Goniec Polski wyd. 623 by SamiSwoi.news

nr 16 (623) 22 kwietnia 2016 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

– Po latach pisania po angielsku dochodzę do wniosku, że w Polsce jeszcze jest na to za wcześnie – mówi Wojtek „Łozo” Łozowski z grupy „Afromental”.

Polska nie jest jeszcze gotowa str. 18

4 w numerze STR.

>> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny, „Podróże po Bałkanach”, a w nim: >> co warto zobaczyć >> smakołyki kuchni >> ważne adresy >> ciekawostki

Gwiazdy Eurowizji W ramach przygotowań do tegorocznego ﬁnału Eurowizji, który będziemy oglądać w połowie maja, a który to odbędzie się w Szwecji, w stolicy Wielkiej Brytanii zorganizowano London Eurovision Party. Nie mogło na nim zabraknąć reprezentanta Polski, Michała Szpaka.

Temat tygodnia

>> WOJTEK ŁOZOWSKI DLA GOŃCA:

STR.

Na sygnale

STR.

Nieruchomości

STR.

Historia

Bagaż Coraz więcej pod kontrolą ataków psów Przedstawiamy podstawowe przepisy obowiązujące osoby podróżujące z Polski na Wyspy.

W CIĄGU ROKU WYRZUCAMY NA ŚMIETNIK AŻ 7 MILIONÓW TON JEDZENIA. – ZASTRZELĘ CIĘ, ZASTRZELĘ CIĘ – KRZYKNĄŁ I POCIĄGNĄŁ ZA SPUST...

SPRAWDZAMY CZY OPŁACA SIĘ KUPOWAĆ, CZY RACZEJ WYNAJMOWAĆ. PRZEGLĄD WYDARZEŃ, KTÓRE ZMIENIŁY OBLICZE POLSKI I ŚWIATA. STR.

Bądź ﬁt

STR.

Styl

STR.

Sport

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

WYDAJE CI SIĘ, ŻE JOGA JEST NUDNA I MONOTONNA – NIC BARDZIEJ MYLNEGO. MAGDALENA LESZNER-SKRZECZ, TWÓRCZYNI CODE DE FEMME.

„Po latach pisania po angielsku wiem, że w Polsce jest jeszcze na to za wcześnie”

STR.

W ubiegłym roku w Anglii i Walii odnotowano rekordową liczbę ataków psów na ludzi…

WIEŚCI Z ŻUŻLOWEJ PGE EKSTRALIGI I BRYTYJSKIEJ PREMIER LEAGUE.

>> W numerze: Czy niedawna afera „Panama Papers” stanie się początkiem końca Davida Camerona? Premier Wielkiej

Brytanii Cameron przyznał, że popełnił błąd nie grając od początku w otwarte karty. – (...) politycy to tylko pionki, kelnerzy usługujący do stołu kilkudziesięciu ludziom na świecie, którzy posiadają ponad połowę światowego majątku. Nie jest więc szczególnie ciekawe czy David Cameron zostanie spuszczony w kiblu na Downing Street wprost do Tamizy, a jego miejsce zajmie inny figurant światowej finansjery – komentuje Piotr Ikonowicz. – Afera „Panama Papers” pokazała, że proceder ten jest powszechny zwłaszcza wśród polityków rządzących państwami. Zachowują się oni tak jak ewangeliczni faryzeusze, oskarżani o nakładanie na innych coraz większych ciężarów, których sami sprytnie unikali – uważa Stanisław MichalKarol Pomeranek redaktor naczelny kiewicz. Więcej na str. 10. 22 kwietnia 2016

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros, Daniel Kowalski. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkowska, E: marta.laczkowska@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

Rocznie wyrzucamy na śmietnik 7 milionów ton jedzenia, z czego połowa wciąż nadaje się do spożycia. Średnio każdy dom traci na tym rocznie 470700 funtów. Na szczęście sytuacja zaczęła się zmieniać.

Nic się nie zmarnuje

6 temat tygodnia >> Sonia Grodek iem, że wyrzuca się olbrzymie ilości towarów – przyznaje 29-letnia Patrycja, magazynierka w dużym markecie w Dublinie, która zajmuje się m.in. utylizowaniem „spadów”. – Gdy zostanie nam siedem kilogramów sałatki lub drogich papryczek w zalewie, nie możemy ich rozdać bezdomnym, którzy mieszkają za rogiem. Musimy włożyć wszystko do pojemnika za sklepem, bo inaczej będziemy mieć kłopoty – opowiada.

Zagadka sałatki

Z takich praktyk marketów do tej pory chętnie korzystali freeganie, dla których skrzynka za sklepem była rajem. – Nie wiedziałem, że to się tak nazywa. Po prostu przyjechaliśmy kiedyś z kumplem do Londynu grać na ulicy i nie mieliśmy co jeść. Siedzieliśmy pod sieciową kawiarnią, gdy kolega zauważył, że te same sałatki czy ciasta stoją tam nienaruszone przez wiele dni, po czym znikają i na ich miejsce pojawiają się nowe. Sprawdziliśmy za sklepem i od tej pory w każdym mieście staram się nie kupować jedzenia – wyjaśnia. Tamtego dnia we dwoje mieli do zjedzenia 10 kanapek z tuńczykiem, żurawiną i serem pleśniowym, sałatki, całe ciasto cytrynowe i kilogram brownie. Są jednak i tacy, którzy traktują to zjawisko nie jako konieczność, ale rodzaj świadomego buntu. – Pracowałam kiedyś w bardzo drogiej restauracji, w której obiad kosztował kilkadziesiąt funtów. Codziennie wyrzucaliśmy np. pół pieczeni, lekko wyschnięte ziemniaki i sałatki, litry lemoniady, otwarte wina, pasztety, quiche i ciasta. Nic nam nie wolno było „dotknąć”, wszystko musieliśmy spakować do czarnych worków i wystawić. Od tamtej pory prawie co wieczór jadam wyłącznie w najlepszych restauracjach, tyle że sprawdzam najpierw śmietnik i prawie zawsze znajduję coś ciekawego – przyznaje. Sporo jedzenia wyrzucają też sieciowe lokale – w niektórych istnieje zasada mówiąca, że hamburger nie może leżeć dłużej niż 10 minut, a frytki muszą zniknąć po 7 minutach od przyrządzenia. Tony fast-foodów dziennie lądują w koszu.

22 kwietnia 2016

| Ludzkie supermarkety

Ostatnio sytuacja zaczyna się jednak zmieniać. W Danii w lutym powstał pierwszy supermarket, który oferuje jedzenie... z przekroczoną datą ważności. Okazuje się bowiem, że większość producentów bardzo ostrożnie podaje daty przydatności do spożycia. Szczególnie dotyczy to np. hermetycznie zapakowanej kawy, makaronu, orzechów, ryżu czy mrożonek, które mogą nadawać się do jedzenia jeszcze wiele miesięcy po dacie. Z kolei w marcu Włochy wprowadziły prawo, które ma sprawić, że marketom będzie bardziej opłacało się oddać tonę warzyw biednym, niż ją składować i utylizować. Na Wyspach powstał nawet sklep internetowy Approved Food, który sprzedaje przecenione rzeczy zbliżające się do daty ważności, ale przydatne do spożycia jeszcze przez kilka tygodni albo miesięcy. Większość sklepów już wtedy się ich pozbywa z półek.

Krzywe warzywa w modzie

Sainsbury już od dawna ma portal, na którym podaje przepisy na dania z resztek i sposoby na przedłużenie świeżości zakupów. Jednak największy krok zrobiło w tym miesiącu Tesco. Sieć wyliczyła, że rocznie wyrzuca 55.400 ton jedzenia, z czego 30 tys. ton mogłoby spokojnie trafić na stoły. Do końca roku 14 sklepów zacznie oddawać żywność organizacjom charytatywnym, by te przekazały je potrzebującym. Ma to objąć też centra dystrybucji, a nawet dostawców. Wiadomo bowiem, że markety mają wyśrubowane normy dotyczące np. koloru jabłek czy kształtu marchewki. Warzywa i owoce, które nie są idealnie kształtne, od teraz będą mogły trafić do biednych, zamiast na kompost. Najda-

lej poszła Asda, która wprowadziła do sklepów „krzywe” banany i niestandardowe marchewki.

Od teraz klienci mogą wybrać, które warzywa chcą kupić. Jeśli portfelami zagłosują na te „gorsze”, sieć opuści część surowych restrykcji, jakim dziś poddają warzywa, resztę z nich skazując często na śmietnik. Podobne kroki podjęła już większość dużych sieci. – Tyle się mówiło o słynnych „krzywych bananach”, które nie spełniają unijnych norm, że zaczęliśmy wyrzucać tony zupełnie dobrych owoców i warzyw. Może wreszcie wrócimy do normalności... – zastanawia się 30-letni Marcin, aktywista ekologiczny i student z Dublina.

Restauracje przyszłości

Skoro tyle jedzenia można znaleźć dziś za lokalem czy sklepem, to czy w ogóle opłaca się chodzić do restauracji? Na pewno opłaca się chodzić do nowego rodzaju restauracji non-profit, z k tór ych pierwsza po-

wstała dwa lata temu w Bristolu. Można w niej dostać posiłek przygotowany z tego, co wyrzuciły inne restauracje i sklepy. „Dostać” to dobre słowo, bo zapłatą może być dowolna kwota, ale też czas przepracowany na rzecz restauracji, opowiedziany żart czy... dobre słowo. – Zbieramy jedzenie od razu po jego wyrzuceniu. Gdyby nie my, zmarnowałoby się. Oczywiście bardzo

| temat tygodnia dbamy o higienę i bezpieczeństwo. Od razu po znalezieniu jedzenie trafia do lodówki – tłumaczy Sam Joseph, współtwórca restauracji. Część żywności pochodzi też z darowizn od rolników czy firm. Przykładowy jadłospis? Łosoś w sosie z białego wina, homar w słodkim pieprzu czy kiełbaska z pomidorami i tostem. W tym samym czasie podobny lokal powstał w Leeds, a pod koniec lutego taką jadłodajnię otwarto po raz pierwszy w londyńskim Nothing Hill. Tu jednak potrawy są ekologiczne i wegetariańskie, a poza tym nie można już płacić za nie uśmiechem.

Czy to jest zdrowe?

Warto wiedzieć, jaka jest różnica pomiędzy towarami z datą przydatności do spożycia a takimi, które mają datę „najlepiej spożyć przed”. Te pierwsze to np. mięsa, jajka czy owoce, które po określonej dacie mogą nam zaszkodzić. Te drugie to tylko sugestia producenta. Herbata po takim terminie może zwietrzeć i nieco gorzej smakować, ale odpowiednio przechowywana wcale nie musi. Mikrobiolog Iaim Haysom zdradził ostatnio na łamach „The Guardian”, że zjadł płatki owsiane z lat 60. i smakowały zupełnie zwyczajnie. Angela Hartnett, kucharka i restauratorka, dodała: – W pracy ludzie mi płacą za to, że używam najlepszych produktów. Nie podaję więc produktów niepełnowartościowych. Ale w domu nie wyrzucam zwiędłej sałaty do kosza, tylko wykorzystuję – przyznaje.

Co z resztkami?

Jednak nie tylko sklepy wyrzucają za dużo. To samo dotyczy naszych domów. – Nie lubię wyrzucać jedzenia, nie jestem do tego przyzwyczajona. W moim domu było dużo zasad z tym związanych, np. nie wolno było nie dojeść obiadu lub wyrzucać chleba – opowiada 35-letnia Karolina, mama z Wembley. Przyznaje jednak, że na Wyspach ma z tymi zasadami problem. – Staram się robić oszczędne zakupy, a i tak zawsze przy różnego rodzaju porządkach

wyrzucam z szafek tony niezużytego jedzenia, często przeterminowanego. Czasem łapię się na tym, że kupuję trzy opakowania w cenie jednego, myśląc, że oszczędzam. Potem zjadamy pół, a pozostałe dwa i pół opakowania ląduje na śmietniku – stwierdza. Ma jeszcze jeden problem. – W małym mieście chleb rzucało się gołębiom, na wsi owoce i warzywa lądowały w kompoście, resztki obiadu – dla kota. Tu nie wypada nic wyrzucić na podwórko. Więc co mam zrobić z resztkami – zastanawia się.

Zimna krew w sklepie

Po pierwsze, musimy nauczyć się lepiej planować posiłki i chodzić na zakupy z realistyczną listą. Nie warto robić zbyt dużych zapasów, bo najprawdopodobniej i tak zapomnimy o paczkach poutykanych w szafkach i kiedyś będziemy musieli je wyrzucić. Warto też kupić opakowania, które pomogą przedłużyć świeżość: hermetyczne pojemniki na resztki obiadu czy zamykane torebki na sery i szynki. W dniu, gdy mija ważność produktu, możemy przedłużyć jego przydatność o 1-2 dni, robiąc z niego danie i je mrożąc na jutro. Jeśli nie jesteśmy w stanie zapanować nad marnotrawstwem, lepiej kupujmy małe porcje produktów niż wielolitrowe butle napojów czy kilogramy mięsa. Sieć jest pełna pomysłów na dania z resztek. Być może warto również odszukać PRL-owskie książki kucharskie, które są przecież pełne pomysłów na sałatkę z ugotowanego ziemniaka, zwiędłego pora i skrawków szynki czy ciasto z kakao, masła i herbatników. Na stronie organizacji lovefoodhatewaste. com można znaleźć przepisy, miarkę porcji do przyrządzania posiłków oraz cenne porady na temat, jak skończyć z marnowaniem jedzenia.

Biedni podziękują

A co, jeśli jest już za późno i znów mamy worek pełen produktów, których nie będziemy w stanie zjeść przed datą ważności? W Wielkiej Brytanii co cztery dni powstaje bank żywności, do którego można oddać niepotrzebne jedzenie. Zajmują się tym też takie organizacje, jak The Trussel Trust czy Fare Share. Osoby, które nie mogą patrzeć na kartony napojów i całe chleby leżące pod śmietnikiem, mogą zorganizować zbiórkę na osiedlu lub ulicy z pomocą FoodCycle. Zbiórki co jakiś czas ogłaszają też

reklama

8 temat tygodnia

Produkcja żywności to główny winowajca gazów cieplarnianych, a poziom emisji z produkcji jedzenia może się zmniejszyć o 14 proc., jeśli tylko rolnicy przestaną produkować „na zapas”, a następnie masowo wyrzucać.

polskie parafie. Wreszcie warto rozejrzeć się w swoim najbliższym otoczeniu – być może zamiast w yrzucać resztki obiadu lub ciasta, możemy zanieść je samotnemu sąsiadowi. A co stanie się z czekoladkami czy niedojedzonym chlebem, jeśli wrzucimy je do pojemnika z napisem „food waste”? W większości zostanie przerobiona na... energię elektryczną. Nie warto więc wrzucać tam drogich czy jeszcze zdatnych do użycia produktów, a raczej obierki i inne organiczne śmieci.

Najczęściej chleb

A jak na tym tle wypada Polska? Marnuje się tam 9 mln ton żywności rocznie, z czego większość przy produkcji, 2 mln w domach, a 350.000 ton w sklepach i restauracjach. W przeliczeniu na mieszkańca sytuuje to kraj nad Wisłą na piątym miejscu w Europie, za Wielką Brytanią, Niemcami, Francją oraz Holandią. Według badań MillwardBrown sprzed dwóch lat, co trzeci Polak przyznaje się do wyrzucania żywności, najczęściej chleba. Do niedawna sytuacja była wręcz patologiczna, bo przedsiębiorcy oddając biednym np. bułki pozostałe w piekarni na wieczór narażali się na... karę. Na szczęście przepisy zostały zliberalizowane i od trzech lat jest już nieco lepiej. – Szef pozwala zostawiać wieczorem kanapki z rana dla biednych. To dobry pomysł, dziwne, że nie wszyscy tak robią – zauważa 27-letnia Kamila, 22 kwietnia 2016

pracownica c u kierni na warszawskim Ursynowie, przed którą regularnie można zobaczyć karton pełen kanapek podpisany „częstuj się”. Za walkę z marnowaniem jedzenia zabrały się największe sieci sklepów, w tym Carrefour i Tesco. – Od października 2013 roku Tesco nawiązało partnerstwo z Federacją Polskich Banków Żywności i przekazuje nadwyżki żywności (owoce, warzywa i pieczywo) ze sklepów do lokalnych banków żywności. W ten sposób nie tylko stara się usprawnić swoje wewnętrzne procesy i tym samym ograniczyć ilość marnowanej żywności w swoich sklepach, ale także pomóc osobom potrzebującym” – czytamy w oświadczeniu sieci.

Obowiązek pomagania

A może być jeszcze lepiej, bo premier RP zapowiedziała pod koniec marca ustawę regulującą ten problem. Być może będzie to złożony już w sejmie pół roku temu projekt, zakładający nie możliwość, ale wręcz obowiązek dzielenia się nadwyżkami jedzenia z biednymi przez największe sklepy i firmy spożywcze. – Uwierzę jak zobaczę. To by było piękne, ale w najlepszym razie sklepy zaczną produkować mniej i szybko skończy się pomoc dla biednych – uważa Bohdan, 67-letni emerytowany malarz z Warszawy. Innego

zdania jest Łucja, 22-letnia studentka zarządzania z Łodzi. – Rząd i tak w końcu musiałby się zająć głodnymi, więc gdy supermarkety pomagają, to opłaca się wszystkim. Cieszę się, bo w ten sposób można bardzo pomóc. A jeśli któryś sklep się nie zastosuje, to można go bojkotować, aż zacznie oddawać żywność – mówi. Poza bankami żywności w Polsce jedzenie można oddać też organizacji „Jedzenie Zamiast Bomb”, które w centrum stolicy od lat co niedzielę rozdaje potrzebującym ciepły posiłek przygotowany z tego, co ofiarują darczyńcy.

Dla całej planety

Ostatni powód, dla którego warto przestać wyrzucać jedzenie osobiście i zacząć naciskać w tym kierunku lokalne sklepy czy restauracje, został zaprezentowany w Barcelonie 7 kwietnia przez naukowców z Instytutu Klimatycznego w Poczdamie. Okazało się, że mniejsza ilość nigdy nie otwartych kiełbasek i zwiędłych marchewek w koszu może zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych, a tym samym zahamować zmianę klimatu. Produkcja żywności to główny winowajca gazów cieplarnianych, a poziom emisji z produkcji jedzenia może się zmniejszyć o 14 proc., jeśli tylko rolnicy przestaną produkować „na zapas”, a następnie masowo wyrzucać. To samo dotyczy

też spalin i szkodliwych zanieczyszczeń wytwarzanych przy przewożeniu, składowaniu i przetwarzaniu tego, co wyrzucą restauracje, sklepy czy poszczególne domy. Naukowcy alarmują, że 30-40 proc. produkowanej dziś na świecie żywności trafia do kosza zanim zostanie zjedzona.

Jak głosować w wyborach 5 maja odbędą się wybory na burmistrza Londynu i członków Zgromadzenia Londyńskiego, w których mogą głosować też Polacy. To szansa na pokazanie, że możemy mieć wpływ na kształt polityki w Londynie. oże w nich wziąć udział osoba pe łnoletnia (włącznie z tymi, które 5 maja ukończą 18 lat), która jest obywatelem Wielkiej Brytanii, Brytyjskiej Wspólnoty Narodów (Commonwealth) lub kraju członkowskiego Unii Europejskiej, mieszka w Londynie i zarejestrowała się jako wyborca. W dzień wyborów lokale będą otwarte od godziny 7.00 do 22.00.

wskazany przez nas adres korespondencyjny). Kolejna to droga pocztowa – w tym przypadku otrzymujemy kartę mniej więcej tydzień przed wyborami i powinniśmy wysłać ją na tyle wcześnie, by dotarła przed zakończeniem głosowania. Ostatnia opcja to oddanie głosu przez pełnomocnika – odpowiedni formularz musi dotrzeć do urzędu do 26 kwietnia. Można go pobrać m.in. ze strony aboutmyvote.co.uk.

Jak głosować

Wybór nazwiska

Przed głosowaniem otrzymamy trzy arkusze papieru. Pierwszy z nich, różowy, to ten, na którym oddajemy swój głos na burmistrza Londynu. Ważną różnicą jest to, że możemy oddać tu dwa głosy – krzyżyk w pierwszej kolumnie („A”) przy danym kandydacie będzie wskazywał, że jest to nasz pierwszy wybór, a w drugiej kolumnie („B”, przy innym kandydacie), że jest to nasz drugi ulubiony polityk. Żeby kolejny głos się liczył, trzeba postawić „X” przy dwóch różnych nazwiskach (jeśli oddamy głos tylko w kolumnie drugiej, głos nie będzie brany pod uwagę). Dwie pozostałe kartki pozwalają na oddanie głosu na członka Zgromadzenia Londyńskiego. Na karcie żółtej oddaje się głos na członka ze swojego okręgu (zaznaczamy przy danym nazwisku „X”), a na pomarańczowej – członka reprezentującego cały Londyn.

Gdzie głosować

Mamy trzy możliwości oddania głosu. Pierwsza z nich, najbardziej powszechna, to wizyta w odpowiednim lokalu wyborczym (dane otrzymamy wcześniej na

W wyborach na burmistrza weźmie udział m.in. polski kandydat – Jan Żyliński. Jego najważniejsze postulaty to: wybudowanie miliona mieszkań, posadzenie miliona drzew i obniżenie kosztów transportu o połowę. – To co robię nie skończy się 5 maja, czyli w dniu wyborów. To dopiero początek – mówił nam w wywiadzie. Polski kandydat już od dłuższego czasu zachęca rodaków, by oddali na niego głos – w sobotę będzie gościem Polskiej Szkoły Sobotniej na Ealingu, w jednej z polskich stacji telewizyjnych będzie też można zobaczyć relację z przebiegu jego kampanii. Obok niego na liście pojawią się też m.in. takie nazwiska jak: Zac Goldsmith, Sadiq Khan, Sian Berry, Caroline Pidgeon czy Peter Whittle. (sz)

| z wielkiej brytanii

reklama

10 felietony

m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

prawa „Panama papers” mnie nie dziwi. Powiązania wielkiego biznesu z władzą są istotą panującego obecnie systemu, który już tylko z nazwy jest demokratyczny, gdyż jest to oligarchia, czyli rządy bogatych. Czy gdyby ojciec Davida Camerona nie ułatwiał największym bogaczom w Wielkiej Brytanii unikania podatków, David Cameron byłby premierem? Raczej nie. Państwo kapitalistyczne jest maszynką do robienia pieniędzy dla bogatych, jest „komitetem wykonawczym burżuazji”, więc do wykonywania tych funkcji trzeba wybierać osoby „właściwe”. Oczywiście po drodze są jakieś tam wybory i wybraniec kapitału musi się jeszcze spodobać publiczności, czyli wyborcom. To jednak przy potężnym zapleczu kapitałowym, a więc i medialnym, nic szczególnie trudnego. Na podobnej zasadzie banki wykreowały niedouczonego Ryszarda Petru. David Cameron to oczywiście o wiele wyższa liga, ale też pieniądze, które reprezentuje są nieporównywalne. Cały ten teatr, to zbiorowe oburzenie i to rzucanie na pożarcie pionków ma za zadanie nie dopuścić do świadomości opinii publicznej faktu, że to co odkryto jest regułą, a nie wyjątkiem. Że już dawno głosowanie metodą jeden człowiek jeden głos, zastąpiono głosowaniem pakietami akcji. A politycy to tylko pionki, kelnerzy usługujący do stołu kilkudziesięciu ludziom na świecie, którzy posiadają ponad połowę światowego majątku. Nie jest więc szczególnie ciekawe czy David Cameron zostanie spuszczony w kiblu na Downing Street wprost do Tamizy, a jego miejsce zajmie inny figurant światowej finansjery. Ważne, czy kolejne fakty mówiące o władzy kapitału nad ludźmi, jakąś ener-

gię społeczną, która upomni się o nasze, obywatelskie prawo do decydowania o własnym losie. Istotą demokracji są podatki. Władza polega na dzieleniu pieniędzy podatkowych wpływających do budżetu. Kiedy w tym budżecie zaczyna brakować pieniędzy zarobionych przez najbogatszych, system chyli się ku upadkowi. Nie mając co dzielić demokracja zanika, bo zanika

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

ak to czasy się zmieniają! I czasy i obyczaje, zwłaszcza fiskalne. Jeszcze w 1913 roku za najbardziej fiskalne państwo świata uchodziła Monarchia Austro-Węgierska, ze stopą podatkową 12,5 procenta. W tym najbardziej fiskalnym państwie świata dzień wolności podatkowej, a więc moment, w którym poddany zapłacił wszystkie podatki, jakich oczekiwało od niego

Czy afera „Panama Papers” stanie się początkiem końca Davida Camerona? Premier Wielkiej Brytanii Cameron przyznał, że popełnił błąd nie grając od początku w otwarte karty.

finansowane z podatków państwo z jego licznymi funkcjami społecznymi. David Cameron symbolizuje politykę wyrzeczeń i cięć budżetowych. Jego ojciec, Ian to symbol unikania tych ciężarów i wyrzeczeń przez tych, którym najlepiej się wiedzie i na których majątki większość, chcąc nie chcąc, w pocie czoła pracuje, aby się w końcu dowiedzieć, że ci miliarderzy argumentujący za „rozsądnym i oszczędnym budżetem”, nawet nie płacą podatków w Zjednoczonym Królestwie. Na czele Partii Pracy stoi Jeremy Corbyn, a nie jakiś zakłamany Tony Blair. Uwikłanie neoliberalnej elity w szwindle podatkowe to dla labourzystów wielka szansa, nie tylko wyborcza, ale i polityczna na dokonywanie zmian systemowych, które uwolnią choć trochę kolejne rządy od funkcji marionetek w rękach największych graczy na rynku kapitałowym.

