Goniec Polski wyd. 567

nr 10 (567) 13 marca 2015 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online!

Wystarczy zeskanować kod

Rozmowa z Martą Niedzielską z Polskiej Macierzy Szkolnej o planach likwidacji egzaminu z j. polskiego (A-Level). str. 20 Piotr Kniecicki porozumiewa się z otoczeniem wykorzystując ruch gałek ocznych. str. 24

Tylko u nas! Wywiad z Agnieszką Grochowską, jedną z najlepszych polskich aktorek.

Co sprawiło, że 36-letnia warszawianka gra zarówno u Wajdy, jak i u Ridleya Scotta?

Angielski to podstawa str. 14

4 w numerze STR.

| >> NIE PRZEGAP!

37

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny „Wielkanoc tuż, tuż”, a w nim: >> tradycyjne przepisy świąteczne >> prezenty na „Zajączka” >> tradycje

Dzień św. Patryka Przypadający na 17 marca Saint Patrick’s Day to święto wolne od pracy zarówno w Irlandii, jak i Irlandii Północnej. Z tej okazji urządza się kolorowe parady, które przyciągają tysiące uczestników i widzów, koncerty na największych placach, a puby i restauracje pękają w szwach.

Temat tygodnia

STR.

6

STR.

18

Rozmowa

STR.

24

Ludzie

STR.

25

Reportaż

STR.

30 Panel ekspertów

STR.

36

W sieci

STR.

52

Sport

STR.

55

STR.

57

STR.

66

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

CO ROBIĄ Z NAMI PIENIĄDZE? DLA IMIGRANTA LICZĄ SIĘ PODWÓJNIE?

>> ANDRZEJ DUDA, KANDYDAT PIS: „Polacy poza granicami kraju są naszymi ambasadorami”

Z ANDRZEJEM SŁAWIŃSKIM, PREZESEM FUNDUSZU INWALIDÓW AK W LONDYNIE.

PIOTR KNIECICKI POROZUMIEWA SIĘ Z OTOCZENIEM RUCHEM GAŁEK OCZNYCH. POSK: TARGI RZECZY ŁADNYCH, CZYLI POLISH DESIGN FAIR.

NAJCZĘSTSZE POWODY PRZEWLEKŁYCH DOLEGLIWOŚCI KRĘGOSŁUPA.

STR.

20

STR.

STR.

9

22

Poruszymy W sercu niebo i ziemię muzeum Rozmowa z Martą Niedzielską (Polska Macierz Szkolna) o planach likwidacji egzaminu z j. polskiego.

Wywiad z profesorem Dariuszem Stolą, dyrektorem Muzeum Historii Żydów Polskich „Polin”.

CZYLI CO WAS PORUSZYŁO NAJBARDZIEJ NA PORTALU GONIEC.COM. ZA NAMI PIERWSZE ZAWODY „I SPINNINGOWYCH MISTRZOSTW POLONII W UK”.

>> W numerze: Od 2018 roku Polacy w UK nie będą mieli możliwości zdawania egzaminu A-level z języka polskiego.

Informacja ta wstrząsnęła brytyjską Polonią. – Wielu konserwatywnych Brytyjczyków być może sądzi, że imigrantów należy skłaniać do powrotu albo pełnej, niezwłocznej asymilacji, a matura w języku kraju pochodzenia może taką politykę utrudniać. Mamy się w Wielkiej Brytanii nie poczuć za bardzo u siebie. Efekt jest jak na razie odwrotny, bo gospodarze dali przybyszom z Polski ważny powód do samoorganizacji w oparciu o tożsamość kulturową – uważa Piotr Ikonowicz. – (...) rozwiązaniem na przyszłość jest odejście od socjalizmu i prywatyzacja znacznej części sektora publicznego, obejmująca zarówno sferę edukacji, jak i ochrony zdrowia. (...) nabywca usługi edukacyjnej (...) płaciłby tylko za usługę i tylko jej bezpośrednim wyKarol Pomeranek redaktor naczelny konawcom, bez konieczności opłacania pośredników – radzi Stanisław Michalkiewicz. Więcej na str. 10.

13 marca 2015

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Anna Zielińska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Ewelina Wojda, Maciej Kniter, Iwona Starosta Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkowska, E: marta.laczkowska@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

6 temat tygodnia

|

Co robią z nami

pieniądze?

Budzą wiele emocji. Jedni widzą w nich poczucie bezpieczeństwa, inni prestiż, jeszcze inni symbol władzy. Dla imigranta liczą się podwójnie, bo dla większości z nas ich brak był powodem wyjazdu z ojczyzny. Pieniądze. O nich mowa. >> Anna Dobiecka ieniądze nas nie zmieniają, tylko uwypuklają nasze cechy – tłumaczy Dorota Cukierska, która od kilku lat prowadzi rozliczenia księgowe dobrze prosperujących, polskich firm. – Mówiąc dosadnie: jeśli ktoś się wzbogacił i stał się „szują”, tzn. że był tą „szują” wcześniej, tylko pieniądze tę cechę wyzwoliły. Znam wiele osób, którym doskonale idzie w interesach i nadal są skromne, mają rodziny, tych samych przyjaciół. I znam też takie, które były skąpe mając niewiele pieniędzy i nadal są skąpe, mimo że się dorobiły – dodaje.

– Kiedyś chodziłem z Władkiem na piwo. Teraz wiecznie nie ma czasu – skarży się na kolegę Krzysztof Wróblewski, 53-latek z Birmingham. – Odkąd założył firmę i kupił sobie nowy samochód, w ogóle nie da się z nim pogadać – podkreśla.

– Ja tu widzę taką zależność: jeśli zaczynasz zajmować się własnym bizne-

P

13 marca 2015

sem, to po prostu tym żyjesz. I szkoda ci czasu na plotki i narzekanie. Stąd czasami rozluźnienie kontaktów z dawnymi znajomymi błędnie interpretowane jako „wywyższanie się”. Takie osoby po prostu są skupione na swoim przedsięwzięciu. Liczą się dla nich konkrety. Stają się bardziej zdyscyplinowane i nastawione na cel. Przestają być partnerem do wspólnego obgadywania znajomych.

Ktoś w swojej pracy potrzebuje dobrego samochodu, więc inwestuje w nowy. Natomiast zazdrośni sąsiedzi postrzegają to jako manifestowanie bogactwa – podsumowuje Dorota Cukierska.

Co niesie za sobą uruchomienie własnej firmy? Czy rzeczywiście zachodzą w nas takie zmiany? Okazuje się, że kobiety, które odniosą sukces w biznesie różnią się temperamentem, osobowością, przekonaniami i postawami od tych, które poniosły porażkę lub nie zamierzają zajmować się biznesem. Co więcej, samo rozkręcenie własnej firmy powoduje zmiany ich przekonań i postaw. – Jest to tak ważne wydarzenie życiowe, że może nawet modyfikować cechy temperamentu –

tłumaczy dr Magda Drzewiecka-Sarosiek ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, która przeprowadziła badania na ten temat. Wyniki wyraźnie pokazują, że na decyzję o podjęciu ryzyka zawodowego wpływają temperament, osobowość i poczucie własnej przedsiębiorczości.

Okazało się, że cena, jaką trzeba zapłacić za sukces w prowadzeniu firmy, jest z początku negatywna. W pierwszym etapie kariery zauważalne są zmiany cech temperamentu, przekonań, a także wzrost poziomu stresu.

Brak kasy zepsuje związek

– Moja mama podkreśla, że pieniądze są ważne, bo z braku kasy rozpadł się jej związek z moim tatą – tłumaczy Kasia Walczak z Doncaster. – Dlatego tak staram się zapewnić godny poziom życia naszej rodzinie, bo mówi się, że kłótnie o pieniądze zabijają miłość – dodaje.

– Rzeczywiście, skupianie się na problemach, zwykle finansowych nie sprzyja trwałości związku. Ale też nie ma co przeceniać wartości. Ukochaną osobę można zabrać na weekend na Mazury zamiast

do Paryża albo ugotować wyszukaną kolację zamiast iść do restauracji. Zawsze można znaleźć sposób na okazanie uczuć – tłumaczy Jerzy Królak z Grays, z 34-letnim stażem małżeńskim.

W przypadku Marka było odwrotnie.

To nie niedostatek zniszczył mu małżeństwo. – Gdy moja żona zaczęła więcej zarabiać, wniosła pozew o rozwód, bo przestałem jej być potrzebny – żali się 40-latek.

– To nie pieniądze nas zmieniają – choć łatwo obwiniać je za nasze niepowodzenia – twierdzi Justyna Sobotka, psycholog z działającego w Londynie Centrum Pomocy Rodzinie. – Jeśli dana osoba opiera poczucie własnej wartości na podstawie posiadanych dóbr materialnych, należałoby się zastanowić nad powodami takiego zachowania. Zdecydowanie warto by narzeczeni czy małżonkowie przedyskutowali, czym są dla nich pieniądze i co dla nich znaczą. Dzięki podjęciu tego tematu partnerzy łatwiej osiągną kompromis w podejmowaniu kluczowych decyzji i zobowiązań. Mają również większą szansę na uniknięcie nieporozumień

| temat tygodnia w kwestiach związanych z pieniędzmi – dodaje. Co ciekawe, jak twierdzi specjalistka, mężczyźni i kobiety inaczej postrzegają za-

W ciągu ostatnich 10 lat mieszkający za granicą Polacy przesłali do Polski około 130 mld złotych, co na przestrzeni tego okresu zwiększyło krajowe PKB nawet o 2,5 proc. soby materialne: dla mężczyzn pieniądze będą prędzej źródłem prestiżu i władzy, dla kobiet źródłem poczucia bezpieczeństwa, środkiem, który zapewni spokojne i przyjemne życie całej rodzinie.

Tylko nieliczni potrafią

– Wolę te moje siedem funciaków na godzinę w magazynie niż to codzienne szarpanie się „czy znajdę klienta”, „czy zadowolony z moich usług”, „czy wystarczy na wypłaty” – tłumaczy Radosław Grzelak z Peterborough. – Ja odfajkuję swoje pikowanie i mam spokój, a mój kuzyn nie śpi po nocach ze stresu, czy mu pracownik kłopotu nie narobi, sprzętu nie zniszczy itd. – zauważa.

– Osoby „robiące pieniądze” wkładają w swoją pracę dokładnie tę samą ilość energii co szeregowi pracownicy – tłumaczy Dorota Cukierska, która swój biznes prowadzi już ósmy rok. – To kwestia podejścia, wiary w siebie, wykorzystania własnych możliwości. Każdy może mieć własne przedsiębiorstwo pod warunkiem, że uwierzy w siebie – zaznacza.

– Zawsze miałam zmysł do interesów – podkreśla Weronika, która od sześciu lat w Londynie prowadzi firmę sprzątającą. – Czasem to się nawet dziwię, że ludzie nie widzą tak prostych rzeczy. Jak się okazało, że Polki dobrze sprzątają, to ja zamiast sprzątać, zatrudniłam koleżanki. Nie naharowałam się, kasa większa, aż dziwne, że mało kto na to poszedł – mówi.

Pieniądze szczęścia nie dają

...ale przyjemniej płakać w mercedesie niż na rowerze. Tak mówi popularny dowcip. Coś w tym jest. Nie da się kupić za nie miłości, przyjaciół czy młodości, ale jednak bardzo ułatwiają życie.

Badania pokazały, że polscy imigranci zarobkowi w Wielkiej Brytanii są bardziej zadowoleni z wynagrodzenia i życia niż osoby pracujące w ojczyźnie. Praca Agnieszki Olszewskiej „Porównanie sa-

tysfakcji z małżeństwa, zadowolenia z życia i z pracy Polaków na emigracji zarobkowej w Wielkiej Brytanii i mieszkających w Polsce”, analizuje czy warunki i jakość życia osób, które zdecydowały się wyjechać z kraju polepszyły się. Czy zrealizowały one swoje marzenia i cele?

– Badanie wskazało, że polskie małżeństwa, które przeprowadziły się na Wyspy, faktycznie są bardziej zadowolone z życia od par mieszkających w Polsce – komentuje Agnieszka Olszewska. Co więcej, kobiety pracujące na Wyspach wyżej oceniały satysfakcję ze swojego małżeństwa, niż kobiety mieszkające w Polsce. – Poprawa sytuacji materialnej polskich kobiet na emigracji w UK wpływa pozytywnie na ich zadowolenie z małżeństwa. Wyniki są zgodne z dostępnymi badaniami, które mówią, że aspekt materialny wpływa pozytywnie w przypadku kobiet na satysfakcję z małżeństwa. Kobiety odczuwające niedostatek zasobów materialnych gorzej oceniają swoje małżeństwo. Jak się wydaje, może być to związane z rolą matki, jaką najczęściej pełnią w życiu.

Zapewnienie podstawowych potrzeb rodzinie jest dla nich sprawą priorytetową – twierdzi Olszewska.

– Bezdomna osoba mieszkająca w ciepłym kraju, codziennie witająca wschód słońca z uśmiechem na twarzy może być bardziej spełniona i szczęśliwa niż niejeden mężczyzna w garniturze goniący do metra, aby nie spóźnić się do pracy. Pieniądze mogą poprawić jakość życia, zdecydowanie powiększają wachlarz opcji, jednak nie są wyznacznikiem szczęścia i to nie od nich zależy sukces i poczucie spełnienia – podsumowuje Krzysztof Jaworski, założyciel Polish Succes Centre.

– Z pieniędzmi jest jak z alkoholem. Człowieka poznasz po tym, jak je będzie mieć i co z nimi będzie robić – przyznaje.

Czy emigranci mają kasę?

Czy zarabiamy coraz więcej? Na pewno coraz więcej wysyłamy za granicę, do rodziny, do ojczyzny.

– Widzimy, że jest mniejsza grupa klientów, którzy bezpośrednio wysyłają najbliższej rodzinie, żonie czy matce.

Coraz więcej mamy natomiast klientów, którzy kupują mieszkania bądź pomagają dalszej rodzinie. Tak wynika z przeprowadzanych przez nas ankiet – tłumaczy Paweł Mes, dyrektor zarządzający firmy Sami Swoi Przekazy Pieniężne.

Polacy mieszkający poza granicami kraju w dalszym ciągu dużą część swoich zarobków przekazują bliskim, którzy pozostali w kraju. Narodowy Bank Polski ogłosił, że w pierwszym półroczu 2014 emigranci wysłali do Polski 8,2 mld zł.

Większa liczba transferów pieniężnych wynika, zdaniem analityków, z faktu, że w ostatnich miesiącach o 66 tys. wzrosła

7

reklama

8 temat tygodnia

liczba osób wyjeżdżających do pracy za granicę – obecnie wynosi 2,96 mln.

W ciągu ostatnich 10 lat mieszkający za granicą Polacy przesłali do Polski około 130 mld złotych, co na przestrzeni tego okresu zwiększyło krajowe PKB nawet o 2,5 proc.

Z drugiej strony, finansowy zastrzyk zasilający Polskę niedługo się skończy.

Imigranci czują się bowiem poza granicą na tyle pewnie, że coraz częściej ściągają do siebie pozostałych członków rodziny.

Dominik Łazarz, ekspert ds. integracji europejskiej, mówi w rozmowie z „NaTemat.pl”: – Można mówić o tendencji.

Z roku na rok pieniędzy przesyłanych do kraju będzie coraz mniej. Sytuacja w Polsce nie będzie o tyle lepsza, by emigranci decydowali się wrócić do kraju, a sytuacja za granicą będzie o tyle bardziej pozytywna, że coraz częściej będą zostawać.

Wbrew pozorom jednak zmniejszenie napływu pieniędzy od emigrantów w relacji do PKB nie jest istotnym problemem dla polskiej gospodarki. Dużo bardziej negatywne będą skutki odpływu emigrantów na stałe i z całymi rodzinami.

Ten proces nasilił się w ostatnich dwóch latach, o czym świadczy rosnąca liczba dzieci rodzonych przez Polki za granicą.

Bez odwrócenia tej tendencji zwiększa się ryzyko tego, że Polska przestanie do13 marca 2015

|

ganiać kraje rozwinięte pod względem zamożności.

Pieniądz dla imigranta?

– Pieniądze mają różne znaczenie dla różnych osób – twierdzi Justyna Sobotka.

– I nie chodzi tu o wartość ekonomiczną, tylko emocjonalną. Dla niektórych to poczucie bezpieczeństwa, dla innych władza i kontrola, dla jeszcze innych prestiż i szacunek albo wolność. Ponieważ łączą się z zaspokajaniem naszych potrzeb, wpływają właściwie na wszystkie dziedziny życia: wybory, związki międzyludzkie, a nawet sympatie i antypatie polityczne – wyjaśnia.

Nieco więcej niż połowa emigrantów to osoby, które opuściły kraj z powodów ekonomicznych. – Dlatego w tej grupie możemy spotkać się z idealizowaniem wizji dobrobytu materialnego – tłumaczy specjalistka z CPR. – Co to oznacza? Gdy Polak przyjeżdża do Wielkiej Brytanii, myśli, że dzięki zdobyciu pieniędzy posiądzie też siłę, władzę, wolność, poczucie bezpieczeństwa czy miłość. Ale okazuje się, że w miarę zdobywania tych środków wcale nie zaspokaja swoich potrzeb, bo na przykład w osiągnięciu poczucia bezpieczeństwa przeszkadza mu świadomość, że w obcym kraju nie jest „u siebie”. Jego oczekiwanie związane z dobrobytem

Pytanie o zarobki odbieramy jako silną ingerencję w naszą prywatność.

JUSTYNA SOBOTKA nie zostaje zaspokojone i rodzi się frustracja – mówi.

– Wkurzam się, gdy ludzie mnie pytają, ile zarabiam – przyznaje Michał, lekarz z londyńskiego szpitala. – Żadna odpowiedź nigdy nie jest dobra. Jak znajomy uzna, że za dużo, to pyta się „a za co aż tyle?”. Jak uzna, że za mało, to złośliwie pyta „i po co się było tyle uczyć?”. Dlatego zawsze ucinam dyskusję mówiąc, że „wystarczająco” – opowiada.

– Pieniądz bywa tematem tabu silniejszym niż seks czy śmierć – podkreśla Justyna Sobotka. – Pytanie o zarobki odbieramy jako silną ingerencję w naszą prywatność. Być może ma to związek z tym, że dzisiejszy świat zorientowany na dobra materialne i konsumpcję stara się nam wmówić, że jesteśmy warci tyle, ile posiadamy. Wielu osobom trudno zauważyć fałsz tego przekazu – wyjaśnia.

– Przekonania i normy zachowania dotyczące pieniędzy wynosimy z dzieciństwa. Można powiedzieć, że większość z nas przybyłych do Wielkiej Brytanii Polaków ukształtowała postrzeganie pienią-

dza w warunkach pewnego ich niedostatku. Po przyjeździe do Anglii na ogół sytuacja materialna się zmienia. Często okazuje się, że nawet zarabiając najniższą stawkę, można sobie pozwolić na więcej niż w Polsce, wykonując bardziej ambitną pracę. Zmiana ta rodzi jednak kolejny wewnętrzny konflikt: czy ważniejszy jest dla nas prestiż i szacunek czy stabilizacja i komfort psychiczny. Dlatego wielu z nas używa tematu pieniędzy, jako swoistego rodzaju tarczy: „Nie powiem znajomym, czym się zajmuję, ale pokażę, na co mnie stać”. Stąd drogie samochody, zagraniczne wakacje, markowy sprzęt i ubrania.

Wstydzimy się przysłowiowego zmywaka, ale ciężko nam zrezygnować z wyjazdów do Tunezji.

Czekamy na Twój komentarz

| z wielkiej brytanii

9

reklama

Fot. Agencja BE&W

W miniony weekend Andrzej Duda, kandydat na prezydenta RP, spotkał się w Londynie z mieszkającymi tu Polakami. Podsumował, że największym wyzwaniem dla polityków powinno być zastanowienie się nad tym, jak skłonić rodaków do powrotu do kraju.

Rozmowy z rodakami andydat na prezydenta RP spotkał się z polskimi rodzinami i nauczycielami. Podczas konferencji prasowej, która odbyła się w Polskiej Szkole Sobotniej, kandydat Prawa i Sprawiedliwości mówił: – Rozmawialiśmy o różnych kwestiach, zarówno o statusie nauczycieli, którzy uczą w polskich szkołach, o tym, dlaczego młodzi ludzie zdecydowali się opuścić nasz kraj i od wielu lat mieszkają w Londynie i innych miastach na Wyspach, o tym, dlaczego nie wracają, a także – co zrobić, by zdecydowali się na powrót.

– Te rozmowy jednoznacznie potwierdzają, że podstawową motywacją do tych wyjazdów były względy ekonomiczne, a także brak perspektyw zawodowych, a co za tym idzie – brak godziwej płacy – komentował. – Polacy poza granicami kraju są naszymi ambasadorami. To są zdolni ludzie, o wielkiej kulturze, przedsiębiorczy i kreatywni – mówił o rodakach, którzy wyjechali z kraju.

Duda rozmawiał także o różnicach między polskim a brytyjskim rynkiem pracy i zaznaczył, że młodzi przedsiębiorcy są traktowani na Wyspach z szacunkiem i godnością, a państwo traktuje ich w sposób przyjazny. Dlatego też zdaniem rodaków, z którymi się spotkał, na Wyspach znacznie łatwiej prowadzi się działalność gospodarczą.

– Gdy w czasie kampanii mówię o naprawie Polski to nawiązuję właśnie do

K

takich rozmów – konkludował. – Jeżeli ci młodzi ludzie nie wrócą, to będziemy mieli dziurę pokoleniową, której nie uda się nijak zasypać, bo dzieci będą rodziły się za granicą. To będzie zagrażało bytowi naszego państwa. To największe wyzwanie przed jakim stoi klasa polityczna w Polsce – mówił.

Zadeklarował też, że w razie wygranych wyborów podejmie się akcji mających na celu wprowadzenie w Polsce zasad, które funkcjonują już w Wielkiej Brytanii. (sz)

Od autora: Niestety, nie udało nam się porozmawiać z Andrzejem Dudą podczas jego wizyty w Londynie. Tuż przed jego przyjazdem otrzymaliśmy maila z informacją o planowanym spotkaniu z mediami polonijnymi, które miało się odbyć 7 marca. Mimo wyrażenia chęci udziału, nie poinformowano nas o której godzinie i w jakim miejscu ono się odbędzie. Gdy poprosiliśmy komitet wyborczy Andrzeja Dudy o komentarz zostaliśmy odesłani na jego oficjalną stronę internetową.

Czekamy na Twój komentarz

10 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji.

Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

O

debranie imigrantom możliwości zdawania matury z języka ojczystego na koszt brytyjskiego podatnika nie jest jeszcze jednym posunięciem oszczędnościowym. Nie chodzi tu bowiem o fundusze znaczące z punktu widzenia budżetu UK. To raczej uleganie przez lokatorów Downing Street 10 nastrojom antyimigracyjnym. Demokracja polega głównie na tym, że rządzący muszą się liczyć z opinią publiczną.

Nigdzie nie jest jednak powiedziane, że opinia publiczna, vox populi zawsze będzie się kierowała humanizmem, imperatywem moralnym, a nie zwykłym egoizmem i ksenofobią. I zagrzmiałbym pewnie na brytyjską niegościnność i sknerstwo, gdyby nie fakt, że my Polacy nie jesteśmy wcale lepsi. Kilka dni temu ogłosiłem na swoim Facebookowym profilu, że poszukuję pracy dla Ukraińca, który oszukany przez pośredników wylądował w Warszawie bez grosza. Natychmiast odezwali się ludzie pouczając mnie, że najpierw trzeba załatwiać pracę dla Polaków. Bieda rodzi nacjonalizm i ksenofobię. Wyzyskiwacze na tym tylko korzystają, mogąc napuszczać na siebie biednych ludzi różnych narodowości, religii i ras. Chojracy wygrażający pięścią imigrantom, tulą uszy po sobie na widok „dobrodzieja” pracodawcy.

Spór o to czy Polacy, Pakistańczycy czy inni imigranci mogą na koszt Korony zdawać maturę w języku ojczystym jest też sporem o model społeczeństwa, w którym obca, nie brytyjska kultura odgrywa coraz większą rolę. Być może decydenci nad Tamizą uznali, że taki krok sprawi, że imigranci tym gorliwiej będą studiować Szekspira w oryginale i zapominać o własnych korzeniach czyli asymilować się. Już teraz polski jest drugim językiem na Wyspach.

I choć do sytuacji jaką sprawiła

kubańska emigracja na Florydzie jeszcze daleko, to jednak są miejscowości, gdzie napis na sklepie „tu się mówi po angielsku” może już wkrótce przestać dziwić. Wielu konserwatywnych Brytyjczyków być może sądzi, że imigrantów należy skłaniać do powrotu albo pełnej, niezwłocznej asymilacji, a matura w języku kraju pochodzenia może taką politykę utrudniać.

Mamy się w Wielkiej Brytanii nie

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

A

ch, po stokroć rację miał Stefan Kisielewski, gdy mówił, że socjalizm bohatersko walczy z problemami nie znanymi w innym ustroju. I to gdzie? W Zjednoczonym Królestwie, które jeszcze przed I wojną światową uchodziło za oazę wolności! Ale kiedy w ramach nieubłaganego postępu socjalizmu, również i tutaj wprowadzono państwowy monopol edukacyjny, to musiało dojść

Od 2018 roku Polacy w UK nie będą mieli możliwości zdawania egzaminu A-level z języka polskiego.

Polska Macierz Szkolna, rozpoczyna akcję protestacyjną. (za: Goniec.com)

poczuć za bardzo u siebie. Efekt jest jak na razie odwrotny, bo gospodarze dali przybyszom z Polski ważny powód do samoorganizacji w oparciu o tożsamość kulturową.

Zbieranie podpisów pod petycją sprawia, że Polacy na Wyspach nie są już bezładną masą gast arbeiterów, tylko zorganizowaną politycznie społecznością świadomą swych grupowych interesów. A o to inicjatorom antyimigracyjnych cięć budżetowych z pewnością nie chodziło. Kiedy czytam, że protest organizuje Polska Macierz Szkolna na myśl przychodzą wielkie fale dziewiętnastowiecznej i dwudziestowiecznej emigracji, która kurczowo trzymała się swojej polskości. Opór Brytyjczyków mnie dziwi jeżeli zważyć, że angielski staje się uniwersalnym językiem globalnym. Cóż złego w tym, że skoro coraz łatwiej się w Polsce dogadać po angielsku, to i w Anglii polski staje się ważnym językiem lokalnym.

do tego, do czego w końcu doszło.

Oto Centrum Egzaminacyjne AQA poinformowało, że uczniowie nie będą mogli zdawać egzaminu z języka polskiego ze względu na oszczędności przewidziane w programie reformy systemu edukacyjnego w Wielkiej Brytanii, w ramach których likwidowane są mniej popularne egzaminy. Przeciwko temu zaprotestowała Polska Macierz Szkolna, rozpoczynając zbieranie podpisów pod petycją skierowaną do AQA, zaś ambasador RP w Wielkiej Brytanii, JE Witold Sobków zwrócił uwagę, że język polski jest drugim pod względem liczby użytkowników językiem w Zjednoczonym Królestwie. Możliwe, że te protesty, podobnie jak listy kierowane do parlamentarzystów, odniosą skutek, ale ta sytuacja pokazuje, jak niebezpieczne może być wyposażanie organów władzy publicznej w kompetencje nie związane bezpośrednio ze stosowaniem przemocy. Rozszerzanie

Czekamy na Twój komentarz 13 marca 2015

kompetencji organów władzy publicznej jest charakterystyczne dla socjalizmu, podobnie jak zwiększanie fiskalnych i finansowych obciążeń obywateli. W 1995 roku w Polsce rząd konfiskował rodzinie pracowników najemnych spoza rolnictwa aż 83 proc. dochodu.

