Goniec 680

Page 1

nr 23 (680) 9 czerwca 2017 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

Emigrant i pieniądze str. 6-9

Z jednej strony wielu z nas wyjechało z Polski, by właśnie w Anglii poprawić swoją sytuację materialną. Z drugiej – niektórzy z nas właśnie na emigracji popadli w długi.




|

4 w numerze STR.

>> NIE PRZEGAP!

31

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny, „Na Dzień Ojca”, a w nim: >> dbamy o formę w każdym wieku >> pomysły na niezapomniany prezent >> modny tata

Słoneczna Italia Kto z nas nie marzył o rzymskich wakacjach? O tym, żeby napić się prawdziwego włoskiego espresso w cieniu najważniejszych europejskich zabytków i o tym, by zjeść klasyczną pizzę na cienkim cieście podaną przez włoskiego kelnera? Na szczęście te marzenia można dość łatwo zrealizować. STR.

13

O tym się mówi

>> PIOTR IKONOWICZ W FELIETONIE:

STR.

14

Kryminał

„(...) w Kijowie i w Moskwie rządzą dziś tacy STR. sami nacjonaliści jak w Warszawie”

STR.

16

Nasze sprawy

STR.

18

Rozmowa

NIE ŻYJE 7 OSÓB. KRAJOBRAZ PO OSTATNIM ZAMACHU W LONDYNIE. NIE BYŁO GO, GDY TRZYMIESIĘCZNY JULEK UMIERAŁ W SZPITALU. CO DOSTANIEMY NA STAROŚĆ? JAKIE BĘDĄ NASZE EMERYTURY?

RUSZA POLSKA SZKOŁA MUZYCZNA W UK. CHĘTNYCH NIE ZABRAKNIE? STR.

20

Po godzinach

STR.

46

Motoryzacja

STR.

50

Sport

STR.

55

STR.

57

STR.

66

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

ZAPRASZAMY NA PRZEGLĄD NAJLEPSZYCH FESTIWALI W WIELKIEJ BRYTANII.

STR.

48

Chce zostać mistrzem – Na siłowni trenuję od 11 lat – mówi Damian Wanatowski, wschodząca gwiazda kulturystyki w UK.

STR.

10

22

Głowy pełne pomysłów

Martyna Jeziorska i Urszula Łęczycka-Jeziorska opowiadają o fascynującej pracy kostiumografa.

ZAPRASZAM NA TEST SKODY SUPERB COMBI STYLE 2,0 TDI 190 KM DSG 4×4.

ZLOT MIŁOŚNIKÓW SAMOCHODÓW KLASYCZNYCH. KLASYCZNA POLONIA.

>> W numerze: Z przyjemnością pragnę poinformować, iż znana jest data tegorocznej edycji największego polonijnego festi-

walu na Wyspach – Goniec Polish Festival. Impreza odbędzie się 9 września w Ealing Common Park. Gwiazdą wieczoru będzie niezwykle popularna nad Wisłą Dorota Rabczewska, znana wszystkim jako Doda, która zaprezentuje swoje najlepsze kawałki. Atrakcji tego dnia będzie jednak znacznie więcej. Jesteśmy również pewni, że dopisze pogoda. Według accuweather.com, tego dnia ma być w Londynie +19 stopni. By rozpędzić ewentualne chmury i zapobiec tym samym opadom, być może rozważymy wariant rosyjski. Ponoć Rosjanie tuż przed rozpoczęciem ważnych imprez rozganiają chmury, gdzieś tam w przestworzach rozpylając jodek srebra, suchy lód lub cement. Zobaczymy… W każdym bądź razie festiwalowe szczegóły już niebawem na portalu Goniec. Karol Pomeranek redaktor naczelny com, na łamach papierowego Gońca i na naszym profilu na Facebooku. Serdecznie zapraszamy! 9 czerwca 2017

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, 84 Uxbridge Road, West Ealing, London, W13 8RA Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Agata Trzaskawka, E: agata.trzaskawka@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.



6 temat tygodnia

|

Emigrant

i pieniądze Z jednej strony wielu z nas wyjechało z Polski, by właśnie w Anglii poprawić swoją sytuację materialną. Z drugiej – niektórzy z nas właśnie na emigracji popadli w długi. Jedni z nas podnieśli sobie status materialny, inni pogorszyli warunki bytowania. Co ma na to wpływ?

9 czerwca 2017


| temat tygodnia >> Anna Dobiecka hociaż wysokość zarobków Polaków i wskaźnik PKB stopniowo rosną, tylko nieco ponad 46 proc. Polaków odkłada jakiekolwiek środki finansowe. – Wszystko to fajnie, ale jak oszczędzać, gdy moje zarobki ledwie wystarczają na przeżycie – pyta Alina, studentka biotechnologii na Uniwersytecie Warszawskim. – Mam dwie prace i mimo tego nadal muszę pożyczać, bo nie mam na jedzenie czy bilet do domu. Zapewne wielu rodaków w kraju użyje tego argumentu: niewielkie zarobki i duże wydatki, czyli po prostu brak środków powoduje niemożność odłożenia choćby złotówki.

C

Okazuje się jednak paradoksalnie, że wysokość zarobków nie stanowi przeszkody w rozpoczęciu oszczędzania. – Z badań wynika, że Polacy oszczędzają nie tylko znacznie mniej niż pozostali obywatele państw Unii Europejskiej, ale także mniej niż obywatele krajów o gospodarce porównywalnej do naszej lub… biedniejszych – tłumaczy dr Joanna Rudzińska-Wojciechowska, psycholog ekonomiczny z Uniwersytetu SWPS we Wrocławiu. Pod względem liczby mieszkańców, którzy oszczędzają, Polskę wyprzedza na przykład Rwanda (55 proc. obywateli), Botswana (58 proc.), Kenia (76 proc.), a także Białoruś, gdzie pieniądze odkłada połowa społeczeństwa. Niski odsetek Polaków, którzy dbają o finansowe zabezpieczenie na przyszłość, najczęściej tłumaczy się niskimi zarobkami nad Wisłą. Tymczasem okazuje się, że chociaż nasze obiektywne możliwości finansowe wpływają na sposobność zgromadzenia pokaźnych oszczędności, to sam fakt, czy w ogóle oszczędzamy czy nie, jest znacznie słabiej związany z poziomem dochodów. – Chociaż liczba osób odkładających pieniądze w Polsce stale wzrasta, to proces ten jest zdecydowanie wolniejszy w porównaniu z dynamiką wzrostu obserwowaną na świecie – podsumowuje specjalistka. Rzeczywiście, dwa lata temu oszczędności Polaków należały do najniższych w Europie,

łącznie z OFE sięgały ledwie 3,7 proc. PKB, gdy średnia w UE wynosiła 7 proc. Być może przyczyną jest też brak edukacji w tej dziedzinie. Polski system nauczania nadal stawia nacisk na wiedzę o narodowych wieszczach i granicy funkcji w punkcie, nie zwracając uwagi na fakt, że są maturzyści, którzy nie rozróżniają procenta od punktu procentowego, a duża część Polaków nie umie obliczyć, ile odsetek trzeba będzie oddać do banku wraz ze zwrotem pożyczki. O braku podstawowej wiedzy może mówić fakt, że ostatnio wydane kompendium „Finansowy Ninja” Michała Szafrańskiego sprzedało się błyskawicznie. – Mam kilkunastoosobową kolejkę osób zapisanych na tę książkę – podkreśla bibliotekarka w miejskiej bibliotece w Łęczycy. – Sama mam ochotę ją przeczytać, bo to wiedza, której człowiek nie nabywa w szkole.

Po co oszczędzać?

Można dyskutować z filozofią konieczności trzymania pieniędzy w przysłowiowej skarpecie: życie jest krótkie, liczy się „tu i teraz”, sklepowe wystawy kuszą, dostępne na rynku instrumenty finansowe służące pomnażaniu kapitału oferują śmieszny procent, a w dobie Brexitu kurs funta leci „na łeb, na szyję”. Jednak z perspektywy psychologa ekonomicznego rosnąca tendencja do gromadzenia oszczędności jest istotna, ponieważ wiąże się z potrzebą zapew-

7

nienia bezpieczeństwa finansowego. – Odłożone pieniądze wzmacniają poczucie kontroli nad własnym życiem i obniżają poziom stresu związanego z pieniędzmi. Zaoszczędzone środki pozwalają poradzić sobie z nieprzewidzianymi okolicznościami i wydatkami – tłumaczy Joanna Rudzińska-Wojciechowska. – Zdarzenia losowe stanowią wówczas nieprzyjemny incydent, a nie kataklizm, który złamie kruchą finansową równowagę i wpędzi nas w długi. Osoby, które zgromadziły odpowiedni poziom oszczędności, mogą w przypadku utraty pracy pozwolić sobie na przeżycie kilku miesięcy bez dochodów, dłuższe poszukiwania zatrudnienia i większą selektywność w wyborze ofert. Okazuje się jednak, że cel „na czarną godzinę” nie jest wystarczająco motywujący dla Polaków. Wolimy odkładać krótkoterminowo na bardziej doraźne przyjemności – sprzęt grający, telewizor, wymianę samochodu. Co czwarty Polak odkłada na urlop i kosztowne zakupy. Na wcześniejszą emeryturę oszczędza tylko 5 proc. z nas, podczas gdy w Niemczech – 15 proc. – wynika z międzynarodowego badania Finansowy Barometr ING, zrealizowanego przez grupę badawczą IPSOS w 2014 r. Większość Polaków oszczędza pieniądze nieregularnie, pomimo oczywistych korzyści wynikających ze stałego odkładania choćby niewielkiej części wynagrodzenia. Wpłaty w maksymalnej wysokości 250 zł wykonuje regularnie zaledwie co dziesiąty oszczędzający. Pomimo wzrastającej popularności trendu oszczędzania, ponad połowa polskich gospodarstw domowych nie posiada żadnych oszczędności, a osoby, którym udało się odłożyć pieniądze, dysponują najczęściej kwotami w wysokości od jednej do trzech miesięcznych pensji.

Brytyjczycy na debecie

Możemy narzekać na brak edukacji finansowej wśród Polaków i niski poziom dochodów, ale jeśli chodzi o poziom oszczędzania wśród Brytyjczyków, sytuacja nie wygląda lepiej. Zwłaszcza wśród gospodarstw domowych o niskich dochodach. Ostatnie dane z fundacji Step Change Debt Charity pokazują, że 29 proc. Brytyjczyków w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie miało możliwości odłożenia pieniędzy, a aż 45 proc. osób zarabiających poniżej 20.000 funtów rocznie nie mogło nic zaoszczędzić w ciągu ostatniego roku. To prawdziwy problem, ponieważ jak wykazało badanie, jeśli każde gospodarstwo domowe miałoby tylko 1.000 funtów oszczędności, wówczas 50.000 rodzin rocznie może uchronić się przed zadłużeniami. Z drugiej strony tzw. klasa średnia, z dochodami ok. 50-60 tys. funtów rocz-


8 temat tygodnia nie, ponosząc koszty życia w Londynie, też nie może za wiele odłożyć. – Ja zarabiam około 35 tys. rocznie, a moja żona – 26. Mamy dwoje dzieci, utrzymujemy dom, dwa samochody, płacimy za edukację dzieci. Żyjemy zwyczajnie, wakacje raz w roku. I naprawdę nie mamy jak oszczędzać, moi synowie chyba mają więcej w swoich skarbonkach niż ja na koncie oszczędnościowym. Serio, przed wypłatą czasem pożyczam od ojca – tłumaczy Mick, informatyk. 31-letni James, singiel, jako kierowca autobusu nie zarabia mało. Otwarcie jednak przyznaje, że oszczędzanie przychodzi mu z trudem. – Nie bardzo rozumiem te wszystkie procenty, bankowe układy, składki, udziały... Zresztą mam jeszcze trochę czasu do emerytury – pociesza się. Na razie wypłatę pochłaniają mu na bieżąco posiłki w mieście, wieczory w pubie i weekendowe wyjścia do klubów. – Czasem jakiś ciuch albo wyjazd z kolegami – wylicza. Z raportu banku Lloyds można się dowiedzieć, że w 2016 r. 36 proc. mieszkańców Wysp nie posiadało na swoim koncie bankowym żadnych oszczędności. Z kolei 13 proc. Brytyjczyków ma oszczędności, które nie przekraczają 1,5 tysięcy funtów. Oznacza to, że blisko połowa Brytyjczyków jest zagrożona silnym kryzysem finansowym w przypadku utraty źródła dochodów. Nie są to budujące dane, aczkolwiek widać tendencję wzrostową. Jak pokazują wyliczenia, ogólna suma oszczędności brytyjskich gospodarstw domowych wynosi 4,1 biliona funtów (dla porównania – 40 lat temu było to 744 miliardów). Według raportu, to popularność indywidualnych rachunków oszczędnościowych (ISA) wpłynęła na wzrost oszczędności, a w ciągu ostatnich 40 lat wartość emerytur wzrastała o 7 proc. rocznie (czyli dużo szybciej niż w jakiejkolwiek innej formie oszczędzania).

|

Na wcześniejszą emeryturę oszczędza tylko pięć procent Polaków.

BAROMETR ING

Emigranci na dorobku

20-letnia Maja Kamińska z Bydgoszczy przyjechała w 2007 r. do Anglii, by przeżyć przygodę, ale szybko się zorientowała, że gdy wykaże się zaradnością i pracowitością, to uzbiera kwotę, która pozwoli jej kupić mieszkanie czy założyć własny biznes. Dziś, gdy po 10 latach wraca do Polski, czeka na nią jej własne m3. Ale czasy, gdy funt stał wysoko i można było popracować w Londynie kilka lat, by się szybko dorobić i wrócić do ojczyzny, dawno już minęły. Wie o tym Patryk Ślesiński. W 2014 r. dla Patryka, który przyjechał do pokoiku na Lewisham liczył się tylko cel: zarobić jak najwięcej, kupić mieszkanie w Polsce i żyć z wynajmu. Praca na budowie jest nieźle płatna. Ale po trzech latach nadal bra9 czerwca 2017

kuje mu ponad połowy zaplanowanej kwoty, Patryk jest na skraju wyczerpania, a kurs funta spada. – Już zacząłem się zastanawiać czy nie wyjechać do Norwegii albo do Finlandii – przyznaje Polak. Z jednej strony w Anglii nie musi martwić się o pracę, bo widmo Brexitu wygoniło część jego kolegów do Berlina. – Z drugiej strony, oni co weekend mogą być w domu, bo mają blisko, a kurs funta i euro się prawie zrównał. Naprawdę, nie wiem co robić – skarży się. Nawet jeśli emigranci nie snuli dalekosiężnych planów, to Wielka Brytania dla wielu z nich nie okazała się „eldorado”. – Przyjechałam do Anglii po lepsze życie, a teraz paradoksalnie oszczędzam każdy pens, żeby do Polski

móc latać jak najczęściej – opowiada 22-letnia Marysia Lewińska z Croydon. – Mieszkam w wynajętym pokoju, biorę kupę overek i jakoś wcale mi nie jest lepiej. Wiem tylko, że mi wystarczy do pierwszego, ale poziom życia wcale nie jest jakiś super. Oszczędności? Mam 240 funtów po roku pracy tutaj… – Co z tego że oboje z mężem mamy pracę, skoro wydatki na dom i dzieci zjadają wszystkie zarobki – pyta Milena Łuczak z Acton. – Potrzeby synów rosną z roku na rok. Naprawdę nie jesteśmy w stanie nic odłożyć. Cud, że nie jesteśmy na overdrafcie. – Jak tu przyjechałem, to się wpakowałem na niejedną minę: PPI, pani w banku nie wytłumaczyła, co to ISA. Sła-

łem pieniądze do Polski drogą bankową, a można taniej – wymienia Marcin Sawicki z północnego Londynu. – Sporo kasy straciłem przez to, że nie znałem języka. Teraz już lepiej sobie radzę. Ale są też tacy, którzy właśnie w Anglii paradoksalnie pogorszyli swój status materialny, jak 26-letni Mati, który ma 4.900 funtów długu na karcie kredytowej. – No, uzbierało się – przyznaje. – A to weekend za miastem, a to na paliwo zabrakło, a to telefonik musiałem kupić, bo stary wpadł do toalety, a to brat przyjechał i pohulaliśmy trochę… W domu tata zwykle podrzucał kasę jak tylko poprosiłem. Ale odrobi się to jakoś, nie ma dramatu – pociesza się Polak. W podobnej sytuacji jest 24-letnia Zuzia, która przyznaje, że torebka Marca Jacobsa nie była towarem pierwszej potrzeby, ale nie mogła jej sobie odmówić i stąd wspomaganie się pożyczkami. Dla Zuzi, 25-latki, wyjazd do Anglii był nagrodą za skończone studia, a jednocześnie dał jej poczuć, jak


| temat tygodnia to jest mieć pieniądze. – W Polsce miałam pracę i nie mogłam związać końca z końcem, a tutaj wreszcie mogę kupić sobie wymarzone perfumy czy iść do klubu. Już zaplanowałam wakacje na Teneryfie – zapewnia. Zuzia niechętnie przyznaje, że jednak w Polsce mimo niskich zarobków nie miała długu w wysokości 1.700 funtów.

Kto oszczędza?

Jeśli więc nie wysokość zarobków decyduje o naszych oszczędnościach, to w takim razie co? – Najczęściej wyjaśniamy swoje niepowodzenia w zakresie oszczędzania za pomocą popularnej wymówki: „oszczędzanie nie leży w mojej naturze”, która jednak nie stanowi racjonalnego usprawiedliwienia – wyjaśnia psycholog z Uniwersytetu SWPS. Okazuje się, że związki pomiędzy umiejętnością oszczędzania a cechami osobowości nie są silne i nie determinują tego, czy udaje nam się odłożyć pieniądze. Czyli za pustkę na koncie trudno obwiniać nasze geny czy charakter. – Istnieją jednak pewne cechy, które sprzyjają oszczędzaniu. Badania wykazują, że częściej oszczędzają osoby sumienne, stabilne emocjonalnie oraz introwertyczne – tłumaczy Joanna Rudzińska-Wojciechowska. – Sumienność wiąże się ze skłonnością do planowania przyszłych działań, samodyscypliną i preferowaniem większych nagród, na które trzeba poczekać niż mniejszych, które można otrzymać natychmiast. Osoby posiadające te cechy, wykazują zdolność do kontrolowania swoich finansów, np. prowadzenia budżetu domowego, co sprawia, że rzadziej popadają w długi. Stabilność emocjonalna również wiąże się z umiejętnością samokontroli oraz realizacji wcześniej ułożonych planów, czy założonych budżetów. Osoby te są mniej podatne na podejmowanie spontanicznych, niezaplanowanych zakupów, co pomaga realizować założenia budżetu domowego. Dlaczego z kolei introwertycy szybciej zaoszczędzą niż ekstrawertycy? – Jako grupa posiadająca relatywnie niską potrzebę kontaktów społecznych, przewidywalnie ponoszą niższe koszty związane z życiem towarzyskim, ponieważ wydają mniej pieniędzy na prezenty, restauracje czy wyjazdy. Są też mniej narażeni na porównywanie się z innymi i pokusę, aby dorównać znajomym pod względem ilości czy jakości posiadanych dóbr materialnych – podkreśla psycholog.

ich przekonać. To strasznie denerwujące – skarży się Jason. – A niektórzy to nigdy nie wyjdą, bo całą kasę wysyłają do kraju. Żadnej zabawy z nimi nie ma. Apotemmówią,żeBrytyjczycysięizolują. Okazuje się, że oszczędzanie, jak każdy nawyk czy zachowanie doprowadzone do ekstremum, może stać się nawet szkodliwe. – Granica między oszczędnością a skąpstwem jest względna i zależy od naszej aktualnej sytuacji życiowej. Jeśli staramy się wyrwać ze spirali zadłużenia, rezygnacja z przyjemności, spotkań ze znajomymi w restauracjach, kupowania ubrań oraz wszelkich wydatków, które nie są koniecznością, jest w pełni uzasadniona – tłumaczy psycholożka. – Po osiągnięciu celu i uregulowaniu zaległości, zakup produktów sprawiających przyjemność, nie jest naganny. Jeśli z kolei narzucamy sobie bardzo surowy reżim finansowy, skrajne ograniczanie wydatków może mieć negatywne skutki, w postaci wykluczenia z życia towarzyskiego czy rodzinnego. Tak jak w każdej dziedzinie życia, kluczem do sukcesu jest zachowanie równowagi pomiędzy dbaniem o siebie tu i teraz oraz troską o przyszłość.

Zadbaj o swoje finanse 

Bez przesady

– Jak chcę iść z kumplami z Polski do pubu, to zwykle jest problem. Bo oni zazwyczaj wolą spotkać się u kogoś w domu i kupić piwo w markecie. Trudno

Dąż do tego, by uskładać trzykrotność swojej pensji, która to kwota (nienaruszalna) pomoże ci w przypadku utraty pracy, choroby czy innych zdarzeń. Jeśli masz długi, opracuj precyzyjny plan ich zwrotu i zrealizuj go jak najszybciej. Jeśli masz trudności z odkładaniem, rób to w momencie, gdy dostajesz wypłatę. Ustal konkretny cel (choćby tylko £10 tygodniowo) i staraj się go trzymać. Po roku będziesz mieć £500. Nie wydawaj pochopnie, szukaj okazji, porównuj ceny i targuj się, o ile tylko jest to możliwe. Pogłębiaj swoją wiedzę w zakresie finansów, szukaj materiałów w internecie i czytaj książki. Rozmawiaj z ludźmi o wysokiej inteligencji finansowej i poznawaj ich sposoby zarządzania dochodami.

9

reklama


10 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

K

iedy zażądano ekshumacji ciał ofiar katastrofy smoleńskiej wiele osób uważało to za makabryczny żart. Ale wyniki tej operacji przerosły sam pomysł. Okazało się, że doczesne szczątki pasażerów wrzucano do trumien „jak leci” bez poważniejszej próby ich identyfikacji. Odpowiedzialnością za ten oczywisty brak poszanowania dla zmarłych rządzący dziś Polską obóz polityczny obarcza Donalda Tuska i Platformę Obywatelską, „bo nie zmusił Rosjan do właściwego postępowania przy identyfikacji zwłok”. Sęk w tym, że nikomu jakoś nie udaje się Rosjan zmusić do niczego. Czego widomym dowodem jest fakt, że rząd Beaty Szydło nie zdołał odzyskać wraku Tupolewa. Niewątpliwie makabryczny obraz licznych kończyn obcych osób w trumnie byłego prezydenta RP kładzie się cieniem na stosunkach polsko-rosyjskich, choć nie wiadomo czy stosunki te mogły być jeszcze gorsze niż są. Ta obojętność w postępowaniu z ciałami ofiar katastrofy może wynikać z postawy politycznej, ale moim zdaniem jest raczej wyrazem różnic kulturowych i dowodzi tego co przecież już wiemy o władzy w Moskwie, a mianowicie, że nie specjalnie cenią ludzkie życie. Trudno więc oczekiwać by „cackały” się z ludźmi po ich śmierci. Wystarczy przypomnieć sobie sceny z odbijania teatru w Moskwie, kiedy to moskiewski teatr na Dubrowce zaatakowało czeczeńskie komando, biorąc ponad 900 zakładników. Trzy dni później rosyjskie siły specjalne odbiły gmach, używając gazu bojowego, który zabił 130 zakładników. Podobnie przeprowadzono atak w Biesłanie. 334 zabitych, w tym połowa dzieci, i ponad 800 rannych – to skutki ataku terrorystów na szkołę w Biesłanie w Osetii Północnej w 2004 r. oraz nieudolnego odbijania placówki przez rosyjskie służby. Ta nieudolność wynika właśnie z

obojętności na los zakładników. Na nie cenieniu ludzkiego życia. Stąd trudno się dziwić, że te same rosyjskie służby z całkowitą obojętnością ładowały szczątki ofiar smoleńskich dosłownie łopatami. Czy jednak polityczna gra tą makabryczną wiadomością jest uprawniona? Czy gdyby w chwili katastrofy stroną w relacjach z Rosjanami byli gorliwi patrioci z Prawa i Sprawiedliwości, byliby w stanie zmusić władze w Moskwie

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

N

ie tylko antropologowie, nie tylko specjaliści nauk medycznych, ale nawet dzieci wiedzą, że człowiek ma wprawdzie dwie ręce, dwie nogi, ale jedną głowę, jeden tułów – i tak dalej. Warto jednak przypomnieć, że tak jest zgodnie ze zwyczajną nauką. Tymczasem obok nauki zwyczajnej, istnieje jeszcze – jak to w swoim czasie zauważył Józef Stalin – „nauka przodująca”. Przedstawicielem „nauki przo-

– W toku ekshumacji ofiar katastrofy samolotu Tu-154 ujawniono szereg nieprawidłowości w kwestii identyfikacji i sekcji zwłok – poinformował prok. Marek Pasionek, zastępca prokuratora generalnego. (źródło: wyborcza.pl)

do innego zachowania? Nie sądzę. Realia są takie, że kraje słabsze i mniejsze niewiele mogą zdziałać w stosunkach z mocarstwami. Choć z pewnością PiS-owski rząd wydałby więcej pełnych gniewu i oburzenia oświadczeń niż czynił to rząd Donalda Tuska. Myślę jednak, że skutek byłby podobny, czyli żaden. Nawet w relacjach z Ukrainą nie udało nam się doprowadzić do jakichkolwiek objawów prawdziwego ubolewania władz w Kijowie z powodu zbrodni na Wołyniu. A premierę filmu „Wołyń” w Kijowie odwołano. Po prostu w Kijowie i w Moskwie rządzą dziś tacy sami nacjonaliści jak w Warszawie. A nacjonalistom nie jest wcale łatwiej się dogadywać. Inna sprawa, że makabryczne odkrycia po ekshumacji znakomicie pasują do teorii zamachu smoleńskiego, który Putin miał uknuć wraz z Tuskiem, zanim jakże symbolicznie padli sobie w ramiona. Ale to już czyste szaleństwo.

dującej” był nie tylko Stachanow, co to „obalił istniejące w nauce normy pracy”, ale również Trofim Łysenko, co to potrafił perz przemieniać w pszenicę. Józefowi Stalinowi „nauka przodująca” bardzo się spodobała, toteż nic dziwnego, że wielu jej adeptów nie tylko przeżyło Józefa Stalina, ale nawet dochowało się licznych uczniów. To pewnie właśnie oni przeprowadzali sekcje zwłok ofiar katastrofy smoleńskiej, kierując się nieubłaganymi prawidłami „nauki przodującej”. Ja tych prawideł nie znam, ale nie wykluczam, że według „nauki przodującej” anatomia człowieka zależy od jego pozycji społecznej. Zwykły człowiek może wprawdzie mieć dwie ręce, ale jeśli jest wrogiem klasowym, to wystarczy mu jedna. Natomiast minister, czy generał może, a nawet powinien mieć już trzy ręce albo nawet cztery, podobnie jak i nogi. Jeśli tak, to nic dziwnego, że w trumnie

Czekamy na Twój komentarz 9 czerwca 2017

generała Kwiatkowskiego znalazły się szczątki aż siedmiu osób. Budzi to wprawdzie zdumienie ludzi wychowanych na nauce zwyczajnej, ale jest jak najbardziej zgodne z anatomią polityczną, najwyraźniej będącą jedną z ważnych gałęzi „nauki przodującej”. Najwyraźniej pod wrażeniem osiągnięć „nauki przodującej” znalazła się ówczesna minister zdrowia, pani Ewa Kopacz. Miała ona osobiście uczestniczyć w przeprowadzaniu sekcji zwłok ofiar, a skoro tak, to pewnie uczestniczyła też w układaniu zwłok w trumnach, zgodnie z zasadami anatomii politycznej. Warto przypomnieć, że katastrofa smoleńska miała miejsce w sześć miesięcy po „resecie” jakiego w stosunkach amerykańsko-rosyjskich dokonał prezydent Obama. W następstwie tego „resetu”, Polska spod kurateli amerykańskiej przeszła pod kuratelę strategicznych partnerów, to znaczy – Niemiec i Rosji. Nic więc dziwnego, że dygnitarze rządowi z Polski, kiedy znaleźli się na terenie Rosji, natychmiast poddali się wpływom tamtejszej nauki przodującej, w następstwie czego i pani dr Ewa Kopacz postępowała zgodnie z normami anatomii politycznej. W Polsce chyba trochę wstydziła się do tego przyznać i pewnie dlatego przekazała rodzinom ofiar informację, że otwieranie trumien jest surowo zabronione. Ponieważ takiej informacji nie mogła zaczerpnąć z obowiązującego w Polsce prawa, to musiała uzyskać ją z jakiegoś innego źródła. Nawet nie śmiem się domyślać – z jakiego – chociaż pewne światło na tę sprawę rzuca okoliczność, że pani Kopacz została potem awansowana na stanowisko prezesa Rady Ministrów – być może właśnie ze względu na swą dyspozycyjność i pewnie dlatego inni dyspozycyjni działacze PO mają rozkaz bronić jej do upadłego.


| z wielkiej brytanii Pasażerowie londyńskiego metra wkrótce będą mogli korzystać z internetu – zapowiada Sadiq Khan.

Metro z internetem

Fot. Shutterstock

Wiele londyńskich stacji metra oferuje obecnie WiFi na peronach, ale nie jest ono dostępne w pociągach. Zgodnie z zapowiedziami burmistrza miasta, Sadiga Khana, Londyn ma być kolejnym dużym centrum po Paryżu, Nowym Yorku, Berlinie i Tokio, które pozwala pasażerom na korzystanie z telefonów w taki sam sposób, jak gdyby były używane na zewnątrz wagonu. Jak informuje Evening Standard, tuż po wyborach parlamentarnych burmistrz Londynu ma ogłosić przetarg, na podstawie którego zostanie wyłoniona firma, która zainstaluje specjalne odbiorniki.

Pomysł skrytykowała Tanya Goodin, przedstawicielka organizacji Time To Log Off (czas na wylogowanie się), propagującej detoks od urządzeń elektronicznych. – Zabraknie nam miejsca, gdzie możemy uciec od naszych telefonów i od pracy. Dawniej samoloty były takim schronieniem, ale teraz nawet one wprowadzają WiFi – powiedziała Goodin, która prowadzi warsztaty mające zapobiec cyfrowemu uzależnieniu. – To naprawdę dobry pomysł, aby w czasie podróży metrem odstresować się nie używając urządzeń elektronicznych i przygotować się do pracy – dodała. (at)

Wycieczki do Las Vegas, luksusowe samochody, wille w Wielkiej Brytanii i za granicą – żyli jak multimilionerzy, a wszystko za pieniądze podatników.

Wyłudzili 45 mln funtów Rodzina Copp – jak podaje Metro – dokonała gigantycznego oszustwa podatkowego, wyłudzając od państwa 45 milionów funtów. – 56-letni Geoffrey, jego 50-letni brat Andrew oraz 24-letni Joshua – syn młodszego z mężczyzn, cieszyli się luksusowym życiem, ponieważ zatrudnili zagranicznych pracowników za najniższą stawkę, maksymalizując w ten sposób swoje przychody. Mężczyźni byli właścicielami czterech samochodów marki Bentley, siedmiu Range Roverów, trzech Lamborghini, trzech Ferrari oraz czterech Mercedesów. Posiadali również kilka posiadłości wartych w sumie kilkanaście milionów, a także otaczali się najdroższymi gadżetami – informuje Me-

tro. Jak czytamy, oskarżeni świadczyli także usługi firmom rekrutacyjnym i wystawiali faktury swoim klientom przy zastosowaniu 20-procentowego podatku VAT. Pomiędzy 2009 a 2015 rokiem nie płacili też podatku dochodowego, ponieważ nieprawidłowo wypełniali zeznania podatkowe. Detektywi znaleźli notatnik, w którym mężczyźni prowadzili obliczenia pokazujące w jaki sposób wyłudzać podatek VAT oraz jak rozdzielali później pomiędzy sobą „zaoszczędzone” w ten sposób pieniądze. W sądzie trwa proces trójki oszustów, którzy twierdzą, że nie byli świadomi, że podatek VAT bezprawnie trafia na ich konta. (js)

11

reklama


12 z wielkiej brytanii Goniec

News 2 mln dla ofiar

| 6-letnia Maja mieszkająca w Coventry cierpi na rzadką chorobę układu kostnego. Ratunkiem w odzyskaniu częściowej sprawności jest operacja w USA.

Pomóżmy małej Mai

Podczas charytatywnego koncertu, upamiętniającego ofiary zamachu w Manchesterze, zebrano ponad dwa miliony funtów, które zostaną przekazane na rzecz poszkodowanych i ich rodzin. Na koncercie zorganizowanym z inicjatywy Ariany Grande wystąpili m.in.: Miley Cyrus, Pharrell Williams, Justin Bieber, Robbie Williams, Katy Perry, Take That, Coldplay, Little Mix.

Zatrzymali zbiega

ciężką, niezginaną protezę, dzięki której nauczyła się chodzić już w wieku około 14 miesięcy. Czasami, kiedy jest możliwość staram się trochę wzbogacić dzieciństwo Mai: albo jeździmy gdzieś na wycieczki, albo spełniam jej małe dziecięce marzenia w postaci zabawek. Chciałabym bardzo dać jej tyle, ile jest w stanie dać każda matka – apeluje mama 6-letniej Mai, Katarzyna Jonas. Maja ma młodszą siostrę, Alicję, która ma pięć miesięcy. Ratunkiem dla 6-latki jest kosztowna operacja w Stanach Zjednoczonych, polegająca na wycięciu kawałka miednicy i wstawieniu tam prawdziwego stawu kolanowego. Zabieg ma poprawić funkcjonalność i zapewnić, że Maja nigdy nie wyląduje na wózku

inwalidzkim. Niestety, rodziców dziewczynki nie stać na jej sfinansowanie. Koszt zabiegu to ok. 150 tys. funtów.