ówczesne państwo, dla wiejskiego rzemieślnika, dajmy na to – kowala w Galicji, przypadał na przełomie stycznia i lutego. Dzisiaj tak niskich podatków nie ma nawet w rajach podatkowych, bo też we wszystkich państwach cywilizowanych wydatnie wzrosła liczba osób na utrzymaniu podatników. Nie służą one ani w wojsku, ani w policji, ani też nie wykonują innej, pożytecznej pracy, tylko żyją z utrudniania życia współobywatelom i wymuszają swoje wynagrodzenie na bardzo wysokim poziomie. W rezultacie ludzie ubodzy, których nie stać na doradców podatkowych, płacą coraz wyższe podatki, podczas gdy ludzie bogaci, który za pośrednictwem skorumpowanych polityków obstalowują korzystne dla siebie prawa, chowają swoje aktywa przed drapieżnym fiskusem w rajach podatkowych. Afera „Panama Papers” pokazała, że proceder

Czekamy na Twój komentarz 22 kwietnia 2016

ten jest powszechny zwłaszcza wśród polityków rządzących państwami. Zachowują się oni tak jak ewangeliczni faryzeusze, oskarżani o nakładanie na innych coraz większych ciężarów, których sami sprytnie unikali. Dlaczego ten faryzejski sposób postępowania tak się w dzisiejszym świecie upowszechnił, to osobna sprawa, warta skrupulatnego zbadania, ale na pierwszy rzut oka wydaje się, że jest to skutek odejścia od zasad moralności chrystusowej w stronę moralności handlowej. Obawiam się wszelako, że atmosfera skandalu, jaka zapanowała po ujawnieniu tej hipokryzji, niczego w tej sprawie nie zmieni, bo wnioski suflowane opinii publicznej przez skorumpowane media głównego nurtu, mieszczą się w kategoriach wyznaczanych przez „chorobę czerwonych oczu” - jak Chińczycy nazywają pewien sposób reagowania na społeczne nierówności. Choroba czerwonych oczu polega na pragnieniu, by każdemu było tak źle, jak mnie. W związku z tym mnożą się żądania dymisji polityków korzystających z rajów podatkowych, a nawet polityków – jak premier Dawid Cameron – których ojcowie unikali płacenia podatków w ojczyźnie. Nic dobrego z tego wyniknąć nie może, bo jeśli nawet jedni hipokryci utracą stanowiska, to wysokie podatki i raje podatkowe zostaną, a w tej sytuacji tylko patrzeć, jak dotychczasowi hipokryci zostaną zastąpieni przez hipokrytów nowych. Zamiast tedy domagać się dymisji premiera Camerona, lepiej byłoby zmusić go do obniżenia podatków w Wielkiej Brytanii do poziomu istniejącego w rajach podatkowych i zdemontowania znacznej części biurokratycznego aparatu, żyjącego z utrudniania życia współobywatelom.

| z wielkiej brytanii Sąd w Londynie skazał 69-latka na dożywocie za zabicie żony i obcięcie jej głowy oraz próbę spuszczenia jej w toalecie. Do morderstwa doszło z zazdrości.

Głowa w toalecie

Fot. Shutterstock

rytyjczyk będzie mógł ubiegać się o zwolnienie warunkowe po 21 latach. Do morderstwa doszło w kwietniu 2014 roku, tuż po tym jak Judith Nibbs wyznała mężowi, że go zdradzała. Mężczyzna wpadł wtedy w złość i zaatakował kobietę metalowym prętem. Następnie odciął jej głowę, wrzucił do toalety i próbował spłukać wodą. Po całym zdarzeniu zadzwonił na numer alarmowy i powiedział, że na jego posesji znalazł dwa ciała. Po przybyciu na miejsce, funkcjonariusze zastali 69letniego Dempseya podczas próby

popełnienia samobójstwa. Para była małżeństwem od 30 lat, miała dwójkę dzieci. Zabójca próbował bronić się przed sądem Old Bailey w Londynie mówiąc, że atak odbył się w samoobronie, bo myślał, że jego żona jest wężem. Specjaliści uznali jednak, że to tłumaczenie było próbą przekonania sędziego, że oskarżony cierpi na chorobę psychiczną. Biegli orzekli jednak, że 69-latek nie ma zaburzeń. Sędzia skazał londyńczyka na dożywocie z możliwością ubiegania się o zwolnienie warunkowe po 21 latach. (ml)

Brytyjscy muzułmanie stają się narodem w narodzie – „Daily Mail” cytuje wypowiedź Trevora Philipsa z komisji ds. równości i praw człowieka.

Chce limitów dla obcych Zdaniem Phillipsa, wielu muzułmanów żyjących w UK prezentuje inne wartości niż reszta społeczeństwa i chce się w ten sposób odseparować. Uważa, że niepokojące w tym jest to, że są oni bardziej skłonni wspierać terroryzm. Phillips uważa, że należy monitować te społeczności, by zapobiec powstawaniu tzw. gett. Przyznał też, że szkoły powinny rozważyć limit przyjmowanych uczniów muzułmańskich oraz innych mniejszości na poziomie 50 proc., aby ułatwić integrację. Wypowiedź specjalisty pojawiła się po tym, jak poproszono go o analizę wyników sondażu przeprowadzonego

przez Channel 4 na potrzeby programu „Co brytyjscy muzułmanie myślą naprawdę?”. 39 proc. muzułmańskich respondentów przyznało w nim, że żona zawsze powinna być posłuszna mężowi. Co trzeci ankietowany popiera też prawo mężczyzn do posiadania więcej niż jednej żony. Z kolei 23 proc. z pytanych popiera wprowadzenie w UK prawa szariatu. Wyniki sondażu pokazały również, że ponad połowa (52 proc.) muzułmanów jest przeciwna związkom homoseksualnym, a 4 proc. poparło dżihadystów odpowiedzialnych za ataki terrorystyczne w Europie Zachodniej. (ml)

reklama

12 z wielkiej brytanii reklama

| Nawet 57 stacji metra w Londynie jest zagrożona zalaniem – ostrzega „Evening Standard” opierając się na raporcie opublikowanym przez London Underground.

Zaleje nam metro?

Fot. Shutterstock

ezpośrednim zagrożeniem dla co piątej stacji jest wadliwie działająca i niewłaściwie zabezpieczona sieć połączeń wodociągowych. „The Guardian” pisze z kolei, że zalanie przystanków to „tylko kwestia czasu”. Z raportu wynika, że w najgorszej sytuacji są stacje London Bridge, Waterloo oraz King Cross. Ponadto sytuacja nie wygląda ciekawie również na Finsbury Park, Piccadilly Circus, Euston, Charing Cross, Notting Hill Gate. Specjaliści ostrzegają, że do zalania stacji może dojść w wyniku intensyw-

nych opadów deszczu, które na Wyspach są dość częste. – W tym roku stolicę ominęła większość z ulew, jednak kolejne lata mogą nie być tak łaskawe – przewidują autorzy dokumentu. London Underground corocznie wykonuje inspekcję tuneli i stacji. Obecny raport został przedstawiony już w styczniu tego roku, upubliczniono go jednak dopiero teraz. Londyńskie metro należy do tych, którym podróżuje rekordowa liczba osób – dziennie korzysta z niego około 3,5 miliona osób. (la)

Luton buduje połączenie terminalu ze stacją kolejową. Dzięki szybkiej kolejce dojazd z Londynu ma być krótszy niż na Gatwick.

Krótsza droga do Luton Koszt budowy kolejki automatycznej to 200 milionów funtów. Dzięki temu jednak osiągnięte zostaną dwa zasadnicze cele – nie trzeba będzie korzystać z autobusów i zyskamy na czasie. Automatyczne kolejki będą działać 24 godziny na dobę. Podróż ze stacji St Pancras do terminalu ma potrwać mniej niż 30 minut. Problemem w zbudowaniu takiego połączenia jest ukształtowanie terenu – duży spadek powoduje wysokie koszty. Dodatkowa rozbudowa terminalu warta 110 mln funtów ma pozwolić na obsługę 18 milionów pasażerów rocznie – informuje anglia. 22 kwietnia 2016

today. Przewidywane zakończenie prac to 2020 rok. Stacja szybkiej kolejki będzie umieszczona w taki sposób, że nie będzie potrzeby opuszczania dworca podczas przesiadki – czytamy. Zanim nowe połączenie zostanie uruchomione, rozszerzona zostanie także obsługa kart Oyster, dzięki czemu nie trzeba będzie kupować dodatkowych biletów, aby dojechać na lotnisko. Nie będzie więc to stanowić dodatkowego utrudnienia dla pasażerów. Same pociągi również czeka modernizacja, dzięki czemu dojazd ma być nieco szybszy. (la)

| z wielkiej brytanii 13

Bagaż pod kontrolą Papierosy, alkohol, leki – jakie rzeczy można legalnie wwieźć do Wielkiej Brytanii? Przedstawiamy podstawowe przepisy obowiązujące osoby wybierające się na Wyspy.

>> Magdalena Pilor odróżując z krajów Unii Europejskiej można legalnie przywieźć ze sobą większość towarów. Ważne, aby były one przeznaczone na własny użytek lub dla kogoś innego, jako prezent. Jeśli posiada się więcej towaru niż dopuszczalne normy lub zaistnieje podejrzenie, że rzeczy przeznaczone są do sprzedaży, trzeba liczyć się z kontrolą, zatrzymaniem przez celników bagażu, grzywną, a nawet skierowaniem sprawy do sądu.

Tytoniowy zastrzyk gotówki

– Mieszkam w Anglii od ponad ośmiu lat i choć sam nie palę, jeszcze ani razu nie przekraczałem granicy bez co najmniej 40 paczek papierosów – mówi Kamil z Londynu. – Zawsze to kilka dodatkowych funtów – dodaje. Legalnie na teren UK można wwieźć 800 sztuk papierosów, czyli wspomniane 4 kartony. Średnio za jedną paczkę dobrej jakości papierosów, w Polsce trzeba zapłacić £2,5, cena w Anglii – £10. Zysk ze sprzedaży wynosi więc ok. £15 na jednym kartonie, czyli na dozwolonej ilości można zarobić £60. – Przewożenie przeze mnie papierosów do Anglii to najczęściej przysługa dla znajomych, a nie sposób na zarabianie pieniędzy – przyznaje. Tanie papierosy z Polski, ale też z innych krajów, jak Ukraina i Rosja, można kupić niemal wszędzie: dzięki mediom społecznościowym, forom internetowym, w sklepach i zakładach prowadzonych przez Polaków. Najczęściej pochodzą z przemytu, a ich ceny wahają się od £21 do £45 za karton. Podobnie jest z tytoniem. Cena za kilogram przywiezionego z zagranicy suszu zaczyna się od £25, większość sprzedaje po £40. W Polsce za taką ilość trzeba średnio zapłacić ok. £10-15. Do UK można wwieźć tylko wspomnianą ilość, czyli 1 kilogram tytoniu, dodatkowo 200 cygar i 400 sztuk cygaretek.

Wybierając się na Wyspy można zabrać ze sobą 110 litrów piwa, czyli 55 półtoralitrowych butelek, 90 litrów wina, 10 litrów spirytusu i 20 litrów wina wzmocnionego, jak sherry. – Alkoholu przywiezionego z Polski nikt nie sprzedaje – mówi Łukasz, mieszkaniec Liverpoolu. – Każdy zostawia dla siebie. Dodatkowo każda butelka to kolejne kilogramy w bagażu – zaznacza. Słowa Polaka potwierdza bardzo mała, w porównaniu z papierosami, liczba ogłoszeń sprzedaży polskiej wódki czy piwa. Nieliczni sprzedawcy proponują za 0,7 litra cenę £10-12, czyli nieco wyższą od podobnej jakości alkoholu w angielskich marketach i o niecałe £10 od tych samych marek w polskich sklepach. Większość lekarstw można bez problemu wwieźć do Wielkiej Brytanii. Muszą być one w oryginalnych opakowaniach i podobnie jak powyższe towary, przeznaczone na użytek własny. Choć nie jest to wymagane, to warto w przypadku leków na receptę mieć jej kopię lub pismo od lekarza o konieczności ich zażywania (warto przetłumaczyć go na język angielski). Wszystkie medykamenty w formie płynnej, które znajdują się w bagażu podręcznym należy przewozić w pojemnikach maksymalnie do 100 ml. Warto też zwrócić uwagę na dodatkowe przepisy w zależności od przewoźnika.

Polska szynka i polski kot

Nie ma żadnych ograniczeń jeżeli chodzi o przewóz żywności. Dotyczy to zarówno warzyw, owoców, wszelkiego rodzaju mięs i nabiału. Część zwierząt domowych, m.in. psy, koty czy fretki można wwieźć do UK bez kwarantanny, o ile spełniają zasady Pet Travel Scheme (PETS). Bez żadnych ograniczeń można zabrać gady, płazy, ptaki i domowe gryzonie. Kategorycznie zabronione jest przewożenie narkotyków, broni i materiałów wybuchowych, sprejów do samoobrony (np. gazu pieprzowego), zagrożonych zwierząt i roślin, nieoszli-

Fot. Shutterstock

fowanych diamentów, nieprzyzwoitych i obscenicznych materiałów, nielegalnych – „pirackich” kopii filmów i muzyki, mięsa i produktów mlecznych pochodzących spoza krajów UE. Wyjątek stanowią te rzeczy, które posiadają stosowne pozwolenia. Po przybyciu do Wielkiej Brytanii należy zgłosić towar, który przekracza dopuszczalne ilości, lub jest zakazany czy planowany na sprzedaż. Każdy bagaż wwieziony na Wyspy może zostać poddany kontroli. W przypadku naruszenia przepisów, trzeba liczyć się z koniecznością zapłacenia cła lub podatku, zostawienia zakazanych przedmiotów lub przedstawienia konkretnych pozwoleń. Jeżeli celnicy spo-

tkają się z odmową, wszystkie towary zostaną zatrzymane. Jeżeli podróż odbywa się drogą lądową może zostać skonfiskowane auto, którym były przewożone niedozwolone rzeczy.

Dopuszczalne ilości towarów, które można wwieźć do UK       

papierosy – 800 szt. cygara – 200 szt. cygaretki – 400 szt. tytoń – 1 kg piwo – 110 litrów wino – 90 litrów spirytus – 10 litrów

Najczęściej przewożone towary Towary, które przewożone są w największych ilościach

Potencjalny zysk*

papierosy

£15 na kartonie (10 paczek)

tytoń

£10-£25 na kilogramie

wódka (wybrana, znana marka)

£7 na 0,7 litra

* choć towary wwiezione są zgodnie z prawem ich sprzedaż na terenie Wielkiej Brytanii jest nielegalna.

14 z wielkiej brytanii

Psy atakują ludzi Najbardziej zagrożeni są listonosze. Ale praktycznie nikt nie może czuć się w pełni bezpiecznie. W ubiegłym roku w Anglii i Walii odnotowano rekordową liczbę ataków psów na ludzi… >> Dariusz Dzikowski ył 1 stycznia br. Mieszkańcy Preston odpoczywali po urokach sylwestrowej nocy, kiedy w jednym z domów w centrum miasta rozegrała się tragedia. 22-letni Liam Hewitson został zaatakowany przez własnego psa. Pitbull o imieniu Trigger niespodziewanie rzucił się mężczyźnie do gardła, powodując poważne obrażenia twarzy i szyi. Mimo szybkiej akcji ratunkowej 22-latek zmarł, a agresywne zwierzę zostało uśpione. Wcześniej nie było z nim problemów, przez 6 lat, od czasu urodzenia, Trigger mieszkał ze swoim właścicielem. Wg lekarzy, tuż przed atakiem psa mężczyzna miał atak epilepsji. – To nieprawdopodobne. Często widziałem ich razem na spacerze, ten zwierzak wydawał się naprawdę w porządku – nie krył smutku sąsiad Misbah Saeed. W ciągu ostatnich 10 lat w Anglii i Walii w wyniku pogryzienia zginęły co najmniej 22 osoby, w tym 13 dzieci.

Broń na czterech łapach

To już prawdziwa plaga. Opublikowane dane nie pozostawiają złudzeń – liczba osób wymagających interwencji lekarskiej w następstwie psiej agresji systematycznie rośnie. Ubiegły rok był pod tym względem rekordowy. Odnotowano 7.332 takie przypadki, co stanowi wzrost o 7,3 proc. w stosunku do roku 2014. W grupie pokrzywdzonych znalazło się 1.546 dzieci, które nie przekroczyły 14. roku życia. Najbardziej na niebezpieczeństwo narażeni są mieszkańcy hrabstwa Merseyside. Z pomocy medycznej skorzystało tam 331 osób – aż o 22 proc. więcej niż rok wcześniej. To najwyższy wskaźnik w Anglii. Ale i w Walii statystyki znacząco skoczyły w górę. Interwencji lekarskiej udzielono tam 449 osobom, czyli o 10 proc. więcej niż rok wcześniej. Najwięcej ataków zanotowano na obszarach Swansea i Bridgend w płd. części kraju. Problem jest poważny, nic więc dziwnego, że władze biją na alarm za22 kwietnia 2016

powiadając zaostrzenie przepisów. Według nowych wytycznych, które wejdą w życie w lipcu bieżącego roku, kary dla właścicieli agresywnych psów będą wyższe niż wcześniej. Dotyczy to ataków skutkujących śmiercią bądź uszkodzeniem ciała – zarówno człowieka, jak i towarzyszącego mu czworonoga. Pobytem za kratkami będą także zagrożone osoby posiadające zabronione na Wyspach rasy. Na tej liście znajdują się: pitbull terrier, japoński tosa, dog argentyński oraz fila brasileiro. Sędzia Richard Williams, członek Sentencing Council, uważa, że nowe uregulowania pozwolą rozszerzyć zakres kar w zależności od rangi i niebezpieczeństwa konkretnego przypadku. – Większość właścicieli psów to porządni, odpowiedzialni ludzie, ale są i tacy, którzy narażają innych na poważne niebezpieczeństwo – twierdzi Williams, dodając, że w sytuacji, w której ofiara zmarła, właściciele psów będą odpowiadać z paragrafu o wysoki stopień winy, co jest zagrożone sankcją od 6 do 14 lat więzienia. Dotyczy to też przypadków, kiedy pies jest używany jako broń bądź specjalnie szkolony pod kątem agresywnego zachowania.

Kawałki mięsa

Zapowiedziane zmiany z zadowoleniem przyjmuje organizacja The Dog’s Trust. – Mamy nadzieję, że przyczyni się to do większej odpowiedzialności właścicieli, czego owocem będzie zmniejszenie liczby ataków na ludzi. Bardzo ważna jest edukacja w tym względzie – napisali w oświadczeniu członkowie Trustu. W podobnym tonie wypowiada się James White, z organizacji Guide Dogs. Jednak, jak zaznacza, problem jest szerszy. – Każdego roku ponad 100 psów, przewodników osób niewidomych, jest atakowanych przez inne psy. To bardzo traumatyczne zdarzenia, mogące zniechęcić czworonogi do pracy, a ich właścicieli do wychodzenia z domu. Zdecydowane przeciwdziałanie temu jest potrzebą chwili – twierdzi White. Czy bardziej restrykcyjne przepisy przełożą się na zwiększenie bezpieczeństwa? Czas pokaże. To już kolejny krok w tym kierunku. Poprzednio zaostrzono prawo w 2014 roku, w następstwie śmierci 11-letniej Avy-Jayne Corless z Blackburn, która zmarła po pogryzieniu przez pitbulla. Agresywne zwierzę zaatakowało dziewczynkę

podczas snu. W efekcie wprowadzonych wtedy uregulowań zwiększyła się liczba wyroków skazujących; zintensyfikowano też ilość akcji mających uświadomić posiadaczom psów, jaka odpowiedzialność na nich ciąży. Fachowcy zgodnie twierdzą, że to właściciel odpowiada za zachowanie swojego czworonożnego pupila. Również jeśli chodzi o zaniechanie. Prezenter telewizyjny Paul O’Grady, ambasador Battersea Dogs & Cats Home, przekonuje, że wielu pogryzień można uniknąć, gdyby psy były lepiej szkolone. – Powinnością właścicieli jest traktowanie swoich czworonogów z miłością i szacunkiem, ale także przedsięwzięcie kroków mających na celu zagwarantowanie bezpieczeństwa w kontaktach z ludźmi i innymi zwierzętami – mówi O’Grady. Symptomatyczny jest głos w tej sprawie Amandy Peynado, mieszkanki Salisbury, która poważnie ucierpiała w następstwie ataku rottweilera. Jak mówiła w programie Victorii Derbyshire na antenie BBC 2, pies nagle, bez żadnego powodu, rzucił się na nią i pastwił przez ponad godzinę. Odchodził, po czym

| z wielkiej brytanii 15 wracał, wyrywając z jej ciała kawałki mięsa. Kobieta straciła lewe ramię, a prawe ma poważnie uszkodzone. Podobnie jak plecy i nogę. Mimo to Amanda Peynado nie wini swojego oprawcy. Komentując zmiany w prawie stwierdziła, że 99 proc. agresywnych zachowań psów spowodowanych jest umyślną bądź nieumyślną winą właściciela. – Tacy ludzie muszą mieć świadomość obowiązku, jaki na siebie biorą i potencjalnego zagrożenia, jakie stwarzają – zanim ich zwierzę rzeczywiście kogoś zaatakuje.