Nic dziwnego, że tak obrabowani ludzie są skazani na korzystanie z tak zwanych „darmowych” świadczeń, które tak naprawdę są bardzo kosztowne, ponieważ obejmują nie tylko koszty samych usług, np. edukacyjnych, czy medycznych, ale również koszty utrzymania rosnącej armii biurokratów, którzy ani nikogo nie uczą, ani nikogo nie leczą, a byle czego przecież nie zjedzą. W obliczu tych rosnących kosztów organy władzy publicznej próbują dokonywać oszczędności, poprzez redukowanie zakresu usług oferowanych obywatelom w zamian za pieniądze skonfiskowane w podatkach i innych obciążeniach finansowych. Warto zwrócić uwagę, że chociaż wprowadzane są rozmaite oszczędności, to obciążenia finansowe obywateli na rzecz państwa nie zmniejszają się.

Dlatego rozwiązaniem na przyszłość jest odejście od socjalizmu i prywatyzacja znacznej części sektora publicznego, obejmująca zarówno sferę edukacji, jak i ochrony zdrowia. Wtedy nabywca usługi edukacyjnej, czy medycznej płaciłby tylko za usługę i tylko jej bezpośrednim wykonawcom, bez konieczności opłacania pośredników, którzy swoje wynagrodzenia zwyczajnie wymuszają. Byłoby zatem taniej, a nie drożej, a poza tym, to płacący nabywca usługi decydowałby o jej rodzaju, więc o żadnej likwidacji możliwości zdawania egzaminu z języka polskiego nie mogłoby być mowy. Tymczasem zaś można by zaproponować egzamin z języka polskiego za opłatą, którą potem można by odliczyć sobie od podatku.

| z wielkiej brytanii

11

reklama

W języku Shakespeare’a – Na miłość boską, imigranci muszą mówić językiem Shakespeare’a – tak na łamach „The Telegraph” zatytułował swoją odezwę Boris Johnson. Polityk przedstawił argumenty, które mają zachęcić ich do nauki języka.

Burmistrz Londynu podkreślił, że miasto to jest jednym z najbardziej różnorodnych miast na świecie pod względem kulturalnym. Jego mieszkańcy rozmawiają w ponad 300 językach, a na 8,6 mln mieszkańców aż 38 proc. urodziło się poza granicami kraju. Wg

niego, hermetyczne zamykanie się obcokrajowców w grupie swoich rodaków jest niebezpieczne dla rozwoju języka i kultury angielskiej. Polityk zwrócił też uwagę na czynnik ekonomiczny. Znajomość języka poprawia sytuację imigranta na rynku pracy, co szczególnie widać na przykładzie kobiet. Spośród przedstawicielek płci pięknej, które mówią po angielsku, aż 58 proc. znalazło pracę, z kolei w grupie kobiet nie znających języka zatrudnionych jest tylko 34 proc.

– pisze. (md) reklama

12 z wielkiej brytanii reklama

|

JAZZ Z JANET MCCUNN Janet McCunn zaprasza na cykliczny wieczór muzyczny, który odbędzie się w Jazz Cafe POSK 20 marca.

„Guardian” poruszył temat „likwidacji” języka polskiego na egzaminie A-level. – Jest powód, dla którego w UK powinno się uczyć tego języka – zgodnie ze spisem powszechnym z 2011 r. język polski jest drugim najczęściej używanym w Anglii – przekonuje autor „In the praise of… the Polish language”, czyli „Ku chwale języka polskiego”.

Pięćset nowych szkół

Wszystko za funta?

Premier David Cameron deklaruje, że jeśli konserwatyści wygrają najbliższe wybory parlamentarne to do 2020 r. w ramach programu free schools powstanie 500 nowych szkół. Takie działanie pozwoli na stworzenie 270 tys. nowych miejsc dla uczniów podstawówek i gimnazjów w UK – oblicza BBC News.

Edukacja seksualna

Uczniowie angielskich podstawówek i gimnazjów, którzy ukończą 11. rok życia będą uczestniczyć w zajęciach z edukacji seksualnej, w których szczególny nacisk zostanie położony na kwestię gwałtu, spożywania alkoholu i prowokacyjnego wyglądu – podaje „Daily Mail”. Pilotażowy projekt jest pomysłem brytyjskiej minister edukacji, Nicky Morgan.

13 marca 2015

Ku chwale języka

Sieć Poundland będzie musiała ujednolicić ceny, jeśli chce korzystać z hasła reklamowego „wszystko za jednego funta”. Według brytyjskiej organizacji ds. standardów reklamowych (ASA) sieciówka wprowadza klientów w błąd oferując płyty DVD czy CD za dwa funty.

Dłuższe parkowanie Rząd zmienia przepisy dotyczące parkowania – osoby, które przekroczą czas postoju będą miały 10 „zapasowych” minut, w ciągu których nie otrzymają mandatu. Dodatkowe minuty mają pozwolić im na spokojne odjechanie lub przedłużenie czasu parkowania.

Otyłe niemowlęta

Wywóz raz w miesiącu

Opublikowano alarmujące statystyki dotyczące otyłości w Wielkiej Brytanii.

Okazuje się, że w UK taki problem mają nawet noworodki – w ciągu ostatnich czterech lat na Wyspach przyszło na świat prawie półtora tysiąca noworodków, u których stwierdzono nadwagę. Dzieci ważyły ponad 4,5 kg, tymczasem średnia waga noworodka to 3,4 kg.

Szkockie hrabstwo Fife jako pierwsze w UK zdecydowało, że śmieci będzie wywozić tylko raz w miesiącu, co pozwoli zaoszczędzić ok.

900 tys. funtów rocznie. Pomysł nie przypadł do gustu zwłaszcza rodzinom z małymi dziećmi, dla których nowe przepisy oznaczają trzymanie brudnych pieluszek przez kilka tygodni – pisze „Daily Mail”.

Wsparcie dla

polskich rodzin

Rozmowa z Karoliną Gorazdą, Miss Polonia 2003, absolwentką Uniwersytetu Jagiellońskiego, ambasadorką programu rządowego „Bezpłatna wczesna edukacja dla dwulatków”.

Zaangażowała się pani w program rządowy zachęcający polskie rodziny do skorzystania z wczesnej opieki dla dzieci. Dlaczego?

– Ponieważ uważam, że to doskonała pomoc i wsparcie dla rodziców.

Często bardzo zapracowanych, a jednocześnie nie zawsze mogących sobie pozwolić na opłaty za przedszkole czy wykwalifikowaną opiekunkę.

A jak pani myśli, skoro to tak atrakcyjna oferta, dlaczego nie wszystkie polskie mamy z niej korzystają?

– Być może nie mają wiedzy, że istnieje taka możliwość albo obawiają się, że ich dzieci są za małe, aby „posłać je w świat” i zwyczajnie obawiają się rozłąki. Dlatego zostało zorganizowane spotkanie informacyjne właśnie dla takich rodzin. Podczas niego rodzice będą mogli poznać szczegóły tego programu, a także porozmawiać na temat swoich wątpliwości, podczas gdy ich pociechy będą miały zapewniony szereg atrakcji.

Czyli warto przyjść i dowiedzieć się czegoś więcej na miejscu?

– Jak najbardziej, konsultacje z psychologiem czy nauczycielką pozwolą rodzicom dowiedzieć się więcej o pozytywnym wpływie wczesnej edukacji na rozwój ich dziecka. A dodatkowo sprawdzą oni, jak ich maluch radzi sobie w anglojęzycznym otoczeniu.

– Tak i dlatego wiem, że brytyjskie placówki opiekuńcze zapewniają dzieciom różne rodzaje aktywności – śpiewanie, taniec, plastyka, prace ręczne, opowiadanie bajek, swobodna zabawa. Zajęcia zostały tak zaplanowane, by nauczyć dzieci różnych umiejętności i dać im możliwość nawiązania kontaktów z rówieśnikami, co jest ważne w sytuacji, gdy wychowujemy dzieci dwujęzyczne. Gdy szybciej zaczną oswajać się z językiem angielskim, łatwiej poradzą sobie potem w szkole.

Jak dojechać do Grange Children’s Centre? 

A czemu pani zachęca innych rodziców, by posłali dziecko na zajęcia?

– Sama jestem mamą dwojga maluchów i wiem, że rodzicom zależy na lepszym starcie dla dzieci, ale z powodu licznych obowiązków nie zawsze zapewniają im taką liczbę zajęć, jakiej dzieci potrzebują. Dlatego chciałam zachęcić rodziców do sprawdzenia, czy są uprawnieni do skorzystania z programu.

A pani dzieci uczęszczały do żłobka i przedszkola?

Najbliższa stacja metra to South Ealing. Grange Children’s Centre znajduje się około 10 minut spacerem od stacji. Wystarczy przejść przez South Ealing Road Park oraz minąć Grange Primary School.

Czekamy na Twój komentarz

| promocja 13 reklama

14 rozmowa

| Agnieszka Grochowska. Mieszka w Polsce, pracuje na Zachodzie. Jedna z najlepszych polskich aktorek udowadnia, że światową karierę można robić małymi kroczkami. U Andrzeja Wajdy zagrała Danutę Wałęsową w filmie „Wałęsa. Człowiek z nadziei”. Agnieszka Holland obsadziła ją w wojennej lwowskiej epopei „W ciemności”, a Filip Marczewski zobaczył w niej Ankę, w której kocha się jej własny brat w „Bez wstydu”. Prywatnie, od 11 lat żona reżysera Dariusza Gajewskiego, z którym ma trzyletniego syna Władysława. Ale o sprawach osobistych mówić nie zamierza. Ma się za to czym chwalić zawodowo. Z czterech filmów, które wejdą na ekrany kin w najbliższym roku, trzy są produkcjami zagranicznymi. Jaki jest jej patent na podbój świata? Co sprawiło, że 36-letnia warszawianka gra zarówno u Wajdy, jak i u Ridleya Scotta? Rozmawiają: Magdalena i Sergiusz Pinkwart.

reklama

Angielski

to podstawa Dwa razy odbierała pani nagrodę dla najlepszej aktorki w Polsce – za „W ciemności” i „Bez wstydu”. Raz w Norwegii za film „Upperdog”. Jakie to uczucie zostać w obcym kraju „aktorką roku”?

– Jeszcze do niedawna byłoby to chyba trudne do wyobrażenia. Ale czasy się zmieniają i zmienia się sposób robienia filmów. Ekipy dziś są międzynarodowe. Producenci z jednego kraju, reżyser z drugiego, operator, aktorzy… A film jest kręcony jeszcze gdzie indziej. W kwietniu na przykład wejdzie na ekrany kin film „Child 44”, w Polsce pokazywany pod tytułem „System”, którego producentem jest Amerykanin Ridley Scott, reżyserował chilijsko-szwedzki Daniel Espinoza, zdjęcia robił Brytyjczyk Oliver Wood, w obsadzie możemy naliczyć co najmniej sześć narodowości, kręcono go w Czechach, a opowiada o stalinowskiej Rosji.

13 marca 2015

Brakuje tylko, żeby na casting zaproszono aktorów do Meksyku.

– Kiedyś rzeczywiście tak to wyglądało. Aktor dostawał telefon od agenta, wsiadał w samolot i leciał na przesłuchania do Londynu, albo nawet do Los Angeles. Dziś wszystko organizuje się na miejscu. Na casting przychodzę do wynajętego na jeden dzień studia w Warszawie, a zmontowany materiał przesłany jest łączami internetowymi do producenta. Tak jest zdecydowanie taniej.

Hollywood tnie koszty? A wydawałoby się, że to polscy filmowcy muszą borykać się z problemami finansowymi.

– To nie kwestia kryzysu, tylko wyboru na co wydać pieniądze. Na planie dużej międzynarodowej produkcji wszystko jest bardzo profesjonalnie zorganizowane i nie ma walki z czasem, która zdarza się u nas. Zamiast

| rozmowa 15 Nawet w Hollywood są aktorzy, którzy z mocnego „cudzoziemskiego” akcentu uczynili swoją wizytówkę.

Na przykład Arnold Schwarzenegger czy Antonio Banderas.

– Dla mnie wzorem jest Charlotte Rampling. Brytyjka, która zrobiła oszałamiającą karierę grając we francuskich filmach. I to po francusku! Ale przy swoim talencie mogłaby czytać książkę telefoniczną, a ja bym była wniebowzięta. To nie tylko wielka aktorka, ale również wzór człowieka, artystki i źródło inspiracji.

A wielkie kino to dla pani…

– Charlie Chaplin. Zawsze wracam do jego pięknych, starych filmów. To niezwykłe, że humor sprzed niemal stu lat wciąż nie stracił na aktualności.

A film „Dyktator”, nakręcony przed II Wojną Światową był tak wizjonerski, że oglądając go dzisiaj, mam ciarki na plecach.

Od zawsze pani wiedziała, że zostanie aktorką?

– Wprost przeciwnie. Gdy byłam dzieckiem, nawet mi się nie śniło, że kiedyś stanę przed kamerą. Uważałam, że nigdy nie będę miała tyle odwagi. Do tego zawodu przekonał mnie teatr. Chodziłam na przedstawienia do Teatru Powszechnego na warszawskiej Pradze i tam zachwyciłam się aktorstwem. W tamtym czasie kino wydawało mi się nieosiągalnym marzeniem.

Oczywiście podobały mi się zwariowane filmy, takie jak „Pulp Fiction” Quentina Tarantino, czy genialne produkcje Woody’ego Allena. Ale, żeby marzyć o rolach w filmie? wyrzucać pieniądze w błoto na hotele podczas castingów, większe sumy idą na zrobienie filmu. A reżyser może sobie pozwolić na to, by dwuminutową scenę kręcić cały dzień. To oczywiście trudne zadanie dla aktorów. Jak utrzymać emocje na najwyższym poziomie przez dwanaście godzin? Dla tych, którzy nie grają w swoim ojczystym języku, wyzwanie jest jeszcze większe.

Dwie minuty filmu powstają dwanaście godzin?

– W amerykańskich produkcjach to standard. Powtarza się każdą scenę dziesiątki razy, kręcąc ujęcia z różnej perspektywy, zmieniając ustawienia kamery, kadr… Wszystko po to, by potem w czasie montażu było więcej ujęć do wyboru. To oczywiście dla aktora bardzo trudne, ale z drugiej strony jest dużo czasu na to, by dopracować scenę w najdrobniejszych szczegółach.

Hollywood potrafi wycisnąć aktora jak

cytrynę, z korzyścią dla filmu. Dlatego po zakończeniu zdjęć do „Systemu” wiedziałam, że osiągnęłam maksimum swoich możliwości.

– Oczywiście. To jest język, w którym trzeba umieć się porozumiewać, jeśli myśli się o pracy przy filmach z międzynarodową obsadą.

Co trzeba zrobić, żeby zacząć grać w filmach za granicą? Niewielu polskim aktorkom to się udało. Ma pani lepszego agenta?

– To chyba nie o to chodzi. Trzeba po prostu brać udział w castingach. Traktować to jak pracę. Dobrze się przygotowywać. Na casting trzeba zazwyczaj nauczyć się dłuższego fragmentu dialogu, nawet dwie strony. I zagrać to ze zrozumieniem, emocjonalnie.

To wymaga sporego zaangażowania.

Nie da się wyskoczyć na przesłuchania pomiędzy próbą do spektaklu teatralnego a nagraniem kolejnego odcinka telenoweli.

Gdzie się pani uczyła angielskiego?

– W szkole. Ale po studiach wzięłam jeszcze konwersacje z native-speakerami, żeby móc się swobodnie dogadać. Mam świadomość, że nie będę nigdy grała rodowitej Amerykanki, czy Brytyjki, ale jest sporo propozycji dla aktorek grających Polki, Słowaczki, czy Rosjanki. Poza tym przy dużych produkcjach, takich jak „System”, są zatrudniani specjalni coache, by ujednolicić akcent. Gdy w jednej scenie pojawiają się Anglik, Amerykanin, Francuz, Czech i Polka, a w dodatku wszyscy gramy Rosjan, to gdyby każdy z nas mówił po angielsku ze swoim, wyniesionym z domu, akcentem, galimatias językowy stałby się z pewnością nie do zniesienia.

Rozmawiamy o dwóch stronach dialogu? Po angielsku?

Czy dziś, po latach pracy przed kamerą, potrafi się pani jeszcze zachwycić filmem w kinie jak zwyczajny widz?

– Bardzo łatwo wnikam w świat na ekranie i poddaję się tej magii. Chyba nigdy nie wyszłam z kina. Nawet na słabszych filmach siedzę do końca, przez szacunek dla twórców. Bo wiem, jak wiele wysiłku trzeba włożyć w produkcję filmu, w zrealizowanie swojej wizji od pomysłu aż do gotowego dzieła.

Nie myślała pani o tym, by nakręcić własny film?

– Chyba każdy aktor o tym marzy.

Może kiedyś…

Czekamy na Twój komentarz

16 z wielkiej brytanii

|

Na widelcu służb

Podsłuchiwał cię brytyjski wywiad? Zgodnie z najnowszym orzeczeniem sądu, możesz to legalnie sprawdzić. >> Sonia Grodek dy Edward Snowden zaczął zdradzać tajemnice amerykańskiego wywiadu, zyskaliśmy chyba największy, jak do tej pory, dostęp do wiedzy związanej z tym, jak działają służby. I to nie tylko te amerykańskie.

Z danych ujawnionych przez Snowdena wynika, że Gavernment Communicstions Headquaters (GCHQ) czyli brytyjska służba bezpieczeństwa, od lat podsłuchiwała swoich (i nie tylko) obywateli. A na podsłuchach się nie kończyło – śledzono też aktywność na portalach społecznościowych, korespondencję e-mailową, historię wyszukiwania i odwiedzane adresy internetowe. Agenci mieli nawet... przechwytywać obrazy z kamerek in-

G

reklama

13 marca 2015

ternetowych. GCHQ działało w ramach programu Tempora i współpracowało ze służbami amerykańskimi, których działania były częścią programu PRISM.

W dobrej wierze, ale...

Zarządy służb twierdzą, że chodziło wyłącznie o bezpieczeństwo obywateli i zapobieganie potencjalnym atakom terrorystycznym. Nie zmienia to faktu, że każdorazowo o zgodę na podsłuchiwanie np. obywatela Polski służby powinny zapytać polski rząd.

Tak się jednak nie działo i latami (sprawa sięga 10 lat wstecz) podsłuchiwano bez żadnej kontroli. Co więcej, materiały zgromadzone przez amerykański wywiad były przekazywane brytyjskiemu i odwrotnie. A mowa tu m.in. o 690 tysiącach przejrzanych adresów mailowych dziennie. A to nie koniec,

| z wielkiej brytanii bo jak ujawnił w lutym magazyn The Intercept, szpiedzy GCHQ uzyskali też w tym czasie dostęp do kluczy szyfrujących karty SIM firmy Gemalto. A ta dostarcza swoje wyroby m.in. polskiemu T-Mobile i największym brytyjskim sieciom komórkowym. Z pomocą kluczy „dobranie się” do informacji zapisanych na kartach SIM jest banalnie proste.

Kto był podsłuchiwany?

– To obrzydliwe, że służby mogły coś takiego robić. Mi zawsze się wydawało, że takie rzeczy dotyczą bandytów, a nie zwykłych obywateli. Myślę, że każdy chciałby wiedzieć, czy i on był podsłuchiwany – uważa Agnieszka, 32-latka z Leeds. Ciekawi ją, jakimi kryteriami kierowały się służby specjalne.

– Czy jeśli byłam na wakacjach w Dubaju i Egipcie, to jestem podejrzana o terroryzm – zastanawia się.

Podobne pytania zadawały sobie międzynarodowe organizacje broniące praw człowieka, takie jak Privacy International, Amnesty International czy Bytes for All. Ich zdaniem, służby mają prawo podsłuchiwać tylko osoby podejrzane o działalność w grupach przestępczych czy terrorystycznych, a takie działania muszą odbywać się w ramach systemu prawnego. Tymczasem wywiad miał „na wszelki wypadek” nielegalnie przesłuchiwać i przeglądać materiały dotyczące tysięcy innych osób, co wywołało zrozumiałe oburzenie na całym świecie. – Nie rozumiem, o co tyle szumu – wzrusza ramionami 28-letnia Patrycja, w Londynie od czterech lat. – To wszystko było po to, żeby zatrzymać terrorystów, więc chyba lepiej, że przejrzano więcej e-maili, niż gdyby niedostatecznie dbano o nasze bezpieczeństwo – dodaje. Podobnych argumentów używają same służby, tłumacząc po wyroku na łamach „The Independent”, że są tajne z definicji i dlatego opinia publiczna robi więcej szkody niż pożytku, usiłując sprawić, by ich sekrety ujrzały światło dzienne.

Pozwali brytyjskie służby

Organizacje pozarządowe z Privacy International na czele postanowiły jednak udowodnić przed sądem, że działania brytyjskich służb były niezgodne z prawem. Na początku lutego brytyjski sąd orzekł, że rzeczywiście stały one w sprzeczności z prawem międzynarodowym i prawami człowieka, m.in. prawem do prywatności i do sprawiedliwego procesu. – Zbyt długo służby zachowywały się, jakby były poza prawem – skomentował wyrok Eric King, dyrektor Privacy International. To bezprecedensowy wyrok,

bo sąd orzekł, że każdy ma prawo wiedzieć, czy jego dane były przechwytywane przez brytyjski lub amerykański wywiad przed grudniem 2014 (wtedy ruszyło śledztwo). Również obywatele Polski mogą się tego dowiedzieć. Jak? – Oczywiście żaden obywatel Polski nie stanie osobiście przed sądem, żeby zapytać służby, czy go śledziły. Byłoby to zbyt czasochłonne i pochłaniałoby olbrzymie pieniądze. Na szczęście po wyroku każdy może w prosty sposób sprawdzić, czy i jego dotyczy ta afera – tłumaczy Bartek Madej, specjalista ds. zabezpieczeń komputerowych, który od dawna przygląda się sprawie.

Sam już dawno się zgłosił. – Nie tyle dlatego, że osobiście mnie to oburza, że ktoś mógł czytać moje nudne maile. Chodzi raczej o pokazanie, że nie godzę się na taką inwigilację, a gdy do niej dojdzie, będę dochodził swoich praw. Jest szansa, że gdy służby staną przed kilkoma milionami takich wniosków, następnym razem dwa razy się zastanowią, zanim zdecydują się na podobne działania – wyjaśnia.

Jak sprawdzić, czy byliśmy szpiegowani? Wystarczy na stronie organizacji Privacy International podpisać petycję, którą można znaleźć pod adresem „Illegal Spying”. Każdy przypadek osobno zbada brytyjski sąd nadzorujący tajne służby Investigatory Powers Tribunal, a o wynikach poinformuje samych zainteresowanych. W ten sposób można też domagać się usunięcia danych na nasz temat z bazy służb. Już pierwszego dnia z tej możliwości skorzystało 6 tysięcy osób. Wniosek można złożyć też osobiście poprzez stronę Investigatory Powers Tribunal.

Czy wiesz, że... 

Brytyjskie służby przyglądały się aktywności 690 tys. adresów mailowych



GCHQ czytało 70 tys. naszych maili dziennie...



...i 200 milionów SMS-ów

Czekamy na Twój komentarz

17

reklama

18 z wielkiej brytanii

|

Dla zapomnianych bohaterów

Kombatantów Armii Krajowej cały czas ubywa, jednak ci, którzy jeszcze żyją, nie mają w Polsce łatwo. Wielu z nich znajduje się w fatalnej sytuacji materialnej, dlatego każda pomoc ma duże znaczenie – mówi dr Andrzej Sławiński, prezes Funduszu Inwalidów Armii Krajowej w Londynie, w rozmowie z Dariuszem Dzikowskim.

Kwesta Marcowa wpisała się już w polonijny krajobraz.

– Jak co roku, przez cały marzec, wolontariusze – członkowie kół Armii Krajowej oraz sympatycy naszej organizacji, wśród których są m.in. młodzi ludzie z organizacji Poland Street, zbierają pieniądze na rzecz byłych żołnierzy AK mieszkających w Polsce oraz wdów po nich.

Zbiórka, którą nazywamy „Kwestą” bądź „Apelem Marcowym”, odbywa się w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie, a także w polskich kościołach w Anglii i Walii. Datki można wpłacać również bezpośrednio na nasze konto.

W ostatnim okresie wpływy są mniejsze niż kiedyś.

– W ubiegłym roku zebraliśmy 11,4 tys., a rok wcześniej 9 tys. funtów. Niestety, od kilku lat widoczna jest tendencja zniżkowa, co wiąże się z faktem, że reklama

13 marca 2015

organizacje społeczne i kombatanckie, które wcześniej nas hojnie wspierały, zakończyły bądź kończą swoją działalność.

W dawnych czasach przychody z kwesty oscylowały w granicach 20 tys. funtów, teraz to średnio o połowę mniej. W tej sytuacji nie bylibyśmy w stanie wspomóc naszych podopiecznych na dotychczasowym poziomie, gdyby nie spadek po śp. Danucie Dobrowolskiej, która przekazała na ten cel w testamencie 17 tys. funtów. Dzięki temu w grudniu ubiegłego roku, przed świętami Bożego Narodzenia, wysłaliśmy do kraju zapomogi na łączną sumę 21,5 tys. funtów. Pieniądze trafiły do 170 osób, każda otrzymała po 125 funtów, tzn. równowartość tej kwoty w polskiej walucie.

Jak do nich docieracie?

– Wykaz ludzi najbardziej potrzebujących pomocy przesyłają nam organi-

zacje AK działające w kraju. Ale są i tacy, którzy zgłaszają się sami. O tym, komu zostanie przyznana zapomoga, decyduje świadectwo renty bądź emerytury oraz zaświadczenie lekarskie. Sytuacja materialna tych ludzi jest fatalna – żyją na skraju ubóstwa, w zapomnieniu. Nie mają pieniędzy na leki, leczenie, podstawowe opłaty.

Pomoc brytyjskiej Polonii dla rodaków w kraju ma długą tradycję.

– Fundusz założyli w 1947 roku generał Tadeusz Bór-Komorowski razem z żoną Ireną, która została pierwszą przewodniczącą zarządu. Po niej tę funkcję sprawowali pułkownik Kazimierz Iranek-Osmecki, Helena Martynowa, a od niemal trzydziestu lat zajmuję się tym ja. Do 1984 roku pomoc była wysyłana w formie paczek z odzieżą i żywnością, jednak od tego czasu, na prośbę

samych zainteresowanych, trafiają do nich zapomogi finansowe. W czasie, kiedy jestem przewodniczącym Funduszu, przekazaliśmy do Polski 445 tys. funtów. Duże podziękowania należą się współpracującemu z nami od ponad 20 lat księdzu doktorowi Mateuszowi Matuszewskiemu, do którego wysyłamy pieniądze, a on, po wymianie funtów na złotówki, przesyła konkretne kwoty bezpośrednio do zainteresowanych. Za swoją wolontaryjną pracę został uhonorowany medalem Pro Patriae.

Na jakie wpływy liczycie w tym roku?

– Mam nadzieję, że uzbieramy sumę, dzięki której znowu będziemy w stanie wspomóc naszych podopiecznych.

Obawiam się jednak, że może to być już ostatnia akcja. Z jednej strony kwesta przynosi coraz mniejsze dochody, a

| z wielkiej brytanii 19 reklama

z drugiej fizycznie nie ma kto się tym zajmować. Moje zdrowie się pogarsza, skupiam się już tylko na prowadzeniu księgowości i załatwianiu wszystkiego przy biurku. Nie jestem nawet w stanie brać aktywnego udziału w samej zbiórce, jak to dawniej bywało. Niestety, ludzie się wykruszają, w zarządzie Funduszu zostały zaledwie dwie osoby, a jeszcze rok temu było nas dwukrotnie więcej.

