających pozach. Szum wokół jej osoby jest więc chyba uzasadniony. Ale i osiągnął swój cel – profil Kristiny Pimenovej na Instagramie ma ponad 1,8 miliona śledzących. W 2010 roku Thylane Loubry Blondeau, 10-letnia wówczas modelka pojawiła się w sesji do francuskiej edycji „Vogue” w szmince, butach na wysokim obcasie i obcisłej czerwonej sukience, leżąc, na jednym ze zdjęć, na skórze tygrysa. Mimo, że nie było to pierwsze zdjęcie z dzieckiem w roli modela w magazynie mody, to jednak pierwsze, na którym dziewczynka wyglądała na o wiele dojrzalszą i starszą. Sugestywna sesja zdjęciowa rozpoczęła debatę nad seksualizacją dziewcząt w czasopismach, które nie tylko są stylizowane, ale też pozują i są traktowane jak dorosłe kobiety. Małgorzata Leitner z agencji modelek Avant podkreśla, że sesje zdjęciowe i kampanie z udziałem dzieci, nie są niczym niezwykłym. – Dopóki są one przedstawiane adekwatnie do swojego wieku – sesje, jak ta z udziałem Thylane Blondeau do paryskiego Vogue’a, nie są normą w branży modelingowej, była to pewnego rodzaju prowokacja. Przejaskrawiony przykład „postarzania” modelek. Jak pokazała zdecydowana reakcja opinii publicznej, było to coś innego, niecodziennego, z tego względu wywołało tyle emocji i krytyki. Na co dzień takie sytuacje się nie zdarzają. 10-latki o wyglądzie dziecka nie są angażowane do sesji, gdzie pokazuje się kobiecość i zmysłowość. To nie odosobniony głos w branży. O rozsądek i niedemonizowanie modelin-

12 maja 2017

| stylowy goniec 47 gu apeluje też Sophia, menadżer generalny z agencji modelek Embassy Models: – Jako agencja jesteśmy przeciwko takiemu trendowi. Uważamy, że każdy wiek ma swoje prawa. Nie unikniemy udziału dzieci w reklamach czy modzie, jednak dzieci powinny pozostawać dziećmi. Dajmy im się cieszyć ich wiekiem, nie nakładajmy nadmiaru odpowiedzialności na ich barki. Z różnych stron sypią się gromy na agencje i na rodziców popychających swoje pociechy do modelingu, hejterzy mają ręce pełne roboty, stąd też nie powinniśmy ulegać naciskom mediów

czy mediów społecznościowych – a kierować się zdrowym rozsądkiem. Oczywiście w branży można spotkać bardzo młode dziewczyny, 14- 15-letnie, które wyglądają jak młode kobiety, nastolatki, a nie dzieci, tak jak np. 15-letnia Kaia Gerber – córka supermodelki Cindy Crawford, która zadebiutowała niedawno w pierwszej swojej kampanii. W 2015 roku marka Dior również spotkała się z oskarżeniami o seksualizację dzieci. Królową wybiegu podczas jednego z pokazów haute couture była 14-letnia Sofia Mechetner. Marka mu-

siała wystosować oficjalną informację o godziwych warunkach pracy zapewnionych dziewczynce oraz odpowiedniej opiece. To jednak, jak będzie w rzeczywistości wyglądało przygotowanie do pracy, w dużej mierze zależy od agencji. Wybór dobrej agencji z wieloletnim doświadczeniem i nieskazitelną opinią jest tu kluczowy. Warto sprawdzić z jakimi modelkami agencja już współpracuje i jak one pracują. Oczywiście najlepszym wyborem będzie agencja, która może pochwalić się znanymi w świecie mody nazwiskami topowych modelek. W naj-