Lista agresorów

Ich ofiarą może paść praktycznie każdy. Jednak, jak pokazują statystyki, na pogryzienie przez psy najbardziej narażeni są listonosze i listonoszki. Dziennie ofiarą takich ataków pada przeciętnie 8 przedstawicieli tej profesji. Jedną z nich jest 32-letnia Claire Millen, która została zaatakowana przez kundla, kiedy zapukała do drzwi adresata, żeby dostarczyć mu pocztę. Agresywne zwierzę, na oczach swojego właściciela, rzuciło się na nią i dotkliwie pogryzło. – Byłam przerażona. Krew tryskała dookoła – mówiła Millen, mieszkanka Liverpoolu, najbardziej niebezpiecznego, po Oksfordzie, miasta w Wielkiej

Brytanii pod względem ataków psów. Miejscowa policja sporządziła listę najgroźniejszych ras 2015 roku. Wynik może budzić zdziwienie, gdyż najbardziej zadziorne i agresywne w stosunku do ludzi okazały się psy rasy jack russell. Ich przodkowie zostali sprowadzeni na Wyspy 200 lat temu i byli wykorzystywani głównie w polowaniach na lisy, ze względu na dużą energię, jaką się cechują. Niewielkich rozmiarów, z pozoru niegroźne dla człowieka, w rzeczywistości okazują się bardzo niebezpieczne. Szczególnie jeśli chodzi o dzieci. Noworodek Reggie Young został zagryziony na śmierć przez przedstawiciela tej rasy we własnym domu w Sunderland w czerwcu 2015 roku. Z kolei kilka miesięcy później 2-letnia Libby Jane Wilson w wyniku ataku jacka russella straciła oko. Dziewczynka bawiła się w parku w swoim rodzinnym mieście Chorley, w hrabstwie Lancashire. Kolejne miejsca na liście najgroźniejszych psów w Liverpoolu zajmują staffordshire bull terrier, pitbull terrier, owczarek niemiecki, rottweiler, jamnik, bokser, dog niemiecki, doberman pinscher oraz husky…

reklama

16 festiwal

Gwiazdy Eurowizji

w Londynie W ramach przygotowań do ﬁnału Eurowizji, który będziemy oglądać w połowie maja, a który odbędzie się w Szwecji, w stolicy Wielkiej Brytanii zorganizowano London Eurovision Party.

oncert na Wyspach to piąta i ostatnia w sezonie eurowizyjnym 2016 impreza promocyjna, na której nie zabrakło m.in. reprezentanta Polski – Michała Szpaka. Za nami koncerty w Rydze, Moskwie, Amsterdamie i Tel Avivie. Swoje umiejętności, poza polskim wokalistą, pokazali tu: Eneda Tarifa (Albania), ZOË (Austria), Poli Genova (Bułgaria), Nina Kraljić (Chorwacja), Minus One (Cypr), Highway (Czarnogóra), Amir (Francja), Barei (Hiszpania), Nicky Byrne (Irlandia), Greta Salóme (Islandia), Justs (Łotwa), Kaliopi (Macedonia), Ira Losco (Malta), Ovidiu Anton (Rumunia), Frans (Szwecja), Joe and Jake (Wielka Brytania) oraz Francesca Michielin (Włochy). Nie zabrakło także gości specjalnych – na scenie pojawili się: Aminata, Selma, Eleftheria Elefheriou oraz Destiny. Teraz nie pozostaje już nic innego jak tylko czekać na 10, 12 i 14 maja, kiedy odbędą się półfinały i finał tegorocznego konkursu. Eurowizja to konkurs, który ma zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Ci ostatni podkreślają przede wszystkim to, że coraz mniej ważne jest tu śpiewanie, a coraz częściej – idee, które głoszą wokaliści. Jak będzie w tym roku? Kto wygra tegoroczną edycję? Dowiemy się już za kilka tygodni.

Michał Szpak (Polska)

22 kwietnia 2016

Fot. Paweł Kuzioła

| festiwal ZOË (Austria)

Amir (Francja)

Argo (Grecja)

Kaliopi (Macedonia)

Ira Losco (Malta)

Joe and Jake (Wielka Brytania), Greta Salóme (Islandia)

Eneda Tarifa (Albania)

Frans (Szwecja)

Justs (Łotwa)

Ovidiu Anton (Rumunia)

Barei (Hiszpania)

18 z wielkiej brytanii

Polska nie jest go Z Wojtkiem „Łozo” Łozowskim z grupy Afromental, która 30.04 wystąpi w Londynie, rozmawia Marek Jamroz Afromental istnieje na polskiej scenie muzycznej już 12 lat. Gdzieś znika słodkie RnB i z albumem Mental House wchodzicie na tereny mocniejszego brzmienia. Co sprawiło, że nastąpiła nie tyle rewolucja, co zmiana formuły waszego grania? Czy nie obawiacie się, że waszej publiczności nie przypadnie do gustu ta zmiana kursu? – My od początku naszej twórczości lubiliśmy przemycać cięższe elementy. Może faktycznie podstawą było szeroko pojęte RnB, ale to też w dużej mierze dlatego, że nikt tego w naszym kraju wtedy nie robił. My za to, gdy mieliśmy po 20-21 lat, uwielbialiśmy w Olsztynie klimat hiphopu i RnB ze Stanów z lat 90. Ale nasz pierwszy stworzony wspólnie utwór „The Breakthru” już miał w sobie przestery na refrenach. Pomimo naszej fascynacji „czarnym” graniem w tamtym okresie, większa część naszego zespołu w czasach licealnych to fani starszego rocka, metalu czy grunge-u. Wychowywaliśmy się na takich zespołach jak Metallica, Alice in Chains, Sepultura, Godsmack, Disturbed, Korn, Limp Bizkit czy System of a Down. Ja osobiście na samym początku świadomej przygody z muzyką zakochany byłem w Led Zeppelin i Black Sabbath, gdzie moim ulubionym gitarzystą był Jimmy Page, a ikoną i postacią, którą uwielbiałem był sam Ozzy. Tekstowo wyrażacie się w języku angielskim. Czy nie uważacie, że może nastąpić efekt wyłączenia u słuchaczy, czyli, że warstwa tekstowa staje się jedynie estetycznym dodatkiem w utworach? – Niestety masz rację i po latach pisania po angielsku dochodzę do wniosku, że w Polsce jeszcze jest na to za wcześnie. A może nigdy nie będzie to miało sensu. Tzn. jest duża grupa naszych fanów, którzy śledzą faktycznie to co naskrobiemy, często dostajemy sygnały, że dobrze znają teksty, a wręcz regularnie pojawiają się zdjęcia np. tatuaży, które zawierają cytat z naszych tekstów. Idealnym przykładem na to, że jednak większość słuchaczy ma z tym problem jest nasz utwór „Radio Song”, śpiewany po angielsku. Cały tekst to metafora tego co się dzieje w naszym życiu. Kobieta, którą mamy u swego 22 kwietnia 2016

| z wielkiej brytanii 19

otowa boku od zawsze to nasze ideały i to w co wierzyliśmy, i dalej wierzymy. W tekście mówimy też o romansie z inną, bogatą, elegancką damą, która kusi nas swoim blichtrem i możliwościami. W refrenie natomiast przepraszamy, że napisaliśmy taki utwór i że nie chcemy więcej takich piosenek tworzyć. Jak pokazał czas, nikt w Polsce tego nie zrozumiał. Wszyscy myśleli, że w tekście jest „trochę słońca”, a piosenka jest o jakiś romansach damsko-męskich. Piosenka stała się mega hitem, jednak tekst nie miał jak widać większego znaczenia. Taki nasz mały koń trojański – jak my to nazywamy. Wiele kawałków z waszego ostatniego albumu w warstwie lirycznej brzmi buntowniczo i gniewnie. Skąd czerpiecie inspiracje? – Ja dosyć szybko zaczynałem podważać to, jakimi prawami rządzi się ten świat. W okresie liceum przechodziłem okres szukania siebie i buntowniczego podejścia do ogólnoprzyjętych reguł i zasad. Nasze granie RnB to także był rodzaj buntu, bo w tamtym okresie nie do pomyślenia było, żeby zespół z Polski śpiewał taką muzykę w języku angielskim i że miałby konkurować na listach przebojów z Marylą Rodowicz, Feelem, Wilkami itp. Bardzo lubię obserwować ludzi, świat i to jakimi prawami się rządzi. Dużo filozofuję, analizuję i myślę. Staram się rozwijać swoją świadomość, a im dalej w las tym faktycznie więcej widać. Dziś najbardziej męczy i irytuje mnie manipulowanie mas przez ludzi, którzy są trochę mądrzejsi, jednak nie na tyle mądrzy, by wiedzieć, że władzy i pieniędzy nie zabiorą ze sobą do grobu. A niestety konsekwencje ich działań będą odczuwać po nas następne pokolenia. Jest wiele inspiracji, bo jest wiele problemów, a z tą świadomością nie umiem już chyba tworzyć muzyki i tekstów o niczym. Muszę zapytać o twój udział w Must be the Music. Nie da się ukryć, że większość zwycięzców takiej zabawy ginie gdzieś w tłumie na muzycznym rynku, ale i zdarzają się perły. Co twoim zdaniem daje uczestnikom sam udział w takiej zabawie? I czego nauczyłeś się ty sam, będąc tym, który naciskał guziki na „TAK” i na „NIE”? – MBTM to była świetna robota, piękna przygoda i dobra nauka. Ciężko było oceniać na początku ludzi, którzy przy-

chodzili do nas do programu, zwłaszcza że wielu z nich było starszych ode mnie lub z większym stażem na scenie. Z czasem jednak zrozumiałem gdzie jestem i jaką mam rolę, i jeżeli już mogę wyrażać swoje zdanie, będę to robił. Udział w takim programie to na pewno super frajda i ciekawa przygoda. I tak każdy powinien traktować takie programy. Oczywiście jest to jednak również poszuki-

– To po prostu naturalna kolej rzeczy. To okres, w którym dorastaliśmy, z którego najwięcej czerpaliśmy jako zdolni, jurni młodzieńcy. Gdyby miał powstać projekt Afromental i Przyjaciele, kim byliby wasi goście? Załóżmy, że jest pełna dowolność i możecie wybrać dowolnych muzyków z całego świata.

Irytuje mnie manipulowanie mas przez ludzi, którzy są trochę mądrzejsi...

show-biznesu, było zawsze kupą zabawy. Ja zdecydowanie lubię wyjazdy za granicę, a zdarzyło się nam zagrać parę koncertów za granicą, między inymi w Wenezueli. A z kim lepiej się podróżuje niż z bandą dobrych kumpli? Odbiorcy zdążyli już dobrze zapoznać się z waszym ostatnim krążkiem, od którego wydania minęło półtorej roku. Czy pracujecie już nad nowym materiałem? – Aktualnie jeszcze nie, na razie przed nami sezon koncertowy wiosna/lato 2016.

WOJTEK „ŁOZO” ŁOZOWSKI wanie talentów, a i czasem ogromna szansa na przyszły sukces i tzw. trampolina promocyjna. Wielu artystów, którzy brali udział w takich programach znika i słuch o nich ginie, ale są również tacy, którzy dzięki udziałowi w show zrobili ogromne kariery. Przykładem jest Enej czy Lemon. Udział w tym programie to też nauka. Dowiedziałem się dużo więcej o tym, ile zdolnych ludzi mamy w naszym kraju. Zobaczyłem też, jak takie programy wyglądają od kuchni i jak wygląda – jak my to nazywaliśmy – „zabawa w Pana Boga”, decydując o tym, kto przechodzi dalej, a kto nie, komu damy szansę zaśpiewać przed milionami, a których odeślemy do domu. Tu również zobaczyłem jak można manipulować opinią publiczną lub jak łatwo można wpłynąć na emocje ludzi. Całość jednak to piękna przygoda, którą wspominam bardzo dobrze. Wróćmy do zespołu Afromental i do waszej muzyki. Daje się w niej wyczuć wyraźny powiew lat 90. Czy ten rozdział historii muzyki jest waszą inspiracją?

– Ciężko byłoby odpowiedzieć na to pytanie, bo to, że na przestrzeni lat graliśmy różną muzykę spowodowane jest również masą różnych inspiracji i tym, że każdy z nas lubił różne kierunki. Oczywiście są pewni artyści, którzy pojawiali się w większości naszych playlist z młodości, których chcielibyśmy mieć u boku w studio czy na scenie. Na pewno Michael Jackson czy Biggie Smalls to nasz ulubiony raper. Z „metaluchów” to chyba Limb Bizkit byłby nam najbliżej. A soul i RnB to pewnie D’angelo. A jazzowo to pewnie Herbie Hancock. Jak podsumujecie 12 lat waszej działalności muzycznej? Co wspominacie najlepiej, może najzabawniej, a co mniej dobrze? – Najcięższy moment to na pewno śmierć naszego przyjaciela Mateusza Budnego. „Bajzel” był naszym głównym technicznym, zmarł parę tygodni po wypadku samochodowym, parę lat temu. A co do pięknych momentów to cała ta przygoda i wspólna droga była świetną zabawą. Wspólne wspinanie się po drabinie, by dojść na szczyty polskiego

Biografia Wojciech Andrzej „Łozo” Łozowski (ur. 5 lipca 1984 w Olsztynie) – polski wokalista i autor tekstów, członek grupy Afromental. Od 2004 roku śpiewa w zespole Afromental. Syn mistrza tańca towarzyskiego Andrzeja Łozowskiego. Członek Akademii Fonograficznej ZPAV. Od 2 marca do 27 kwietnia 2008 roku brał udział w „Tańcu z gwiazdami”. Odpadł w 9. odcinku, zajmując 6. miejsce. Jego partnerką była Blanka Winiarska. Od 2011 do 2013 roku zasiadał w jury programu „Must Be the Music. Tylko muzyka”. W 2015, wspólnie z Katarzyną Ankudowicz poprowadził show „SuperDzieciak”.

Czekamy na Twój komentarz

20 kryminał

Narkotykowy głód

Zamaskowany mężczyzna wyciągnął broń i wycelował w twarz młodego sprzedawcy. – Zastrzelę cię, zastrzelę cię – krzyknął, a potem pociągnął za spust.

>> Paweł Chojnowski wansea, południowa Walia. Do niewielkiego osiedlowego sklepu z prasą, artykułami spożywczymi i kuponami Loterii Narodowej przychodzą zazwyczaj tylko okoliczni mieszkańcy. W godzinach otwarcia od 6 rano do 9 wieczorem w sklepie sprzedaje zwykle jedna osoba, 42-letni menadżer Gurminder T. albo 19-letni Jordan A. Akurat tego dnia na zmianie pracował ten młodszy. Smukły, średniego wzrostu, z włosami modnie zaczesanymi na bok. Twarz jeszcze

reklama

22 kwietnia 2016

dziecięca, gładka, bez zarostu. Ciemne oczy, niewielkie uszy, delikatny podbródek. W sklepie pracował już od jakiegoś czasu i jak się niebawem okaże, był do swojego miejsca zatrudnienia bardzo przywiązany. Mężczyzna z bronią to Dawid J. Można o nim powiedzieć, że w którymś momencie swojego życia się pogubił. Zamiast rodzinnego ciepła, stabilizacji, normalnej pracy wybrał substytut – heroinę i wraz z innym, którzy dokonali podobnego wyboru, zasiedlał okoliczną melinę, gdzie czas odmierzał naprzykrzający się regular-

nie głód narkotykowy. Dziewczyna, z którą dzielił codzienność przed kilku laty, już dawno go zostawiła, zabierając ze sobą ich dziecko, bo trudno było je chować w rzeczywistości podziurawionej igłami. 24-latek na zdjęciach policyjnych wygląda mizernie. Chudy, poturbowany, jakby od dłuższego czasu nie miał okazji zmrużyć oka. Jasne, przylizane na bok włosy odsłaniają wysokie, pomarszczone czoło, niewielkie uszy, widoczny zarost, wąski nos. Na lewe oko zachodzi fioletowa opuchlizna, poniżej zadra-

pania i skaleczenia. Po prawej stronie twarzy, tuż pod okiem, potężny siniak. Ślady walki zdradzają też jego niewielkie usta. W prawym kąciku ma bowiem krwiaka, a warga po lewej stronie jest wyraźnie spuchnięta.

Osobista

Pięć lat temu Dawid miał tzw. przypał. W centrum handlowym Swansea City Centre późnym popołudniem podeszło do niego dwóch funkcjonariuszy policji. Pech chciał, że w skarpetce miał akurat zakamuflowane porcje heroiny. Nie było tego wiele, bo w sumie 0,3 grama, ale narkotyk klasy A, więc J. zdawał sobie sprawę, że w razie prze-

| kryminał 21 szukania raczej sankcjom nie umknie, nie wspominając o konfiskacie towaru, która niechybnie go czekała w przypadku zatrzymania. Policjanci musieli zauważyć, że chłopak spiął się nienaturalnie, kiedy zaszli mu drogę, a gdy próbował bez słowa się oddalić, tylko potwierdził ich podejrzenia. Zaaresztowano go w celu przeprowadzenia – jak to określa się w slangu służb mundurowych – osobistej. Na komendzie trafił do pustej celi, gdzie z miejsca przyznał się do posiadania. Oficer w protokole wpisał „cztery srebrne zawiniątka z heroiną”. Na przesłuchaniu wcisnął policjantom historyjkę, jak na ulicy podszedł do niego nieznajomy mężczyzna i zaoferował mu narkotyk, za który zapłacił 25 funtów. Więcej powiedzieć nie zamierzał. Mimo to sąd zdecydował, że do sprawy poczeka na wolności. Na dołek trafił jednak jeszcze przed rozprawą. Tym razem za napaść na własną siostrę podczas świąt Bożego Narodzenia 2011 roku. Nie przyznał się. Sąd wyznaczył rozprawę na początek stycznia. J. znów wyszedł na wolność, choć tym razem miał zakaz zbliżania się do domu, gdzie mieszkała jego siostra, zakaz kontaktu ze świadkami oskarżenia oraz zakaz zmiany miejsca zamieszkania.

Odwyk

Jego kartoteka systematycznie pęczniała w ciągu następnych kilku lat. W sumie wszystkich sądowych wyroków ciążyło na Dawidzie aż 28. Przyznał się m.in. do usiłowania kradzieży, posiadania broni palnej oraz uszkodzenia ciała. Niemal na każdej rozprawie powracała kwestia jego uzależnienia od narkotyków, choroby, która zniszczyła mu życie, bo według obrony przestępcza aktywność J. wynikała z potrzeby zaspokojenia głodu, a do tego potrzebował przecież pieniędzy. I tak raz na jakiś czas J. lądował przed sądem, gdzie otrzymywał niewielkie wyroki. Po wyjściu wracał do prochów i przestępczego żywota. Nadszedł dzień, w którym Dawid postanowił skończyć z ćpaniem. Wziął się w garść i wyprowadził do innego hrabstwa, Berkshire, na zachód od Londynu, gdzie miał nauczyć się żyć bez narkotyków, a nade wszystko odciąć od środowiska lokalnych heroinistów. Spróbował powrotu na łono rodziny, rozpoczął nowy rozdział, ale

Fot. Shutterstock

niestety długo nie wytrzymał. Najzwyczajniej nie sprostał trudnościom terapii odwykowej i na początku 2016 roku wrócił do Swansea, do starych znajomych i starego życia. Wylądował w crack house’ie przy Wychtree street w Morriston, miejscu dobrze znanym lokalnej policji. Czas znów upływał mu na wkuwaniu igieł w przedramiona oraz kombinowaniu pieniędzy na kolejną działkę. Pracy nie miał, więc gdy zbliżał się narkotyczny głód, panicznie podejmował się wszelkich prób zdobycia funduszy.

Plastikowe kule

Najprawdopodobniej właśnie po to odwiedził 25 lutego 2016 roku sklep przy Vicarage Road, który znajdował się dość blisko meliny, gdzie pomieszkiwał. Ubrał się na tę okoliczność w ciemne spodnie, ciemną bluzę z kapturem, szalik, który zasłaniał mu twarz, czapkę oraz rękawiczki. Na skok zabrał też pneumatyczny pistolet miotający

plastikowe kulki, bo w końcu jakoś musiał zmusić sprzedawcę, by oddał mu pieniądze. Wkrótce okaże się, że nie był to najlepszy pomysł. Na kamerach CCTV widać, jak J. wchodzi do sklepu, wyjmuje pistolet i zbliża się do sprzedawcy. Ten zamiera na chwilę, gdy Dawid do niego celuje. Ułamki sekundy później plastikowa kulka odbija się od jego twarzy, a sam sprzedawca, gdy zdaje sobie sprawę, że to zabawka, przytomnieje i odzyskuje pewność siebie. Chwyta, co ma pod ręką, na nieszczęście dla Dawida puszkę napoju energetycznego i rusza w stronę napastnika. Wywiązuje się krótka szarpanina, podczas której wspomniana puszka ląduje kilkukrotnie na twarzy niedoszłego rabusia, wyrządzając spustoszenie na jego głowie. Po chwili Dawid daje za wygraną. Ucieka w popłochu ze sklepu z pustymi rękami. Jordan powiadamia policję. Funkcjonariusze, którzy orientują się nieco w okolicznej patologii, prędko typują

ewentualnych podejrzanych i tak trafiają przed drzwi meliny narkomańskiej przy Wychtree street. Znajdują Dawida ukrytego w szafie. Udaje im się też odnaleźć worek z plastikowymi kulkami, ale na ślad pistoletu-zabawki użytego podczas napadu nie trafiają. Najwyraźniej J. przytomnie pozbył się dowodu, który mógłby go obciążyć. Po raz kolejny trafia na dołek. Na rozprawie przed Swansea Crown Court na początku kwietnia mężczyzna przyznaje się do wszystkiego. Tym razem dostaje cztery lata. Wyjdzie po dwóch.

Czekamy na Twój komentarz

22 z wielkiej brytanii

Kupować czy wynaj Analiza rządowych statystyk dotyczących Londynu, przeprowadzona przez organizację Generation Rent wskazuje, że w każdej z dzielnic miasta średni koszt wynajmu trzypokojowego mieszkania jest poza zasięgiem ﬁnansowym przeciętnej rodziny. Czy tak naprawdę jest? Kogo więc stać na takie mieszkanie? >> Joanna Szmatuła rudność z opłaceniem czynszu, gdy tylko jedna osoba w rodzinie jest zatrudniona, oznacza, że przeciętna para mieszkająca w Londynie nie może sobie pozwolić na dzieci – wynika z najnowszego raportu. – Mieszkania są tak drogie, że nawet pary z normalnymi dochodami nie są w stanie założyć rodziny. Status Londynu jako globalnej stolicy szybko zniknie, jeśli połowa populacji będzie zmuszona zapomnieć o swoich aspiracjach – powiedziała Betsy Dillner, dyrektorka Generation Rent. Kto więc ma szansę na swoje własne cztery kąty? Jak pisaliśmy kilka tygodni temu na naszych łamach, z danych wynika, że aż 16 proc. Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii kupiło tu mieszkanie, a prawie jedna czwarta planuje to zrobić w ciągu najbliższego roku (dużą część tych zakupów finansuje kredyt hipoteczny). Wynika z tego, że sporo naszych rodaków postanowiło nabyć tu własną nieruchomość. Od czego powinniśmy więc zacząć? To zależy – i to nie tylko od tego czy właśnie teraz dysponujemy określoną kwotą gotówki.

Kupować czy czekać

– Najważniejsza rzecz to motywacja. Jeśli chcecie wprowadzić się do swojego mieszkania, to trzeba zacząć rozmawiać z tymi ludźmi, którym się udało. Dzięki temu dowiecie się w jaki sposób to zrobić – mówi Janina White, autorka książki poświęconej kupnie nieruchomości „To Buy or Not to Buy”. – Ta książka to autobiografia. To odzwierciedlenie mojego własnego doświadczenia z kupna nieruchomości w Londynie. W grudniu 2004 roku znalazłam się na dworcu autobusowym Victoria z £14 w kieszeni. W maju 2009 roku kupiłam własne mieszkanie. Teraz pracuję z inwestorami w zakresie finansowania i budowy obiektów – pisze w swojej książce i jednocześnie przekonuje, że każdy – przy odrobinie samozaparcia może dojść do tego samego. 22 kwietnia 2016

– Domy w Londynie kupują nie tylko wysoko postawieni managerowie, do tego Brytyjczycy. To też zwykli ludzie – pracownicy biurowi, managerowie średniego szczebla, fryzjerzy itd. Jeśli zrozumiemy, że kupno mieszkania w Londynie to nie mit, wtedy zacznie się etap edukacji i pracy, czyli analizowanie sytuacji życiowej, wyboru dzielnicy zamieszkania i planowanie inwestycji. Oczywiście, oszczędzanie też jest niezbędnym warunkiem – to mit, że można nabyć nieruchomość bez depozytu – opowiada.

Właściwe rozeznanie

– Początek transakcji z nieruchomością to, po pierwsze, nasza decyzja – „kupić”. Po drugie, planowe badanie rynku. Powinniśmy twardo postanowić, że jesteśmy gotowi i chcemy kupować. Potem po prostu trzeba poszukać odpowiednich wariantów – radzi White w swojej książce. Według analityczki rynku, wiele zależy od tego, czy kupujemy nieruchomość dla siebie czy z myślą o tym, że będziemy ją wynajmować dla innych

osób. Jeśli dla siebie, to ważne są trzy kryteria. Pierwszy to bliskość do miejsca pracy – uważa się, że jeżeli mieszkamy w Londynie i na drogę do pracy poświęcamy mniej niż godzinę dziennie, to jest to „normalne”. Jednocześnie jednak trzeba obliczyć, czy koszt dojazdów nie jest zbyt wysoki w stosunku do ceny nieruchomości i czy nie opłaca się poszukać czegoś droższego, ale położonego bliżej pracy, co pozwoli na ograniczenie kosztów dojazdu. Innym ważnym kryterium jest bliskość szkoły. – Jeżeli chcecie, aby wasze dziecko chodziło do dobrej szkoły, powinniście mieszkać w bezpośredniej bliskości od wybranej placówki (ang. catchment area). Są takie szkoły w Londynie, gdzie catchment area podnosi wartość nieruchomości o 30-40-proc. Aczkolwiek to jest tańsze niż płatne wykształcenie – mówi White.