Pan z wykształcenia jest chemikiem.

– Po wojnie, kiedy osiedliłem się w Anglii, ukończyłem ten kierunek na University of London, gdzie zrobiłem również doktorat. Przez lata byłem nauczycielem akademickim, wykładałem chemię na kilku wyższych uczelniach.

Będąc już na emeryturze, mając więcej wolnego czasu, mogłem poświęcić się pracy społecznej w polonijnym środowisku. Najpierw działałem w zarządzie Londyńskiego Koła Byłych Żołnierzy Armii Krajowej, a później zostałem przewodniczącym Funduszu. Dziś mam 86 lat i czasami myślami wracam do dawnych dni, kiedy jako 15-letni harcerz walczyłem w Powstaniu Warszawskim.

Obecnie polscy emigranci kultywują patriotyczne wartości?

– Wydaje mi się, że w ostatnich latach jest z tym coraz lepiej. Mam wrażenie, że z roku na rok więcej ludzi interesuje się historią, bierze udział w spotkaniach i uroczystościach, odkrywa swoje korzenie. Prężnie działają takie organizacje jak Poland Street czy Patriae Fidelis odwołujące się do patriotyzmu. To po-

cieszające, trzeba jednak pamiętać, że działalność społeczna wymaga czasu i ustabilizowanej pozycji. A, niestety, dużo osób ledwo wiąże koniec z końcem, skupiając się przede wszystkim na zapewnieniu bytu sobie i swojej rodzinie. Proza życia na emigracji nie jest łatwa…

Czy wiesz, że... 

Osoby chcące wziąć udział w kweście mogą się kontaktować pod adresem: kwesta@ polandstreet.org.uk. Datki można również wpłacać na konto: Fundusz Inwalidów AK, Lloyds Bank, Kingston upon Thames 30 94 77 54700768.



W niedzielę, 22 marca o godz.

20, w kościele na Devonii (2 Devonia Road, N1 8JJ) odbędzie się Wieczór Wspomnień na rzecz Funduszu Inwalidów Armii Krajowej. Uświetnią go wspomnienia byłych członków AK, którzy po wojnie trafili do Wielkiej Brytanii oraz pokaz filmu dokumentalnego pt. „Kobiety i Wojna”. Wstęp wolny.

20 z wielkiej brytanii

|

Poruszymy niebo i ziemię!

– Ta decyzja może mieć fatalne skutki dla naszej młodzieży mieszkającej na Wyspach. W wielu aspektach – mówi o planach likwidacji egzaminu z języka polskiego na poziomie A-Level Marta Niedzielska, kierownik biura Polskiej Macierzy Szkolnej w Londynie, w rozmowie z Dariuszem Dzikowskim.

Komunikat ogłoszony przez Assessment and Qualifications Alliance (AQA), czyli komisję organizującą matury, był dużym zaskoczeniem.

– Bardzo dużym. Bo przecież polski znajduje się w programie egzaminacyjnym od 1951 roku.

na studia. Warto również dodać, że polskich dzieci na Wyspach rodzi się około 20 tysięcy rocznie i statystycznie jest to więcej niż w Polsce. To najwyższy wskaźnik urodzeń ze wszystkich mniejszości narodowych mieszkających w Wielkiej Brytanii.

Ale już wcześniej były zakusy na jego usunięcie.

– Owszem, w roku 1995. Wówczas zdecydowana akcja protestacyjna ze strony Polonii doprowadziła do zmiany tych planów. Sprawa odbiła się głośnym echem, dyskutowano o tym nawet na forum brytyjskiego parlamentu. Jednak obecnie sytuacja jest diametralnie różna, ilość Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii jest nieporównywalna z tamtym okresem.

Tym bardziej podjęta decyzja budzi wątpliwości.

Komisja tego nie wie?

– Zastanawiając się nad tym w szerszym gronie doszliśmy do wniosku, że problem wynika z nieprzemyślenia tematu i podjęcia decyzji bez rozeznania sytuacji. Także argumenty o oszczędnościach nie są przekonujące – wszak Assessment and Qualifications Alliance to ogromna instytucja i na pewno jest w stanie zapewnić odpowiednie fundusze.

Więc o co chodzi?

– Komisja podaje trzy argumenty.

Brak funduszy – co wiąże się z przeprowadzeniem reformy egzaminacyjnej, która wejdzie w życie w 2018 roku. Po drugie, niska liczba kandydatów podchodzących do egzaminu.

I wreszcie problemy ze znalezieniem odpowiednio wykwalifikowanych egzaminatorów.

I co wy na to?

– Argumenty raczej miałkie, przy czym ten ostatni wydaje się najdziwniejszy. Na Wyspach mieszka co najmniej trzy tysiące polskich nauczycieli, z których bardzo wielu pracuje w polskich szkołach sobotnich, nie mówiąc już o placówkach brytyjskich. Mają zarówno doświadczenie, jak i wiedzę, żeby sprostać temu zadaniu.

Odnośnie liczby osób podchodzących do egzaminu. Dekadę temu było ich 150, natomiast obecnie ponad 1000. Te statystyki systematycznie rosną i będą coraz wyższe w przyszłości, bo zauważmy, że obecnie w polskich szkołach uzupełniających uczy się 16 tysięcy dzieci, a w placówkach brytyjskich setki tysięcy. Uczniowie rosną, przechodzą do kolejnych klas i dla wielu z nich matura z polskiego będzie naturalnym wyborem, jako jeden z przedmiotów otwierających drogę 13 marca 2015

Na czym będzie polegać zapowiadana reforma?

– Mówiąc w skrócie, obecnie egzamin składa się z dwóch komponentów, a zostanie rozszerzony do czterech – do pisania i czytania dojdzie również słuchanie i mówienie.

Poza polskim z matury mają wypaść również inne języki.

– W przypadku AQA bengalski, pendżabski, hebrajski i urdu. Wszystkie zostały sklasyfikowane jako języki mniejszościowe. Taka definicja nijak ma się jednak do polskiego, który jest bardzo popularny – obecnie to drugi najczęściej używany język na Wyspach.

Jednocześnie w programie pozostają hiszpański, francuski czy niemiecki…

– Uznano je jako języki tradycyjne, o ugruntowanej pozycji, którymi szereg osób posługuje się w relacjach biznesowych. Zauważmy jednak, że Polska również zmierza w tym kierunku i ma szansę stać się partnerem handlowym Brytyjczyków na podobną skalę, jakimi obecnie są Francja czy Niemcy.

Nasz kraj jest na 9. miejscu, jeśli chodzi o biznesową współpracę z Wielką Brytanią i ta pozycja cały czas rośnie.

To jedna sprawa, ale jest i inny aspekt. Decyzja komisji oznacza, że nie traktuje się wszystkich według jednakowych kryteriów. Nasza diaspora, jedna z największych grup

Decyzja komisji oznacza, że nie traktuje się wszystkich wg jednakowych kryteriów.

MARTA NIEDZIELSKA narodowościowych na Wyspach, ma prawo czuć się pokrzywdzona.

Jakie będą konsekwencje wprowadzenia tej decyzji w życie?

– Fatalne. Obecnie wielu nastolatków niekoniecznie z dużym entuzjazmem uczy się polskiego. Dla szeregu z nich, szczególnie tych, którzy są kolejnym pokoleniem Polaków osiadłych na obczyźnie, to język przodków, trudny do przyswojenia, na który trzeba poświęcić sporo czasu. Matura jest tu poważną motywacją. Jeśli jej zabraknie, wówczas wielu uczniów zrezygnuje z nauki, co automatycznie będzie skutkować tym, że przestaną interesować się rodzimą historią, literaturą,

Czy wiesz, że... 

Petycja protestacyjna skierowana do dyrektora AQA znajduje się pod adresem: https:// www.change.org/p/andrewhall-chief-executive-officer-aqa-aqa-keep-the-a-levelpolish-exam-after-2018.



Na stronie Polskiej Macierzy Szkolnej (www.polskamacierz.org) jest również wzór listu, który można wysłać do lokalnego posła.

| z wielkiej brytanii 21 Wielu uczniów zrezygnuje z nauki, co automatycznie będzie skutkować tym, że przestaną interesować się rodzimą historią, literaturą, sztuką.

sztuką. To będzie prowadzić do rozluźnienia, a w efekcie często również utraty związków z polskością i swoimi korzeniami.

Również ilość uczniów w polskich szkołach sobotnich (obecnie funkcjonuje około 150 takich placówek) znacznie się zmniejszy. Wielu rodziców nie będzie widzieć sensu w inwestowanie w naukę polskiego przez swoje pociechy. Pamiętajmy, że to z jednej strony koszty, ale też dużo wysiłku i wyrzeczeń.

Trzeba także podkreślić, że uczenie się języka drugiego jest bardzo ważne dla ogólnego rozwoju młodych ludzi.

Dzięki temu dzieci lepiej przyswajają wiedzę, łatwiej przychodzi im nauka innych przedmiotów. W dwujęzyczności jest potencjał, gdyż oznacza to zakorzenienie w dwóch różnych kulturach.

Obecnie matura z polskiego obowiązuje w całej Wielkiej Brytanii?

– W Anglii, Walii i Irlandii Północnej. Natomiast w Szkocji mieszkający tam rodacy cały czas walczą o wprowadzenie polskiego do programu maturalnego. Jako jeden z argumentów podają fakt, że w pozostałych krajach Zjednoczonego Królestwa obowiązuje takie rozwiązanie. Dla nich wejście w życie decyzji AQA będzie też dużym ciosem.

Klamka już zapadła?

– Komisja poinformowała, że decyzja jest ostateczna i będzie obowiązywać od 2018 roku. Jednak my nie składamy broni. Polska Macierz Szkolna, zrzeszająca rodzime szkoły w Wielkiej Brytanii, nie akceptuje tego rozwiązania i prowadzi zakrojoną na szeroką skalę akcję protestacyjną. Będziemy interweniować w Ministerstwie Edukacji, u brytyjskich parlamentarzystów

oraz w samej AQA. Mamy wsparcie ze strony ambasadora RP w Wielkiej Brytanii Witolda Sobkowa, który wysłał w tej sprawie list do minister edukacji Nicky Morgan. Otrzymał odpowiedź, że resort nie może narzucać komisji rozwiązań, gdyż jest to jej autonomiczna decyzja, jednak naszym zdaniem nie do końca tak to wygląda.

Tematem zainteresowały się również polskie władze – m.in. Ministerstwo Edukacji Narodowej oraz marszałek Sejmu Radosław Sikorski. Bardzo ważne znaczenie ma także oddolne wsparcie ze strony Polaków mieszkających na Wyspach. Przygotowaliśmy specjalną petycję, którą można podpisywać w Internecie, link do niej jest na stronie Polskiej Macierzy Szkolnej.

Równocześnie zachęcamy do drukowania jej formularza i rozpowszechniania w kościołach, sklepach, szkołach, wśród znajomych. Kampania prowadzona jest też za pośrednictwem mediów i portali społecznościowych.

Cieszy fakt, że zainteresowanie jest bardzo duże, a liczba podpisów cały czas rośnie. Im więcej osób indywidualnych i organizacji włączy się w akcję, tym większa szansa, że zakończy się ona sukcesem. Na pewno poruszymy niebo i ziemię, by tak się stało…

Witold Sobków ambasador RP w Londynie – Nie muszę chyba nikogo z Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii przekonywać jak ważne jest zachowanie egzaminu A-level Polish. Wiem, że organizacje polonijne, brytyjscy przyjaciele Polski i polskie media na Wyspach aktywnie włączą się w szerokie działania na rzecz utrzymania możliwości zdawania matury z polskiego. Już podjęte zostały pierwsze inicjatywy.

Dzięki Internetowi każdy Polak w Wielkiej Brytanii może je wesprzeć.

Mam również nadzieję, że nasi brytyjscy partnerzy będą otwarci na argumenty i konstruktywny dialog.

Liczę, że wspólnie znajdziemy rozwiązanie satysfakcjonujące wszystkich zainteresowanych.

reklama

22 wywiad

|

W sercu

Z prof. Dariuszem Stolą, dyrektorem Muzeum Historii Żydów Polskich Polin, rozmawia Joanna Szmatuła Mija rok od objęcia przez pana profesora stanowiska dyrektora Muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie. Wtedy mówił pan, że będzie to najlepsze muzeum historii Żydów w Europie. Czy dziś mógłby się pan podpisać pod tymi słowami?

Czy to najlepsze muzeum?

– Wtedy to była moja nadzieja, dziś mam na to dowody. Do końca października muzeum wyglądało inaczej, mieliśmy co prawda wystawy czasowe, wydarzenia kulturalne, ale nie było jeszcze części najważniejszej – wystawy stałej, serca muzeum. Od momentu jej otwarcia monitorowaliśmy wzmianki, jakie pojawiły się w prasie i mediach, zarówno polskich, jak i zagranicznych.

Wiem więc jak zostało przyjęte.

13 marca 2015

warto tu przyjechać. Od chwili otwarcia wystawy stałej, czyli przez nieco ponad trzy miesiące, mieliśmy już ponad 100 tysięcy gości. To pokazuje, że zapotrzebowanie na muzeum o takiej tematyce jest bardzo duże.

Jakie były reakcje? Kwestia żydowska to wciąż kontrowersyjne zagadnienie, nie tylko w Polsce.

– W ciągu pierwszych ośmiu tygodni od otwarcia wystawy zebraliśmy ponad cztery tysiące takich wycinków i notacji z prasy, telewizji, radia czy portali internetowych – z Polski, Europy Zachodniej, Ameryki Północnej. Wszystkie ważniejsze europejskie i amerykańskie tytuły, jak „New York Times”, „Frankfurter Allgemeine Zeitung”, „The Guardian” czy „The Economist”, jak również i polskie media, zamieściły informacje o wystawie. Wszystkie napisane są w tonie od bardzo dobrego po entuzjastyczny. Tak powszechne i pozytywne reakcje przerosły nasze najśmielsze oczekiwania i wyobrażenia.

Wystawa stała składa się z kilku części. Na dokładne zapoznanie się z wszystkimi trzeba by pewnie poświęcić pięć-sześć godzin.

– To prawda: wystawa jest bardzo duża i bardzo bogata, trudno zobaczyć ją całą za jednym zamachem. Jest opowieścią o tysiącu lat historii Żydów na terenie Polski – od wczesnego średniowiecza do czasów współczesnych.

Podzielona jest na osiem części, osiem okresów w historii – jest średniowiecze, wiek XVI-XVII, czyli złoty wiek społeczności żydowskiej w Polsce, rekonstrukcja miasteczka żydowskiego z synagogą, wiek XIX, XX-lecie międzywojenne, II wojna światowa, okres komunistyczny i Polska współczesna. W zasadzie każdą z nich można oglądać oddzielnie. Urządzamy też zwiedzania tematyczne – wybieramy określony temat z tej bogatej historii – np. historia kobiet czy życie, który później prezentuje przewodnik. Wystawę można zwiedzać na różne sposoby, także wtedy, kiedy mamy ograniczony czas. Wtedy najlepiej przejść się przez całą wystawę, by zebrać choć ogólne wrażenie, taki spacer to blisko dwa kilometry, i zatrzymać się tylko przy kilku eksponatach czy historiach – wybrać to, co nas najbardziej zainteresuje.

Dziś możemy oglądać wystawy w znanych muzeach nie wychodząc z domu – wystarczy tylko dostęp do Internetu. Mimo to wiele osób już po obejrzeniu galerii za pomocą Google decyduje się na zobaczenie jej na żywo. Dlaczego tak się dzieje?

– Dzięki Google Cultural Institute nasze muzeum też można oglądać w ten sposób – można „przejść się” po wystawie stałej dokładnie tak jak na Google Strret View między ulicami. Wiemy, że z tego rozwiązania korzysta wiele osób, ale to raczej zachęca je do odwiedzenia muzeum niż zastępuje zwiedzanie.

Dzięki temu, że najpierw wstępnie zobaczą, co się tu znajduje, wiedzą, że

Na przestrzeni wieków Żydzi odgrywali w Polsce istotną rolę, o której uczy się w szkołach mało lub prawie wcale. Dlaczego ten wątek jest pomijany?

– To cecha nauczania wąskiej historii nacjonalistycznej w wiekach XIX-XX. O ile w Wielkiej Brytanii czy Francji słowo „naród” pojmowane jest jako ogół obywateli, o tyle w Europie Środkowo -Wschodniej oznacza grupy etniczne, narodowości. Polacy nie mieli własnego państwa w XIX w., a w rezultacie historię Polski redukowano do historii etnicznych Polaków. To duże nieporozumienie, bo przez setki lat nasz kraj był bardzo zróżnicowany, zarówno

muzeum

| wywiad 23

Przez setki lat nasz kraj był zróżnicowany, zarówno kulturowo, jak i religijnie kulturowo, jak i religijnie. Zwłaszcza w złotym wieku dawnej Rzeczpospolitej, gdy było to jedno z największych państw Europy i sięgało daleko na wschód – po dzisiejszą Ukrainę, Białoruś i kraje bałtyckie.

Zróżnicowaniu położyła kres II wojna światowa.

– Tak, dopiero po II wojnie światowej, w wyniku ludobójstwa i zmiany granic nasz kraj stał się bardzo homogeniczny. Jednakże w perspektywie całej naszej historii to zupełny wyjątek, kilkadziesiąt lat z ponad tysiąca.

Dlatego, żeby zrozumieć dzieje Polski trzeba uświadomić sobie jej różnorodność, w tym poznać historię Żydów. Na szczęście w podręcznikach coraz więcej miejsca się temu poświęca. Częściej pisze się o tym, że Polska nie była

tylko krajem etnicznych Polaków, ale i Żydów, Ukraińców, Rusinów, Tatarów i wielu, wielu innych. I ta różnorodność kulturowa dawnej Polski, to, że w jednym kraju we względnym pokoju żyły obok siebie przez stulecia różne grupy etniczne, jest godna uwagi i doceniania.

Dziś ta różnorodność Polski jest już raczej mglistym wspomnieniem...

– Dzisiejsza Polska w porównaniu z historyczną jest rzeczywiście bardzo homogeniczna, ale powoli zaczyna podlegać takim procesom jak reszta Europy i świata. Pojawia się coraz więcej cudzoziemców, różnicują się nasze opinie i style życia. Stan różnorodności to naturalny stan życia ludzkiego. Warto podkreślić, że to także część historii naszego kraju.

Fot. (x8) M.STAROWIEYSKA_D.GOLIK / POLIN MUSEUM OF THE HISTORY OF POLISH JEWS

DARIUSZ STOLA, DYREKTOR MUZEUM

24 z wielkiej brytanii

|

Świat na mrugnięcie oka

Piotr Kniecicki mieszka w Wielkiej Brytanii od 1989 roku. W wieku 44 lat doznał wylewu, w wyniku którego jego życie całkowicie się zmieniło. Dziś porozumiewa się z otoczeniem za pomocą ruchu gałek ocznych. >> Joanna Szmatuła

KONAN Y, JEST PR ZwErócił do „sta-

an Piotr jest pacjentem jednego z londyńskich szpitali. Jego życie zmieniło się 1 kwietnia 2001 r., między ósmą a dziewiątą rano, gdy w wyniku ciężkiego wylewu został całkowicie sparaliżowany. W znacznym stopniu utracił również słuch i wzrok. Jego stan określa się jako zespół zamknięcia (ang. locked-in syndrome), co oznacza, że pomimo pełnej świadomości umysłowej utracił władzę nad ciałem.

P

że gdyby po nie byłby w rego życia” nić i zmarno ce stanie go do ą mu szansę. n wałby da

Ładowanie baterii

Pan Piotr może porozumiewać się z otoczeniem tylko na dwa sposoby – za pomocą ruchu gałek ocznych lub lekkich ruchów nadgarstka umożliwiających obsługę dwóch przycisków zintegrowanych z komputerem (za pomocą tych dwóch guzików i odpowiedniej sekwencji ich naciskania wybiera odpowiednie litery z tablicy monitora lub przypisane komendy jak następna linia, wejście do programu).

Te narzędzia sprawiły, że pan Piotr znalazł w sobie na tyle dużo siły, aby napisać książkę – „Sztuka godnego umierania”.

Książka rozpoczyna się w chwili, kiedy doznaje wylewu. Pisze o tym, co się z nim działo i co czuł. Przytacza wspomnienia i odczucia z podróży pomiędzy życiem i śmiercią, które uzupełnia historiami ze swojej przeszłości. Opisuje tu także swoją drogę do pisania i ogromną motywację do życia pomimo problemów, z jakimi musi się na co dzień borykać.

W wydaniu książki pomógł mu jego przyjaciel, Łukasz Świderski. To właśnie on wspiera go również w promocji tej historii, która może pomóc innym chorym i tym osobom, które znalazły się na życiowym zakręcie. To przez niego można się także skontaktować z byłym grafikiem, a obecnie pisarzem i poetą.

Jak wygląda dzień pana Piotra? – Wstaję wcześnie rano i piszę do 13:30 na specjalnie przystosowanym do tego komputerze. Po tym wracam do łóżka i „ładuję baterie”, tzn. mózg np. oglądając wiadomości w TV – pisze.

Jak opowiada w swojej książce, czas po wylewie był dla niego szokiem i rze13 marca 2015

czywistością, której nie wiedział jak sprostać. – Po ocknięciu się i przeżyciu dziesięciodniowej śpiączki stwierdziłem ze smutkiem, że jestem prawie całkowicie sparaliżowanym niemową, na dodatek prawie niewidomym i prawie głuchym...

Po ponad roku rekonwalescencji i głębokich przemyśleń – na specjalnie przystosowanym do moich potrzeb komputerze z rożnymi przystawkami – zacząłem równolegle pisać – poezję i prozę – pisze.

„Stare życie”

Okazało się bowiem, że jest szansa na to, żeby mógł porozumieć się ze światem zewnętrznym. Wymagało to sporo wysiłku i nauki, ale w końcu się udało. Rozwiązaniem okazał się kod ABC. To sposób porozumiewania się za pomocą alfabetu dla osób takich jak pan Piotr, które potrafią dać sygnał mrugając okiem lub lekko potakując głową. Alfabet jest podzielony na pięć linii i przedstawiony w tabeli.

Osoba rozmawiająca czyta na głos litery z pierwszej kolumny i czeka. Mrugnięcie czy kiwnięcie oznacza, że litera znajduje się właśnie w tej linii. Następnie opiekun czyta kolejne litery z tej linii – sygnał

prowadzi do litery, o którą chodzi. Tak powstaje wyraz, a dalej – całe zdanie. To trudny i żmudny sposób, ale dzięki temu chory może komunikować się z innymi.

Dzięki takim możliwościom, jak kod ABC czy specjalnie przygotowany komputer, powstała także książka, którą pan Piotr napisał, „z ogromnymi przerwami”, w l.

2004-2014.

Wylew całkowicie zmienił jego życie.

W książce podkreśla, że nie każdy dostaje taką szansę jak on i może wrócić do świata po tak długiej śpiączce i tak poważnym wylewie. Nie wini nikogo za to, co go spotkało. Co więcej, jest przekonany, że gdyby powrócił do „starego życia” nie byłby w stanie go docenić i zmarnowałby daną mu szansę. Obecnie żyje każdym dniem, czerpiąc z niego jak najwięcej – tworząc. – Muszę tworzyć, żeby żyć. To jest w mojej krwi – pisze.

– Poznałem Piotra prawie 20 lat temu.

Jego luz i swobodne podejście do życia rzucały się w oczy. Nigdy nie przepuszczałem, że przyjdzie mi pisać przemowę do takiej książki – napisanej przez Piotra i z nim samym w roli głównego bohatera.

Książki dojrzałej, prawdziwej, poruszają-

cej – mocnej opowieści o życiu. Książki, która ukazuje przewrotność losu, kruchość naszego ciała, potęgę ludzkiego umysłu i która zmusza do myślenia – pisze w przedmowie do „Sztuki godnego umierania” Łukasz Świderski.

Fragment książki: Leżę bezbronny i sparaliżowany na szpitalnym łóżku, niczym nieosłonięty i wystawiony na pociski padające ze wszystkich stron. Poznaję dogłębnie obrzydliwe uczucie bezsilności i to takiej bezsilności do kwadratu oraz skazania na łaskę innych – najczęściej przypadkowych – osób usiłujących mi pomóc. (…)

Niejako w zamian człowiek (…) zyskuje rzecz bezcenną, a mianowicie – czas. Czas, którego zawsze mi brakowało, czas na niczym nieskrępowane myślenie, albowiem okazuje się, że mój umysł pozostał jak najbardziej sprawny, a już na pewno ta jego część, która odpowiada za abstrakcyjne myślenie.

| z wielkiej brytanii 25

Targi rzeczy ładnych, czyli Polish Design Fair

>> Monika Dąbkiewicz apelusze niczym z wyścigów konnych w Ascot, ręcznie robiona biżuteria, czy ludowa ceramika – takie cuda i to prosto spod ręki polskich twórców można było zobaczyć w ubiegły weekend w POSK-u. Wszystko to za sprawą Stowarzyszenia Techników Polskich, które po raz kolejny zorganizowało Targi Rzeczy Ładnych – Polish Design Fair.

– Naszym celem jest również integracja kreatywnych Polaków. Chcemy, aby dzięki takim targom mogli się poznać, podzielić pomysłami i wzajemnie inspirować – podkreśla Małgorzata Pogorzelska, dyrektor kreatywny Stowarzyszenia Techników Polskich w Wielkiej Brytanii (STP WB Akademia Design).

Targi składały się z dwóch części – tradycyjnej handlowej i całej gamy ciekawych warsztatów dla dorosłych i dla dzieci. Na Hammersmith zjechały całe rodziny. Wspólne warsztaty to nie tylko dobry pomysł na spędzenie wolnego popołudnia, ale to też ważny element w kształtowaniu tożsamości narodowej dzieci dwujęzycznych. Tu najmłodsi imigranci mogli poznać historię wielkanocnego jajka oraz wzory wykorzystywane do dekorowania pisanek w rożnych regionach Polski. W sobotę ogromnym zainteresowaniem cieszyły się zajęcia z projektowania wielkanocnej kartki. Dzieciaki z zaciekawieniem słuchały opowiadań o znaczeniu wielkanocnych symboli i związanych z tymi świętami zwyczajach kultury polskiej.

– Prowadziłam warsztaty plastyczne dla dzieci, których tematem przewodnim były Święta Wielkanocne. Największym hitem były kurki robione ze skorupek jajek. Część rodziców uczestniczyła w warsztatach razem z dziećmi, inni zdecydowali się na warszta-

Targi składały się z dwóch części: handlowej i gamy ciekawych warsztatów dla dorosłych i dla dzieci.

Fot. (x2) Grzegorz i Magdalena Krzywoń

K

ty dla dorosłych. W przerwach rodzice przychodzili do maluchów, wzajemnie chwalili się swoimi dziełami i rodzinnie sobie kibicowali – mówi Anna Konieczna.

Duża część niedzielnych targów była skierowana dla dorosłych. Uczestnicy oszaleli na punkcie techniki drukowania na tkaninie. Najczęściej wybieranym motywem był elegancki, wielkanocny królik w smokingu. Ten niecodziennie

wyglądający zwierzak ozdobił płócienne torby oraz kilka pokrowców na laptop czy komórkę. Typografia na tkaninach nie uszła również uwadze dzieci. – Ja wiem, że to były zajęcia dla dorosłych, ale ten królik był tak śmieszny, że nie mogłam się powstrzymać. Zapytałam Pani (prowadzącej warsztaty przyp. red.), czy mogę przyłączyć się do grupy i udało się.