Policja z Wilthsire zatrzymała więźnia Michała Kisiela, który uciekł ze szpitala w Salisbury. 30-letni Polak przebywał w szpitalu po tym, jak odniósł obrażenia głowy w więzieniu w Erlestoke. Michał Kisiel trafił do aresztu w kwietniu 2016 roku po tym, jak przez osiem godzin więził kobietę i jej nastoletnią córkę oraz groził, że je zabije. Sąd skazał go na pięć lat pozbawienia wolności. Do zatrzymania doszło, gdy jedna z mieszkanek Salisbury rozpoznała zbiega i poinformowała policję. Złapano go kilka kilometrów od szpitala, z którego uciekł.

aja cierpi na chorobę układu kostnego zwaną PFFD. Prawa noga dziewczynki jest o połowę krótsza, a staw biodrowy jest niedorozwinięty. Staw kolanowy Mai jest usytuowany w miejscu biodra, a stopa jest na tej samej wysokości, co kolano drugiej nogi. W chwili obecnej dziewczynka ma protezę, która jednak jest niezginana, dlatego Maja ma problem z wykonywaniem podstawowych czynności, takich jak chodzenie, korzystanie z toalety czy mycie się. – Maja ma sześć lat i jak na dziecko, które nie ma połowy nogi, naprawdę radzi sobie świetnie. Niemniej jednak, jest ona skazana na protezę do końca życia. Na chwilę obecną Maja nosi

Zostań mówcą

22-letni mężczyzna brutalnie skopał dwulatka na śmierć

Już 16 czerwca w polskiej restauracji „Kluseczka” (Perivale, Greenford) odbędzie się casting, którego celem jest wyłonienie nietuzinkowych osób chcących zaistnieć medialnie, występując jako tzw. mówcy motywacyjni. Zgłoszenia można kierować na adres: egoist. global@aol.co.uk

Mężczyzna, który kopał i bił dwuletnie dziecko, w wyniku czego chłopiec zmarł, został skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności. Do tragicznego zdarzenia doszło w Dorset, gdy matka chłopca wyszła do sklepu. Wtedy 22-letni Joseph Eke, partner kobiety, rzucił się na 2-letniego Harry’ego. Mężczyzna

9 czerwca 2017

M

kopał i bił chłopca tak dotkliwie, że jego trzustka pękła na pół. Lekarze stwierdzili też m.in. pęknięcie czaszki i złamanie żeber. 22-latek już wcześniej miał okazywać agresję wobec dziecka. Gdy matka małego Harry’ego wróciła do domu natychmiast wezwała pomoc, jednak kiedy ratownicy pojawili się na miejscu,

Jak pomóc? 

Dziewczynkę i jej rodziców można wspomóc na stronie Just Giving (Raising £150000 to Send Maya for her operation), na której prowadzona jej zbiórka na operację. Więcej informacji o Mai można też uzyskać na Facebooku – wystarczy wpisać „Help Maya”.

było już za późno. Mężczyzna nie okazał żadnej skruchy, gdy sąd wymierzał mu karę. Wcześniej jedynie tłumaczył, że nie chciał zabić chłopca – informuje Mirror. Sąd wymierzył 22-latkowi karę dożywotniego pozbawienia wolności. Po 18 latach mężczyzna będzie mógł się ubiegać o wcześniejsze zwolnienie.


| z wielkiej brytanii 13

May: koniec z tolerancją

dla ekstremizmu

Kolejny, trzeci w ciągu ostatnich miesięcy zamach w Wielkiej Brytanii, tym razem kosztował życie siedmiu osób. Czy to może oznaczać, że politycy podejmą nowe kroki, by zapewnić swoim obywatelom bezpieczeństwo? >> Joanna Szmatuła

nasze prawa. Potrzebujemy „zakazu wjazdu” jako dodatkowego poziomu bezpieczeństwa – zaapelował na Twitterze. Prezydent USA zapewnił też, że Wielka Brytania może liczyć na pełne wsparcie USA w tych chwilach. Wyrazy solidarności z Londynem zadeklarowała też m.in. Angela Merkel, Emmanuel Macron, Donald Tusk, Władimir Putin i Jean-Claude Juncker.

amach, do którego doszło w sobotni wieczór, przypominał ten z marca, kiedy to napastnik zaatakował swoje ofiary na Westminster Bridge. Tym razem policja najpierw dostała zawiadomienie o rozpędzonym samochodzie na London Bridge, który wjechał w przechodniów, a następnie o ataku z użyciem noża na pobliskim targu Borough Market. Trzej zamachowcy, którzy mieli mieć ubrane pasy z atrapami bomb, zostali zastrzeleni przez policję. Bilans ofiar to siedem osób zabitych i blisko 50 rannych.

Z

Duch narodu?

Tożsamość

Jedną z pierwszych reakcji na zamach było m.in. zwołanie przez Theresę May specjalnego posiedzenia gabinetu kryzysowego o nazwie ,,Cobra” i zawieszenie kampanii wyborczej. Dziś wiemy, że jednym ze sprawców był 27-letni Khuram Butt, drugim – 30-letni Rachid Redouane, a trzecim – 22-letni Youssef Zaghba. Redouane, o korzeniach marokańsko-libijskich, nie był wcześniej znany brytyjskim służbom, przez kilka lat pracował w Irlandii, a jego żoną była Szkotka, młodsza od niego o sześć lat (małżeństwo jednak się rozstało). Z kolei Khuram Butt to Brytyjczyk pochodzący z Pakistanu, który – podobnie jak Redouane, mieszkał w Barking, we wschodniej części Londynu. Scotland Yard poinformował też, że Butt był obserwowany przez policję i MI5, ale nie było podejrzeń, by mógł przygotowywać zamach. Trzeci zamachowiec, 22-letni Youssef Zaghba, był synem Marokańczyka i Włoszki. Mężczyzna często podróżował, jak podaje PAP za „Corriere della Sera”, strona włoska postawiła mu też zarzut międzynarodowego terroryzmu, z którego został jednak oczyszczony. Do zamachu przyznało się tzw. Państwo Islamskie, nie wiadomo jednak czy napastnicy byli w kontakcie z jego przywódcami i członkami.

Fot. Shutterstock

Silna przywódczyni

W swoim wystąpieniu po ataku premier May powiedziała, że ostatnie trzy zamachy nie były ze sobą powiązane, ale łączy je ta sama, „przepojona złem” ideologia ekstremistycznego islamu. To też chyba pierwsze tak dosadne i konkretne, pokazujące, że Wyspy nie ulegną, przemówienie brytyjskiej premier. – Nie chcemy i nie możemy udawać, że takie działania mogą być kontynuowane – mówiła. Według polityk, niezbędna jest międzynarodowa współpraca demokratycznych państw, które będą bardziej monitorować działania w sieci, jakie prowadzą islamscy radykałowie. May zapowiedziała także, że nie chodzi tylko o niszczenie ich „bezpiecznych schronień w internecie”, ale i tych, które terroryści mają w świecie rzeczywistym. – Oznacza to

podjęcie działań na rzecz zniszczenia Państwa Islamskiego w Iraku i Syrii, ale także to, że musimy działać tutaj, na naszej ziemi. Dokonaliśmy znaczącego postępu w ostatnich latach, ale wciąż w naszym kraju jest zbyt wiele tolerancji dla ekstremizmu – zapowiedziała premier. Podobnie jak w przypadku innych ataków, swoje wsparcie wyrazili europejscy i światowi przywódcy. Najbardziej dosadnie wypowiedział się prezydent USA, Donald Trump. – Co najmniej 7 osób nie żyje, 48 zostało rannych, a burmistrz Londynu mówi, że nie ma powodów do niepokoju. Musimy skończyć z polityczną poprawnością i zająć się bezpieczeństwem ludzi. Jeżeli nie zmądrzejemy, to będzie tylko gorzej. Musimy być mądrzy, czujni i twardzi. Sądy muszą oddać nam

Komentarz na temat zamachu zamieścił także „New York Times”, który napisał w nagłówku, że „atak w Londynie dotknął naród, który wciąż jeszcze nie może się pozbierać po niedawnym ataku w Manchesterze”. Okazało się jednak, że to nie spodobało się sporej części Brytyjczyków, w tym J.K. Rowling. – Zbirom, które zabiły na moście niewinnych ludzi, marzy się, żeby Wielka Brytania nie mogła się pozbierać, ale tak nie jest. Nie mylcie żałoby z brakiem odwagi – napisała na Twitterze. Mieszkańcy Wysp zareagowali na tę publikację w charakterystyczny dla siebie sposób, pisząc w sieci, że prawdziwych Brytyjczyków złamać może np. źle zaparzona herbata czy ludzie stojący po lewej stronie ruchomych schodów w metrze (#ThingsThatLeaveBritainReeling). Popularne stało się też zdjęcie mężczyzny uciekającego z pubu, który biegnie jednocześnie trzymając w ręku kufel piwa. Niektóre media pisały, że to dowód na to, że „duch w narodzie nie upadł nawet w obliczu zagrożenia”. Kolejny zamach w UK, do którego doszło na przestrzeni zaledwie trzech miesięcy, to następny dowód na to, że państwa europejskie nie radzą sobie z wyzwaniem jakim jest współczesny terroryzm. Czy May i brytyjski rząd są w stanie uchronić mieszkańców Wysp przed kolejnym zamachem? Czy jest szansa na lepszą i ściślejszą współpracę międzynarodową, która przyczyni się do osłabienia wpływów Państwa Islamskiego? Czas pokaże.


14 kryminał

|

Szaleńczy gniew ojca Nie było go, gdy 3-miesięczny Julek umierał w szpitalu. Siedział wtedy w areszcie podejrzewany o to, że rzucił dwa razy synem o ścianę. Wyszła na zakupy

ytani przez sędziego sąsiedzi opowiadają, że tamtego dnia, 8 kwietnia 2016 r., około wpół do czwartej po południu słyszeli wyraźnie krzyki dochodzące zza ściany. Coś jakby kłótnię między mężczyzna-

miesięczne dziecko leżące na podłodze. Gdy medycy przejęli niemowlaka mężczyzna zrobił się agresywny, zaczął uderzać pięścią w ścianę, rzucać przedmiotami, ale upomniany przez lekarza uspokoił się. Sytuacja jednak wyglądała na tyle podejrzanie, że załoga karetki wezwała policję. Funkcjonariusze dotarli na miejsce jeszcze zanim karetka z malcem odje-

Zachowanie Roberta H. od początku budziło poważne wątpliwości policjantów. Ci ustalili, że w mieszkaniu poza ojcem Juliana był także jego szwagier, Rafał D. To on wezwał karetkę i to pod jego opieką znajdowała się trójka pozostałych dzieci H. W drugim pokoju, w łóżeczku,

dział intensywnej terapii pediatrycznej szpitala w Southampton, gdzie dziecko miało większe szanse przeżycia. Za Julianem do szpitala przyjechali jego rodzice. Na miejscu jednak okazało się, że malec ma poważne obrażenia głowy, szyi i żeber, które powstały na skutek uderzeń o

mi oraz głuchy odgłos uderzeń. Potem przyjechała karetka na sygnale, a w mieszkaniu obok zrobiło się jeszcze głośniej. Pogotowie odebrało wezwanie do niemowlaka o 15:20. Roztrzęsionym męskim głosem ktoś powiedział do słuchawki, że dziecko przestało oddychać. Ratownicy weszli do mieszkania kilka minut później. W jednym z pokoi zastali mężczyznę po trzydziestce. Reanimował kilku-

chała do szpitala. Mężczyzna, wtedy było już wiadomo, że jest nim 33-letni Robert H., ojciec Julka, wsiadł za kierownicę własnego auta, by pojechać za ambulansem, ale jeden z funkcjonariuszy wyczuł od niego woń alkoholu. Policjanci odwieźli więc H. do Royal Bournemouth Hospital, gdzie trafił jego syn.

spało niemowlę. Obok, na łóżku, leżał jego ojciec. Monika, żona H. oraz matka jego czworga dzieci wyszła w tym czasie na zakupy. Po powrocie zastała w mieszkaniu paramedyków próbujących przywrócić do życia jej dziecko. Już ratownicy zauważyli rozległe urazy na ciele niemowlaka. Potwierdzili je potem lekarze z Royal Bournemouth Hospital, a także zadecydowali o natychmiastowym przetransportowaniu 3-miesięcznego Juliana na od-

tępy przedmiot, najprawdopodobniej o ścianę. I tak ojca zatrzymała policja, bo z dotychczasowych ustaleń wynikało, że mógł przyczynić się do krytycznego stanu malca. Mijały godziny, podczas których specjaliści walczyli o życie Julka. Bezskutecznie. Nad ranem następnego dnia lekarze zdecydowali o odłączeniu chłopczyka od aparatury podtrzymującej go przy życiu. Umarł w ramionach zrozpaczonej matki.

>> Paweł Chojnowski

P

Fot. Shutterstock


| kryminał 15 Nie potrafi się kontrolować

Robert i Monika pochodzą z Gdańska. Przenieśli się do Wielkiej Brytanii w 2006 r. Wkrótce potem pojawiły się dzieci. On pracował w fabryce, ona zajmowała się domem i wychowywała pociechy. Sprawy miały się nie najgorzej do czasu, gdy w marcu 2016 r. Robert stracił pracę. Rodzina z dnia na dzień wpadła w finansowe tarapaty, pieniędzy brakowało choćby na czynsz, z którym zalegali za poprzedni miesiąc. H. zaczął popijać, stał się jeszcze bardziej agresywny. W pamiętniku pisanym przez Monikę, który później odnajdzie policja, detektywi trafią na wpisy z 2014 i 2015 r., w których kobieta opisuje kłótnie z mężem oraz wspomina, że Robert nie potrafi się kontrolować, gdy wpadnie w furię. Swoją agresję kierował także w stronę dzieci, choć z drugiej strony Monika zaprzeczyła, by Robert kiedykolwiek uderzył Juliana, a opieka społeczna niczego złego nie zauważyła. Nie znaleziono żadnych raportów, że w mieszkaniu przy Carysfort Road w Boscome działa się dzieciom krzywda.

poprzedniego dnia, usłyszał, jak Julian się dławi. Kazał szwagrowi wezwać karetkę, a sam zaczął ratować syna; wyjął go z łóżeczka i położył na podłodze, by rozpocząć resuscytację. Kładąc dziecko w pośpiechu i w stresie uderzył nim o ziemię, co mogło spowodować pewne urazy, ale nigdy umyślnie nie zbił syna, nie znęcał się nad nim, a tym bardziej nie doprowadził do jego śmierci. Tłumaczenie H. wystarczyło, by policjanci wypuścili go za poręczeniem kilka dni później. Na wolności nie pozostał jednak długo. Detektywi wkrótce zebrali materiał dowodowy, który pozwolił prokuratorowi wystawić akt oskarżenia. 4 maja 2016 r. Robert H. stanął przed sądem. Został oskarżony o morderstwo swojego syna, jednokrotne, niecelowe, poważne uszkodzenie ciał a , a także dwukrotne zamierzone uszkodzenie ciała swojego syna. Proces zaplanowano na marzec 2017 r.

42 złamania

Uszkodzenie mózgu

O tym, że coś było nie tak, zaalarmowali jednak lekarze, a potem także patolog. Jego raport z sekcji zwłok niemowlaka pokazuje, co się działo z Julkiem przez trzy miesiące życia i jest to bolesna lektura. W sumie na ciele chłopczyka odnaleziono 42 złamania. Część z nich to złamania kręgosłupa, inne żeber, obojczyka, a jeszcze inne nóg. Te najpoważniejsze, które doprowadziły bezpośrednio do śmierci niemowlaka, to pęknięcia czaszki po obu stronach głowy. Patolog określił także jak powstały urazy. Do złamań żeber doprowadziło najprawdopodobniej ściskanie, niemowlęce nogi połamano najpewniej w wyniku ciągania oraz wykręcania. Jedno z żeber było połamane w trzech miejscach. Obrażenia głowy, według biegłego, spowodowały uderzenia o płaski przedmiot lub powierzchnię. Co gorsze specjalista ustalił, że urazy powstały w pewnym oddziale czasowym i przy czterech różnych okazjach. Najstarsze zostały zadane co najmniej miesiąc przed śmiercią niemowlaka.

W pośpiechu i w stresie

Jeszcze zanim raport patologa trafił na biurko detektywów z Dorset Police, w ich ręce wpadł Robert H. Podczas kilkugodzinnych przesłuchań mężczyzna nie przyznał się do tego, że znęcał się nad własnym synem. Powtarzał tylko, że gdy obudził się po południu

Pytany ponownie przez prokuratora w Winchester Crown Court niespełna rok po dramatycznych wydarzeniach Robert H. także nie przyznał się do winy. Proces trwał 12 dni. Dowody przeciw H. okazały się nazbyt oczywiste. Sędzia przyjął wersję zdarzeń, którą ustaliła grupa detektywów. Pijany Robert w przypływie gniewu miał złapać niemowlę za nogę, wyciągnąć je z łóżeczka, a potem dwukrotnie uderzyć jego główką w ścianę lub inny płaski przedmiot, co spowodowało uszkodzenie mózgu i doprowadziło do śmierci Julka. W pokoju poza H. i jego synem nie było nikogo, dlatego nie ma mowy o udziale osób trzecich, a obrażenia jakich doznał chłopczyk, nie były następstwem choroby lub wypadku, a bezpośredniego ataku. Ostatniego dnia procesu, 28 marca, ława przysięgłych uznała Roberta H. winnym wszystkich stawianych mu zarzutów, a 4 maja sąd skazał go na dożywocie. O złagodzenie kary H. będzie się mógł ubiegać dopiero po odsiedzeniu 21 lat za kratami.

reklama


| |

16 nasze z wielkiej sprawy brytanii

Co dostaniemy na starość? >> Sonia Grodek ząd PiS do władzy dochodził w dużej mierze dzięki hasłom socjalnym i najwyraźniej nie wycofuje się ze swoich najważniejszych obietnic, takich jak obniżenie wieku emerytalnego. A dokładniej cofnięcie podwyższenia wieku emerytalnego, które wprowadziła poprzednia ekipa rządząca. Od października wszystkie kobiety, które mają mniej niż 61 lat i 4 miesiące, będą mogły skorzystać z przywileju wcześniejszej emerytury, na którą można teraz przechodzić w wieku 60 lat. Panowie też będą mogli od tej pory przechodzić na emeryturę w wieku 65 lat, a nie 67, jak chciał rząd PO. – Chyba wszyscy byli rozczarowani, gdy okazało się, że mamy dłużej pracować. Szczególnie, że w innych krajach jakoś można było wieku nie podwyższać. A czy Polacy pracują lżej niż Niemcy czy Francuzi – pyta retorycznie Marian, 56-letni kierowca taksówki z Trójmiasta.

R

9 czerwca 2017

Ochrona przedemerytalna

Warto jednak wiedzieć, że szybsze rozpoczęcie pobierania świadczeń to mniejsze emerytury. Gazeta Wyborcza wylicza, że osoba urodzona w 1974 roku zamiast 3504 zł brutto jakie dostałaby, przechodząc na emeryturę w wieku 67 lat, otrzyma tylko 2000 zł brutto. Oczywiście korzystanie ze świadczeń od samego początku nie będzie obowiązkowe, więc kto będzie chciał mieć więcej, może po prostu dłużej pracować. Jeśli jesienią zmiana faktycznie wejdzie w życie, z miejsca prawa emerytalne zyska ponad 200 tys. osób. Dzięki szybszemu przechodzeniu na emeryturę nieco poprawi się sytuacja osób w wieku od 56 lat (kobiety) i od 61 lat (mężczyźni). Zacznie ich obowiązywać ochrona przedemerytalna – to znaczy, że szef nie będzie ich mógł wówczas zwolnić, choć im będzie wolno zrezygnować ze stanowiska.

Wyższa, a wciąż głodowa...

Zmieni się też nieco to, jak uzyskuje się prawo do emerytury minimalnej.

Wystarczy, że udowodnimy 20-letni staż pracy w przypadku kobiet i 25letni dla mężczyzn. Do niego zaliczają się też okresy nieskładkowe, czyli czas studiów, wychowywania małych dzieci czy pobierania zasiłków. Okres nieskładkowy nie może być jednak większy niż 30 proc. całości. Do niedawna stawka minimalna wynosiła ok. 880 zł brutto, a od 1 marca wzrosła do tysiąca złotych. O prawie 100 zł wzrosła też renta socjalna, a najniższa renta z tyt. niezdolności do pracy o ok. 70 zł. – Straszne, na co ludzi skazują rządzący – komentuje 45letni Andrzej, który od kilkudziesięciu lat prowadzi firmę budowlaną, którą w 2007 r. przeniósł do UK. – Wcześniej przez 15 lat płaciłem więcej co miesiąc w ramach składek na działalność, niż miałbym dostać miesięcznie na starość. Dziękuję Bogu, że obejmie mnie brytyjska emerytura, bo inaczej bym pewnie musiał na starość żebrać – wzdycha.

Biedni dostaną więcej

Rząd wprowadził jeszcze jedną zmianę, która ma nieco zwiększyć świadczenia emerytom. Zamiast wa-

loryzacji procentowej, która daje największe podwyżki tym, którzy i tak dostają najwięcej, zaczęła obowiązywać waloryzacja mieszana. Dzięki niej emerytury do 1.369 złotych brutto co roku nie będą mogły wzrosnąć o mniej niż 10 złotych brutto. „Bogatsi” emeryci dostaną już – jak wcześniej – procent od świadczenia, który ZUS wstępnie ustalił na 0,73 proc. Chyba najgłośniej komentowana w mediach zmiana, która jednak dotknie najmniejszą grupę osób, wejdzie w życie w październiku. To wtedy zmniejszy się wysokość świadczeń dla byłych funkcjonariuszy aparatu PRL. – Pewnie, że trzeba im zmniejszyć emerytury. Nikt się nie martwi o tych, co byli za PRL wyrzucani z pracy czy stracili zdrowie walcząc z komuną, a dziś mają groszowe świadczenia lub wcale im nie przysługuje emerytura. Dlaczego więc ja mam się przejmować, czy jakiś ubek dostanie 10 tysięcy, czy 5 tysięcy złotych – denerwuje się 71-letni Kazimierz, który w latach 80. aktywnie walczył w podziemiu. Dyskusja jednak trwa, bo dla innych funkcjonariusze


Kolejny polski rząd sporo zmienia, jeśli chodzi o emerytury. A w najbliższych latach rewolucję mogą odczuć też ci, którym świadczenia przysługują na Wyspach.

| nasze sprawy PRL wypełniali tylko obowiązki służbowe i nie zasługują na to, by na starość żyć w nędzy. – A jeśli np. ktoś, kto pracuje dziś w CBA, za 40 lat usłyszy, że emerytura mu się nie należy, bo to nie była legalna władza, to nie będzie protestował – pyta retorycznie 29-letni Jędrzej, działacz lewicowy i dziennikarz z Warszawy, który nie jest entuzjastą tych pomysłów.

Emerytury zachowane?

O ile część Polaków przebywających w Wielkiej Brytanii „podpada” pod polski system emerytalny, to większość bardziej interesuje, co stanie się z ich brytyjskimi emeryturami po Brexicie. Politycy zapowiadają, że świadczenia mogą im zostać odebrane lub mogą oni zostać wydaleni z kraju, przez co emerytury, które uzależnione są od zarobków, już nie wzrosną. Jak będzie w rzeczywistości? Wszystko wskazuje na to, że ograniczenia rzeczywiście mogą zostać wprowadzone, choć już raczej nie dla tych, którym brakuje do wieku emerytalnego kilku lat. Ciekawą teorię za prof. Iainem Begg z LSE European Institute podaje „Business Insider”. W raporcie podsumowującym pierwsze pół roku po referendum ostrzegł on, że politycy, którzy obiecują wraz

z Brexitem koniec z finansowaniem emerytur obcokrajowcom, mogą się mylić. „Niemiecki minister finansów szacuje, że takie płatności mogą trwać do 2030 roku, choć powyżej 2023 roku będą już mniejsze. To przejściowe problemy, które z czasem znikną, jednak Wielka Brytania za emerytury niektórych byłych pracowników instytucji unijnych może być odpowiedzialna już zawsze”. Zdaniem Begg’a w przeciwnym razie brytyjscy dyplomaci po Brexicie straciliby świadczenia w różnych krajach Unii, a ponieważ to oni będą negocjować warunki wyjścia z Unii, z pewnością do tego nie dojdzie. Wniosek? Rzeczywiście część osób może być pozbawiona prawa do emerytury. Komu na niej zależy, powinien zatrudnić się w unijnej instytucji.

Kto mieczem wojuje...

Koniec z hojnymi świadczeniami dla obcokrajowców to jeden z głównych argumentów tych, którzy głosowali za wyjściem z Unii. Jak zauważa jednak dziennik The Telegraph, wszystko wskazuje na to, że poza osobami z zagranicy, taki obrót spraw zagrozi też samym Brytyjczykom. Zwrócił na to ostatnio uwagę John Cridland, były

17

dyrektor firmy doradczej CBI, którego raportami będzie posiłkował się rząd przy planowaniu budżetu na czas po opuszczeniu Wspólnoty Europejskiej. Criland zwrócił uwagę, że ci, którzy życzyli sobie zmniejszenia imigracji, będą musieli to... odpracować. Wcześniej to miliony zagranicznych pracowników „dokładały się” do systemu emerytalnego i finansowały świadczenia. Gdy ich zabraknie, może się okazać, że wiek emerytalny będzie musiał być podniesiony nawet o kilka lat, by załatać powstałą w ten sposób dziurę budżetową. Swoje obliczenia badacz oparł na danych King’s Collage London. Okazuje się, że jeśli liczba nowych wniosków o NIN spadnie z 600 tysięcy do 140 tysięcy rocznie (a tak ma być w przypadku „twardego” Brexitu), wiek emerytalny będzie musiał zostać wydłużony o co najmniej 18 miesięcy.

Czekamy na Twój komentarz

reklama


18 kryminał

|


| rozmowa 19

Z miłości do muzyki To będzie pierwsza taka placówka w Londynie – Polska Szkoła Muzyczna, założona przez Piotra Misztala, już rozpoczęła nabór. Z jej dyrektorem rozmawia Joanna Szmatuła.

Przewiduje pan, że z początkiem września w Polskiej Szkole Muzycznej ruszy pięć sekcji. Jakich? – Planujemy otworzyć sekcję pianina, gitary, wokalną, skrzypiec i akordeonu. Wszystkie zajęcia będą odbywać się w małych grupach, 2-3-osobowych, dostosowanych wiekowo, tak żeby pięciolatek nie uczył się razem z dziesięciolatkiem. Wyjątkiem jest pianino – te lekcje będą odbywać się indywidualnie. Nabór trwa dopiero kilka dni, ale mamy już pierwsze zgłoszenia. Teraz czekamy tylko na kolejnych kandydatów. Myślę, że to przydatna inicjatywa, bo wiele osób szuka nauczycieli muzyki, także polskich, a nie każdy chce przyjmować nauczyciela w domu. My wychodzimy naprzeciw takim oczekiwaniom.

Polska Szkoła Muzyczna to chyba pierwsze takie przedsięwzięcie w Londynie. Skąd wziął się pomysł na tego typu placówkę? – Pomysł nie wziął się znikąd – od trzech lat uczę prywatnie gry na różnych instrumentach dzieci i młodzież, uczyłem w kilku polskich szkołach sobotnich, prowadzę też prywatne lekcje. Mam doświadczenie w prowadzeniu kółek – gitarowych i wokalnych. Jestem też nauczycielem klas pierwszych w jednej z polskich szkół. I to nauczanie – plus muzyka, która jest moją pasją, przyczyniło się do powstania Polskiej Szkoły Muzycznej. Muzyka stawia na rozwój dziecka, dlatego warto kształcić się w tym zakresie. Czego muzyka może nauczyć? – Przede wszystkim rozwijamy sprawność i koordynację dziecka, ale wpływa ona też na pamięć. Mocno działa na wyobraźnię osoby, która zaczyna się kształcić w tym zakresie, rozwija słuch. Wszystkie te umiejętności, które dziecko nabędzie podczas nauki gry na instrumencie przydadzą mu się w przyszłości – nie tylko jeśli zostanie przy muzyce, ale też w dniu codziennym. Nie ma znaczenia jaki rodzaj instrumentu wybierzemy? – Każdy instrument uczy trochę innych umiejętności. Na przykład stopień skomplikowania gry na pianinie sprawia, że dziecko musi skupić swoją całą uwagę na wykonywaniu ćwiczeń. Aby umysł zapanował nad tą czynnością, musi pracować na najwyższych obrotach. Ucząc się utworu, dziecko ćwiczy pamięć, bo patrząc nieustannie na nuty, nie da się grać w sposób płynny. Olbrzymią zaletą jest poprawa sprawności umysłowej dziecka. W późniejszych latach nie będzie miało ono problemu z prawidłowym wnioskowaniem oraz myśleniem analitycznym. Zdobyte umiejętności przydadzą się dziecku w

Kto może się do was zgłosić? – Każde dziecko, które chce grać. Liczą się chęci oraz zaangażowanie, bo nasza szkoła powstała po to, aby kształcić rozwój muzyczny młodego człowieka. Każdy jest mile widziany.

Siedziba szkoły: 

szkole, zwłaszcza w nauce przedmiotów ścisłych. Co więcej, gra na pianinie wymaga także koncentracji manualnej. Każda ręka i każdy palec, a także stopy mają odpowiednie zadanie do wykonania i muszą ze sobą precyzyjnie współpracować. To naprawdę rozwijające umiejętności. Dodatkowy plus jest taki, że i nauczyciele, i uczniowie będą mówić po polsku. – Zależało mi na tym, by stworzyć coś dla polskich dzieci, żeby to było miejsce, do którego będą mogli przyjść, spotkać się z kolegami i koleżankami, którzy też mówią po polsku. Chciałem stworzyć małą polską społeczność, w której dzieci nie tylko będą się uczyć, ale i bawić muzyką. Czegoś takiego jeszcze tu nie ma. Zresztą uczenie dzieci muzyki zawsze było moim marzeniem, wystarczyło więc znaleźć kilku nauczycieli, którzy

mają podobne pasje i chcą mi pomóc w tworzeniu Polskiej Szkoły. Rozpoczął się już pierwszy nabór. Kiedy odbędą się pierwsze zajęcia? – Szkoła ruszy z początkiem września, oficjalne otwarcie planujemy na 1 września. Ruszyliśmy już z naborem – drzwi naszej szkoły są otwarte dla dzieci od lat pięciu oraz na młodzież. Żeby zapisać się do szkoły wystarczy wypełnić formularz, który jest na stronie www. psmlondyn.com i wysłać go na podany tam adres. Wpisowe wynosi 50 funtów i gwarantuje, że dziecko będzie miało miejsce w szkole. Reszta opłat jest też przedstawiona na stronie internetowej. Zajęcia odbywać się będą codziennie, od poniedziałku do piątku, w godzinach popołudniowych, ale szczegółowy plan powstanie już po zakończeniu naboru. Siedziba szkoły będzie znajdować się w Streatham Tate Library.

Tate Library 63 Streatham High Rd SW16 1PN, Londyn

Piotr Misztal 

muzyk, wokalista, multiinstrumentalista oraz kompozytor; przygodę z muzyką rozpoczął w wieku 8 lat; występował na wielu mniejszych i większych festiwalach w Polsce; w wieku 17 lat założył zespół Fragnatic, z którym przez 5 lat koncertował po całej Polsce; obecnie jest liderem oraz gitarzystą w zespole PM Project, który założył w 2015 roku. Od ponad 3 lat pracuje z dziećmi, jako nauczyciel muzyki, prowadząc zajęcia z gry na pianinie oraz gitarze. Jest też nauczycielem w jednej z polskich sobotnich szkół.


20 z wielkiej brytanii

|

Najlepsze festiwale na Wielka Brytania to prawdziwy raj dla miłośników muzyki i zabawy do białego rana. Szczególnie lato obfituje w wydarzenia, które przyciągają tłumy i największe muzyczne gwiazdy z całego świata. Brytyjskie festiwale to zazwyczaj kilkudniowe widowiska, które łączą muzykę na żywo z piknikami, spotkaniami z gwiazdami, a nawet z teatralnymi warsztatami. Machina letnich festiwali muzycznych w Wielkiej Brytanii już ruszyła. Warto zorientować się, co będzie działo się w interesującym nas rejonie, żeby nie przegapić żadnego z wyjątkowych festiwali, których na Wyspach nie brakuje. Glastonbury Festival

21-25 lipca Pilton/Somerset Tp jeden z największych i najbardziej znanych na świecie festiwali muzycznych, na którym obywają się koncerty zespołów i wykonawców z gatunków szeroko pojętego rocka oraz muzyki alternatywnej. Jednak Glastonbury to nie tylko muzyka, ale także wystawy, przedstawienia teatralne i cyrkowe, pokazy taneczne oraz oczywiście świetna zabawa. Pierwszy festiwal odbył się w 1970 roku, a cena biletu opiewała na kwotę zaledwie jednego funta. Każda edycja festiwalu gromadzi niemal 150 tysięcy fantów alternatywnego brzmienia. W tym roku w ciągu czterech dni, na kilkunastu scenach zaprezentuje się kilkuset artystów z całego świata, m.in. Katy Perry, Ed Sheeran, Shaggy, Clean Banditt, Phoenix, Metronomy, Radiohead, Craig David czy też Foo Fighters.