lepszych agencjach każda niepełnoletnia modelka przychodzi na spotkanie z agencją w towarzystwie opiekuna, który podpisuje też kontrakt w imieniu dziecka. Nic nie odbywa się bez jego zgody. Każdy kontrakt i praca są z nim konsultowane. Jeśli tak się nie dzieje, należy zastanowić się nad zmianą agencji – doradza Leitner. Kontrakt obwarowuje się zapisami dotyczącymi tego, co dziecko może, a czego nie może robić, w jakim wymiarze czasu może wykonywać zlecenia i jaką ma mieć opiekę, z uwzględnieniem przestrzegania przepisów obowiązujących w krajach europejskich dotyczących pracy dzieci – ograniczonego czasu udziału w zleceniach w ciągu jednego dnia, ich zakresu i charakteru, a także mieć na uwadze różnice kulturowe. Pamiętajmy, że w np. w Japonii do modelingu wkraczają młodziutkie dziewczynki – już nawet 13- 14-letnie, ze względu na ogólny kult młodości, świeżości i wszechobecne „kawaii” – co oznacza słodki. Na przykład we Francji – młodzi modele są pod opieką Chaperon’s – są to starsi modele lub wolontariusze agencji, którzy z młodą osobą jeżdżą na castingi, do potwierdzonych zleceń, towarzyszą w drodze do agencji modeli, na miejscu czy do domu – wyjaśnia Sophia. Aby ułatwić młodym modelkom i ich rodzicom uniknięcie błędów już na początku przygody z modelingiem, w ramach internetowego poradnika „Bądź Modelką” (www.badzmodelka.pl) powstał zbiór zasad, którymi należy się kierować przy wyborze agencji (www. badzmodelka.pl/bezpieczny-wybieg). Jak wyglądają pierwsze kroki młodej modelki? – Stawiają je na lokalnym rynku, gdzie my, jako agencja mamy większą kontrolę nad tym, co się dzieje i możemy im towarzyszyć podczas pierwszych sesji czy pokazów. Dopiero kiedy są gotowe, agencja wysyła je na dalsze kontrakty. Podczas pierwszych wyjazdów zagranicznych naszym modelkom towarzyszę często ja, albo agent. Mamy wtedy pewność, że na miejscu wszystko przebiega bez problemu, a modelka ma zagwarantowaną opiekę i odpowiednie warunki pracy – wyjaśnia szefowa agencji Avant Models. Pytanie tylko, gdzie leży granica – czy komercyjne zdjęcia z kampanii mody traktować jako sztukę? Na jednym ze zdjęć (które w końcu nie pojawiło się w magazynie) ta sama 10-letnia modelka – Thylane Loubry Blondeau pozuje w bikini na łóżku wraz chłopcem, inscenizując walkę na poduszki. Na innym, ubrana jest tylko w dżinsy i naszyjnik z koralikami zakrywającym klatkę piersiową. Mimo, że część świata mody broniła zdjęć jako formy sztuki, większość czytelników skrytykowała je, jako te, które przekroczyły granicę…

48 motoryzacja

Mitsubishi ASX. Odś Miejskie crossovery, kilkanaście lat temu praktycznie nieznane, obecnie przeżywają prawdziwy rozkwit. A tam gdzie są kupujący i ich pieniądze, pojawiają się też sprzedający, przez co konkurencja w tym segmencie jest coraz bardziej zacięta. Mitsubishi z modelem ASX to prawdziwy weteran segmentu, bo samochód ten na rynku gości od 2010 roku. Producent postanowił ostatnio uaktualnić swoją konstrukcję, by dodać ASX’owi dodatkowych argumentów kuszących klientów. Sprawdźmy jak wypada to auto w wersji po faceliftingu z 2017 roku.

Samochodowa kuracja odmładzająca nie może obyć się bez poprawy wyglądu. W przypadku Mitsubishi ASX 2017 możemy mówić o podręcznikowym przykładzie liftingu, który osiągnął zamierzony efekt – stosunkowo niewielkimi zmianami diametralnie odmienił charakter tego auta. Bryła ASX’a generalnie wygląda atrakcyjnie, ale atrapa oparta o trapez przez lata zdążyła się zestarzeć, a samochód stał się na ulicach praktycznie niewidzialny. FL zmienił kształt grilla, dodając zdecydowanie więcej chromu, z którym łączą się czarne, plastikowe wstawki. Według mnie to wystarczyło, by samochód na nowo zaczął wzbudzać emocje swoją aparycją. Jeśli dodamy do tego 18” felgi (standard w wersji Intense) o bardzo przyjemnym wzorze i 12 maja 2017

pasujący do crossovera Mitsubishi biały lakier, to z tego równania wychodzi bardzo korzystnie wyglądające auto. Takie, za którym można się obejrzeć na ulicy i nie jest to nic niestosownego.