Wydrukowałam sobie królika – chwali się 10-letnia Gabrysia.

Ogromnym zainteresowaniem cieszyły się wszystkie stoiska polskich designerów. Był m.in.: fotograf, modystka, garncarka czy twórczyni biżuterii. – Każdy wystawca ma możliwość zainteresowania uczestników targów swoimi pracami.

Ja zajmuję się fotografią artystyczną, szczególnie upodobałam sobie kreatywne portrety. Moje stoisko było przy okazji mini wystawą moich prac – mówi Monika Drzewicz, fotograf.

Dzięki targom, wystawcy, którzy często współpracują z Brytyjczykami mają możliwość zainteresowania swoją twórczością również rodaków.

– Z reguły wystawiam moje prace na targach brytyjskich, ale cieszę się, że tym razem mogłam pokazać je też polskiej społeczności. Bardzo podoba mi się to, że każdy z wystawców zajmuje się czymś zupełnie innym. W ten sposób, obok ceramiki ludowej można kupić np. modne kapelusze. To ciekawa „mieszanka” – mówi Ania Perkowska, garncarka.

Wśród wystawców Targów Rzeczy Ładnych znalazła się polska projektantka kapeluszy, która pracuje w firmie Philipa Treacy’ego, jednego z najbardziej znanych na świecie twórcy kapeluszy.

– Modystką, czyli projektantką kapeluszy zostałam jeszcze w Polsce. Tam zdobyłam odpowiednie wykształcenie.

Razem z resztą zespołu Phillipa tworzyliśmy kapelusze dla Madonny, Lady Gagi czy rodziny królewskiej. W swoich pracach stawiam na dobry materiał i wysoką jakość wykonania. Wszystkie kapelusze, które wystawiłam w POSK-u uszyłam sama. Zrobienie jednej sztuki czasem zajmuje mi około pięciu godzin, ale w takim kapeluszu można iść nawet na wyścigi w Ascot – mówi Kasia Ociepa.

– Kreatywne warsztaty artystyczne połączone z targami twórców handmade stworzyły wspaniałą imprezę o luźnej i domowej atmosferze. Gdyby takich imprez było więcej to świat polskich artystów w Anglii byłby piękniejszy – mówi Magda Krzywoń, uczestniczka targów.

Czekamy na Twój komentarz

26 z wielkiej brytanii

|

Na zakupy do Camden Town

Królik z „Alicji w Krainie Czarów” nerwowo spogląda na zegarek, po czym przebiega między tłumem punków, mija stoisko z ubraniami w stylu burleska, a po drodze zahacza o stragan z tajską kuchnią, z której krzyczy ogromny napis – „spróbuj wszystkiego za 4 funty”. To kadr ze snu? Skąd! To typowy dzień na londyńskim Camden Town. >> Monika Dąbkiewicz

uryści z całego świata przyjeżdżają do tego targowiska rozmaitości, by kupić niepowtarzalne ubrania, dodatki i gadżety. W ofercie jest prawie wszystko. Półki uginają się pod ciężarem kultowych martensów i to nie tylko tych w klasycznej formie, ale również w bardziej nowoczesnej, np. w kwiatki. Całą garderobę może tutaj skompletować początkujący punk.

To miejsce to prawdziwa mekka wszystkich metalowców, punków, gotów i emo. Długie skórzane peleryny, męskie buty na wysokim koturnie czy irokez na głowie – tutaj nie dziwią już nikogo.

Kilka metrów dalej – stoisko z ubraniami w stylu burleska. Miejsce to przypomina raczej garderobę w teatrze, a nie wolnostojący kram. Mimo że to raczej niecodzienna garderoba, potencjalnych nabywców nie brakuje. A jest w czym wybierać, bo motywów na oferowanych gorsetach jest tysiące.

Znalazł się tu nawet jeden egzemplarz z wizerunkiem Hello Kitty. Właściciele dopieszczają klientów. – Szyjemy również na zamówienie, a jeśli zajdzie taka potrzeba oferujemy poprawki krawieckie strojów, które można kupić w naszym sklepie. Gorset musi być dopasowany – zapewnia Eva, ekspedientka, która pochodzi ze Słowacji.

Naprzeciwko ubrań wprost z brytyjskiej operetki, znajdziemy stoisko pełne akcesoriów do piercingu. Do kupna zachęca sprzedawczyni, która, sowicie odziana w gadżety z oferty, jest najlepszą wizytówką biznesu.

Do Camden warto przyjechać również wtedy, kiedy potrzebujemy strój na bal przebierańców. Jedynym ograniczeniem jest zasobność portfela. Jeżeli z tym nie ma problemu, w ciągu minuty każdy może być tym, kim chce.

– Camden to magiczne miejsce. Ściągają tutaj ludzie z całego Londynu, a i turystów tu nie brakuje. Myślę, że to dlatego, że tu jest po prostu tanio. Te same ubrania w centrum kosztują dwa razy drożej. Poza tym mamy tu takie ciuchy, których nie ma nikt. Często szyte są tylko pojedyncze egzemplarze – podkreśla Murat, handlarz z Turcji.

T

13 marca 2015

| z wielkiej brytanii 27 Sporą część Camden Town zajmują stoiska z kuchnią ze wszystkich stron świata. Tu kucharze walczą o żołądek przechodnia. Po całym targowisku rozsiane są liczne budki z tajskim jedzeniem, które kuszą promocją pt. „spróbuj wszystkiego za 4 funty”. Zasady są proste: klient dostaje pojemnik na żywność, do którego może wpakować tyle jedzenia ile tylko się zmieści. Pudełko nie jest bardzo duże, ale spokojnie pozwala na skosztowanie prawie wszystkich potraw. Ogromną popularnością wśród smakoszy cieszą się tutaj maluteńkie naleśniki z czekoladą. Małą porcję można zjeść już za 3 funty. Kolejki ustawiają się również do budki z pączkami za funta i do przyczepy ze świeżo wyciskanym sokiem z pomarańczy. Zapach unosi się na kilka metrów od sklepu i przyciąga kolejnych amatorów pomarańczowego trunku.

– Lubię się tutaj spotykać ze znajomymi. Najpierw robimy sobie rundkę po targu i małe polowanie, a potem siadamy sobie przy pączku, kawie i gadamy. To miejsce ma taki klimat, że nawet robienie zakupów oczami sprawia mi przyjemność – mówi Dagmara, Polka która w Londynie mieszka od kilku lat.

Londyńczycy twierdzą, że Camden to miejsce, które się albo kocha, albo nienawidzi. Choć na miejscu więcej jest sympatyków, to zdarza się, że i oni zauważają drobne mankamenty tego przybytku.

– Camden to niestety wylęgarnia podróbek. 5 funtów za niby markowe okulary to tutaj chleb powszedni, wiadomo jednak, że te towary oprócz przyklejonego logo producenta nie mają nic wspólnego z oryginałem – dodaje Dagmara.

– To miejsce nie jest już takie samo jak 6 lat temu, kiedy zaczynałam tu pracę.

Wtedy, codziennie odbywały się tutaj dobre, punkowe koncerty. Teraz to sporadyczna praktyka, a przez to atmosfera jest inna. To bardziej biznes niż miejsce spotkań, tak jak kiedyś – wspomina Eva, ekspedientka ze sklepu z odzieżą w stylu burleska.

Camden to miejsce zderzenia światów. Tu stary Londyn spotyka się z nowym, świeżość pomarańczy zostaje stłumiona dusznością starych mebli, a trendy-ciuchy walczą o uznanie z garderobą, która dla wielu dawno powinna odejść do lamusa. Jedno jest pewne – drugiego takiego miejsca na mapie Londynu nie znajdziecie.

Fotogaleria na:

28 finanse

|

Ceny nieruchomości nad Wisłą coraz niższe

Jak wynika z najnowszego raportu Szybko.pl, Metrohouse i Expandera, od pięciu miesięcy spada średnia cena ofertowa za metr kwadratowy mieszkania w stolicy. Powoli maleją także kwoty transakcyjne, które po trwającej nadal serii obniżek wynoszą obecnie średnio 7170 zł za metr kwadratowy. Jak wygląda sytuacja w Gdańsku, Łodzi, Poznaniu, Krakowie i Wrocławiu?

>> Rafał Kowalczyk Warszawa

Średnia kwota ofertowa mieszkania w Warszawie spada od 5 miesięcy, aktualnie oscylując na poziomie 7570 zł za metr kwadratowy. W cenach zdecydowanie niższych od rynkowej średniej można zakupić mieszkania wybudowane w latach 1960-1989. – Są to głównie budynki z wielkiej płyty. Fakt, iż należą one do najtańszych na warszawskim rynku nie oznacza, że właśnie te mieszkania potaniały w ciągu ostatnich miesięcy. Wręcz przeciwnie, na początku ubiegłego roku kosztowały średnio 7 020 zł za metr, a obecnie jest to 7 170 zł – zauważa Marta Kosińska, ekspert szybko.pl.

Najdroższymi nieruchomościami w Warszawie są nadal mieszkania w kamienicach. Aktualnie cena metra kwadratowego wynosi 9400 zł, podczas gdy przed rokiem było to 9790 zł.

– Takie zmiany cen są pochodną popularności i popytu z 2014 roku. Poszukiwano wtedy niedrogich mieszkań, w których na niezbyt dużej powierzchni zmieści się możliwie duża liczba pomieszczeń. Te warunki spełniają lokale w blokach z wielkiej płyty, a nie kamie13 marca 2015

nice czy nowe budownictwo – dodaje Marta Kosińska. Średnie ceny transakcyjne mieszkań w Warszawie nie odnotowują znaczących wahań. – Cena metra kwadratowego wynosi średnio 7170 zł i choć od czterech miesięcy widoczna jest tendencja spadkowa, obniżki następują bardzo powoli. W porównaniu do analogicznego okresu zeszłego roku ceny nabywanych mieszkań są niższe o 2,6 proc. – stwierdza Marcin Jańczuk. Nadal popularne są mieszkania dwupokojowe, a średni metraż nabywanego lokalu wynosi 54 mkw. Największą popularnością cieszyły się nieruchomości na Wilanowie, Ursynowie i Bemowie, gdzie większość transakcji dotyczyła mieszkań w nowym budownictwie.

Gdańsk

Średnia cena ofertowa w Gdańsku w lutym br. kształtuje się na poziomie 5390 zł za metr kwadratowy. – Na tle mieszkań wystawionych na sprzedaż, wysoką ceną wyróżniają się lokale usytuowane w kamienicach i w budynkach powstałych po 2000 roku. Za metr kwadratowy w takich lokalizacjach trzeba zapłacić odpowiednio 6050 i 5900 zł – mówi Marta Kosińska. Najkorzystniej natomiast, w porównaniu do średniej

ceny ofertowej, wypadają nieruchomości w blokach z wielkiej płyty. – Aktualnie metr kwadratowy w takich budynkach kosztuje średnio 5020 złotych – dodaje ekspert.

W Gdańsku osoby planujące zakup własnego lokum poszukują coraz tańszych mieszkań. Sytuacja ta znajduje swoje odzwierciedlenie w spadających cenach transakcyjnych. – Średnia cena za mkw. to już 4640 zł. Dla porównania w Gdyni za metr trzeba zapłacić o 247 zł więcej. Największym zainteresowaniem nabywców cieszą się więc mieszkania z przedziału cenowego 4000-5000 zł za mkw. – twierdzi Marcin Jańczuk. Jednocześnie brakuje popytu na najdroższe mieszkania, gdzie cena metra kwadratowego znacznie przewyższa 6000 zł. – To rozmijające się oczekiwania sprzedawców i możliwości kupujących, kształtują sytuację na gdańskim rynku mieszkaniowym. Dla przykładu, cena ofertowa jest średnio o 13 proc. wyższa od ceny transakcyjnej, co świadczy o rosnącej presji kupujących na redukcję cen oferowanych mieszkań – komentuje Jańczuk.

Łódź

W porównaniu z ubiegłym rokiem, średnia kwota ofertowa łódzkich nie-

ruchomości jest nieznacznie wyższa i wynosi obecnie 3685 zł za metr kwadratowy. – Najwyższe ceny osiągają mieszkania w budynkach z ostatnich 15 lat i kosztują przeciętnie 4855 zł za metr – mówi Marta Kosińska. Warto jednak podkreślić, że największy wpływ na średnią cenę w Łodzi mają lokale w kamienicach, za które sprzedający oczekują tylko 3250 złotych za mkw. Co ciekawe, w porównaniu z innymi miastami, zupełnie inaczej kształtują się oferty nieruchomości z lat 1960-1989.

– W Łodzi za mieszkania w blokach z wielkiej płyty trzeba zapłacić 3840 zł za mkw. To więcej niż wynosi średnia dla miasta i jest to ewenement w skali kraju – zauważa Marta Kosińska.

Obniżki średnich cen transakcyjnych w Łodzi są ledwo zauważalne.

Potwierdza się więc teza o stabilizacji tego rynku. – Taka sytuacja trwa już od kilkunastu miesięcy. W porównaniu do początku ubiegłego roku ceny nawet nie drgnęły. Co więcej, nieznaczne różnice pomiędzy kwotami podanymi na portalach internetowych a transakcyjnymi świadczą też o tym, że kupujący akceptują ten poziom cen – stwierdza Marcin Jańczuk. Wiele osób jednak szuka najlepszych okazji. W kamienicach poziom cen transakcyjnych zaczyna

| finanse 29 się już nawet od 1800 zł za mkw. – Takie oferty wiążą się najczęściej z niskim standardem i wymagają gruntownego remontu. Dla kontrastu warto dodać, że pojawiają się również transakcje w cenie powyżej 5000 zł za mkw., jednak stanowią one niezwykłą rzadkość – dodaje ekspert.

Poznań

W stolicy Wielkopolski od 12 miesięcy utrzymuje się trend spadkowy cen ofertowych. W styczniu za metr kwadratowy trzeba zapłacić średnio 5230 zł, czyli o 1,5 proc. mniej niż przed rokiem.

– O 120 złotych tańszy jest metr miesz-

kania w bloku z wielkiej płyty, a o 100 zł w budynkach powstałych po 2000 r. – mówi Marta Kosińska. Najmniejsza obniżka cen ofertowych dotyczy lokali usytuowanych w kamienicach. – Warto zaznaczyć, że w Poznaniu w przeciwieństwie do Warszawy, Krakowa czy Gdańska mieszkania w kamienicach nie są najdroższymi nieruchomościami – zauważa ekspert. Średnia cena transakcyjna za metr kwadratowy w Poznaniu wynosi już

5282 zł i jest o prawie 7 proc. wyższa niż przed rokiem. Trzeba jednak zaznaczyć, że odnosimy się do niskiego pułapu cenowego z początku 2014 r., kiedy przez trzy miesiące ceny transakcyjne kształtowały się poniżej 5000 zł za mkw. – Jeśli porównać ceny mieszkań zawierane w ofertach wraz z końcowymi cenami sprzedaży, w zasadzie nie widać między nimi różnicy. Nie oznacza to jednak, że w Poznaniu nie negocjuje się cen. Wysoka podaż lokali na rynku mieszkaniowym stawia kupujących w dobrej pozycji do prowadzenia rozmów o obniżeniu ceny zakupu – stwierdza Marcin Jańczuk.

ostatnich 15 lat. Wyceniane są średnio na 6900 zł za mkw. – zauważa Marta Kosińska. Najtańsze nieruchomości w Krakowie znajdują się w blokach z wielkiej płyty. Średnia cena metra kwadratowego jest tam niższa o 1275 zł niż za analogiczny lokal w kamienicy.

Na tle innych miast ceny transakcyjne mieszkań w Krakowie osiągają dość wysokie wartości. – Mimo iż pod koniec minionego roku wydawało się, że średnia kwota za metr kwadratowy spadnie poniżej poziomu 6 tys. zł, początek roku pokazał, że nie nastąpi to zbyt szybko. Na kształtowanie się cen niewątpliwy wpływ ma charakter sub-

Kraków

stancji mieszkaniowej – ocenia Marcin Jańczuk. – Średnie ceny transakcyjne podwyższane są przez oferty lokali o wyższym standardzie, znajdujących się między innymi w wyremontowanych kamienicach. Co więcej, osoby poszukujące mieszkania w Krakowie wciąż decydują się na wybór tych o mniejszych metrażach – dodaje ekspert. Transakcje najczęściej dotyczą lokali o powierzchni 49 mkw. Jak wiadomo, przy niewielkich rozmiarach mieszkania, cena metra kwadratowego jest zwykle wyższa.

Krakowski rynek nieruchomości wtórnych charakteryzuje się dużą rozpiętością cen ofertowych w zależności od wieku i standardu budynku, w którym znajdują się wystawione na sprzedaż lokale. – Najdroższe wśród krakowskich nieruchomości kamienice osiągają średnie ceny na poziomie 7245 zł za metr kwadratowy. Na drugim miejscu plasują się lokale zlokalizowane w budynkach wybudowanych w ciągu

Średnia cena metra kwadratowego mieszkania w zależności od wieku budynku (w PLN) do 1958

1960-1989

1990-1999

2000

WARSZAWA

9400

7170

7400

7950

KRAKÓW

7245

5970

6100

6900

POZNAŃ

5150

4980

5400

5900

WROCŁAW

5700

5460

5550

6100

GDAŃSK

6050

5020

5220

5900

ŁÓDŹ

3250

3840

4150

4855

źródło: Raport Szybko.pl, Metrohouse i Expandera, luty 2015

Wrocław

Średnia cena nieruchomości na rynku wtórnym we Wrocławiu wynosi 5666 zł za metr kwadratowy. Co więcej, w przeciwieństwie do Warszawy i Krakowa, gdzie kwoty ofertowe charakteryzują się dużą rozpiętością, w stolicy Dolnego Śląska są zbliżone do siebie.

Różnica pomiędzy najdroższymi a najtańszymi ofertami wynosi średnio 640 zł. – Najwyższe ceny osiągają lokale w budynkach powstałych po 2000 roku.

Za metr sprzedający oczekują średnio 6100 złotych. Najtańsze są natomiast mieszkania w blokach z wielkiej płyty z przeciętną kwotą ofertową na poziomie 5460 zł za mkw. – mówi Kosińska.

Osoby poszukujące mieszkania we Wrocławiu decydują się na wybór tańszych lokali. – Średnia cena transakcyjna spadła już poniżej 5000 zł za metr kwadratowy. Ostatnio podobny pułap cen obserwowaliśmy wiosną 2013 r. Powodem coraz niższych kwot sprzedaży są m.in. topniejące portfele klientów, którzy poszukują coraz tańszych mieszkań – wyjaśnia Marcin Jańczuk. Już co czwarty lokal osiąga cenę niższą niż 4 tys. zł za mkw. Zwykle tak niskie ceny dotyczą przedwojennych kamienic, które są wciąż popularnym wyborem wśród kupujących.

Raty mogą być niższe Wg prognoz podstawowa stopa procentowa w Polsce może spaść z obecnego poziomu 2 proc. do 1,75 proc., a nawet do 1,5 proc. Oznaczałoby to, że obniżeniu ulegną raty kredytów hipotecznych. – Dla przykładu kupując obecnie mieszkanie w Łodzi o pow. 60 mkw. za kredyt udzielony przy min. wkładzie własnym (10 proc.) na 25 lat rata wyniesie 1030 zł. Jeśli stopy procentowe zostaną obniżone o 0,25 p.p. rata może spaść do 1003 zł. Gdyby obniżka była większa, czyli o 0,5 p.p., rata wyniesie 977 zł – oblicza Jarosław Sadowski, ekspert Expander Advisors. W sytuacji obniżki stóp procentowych banki mogą zdecydować się na podwyżki marż. – To spowoduje, że oprocentowanie nowo udzielanych kredytów będzie spadało w mniejszym stopniu niż tych, które będą wtedy już spłacane. Z tego względu osoby, które planują w najbliższym czasie kupić mieszkanie z pomocą kredytu nie powinny zbyt długo zwlekać – radzi Sadowski.

30 porady

|

Panel ekspertów Bóle pleców Mam 24 lata. Od roku cierpię na uciążliwe bóle pleców. Co może być ichprzyczyną i czy przypadkiem nie jestem za młody na takie „problemy”? miany zwyrodnieniowe stawów kręgosłupa są spowodowane brakiem ruchu oraz nadwagą.

Nie bez znaczenia są też skłonności genetyczne. Zmiany zwyrodnieniowe są nieuniknione, lecz obecnie skarżą się na nie ludzie coraz młodsi.

Zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa – jest to dziedziczna choroba reumatyczna, która najczęściej rozwija się u młodych mężczyzn (między 20. a 40. rokiem życia). Jej pierwsze objawy to poranna sztywność i bóle odczuwane w dolnej partii pleców. Z czasem obejmują one wyższe części kręgosłupa.

Stenoza lędźwiowa – choroba może mieć charakter wrodzony, ale pojawia się też na skutek urazu, stanów zapalnych tkanek miękkich stawów lub zwyrodnienia kręgosłupa.

Przyczyną dolegliwości jest zwężenie kanału, którym biegnie rdzeń kręgowy. W rezultacie dochodzi do ucisku

Z

odchodzących od niego nerwów, i do stałego bólu krzyża lub ataków podobnych do rwy kulszowej.

Lumbago – to nagły i ostry ból w dolnej części pleców. Nazwa lumbago pochodzi z języka łacińskiego (lumbalis, czyli lędźwiowy). O tej przypadłości potocznie mówi się też: wypadnięcie dysku albo postrzał. Powód urazu jest zazwyczaj ten sam – zwykle przeszywający ból pojawia się podczas wykonywania czynności, w której nadmiernie przeciążamy kręgosłup. Wówczas zdarza się, że krążek międzykręgowy pęka i część miąższu „wysuwa się” do tyłu lub na bok. Wybrzuszenie to, czyli przepuklina jądra miażdżystego, uciska na leżące w pobliżu nerwy, powodując silny ból w krzyżu, a nawet w nogach.

Lekarz ortopeda

Bartłomiej Bartoszcze SPECJALISTA CHIRURGII ORTOPEDYCZNEJ I TRAUMATOLOGII NARZĄDU RUCHU.

TOOTING MEDICAL CENTRE 5 LONDON RD LONDON SW17 9JR TELEPHONE: 0208 767 8389 Sprawdź www.polski-lekarz.co.uk!

Wystarczy zeskanować kod

Potrzebujesz fachowej porady?

Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

Beta-karoten dla zdrowej skóry

Fot. Shutterstock

Słyszałam, że beta-karoten poprawia karnację i przyspiesza opalanie skóry. Czy ten przyjmowany w tabletkach jest skuteczny?

Część beta-karotenu, czyli znanej powszechnie prowitaminy A, magazynowana jest w skórze, co faktycznie sprawia, że opalenizna dłużej utrzymuje się na naszym ciele. Jednak związek ten ma znacznie więcej zalet niż tylko korzystne wpływanie na kolor naszej skóry. Przede wszystkim zapewnia on prawidłowe funkcjonowanie wzroku, wzmacnia naszą odporność, która często zostaje osłabiona w okresie zimowo-wiosennym, a także opóźnia procesy starzenia. Co więcej, beta-karoten działa jak dodatkowy filtr przeciwsłoneczny, co znacznie zmniejsza ryzyko poparzenia skóry.

W aptekach można dziś znaleźć wiele produktów zawierających optymalną dawkę prowitaminy A, dlatego w okresach, gdy nasza dieta jest mniej urozmaicona, warto po nie sięgnąć.

Pamiętajmy jednak, że równie dobre efekty daje włączenie do codziennych posiłków tych produktów, które są bogatym źródłem beta-karotenu.

Warto sięgnąć po: świeżo wyciśnięty sok marchwiowy, żółte i czerwone warzywa oraz owoce, takie jak: dynia, brzoskwinia, morela, pomidor, papryka, pomarańcze, a także warzywa zielone – brokuły, fasolkę szparagową, szpinak czy sałatę.

| goniec kulturalny 31 Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na adres: joanna.szmatula@mail.goniec. com.

Chappie

reżyseria: Neill Blomkamp

Roboty do zadań specjalnych stały się codziennością. W brutalnym świecie Johannesburga policja i wojsko używają ich do tłumienia zamieszek i walki z przestępcami. Chappie jest jednym z robotów nowej generacji, które myślą i czują.

Niewiele różni się od zwykłych ludzi. Jest jak dziecko – ufne i otwarte na świat.

Kiedy Chappie dostaje się w ręce gangsterów, ci resetują jego dotychczasową wiedzę i uczą wszystkiego od nowa. W rolach głównych Hugh Jackman, a także Ninja, Yo-Landi Visser (trzon zespołu Die Antwoord).

Pride

reżyseria: Matthew Warchus

Konserwatywne, górnicze miasteczko, z którego ucieka każdy kto tylko może, jest targane strajkami. Górnicy mają już dość twardych rządów Margaret Thatcher.

Dochodzi do tego, że nie wiedzą, gdzie szukać pomocy, ale wiedzą również to, że zamknięcie kopalni oznaczać będzie dla nich bezrobocie. Nieoczekiwanie jednak przyjeżdżają tu kolorowym busem geje i lesbijki ze stolicy. Czy ich przyjazd coś zmieni? Czy konserwatywni górnicy odnajdą się w środowisku gay-friendly?

W rolach głównych Bill Nighy, Imelda Staunton i Dominic West.

Goniec kulturalny

15 marca, Trafalgar Square, London WC2N 5DN

Cena: free

Dzień św. Patryka Choć dzień świętego Patryka przypadający na 17 marca to święto przede wszystkim irlandzkie, to w ogóle nie przeszkadza, aby parady z tej okazji odbywały się też w innych krajach (nie tylko europejskich), a najważniejsze budynki i symbole wielu miast stały się zielone. Taką barwę miał już między innymi wodospad Niagara, London Eye, nowojorski Empire State Building, a także Krzywa Wieża w Pi-

zie. Co ciekawe, święto to jest hucznie obchodzone także w Polsce.

Parady z okazji dnia św. Patryka nie może zabraknąć także w Londynie. I tak jak Irlandczycy mają nawet własne określenie na to, jak potrafią się bawić („the craic”) i mało który naród może ich w tym biesiadowaniu pobić, tak dzień świętego Patyka jest doskonałą okazją do tego, by to pokazać. Dlatego też parada jest pełna kolorów,

„Solaris” Lema.

O kondycji człowieka

The Organisation w Jazz Cafe POSK

Klub książek sci-fi zaprasza na pokaz filmu i dyskusję o jednej z najwybitniejszych polskich powieści XX wieku – „Solaris” autorstwa Stanisława Lema.

Opowieść zmusza do postawienia sobie pytania, czy jesteśmy w stanie prawdziwie i do końca zrozumieć wszechświat wokół nas bez uprzedniego poznania form, które w nim żyją?

cena: £2 23 marca, Mug House, 1-3 Tooley Street, London Bridge, London SE1 2PF

głośnej muzyki, tańców i irlandzkich śpiewów. Na Trafalgar Square odbędą się także spektakle przygotowane przez teatry dla dzieci, pokazy filmów, a nawet… pokazy mody. Wszystko w akompaniamencie energicznej i skocznej irlandzkiej muzyki.

Więcej informacji na temat irlandzkiego święta na str. 37-47.

21 marca, Jazz Cafe POSK, cena: £7, godz. 20.30 The Organisation to nazwa projektu muzycznego, którego liderem jest znany na międzynarodowej scenie saksofonista, Tony Kofi. Zespół przedstawi specjalny program, będący kompilacją bluesa, jazzu i muzyki funkowej. Pojawią się tu także mniej znane utwory Woody Shawa, Georga Russella i Duka Pearsona. Tony Kofi to wirtuoz saksofonu, który w 2008 r. został uznany przez BBC za instrumentalistę roku. Studiował w prestiżowym Berklee College of Music w Bostonie i grał z wieloma wybitnymi amerykańskimi muzykami jazzowymi.