Wilderness Festival

3-6 sierpnia Cornbury Park, Oxfordshire To jedna z bardziej eleganckich i ekskluzywnych imprez w kalendarzu wydarzeń muzycznych na Wyspach. Festiwal Wilderness jest rodzajem imprezy, podczas której można posłuchać muzyki w wykonaniu światowych legend, wziąć udział w wykładzie naukowym, zanurzyć się w wannie z gorącą wodą jednocześnie oglądając sztukę Szekspira lub napić się szampana podczas występu kwartetu smyczkowego. Wilderness jest też festiwalem rodzinnym, kładącym nacisk na rozwój poprzez organizowanie warsztatów, również dla najmłodszych. O ile w ciągu dnia publiczność może brać udział w przeróżnych wydarzeniach rozwojowych, o tyle w nocy uwaga skupia się na koncertach gwiazd. W tym roku na scenie pojawią się m.in. Grace Jones, Bonobo, Two Door Cinema Club, First Aid, Louis Berry, Aurora.

Reading & Leeds Festival

25-27 sierpnia Little John’s Farm & Bramham Park The Reading and Leeds Festivals to dwa wydarzenia muzyczne, które odbywają się jednocześnie i traktowane są jako jedno przedsięwzięcie. Festiwal odbywa się nieprzerwanie od 1961 roku w ostatni weekend sierpnia. Jako pierwszy odbył się Reading Festival, a sama impreza wywodzi się z National Jazz Festival. Dopiero pod koniec lat 90. wydarzenie zostało powiększone o Leeds Festival, ponieważ organizatorzy nie byli w stanie pomieścić w jednym miejscu wszystkich artystów i fanów muzyki. Z biegiem lat festiwal ulegał modyfikacjom, by w końcu przeistoczyć się w jedno z największych rockowych wydarzeń na Wyspach. Podczas trzydniowego muzycznego szaleństwa swoją twórczość prezentują światowe gwiazdy muzyki rockowej, metalowej i bluesowej. W tym roku na festiwalu wystąpią tacy artyści jak Korn, Eminem, Kasabian, Muse, Giggs, Bastille, Andy C i Danny Brown.

9 czerwca 2017


Wyspach Bestival

7–10 września Lulworth Estate / Dorset To jeden z najoryginalniejszych festiwali w Wielkiej Brytanii dla fanów muzyki klubowej i popowej. Czterodniowe wydarzenie organizowane jest od 2004 roku z inicjatywy producenta muzycznego Rob Da Banka. Bestival to nie tylko muzyczna uczta dla wielbicieli klubowych brzmień, ale ogromna ilość atrakcji, takich jak występy kabaretowe, sesje jogi, największy na świecie dmuchany kościół, w którym można wziąć ślub oraz słynna już karnawałowa parada, dzięki której w 2010 roku pobito rekord Guinnessa dla największej liczby osób przebranych w kostiumy karnawałowe. Rokrocznie wydarzenie zdobywa nagrodę dla najlepszego festiwalu średniej wielkości na Wyspach. Bestival wspiera też wiele organizacji charytatywnych i młodzieżowych. W tym roku na imprezie zaprezentują się tacy artyści, jak Pet Shop Boys, Justice, Dizzee Rascal, DJ Shadow, Little Dragon, Danny Brown, Rag’n’Bone Man, Laura Mvula, Soul II Soul, MNEK, Circa Waves, Ray BLK, Lucy Rose, Charlotte Church’s Late Night Pop Dungeon.

V Festival

19-20 sierpnia Hylands Park / Chelmsford oraz Weston Park / Staffordshire To jedna z najpopularniejszych imprez w Wielkiej Brytanii, organizowana przez Virgin Media. Festiwal odbywa się w dwóch miejscach jednocześnie: artyści podzieleni są na dwie grupy – część gra w jednym miejscu w sobotę, a potem zamieniają się i grają w drugiej lokalizacji w niedzielę. Pomysł organizacji imprezy narodził się w 1996 roku. Jego twórcy chcieli, by zarówno fani z północnej części Wysp, jak i południowej mieli szansę posłuchania i zobaczenia największych gwiazd muzyki – stąd idea rozdzielenia go na dwa miejsca. Na tegorocznej imprezie zaprezentują się takie gwiazdy, jak Pink, Sean Paul, Anne-Marie, Craig David, Emeli Sande, Jay Z.

| z wielkiej brytanii 21 Goniec Polish Festival 2017

9 września Ealing Common Park, Londyn Goniec Polish Festival to największa polska impreza plenerowa w Wielkiej Brytanii. Już od ośmiu lat festiwal jednoczy mieszkającą na Wyspach Polonię, zapewniając doskonałą zabawę dla ludzi w każdym wieku. Impreza narodziła się po to, by promować polskie produkty, kulturę i tradycję w UK. Również w tym roku na festiwalu będzie można skosztować produktów z polskich stoisk, wziąć udział w zabawach organizowanych dla całych rodzin, a przede wszystkim – zobaczyć na żywo jedną z największych polskich gwiazd. Podczas tegorocznej edycji nie zabraknie też wielu atrakcji dla dzieci. Z roku na rok impreza przyciąga coraz większą liczbę gości – warto przypomnieć, iż przed dwoma laty w wydarzeniu wzięło udział około 20 tys. osób. Liczymy, że w tym roku pojawi się nas jeszcze więcej.

Latitude Festival

13–16 lipca Henham Park, Suffolk To zdecydowanie festiwal dla całej rodziny, bowiem program obejmuje nie tylko muzykę, ale zapewnia też rozrywkę w postaci m.in. występów kabaretowych oraz gier i zabaw dla najmłodszych w specjalnej przeznaczonej do tego strefie dla dzieci. Jest to wspaniałe wydarzenia szczególnie dla wielbicieli przyrody, ponieważ odbywa się ono wśród idyllicznych krajobrazów hrabstwa Suffolk. Znakiem rozpoznawczym tego festiwalu są owce, które specjalnie na to wydarzenie farbowane są na wszystkie kolory tęczy. Impreza kilkakrotnie została uznana przez słuchaczy BBC 6 Music za najlepszy festiwal muzyczny w Wielkiej Brytanii. Jest też on porównywany do słynnego Glastonbury Festival, ale w tym przypadku goście mogą liczyć na bardziej kameralną atmosferą. W tym roku na festiwalu wystąpią m.in.: The 1975, Goldfrapp, The Horrors, Baaba Maal, Glass Animals, Milky Chance, Lucy Rose, The Very Best .

Lovebox Festival

14–15 lipca Victoria Park / Londyn To dwudniowy festiwal, podczas którego grana jest głównie muzyka elektroniczna i klubowa. Początkowo impreza miała być festiwalem z jedynie muzyką taneczną, dopiero wraz z kolejnymi edycjami Lovebox wzbogacał się o kolejne gatunki muzyczne, takie jak hip hop, rock, czy grime. Lovebox to przede wszystkim bardzo twórcze wydarzenie, charakteryzujące się bardzo kreatywną i oryginalną scenografią. Każdego roku organizatorzy zaskakują fanów takimi atrakcjami, jak domki na drzewie, kręgielnia na świeżym powietrzu, pokazy mody, masaże, artystyczne instalacje czy tematyczne bary i restauracje. Impreza kilkukrotnie zdobyła nagrody m.in. za najlepszą muzykę taneczną i za najlepszy festiwal średniej wielkości. W tym roku na imprezie zagrają tacy artyści jak Frank Ocean, Jamie Xx, Mac Miller, Rag’n’bone Man, Chase & Status, Jess Glynne, Annie Mac , Dj Ez , Kano, Anne-Marie.


22 z wielkiej brytanii

Na początku chciałabym, żebyście opowiedziały o tym jak narodziła się wasza pasja? Co tak naprawdę spowodowało, że zajęłyście się kostiumografią? Martyna: – Zawsze lubiłam się przebierać i tworzyć kreacje wzorowane na filmowych (Helena, Bohun, Rose z Titanica), ale nie ciągnęło mnie na scenę albo w światła reflektorów. Kompromisem jest tworzenie kostiumów dla innych. Ula: – Jak byłam mała, rodzice wozili mnie po pałacach i innych zabytkowych miejscach, opowiadając historie typu „zobacz, a tutaj król robił to i to!”. To bardzo rozwijało moją wyobraźnię. Ważną chwilą w moich zawodowych przemyśleniach była wizyta w kinie na „Titanicu”. Kiedy wszyscy komentowali romans Rose i Jacka, mnie oczarował kunszt z jakim James Cameron odtworzył tamten świat. Nie tylko kostiumy, ale także scenografię i rekwizyty. Od tamtej pory pół mojej szkoły wiedziało, że Ulka zostanie scenografem. I o dziwo pamiętali to po latach. Pięć lat później pod wpływem nagłej potrzeby serca zaczęłam studia na kierunku architektura krajobrazu (bo oni tam tak ładnie projektują kwiatkami!), gdzie odkryłam cudowną specjalizację, jaką jest konserwacja zabytków („bo przecież król robił tu to i to!”). Ostatecznie jednak odnalazłam się w charakteryzacji i historii mody, bo zabytkowe ogrody mieli zawsze ludzie bogaci posiadający pałac czy dwór, natomiast, 9 czerwca 2017

|

zajmując się modą, mogę badać życie każdej warstwy społecznej. Można powiedzieć, że „Titanic” miał znaczący wpływ na was obie, a czy ktoś w rodzinie zajmował się podobnymi „rzeczami”? Martyna: – Nie, ale mama jest nauczycielką plastyki, więc artystyczne zainteresowania są. Ula: – Jeśli chodzi o kino, to druga żona brata mojej babci była scenografem. Rodzona siostra mojej babci była modelką Mody Polskiej. Praprababcia była nauczycielką rysunku, a brat cioteczny mojej babci był wykładowcą na ASP, natomiast jeden z dziadków malował obrazy. Więc artystyczną duszę miałam po kim dziedziczyć. Powiedzcie proszę jak wygląda wasza praca na co dzień? Jak wygląda plan dnia kostiumografa? Czy można u was składać zamówienia? Martyna: – Stroje wykonujemy/organizujemy na zlecenie, tak jak np. do teledysków, albo na różne wydarzenia instytucji kultury. Trzeba się najlepiej odezwać w wiadomości na Facebooku. Tworzymy kolekcję dodatków: biżuteria, ozdoby do włosów, torebki, która wkrótce będzie dostępna szerzej za pośrednictwem sprzedaży internetowej. Czy to prawda, że stroje Cleo w teledysku „My Słowianie” i na Eurowizji są waszego autorstwa?

Mają głowy pełne pomysłów, realizują projekt za projektem. dawnych, o fascynującej pracy kostiumografa i o tym jak ins

Londyn kop Martyna: – Tak, ale z wyłączeniem dziewczyn z zespołu ludowego „Warszawianka” i tancerek z Eurowizji. Stroje głównych „bohaterek” my organizowałyśmy. Ale to nie jedyne wasze osiągnięcie, ponieważ jesteście także na przykład autorkami książki dotyczącej mody. Jak powstawała i komu szczególnie polecacie swoje dzieło pt. „Bielizna, futra i bracia Jabłkowscy”? Martyna: – Polecamy wszystkim zainteresowanym modą i historią. Książka powstała na zlecenie Domu Towarowego Bracia Jabłkowscy na podstawie oryginalnych katalogów wydawanych przez ten Dom w latach 1900-1939. Pomysł był taki, żeby w jak najprostszy sposób można było zobaczyć jak w danych latach wyglądał dany element garderoby, więc można powiedzieć, że planowałyśmy tę książkę głównie pod kątem kostiumografów. Oczywiście może ją przeczytać i obej-

rzeć każdy kto chce podejrzeć jak wyglądała moda w tamtych latach. Realizujecie projekt za projektem. Skąd czerpiecie pomysły? Martyna: – Pomysły czerpiemy z historii mody, ze sztuki, z filmów kostiumowych, współczesnego świata mody, z architektury i w zasadzie wszystkiego innego co może zainspirować do kreatywnego działania (uczucia i wrażenia jakie się wynosi oglądając np. stary dom albo wiejską chatę). Jednym z większych osiągnięć, a na pewno takim, które wymagało najwięcej wkładu czasu, energii i zaangażowania, był projekt Epoki Warszawy (pod honorowym patronatem Zamku Królewskiego w Warszawie), którego zwieńczeniem była wystawa zdjęć prezentowana na podświetlanych w nocy stelażach, na placu Zamkowym, przez cztery tygodnie maja/ czerwca w 2015 roku. Później stała przez kilka miesięcy na lotnisku Chopina. Mamy na koncie także kilka mniej-


| z wielkiej brytanii 23

. Martyna Jeziorska i Urszula Łęczycka – Jeziorska opowiadają o modzie epok spiruje je Londyn. Rozmawia: Milena Sieńko.

palnią pomysłów szych wystaw w centrum Warszawy i kilka pokazów kostiumów inspirowanych historią mody. Powiedzcoe proszę, jak wygląda praca przy projektach? Martyna: – Jeśli terminy gonią, to pracuje się nad realizacją od świtu do zmierzchu, a czasami i do drugiego świtu. Były takie zlecenia gdzie prace kończyłyśmy o 2-3 w nocy, żeby po kilku godzinach snu wrócić dalej do roboty. Po takim jednym zleceniu mam bliznę na ręce. Ale są też okresy, gdzie terminy nie gonią i to od nas i wewnętrznej dyscypliny zależy, ile i kiedy się zrobi. Ula: – Wstaję codziennie o godzinie 5:50 i ok. 7:00 jestem już w pracowni. Mam w głowie wiele pomysłów i to niestety nie sprzyja skupieniu. Dlatego też muszę sobie planować dzień tak, że pozwalam sobie na przeskakiwanie od projektu do projektu pod warunkiem skończenia danego elementu. Inaczej niczego bym nie dokończyła.

W pracowni wyłączam światło o 21:00 i staram się tego czasu nie przekraczać, bo wtedy moja kreatywność i tak jest na wykończeniu, co grozi bylejakością. To naprawdę wymagająca praca. Myślę, że niewielu zdaje sobie z tego sprawę. Mimo wszystko znajdujecie jeszcze czas na regularne wizyty w Londynie. Czego szukają w Londynie Jeziorska&Łęczycka? Martyna: – W Londynie wszystko jest inspirujące, od muzeum Victorii i Alberta, przez puby, sklepiki i małe uliczki, do sposobu w jaki się noszą londyńczycy. Ula: – Londyn jest dla mnie kopalnią pomysłów. Staram się tutaj być co kilka miesięcy na co najmniej tydzień. Za każdym razem moją wizytę w Londynie zaczynam od Victoria&Albert Museum, mojego ukochanego miejsca przepełnionego historią sztuki. Potem oczywiście National Gallery, jako że uwielbiam analizować jakich mistrzowie malarstwa używali barw w zależno-

Martyna Jeziorska i Urszula JeziorskaŁęczycka (Jeziorska&Łęczycka): 

ści od epoki. No i koniecznie Harrods! To istna świątynia współczesnego Haute Couture! Podziwiam, ale i podglądam rodzaje ściegów, podszyć, wykorzystanie materiałów i ozdób. Nawet w butiku Victoria’s Secret na Bond Street czuć zapach wielkiej mody. Nad czym teraz pracujecie? Martyna: – Nad rozkręceniem sprzedaży oryginalnej biżuterii i dodatków, tak, żeby za jakiś czas nasza marka była wymieniana jednym tchem z Dolce&Gabbana. Ula: – No i kilka autorskich projektów. Filmowy przepych zamknięty w kadrze aparatu. Ja bardzo szybko się nudzę, głowę zalewają mi nowe pomysły, dlatego wielotygodniowa praca na planie filmowym jest dla mnie zbyt męcząca. Znacznie lepiej pracuje się przy projektach fotograficznych, gdzie cały pomysł od preprodukcji do postprodukcji zamknięty jest w kilku dniach. W związku z tym znacznie chętniej angażujemy się w teledyski.

Wspólnie stworzyły autorski projekt fotograficzno-kostiumowy „Epoki Warszawy” o historii ubioru warszawskiego z lat 1668-1983, są autorkami pokazu mody „Między Rockiem a Barokiem”, który odbył się w ramach „Okna na Warszawę w 2012 roku”. W 2015 r. została wydana ich pierwsza książka z zakresu historii mody „Bielizna, futra i Bracia Jabłkowscy. Światowe trendy w żurnalach największego domu towarowego Europy Środkowej 1910-1939”. Więcej informacji na: https://www.facebook.com (jeziorskaleczycka)

Czy doczekamy się projektu międzynarodowego, może właśnie w inspirującym Londynie? Martyna: – Mamy nadzieję, że tak! Już były plany, żeby wysłać wystawę Epok Warszawy do Londynu, i jeśli nie uda się z tym, to na pewno uda się z czymś innym.


24 goniec kulturalny

|

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę: joanna. szmatula@mail.goniec.com.

Wonder Woman

reżyseria: Patty Jenkins gatunek: akcja, sci-fi

Nareszcie na dużym ekranie można zobaczyć opowieść o najsłynniejszej superbohaterce. Zanim stała się Wonder Woman, była Dianą, księżniczką Amazonek wyszkoloną na niepokonaną wojowniczkę. Wychowała się na odległej, rajskiej wyspie. Pewnego dnia rozbił się tam amerykański pilot, który opowiedział jej o wielkim konflikcie ogarniającym świat. Księżniczka porzuciła więc swój dom, przekonana, że może powstrzymać zagrożenie.

My Life As A Courgette reżyseria: Claude Barras gatunek: animacja

Po niespodziewanej śmierci swojej mamy dziewięcioletni chłopiec zwany Cukinią zaprzyjaźnia się z sympatycznym policjantem Rajmundem i trafia do domu dziecka, w którym mieszkają inne dzieci w jego wieku. Początkowo Cukinia ma problemy z przystosowaniem się do nowego miejsca, nie zawsze dogaduje się ze wszystkimi. Stopniowo jednak znajduje sobie przyjaciół i kiedy zajdzie taka potrzeba, będzie mógł liczyć na ich wsparcie. 9 czerwca 2017

Goniec kulturalny Wspólne zabawy pod chmurką

Fot. Shutterstock

dy ufundowane przez PZPN. Kolejną nowością będzie Animal Farm, a także konkurs wędkarski. O godz. 15:00 odbędzie się także krótki wykład, wyjaśniający prawdy i mity związane z dwujęzycznością.

Co roku w posiadłości w Laxton Hall (blisko Corby, Northamptonshire) odbywa się Wesoły Dzień Polskiego Dziecka organizowany przez Polską Misję Katolicką w Anglii i Walii pod patronatem Polskiej Macierzy Szkolnej. To gromadząca tysiące polskich dzieci impreza plenerowa z mnóstwem konkursów, zawodów i zabaw. Koszykówka, siatkówka, piłka nożna, przeciąganie liny, wyścigi w workach, konkursy

muzyczne, artystyczne i recytatorskie – to tylko kilka przykładów atrakcji, w których będzie można wziąć udział. Podczas tego wydarzenia nie zabraknie też polskiego grilla oraz kawiarni z pysznymi smakołykami. W tegorocznym programie znalazło się także kilka nowości – po raz pierwszy, patronem imprezy został Polski Związek Piłki Nożnej. Z tej okazji, na uczestników Turnieju będą czekać specjalne nagro-

Tydzień w kinie

Polskie „jazzowe” urodziny

Showcase Cinema de Lux w Southampton zaprasza na specjalny tydzień poświęcony sztuce, muzyce i filmowi. W ramach tego wydarzenia w kinie odbywać się będą pokazy filmowe, spotkania z ciekawymi ludźmi, relacje na żywo z koncertów muzycznych. Na ekranie zobaczymy m.in. „Szczęki” Stevena Spielberga oraz „Manhattan” Woody’ego Allena. Miłośnicy muzyki będą mieli natomiast szansę obejrzenia koncertu zespołu Take That, który na żywo będzie rejestrowany z O2 w Londynie. Więcej na showcasecinemas.co.uk.

17 czerwca, Jazz Cafe POSK, Londyn, cena: £8

Do 15 czerwca, Westquay South, Southampton, SO15 1DE

17 czerwca, Laxton Hall Northamptonshire, cena: free

W ramach świętowania 10-lecia istnienia Jazz Cafe POSK, na jazzowej scenie pojawi się Monika Lidke, która zaśpiewa m.in. utwory z najnowszej płyty „Gdyby każdy z nas…”. Wokalistka pochodzi z Lubina na Dolnym Śląsku, a obecnie mieszka w Londynie, gdzie przeniosła się w 2005 roku po to, by rozwijać się jako wokalistka jazzowa. Jej debiutancka płyta została bardzo ciepło przyjęta przez krytyków muzycznych. – Piękna, delikatna, uzależniająca. Nie mogę się uwolnić od tej muzyki. Po prostu samo dobre. Szczere gratulacje. Pani Moniko, jestem pani fanem – powiedział o niej Marek Niedźwiecki.


| goniec kulturalny 25

Do 11 czerwca, The Bedford 77 Bedford Hill Balham London SW12 9HD cena:

£10

Festiwal z książką w roli głównej Balham Literary Festival prezentuje ciekawy program dla fanów literatury. Mamy więc coś dla fanów kryminału – South London Crime Fiction Extravaganza, dla miłośników gotowania – Home Cook with Thomasina Miers, dla osób, których pasją jest nauka i medycyna – Admissions: A Life In Brain Surgery with Henry Marsh. Nie zabraknie również propozycji dla całych rodzin. Szczegółowy program: balhamliteraryfestival.co.uk.

Nie tylko sztuka użytkowa „SoLo Craft Fair”, które odbędzie się w Balham Bowls Club, to wydarzenie dla tych, którzy chcą mieć w domu coś oryginalnego. Będzie tu można kupić w przystępnej cenie rękodzieła, które wyszły z ponad 30 pracowni. cena:

free

Balham Bowls Club 7-9 Ramsden Rd 24 czerwcon London, SW12 8QX kiedy: 11 czerwca

DLA DZIECI The Tap Dancing Mermaid Opowieść o nietypowiej syrence, która potrafi stepować, przeznaczona jest dla dzieci w wieku od trzech do siedmiu lat. W przedstawieniu nie zabraknie też tak lubianych przez dzieci kukiełek. Underbelly Festival Belvedere Road London SE1 8XX cena: £11.50 kiedy: do 10 czerwca Domek z Piernika Teatr Katharsis zaprasza na spektakl dla najmłodszych. Obsada: Eva Taylor, Anna Dowgiert, Wiktoria Piotrkowska, Dorota Górczyńska-Bacik, Arkadiusz Tymieniecki, Rafał Gucwa. Reżyseria: Dorota Górczyńska-Bacik. Polska Parafia Dunstable 17 Victoria Street LU6 3AZ cena: free kiedy: 11 czerwca Wróbelek Elemelek

i przyjaciele Wyjątkowe przedstawienie dla maluchów z okazji Dnia Dziecka „Wróbelek Elemelek i przyjaciele” powstało na podstawie książeczki Hanny Łochockiej „O wróbelku Elemelku” oraz znanych i lubianych wierszy Wiery Badalskiej, Władysława Broniewskiego, Jana Brzechwy, Wandy Chotomskiej, Doroty Geller, Michała Jackowiaka, Tadeusza Kubiaka i Juliana Tuwima. Udział biorą: Renata Chmielewska, Jarosław Ciepichał, Anna Rusiecka oraz Magda Włodarczyk. Jazz Cafe POSK 238-246 King Street London W6 0RF cena: £7 kiedy: 11, 18 czerwca Twinkle Twinkle Przedstawienie przygotowane przez Touched Theatre wykorzystuje różne elementy – muzykę, światło, różne tekstury. Wszystko po to, by maluchy były skupione przez cały czas

BIEG Z RODZINĄ

na tym, co dzieje się na scenie. A dzieje się sporo. Dla dzieci w wieku od 18 miesięcy do 3 lat. Little Angel Theatre Studios Sebbon Street Community Centre Sebbon Street London N1 2EH cena: £8-£10 kiedy: 7-8 lipca Double Double Act To nieco przekornie i z humorem opowiedziana historia o tym, że dojrzewanie nigdy nie było i nie będzie łatwe. To komediowe przedstawienie skierowane jest dla widzów w wieku od ośmiu do 11 lat. 147 Tooley St London SE1 2HZ cena: £16 kiedy: od 20 czerwca do 9 lipca Children Are Stinky Jak sam tytuł wskazuje, dzieci nie zawsze pachną tak pięknie, jakbyśmy

tego chcieli. Gdy do tego dołożymy jeszcze inne problemy związane z małymi pociechami, może nam wyjść z tego istny koszmar. Na szczęście w tym skierowanym dla całej rodziny przedstawieniu (z odrobiną czarnego humoru dla dorosłych) znajdzie się też to wszystko, za co je kochamy. Na scenie zobaczymy grupę cyrkowców, można się więc spodziewać szalonych akrobacji. Underbelly Festival Belvedere Road London SE1 8XX cena: £11.50 kiedy: 22-27 lipca The Borrowers To spektakl na podstawie popularnej książki dla dzieci Mary Norton z 1952 roku. Opowiada perypetie malutkich ludzi mieszkających w ścianach i pod podłogą w zwykłym brytyjskim domu i – jak wskazuje tytuł – „pożyczają” sobie od nich część rzeczy. Niestety, wkrótce ludzie odkrywają

Gung Ho! to coś więcej niż zawody. To przede wszystkim dobra zabawa dla każdego. W wyścigu udział może wziąć każdy bez względu na wiek czy kondycję fizyczną. Gung Ho! to pięciokilometrowy bieg po nadmuchiwanym torze wyścigowym i świetna zabawa zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci.

ich obecność, a miniaturowych rozmiarów rodzina musi poszukać sobie nowego domu. Przedstawienie w adaptacji Charlesa Way’a. Dla dzieci w wieku od 5 do 11 lat. Polka Theatre 240 The Broadway London SW19 1SB cena: £15 kiedy: od 17 czerwca do 20 sierpnia Hatch Poznajemy tu historię jajka, które odkrywa świat za pomocą niesamowitych dźwięków – które oddziałują także na najmłodszych widzów. To muzyczne przedstawienie jest efektem współpracy Royal Opera i Polka Theatre. Spektakl przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 2 do 5 lat. Polka Theatre 240 The Broadway London SW19 1SB cena: £12.50 kiedy: od 7 lipca do 27 sierpnia

17 czerwca, Southampton, SO15 7NN, cena: od £41


26 goniec kulturalny WYSTAWY Howard Hodgkin: Absent Friends Howard Hodgkin (właściwie Gordon Howard Eliot Hodgkin, 1932-2017) to jeden z największych współczesnych brytyjskich artystów. Tworzył niewielkie formaty malowane farbami na desce, w których nawet ramy odgrywały ważną rolę. Jego cechy charakterystyczne to bogata kolorystyka i aluzyjne formy, początkowo zbliżone jednak do popartu. Choć malował od 16. roku życia, nie doczekał się solowej wystawy – zmarł na dwa tygodnie przed wernisażem. National Portrait Gallery St Martin’s Place London, WC2H 0HE cena: od £8.50 kiedy: do 18 czerwca Ann Craven: Animals 1999-2017 Ann Craven ma oko do zwierząt, choć na wysta-

|

wie zobaczymy nie tylko obrazy przedstawiające sielankowe sceny z ich życia. I mimo że pojawi się tu natura w wersji mocno wyidealizowanej, to będziemy musieli dojść do konkluzji, że jest dla niej coraz mniej miejsca – kosztem tego, jakie zajmuje dla siebie człowiek. Southard Reid 7 Royalty Mews London W1D 3AS cena: free kiedy: do 24 czerwca Philip Guston: Laughter in the Dark, Drawings from 1971 & 1975 W latach 70. XX w. Philip Guston przeszedł sporą przemianę. Widząc jak świat wokół niego się zmienia, porzucił swój wcześniejszy styl, mocno abstrakcyjny, i zwrócił się w kierunku satyry. Zaczął od najwyżej postawionych polityków.

Hauser & Wirth 23 Savile Row London W1S 2ET cena: free kiedy: do 29 lipca Wayne Thiebaud: 1962 to 2017 Wayne Thiebaud maluje co prawda krajobrazy i portrety, ale to nie one przyniosły mu największą sławę. Ciasta, ciasteczka, słodycze – to właśnie je przenosi na płótno ten 97-letni malarz. Dziś, kiedy każdy wrzuca na profil na Instagramie swój obiad, a dzięki filtrom można uzyskać zdumiewające efekty, tym bardziej powinniśmy docenić, że znacznie lepszą „wersję” Thiebaud uzyskał już kilkadziesiąt lat temu. White Cube Mason’s Yard 25-26 Mason’s Yard London SW1Y 6BU cena: free kiedy: do 1 lipca

Hokusai: Beyond the Great Wave Katsushika Hokusai (17601849) swoje największe dzieło, drzeworyt „Under the Wave off Kanagawa”, stworzył późno, bo po skończeniu 70. roku życia. Obraz przedstawia olbrzymią falę zagrażającą trzem łodziom na morzu u wybrzeża Kanagawy i jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych przykładów sztuki japońskiej na świecie. British Museum 44 Great Russell St London WC1B 3DG cena: free kiedy: do 13 sierpnia Chris Ofili: Weaving Magic Ofili to brytyjski malarz współczesny, laureat nagrody Turnera, który reprezentował Wielką Brytanię na 50. Biennale w Wenecji.

Po 28 sierpnia wystawa na stałe przeniesie się do Clothworkers’ Hall. National Gallery Trafalgar Square London WC2N 5DN cena: free kiedy: do 28 sierpnia Per Kirkeby: Paintings and Bronzes from the 1980s Kirkeby to duński malarz, poeta i rzeźbiarz – żadna ze sztuk nie jest mu obca. Jego obrazy są bliskie ekspresjonizmowi abstrakcyjnemu – ta wystawa jest tego doskonałym przykładem. Jego najsłynniejsze dzieła to: Weltuntergang, Opera per Torino, WaldVariation VI. Michael Werner Gallery 22 Upper Brook St London W1K 7PZ cena: free kiedy: do 16 sierpnia

reklama

Organizujesz koncert, wystawę, imprezę? Chcesz poinformować o tym Polaków żyjących w UK? Napisz do nas: patronaty@mail.goniec.com

9 czerwca 2017


| goniec kulturalny 27

10 czerwca, Palmerson Park, Southampton cena:

free

Zabawa pod gołym niebem Palmerston Park zaprasza na festiwal sztuki – niezależnie od pogody organizatorzy gwarantują świetną zabawę dla całej rodziny. Umbrella Arts Festival to połączenie różnych gatunków muzyki, sztuki i słowa mówionego. Na uczestników festiwalu czekają warsztaty artystyczne, występy lokalnych artystów, market i wiele innych. Start: godz. 11.00.