We wnętrzu

Mniej zmian znaleźć można w kabinie. Miałem przyjemność jeździć dwa lata temu wersją przed FL, teraz odkopałem zdjęcia z tamtego testu i dostrzegłem dwie różnice widoczne bez przyglądania się z lupą – tworzywo w stylu „fortepianowy czarny” na kierownicy i dotykowy ekran ciekłokrystaliczny na desce rozdzielczej (swoją drogą, pod względem płynności i intuicyjności obsługi, działający bez zarzutu). Poza tym w Mitsubishi ASX zostało po staremu, więc wciąż mamy

tu do czynienia z ciemnym, prostym i nie wzbudzającym zbyt wielu emocji kokpitem. W dużej mierze wykonanym z twardych materiałów, których faktura nie jest urzekająca, a jednocześnie dobrze spasowanym i o dobrej ergonomii. No może poza przyciskiem „INFO” służącym do obsługi komputera, umiejscowionym tuż obok zegarów, za lewą stroną kierownicy. Wspominałem o dobrej ergonomii – na ten element wpływać mogą dwa czynniki. Logiczne umiejscowienie obsługi instrumentów pokładowych albo… ich brak. W przypadku Mitsubishi ASX w wersji Intense pod względem ilości wyposażenia umilającego podróż źle nie było. Na pokładzie znalazło się to, czego można się spodziewać, czyli elektryka szyb i

lusterek, klimatyzacja, nawigacja, czujniki parkowania z tyłu, czujnik świateł i deszczu, światła ksenonowe, dostęp bezkluczykowy, plus mały bonus w postaci szyberdachu. Za to na liście wyposażenia nie ma co szukać nowoczesnych gadżetów hi-tech pokroju radaru odległości, wyświetlacza HUD czy oświetlenia LED. Tak wyposażony ASX kosztuje 89.900 zł, zatem wersja Intense jest według mnie najrozsądniejszym wyborem do tego samochodu, bo dostajemy wszystko co trzeba, a koszt zakupu trzymany jest w ryzach.

ASX do miasta i w trasę

Pewnym brakiem na pokładzie testowanego crossovera Mitsubishi w odmianie Intense był brak kamery co-

wieżona klasyka.

fania – dostępna jest od wyższej wersji Instyle. Na szczęście podczas tygodnia spędzonego z ASX’em ten ubytek w żaden sposób mi nie dokuczał, dzięki bardzo dobrej widoczności, jaką oferuje ten samochód. W dzisiejszych czasach parkowanie nowymi autami bez zestawu elektronicznych pomocników często nie jest łatwe, a tutaj bez problemu mogłem naprawdę wyczuć gdzie auto się kończy. Duże lusterka boczne, stosunkowo regularne kształty, spore szyby – to wszystko składa się na taki efekt. Generalnie samochód w mieście – jak na miejskiego crossovera przystało – radzi sobie bez zarzutu, ponieważ do dobrej widoczności dochodzi zwinność. Kierownica przy niskich prędkościach chodzi bardzo lekko, dzięki

czemu samochód podczas manewrowania jest żwawy – pomimo, że sam układ kierowniczy wcale za czuły nie jest, ale brak siły wymagany do obracania kierownicą robi swoje. Ciasne uliczki, zawracanie, parkowanie – w takim środowisku ASX radzi bardzo dobrze. W terenie zabudowanym dodatkowo wystarczający okazuje się silnik – benzynowa jednostka MiVEC o mocy 117 koni mechanicznych. Ta moc krzesana jest z pojemności 1,6 litra, więc mamy tutaj do czynienia z klasyczną, wolnossącą konstrukcją. Silnik pozwala dynamicznie poruszać się po miejskiej dżungli (i spala przy tym rozsądne jak na gabaryty auta 8-9 litrów benzyny), a precyzyjnie działająca, chociaż o trochę zbyt długich skokach lewarka,