Po powrocie na Wyspy występował z zespołem The Jazz Warriors oraz Nu Troop. Tony jest zaangażowany w wielu projektach muzycznych, w tym w grę w grupie The Afro Jazz Family.

32 goniec kulturalny

|

W teatrze lalek „Handa’s Surprise” to wyjątkowa opowieść o podróży do Kenii napisana przez Eileen Browne w 1995 roku. Od tego czasu historię tę przedstawiano w różny sposób – teraz będzie można ją obejrzeć w teatrze lalek. Bajka jest przeznaczona dla dzieci w wieku od dwóch do pięciu lat.

15 marca Eiger Music Studios, Leeds, LS11 5NF Cena: £13-18

W rytmie reggae i dancehall Styl zespołu Raggafaya łączy w sobie wiele gatunków muzycznych: reggae, dancehall, ska, rock oraz hip-hop. Muzycy z Koszalina wystąpili w finale drugiej edycji programu „Must Be the Music. Tylko muzyka”. Tym razem będzie można ich zobaczyć na żywo w Leeds.

cena: £8.50 14-22 marca, Artsdepot, London, N12 0GA

wystawy Guy Bourdin Somerset House Strand London, WC2R 1LA cena: £9 kiedy: do 15 marca

Human Rights Human Wrongs Photographers’ Gallery London, W1F 7LW cena: £4.50 kiedy: do 6 kwietnia

Sarah Sze Victoria Miro 16 Wharf Rd , N1 7RW cena: free kiedy: do 28 marca

Sherlock Holmes Museum of London London, EC2Y 5HN cena: £12 kiedy: do 12 kwietnia

Memories of China Horniman Museum London, SE23 3PQ cena: free kiedy: do 12 kwietnia

Sir Jacob Epstein 40 Brunswick Square London, WC1N 1AZ cena: £7.50 kiedy: do 10 maja

Hidden Identities V&A Museum of Childhood London, E2 9PA cena: free kiedy: do 28 czerwca

History is Now Hayward Gallery Southbank Centre London, SE1 8XX cena: £11 kiedy: do 26 kwietnia

Leon Golub Serpentine Gallery Kensington Gardens London, W2 3XA cena: free kiedy: do 17 maja

Institute of Sexology Wellcome Collection London NW1 2BE cena: free kiedy: do 20 września

dla dzieci My Father and Other Superheroes Polka Theatre 240 The Broadway London, SW19 1SB cena: £13.50 kiedy: 19-22 marca Free Range Urban Kids Millfields Park London, E5 0AR cena: £18 kiedy: 25, 27 marca The School of Noise Chats Palace 42-44 Brooksby’s Walk Hackney London, E9 6DF cena: £5

ALBUM GOYI 13 marca 2015

festiwale kiedy: 7-28 marca I Believe in Unicorns Polka Theatre 240 The Broadway London, SW19 1SB cena: £13.50 kiedy: 14-15 marca Cutty Sark Sleepover Cutty Sark King William Walk London, SE10 9HT cena: £45 kiedy: 2 kwietnia The Velveteen Rabbit Unicorn Theatre 147 Tooley St, SE1 2HZ cena: £16

kiedy: od 28 marca do 26 kwietnia Treasure Island National Theatre, Olivier South Bank London, SE1 9PX cena: £15-50 kiedy: do 8 kwietnia The Wonderful World of Oliver Jeffers Discover Children’s Story Centre, E15 4QZ cena: £5 kiedy: do 30 sierpnia The Railway Children King’s Cross Theatre Cornder of King’s

Boulevard and Goods Way King’s Cross London, N1C cena: £25-49.50 kiedy: do 6 września

UKG Fest - The Indoor UK Garage Festival The Coronet London cena: £18.50-39.50 kiedy: 3 kwietnia

Small Stories: At Home in a Dolls’ House V&A Museum of Childhood London E2 9PA cena: free kiedy: do 6 września

Boat Race 2015 Putney Bridge (strona południowa), Putney SW15 1JN cena: free kiedy: 11 kwietnia

The Lion King Lyceum Theatre London WC2E 7RQ cena: £25-72.50 kiedy: do 4 października

London Original Print Fair Royal Academy of Arts London, W1J 0BD cena: £12 kiedy: 23-26 kwietnia

Wystawa „Goya: The Witches and Old Women Album” poświęcona jednemu z najwybitniejszych malarzy w historii z pewnością okaże się wielkim sukcesem. Francisco de Goya tworzył na przełomie XVIII i XIX wieku, a jego prace stały się wzorem dla przyszłych pokoleń artystów.

do 25 maja, Courtauld Gallery, London, WC2R 0RN £8.5

| goniec kulturalny 33 spektakle

koncerty The Script The O2 Arena London cena: od £58 kiedy: 14 marca Jose Gonzalez Manchester Academy 2 cena: od £49 kiedy: 14 marca

Southend-On-Sea cena: od £65 kiedy: 14 marca Spandau Ballet The O2 Arena London cena: od £64 kiedy: 18 marca

Architects The Roundhouse, London cena: od £31 kiedy: 14 marca

Joe Bonamassa Eventim Apollo London cena: od £63 kiedy: 19 marca

Caribou Brixton Academy London cena: od £44 kiedy: 14 marca

All Time Low The SSE Arena Wembley, London cena: od £37 kiedy: 20 marca

Placebo O2 Academy Sheffield cena: od £45 kiedy: 13 marca

Hunter Hayes The Borderline, London cena: od £75 kiedy: 20 marca

Paul Weller Cliffs Pavilion

Paloma Faith First Direct Arena, Leeds

cena: od £59 kiedy: 21 marca Kiesza Shepherds Bush Empire London cena: od £18 kiedy: 24 marca Johnny Marr The Picturedrome, West Yorkshire cena: £49 kiedy: 26 marca Nick Mulvey The Roundhouse, London cena: od £42 kiedy: 27 marca Morrissey National Indoor Arena, Birmingham cena: od £58 kiedy: 27 marca Above & Beyond Brixton Academy, London cena: od £49

kiedy: 3 kwietnia Wolf Alice Shepherds Bush Empire, London cena: od £22 kiedy: 3 kwietnia Meghan Trainor HMV Ritz, Manchester cena: od £15 kiedy: 9 kwietnia James Bay Shepherds Bush Empire, London cena: od £66 kiedy: 9 kwietnia System of a Down The SSE Arena Wembley, London cena: od £73 kiedy: 10 kwietnia The Wombats O2 Academy Birmingham cena: od £25 kiedy: 10 kwietnia

The Caucasian Chalk Circle Unicorn Theatre 147 Tooley St London, SE1 2HZ cena: £10-16 kiedy: do 21 marca Made In Dagenham Adelphi Theatre The Strand London, WC2R 0NS cena: £25-69.50 kiedy: do 28 marca Lardo Old Red Lion Theatre 418 St John St London, EC1V 4NJ cena: £14 kiedy: do 28 marca The Nether Duke of York’s Theatre 104 St Martin’s Lane London WC2N 4BG cena: £10-52.50 kiedy: do 25 kwietnia reklama

Organizujesz koncert, wystawę, imprezę?

Chcesz poinformować o tym Polaków żyjących w UK? Napisz do nas: patronaty@mail.goniec.com

34 goniec kulturalny

|

Wzruszające ballady i taneczne rytmy „A Quien Quiera Escucha” („Ktokolwiek chce posłuchać”) to już 10. studyjna płyta Ricky’ego Martina. Jak zapowiada, to jego najbardziej osobisty krążek w karierze.

Lao Che Dzieciom

Choć tytuł nawiązuje do „Brzechwy dzieciom”, nie jest to wcale płyta dla najmłodszych, a raczej dla dorosłych, którzy wciąż snują rozważania na temat dziecięcych pytań. Produkcją płyty zajął się Piotr „Emade” Waglewski.

– To jedna z moich ulubionych płyt – mówi o swojej najnowszej produkcji Ricky Martin.

– Proces jej nagrywania różni się od wszystkiego, co robiłem do tej pory. Tym razem pozwoliłem uwieść się profesjonalistom, którzy wiele mnie nauczyli i pomogli poszerzyć moje muzyczne horyzonty.

Dzięki nim inaczej zacząłem interpretować niektóre utwory – dodaje. W efekcie tej współpracy powstała mieszanka wielu gatunków, na której nie zabrakło wzruszających ballad, jak i bardziej tanecznych rytmów.

Płyta została wyprodukowana

przez Julio Reyesa, który ma na koncie współpracę z Jennifer Lopez, Nelly Furtado i Marciem Anthony. Album promują single „Adios” i „Disparo Al Corazón”.

Ricky Martin jest bezsprzecznie jedną z największych gwiazd muzyki latynoamerykańskiej na świecie – obok Enrique Iglesiasa, Jennifer Lopez czy Shakiry.

Jego pierwsza anglojęzyczna płyta (wydany w 1999 roku krążek „Ricky Martin”), pokryła się platyną siedem razy, a promujący ją singel „Livin’ la vida loca” okazał się przebojem, który mimo upływu lat wciąż cieszy się dużą popularnością na par-

Spirit Animals. Tom 3.

Młodsza

film

DVD

Alice jest sama. Mąż odszedł, córka dorosła. Maggie, najlepsza przyjaciółka i modna nowojorska artystka, odmienia ją niczym wróżka. Efekt? Zakochuje się w niej chłopak, który mógłby być jej synem. cena: £11

Rogi

Ig Perrish (Daniel Radcliffe) nie pamięta wydarzeń poprzedniego wieczoru. Jego dziewczyna zostaje znaleziona martwa, a on sam podejrzany jest o jej morderstwo.

W poszukiwaniu zabójcy pomocne okazują się tajemnicze rogi, które wyrastają mu z czoła. cena: £10

STILL THE ONE. LIVE FROM VEGAS 13 marca 2015

płyta

CD

cena: £9

DLA MŁODZIEŻY, CENA: £7

W krainie harmonii połączenie świata ludzi i zwierząt dokonuje się za sprawą więzi człowieka ze zwierzoduchem. Ten dar mają nieliczni. Zdobywcy starają się to zakłócić.

płyta CD, cena: £8

książka

kietach w wielu krajach. Płyta z 2000 roku przyniosła z kolei takie kawałki jak „She Bangs” i „Nobody Wants to Be Lonely” – nagrany w duecie z Christiną Aguilerą.

Muzyk dopiero w 2010 roku ujawnił, że jest homoseksualistą, a dwa lata wcześniej został ojcem bliźniaków, które urodziła matka zastępcza.

Shania Twain przypomina o sobie albumem koncertowym, na którym znalazło się 19 utworów. Materiał został zarejestrowany w słynnej sali Colosseum znajdującej się w luksusowym hotelu Caesars Palace w Las Vegas.

TERRARIA Terraria to platformówka 2D, w której można do woli kreować otaczający ich świat. Gracz przenosi się do krainy, w której otrzymuje kilka podstawowych narzędzi – może kopać w ziemi i szukać surowców, sadzić rośliny czy odkrywać nowe lokacje miejsca.

gra

PS4

cena: £18 płyta CD, cena: £11

| goniec kulturalny 35 ebook

książka

Zombie Army Trilogy

Wiadomość To wybór najlepszych opowiadań T.Jansson, którego dokonała sama autorka. Książka (wydana po raz pierwszy w oryginale w 1997 r.) była jej pożegnaniem z twórczością pisarską.

Adolf Hitler powstał z grobu i zebrał armię nieumarłych, by znów siać zniszczenie i pożogę na Starym Kontynencie. Jedyne, co jest w stanie mu przeszkodzić to uzbrojony po zęby gracz.

cena: £6

Lekkość

Anna Starmach zamknęła się w kuchni – testowała, smakowała różne kombinacje smaków. Dzięki temu udało jej się stworzyć dania, dzięki którym może cieszyć się bogactwem smaków, ale nie musi martwić się o zbędne kilogramy.

XboxOne cena: £30

cena: £8

OBŁĄKANI

Rok 1899. Młody lekarz Edward Newgate przybywa na staż do zakładu dla obłąkanych. Placówką kieruje miły doktor Lamb. Studiując przypadek jednej z pacjentek Newgate odkrywa, że Lamb skrywa mroczną tajemnicę.

film DVD, cena: £9

The Imitation Game „The Imitation Game”, w polskiej wersji językowej „Gra tajemnic”, to fascynująca opowieść o losach genialnego brytyjskiego matematyka i kryptologa, który przez całe swoje życie musiał kryć się z tym, jaki jest naprawdę.

Alan Turing jest genialnym matematykiem, dla którego żadna logiczna zagadka nie jest za trudna. Wkrótce otrzymuje pracę w tajnym ośrodku, którego zadaniem jest między innymi

złamanie Enigmy, niemieckiej maszyny szyfrującej. Turing otrzymuje wreszcie zadanie odpowiednie do jego geniuszu. Jego zespół nie ma jednak prostego zadania – Enigma zmienia zapis każdego dnia, o tej samej godzinie.

Każdego dnia muszą więc zaczynać pracę od nowa. Nie ułatwia jej fakt, że grany przez Benedicta Cumberbatcha Turing, mimo swojego geniuszu, jest aspołeczny i nie widzi większego sensu w utrzymywaniu poprawnych relacji ze współpracownikami (do czasu).

Sytuację pogarsza też fakt, że Turing jest homoseksualistą – w latach 40. (i jeszcze wiele lat później) groziła za to kara więzienia.

Konkurs! WYGRAJ BILET!

Do wygrania bilety na Wieczór Kabaretowy (piątek) 13 marca 2015 r. w Spinney Theatre w Northampton. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail.goniec.com, z dopiskiem „Wieczór Kabaretowy”.

Aby wziąć udział w losowaniu nagród wystarczy wysłać email na adres konkurs@mail.goniec.com, w tytule umieścić dopisek „nagrody” (np. Koncert Coventry), a w treści podać swoje imię, nazwisko, numer telefonu oraz adres zamieszkania. Polub nas na Facebooku, a zwiększysz swoją szansę na wygraną! Zwycięzcy zostaną poinformowani drogą mailową.

Więcej nagród do zgarnięcia na Facebooku!

http://www.facebook.com/Goniec.com.Polski

FILM DVD, FOT. HITFIX.COM, CENA: £10

36 w sieci

|

TO WAS PORUSZYŁO marta.laczkowska@mail.goniec.com

KOLUMNĘ REDAGUJE:

NA

Marta Łaczkowska

PRZEBRANY ZA SPIDERMANA

POMOC

ROZDAJE KANAPKI

KOMENTUJĄ

Mężczyzna w stroju Spidermana pomaga osobom bezdomnym i potrzebującym w Birmingham, rozdając im kanapki, które wcześniej kupuje w lokalnych sklepach. 20-latek choć zwraca na siebie uwagę niecodziennym

przebraniem przyznał, że nie robi tego dla rozgłosu swojej osoby, tylko samej akcji, dlatego nie zamierza nigdy się ujawniać. Swoje poczynania opisuje na Twitterze, gdzie występuje jako @BrumSpiderman.

~ Wioletta

~ Olga

„Pomysłowy strój i jakże piękny oraz szlachetny gest tego młodego chłopaka.”

„Bo na tym świecie są jeszcze ludzie, którzy pomogą bezinteresownie, szanuje takie osoby.

Nie każdy jest sam sobie winien sytuacji, że wylądował na ulicy.”

FARAGE CHCE SELEKCJONOWAĆ IMIGRANTÓW

POLITYKA

KOMENTUJĄ

Lider prawicowo-populistycznej partii UKIP domaga się, żeby do Wielkiej Brytanii wstęp mieli imigranci charakteryzujący się wyłącznie jak najwyższymi kwalifikacjami. Polityk chciałby

ZASIŁKOWY OSZUST PRZYŁAPANY PO 7 LATACH

KOMENTUJĄ

60-letni Brytyjczyk z angielskiego hrabstwa Lancashire przez siedem lat pobierał zasiłek deklarując, że jest zbyt chory, aby pracować.

Przez cały ten okres zarabiał, wykonując ciężką fizyczną pracę, co udowodniło nagranie z

~ Danka

~ Agata

„Dla nich wysokie kwalifikacje to skończenie kursów np. jak używać młotek.”

„Ooo! Selekcja ludzi? Gdzieś już tego próbowali…”

BENEFITY

ukrytej kamery. Oszust tygodniowo bogacił się o ok. 70 funtów na rąbaniu, a następnie przewożeniu taczkami ciężkich kawałków drewna. Łącznie mężczyzna pobrał z publicznej kasy ponad 200 tys. funtów zasiłku.

~ Barbara

~ Agnieszka

„Nie, to nie możliwe... przecież Brytyjczycy są tacy uczciwi. Dobrze, że coraz częściej łapią takich oszustów!”

„Ameryki nie odkryli masa ludzi tak robi i co, wszystkim kamery zainstalują? Szkoda gadać...”

13 marca 2015

także powołać do życia Komisję Kontroli Migracji, nakładać 5-letnie zakazy pracy na niekompetentnych obcokrajowców oraz znacznie zmniejszyć roczne saldo migracji.

Dzień świętego Patryka 17 marca, dzień upamiętniający śmierć św. Patryka – Saint Patrick’s Day, to święto wolne od pracy zarówno w Irlandii, jak i Irlandii Północnej. Z tej okazji nie tylko w największych miastach urządza się kolorowe parady, koncerty na największych placach, a puby i restauracje pękają w szwach. Nie inaczej jest w Londynie, w którym parada z tej okazji co roku przyciąga tysiące uczestników i widzów.

Sam święty Patryk to postać, z którą związanych jest wiele legend – z pokolenia na pokolenie przekazywano opowieści, że udało mu się uciec z niewoli, że podczas snu przemówił do niego Bóg, że dzięki 40 dniom nieprzerwanej modlitwy spłynęła na niego wyjątkowa moc, która pozwoliła mu oczyścić kraj z gadów i płazów. Dziś tych legend jest jeszcze więcej, a każda z nich jest doskonałą okazją do tego, by co roku hucznie obchodzić dzień 17 marca.

|

Irlandzkie symbole

38 dzień świętego patryka

Z okazji dnia św. Patryka, patrona Irlandii, w wielu miastach odbywają się huczne parady. Kolorowe występy to jednak nie jedyne, czym może pochwalić się Zielona Wyspa. Poza Guinnessem, koniczyną i tańcem irlandzkim kraj ten kojarzy się z czymś jeszcze – z bursztynowym napojem, którego amatorów znajdziemy w każdym zakątku świata.

Zielona Wyspa z koniczyną Zieleń, kolor Irlandii, nawiązujący do krajobrazu wyspy, bogato porośniętej trawami i roślinnością, kojarzy się między innymi z koniczyną, którą tradycyjnie przypisuje się św.

Patrykowi. Przypina się ją także do nakrycia głowy czy klapy marynarki.

Zgodnie z legendą, trójlistna koniczyna, znana także pod nazwą shamrock, miała posłużyć św. Partykowi do pokazania na przykładzie, czym jest Trójca Święta – jednym Bogiem w trzech osobach. Choć początkowo symbol był mocno związany z kultem religijnym, dziś roślina kojarzona jest bardziej z irlandzką kulturą, a jej symbol to nieodłączna część każdej parady na cześć św. Patryka. Co więcej, wzór koniczyny wykorzystuje także wiele irlandzkich firm.

W dniu św. Patryka w pubach i restauracjach serwuje się także tzw. „zielone piwo”, które rozpowszechnili przede wszystkim irlandzcy emigranci w USA. W Irlandii podaje się je głównie ze względu na turystów – miejscowi preferują tradycyjny smak i wygląd tego napoju.

13 marca 2015

Whisky

Whisky produkuje się w różnych regionach świata – znamy szkockie, amerykańskie, irlandzkie i japońskie, które różnią się przede wszystkim sposobem wytwarzania. Irlandzka whisky to jeden z najbardziej znanych rodzajów alkoholu na świecie. Od szkockiej whisky różni się tym, że podczas jej produkcji napój poddawany jest potrójnej (a nie dwukrotnej) destylacji, a także tym, że nie stosuje się tu torfu podczas suszenia słodu jęczmiennego. Najczęściej wykorzystuje się tu mieszankę słodu jęczmiennego i innych zbóż.

Choć produkcja whisky sięga setek lat wstecz i wydaje się, że sam proces niewiele się zmienił, to na przestrzeni lat wprowadzono wiele innowacji, które jeszcze poprawiły smak i aromat alkoholu. Okazuje się na przykład, że proces dojrzewania whisky w dębowych beczkach został wprowadzony na szeroką skalę dopiero w poł. XIX w. Wiedziano bowiem, że smak napoju przechowywanego w beczkach, w których wcześniej leżakowało sherry lub porto, staje się bardziej łagodny i aromatyczny. Już w 1915 roku w UK wprowadzono prawo, że każdy napój, który chce zasłużyć sobie na miano „whishy” musi leżakować w dębowych beczkach minimum trzy lata. W ten sposób rocznie ulatnia się 2-3 proc. cennego trunku. Co ciekawe, ma to nawet swoją nazwę – udziały dla aniołów (ang. angel’s share).

Ku czci św. Patryka

| dzień świętego patryka 39

Irlandzki taniec

Choć nie można stwierdzić jednoznacznie, jak długą tradycję ma taniec irlandzki, pierwsze wzmianki o nim pochodzą z 300 roku p.n.e., czyli z czasu, gdy w Irlandii pojawili się Celtowie. Formy, które można dziś uznać za początki irlandzkiego tańca, były wtedy wykonywane przez druidów, którzy odprawiali religijne uroczystości. Kolejne wzmianki o nim pochodzą jednak dopiero z XVI wieku, kiedy to na rozwój tańca wpłynęła zarówno kultura angielska, jak i francuska. Co ciekawe, już w XVII wieku pojawili się liczni nauczyciele, którzy wędrowali od wioski do wioski i uczyli tańca. W 1893 roku w Dublinie powstała natomiast Liga Gaelicka, której zadaniem było promować szeroko pojętą kulturę irlandzką, a więc także popularny tu taniec, który stawał się częścią tradycji Zielonej Wyspy.

Przez stulecia taniec przeszedł wiele transformacji. Dziś wyróżnia się jego trzy podstawowe formy – grupowe (bierze w nich udział dwóch, trzech lub czterech tancerzy), solowe (ważne elementy to step irlandzki i taniec w miękkich butach), a także setowe (tańczą cztery pary tancerzy). Współczesny strój damski to spódnica z falbanami i gorset lub kostium jednoczęściowy, a męski to z kolei proste spodnie, koszula oraz marynarka. Dzięki różnego rodzaju zdobieniom każdy z nich nawiązuje do irlandzkich tradycji.

Dokładna data urodzin św. Patryka nie jest znana. Większość źródeł wskazuje jednak, że urodził się w 385 lub w 389 r. w Szkocji lub Walii. Święty zmarł 17 marca 461 w Armagh, w płd. części Irlandii Północnej; dziś znajduje się tam kościół anglikański pw. św. Patryka oraz katedra katolicka św. Patryka z XIX w.

Jedne z pierwszych zapisków dotyczących przyszłego patrona Irlandii mówią o tym, że w wieku 16 lat został porwany przez piratów, po czym przewieziono go na terytorium Irlandii. Po sześciu latach uciekł i wrócił do rodzinnego kraju.

Po powrocie przyśnił mu się proroczy sen, w którym Bóg powiedział mu, żeby wybrał się do Irlandii i rozpoczął nawracanie niewiernych. Wkrótce przyjął święcenia biskupie. To właśnie jemu przypisuje się chrystianizację Irlandii.

Choć w Irlandii znajduje się sporo kościołów, które poświęcono św. Patrykowi, to najbardziej znana jest Katedra św. Patryka w Dublinie. To największa budowla sakralna w kraju, posiada także status katedry narodowej. Pierwszy drewniany kościół wybudowano tu w XII w., w XIII w. na jego miejscu powstała kamienna katedra, która zachowała się do dziś.

|

Dublin

40 dzień świętego patryka

Stolica Irlandii ma się czym pochwalić – znajdujący się tu zamek czy pierwszy na świecie budynek dwuizbowego parlamentu, to zabytki, których nie można przegapić. Ale Dublin to przecież także stolica irlandzkiego piwa – to tu znajduje się niepowtarzalna atrakcja turystyczna – Guinness Storehouse.

okiem turysty

Bank of Ireland Bank of Ireland znajduje się przy ulicy College Green i jest unikatem na skalę światową – to pierwszy na świecie budynek dwuizbowego parlamentu.

Jego budowę rozpoczęto w 1729 roku. W XVIII w. był on siedzibą Izby Lordów oraz Izby Gmin parlamentu Królestwa Irlandii.

Najbardziej znaną i okazałą salą była wtedy ta przeznaczona dla Izby Gmin – znajdowała się na samym środku i wieńczyła ją wysoka kopuła. Gdy w 1800 r. rozwiązano Królestwo, gmach zaczął spełniać inną rolę – był garnizonem, a także miejscem przechowywania obiektów muzealnych. Trzy lata później Bank Irlandii wykupił budynek od rządu w Londynie. Irlandczycy zgodnie przyznają, że projekt ten tak spodobał się twórcom waszyngtońskiego Kapitolu, że ci zaczerpnęli z niego kilka pomysłów. Obecnie odbywają się tu publiczne imprezy, koncerty, a także konferencje naukowe. Co ciekawe, Izba Lordów to jedyna część Bank of Ireland, która do dziś przetrwała w niezmienionej formie.

13 marca 2015

| dzień świętego patryka 41 General Post Office Dla historyków Poczta Główna jest najważniejszym, obok dublińskiego Zamku, budynkiem w stolicy. Wybudowany został w latach 1814-1817 i wyróżnia się portykiem, czyli częścią zabudowy na planie prostokąta, elementem fasady, z sześcioma kolumnami w stylu jońskim. General Post Office stoi w centrum Dublina, przy O’Connell Street, jednej z najszerszych ulic w Europie (zwęża się na półkilometrowym odcinku z 49 do 46 metrów). Podczas Powstania Wielkanocnego (Easter Rising) w 1916 roku gmach pełnił rolę kwatery głównej, tutaj też ogłoszono powstanie Republiki Irlandii. Przeciwko powstańcom wysłano dwutysięczną armię brytyjską, walki zakończyły się po sześciu dniach, zginęło wtedy około 500 Irlandczyków. Większość mieszkańców była sceptycznie nastawiona do powstania, a dowódców obciążono winą za zniszczenia, do jakich doszło w czasie walk. Po latach okazało się jednak, że zryw doprowadził do swoistego przebudzenia społeczeństwa irlandzkiego. Do dziś na kolumnach budynku Poczty są widoczne ślady po kulach.

Zamek królewski w Dublinie, położony w pobliżu katedry św. Patryka oraz katedry Chrystusowej, jest jednym z najbardziej charakterystycznych punktów w mieście. Pierwszy budynek (warownia) zbudowany został w I poł. XIII wieku, w II poł. XVII wieku zniszczył go jednak pożar. To co możemy obecnie oglądać to więc w dużej mierze budynki, które odbudowano po remoncie, głównie w XVIII wieku. Dziś można tu zobaczyć Salę św. Patryka z malowidłami wykonanymi przez Vincenza Valdre, które nawiązują do więzi łączących Wielką Brytanię i Irlandię, Salę tronową, w której w XVIII wieku ustawiono tron, a także zbiory Chestera Beatty’ego obejmujące dzieła sztuki takie jak m.in. ręcznie pisane egzemplarze Koranu. Ciekawym obiektem jest tu między innymi kaplica królewska w stylu neogotyckim, którą zbudowano w latach 1807-1814, a także znajdująca się obok niej wieża, w której mieści się muzeum straży (The Garda Museum). Zamek przez wieki był siedzibą wicekrólów i symbolem angielskiej dominacji – do 1922 roku, kiedy zamek został tymczasową siedzibą tymczasowego rządu irlandzkiego.