Zmiany, zmiany

Przy „planowaniu” warto też zwrócić uwagę na bliskość lekarza rodzinnego i pozostałą infrastrukturę – jak na przykład to, że do najbliższego sklepu

nie musimy jechać około 30 minut lub więcej. White pisze w swojej książce także o innym elemencie, który w skrócie nazywa „transportem”. – Kupując nieruchomość, nigdy nie możemy być pewni, czy posłuży nam do końca życia. Zgodnie ze statystykami, przeciętny Brytyjczyk zmienia miejsce zamieszkania trzy razy w życiu. Wystarczy, że rozrośnie się rodzina, zmieni miejsce pracy lub podejmie decyzję o sprzedaży lub wynajęciu domu. Kluczowe jest zatem pytanie: czy cena nieruchomości wzrośnie czy nie, najlepiej więc kupować ją w miejscach, gdzie planowane są usprawnienia w transporcie i dziedzinie handlowo-rozrywkowej. Dlatego warto posprawdzać na stronie internetowej urzędu odpowiedniego dla danej dzielnicy, gdzie chcielibyśmy mieszkać. Dzięki temu dowiemy się, jakie są plany na najbliższe 10-15 lat – pisze w książce. Autorka książki, na co dzień udzielająca konsultacji w związku z zakupem nieruchomości i analizą tego segmentu rynku przekonuje, że zawsze warto

jmować? dążyć do tego, by mieć „swoje cztery kąty” i że nie jest to takie trudne jak się wydaje – nawet w Londynie. A na pytanie postawione w tytule swojej książki odpowiada jasno: – W Wielkiej Brytanii, a szczególnie w Londynie, nieruchomości trzeba kupować – w każdych okolicznościach. Jeżeli wynajmujemy mieszkanie, trzeba to robić, aby obniżyć poziom kosztów zamieszkania. Jeżeli już mamy własną powierzchnię mieszkaniową – kupujemy, żeby na tym zarabiać.

Pomocne witryny: 



Statystyki Land Registry, tzn. Państwowego Rejestru Transakcji z Nieruchomością (1. kwartał): 



Jeżeli średnio w kraju ceny wzrosły o 6,7 proc., to w Londynie – o całe 12 proc. Cena średnia nieruchomości w Londynie ustaliła się na poziomie £458.283 w porównaniu do średniej w kraju £179.492. Najtańsze dzielnice Londynu to North East (średnia wartość nieruchomości £97, 974) oraz North West (odpowiednio do £113, 861).



Portale do poszukiwania nieruchomości, szczególnie na rynku wtórnym: www.rightmove.com oraz findaproperty. com Witryny z danymi z Land Registry – katalogowego rejestru. Tu można poznać ceny sprzedanej nieruchomości w wybranym rejonie: www.houseprices.co.uk i www.nethouseprices.co.uk Bezpłatny serwer, gdzie można obliczyć wartość wybranej nieruchomości: www.propertypriceadvice. co.uk Witryna The National House BuildersL www.nhbc.co.uk Tu można obliczyć wartość wybranej nieruchomości: www.hometrack. co.uk Na tych stronach można poznać dane demograficzne w wybranym rejonie: www.checkmyarea.com, www.upmystreet.com i www.checkmyfile.co.uk

„To buy or not to buy”: „Niniejsze wydanie to pierwsza moja książka, adresowana przede wszystkim do „first time buyers”, żyjących i pracujących w Wielkiej Brytanii, to znaczy do ludzi, którzy marzą o nabyciu własnych mieszkań. W swojej książce wykorzystuję pokazowe historie z życia wzięte, czytelnik zobaczy więc jakie są skutki nieprawidłowego wyboru pomocnika. Podaję tu także praktyczne rady, przytaczam konkretne przykłady i opowiadam, jak można uniknąć nieprzyjemności”. Janina White (aby umówić się na konsultacje wystarczy zadzwonić pod nr 077 8482 3030). Całą książkę można znaleźć tutaj: ruspub.com/polish.html.

| z wielkiej brytanii 23 reklama

24 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na: joanna.szmatula@mail.goniec.com.

30 kwietnia br.

The Jungle Book

reżyseria: Jon Favreau gatunek: przygodowy

Remake znanej disneyowskiej historii powinien spodobać się miłośnikom przygód chłopca wychowanego przez wilki. Mowgli jest sierotą mieszkającym w dżungli. Ta przestaje być bezpieczna dla chłopca, gdy pojawiają się pogłoski o tym, że znowu grasuje tu tygrys Shere Khan, który poprzysiągł zemstę na ludziach za wyrządzone krzywdy. Wilki, chcąc ratować Mowgliego przed śmiercią, wysyłają go do wioski człowieka. Towarzyszy mu czarna pantera Bagheera i ekscentryczny niedźwiedź Baloo.

Goniec kulturalny

The Forum 9-17 Highgate Road, London, NW5 1JY

Cena:

£29.50-£33

Męski rock na Wyspach Tegoroczna wiosna obfituje w występy polskich zespołów na Wyspach. Już niedługo będzie można wziąć udział w koncertach grup Afromental, Acid Drinkers i Illusion. Afromental najbardziej kojarzony jest z trzema muzykami – Wojtkiem „Łozo” Łozowskim (wywiad z wokalistą można przeczytać na str. 18), Tomaszem „Tomsonem” Lach i Aleksandrem

„Baronem” Milwiw-Baron. Wykonują oni muzykę z pogranicza R&B, hiphopu i soulu, a znani są m.in. z takich przebojów jak „Rock&Rollin’ Love”, „It’s My Life” czy „Radio Song”. Acid Drinkers znany jest miłośnikom mocnego rockowego i heavy-metalowego brzmienia, a jego wokalistą od początku istnienia grupy, czyli od 1986 roku, pozostaje Tomasz „Titus” Pukacki.

Na zakończenie na scenie wystąpi Illusion, którego muzyka – tak jak i Acid Drinkers – przeznaczona jest głównie dla miłośników cięższych brzmień. Grupa mocno kojarzona jest z osobą Tomasza Lipnickiego, frontmana i gitarzysty. Te trzy występy gwarantują dobrą zabawę, zapowiada się więc niezwykle energetyczny wieczór. Więcej na: buch.co.uk.

Na zakończenie Kinoteki Polski Proletaryat 28 kwietnia, Regent Street Cinema, Londyn, cena: £15-£20. Więcej: kinoteka.org.uk.

The Brand New Testament reżyseria: Jaco Van Dormael gatunek: obyczajowy

Bóg mieszka w Brukseli i spędza czas na oglądaniu sportu w telewizji, dokuczając żonie oraz snując plany jak uprzykrzać ludziom życie. Do czasu. Jego córka Ea nie może go już znieść i postanawia się zbuntować. Wykrada ojcu z komputera hasła i daty śmierci każdego człowieka. Ma zamiar odnaleźć kilka osób i w ten sposób stworzyć coś na kształt współczesnej grupy apostołów – takiej, jak miał jej brat Jezus, który pewnego dnia wyszedł z domu i nigdy nie wrócił. 22 kwietnia 2016

Zespół Proletaryat to grupa doskonale znana bywalcom festiwali w Jarocinie czy na Woodstock. Muzyków będzie można usłyszeć 13 maja w The Met Lounge (Peterborough), 14 maja w Bedford Esquires i 15 maja w The Musician Pub (Leicester). Bilety można kupić na stronie: www.eventbrite.co.uk. Jako support usłyszymy takie kapele, jak Dierevers, Czapa, The Moonshiners czy Southfall.

cena: £15-30 13-15 maja, Peterborough, Bedford, Leicester

Tegoroczna edycja Kinoteki powoli zbliża się ku końcowi. Ostatniego dnia widzowie będą mogli obejrzeć projekcję odrestaurowanego cyfrowo obrazu „Do widzenia, do jutra” (1960), opowieści o przelotnej, czystej i niewinnej miłości w reżyserii Janusza Morgensterna. W tym pięknym filmie z muzyką Krzysztofa Komedy, można zobaczyć ikonę polskiego kina Zbigniewa Cybulskiego oraz towarzyszącą mu na ekranie Teresę Tuszyńską. Po projekcji filmu odbędzie się swingowa potańcówka w Ambasadzie RP w Londynie. Profesjonalni nauczyciele tańca wprowadzą uczestników zabawy w arkana swinga, a Wojtek Mazolewski Quintet zapewni świetną muzykę na najwyższym poziomie w rytm największych jazzowych hitów XX w.

| goniec kulturalny 25 spektakle

dla dzieci If You Kiss Me, Kiss Me Young Vic 66 The Cut London SE1 8LZ cena: £10-£35 kiedy: do 23 kwietnia Wicked Apollo Victoria Wilton Rd London SW1V 1LG cena: £15-£90 kiedy: do 29 kwietnia Canalway Cavalcade Little Venice (Blomfield Rd Warwick Avenue and Warwick Crescent) London W9 2PB cena: free kiedy: 30 kwietnia – 2 maja Drawing on Childhood Foundling Museum 40 Brunswick Square London WC1N 1AZ cena: free kiedy: do 1 maja

National Pet Show ExCeL London One Western Gateway Royal Victoria Dock London E16 1XL cena: £17 kiedy: 7-8 maja Covent Garden May Fayre and Puppet Festival St Paul’s Church, Covent Garden Bedford Street London WC2E 9ED cena: free kiedy: do 8 maja Matilda the Musical Cambridge Theatre Earlham St London WC2H 9HU cena: £24-£85 kiedy: do 29 maja The Hamilton Complex Unicorn Theatre 147 Tooley St London SE1 2HZ cena: £12-£18

kiedy: od 30 czerwca do 2 lipca Three little pigs Little Angel Theatre 14 Dagmar Passage London N1 2DN cena: £8-£10 kiedy: 29-31 lipca The Lion King Lyceum Theatre 21 Wellington St London WC2E 7RQ cena: £25-£98 kiedy: do 2 października The Clangers, Bagpuss & Co. V&A Museum of Childhood Cambridge Heath Rd London, E2 9PA cena: free kiedy: od 19 marca do 9 października The Tales We Tell:

Indian Warli Painting V&A Museum of Childhood Cambridge Heath Rd London E2 9PA cena: free kiedy: do 3 lipca Sensational Butterflies Natural History Museum Cromwell Road London SW7 5BD cena: £5.85 kiedy: do 11 września Dinosaurs: Monster Families Horniman Museum 100, London Rd London, SE23 3PQ cena: £7 kiedy: do 30 października Charlie and the Chocolate Factory Theatre Royal Drury Lane Catherine St London WC2B 5JF cena: £25-£90 kiedy: do 3 grudnia

Sunset Boulevard London Coliseum St Martin’s Lane London WC2N 4ES cena: £12-£105 kiedy: do 7 maja Cyprus Avenue Royal Court Theatre, 50-51 Sloane Square London SW1W 8AS cena: £20 kiedy: do 7 maja The Caretaker Old Vic 103 The Cut Waterloo Rd London SE1 8NB cena: £12-£60 kiedy: do 14 maja Les Blancs National Theatre South Bank London SE1 9PX cena: £15-£35 kiedy: do 2 czerwca reklama

26 goniec kulturalny

| Do 29 kwietnia, The Camera Club 16 Bowden Street London SE11 4DS

O perfekcji w fotograﬁi

Jeszcze tylko do 29 kwietnia można oglądać wystawę fotograficzną grupy F-stop (Polish Professionals in London) zatytułowaną „Technically wrong”. Zobaczymy tu prace takich artystów, jak m.in.: Agata Sadza, Arek Jaros, Beata Nykiel, Dominik Siedlecki, Kaja Konarska, Konrad Bednarczyk, Małgorzata Liput, Małgorzata Skibińska czy Wojtek Kogut. Więcej na: thecameraclub.co.uk.

wystawy

Avedon Warhol Gagosian Britannia St 6-24 Britannia St London WC1X 9JD cena: free kiedy: do 23 kwietnia

Lee Miller: A Woman’s War Imperial War Museum Lambeth Rd SE1 6HZ cena: £10 kiedy: do 24 kwietnia Unexpected Eisenstein GRAD 3-4a Little Portland St London W1W 7AB cena: free kiedy: do 30 kwietnia The Painkiller Garrick Theatre 2 Charing Cross Rd London WC2H 0HH cena: £15-£95 kiedy: do 30 kwietnia Drawing on Childhood Foundling Museum 40 Brunswick Square London WC1N 1AZ cena: free kiedy: do 1 maja

Pierwiastek z Paranienormalnych „Pierwiastek z trzech” to program, w którym łączą się nowe perypetie bohaterów znanych fanom kabaretu Paranienormalni, z zupełnie nowymi wątkami i motywami odnoszącymi się do najbardziej bieżących spraw. Nie zabraknie też tych bohaterów, dzięki którym kabaret stał się tak popularny – Mariolki, Balcerzaka i Kryspina.

cena:

£28-£60

17 24lipca, kwietnia, The indig02, Peninsula Square, London, SE10 0AX

23 Savile Row London W1S 2ET cena: free kiedy: do 7 maja The Fool Rod Barton 41-45 Consort Rd London SE15 3SS cena: free kiedy: do 7 maja Paul Winstanley: Art School Alan Cristea 31 & 34 Cork St London W1S 3NU cena: free kiedy: do 7 maja Jac Leirner: Junkie White Cube Mason’s Yard 25-26 Mason’s Yard SW1Y 6BU cena: free kiedy: od 12 kwietnia do 14 maja

kiedy: do 14 maja Painting Norway: Nikolai Astrup (1880-1928) Dulwich Picture Gallery Gallery Rd, SE21 7AD cena: od £12.50 kiedy: do 15 maja Delacroix and the Rise of Modern Art National Gallery Trafalgar Square London WC2N 5DN cena: £8-£16 kiedy: do 22 maja Vogue 100: A Century of Style National Portrait Gallery St Martin’s Place London WC2H 0HE cena: £19 kiedy: do 22 maja Hilma af Klint: Painting the Unseen Serpentine Gallery Kensington Gardens London W2 3XA cena: free kiedy: do 22 maja

Bosse & Baum Copeland Park 133 Copeland Rd London SE15 3SN cena: free kiedy: do 27 maja Franciszka & Stefan Themerson: Books, Camera, Ubu Camden Arts Centre Arkwright Road London NW3 6DG cena: free kiedy: do 5 czerwca Performing for the Camera Tate Modern, Bankside London SE1 9TG cena: £12.70-£16 kiedy: do 12 czerwca Russia and the Arts: The Age of Tolstoy and Tchaikovsky National Portrait Gallery St Martin’s Place London WC2H 0HE cena: £5 kiedy: do 26 czerwca

Mark Wallinger: ID Hauser & Wirth

Barry Flanagan: Animal, Vegetable, Mineral Waddington Custot 11, Cork Street London W1S 3LT cena: free

LIRYCZNIE

W POSK-u będzie można usłyszeć Stare Dobre Małżeństwo – zespół, który przez lata zgromadził rzesze wiernych fanów. W Ośrodku odbędą się aż dwa koncerty. Więcej na: www.heartbeatevents.co.uk i pod nr tel.:07951500984 oraz 07947757480.

22 kwietnia 2016

Frank Ammerlaan: Moonless

Paul Strand: Photography and Film for the 20th Century V&A Cromwell

London Rd SW7 2RL cena: £9 kiedy: od 19 marca do 3 lipca Imran Qureshi: Where the Shadows Are So Deep Barbican Centre Silk St, London EC2Y 8DS cena: free kiedy: do 10 lipca Mary Heilmann Whitechapel Gallery High St, London E1 7QX cena: free kiedy: od 8 czerwca do 21 sierpnia Dutch Flowers National Gallery Trafalgar Square London WC2N 5DN cena: free kiedy: do 29 sierpnia Scottish Artists 1750-1900: From Caledonia To The Continent The Queen’s Gallery Buckingham Gate Buckingham Palace Rd London SW1A 1AA cena: £3.70-£7.20 kiedy: do 9 października

22, 23 kwietnia, POSK, Sala teatralna, Londyn

| goniec kulturalny 27 Początek życia

książka

płyta

Argentyna, początek lat 70. ubiegłego stulecia. W kraju jest niestabilna sytuacja polityczna, społeczeństwo wyraźnie dzieli się na bogaczy i nędzarzy. Co zatem kierowało młodym Anglikiem, który właśnie tu postanowił rozpocząć samodzielne życie? cena: £6

Drugie wcielenie „Bang!” to siódmy album Reni Jusis. Wokalistka nie tylko bawi się stylistykami i barwą głosu, ale i sięga po szerokie spektrum środków wyrazu. Mamy tu szepty, melorecytacje i zmodulowany do niskiego męskiego głosu rap.

Gra umieszczona w 1960 roku, w samym środku zimnej wojny. Napięcie między Rosją a USA jest bardzo wysokie, a gracz musi wcielić się w agenta Alekhine, sowieckiego zabójcę zatrudnionego przez CIA, który musi rozwikłać globalny spisek.

gra

cena: £23

cena: £7

NA SCENIE

Zimna wojna

Pochodząca z małego miasteczka Jerrica (Aubrey Peeples) prowadzi zwyczajne życie – do chwili, kiedy nie przyjmie nowej osobowości, podpowiedzianej przez swoją muzykę. W jednej chwili staje się Jem – silną, oszałamiającą i nieustraszoną światową gwiazdą.

film DVD, cena: £7

Geniusz i wizjoner „Steve Jobs” to drugi w ostatnich latach ﬁlm o jednym z największych wizjonerów ostatnich lat. Tym razem jednak reżyser (Danny Boyle) miał szczęście do aktora, który wcielił się tu w rolę Jobsa – Michaela Fassbendera. Fassbender nie tylko gra twórcę sukcesu Apple, ale i z minuty na minutę trwania filmu coraz bardziej go przypomina. I nie chodzi tylko o charakterystyczny ubiór (jeansy i czarny golf), ale i sposób poruszania czy gesty.

Film skupia się na trzech ważnych momentach dla Apple’a, kiedy ten wypuszcza na rynek swoje przełomowe produkty i kończy się w 1998 roku premierą iMaca. Poznajemy tu geniusza, dla którego najważniejsze były jego wizja i jego przekonania – a dopiero później to, czego oczekiwali współpracownicy (w tym i specjaliści, jak Steve Wozniak). Obraz dostał bardzo dobre recenzje, jednak nie przełożyło się to na zyski ze sprzedaży biletów. Mimo wszystko warto obejrzeć ten film, choćby dlatego, żeby zobaczyć, że nawet taki geniusz jak Jobs musiał się sporo napracować, by pokazać Amerykanom i światu, czego tak naprawdę chcą.

Konkurs! WYGRAJ BILET! 1.

Do wygrania bilety na koncert Illiusion (30 kwietnia, sobota) w O2 Forum w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail. goniec.com, z dopiskiem „Illusion”.

Do wygrania bilety na kabaret Neonówka (15 maja, niedziela) w O2 Forum w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail. goniec.com, z dopiskiem „Neonówka”.

Więcej nagród do zgarnięcia na Facebooku!

http://www.facebook.com/Goniec.com.Polski

FILM DVD, CENA: £10

Wydarzenia, które zmieniły oblicze Polski i świata

W dzisiejszym d odatku proponujemy na szym Czytelnik om lekcję historii, tj. podróż przez wieki. Odwiedz imy średniowiec zną Europę z jej sto sami, na któryc h płonęły czarown ice, trafimy do Ameryki Półno cnej owładniętej wojną secesyjną, po czym zagłębimy się w I i II wojnę światową. Na d łużej zatrzymam y się też na 11 wr ześnia 2001 rok u, kiedy to runął m it „bezpiecznej Ameryki”.

30 historia

W mrokach Czasy średniowiecza często określa się mianem okresu, w którym prym wiodły zabobon i proste, ludowe wierzenia. To właśnie z nimi związana jest inkwizycja, której celem było „zbawienie duszy”. Takiej, która miała styczność z nieczystymi mocami.

średniowiecza Sam termin „inkwizycja” określa cały skomplikowany system Kościoła katolickiego z XIII-XIX wieku, którego członkowie odpowiedzialni byli za wyszukiwanie i pozbywanie się wszelkich przejawów herezji, która mogłaby przeszkodzić ludziom w osiągnięciu zbawienia i życia wiecznego. System ten doprowadził do prześladowań, tortur i śmierci znacznej liczby osób – dziś mówi się o kilku tysiącach, jednak dokładną liczbę trudno oszacować.

Konfiskata i grzywna

Inkwizycja została powołana w odpowiedzi na ruchy heretyckie w Europie, sprzeciwiające się niektórym naukom głoszonym przez Kościół katolicki. Początkowo starano się przekonywać wiernych za pomocą łagodnych metod, okazało się jednak, że nie przynosi to większych rezultatów – jeszcze w XII w. karano „tylko” wygnaniem. Kolejne wieki pokazały, że Kościół – bojąc się m.in. utraty swojej pozycji – znacznie zmienił stanowisko w tej sprawie, a sama inkwizycja stała się jedną z jego najczarniejszych plam w jego ponad 2000-

letniej historii. Już sobór laterański IV, który odbył się w I poł. XIII w. stwierdził, że tych, którzy odmówią przyjęcia zasad wiary katolickiej, należy ekskomunikować; dodatkową karą miała być także konfiskata mienia. Początkowo brakowało dokumentów określających kogo i za co dokładnie można było karać. To prowadziło do licznych nadużyć, które kończyły się zwykle tragicznie dla podejrzanych. Istotną reformę wprowadził papież Paweł III (1542), który powołał do życia Świętą Kongregację Kardynalską Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji, tzw. Święte Oficjum (Sacrum Officium). Składało się z 6 kardynałów i miało nadzorować działalność lokalnych sądów inkwizycyjnych.

Spalenie na stosie

Wbrew temu, co się powszechnie uważa, oskarżenie przez inkwizytorów wcale nie oznaczało, że dany człowiek spłonie na stosie – istniała szansa na to, że jeśli przyzna się do winy i nawróci, zostanie ocalony. Szacuje się też, że spośród wszystkich, którzy stanęli przed sądem, około 1-2 proc. zostało skazanych

na śmierć (w tym przede wszystkim na spalenie na stosie). Częstszą karą był natomiast nakaz noszenia okrycia pokutnego, cenzura, areszt domowy, grzywna, odmawianie modlitwy czy nakaz opuszczenia kraju. Inną było także skazanie na galery i poddanie się władzy oficerów. Ta współpraca nie układała się jednak najlepiej – dlatego, że marynarka niechętnie pozbywała się więźniów, którym kończył się wyrok. Przez cały czas funkcjonowania inkwizycji przyświecał jej – z założenia – szczytny cel – ochrona dusz wiernych i zbawienie oskarżonego, ale i ochrona życia wiernych. To ostatnie dotyczyło zwłaszcza Hiszpanii, gdzie przed wprowadzeniem inkwizycji odbyło się wiele pogromów Żydów. Jej integralną częścią były jednak tortury – w literaturze i filmie nie brakuje obrazów pokazujących drogę niewiernego do „nawrócenia się”. Dziś jako przykład działania tej instytucji podaje się m.in. procesy Giordano Bruno, spalonego w 1600 r. za głoszenie tez niezgodnych z nauką Kościoła oraz Galileusza, skazanego w 1633 na areszt domowy za głoszenie teorii mówiącej o tym, że to Słońce, a nie Ziemia, jest w centrum świata. (szm)

Indeks Ksiąg Zakazanych To opracowywany i ogłaszany przez Kościół katolicki spis dzieł, których nie wolno było czytać i posiadać. Umieszczano tam publikacje uznane za niezgodne z doktryną katolicką, m.in. Galileusza, Kanta, Keplera, Kopernika, Monteskiusza czy Woltera. Ostatnie wydanie Indeksu zawierało ponad 4000 dzieł. Co ciekawe, opublikowano je w 1948 roku.

22 kwietnia 2016

Zniesienie

| historia 31

niewolnictwa

Niewolnictwo to zjawisko znane człowiekowi od tysiącleci. Egipscy faraonowie czy cesarze rzymscy wykorzystywali tysiące swoich poddanych – czy to do budowy piramid, czy do walk na arenach. Proceder ten rozwijał się przez wieki i mimo wielu powstań wydawało się, że ciężko będzie go zakończyć.

Najsłynniejsza walka o zniesienie niewolnictwa rozegrała się w Stanach Zjednoczonych w II poł. XIX w., które wtedy – i geograficznie, i politycznie – wyglądały zupełnie inaczej niż dziś.