| motoryzacja

Strony redaguje Michał Strzyżewski (AUTOBLOG24.PL/)

skrzynia sprawia, że częste zmiany przełożeń nie są czymś irytującym. Za to w trasie już tak różowo niestety nie jest i silnik zaczyna dostawać lekkiej zadyszki – jeśli go nieodpowiednio traktujemy. Rozumiem przez to trzymanie jednostki na niskich obrotach – poniżej 3000 RPM niewiele się dzieje, więc w przypadku wyprzedzania redukcje przed manewrem są, z 1,6 MiVEC na pokładzie, wskazane. Gdy wskazówka wędruje w okolice 3500-5000 obrotów dynamika robi się zdecydowanie bardziej zjadliwa, ale to wciąż nie jest samochód, który wbije kierowcę i pasażerów w fotel przy przyspieszaniu (przyspieszenie 0-100 km/h w 11,5 sekundy, prędkość maksymalna 183 km/h). Odbiór tej jednostki zależy od preferencji – są osoby, które wolą mieć małą benzynę z turbo, gdzie maksymalny moment obrotowy dostępny jest nisko, więc nie trzeba jej specjalnie wkręcać na wysokie obroty, by mieć odpowiednie „odejście”. Są też tacy, którzy lubią starą szkołę, czyli niewysilone jednostki bez turbiny, które płynniej rozwijają prędkość i dobrze czują się na wysokich obrotach – takim osobom przypadnie do gustu ASX. Nie wiem za to czy komukolwiek przypadnie do gustu fakt, że skrzynia w testowanym Mitsubishi ma pięć, a nie sześć przełożeń. Doskwiera to na autostradzie, gdzie przy 140 km/h silnik pracuje z prędkością 3600 obrotów na minutę. Dźwięk przez niego generowany nie jest nieprzyjemny (standardowy odgłos 4-cylindrowej jednostki benzynowej), ale cały czas słyszalny – trudno, żeby nie był przy prawie 4000 RPM na zegarze. Sytuację pogarsza jeszcze fakt, że karoseria nie izoluje za dobrze od szumu wiatru, a spalanie oscyluje wokół 9-10 litrów. W związku z tym crossover Mitsubishi, przynajmniej z tym silnikiem, nie jest wymarzonym autem na autostrady. Ale na drogi krajowe już jak najbardziej. Przy 90-100 km/h jednostka napędowa nie musi się tak mocno kręcić i pracuje cicho, spalanie wynosi około 6-7 litrów, a samochód bardzo pewnie pokonuje kolejne zakręty. Duża tu zasługa sztywnego zawieszenia, które dla niektórych może okazać się trochę za sztywne, ale fakt zostaje, że dzięki takiej charakterystyce ASX w zakrętach zachowuje się w kontrolowany spo-

sób. Oczywiście jeśli nie przesadzimy, bo tak jak wspominałem wyżej, układ kierowniczy zestrojony jest w taki sposób, żeby samochód nie reagował ostro na każdy mały ruch kierownicą, co obecne jest również przy wyższych prędkościach. Stabilne i płynne pokonywanie łuków – wtedy crossover Mitsubishi sprawdza się najlepiej. Jak chce się go cisnąć, to daje z siebie wszystko, ale widać, że to nie jest jego świat. Wybierając się w dalszą podróż warto też znać pojemność tylnej kanapy, na której można posadzić pasażerów. Pod tym względem w ASX’ie jest bardzo dobrze – testując ją na sobie, czyli osobie mającej 185 cm wzrostu, na nogi miałem jeszcze około 5-7 cm zapas, a dodatkowo oparcie przednich foteli jest materiałowe i po naciśnięciu zapewnia kilka dodatkowych centymetrów. Nad głową również było podobnie, w pełni wyprostowanym miałem jeszcze parę centymetrów wolnej przestrzeni. W bagażniku do dyspozycji pasażerów oddano 419 litrów.