Kulinarne wyzwanie Podczas The Great Architectural Bake-Off nie zobaczymy zwykłych ciast i ciasteczek, a raczej ich wariacje przedstawiające najbardziej znane na świecie budynki. Nie ma się jednak o co martwić – na pewno znajdą się także takie przekąski, które będzie można od razu zjeść. Wydarzenie jest częścią London Festival of Architecture. cena:

free

24 czerwcon 10 czerwca Fitzroy Square, W1T 6AH

SPEKTAKLE Jam Spektakl oparty jest na grze dwóch aktorów. Głównymi bohaterami są Bella (Jasmine Hyde), która po latach spotyka swojego dawnego ucznia z ADHD, Kane’a (Harry Melling), którego agresywne zachowanie spowodowało, że został 10 lat temu zawieszony. Finborough Theatre 118 Finborough Rd London SW10 9ED cena: od £14 kiedy: do 17 czerwca The Resistible Rise of Arturo Ui Sztuka jest przeniesieniem na deski teatru dramatu Bertolta Brechta z 1941 roku o tym samym zresztą tytule. To satyryczna alegoria opowiadająca o tym, jak swoją popularność zdobył Adolf Hitler i jak jego partia nazistowska doszła w Niemczech do władzy. Sztuka jednak nie jest tylko opowieścią o historii – są tu nawiązania do bardziej współczesnych polityków,

JAZZOWO

między innymi do Donalda Trumpa. Donmar Warehouse 41 Earlham St London WC2H 9LX cena: £10-£40 kiedy: do 17 czerwca Killology Najnowsze dzieło scenarzysty Gary’ego Owena to niepokojące studium poświęcone przemocy i temu, jak się rodzi i jakie mogą być jej konsekwencje. Głównymi bohaterami są tu przedstawiciele klasy robotniczej, których życie kończy się jednak w zupełnie innym miejscu, niż można by się tego spodziewać. Royal Court Theatre 50-51 Sloane Square London SW1W 8AS cena: £25 kiedy: do 24 czerwca On the Town Ten amerykański musical został wystawiony po raz

pierwszy 28 grudnia 1944 roku na Broadwayu. Muzykę do niego skomponował Leonard Bernstein. To opowieść o trzech żeglarzach, którzy mają 24 godziny wolnego. I każdy zamierza inaczej je spożytkować. Regent’s Park Open Air Theatre Inner Circle Regent’s Park London NW1 4NR cena: £25-£55 kiedy: do 1 lipca Our Ladies of Perpetual Succour Sztuka powstała na podstawie noweli „The Sopranos” Alana Warnera z 1998 roku, którą na potrzeby teatru zaadaptował Lee Hall. Historia opowiada o sześciu dziewczynach, chórzystkach w katolickiej szkole, które jadą do Edynburga wziąć udział w konkursie. Nie są jednak aż tak religijne i ułożone jak mogłoby się wydawać. Duke of York’s Theatre 104 St Martin’s Lane London

WC2N 4BG cena: £10-£85 kiedy: do 2 września 42nd Street To typowy amerykański musical lat 30. Podupadający reżyser przedstawień na Brodwayu dostaje ostatnią szansę na zrobienie widowiska. Główną rolę ma grać uznana aktorka, która jednak tuż przed premierą doznaje kontuzji kostki i musi ją zastąpić debiutantka. Jak to bywa w tego typu przedstawieniach, spektakl okazuje się sporym sukcesem, którego nikt się nie spodziewał. Theatre Royal Drury Lane Catherine St London WC2B 5JF cena: £25-£125 kiedy: do 14 października Dreamgirls The Dreams to trzy Afroamerykańskie nastolatki, które śpiewają tak, że nie można przestać ich słuchać. Wkrótce dostają nieoczekiwaną szansę od

Julian Costello Quartet zagra utwory ze swojej płyty „Transitions”, której premiera odbędzie się dopiero we wrześniu. Krążek został nagrany w studio Stefano Amerio we Włoszech. Na scenie pojawią się: Julian Costello, Maciek Pysz, Yuri Goloubev i Adam Teixeira.

losu. W jednej z głównych ról znakomita Amber Riley, laureatka nagrody Olivera. Savoy Theatre The Strand London WC2R 0ET cena: £20-£75 kiedy: do 21 października An American in Paris Musical jest sceniczną wersją amerykańskiego przeboju o tym samym tytule z 1951 roku w reżyserii Vincente’a Minnellego, ten z kolei powstał na podstawie poematu George’a Gershwina z 1928 roku. Musical cieszy się sporym zainteresowaniem, zbiera też bardzo dobre recenzje, a dla tych, którzy chcą zobaczyć dobry muzyczny spektakl, jest pozycją wręcz obowiązkową. Dominion Theatre 268-269 Tottenham Court Road London W1T 7AQ cena: £19.50-£125 kiedy: do 27 stycznia 2018 roku

17 czerwca, Jazz Cafe POSK, Londyn, cena: £9


28 goniec kulturalny

|

Wybierz swój tryb

kryminał Pieniądze i prawda

Injustice 2 zaoferuje graczom jeszcze lepsze doświadczenie epickich starć z uniwersum DC niż poprzednia część gry. Po raz pierwszy gracze przejmą kontrolę nad tym, jak ich postacie będą wyglądać, walczyć i rozwijać się w trakcie zróżnicowanych trybów gry.

gra PS4 cena: £39

płyta

CD

Kuba Zimny otrzymuje propozycję napisania biografii znanego przedsiębiorcy Marka Sawickiego, twórcy korporacji biotechnologicznej. W otoczeniu Sawickiego dochodzi do tajemniczych zbrodni – giną skonfliktowani z nim ludzie. cena: £8

Kultowe teksty Płyta zawiera utwory do tekstów poety Stanisława Staszewskiego, ojca Kazika. Tytuł wydawnictwa, „Tata Kazika kontra Hedora”, nawiązuje do płyt Kultu „Tata Kazika” z 1993 roku i „Tata 2”, która ukazała się w 1996 roku.

cena: £8

Fit w ludzkiej formie Joanna Kajstura, czyli „Fit Matka Wariatka” wydała książkę „Cały ten burdel”, inną niż cukierkowy poradnik wszystkich innych „fit” celebrytek. Każdy, kto śledzi fanpage trenerki wie, że nie stara się ona być idealna za wszelką cenę. Jeśli je coś niezdrowego, to o tym pisze, pali (co u innych trenerek jest nie do pomyślenia) i mówi wprost to, co myśli. Czyżby na tym polegał jej fenomen? To pierwszy przykład kobiety, która nie wyglądając

idealnie, nie strojąc się w najlepsze stroje do ćwiczeń, transmitując swoje ćwiczenia na żywo, za pomocą Facebooka (także dla osób niesłyszących), spotyka się z takim zainteresowaniem kobiet. O tym też jest jej książka – jak nie zwariować w świecie, w którym jeśli coś jemy, to musi to być zielone i zdrowe, a jeśli pijemy – to wodę kokosową lub inny oczyszczający (czytaj: drogi) napój. – Tę książkę napisałam dla Ciebie. Napisałam ją dla Ciebie, żebyś zdała sobie sprawę z tego, że jesteś ważna. Że, pomimo swojej zwyczajności i przeciętności, jesteś niezastąpiona – mówi Fit Matka. I tego się trzyma.

Z miłości do koloru

Ukryta namiętność

„Anarchia bazgrołów” to niezwykły blok rysunkowy dla dzieci i dorosłych, którzy nigdy nie zapomnieli, jak kiedyś z zapałem kolorowali obrazki. Niesamowite czarno-białe światy zamieszkałe przez małych kosmitów sprawią, że ani starsi, ani młodsi nie będą mogli oderwać się od książki.

Gabrielle (Marion Cotillard) pochodzi z małego miasteczka na południu Francji. W czasach, w których liczą się przede wszystkim stabilizacja i bezpieczeństwo, rodzice dziewczyny, wbrew jej woli, wydają ją za mąż za José, hiszpańskiego farmera. Kiedy po latach wyjeżdża do uzdrowiska w Alpach i poznaje tam André, w jej życiu pojawia się pasja i namiętność.

dla dzieci, cena: £5 9 czerwca 2017

KSIĄŻKA, CENA: £8

film DVD, cena: £5


TO WAS PORUSZYŁO readakcja@mail.goniec.com

„TA RZEŹ MUSI SIĘ SKOŃCZYĆ”

KOMENTUJĄ

Donald Trump nazywał zamach terrorystyczny w Londynie „rzezią, której musi zostać położny kres”. Wcześniej skrytykował burmistrza Londynu za jego słowa, że „nie ma powodów do paniki”. – Musimy skończyć z polityczną poprawnością

~ Katarzyna Mądrze gada pan. Może znów nazwą to „incydentem”. Tylko chciałabym przypomnieć, że ten „incydent” zabrał za sobą i uśmiercił niewinnych ludzi.

| w sieci 29

NA POLITYKA

i zająć się bezpieczeństwem ludzi. Jeżeli nie zmądrzejemy, to będzie tylko gorzej – dodał Trump w kolejnym wpisie. – Potrzebujemy „zakazu wjazdu” jako dodatkowego poziomu bezpieczeństwa – zaapelował na Twitterze.

~ Beata Ma rację... Ta masakra musi się w końcu skończyć... Jak długo to będzie trwać? Czemu nikt z tym nic nie zrobi?

RODZINA

ZOSTAWILI ROCZNE DZIECKO Rodzice z dwiema córkami, jedenastoletnią i roczną, wybrali się do parku rozrywki Thorpe Park. Już na miejscu postanowili ustawić się w kolejce do jednej z przejażdżek. Nie mając co zrobić z dziećmi kazali jedenastolatce pilnować rocznej córki, którą postawili w nosi-

dełku obok kosza. Stojącym samotnie nosidełkiem zainteresowali się inni odwiedzający park. Czekali przez piętnaście minut, a kiedy nikt się nie przyznał do dziecka udali się do ochrony obiektu. Po około godzinie znaleźli się wreszcie rodzice dziecka.

KOMENTUJĄ

~ Emilia ~ Kamil

SCOTLAND YARD POSZUKUJE DETEKTYWÓW

KOMENTUJĄ

Scotland Yard jest pierwszą jednostką w kraju, która poszukuje osób do pracy w roli detektywa bez wcześniejszego doświadczenia. Warunkiem przyjęcia na staż jest posiadanie dyplomu uczelni wyższej na dowolnym kierunku oraz udowodnienie, że kandydat w

Prawda taka, że agenci nic tak naprawdę nie naprawili, wszystko psują. Taka ich praca i dzięki temu pracę mają. Poróżniają, zamiast łączyć. Pomyślcie, co naprawili?

PRACA

ciągu ostatnich sześciu lat przez co najmniej trzy lata mieszkał w Londynie. Rekruci przejdą dwuletni program szkoleniowy. Początkujący detektywi otrzymają 30 tys. funtów rocznie, a po zakończeniu szkolenia pensja ma wzrosnąć do 38 tys.

~ Piotr ~ Magdalena Wchodzę w to! Ale 30k to nie tak dużo…

(...) W Polsce to normalne, że starsze dzieci opiekują się młodszymi! Mój brat też się mną opiekował i mial 11 lat, a ja 5... Ale tu ludzie lubią robić sensacje! Teraz tylko rodzice mają problem...

Powiem tak, dzisiejsze dzieci są tak rozpieszczone, że nawet 11-latka nie potrafi ugotować wody, zrobić herbaty, a co dopiero opiekować się rocznym dzieckiem (...).


30 porady

Panel ekspertów

Wypadki w pracy w liczbach Z raportu organizacji RIDDOR wyłania się ogromna skala wypadków, do których dochodzi w pracy. W zeszłym roku, w miejscu pracy doszło do 144 wypadków, które zakończyły się utratą życia, co oznacza, że prawie co drugi dzień ktoś ginie wykonując swoje obowiązki zawodowe. Zgodnie z danymi HSE, upadki z wysokości odpowiadają za 29 proc. wszystkich wypadków śmiertelnych w pracy. Stanowią także jedną z głównych przyczyn ciężkich urazów. Ogólna liczba wypadków przy pracy jest także zatrważająca i zgodnie z szacunkami wynosi ona ok. 621.000 rocznie (LFS). Oznacza to, że każdego dnia dochodzi do ok. 1.700 wypadków w pracy. Do wypadków najczęściej dochodzi podczas: ręcznego podnoszenia przedmiotów (20 proc.), potknięć i poślizgnięć (19 proc.) oraz uderzeń spadającymi przedmiotami (10 proc.). Zgodnie z danymi HSE, gałęziami gospodarki, w których dochodzi do największej ilości

wypadków pozostają branża budowlana, rolnictwo i recycling. Wypadki na placach budowy odpowiadają za 31 proc. wszystkich wypadków ze skutkiem śmiertelnym oraz za 10 proc. poważnych wypadków. W rolnictwie każdego roku dochodzi do ok. 14.000 zaraportowanych wypadków. Warto pamiętać, iż jeśli miałeś wypadek przy pracy jako pracownik etatowy (kontraktowy) agencyjny, sezonowy lub osoba samozatrudniona, możesz skorzystać z bezpłatnej i niezobowiązującej konsultacji z polskim prawnikiem kancelarii adwokackiej Sintons, który odpowie na twoje pytania dot. możliwości wystąpienia o odszkodowanie powypadkowe w UK (Anglii i Walii).

Potrzebujesz fachowej porady? Łukasz Wójcik, Senior Litigator

Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

Fot. Shutterstock

W naszej niewielkiej firmie w przeciągu roku zdarzył się już piąty wypadek. To „normalne”?

07817124628 | Sintons.co.uk/pl

Bezpieczne auto na wakacyjny wyjazd Na co zwrócić uwagę przygotowując auto do letniego wyjazdu?

Fot. Shutterstock

9 czerwca 2017

Podczas wakacji Polacy, niezmiennie od lat, najchętniej podróżują własnym samochodem. Ważne, by do celu dojechać bezpiecznie i bezproblemowo. – Kluczową kwestią, o którą należy zadbać jeszcze przed podróżą, jest prawidłowy stan techniczny auta. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na elementy samochodu decydujące o naszym bezpieczeństwie. Należą do nich m.in. układ hamulcowy, w tym klocki hamulcowe i tarcze, układ kierowniczy czy zawieszenie. Należy także sprawdzić poziomy najważniejszych płynów eksploatacyjnych, czyli płynu hamulcowego, płynu do wspomagania, płynu chłodniczego i oleju

silnikowego – mówi Cezary Wyszecki, ekspert techniczny Shell Polska. Jak przypomina Agencja Newsrm. tv, bezpieczeństwo jazdy w dużej mierze zależy także od stanu opon. Dlatego przed wyruszeniem w drogę należy skontrolować ewentualne uszkodzenia oraz głębokość bieżnika. Najlepiej skontrolować je na dwa tygodnie przed podróżą, a po tygodniu sprawdzić dla pewności jeszcze raz. Planując podróż samochodem nie można zapominać o standardowym i dodatkowym wyposażeniu samochodu. W bagażniku auta warto mieć dobrze wyposażoną apteczkę, trójkąt ostrzegawczy, kamizelki odblaskowe, linkę holowniczą i gaśnicę oraz sprawne koło zapasowe lub zestaw naprawczy. Na wypadek konieczności wymiany koła, dobrze mieć również podnośnik i klucze.


W słonecznej

Italii Rzymskie wakacje, podróż po włoskich wyspach, prawdziwa neapolitańska pizza i mocne espresso, zwiedzanie miasta zniszczonego przed wiekami przez wybuch wulkanu – to wszystko jest możliwe w jednym kraju.

Jeśli nie straszne nam upały, Włochy będą doskonałym pomysłem na spędzenie tu krótkiego urlopu. A gdy do tego dołożymy niepowtarzalną miejscową kuchnię, na pewno nie będziemy chcieli stąd wyjeżdżać.


32 Włochy

|

Schody Hiszpańskie Schody wzniesione w latach 1723-1725 według projektu Francesca De Sanctisa i Alessandra Specchiego prowadzą z Placu Hiszpańskiego do XVI-wiecznego kościoła Trinita dei Monti (św. Trójcy). U podnóża stopni znajduje się niewielka fontanna Barcaccia (łódeczka) autorstwa Pietro Berniniego, ojca Giovanni Berniniego. Schody – jak wiele miejsc w stolicy – są tłumnie odwiedzane przez turystów.

W wiecznym mieście Stolica Włoch jest jednym z najpopularniejszych miast wśród turystów, nie tylko z Europy. Trudno się temu dziwić – takie zabytki muszą przyciągać. Przed podróżą do wiecznego miasta warto nie tylko zaopatrzyć się w niezbędne przewodniki i mapy, ale i przede wszystkim poczytać w sieci opinie osób, które już tutaj były. Znajdziemy tam mnóstwo blogów, a w nich sporo przydatnych porad. Ta najczęściej powtarzająca się brzmi: „Nie staraj się zobaczyć wszystkiego i biegać bez wytchnienia od jednego zabytku do drugiego. Jest tu ich tyle, że na pewno nie zdążysz, a wrócisz z wakacji wyczerpany”. 9 czerwca 2017

Trzeba też przygotować się na to, że w okresie letnim jest tu na tyle gorąco, że niektórym może to utrudnić zwiedzanie.

Uwaga na kolejki

Rzym to miasto o wyjątkowo bogatej historii, o której świadczą znajdujące się na każdym kroku zabytki: starożytne budowle, kościoły, pałace. Do tego nie brakuje tu muzeów, pięknych fontann, wystaw, ale i czegoś dla ciała – czyli pysznych restauracji i kafejek. Zanim jednak wy-

bierzemy się w podróż, warto zaopatrzyć się w kartę turystyczną Roma Pass i Roma Pass 48 hours (ważną odpowiednio trzy i dwa dni). – Dzięki niej uzyskamy: nieodpłatny wstęp do dwóch pierwszych zwiedzanych muzeów państwowych w Rzymie, zniżki do wszystkich kolejnych muzeów państwowych w Rzymie, zniżki na niektóre wystawy i spektakle w Rzymie, dostęp do środków transportu ATAC (autobusy, tramwaje, trolejbusy, metro A i B, linie metra metra

naziemnego Roma-Pantano, Roma-Lido, Roma-Viterbo w obrębie miasta Rzym) – można przeczytać na blogu italiapozaszlakiem.com. Karta na 72 godziny to wydatek rzędu 38,5 euro, ta na 48 godzin kosztuje z kolei 28. Gdy już będziemy zaopatrzeni w kartę turystyczną, mapy i butelkę z wodą (którą można napełniać w razie potrzeby w fontannach, w których płynie „acqua potabile”, czyli woda zdatna do picia), możemy śmiało ruszać

„w miasto”. Nie przerażając się tym, że na każdym kroku będą nas mijać tłumy turystów i prawdopodobnie na wszystko będziemy czekać w kolejce.

Dziurka od klucza

Trudno zacząć zwiedzanie Rzymu od innego zabytku niż Koloseum, drugim najczęściej odwiedzanym obiektem na świecie – więcej turystów ogląda tylko Wielki Mur Chiński. Tylko w 2015 r. symbol stolicy odwiedziło 6,5 mln osób, mówi się też, że dopóki


| Włochy 33

Koloseum Ta monumentalna, składająca się z czterech kondygnacji budowla będąca amfiteatrem Flawiuszów, mieściła ponad 50 tys. widzów oglądających krwawe walki niewolników, gladiatorów, polowania na dzikie zwierzęta. Koloseum zostało wzniesione w latach 70-72 do 80 n.e. Tradycja mówi iż mordowano tu chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli, jednak dopiero w XVIII wieku ogłoszono je miejscem męczeństwa chrześcijan i zaprzestano eksploatować go w roli kamieniołomu. W 2007 roku obiekt został ogłoszony jednym z siedmiu nowych cudów świata.

Forum Romanum Niegdyś administracyjne, handlowe i religijne centrum Rzymu dziś może nie wygląda zbyt zachęcająco i okazale, bo widać tu znaczny upływ czasu, nie da się jednak ukryć, że to jedno z ważniejszych miejsc w stolicy. Ten najstarszy plac miejski w Rzymie otoczony jest sześcioma z siedmiu wzgórz: Kapitolem, Palatynem, Celiusem, Eskwilinem, Wiminałem i Kwirynałem. W okresie cesarstwa Forum rozbudowano i wzbogacono o Świątynię Boskiego Juliusza, Wenus i Romy, Wespazjana, Antonina i Faustyny oraz łuk triumfalny cesarza Augusta. Później jednak historia nie obchodziła się z nim dobrze: miejsce traktowano jako kamieniołom, służyło też jako targ bydła.

Fontanna Di Trevi To najbardziej imponująca fontanna spośród nie tylko tych w Rzymie, na pewno także najbardziej znana wśród turystów, których nigdy wokół niej nie brakuje. Została zbudowana z inicjatywy Klemensa XII w miejscu istniejącej wcześniej fontanny Leona Battiste Albertiego z 1435 r. Najłatwiej dotrzeć tu pieszo: barokowa fontanna położona jest w centrum historycznym Rzymu, niedaleko znajduje się Kwirynał lub Plac Wenecki. istnieje Koloseum, stać będzie Rzym. Od niedawna można go zwiedzać z audioprzewodnikiem w języku polskim. Co ciekawe, bilet wstępu do Koloseum obejmuje również wstęp na Forum Romanum i Palatyn, i jest ważny dwa dni. To punkty, które koniecznie musimy zobaczyć – zwłaszcza, że upływ czasu jest tu coraz bardziej widoczny. Żeby

jednak nie stać zbyt długo w kolejce, warto zarezerwować bilet wcześniej, przez internet. – Przepiękne miejsce, bez którego zwiedzanie Rzymu nie ma sensu. Po renowacji prezentuje się w swojej całej okazałości. Pozwala przenieść się do starożytnych czasów i poczuć klimat. W nocy oświetlony robi piorunujące wrażenie – czytamy jedną z

Panteon Rzymski Panteon, świątynia poświęcona wszystkim Bogom, położona na Polu Marsowym, została ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 n.e. na miejscu wcześniejszej, zniszczonej w pożarze w 80 r. n.e. Dziś jest to jedna z najlepiej zachowanych budowli z czasów starożytnego Rzymu. Przez wiele lat Panteon był największą budowlą kopułową na świecie. Przed wejściem znajduje się 16 kolumn w porządku korynckim.

opinii na Trip Advisor. – Sam widok świadczy o pięknie tego zabytku. Czułam się tam, jakby czas stanął w miejscu i przez cały pobyt w Rzymie wracałam tam co dzień o różnych porach. Cudo i tyle – pisze z kolei inna internautka. Jednym z piękniejszych miejsc w stolicy Włoch jest Piazza Navona, który przez cały dzień i część nocy tętni

życiem. Można tu kupić pamiątki, ale przede wszystkim usiąść przy jednym ze stolików i po prostu spędzić przyjemne popołudnie w blasku włoskiego słońca. – Każdy, kto jest w Rzymie, musi udać się na Awentyn, a dokładniej na Plac Kawalerów Maltańskich (Piazza dei Cavalieri di Malta). Wszystko po to, żeby zobaczyć zawsze

zamknięte drzwi do ogrodu. I kolejkę ludzi, którzy patrzą przez dziurkę od klucza znajdująca się w tych drzwiach. Cała zabawa polega na tym, że dokładnie przez tę dziurkę widać kopułę Bazyliki św. Piotra. Gwarantuję Wam, że to jest najlepszy widok w całym Wiecznym Mieście – czytamy z kolei na blogu Moniki Kamińskiej, blackdress.pl.


34 Włochy

|

W domu papieży Każdego dnia na dziedzińcu przed Bazyliką św. Piotra w Watykanie pojawiają się tłumy pielgrzymów. Każdy pragnie poznań historię tego miejsca i zobaczyć tą piękną architekturę. Historia Wzgórza Watykańskiego sięga początków chrześcijaństwa – już w IV wieku było ono miejscem kultu, bo pielgrzymi przybywali tu, by odwiedzić grób św. Piotra. W IX wieku jego pozycja się zmieniła i powstały tu pierwsze umocnienia, które sprawiły, że papież mógł się tu schronić na przykład w razie wojny (siedzibą papieży był wtedy Lateran, zespół kościelny w 9 czerwca 2017

Rzymie). Przeniesienia do dzisiejszej „stolicy papieży” dokonał dopiero papież Grzegorz XI w II poł. XIV w. Powód był prozaiczny – w czasie jednego z najazdów Lateran został doszczętnie zniszczony.

Groby świętych

Centralnym punktem Watykanu jest Bazylika św. Piotra, która powstawała w latach 1506-1626. Z zajmowaną po-

wierzchnią 23 tysięcy metrów kwadratowych ta położona na Placu św. Piotra budowla jest drugim co do wielkości kościołem na świecie. Większa od niej jest tylko Bazylika Matki Boskiej Królowej Pokoju leżąca na Wybrzeżu Kości Słoniowej. Bazylika należy do jednych z najważniejszych zabytków dla chrześcijan, według tradycji stoi ona bowiem na miejscu, gdzie został ukrzyżowany i

pochowany św. Piotr. To także miejsce pochówku wielu papieży, w tym Jana Pawła II. Co ciekawe, pierwsza budowla, która powstała na tym terenie pochodziła z IV w. i była miejscem upamiętniającym grób św. Piotra. Decyzję o jej zniszczeniu i wybudowaniu nowej podjęto dopiero w XVI wieku. Nie obyło się jednak bez strat – zniszczeniu uległo wiele zabytków i grobów świętych.

Z powstaniem nowej bazyliki związani są jedni z największych artystów tamtych czasów – początkowo za projekt odpowiedzialny był Donato Bramante, po jego śmierci prace przejął Rafael. Później w powstanie bazylki był zaangażowany także Michał Anioł. Z kolei plac przed Bazyliką został zaprojektowany w XVII wieku przez Giovanni Berniniego. Z jednej strony otwiera


| Włochy 35 Bazylika św. Piotra

Bazylika jest jednym z najważniejszych ośrodków pielgrzymkowych dla chrześcijan, a zarazem nekropolią papieży, w tym świętych m.in. Leona I, Leona III, Grzegorza Wielkiego, Piusa X, Jana XXIII i Jana Pawła II. Za klasyczny projekt świątyni na planie centralnym krzyża greckiego z kopułą nad przecięciem naw odpowiadał wybitny architekt Donato Bramante. Jego prace kontynuował m.in. Michał Anioł, który stworzył nowy (i w dużej mierze ostateczny) późnorenesansowy projekt kościoła.

Plac św. Piotra Na kształt Placu składają się dwie figury: trapez i elipsa, otoczone kolumnadą z rzeźbami 140 świętych. Dzięki swojemu unikalnemu charakterowi, już stojąc u jego wejścia przed nami ukaże się doskonały widok na Bazylikę (jeśli przymkniemy oko na turystów, których tu nie brakuje). Centralne miejsce placu zajmuje jeden z trzynastu egipskich obelisków w Rzymie, który – zgodnie z tradycją – był świadkiem męczeńskiej śmierci m.in. św. Piotra. Obelisk pochodzi z XIII w. p.n.e., a do Rzymu sprowadził go cesarz Kaligula.

Pieta watykańska

To chyba najsłynniejsza pieta, czyli przedstawienie Matki Boskiej trzymającej na kolanach martwego Jezusa Chrystusa. Ta, która znajduje się w Bazylice św. Piotra w Watykanie pochodzi z ok. 1500 r. Niestety, w 1972 roku Pieta została uszkodzona przez 33-letniego Laszlo Totha, który krzycząc „Ja jestem Jezusem Chrystusem” uderzył ją kilkadziesiąt razy młotkiem, odłupując prawe ramię Marii i uszkadzając jej twarz. Dzieło udało się jednak odrestaurować i wróciło na swoje miejsce w Bazylice. się on na Bazylikę, a z drugiej przechodzi w Via della Conciliazione. Stojąc na tej ulicy mamy więc przed sobą widok na jedną z najpiękniejszych chrześcijańskich budowli. Centralne miejsce na placu zajmuje obelisk, który miał być świadkiem śmierci św. Piotra.

Stworzenie Adama

Innym charakterystycznym punktem jest Kaplica Sykstyń-

Gwardia Szwajcarska

Kaplica Sykstyńska Jej ściany i sufit zdobią freski. Najstarsze zostały wykonane w latach 1481-1483 przez artystów z Toskanii i Umbrii, i często określa się je mianem „starej Sykstyny”. Te namalowane z kolei przez Michała Anioła, dla odróżnienia, nazywa się „Nową Sykstyną”. Ścianę po lewej stronie zdobi sześć scen z Starego Testamentu, a po prawej umieszczono sześć scen z Nowego Testamentu. Największą uwagę przyciąga jednak sklepienie i najsłynniejszy chyba fresk na świecie – „Stworzenie Adama”.

ska, znajdująca się w Pałacu Apostolskim (Watykańskim), położonym na północny wschód od Bazyliki św. Piotra i będącym oficjalną rezydencją papieży. Kaplica została zbudowana w latach 70.-80. XV wieku z fundacji papieża Sykstusa IV, stąd też wzięła się jej nazwa. Od początku istnienia była przeznaczona do najważniejszych uroczystości kościelnych, co nie zmieniło się do

dziś. Kaplicę rozsławiło jednak co innego, bo freski namalowane na jej ścianach i suficie. Część z nich została wykonana przez malarzy z Toskanii i Umbrii, ale to te wykonane przez Michała Anioła przyciągają tłumy turystów. To właśnie ten artysta, niezaprzeczalnie jeden z najlepszych w historii, otrzymał zadanie stworzenia fresków opowiadających historię ludzkości od czasów stworze-

Ta piesza formacja wojskowa pełni rolę straży przybocznej papieża, formalnie istnieje od XVI wieku. Uważa się ją za najmniejszą i najstarszą istniejącą armię świata. Żeby zostać jej członkiem trzeba spełnić sporo warunków – żołnierzami mogą zostać wyłącznie katoliccy obywatele Szwajcarii, którzy w momencie zaprzysiężenia są kawalerami, o nieskalanej opinii, odbyli służbę wojskową w swoim kraju, mają od 19 do 30 lat i powyżej 174 cm wzrostu.

nia świata przez Boga. Wśród takich scen jak „Bóg oddziela światło od ciemności” czy „Grzech Pierworodny” znalazły się także jedne z najbardziej znanych na świecie malowideł – „Stworzenie Adama” oraz „Sąd Ostateczny”. Stworzenie tego ostatniego fresku zajęło mu podobno siedem lat. Dziennie Kaplicę Sykstyńską odwiedza około 20 tysięcy turystów. Z powodu zagrożenia,

jakim dla malowideł są kurz, pył, który przenoszą zwiedzający, od 1994 roku nie można tu rozmawiać ani robić zdjęć. Dla tych, którzy nie mieli okazji obejrzeć Kaplicy na żywo, powstała zakładka na oficjalnej stronie Watykanu (vatican.va). Wybierając „Muzea Watykanu/ sekcje/ Kaplica Sykstyńska” możemy wybrać się w wirtualny spacer po tym zabytku światowej sławy.


36 Włochy

| Pompeje Pompeje (podobnie jak Herkulanum i Stabie) zostały zniszczone w czasach cesarstwa rzymskiego przez wybuch Wezuwiusza w 79 roku. Popiół wulkaniczny, który zasypał wtedy całą okolicę, utrwalił budowle, przedmioty codziennego użytku oraz niektóre ciała ludzi, a także zwierząt, co przyczyniło się do tego, że dziś możemy oglądać zachowane w prawie niezmienionej formie rzymskie miasto. Ruiny Pompejów położone są ok. 20 km na południowy wschód od Neapolu. Miasto było zasypane i nienaruszone aż do 1748 roku. Wskazówka: Teren Pompejów jest ogromny i trudno go zwiedzić jeśli mamy jedną czy dwie godziny.

U stóp Wezuwiusza Miasto położone w centrum Zatoki Neapolitańskiej. Neapol to stolica regionu Kampania, które jest kwintesencją tego, co włoskie. Malownicze uliczki, piękne widoki, neapolitańska pizza – to dopiero początek. Neapol, jak wiele włoskich miast, może pochwalić się bogatą historią. Założone w VIII w. p.n.e., było uznawane za jedno z miast Wielkiej Grecji, stało się też centrum filozofii epikurejskiej. Z kolei od czasów średniowiecza było i jest uważane za jeden z najważniejszych ośrodków kulturalnych Europy.

Lista zabytków

Zwiedzanie najlepiej rozpocząć od historycznej części miasta, która została wpisana 9 czerwca 2017

na Listę dziedzictwa kulturowego UNESCO. Z racji położenia blisko Piazza Garibaldi, wielu turystów trafia najpierw do gotyckiej katedry z kaplicą św. Januarego, patrona miasta, który zginął śmiercią męczeńską w 305 roku. Poza relikwiarzem z jego czaszką znajdują się tu dwie fiolki z krwią. Pierwotna świątynia została wybudowana w 324 r. na polecenie cesarza Konstantyna, obecna budowla pochodzi z XIV w. Inne kościoły warte obejrzenia od środka to

między innymi Gesu Nuovo, San Domenico Maggiore oraz San Lorenzo Maggiore. Jeśli interesujemy się sztuką, to warto wstąpić do kaplicy Cappella Sansevero. – Kaplica wypełniona jest rzeźbami, z których najbardziej znana to „Chrystus spowity całunem” Giuseppe Sanmartino. Całun okrywający ciało wygląda tak delikatnie i naturalnie, że ciężko uwierzyć w to, że miałby być on wykonany z marmuru. Według legend, książę Raimondo di

Sangro wykorzystał swoje zdolności alchemika i przy użyciu tajemniczej substancji zamienił w marmur prawdziwy całun okrywający rzeźbę – można przeczytać na blogu kawacaffe.pl. Po zejściu w dół zobaczymy z kolei szkielety mężczyzny i kobiety z odwzorowanym układem tętnic i żył, za które odpowiada także Giuseppe Salerno. W historycznej części miasta znajdziemy też inną atrakcję – Podziemny Neapol, gdzie natrafimy na miejsce

przechowywania antycznych zbiorników na wodę służących w trakcie wojny jako schron i przejdziemy się prawdziwą rzymską ulicą odkrytą podczas wykopalisk.

Duch historii

Jeśli jesteśmy w Neapolu pierwszy raz i zależy nam na tym, by obejrzeć najważniejsze zabytki, pewnie wystarczą nam na to 2-3 dni. Jeśli jednak zależy nam na zobaczeniu Herkulanum, Pompei czy Wezuwiusza (a warto to zro-


| Włochy

bić), powinniśmy zaplanować sobie więcej czasu. Wulkan jest widoczny z wielu punktów w mieście, co może tylko zachęcać do tego, by podejść najbliżej jak się da. Wznosi się on na wysokość 1281 m n.p.m., średnica jego krateru wynosi ponad 500 metrów, a głębokość 230 metrów – te liczby muszą robić wrażenie. Gdy do tego dodamy jeszcze znajomość historii i fakt, że w 79 roku jego wybuch zniszczył pobliskie antyczne miasta – Pompeje oraz Herkulanum, będzie jasne, że trzeba go bliżej poznać. – Zwiedzanie Wezuwiusza rozpoczynamy od bramy wejściowej znajdującej się przy parkingu dla autobusów. Niestety, od wejścia do szczytu krateru jest kawałek drogi i dojście na górę zajmie nam kilkanaście minut. Na szczęście trasa nie jest bardzo skomplikowana, chociaż w przypadku mocnego wiatru wejście może okazać się mało przyjemne. Po dojściu na górę możemy pospacerować wokół krateru. Sam krater z bliska nie wygląda tak majestatycznie jak wulkan widziany z dołu, raczej jak fragment górki, z którego jednak co jakiś czas wydobywa się lekki dym – czytamy na stronie podrozepoeuropie.pl. Wybierając się na tę wycieczkę trzeba mieć jednak na uwadze to, że nawet jeśli w mieście jest słonecznie i bezchmurnie, to nad wulkanem mogą unosić się chmury. Jeśli tak jest, to niestety nie będziemy mogli podziwiać widoków podczas tej krótkiej wspinaczki.