Akt niepodległości

W USA niewolnictwo istniało od czasów podbicia tych terenów przez europejskich kolonizatorów (za początek podbojów przyjmuje się rok 1492, kiedy Kolumb dopłynął do wyspy San Salvador na archipelagu Bahama). Ponad sto lat później trafili tu pierwsi niewolnicy i przez dziesięciolecia sprowadzono tu do pracy setki tysięcy przybyszów z Afryki. Sytuacja zaczęła się zmieniać po wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, kiedy 13 kolonii zbuntowało się przeciwko rządom Wielkiej Brytanii. Akt, którego autorem został m.in. Thomas Jefferson został ogłoszony 4 lipca 1776 roku w Filadelfii. W tym samym okresie kraj zaczął się dzielić mniej więcej wzdłuż granicy Północ – Południe,

a jedną z najbardziej newralgicznych okazało się właśnie podejście do niewolnictwa. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że Północ była przeciwnikiem, a Południe – zwolennikiem tego zjawiska. Przyczyn nie trzeba było daleko szukać – rzesze ludzi pracujących za darmo na plantacjach bogatych właścicieli ziemskich było siłą roboczą, z której wielu plantatorów nie chciało rezygnować. Swój niechlubny wkład mieli zwłaszcza właściciele połaci bawełny, której uprawa zdominowała gospodarkę stanów południowych na przełomie XVIII i XIX w, i spowodowała gwałtowny wzrost zapotrzebowania na niewolniczą siłę roboczą. W 1810 r. było już ponad milion takich „pracowników”, a w 1860 blisko cztery razy więcej.

Wojna o wolność

XIX wiek to z kolei – z jednej strony uchwalanie kolejnych aktów ograniczających handel niewolnikami, a z drugiej – powstanie nowych stanów

uznających ten proceder. Na jakiś czas podział ten zakonserwował kompromis z Missouri z 1820 roku, który podzielił kraj na 12 stanów niewolniczych i 12, które zakazały takich praktyk. Dopiero w 1861 roku pojawiła się możliwość zmiany sytuacji Afroamerykanów – nastąpiło wtedy oderwanie się (secesja) stanów południowych od reszty Unii, a jednym z powodów była chęć ochrony niewolnictwa. Działania wojenne podczas wojny secesyjnej spowodowały zniszczenie sporej części Południa, szacuje się też, że w czasie walk zginęło ponad 600 tysięcy osób. Oficjalnie niewolnictwo w Stanach Zjednoczonych znosiła 13. poprawka do konstytucji, dzięki czemu ponad cztery miliony niewolników mogło stać się obywatelami kraju. Zapis został przyjęty 31 stycznia 1865 roku przez Izbę Reprezentantów, w zeszłym roku obchodziliśmy więc 150. rocznicę tego wydarzenia. Rasizm i segregacja obywateli przetrwały jeszcze wiele dziesiątek lat. (js)

Czy wiesz, że: „Nie będzie w Stanach Zjednoczonych lub jakimkolwiek miejscu podległym ich władzy ani niewolnictwa, ani przymusowych robót, chyba że jako kara za przestępstwo, którego sprawca został prawidłowo skazany” – tak brzmi treść 13. Poprawki konstytucji Stanów Zjednoczonych znoszącej niewolnictwo.

32 historia

NajwiÄ&#x2122;ksza I i II wojna Ĺ&#x203A;wiatowa znacznie zmieniĹ&#x201A;y polityczny podziaĹ&#x201A; Starego Kontynentu. Z kolei ukĹ&#x201A;ad, ktĂłry zatwierdzono w 1945 roku przetrwaĹ&#x201A; w prawie niezmienionej formie blisko pĂłĹ&#x201A; wieku i doprowadziĹ&#x201A; do kolejnych konďŹ&#x201A;iktĂłw.

wojn

I wojna Ĺ&#x203A;wiatowa, ktĂłra wybuchĹ&#x201A;a w 1914 roku, to konflikt Skutki pomiÄ&#x2122;dzy ententÄ&#x2026;, czyli I wojny Ĺ&#x203A;wiatowej WielkÄ&#x2026; BrytaniÄ&#x2026;, FrancjÄ&#x2026;, RosjÄ&#x2026;, SerbiÄ&#x2026;, JaponiÄ&#x2026;, Ă&#x20AC; \OKCPC WMÄ&#x153;CFW UKÄ&#x153; Y RQNKV[EG OKÄ&#x2018;F\[PCTQFQYGL WĹ&#x201A;ochami (od 1915) Ă&#x20AC; UVTCVC RQUKCFÄ&#x153;QĂśEK MQNQPKCNP[EJ RT\G\ 0KGOE[ i Stanami ZjednowypĹ&#x201A;ata gigantycznych odszkodowaĹ&#x201E;, ktĂłre ten czonymi (od 1917), a kraj musiaĹ&#x201A; wypĹ&#x201A;aciÄ&#x2021; paĹ&#x201E;stwami centralĂ&#x20AC; RQYUVCPKG 2CÄ&#x201D;UVYC 2QNUMKGIQ nymi â&#x20AC;&#x201C; Austro-WÄ&#x2122;Ă&#x20AC; Y [Ä&#x153;QPKGPKG UKÄ&#x2018; PQYGIQ NKFGTC Ă¤ 5VCPÂłY grami i Niemcami Zjednoczonych wspieranymi przez Ă&#x20AC; RQYUVCPKG PQY[EJ RCÄ&#x201D;UVY Y 'WTQRKG ĂTQFMQYGL TurcjÄ&#x2122; i BuĹ&#x201A;gariÄ&#x2122;. â&#x20AC;&#x201C; (poza PolskÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; powstanie CzechosĹ&#x201A;owacji, Wydarzeniem, ktĂłre WÄ&#x2122;gier, paĹ&#x201E;stw baĹ&#x201A;kaĹ&#x201E;skich) byĹ&#x201A;o bezpoĹ&#x203A;rednim Ă&#x20AC; TQ\RCF EGUCTUVYC #WUVTQ 9Ä&#x2018;IKGT powodem wybuchu Ă&#x20AC; MT[\[U IQURQFCTE\[ Y 'WTQRKG wojny, byĹ&#x201A; zamach na austriackiego arcyksiÄ&#x2122;cia Franciszka Ferdynanda (28 VI 1914 r.), stworzektĂłry zostaĹ&#x201A; zastrzelony przez nie nowego Ĺ&#x201A;adu (w wyniku serbskiego nacjonalistÄ&#x2122;. Skomplikowany system sojuszy powstania m.in. Ligi NarodĂłw, organizacji zaĹ&#x201A;oĹźonej z inicjatywy miÄ&#x2122;dzynarodowych spowodowaĹ&#x201A; amerykaĹ&#x201E;skiego prezydenta). Po raz tzw. â&#x20AC;&#x17E;efekt dominaâ&#x20AC;? i po pewnym czasie dwa wielkie sojusze militar- pierwszy w walce zastosowano takĹźe ne i polityczne, jakimi byĹ&#x201A;o TrĂłjpo- broĹ&#x201E; chemicznÄ&#x2026;, samoloty, okrÄ&#x2122;ty podwodne oraz czoĹ&#x201A;gi, dlatego teĹź rozumienie i TrĂłjprzymierze stanÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y konflikt okreĹ&#x203A;la siÄ&#x2122; rĂłwnieĹź mianem naprzeciwko siebie â&#x20AC;&#x201C; czytamy na hizderzenia XX-wiecznej techniki z storia.azv.pl. Wojna z lat 1914-1918 to najwiÄ&#x2122;kszy konflikt zbrojny w Europie XIX-wiecznÄ&#x2026; strategiÄ&#x2026;. Dla wielu historykĂłw koniec I wojny Ĺ&#x203A;wiatowej od czasĂłw napoleoĹ&#x201E;skich, a wiÄ&#x2122;c to takĹźe symboliczny koniec europejod mniej wiÄ&#x2122;cej wieku, a zarazem â&#x20AC;&#x201C; skiej hegemonii â&#x20AC;&#x201C; na potÄ&#x2122;gi zaczynapatrzÄ&#x2026;c jÄ&#x2026; wyrastaÄ&#x2021; Stany Zjednoczone, ktĂłre na skalÄ&#x2122; wĹ&#x201A;Ä&#x2026;czyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; do walk w 1917 roku oraz ofiar Rosja, ktĂłrÄ&#x2026; targajÄ&#x2026; liczne konflikty i liczbÄ&#x2122; wewnÄ&#x2122;trzne. zaangaĹźoI wojna Ĺ&#x203A;wiatowa nie rozwiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A;a wanego wojska jednak wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;ci konfliktĂłw, ktĂłre â&#x20AC;&#x201C; mniejszy niĹź ten, doprowadziĹ&#x201A;y do jej wybuchu. DlaktĂłry nastÄ&#x2026;piĹ&#x201A; tego mimo powstania Ligi NarodĂłw, ponad 20 lat organizacji, ktĂłra miaĹ&#x201A;a staÄ&#x2021; na straĹźy pĂłĹşniej. Ĺ&#x203A;wiatowego Ĺ&#x201A;adu i porzÄ&#x2026;dku, juĹź na Nowe poczÄ&#x2026;tku lat 30. moĹźna zaobserrodzaje wowaÄ&#x2021; symptomy prowadzÄ&#x2026;ce do broni. wybuchu kolejnego konfliktu zbrojSzacuje siÄ&#x2122;, Ĺźe w wyniku dziaĹ&#x201A;aĹ&#x201E; w latach nego, tym razem jednak na jeszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; skalÄ&#x2122;. 1914-1918, Ĺ&#x203A;mierÄ&#x2021; poniosĹ&#x201A;o okoĹ&#x201A;o 14 milionĂłw osĂłb. Ich skutki to klÄ&#x2122;ska paĹ&#x201E;stw centralnych, powstanie licznych paĹ&#x201E;stw narodowych, a takĹźe 22 kwietnia 2016

XX wieku

Niemiecki atak

| historia 33

Historii II wojny Ĺ&#x203A;wiatowej nie moĹźna rozpatrywaÄ&#x2021; w oderwaniu od konfliktu z lat 1914-1918, gdyĹź to miÄ&#x2122;dzy innymi dÄ&#x2026;Ĺźenie do rewizji traktatu wersalskiego, czyli traktatu pokojowego z Niemcami, doprowadziĹ&#x201A;o do eskalacji napiÄ&#x2122;cia miÄ&#x2122;dzynarodowego, a w konsekwencji â&#x20AC;&#x201C; do napaĹ&#x203A;ci Niemiec na PolskÄ&#x2122;. WpĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o na to takĹźe zbyt Ĺ&#x201A;agodne traktowanie Niemiec, juĹź wtedy z Adolfem Hitlerem na czele, ktĂłre Program wymordowania wszystkich europejskich Ĺ&#x201A;amaĹ&#x201A;y kolejne ograniczenia ĹťydĂłw Niemcy nazywali â&#x20AC;&#x17E;ostatecznym rozwiÄ&#x2026;zaniem zawarte w traktacie. ChodziĹ&#x201A;o kwestii Ĺźydowskiejâ&#x20AC;?. WiÄ&#x2122;Ĺşniowie byli tu zmuszani do niewoltu miÄ&#x2122;dzy innymi o klauzule niczej pracy, Ĺ&#x203A;mierÄ&#x2021; z wycieĹ&#x201E;czenia byĹ&#x201A;a na porzÄ&#x2026;dku dziennym. mĂłwiÄ&#x2026;ce o wzroĹ&#x203A;cie proDziesiÄ&#x2026;tkowaĹ&#x201A;y ich choroby, gĹ&#x201A;Ăłd, wyczerpanie ďŹ zyczne i psychiczne, dukcji sprzÄ&#x2122;tu wojennego, a takĹźe kompletna samowola nadzorcĂłw SS. Przetrzymywano ich w wprowadzenie obowiÄ&#x2026;zciasnych, nieogrzewanych â&#x20AC;&#x201C; nawet podczas surowych mrozĂłw â&#x20AC;&#x201C; drewbomby atomowe na HiroszimÄ&#x2122; i NagatakĹźe wysyĹ&#x201A;aÄ&#x2021; kowej sĹ&#x201A;uĹźby wojskowej, nianych barakach. 27 kwietnia 1940 r. zostaĹ&#x201A; zaĹ&#x201A;oĹźony obĂłz koncentrasaki). UkĹ&#x201A;ady pokojowe koĹ&#x201E;czÄ&#x2026;ce wojnÄ&#x2122; sprzÄ&#x2122;t wojskowy aneksji (â&#x20AC;&#x17E;przyĹ&#x201A;Ä&#x2026;czeniaâ&#x20AC;?) E[LP[ Y #WUEJYKV\ $[Ä&#x153; VQ PCLYKÄ&#x2018;MU\[ QDÂł\ PKGOKGEMK Y ECÄ&#x153;GL QMWRQYCPGL doprowadziĹ&#x201A;y takĹźe do powstania do Wielkiej BrytaAustrii czy pakty z innymi RT\G\ 0KGOE[ 'WTQRKG 1F YKQUP[ T QDÂł\ #WUEJYKV\ $KTMGPCW UVCÄ&#x153; nowego podziaĹ&#x201A;u siĹ&#x201A; na Ĺ&#x203A;wiecie, co z nii i ZSRR. krajami (w tym z RosjÄ&#x2026;). siÄ&#x2122; oĹ&#x203A;rodkiem zagĹ&#x201A;ady dla ĹťydĂłw z Europy Zachodniej, PoĹ&#x201A;udniowej, kolei w szybkim czasie doprowadziĹ&#x201A;o do Niemcy podpiIstotnym elementem byĹ&#x201A; 2ÂłÄ&#x153;PQEPGL K E\Ä&#x2018;ĂśEKQYQ ĂTQFMQYGL 9[DWFQYCPQ VW E\VGT[ MQOQT[ stworzenia dwĂłch mocno spolaryzowasaĹ&#x201A;y akt kapitulacji 8 takĹźe fakt rozpowszechnienie gazowe, ktĂłre mogĹ&#x201A;y uĹ&#x203A;mierciÄ&#x2021; w ciÄ&#x2026;gu doby ok. 5 tys. osĂłb. nych blokĂłw â&#x20AC;&#x201C; w pierwszym prym wiemaja 1945 roku (dzieĹ&#x201E; siÄ&#x2122; w Niemczech faszyzmu i Szacuje siÄ&#x2122;, Ĺźe w latach 1940â&#x20AC;&#x201C;1945 traďŹ Ĺ&#x201A;o do obozu dli Amerykanie, w drugim â&#x20AC;&#x201C; Rosjanie. W pĂłĹşniej â&#x20AC;&#x201C; w obecnojego fundamentalnych tez â&#x20AC;&#x201C; jak #WUEJYKV\ QM ONP V[U QUÂłD konsekwencji kilka kolejnych dziesiÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci przedstawicieli Rosji tych mĂłwiÄ&#x2026;cych o wyĹźszoĹ&#x203A;ci rasy (za: monachium.msz.gov.pl) cioleci upĹ&#x201A;ynÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o pod znakiem â&#x20AC;&#x17E;zimnej Radzieckiej). WczeĹ&#x203A;niej, 30 nordyckiej i o koniecznoĹ&#x203A;ci likwidacji wojnyâ&#x20AC;?. kwietnia, samobĂłjstwo popeĹ&#x201A;niĹ&#x201A; innych ras â&#x20AC;&#x201C; w tym ĹťydĂłw i CyganĂłw. (sz) Adolf Hitler. Skutki wojny okazaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; Realizacji planĂłw Hitlera sprzyjaĹ&#x201A;a ratej pory tragiczne â&#x20AC;&#x201C; zginÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y miliony ĹźoĹ&#x201A;nierzy i dziecka Rosja (zwĹ&#x201A;aszcza w przypadku ZSRR zaczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; byÄ&#x2021; postrzeplanĂłw w stosunku do Polski), ktĂłra w gany jako ofiara nazistowskich Niemiec, ludnoĹ&#x203A;ci cywilnej. Zniszczono miasta (w tym Berlin, Warsierpniu 1939 roku podpisaĹ&#x201A;a z Niema nie agresor, ktĂłry 17 wrzeĹ&#x203A;nia 1939 Skutki II wojny szawÄ&#x2122;, Leningrad czy cami pakt Ribbentrop-MoĹ&#x201A;otow i tajny roku napadĹ&#x201A; na PolskÄ&#x2122;. Ĺ&#x203A;wiatowej Stalingrad), brakoprotokĂłĹ&#x201A; o rozbiorze Polski. 22 czerwca to waĹźna data zwĹ&#x201A;aszcza waĹ&#x201A;o ĹźywnoĹ&#x203A;ci, BezpoĹ&#x203A;redniÄ&#x2026; przyczynÄ&#x2026; wybuchu dla Rosjan, ktĂłrzy uznajÄ&#x2026; jÄ&#x2026; za poczÄ&#x2026;tek szerzyĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; II wojny Ĺ&#x203A;wiatowej byĹ&#x201A;o natomiast Wielkiej Wojny OjczyĹşnianej. Do dziĹ&#x203A; Ă&#x20AC; RQNKV[E\P[ RQF\KCÄ&#x153; 'WTQR[ PC DNQM \CEJQFPK K DNQM choroby. KonrozpoczÄ&#x2122;cie ostrzaĹ&#x201A;u polskiej placĂłwki jest to dla nich jeden z najwaĹźniejszych wschodni (w duĹźym uproszczeniu: terytoria zdobyte flikt przyczyna Westerplatte przez okrÄ&#x2122;t niemiecki momentĂłw w historii. Pewne jest RT\G\ #TOKÄ&#x2018; %\GTYQPĂ´ \PCNC\Ä&#x153;[ UKÄ&#x2018; Y UVTGÄľG YRÄ&#x153;[niĹ&#x201A; siÄ&#x2122; takĹźe â&#x20AC;&#x17E;Schleswig-Holsteinâ&#x20AC;?. MiaĹ&#x201A;o to miejsce 1 jednak to, Ĺźe gdyby Niemcy nie strawĂłw ZSRR, a te wyzwolone przez aliantĂłw zachoddo przywrzeĹ&#x203A;nia 1939 roku. cili potÄ&#x2122;Ĺźnego sojusznika (na wĹ&#x201A;asne nich â&#x20AC;&#x201C; w streďŹ e wpĹ&#x201A;ywĂłw paĹ&#x201E;stw zachodnich) spieszania Ĺźyczenie), i nie musieliby przeznaczyÄ&#x2021; Ă&#x20AC; RQYQÄ&#x153;CPKG 1TICPK\CELK 0CTQFÂłY <LGFPQE\QP[EJ prac nad dodatkowych wojsk na front wschodni, Zmiana sojusznikĂłw Ă&#x20AC; RQYUVCPKG 0#61 broniÄ&#x2026; wojna zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;aby siÄ&#x2122; zupeĹ&#x201A;nie inaII wojna Ĺ&#x203A;wiatowa okazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; najĂ&#x20AC; RTQEGU \DTQFPKCT\[ YQLGPP[EJ Y 0QT[ODGTF\G jÄ&#x2026;drowÄ&#x2026;, czej. Innym waĹźnym momentem byĹ&#x201A; bardziej krwawÄ&#x2026; wojnÄ&#x2026; nowoĹźytnej Ă&#x20AC; RQF\KGNGPKG 0KGOKGE K #WUVTKK PC E\VGT[ UVTGH[ co w kontakĹźe 7 grudnia 1941 roku, gdy wojska Europy â&#x20AC;&#x201C; zginÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o w niej co najmniej 50 okupacyjne: brytyjskÄ&#x2026;, francuskÄ&#x2026;, amerykaĹ&#x201E;skÄ&#x2026; i sekwencji milionĂłw ludzi (choÄ&#x2021; sÄ&#x2026; i szacunki, ktĂłre japoĹ&#x201E;skie zaatakowaĹ&#x201A;y bazÄ&#x2122; amerykaĹ&#x201E;radzieckÄ&#x2026; doprowadziskiej marynarki wojennej Pearl Harbor, mĂłwiÄ&#x2026; o blisko 80 milionach ofiar). Ă&#x20AC; PQYG ITCPKEG 2QNUMK Ĺ&#x201A;o do Ĺ&#x203A;mierci co doprowadziĹ&#x201A;o do tego, Ĺźe Stany Jej momentami przeĹ&#x201A;omowymi Ă&#x20AC; \CIÄ&#x153;CFC GWTQRGLUMKEJ Ăł[FÂłY Zjednoczone czynnie zaangaĹźowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; minimum 150 byĹ&#x201A; miÄ&#x2122;dzy innymi atak NiemcĂłw na Ă&#x20AC; HWPMELQPQYCPKG FQ T RQT\Ă´FMW LCÄ&#x153;VCÄ&#x201D;UMKGIQ tysiÄ&#x2122;cy osĂłb (po w konflikt. USA poza tym, Ĺźe podjÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y ZwiÄ&#x2026;zek Radziecki (22 czerwca 1941), co Ă&#x20AC; Y\TQUV OQECTUVYQYQĂśEK 5VCPÂłY <LGFPQE\QP[EJ K tym jak zrzucono walkÄ&#x2122; z wojskami japoĹ&#x201E;skimi, zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y doprowadziĹ&#x201A;o do zmiany sojuszy â&#x20AC;&#x201C; od ZwiÄ&#x2026;zku Radzieckiego

Obozy zagĹ&#x201A;ady

34 historia

Powstanie

â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?

Ă¤ $QJCVGTQYKG Ă&#x2020;5QNKFCTPQĂśEKĂ&#x2026; YKGF\KGNK ĂźG PCTÂłF RQNUMK \CUÄ&#x153;WIWLG PC YKÄ&#x2018;EGL K RQÄ&#x153;QĂź[NK HWPFCment pod budowÄ&#x2122; Polski, ktĂłrÄ&#x2026; widzimy dzisiaj â&#x20AC;&#x201C; mĂłwiĹ&#x201A;a w jednym z wystÄ&#x2026;pieĹ&#x201E; Hillary Clinton. Czym wiÄ&#x2122;c byĹ&#x201A; ten spoĹ&#x201A;eczny ruch, ktĂłrego dziaĹ&#x201A;ania doprowadziĹ&#x201A;y do tylu zmian? â&#x20AC;&#x201C; W latach 80. coĹ&#x203A; w narodzie â&#x20AC;&#x17E;pÄ&#x2122;kĹ&#x201A;oâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; 1 sierpnia, gdy wĹ&#x201A;adze wprowadziĹ&#x201A;y kolejnÄ&#x2026; podwyĹźkÄ&#x2122; cen wÄ&#x2122;dlin, obywatele zaczÄ&#x2122;li masowo protestowaÄ&#x2021;. PrzeĹ&#x201A;omowy okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; 14 sierpnia. W Stoczni GdaĹ&#x201E;skiej doszĹ&#x201A;o wtedy do protestu, ktĂłrego powodem byĹ&#x201A;o zwolnienie z pracy Anny Walentynowicz, dziaĹ&#x201A;aczki strajkowej z lat 70. Nie trzeba byĹ&#x201A;o dĹ&#x201A;ugo czekaÄ&#x2021; na uformowanie siÄ&#x2122; komitetu strajkowego, na czele ktĂłrego stanÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; Lech WaĹ&#x201A;Ä&#x2122;sa. 17 wrzeĹ&#x203A;nia 1980 roku przyjÄ&#x2122;to propozycje rejestracji NiezaleĹźnego SamorzÄ&#x2026;dnego ZwiÄ&#x2026;zku Zawodowego â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; czytamy na stronie toranska.pl.

â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;? na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie budziĹ&#x201A;a szalone zainteresowanie. To, co wytworzyĹ&#x201A;a w swoich najlepszych latach, w sensie autentycznoĹ&#x203A;ci ruchu, ktĂłrym byĹ&#x201A;a, miaĹ&#x201A;o bardzo zapĹ&#x201A;adniajÄ&#x2026;ce znaczenie dla Ăłwczesnego Ĺ&#x203A;wiata. (â&#x20AC;Ś) na przeĹ&#x201A;omie roku 19 stycznia 1989-90 fenomen â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;? miaĹ&#x201A; duĹźy wpĹ&#x201A;yw na rozpad obozu â&#x20AC;&#x17E;pokoju i socjalizmuâ&#x20AC;? z ZSRR na czele ~ Wojciech GieĹ&#x201A;ĹźyĹ&#x201E;ski.