Dublin Castle

Guinness Storehouse

Muzeum poświęcone Guinnessowi? Takiego budynku nie mogło zabraknąć w stolicy Irlandii, gdzie popularność (nie tylko tego) piwa bije rekordy. Historia napoju sięga 1759 r. Wtedy to Arthur Guinness rozpoczął produkcję piwa w stolicy – po tym jak przejął mały browar przy St. James’s Gate. Napój szybko zyskał popularność nie tylko na Zielonej Wyspie, ale i Wielkiej Brytanii. 80 lat później był już największym browarem w kraju. Wkrótce zaczął podbijać także inne kraje i kontynenty. W ten sposób stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek na świecie. W muzeum można poznać tajniki produkcji piwa i obserwować każdy proces, w wyniku którego powstaje Guinness, od podszewki. Nie brakuje tu także filmów czy reklam z dublińskim piwem, które były emitowane na przestrzeni kilkudziesięciu lat. Można się również nauczyć jak poprawnie nalewać legendarny trunek (i otrzymać stosowny certyfikat), a także obejrzeć panoramę Dublina (z ostatniego piętra).

|

Irlandzkie zakątki

42 dzień świętego patryka

Irlandia od lat cieszy się sporym zainteresowaniem turystów, których przyciągają malownicze wybrzeża, parki narodowe z wyjątkową fauną i florą, a także średniowieczne budowle. Poza Katedrą św. Patryka czy Moherowymi Klifami, które są jednym z najciekawszych terenów stworzonych przez naturę na Zielonej Wyspie, jest tu znacznie więcej miejsc wartych zobaczenia.

Killarney National Park Park narodowy położony jest w pobliżu miasta Killarney, w hrabstwie Kerry. Został założony w 1932 roku, a prawie pół wieku później uznano go za rezerwat biosfery UNESCO. Zajmuje obszar 10 tys. ha. Znajduje się tu m. in. las cisowy, jeden z trzech tak jednolitych gatunkowo w Europie. Na terytorium parku położone są także jeziora Killarney, czyli grupa trzech jezior połączonych kanałem o długości kilku kilometrów – Lough Muckross (Lough Torc), Lough Leane i Upper Lake. Nad jeziorami wznosi się panorama gór Macgillycuddy’s Reeks, które rozciągają się na długość 19 kilometrów, a także liczne zabytki. Do najważniejszych z nich należą opactwo Muckross z XV w. (Muckross Abbey), pochodząca z XIX wieku posiadłość w stylu elżbietańskim – Muckross House; zamek Ross czy wyspa Inisfallen z ruinami klasztoru z VII w.

Na terenie parku znajduje się także obszar o charakterze ogrodu botanicznego z subtropikalną roślinnością, wodospad Torc o wysokości 18 m i dolina Dunloe.

13 marca 2015

| dzień świętego patryka 43

Kylemore Abbey

Opactwo położone jest w zachodniej części hrabstwa Galway nad jeziorem Kylemore Lough. Leży ono wśród największych w Irlandii kompleksów leśnych wchodzących w skład Parku Narodowego Connemara, jednego z sześciu parków narodowych w Republice Irlandii. Park utworzono w 1980 roku. Można tu obserwować liczną grupę ptaków, w tym świergotka łąkowego, skowronka, ptaki drapieżne, takie jak błotniaka zbożowego oraz sokoła wędrownego.

Kylemore Abbey zostało zbudowane w II poł. XIX wieku w stylu neogo-

Glendalough to dolina położona w płd.-wsch.części gór Wicklow, ale także historyczna osada i średniowieczny klasztor o tej samej nazwie. W dolinie położone są dwa jeziora morenowe: Dolne i Górne. W połowie wieków średnich powstał tu klasztor, który przez stulecia był celem pielgrzymek, a także miejscem, w którym duchowni nabierali sił do dalszej pracy.

Do tego służyła m. in. samotnia św. Kevina, zwana „Łożem św. Kewina”, czyli jaskinia położona nad brzegiem jeziora Górnego. Do położonego 8 metrów nad poziomem jeziora

kompleksu można dostać się tylko przy pomocy łodzi. W okolicach tego samego jeziora możemy dziś oglądać także Reefert Church – kościół wybudowany w XII w., w którym umieszczono dwa krzyże. Z kolei nad jeziorem Dolnym znajdziemy unikatową w Irlandii Bramę posiadającą dwa granitowe łuki, kamienną okrągłą wieżę wysoką na 32 metry, która miała sześć pięter połączonych za pomocą drabin, Katedrę, która jest największm z budynków znajdujących się w Glendalough, Kościół św. Kevina czy Kościół św. Trójcy.

To z pewnością jedno z najbardziej znanych miejsc w Irlandii, z którym na dodatek związanych jest mnóstwo legend i podań. Newgrange to bowiem jeden z największych grobów korytarzowych wzniesionych przez człowieka. Kompleks należy do Pałacu nad Boyne i leży w hrabstwie Meath.

Jest najbardziej znanym ze wszystkich irlandzkich prehistorycznych miejsc. Czas budowy grobu sza-

tyckim. Do jego powstania przyczynił się Anglik Mitchell Henry, który wybudował tu zamek, ogród i plac zabaw dla swojej żony. Po jej śmierci wybudował jej także mauzoleum i neogotycki kościół. W hallu opactwa umieszczono łaciński napis PAX, który podkreśla panującą tu ciszę i spokój. W pobliżu znajduje się także ogród w stylu wiktoriańskim, w którym można oglądać zabytkowe szklarnie. Zgodnie z ostatnią wolą Henry’ego opactwo znajduje się w rękach Zgromadzenia Sióstr pod wezwaniem św. Benedykta.

Glendalough

cowany jest na 3200 r. p.n.e. i najprawdopodobniej jest starszy nawet od Stonehenge. Grób ma około 85 m średnicy i 11 metrów wysokości, z kolei do środka prowadzi długi na 19 metrów korytarz.

Wnętrze kopca zostało zbudowane z kamieni o łącznej wadze co najmniej 200 tys. ton. Z zewnątrz grobowiec chroniony jest przez dodatkową warstwę 97 kamiennych bloków, z kolei kamień

przed wejściem do grobowca pokryty jest wzorem w postaci potrójnej spirali. Co ciekawe, mimo że grobowiec powstał kilka tysięcy lat temu, został on odkryty dopiero pod koniec XVII w. – wtedy jeszcze uważano go za jaskinię.

Newgrange

44 dzień świętego patryka

|

Kuchnia

Zielonej Wyspy

Choć Irlandia nie ma tak bogatej tradycji kulinarnej jak Włochy czy Francja, znajdziemy tu jednak wiele dań, z których mieszkańcy Zielonej Wyspy są dumni. Naleşy do nich między innymi gulasz irlandzki przygotowywany na bazie baraniny, colcannon – obiadowe danie na bazie ziemniaków i kapusty czy Dublin Coddle – potrawa z kilku rodzajów mięsa. Popularne są tu takşe ryby i owoce morza, jak równieş Cashel Blue Cheese, irlandzki niebieski ser pleśniowy. Nie moşna teş zapomnieć o whisky, cydrze czy Guinnessie, które stanowią doskonałą bazę do wielu potraw.

Irlandzkie placki ziemniaczane – boxty SkĹ‚adniki: t PL T[LM TVSPXZDI [JFNOJBLĂ˜X TUBSUZDI OB UBSDF t T[LM NʇLJ QT[FOOFK t T[LM QVSĂ?F [JFNOJBD[BOFHP t KBKLP Â’Z˃LB NMFLB t TĂ˜M J QJFQS[ t PMJXB [ PMJXFL MVC PMFK EP TNB˃FOJB SposĂłb przygotowania: 4UBSUF [JFNOJBLJ XZNJFT[Bʉ [ NʇLʇ X EV˃FK NJTDF %PEBʉ QVSĂ?F J XZSPCJʉ XT[ZTULP OB KFEOPMJUʇ NBTĘ’ 8 PEE[JFMOFK NJTDF SP[NJFT[Bʉ KBKLP [ NMFLJFN B OBTUĘ’QOJF EPEBʉ EP [JFNOJBLĂ˜X %PQSBXJʉ TPMʇ J QJFQS[FN 3P[HS[Bʉ PMJXĘ’ MVC PMFK OB EV˃FK QBUFMOJ /BLÂ’BEBʉ NBTĘ’ [JFNOJBD[BOʇ GPSNVKʇD QMBDLJ P ĘŻSFEOJDZ DN 4NB˃Zʉ [ PCV TUSPO OB [Â’PUZ LPMPS 1PEBXBʉ OB DJFQÂ’P (za: allrecipes.pl)

Makaron ze szpinakiem w sosie blue cheese SkĹ‚adniki: t PQBLPXBOJF NBLBSPOV TQBHIFUUJ MVC GBSGBMMF t H T[QJOBLV NSP˃POFHP t H TFSB CMVF DIFFTF t NM TÂ’PELJFK ĘŻNJFUBOLJ QSPD MVC QSPD t NM CVMJPOV ESPCJPXFHP t Â’Z˃LB NBTÂ’B [ʇCFL D[PTOLV t PSFHBOP NBHHJ TĂ˜M QJFQS[ 13 marca 2015

SposĂłb przygotowania: .BLBSPO VHPUPXBʉ 4[QJOBL HPUPXBʉ OB NBÂ’ZN PHOJV B˃ TJĘ’ SP[NSP[J %PEBʉ QS[FDJĘŻOJĘ’UZ QS[F[ QSBTLĘ’ [ʇCFL D[PTOLV J NBTÂ’P %PLÂ’BEOJF XZNJFT[Bʉ 1S[ZQSBXJʉ TPMʇ J NBHHJ /B EVËƒĘ‡ QBUFMOJĘ’ XMBʉ CVMJPO (EZ [BD[OJF TJĘ’ HPUPXBʉ EPEBʉ QPLSPKPOZ X LPTULĘ’ CMVF DIFFTF (PUPXBʉ OB NBÂ’ZN PHOJV DJʇHMF NJFT[BKʇD EP D[BTV SP[UPQJFOJB TJĘ’ TFSB %PEBʉ ĘŻNJFUBOLĘ’ J [BHPUPXBʉ QPOPXOJF %PQSBXJʉ PSFHBOP TPMʇ J QJFQS[FN %P QS[ZHPUPXBOFHP TPTV XS[VDJʉ VHPUPXBOZ NBLBSPO J T[QJOBL %PLÂ’BEOJF XZNJFT[Bʉ J QPEBXBʉ (za: durszlak.pl)

Dublin Coddle

| dzień świętego patryka 45

Sposób przygotowania: Składniki: ,JF CBTʒ LSPJNZ X QMBTUSZ MVC ʯSFEOJFK t H CJB FK LJF CBTZ XJFMLPʯDJ LPTULʒ CPD[FL o X XJʒLT[ʇ t H XʒE[POFHP TVSPXFHP CPD[LV LPTULʒ .BSDIFX PCJFSBNZ J LSPJNZ t DFCVMF X QMBTUSZ PCSBOF [JFNOJBLJ o X EV˃ʇ t H [JFNOJBLØX LPTULʒ DFCVMʒ o X HSVCF QJØSB ,JF CBTʒ t NBSDIFXLB XSB[ [ CPD[LJFN J KFEOʇ DFCVMʇ SVNJFOJt PL NM XPEZ NZ OB OJFXJFMLJFK JMPʯDJ PMFKV B OBTUʒQt Z˃FD[LJ TVT[POFK T[B XJJ OJF XSB[ [ XZUPQJPOZN [ CPD[LV U VT[t Z˃LJ TJFLBOFK OBULJ QJFUSVT[LJ D[FN QS[FL BEBNZ EP OBD[ZOJB %PEBt TØM J D[BSOZ QJFQS[ KFNZ [JFNOJBLJ ESVHʇ DFCVMʒ NBSDIFX t Z˃LJ PMFKV TØM QJFQS[ QJFUSVT[Lʒ T[B XJʒ XPEʒ J NJFT[BNZ 1JFD[FNZ X QJFLBSOJLV SP[HS[BOZN EP UFNQ TU $ QS[F[ PL HPE[ B˃ [JFNOJBLJ CʒEʇ NJʒLLJF ;JFNOJBLJ NP˃OB UBL˃F VHPUPXBʉ PTPCOP (za: passionfruit.blox.pl)

Colcannon Składniki: t LH [JFNOJBLØX t T[LMBOLJ QPT[BULPXBOFK CJB FK MVC X PTLJFK LBQVTUZ t Z˃LJ NBT B t T[LMBOLJ NMFLB t QʒD[FL T[D[ZQJPSLV MVC QʒD[FL EZNFL t TØM QJFQS[

Gulasz z baraniny

w czerwonym winie Składniki: t LH VE˂DB CBSBOJFHP NP˃F CZʉ SØXOJF˃ PQBULB

t T[LMBOLB D[FSXPOFHP XJOB t Z˃LJ NVT[UBSEZ t Z˃LJ LPODFOUSBUV QPNJEPSPXFHP t NBT P LMBSPXBOF EP TNB˃FOJB t [ʇCLJ D[PTOLV t MJʯDJF MBVSPXF t [JBSOB [JFMB BOHJFMTLJFHP t DFCVMB t NBSDIFX t T[LMBOLB CVMJPOV XBS[ZXOFHP t Q BTLB Z˃FD[LB UZNJBOLV J SP[NBSZOV t PESPCJOB NʇLJ

Sposób przygotowania: #BSBOJOʒ NZKFNZ LSPJNZ X XJʒLT[ʇ LPTULʒ EPQSBXJBNZ TPMʇ QJFQS[FN J NBSZOVKFNZ QS[F[ OPD X NVT[UBSE[JF XJOJF LPODFOUSBDJF QPNJEPSPXZN [ QPTJFLBOZN D[PTOLJFN MJʯDJFN MBVSPXZN J [JFMFN BOHJFMTLJN ;BNBSZOPXBOF NJʒTP TNB˃ZNZ PCUPD[POF X NʇDF OB NBʯMF LMBSPXBOZN EP D[BTV B˃ V[ZTLBNZ [ PUZ LPMPS 1S[FL BEBNZ EP EV˃FHP HBSOLB /B UFK TBNFK QBUFMOJ QS[FTNB˃BNZ DFCVMʒ J NBSDIFX %PEBKFNZ EP HBSOLB [ NJʒTFN [BMFXBNZ CVMJPOFN $B Pʯʉ EVTJNZ HPE[ /B LPOJFD EPQSBXJBNZ UZNJBOLJFN J SP[NBSZOFN FXFOUVBMOJF TPMʇ J QJFQS[FN (za: mytaste.pl)

Sposób przygotowania: ;JFNOJBLJ PCJFSBNZ NZKFNZ LSPJNZ OB LBXB LJ J HPUVKFNZ 1PT[BULPXBOʇ LBQVTUʒ XS[VDBNZ EP HBSOLB J EVTJNZ OB Z˃DF NBT B %P VHPUPXBOZDI J PEDFE[POZDI [JFNOJBLØX XMFXBNZ NMFLP J EPEBKFNZ EXJF Z˃LJ NBT B .JLTVKFNZ OB H BELʇ NBTʒ /BTUʒQOJF EPEBKFNZ LBQVTUʒ QPTJFLBOZ T[D[ZQJPSFL J NJFT[BNZ %PQSBXJBNZ TPMʇ J QJFQS[FN $PMDBOOPO OBKMFQJFK QPEBXBʉ PE SB[V QP QS[ZHPUPXBOJV /B XJFS[DI NP˃OB EPEBʉ OJFDP NBT B (za: wolnetempo.pl)

46 dzień świętego patryka

|

Zapiekany homar

Składniki: t IPNBS NP˃F CZʉ NSP˃POZ

t TPL [ MJNPOLJ Masło czosnkowo-limonkowe z chili: t H NBT B t J Z˃LJ QPTJFLBOFK OBULJ QJFUSVT[LJ TLØSLB [ MJNPOLJ t [ʇCFL D[PTOLV TØM J QJFQS[ t MVC DB B QBQSZD[LB DIJMJ CF[ OBTJPO ESPCOP QPTJFLBOB Sposób przygotowania: .JʒLLJF NBT P XZNJFT[Bʉ [ OBULʇ QJFUSVT[LJ TLØSLʇ TUBSUʇ [ MJNPOLJ TUBSUZN D[PTOLJFN TPMʇ QJFQS[FN J QBQSZD[Lʇ DIJMJ .SP˃POFHP IPNBSB SP[NSP[Jʉ PQ VLBʉ J PTVT[Zʉ 1P P˃Zʉ OB CS[VDIV J PTUSZN OP˃FN QS[FLSPJʉ OB QØ SP[QPD[ZOBKʇD PE H PXZ EP QP PXZ UV PXJB 1S[FXSØDJʉ OB ESVHʇ TUSPOʒ J QS[FDJʇʉ X[E V˃ OB QØ [BD[ZOBKʇD UZN SB[FN PE PHPOB %XJF QP ØXLJ UV PXJB PQ VLBʉ QP[CZXBKʇD TJʒ XOʒUS[OPʯDJ [JFMPOF J CJB F D[ʒʯDJ QP[PTUBXJʉ TLPSVQʒ XSB[

[ CJB ZN NJʒTFN 0TVT[Zʉ 0E BNBʉ LPʤD[ZOZ J SP[DJʇʉ T[D[ZQDF PELSZXBKʇD NJʒTP 3P[HS[Bʉ HSJMM X QJFLBSOJLV

$[ʒʯDJ IPNBSB V P˃Zʉ X OBD[ZOJV ˃BSPPEQPSOZN SP[DJʒDJFN J NJʒTFN EP HØSZ 1PTNBSPXBʉ JMPʯDJ QS[ZHPUPXBOFHP

NBT B J XTUBXJʉ OB NJO 1PEBXBʉ QPMFXBKʇD SFT[Uʇ SP[UPQJPOFHP NBT B [ QJFD[ZXFN (za: kwestiasmaku.com)

Irlandzki chleb sodowy Składniki: t H NʇLJ QT[FOOFK SB[PXFK t H NʇLJ QT[FOOFK t Z˃FD[LB TPMJ t Z˃FD[LB TPEZ t H SP[QVT[D[POFHP NBT B t H NBʯMBOLJ OBUVSBMOFK t Z˃LJ Q BULØX PXTJBOZDI EP QPTZQBOJB t SPE[ZOLJ [JBSOB T POFD[OJLB PQDKPOBMOJF

Sposób przygotowania: 4L BEOJLJ XZNJFT[Bʉ J XZSPCJʉ EPʯʉ HʒTUF J MFQLJF DJBTUP OJF OBMF˃Z EPEBXBʉ XJʒDFK NʇLJ OJ˃ KFTU X QS[FQJTJF ; DJBTUB VGPSNPXBʉ LVMʒ J QS[F P˃Zʉ OB CMBDIʒ XZ P˃POʇ QBQJFSFN EP QJFD[FOJB /BTUʒQOJF QPTZQBʉ Q BULBNJ PXTJBOZNJ 1JFLBSOJL OBHS[Bʉ EP UFNQ TUPQOJ $ (EZ TJʒ OBHS[FKF X P˃Zʉ DIMFC J QJFD X UFNQ TUPQOJ $ PLP P QJʒDJV NJOVU /BTUʒQOJF [NOJFKT[Zʉ UFNQFSBUVSʒ EP TUPQOJ $ J QJFD PLP P NJO (za: przepisnachleb.pl)

Baileys – irlandzki likier Składniki: t Z˃FD[LB LBXZ SP[QVT[D[BMOFK t Z˃FD[LJ LBLBP t T[LM T PELJFK ʯNJFUBOZ QSPD t T[LM NMFLB t H TLPOEFOTPXBOFHP NMFLB t Z˃LB NJPEV t T[LMBOLB XIJTLZ NP˃OB EPEBʉ XJʒDFK

t Z˃FD[LB FLTUSBLUV [ XBOJMJJ 13 marca 2015

Sposób przygotowania: 8 ĕMJ˃BODF XZNJFT[Bʉ LBXʒ J LBLBP [ QBSPNB Z˃LBNJ ʯNJFUBOZ %PEBʉ EP SFT[UZ ʯNJFUBOZ NMFLB NMFLB TLPOEFOTPXBOFHP NJPEV XIJTLZ J FLTUSBLUV $B Pʯʉ [NJLTPXBʉ [B QPNPDʇ CMFOEFSB -JLJFS QS[FDIPXZXBʉ X T[D[FMOJF [BNLOJʒUFK CVUFMDF X MPEØXDF 1S[FE QJFSXT[ZN TQP˃ZDJFN OBKMFQJFK TDI BE[Bʉ MJLJFS QS[F[ DP OBKNOJFK HPE[JO (za: domowe-wypieki.pl)

Filety z dorsza w sosie serowym Sposób przygotowania: 1PEHS[Bʉ NMFLP X NB ZN SPOEFMLV XS[VDJʉ QPLSPKPOF OB LBXB LJ TFSLJ UPQJPOF 1PEHS[FXBʉ OB NB ZN PHOJV UBL E VHP B˃ TFS TJʒ SP[QVʯDJ (PUPXBʉ TPT KFT[D[F LJMLB NJOVU DJʇHMF NJFT[Bʉ X USBLDJF HPUPXBOJB ,JFEZ CʒE[JF EPʯʉ HʒTUZ [EKʇʉ HBSOFL [ PHOJB 0D[ZʯDJʉ QPS PQ VLBʉ QPLSPJʉ X DJFOLJF LSʇ˃LJ 0Q VLBʉ J PTVT[Zʉ ĕMFUZ QPLSPJʉ 4LSPQJʉ TPLJFN [ DZUSZOZ QPTZQBʉ TPMʇ J QJFQS[FN 1PTNBSPXBʉ U VT[D[FN ˃BSPPEQPSOʇ GPSNʒ J V P˃Zʉ X OJFK

| dzień świętego patryka 47

Składniki: t EBH ĕMFUØX [ EPST[B t NM NMFLB t TFSLJ UPQJPOF t ʯSFEOJ QPS t TPL [ DZUSZOZ TØM QJFQS[ LBXB LJ SZCZ 3P[ P˃Zʉ QPLSPKPOF QPSZ QPMBʉ TPTFN TFSPXZN 1JFD NJOVU X UFNQ TUPQ $ 1PEBXBʉ [ HPUPXBOZNJ [JFNOJBLBNJ (za: gotujmy.pl)

Pieczona karkówka

w whisky

Składniki: t LH LBSLØXLJ NM XIJTLZ t NM PMJXZ [ PMJXFL LJMLB MJTULØX NJʒUZ t Z˃LJ T PELJFK QBQSZLJ Z˃FD[LJ DIJMJ t [ʇCLØX D[PTOLV LXBʯOF KBC LB t Z˃FD[LB NJPEV PXPDØX KB PXDB t Z˃LB SP[NBSZOV TØM

Ciasto czekoladowe na bazie Guinnessa Składniki: Ciasto: t NM QJXB (VJOOFTT t H NBT B H LBLBP H DVLSV QVESV t NM LXBʯOFK ʯNJFUBOZ QSPD t KBKLB Z˃FD[LB FLTUSBLUV [ XBOJMJJ t H NʇLJ QT[FOOFK Z˃FD[LJ TPEZ Krem: t H DSFBN DIFFTF MVC TFSB NBTDBSQPOF

t H DVLSV QVESV t NM T PELJFK ʯNJFUBOLJ LSFNØXLJ QSPD t NBT P EP XZTNBSPXBOJB GPSNZ EP QJFD[FOJB Sposób przygotowania: 3P[HS[FK QJFLBSOJL EP TUPQOJ $ 8Z Ø˃ TQØE UPSUPXOJDZ QBQJFSFN EP QJFD[FOJB B OBTUʒQOJF OBTNBSVK QBQJFS NBT FN %P HBSOLB XMFK (VJOOFTT B EPEBK QPLSPKPOF NBT P J QPEHS[FXBK OB NB ZN PHOJV EP D[BTV B˃ NBT P TJʒ SP[QVʯDJ /BTUʒQOJF XTZQ LBLBP J DVLJFS QVEFS J XZNJFT[BK ;EFKNJK HBSOFL [ HB[V J PETUBX BCZ QS[FTUZH P 8 NJTFD[DF XZNJFT[BK KBKLB [F ʯNJFUBOʇ J FLTUSBLUFN [ XBOJMJJ B OBTUʒQOJF XMFK EP PTUVE[POFK NBTZ NBʯMBOP QJXOFK J XZNJFT[BK /B LPOJFD EPEBK NʇLʒ [ TPEʇ .JFT[BK QS[F[ LJMLB NJOVU QP D[ZN QS[FMFK XT[ZTULP EP GPSNZ EP QJFD[FOJB 8TUBX EP OBHS[BOFHP QJFLBSOJLB J QJFD[ NJOVU 1S[FE QPEBOJFN DJBTUB QS[ZHPUVK LSFN %P NJTLJ [ VUBSUZN TFSFN EPMFK [JNOʇ ʯNJFUBOʒ J XTZQ DVLJFS QVEFS QP D[ZN NJLTVK EP NPNFOUV V[ZTLBOJB HʒTUFHP LSFNV 6EFLPSVK XJFS[DI DJBTUB (za: kuchennepasje.pl)

Sposób przygotowania: $[PTOFL PCJFS[ J QPTJFLBK X ESPCOʇ LPTULʒ +B PXJFD QS[FLSØK OB QØ 8 NP˂E[JFS[V VUS[ZK D[PTOFL [ KB PXDFN SP[NBSZOFN J QS[F Ø˃ DB Pʯʉ EP NJTLJ /BTUʒQOJF UBL˃F X NP˂E[JFS[V VUS[ZK NJʒUʒ [ PESPCJOʇ PMJXZ J QS[F Ø˃ EP NJTLJ +BC LB XSB[ [F TLØSLʇ [FUS[ZK OB UBSDF P ESPCOZDI PD[LBDI J EPEBK EP SFT[UZ NBSZOBUZ %PEBK EP OJFK QP[PTUB F TL BEOJLJ ,BSLØXLʒ QPLSØK OB QMBTUSZ P HSVCPʯDJ DN J XZNJFT[BK [ NBSZOBUʇ $B Pʯʉ [BLSZK GPMJʇ TQP˃ZXD[ʇ J X Ø˃ EP MPEØXLJ OB OPD /BTUʒQOFHP EOJB PD[Zʯʉ NJʒTP [ OBENJBSV NBSZOBUZ [ NJʒTB J QJFD[ MVC TNB˃ OB QBUFMOJ HSJMMPXFK PE D[BTV EP D[BTV QPMFXBKʇD NBSZOBUʇ (za: codogara.pl)

|

Ma 9-miesięczną córkę?

Media zza oceanu donoszą, że 31letni Chris Brown jest ojcem już od dziewięciu miesięcy. Matką nie jest jednak ani obecna wybranka serca, ani też Rihanna, z którą artysta był kiedyś związany. Fakt ten ujawniła modelka Nia, która utrzymuje, że jest wieloletnią przyjaciółką Browna i przez dłuższy czas łączył ich romans. Jego efektem ma być właśnie 9-miesięczna dziewczynka.

Na razie nie ma jednak wyników testów DNA, sam Chris też milczy w tej sprawie.

Fot. Shutterstock

48 z życia gwiazd

Planuje dziecko?

Jeszcze do niedawna aktor Ian Somerhalder często pokazywał się ze swoją koleżanką z planu „Pamiętników Wampirów” Niną Dobrev, a już chodzą słuchy o tym, że planuje dziecko z nową

dziewczyną, Nikki Reed. Parę łączy wiele, dlatego też już plotkuje się o ich zaręczynach, a nawet wspólnych dzieciach – podobno para rozważa adopcję.

Grzegorz Hyży, któremu w zdobyciu popularności pomógł jeden z programów typu talent-show, w którym wystąpił zresztą z żoną Marią, znalazł nową wybrankę, Agnieszkę Popielewicz. Para spotyka się już od kilku miesięcy, ale widać, że zależy im na sobie – zdążyli się już zaręczyć. – Pozdrawiam moją cudowną narzeczoną – muzyk napisał na jednym z portali.

Fot. Shutterstock

Już zaręczona?

Ma problemy z alkoholem?

Mimo młodego wieku Selena Gomez miała już w swoim życiu epizod z odwykiem. Choć tłumaczono go „uzależnieniem od Justina Biebera”, media mówiły też o problemach z alkoholem. Teraz

donoszą o powrocie choroby, która miała dać o sobie znać na after party po rozdaniu Oscarów, na którym piosenkarka miała wypić znacznie więcej alkoholu niż powinna.

13 marca 2015

Fot. Shutterstock

Drew Barrymore pisze książkę, w której zamierza opisać początki swojej kariery, relacje z ojcem i wspomnienia z początków macierzyństwa – donosi tygodnik „People”. Zdobywczyni Złotego Globu już teraz zapewnia, że nie będą to łzawe opowiadania. – Lubię historie, które są śmieszne i pełne emocji – oświadczyła.

Fot. Shutterstock

Fot. Agencja BE&W

Napisze książkę

| tele goniec 49

Paryżanki FC Barcelona – Manchester City Dokument to podróż po Paryżu, który zamieszkują kobiety postrzegane na całym świecie jako wyjątkowo stylowe, pewne siebie i umiejące zadbać o swoją urodę. Ich historie tworzą portret paryżanki. Twórcy starają się odpowiedzieć na pytanie, kim są współczesne Paryżanki i dlaczego wyznaczają styl dla reszty europejskich kobiet.

DOKUMENT, SOB, GODZ. 17:00

Zniewolony. 12 years a Slave

Na Camp Nou spotkają się Barcelona i Manchester City. Stawką jest miejsce w fazie ćwierćfinałowej Ligi Mistrzów. Na Etihad Stadium w Anglii drużyna z Półwyspu Iberyjskiego zwyciężyła 2:1. Manchester City musi więc wygrać w Hiszpanii – najlepiej przewagą dwóch bramek.

Rok 1841. W południowych stanach USA wciąż panuje niewolnictwo. Salomon Northup, czarnoskóry muzyk z Waszyngtonu, zostaje porwany i sprzedany handlarzom niewolników. Trafia na targ, gdzie kupuje go plantator z Luizjany. Rozpoczyna się trwająca 12 lat walka Northupa o życie i zachowanie godności.

FILM OBYCZAJOWY, WTOREK, GODZ. 21:40

SPORT, ŚRODA, GODZ. 19:40

Top Chef Program jest szansą pokazania swoich umiejętności kulinarnych, pracy w warunkach stresu i w otoczeniu kamer. Kucharze mają różne zadania – od usmażenia mielonego do najbardziej wykwintnych i wyszuka-

seriaLove

Mąż czy nie mąż Marta zabiera zdjęcie byłej partnerki Michała. Wraz z Ewą i Misią postanawiają dowiedzieć się czegoś więcej o Romie. Zbliżają się urodziny ojca Marty. Z tej okazji Zuzia planuje kolację rodzinną. Ma nadzieję, że spotkanie zbliży do siebie jej rodziców. Michał postanawia porozmawiać z Martą.

NIEDZIELA, GODZ. 20:20

nych potraw. W tym sezonie gośćmi będą m.in.: były mistrz świata w boksie, Dariusz „Tiger” Michalczewski, mistrzyni olimpijska, pływaczka Otylia Jędrzejczak czy aktorka Sonia Bohosiewicz. Uczestników oceni

jury w składzie: Wojciech Modest Amaro, Grzegorz Łapanowski, Maciej Nowak oraz Ewa Wachowicz.

Dziewczyny Hannah rozpoczyna prestiżowy kurs kreatywnego pisania. Nie do końca może liczyć na swoje przyjaciółki, bo...

Marnie podkochuje się w mężczyźnie, który ma dziewczynę, Jessa próbuje pozbierać się po rozwodzie i odwyku, a Shoshanna musi zmierzyć się z prawdziwym życiem.

PONIEDZIAŁEK, GODZ. 21:00

KULINARNY, ŚRODA, GODZ. 19:40

50 motoryzacja

|

Jeep Wrangler Black

Edition II

Mini Minor

na koniec 2018 roku

Na zbliżający się salon samochodowy w Genewie, Jeep przygotował specjalną edycję Wranglera. Wariant nosi nazwę Black Edition II. Nabywcy specjalnej edycji Wranglera będą mogli wybrać jedną z dwóch jednostek napędowych. Pierwszą jest 2,8-litrowy turbodiesel generujący 200 KM mocy i 460 Nm momentu obrotowego. Drugi silnik to 3,6-litrowy motor benzynowy V6 Pentastar o mocy 284 KM i momencie obrotowym 347 Nm.

Brytyjskie media informują, że model Minor może się pojawić pod koniec 2018 lub na początku 2019 r. Według magazynu „CAR”, samochód zachowa charakterystyczny styl Mini, a pod względem gabarytów ma odpowiadać Smartowi Forfour. Cena auta w wersji bazowej wyniesie 12500 euro, natomiast najbogatsza – około 13500 euro. Po raz pierwszy Mini zadebiutowało w 1959 roku, choć nazwa ta pojawiła się dopiero dwa lata później.

Wcześniej auto było sprzedawane pod marką Austin bądź Morris.

(za: motofakty.pl)

(za: auto-news.pl, mojeauto.pl)

Nowe Audi R8

Mitsubishi L200 zadebiutuje w Genewie

Supersamochód z Ingolstadt będzie dostępny w dwóch odmianach – V10 i V10 Plus. Pierwsza z nich ma 540 koni mechanicznych i 540 niutonometrów, a to pozwala osiągnąć sto kilometrów na godzinę w 3,5 sekundy. Jeśli to nam nie wystarcza, wersja Plus ma 70 koni i 20 niutonometrów więcej.

Dzięki temu „setkę” zaliczymy o 0,3 sekundy szybciej, a wskazówka prędkościomierza zatrzyma się dopiero wskazując 330 km/h (w „zwykłym” – 323 km/h). To czyni z drugiej generacji R8 najszybsze fabrycznie produkowane Audi w historii.

Po dziewięciu latach czwarta generacja pickupa Mitsubishi L200 opuszcza taśmy produkcyjne, na których pojawił się już następca – całkowicie nowy model piątej generacji – czekający na swoją europejską premierę na 85. Międzynarodowym Salonie Samochodowym w Genewie. Całkowicie nowa, dynamiczna stylistyka nadwozia, którego napięte linie przywodzą na myśl umięśnionego sportowca. Współczynnik oporu powietrza Cx udało się obniżyć do wielkości 0,42, utrzymano też masę samochodu na rozsądnym poziomie, uzyskując znakomity stosunek mocy do masy samochodu oraz niskie spalanie.

(za: autogaleria.pl)

(za: motonews.pl)

13 marca 2015

| sport 51

Wyrównane rozgrywki

w Polskiej Lidze Piątek Polonijne rozgrywki piłkarskie w Londynie są wyrównane jak nigdy wcześniej. Tylko dwa z dziewięciu meczów 16. kolejki obu lig zakończyły się wyraźnymi zwycięstwami, a w trzech przypadkach zespoły dzieliły się punktami.

pierwszej lidze byliśmy świadkami meczu, któryś kiedyś nazywano polonijnym „el clasico”.

Choć obecnie ranga takich spotkań mocno podupadła, w niedzielnej potyczce emocji nie zabrakło. Pojedynek stał na wysokim poziomie, był też – jak kiedyś – bardzo zacięty. Nie zabrakło jednak wielu fauli oraz gry, która z duchem fair-play niewiele miała wspólnego. Ostatecznie FC Cobalt wygrał ze

Scyzorykami 1:0, w czym w pewnym stopniu pomogła czerwona kartka dla Marcina Parowczuka.

Drugi w tabeli Inter Team rozgromił outsidera (Warriors of God), ale w dalszym ciągu traci do lidera dziesięć punktów, choć ma do rozegrania jeden mecz więcej niż FC Cobalt.

Piątka Bronka przez całe spotkanie wygrywała z White Wings Seniors 1:0, by w ostatniej sekundzie meczu stracić gola na wagę dwóch punktów.

Tym samym „Bronki” są coraz bliżej czarnego scenariusza, którym jest walka o utrzymanie się w ekstraklasie.

Trzeci remis z rzędu notuje z kolei ekipa PCW Olimpia, która tym razem podzieliła się punktami z KS04 Ark. „Olimpijczycy” przez większą część spotkania prowadzili, a rywal choć miał wiele okazji do wyrównania, raził w tym dniu nieskutecznością. Bramkę ostatecznie zdobył, lecz był to efekt fatalnego błędu defensywy PCW. Emocji nie zabrakło w meczu beniaminka (Joga Bonito) z The 12 Team.

Joga prowadziła już 2:0, by ostatecznie przegrać 2:3.

W drugiej lidze cała czołówka zgodnie wygrała swoje spotkania. RVSM

I Liga

II Liga

>> Daniel Kowalski

W

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI

PUNKTY

DRUŻYNA

MECZE

BRAMKI

PUNKTY

15

49-18

35

1. FC Cobalt (m)

16

50-21

39

1. Wima Team

2. Inter Team

15

38-17

29

2. RSVM (b)

16

52-26

34

3. The 12 Team (p)

15

36-28

28

3. FC Cosmos

16

44-37

30

4. Scyzoryki

16

41-28

24

4. Power Rangers

15

42-29

26

5. White Wings Seniors

16

27-24

23

5. FC Piona

15

31-24

24

6. KS04 Ark

16

25-33

21

6. Bianca FC

15

34-28

20

7. Piątka Bronka

16

23-35

20

7. FC Polska (s)

15

24-38

16

8. Joga Bonito (b)

16

30-30

19

8. IFX FC

15

23-40

14

9. PCW Olimpia

16

25-34

15

9. Maja Team

9

17-38

7

10. Warriors of God (b)

16

12-57

4

15

24-62

3

Wyniki 16. kolejki:

10. JJ Construction

Wyniki 16. kolejki:

FC Cobalt (m) – Scyzoryki

1:0

Power Rangers – IFX FC

1:0

Piątka Bronka – White Wings Seniors

1:1

FC Polska (s) – RSVM (b)

0:1

PCW Olimpia – KS04 Ark

1:1

JJ Construction – FC Cosmos

2:5

Warriors of God (b) – Inter Team

1:5

Bianca FC – FC Piona

1:1

Joga Bonito (b) – The 12 Team (p)

2:3

Maja Team – RSVM

2:11

po ciężkim boju wygrał z FC Polska 1:0, a Power Rangers identycznym rezultatem zakończył mecz z IFX FC. Najłatwiej miał FC Cosmos, który bez najmniejszych problemów poradził sobie z JJ Construction 5:2.

W najciekawszym niedzielnym meczu FC Piona zremisowała z Bianca FC. Nie zabrakło w nim bezpardonowej wymiany ciosów, ale bramki padły tylko dwie.

Zestaw par 17. kolejki:

10:00

White Wings Seniors – Scyzoryki

10:50

FC Cobalt – The 12 Team

11:40

KS04 Ark – Inter Team

12:30

Warriors of God – PCW Olimpia

13:20

Piątka Bronka – Joga Bonito Zestaw par 17. kolejki:

10:00

RSVM – IFX FC

10:50

FC Piona – Wima Team

11:40

Bianca FC – JJ Construction

12:30

FC Polska – Power Rangers

pauza:

FC Cosmos

Legia pokona Wisłę?

Przed nami kolejna runda polskiej T-Mobile Ekstraklasy.

Trudno wskazać faworyta w meczu Cracovii z Piastem Gliwice. Krakowianie ciułają punkty, by uchronić się przed walką o utrzymanie, z kolei gliwiczanie marzą, by w trzeciej rundzie walczyć w grupie mistrzowskiej. Górnik Zabrze z czterech ostatnich spotkań zremisował aż trzy, czas więc najwyższy, by znów zacząć wygrywać. Łatwo nie będzie, bo poza porażką z Legią, bielszczanie zagrali bardzo dobrze. Zawisza Bydgoszcz podbudowany wyjazdowym triumfem nad Wisłą będzie chciał się pokusić o kolejną wielką niespodziankę. Za taką możemy uznać już remis z celującym w mistrzostwo Lechem Poznań. Jagiellonia Białystok powinna poradzić sobie z Górnikiem Łęczna, utrzymując tym samym trzecią pozycję w tabeli, która w końcowym rozrachunku gwarantuje występy w Lidze Europejskiej. Każdy inny wynik niż zwycięstwo podopiecznych Michała Probierza uznamy za niespodziankę. Koronę Kielce czeka ciężka przeprawa ze Śląskiem Wrocław, który będzie chciał

się pokusić o pierwsze zwycięstwo w tym roku. Aż ciężko uwierzyć, iż jeden z kandydatów do mistrzowskiej korony w 2015 roku nie wygrał jeszcze ani jednego spotkania. Legia Warszawa wraca powoli do dawnej formy, będzie też chciała wykorzystać zawirowania związane ze zmianą trenera w ekipie swojego najbliższego rywala. Nie sądzimy, by Kazimierz Moskal, który objął schedę po Franciszku Smudzie w tak krótkim czasie zmobilizował odpowiednio swoich podopiecznych. W dwóch ostatnich meczach trudno wskazać faworyta, więc tupujemy dwudrogowo, ze wskazaniem na gospodarzy. (Adam Wójcik)

MECZ

TYP

Cracovia – Piast Gliwice

X

Pogoń Szczecin – Lechia Gdańsk

1X

Górnik Zabrze – Podbeskidzie

1X

Jagiellonia – Górnik Łęczna

1

Zawisza Bydgoszcz – Lech

2

Korona Kielce – Śląsk Wrocław

2

Legia Warszawa – Wisła Kraków

1

GKS Bełchatów – Ruch Chorzów

1X

52 sport

|

Wspaniała frekwencja Za nami pierwsze zawody I Spinningowych Mistrzostw Polonii w UK. W Peterborough i Noorthampton rywalizowało ponad czterdziestu wędkarzy. Imprezie patronuje „Goniec Polski”.

rganizatorzy cyklu węd- ność gatunków ryb, co jeszcze bardziej karskich imprez przeko- urozmaica zabawę, a przede wszystkim nują, że sportem, który pozwala wykazać się umiejętnościami. potrafi łączyć ludzi jak Zainteresowanie Mistrzostwami wzrażaden inny jest właśnie wędkarstwo. – sta z dnia na dzień, listy uczestników Wspólne wyprawy, spotkania, a nawet się zapełniają, co zapowiada naprawdę odrobina zdrowej rywalizacji, daje węd- emocjonujące wydarzenie. Na dzień dzikarzom ogrom emocji i satysfakcji – pod- siejszy na zawody zapisało się znacznie kreślają. – Obecnie istnieje kilka klubów ponad 150 osób z całej Wielkiej Brytanii. wędkarskich na terenie UK. Są mniejsze i większe, ale wszystkie mają jeden cel Peterborough – spędzać miło czas przy wędce i intePierwsze dwa spotkania eliminacyjne grować się. Z taką ideą trzy polskie kluby już za nami, więc czas na podsumowawędkarskie z Wielkiej Brytanii – „Polish nie. We współzawodnictwie w PeterboAnglers Association”, „Wędkarstwo w rough wzięło udział 44 wędkarzy (barUK” i „Wędkarstwo w Anglii”, postano- dzo wysoka frekwencja). Mimo że pogowiły stworzyć coś wspólnie. Pomysłem, da nie rozpieszczała, to jednak 13 osób który się zrodził są właśnie I Spinningowe odniosło sukces, okonie i sandacze nie Mistrzostwa Polonii w UK. Nie wiedziano chciały wprawdzie „współpracować”, ale jakie będzie zainteresoza to szczupak co nieco zrewanie. Wieść o nich kompensował wszystko rozniosła się tak swoją aktywnością szybko, że w – zostały odnotoZainteresowanie Miniedługim wane 23 sztuki, strzostwami wzrasta czasie ponie licząc tych, stanowiły których nie z dnia na dzień, listy dołączyć dało się wyuczestników się zapełkluby holować na niają. Na dzień dzisiej„Fisherbrzeg. Na liszy na zawody zapisało mann stę finalistów się znacznie ponad 150 An glin g zakwalifikoClub” ze wali się: 1) Piotr osób z całej Wielkiej Szkocji oraz Malinowski, 2) Brytanii. „Big Fish PoDawid Myszor, lish Fishing Club” 3) Kamil Drapała, 4) i „Polish Anglers NI” z Bogdan Wawrzyniak, 5) Irlandii Północnej.

Mariusz Błaszczyk, 6) Sławomir I tak, całą imprezę rozplanowano na Perzyński, 7) Daniel Kunicki, 8) Szymon osiem spotkań eliminacyjnych w róż- Skoczeń. nych częściach kraju uwieńczonych finałem i festynem wędkarskim (w sierpniu). Noorthampton Jak podkreślają organizatorzy, różne Druga impreza to Noorthampton. łowiska, które wybrano dają różnorod- Tutaj również frekwencja była bardzo

O

13 marca 2015

duża (42 wędkarzy). – Dzień przywitał nas wietrzną pogodą, ale nikogo to nie zniechęciło, na miejsce przybyliśmy o godzinie 7 rano – relacjonują. – Na łowisko uczestnicy ruszyli o godzinie 8 i zabawa się rozpoczęła. Po chwili pogoda zrobiła nam niespodziankę i wyszło słońce. Zaczęły się brania. Ogółem złapano: 18 szczupaków, 15 okoni, 4 sandacze oraz – niespodziewanie – 4 klenie. Pierwsze trzy miejsca to: 1) Piotr

Malinowski, 2) Krzysztof Kaliszewski, 3) Jacek Binienda. Do wielkiego finału zakwalifikowali się: Krzysztof Kaliszewski, Jacek Binienda, Marek Grzymała, Grzegorz Buc, Daniel Szeszko, Paweł Seliga, Grzegorz Michurski, Łukasz Szwed i Piotr Malinowski. Dyplom za największą rybę otrzymał Jacek Binienda (szczupak – 86 cm).

– Wspaniała zabawa, zdrowy duch współzawodnictwa i fantastyczni lu-

| sport 53

i dobre brania

dzie, to wszystko złożyło się na sukces pierwszych spotkań imprezy – oceniają organizatorzy przedsięwzięcia. – W dalszym ciągu przyjmujemy zgłoszenia na pozostałe imprezy kwalifikacyjne. Do wygrania nagrody pieniężne jak i wspaniałe nagrody rzeczowe oraz upominki, które ufundowali sponsorzy: UL SPINNING, PREDATOR MANIAC, UK LURES

oraz APK GUIDE AREK KOTECKI. Jedną z głównych nagród jest trzydniowa wyprawa wędkarska do pięknej Islandii.

Czekamy na Twój komentarz

Dodatkowe informacje są zawarte na stronach:   

www.polish-anglers-association.co.uk www.wedkarstwowanglii.eu www.goniec.com

reklama

54 horoskop

|

horoskop tygodniowy Ryby

19 II – 20 III

Miłość: Zapowiada się miły tydzień, można się spodziewać ekspansji uczuć u partnera, niewykluczone drobne prezenty z tym związane.

Praca: Tyrasz jak wół, robisz nadgodziny i niewiele z tego masz.

Sytuacja niestety się nie zmieni.

Może nawet być więcej zadań do zrealizowania.

Finanse: Możesz sobie pozwolić na małe szaleństwa.

Zdrowie: Możliwe zapalenie gardła, chroń szyję przed wiatrem.

Krzysztof Grabowski

Rak 23 VI – 22 VII Nelli Rokita Miłość: Kłótnia z partnerem? Jest to wielce prawdopodobne, może się nawet okazać, że „z igły zrobicie widły”.

Praca: Dobry czas na zmianę pracy, jeżeli o tym myślisz to najwyższa pora zacząć działać.

Finanse: Dlaczego nic nie odkładasz na czarną godzinę? Wprawdzie nie twierdzę, że takowa nastanie, ale jednak warto zacząć coś chomikować w skarpecie, bo przyszłość może nie rysuje się czarna, ale kolorowa też nie.

Zdrowie: Mogą Ci doskwierać sprawy kobiece, pomyśl o badaniach.

Skorpion 24 X – 22 XI Krzysztof Hanke Miłość: Ktoś intensywnie myśli o Tobie, ktoś kto jest w Twoim bardzo bliskim otoczeniu. Zacznij się uważnie przyglądać, bo szkoda by było stracić taką okazję.

Praca: Postaraj się więcej wykazać, przecież awans dla Ciebie jest na wyciągnięcie ręki.

Finanse: W tym tygodniu raczej nie porządzisz w galeriach, w portfelu wiatr będzie hulał.

Zdrowie: Pod koniec tygodnia pojawi się rozdrażnienie, najwyższy czas na relaks .

13 marca 2015

Lew 23 VII – 23 VIII Ewa Farna Miłość: Partner szykuje dla Ciebie miłą niespodziankę. Wolne Lwy mają w tym tygodniu zwiększoną szansę na poznanie miłości życia.

Praca: Bezrobotne osoby spod tego znaku, niestety, ale dalej będą bez pracy. Lwy mające zajęcie nie powinny oczekiwać luzu.

Finanse: W najbliższych dniach może pojawić się niespodziewany przypływ gotówki.

Zdrowie: Powinno dopisywać, ale warto pomyśleć o joggingu.

Strzelec 23 XI – 21 XII Rita Ora Miłość: A może warto zadzwonić do byłego? Oczywiście odgrzewany kotlet nie smakuje jak świeży, jest na pewno inny, ale inny nie znaczy gorszy. Czas sprzyja odnowieniu relacji.

Praca: Masz dość? Przemyśl sobie wszystko dokładnie i zacznij się rozglądać za inną pracą, bo takowa jest na wyciągnięcie ręki.

Finanse: Ani to rewelacja, ani tragedia, da się żyć, ale na wiele rzeczy sobie nie pozwolisz.

Zdrowie: Pomyśl o wizycie u dentysty, dobrze wiesz, że musisz, a odwlekanie nie poprawi stanu Twojego uzębienia.

16-22.03.2015 opracował: Anubis

Baran 21 III – 20 IV Emma Watson Miłość: Nowe znajomości, nowe miłości, oj może się dziać... problem tylko w tym, że nic z tego nie wyjdzie na dłużej.

Praca: Uważaj pod koniec tygodnia, ktoś może rzucać Ci kłody pod nogi.

Byk 21 IV – 21 V Kamil Bednarek Miłość: Masz szanse na odnowienie starej znajomości, warto to wykorzystać.

Praca: Dużo nowych obowiązków, możesz czuć się stłamszona, ale dasz radę.

Finanse: Nie powinno być źle, może nie będzie to eldorado, ale nie będziesz musiała liczyć każdej złotówki.

Zdrowie: Uważaj na stawy, mogą Ci dokuczać w najbliższym czasie ze zdwojoną intensywnością.

Panna 24 VIII – 23 IX Maria Peszek Miłość: Tydzień przyniesie nowe, ciekawe znajomości.

Praca: W pracy zapowiada się większy luz, będzie można spokojnie pograć w pasjansa.

Finanse: Na kasę to Ty raczej nie narzekasz i dalej taki stan będzie się utrzymywał.

Zdrowie: Będzie dopisywało, jednak jeszcze za wcześnie, żeby się lekko ubierać. To, że czuć wiosnę nie oznacza, że trzeba chodzić na półnago.

Koziorożec 22 XII – 20 I Dido Miłość: Stagnacja i to taka totalna. Jest to czas, kiedy lepiej poczytać dobre książki o miłości.

Praca: Zadowolenie i spełnienie, tego na pewno nie będzie Ci brakować w tym tygodniu.

Finanse: W tym temacie też nie powinno być źle, może być nawet nadmiar gotówki i warto pomyśleć o inwestowaniu.

Zdrowie: Na początku tygodnia zwiększona podatność na przeziębienia.

Finanse: Ten tydzień nie będzie w tym temacie rewelacyjny.

Zdrowie: Powinno Ci dopisywać, nie zapowiada się żadna poważniejsza choroba, co najwyżej lekki katar.

Bliźnięta 22 V – 22 VI Michał Żebrowski Miłość: Można rzec...nudny tydzień. Ani książę z bajki się nie pojawi, ani nawet zwykły facet na poziomie.

Praca: Jeżeli szukasz pracy to koniec tygodnia będzie Ci sprzyjał.

Finanse: Oj widać dno w portfelu! Uważaj na wydatki, bo może się okazać, że przeholujesz.

Zdrowie: Bóle głowy, migreny, mogą Ci doskwierać w najbliższych dniach.

Waga 24 IX – 23 X Gwyneth Paltrow Miłość: Uważaj na sprzeczki i konflikty, ten tydzień może zakończyć się rozstaniem.

Praca: W pracy też nie zapowiada się wspaniale, niewykluczona nagana lub dywanik u dyrektora.

Finanse: Niespodziewane wydatki wprawdzie Cię nie zrujnują, ale jak coś jest nieplanowane to może frustrować.

Zdrowie: Kłopoty z układem krążenia, staraj się nie przesilać i pomyśl o wizycie u specjalisty.

Wodnik 21 I – 18 II Robbie Williams Miłość: Wiele nowych znajomości, ale nic konkretnego, może to Was wpędzić w podły nastój.

Praca: Lubicie się wykazywać, to dobrze, bo niewykluczony awans w najbliższej przyszłości.

Finanse: Pieniędzy jak nie było, tak nie ma, coś za bardzo wymyka się spod kontroli, warto mieć to bardziej na uwadze.

Zdrowie: Uważaj na kręgosłup, a już na pewno nie przeciążaj go w najbliższym czasie.

2013-01-30 10:09:49

| łamigłówki 55

1

| ogłoszenia 57

ZAMÓW JUŻ DZIŚ!

Nadaj ogłoszenie Kategorie: telefonicznie • Usługi dzwoniąc pod numer • Wyróżnione kolorowym tłem 020 7099 7107 • maksymalnie 250 znaków (30 słów) lub na portalu • CENA: GBP25 • PROMOCJA: 3+1 GRATIS www.ogloszenia.goniec.com

Ogłoszenia Bezpłatne Kategorie:

Ogłoszenia Usługowe

Nadaj

• Praca Dam/Szukam ogłoszenie • Mieszkanie Wynajmę/Szukam telefonicznie • Sprzedam/Kupię dzwoniąc pod nr • Auto-Moto 02070997107 • Towarzyskie drobne@mail.goniec .com

Praca dam Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Poszukuję pani do sprzątania i prasowania, w soboty; północny Londyn. Tel. 07710019747.  Dam pracę przy roznoszeniu ulotek. Tel. 07710019747.

niż wcale

późno 22 Lepiej na Wyspach W 70 lat po wojnie

T I M E S

24

Orkiestra made in Poland

goniec

polski .com

P O L I S H

/ ISSN 1741-11746

2010-10-22 13:45:58

Wielki sprzeciw Strajkuje cała budżetówka chaos jest nieuniknion , y

36

Sam Jurek Owsiak promował w Londynie WOŚP

T I M E S

1 lipca Polska obejmu nictwo w Radzie Unii je przewodEuropejskiej.

Apetyty mamy olbrzym ie, a machina promocyjna parą. Start polskiejpracuje pełną prezydencji wypadł jednak zakręcie. Europa najwyraźniej na hamuje, gdy my chcemy przyspieszać.