37

Castel Nuovo Zamek, znany również jako Maschio Angioino, jest architektonicznym symbolem miasta. Jego budowę rozpoczęto w 1279 roku i zakończono trzy lata później. Castel Nuovo stoi przy Piazza Municipio – w samym sercu miasta. Gotycka budowla została zaprojektowana na planie nieregularnego czworokąta, ma cztery wieże i jest otoczona fosą. Warto wejść tu do środka i zobaczyć m.in. całkowicie zachowaną komnatę zamkową Capella Pallatina poświęconą Św. Barbarze.

Museo di Capodimonte Budynek, w którym znajduje się muzeum pochodzi z XVIII wieku i został ufundowany przez Karola Burbona. Bogata kolekcja dzieł sztuki powstawała jednak głównie dzięki XVI-wiecznym mecenasom sztuki pochodzącym z rodu Farnese. Obecnie można tu oglądać dzieła takich artystów jak m.in.: Tycjan, Pieter Bruegel (starszy), Francisco Goya, Giovanni Lorenzo Bernini, Lorenzo Lotto czy Guido Reni. Z kolei w tzw. Apartamentach Królewskich można oglądać głównie porcelanę, portrety rodzinne i wyroby jubilerskie.

San Francesco di Paola

Pizza w Neapolu Mówi się, że Neapol to jedna wielka pizzeria – chyba nie można przyjechać do tego miasta i nie spróbować tego klasycznego włoskiego dania. Ta wyróżnia się bardzo cienkim ciastem i mniejszą liczbą składników – wystarczą świeże pomidory, lokalna mozzarella i kilka kropel oliwy, by zapomnieć o „bożym świecie”. Do tego zachęca także cena, bo smaczną pizzę zjemy już za 3-4 euro.

Jednym z miejsc, do którego prędzej czy później trafi każdy turysta, jest Piazza del Plebiscito, mieszczący się na końcu Via Toledo. To przy nim znajduje się Kościół św. Franciszka z Paoli, przez wieki uznawanego za patrona Królestwa Neapolu. Bazylika jest kopią rzymskiego Panteonu z XIX wieku w klasycystycznym stylu. Na placu przed nią stoją dwa pomniki władców z dynastii Burbonów na koniach: Karola III i Ferdynanda I. Ich autorem jest XIX-wieczny rzeźbiarz Antoni Conov.


38 Włochy

|

Taormina Taormina położona jest w północnej części wschodniego wybrzeża Sycylii. Miasto położone jest na stromych zboczach okolicznych gór, co skutkuje tym, że jest tu jeszcze piękniej niż w okolicznych miejscowościach. Warto wybrać się przede wszystkim do teatru greckiego z II wieku – w tle możemy podziwiać Etnę. U podnóży miasta trafimy z kolei na rezerwat Baia della Isola Bella (Zatoka Isola Bella).

Na słonecznej wyspie Sycylia to największa wyspa na Morzu Śródziemnym, uwielbiana przez turystów nie tylko z Europy. Tych przyciąga tu to, co we Włoszech najpiękniejsze – gorący klimat, doskonałe jedzenie i przede wszystkim – niezapomniane widoki. Sycylia jest podzielona na 9 prowincji: Palermo, Katania, Mesyna, Syrakuzy, Trapani, Ragusa, Caltanissetta, Agrigento i Enna. Najwyższym szczytem jest Etna, góra i wulkan wznoszący się na wysokość 3323 m n.p.m.

Na liście Unesco

Etna jest też najwyższym aktywnym wulkanem w całej Europie – aktywnym już od 550 tysięcy lat. Odgrywa on też istotną rolę dla turystyki wyspy, zwłaszcza dla prowincji Katania. Zimą przyciąga gości zaśnieżony szczyt i leżący na północnym 9 czerwca 2017

stoku kurort Piano Provenzana, cały rok można z kolei zwiedzać okoliczne muzea i poznać bliżej krajobraz wulkanu – pieszo czy rowerem. Etna jest przyjazna nie tylko turystom (w tym narciarzom), ale i… rolnikom, bo z uwagi na żyzną glebę zbocza oraz rejony obszaru wulkanu, tutejsze tereny są doskonałym miejscem do uprawy winorośli, pomarańczy czy oliwek. Sycylia, dzięki swojej bogatej historii, może pochwalić się nie tylko pięknymi widokami, ale i zabytkami światowej klasy, które wpisano na Listę światowego dziedzictwa UNE-

SCO. Jednym z nich jest Valle dei Templi – Dolina Świątyń, jeden z najwybitniejszych przykładów greckiej sztuki i architektury, wpisany na Listę UNESCO w 1997 r. Zespół 10 świątyń znajduje się w Agrigento (południowe wybrzeże wyspy) . Na Liście UNESCO znalazła się też m.in. Villa Romana del Casale – to willa zbudowana na przełomie III i IV w. p.n.e. i użytkowana aż do XII w. Villa słynie z mozaiki położonej na podłodze, na której można podziwiać różne sceny z życia ówczesnych Rzymian, ich stroje i zwyczaje.

W 2005 r. na Listę UNESCO wpisano Syrakuzy i Skalną Nekropolię w Pantalicy. – Syrakuzy w starożytności były jednym z najważniejszych ośrodków miejskich, czego niezwykłe pozostałości widoczne są do dnia dzisiejszego. Będąc w mieście koniecznie trzeba udać się do Parco Archeologico Neapolis, gdzie naszym oczom ukażą się przepiękne ruiny z czasów greckich. Najważniejszym punktem jest wykuty w białej skale Teatro Greco, mieszczący ponad 15 tysięcy osób. Co ciekawe jest on starszy od rzymskiego odpowiednika o prawie 500 lat.


| Włochy 39 Cefalu

Palermo Niewielkie rybackie miasteczko Cefalu leży zaledwie 50 km na wschód od Palermo, warto więc podjechać tu będąc w stolicy wyspy. Miejscowość leży u stóp góry Rocca, prawdopodobnie znajdowała się tu kiedyś grecka fortyfikacja z V wieku p.n.e. Dziś mieści się tu otoczone murami stare centrum miasta. Wśród zabytków można wymienić: katedrę z 1131 roku ufundowaną przez normańskiego króla Rogera II, świątynię Diany z VII wiek p.n.e., kościół San Giorgio z XII wieku, Lavatio Medievale, czyli średniowieczną pralnię publiczną czy łaźnie rzymskie. Palermo uznawane jest za kulturalną, gospodarczą i turystyczną stolicę Sycylii, a także główne centrum handlowe i przemysłowe wyspy. Główne zabytki, jakie tu znajdziemy, to pozostałości murów rzymskich, punickiej nekropolii oraz pałac królewski (Pałac Normanów) z XI wieku, wewnątrz którego znajduje się słynna Capella Palatina (Kaplica Palatyńska) z XII wieku, łącząca w sobie wpływy normańskie, bizantyjskie, arabskie i sycylijskie. W tej trójnawowej bazylice znajdują się mozaiki wykonane w XII wieku przez artystów z Bizancjum. Palermo słynie także z Katakumb Kapucynów, gdzie mieści się ok. 8 tys. zmumifikowanych ciał zakonników. Zwiedzania nie poleca się jednak osobom o słabszych nerwach. Inne ciekawe punkty to zamek Eurialo, średniowieczny kościół św. Mikołaja, a także barokowa katedra Santa Maria del Piliero o delle Colonne – można przeczytać na stronie eprzewodnik.com.

Jak podróżować

Sycylia obfituje w piękne miejsca, którymi zachwycają się turyści, ale wielu z nich nie znajdziemy w przewodnikach. Na urokliwe zakątki natrafimy w różnych częściach wyspy, co sprowadza nas do tego, jaki sposób komunikacji jest tu najlepszy.

Choć można zdecydować się na autobusy, których siatka połączeń jest stosunkowo dobrze rozbudowana, a bilety są w przystępnej cenie, to zdecydowanie lepszym pomysłem jest wynajęcie samochodu (zwłaszcza jeśli podróżujemy w grupie 3-4 osobowej). Przy okazji warto wykupić dodatkowe ubezpieczenie, które uchroni nas przed ewentualnymi opłatami w przypadku stłuczki – o co tu wcale nie trudno, bo włoscy kierowcy dość luźno (i z dystansem) traktują przepisy drogowe.

RAGUSa Historyczne centrum miasta wraz z innymi miastami doliny Noto, to miejsca, które zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Wśród najciekawszych zabytków można wymienić Katedrę San Giovanni (XVIII w.), Duomo di San Giorgio (XVIII w.) czy Kościół San Giuseppe (XVIII w.). Można tu przyjechać także z innego powodu – warto zobaczyć doskonały przykład typowego sycylijskiego miasta.


40 kuchnia

|

Gnocchi z sosem śmietanowo-grzybowym

Parmigiana di Melanzane

Składniki (12 porcji):

t CBLÂ’BLJBOZ t ƽSFEOJB DFCVMB t LH EPKS[BÂ’ZDI QPNJEPSØX MVC HƬTUZ QS[FDJFS QPNJEPSPXZ

t EVLJF [ƤCLJ D[PTOLV t HBSƽƥ ƽXJFLJFK CB[ZMJJ J PSFHBOP t LVMF NP[BSFMMJ t HBSƽDJ ƽXJFLJP TUBSUFHP QBSNF[BOV t PMJXB [ PMJXFL t TØM t QJFQS[

Sposób przygotowania:

#BLÂ’BLJBOZ QPLSPJÆ¥ OB QMBTUSZ HSVCPƽDJ DN J SP[Â’PLJZÆ¥ OB TJDJF 1PTZQBÆ¥ [ XJFS[DIV TPMƤ J PETUBXJÆ¥ OB PL NJO 1MBTUSZ CBLÂ’BLJBOB PQÂ’VLBÆ¥ J PTVT[ZÆ¥ /B SP[HS[BOFK QBUFMOJ HSJMMPXFK HSJMMPXBÆ¥ [ PCV TUSPO CBLÂ’BLJBOB o NPLJOB QPMBÆ¥ PMJXƤ D[PTOLP XƤ /B PEE[JFMOFK QBUFMOJ OB PMJXƬ XS[VDJÆ¥ ESPCOP QPLSPKPOƤ DFCVMƬ J D[PTOFL QPLSPKPOF QPNJEPSZ J D[Ƭƽƥ [Jؒ %PQSBXJÆ¥ TPMƤ J QJFQS[FN %VTJÆ¥ QPE QS[ZLSZDJFN QS[F[ PL NJO (PUPXZ TPT NPLJOB [NJLTPXBÆ¥ 1JFLBSOJL SP[HS[BÆ¥ EP TU /BD[ZOJF LJBSPPEQPSOF XZTNBSPXBÆ¥ PMJXƤ SP[QSPXBE[JÆ¥ DJF OJVULƤ XBSTUXƬ TPTV QPNJEPSPXFHP J QPTZQBÆ¥ D[ƬƽDJƤ UBSUFHP QBSNF[BOV 6Â’PLJZÆ¥ QMBTUSZ CBLÂ’BLJBOB o UBL BCZ OBDIPE[JÂ’Z OB TJFCJF 6Â’PLJZÆ¥ QPLSPKPOƤ NP[BSFMMƬ QPTZQBÆ¥ [JPÂ’BNJ J SP[QSP XBE[JÆ¥ LPMFKOƤ QPSDKƬ TPTV /BTUƬQOF XBSTUXZ VLÂ’BEBÆ¥ X UFK TBNFK LPMFKOPƽDJ 1JFD PL NJOVU [B MFQT[ZTNBL XPSEQSFTT DPN 9 czerwca 2017

Składniki:

Risotto z dyniÄ… i s

t PL H EZOJ P EPƽƥ TVDIZN NJƤLJT[V XBHB KVLJ QP QS[ZHPUPXBOJV t Â’ZLJLJ PMJXZ t T[BMPULJ MVC NBÂ’B DFCVMB

t [ƤCFL D[PTOLV t Â’ZLJLB PMJXZ t Â’ZLJLB NBTÂ’B MVC Â’ PMJXZ

t LJMLB MJTULØX T[B’XJJ

Sposób przygotowania:

1JFLBSOJL OBHS[BÆ¥ EP TU $ 0CSB OƤ J PD[ZT[D[POƤ [ OBTJPO EZOJƬ QPLSPJÆ¥ X PL DN HSVCPƽDJ QMBTUSZ VÂ’PLJZÆ¥ OB CMB T[F QPTNBSPXBÆ¥ PMJXƤ QPTPMJÆ¥ J VQJFD EP NJƬLLPƽDJ PL NJO 8ZXBS CVMJPO [BHPUPXBÆ¥ J QP[PTUBXJÆ¥ OB OBKNOJFKT[ZN PHOJV CZ DBÂ’Z D[BT CZÂ’ DJFQÂ’Z ;ƤCFL D[PTO LV [NJBLJELJZÆ¥ B OBTUƬQOJF QPT[BULPXBÆ¥ XSB[ [ DFCVMƤ 0MJXƬ J NBTÂ’P MVC TBNƤ PMJXƬ SP[HS[BÆ¥ X SPOEMV J VEVTJÆ¥ DFCVMƬ [ D[PTOLJFN OJF EPQVT[D[BKƤD EP [CSƤ[PXJF OJB /BTUƬQOJF EPEBÆ¥ LJMLB MJTULØX T[BÂ’XJJ J EVTJÆ¥ KFT[D[F NJO QP D[ZN EPEBÆ¥ SZLJ QPTPMJÆ¥ XZNJFT[BÆ¥ J TNBLJZÆ¥ PL NJO OB XPMOZN PHOJV TUBMF NJFT[BKƤD BLJ SZLJ


Składniki:

t LH [JFNOJBLØX t H NƤLJ QT[FOOFK t KBKLP t TØM Sos Å›mietanowo-grzybowy: t H TVT[POZDI HS[ZCØX t H QJFD[BSFL t NBÂ’F DFCVMF t NM ƽNJFUBOLJ QSPD

t TØM t ƽXJFLJP [NJFMPOZ QJFQS[ t HBÂ’LB NVT[LBUPÂ’PXB t PMJXB EP TNBLJFOJB

Wiosenny makaron

Primavera

Sposób przygotowania:

;JFNOJBLJ HPUVKFNZ X NVOEVSLBDI (PSƤDF PCJFSBNZ J UÂ’VD[FNZ BMCP QS[F DJTLBNZ QS[F[ QSBTLƬ 0ETUBXJBNZ EP PTUZHOJƬDJB EPEBKFNZ KBKLP NƤLƬ PESPCJOƬ TPMJ J XZSBCJBNZ OB HÂ’BELƤ NBTƬ %[JFMJNZ DJBTUP OB LJMLB D[ƬƽDJ [ LBLJEFK UXPS[ZNZ XBÂ’FL HSVCPƽDJ PL DN J LSPJNZ OB LBXBÂ’LJ EÂ’VHPƽDJ DN ,BLJEZ QS[ZDJTLBNZ MFLLP XJEFMDFN UXPS[ƤD X[ØS (PUPXF HOPDDIJ XS[VDB NZ EP XS[ƤDFK PTPMPOFK XPEZ J HPUVKF NZ EP NPNFOUV XZQÂ’ZOJƬDJB 4VT[POF HS[ZCZ NPD[ZNZ X XPE[JF OBKMFQJFK QS[F[ OPD HPUVKFNZ X UFK TBNFK XPE[JF EP NJƬLLPƽDJ 1P VHPUPXBOJV TJFLBNZ KF ESPCOP OJF XZMFXBNZ XPEZ $FCVMƬ TJFLBNZ X ESPCOƤ LPTULƬ QPETNBLJBNZ OB PMJXJF %PEBKFNZ QPLSPKPOF X HSVC T[F LBXBÂ’LJ QJFD[BSLJ J QP[PTUBÂ’F HS[ZCZ 4NBLJZNZ BLJ QJFD[BSLJ QVT[D[Ƥ XJƬL T[Pƽƥ TPLV %PMFXBNZ XPEƬ QP[PTUBÂ’Ƥ [ HPUPXBOJB HS[ZCØX $IXJMƬ QØdžOJFK EPEBKFNZ ƽNJFUBOLƬ 1S[ZQSBXJBNZ EP TNBLV [B EZNJBDBQBUFMOJB CMPHTQPU DPN

Składniki:

t H NÂ’PEFHP CPCV t Qؒ QƬD[LB T[QBSBHØX t HBSƽDJF T[QJOBLV t H NBLBSPOV OQ ƽXJEFSLJ t Â’ZLJLB NBTÂ’B t Â’ZLJLB PMJXZ FYUSB t [ƤCLJ D[PTOLV t T[LMBOLJ CJBÂ’FHP XZUSBXOFHP XJOB MVC Â’ZLJLB TPLV [ DZUSZOZ

t T[LMBOLJ ƽNJFUBOLJ QSPD

t T[LMBOLJ UBSUFHP QBSNF[BOV t T[D[ZQJPSFL t CB[ZMJB PQDKPOBMOJF

Sposób przygotowania:

;BHPUPXBÆ¥ CØC X PTPMPOFK XPE[JF 8ZKƤƥ XPEZ OJF XZMFXBÆ¥ 6HPUPXBÆ¥ NBLBSPO 0EDFE[JÆ¥ LJMLB Â’ZLJFL XPEZ [ NBLBSPOV XZNJFT[BÆ¥ [F ƽNJFUBOLƤ TPMƤ J QJFQS[FN 8 UFK TBNFK XPE[JF DP CØC VHPUPXBÆ¥ T[QBSBHJ QPLSPKPOF OB DJFOLJF QMBTUFSLJ H’ØXLJ QP[P TUBXJBKƤD X DBÂ’PƽDJ o HPUPXBÆ¥ QS[F[ NJO %P UFK TBNFK XPEZ XS[VDJÆ¥ T[QJOBL J QP LJMLVOBTUV TFLVOEBDI PEDJTOƤƥ QPTJFLBÆ¥ /B NBƽMF J PMJXJF QPETNBLJZÆ¥ QPLSPKPOZ OB QMBTUFSLJ D[PTOFL PCSBOZ CØC T[QBSBHJ J T[QJ OBL EPQSBXJÆ¥ TPMƤ J QJFQS[FN XMBÆ¥ XJOP J PEQBSPXBÆ¥ 8Â’PLJZÆ¥ NBLBSPO ƽNJFUBOLƬ XZNJFT[BOƤ [ XPEƤ TPL [ DZUSZOZ KFƽMJ OJF VLJZXBMJƽNZ XJOB J QPEHS[FXBÆ¥ BLJ TPT QPLSZKF DBÂ’Z NB LBSPO 1PEBXBÆ¥ [ UBSUZN TFSFN

[B LXFTUJBTNBLV DPN

Klasyczne tiramisu

z pieczoną szałwią

Składniki:

t H SZLJV EP SJTPUUP t PL NM CJB’FHP XZUSBXOFHP XJOB t PL NM XZXBSV CVMJPOV t TXJFLJP TUBSUZ TFS QFDPSJOP MVC QBSNF[BO PL H

t TØM t QJFQS[ t NBTÂ’P EP QS[FTNBLJFOJB MJTULØX T[BÂ’XJJ TUBOJF TJƬ MFLLP QS[FdžSPD[ZTUZ %PEBÆ¥ XJOP [BNJFT[BÆ¥ J HEZ XJOP KVLJ PEQBSVKF o EPEBÆ¥ PL DIPDIMF XZXBSV J HPUPXBÆ¥ OB XPMOZN PHOJV SFHVMBSOJF NJFT[BKƤD [B LBLJEZN SB[FN HEZ SZLJ XDIÂ’POJF KVLJ XJƬLT[Pƽƥ QÂ’ZOV EPMBÆ¥ LPMFKOƤ DIPDIMƬ XZXBSV J HPUPXBÆ¥ PE D[BTV EP D[BTV NJFT[BKƤD .OJFK XJƬDFK X QPÂ’PXJF HPUPXBOJB EPEBÆ¥ QPÂ’PXƬ VQJFD[POFK QPLSPKPOFK X LPTU LƬ EZOJ (EZ SZLJ NB KVLJ PEQPXJFEOJƤ EMB OBT LPOTZTUFODKƬ QP PL NJO [EKƤƥ HBSOFL [ PHOJB EPEBÆ¥ TUBSUZ TFS PSB[ SFT[UƬ VQJFD[POFK QPLSPKPOFK EZOJ J EPLÂ’BEOJF XZNJFT[BÆ¥ 1PTZ QVKƤD FXFOUVBMOJF EPEBULPXP TUBSUZN QFDPSJ OP QBSNF[BOFN

| kuchnia 41

[B CFBXLVDIOJ DPN

t H TFSLB NBTDBSQPOF TDIÂ’PE[POFHP t EVLJF KBKLB CJBÂ’LB J LJؒULB PEE[JFMOJF t QBD[LJ QPEÂ’VLJOZDI CJT[LPQUØX t Â’ZLJLJ ESPCOFHP DVLSV EP XZQJFLØX t T[LMBOLB ƽXJFLJP [BQBS[POFK NPDOFK LBXZ XZTUVE[POFK

t LBLBP EP PQSØT[FOJB t NM MJLJFSV "NBSFUUP

Sposób przygotowania:

8T[ZTULJF TLÂ’BEOJLJ QPXJOOZ CZÆ¥ TDIÂ’PE[POF Æ Ã˜Â’ULB J DVLJFS VUS[FÆ¥ NJLTFSFN OB KFEOPMJUƤ LSFNPXƤ J KBTOƤ NBTƬ %PEBXBÆ¥ NBTDBSQPOF X LJMLV UVSBDI VDJFSBKƤD EP QPÂ’ƤD[FOJB %PEBÆ¥ LJFMJT[FL MJLJFSV [NJLTPXBÆ¥ 8 ESV HJN OBD[ZOJV VCJÆ¥ OB T[UZXOP QJBOƬ [ CJBÂ’FL EFMJLBUOJF XZNJFT[BÆ¥ [ NBTƤ TFSPXƤ X US[FDI UVSBDI ,BXƬ [BQB S[ZÆ¥ QS[FTUVE[JÆ¥ #JT[LPQUZ XZÂ’PLJZÆ¥ OB CMBDIƬ EP GPSNZ MVC QVDIBSLØX ,BXƬ XZMFXBÆ¥ Â’ZLJLƤ OB CJT[LPQUZ CZ OJƤ OBTJƤLÂ’Z /B CJT[LPQUZ XZÂ’PLJZÆ¥ XBSTUXƬ TFSB QPÂ’PXƬ 1S[FSX NJƬE[Z CJT[LPQUBNJ OJF XZQFÂ’OJBÆ¥ PLSVT[LBNJ NB UBN CZÆ¥ TFS /B TFS QPOPXOJF XZÂ’PLJZÆ¥ CJT[LPQUZ LUØSF US[FCB OBTƤD[ZÆ¥ LBXƤ /BÂ’PLJZÆ¥ ESVHƤ XBSTUXƬ TFSB ESVHƤ QPÂ’PXƬ J XZSØXOBÆ¥ 8TUBXJÆ¥ EP MPEØXLJ OBKMF QJFK OB DBÂ’Ƥ OPD 1S[FE QPEBOJFN PQSØT[ZÆ¥ LBLBP [B NPKFXZQJFLJ DPN


42 kuchnia

|

Cannelloni

ze szpinakiem i fetÄ…

Składniki:

t T[UVL SVSFL NBLBSPOV DBOOFMMPOJ t H NSPLJPOFHP T[QJOBLV t H TFSB GFUB t KBKLP t [ƤCLJ D[PTOLV t Â’ZLJLJ NƤLJ QT[FOOFK t Â’ZLJLJ NBTÂ’B t NM NMFLB t H LJؒUFHP TFSB t PMFK EP XZTNBSPXBOJB GPSNZ

t TØM t QJFQS[ t HB’LB NVT[LBUP’PXB

;BNSPLJPOZ T[QJOBL QS[FÂ’PLJZÆ¥ OB QBUFMOJƬ J QPEHS[FXBÆ¥ BLJ EP PEQBSPXBOJB DBÂ’FK XPEZ -FLLP QS[FTUVE[JÆ¥ EPEBÆ¥ SP[HOJF DJPOZ TFS GFUB QS[FDJƽOJƬUZ QS[F[ QSBTLƬ D[PTOFL KBKLP TØM J QJFQS[ XT[ZTULJF TLÂ’BEOJLJ EPCS[F XZNJFT[BÆ¥ Æ BSPPEQPSOF OBD[ZOJF EP [BQJFLBOJB XZTNBSPXBÆ¥ PMFKFN 3VSLJ NBLBSPOV OBE[JFXBÆ¥ T[QJOBLPXZN GBST[FN QS[Z VLJZDJV NBÂ’FK Â’ZLJFD[LJ Sos beszamelowy: X SPOEMV SP[QVƽDJÆ¥ NBTÂ’P EPEBÆ¥ NƤLƬ J CBSE[P FOFSHJD[OJF NJFT[BÆ¥ BLJ EP V[ZTLBOJB KFE OPMJUFK LPOTZTUFODKJ /BTUƬQOJF DBÂ’Z D[BT NJFT[BKƤD EPEBÆ¥ NMFLP $BÂ’Pƽƥ NJFT[BÆ¥ J QPEHS[FXBÆ¥ BLJ EP V[ZTLBOJB TPTV P LPOTZTUFODKJ HƬTUFK ƽNJFUBOZ 4PT [BHPUPXBÆ¥ QS[F[ PL TFL EPEBÆ¥ HBÂ’LƬ NVT[LBUPÂ’PXƤ TØM J QJFQS[ /B EOP OBD[ZOJB LJBSPPEQPSOFHP XZÂ’PLJZÆ¥ KFEOƤ Â’ZLJLƬ TPTV CFT[BNFMPXFHP J SØXOPNJFSOJF SP[QSPXBE[JÆ¥ OB UP XZÂ’PLJZÆ¥ NBLBSPO OBE[JB OZ T[QJOBLJFN J [BMBÆ¥ SFT[UƤ TPTV CFT[BNFMPXFHP 8TUBXJÆ¥ EP QJFLBSOJLB OBHS[BOFHP EP TU OB PL NJO NJOVU QS[FE LPƵDFN QJFD[FOJB XJFS[DI QPTZQBÆ¥ TUBSUZN LJؒUZN TFSFN [B QS[FQJTZKPMJ DPN

Focaccia

t QÂ’BUZ NBLBSPOV MBTBHOF t QJLBOUOFHP LJؒUFHP TFSB OQ DIFE EBS t H QBSNF[BOV Beszamel: t Â’ZLJLJ NBTÂ’B t Â’ZLJLJ NƤLJ t NM NMFLB QSPD

t TØM t CJB’Z QJFQS[ t HB’LB NVT[LBUP ’PXB EP TNBLV

Dodatkowo: t H T[QJOBLV NPLJF CZÆ¥ NSPLJPOZ t H XƬE[POFHP CPD[LV t DFCVMB t [ƤCLJ D[PTOLV t TØM t D[BSOZ QJFQS[ t HBÂ’LB NVT[LBUPÂ’PXB /B QBUFMOJ [BSVNJFOJÆ¥ QPLSPKPOZ X LPTULƬ CPD[FL EPEBÆ¥ QPTJFLBOƤ DFCVMƬ SP[NSPLJPOZ T[QJOBL QS[FDJƽOJƬUZ QS[F[ QSBTLƬ D[PTOFL TØM QJFQS[ J HBÂ’LƬ NVT[ LBUPÂ’PXƤ 4NBLJZÆ¥ EP PEQBSPXBOJB XPEZ Beszamel: 8 SPOEFMLV SP[QVƽDJÆ¥ NBTÂ’P EPEBÆ¥ NƤLƬ J [SPCJÆ¥ [BTNBLJLƬ 4UPQOJP XP EPMFXBÆ¥ NMFLP DBÂ’Z D[BT NJFT[BKƤD (PUPXBÆ¥ OJF QS[FSZXBKƤD NJFT[BOJB EP D[BTV BLJ TPT [BD[OJF HƬTUOJFÆ¥ ;FTUBXJÆ¥ [ PHOJB J EPQSBXJÆ¥ TPMƤ CJBÂ’ZN QJFQS[FN J HBÂ’LƤ NVT[LBUPÂ’PXƤ 4FSZ [FUS[FÆ¥ OB

Salti

Składniki:

Sposób przygotowania:

v

%P PL NM DJFQÂ’FK XPEZ XTZQVKFNZ ESPLJELJF J EPEBKFNZ DVLJFS .JFT[BNZ J PETUBXJBNZ %P EVLJFK NJTLJ XTZQVKF NZ NƤLƬ EPEBKFNZ TØM J NJFT[BNZ /B XJFS[DI XMFXBNZ SP[QVT[D[POF ESPLJELJF J [PTUBXJBNZ OB NJO /BTUƬQOJF EPEBKFNZ NM DJFQÂ’FK XPEZ J PL Â’ZLJFL PMJXZ [ PMJXFL J [BHOJBUBNZ KFEOPMJUF FMBTUZD[OF DJBTUP ;PTUBXJBNZ OB NJO EP XZSPƽOJƬDJB $JBTUP QS[FLÂ’BEBNZ OB EVLJƤ CMBDIƬ PE QJFLBSOJLB MVC GPSNƬ ¨ DN XZÂ’PLJPOƤ QBQJFSFN EP 9 czerwca 2017

Składniki:

Kurczak

z rozmarynem

Sposób przygotowania:

Lasagne ze s

Sposób przygotowania:

Sposób przygotowania:

t H NƤLJ QT[FOOFK t PL NM DJFQÂ’FK XPEZ t TBT[FULB TVT[P OZDI ESPLJELJZ JOTUBOU H t D[VCBUB Â’ZLJFD[LB TPMJ t QÂ’BTLJF Â’ZLJFD[LJ DVLSV t PL Â’ZLJFL PMJXZ [ PMJXFL t ƽXJFLJZ SP[NBSZO opcjonalne dodatki: t PMJXLJ t GFUB t QPNJEPSLJ LPLUBKMPXF MVC TVT[POF QPNJEPSZ t TØM X QÂ’BULBDI do podania: EPCSFK KBLPƽDJ PMJXB [ PMJXFL [ QJFSXT[FHP UÂ’PD[FOJB

t

QJFD[FOJB MVC XZTNBSPXBOƤ PMJXƤ %Â’POJF QPMFXBNZ Â’ZLJLƤ PMJXZ [ PMJXFL J OBUÂ’VT[D[POZNJ VHOJBUBKƤD GPSNVKFNZ QÂ’BTLJ QMBDFL P EPXPMOZN LT[UBÂ’DJF 8 DJBTUP XUZLBNZ MJTULJ SP[ NBSZOV J VMVCJPOF EPEBULJ 0EXSPUOƤ TUSPOƤ XJEFMDB US[PO LJFN SPCJNZ LJMLB XHÂ’ƬCJFƵ BCZ DJBTUP XZSBTUBÂ’P SFHVMBSOJF 0ELÂ’BEBNZ OB LPMFKOF NJO EP XZSPƽOJƬDJB 1PUFN QJFD[F NZ PL NJO X TU $ EP D[BTV BLJ GPDBDDJB Â’BEOJF TJƬ [BSVNJFOJ [B QPF[KB TNBLV QM

,BLJEZ [ QÂ’BUØX LVSD[BLB EFMJLBU OJF SP[CJÆ¥ 1PTPMJÆ¥ J QPQJFQS[ZÆ¥ EP TNBLV [ LBLJEFK TUSPOZ TPMJÆ¥ OBMFLJZ EFMJLBUOJF CP T[ZOLB KFTU TÂ’POB /B LBLJEZN [ LBXBÂ’LØX QPÂ’PLJZÆ¥ QMBTUFS T[ZOLJ J MJTUFL MVC EXB T[BÂ’XJJ -JTULJ QS[ZNPDPXBÆ¥ [B QPNPDƤ XZLBÂ’BD[ LJ 5BL QS[ZHPUPXBOF LPUMFUZ PCUP D[ZÆ¥ X NƤDF J PCTNBLJZÆ¥ OB QBUFMOJ [ SP[HS[BOƤ PMJXƤ /BTUƬQOJF [EKƤƥ NJƬTP PD[ZƽDJÆ¥ QBUFMOJƬ SƬD[OJLJFN QBQJFSPXZN J SP[HS[BÆ¥ OB OJFK NB TÂ’P ,JFEZ CƬE[JF TQJFOJPOF EPMBÆ¥ XJOP J TPL [ DZUSZOZ ;BHPUPXBÆ¥ TPT B OBTUƬQOJF EPEBÆ¥ QPETNBLJPOFHP LVSD[BLB 4NBLJZÆ¥ QS[F[ NJO QPMFXBKƤD NJƬTP TPTFN

[B QS[ZTUPMF CMPY QM


szpinakiem

EVLJZDI PD[LBDI J XZNJFT[BÆ¥ %OP OB D[ZOJB XZTNBSPXBÆ¥ DJFOLƤ XBSTUXƤ CF T[BNFMV 6Â’PLJZÆ¥ OB OJN QÂ’BUZ MBTBHOF QPTNBSPXBÆ¥ DJFOLƤ XBSTUXƤ CFT[BNFMV J LPMFKOP XBSTUXBNJ VLÂ’BEBÆ¥ T[QJOBL TFS QÂ’BU CFT[BNFM BLJ EP XZD[FSQBOJB TLÂ’BEOJLØX /B XJFS[DIV VÂ’PLJZÆ¥ QÂ’BUZ QPTNBSPXBOF CFT[BNFMFN J QPTZQB OF TFSFN ;BQJFLBÆ¥ X TU QS[F[ PL NJO EP [BSVNJFOJFOJB TJƬ XJFS[ DIV [B LVDIOJBT[FSPLPPUXBSUB CMPHTQPU DPN

Składniki:

Vitello tonato

t LH TDIBCV DJFMƬDFHP t DFCVMB t NBSDIFXLJ t NBÂ’B QJFUSVT[LB t HBÂ’Ƥ[LJ OBULJ QJFUSVT[LJ t Â’PEZHJ TFMFSB OBDJPXFHP Przyprawy t Â’ZLJLB TPMJ NPSTLJFK t Â’ZLJFD[LB ƽXJFLJP [NJFM QJFQS[V t HPdžE[JLJ t MJƽDJF MBVSPXF t [JBSFOLB [JFMB BOHJFMTLJFHP Dodatkowo t CVUFMLB NM CJBÂ’FHP XJOB t QPTJFLBOB OBULB QJFUSVT[LJ Sos: t QVT[LB UVƵD[ZLB X TPTJF XÂ’BTOZN t ëMFUZ BODIPWJFT t H LBQBSØX t QFÂ’OF Â’ZLJLJ NBKPOF[V t ƽXJFLJP [NJFMPOZ D[BSOZ QJFQS[

| kuchnia 43

Sposób przygotowania:

4DIBC PQÂ’VLBÆ¥ QPE[JFMJÆ¥ OB SØXOF D[ƬƽDJ %P EVLJFHP BMF OJF[CZU T[FSPLJFHP HBSOLB XÂ’PLJZÆ¥ PCSBOƤ J QPLSPKPOƤ OB QMBTUFSLJ DFCVMƬ NBSDIFXLƬ QJFUSVT[LƬ HBÂ’Ƥ[LJ OBULJ QPTJFLBOF Â’PEZHJ TFMFSB %PEBÆ¥ TØM NPSTLƤ ƽXJFLJP [NJFMPOZ D[BSOZ QJFQS[ HPdžE[JLJ MJƽDJF MBVSPXF [JFMF BOHJFMTLJF 8MBÆ¥ XJOP J [BHPUPXBÆ¥ 8Â’PLJZÆ¥ HÂ’ƬCPLP NJƬTP J X SB[JF LPOJFD[OPƽDJ EPQFÂ’OJÆ¥ XS[ƤDƤ XPEƤ UBL BCZ DBÂ’F NJƬTP CZÂ’P QS[ZLSZUF ;BHPUPXBÆ¥ [NOJFKT[ZÆ¥ PHJFƵ QS[ZLSZÆ¥ J HPUPXBÆ¥ OB NBÂ’ZN PHOJV QS[F[ HPE[ J NJO 8ZKƤƥ NJƬTP OB UBMFS[ 1P PTUVE[FOJV [BXJOƤƥ X QBQJFS EP QJFD[FOJB PXJOƤƥ GPMJƤ BMVNJOJPXƤ OJF[CZU DJBTOP J T[D[FMOJF J UBL QS[FDIPXZXBÆ¥ X MPEØXDF EP D[BTV QPEBOJB 1S[FE QPEBOJFN QPLSPJÆ¥ OB DJFOLJF QMBTUFSLJ PE SB[V QPMBÆ¥ TPTFN MVC QPEBÆ¥ HP PCPL X TPTKFSDF 1PTZQBÆ¥ OBULƤ QJFUSVT[LJ J [BDIPXBOZNJ LBQBSBNJ Sos tuÅ„czykowy z kaparami: UVƵD[ZLB PEDFE[JÆ¥ [ [BMFXZ XÂ’PLJZÆ¥ EP QPKFNOJLB CMFOEFSB EPEBÆ¥ ëMFUZ BODIPWJFT LBQBSZ Â’ZLJLJ LBQBSØX [PTUBXJÆ¥ EP EFLPSBDKJ J [NJLTPXBÆ¥ %PEBÆ¥ ƽXJFLJP [NJFMPOZ D[BSOZ QJFQS[ J NBKPOF[ [NJLTPXBÆ¥ MVC XZNJFT[BÆ¥ [B LXFTUJBTNBLV DPN

imbocca

Składniki:

t QPEXØKOZ ëMFU [ LVSD[BLB LBLJEZ ëMFU QS[FLSPKPOZ OB EXB QÂ’BUZ

t QMBTUSØX QSPTDJVUUP MVC JOOFK T[ZOLJ QPETVT[BOFK t MJTULØX T[BÂ’XJJ t Â’ZLJLJ NƤLJ t Â’ZLJLJ PMJXZ t H NBTÂ’B t NM CJBÂ’FHP XZUSBXOFHP XJOB t TPL [ DZUSZOZ t TØM t QJFQS[


44 kuchnia

|

Pizza

Caprese Składniki (na 2 pizze):

t H ƽXJFLJZDI ESPLJELJZ t Â’ZLJFD[LB DVLSV t H QS[FTJBOFK NƤLJ t Â’ZLJFD[LB TPMJ t NM DJFQÂ’FK QS[FHPUPXBOFK XPEZ QMVT Â’ZLJLJ EP [BD[ZOV

t ’ZLJLJ PMJXZ [ PMJXFL Sos: t QVT[LB DB’ZDI QPNJEPSØX t ’ZLJLB PMJXZ [ PMJXFL

t [ƤCFL D[PTOLV t Â’ZLJLJ LPODFOUSBUV QPNJEPSPXFHP t TØM t QJFQS[ t Â’ZLJFD[LB DVLSV t HBSƽƥ VMVCJPOZDI TVT[POZDI [Jؒ Wierzch: t QPNJEPSZ t HBSƽDJ QPNJEPSLØX LPLUBKMPXZDI t H NP[[BSFMMJ X LVMDF t ƽXJFLJF MJTULJ CB[ZMJJ t TØM NPSTLB t QJFQS[

Makaron

Carbonara Składniki:

t H NBLBSPOV TQBHIFUUJ t KBKLB t H TÂ’PELJFK QÂ’ZOOFK ƽNJFUBOZ QSPD

t H CPD[LV t H TUBSUFHP QBSNF[BOV QMVT USPDIƬ EP QPTZQBOJB

t TØM t QJFQS[ D[BSOZ t ’ZLJLB PMJXZ [ PMJXFL MVC FXFOUVBMOJF [XZL’FHP PMFKV

Sposób przygotowania:

.BLBSPO VHPUPXBÆ¥ X PTPMPOFK XPE[JF XH QS[FQJTV OB PQBLPXBOJV 0EDFE[JÆ¥ OJF QS[FMFXBÆ¥ XPEƤ #PD[FL QPLSPJÆ¥ X ESPCOƤ LPTULƬ 1PETNBLJZÆ¥ OB QBUFMOJ [ PMJXƤ Æ–NJFUBOƬ KBKLB TFS J EPƽƥ EVLJƤ JMPƽƥ QJFQS[V EPLÂ’BEOJF XZNJFT[BÆ¥ 6HPUPXBOZ NBLBSPO EPEBÆ¥ EP HPSƤDFHP CPD[LV XZNJFT[BÆ¥ J QS[ZTNBLJZÆ¥ QS[F[ PL NJO %PEBÆ¥ NBTƬ KBKFD[OƤ J NJFT[BÆ¥ QS[F[ DIXJMƬ BLJ XT[ZTULJF TLÂ’BEOJLJ EPCS[F TJƬ QPÂ’ƤD[Ƥ B TPT MFLLP [HƬTUOJFKF OJF NJFT[BÆ¥ [B EÂ’VHP LJFCZ OJF [SPCJÂ’B TJƬ KBKFD[OJDB 8ZÂ’PLJZÆ¥ OB UBMFS[F J QPTZQBÆ¥ SFT[UƤ TFSB [B LVDIOJB EPNPXB QM 9 czerwca 2017

Cafe affogato z sosem karme Składniki:

t MPEZ ƽNJFUBOLPXF MVC XBOJMJPXF t LBXB FTQSFTTP Sos karmelowy: t T[LMBOLB CJBÂ’FHP DVLSV t T[LMBOLJ XPEZ t T[LMBOLB ƽNJFUBOLJ LSFNPXFK QSPD

Sposób przygotowania:

Sos karmelowy: EP ƽSFEOJFHP HBSOLB XTZQBÆ¥ DVLJFS J XMBÆ¥ XPEƬ 6TUBXJÆ¥ ƽSFEOJ PHJFƵ J NJFT[BÆ¥ BLJ DVLJFS TJƬ SP[QVƽDJ ;XJƬLT[ZÆ¥ PHJFƵ EP EVLJFHP (PUPXBÆ¥ QS[F[ PL NJO o BLJ DVLJFS OBCJFS[F KBTOFHP CSƤ[PXFHP LPMPSV .BTZ OJF OBMFLJZ NJFT[BÆ¥ /BMFLJZ VXBLJBÆ¥ CP X QFXOZN NPNFODJF DVLJFS [BD[ZOB CBSE[P T[ZCLP [NJFOJBÆ¥ LPMPS [ KBTOFHP CSƤ[V OB DJFNOZ CZ QP DIXJMJ [BD[Ƥƥ TJƬ QBMJÆ¥ J EZNJÆ¥ 5S[FCB XZD[VÆ¥ NPNFOU X LUØSZN LPMPS LBSNFMV CƬE[JF CSƤ[PXZ BMF KFT[D[F OJF QS[ZQBMPOZ (EZ NBTB CƬE[JF NJBÂ’B CSƤ[PXZ LPMPS OBMFLJZ


Sposób przygotowania:

Ciasto: %SPLJELJF QPLSVT[ZÆ¥ X NJTDF EPEBÆ¥ DVLJFS J Â’ZLJLJ DJFQÂ’FK XPEZ 8ZNJFT[BÆ¥ J PETUBXJÆ¥ OB NJO X DJFQÂ’F NJFKTDF 8 UZN D[BTJF EP EVLJFK NJTLJ QS[FTJBÆ¥ NƤLƬ %P NƤLJ XMBÆ¥ PMFK SP[D[ZO ESPLJELJPXZ PSB[ SFT[UƬ XPEZ 8ZNJFT[BÆ¥ ESFXOJBOƤ Â’ZLJLƤ 8ZÂ’PLJZÆ¥ OB CMBU J QS[F[ NJO [BHOJBUBÆ¥ EÂ’PƵNJ FMBTUZD[OF DJBTUP 1PXTUBÂ’Ƥ LVMƬ VNJFƽDJÆ¥ X NJTDF QPTNBSPXBÆ¥ PMJXƤ QS[ZLSZÆ¥ ƽDJFSFD[LƤ J PETUBXJÆ¥ X DJFQÂ’F NJFKTDF BLJ QPEXPJ PCKƬUPƽƥ Sos: OB QBUFMOJ SP[HS[BÆ¥ PMJXƬ XS[VDJÆ¥ QPTJFLBOZ D[PTOFL J QPNJEPSZ [ QVT[LJ 3P[ESPCOJÆ¥ XJEFMDFN %VTJÆ¥ EP PEQBSPXBOJB %PEBÆ¥ LPODFOUSBU J [JPÂ’B XZNJFT[BÆ¥ %PQSBXJÆ¥ TPMƤ QJFQS[FN J DVLSFN NastÄ™pnie: QPNJEPSZ J NP[[BSFMMƬ QPLSPJÆ¥ X QMBTUFSLJ QPNJEPSLJ LPLUBKMPXF OB QP’ØXLJ 8ZSPƽOJƬUF DJBTUP QPE[JFMJÆ¥ OB D[ƬƽDJ LBLJEƤ SP[XBÂ’LPXBÆ¥ ESFXOJBOZN XBÂ’LJFN 1JFLBSOJL OBHS[BÆ¥ EP UFNQ TU /B CMBT[F VNJFƽDJÆ¥ QBQJFS EP QJFD[FOJB J MFLLP PQSØT[ZÆ¥ NƤLƤ 1JFSXT[Ƥ QJ[[Ƭ QPTNBSPXBÆ¥ QPÂ’PXƤ TPTV J PETUBXJÆ¥ OB NJO EP QPESPƽOJƬDJB 8TUBXJÆ¥ EP QJFLBSOJLB J QPEQJFD NJO 8ZDJƤHOƤƥ PCÂ’PLJZÆ¥ QMBTUSBNJ QPNJEPSB QP’ØXLBNJ QPNJEPSLØX J TFSFN ;BQJFLBÆ¥ KFT[D[F PL NJO 1S[FE QPEBOJFN QPTZQBÆ¥ TPMƤ J QJFQS[FN PSB[ EFLPSPXBÆ¥ MJTULBNJ CB[ZMJJ 0E SB[V QP ƽDJƤHOJƬDJV QJFSXT[FK QJ[[Z [ CMBDIZ VNJFƽDJÆ¥ OB OJFK ESVHƤ J QJFD UBL TBNP KBL [ QJFSXT[Ƥ [B QBMFUBTNBLV CMPHTQPU DPN

elowym

Grissini

| kuchnia 45

– domowe, włoskie paluszki

Składniki:

t H NƤLJ t H ƽXJFLJZDI ESPLJELJZ t Â’ZLJFD[LJ TPMJ t Â’ZLJFD[LJ DVLSV t T[LMBOLJ DJFQÂ’FK XPEZ t Â’ZLJLJ TUPÂ’PXF PMJXZ [ PMJXFL t KBKLP EP QPTNBSPXBOJB

t LNJOFL t SP[NBSZO t TF[BN t TØM HSVCP[JBSOJTUB PQDKPOBMOJF o EP QPTZQBOJB

Sposób przygotowania:

%SPLJELJF SP[QVT[D[BNZ X XPE[JF [ EPEBULJFN DVLSV 8MFXBNZ EP NƤLJ EPEBKFNZ TØM .JFT[BNZ SƬLƤ EP QPÂ’ƤD[FOJB TLÂ’BEOJLØX /B LPƵDV XMFXBNZ PMJXƬ J XZSBCJBNZ KFT[D[F LJMLB NJOVU 0ETUBXJBNZ EP XZSPƽOJƬDJB OB HPE[JOƬ 1P UZN D[BTJF SP[XBÂ’LPXVKFNZ DJBTUP OB EPƽƥ DJFOLJ QMBDFL J QS[Z VLJZDJV OPLJZLB EP QJ[[Z LSPJNZ DJBTUP OB XƤTLJF QMBTUFSLJ o EPƽƥ EÂ’VHJF QBMVT[LJ (PUPXF QBTLJ DJBTUB QS[FLÂ’BEBNZ OB CMBDIƬ XZÂ’PLJPOƤ QBQJFSFN EP QJFD[FOJB 1JFLBSOJL SP[HS[FXBNZ EP TU $ 1BMVT[LJ TNBSVKFNZ SP[CFÂ’UBOZN KBKLJFN J PQDKPOBMOJF QPTZQVKFNZ QS[ZQSBXBNJ 5BL QS[ZHPUPXBOF HSJTTJOJ XLÂ’BEBNZ EP OBHS[BOFHP QJFLBSOJLB J QJFD[FNZ OB [Â’PUZ LPMPS PL NJO 4NBLVKƤ [BSØXOP OB DJFQÂ’P KBL J OB [JNOP [B XJT[OJPXLB QM

Pasta con salsiccia Składniki:

t H NBLBSPOV t CJBÂ’F TVSPXF LJFÂ’CBTZ t Â’ZLJLB PMJXZ [ PMJXFL t H QS[FDJFSV QPNJEPSPXFHP t NBÂ’B T[BMPULB t HPdžE[JLJ t MJTULJ CB[ZMJJ t QBQSZD[LB QFQFSPODJOP t TØM t QJFQS[ D[BSOZ PE SB[V XMBÆ¥ ƽNJFUBOLƬ KFEOPD[FƽOJF T[ZCLP NJFT[BKƤD .JFT[BKƤD HPUPXBÆ¥ BLJ NBTB CƬE[JF NJBÂ’B KFEOPMJUƤ LPOTZTUFODKƬ J OJFDP [HƬTUOJFKF 4PT KFTU KVLJ HPUPXZ EP VLJZDJB %P ëMJLJBOFL QVDIBSLØX MVC NBÂ’ZDI NJTFD[FL XÂ’PLJZÆ¥ QP HBÂ’DF MPEØX QPMBÆ¥ TPTFN LBSNFMPXZN J XMBÆ¥ HPSƤDF NPDOF FTQSFTTP NBÂ’Ƥ ëMJLJBOLƬ 0E SB[V QPEBXBÆ¥ [B LXFTUJBTNBLV DPN

Sposób przygotowania:

,JFÂ’CBTƬ PCJFSBNZ [F TLØSLJ J LSPJNZ OB NBÂ’F LBXBÂ’LJ 8 SPOEFMLV QPEHS[FXBNZ PMJXƬ J EPEBKFNZ T[BMPULƬ [ XCJUZNJ HPdžE[JLBNJ OBTUƬQOJF EPEBKFNZ J QPETNBLJBNZ CJBÂ’Ƥ LJFÂ’CBTƬ 8ZUPQJPOZ UÂ’VT[D[ PEMFXBNZ XZKNVKFNZ T[BMPULƬ %PEBKFNZ QS[FDJFS QPNJEPSPXZ T[D[ZQUƬ TPMJ QPLSVT[POF X SƬLBDI MJƽDJF CB[ZMJJ J QFQFSPODJOP (PUVKFNZ SB[FN NJO /B LPOJFD XZÂ’PXJBNZ [ TPTV QFQFSPODJOP LJFCZ OJF CZÂ’P [CZU PTUSF 8 NJƬE[ZD[BTJF HPUVKFNZ NBLBSPO BM EFOUF 0EDFE[POZ NBLBSPO NJFT[BNZ [ TPTFN OB QBUFMOJ [B VHPUVK UP


46 motoryzacja

|

Przestronny niczym Myśląc o cenach samochodów Skody w naszej głowie raczej pojawiają się kwoty, którym bliżej jest do 100.000, a nie do 200.000 zł. Jednocześnie obecnie nie ma żadnego problemu, by Skodę doposażyć tak, by jej cena powędrowała w okolice tej drugiej liczby, czego idealnym przykładem jest kosztujący 179.000 zł Superb, z którym miałem okazję spędzić tydzień. Zapraszam na test Skody Superb Combi Style 2,0 TDI 190 KM DSG 4×4.

To już nie te czasy, kiedy prostota stylistyczna czyniła Skody samochodami po prostu mdłymi, nie wzbudzającymi żadnych emocji. Obecnie trend wciąż jest utrzymany i kupując Superba na szaleństwa, jeśli chodzi o projekt karoserii nie ma co liczyć, ale styliści poradzili sobie z tym wplatając w nadwozie wiele miłych dla oka detali. Przetłoczenia na masce i drzwiach, unikanie obłości w projektach świateł czy wlotów powietrza nadają temu modelowi ciekawego, „technicznego” charakteru.

Skoda na wypasie

Jeśli chodzi o ilość dodatków obecnych na pokładzie, to Skoda Superb również nie ma się czego wstydzić w tym przedziale cenowym. Testowany egzemplarz był najbardziej „dopasioną” wersją Style, wspartą jeszcze dodatkami kosztującymi 27.100 zł. To sprawiło, że o jakiś brakach w wyposażeniu ciężko jest mówić. Mamy tu panoramiczny i otwierany dach, elektryczne fotele z pamięcią, nawigację, elektrycznie otwieraną klapę bagażnika, dostęp bezkluczykowy, komplet systemów bezpieczeństwa i jeszcze sporo innych bajerów. Niemała ilość dodatkowych systemów na pokładzie na szczęście zetknęła się z klasycznym dla Skody uporządkowanym wnętrzem, gdzie kwestie ergonomii grają pierwsze skrzypce. Dzięki temu po zajęciu miejsca w kabinie praktycznie nie trzeba poświęcać czasu na zastanawianie się jak aktywować daną funkcję, bo to można załapać niemal z automatu. 9 czerwca 2017

Bardzo pomaga w tym fakt, że dostęp do większości z nich znajduje się pod dużymi, dobrze opisanymi przyciskami. Skupienie się na tym, aby kabina była maksymalnie ergonomiczna pociągnęło za sobą konsekwencje jeśli chodzi o jej design. O ile wspominany techniczny styl nadwozia do mnie trafia, to wnętrze mogłoby być choć odrobinę bardziej urozmaicone – przynajmniej kolorystycznie. Co prawda rozumiem, że do jasnych kolorów lakieru zazwyczaj stosuje się ciemne materiały w kabinie, ale tutaj w połączeniu z prostymi, pozbawionymi wielkiego polotu kształtami, robi się trochę zbyt bezemocjonalnie. Za to do jakości nie mam żadnych zastrzeżeń, bo mamy tu naprawdę miłe w dotyku i dobrze wyglądające materiały. Nie tylko w tych najbardziej eksponowanych miejscach, ale i tam, gdzie często pojawiają się oszczędności – np. w tunelu środkowym.

Przestronny jak Superb

Materiały użyte do wykończenia kabiny są dobrej jakości. W sumie trudno oczekiwać, żeby nie były w samochodzie za prawie 180.000 zł, zatem traktuję to jako pewien stan naturalny, a nie wyróżnik testowanego kombi. Przestronność śmiało można jednak umieszczać na liście rzeczy, którymi ten model Skody wybija się na tle konkurencji. Ilość miejsca na nogi jest monstrualna – jeździłem w swoim życiu różnymi samochodami, ale ciężko jest mi sobie przypomnieć drugi oferujący tyle przestrzeni na dolne kończyny pasażerów siedzących w dru-

gim rzędzie. A warto jest przypomnieć, że obecność szklanego dachu naturalnie zwiększa jego grubość wokół tafli szkła, więc w Superbach bez tego elementu miejsca jest jeszcze więcej. Równie dobrze jest w bagażniku testowanego kombi, bo za otwieraną elektrycznie klapą kryje się 660 litrów pojemności. Przestrzeń ma wzorowo regularne kształty i została wzbogacona o praktyczne drobiazgi, typowe dla Skody – np. uchwyty na siatki z zakupami czy praktyczne schowki w nadkolach. Po złożeniu siedzeń ilość miejsca rośnie do wartości 1950 litrów. Powoduje to, że poszukując naprawdę pojemnego kombi wręcz trzeba zwrócić swoją uwagę na Skodę Superb.

Wrażenia z jazdy

Opisywane auto ma wiele zmyślnych rozwiązań, ale możliwość zaginania czasoprzestrzeni nie jest jednym z nich, dlatego duża „buda” powinna pociągać za sobą niezbyt dobrą widoczność. W rzeczywistości jest lepiej, niż się spodziewałem, bo nadwozie jest długie, ale nieprzesadnie szerokie (1864 mm), co ułatwia składanie się w ciaśniejszych łukach. Dodatkowo regularne linie karoserii sprawiają, że czujniki parkowania i kamera cofania obecne na pokładzie przydają się głównie, gdy chcemy maksymalnie dojechać do ściany parkując tyłem. Ale i tak środowiskiem, w którym czuję się najlepiej są trasy poza terenem zabudowanym. Wtedy wykorzystać można


Skoda Superb

TDI w akcji

jeden z najfajniejszych układów, znajdujących się na pokładzie testowanego samochodu – wybór trybów jazdy Driving Mode z aktywnym zawieszeniem DCC. Wymaga on dopłaty w wysokości 4.200 zł, ale zdecydowanie warto. Dzięki niemu otrzymujemy praktycznie 2 auta w 1. Jeśli ustawimy wszystko na Comfort, to Superb robi się bardzo wygodnym i odprężającym w jeździe samochodem kombi. Zawieszenie staje się miękkie, a mniejsze nierówności wyczuwalne są jedynie w formie lekkiego falowania nadwozia. Układ kierowniczy nie stawia wtedy zbyt dużego oporu. Wystarczy włączyć jeszcze aktywny tempomat z asystentem utrzymania pasa ruchu i Superb prowadzi się praktycznie sam.

Ale po przełączeniu w nastawienia sportowe, charakterystyka w znaczący sposób się zmienia. Przede wszystkim przejawia się to w pracy zawieszenia, które nagle robi się sztywne, dokładnie informuje zmysły kierowcy o niedoskonałościach nawierzchni, a o przechyłach w zakrętach nie ma mowy. Efekt jest ciekawy w szczególności, jak z Comfort przełączymy DCC na Sport – czujemy się wtedy, jakbyśmy nagle teleportowali się na drogę o innej nawierzchni. Jeśli do „zawiasu” dodamy bardziej czuły i stawiający większy opór układ kierowniczy, to otrzymujemy auto znacząco inne w odbiorze. Takie, którym można wybrać się na Mazury i w pełni korzystać z rewelacyjnej geometrii tamtejszych dróg.

| motoryzacja

47

Strony redaguje Michał Strzyżewski (AUTOBLOG24.PL)

Podobnie dwojaką naturę ma silnik 2,0 TDI. Z jednej strony jest to klasyczny diesel – jeśli go nie ciśniemy, to jest to kulturalna i oszczędna jednostka napędowa. Na trasie spali on około 5,5-6,5 litra (zależy od stylu jazdy), na autostradzie około 7,5-7,8, a w mieście około 8 litrów na każde 100 kilometrów. Jednocześnie moc, jaką się legitymuje – 190 koni mechanicznych – sprawia, że gdy potrzebujemy lub chcemy go jednak przycisnąć, to z odpowiednią werwą reaguje on na nasze poczynania. Jeśli ktoś jednak liczy na jakieś solidne wbicie w fotel podczas przyspieszania, to może być trochę rozczarowany. 7,7 sekundy sprintu do 100 km/h (katalogowo, w mojej próbie wyszło 8,1 sek.) to nie jest wartość, która może zapewnić takie doznania. Nie zmienia to jednak faktu, że 190 KM dostępne pod prawą stopą sprawia, że nawet gdy przełączymy wszystkie parametry w wyborze trybów jazdy na Sport, to silnik nie okaże się słabym punktem. Sprawdza się dobrze zarówno, gdy chcemy kogoś wyprzedzić na autostradzie, jak i potrzebujemy dynamicznie włączyć się do ruchu, a odpowiednią dynamikę uzyskuje już w niskich partiach obrotów – od 1750 rpm. W rodzinnym kombi wystarcza z nawiązką. Silnik połączony jest z automatyczną skrzynią DSG. Po tych trzech literach oczekiwać można nienagannej płynności i szybkości zmiany kolejnych przełożeń i w testowanym egzemplarzu do-

kładnie tak jest. Czystą przyjemnością jest patrzenie jak sprawnie porusza się wskazówka obrotomierza, gdy skrzynia zmienia kolejne biegi. Warta odnotowania jest również obecność napędu 4×4, który na pewno okaże się pomocny, gdy Superbem podróżować będziemy w gorszych warunkach atmosferycznych.

Podsumowanie

Oczekiwania klientów i pozycjonowanie marki – te dwa elementy wypisałem na wstępie, jako największe wyzwania dla testowanej Skody Superb w nadwoziu kombi. Z pierwszym z nich poradziła sobie bezproblemowo, bo to samochód tak dobry, jak można się spodziewać. Fajnie się prowadzi, a za sprawą wyboru trybów jazdy przypadnie do gustu kierowcom o różnych upodobaniach. Jest dobrze wykonany, nie brakuje w nim nowych technologii, atrakcyjnie się prezentuje, zapewnia ogrom miejsca. Nie ma się za bardzo do czego przyczepić. Odnośnie drugiego wyzwania – nie da się ukryć, że Skoda nie kojarzy się powszechnie z pułapem cenowym, w którym znajduje się testowany egzemplarz Superba. Za taką kasę można myśleć już o trochę mniejszych, ale jednak samochodach z klasy premium. Radzę jednak nie sugerować się za bardzo znaczkiem. Sądzę, że większość osób mających do wydania około 200.000 zł na kombi, które dadzą szansę Skodzie Superb (i polubią jej „techniczny” charakter) pozbędzie się jakichkolwiek stereotypów z nią związanych.


48 sport

|

Bodybuilder – Na siłowni trenuję od jedenastu lat. Wszystko zaczęło się chyba od tego, że mój tata był kulturystą. Schodziłem za nim do piwnicy i łapałem za ciężary – opowiada Damian Wanatowski, wschodząca gwiazda sceny kulturystycznej na Wyspach.

>> Katarzyna Żabicka ierwszym sportem jaki zacząłem uprawiać systematycznie było kajakarstwo – zaczyna swoją opowieść Damian Wanatowski. – Duży wkład w to, że zainteresowałem się na poważnie sportem mieli moi rodzice, którzy sami byli bardzo aktywni i starali się zarazić nas swoją pasją. Kajakarstwo było niestety sezonowe, więc w okresie zimowym chodziłem na basen i odkryłem uroki siłowni – wspomina.

P

Wykorzystać szansę

Damian pochodzi z Bydgoszczy, a w Anglii mieszka od pięciu lat. Dwudziestoczterolatek od zawsze wiedział, że ruch to zdrowie i jak sam mówi, sport ma we krwi. Pierwszą propozycję, aby na poważnie zająć się kulturystyką dostał w Polsce. Zaczął trenować, jednak los zdecydował, że to jeszcze nie ten moment i miał dla niego inną drogę – Damian przeprowadził się do Wielkiej Brytanii. Zmiana otoczenia nie miała 9 czerwca 2017


| sport 49

jednak wpływu na zamiłowanie do kulturystyki. Zdeterminowany znalazł siłownię i wiedział, że prędzej czy później szansa się pojawi. Szansa pojawiła się w zeszłym roku w maju. Damian został zauważony przez managera klubu, w którym trenował – Emporium Gym Birmingham. – Zostałem zauważony przez Warrena Dysona, który związany jest z federacją PCA, osiem tygodni przed kwalifikacjami do Mistrzostw Anglii. Normalne przygotowania do konkursu zaczynają się szesnaście tygodni przed startem. Warren stwierdził, że mam duży potencjał, ale chyba do końca nie wierzył, że uda mi się przygotować formę w dwa razy krótszym czasie. Warren powiedział mi, że musi sprawdzić czy nie startowałem w przeszłości, bo nie mógł uwierzyć – jak sam to opisał – w profesjonalizm jaki prezentowałem. Miałem być takim „czarnym koniem” tych zawodów, bo nikt mnie wcześniej nie widział. Wyjście na scenę i to w tak prestiżowych zawodach od zawsze było moim marzeniem, dlatego postanowiłem dać z siebie wszystko – opowiada.

Praca na sukces

Damian trafił pod opiekę profesjonalnych trenerów i dietetyków. Od tej pory wszystko co usłyszał było „święte”. Był to eksperyment, bo nikt nie wiedział jak zareaguje organizm młodego chłopaka na tak morderczy wysiłek. Opcje były dwie – spektakularny sukces albo totalna klapa. – Dzień zaczynałem od suplementacji i treningu cardio, później trening pozowania, odpowiednie posiłki, a że byłem „na masie”, to musiałem dostarczyć swojemu organizmowi bardzo dużo kalorii. Wbrew pozorom w przygotowaniach do wyjścia na scenę nie odcinamy tłuszczy, tylko węglowodany. Do diety dodajemy te zdrowe, bo mają bardzo dużo energii, której organizm potrzebuje ćwicząc. Ja mam bardzo dobry metabolizm i nie mar-

twiłem się o kilogramy. Bardzo ciężko jest mnie zatłuścić. Każdy posiłek musiałem przyjmować o określonej porze. Dużo zawdzięczam swoim pracodawcom – mogłem w tym okresie sam ustalić sobie godziny pracy. Dało mi to duży komfort psychiczny – przyznaje. Wyzwaniem okazały się treningi cardio – jak mówi, nigdy wcześniej nie trenował w ten sposób. Ważne było systematyczne zwiększanie czasu ćwiczeń – miałem spalać tkankę tłuszczową, a nie mięśnie.

Odpowiedni ludzie

Na sukces jednej osoby musiało pracować wielu ludzi. Damian wspomina, że trafił na najlepszych z możliwych. Do samego wyjścia na scenę otaczali go opieką i za każdym razem służyli dobrą radą. – Najważniejsze jest, aby spotkać odpowiednich ludzi na swojej drodze. W dzisiejszych czasach tak naprawdę każdy może zostać trenerem personalnym – zrobić kurs możesz nawet przez internet. Dla mnie najważniejsze było to, aby osoby, z którymi pracowałem miały jakiekolwiek własne osiągnięcia w tym czego mnie uczą. Nie wierzę komuś, kto doradza mi w sprawie treningów, a sam nigdy nie brał udziału w zawodach i ma tylko wiedzę teoretyczną. Trzeba pamiętać, że bardzo łatwo tacy „teoretyczni” instruktorzy mogą zaszkodzić i to nie tylko sportowcom – zaznacza. Największe wyzwanie dla Damiana i jego organizmu pojawiło się tydzień przed zawodami. – Tydzień przed terminem zawodów musisz być gotowy do wyjścia na scenę. Tkanka tłuszczowa powinna być na poziomie od trzech do pięciu procent. Startowałem w kategorii juniorów, więc nie było kategorii wagowej. To jest ten moment, kiedy jedyne co nam jeszcze zostaje do zrobienia, to zrzucenie wody. Moja pierwsza myśl, jak i z pewnością większości osób, na sformułowanie „zrzucanie wody” to drastyczne jej odcięcie. Nie pijesz –

nie ma wody w organizmie. Jakże się wszyscy mylimy... – W zrzucaniu wody chodzi nie o zmniejszenie jej, ale o drastyczne zwiększenie. Pierwszego dnia pijesz pięć litrów, później sześć, w kolejnych dniach dochodzisz do dziesięciu i na dobę przed startem... nagle odcinasz ją całkowicie! Wszystko musi być robione pod kontrolą dietetyków i trenerów. Zdarza się, że zawodnicy po odwodnieniu mdleją na pokazie. Ja sam miałem taki moment, w którym na chwilę musiałem opuścić scenę, bo organizm się zbuntował – wspomina.

Ten wielki dzień

Pierwsza prezentacja Damiana miała miejsce na kwalifikacjach do Mistrzostw Anglii. Nikomu nieznany chłopak zachwycił jury i wzbudził poczucie niepewności w oczach współzawodników. W kwalifikacjach zajął drugie miejsce i zaledwie po dwóch tygodniach miał znowu wejść na scenę, aby zawalczyć w mistrzostwach Anglii. – Kiedy wybija punkt zero, światła na scenie zapalają się, a my jesteśmy gotowi do wyjścia, w głowie jest jedna myśl – jak najlepsza prezentacja. Zawodnicy zazwyczaj dzieleni są na grupy, w których prezentują się na scenie. Ocenia nas profesjonalne jury, przeważnie byli lub obecni kulturyści. Na pokaz mamy niecałe pięć minut, więc jest presja. Najważniejszy jest spokój i umiejętne pozowanie – wyjaśnia Damian. Pozornie proste pozowanie, okazuje się jedną z trudności jakie trzeba pokonać na scenie. Jak opowiada Damian – on sam uczył się go z internetu i przy każdej nadarzającej się okazji – czyli przy każdym mijanym lustrze – pozował. – Umiejętne pozowanie zapewnia ci spokój na scenie, nie trzęsiesz się jak galareta, ruchy są płynne, a co za tym idzie doskonale widać każde docięcie. Ważny jest także

kolor bronzera, który zazwyczaj wybierany jest przez federację. Im ciemniejszy kolor, tym lepiej wygląda umięśnienie – mówi. Na zawodach jest do zaprezentowania około siedmiu podstawowych póz. W tym czasie można szybko zauważyć w jakiej formie są zawodnicy, czy w odpowiednim momencie zaczęli odwadnianie. Pięć minut może zadecydować o dalszym „być albo nie być” zawodnika. Damian na Mistrzostwach Anglii zajął czwarte miejsce – jak sam mówi zabrakło mu bardziej rozbudowanych nóg. Do podium było bardzo blisko, co jeszcze bardziej utwierdziło Damiana, że warto. Najbliższe kwalifikacje PCA odbędą się w październiku tego roku, w których ma zamiar wystartować. – Znajomi, którzy widzą mnie w obecnej formie gratulują mi progresu. Pytają kiedy następne starty. Każdy taki występ jest wielkim poświęceniem i na chwilę obecną zastanawiam się czy już jestem na to gotowy. Czasami lepiej poczekać, dopracować więcej rzeczy, wiesz – moment kiedy jesteś tak blisko zwycięstwa i po raz kolejny zabraknie tak niewiele, nie jest przyjemny. Nie mam takiego parcia, że muszą to być akurat te zawody, wolę być gotowy w stu procentach – przyznaje. Najbliższy cel – zostać Mistrzem Anglii. Później może uzyskanie certyfikatu trenera personalnego. Marzy mu się także własna siłownia. A jak widać, Damianowi marzenia się spełniają.

Czekamy na Twój komentarz


50 motoryzacja

|

Klasyczna miłość Nie każdy marzy o najnowszym modelu BMW czy Ferrari. Są tacy, co z dumą siadają za kierownicą swoich Mercedesów W124, Syren i Fiatów. Niedawno spotkali się na pierwszym zlocie miłośników samochodów klasycznych zorganizowanym w Wielkiej Brytanii. Klasyczna Polonia zrzesza już tysiące fanów. >> Małgorzata Skibińska

P

ierwszą klasyczną miłością zapałał nagle i niespodziewanie. Był zaledwie kilkuletnim chłopcem, gdy wujek zajechał z Niemiec

9 czerwca 2017

nowo nabytym białym Mercedesem W124. – Zakochałem się w tym samochodzie i pamiętam go do dzisiaj – wspomina Bartek Krawiecki, organizator zlotu samochodów klasycznych, jaki odbył się w Blenheim Palace, niedaleko Woodstock. Bartek obiecał sobie, że kiedyś będzie miał ten model Mercedesa i na marzeniach nie poprzestał. Od roku jeździ właśnie takim autem.

Stare Skody, Warszawy i Fiaty często stały na podwórzu, gdzie od małego biegał Michał Keler. Jego dziadek był mechanikiem, więc widok naprawianych samochodów był czymś codziennym. Michał tak mocno zaraził się od dziadka samochodowym bakcylem, że w dorosłe życie wkroczył z dyplomem technika samochodowego. – Ta wiedza jest bardzo przydatna dla mojego hobby. Takie sprawy jak wymiana klocków hamulcowych, oleju, filtrów – jestem w stanie zrobić

sam, podczas, gdy inni muszą oddawać auto do warsztatu – mówi Michał. Od siedmiu lat mieszka w Wielkiej Brytanii i od trzech po brytyjskich drogach jeździ Mercedesem. Podobnie, jak u Bartka jest to model W124. To bardzo ciekawy egzemplarz. Jedna z pierwszych edycji Mercedesa W124 na wąskiej listwie. W przypadku Michała, Mercedes nie jest jedyną marką, do której ma słabość. W przyszłości planuje kupić Cadillaca rocznik 1959, a to niemały wydatek. Samochody klasyczne, inaczej nazywane youngtimerami, to stosunkowo młode, ale już uważane za zabytkowe samochody, k tóre


| motoryzacja 51 są utrzymywane w swoim pierwotnym stylu, a z fabryki wyjechały nie później niż w latach 80. XX wieku. Na całym świecie istnieją kluby posiadaczy i miłośników takich aut. W Wielkiej Brytanii od roku działa również polska grupa o nazwie Klasyczna Polonia. Na swój pierwszy duży zlot polscy miłośnicy klasyków zjechali Mercedesami, Syrenkami, Fiatami 126p do posiadłości księcia Marlborough w Blenham Palace. Łącznie przyjechały 162 samochody i 8 motocykli. Ciekawostką i dużą atrakcją był DeLorean, marka rozsławiona jako wehikuł czasu w trylogii filmowej „Powrót do przyszłości”. Jednak najwięcej serc podbił, i w głosowaniu na najpiękniejsze auto zwyciężył, Fiat 125p, znany jako „duży Fiat”. Z wypolerowanymi częściami silnika i pomalowanym zawieszeniem wyglądał lepiej niż po zjechaniu z fabryki. – To pierwsza impreza, jaką zorganizowaliśmy i efekt przeszedł moje oczekiwania. Uczestnicy widzieli się po raz pierwszy, poznawali się na zlocie i chwilę później wszyscy rozmawialiśmy, jakbyśmy się znali od kilkunastu lat, tak bardzo wspólna pasja potrafi łączyć – mówi Mi-

chał Keler, współorganizator zlotu Klasycznej Polonii. Klasyczna Polonia zaczynała w ubiegłym roku jako 7-osobowa grupa. Dzisiaj na Facebooku tworzy ponad 4-tysięczną społeczność. Ledwo skończył się zlot, a ludzie pytają o kolejny. Organizatorzy mają w tegorocznych planach zaznaczenie polskiej obecności na największym na Wyspach MotoShow, jaki odbędzie się w listopadzie. W Narodowym Centrum Wystawienniczym w Birmingham spodziewanych jest 2,5 tys. pojazdów wystawionych na powierzchni 12 boisk piłkarskich. Klasyczna Polonia obmyśla plan, aby wystawić tam Syrenkę i „maluszka”. Okazuje się, że po brytyjskich drogach jeżdżą polskie auta, ale to wcale nie Syrenka budzi największą ciekawość. Rarytasem jest Żuk. – Dokładnie są trzy Żuki, i co ciekawe, to nie Polacy, ale Brytyjczycy są ich właścicielami – mówi Bartek. – Wiemy też, że miłośnicy naszych marek, chcąc lepiej je poznać, tłumaczą sobie na angielski polskie instrukcje obsługi tych samochodów – dodaje. Na facebookowym forum Klasycznej Polonii obowiązuje dyscyplina i netykieta. Dzięki temu możliwa jest konsekwentna budowa bazy z przydatnymi branżowymi informacjami służącymi wszystkim miłośnikom

motoryzacji. Forumowicze wymieniają się informacjami na temat warsztatów samochodowych specjalizujących się w danej marce, chwalą się zdjęciami swoich aut, wzajemnie doradzają. Grupą, a wkrótce być może stowarzyszeniem kierują Bartek Krawiecki, Michał Keler i kolejny Bartek, który również pasją do aut zaraził się od swojego wujka. – U mnie wszystko zaczęło się od Pontiaca Benneville rocznik 1967. To był samochód wujka. Zakochałem się w tej maszynie i kocham klasyki do dzisiaj – wspomina Bartek Pawłowski. Klasyczna Polonia wywodzi się z działającego w Polsce forum klubu Mercedes SEC. – Na tym forum, dedykowanym tylko Mercedesom, poznałem kilku kolegów mieszkających w Wielkiej Brytanii. Na początku było nas siedmiu i tylko Mercedesy. Pomyślałem, żeby zrobić spotkanie na większą skalę i dla miłośników wszystkich klasyków, również polskich aut. W styczniu otrzymaliśmy pozwolenie na organizowanie zlotu w Blenham Palace – mówi Bartek Krawiecki. Blenheim Palace to rodowa posiadłość księcia

Marlborough. Wybudowana na początku XVIII wieku dla uczczenia zwycięskiej nad Francuzami bitwy pod Blenham w wojnie o sukcesję hiszpańską. To właśnie tutaj w 1874 roku na świat przyszedł Winston Churchill. Blenheim Palace otoczony jest imponującym ogrodem, na terenie którego znajduje się drugi co do wielkości roślinny labirynt. Labiryntem od czterech lat opiekuje się wspomniany Bartek Krawiecki z Klasycznej Polonii. Dobre relacje z pracodawcą i z samym księciem Marlborough zaowocowały zgodą na udostępnienie terenu wokół pałacu na organizację zlotu Klasycznej Polonii. Efekt był imponujący. W dniu zlotu przez posiadłość przewinęły się około trzy tysiące osób, w tym około tysiąc Polaków. Organizatorzy chcieliby, aby impreza odbywała się cyklicznie, co roku, w drugą niedzielę maja.

Fot. (x5) Radek Puszyński


52 sport

|

Kolejne wyróżnienie dla Roberta Lewandowskiego

Z bramkarzy wybrani zostali Gianluigi Buffon oraz Jan Oblak, w obronie m.in. Marcelo, spośród pomocników wyróżniono Lukę Modricia, a w ataku, obok Cristiano Ronaldo i Lionela Messiego, znalazło się także miejsce dla Roberta Lewandowskiego. Kapitan reprezentacji Polski i zawodnik Bayernu Monachium został wybrany do najlepszej osiemnastki zakończonego w sobotę sezonu UEFA Ligi Mistrzów. Dla 28-letniego napastnika był to sezon zakończony mistrzostwem kraju, ale bez radości w UEFA Lidze Mistrzów. Lewandowski oraz Bayern Monachium odpadli na etapie ćwierćfinału po dwumeczu z późniejszym triumfatorem, Realem Madryt. Polak w dziewięciu występach strzelił osiem goli, w Bundeslidze po raz drugi z rzędu osiągnął poziom trzydziestu zdobytych bramek. – Kolejny z napastników, który spisywał się bardzo dobrze, strzelając gole i łącząc rozegranie akcji w atakach Bayernu Monachium – argumentują obserwatorzy techniczni UEFA, których zadaniem było wyróżnienie osiemnastu piłkarzy nominacją do składu sezonu tegorocznych rozgrywek. Lewan-

dowski jest jedynym zawodnikiem Bayernu Monachium – oraz w ogóle z całej Bundesligi – wybranym do tego elitarnego grona. (za: laczynaspilka.pl)

Najlepszy skład wybrany przez Obserwatorów Technicznych UEFA: Gianluigi Buffon (Juventus), Jan Oblak (Atletico); Leonardo Bonucci (Juventus), Dani Carvajal (Real), Marcelo (Real), Sergio Ramos (Real), Diego Godin (Atletico); Casemiro (Real), Toni Kroos (Real), Luka Modrić (Real), Isco (Real), Miralem Pjanić (Juventus), Tiemoue Bakayoko (Monaco); Cristiano Ronaldo (Real), Lionel Messi (Barcelona), Antoine Griezmann (Atletico), Kylian Mbappe (Monaco), Robert Lewandowski (Bayern).

Zabójcza kontra Brazylijczyków Kilkunastu sekund zabrakło reprezentacji Polski, by zachować szansę na lepszy rezultat w corocznym turniej Inner City World Cup, który nazywany jest przez wielu nieoficjalnymi mistrzostwami świata amatorów. „Biało-Czerwoni” w 1/8 finału przegrali minimalnie z Brazylią po zabójczym kontrataku, tuż przed ostatnim gwizdkiem. Rywalizację w fazie grupowej rozpoczęliśmy od gładkiego zwycięstwa 5:0 z reprezentacją Chin. Mecz był jednostronnym widowiskiem, ale wynik mógłby być o wiele bardziej okazały. Drugi mecz z Marokiem rozpoczęliśmy niefortunnie, bowiem już w 7. minucie sprokurowaliśmy rzut karny, który rywale zamienili na gola. Piłkarze z Afryki złapali wiatr w żagle i po kolejnych kilku minutach podwyższyli rezultat ze stałego fragmentu gry. Od tego momentu sztab trenerski posta9 czerwca 2017

nowił dokonać zmian w ustawieniu. Taktyczna zagrywka przyniosła spodziewany efekt, bo już chwilę później reprezentacja Polski zdobywa kontaktowego gola. W dalszej części meczu dominacja Biało-Czerwonych była bezdyskusyjna, jednak rezultat nie uległ już zmianie. Mecz ten kończyliśmy w 9-osobowym składzie (po dwóch czerwonych kartkach). Ostatni eliminacyjny mecz z Boliwią zakończył się bezbramkowym remisem, co w obliczu zmęczenia oraz kilku

kontuzji uznać należy za sukces, ponieważ zagwarantował nam awans do dalszej części turnieju. W 1/16 finału naszym rywalem był Ekwador, którego zdominowaliśmy od pierwszych minut. Strzeliliśmy dwa cenne gole, ale oprócz napastników brawa należą się również naszym defensorom, którzy skutecznie zagrodzili dostęp do naszej bramki. Arbiter meczu ewidentnie faworyzował rywali, czego kulminacyjnym momentem był rzut karny podyktowany „z kapelusza”.

Wynik jednak nie uległ mimo to zmianie, bo wspaniałą interwencją popisał się Przemysław Mierzwa. Tegoroczna przygoda z Inner City World Cup zakończyła się na 1/8 finału po minimalnej porażce z Brazylią. Mecz był bardzo wyrównany i toczył się głównie w środku pola. Z powodu kontuzji oraz zmęczenia nasi trenerzy co jakiś czas musieli dokonywać roszad. Gdy wszyscy oczekiwali już rzutów karnych, nasi rywale wyszli ze znakomitą kontrą, którą zakończyli celnym trafieniem.


| sport 53

Warszawa z tytułem To był niesamowicie ekscytujący sezon w LOTTO Ekstraklasie! Do ostatniej kolejki szansę na wywalczenie mistrzostwa Polski miały aż cztery zespoły – Legia Warszawa, Jagiellonia Białystok, Lech Poznań i Lechia Gdańsk. Ostatecznie z obrony tytułu może cieszyć się drużyna ze stolicy.

ezon 2016/17 był dla „Wojskowych” prawdziwą huśtawką nastrojów. Początek przyniósł ogromną radość – wyczekiwany od ponad 20 lat awans do fazy grupowej Ligi Mistrzów. Los nie był dla Legii łaskawy i przydzielił jej rywali w postaci Realu Madryt, Borussii Dortmund i Sportingu CP. Zadowolenie z awansu było jednak prze-

S

platane smutkiem z powodu postawy Legii w rodzimych rozgrywkach. Cierpliwość działaczy do trenera Besnika Hasiego wyczerpała się we wrześniu. Najpierw kompromitująca porażka z Borussią na własnym terenie (0:6), a następnie przegrana w ligowym starciu z Zagłębiem Lubin (2:3) przelały czarę goryczy. Albański trener pożegnał się z Łazienkowską, a misję ratowania sezonu powierzono ściąganemu w trybie awaryjnym z Zagłębia Sosnowiec Jackowi Magierze. Legia w tym czasie była drużyną rozbitą, w niczym nie przypominała zespołu, który sezon wcześniej sięgnął po tytuł mistrza Polski. Trener Jacek Magiera wszedł do szatni z misją odmiany oblicza tej ekipy i z miejsca wziął się do pracy. Zadebiutował w meczu ze Sportingiem i musiał przełknąć gorycz porażki. Legioniści polegli 0:2, ale zagrali o niebo lepiej niż w poprzednim spotkaniu z Borussią. Także w lidze Magiera zaczął dobrze – Legia rozbiła Lechię Gdańsk 3:0. Powoli, z mozołem, zaczęła piąć się w górę tabeli i odrabiać straty do rywali, którzy zdążyli już znacząco uciec. Sporym problemem szkoleniowca była kontuzja Michała Pazdana, która wykluczyła jednego z bohaterów fina-

łów EURO 2016 z gry na ponad miesiąc. Reprezentant Polski doznał urazu barku podczas meczu z Wisłą Kraków. Zdążył jednak wrócić na mecz Ligi Mistrzów z Realem, który zakończył się sensacyjnym remisem 3:3. Po powrocie Pazdana, do końca roku zespół z Warszawy nie przegrał ani jednego meczu w LOTTO Ekstraklasie, a na dodatek po zwycięstwie nad Sportingiem zakończył rywalizację w LM na trzecim miejscu w grupie, co dało mu prawo gry w Lidze Europy. Rok kalendarzowy Legia zakończyła na najniższym stopniu ligowego podium, z czterema punktami straty do Lechii Gdańsk i Jagiellonii Białystok. Zimą Legia straciła trzech bardzo ważnych zawodników. Najlepszy strzelec – Nemanja Nikolić – przeniósł się do Chicago Fire, Aleksandar Prijović przyjął ofertę PAOK-u Saloniki, a Bartosz Bereszyński został piłkarzem włoskiej Sampdorii. Ich miejsce w warszawskiej szatni zajęli między innymi Daniel Chima Chukwu i Tomas Necid, którzy okazali się jednak transferowymi niewypałami. Kluczowym wzmocnieniem okazał się za to Artur Jędrzejczyk. Jeden z filarów drużyny narodowej podczas turnieju finałowego EURO 2016 trafił do stolicy z rosyjskiego

Krasnodaru. Z miejsca wskoczył do podstawowej jedenastki Legii i zaczął kroczyć z nią, u boku między innymi Michała Pazdana, w górę ligowej tabeli. Wiosną legioniści odpadli z Ligi Europy po bojach z późniejszym finalistą Ajaksem Amsterdam. Mogli skupić się wyłącznie na rywalizacji w LOTTO Ekstraklasie i zaczęło to przynosić efekty. Po rundzie zasadniczej piłkarze z Warszawy mieli już tylko punkt straty do liderującej Jagiellonii. W fazie finałowej Legia nie przegrywała. W sześciu spotkaniach cztery razy zwyciężyła i dwukrotnie dzieliła się punktami. Po 34. kolejce, w której pokonała Lecha Poznań 2:0, wskoczyła na pozycję lidera. Do ostatniej kolejki przystępowała z dwoma punktami przewagi nad resztą stawki. Aby bezwarunkowo wywalczyć mistrzostwo i nie oglądać się na rywali, musiała wygrać z gdańską Lechią. Jak się okazało, wystarczył jej bezbramkowy remis. Wszystko przez remis Lecha Poznań z Jagiellonią Białystok. Ostatecznie Legia obroniła tytuł mistrza Polski, drugie miejsce zajął zespół z Białegostoku, a trzecim zespołem, który zagra w przyszłym sezonie w europejskich pucharach będzie Lech. (za: laczynaspilka.pl)


54 horoskop

|

horoskop tygodniowy  vzt

Bliźnięta 22 V – 22 VI

Uczucia: W stałych relacjach może zawiać nudą, postaraj się o podkręcenie temperatury w związku. Praca: Spodziewaj się docenienia swojej pracy, może to być pochwała, nagroda, korzyść finansowa, awans – początek zmian na lepsze w twoim miejscu pracy.

Kanye West

Waga 24 IX – 23 X Christoph Waltz Miłość: Twoja zazdrość może zwiększyć poczucie krzywdy twojej drugiej połówki. Samotna Waga ma koło siebie kogoś, kto bardzo zabiega o zainteresowanie. Praca: Zostanie dostrzeżona twoja praca i dojrzałe podejście do swoich obowiązków. Nie okazuj zbytnio swoich emocji, to przyczyni się do twojego profesjonalnego podejścia do pracy. Jeśli chcesz zmienić pracę lub jej szukasz, to jest dobry czas na rozsyłanie cv. Finanse: Jeśli masz nowy pomysł, wprowadź to w życie. Zdrowie: Postaw na aktywność.

Wodnik 21 I – 18 II Jarosław Kuźniar Miłość: Przed tobą poważne wybory, musisz zdecydować co jest dla ciebie ważne: miłość czy plany życiowe. Uświadom sobie, że możliwe jest też pogodzenie tych dwóch sfer, dzięki którym poczujesz spełnienie. Praca: Nabierzesz teraz wiatru w żagle i poczujesz, że właśnie o to bardzo długo walczyłeś, możesz pozwolić sobie nawet na odważne decyzje i walkę o swoją pozycję lub o własne prawa w zespole. Finanse: Malują się stabilnie, rada jednak jest taka, żeby nie myśleć, że już tak zawsze będzie. Rozsądnie byłoby przez najbliższe pół roku zaoszczędzić. Zdrowie: Unikaj stresu. 9 czerwca 2017

Finanse: Wszystko zacznie układać się pomyślnie i poczujesz niezależność oraz stabilizację finansową. Twoja wytrwałość i konsekwencja zostanie doceniona. Zdrowie: Nie pracuj zbyt dużo i zadbaj o wypoczynek.

Skorpion 24 X – 22 XI Calista Flockhart Miłość: Drogi Skorpionie, wyjdź z ukrycia do świata ludzi, pozostaw za sobą przeszłość. Twój ukochany/ukochana naprawdę się stara. Praca: Możesz mieć poczucie niedocenienia przez innych pracowników lub pracodawcę, jednak to się zmieni, tylko postaraj się zmienić postawę. Finanse: Uporządkuj sprawy i zobowiązania finansowe, bo może zrobić się bałagan w papierach. W tym tygodniu poświęć czas na szukanie oszczędności oraz uporządkowanie zaległych spraw. Zdrowie: Uważaj na to co jesz.

Ryby 19 II – 20 III Edyta Herbuś Miłość: Jeśli jesteś samotną Rybą uważaj na osoby, które niekoniecznie mogą być z tobą szczere. Postępuj rozważnie. Ryby w związkach będą miały okazję na wyjaśnienie sobie zaszłości w szczerej rozmowie, która zażegna kryzys. Praca: Może pojawić się sytuacja kryzysowa, w której ktoś będzie chciał zrzucić na ciebie winę, nie daj się zmanipulować, zastraszyć lub umówić na odpowiadanie za coś, czego nie zrobiłeś. Nie wchodź w niejasne umowy. Broń swojego stanowiska i swojej racji. Finanse: Pojawi się sytuacja, która dostarczy większego przypływu gotówki. Zdrowie: Zadbaj o spokój i wyciszenie.

12-18.06.2017 r. opracowała: wróżka Voceana

Rak 23 VI – 22 VII Anna Dymna Miłość: Bardzo ważne, mimo wszystkich przejść, jest to, żeby się nie chować przed innymi. Jeśli w związku czujesz się ignorowany, czas na poważne decyzje. Praca: Nie bój się powiedzieć, że chwilowo masz kryzys lub inne problemy, które

Lew 23 VII – 23 VIII Barack Obama Miłość: Samotni jeśli tylko zechcą się otworzyć na świat oraz innych, nie mają żadnych przeszkód, aby poznać kogoś z kim może zacząć się dłuższa przygoda. Praca: W pracy jest ktoś kto chciałby podkopać twój autorytet, nie obawiaj się. Nie warto wchodzić w konflikty. Finanse: Podejmowanie ryzykownych przedsięwzięć odłóż w tym tygodniu. Zdrowie: Pomyśl o aktywnym spędzaniu wolnego czasu.

Strzelec 23 XI – 21 XII Joanna Jabłczyńska Miłość: Nie wyolbrzymiaj zbytnio problemów w związku lub przynajmniej porozmawiaj z partnerem o waszej różnicy zdań, bo może okazać się, że to było zwykłe nieporozumienie. Praca: Tydzień upłynie spokojniej, nie staraj się przejmować drobnymi nieporozumieniami, nie warto też walczyć o swoje zdanie za wszelką cenę. Wykonuj po prostu swoje obowiązki. Finanse: Jeśli masz problemy finansowe, to możesz otrzymać pomoc od przyjaciela. Sytuacja ulegnie polepszeniu. Zdrowie: Zwolnij tempo.

Baran 21 III – 20 IV Hanna Bakuła Miłość: Nie bój się podejmowania ryzyka w uczuciach. W stałych relacjach otwórz się na szczere wyznania o tym co cię trapi lub o tym czego pragniesz. Praca: Bez większych zmian, poza tym, że możesz poczuć się bezpiecznie i spokojnie, można skupić się na pracy. Finanse: Mogą się w tym tygodniu pojawić małe problemy lub nieoczekiwana sytuacja, która wbrew pozorom nie będzie aż taka straszna jak się to wydawało na początku, ale spowoduje, że plany związane z finansami będziesz musiał odłożyć na jakiś czas i jeszcze trochę poświęcić się oszczędzaniu. Zdrowie: Pomyśl o wypoczynku.

musisz uporządkować. Finanse: Wyznacz sobie cel i priorytety, które pozwolą ci trzeźwo myśleć. Zdrowie: Zrób bilans życiowy pod kontem stawiania siebie na pierwszym miejscu.

Panna 24 VIII – 23 IX Agata Buzek Miłość: Ten tydzień upłynie pod znakiem analizy swoich potrzeb, prawdopodobnie możesz w końcu dostrzec, że przyszedł czas na zmiany w twoim życiu. Praca: Czujesz, że musisz wypocząć, nie zastanawiaj się zbyt długo. Poczucie obciążenia obowiązkami odbije się nie tylko na pracy, ale i na zdrowiu. Finanse: Stabilnie. Zdrowie: Przeciążenie obowiązkami; nie rób wszystkiego na raz.

Koziorożec 22 XII – 20 I Maria Niklińska Miłość: Jeśli jesteś samotnym Koziorożcem, korzystaj z miłosnej aury, która nadal trwa. Koziorożce w stałych relacjach muszą powiedzieć co im ciąży na sercu. Praca: Idziesz w dobrym kierunku, który pomoże ci złapać stabilizację. Jeśli szukasz pracy, pojawia się taka na horyzoncie; nie załamuj się jednak, jeśli będzie za mniejsze pieniądze niż oczekujesz. Finanse: Nie zrażaj się tym, iż zarabiasz mniej w stosunku do wykonywanej pracy. Już niedługo nadejdzie stabilizacja finansowa, na którą tak ciężko pracujesz. Zdrowie: Stabilnie.

Byk 21 IV – 21 V Joanna Krupa Miłość: Uważaj na zdobywanie tego co chcesz i na eksponowanie swoich potrzeb, dlatego że w przypadku stałej relacji twoja postawa spowoduje frustrację u twojej połówki. Praca: Uważaj na to co mówisz i przy kim, nie daj się też zwieść pochlebstwom, które mogą mieć drugie dno. Finanse: Wyglądają dobrze i wszystko wskazuje, że może być jeszcze lepiej. Zastanów się jednak czy wszystko masz uregulowane na bieżąco. Zdrowie: Musisz wziąć pod lupę swoje zdrowie i nie odkładaj już tej sprawy na później.


2013-01-30 10:09:49

| łamigłówki 55



| ogłoszenia 57

ZAMÓW JUŻ DZIŚ!

Ogłoszenia Bezpłatne Kategorie:

Nadaj

• Praca Dam/Szukam ogłoszenie • Mieszkanie Wynajmę/Szukam telefonicznie • Sprzedam/Kupię dzwoniąc pod nr • Auto-Moto 02070997107 • Towarzyskie drobne@mail.goniec .com

Praca dam Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

Lubisz kosmetyki The Body Shop? Już dziś zrób zamówienie lub dołącz do naszej grupy konsultantek. Starter £45 o wartości £175, zniżka do -70%, zamawiasz kiedy chcesz. Więcej dowiedz się wysyłając SMS o treści „Body” na nr: 07986505387 (Beata) lub 07908256006 (Monika). Zapraszamy.  Bristol. Stanowisko: LGV Driver. Praca głównie od poniedziałku do soboty. Dostarczamy towar do sklepów, stacji benzynowych itp. Stawka: £11.50 na godz., sobota – £12; 4-dniowy trening, może być polskie prawo jazdy kat. C z kodem 95, karta kierowcy, prawo jazdy min. 1,5 roku, wymagany komunikatywny angielski. Wyślij cv na: lukaszz@reresourcegroup.co.uk. Tel. 077 413 111 02.  Immingham. Firma transportowa zatrudni na stanowisko: kierowca C+E. Wymagania: doświadczenie min.2 lata, kurs na przewóz rzeczy, cyfrowa karta kierowcy. Tel. 078 674 552 82, e-mail: jkozlowksa@imminghamtransport.co.uk.  Basildon. Pilnie poszukujemy pracowników do segregacji materiałów recyklingowych w Pitsea/ Basildon (Burnt Mills Industrial Area). Praca dostępna od zaraz, od poniedziałku do soboty, od £7.50 za godzinę. Tel. 079 722 525 66, 079 717 896 86, e-mail: askalskakulig@smartsolutions.co.uk.  Londyn. Firma zatrudni pracowników budowlanych i pomocników. Praca w Londynie (aktualnie SW14). Praca stała, zarobki do uzgodnienia. Tel. 078 271 033 39.

Nadaj ogłoszenie Kategorie: telefonicznie • Usługi dzwoniąc pod numer • Wyróżnione kolorowym tłem 020 7099 7107 • maksymalnie 250 znaków (30 słów) lub na portalu • CENA: GBP25 • PROMOCJA: 3+1 GRATIS www.ogloszenia.goniec.com

Ogłoszenia Usługowe

 Aberdeený. Stała pracy przy pakowaniu pieczywa w Szkocji, 39 godz. tygodniowo, £7.50 na godz. (nadgodziny: £12.50). Zmiany nocne: 21:00-5:00. Zakwaterowanie: pokój £50 plus rachunki. Wymagany komunikatywny angielski. CV przesłać na adres: eclpraca@tiscali. co.uk. Tel. 020 812 390 17.  Londyn. Zatrudnimy pilnie dziewczyny do chińskiego salonu masażu. Gwarantujemy trening i szkolenia. Możliwość przyuczenia. Tel. 079 876 543 21, e-mail: polishmassage@hotmail.com.  Coventry. Poszukiwany pracownik do pracy na kuchni w pizzerii. Kandydat musi posiadać NIN oraz być selfemployed. Wymagania: doświadczenie, j. angielski w stopniu komunikatywnym, punktualność. Zakres obowiązków: obsługa klienta, przyjmowanie i realizacja zamówień, obsługa systemu EPOS (zapewniamy przeszkolenie). Wyślij cv na: ratel.ak@gmail.com.  Peterborough. Zatrudnimy kierowców kat. C+E: Boston, Spalding, Peterborough, Alconbury, Huntingdon, New Market. Chłodnie, plandeki, kontenery. Tramping, zmiany dzienne, nocne. Wymagania: posiadanie prawa jazdy kat. C+E przynajmniej 2 lata, posiadanie brytyjskiego prawa jazdy, rok doświadczenia w ostatnich dwóch latach, CPC, karta kierowcy. Tel. 077 619 403 56, e-mail: info@ class1drivers.uk.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia


58 ogłoszenia

|

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Londyn (Western Riverside, Smugglers Way, SW18 1EG). Poszukujemy pracowników do pracy przy linii sortującej w sortowni odpadów. Wynagrodzenie początkowe wynosi £ 7.50 na godz. Zmiany dostępne: 6:00 – 14:00 / 14:00 – 22:00. Obowiązki: wybieranie określonych materiałów (np. plastik, papier) z poruszającej się taśmy, spełnianie standardów jakości, sprzątanie kabin sortujących. Tel. 075 667 968 50, e-mail: tromanczyk@smartsolutions.co.uk.  Oksford. Stała praca dla cukiernika przy produkcji prostych wyrobów śniadaniowych półsłodkich. Zmiany: dniówki. Stawka: £9.50. Pomoc z zakwaterowaniem. CV proszę przesłać na: eclpraca@tiscali.co.uk. Tel. 020 812 390 17.  Poszukujemy doświadczonych pracowników do pracy w magazynie w Andover. Praca od poniedziałku do piątku w godz. 06:00-14:00 i 14:00-22:00 (rotacyjnie, co tydzień) lub nocki od niedzieli do czwartku (22:00-06:00). Stawka: £7,56 za godz.; £8.67 – wózki widłowe. Wymagany komunikatywny angielski. Tel. 075 909 640 00, e-mail: piotr@ aligra.co.uk.  Didcot. Praca dla kierowcy kat. C. Stawka £10-£12 za godz. (atrakcyjne zarobki po przejściu na kontrakt, overtime 150 proc. itp.). Wymagania: doświadczenie min. 2 lata, komunikatywny angielski. Tel. 075 909 640 00, e-mail: piotr@aligra. co.uk.  Londyn. Nawiążę współpracę z pracowitą dziewczyną/panią. Uprzejmą, sumienną, zorganizowaną i samodzielną, posiadającą doświadczenie w sprzątaniu (samozatrudnienie, NIN). Stawka na początek: £8/h (z możliwością podwyżki, gdy klienci będą w pełni zadowoleni z wykonywanego serwisu). Tel. 077 098 811 61, e-mail: ula080@yahoo.co.uk.  Potrzebny ogrodnik z własnymi narzędziami i transportem. Tel. 075 312 909 40. 9 czerwca 2017

 `Inverness (Szkocja). Poszukiwany nocny pakowacz pieczywa w piekarni. Stała praca, 39 godz. tygodniowo, stawka £7.50 na godz., nadgodziny – £12.50. Wymagany komunikatywny angielski. Zakwaterowanie gwarantowane: pojedynczy pokój (£50 na tydzień plus rachunki). CV proszę przesłać mailem: eclpraca@tisclai.co.uk, tel. 020 812 390 17.  Witham. Niezależny przetwórca szkła w Wielkiej Brytanii rekrutuje na stanowisko: Process Operative. Wymagania: umiejętność pracy w zespole, zaangażowanie, punktualność, zdyscyplinowanie. Znajomość angielskiego nie jest wymagana. Prześlij cv na: Blazej@esg.glass.  Londyn. Firmą działająca w branży klimatyzacji i chłodnictwa poszukuje pracownika do prowadzenia biura i pracy w terenie. Obowiązki: administrowanie biura, dbanie o stany magazynowe, transport materiałów i pomoc przy instalacjach. Wymagania: doświadczenie ogólnobudowlane, biegła znajomość j. angielskiego, prawo jazdy kat. B (full UK). Osoby zainteresowane prosimy o przesłanie cv na adres: msrefrigerationltd@gmail.com. Tel. 020 879 522 24.  Dobre i uczciwe osoby sprzątające potrzebne do pracy na zasadzie samozatrudnienia – self employed, w Londynie (SW i NW). Wymagana dobra umiejętność poruszania się komunikacją miejską TFL. Zadzwoń: 077 669 598 97 (Gosia).  Pub (restauracja) w bliskich okolicach Londynu poszukuje osoby na stanowisko: Chef de Partie. Zakres obowiązków: praca na stanowisku kucharza w sekcji „starters”. Wymagania: doświadczenie w pracy na podobnym lub analogicznym stanowisku (mile widziane doświadczenie w pracy w Anglii), znajomość j. angielskiego i słownictwa branżowego będzie dodatkowym atutem. Wynagrodzenie (£13.00015.000 brutto rocznie plus napiwki. CV ze zdjęciem w j. angielskim prosimy przesłać na: rekrutacja4@ p2recruitment.com.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia


 Leicester. Firma specjalizującą się w produkcji wysokiej jakości mebli wiklinowych poszukuje 2 wikliniarzy do pracy na stały okres. Wynagrodzenie: £8-£10 na godz. (w zależności od doświadczenia). Tel. 078 754 328 71, e-mail: michalserafin25@hotmail.com.  Szukamy pracowników na stanowisko opiekuna osób starszych na terenie Telford, Cannock, Stoke, Wolverhampton, Shrewsbury, Stafford, Stoke-on-trent, Bridgnorth. Praca na cały i pół etatu. Niewymagane doświadczenie, wymagane DBS (niekaralność), prawo jazdy i komunikatywny angielski. Tel. 075 077 718 10 (Magda).  Praca dla kosmetyczki w gabinecie w południowym Londynie. Tel. 079 714 130 31.  Poszukujemy osoby chętne do pracy w godzinach wczesnoporannych w miejscowościach St Albans, Luton, Hemel Hampstead, Harpenden. Sprzątanie restauracji – 3 godziny dziennie z możliwością podjęcia większej ilości godzin, stawka £7.50 na godzinę. Oferujemy płatny urlop, pełne szkolenie, możliwość awansu. Tel. 075 258 368 50, e-mail: aga@fluidhygiene.com.  Dla naszego klienta, firmy specjalizującej się w prowadzeniu szkoleń BHP w Doha (Qatar) poszukujemy pracowników biurowych. Obowiązki: dbanie o prawidłowy obieg dokumentacji w firmie, koordynowanie terminarza spotkań oraz inne prace administracyjne. Wymagania: możliwość podjęcia pracy w Katarze jeszcze w maju, bardzo dobra znajomość j. angielskiego, co najmniej 2 lata doświadczenia. Wynagrodzenie: 1200 euro miesięcznie (netto), darmowe zakwaterowanie, ubezpieczenie oraz posiłki w firmowym bufecie. Prosimy o przesyłanie cv w j. angielskim na: sebastian@cestaffing.co.uk. Tel. 0048 668 694 919.  Poszukujemy pracowników budowlanych na terenie całego UK: cieśli szalunkowych (stawka £14£16/h), zbrojarzy (£14-£16), betoniarzy (£10-£14), Groundworkers (£11-£14), murarzy (£13-£17), op. koparek (£13-£16), malarzy (£11£14), Joiners 1&2 fix (£13-£16), Dryliners (£13-£17). Wymagania: karta CSCS, narzędzia, referencje. Tel. 016 127 779 41, e-mail: info@ pmresourcesltd.co.uk.

 Firma poszukuje kobiet na stanowisko Customer Service do jednego z oddziałów w Birmingham. Specjalizujemy się w przeróbkach odzieży damskiej, męskiej oraz dziecięcej. Praca na tym stanowisku polegać będzie na udzielaniu informacji na temat oferowanych usług (przeróbki odzieży, oraz wszelkich informacji z tym związanych). Firma zapewnia kompleksowe szkolenie. Wiedza z obszaru krawiectwa nie jest wymagana. Od kandydata oczekujemy: umiejętności nawiązywania i utrzymania kontaktów z klientem, wysokiej kultury osobistej, znajomości j angielskiego (poziom B1/B2). Tel. 074 637 799 89, e-mail: stitches55bhm@hotmail.com.  Firma ubezpieczeniowa poszukuje kandydatów na doradców z doświadczeniem w sektorze finansowo-ubezpieczeniowym lub z doświadczeniem w obsłudze klienta. Praca możliwa w każdej części Anglii. Tel. 077 208 685 15, e-mail: p.misiowiec@paafinancial.co.uk.  Inverness (Szkocja). Praca dla sprzedawcy (pomoc kuchenna) przy smażeniu ryb w turystycznej miejscowości (od połowy maja do października). Praca dla dwóch osób. Wymagana biegła znajomość angielskiego. Stawka: £8 na godz., 45-50 godz. tygodniowo. Dwupokojowe mieszkanie w cenie £90 na tydzień za osobę. CV proszę przesłać na adres: eclpraca@tiscali. co.uk. Tel. 020 812 390 17.  Londyn. Dynamicznie rozwijająca się firma w branży FMCG prowadzi rekrutację na stanowisko: przedstawiciel handlowy (miejsce pracy: Anglia (południe Londynu) / Szkocja). Podstawowe wymagania: - znajomość branży spożywczej, doświadczenie, podstawowa znajomość Excela, prawo jazdy kat. B, znajomość j. angielskiego. Atrakcyjne wynagrodzenie uzależnione od osiąganych wyników. CV prosimy kierować na adres: praca@eurohurt.com.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

| ogłoszenia 59


60 ogłoszenia

|

 Stała praca w caffe w Oxfordshire dla kelnerek i kelnerów. Godziny: 8:00-17:00. Stawka: £8.00 na godz. plus napiwki. Wymagana dobra znajomość angielskiego i doświadczenie na podobnym stanowisku. Pięknie położone mieszkanie – £35 z rachunkami na tydzień na osobę. CV proszę przesłać na adres: eclpraca@tiscali.co.uk. Tel. 020 812 390 17.  Zatrudnię pracownika ogólnobudowlanego. Praca na terenie Londynu. Tel. 079 846 749 54, email: Budech@op.pl.  Stała praca dla piekarza (na północ od Londynu). Stawka: £21,000. Zmiany nocne, 38 godz. w kontrakcie. Możliwość dodatkowych godzin. Pracodawca oferuje pomoc z zakwaterowaniem. CV proszę przesłać na adres: eclpraca@tiscali. co.uk. Tel. 020 812 390 17.

Praca szukam Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Poszukuję pracy jako opiekunka osób starszych. Jestem w Londynie 5 lat. Posiadam 17-letnią praktykę w opiece nad osobami z demencją, po udarach i wylewach. Tel. 077 704 630 69.  Solidny, doświadczony malarz, dekorator poszukuje pracy w rejonie Hansworth, Smethwick i West Bromwich, Birmingham. Tel. 075 537 133 63.  Mężczyzna 40 lat poszukuje pracy jako pomocnik lub jako dekorator w budownictwie, lub praca w fabrykach. Tel. 078 012 758 62.  Jestem opiekunem osób starszych, bardzo dobre referencje w Niemczech, bez nałogów, sumienny, życzliwy, uśmiechnięty, szybko nawiązuje kontakt ze starszymi ludźmi. Interesuje mnie praca z zamieszkaniem u pacjenta. Tel. 0048 604 243 694, e-mail: bodzio1512@ wp.pl.  Szukam pracy, okolice Windsor, Londynu, Slough, drobne prace remontowe, malowanie, ogrody, murarstwo, mam narzędzia. Tel. 074 240 329 31, e-mail: mwolski1@ onet.pl.  Doświadczony ogrodnik szuka pracy w charakterze garden service, wyłącznie zachodni Londyn. Posiadam własne narzędzia, samochód. Tel. 079 824 335 93 (Krzysztof ). 9 czerwca 2017

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Murarz, tynkarz i inne prace budowlane z doświadczeniem, szuka pracy. Tel. 078 670 612 90 (Sławek).  Sumienna i pracowita, doświadczenie 16 lat w Londynie, poszukuje pracy jako opiekunka osób starszych i dzieci, sprzątanie mieszkań i biur; północny Londyn. Tel. 079 506 396 03.  Portsmouth. Poszukuję pracy jako opiekunka osób starszych. Mam duże doświadczenie, 22 lata pracowałam w szpitalu (przez ostatnie 4 na oddziale geriatrycznym). Tel. 517 110 718, e-mail: ewelinawyleciol@onet.pl.  Doświadczony ogólnobudowlaniec szuka pracy w okolicy Croydon, tel. 077 992 916 23.  Stolarz-glazurnik z narzędziami i pojazdem poszukuje pracy we wschodnim Londynie. Tel. 074 059 569 02.  Piotr, 26 lat. Poszukuję pracy we wschodniej części Londynu (okolice Dagenham) albo stacjonarnej w domu (20-30 godz./tydz.). Praca mogłaby być związana z rynkami finansowymi, jako pomoc biurowa, obsługa programów MS office, analizy ekonomiczne, pomoc wdrażaniu nowych produktów do sklepu internetowego. Oferty proszę wysyłać na adres: benepits@ gmail.com lub proszę o krótką wiadomość sms na numer: 074 666 554 24 (oddzwonię).  Poszukuję dorywczej pracy na soboty (jako pomocnik lub podobnej). Tel. 077 471 792 58 (Darek).  Jestem pielęgniarką, mam długoletnie doświadczenie w opiece nad starszymi osobami. Jestem taktowna, wyrozumiała, godna zaufania. Zaopiekuję się starszą osobą lub dzieckiem. Wszystkie warunki do uzgodnienia. Tel. 0048 795 245 146, e-mail: szyszka1403@ vp.pl.  Poszukuje pracy przy ocieplaniu budynków, tynki strukturalne, tapety, malowanie i ogólne remonty. Tel. 074 403 651 11.

 Malarz dekorator, kierowca BCE, czyste angielskie prawo jazdy, 15 lat w Londynie, solidny, bez nałogów, szuka stałej pracy w północnym Londynie. Tel. 079 033 729 67.  Doświadczony nauczyciel tenisa (dla dzieci i dorosłych). Tel. 075 425 737 28.  Nawiążę współpracę z firmami ogrodniczymi w Londynie. Posiadam własne narzędzia, samochód i doświadczenie. Preferowany zachodni Londyn. Tel. 079 824 335 93.  Emerytowany górnik (52 lata) z bogatym doświadczeniem budowlanym (murowanie, malowanie, tapetowanie, kafelkowanie itp.). Rzetelny, sumienny zawsze na czas. Poszukuje pracy przy budowach/ remontach. Tel. 074 054 149 33, e-mail: knaglak@onet.p  Elektryk, wszystkie rodzaje instalacji, szuka pracy. Tel. 078 606 104 83. l.

Mieszkanie wynajmę Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Londyn. Pokój dwójka. Blisko sklepy, przystanki E1 i E3. Blisko Greenford, Heathrow, Ealing Bd i Northfields. Tel. 078 773 611 68, email: annabochonko@yahoo.co.uk.  Harrow. Do wynajęcia pokój 2-osobowy dla jednej lub dwóch osób, lodówka w pokoju, internet, ogród, miejsce do parkowania. Tel. 074 158 486 00, 078 911 682 38, e-mail: ginesbiszkont@gmail.com.  Londyn, E10 6EL. Wynajmę przestronny pokój w nowym domu. Szukamy jednej osoby o miłym i przyjaznym usposobieniu, ceniącej ciszę i porządek w domu, w którym obecnie mieszkają 3 osoby. Tel. 075 077 579 07, e-mail: aniahome10@ gmail.com.  Londyn. 5 podwójnych sypialni, nowo umeblowanych (łóżka, szafy, komody, dywany, rolety). Nowa kuchnia – z pralką, wolnostojącą lodówko-zamrażarką, 2 łazienki w marmurze z wolnostojącym prysznicem/wanna. Dwie minuty od stacji metra Leyton. Idealne połączenia z City, West End czy Westfield Stratford. Tel. 077 316 505 01, e-mail: magdalenakopec@wp.pl.

 Duża jedynka do wynajęcia. Pokój znajduje się w przestronnym, czystym i cichym mieszkaniu. Tylko dla mężczyzny. W pobliżu sklepy (Asda, Tesco) oraz siłownia z basenem i park. W pobliżu przystanek autobusowy (H20, 110,481,267,281) oraz stacja pociągów Twickenham (20 min. pieszo). Londyn. Tel. 074 404 586 08, e-mail: mzak4953@ gmail.com.  Wimbledon. Do wynajęcia pokój dla jednej osoby na Raynes Park. 5 min. od stacji i sklepu z polskimi produktami, dobre połączenie z Waterloo i Kingston. Tel. 077 726 477 58, e-mail: agnieszka-pijewska@wp.pl.  Londyn. Wynajmę pokój (dużą jedynkę) dla osoby pracującej, bez nałogów. Dom przy cichej I spokojnej ulicy (Farren Road SE23 2EA). Dobra komunikacja autobusami w kierunku Lewisham, Bromley, Crystal Palace, Dulwich. Cena za tydzień: £130 (plus depozyt). Do dyspozycji pralka, zmywarka ,mikrofala, ekspres do kawy, WiFi, grill. Tel. 074 506 537 72, e-mail: a.m.jurkiewicz@interia.pl.  Pokój z podwójnym łóżkiem dla pracującego i spokojnego pana. Dzielnica Upton Park. Tel. 073 883 001 49.  Seven Sisters. Jedynka dla kobiety, flat z ogrodem po remoncie, wszystkie wygody, dobry dojazd, £95/tydzień (plus 1 tydzień depozytu; opłaty wliczone). Tel. 079 405 864 41.  Dwuosobowy pokój dla jednej osoby, jasny, przestronny, blisko stacji metra i polskich sklepów, w przyjaznym domu z ogródkiem, na Perivale. Szybki internet, WiFi, bezpłatny parking. Cena: £110 tygodniowo (wszystkie rachunki wliczone). Tel. 077 031 285 50.  Londyn, E10 6EL. Wynajmę przestronny pokój w nowym domu. Szukamy jednej osoby o miłym i przyjaznym usposobieniu, ceniącej ciszę i porządek w domu, w którym obecnie mieszkają trzy osoby. Ładna okolica, dwie łazienki, ogród, rachunki wliczone. Tel. 075 077 579 07 (Anna).  Palmers Green. Wynajmę pokój 2-osobowy dla jednej osoby. Poszukuję osoby spokojnej. Duży dom z duża kuchnia, miła atmosfera, mała liczba osób. Cena: £120-£150. Tel. 077 371 751 19, e-mail: kasia173@ wp.pl.


 Uxbridge. Do wynajęcia ładna, duża i umeblowana jedynka z dużym łóżkiem dla spokojnej osoby na Hayes. Mieszkanie ciche i zadbane, z salonem, polską telewizją, internetem i 2 łazienkami. W mieszkaniu, docelowo tylko 3 osoby. W pobliżu stacja Hayes & Harlington. Cena: £120 tygodniowo. Tel. 078 212 863 59, e-mail: joanna1bar@wp.pl.  Harrow. Mam do wynajęcia pokój 2-osobowy dla jednej lub dwóch osób, lodówka w pokoju, internet, ogród, miejsce do parkowania. Tel. 074 158 486 00, 078 911 682 38, e-mail: ginesbiszkont@gmail.com.  Streatham. Do wynajęcia pokój dla pary lub jednej osoby (dwójka) na Streatham Common. Cena: £120/£150 (plus tygodniowy depozyt). Pokój jest umeblowany, rachunki wliczone w czynsz. Tel. 075 210 601 77, e-mail: grazka29@gmail.com.  Londyn. Jedynka do wynajęcia. Pokój jest w mieszkaniu 3-pokojowym, w którym mieszka 2 panów. W mieszkaniu jest kuchnia, łazienka i dodatkowa toaleta. Mieszkanie bardzo czyste i ciche. Pokój jest dla osoby niepalącej. 8 min. od Beckenham Junction, 20 min. od London Victoria. Wszystkie rachunki wliczone w tygodniową opłatę £110, włączając szybki internet. Tel. 079 506 022 00, e-mail: m_wieczerzycki@ yahoo.co.uk.  Okolice Tottenham. Duża jedynka do wynajęcia w domu z ogrodem, internetem i dostępem do polskiej telewizji. Cena: £110/ tydzień (plus 2 tyg. depozytu). W domu zamieszkują tylko 2 osoby. Tel. 079 020 267 84.

 Londyn, Wembley Park. Pokoje do wynajęcia, wysoki standard. Tel. 079 443 072 63, e-mail: zdzisio@ yahoo.co.uk.  Londyn północny, Edmonton Green. Pokoje do wynajęcia jednolub dwuosobowe . Tel. 075 870 333 10.  Stanford Hill (N16). Studio flat do wynajęcia. Tel. 075 870 333 10.  Leytonstone. Wynajmę pokój dla pary pracującej, £160 na tydzień (plus 2 tygodnie depozyt). Mieszkanie wysoki standard, blisko metra, dostępne od 28.06. Tel. 074 240 719 48.  Centrum Streatham. Do wynajęcia od zaraz pokój z łazienką. Internet, polska telewizja. Tel. 074 056 489 01.  Posiadam do wynajęcia 3-pokojowy dom na Sudbury Hill (5 min. od stacji metra Sudbury Hill Station), po remoncie, duży podwójny salon, w pełni wyposażona kuchnia, dwie dwójki i jedna jedynka, osobne WC, łazienka z wanną, wc i prysznicem, wszędzie są drewniane podłogi, nowe plastikowe okna. Podjazd na dwa samochody, Garaż na ogrodzie, duży ogród. Cena £1750 pcm. Tel. 075 355 868 68.  Hayes. Do wynajęcia ładna, duża i umeblowana jedynka, z dużym łóżkiem dla spokojnej osoby. Mieszkanie ciche i zadbane, z salonem, polską telewizją, internetem i dwoma łazienkami. W mieszkaniu, docelowo tylko trzy osoby. W pobliżu stacja Hayes & Harlington, autobusy: 607, 427, u4, h98, 195 itp. Cena: £120 tygodniowo. Tel. 075 451 482 56 od 11:00 do 16:00, 078 212 863 59 po 16:00.  Pokój do wynajęcia blisko centrum i Tesco oraz bus station. Daję umowę wynajmu, w domu panuje spokój i porządek. Ogłoszenie kieruję do pracujących, spokojnych osób. Zainteresowani proszę dzwonić: 075 937 945 32.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Palmers Green. Wynajmę pokój 2-osobowy (dla 1 osoby). Mała liczba osób w domu, duża kuchnia, ogród, internet, rachunki wliczone w czynsz. Cena: £130 na tydz. (plus depozyt). Tel. 077 371 751 19 (Przemek).  Greenford. Dwuosobowy pokój dla jednej osoby, w domu z ogrodem, dostęp do internetu, dwie łazienki. W czystym, spokojnym miejscu, z rodzina (jedno dziecko 6 lat i pies). 5 min. od przystanków autobusowych. Cena: £100 /tydzień plus dwa tyg. depozytu. Wynajem na krótki okres – do końca lipca. Tel. 077 399 857 41 lub 020 857 558 96.  Dzielenica Elephant & Castle. Wynajmę pokój dla dwóch dziewczyn lub dla pary, ewentualnie jako jedynkę. Tel. 074 736 066 20.  Pokoje do wynajęcia – okolica Wembley Park (NW9). Wysoki standard. Tel. 079 443 072 63.  Londyn. Wynajmę pokój dla jednej osoby (£110/tydz.) Internet i rachunki wliczone; depozyt za 2 tyg. Dostępny od zaraz. Dobra lokalizacja (przy stacji Perivale). Tel. 079 693 242 57, e-mail: katarzynag77@ interia.pl.

| ogłoszenia 61

Ogłoszenia drobne

Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Londyn. Wynajmę bardzo ładny pokój (dwójkę) na pierwszym piętrze, w cichym, czystym i przyjaznym domu na Mitcham, niedaleko Colliers Wood. Pokój umeblowany i świeżo odmalowany, wszystkie rachunki wliczone w czynsz. Dom cichy, ciepły, zadbany. Duże szafy, nowe łóżko, polska telewizja, internet i ogródek. Idealny dla pary lub jednej osoby. Tel. 079 405 653 44, 079 123 437 38, e-mail: magdalena. kozub@yahoo.com.  Londyn. Umeblowana jedynka dla dziewczyny w spokojnym mieszkaniu z ogrodem. Mieszkanie po remoncie, kompletnie wyposażone. Pokój z nowymi meblami, własna lodówka, internet, blisko do autobusów, Tesco, polskich sklepów. Cena £115 tygodniowo (plus 2 tygodnie depozytu; rachunki wliczone). Tel. 078 510 582 83 lub 078 258 368 59.


62 ogłoszenia

|

 Londyn. Pokój 2-osobowy lub miejsce w pokoju od zaraz. Duży garden, dwie toalety, możliwość podłączenia do internetu, blisko supermarkety, autobusy we wszystkich kierunkach, stacja kolejowa Hendon (3 min.), metro Hendon Central (10 min.). Cena: £75 od osoby za tydzień plus 2 tygodnie depozytu. Tel. 078 886 875 26, e-mail: jkp13@interia.pl.

 Kawaler lat 49 szuka kobiety. Dobry charakter, bez nałogów. Dobrze usytuowany w Polsce. Email: mwolski1@onet.pl, tel. 074 240 329 31.

 Londyn. Średnia, pełna światła jedynka do wynajęcia. Łącznie tylko 3 osoby w domu. Duża, w pełni funkcjonalna kuchnia i łazienka, ogród. Blisko do stacji metra i sklepów polskich. Oplata na tydzień: £110. Tel. 077 150 696 96.

 Poznam przystojnego pana, wzrost pow. 180 cm, wykształconego, interesującego londyńczyka. Wiek 35-50 lat. Jestem elegancką, wykształconą i atrakcyjną 30-latką (plus). Proszę telefonować po południu. Tel. 077 472 743 41.

 Wynajmę pokój dwuosobowy na Harlesden. Pokój po malowaniu w grudniu, latem wymieniony materac na nowy, internet wifi. W domu tylko jedna para. Blisko metro. Autobusy 18, 266, 260, 226, 228, 224, 206, 220, 187, 487 (trzy minuty od domu). Mile widziane osoby niepalące. Tel. 074 243 956 38, e-mail: prodecorator83@gmail.  Hanwell wynajmę pokój 2-osobowy. Cena: £150/tydzień oraz pokój 1-osobowy (£100/tydzień), 2-tygodniowy depozyt. Tel. 079 574 074 72.  Ealing W5. Nowoczesne mieszkanie dwupokojowe do wynajęcia: jedna sypialnia, living room, łazienka, kuchnia, ogród i prywatny parking. Dobra lokalizacja, blisko sklepów, parku, szybki dojazd do Ealing Broadway i metra. Idealne dla profesjonalnej osoby lub pary. Koszt: £1250 miesięcznie, referencje, zadatek. Tel. 079 865 574 52.  Londyn. Wynajmę pokój dla pary (£150 za tydzień, depozyt za 2 tyg.). Internet i rachunki wliczone. Dobra lokalizacja, blisko stacja Perivale. Tel. 078 097 494 01, e-mail: katarzynag77@interia.pl.

Towarzyskie Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

 Mieszkam w Birmingham, mam 55 lat, szukam przyjaciela na dobre i na złe. Tel. 074 234 663 95.  Mam 37 lat i jestem aktywny sportowo. Szukam dyskretnej kobiety z Londynu w wieku 30-50. Chętnie wyjdę na kawę czy do pubu. SMS-em dodam już więcej. Tel. 075 168 814 26. 9 czerwca 2017

 Wysoki, lat 60, , lubiący muzykę, taniec i sport pozna odpowiednią panią w wieku ok. 60 lat o podobnym usposobieniu. Croydon. Proszę o kontakt tel. 079 094 584 49.

Komputery Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.goniec.com

Naprawa: komputery, Xbox, PS3, tablety, telefony. Posiadamy długoletnie doświadczenie w Londynie. Na wymienione części dajemy 12 miesięcy gwarancji. Tel. 074 111 233 40, 074 733 826 28.

Nieruchomości Umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Sprzedam działki budowlane w Tarkowie Dolnym koło Bydgoszczy. Woda i prąd wkrótce. Dojazd utwardzony. Cena: 25zł/mkw. Tel. 0044 788 659 92 39 lub 0048 516 669 058.  Powracającemu do Polski sprzedam mieszkanie w Nowym Targu, idealne dla młodego małżeństwa. 3 pokoje i kuchnia, umeblowane. Blisko żłobek, przedszkole i szkoła. Tel: 0048 182 873 550 lub 0048 500 424 610.

Sprzedam Umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com/ogloszenia

 Bojler kombi dwufunkcyjny „Vaillant” sprzedam. Używany, w bardzo dobrym stanie. Cena do ustalenia. Piotrek, tel. 077 382 853 15.  iPad 2, 16GB, fabrycznie zapakowany. Idealny na prezent. Cena: £170. Tel. 075 743 811 24, e-mail: elektryklondyn2014@gmail.com.


| ogłoszenia 63


64 ogłoszenia

| Wydawca magazynu polonijnego „Goniec Polski� oraz portalu internetowego goniec.com w związku z dynamicznym rozwojem i nowymi projektami, poszukuje osoby na stanowisko:

PROGRAMISTA APLIKACJI INTERNETOWYCH Wymagania: t 6NJFKÇ—UOPÇ´ÇŽ QSPHSBNPXBOJB X Ç´SPEPXJTLV +PPNMB t ;BNJÂ’PXBOJF EP QSPHSBNPXBOJB t ;OBKPNPÇ´ÇŽ 1)1 OBKMFQJFK PCJFLUPXFHP

t 6NJFKÇ—UOPÇ´ÇŽ UXPS[FOJB [BQZUBÇŠ 42- [ OBDJTLJFN OB .Z42t ;OBKPNPÇ´ÇŽ KÇ—[ZLĂ˜X PQJTĂ˜X TUSPO JOUFSOFUPXZDI 9 )5.- $44 PSB[ +BWB4DSJQU Dodatkowe atuty: t 6NJFKÇ—UOPÇ´ÇŽ UXPS[FOJB BQMJLBDKJ NPCJMOZDI NPCJMOF TUSPOZ 888

t ;OBKPNPÇ´ÇŽ UFDIOPMPHJJ 'MBTI UXPS[FOJF CBOFSĂ˜X JUQ

t ;OBKPNPÇ´ÇŽ $BLF1)1 CÇŒEȇ JOOZDI GSBNFXPSLĂ˜X 1)1 t %PÇ´XJBED[FOJF [ QSBDÇŒ [ TZTUFNBNJ LPOUSPMJ XFSTKJ t ;OBKPNPÇ´ÇŽ KÇ—[ZLB BOHJFMTLJFHP D[ZUBOJF EPLVNFOUBDKJ

t 0CZDJF X Ç´SPEPXJTLV 6OJY -JOVY Oferujemy: t .PČˆMJXPÇ´ÇŽ T[ZCLJFHP SP[XPKV [BXPEPXFHP t 1S[ZKB[OÇŒ BUNPTGFSÇ— QSBDZ X NÂ’PEZN [FTQPMF t 4UZD[OPÇ´ÇŽ [ OBKOPXT[ZNJ UFDIOPMPHJBNJ t "USBLDZKOF XBSVOLJ [BUSVEOJFOJB $7 QSPTJNZ QS[FTZÂ’BÇŽ OB BESFT rekrutacja@mail.goniec.com

ogloszenie_informatyk.indd 1

9 czerwca 2017

2014-05-20 12:43:00



katalog firm + %-$ *-% - $ %-) " )) )%"+* %$) "* *

# # ) " ) - $ %-) " )))%"+* %$) % +! - --- - $ %-) " )))%"+* %$) % +! )*%" ($ &%! #

# &%! # " %# - --- &%! %# %($ ) $*( * - --- %($ ) $*( % +!

!+()/ )0!%" $ &( * &%" "* ) */ &% &%")!+ - --- &( * &%" %#

9 czerwca 2017

"% *( $ $ # $'+ ( ) "% *( $ $ % +! - --- "% *( $ $ % +! - "#%-)! *( $ $ " # * # - --- !+()/ " !*(/ 0$ %# # " ) . +$ , () */ "%$ %$ #

--- # . +! &%")! -

+(*%-$ /)*(/ +*%( (# #%(" $/ !( !+) / $% * *( #%(" $/ % +! * #

% $$

)%!%23* - --- )%!%"%- &" .&%(* )%!%"%- &"

!) 9 %-%87 &%" $ "* - --- &%" $ %# $ % &%" $ %# # * )* . "* *

# )* ."* %*# " %# - --- )* ."* % +!

#

%$ &%")!

% $$ # " %# * &%" ) --- % $$ )0 0 $ &" * # (! * $ # " %$ %# *

( ! # " %$ %#

&( -$ / $ ( - $ ( - )%" *%() * * - --- )%" *%() % +! ! $ ) )%" *%() * # $ )0! ! $ ) % +! - --- ! $ ) % +! $ #) %** - / # ! $ #)%** - / % +! - $ #)%** - / % +! &%" ) &%" $ "* - --- &%" $ %# $ % &%" $ %# # *

)* . "* *

# )* ."* %*# " %# - --- )* ."* % +! %$ " +# 1 &( -% &( / # %$ " +# $* # " %# "/ $ &(% ) %$ "$ % 0/)! - $ % )0!% %- 6 "%*$ 0/

-

--- "/ $ &"

& 0! - *( , " # # , *( , " -& &" +(% +) # !%$* !* +(% +) &" - --- +(% +) &"


Aby znaleźć się w Katalogu Firm skontaktuj się z nami: Tel: 020 7099 7107, E-mail: marketing@mail.goniec.com % %*( $) # #

--- % %*( $) &(, &" - *) *( $)&%(* # * * --- (+& *) &" - ) # )-% &(0 ! 0/& $ 0$ %# *

*

- --- &(0 ! 0/& $ 0$ %# *( $) ( )& 0 % % * %! *( $) ( - --- *( $) ( "/ ( # * * --- "/ ( # * %#

)!" &/ )&%5/- 0

" * -9 " $! $ ) $ " $ $- $ ) $ "%$ %$ " * -9 " $! * (% - / + &$ ( $ %( "%$ %$

" * -9 " $! # * # (% )- $* *%%* $ "%$ %$ &%")! )# ! * # "" "%$ %$ - * # )0!% ) 7 &%")! )+& (# (! *3* - --- # )0!% % +! %% &"+) -

--- %% &"+) +

)!+& 02%#+ )!+& 02%#+

)!+& 02%#+ # * " !%"%(%-/ #

) # ,

* . # "/ () # # "/# $ # " %#

"%*$ )! *( $) # # - --- "%*$ )! *( $) % +! &%" ) # $ ) # &(0 0 / $ "%*$ )! # *( $)&%(* $ "%*$ )! # - * . "%$ %$ $ *

* " !%#+$ ! "/ #% " * - --- "/ #% " % +!

&%" $

*( $)&%(* ) ) - /) *

- --- ) &" ) $ *( , " "* * * "%$ %$ ) $ &"

%( 0*-% # ( / $

*, ) * +)2+ $)* " *%()! # $ % &%")! * " - 0 % +! - --- &%")! * " - 0 % +! &%")! * " - 0 &(0 #/)2 - 0 4 * * #

$ % &%")! * " - 0 % +! - --- &%")! * " - 0 % +!

-/-30 8# "+ )! & "%$ %$ "* * - --- "+ )! &"%$ %$ % +! "+ )! &"%$ %$ # " %#

-/-30 8# # 2 #

* $ ## ( * %$ % * * $ &%( / # " %# - --- * $ ## ( * %$ , % +!

!( /*/ % $)%$) #%(* )

* *

+(% ! (%" $ +*/ ) "%$ -%% ( $ (% & - --- ! (%" $ +*/) "%$ % +! *

%## (

(+ ) # )* ( ) * $ % (+ ) # )* ( % +! &% 0* !- *%- - --- (+ ) # )* ( % +! * - --- &% 0* !- *%- &"



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.