Stan wojenny

W ciÄ&#x2026;gu zaledwie roku, w okresie od sierpnia 1980 roku do grudnia 1981 roku, â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;? przeksztaĹ&#x201A;ciĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; w ruch o sporym znaczeniu spoĹ&#x201A;ecznym, do ktĂłrego w szczytowym okresie naleĹźaĹ&#x201A;o okoĹ&#x201A;o 10 milionĂłw PolakĂłw. Ruch nie spotkaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; z aprobatÄ&#x2026; wĹ&#x201A;adzy, ktĂłra dÄ&#x2026;ĹźyĹ&#x201A;a do tego, by go zdelegalizowaÄ&#x2021;. UdaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; to dopiero po 13 grudnia 1981, czyli po wprowadzeniu stanu wojennego. Wtedy teĹź internowano przywĂłdcĂłw ruchu i umieszczono ich w oĹ&#x203A;rodkach odosobnienia. Mimo wprowadzenia godziny policyjnej i jeszcze wiÄ&#x2122;kszej kontroli nad dziaĹ&#x201A;aczami, liczba osĂłb

zaangaĹźowanych w dziaĹ&#x201A;ania opozycyjne nie malaĹ&#x201A;a. â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;? i to co ze sobÄ&#x2026; niosĹ&#x201A;a, staĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; teĹź markÄ&#x2026;, o ktĂłrej mĂłwiono w mediach zachodnich. Organizowano marsze poparcia dla Polski, akcje protestacyjne skierowane przeciw polskim wĹ&#x201A;adzom, przeprowadzano teĹź zbiĂłrki darĂłw dla osĂłb internowanych i ich rodzin. W kilku miastach

Europy powstaĹ&#x201A;y teĹź zagraniczne biura â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Od wprowadzenia stanu wojennego wszelkie przejawy walki z wĹ&#x201A;adzÄ&#x2026; byĹ&#x201A;y duszone w zarodku, a jedynÄ&#x2026; formÄ&#x2026; protestu, staĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; uroczystoĹ&#x203A;ci religijne, w tym â&#x20AC;&#x17E;Msze za ojczyznÄ&#x2122;â&#x20AC;? odprawiane przez Jerzego PopieĹ&#x201A;uszkÄ&#x2122;. KapĹ&#x201A;an zostaĹ&#x201A; zamordowany w 1984 roku i dziĹ&#x203A; nie osÄ&#x2026;dzono osĂłb odpowiedzialnych za jego Ĺ&#x203A;mierÄ&#x2021;.

Znaki i symbole

W kwietniu 1982 powoĹ&#x201A;ano do Ĺźycia TymczasowÄ&#x2026; KomisjÄ&#x2122; KoordynacyjnÄ&#x2026; NSZZ â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;â&#x20AC;?, ktĂłra miaĹ&#x201A;a koordynowaÄ&#x2021; jej podziemnÄ&#x2026; dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021;. ByĹ&#x201A;o to trudne, bo jej czĹ&#x201A;onkowie znajdowali siÄ&#x2122; pod ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;Ä&#x2026; obserwacjÄ&#x2026; sĹ&#x201A;uĹźby bezpieczeĹ&#x201E;stwa. W listopadzie 1982 z obozu internowania wrĂłciĹ&#x201A; Lech WaĹ&#x201A;Ä&#x2122;sa, a juĹź na poczÄ&#x2026;tku grudnia aparat SB zorganizowaĹ&#x201A; ob-

â&#x20AC;&#x201C; ByĹ&#x201A;em przekonany, Ĺźe droga do niepodlegĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci wiedzie poprzez zaĹ&#x201A;amanie centralnej wĹ&#x201A;adzy w Moskwie, Ĺźe bez tego nie moĹźe byÄ&#x2021; mowy o emancypacji krajĂłw Europy Ĺ&#x161;rodkowo-Wschodniej. Nie przewidywaĹ&#x201A;em, Ĺźe katalizatorem tych procesĂłw stanie siÄ&#x2122; Polska, a na pewno nie przewidywaĹ&#x201A;em tego przed powstaniem â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;? ~ Jan Nowak JezioraĹ&#x201E;ski

22 kwietnia 2016

Ĺ&#x201A;awÄ&#x2122; na dziaĹ&#x201A;aczy solidarnoĹ&#x203A;ciowych. Represje dotknÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y wtedy ok. 10 tys. osĂłb, nie zakoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;o to jednak funkcjonowania ruchu. Malowanie na murach znakĂłw i symboli, rozprowadzanie potajemnie drukowanych ulotek, dziaĹ&#x201A;alnoĹ&#x203A;Ä&#x2021; podziemnego radia â&#x20AC;&#x201C; to niektĂłre z przejawĂłw jego dziaĹ&#x201A;ania. Punktem przeĹ&#x201A;omowym okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; 1985, kiedy w ZSRR wĹ&#x201A;adzÄ&#x2122; objÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; MichaiĹ&#x201A; Gorbaczow, pierwszy od lat przywĂłdca, ktĂłry byĹ&#x201A; nastawiony na reformy w kraju, majÄ&#x2026;ce poprawiÄ&#x2021; sytuacjÄ&#x2122; zwykĹ&#x201A;ych obywateli. Na fali zmian w 1988 utworzono 100-osobowy Komitet Obywatelski przy Lechu WaĹ&#x201A;Ä&#x2122;sie, ktĂłry miaĹ&#x201A; za zadanie doprowadziÄ&#x2021; do kompromisu z wĹ&#x201A;adzami. W czasie obrad OkrÄ&#x2026;gĹ&#x201A;ego StoĹ&#x201A;u, do ktĂłrych doszĹ&#x201A;o w okresie luty-kwiecieĹ&#x201E; 1989, ustalono przeprowadzenie 4 czerwca czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciowo wolnych wyborĂłw, w ktĂłrych mogli wziÄ&#x2026;Ä&#x2021; udziaĹ&#x201A; przedstawiciele â&#x20AC;&#x17E;SolidarnoĹ&#x203A;ciâ&#x20AC;?. Tak zaczÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; siÄ&#x2122; nowy rozdziaĹ&#x201A; w historii Polski. (as)

| historia 35

Walka z terroryzmem Tego dnia o 8.46 czasu lokalnego w pĂłĹ&#x201A;nocnÄ&#x2026; wieĹźÄ&#x2122; World Trade Center wbiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; pierwszy z samolotĂłw pasaĹźerskich. PiÄ&#x2122;tnaĹ&#x203A;cie minut pĂłĹşniej, o 9.03, drugi wleciaĹ&#x201A; w wieĹźÄ&#x2122; poĹ&#x201A;udniowÄ&#x2026;. O 9.37 kolejny samolot uderzyĹ&#x201A; w Ĺ&#x203A;cianÄ&#x2122; Pentagonu, a w miÄ&#x2122;dzyczasie czwarty rozbiĹ&#x201A; siÄ&#x2122; koĹ&#x201A;o Pittsburgha.

Nowa groĹşba

W atakach zginÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o prawie 3 tys. osĂłb, w tym takĹźe Polacy. NastÄ&#x2122;pnego dnia po zamachach papieĹź Jan PaweĹ&#x201A; II potÄ&#x2122;piĹ&#x201A; przemoc i wezwaĹ&#x201A; do modlitwy za ofiary. WrzesieĹ&#x201E; 2001 roku okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; przeĹ&#x201A;omowym momentem â&#x20AC;&#x201C; Amerykanie wraz ze swoim przywĂłdcÄ&#x2026; Georgem Bushem rozpoczÄ&#x2122;li walkÄ&#x2122; z terroryzmem na niespotykanÄ&#x2026; wczeĹ&#x203A;niej skalÄ&#x2122;. WinnÄ&#x2026; okazaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; muzuĹ&#x201A;maĹ&#x201E;ska organizacja Al-Kaida, a za jej przywĂłdcÄ&#x2026;, OsamÄ&#x2026; bin Ladenem zaczÄ&#x2122;to rozsyĹ&#x201A;aÄ&#x2021; listy goĹ&#x201E;cze. WkrĂłtce teĹź Saudyjczyk staĹ&#x201A; siÄ&#x2122; najbardziej poszukiwanym przestÄ&#x2122;pcÄ&#x2026; na Ĺ&#x203A;wiecie. Jako cel postawiono wtedy Afganistan, gdzie miaĹ&#x201A; przebywaÄ&#x2021; przywĂłdca Al-Kaidy. Dopiero trzy lata pĂłĹşniej, w 2004 r., arabska telewizja Al-

11 wrzeĹ&#x203A;nia 2001 â&#x20AC;&#x201C; ten dzieĹ&#x201E; na dĹ&#x201A;ugo zostanie Y RCOKÄ&#x2018;EK #OGT[MCPÂłY K OKNKQPÂłY NWF\K PC caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie. Tego dnia po samobĂłjczych zamachach runÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;y dwie wieĹźe, jeden z nowoLQTUMKEJ U[ODQNK ĂYKCV RCVT\[Ä&#x153; K PKG YKGT\[Ä&#x153; DĹźazira pokazaĹ&#x201A;a video z bin Ladenem w roli gĹ&#x201A;Ăłwnej, w ktĂłrym ten przyznaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; do zorganizowania zamachĂłw i zapowiedziaĹ&#x201A;, Ĺźe mogÄ&#x2026; siÄ&#x2122; one powtĂłrzyÄ&#x2021;.

Strach i depresja

To jednak nie jedyne konsekwencje tych zdarzeĹ&#x201E;. â&#x20AC;&#x201C; Po atakach z 11 wrzeĹ&#x203A;nia, oprĂłcz zaostrzenia Ĺ&#x203A;rodkĂłw bezpieczeĹ&#x201E;stwa na caĹ&#x201A;ym Ĺ&#x203A;wiecie i wprowadzenia w wielu krajach ustaw antyterrorystycznych, doszĹ&#x201A;o do powaĹźnego kryzysu branĹźy lotniczej i turystyki, wzrostu kosztĂłw ubezpieczeĹ&#x201E; oraz spadku zaufania konsumentĂłw. 11 wrzeĹ&#x203A;nia 2001 roku upadĹ&#x201A; mit bezpiecznej Ameryki, a hasĹ&#x201A;o â&#x20AC;&#x17E;dĹźihadâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; â&#x20AC;&#x17E;Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2122;ta wojnaâ&#x20AC;?, przywoĹ&#x201A;ywane przez islamskich fundamentalistĂłw, a oznaczajÄ&#x2026;ce walkÄ&#x2122; z cywilizacjÄ&#x2026; Zachodu,

przewijaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wielokrotnie w groĹşbach terrorystĂłw â&#x20AC;&#x201C; podawaĹ&#x201A;a w 13. rocznicÄ&#x2122; zamachĂłw Informacyjna Agencja Radiowa. ChoÄ&#x2021; informacje te nie trafiaĹ&#x201A;y zbyt czÄ&#x2122;sto na pierwsze strony gazet, to po latach okazaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122;, Ĺźe atak na World Trade Center miaĹ&#x201A; inne, niemniej powaĹźne skutki. PokazaĹ&#x201A; je m.in. zespĂłĹ&#x201A; badaczy z Mount Sinai Hospital, o ktĂłrych pisaĹ&#x201A; nowojorski dziennik â&#x20AC;&#x17E;Daily Newsâ&#x20AC;?. Z badaĹ&#x201E; wynikaĹ&#x201A;o, Ĺźe spoĹ&#x203A;rĂłd osĂłb, ktĂłre pomagaĹ&#x201A;y w wynoszeniu rannych i ciaĹ&#x201A; ofiar, ponad 1100 osĂłb boryka siÄ&#x2122; z chorobÄ&#x2026; nowotworowÄ&#x2026;, a sam wskaĹşnik zachorowaĹ&#x201E; na nowotwĂłr okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; o 15 proc. wyĹźszy niĹź u reszty obywateli. Podobnie rzecz wyglÄ&#x2026;da w przypadku osĂłb uprzÄ&#x2026;tajÄ&#x2026;cych

gruz i pozostaĹ&#x201A;e na miejscu odpadki. Ofiary cierpiÄ&#x2026; dziĹ&#x203A; na rĂłĹźne odmiany nowotworĂłw: ziarnicÄ&#x2122; zĹ&#x201A;oĹ&#x203A;liwÄ&#x2026;, raka skĂłry, nowotwory tarczycy, pĹ&#x201A;uc, nerek, pÄ&#x2122;cherza. Mimo Ĺźe od rozpoczÄ&#x2122;cia bezwzglÄ&#x2122;dnej walki z terroryzmem minÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o prawie 15 lat, to nic nie wskazuje na to, Ĺźeby miaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122; ona szybko zakoĹ&#x201E;czyÄ&#x2021;. A nowe przypadki chorĂłb z pewnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; jeszcze diagnozowane â&#x20AC;&#x201C; zwĹ&#x201A;aszcza Ĺźe wiele z nich moĹźe okazaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; dziedziczne. (as)

Czy wiesz, Ĺźe: â&#x20AC;&#x201C; Tej nocy moĹźemy powiedzieÄ&#x2021; rodzinom, ktĂłre straciĹ&#x201A;y swoich DNKUMKEJ Y Y[PKMW VGTTQTW #N -CKF[ Ĺźe sprawiedliwoĹ&#x203A;ci staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; zadoĹ&#x203A;Ä&#x2021; Ă¤ VCM $CTCEM 1DCOC QIÄ&#x153;QUKÄ&#x153; ĂśOKGTÄ? Osamy bin Ladena. Saudyjczyk zginÄ&#x2026;Ĺ&#x201A; podczas operacji przeprowadzonej przez ĹźoĹ&#x201A;nierzy elitarnej jednostki US 0CX[ 5'#.5 $[Ä&#x153;Q VQ Y OCLW TQMW

36 bądź fit Jeśli wydaje ci się, że joga jest nudna i monotonna – nic bardziej mylnego. Jest jej tyle rodzajów, że z pewnością każdy znajdzie coś dla siebie.

Odsłony

Sivananda Joga

Jej fundamentem jest pięć zasad długiego i zdrowego życia: właściwy relaks, właściwe ćwiczenia (asany), właściwe oddychanie, właściwa dieta, pozytywne myślenie i medytacja. Ten rodzaj ogranicza się do 12 pozycji. Duży nacisk kładzie się na ﬁlozoﬁczne przesłanie jogi. Sekwencja ćwiczeń jest łagodna, uważać trzeba, gdy mamy problemy z kręgosłupem.

jogi

Vinyasa Joga

Asthanga Joga To dynamiczny i intensywny rodzaj jogi, którego celem jest oczyszczenie ciała i umysłu z toksyn i wzmocnienie sylwetki. To jedna z najbardziej wymagających ﬁzycznie odmian, zdobywająca coraz większą popularność. Każdą z asan utrzymuje się przez długość 5 oddechów. Pozycje zmienia się szybko. Ten rodzaj wybierają najczęściej osoby młode, w dobrej kondycji ﬁzycznej.

Joga twarzy Ćwiczenia i masaże mają na celu ujędrnienie i uelastycznienie skóry twarzy. Łączy się tu odpowiednie techniki oddechowe, ćwiczenia, automasaż twarzy i wybrane asany. Po opanowaniu podstawowych ćwiczeń bez problemu można wykonywać je w domu.

22 kwietnia 2016

Jej nazwa oznacza „ruch zsynchronizowany z oddechem”. To dynamiczny rodzaj jogi, w której tworzy się pełną sekwencję ruchów, a z jednej asany płynnie przechodzi się do drugiej; nie ma tu jednego zestawu pozycji, który powtarza się na każdych zajęciach. Zaleca się ją osobom, które lubią dynamiczny ruch. Zalety: wzmacnia i rozciąga mięśnie, pomaga w zrelaksowaniu się.

Iyengar Joga Ta odmiana może wydawać się dość prosta, głównie ze względu na wolne ruchy i długie utrzymywanie pozycji, ale wbrew pozorom jest ona bardzo wymagająca. Nacisk kładzie się tu na precyzję ustawień ciała i na ułożenie stawów. Charakterystyczne jest też użycie dodatkowych przyrządów jak: wałki, klocki, paski itp. Poleca się ją osobom przy rehabilitacji i proﬁlaktyce schorzeń kręgosłupa.

Zadbaj o

| bądź fit

wyniki

bądź fit!

Tym razem jednak nie chodzi nam o bicie własnych rekordów, ale o to, by sprawdzić czy organizm jest przygotowany na większy wysiłek. Taka konsultacja wyeliminuje też ryzyko związane np. z anemią, która bywa często bolączką osób prowadzących aktywny tryb życia.

Morfologia Standardowe badanie składu krwi powinno się wykonywać mniej więcej raz w roku. Jeżeli jednak jesteśmy aktywni ﬁzycznie, warto pomyśleć nad częstszymi wizytami u lekarza. Zaleca się badanie krwinek: czerwonych – te zajmują się transportem tlenu i dwutlenku węgla, białych – są niezbędne dla naszego układu odpornościowego oraz trombocytów, odpowiadających za proces krzepnięcia krwi i skurcz naczyń krwionośnych. Warto to sprawdzić, bo jeśli w organizmie brakuje np. czerwonych krwinek lub zawierają za mało hemoglobiny, to może jej zabraknąć mięśniom i sercu. A to może skutkować nawet omdleniem.

Żelazo i jego „transport” Podczas badania warto sprawdzić nie tylko poziom żelaza, ale i ferrytyny i transferyny, odpowiadające m.in. za transport i przechowywanie jego jonów. Niedobór żelaza to bolączka wielu sportowców (mówi się nawet o „anemii sportowej”) i – co ciekawe – trzy razy częściej cierpią na tę dolegliwość kobiety. Żelazo jest odpowiedzialne za transport tlenu do komórek ciała i dostarcza organizmowi energii (i na odwrót – kiedy komórki nie są odpowiednio dotlenione, ciało szybciej się męczy). Żelazo wpływa także na działanie układu immunologicznego. Jego brak osłabia więc odporność sportowca.

EKG, czyli jak bije serce Badanie ma na celu wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w częstotliwości i w rytmie pracy serca (a także w jego budowie), co jest ważne tak dla sportowców, jak i dla osób, które prowadzą mniej aktywny tryb życia (szczególnie zaleca się je mężczyznom po 40. roku życia). To ważne badanie, ponieważ podczas wzmożonego wysiłku ﬁzycznego najbardziej obciążony jest układ krążenia, a więc i jego najważniejszy organ – serce. Zazwyczaj wystarczy nam badanie EKG spoczynkowe, jednak raz na jakiś czas warto zbadać EKG wysiłkowe (pokazuje pracę serca podczas wysiłku ﬁzycznego).

38 bÄ&#x2026;dĹş fit

Warzywny zawrĂłt Dbanie o szczupĹ&#x201A;Ä&#x2026; sylwetkÄ&#x2122; powinno uwzglÄ&#x2122;dniaÄ&#x2021; zmiany w diecie. Zwracamy uwagÄ&#x2122; na niezastÄ&#x2026;pione warzywa i owoce â&#x20AC;&#x201C; im wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; stanowiÄ&#x2026; (zwĹ&#x201A;aszcza te pierwsze), tym lepiej.

SaĹ&#x201A;atka z quinoa z groszkiem SkĹ&#x201A;adniki:

t T[LMBOLB RVJOPB t LJMLB TVT[POZDI QPNJEPSĂ&#x2DC;X X PMJXJF t HÂ&#x2019;Ă&#x2DC;XLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;FL [JBSFO TÂ&#x2019;POFD[OJLB

t T[LMBOLJ [JFMPOFHP NSPČ&#x2C6;POFHP groszku t HBÂ&#x2019;Ç&#x152;[LB SP[NBSZOV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ TPLV [ DZUSZOZ t TĂ&#x2DC;M

SposĂłb przygotowania:

Ĺ&#x161;cinamy wierzch z gĹ&#x201A;Ăłwek czosnku, wkĹ&#x201A;adamy do piekarnika, polewamy oliwÄ&#x2026;, sypiemy szczyptÄ&#x2122; grubej soli i pieczemy 3040 minut, studzimy. SĹ&#x201A;onecznik praĹźymy kilka minut na suchej patelni, aĹź siÄ&#x2122; zezĹ&#x201A;oci. Quinoa pĹ&#x201A;uczemy, gotujemy w dwĂłch szklankach wody z dodatkiem soli (kilkanaĹ&#x203A;cie minut), groszek oddzielnie â&#x20AC;&#x201C; rĂłwnieĹź do miÄ&#x2122;kkoĹ&#x203A;ci, wysypujemy na sitko. Pomidory kroimy w cienkie paseczki, czosnek w plasterki. Wrzucamy skĹ&#x201A;adniki do miski, mieszamy, na koniec polewamy sokiem z cytryny wymieszanym z pokrojonym rozmarynem, mieszamy. Oliwy nie dodajemy. (za: wegetarianka.blox.pl)

Shakshuka

czyli jajka w duszonych pomidorach i papryce

SkĹ&#x201A;adniki:

t KBKLB t DFCVMF t QPNJEPSĂ&#x2DC;X Ç´XJFČ&#x2C6;ZDI MVC QVT[LJ QPNJEPSĂ&#x2DC;X konserwowych pokrojonych w kostkÄ&#x2122; t D[FSXPOF TÂ&#x2019;PELJF QBQSZLJ

t [JFMPOB QBQSZLB t QBQSZD[LJ DIJMJ CF[ QFTUFL

t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LB PMFKV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LB HSVCP TJFLBOFK OBULJ t TĂ&#x2DC;M J Ç´XJFČ&#x2C6;P [NJFMPOZ czarny pieprz

SposĂłb przygotowania:

CebulÄ&#x2122; naleĹźy pokroiÄ&#x2021; w drobnÄ&#x2026; kostkÄ&#x2122;, czosnek zmiaĹźdĹźyÄ&#x2021; noĹźem i posiekaÄ&#x2021; (nie przeciskaÄ&#x2021; przez praskÄ&#x2122;). Pomidory pokroiÄ&#x2021; w kostkÄ&#x2122; usuwajÄ&#x2026;c twarde gniazda, paprykÄ&#x2122; pokroiÄ&#x2021; (usuwajÄ&#x2026;c pestki). RozgrzaÄ&#x2021; olej na patelni i wrzuciÄ&#x2021; posiekanÄ&#x2026; cebulkÄ&#x2122;. PodsmaĹźaÄ&#x2021; na wolnym ogniu do zeszklenia. Pod koniec duszenia dorzuciÄ&#x2021; posiekany czosnek. Gdy cebulka jest zrumieniona dodaÄ&#x2021; posiekanÄ&#x2026; drobno papryczkÄ&#x2122; chili, pomidory pokrojone w kostkÄ&#x2122; i na wolnym ogniu podsmaĹźaÄ&#x2021; je do odparowania nadmiaru pĹ&#x201A;ynu. W poĹ&#x201A;owie duszenia pomidorĂłw dodaÄ&#x2021; pokrojonÄ&#x2026; w kostkÄ&#x2122; paprykÄ&#x2122; (czerwonÄ&#x2026; i zielonÄ&#x2026;). PowstajÄ&#x2026;cy sos posoliÄ&#x2021; i popieprzyÄ&#x2021;. Gdy sos osiÄ&#x2026;gnie poĹźÄ&#x2026;danÄ&#x2026; gÄ&#x2122;stoĹ&#x203A;Ä&#x2021; wykonaÄ&#x2021; w nim tyle wgĹ&#x201A;Ä&#x2122;bieĹ&#x201E; ile wbijamy jajek. Jajek nie mieszaÄ&#x2021;. ZmniejszyÄ&#x2021; ogieĹ&#x201E; do min. i przykryÄ&#x2021; patelniÄ&#x2122; pokrywkÄ&#x2026; (na chwilÄ&#x2122;). Po minucie sprawdziÄ&#x2021; stan Ĺ&#x203A;cinajÄ&#x2026;cego siÄ&#x2122; biaĹ&#x201A;ka. ĹťĂłĹ&#x201A;tko powinno pozostaÄ&#x2021;. GotowÄ&#x2026; potrawÄ&#x2122; posypaÄ&#x2021; posiekanÄ&#x2026; natkÄ&#x2026; pietruszki lub kolendry. (za: samiraka.blox.pl) 22 kwietnia 2016

gĹ&#x201A;owy

| bÄ&#x2026;dĹş fit

Zielone dietetyczne curry SkĹ&#x201A;adniki:

t H [JFMPOFK GBTPMLJ T[QBSBHPXFK t H Č&#x2C6;Ă&#x2DC;Â&#x2019;UFK GBTPMLJ T[QBSBHPXFK t LJMLB SĂ&#x2DC;Č&#x2C6;ZD[FL CSPLVÂ&#x2019;V t TQPSF HBSÇ´DJF CPCV t HBSÇ´DJF [JFMPOFHP HSPT[LV t [JFMPOB DVLJOJB

t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; D[FSXPOFK TÂ&#x2019;PELJFK QBQSZLJ t QVT[LB NMFLB LPLPTPXFHP t D[VCBUF Â&#x2019;ZČ&#x2C6;FD[LJ zielonej pasty curry t TLĂ&#x2DC;SLB PUBSUB [ MJNPOLJ t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ TPTV TPKPXFHP t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ PDUV SZČ&#x2C6;PXFHP

SposĂłb przygotowania:

1S[FLSPKPOÇ&#x152; OB QĂ&#x2DC;Â&#x2019; GBTPMLÇ&#x2014; J CĂ&#x2DC;C PCHPUPXVKFNZ PLPÂ&#x2019;P NJOVU X PTPMPOFK J PTÂ&#x2019;Pdzonej wodzie. Ugotowany bĂłb obieramy ze skĂłry (jeĹźeli jest maĹ&#x201A;y, nie trzeba). RĂłĹźyczki brokuĹ&#x201A;u wraz z groszkiem gotujemy ok. 5 min. CukiniÄ&#x2122; kroimy w Ä&#x2021;wierÄ&#x2021; plasterki, paprykÄ&#x2122; w paseczki i wrzucamy je do woka lub garnka. Dolewamy odrobinÄ&#x2122; wody i chwilÄ&#x2122; dusimy. Do cukinii i papryki dodajemy pozostaĹ&#x201A;e warzywa, skĂłrkÄ&#x2122; z limonki i mleko kokosowe. Doprawiamy pastÄ&#x2026; curry, sosem sojowym oraz octem ryĹźowym i dusimy okoĹ&#x201A;o 5 min. Podajemy jako samodzielne danie jarskie lub jako dodatek do drobiu. (za: ugotuj.to)

SaĹ&#x201A;atka z niedĹşwiedziego czosnku SkĹ&#x201A;adniki:

t KBKLB VHPUPXBOF OB UXBSEP t Ç´XJFČ&#x2C6;F PHĂ&#x2DC;SLJ HSVOUPXF t H MJÇ´DJ E[JLJFHP OJFEČ&#x2021;XJFE[JFHP D[PTOLV EVČ&#x2C6;Z QÇ&#x2014;D[FL t TUPÂ&#x2019;PXF Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ KPHVSUV OBUVSBMOFHP t TĂ&#x2DC;M J QJFQS[ EP TNBLV SposĂłb przygotowania:

Jajka pokroiÄ&#x2021; w kostkÄ&#x2122;, dziki czosnek w poprzeczne paski, a ogĂłrki w plasterki. Wszystko wymieszaÄ&#x2021; w salaterce. DodaÄ&#x2021; jogurt naturalny, sĂłl, pieprz i dokĹ&#x201A;adnie wszystko wymieszaÄ&#x2021;. (za: picantecooking.com)

40 porady

Panel ekspertĂłw Prostujemy nasze zÄ&#x2122;by zewnÄ&#x2122;trznych powierzchni wszystkich zÄ&#x2122;bĂłw (zewnÄ&#x2122;trzne). Aparat wewnÄ&#x2122;trzny, czyli lingwalny przyklejony po wewnÄ&#x2122;trznej stronie zÄ&#x2122;bĂłw, jest caĹ&#x201A;kiem niewidoczny.