Arrinera znad Wisły

Pierwszy polski supersamoc hód z brytyjską pomocą

po lsk i .com 2011 / ISSN 2044-5202

nr 29 (385) 22 lipca 2011 / ISSN 2044-5202

P O L I S H

T H E

Bezpłatne kursy podnoszące kwalifikacje dla Czytelników!

po lsk i .com

nr 26 (382) 1 lipca

goniec T H E

29 Akcja Reaktywacja

Ataki na imigrantów podczas zamieszek w Irlandii Płn.

T I M E S

wychodząc z domu

listopada 2010

24 Ulster straszy

Afera podsłuchowa

nie

nam fabryki

pilotów

H P O L I S

i w bamboszach

42 Andrzejk y wieczór Spędź fantastyczn

nr 47 (353) 26

22

22 Głowy lecą parami

Nie przenoście do Swarzędza

herbaty

goniec doceniają polskich

T H E

Untitled-1 1 zbiera kolejne żniwo

24

Burza w szklance

Histeria miłosna zamieszanie Po co Brytyjczykom

Ten kraj ma naprawdę wiele do zaoferowania. Jest w nim czar – to on przyciąga ludzi z całego świata, którzy po jakimś czasie przyswajają brytyjski sposób życia. Definiujemy tę magię.

Brytania da się lubić Teraz Polska! sekcja1_68_382.i

ndd 1

wokół zaręczyn

i Kate Middleton księcia Williama

str. 6-8 2010-11-23

19:08:28

 Poszukuję doświadczonych mechaników sprzętu rolniczego (miejsce pracy: Bures). Tel. 668694919; e-mail s.prokop@jobland.pl.

3.indd 1

sekcja1_68_35

str. 6-8

lands?

Mieszkasz w Mid

 Agencja pracy zatrudni opiekunów i pielęgniarki oraz osoby do sprzątania w prywatnych domach i biurach. Wymagane doświadczenie minimum 2-letnie, DBS. Minimum dwie referencje z poprzednich prac. Wymagana dobra znajomość j. angielskiego w mowie i piśmie. Północny Londyn.

Kontakt w godz. 10:00-15:00. Tel. 0208 8864 306; e-mail: 82kells@ gmail.com.

eśmy! y też tu jest

str. 6-8

M

2011-06-28 18:22:25

sekcja1_68_385.indd 1

19/07/2011 18:30:59

1-8 na TV - mieszkasz w Midlands.indd 1

2011-08-02 12:07:42  We

Barclays & Financial Republic work together with as an approved new business partner

Polskie Biuro Rachunkowe,Tooting Broadway, 40 Tooting High Str. London, SW17 0RG

02086 823 950, 02087 674 088 www.financialrepublic.org.uk www.rozliczenia-online.com www.rejestracjaspolek-online.com

 Praca (cleaner) z prawem jazdy, dla osoby zamieszkałej w okolicach New Malden; język angielski – komunikatywny. Tel. 02083290551 (Paulina), 07739899022 (Tomek); e-mail: jobs@fluidhygiene.com. are looking for Account Executive in St Neots. You will be responsible for the nurture and growth of client relationships through delivering an excellent service and exceeding client expectations on day to day projects. Tel. +44 (0) 1480 351 688; e-mail: careers@all4comms.com.  Oferujemy pracę dla promotorek i promotorów przy rozdawaniu ulotek i reprezentowaniu marki.

Tel. +44 (0) 1480 351 688; e-mail: promotorwuk@gmail.com.

 Poszukujemy osób na stanowisko rzeźnik- wykrawacz, do pracy w zakładzie mięsnym w Londynie. Oferujemy stały kontrakt. Tel. 01159531015; e-mail: jobsinuk2@ gmail.com.  Poszukuję elektromechanika autobusów. Stawka: min. €13,5 (może być wyższa – w zależności od doświadczenia). Tel. 023002900; e-mail: jobs@jobtalent.be.  Poszukujemy mechanika wózków widłowych / koparek / ładowarek (praca w Belgii). Tel. 02 300 29 00; e-mail: jobs@jobtalent.be.  Zatrudnię mechanika pojazdów ciężarowych / naczep (Birmingham). Tel. 505894491; e-mail: praca@ps-itc.pl.  We are looking for train cleaners in Ramsgate (e-mail: praca@globalforcegroup.co.uk).  I am looking for lady as partner in London job is therapist. We train you by 4 to 6 weeks. This job need young and strong lady if partner need accommodation we can provide it. Please contact for more information, by: 00447435607822 or 00442083403399.  Zatrudnię do stałej współpracy studenta lub studentkę z okolic Hounslow (Chiswick). Wymagana odpowiednia prezencja i znajomość języka angielskiego. Dzwonić po godz. 20.00. Tel. 07419318943 (Krzysztof ).  Poszukuję pani do sprzątania i prasowania, raz lub dwa razy w tygodniu (Notthingham, Bailey Street). Tel. 07448481817.  Poszukujemy konsultanta ds. rekrutacji (Londyn). Tel. +48 609 690 179; e-mail: kadry@agencjaheadhunters.eu.

58 ogłoszenia

|

 Poszukujemy mechanika samochodów ciężarowych; £15/godz.

(Londyn). Tel. 07761637664; email: talent@horizonsrecruitment. co.uk.  Szukamy opiekunów, którzy lubią zajmować się innymi ludźmi w ich własnych domach. Doświadczenie nie jest wymagane, mile widziana życzliwość i serdeczność.

Tel. 0208 952 3355.

Praca szukam Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Elektryk z wieloletnim doświadczeniem zawodowym szuka pracy.

Pomogę przy awariach i problemach związanych z prądem. Tel. 07883974669.  Kierowca kat. C szuka pracy na terenie Birmingham lub okolic. Tel. 07526299729.  Personal assistant. Honest, intelligent, well-educated single lady (25+) required by a busy British gentleman (non-smoker). Tel: 0750 352 5513.  Szukam pracy w zawodzie pomocnik murarza lub na zmywaku.

Jestem osobą bez nałogów i chętną do pracy. Tel. 07407135016.  Szukam pracy jako krawcowa lub współpracy z zakładem krawieckim na zasadzie self employment. Jestem osobą uzdolnioną, z wieloletnim doświadczeniem. Tel. 07522043231; e-mail: j.e.pieta@ gmail.com.  Szukam pracy jako sprzątaczka w firmach lub w domach (lub jako opiekunka do dzieci w domach).

Mogę również podjąć się dowolnej pracy (Nottingham, NG7 5QW). Tel. 07405354786.  Szukam pracy dodatkowej jako pomoc domowa, 2-3 razy w tygodniu (Brentford, Ealing, West Ealing). Tel. 07423376456.  Uczciwa 60-letnia emerytka zaopiekuje się starszą osobą, pomoże w domu, w rodzinie polskojęzycznej, również na zastępstwo, kontakt: tel. 0048-798016518.  Mam 48 lat. Podejmę się pracy jako opiekunka osób starszych, jako pomoc domowa albo do sprzątania. Jestem uczciwa, pracowita i odpowiedzialna, kontakt: tel.

0048-512235167.

13 marca 2015

 45-letnia kobieta, z zawodu nauczycielka, prawo jazdy kat. B, doświadczenie w opiece nad osobami starszymi. Osoby zainteresowane proszę o kontakt: tel. 0048512029326.  Kobieta szuka pracy jako opiekunka osób starszych, doświadczenie, znajomość j. włoskiego, kontakt: tel. 0048-748336802.  Szukam pracy na budowie, fachowiec, kontakt: tel. 0048608120360, 0048-730975888; email: biuro311@wp.pl.  Poszukuję pracy w budownictwie lub rolnictwie na terenie całej UE. Mam 30 lat, jestem punktualny i solidny, kontakt: tel. 0048572140540.  Mężczyzna, 34 lata, wykształcenie podstawowe, praca w polu, winnice, zbiór owoców, warzyw, kontakt: tel. 0048-668725592.  Elektromechanik, automatyk, ślusarz, uczciwy, doświadczenie w serwisie piekarniczym i nie tylko, tzw. złota rączka szuka pracy, kontakt: tel. 0048-727235547.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

 Kierowca kat. B, C + przewóz rzeczy, przyjmę zlecenie, kontakt: tel. 0048-530223844.  Kobieta lat 62, odpowiedzialna, uczciwa, bez nałogów poszukuje pracy jako opiekunka do dzieci, osób starszych; pomoc w gospodarstwie domowym lub sprzątanie (w rodzinach polskojęzycznych).

Tel. 07440286079.  Malarz, odnowienie, malowanie wnętrz mieszkania, domu, usuwanie pęknięć, zagrzybień, zacieków, uczynny, życzliwy, itp., kontakt: tel.

0048-504611264.  50-letni mężczyzna, z zawodu lakiernik samochodowy, szukam pracy z zakwaterowaniem, 30 lat w zawodzie lakiernika, kontakt: tel.

0048-603522290.

 Mistrz cukiernictwa, ponad 30letni staż pracy w zawodzie, 20 lat własna działalność gospodarcza. Posiadam własne, sprawdzone receptury, kontakt: tel. 0048661020915.  Mam 32 lata, licencjat z filologii rosyjskiej, szukam pracy, kontakt: tel. 0048-732864077.  37-letni mężczyzna, z zawodu handlowiec, wykształcenie średnie, podejmę każdą pracę, kontakt: tel. 0048-531351585, e-mail: michaljanek7702@o2.pl.  50-letni mężczyzna, z zawodu górnik, wykształcenie zawodowe, podejmę każdą pracę, kontakt: tel.

0048-795960913.  37-letni mężczyzna, zawód budowlaniec, wykształcenie zawodowe, podejmę każdą pracę, z mieszkaniem, kontakt: tel. 0048600142376.  56-letni mężczyzna, z zawodu spawacz, zbrojarz-betoniarz, wykształcenie zawodowe, praca na maszynach, prace rozbiórkowe, bez znajomości języka obcego, brak prawa jazdy, stan zdrowia bardzo dobry, kontakt: tel. 0048503547284.

 Szukam każdej pracy. Mam 25 lat, j. angielski – podstawowy, kontakt: tel. 0048-730149200.

 Pokoje do wynajęcia na Dudley, w zadbanym, czystym domu. Tel. 07593794532 (Artur).

 31-letni mężczyzna, bez nałogów, prawo jazdy kat. B, dobra znajomość j. niemieckiego, podejmę każdą pracę, kontakt: tel. 0048503984214.

 Pokój dwuosobowy wynajmę dla pary (Edmonton Green). Tel. 07423303031.

 38-letni mężczyzna, z zawodu ślusarz spawacz, wykształcenie zawodowe, podejmę każdą pracę, kontakt: tel. 0048-513528293.  53-letni mężczyzna, z zawodu cukiernik, wykształcenie zawodowe, obsługa wózka widłowego, kontakt: tel. 0048-661020915.

Mieszkanie wynajmę Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Free accommodation (room) in nice area (Highgate) with 8 hours per week home help and cleaning this job suitable for ladies who working or study. Call more information please: 07435607822 or 0208 3403399.

 Enfield. Do wynajęcia duża dwójka – £150/tydzień oraz jedynka – £80/tydzień. Tel. 07421528648.  Pokój (jedynka) do wynajęcia (SW19, Morden/Wimbledon). Słoneczny pokój dla ceniących spokój i porządek w domu z ogrodem. Email: kenleyrent1@gmail.com; tel.

07779912043.  Mam pokoje do wynajęcia. Zadbane, z Internetem. Nottingham (NG7 5QW). Tel. 07405354786.  Hounslow West. 1- lub 2-osobowy pokój w domu z ogrodem, blisko sklepów i komunikacji. Tel. 07523510272.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

| ogłoszenia 59

Mieszkania szukam

Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Poszukuję mieszkania (jedynki lub dwójki). Okolice Stratford. Tel. 7801275862.

Kupię .

Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Kupię antyki, biżuterię, zegarki, monety, retro samochody, motocykle rowery, literaturę kolekcjonerską. Tel. 07421434142.

Różne Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

 Oferuję pomoc w znalezieniu najtańszych wycieczek na całym świecie. Osoby zainteresowane proszę o kontakt. E-mail: martyna.1986@ wp.pl; tel. +35 3851287178.

60 ogłoszenia

|

 Bioharmonizer fotonowy. Zastosowanie – bóle kręgosłupa, stany zapalne, zwyrodnienia stawów, dolegliwości po udarach, wylewach, zawałach, przy chorobach układu krążenia. Tel. 07435457404.

Usługi Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

Konto bankowe / NIN / self employed / CIS / załatwiam formalności (umówienie na spotkanie + tłumacz).

Konsultacje w przychodni, szkole itp. Kontakt tel. 07749380171.

Budowlane Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

Solidni plastrarze z 10-letnim doświadczeniem szukają zleceń.

Własny transport. Narzędzia najlepszej jakości. Pracujemy na szczudłach. Posiadamy referencje.

Gwarancja jakości i atrakcyjna cena.

Doradztwo i wycena gratis.

Tel. 078 523 41249 – Cezary.

Szukaj nas na www.pracainauka.pl

Komputery Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.goniec.com

Naprawa: komputery, Xbox, PS3, tablety, telefony. Posiadamy długoletnie doświadczenie w Londynie. Na wymienione części dajemy 12 miesięcy gwarancji. Tel. 07411123340, 07473382628

Ogłoszenia Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

13 marca 2015

Wywóz śmieci Umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com

Wywóz śmieci na terenie Londynu. Najlepsza oferta.

Szybko i solidnie. Michał, tel. 079 7413 7910.

Transport Umieść ogłoszenie na portalu www.goniec.com

Firma Blue Skip London Ltd. oferuje wywóz śmieci różnego rodzaju. Tanio, szybko i solidnie.

Posiadamy wszystkie licencje.

Telefon: 07966637974. (www. blueskiplondon.co.uk).

AutoMoto Umieść ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

 Sprzedam volkswagena passata B6 2.0 tdi z 2008 r. Samochód bogato wyposażony, zadbany, Przebieg – 140 tys. mil (wymiana rozrządu – przy przebiegu 110 tys. mil). Samochód w ciągłej eksploatacji, w 100 proc. sprawny. Tel. 07402852302; e-mail kejsii@poczta.onet.pl.  Sprzedam forda galaxy, 2005 rok. Przebieg – 89 tys. mil., 2,3 benzyna, full automat, 11 miesięcy MOT. Kolor – black magic; cena – £1.650 (Wolverhampton, West Midlands). Tel. 01902 563 547 lub 077 267 923 77.  Sprzedam (lub zamiana na angielski samochód) opla agilę, 2001 rok, pojemność 1000 ccm; na polskich tablicach. Tel. 07423303031.

 Sprzedam audi A4 S line, 1.9 tdi, 2003 rok. Kolor – srebrny. Przebieg – 179 tys. mil.; felgi – 19 cali, nowe opony, 12 miesięcy MOT. Cena – £2.200 (do negocjacji). Wolverhampton, West Midlands. Tel. 01902 563 547 lub 077 267 923 77.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

Nieruchomości Nadaj ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

 Sprzedam dom w Trzebiatowie (woj. zachodniopomorskie), centrum miasta, 10 km od morza, powierzchnia działki – 1000 mkw., powierzchnia domu – 450 (3 piętra po 150). Tel. 07404 691 514.  Sprzedam dom murowany, wszystkie media (oraz duży garaż, kotłownia, pomieszczenie gospodarcze). Ponadto sprzedam trzy działki przy budynku z dobrym dojazdem. Okolice Bochni, 40 km od Krakowa. Tel. 07440286079.  Sprzedam 4-pokojowe mieszkanie w Połańcu (blisko Wisły), 73 mkw., balkon i piwnica. Dobra lokalizacja. Cena – 190 tys. złotych.

Tel. 07920125183.

Ogłoszenia drobne Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107 lub umieść ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

Towarzyskie Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

 Szukam kobiety w wieku 18-40 lat do stałego związku. Tel. 078 501 390 90.  I am single 45 years old, British businessman, live in London. I am a happy and good person with good personality. I am looking for serious relationship to find a nice lady with good personality, between 25 to 40 years old. Please contact – tel. 07435607822, 02083403399 or e-mail: majidaramesh69@yahoo. com.  Atrakcyjna Polka po 50 szuka pogodnego partnera do tańca towarzyskiego, średniozaawansowanego, w wieku 30-60 lat. Wzrost co najmniej 175 cm, w dobrej kondycji. Chcę dzielić się kosztami lekcji i praktyki (Streatham SW16 1NX).

E-mail: hiacynt1111@gmail.com.  Panna, 39 lat, mieszkam w Polsce. Szukam bezdzietnego kawalera domatora w wieku 37-42, powyżej 175 cm z kraju lub z zagranicy; na dobre i złe. E-mail: lawenda76@ op.pl.

 Szukam kobiety w wieku 39-42 do stałego związku (okolice Harrow, West Ealing, Greenford). Tel. 07735478607.  I’m looking for a women. The women in ages 39-42 who lives in the area Harrow, West Ealing, Greenford. Tel. 07735478607.  Mam 54 lata, szukam pani do stałego związku. Tel. 07421528648.  Mężczyzna lat 45 poszukuje kobiety wolnej, bez zobowiązań. SMS pod nr: 07553728556.  Szukam partnera do stałego związku; 60 lat bez nałogów. SMS pod numer: 07448076168.

Różne Umieść bezpłatne ogłoszenie na portalu www.ogloszenia.goniec.com

Koło Przyjaciół Harcerstwa na Ealingu zaprasza na kiermasz tanich polskich książek w niedzielę 22. marca w godz. 9.30 - 16.00 w Windsor Hall, 2 Windsor Road, W5

Ogłoszenia Nadaj bezpłatne ogłoszenie dzwoniąc pod nr 020 7099 7107

| ogłoszenia 61

62 ogłoszenia

|

500 574 056

Paczki do 30kg - £20

di-o_jaeurobus_1x4_od466.indd 1

13 marca 2015

2013-06-07 09:57:55

| ogłoszenia 63

64 ogłoszenia

| ´ cu Z reklamą w gon robota pali się w rękach!

Specjalna oferta

dla branży motoryzacyjnej!

Skontaktuj się z naszym działem sprzedaży

już dziś

marketing@mail.goniec.com Tel. 020 7099 7107

branza mechanik_95x134.indd 2

Usługi Instalatorskie Telewizja satelitarna Cyfrowa telewizja naziemna Monitoring Ustawienia anten na profesjonalnym sprzęcie www.polska-telewizja.co.uk piotrekmocko@wp.pl Najtaniej w UK Multiroomy

Tel 07714308939 t montaż t instalacja t serwis t modernizacja 13 marca 2015

23/10/2012 14:56:53

! !

%

' AAA /?<9 =-+0096.381 -9 ?5

! !

'

3809 38>/< 29?=/ -9 ?5 AAA 38>/< 29?=/ -9 ?5

# #

%

%

3809 +6:2+:</:=-2996 -97 ' AAA +6:2+:</:=-2996 -97

%

'

# #

3809 /7:3</.<385= 17+36 -97

! &# #

'

698.C8 /A=:+ /.? :6 AAA /A=:+ /.? :6

& $ '

AAA 698.C8 =:96/-D8+ :6

$ $

%

AAA .3</->638/09<,?=38/== -9 ?5

# % '

AAA >+835</.C> -97 :6

%

AAA >2/:/+-/90738.1<9?: -9 ?5

! # & $

%

%

,3?<9 A/=>/<8-23-5/8 -97 :6

,+<>/5 6/8+<> 4,, :6 AAA 4,, :6

%

'

9003-/ :=A ?5 -97 AAA :=A ?5 -97

%

'

2/669 >9:=:3<3>= -9 ?5 AAA >9:=:3<3>= -9 ?5

+ ! *)

&83> <C=>+6 <3@/ $7/>2A3-5 "

13 marca 2015

%

'

%

+1+>+ +-?7/8+--9?8>+8>= -9 ?5 AAA +-?7/8+--9?8>+8>= -9 ?5

%

'

3809 +<9>+B -9 ?5 AAA +<9>+B -9 ?5

!

3809 03<7+A+81633 :6 AAA 03<7+A+81633 :6

'

3809 7=5=3/19A9=- -9 ?5 AAA 7=5=3/19A9=- -9 ?5

"

'

3809 8/9>+B -9 ?5 AAA 8/9>+B -9 ?5

.+@3. ><+@/6 A: :6

"

%

3809 >+<1/>+--9?8>381 -9 ?5 ' AAA >+<1/>+--9?8>381 -9 ?5

%

! #

#

#

'

>9:-6+37= C+299 -9 ?5 AAA >9: -6+37= -97

# $

# % # # $ %

'

3809 :96=53/5?<=C -9 ?5 AAA !96=53/ ?<=C -9 ?5

/8;?3<3/= 6913- ><+8381 -9 ?5 ' AAA :AA, -9 ?5

%

'

3809 =7+<>=3=>/<= -9 ?5 AAA =7+<>=3=>/<= -9 ?5

' AAA 5?<=C/6/5><C-D8/ -97

3809 -6+37=:<9 9<1 ?5

'

%

'

25 .96/1+6 -9 ?5 AAA .96/1+6 -9 ?5

35++88+ C+299 -9 ?5 AAA 35+88+ -9 ?5

%

'

3809 9:/<+-6+37= -9 ?5 AAA 9:/<+-6+37= -9 ?5

%

/,<?7952>+<83+ 9=,9<8/= 8/> ' AAA 9=,9<8/= :6

#

'

3809 AC:+./5+8163+ -97 AAA AC:+./5+8163+ -97

# $ ! $ '

AAA =5C6/1+6 :6

% 7+<5/>381 7+36 1983/- -97 % </.+5-4+ 7+36 1983/- -97

*

%

%

' AAA 038+8-3+6</:?,63- 9<1 ?5

$ !

#

?7,/<6+8. 9?=/ $-<?,= +8/ ' # ' AAA += +--9?8>+8-C 9<1 ?5

! !

"

%

'

AAA =7+<>=3=>/<= -9 ?5

+ ! *)

!

! ! ,#! $

!#, $ $ &

!

'

9<./<= ->6/?<9099.= -9 ?5 AAA ->6/?<9099.= -9 ?5

%

9003-/ >/.4+=38+ -9 ?5

% '

AAA 97/1+6/>>381= -97

%

3809 >9:+--3./8>-6+37= -9 ?5 ' AAA >9:+--3./8>-6+37= -9 ?5

$

% %

'

3809 /+16//B:</== :6 AAA /+16//B:</== :6

% %

'

'

,3?<9 /?<9,?=C -97 AAA /?<9,?=C -97

/?<9 :+-5 ?5 A: :6 AAA /?<9 :+-D53 :6

$

% '

AAA /?<9 :+-D5+ :6

"

% '

AAA 37:9<>:96 -97

'

598>+5> 4+ /?<9,?= :6 AAA 4+ /?<9,?= :6

'

4?7,9 ><+8= C+299 -9 ?5 AAA 4?7,9 ><+8= -97

$

'

3809 5+D -9?<3/< -97 AAA 5+D -9?<3/< -97

$ %

%

%

'

AAA 1<?:+ +>= :6

'

3809 :+-D5+.9 -97 AAA :+-D5+.9 -97

$ % '

AAA :+-D53 -9 ?5

%

'

3809 ><+8= 6398 -97 AAA ><+8= 6398 -97

,C D8+6/GF =3E A +>+691? 3<7 =598>+5>?4 =3E D 8+73 %/6 7+36 7+<5/>381 7+36 1983/- -97 ,C D8+6/GF =3E A +>+691? 3<7 =598>+5>?4 =3E D 8+73 %/6

'

><+8=:96197 17+36 -97 AAA ><+8=:96197 -97

! #

%

-98-363?738> 17+36 -97

! %

AAA =6+>/<19<.98 -9 ?5 :6

% '

AAA ,/312>98= -97

! %

+183/=D5+ 4?<+= ,35,< :6

%

/,<?7952>+<83+ 9=,9<8/= 8/> ' AAA 9=,9<8/= :6

'

3809 <0 +==9-3+>/= /? -97 AAA <0 +==9-3+>/= /? -97

$ $# +,

% %

' AAA !<D/5+DC!3/83/D8/ -97

$ %

'

,95 ><+8=0/< -9 ?5 AAA ><+8=0/< -9 ?5

! % '

AAA ><+8=0/<A3=/ -97

'

AAA -+=8+1<9?: -9 ?5

%

'

+8/@3- 4+<5 -9 ?5 AAA 4+<5 -97

#+382+7 #9+. $9?>2 +1/82+7 ==/B # (

# #

#

$

%

' AAA 638/+<</-<?3>7/8> -9 ?5

+<5381 #9+.

98.C8 !$

%

312 $><//> 9?8=69A %'

%

'

3809 :<37/</- -9 ?5 AAA :<37/</- -9 ?5

& 312 #9+. %9>>/82+7 )

'

'/66381>98 #9+. +8.=A9<>2 3<73812+7 " #) %

3809 :96=5+</=>+?<+-4+ 1<C0 -9 ?5 AAA :96=5+</=>?<+-4+ 1<C0 -9 ?5

(, $ ! ! ' %

AAA !9-D>+ A3+>9A+ :6

# ,#! $

$>+>398 #9+. <.381>98 3<73812+7

& %

'/66381>98 #9+.

3<73812+7 "

!+

/+=./8 +8/ ' /+=./8 98.98

%2/ +66 98.98 '

%

$&

$& !#

!+

3>-2+7 #9+. %99>381 $' % 98.98

AAA 9 -9 ?5 06+1

#

'

! #

%

%

,995381= /7,+==C.3</-> -9 ?5 ' AAA /7,+==C.3</-> -9 ?5

#

0+736C7383-+, 17+36 -97

$ $ #

/66+><+@/6 29>7+36 -97

698.98 =38.,+. :6

% '

AAA >+B3-+,698.98 8/>

" %

'

%

'

3809 ><+8=:96 -9 ?5 AAA ><+8=:96 -9 ?5

#

'/66381>98 #9+. +8. =A9<>2 3<73812+7 " %

# %

'

3809 ></8.C ?5 -97 AAA ></8.C ?5 -97

:+6+83/ 8+><C=59A/

=?8>+8698.98 C+299 -97

=+>/663>/*?5 C+299 -97

%

:39></579-59 A: :6 ' AAA :96=5+ >/6/A3D4+ -9 ?5

!#!($ *

AAA ,3819=53: -9 ?5

%

%

AAA ,6?/6312>./8>+6-6383- -9 ?5

%

3809 ./8>+6+<>37:6+8>-6383- -9 ?5 AAA ./8>+6+<>37:6+8>-6383- -9 ?5

#

&

'

$ !

AAA 7+B=+>6?>98 >@

! $

AAA 69>83=5+><+8= -9 ?5

#

#

%

% %

'

AAA .0.= :6

% -63/8>=/<@3-/= 7C0/<<C6385 -97 ' AAA 7C0/<<C6385 -97

AAA 69>83=5+><+8= -9 ?5

%

'

' AAA <?,,3=2 7+=>/< -9 ?5

#

AAA @C5/ -97

"

!+

%2/ <9+.A+C & ! <//809<. 98.98

'

' AAA ,6?/=53:698.98 -9 ?5 ,6?/=53:698.98 17+36 -97

# # #

$&

AAA 6C-+79,36/ -9 ?5

% '

'

# #

%

' AAA :96=53 ./8>C=>+ A 698.C83/ -9 ?5

'

AAA 3+:>/5+ -9 ?5

"

'

'

AAA :29/83B 7/.3-+6 9<1

3809 :7- 7/.3- -97 AAA :7- 7/.3- -97

% % '

AAA :96=53 6/5+<D -9 ?5

'

AAA >A94++:>/5+ -9 ?5

!