Podsumowanie

Mitsubishi ASX to auto oldschoolowe w wielu obszarach. Facelifting odświeżył je wizualnie, ale we wnętrzu projekt nadal jest bardzo prosty jak na dzisiejsze standardy. Na pokładzie nie ma bajerów z obszaru hi-tech, które spotyka się w najnowszych konstrukcjach, dodatkowo jednostka napędowa zapewnia doznania, jakie królowały przed panowaniem „turbobenzyn”. Z drugiej jednak strony ASX to bardzo sympatyczny samochód, do którego stylu szybko można się przyzwyczaić – mnie zajęło to jeden wieczór, kiedy to po odbiorze po raz pierwszy mogłem przejechać się Mitsubishi trochę dłużej. Wtedy na powierzchnię wychodzą zalety, czyli solidność i prostota obsługi, a przez obecność trochę starszych (sprawdzonych) technologii, również obietnica bezproblemowego użytkowania. Nie jest to auto dla każdego, ale zdecydowanie warto przyjrzeć mu się bliżej, myśląc o jakimś crossoverze do miasta.

Czekamy na Twój komentarz

50 motoryzacja

Automatyczna skrzyn

„Automaty są słabe, w manualu mam lepszą kontrolę nad samochodem”, „automaty są dla starych ludzi”… Różne Ja też takie wygłaszałem. Tylko do momentu, gdy „poznałem wroga” i zacząłem jeździć różnymi autami z automat

„Kiedyś kolega dał mi się przejechać 2 kilometry starym BMW w automacie” – na takiej podstawie nie zamierzam pisać tego artykułu. W swoim życiu jeździłem wieloma automatami: dwusprzęgłowymi od BMW czy Mercedesa, DSG produkcji Volkswagena, klasycznymi w Infiniti, Skodzie, czy CVT w Toyotach. Oto „moja” lista zalet i wad automatów:

Są wygodne

Automaty lubię przede wszystkim za spokój, jaki oferują. Włącza się tryb D i już nic więcej nas nie obchodzi, wystarczy tylko dodawać gazu i hamować, „jak na PlayStation”. Twierdzenia, że automatyczne skrzynie są dla leniuchów… są prawdą, ale co z tego? Lubię czynić moje życie łatwiejszym. Mając automat mogę skupić się na jeździe, trzymać kierownicę dwoma rękoma, nie myśleć o tym, czy powinienem zredukować bieg przed zakrętem czy nie. Super.

Są inteligentne

Automaty nie oznaczają tego, że jesteśmy skazani na utratę kontroli nad autem. W części współczesnych aut (w tych droższych w standardzie, w tańszych jako opcja) można już wybierać charakterystykę skrzyni biegów. Jeśli chcemy poszaleć, to wybieramy tryb „Sport” i skrzynia ochoczo kręci silnik do odcinki. Jeśli jedziemy normalnie i pragniemy ekonomizować naszą podróż, to tryb „Normal” albo „Eco” zapewni szybkie zrzucanie biegów i oszczędność paliwa.

12 maja 2017

Są płynne

O ile w niektórych automatach można narzekać na szybkość, to pod względem płynności trzeba naprawdę źle trafić, aby kupić skrzynię automatyczną, która będzie szarpać przy normalnej jeździe. Nie mówię tu o ciśnięciu pod czerwone pole – wtedy nawet w klasie premium można odczuć zmianę poszczególnego przełożenia. Jeśli jednak nie szarżujemy, to tylko obrotomierz wskazuje nam kiedy bieg został zmieniony. Naprawdę byłem zaskoczony jak płynnie działają współczesne automaty. Kierowca musi naprawdę dobrze czuć sprzęgło w swoim samochodzie, aby im dorównać.

W korku ratują życie

Prawdziwą moc automatów widać jednak w momencie, w którym staniemy w korku. Sprzęgło, jedynka, podjeżdżamy trzy metry, sprzęgło, wrzucenie na luz. I tak przez 40 minut. Lewa noga potrafi „wysiąść” po takiej gimnastyce... A jak to jest gdy mamy automat? Odpuszczamy lekko hamulec, auto zaczyna się toczyć. Później wciskamy go, samochód staje. Tylko tyle. A jeśli samochód wyposażony jest dodatkowo w aktywny tempomat, to w ogóle można się rozluźnić, bo auto samo nam zahamuje i samo przyspieszy.

| motoryzacja

nia – wady i zalety

rodzaje negatywnych opinii można usłyszeć o automatycznych skrzyniach biegów w samochodzie. tami. Jakie zalety, a jakie wady mają automatyczne skrzynie? Czy warto je kupować?

–

Koszty naprawy

Skrzynie automatyczne są świetne, dopóki się nie zepsują. Gdy coś jest nie tak, to w ręcznej skrzyni można spokojnie wymienić wadliwą część i jeździć dalej, zazwyczaj bez dużego nadwyrężania budżetu. Mając zaawansowany, dwusprzęgłowy automat już tak różowo nie jest. Rozmawiałem z pracownikiem serwisu Seata, w którym montowane są skrzynie automatyczne DSG. Mówił on, że przez skomplikowanie układu wiele usterek może być usuniętych… tylko wymianą całej skrzyni! Naprawa jest bowiem nieopłacalna. To jest zatem czarna strona automatów. Dlatego kupując samochód z DSG, czy inną tego typu skrzynią trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie: czy godzimy się, w imię tych wszystkich przytoczonych powyżej zalet, podjąć ryzyko i przy ewentualnej naprawie zaakceptować wysoki rachunek. W klasie premium to nie ma większego znaczenia, bo jak ktoś wyda np. 100.000 funtów na samochód, to wydanie 5.000 funtów na naprawę nie będzie dla niego aż tak dotkliwe. Przy niższych pułapach cenowych ból związany z naprawą może być większy.

Są szybkie

Wolne automaty oczywiście na rynku się zdarzają, jednak głównie u producentów, którzy jeszcze nie dopracowali swoich nowych skrzyń tak, aby móc je puścić na rynek. Współczesne konstrukcje zapewniają wręcz oszałamiającą szybkość zmiany biegów, z którą nie możemy się równać nawet najbardziej wytrawny kierowca. Przełączasz skrzynię w tryb sekwencyjny (bo kupując automat sami również możemy decydować o zmianie przełożenia – nie jesteśmy zdani wyłącznie na łaskę elektroniki), naciskasz na łopatkę przy kierownicy, ułamek sekundy, bieg już jest zmieniony. Oczywiście nie wszystkie skrzynie są tutaj tak doskonałe, jak na przykład te montowane w BMW. Bawarczycy to absolutny światowy top pod względem zmiany szybkości przełożeń. U części producentów skrzynie wciąż potrafią „przymulać” samochód, ale są to raczej jednostkowe przypadki, a nie standard wśród nowych samochodów.

Podsumowanie Fakt jednak zostaje – sprawny automat niemal pod każdym względem przewyższa manualną skrzynię. Nie spodoba się specyficznym grupom odbiorców, np. drifterom i innym „upalaczom”, bo automaty nie pozwalają, nawet w trybie sekwencyjnym trzymać silnika na bardzo wysokich obrotach przez bardzo długi czas. Ale osobom „normalnie” korzystającym z samochodów dadzą wiele korzyści. Automat da się polubić, ale trzeba nim najpierw trochę pojeździć…

52 sport

PCW Olimpia gromi lidera

Wydarzeniem dwudziestej kolejki Polskiej Ligi Piątek Piłkarskich „Sami Swoi” w Londynie było przekonywujące zwycięstwo PCW Olimpia nad liderem i głównym kandydatem do mistrzowskiej korony. I LIGA – GRUPA MISTRZOWSKA Wyniki ostatniej kolejki:

II LIGA – GRUPA MISTRZOWSKA Wyniki ostatniej kolejki:

I LIGA – GRUPA SPADKOWA

IILIGA – GRUPA SPADKOWA

Wyniki ostatniej kolejki:

The 12 Team – Ziomale Feltham

2:6

Wima Team – Warriors of God

2:4

Scyzoryki – Joga Bonito

2:3

Whitehawks FC – Turbo Kozaki

4:2

PCW Olimpia – W. Wings Seniors

7:2

KS04 Ark – Mazury Team

1:1

Inter RSVM Team – Piątka Bronka

0:3

IFX FC – Emigranci

8:3

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

1. W. Wings Seniors