Moje dziecko ma wadÄ&#x2122; zgryzu. Na jaki aparat korekcyjny powinnam siÄ&#x2122; zdecydowaÄ&#x2021;? Na co powinnam zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;? t Ruchomy (wyjmowany) proponuje siÄ&#x2122; dziecku, ktĂłre ma zÄ&#x2122;by mleczne lub mieszane. NaleĹźy go nosiÄ&#x2021; HPE[JO OB EPCÇ&#x2014; QS[F[ lata. SĹ&#x201A;uĹźy on usuwaniu wad w obrÄ&#x2122;bie szczÄ&#x2122;k, a zÄ&#x2122;by prostuje tylko w niewielkim stopniu. JeĹźeli dziecko ma krzywe zÄ&#x2122;by, po usuniÄ&#x2122;ciu wady zgryzu (za pomocÄ&#x2026; aparatu ruchomego) zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; aparat staĹ&#x201A;y, przeznaczony do prostowania zÄ&#x2122;bĂłw. t StaĹ&#x201A;y aparat (ma rĂłĹźne elementy zakĹ&#x201A;adane przez lekarza i tylko przez niego mogÄ&#x2026; byÄ&#x2021; zdjÄ&#x2122;te) stosuje siÄ&#x2122; przy uzÄ&#x2122;bieniu staĹ&#x201A;ym. MoĹźna nim zrobiÄ&#x2021; najdrobniejsze poprawki estetyczne, ale teĹź wyleczyÄ&#x2021; ciÄ&#x2122;ĹźkÄ&#x2026; wadÄ&#x2122; w obrÄ&#x2122;bie szczÄ&#x2122;ki, np. pobudziÄ&#x2021; rozwĂłj szczÄ&#x2122;ki na szerokoĹ&#x203A;Ä&#x2021; (wĂłwczas indywidualnie zrobione metalowe konstrukcje z elementami akrylowymi zakĹ&#x201A;ada siÄ&#x2122; tylko na zÄ&#x2122;by boczne). Jednak najbardziej popularne sÄ&#x2026; aparaty staĹ&#x201A;e prostujÄ&#x2026;ce zÄ&#x2122;by, ktĂłre przykleja siÄ&#x2122; do

Wady zgryzu mogÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; podĹ&#x201A;oĹźe genetyczne, ale najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej winne sÄ&#x2026; zĹ&#x201A;e nawyki powstaĹ&#x201A;e jeszcze w dzieciĹ&#x201E;stwie. Nowoczesne aparaty ortodontyczne naprawdÄ&#x2122; potrafiÄ&#x2026; czyniÄ&#x2021; cuda! Szpara miÄ&#x2122;dzy jedynkami albo wysuniÄ&#x2122;ta szczÄ&#x2122;ka? Bez problemu moĹźna to poprawiÄ&#x2021; â&#x20AC;&#x201C; nie tylko dla urody, ale przede wszystkim dla zdrowia. Dr Liliana Suchodolska

Ortodonta Tooting Medical Centre 5 London Rd London SW17 9JR Telephone: 020-8767-8389

Potrzebujesz fachowej porady? Co tydzieĹ&#x201E; nasi eksperci odpowiadajÄ&#x2026; na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com Fot. Shutterstock

Wypadki w pracy siÄ&#x2122; przecieĹź zdarzajÄ&#x2026;

Fot. Shutterstock

Co naleĹźy zrobiÄ&#x2021; w sytuacji, gdy doszĹ&#x201A;o do wypadku w pracy?

22 kwietnia 2016

JeĹźeli miaĹ&#x201A;eĹ&#x203A; wypadek w pracy niezwĹ&#x201A;ocznie zgĹ&#x201A;oĹ&#x203A; wypadek swojemu przeĹ&#x201A;oĹźonemu lub chociaĹźby innemu pracownikowi. Pracodawca jest zobowiÄ&#x2026;zany do odnotowania kaĹźdego wypadku w rejestrze wypadkĂłw (Accident Report Book). JeĹźeli jest to moĹźliwe, upewnij siÄ&#x2122;, Ĺźe wypadek jest odnotowany i Ĺźe treĹ&#x203A;Ä&#x2021; notatki zgadza siÄ&#x2122; z tym, co faktycznie staĹ&#x201A;o siÄ&#x2122;. JeĹźeli masz jakieĹ&#x203A; dolegliwoĹ&#x203A;ci bĂłlowe warto udaÄ&#x2021;

siÄ&#x2122; do lekarza. JeĹźeli doszĹ&#x201A;o do wypadku w pracy, to o odszkodowanie moĹźe ubiegaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; pracownik na kontrakcie, pracownik agencyjny oraz osoba samozatrudniona (self-employed). WaĹźne jest, aby unikaÄ&#x2021; poĹ&#x203A;rednikĂłw i zgĹ&#x201A;osiÄ&#x2021; siÄ&#x2122; bezpoĹ&#x203A;rednio do kancelarii adwokackiej, ktĂłra profesjonalnie poprowadzi sprawÄ&#x2122; o odszkodowanie. Mec. Ĺ ukasz WĂłjcik prawnik kancelarii Slater Gordon zauwaĹźa, Ĺźe kancelaria moĹźe wystÄ&#x2026;piÄ&#x2021; do firmy ubezpieczeniowej o odszkodowanie za: dolegliwoĹ&#x203A;ci bĂłlowe lub uraz, utratÄ&#x2122; zarobku z powodu nieobecnoĹ&#x203A;ci w pracy oraz inne wydatki. BezpĹ&#x201A;atne konsultacje w jÄ&#x2122;zyku polskim z zakresu odszkodowaĹ&#x201E; za

wypadki w pracy i inne wypadki zapewnia kancelaria Slater Gordon pod OVNFSFN

Ĺ ukasz WĂłjcik LLM Polski Prawnik Adwokaci Slater Gordon slatergordon.co.uk/pl

| w sieci 41

TO WAS PORUSZYĹ O marta.laczkowska@mail.goniec.com KOLUMNÄ&#x2DC; REDAGUJE:

Marta Ĺ aczkowska

DOĹťYWOCIE ZA ZABĂ&#x201C;JSTWO DZIECKA

KOMENTUJÄ&#x201E;

4Ç&#x152;E X 8JFMLJFK #SZUBOJJ TLB[BÂ&#x2019; MFUOJÇ&#x152; kobietÄ&#x2122; na doĹźywocie za doprowadzeOJF EP Ç´NJFSDJ NJFTJÇ&#x2014;D[OFK DĂ&#x2DC;SLJ %P [HPOV E[JFXD[ZOLJ EPT[Â&#x2019;P X S X Burton-upon-Trent na skutek pÄ&#x2122;kniÄ&#x2122;cia

PRZESTÄ&#x2DC;PSTWO

serca. Ayeeshia doĹ&#x203A;wiadczyĹ&#x201A;a teĹź licznych obraĹźeĹ&#x201E;, ktĂłre lekarze porĂłwnali do tych powstaĹ&#x201A;ych w wypadku samochodowym. Z ustaleĹ&#x201E; wynika, Ĺźe dziecko byĹ&#x201A;o bite przez wiele miesiÄ&#x2122;cy.

~ Andrzej ~ Joanna KroiÄ&#x2021; soliÄ&#x2021; i 100 emigrantĂłw co dzieĹ&#x201E; do celi na wizytÄ&#x2122;.

Brak sĹ&#x201A;Ăłw.

IMIGRACJA

13,5 TYS. FUNTĂ&#x201C;W ZA PRZEMYT DO UK

KOMENTUJÄ&#x201E;

National Crime Agency ujawniĹ&#x201A;a informacje na temat przemytu ludzi do Wielkiej Brytanii. Przemytnicy coraz chÄ&#x2122;tniej korzystajÄ&#x2026; z niewielkich portĂłw, ktĂłre sÄ&#x2026; trudniejsze do upilnowania. Koszty przeprawy zaleĹźÄ&#x2026; od komfortu, Ĺ&#x203A;rodka

BRYTYJKA NAPADĹ A NA POLSKIEGO IMIGRANTA

KOMENTUJÄ&#x201E;

Kobieta, ktĂłra krzyczaĹ&#x201A;a do polskiego imigranta â&#x20AC;&#x17E;polski skur***ynieâ&#x20AC;?, a nastÄ&#x2122;pnie dotkliwie go pobiĹ&#x201A;a, zostaĹ&#x201A;a skazana na pĂłĹ&#x201A; roku wiÄ&#x2122;zienia w zawieszeniu na 3 lata. Do zdarzenia doszĹ&#x201A;o w miejscowoĹ&#x203A;ci Coleraine X *SMBOEJJ 1Ă&#x2DC;Â&#x2019;OPDOFK MBULB XSB[ [ EXPNB

towarzyszami napadĹ&#x201A;a na Polaka przed jego domem. Kobieta jest dobrze znana policji, ma bogatÄ&#x2026; przeszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; kryminalnÄ&#x2026;. Na swoim LPODJF NB QPOBE [BS[VUĂ&#x2DC;X [ D[FHP QPnad 40 dot. napadu na policjanta. KomentujÄ&#x2026;cych dziwi wiÄ&#x2122;c niski wymiar kary.

~ Lucky Luke ~ Magdalena Kolejna patola! Ale Polaka za domniemany gwaĹ&#x201A;t na potrĂłjne doĹźywocie! Brak sĹ&#x201A;Ăłw, dziadostwo i tyle!

POBICIE

Jakby napadĹ&#x201A;a na kolorowego to pewnie by nie byĹ&#x201A;o w zawieszeniu.

transportu czy spodziewanych przez przemytnikĂłw trudnoĹ&#x203A;ci. Pomoc w przedostaniu siÄ&#x2122; z Iraku do UK drogÄ&#x2026; lÄ&#x2026;dowÄ&#x2026;, przez TurcjÄ&#x2122; i caĹ&#x201A;Ä&#x2026; EuropÄ&#x2122;, kosztuje 4 tys. funtĂłw. Ta sama podrĂłĹź samolotem to KVČ&#x2C6; XZEBUFL S[Ç&#x2014;EV UZT GVOUĂ&#x2DC;X

~ Sonia ~ Jacek NiezĹ&#x201A;y interes zbijajÄ&#x2026;. Ciekawe skÄ&#x2026;d taki IraĹ&#x201E;czyk ma kasÄ&#x2122;.

Interes kwitnie.

stylowy goniec |

Takie art

alter ego Sztuka stanowi caĹ&#x201A;y Ĺ&#x203A;wiat Magdaleny Leszner-Skrzecz. Platforma internetowa Code de femme to kwintesencja jej miĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci do kultury, mody, ďŹ lmu, literatury i podrĂłĹźy. To rĂłwnieĹź marka z modÄ&#x2026; biznesowÄ&#x2026;, ktĂłra Ĺ&#x201A;Ä&#x2026;czy w sobie sĹ&#x201A;aboĹ&#x203A;Ä&#x2021; do klasyki i elegancji.

Czym jest dla ciebie Code de femme? â&#x20AC;&#x201C; To zawodowa droga, pasja, marka, ktĂłrÄ&#x2026; tworzyĹ&#x201A;am od podstaw i na ktĂłrÄ&#x2026; bardzo ciÄ&#x2122;Ĺźko pracujÄ&#x2122;. Code de femme to miĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; zarĂłwno do sztuki, kultury, mody, jak i filmu, literatury. To czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;Ä&#x2021; mnie samej. Takie artystyczne alter ego. ChciaĹ&#x201A;abym, by ludzie, sĹ&#x201A;yszÄ&#x2026;c nazwÄ&#x2122; marki, przed oczami mieli sztukÄ&#x2122; w jej najrĂłĹźniejszych obliczach.

Ĺ&#x201A;owania. ZaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;am projektowaÄ&#x2021; modÄ&#x2122; biznesowÄ&#x2026;, by pomiÄ&#x2122;dzy jednÄ&#x2026; a drugÄ&#x2026; kolekcjÄ&#x2026; pisaÄ&#x2021; artykuĹ&#x201A;y do magazynĂłw branĹźowych. Teraz wiem, co sprawia mi najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; satysfakcjÄ&#x2122; i w ktĂłrÄ&#x2026; stronÄ&#x2122; podÄ&#x2026;ĹźaÄ&#x2021;. Czy pamiÄ&#x2122;tasz, pierwsze Ĺ&#x203A;wiadome zetkniÄ&#x2122;cie siÄ&#x2122; ze sztukÄ&#x2026;? â&#x20AC;&#x201C; DosyÄ&#x2021; wczeĹ&#x203A;nie odkryĹ&#x201A;am, Ĺźe sztuka to mĂłj Ĺ&#x203A;wiat. ChoÄ&#x2021; wedĹ&#x201A;ug rodzinnej tradycji miaĹ&#x201A;am zostaÄ&#x2021; szachistkÄ&#x2026;, to daleko od tego odeszĹ&#x201A;am juĹź w podstaXĂ&#x2DC;XDF +BLP MBULB QP [EPCZDJV wicemistrzostwa w szachach uznaĹ&#x201A;am, Ĺźe to juĹź wystarczy w tej materii, bo chcÄ&#x2122; malowaÄ&#x2021;. NamĂłwiĹ&#x201A;am rodzicĂłw na kurs malarstwa w mĹ&#x201A;odzieĹźowym domu kultury i tak to siÄ&#x2122; zaczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o. W liceum braĹ&#x201A;am juĹź udziaĹ&#x201A; w olimpiadach z historii sztuki, wiÄ&#x2122;c wybĂłr studiĂłw byĹ&#x201A; oczywistoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026;. Sztuka to ogromne bogactwo, ktĂłre potrafi sprawiÄ&#x2021;, Ĺźe Ĺźycie nabiera barw, o ktĂłrych wczeĹ&#x203A;niej nawet siÄ&#x2122; nie wiedziaĹ&#x201A;o.

Jak wyglÄ&#x2026;daĹ&#x201A;y poczÄ&#x2026;tki marki? Czy miaĹ&#x201A;aĹ&#x203A; od poczÄ&#x2026;tku wyklarowanÄ&#x2026; wizjÄ&#x2122; tego, co chcesz w Ĺźyciu robiÄ&#x2021; i jak powinna wyglÄ&#x2026;daÄ&#x2021; twoja kariera? â&#x20AC;&#x201C; WiedziaĹ&#x201A;am zawsze tylko to, Ĺźe chcÄ&#x2122; zajmowaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; sztukÄ&#x2026;. Jak spojrzÄ&#x2122; z perspektywy czasu, to muszÄ&#x2122; przyznaÄ&#x2021;, Ĺźe budowanie dzisiejszej Code de femme trwa juĹź kilkanaĹ&#x203A;cie lat. ZmieniaĹ&#x201A;a siÄ&#x2122;, a moĹźe lepiej powiedzieÄ&#x2021;, ewoluowaĹ&#x201A;a. PoczÄ&#x2026;tkowo prowadziĹ&#x201A;am galeriÄ&#x2122; sztuki, sama promowaĹ&#x201A;am artystĂłw oraz organizowaĹ&#x201A;am wernisaĹźe w Polsce i za granicÄ&#x2026;. W miÄ&#x2122;dzyczasie malo Przez dĹ&#x201A;uĹźszy WedĹ&#x201A;ug rodzinnej tradycji waĹ&#x201A;am, okres ĹźyĹ&#x201A;aĹ&#x203A; na miaĹ&#x201A;am zostaÄ&#x2021; szachistkÄ&#x2026;, braĹ&#x201A;am emigracji. A udziaĹ&#x201A; w jednak poale daleko od tego odewystawrĂłciĹ&#x201A;aĹ&#x203A; do szĹ&#x201A;am juĹź w podstawĂłwwach Polski. Co ce. Jako 12-13-latka, po i pisapodrĂłĹź zmiezdobyciu wicemistrzostwa Ĺ&#x201A; a m . niĹ&#x201A;a w twoim w szachach uznaĹ&#x201A;am, Ĺźe to GdzieĹ&#x203A; Ĺźyciu? pomiÄ&#x2122;â&#x20AC;&#x201C; Nie mogÄ&#x2122; juĹź wystarczy w tej materii, dz y po powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe bo chcÄ&#x2122; malowaÄ&#x2021;. drĂłĹźami a powrĂłciĹ&#x201A;am na stahistoriÄ&#x2026; sztuki Ĺ&#x201A;e. Moje Ĺźycie to ciÄ&#x2026;gĹ&#x201A;a ukoĹ&#x201E;czyĹ&#x201A;am podypodrĂłĹź. ZmieniaĹ&#x201A;am juĹź plomowe studia na ASP wiele razy miejsce zamieszkania z zakresu mody, o ktĂłrych marzyĹ&#x201A;am i nie mĂłwiÄ&#x2122; jeszcze koniec. Taka moja odkÄ&#x2026;d jako dziecko kupowaĹ&#x201A;am maga- natura. KaĹźda podrĂłĹź to dawka adrenalizyn â&#x20AC;&#x17E;Elleâ&#x20AC;?. Wtedy dopiero poczuĹ&#x201A;am, Ĺźe ny, emocji, ktĂłre inspirujÄ&#x2026; mnie do dziaspajam w caĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; wszystkie swoje zami- Ĺ&#x201A;ania i pozwalajÄ&#x2026; rozwijaÄ&#x2021; siÄ&#x2122;. Co wiÄ&#x2122;cej, 22 kwietnia 2016

tystyczne

podróże pokazują prawdziwy świat, który jest naprawdę wspaniały. Okazuje się, że jest on zaskakujący na każdym kroku, piękny oraz zachwycający. Na pewno podróżowanie z dziećmi otworzyło mi oczy na rzeczy, które wcześniej dla mnie nie istniały. To dopiero jest nie-

per. Ale może się okazać, że nie będzie tak różowo. Na pewno inaczej wygląda to, gdy jesteś sama, a inaczej, gdy masz już rodzinę. Moja druga przeprowadzka, tym razem na Lazurowe Wybrzeże, była już całkowicie inaczej szykowana. Je-

Sztuka to ogromne bogactwo, które potraﬁ sprawić, że życie nabiera barw.

MAGDALENA LESZNER-SKRZECZ zwykłe doświadczenie, doznania nie do zastąpienia. Mając na uwadze własne doświadczenia, co doradziłabyś tym, którzy marzą o zostawieniu wszystkiego za sobą i wyjeździe zagranicę? – Zanim podjęłam decyzję o przeprowadzce, wielokrotnie odwiedzałam Francję. Zbierałam materiały, informacje, szukałam kontaktów. Moja pierwsza przeprowadzka do Paryża miała miejsce MBU UFNV HEZ JOUFSOFU X 1PMTDF EPpiero się rodził. Nie było takich możliwości jak dziś. Pojechałam z mężem na żywioł. Zamieszkaliśmy u znajomego i dopiero na miejscu szukaliśmy mieszkania, pracy. Czy to dobre rozwiązanie? Niewątpliwie ciekawe przeżycie, które gwarantuje ci codzienną dawkę niespodzianek i zaskoczeń. Jak ci się uda to su-

chaliśmy z dzieckiem, któremu musisz zapewnić dach nad głową i bezpieczeństwo. Zdecydowanie dłużej oraz uważniej przygotowywaliśmy się do wyjazdu. Zwiedzanie z maluchami to dla wszystkich uczestników świetna przygoda. Cieszę się, że teraz możemy razem zwiedzać świat, bo każda podróż to nauka życia. Ale co najważniejsze, i tak nigdy nie jesteś w stanie przewidzieć wszystkiego, zaplanować każdego dnia, szczegółu. Decydując się na wyjazd trzeba mieć stalowe nerwy i być otwartym na wszystko, co życie przyniesie.

Czekamy na Twój komentarz

| stylowy goniec 43 reklama

44 z życia gwiazd

Kraśko debiutuje w nowej stacji

Piotr Kraśko zadebiutował w telewizji śniadaniowej – w sobotę po raz pierwszy poprowadził wydanie Dzień Dobry TVN. Wcześniej prezenter prowadził „Wiadomości” TVP. Teraz wraz z Kingą Rusin przepytywał gości w śniadaniowym programie TVN-u. Piotra Kraśko zobaczymy też w TVN24 BiS, gdzie poprowadzi „Fakty z zagranicy”.

Fot. Agencja BE&W

Wróci do Polski? otrzymywać na swojego syna Henryka od ojca dziecka, Colina Farella. Warunkiem ich dostawania jest właśnie mieszkanie w USA i nieograniczony kontakt Farella z synem.

Fot. Agencja BE&W

„Super Express” donosi, że Alicja Bachleda-Curuś nie widzi dla siebie przyszłości w Stanach Zjednoczonych i rozważa powrót do Polski na stałe. Jedyną przeszkodą są… pieniądze, które Alicja ma

Znów wystąpi

Kardashian złoży papiery rozwodowe?

na antenie

Michał Figurski wróci do pracy po wylewie – informuje „Super Express”. Na razie dziennikarz, który jeszcze cierpi na częściowy paraliż, planuje powrót do pracy w radiu. Zapewnił jednak w rozmowie z gazetą, że kocha to co robi i chce jak najszybciej znów pracować na pełen etat. Figurski chce jednak poczekać do końca terapii. – Niedługo zakończę terapię, więc jestem dobrej myśli. Bardzo dziękuję za wsparcie – powiedział.

Fot. Agencja BE&W

22 kwietnia 2016

Khloe Kardashian w końcu złoży papiery rozwodowe – donoszą zagraniczne media. Khloe i Lamar Odom są małżeństwem od 2009 roku, po kilku latach doszło jednak do kryzysu w ich związku – powodem było nadużywanie przez koszykarza narkotyków. Początkowo para ogłosiła separację, potem planowała rozwód. W tym czasie mąż celebrytki przedawkował używki, a w rezultacie trafił do szpitala. Fot. Shutterstock

Sonda

Powrót kultowego programu z lat 70. to garść informacji dla ciekawych świata. Nowinki naukowe prezentowane wówczas przez legendarnych redaktorów Zdzisława Kamińskiego i Andrzeja Kurka, zostaną skonfrontowane ze stanem obecnej wiedzy. W rolę przewodnika wcieli się doktor Tomasz Rożek. PIĄTEK, GODZ. 15.00

Agentka Susan Cooper (Melissa McCarthy) pracuje w CIA jako analityk. Mimo że nie bierze udziału w misjach w terenie jest prawą ręką Bradleya Fine’a (Jude Law) – agenta, który działa właśnie w mieście. Kiedy ten popełnia poważny błąd, Susan decyduje się wyjść zza biurka i działając pod przykrywką udaremnić plany handlarzy bronią. W tym celu kobieta ma zamiar wykorzystać wszystkie swoje atuty.

KOMEDIA NIEDZIELA, GODZ. 22:25

Wiem, co jem na diecie

| tele goniec 45

Katarzyna Bosacka pokaże, jak skutecznie stracić kilogramy i zmienić złe nawyki żywieniowe. Prezenterka rozprawi się z wieloma mitami na temat odchudzania i ostrzeże przed najczęściej popełnianymi błędami, a także weźmie pod lupę wszystkie modne diety. Oprócz prowadzącej, rad udzielać będą eksperci: dietetyk, lekarz, psycholog i trener.

MAGAZYN NIEDZIELA, GODZ. 10.40

Twoja Twarz Brzmi Znajomo Kolejna edycja muzycznego show, w którym znane i lubiane twarze wcielają się w gwiazdy światowego formatu. Uczestnicy nie tylko muszą perfekcyjnie zaśpiewać piosenkę, lecz także możliwie jak najbardziej upodobnić się do artysty wykonującego ory-

zobaczymy: Marcina Rogacewicza, Adama Fidusiewicza, Dariusza Kordka i Jerzego Grzechnika.

Singielka

Bodo

seriaLove

ginał. Zawodnicy walczą o Złotą Twarz i 100 tysięcy złotych, które wygrany będzie mógł przeznaczyć na wybrany cel charytatywny. Wśród pań zawalczą: Katarzyna Zielińska, Aleksandra Szwed, Katarzyna Pakosińska i Agnieszka Twardowska. Wśród panów

Premiera pierwszego ﬁlmu z udziałem Eugeniusza okazuje się wielkim sukcesem. Zgłasza się do niego August Rączyński, który oferuje mu swoją pomoc w rozwoju ﬁlmowej kariery za granicą. Bodo odrzuca jego ofertę. Matka aktora angażuje się w związek z jednym z dyrektorów Qui Pro Quo.

SOBOTA, GODZ. 13.05

Sława wyznaje Elce, że to ona zadzwoniła w jej imieniu do konkurencji. Ta wybucha i zaczyna krzyczeć na matkę. Przestraszona Sława postanawia ratować reputację Elki. Idzie do redakcji, by naprawić sytuację. Niczego nieświadoma Elka idzie na rozmowę kwaliﬁkacyjną, którą załatwił jej Konrad.

PON.-CZW., GODZ. 19.55

ROZRYWKA SOBOTA, GODZ. 21.10

46 motoryzacja

Nowe MINI

Cabrio Nowe MINI Cabrio powstało w wyniku zastąpienia sztywnego dachu w 3-drzwiowym MINI, jego materiałowym odpowiednikiem. Dach składa się automatycznie w czasie 18 sekund, a operację tę można wykonać do prędkości 30 km/h. W porównaniu z poprzednikiem mały brytyjski kabriolecik

wydłużył się o 98 mm, poszerzył o 44 mm oraz stał się wyższy o 1 mm. Rozstaw osi zwiększono o 28 mm co – jak zapewnia producent – pozwoliło zwiększyć przestrzeń bagażową o 25 proc. (bagażnik ma dokładnie 215 litrów pojemności). (za: superauto24.se.pl)

Audi A8 L extended

Na zamówienie jednego z europejskich klientów, koncern z Ingolstadt zbudował jeden egzemplarz Audi A8 w wersji kingsize. Dzięki długości samochodu 6,36 m oraz rozstawowi osi 4,22 m, Audi A8 L extended zapewnia komfort podróży pasażerom zasiadającym na sześciu fotelach. Podwójna ścianka oddziela przedział pasażerski od bagażnika, a w dach wmontowano dodatkowe aluminiowe profile rurowe oraz usztywnienia poprzeczne. Dzięki tym zabiegom, sztywność skrętu jest taka sama jak w modelu A8 L. (za: motofakty.pl) 22 kwietnia 2016

| motoryzacja 47

Najwyższa nota w testach

Nissan GT-R nareszcie doczekał się liftingu! Modernizację przeszła dodatkowego wytłumienia pod maską i systemu Active Noise CanToyota Prius otrzymała najwyższe noty w testach dwóch najważniejszych konsola środkowa, gdzie pojawił się m.in. nowy system zderzeniowych inforozryw- cellation. (za: autogaleria.pl)amerykańskich instytucji badających bezpieczeństwo pojazdów. W badaniach IIHS Prius 2016 uzyskał najwyższe noty „good” we wszystkich pięciu testach, w tym w najki sterowany z 8-calowego wyświetlacza. Do tego kilka zabiegów, bardziej wymagającym – zderzeniu jedną czwartą przodu auta. Jest to stosunkowo nowy test, opracowany przez IIHS na podstawie które mają GT-R’a uczynić nieco przyjemniejszym w jeździe na coanalizy przebiegu wypadków zgłoszonych amerykańskim ubezpieczycielom. Symuluje on zderzenie z drzewem lub zahaczenie o dzień. Większe poczucie komfortu i luksusu ma dać pokryta skórą nadjeżdżający z naprzeciwka samochód częścią maski. W wielu modelach taka kolizja doprowadziła do znacznie groźniejszych dla deska rozdzielcza i bardziej wygodne fotele. Poza tym zadbano o życia i zdrowia odkształceń przedziału pasażerskiego niż zderzenie czołowe pełną szerokością maski. (za: moto.onet.pl) lepsze wyciszenie kabiny poprzez zastosowanie specjalnych szyb,

Nissan

GT-R 2017

Nissan GT-R nareszcie doczekał się liftingu! Modernizację przeszła konsola środkowa, gdzie pojawił się m.in. nowy system inforozrywki sterowany z 8-calowego wyświetlacza. Do tego kilka zabiegów, które mają GT-R’a uczynić nieco przyjemniejszym w jeździe na codzień. Więk-

sze poczucie komfortu i luksusu ma dać pokryta skórą deska rozdzielcza i bardziej wygodne fotele. Poza tym zadbano o lepsze wyciszenie kabiny poprzez zastosowanie specjalnych szyb, dodatkowego wytłumienia pod maską i systemu Active Noise Cancellation. (za: autogaleria.pl)

48 sport

Tajski vs Tomek Gollob Kolejne wielkie emocje towarzyszyć będą rozgrywkom żużlowej PGE Speedway Ekstraligi. Czy leszczyńska Unia zdobędzie pierwsze ligowe punkty? >> Karol Pomeranek meczu kolejki osłabiony brakiem Jarosława Hampela Falubaz Zielona Góra przegrał w Toruniu 39:51. W zespole gospodarzy kapitalne spotkanie pojechali Słowak Martin Vaculik (11 punktów), Australijczyk Chris Holder (12+1) oraz Adrian Miedziński (11+3); poniżej oczekiwań spisał się Amerykanin Greg Hancock (5+1). Wśród gości nieoczekiwanie pierwsze skrzypce grał junior, wychowanek gdańskiego Wybrzeża, Krystian Pieszczek (15), którego wspierał Piotr Protasiewicz (10). Słabiej spisał się dobrze znający toruński tor Australijczyk Jason Doyle (4+1). Gorzowska Stal nie dała szans niżej notowanej ekipie z Grudziądza. Wśród gospodarzy najlepiej zaprezentowali się Duńczyk Niels Kristian Iversen (11), Przemysław Palicki (9+1), Krzysztof Kasprzak (10+4) i Bartosz Zmarzlik (14). Poniżej oczekiwań wypadli Duńczyk Michael Jepsen Jensen (2) i Słoweniec Matej Zagar (5+1). Wśród gości, którzy ostatecznie pojechali bez nie najlepiej czującego się obecnie na przyczepnym gorzowskim owalu Tomasza Golloba, pochwalić można jedynie Szweda Antonio Lindbecka i Rafała Okoniewskiego (obaj: 9+1). Wciąż nie wiedzie się w rozgrywkach zawodnikom leszczyńskiej Unii. Tym razem aktualny mistrz Polski i przedsezonowy pewniak do kolejnego złota, uległ w Tarnowie tamtejszym Jaskół-

kom 42:48. W ekipie gości po raz kolejny cieniem zawodnika sprzed roku był Piotr Pawlicki (2), poniżej oczekiwań spisał się Duńczyk Peter Kildemand (8+2). Nie zawiedli – jego rodak Nicki Pedersen (13) i Grzegorz Zengota (12+3). W drużynie gospodarzy swoje zrobili liderzy: Duńczycy Leon Madsen (13) i Kenneth Bjerre (11) czy Janusz Kołodziej (13) oraz junior Krystian Rempała (6+1). Co nas czeka w 3. kolejce? 22 kwietnia Fogo Unia Leszno podejmować będzie Get Well Toruń (godz. 18:30). Spragnieni zwycięstw leszczynianie z pewnością będą chcieli pokusić się o pierwsze punkty w lidze. Wciąż jednak nie będą mogli skorzystać z usług Rosjanina Emila Sajfutdinowa, pod znakiem zapytania stoi też

forma Piotra Pawlickiego. Każdy wynik jest więc w tym spotkaniu możliwy. 24.04 Unia Tarnów zmierzy się ze Stal Gorzów (godz. 16:00). Podbudowani niedawnym zwycięstwem z mistrzem Polski tarnowianie z pewnością będą chcieli pokusić się o zwycięstwo. Niemniej jednak faworytem pojedynku są z pewnością goście. O tej samej porze Ekantor.pl Falubaz Zielona Góra powalczy z ROW-em Rybnik. Osłabieni brakiem Jarosława Hampela gospodarze i tak upatrywani są w konfrontacji z beniaminkiem w roli faworyta. MRGARDEN GKM Grudziądz zmierzy się u siebie z Betard Spartą Wrocław (godz. 18:30). Spotkanie zapowiada się niezwykle emocjonująco, a kibice już dziś mogą sobie ostrzyć zęby na pojedynki

lubiącego twarde tory Tomasza Golloba z liderem wrocławian, mistrzem świata , Tai’em „Tajskim” Woffindenem. Aktualne informacje dotyczące transmisji telewizyjnej śledzić można na stronie telewizji nSport+: nsportplus.pl. DRUŻYNA

MECZE PUNKTY

1. Stal Gorzów

+28

2. Get Well Toruń

+12

3. MRGARDEN GKM

4. Unia Tarnów

-18

5. Fogo Unia Leszno

-12

6. Ekantor.pl Falubaz

-12

. Betard Sparta . ROW Rybnik

Czy Tottenham Hotspur dogoni Leicester? W ostatniej kolejce Premier League cenny punkt na swoim stadionie stracił lider tabeli. orwich City wysoko uległ na własnym stadionie ekipie Sunderland. Czarne Koty zwyciężyły na Carrow Road 3:0 (0:1 – Fabio Borini 41’, 0:2 – Jermain Defoe 53’, 0:3 – Duncan Watmore 90+1’). Everton podzielił się punktami z Southampton remisując 1:1 (1:0 – Ramiro Funes Mori 68’, 1:1 – Sadio Mane 76’). Manchester United po nudnym meczu pokonuje na Old Trafford ostatnią w tabeli Aston Villę 1:0 (1:0 – Marcus Rashford 32’). Newcastle United

22 kwietnia 2016

bez najmniejszych problemów rozprawił się ze Swansea City 3:0 (1:0 – Jamaal Lascelles 42’, 2:0 – Moussa Sissoko 83’, 3:0 – Andros Townsend 90’). West Bromwich Albion przegrał Watford FC 0:1 (0:1 – Ben Watson 27’). Chelsea Londyn tym razem nie poradziła sobie z piekielnie mocnym w ostatniej kolejce Manchesterem City przegrywając aż 0:3, po trzech trafieniach Sergio Aguero w 33., 54. i 80. minucie. AFC Bournemouth przegrał na własnym stadionie z Liverpoolem 1:2 (0:1 – Roberto Firmino 41’, 0:2 – Daniel

Sturridge 45+2’, 1:2 – Joshua King 90+3’). Do niedawna walczący o tytuł Arsenal FC tylko zremisował z niżej notowanym Crystal Palace 1:1 (1:0 – Alexis Sanchez 45+1’, 1:1 – Yannick Bolasie 82’). Leicester City zremisował z West Ham United 2:2 (1:0 – Jamie Vardy 18’, 1:1 – Andy Carroll 84’, 1:2 – Aaron Cresswell 86’, 2:2 – Leonardo Ulloa (k.) 90+5’), a Stoke City nie sprostało walczącemu o zwycięstwo Premier League Tottenhamowi Hotspur, przegrywając 0:4 (0:1 – Harry Kane 9’, 0:2 – Dele Alli 67’, 0:3 – Harry Kane 71’,

0:4 – Dele Alli 82’). W tabeli na prowadzeniu Leicester City przed Tottenhamem i Manchesterem City. W kolejnej rundzie zmierzą się: 23. 04 Manchester City – Stoke City, 23.04 Aston Villa – Southampton, 23.04 AFC Bournemouth – Chelsea Londyn, 23.04 Liverpool FC – Newcastle United, 24.04 Sunderland AFC – Arsenal Londyn, 24.04 Leicester City – Swansea City, 25.04 Tottenham Hotspur – West Bromwich Albion, 10.05 West Ham United – Manchester United, 11.05 Norwich City – Watford FC. (kp)

| sport 49

15.04 odbyła się 1. kolejka R–GOL LEAGUE w Warrington. Spotkania ligowe odbywają się w piątki wieczorem od 18.30 na Orford Jubilee Park (Jubilee Way, Warrington WA2 8HE).

Zaczynamy nową rundę inauguracyjnej kolejce padły 32 bramki, a sędzia pokazał 11 żółtych kartek. Oto wyniki, składy oraz strzelcy bramek.

FC Bad Boys – FC Jagerbomb 0:3 Bramki: Tomasz Zagórski, Peter Pacesa, Andrei Tonu; FC BAD BOYS: D.Krasnodębski (ż) – P. Krasnodębski, Rudawski, Hutira, Leyland, Izwantowski, Vasek, Maciejewski, Chałubiński, Konieczny; FC JAGERBOMB: Zamboj – Zagórski, Pacesa, Hołoweńko, Nagy–Pal, Drevianka, Tonu. Zawodnik meczu: Wojciech Hołoweńko.

Terminarz rozgrywek:

Kolejka 2. – 22.04 FC Jagerbomb – Polonia Wigan, Warriors AFC – Slovakia Team, FC Bad Boys – Dywizjon 303, Inter. AFC – Sparta, Polonia FC Liv – Polonia Eagles FC (pauza: Lions). Kolejka 3. – 29.04 Lions – FC Jagerbomb, Internazionale AFC – FC Bad Boys, Polonia FC Liv – Warriors AFC, Polonia Eagles FC – Polonia Wigan, Sparta – Slovakia Team (Dywizjon 303). Kolejka 4. – 06.05 FC Jagerbomb – Dywizjon 303, Polonia Wigan – Sparta, Warriors AFC – Polonia Eagles FC, FC Bad Boys – Polonia FC Liv, Lions – Internazionale AFC (Slovakia Team). Kolejka 5. – 13.05 Internazionale AFC – FC Jagerbomb, Polonia FC Liv – Lions, Polonia Eagles FC – FC Bad Boys, Sparta – Warriors AFC, Dywizjon 303 – Slovakia Team (Polonia Wigan). Kolejka 6. – 20.05 FC Jagerbomb – Slovakia Team, Polonia Wigan – Dywizjon 303, FC Bad Boys – Sparta, Lions – Polonia Eagles FC, Inter-

Lions – Warriors AFC 2:5 Bramki: Marcin Fligier (2) – Jacek Witkowski, Andrzej Witkowski, Błażej Pleśniak, Grzegorz Leniar, Dariusz Żerdziński; LIONS: Wyka – Waldron, Iwański, Fligier, Mazur (ż), Popczyk; WARRIORS AFC: Wright (ż) – J.Witkowski, A. Witkowski, M. Witkowski, W. Witkowski, Pleśniak, Leniar, Żerdziński. Zawodnik meczu: Dariusz Żerdziński.

POLONIA EAGLES FC: Domagała – Łukasiewicz, Iwanicki (ż), Biernacki, Purtak (ż), Zajac, Buś, Pawlak (ż), D.Wachniewski (ż); DYWIZJON 303: Ł. Oszywa – A.Oszywa, Kocot, Kochanik, Musil, Rechemtiuk, Mleczek, Macioszczyk, Duda. Zawodnik meczu: Konrad Kochanik.

TEAM: Sadecki (ż) – Bugań, Knaze, Revak, Cupka, Hackl, Srsen, Bartha. Zawodnik meczu: Bartosz Przybysz.

Polonia Eagles FC – Dywizjon 303 2:6 Bramki: Mateusz Iwanicki, Daniel Wachniewski – Konrad Kochanik (3), David Musil, Łukasz Mleczek, Andrzej Oszywa;

Polonia FC Liv – Slovakia Team 5:2 Bramki: Bartosz Przybysz (2), Michał Jardzioch, Tomasz Pawłowski, Marcin Sadurski – Miroslav Revak, Martin Bartha; POLONIA FC LIV: Pukowiec – Daniel Głaz, Przybysz, Jardzioch, Leśniowski (ż), Legutko, Pawłowski, Sadurski; SLOVAKIA

Internaz. AFC – Polonia Wigan 4:3 Bramki: Adrian Kalinowski, Norbert Niegowski, Przemysław Skoczylas, Michał Sikora – Wojciech Pszeniczny (2), Radosław Klujewski; INTERNAZIONALE AFC: Bruchac – Humięcki, Kotarski, Kalinowski, Skoczylas (ż), Sikora, Niegowski (ż); POLONIA WIGAN: Knuth – Merchelski, Susko, Wilczyński, Pszeniczny, Klujewski, Miśkiewicz, Tęcza. Zawodnik meczu: Norbert Niegowski.

nazionale AFC – Polonia FC Liv (Warriors AFC). Kolejka 7. – 27.05 Polonia FC Liv – FC Jagerbomb, Polonia Eagles FC – Internazionale AFC, Sparta – Lions, Dywizjon 303 – Warriors AFC, Slovakia Team – Polonia Wigan (FC Bad Boys). Kolejka 8. – 03.06 Dywizjon 303 – Sparta, Slovakia Team – Polonia Eagles FC, Polonia Wigan – Polonia FC Liv, Warriors AFC – Internazionale AFC, FC Bad Boys – Lions (pauza: FC Jagerbomb). Kolejka 9. – 26.08 Polonia Eagles FC – FC Jagerbomb, Sparta – Polonia FC Liv, Dywizjon 303 – Lions, Slovakia Team – FC Bad Boys, Polonia Wigan – Warriors AFC (Internazionale AFC). Kolejka 10. – 02.09 FC Jagerbomb – Warriors AFC, FC Bad Boys – Polonia Wigan, Lions – Slovakia Team, Internazionale AFC – Dywizjon 303, Polonia Eagles FC – Sparta (Polonia FC Liv). Kolejka 11. – 09.09 Sparta – FC Jagerbomb, Dywizjon 303 – Polonia FC Liv, Slovakia Team – Internazionale AFC, Polonia Wigan – Lions, Warriors AFC – FC Bad Boys (Polonia Eagles FC). Kolejka 12 .

FC Jagerbomb – FC Bad Boys, Warriors AFC – Lions, Polonia Wigan – Internazionale AFC, Slovakia Team – Polonia FC Liv, Dywizjon 303 – Polonia Eagles FC (Sparta). Kolejka 13. Polonia Wigan – FC Jagerbomb, Slovakia Team – Warriors AFC, Dywizjon 303 – FC Bad Boys, Sparta – Internazionale AFC, Polonia Eagles FC – Polonia FC Liv (Lions). Kolejka 14. FC Jagerbomb – Lions, FC Bad Boys – Internazionale AFC, Warriors AFC – Polonia FC Liv, Polonia Wigan – Polonia Eagles FC, Slovakia Team – Sparta (Dywizjon 303). Kolejka 15. Dywizjon 303 – FC Jagerbomb, Sparta – Polonia Wigan, Polonia Eagles FC – Warriors AFC, Polonia FC Liv – FC Bad Boys, Internazionale AFC – Lions (Slovakia Team). Kolejka 16. FC Jagerbomb – Internazionale AFC, Lions – Polonia FC Liv, FC Bad Boys – Polonia Eagles FC, Warriors AFC – Sparta, Slovakia Team – Dywizjon 303 (Polonia Wigan). Kolejka 17. Slovakia Team – FC Jagerbomb, Dywizjon 303 – Polonia Wigan, Sparta – FC

Bad Boys, Polonia Eagles FC – Lions, Polonia FC Liv – Internazionale AFC (Warriors AFC). Kolejka 18. FC Jagerbomb – Polonia FC Liv, Internazionale AFC – Polonia Eagles FC, Lions – Sparta, Warriors AFC – Dywizjon 303, Polonia Wigan – Slovakia Team (FC Bad Boys). Kolejka 19. Sparta – Dywizjon 303, Polonia Eagles FC – Slovakia Team, Polonia FC Liv – Polonia Wigan, Internazionale AFC – Warriors AFC, Lions – FC Bad Boys (FC Jagerbomb). Kolejka 20. FC Jagerbomb – Polonia Eagles FC, Polonia FC Liv – Sparta, Lions – Dywizjon 303, FC Bad Boys – Slovakia Team, Warriors AFC – Polonia Wigan (Internazionale). Kolejka 21. Warriors AFC – FC Jagerbomb, Polonia Wigan – FC Bad Boys, Slovakia Team – Lions, Dywizjon 303 – Internazionale AFC, Sparta – Polonia Eagles FC (Polonia FC Liv). Kolejka 22. FC Jagerbomb – Sparta, Polonia FC Liv – Dywizjon 303, Internazionale AFC – Slovakia Team, Lions – Polonia Wigan, FC Bad Boys – Warriors AFC (Polonia Eagles FC).

50 sport

Olimpia wraca

na najwyższy szczebel rozgrywek Tydzień temu po kolejny mistrzowski tytuł w Polskiej Lidze Piątek Piłkarskich „Sami Swoi” w Londynie sięgnęła ekipa FC Cobalt, a w minioną niedzielę awans do ekstraklasy zapewnił sobie zespół PCW Olimpia.

I LIGA – GR. MISTRZOWSKA II LIGA – GR. MISTRZOWSKA

>> Daniel Kowalski grupie mistrzowskiej Scyzoryki w okrojonym składzie poradziły sobie z nieskutecznym tego dnia The 12 Team, a ozdobą meczu był przepiękny gol Sławomira Maruta, którego zdobył z własnej połowy boiska. Mecz mistrza ligi – FC Cobalt – z White Wings Seniors zakończył się zasłużonym remisem, co oznacza, że „seniorzy” w dalszym ciągu mają szanse na srebrne medale. Spora walka panuje w grupie spadkowej, gdzie każda z ekip ambitnie walczy o każdy punkt. Wima Team bardzo chciała wygrać z Joga Bonito, ale jej piłkarze zawiedli w ofensywie, co ry-

Wyniki 21. kolejki:

22 kwietnia 2016

Wyniki 21. kolejki:

The 12 Team – Scyzoryki

1:3

Warriors of God (s) – PCW Olimpia (p)

2:6

White Wings Seniors – FC Cobalt (m)

1:1

Mazury Team – FC Cosmos

6:3

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY