Goniec Polski wyd. 645 by SamiSwoi.news

nr 38 (645) 23 września 2016 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

Krystyna Prońko, wybitna polska wokalistka i kompozytorka opowiada m.in. o kulisach festiwalu w Opolu z „kontrowersyjnym konkursem” i nieprzygotowanych muzykach w... Londynie.

Piosenka lekiem na całe zło str. 24

4 w numerze STR.

| >> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Wyprawa na Kaukaz poznamy: >> najpopularniejsze kierunki podróży >> najciekawsze zakątki >> przepisy kuchni regionalnej

W Państwie Środka Tym razem zabieramy Czytelników w podróż do Państwa Środka. Pekin, Szanghaj, Hong Kong – to tylko niektóre z metropolii tak chętnie odwiedzanych przez turystów. A przecież Chiny to nie tylko wielomilionowe miasta, to również Wielki Mur czy zróżnicowana i oryginalna kuchnia.

Temat tygodnia

STR.

Wydarzenia

STR.

Kryminał

STR.

Społeczeństwo

JAKIE MAMY KOMPLEKSY? CZEGO WSTYDZĄ SIĘ POLACY, CZEGO BRYTYJCZYCY? PREZENTACJA PROJEKTU POMNIKA „KU CZCI POLSKICH LOTNIKÓW”.

WSTRZĄSAJĄCY WIDOK: ZMASAKROWANE CIAŁO 36-LETNIEJ KOBIETY... KAŻDEGO ROKU W UK WYKONUJE SIĘ OKOŁO 200 TYS. ABORCJI. STR.

Kultura

STR.

W sieci

STR.

Piłka nożna

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

PRZEGLĄD NAJWAŻNIEJSZYCH WYDARZEŃ KULTURALNYCH W REGIONIE.

>> KRYSTYNA PROŃKO DLA GOŃCA: „Z piosenką jest jak z drugim człowiekiem: albo ci przeszkadza, albo jest ci dobrze.” STR.

STR.

Sekrety księgowych Pracy dla księgowych stale przybywa. Rząd planuje przyjrzeć się tym najbardziej „kreatywnym”.

STR.

Z szacunku do natury

Aleksandra Waś, założycielka i projektantka marki Wearso. Co oznacza dla niej bycie „slow” w modzie?

CZYLI CO WAS PORUSZYŁO NAJBARDZIEJ NA PORTALU GONIEC.COM. MANCHESTER CITY NIE ZWALNIA TEMPA W ROZGRYWKACH PREMIER LEAGUE.

>> W numerze: – Kochani rodzice, za 10 lat moi znajomi będą mnie gnębić za to, co dzisiaj robicie na Facebooku. Proszę prze-

stańcie… – czytamy w artykule na portalu mamadu.pl. – Inaczej jest z małymi dziećmi. Ich prywatność zostaje złamana po wsze czasy, bo co raz trafiło do sieci nigdy nie znika – komentuje Piotr Ikonowicz. – (...) od niepamiętnych czasów, a w każdym razie – od czasów, kiedy ludzkość nauczyła się sporządzać rozmaite wizerunki – wielu rodziców, czy to ze snobistycznego pragnienia uwiecznienia własnego sukcesu rozrodczego, czy też (...) z miłości do własnego potomstwa – utrwala postacie dzieci, początkowo w postaci posagów, potem – w postaci mozaik, później w postaci obrazów, aż wreszcie – gdy wynaleziono fotografię – w postaci zdjęć. O ile na posągi mogli sobie pozwolić bogaci patrycjusze, to już na mozaiki – również nieco ubożsi ambicjonerzy. Na Karol Pomeranek redaktor naczelny obrazek stać było już wielu, a na fotografię – każdego – wylicza Stanisław Michalkiewicz. Więcej na str. 10. 23 września 2016

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros, Anna Lambryczak. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkowska, E: marta.laczkowska@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

6 temat tygodnia

Kompleksy na punkcie wagi, wyglądu, umiejętności wychowawczych. Takie obsesje mają Brytyjczycy. A Polacy? Wstydzimy się polskich polityków i tego, że... jesteśmy z Polski. Na szczęście nie wszyscy.

Jakie mamy

kompleksy? 23 września 2016

| temat tygodnia >> Sonia Grodek yniki opublikowanego niedawno The Good Childhood Report przygnębiają. Okazuje się, że 34 proc. nastolatek nie jest zadowolona ze swojego wyglądu, a 14 proc. nie podoba się całe ich życie. Z roku na rok kompleksów przybywa i to nie tylko wśród młodzieży, ale też dorosłych i dzieci. Zauważa to na co dzień w swojej pracy Julia, 29-letnia pomocnica nauczyciela, która od trzech lat pracuje w szkole w Bridlington. – 11-letnie dzieci pokazują mi swoje konta na portalach społecznościowych. Pozują tam na dorosłe kobiety i porównują się z wyretuszowanymi modelkami. Liczba „lajków” to dla nich wyznacznik wartości. Potrafią być bardzo przygnębione, gdy ktoś je skrytykuje w sieci lub zdjęcie ma za mało „polubień” – opisuje. – Czasem zastanawiam się, jak młody człowiek może rozwijać się prawidłowo przy takiej presji – przyznaje. – Świat oczekuje, że będę sobie ze wszystkim dobrze radzić, świetnie wyglądać i mieć mnóstwo przyjaciół, a trudno jest robić to wszystko jednocześnie – powiedziała jedna z uczennic dziennikarzowi BBC, który badał niedawno kwestię kompleksów nastolatków. Okazuje się, że młodzież ma dziś najtrudniej w historii – zamiast porównywać się do kolegów z klasy czy osiedla, dzięki internetowi porównuje się z całym światem.

Przeszkadzają zamiast pomóc

Dlaczego jeszcze czujemy się coraz gorzej sami ze sobą? Zdaniem BBC, winne są również... organizacje, które mają pomagać młodzieży uporać się z emocjami. Stacja podaje przykład organizacji Body Gossip czy Self Esteem Team aranżujących w klasach 7-9 lekcje, na których wmawiają młodzieży, że naturalne w tym wieku wahania nastroju czy wybuchy emocji to pierwsze oznaki poważnych zaburzeń psychicznych. Dzieci, zamiast zająć się zabawą czy nauką i zapomnieć o kompleksach, dodatkowo je rozpamiętują i dostają kolejną „łatkę” – niestabilnych psychicznie. Ale takie problemy dotyczą przecież nie tylko nastolatków, bowiem co czwarty dorosły mieszkaniec Wysp nie lubi na siebie patrzeć w lustrze, bo jest niezadowolony ze swojego wyglądu; tyle samo

osób nigdy nie czuje się ze sobą dobrze. Co więcej, 25 proc. Wyspiarzy posuwa się nawet do tego, że zmieniają plany wakacyjne, bo z powodu kompleksów tak bardzo nie chcą się pokazać na plaży. Jednak o ile w wieku młodzieńczym kompleksy dotyczą głównie wyglądu i ogólnego samopoczucia, to dorośli mają więcej zmartwień.

Kryzys wieku młodego

Naukowcy z University of Greenwich w Londynie mówią nawet o kryzysie „ćwiartki życia”. Mają na niego cierpieć mieszkańcy Wysp w wieku od 25. do 35. roku życia. Choć zdawałoby się, że to czas wolności od zobowiązań i twórczych eksperymentów, coraz więcej osób cierpi wtedy na poważne kompleksy. Głównie dotyczą one pozycji w pracy, bezrobocia, związków i długów. – Nie powiedziałabym, że mam na tym punkcie jakieś kompleksy – zarzeka się Paulina, 26-latka z Suwałk, która po studiach w Białymstoku przyjechała do pracy w Londynie cztery lata temu. Ale przyznaje, że to raczej długi i problemy z pracą są jej codziennością, zamiast beztroskiej zabawy, z jaką kojarzy się ten wiek. – Mam pracę i bardzo się z niej cieszę, ale nigdy nie wiem, czy robię wystarczająco dużo. Czasem leżę w nocy w łóżku i myślę o długach i o tym, że w takim tempie nigdy nie kupię mieszkania. A w takim razie do końca życia będę wynajmować. Przygnębia mnie to. Większość moich rówieśników też nie ma czasu na zabawę. Na piwo w piątek po pracy – tak. Ale głównie mówimy wtedy o problemach – przyznaje. Zdaniem badaczy, o dziwo, to ludzie najbardziej wykształceni cierpią najmocniej. Wielu z nich zmaga się z depresją, kompleksami i samotnością. Aż 86 proc. badanych czuje nacisk otoczenia, by przed 30. urodzinami odnieść sukces w związku lub pracy (a najlepiej na obu polach jednocześnie).

Rodzice nie wiedzą, co robić

Dwie osoby na pięć miały kompleks zbyt niskich zarobków, a co trzeci miał kompleksy dlatego, że jeszcze nie udało mu się stworzyć rodziny. Ale czy problemy (i kompleksy) kończą się wraz z ustatkowaniem się? Wręcz przeciwnie. Co piąty dorosły Brytyjczyk czuje się niepewnie, bo nie jest w stanie sobie dostatecznie dobrze radzić z opłacaniem rachunków i codziennymi obowiązkami. Jednak największym kompleksem 12 proc. osób są niedostateczne umiejętności rodzicielskie. Doty-

reklama

8 temat tygodnia

czy to zarówno mężczyzn, jak i kobiet. – Rozumiem, dlaczego coraz więcej ludzi się tak czuje. Jest naprawdę trudno zorientować się, co trzeba, a czego nie wolno robić. Ekspertów od wychowywania są tysiące i za wszystko może się „oberwać” – wzdycha 24-letnia Kamila, mama dwójki dzieci z Peterborough. – Czytam blogi dla mam i naprawdę się staram, ale nadal nie wiem, co mam robić. Szczepić dzieci, czy nie? Dawać mięso i słodycze, czy ograniczać? Co lekarz, to opinia; w internecie też nie wiadomo, kto ma rację – narzeka.

Stateczność to koniec kłopotów?

Brytyjczycy zachowują się też niepewnie w kontaktach z innymi rodzicami w szkole czy na kinderbalach, bo czują się przez nich negatywnie oceniani (powiedziało tak 21 proc. z badanych). – W szkole niby są mundurki, ale mimo to można odczuć przepaść pomiędzy biedniejszymi dziećmi a bogatszymi. Najbardziej dają to odczuć rodzice – zauważa Damian, 38-letni ojciec Olivii i Patryka. – W naszej szkole brytyjscy rodzice trzymają się razem, a my i inni Polacy – razem. Taka jest prawda – uważa. 35 proc. osób jako jedną ze swoich największych obaw wymienia też to, że nie mają swoim dzieciom nic wartościowego do przekazania. – Myślę, że dziecko bardzo dużo wynosi z domu, więc o to jestem spokojny. To rodzice mają największy wpływ na wychowanie. Ale już widzę, że „nie nadążam” za młodymi – przyznaje Damian. – Są lepiej obeznani w internecie, lepiej znają an23 września 2016

gielski. Czasem nie rozumiem, o czym mówią – dodaje.

Samoocena

Biorąc pod uwagę te wyniki można dojść do wniosku, że dzieci to największe źródło kompleksów ze wszystkich bolączek dnia codziennego. Paradoksalnie jednak spośród wszystkich badanych to właśnie ci, którzy mieli potomstwo, mieli ogólnie lepsze samopoczucie i mniej kompleksów niż reszta. – Rodzice często nie mają czasu zajmować się takimi rzeczami. Szczególnie na początku – zauważa Kamila. – Zaczynają też zauważać, że ich kompleksy mają wpływ na to, jak postrzegają siebie ich dzieci, więc wiele osób chyba stara się nad sobą pracować, żeby nie dawać złego przykładu. Wiem to po sobie – przypuszcza. A co, gdy dzieci już podrosną? Nawet wtedy kompleksy w przypadku wielu osób się nie kończą, bo według ONS, najmniej szczęśliwa i najbardziej zakompleksiona grupa to osoby w wieku 40-59 lat. Powód jest prosty. Większość ma wtedy na głowie nie tylko swoje wciąż jeszcze niesamodzielne dzieci, ale też coraz bardziej niedołężnych rodziców. To c z as, gdy spokojna starość to nadal mglista przyszłość, a lata pracy i zmartwień wyczerpują i pozostawiają wiele osób bez sił.

Wesołe jest życie staruszka

Dopiero emerytura przynosi ukojenie, bo w wieku 65-79 lat badani mieli najmniej kompleksów i byli najbardziej z siebie zadowoleni. – Komplek-

sy to strata czasu. Młode dziewczyny martwią się, że są brzydkie, a potem resztę życia płaczą, że jednak były ładne, a już nie są. Teraz doceniam to, co mam i nie będę za to nikogo przepraszać – mówi Małgosia, 74-letnia emerytka z Warszawy. Brytyjscy emeryci zdają się mieć podobne podejście do życia. Ostatnie lata to szał na kampanie reklamowe z udziałem siwych modelek (jak pozująca dla Chanel czy Missoni 82-letnia Carmen Dell’Orefice), filmy o starszych bohaterach („About time”, „Bad Grandpa”) i coraz więcej firm, które założyły pewne siebie osoby po 60. roku życia. Co ciekawe, badacze po zadaniu pytań o kompleksy kilkuset tysięcy osobom odkryli, że poziom zadowolenia z siebie nie dotyczy mieszkańców wszystkich miast w tym samym stopniu. Najwięcej zakompleksionych osób jest w... Liverpoolu. Na drugim miejscu było Cardiff, gdzie więcej niż co czwarta osoba nigdy nie jest z siebie zadowolona. Ogólnie 9 z 10 miast, gdzie ludzie byli najmniej pewni siebie, pochodziło z południa kraju. To przeczy stereotypowi, według którego na północy żyje się najmniej szczęśliwie, a Londyn to oaza szczęścia. – W dużym mieście

jest najtrudniej – zgadza się Damian. – Wiem, co mówię, bo sam pochodzę z małego, polskiego miasteczka. Jak się dorasta wśród znanych twarzy, w spokojnym otoczeniu, to nie ma się z kim porównywać. W takim Londynie każdy chce być najlepszy, a jak nie jest, to się zamartwia – kwituje. Sprawdzano też, przedstawiciele której religii czują się najlepiej. W tej konkurencji „wygrywają” hinduiści. Za nimi są sikhowie i chrześcijanie, a najmniej szczęśliwe są te osoby, które nie wyznają żadnej religii. Jeśli chodzi o pochodzenie, to najwięcej kompleksów mieli badani Arabowie, a najmniej – Chińczycy.

Polak wstydzi się Polaka

A jak jest wśród Polaków? Badania na ten temat przeprowadził niedawno CBOS. Okazało się, że 7 proc. ma kompleks bycia Polakiem. Dotyczy to też niektórych emigrantów. – Typowy Polak przyjeżdża do Londynu w skarpetkach i sandałach, na wszystkim oszczędza i szuka pracy w sprzątaniu lub na budowie – mówi 32-letni Marcin, zatrudniony w Londynie programista z Warszawy, należący do tych, którzy się swojej narodowości wstydzą (co potwierdzają inne dane z tego samego badania, mówiące, że najwięcej takich osób jest właśnie wśród mieszkańców dużych miast, którzy pracują na własny rachunek). Jednak zdecydowana większość nie ma takich problemów, bo 86 proc. nigdy nie wstydzi się z tego powodu, a 6 proc. badanych w ogóle o tym nie myśli.

| temat tygodnia

reklama

Za polityków i kibiców

Jakie mamy inne kompleksy? 31 proc. z nas wstydzi się tego, co wyprawiają politycy. To chyba nie zaskakuje nikogo, kto słyszał jakąkolwiek wymianę zdań w komunikacji miejskiej czy choćby na forum internetowym. Co czwarta osoba wstydzi się też tego, jak Polacy zachowują się za granicą, o czym wspominał już programista Marcin. 14 proc. wstydzi się tego, że jego rodacy kradną, 8 proc. jest głupio, że nie potrafi się zachować, a 6 proc. odpowiedziało, że ma kompleksy z powodu negatywnego stereotypu Polaka. Na dalszych miejscach pojawiały się też odpowiedzi: wstydzę się za ksenofobię i za polskich kibiców. – W nas, Polakach, wstydzę się mieszanki megalomanii i kompleksu ubogiego krewnego. Staramy się, aż do przesady bić pokłony przed naszymi bogatszymi gośćmi z zagranicy bądź gdy sami przez nich jesteśmy goszczeni. Brak nam obycia i pewności siebie, a czasami wręcz nawet zwykłego honoru i godności. Odgrywamy się za to z nawiązką, manifestując siłę portfela i pańskość wobec naszych wschodnich sąsiadów – zauważył z kolei w jednym z wywiadów sportowiec Robert Korzeniowski. Inni mówili, że mamy jednocześnie kompleks niższości wobec Za-

chodu i poczucie megalomanii wobec naszych wschodnich sąsiadów.

Najlepsza na kompleksy

Na koniec jednak jest coś pocieszającego. Doskonałą receptę na problemy z samooceną podała niedawno w „Wysokich Obcasach” Katarzyna Baronowska, która na studiach wyjechała za granicę, bo cierpiała na „kompleks Polaka”. Co było potem? – Było burzliwie: ze trzy razy rzucałam studia, pięć razy się przeprowadzałam, raz byłam bezdomna, tygodniami jadłam tylko herbatniki – opisuje. Z Hiszpanii na miesiąc wróciła do Polski. Wiedziała, że długo w niej nie wytrzyma, i zaczęła znów jeździć po świecie: Malta, Meksyk, Włochy. – Emigracja, samodzielne życie z dala od rodziny, trudne studia – to wszystko wiele mnie nauczyło i mam nadzieję, że całą wiedzę i umiejętności będę mogła wykorzystać w kraju. A co do „kompleksu Polaka”– nie raz podczas edukacji za granicą usłyszałam, że żadni studenci nie są tak ambitni i zdolni jak Polacy. Wśród moich zagranicznych znajomych Warszawa, Kraków czy Wrocław stały się ulubionymi kierunkami weekendowych eskapad. Teraz jestem obywatelką świata z ciągłym głodem podróżowania, Europejką, która korzysta ze współczesnych możliwości i dumną Polką, zawsze gotową do działania – podsumowuje. Dziś uważa, że kompleksy najlepiej leczy... emigracja.

10 felietony

m im z daniem Piotr Ikonowicz

Stanisław Michalkiewicz

Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

djęcia dzieci w Internecie? Dlaczego nie? Przecież dzięki nim podzielimy się naszym szczęściem ze wszystkimi znajomymi. Ja mam ich np. 5000, bo więcej Facebook nie przewiduje. Nie znam nawet 100 spośród nich. Po prostu tak sobie klikamy, aby mieć wrażenie, że nie jesteśmy sami, chociaż w realnym życiu nawet nie wiemy, jak się nazywa nasz sąsiad. Owszem mówimy sobie „dzień dobry”, ale naprawdę wylewni to jesteśmy dopiero przed komputerem, kiedy nie trzeba patrzeć w oczy, czy słuchać cudzych historii o kłopotach czy chorobach. Media społecznościowe to sposób dość powierzchownej komunikacji. To jednak też okazja do masowego ekshibicjonizmu. Ludzie, którzy na co dzień prawie ze sobą nie rozmawiają, kiedy siadają do kompa, nie mają oporów przed dzieleniem się z tysiącami anonimowych, obcych osób swoim szczęściem rodzinnym i często bardzo intymnymi szczegółami ze swego życia prywatnego. Też opublikowałem na FB kilka fajnych fotek moich pociech. Kierowała mną próżność. Wszystkie moje dzieci mają takie bystre spojrzenia… Pytanie tylko, co to może obchodzić osoby zupełnie mi obce? Ano nic. Przyjdzie jednak czas, kiedy nasze dzieci za naszą próżność zapłacą. Już dziś pracodawca przed rozmową o pracę przegląda Internet, żeby się czegoś o potencjalnym pracowniku dowiedzieć. W taki sposób mój kumpel Maciek ma przechlapane, bo jest działaczem związkowym. Wiadomo więc, że pracodawcy nie tęsknią za jego zatrudnieniem. Ale powiedzmy, że jeżeli ktoś dorosły chwali się swym zaangażowaniem społecznym czy politycznym albo robi i publikuje swoje zdjęcia podczas libacji, to sam jest sobie winien. Niektórzy z tego właśnie powodu nie zakładają profilu na FB. Inaczej jest z małymi dziećmi.

Ich prywatność zostaje złamana po wsze czasy, bo co raz trafiło do sieci nigdy nie znika. Pamiętamy jak paliliśmy się ze wstydu, kiedy jakaś ciotka z rozrzewnieniem wspominała czasy kiedy byliśmy „tacy maciupeńcy”. Otóż, to upokorzenie przez sieć bywa zwielokrotnione. Oczywiście sprawa jest bez większej wagi, gdy dotyczy ludzi zwyczajnych i anonimowych. Inaczej jest gdy zrobią karierę i każdy

Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

roszę pani, na świecie nigdy nie dzieje się nic nowego – powiedział w rozmowie z Orianą Fallaci zirytowany cesarz Etiopii Hajle Selasje, kiedy ta molestowała go, by przeprowadził w Etiopii jakieś „reformy”, ponieważ na świecie bez przerwy dzieje się „coś nowego”. No i nie przeprowadził. W rezultacie już wkrótce obalił go pułkownik Mengistu Hajle Mariam, który za poduszczeniem Kremla

Publikować czy nie publikować? – Kochani rodzice, za 10 lat moi znajomi będą mnie gnębić za to, co dzisiaj robicie na Facebooku. Proszę przestańcie… (za: mamadu.pl)

będzie mógł zobaczyć nagie zdjęcie dzisiejszej gwiazdy na niedźwiedziej skórze. Jakie wyjście? Powstrzymać rodziców przed samochwalstwem internetowym albo unikać hucznej kariery. Wtedy nikt nie wyszuka naszych kompromitujących, i jakże uroczych zdjęć, jak sikamy do akwarium. Żyjemy w kulturze obrazkowej. Ludzie coraz mniej czytają i coraz mniej myślą. A jeżeli już kojarzą, to czynią to za pomocą obrazków. Mój fejsbuk pyta mnie codziennie: „Co słychać?” I wtedy ja „cyk”, wklejam zdjęcie swojego bobasa. Pytanie jest wprawdzie głupie i banalne, ale czy zawsze odpowiedź musi być bezmyślna? Może byśmy tak coś zaczęli światu komunikować za pomocą liter, wyrażać jakieś myśli zamiast wyłącznie dzielić się wrażeniami wzrokowymi? Np. przemyślenia o sposobie wychowywania i dorastaniu naszych milusińskich? Żeby zacząć od czegoś łatwego.

skąpał Etiopię we krwi, aż wreszcie – jak powiedział Józef Stalin o Adolfie Hitlerze – „obawiając się sądu zagniewanego ludu” uciekł do Zimbabwe i tam żyje z tego co sobie wcześniej nakradł pod pretekstem wprowadzania „sprawiedliwości społecznej”. Rzeczywiście – nic nowego, nie da się ukryć. Skoro tak, to warto zwrócić uwagę, że od niepamiętnych czasów, a w każdym razie – od czasów, kiedy ludzkość nauczyła się sporządzać rozmaite wizerunki – wielu rodziców, czy to ze snobistycznego pragnienia uwiecznienia własnego sukcesu rozrodczego, czy też – co wcale nie musi zaprzeczać pierwszej motywacji – z miłości do własnego potomstwa – utrwala postacie dzieci, początkowo w postaci posagów, potem – w postaci mozaik, później w postaci obrazów, aż wreszcie – gdy wynaleziono fotografię – w postaci zdjęć. O ile na posągi mogli sobie pozwolić bogaci patrycjusze, to już na mozaiki – również nieco ubożsi

Czekamy na Twój komentarz 23 września 2016

ambicjonerzy. Na obrazek stać było już wielu, a na fotografię – każdego. Dzięki temu namiętność do uwieczniania potomstwa się zdemokratyzowała. Tej namiętności poddawali się zresztą nie tylko rodzice, ale również – ideologowie i politycy. Któż nie pamięta wizerunków z „Dzieciątkiem Lenin”, oferowanym w Związku Sowieckim i innych krajach socjalistycznych? Ciekawe, że Stalin jakoś nie odczuwał potrzeby prezentowania swego wizerunku z lat dziecinnych. Może dlatego, że wyręczyła go w tym Helena Bobińska, autorka książki „Soso” o jego dzieciństwie? Przyjaciele namawiali ją do napisania kolejnej pozycji z tego cyklu pod tytułem: „Komu Soso zrobił kuku”, niestety bezskutecznie. Kolejny przełom nastąpił dzięki internetowi. O ile fotografie wcześniej spoczywały w rodzinnych albumach i tylko z rzadka trafiały do obiegu publicznego na zasadzie sensacji, to dzięki internetowi ambitni rodziciele zyskali narzędzie pozwalające przestawić własne potomstwo od razu całemu światu. Nic więc dziwnego, że w obliczu takiej pokusy („moja Zuzia jest znana na całym świecie!”), mało kto potrafi znaleźć w sobie jakieś hamulce i w Facebooku aż zaroiło się od wizerunków dzieci, prezentowanych oczywiście „bez ich wiedzy i zgody”. Podobnie jak w przypadku stojących naprzeciwko siebie dwóch klasztorów: męskiego i żeńskiego – nie ma w tym nic złego, ale może być. Rzecz w tym, że – jak zauważył Adam Grzymała-Siedlecki – do końca życia ciążą na nas czyny i czynności, których dopuściliśmy się choćby w niemowlęctwie. Na dowód czego podaje przykład ciotki pana K., którego kiedyś przed nią pochwalił za wybitną inteligencję. „K. ma być według pana inteligentny? – parsknęła starucha. – Wcale nie jest rozgarnięty; któż lepiej ode mnie może o tym wiedzieć – ode mnie, któram go na nocnik wysadzała, gdy miał rok, czy pięć kwartałów?”

| z wielkiej brytanii Członkowie Partii Niepodległości wybrali następcę Nigela Farage’a. Liderką została Diane James, dotychczasowa wiceprzewodnicząca partii.

Nowa liderka UKIP O wyborze James na nową liderkę zadecydował wynik głosowania przeprowadzonego wśród członków ugrupowania. Kobieta otrzymała 47 proc. poparcia (8451 głosów), tym samym znacznie wyprzedzając pozostałych czworo kandydatów chętnych do objęcia funkcji po Farage’u. 56-letnia Diane James w swoim wystąpieniu zaznaczyła, że partia przyczyniła się do zmian w Wielkiej Brytanii, a ugrupowanie nazywała „ruchem politycznym zmian w kraju”. Podkreśliła, że Zjednoczone Królestwo wygrało „eliminacje” w rywalizacji o wyjście ze struktur Unii Europejskiej. Jak pamiętamy, Nigel Farage ogłosił, że rezygnuje z przywództwa w UKIP na początku lipca. Swoją decyzję tłumaczył tym, że osiągnął to, co zamierzał, czyli pomógł doprowadzić do Brexitu. Dodał, że chce teraz oddać się życiu prywatnemu. – Podczas mojej kampanii przed referendum mówi-

Fot. Shutterstock

łem, że chcę odzyskać mój kraj. Teraz chcę odzyskać swoje życie. Nie mógłbym osiągnąć tego wszystkiego bez armii ludzi z UKIP – powiedział wtedy przywódca ugrupowania. (ml)

reklama

12 z wielkiej brytanii Goniec

News Usypiają zdrowe psy

Ku czci lotników

15 września w siedzibie elitarnego RAF Club, tradycyjnie obchodzona jest rocznica Bitwy o Anglię. Tak było i tym razem podczas „Battle of Britain Day Celebrations event”. Jednak uroczystość organizowana wspólnie przez The Bow Group i księcia Jana Żylińskiego miała wyraźnie polski charakter.

Najnowsze badania przeprowadzone przez Stowarzyszenie Brytyjskich Weterynarzy pokazują, że aż 98 proc. z nich zostało poproszonych przez właściciela o uśpienie zdrowego psa. Najczęstszym powodem, dla którego proszą o uśpienie pupila, jest problematyczne zachowanie zwierzęcia. Przyczyną uśpienia są również problemy ze zdrowiem właściciela lub brak warunków do trzymania psa.

Osoby te są poszukiwane na prośby ich rodzin przez ITAKĘ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widział zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ pod całodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Informatorom gwarantuje się anonimowość.

Łukasz Nowak wiek: 27 lat, wzrost: 173 cm, oczy: zielone, ostatnie miejsce pobytu: Londyn, zaginął: 06 czerwca 2011 r.

Patryk Sebastian Podlaski wiek: 28 lat, wzrost: 180 cm, oczy: niebieskie, ostatnie miejsce pobytu: Londyn, zaginął: 17 lipca 2016 r. 23 września 2016

Fot. arch. Anna Kolczyńśka

Itaka poszukuje

ego wieczora odbyła się oficjalna prezentacja projektu pomnika poświęconego polskim pilotom. Monument upamiętniający bohaterstwo Polaków walczących w „Battle of Britain” to pomysł księcia Żylińskiego. Książę Żyliński jest zdania, że wielki wkład polskich żołnierzy powinien zostać doceniony i uhonorowany przez brytyjskie społeczeństwo, a w szczególności przez rząd, który w ten sposób powinien spłacić dług wdzięczności wobec polskich pilotów, zaciągnięty podczas Bitwy o Anglię. Dlatego na miejsce pomnika zaproponował Hyde Park Corner. To w jego ocenie najbardziej oczywista lokalizacja. – Tu tradycyjnie upamiętnia się wkład narodów sprzymierzonych walczących u boku Wielkiej Brytanii w czasie II wojny światowej. Dlatego obok modernistycznej instalacji ku czci nowozelandzkich bohaterów, powinien znaleźć się pomnik wystawiony polskim pilotom. Ale jego forma, w przeciwieństwie do sąsiadującej z nim modernistycznej konstrukcji ma mieć klasyczną formę, która, moim zdaniem, jest bardziej czytelna i przyjazna dla przeciętnego odbiorcy – przekonuje.

Tu upamiętnia się wkład narodów sprzymierzonych walczących u boku W. Brytanii.

JAN ŻYLIŃSKI 30-metrowy monument przypomina gigantycznych rozmiarów złote skrzydła husarskie. Spomiędzy nich wyłania się sylwetka spitfire’a z charakterystyczną biało-czerwoną szachownicą. Podczas prezentacji tego projektu, książę Jan Żyliński przedstawił siedmiu członków komitetu budowy pomnika. Zaproszenie do tego grona przyjął m.in. Lod Tebiit – pilot RAF-u, który w swoim wystąpieniu podkreślał wielokrotnie bohaterski wkład polskich pilotów w czasie bitwy o Anglię. Z kolei Anna Maria Anders, córka generała Władysława Andersa, obiecała zabiegać w polskim parlamencie o popularyzację tego projektu. – Janek masz moje stuprocentowe poparcie – zapewniła. Także Daniel Kawczynski, parlamentarzysta polskiego pochodzenia, mocno zaangażował się w ideę budowy pomnika, obiecując przybliżenie projektu przedstawicielom brytyjskiego rządu. Dalej w komitecie obok Barbary Kaczma-

rowskiej-Hamilton, znalazła się Basia Briggs – właścicielka stadniny koni w Hyde Parku. Członkiem komitetu jest także dr Marek Stella-Sawicki – prezes Polskiego Zakonu Maltańskiego w UK. Przypomnijmy, w bitwie o Anglię najpierw w składzie, a potem u boku RAF, walczyły cztery polskie dywizjony: 2 bombowe (300 i 301), 2 myśliwskie (302 i 303) oraz 81 polskich pilotów w dywizjonach brytyjskich, w sumie 145 polskich pilotów (poległo 28 nie licząc Josefa Františka), co stanowiło 5 proc. ogółu pilotów RAF biorących udział w bitwie. Polacy zestrzelili około 170 samolotów niemieckich, uszkodzili 36, co stanowiło około 12 proc. strat Luftwaffe.

Czekamy na Twój komentarz

Surowsze kary dla kierowców Osoby prowadzące pojazd, które używają telefonów podczas jazdy, będą karane znacznie dotkliwiej niż do tej pory – wynika z przepisów, które już wkrótce wejdą w życie. rzepisy – już po zmianie – przewidują za to 6 punktów karnych i mandat w wysokości 200 funtów. Dodatkowo, jeśli kierowca ma prawo jazdy od niedługiego czasu, policja będzie mogła odesłać go na powtórny egzamin. Co więcej, doświadczeni prowadzący, którzy zostaną złapani powtórnie na takim łamaniu przepisów, ryzykują grzywną do tysiąca funtów oraz półrocznym zakazem prowadzenia pojazdów. Jednocześnie ze zmianą przepisów, która ma nastąpić w pierwszej połowie przyszłego roku, rozpoczęta zostanie kampania informująca o zagrożeniach powodowanych używaniem telefonu

| z wielkiej brytanii 13 UK zapłaci terroryście Sędziowie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nakazali Wielkiej Brytanii zapłacić tysiące funtów mężczyźnie, który pomógł w próbie zamachu 21 lipca. Twierdzą oni, że zostały naruszone prawa człowieka. Teraz władze otrzymały nakaz wypłacenia Ismailowi Abdurahmanowi 13.600 funtów. Obrońcom mężczyzny udało się bowiem przekonać

Fot. Shutterstock

podczas jazdy. Royal Automobile Club wskazuje, że problemem nie są zbyt niskie kary, lecz zbyt łatwe unikanie odpowiedzialności za wykroczenie. Organizacja przeprowadziła własne badania, z których wynika, że do wysyłania SMS-ów, używania aplikacji i dzwonienia bez zestawu słuchawkowego i głośnomówiącego podczas prowadzenia pojazdu przyznaje się

co trzecia osoba. Połowa przyznaje się też do robienia zdjęć lub nagrywania filmików za pomocą telefonu w czasie prowadzenia samochodu. Ministerstwo Transportu podaje, że w 2014 roku używanie telefonu było ważnym czynnikiem w przypadku 492 wypadków samochodowych, w których zginęło 21 osób. (ml)

sędziów, że odmówiono mu prawa do sprawiedliwego procesu sądowego. W konsekwencji Trybunał orzekł, że jego zeznanie zostało wykorzystane przeciwko niemu na procesie sądowym. Abdurahman jest obywatelem UK i został oskarżony m.in.o to, że towarzyszył jednemu z zamachowców i nie ujawnił informacji o ataku. reklama

14 kryminał

Brutalne zakamarki Sl Proces w jego sprawie ruszył przed Reading Crown Court pod koniec czerwca tego roku. Damian przed sądem podtrzymał swoje zeznania, wtórował mu jego obrońca. Dowody jednak nie pozostawiały wątpliwości...

>> Paweł Chojnowski czesnym rankiem 28 grudnia 2015 r. grupa lekarzy specjalistów z Wexham Park Hospital pochyla się nad zmasakrowanym ciałem 36-letniej kobiety. Widok jest wstrząsający, obrażenia rozległe i po-

obojczyk. Medycy niemal natychmiast orientują się, że ofiara została ponadto zgwałcona. Tej nocy i w ciągu następnych dni przejdzie kilka operacji. Upłynie trochę czasu nim dojdzie do siebie.

Gwałt pod oknami ratusza

W tym samym czasie w niewielkim parku Salt Hill w sercu Slough na za-

ubrania – każdy ślad jest pieczołowicie zabezpieczany. Policyjny fotograf rejestruje miejsce ataku. Okolica uchodzi za bardzo niebezpieczną. Policjanci dobrze ją znają, już wcześniej dochodziło tu do ataków. Między innymi dlatego niemal każdego zakamarka dogląda oko kamery miejskiego monitoringu i dzięki temu kilka godzin po zdarzeniu śledczy

Prowadzący śledztwo sierżant Peter Wall, z komendy policji w Maidenhead, rozgląda się po okolicy. Odwraca wzrok na południe. Zaledwie kilkadziesiąt metrów stąd stoi ratusz, reflektory skupiają się na jego wieży. Napad na tę kobietę bez trudu można by było zauważyć z okien budynku. Do najbliższej komendy policji jest niespełna pół kilometra.

Fot. Shutterstock

ważne. Koncentrują się na górnej części ciała. Zdjęcia rentgenowskie wykazują złamaną szczękę, nos oraz kość szyjną. Nie ma wątpliwości, że kobieta została zaatakowana z niespotykaną siłą, a ślady duszenia na szyi podpowiadają chirurgom, że ktoś najprawdopodobniej chciał ją zabić. Nie udało mu się. 36-latka straciła przytomność, ale przeżyła atak. Ostatkiem sił dotarła do drogi i zatrzymała przejeżdżający samochód. Kierowca wezwał pomoc. Ma spuchnięte i posiniaczone oczy, skronie, usta, język, szyję, a także

23 września 2016

chodzie Londynu krzątają się policyjni technicy kryminalni. Zaledwie kilkadziesiąt minut temu karetka pogotowia zabrała stąd prawie nagą, na wpół żywą kobietę. Teraz detektywi z Thames Valley Police robią wszystko co w ich mocy, by ustalić przebieg zdarzeń oraz przede wszystkim, by schwytać sprawcę. Na trawniku, gdzie doszło do ataku, pojawiają się niewielkie, żółte tabliczki z numerami. Krew, ślina, odcisk buta, strzępki

mają już rysopis. W mediach ukazuje się informacja: szukają białego mężczyzny, około 170 cm wzrostu. Otyły, ciemne włosy. Miał na sobie niebieskie jeansy i czarną kurtkę. Policja prosi o pomoc ewentualnych świadków. Atak nastąpił między drugą a trzecią w nocy, w miejscu dość popularnym w ciągu dnia. W nocy jednak ruch w parku zamiera i pomimo dobrego oświetlenia dochodzi tu do różnego rodzaju przestępstw natury kryminalnej.

Seks za pieniądze

Kilka dni później detektywi przesłuchują poszkodowaną. 36-latka jest zdeterminowana, chce dopaść gwałciciela. Opowiada, jak przechodziła obok popularnego klubu nocnego, gdy podszedł do niej pijany mężczyzna, którego nigdy wcześniej nie spotkała. Chwilę rozmawiali, ale potem on ją chwycił, używając przemocy i zaciągnął w pobliskie krzaki. Tam przewrócił i zaczął bić. Czasem mówił po angielsku, czasem po polsku. Usiadł na jej klatce piersiowej i zażądał pieniędzy.

| kryminał 15

lough Potem dalej ją katował. Pamięta, że go zraniła. Wbiła paznokcie w jego twarz. W pewnym momencie zaczął ją dusić. Wtedy straciła przytomność. Gdy się ocknęła napastnik zniknął. Prędko odkryła, że została zgwałcona. Udało jej się wezwać pomoc. Już w szpitalu pod jej paznokciami znaleziono naskórek. Zabezpieczono też inne ślady DNA na jej ciele oraz ubraniu. Teraz kobieta boi się własnego cienia. W drugim tygodniu śledztwo nabiera tempa. Policjanci przeglądają zapisy z kamer monitoringu. W ten sposób 9 stycznia 2016 r. trafiają przed drzwi mieszkania przy Salt Hill Way, zaledwie kilka kroków na północny-zachód od parku, gdzie doszło do ataku. 19-letni student inżynierii mechanicznej Damian K. trafia na dołek. Śledczy pracują nad nim przez kilka godzin, ale do niczego się nie przyznaje. Ma swoją wersję zdarzeń. Od razu widać, że przygotował się na to przesłuchanie. Tamtej nocy pił ze znajomymi w klubie piwo i wódkę. Rzeczywiście spotkał tę kobietę po wyjściu z klubu i to prawda, że doszło do aktu seksualnego, choć za z góry ustaloną stawkę. Po stosunku i uiszczeniu zapłaty chłopak miał spokojnie udać się do domu. Ktoś inny musiał ją wtedy pobić i zgwałcić, a on w tej sytuacji został pochopnie oskarżony. Śledczy jednak nie dają wiary tym wyjaśnieniom, które zresztą blakną w konfrontacji z dowodami.

Zadrapanie

Ślady genetyczne okażą się najważniejszym tropem w śledztwie. I tak, natychmiast po zatrzymaniu Damiana K. policjanci wchodzą do jego mieszkania. Skrupulatnie je przetrząsają i wkrótce na butach należących do studenta odnajdują ślady krwi. Kod DNA pasuje. To krew zgwałconej kobiety. Potem okazuje się, że fragmenty naskórka znalezione pod jej paznokciami należą do Damiana. Chłopakowi na kolejnych przesłuchaniach trudno to wytłumaczyć, ale trzyma się swojej historii. Nawet wtedy, gdy policjanci przedstawiają mu protokół z prze-

reklama

słuchania znajomych, którzy twierdzą, że K. kilka dni wcześniej nosił na twarzy zadrapanie. Tłumaczył wtedy, że został napadnięty przez bandę osiłków. Nikt nie wnikał. Do teraz. Detektywi szperają w przeszłości chłopaka, bo całkiem prawdopodobne, że już wcześniej kogoś zgwałcił, molestował lub napadł. Nic na niego jednak nie znajdują. K. nie był karany ani w Wielkiej Brytanii, ani w Polsce. Ale śledczy nie dają za wygraną. Organizują rozpoznanie na komisariacie. Spośród kilku mężczyzn ustawionych w rzędzie kobieta bez wahania wskazuje na potężnego typa w czarnych, krótkich włosach, podłużnych uszach, owalnej twarzy oraz delikatnym zaroście. Damian uparcie jednak twierdzi, że zaszła pomyłka, a ślady krwi na jego butach to „zbieg okoliczności”. K. wraca do celi, a prokurator przygotowuje akt oskarżenia. Zarzuty: usiłowanie zabójstwa oraz gwałt.

Winny

Proces w jego sprawie ruszył przed Reading Crown Court pod koniec czerwca tego roku. Damian przed sądem podtrzymał swoje zeznania, wtórował mu jego obrońca. Dowody jednak nie pozostawiały wątpliwości. To K. stoi za brutalnym gwałtem i próbą morderstwa. 8 lipca ława przysięgłych uznała go winnym wszystkim zarzucanych mu czynów. Orzeczenie kary odroczono o ponad miesiąc. Kilka dni temu sąd wymierzył sprawiedliwość: 22 lata więzienia za usiłowanie morderstwa oraz 10 lat za gwałt. Oba wyroki Damian K. będzie odbywał jednocześnie. Sąd zdecydował się także dożywotnio umieścić jego nazwisko w rejestrze przestępców seksualnych.

Czekamy na Twój komentarz

16 z wielkiej brytanii

Legalna aborcja

Aborcja w Wielkiej Brytanii nie jest niczym nadzwyczajnym. Szacuje się, że w UK jedna na trzy kobiety przed 45. rokiem życia miała przeprowadzoną aborcję. Każdego roku w UK wykonuje się około 200 tys. aborcji.

>> Anna Lambryczak ie każda kobieta marzy o zostaniu mamą. Niektóre chcą dzieci, ale czas nie jest dobry. Inne właśnie rozstały się z partnerem, a wiadomość o samotnym macierzyństwie jakoś nie napawa optymizmem albo po prostu nie są gotowe na posiadanie potomstwa. W takich sytuacjach rozwiązaniem może okazać się aborcja. W UK działa szereg klinik aborcyjnych, w których można porozmawiać ze specjalistami, a jeśli kobieta zdecyduje się na aborcję – zostanie ona przeprowadzona legalnie, za darmo, pod czujnym okiem lekarzy, z zachowaniem wszystkich środków ostrożności. Aborcja w Anglii nie jest niczym nadzwyczajnym. Szacuje się, że w UK jedna na trzy kobiety przed 45. rokiem życia miała przeprowadzoną aborcję. Mimo iż jest to dość często wykonywana procedura medyczna, nie zmienia to faktu, że decyzja o przerwaniu ciąży należy bez wątpienia do jednej z najtrudniejszych jakie przyjdzie podjąć kobiecie w ciągu jej życia. W tych ciężkich chwilach z pomocą przychodzą specjaliści w klinikach aborcyjnych, którzy udzielając odpowiedzi na dręczące pytanie – pomagają tym samym podjąć kobiecie decyzję właściwą dla niej. Wbrew powszechnemu mniemaniu w klinikach aborcyjnych nikt nie namawia do przerwania ciąży. To kobieta sama musi podjąć decyzję. – Unikamy udzielania rad w zakresie tego co dana kobieta powinna zrobić odnośnie ciąży. Skupiamy się na tym, by ciężarna sama podjęła decyzję, która jest dobra dla niej. Oczywiście udzielamy medycznej porady w zakresie antykoncepcji i samego zabiegu przerwania ciąży – mówi Abigail Fitzgibbon, rzeczniczka prasowa British Pregnancy Advisory Service zwanej popularnie BPAS. Jak zapewnia, nie ma się czego bać. – Wiadomość o tym, że jesteś w ciąży kiedy tego nie planowałaś, może paraliżować i przerażać. Specjaliści w NHS i BPAS są po to, żeby pomóc w podjęciu słusznej dla ciebie decyzji. Jeśli zdecydujesz się na prze-

23 września 2016

Skupiamy się na tym, by ciężarna sama podjęła odpowiednią decyzję.

ABIGAIL FITZGIBBON rwanie ciąży, nie ma się czego bać. Jest to bardzo bezpieczny zabieg. Nie jesteś sama. Każdego roku w Wielkiej Brytanii wykonuje się około 200 tysięcy aborcji. Każdy zna kogoś, kto miał aborcję, tylko o tym nie wie – dodaje Abigail.

Pierwsze kroki

Zgodnie z prawem, w UK można legalnie przerwać ciążę do 24. tygodnia. Warto pamiętać, że nie ma ograniczeń odnośnie wieku. W klinikach aborcyjnych ciążę mogą przerwać nastolatki w wieku od 12 lat wzwyż. Pytanie – gdzie szukać pomocy, jeśli myślimy o

przerwaniu ciąży. Jest kilka opcji. Można zacząć od wizyty u GP lub odwiedzić jedną z klinik aborcyjnych. W UK działa BPAS i centra Marie Stopes. Ta ostatnia wstrzymała ostatnio aborcję dla kobiet poniżej 18. roku życia, zabiegi przerywania ciąży pod narkozą i świadomą sedacją, i wszystkie chirurgiczne zabiegi w centrum w Norwich. Można uzyskać skierowanie od GP lub po prostu zadzwonić do jednej z klinik aborcyjnych i umówić się na konsultację. Aby zabieg przerwania ciąży był wykonany zgodnie z prawem, przed aborcją dwóch lekarzy musi podpisać odpowiedni dokument. Muszą oni

potwierdzić, że kontynuowanie ciąży będzie szkodliwe dla zdrowia psychicznego i fizycznego kobiety, aborcja niesie ze sobą mniejsze ryzyko niż kontynuowanie ciąży lub jeśli istnieje niebezpieczeństwo, że dziecko po urodzeniu będzie upośledzone fizycznie lub umysłowo. Jednym z lekarzy może być twój GP, drugim – lekarz z kliniki, w której będzie wykonywany zabieg. Nie muszą oni widzieć nas osobiście, a opinię mogą wystawić na podstawie naszej teczki me-

| z wielkiej brytanii dycznej. Jeśli wybierasz się do centrum aborcyjnego na własną rękę, specjaliści zorganizują wszystko w klinice. Warto pamiętać, że jeśli chcemy, by aborcja była wykonana bezpłatnie, w ramach świadczeń NHS – będziemy potrzebować numeru NHS. Widnieje on na naszej karcie NHS, ale można zawsze zadzwonić do naszej przychodni i spytać o numer karty bez podawania przyczyn.

W klinice

– W naszych centrach chronimy prywatność naszych pacjentek. Przez cały czas mamy na uwadze fakt, że nasze serwisy są w 100 proc. poufne. Nic nie dzieje się bez zgody kobiety. Zanim poinformujemy GP o tym, że pacjentka miała aborcję, najpierw się jej spytamy, czy się zgadza – mówi Abigail. Czego powinnyśmy się spodziewać kiedy już trafimy do kliniki aborcyjnej? Możemy przyprowadzić ze sobą partnera lub bliską osobę. Nie będą one jednak z nami przez cały czas. Wszystko po to, by wyeliminować ryzyko wywierania na kobiecie jakiegokolwiek nacisku, żeby przerwała ciążę. Najpierw czeka nas rozmowa z pielęgniarką i lekarzem, którzy zadadzą nam kilka pytań odnośnie naszej historii medycznej; spytają także dlaczego rozważamy aborcję i przedstawią nam różne opcje odnośnie ciąży. Jeśli zdecydujemy się na aborcję, podczas konsultacji zostaniemy zważone, zmierzone i poddane kilku testom. Przy wyborze dostępnych opcji przerwania ciąży ważne jest zdiagnozowanie, jak zaawansowana jest ciąża. W tym celu wykonuje się USG brzucha lub

w przypadku wczesnej ciąży USG dopochwowe. W UK dostępne są dwa rodzaje aborcji: aborcja medyczna, kiedy podawana jest specjalna pigułka i aborcja chirurgiczna. Pielęgniarka zbada też naszą krew i na podstawie próbki moczu, krwi czy wymazu z pochwy przeprowadzone zostaną testy na choroby przenoszone drogą płciową. Cała konsultacja trwa ok. dwóch godzin. Podczas konsultacji ustalona zostanie data wykonania aborcji. Warto pamiętać, że nawet jeśli zdecydujemy się na przerwanie ciąży i zostaniemy poddane wszystkim badaniom, w każdej chwili możemy zmienić zdanie. Najważniejsze, żebyśmy były pewne naszej decyzji, jakakolwiek by ona nie była.

Aby uzyskać więcej informacji na ten temat, podajemy kontakt do klinik: 



BPAS www.bpas.org; 03457304030 Marie Stopes www.mariestopes.org.uk; 0345 300 8090

Aborcja na świecie: 

Aborcja w pierwszym trymestrze ciąży jest (co do zasady) legalna na życzenie lub bez większych ograniczeń bądź nie egzekwuje się przepisów karnych w: Rosji (w latach 1920-1936, a potem od 1955 roku) i przyłączonych do niej republikach radzieckich, takich jak: Białoruś (1920-1936, 1955), Kazachstan (1920-1936, 1955), Turkmenistan (1921-1936, 1955), Ukraina (1922-1936, 1955), Gruzja (1922-1936, 1955), Armenia (1922-1936, 1955), Azerbejdżan (1922-1936, 1955), Kirgistan (1924-1936, 1955), Uzbekistan (1925-1936, 1955) i Tadżykistan (1925-1936, 1955), Szwecji (1946, 1974), Japonii (1948, 1949), we wchodzących w skład byłej Jugosławii: Serbii (od 1952), Kosowie (1952), Czarnogórze (1952), Macedonii (1952), Bośni i Hercegowinie (1952), Chorwacji (1952) i Słowenii (1952), we wchodzących w skład byłego Związku Radzieckiego: Litwie (od 1955), Łotwie (1955), Estonii (1955) i Mołdawii (1955) oraz w Bułgarii (1956), na Węgrzech (1956), Słowacji (1957), Czechach (1957), Rumunii (1957–1966, 1990), Korei Północnej (1961), Kubie (1965), Wielkiej Brytanii (1967), Finlandii (1970), Singapurze (1970), Indiach (1971), Zambii (1972), Fidżi (1972), Niemczech (1972/1976), Danii (1973), Grenlandii (1973), Stanach Zjednoczonych (1973), Portoryko (1973), Korei Południowej (1973), Tunezji (1973), Cyprze (1974), Francji (1975), Austrii (1975), Islandii (1975), Nowej Zelandii (1977), Włoszech (1978), Norwegii (1979), Chinach (1979), Belize (1980), Bangladeszu (1981), Holandii (1981), Turcji (1983), Barbadosie (1983), Tajwanie (1985), Grecji (1986), Kanadzie(1988), Republice Zielonego Przylądka (1988), Wietnamie (1988), Mongolii (1989), Belgii (1990), Bahrajnie (1991), Albanii (1995), Gujanie (1995), Republice Południowej Afryki (1996), Kambodży (1997), Nepalu (2002), Szwajcarii (2002), Portugalii (2007), Hiszpanii (2010, zob. Hiszpania), Urugwaju (2012), Luksemburgu (2013), a także w stolicy Meksyku (2007), Gwinei Bissau, Saint Vincent i Grenadynach i w niektórych stanach Australii (1971, 1998, 2002).



Do krajów o zaostrzonych warunkach dopuszczalności przerywania ciąży lub jej całkowitym zakazie w Europie należą: Malta, San Marino, Watykan, Monako, Andora, Liechtenstein, Irlandia i Polska oraz większość państw latynoamerykańskich (np. Chile, Salwador i Nikaragua), położonych w Afryce (np. Czad, Somalia i Angola), na Bliskim Wschodzie (np. Egipt, Syria i Iran) i w Azji Południowo-Wschodniej (np. Mjanma, Indonezja i Filipiny).



Restrykcyjne przepisy aborcyjne mają też niektóre terytoria autonomiczne bądź zależne, np. Wyspy Owcze, Irlandia Północna, Gibraltar.



Zakaz aborcji lub ochrona płodu są zapisane w konstytucjach Gwatemali, Salwadoru, Irlandii oraz kilku stanów Meksyku. Konstytucja Słowacji zawiera zapis przewidujący ochronę płodu, nie jest on jednak realizowany w praktyce. W Hiszpanii ustawa regulująca tę kwestię ma status ustawy organicznej – aby ją zmienić potrzeba specjalnej procedury. W kilku innych państwach (Niemcy, Hiszpania, Węgry, Polska) ustawy legalizujące aborcję zostały uznane za niekonstytucyjne w oparciu o normy prawne przewidujące ochronę życia ludzkiego.



W krajach, w których aborcja jest nielegalna lub mocno ograniczona, zdarza się, że kobiety jeżdżą na zabieg za granicę, np. z Irlandii do Wielkiej Brytanii, z Polski do Niemiec, Szwecji i Wielkiej Brytanii, z Ameryki Łacińskiej i Karaibów do Stanów Zjednoczonych czy jeszcze do niedawna z Portugalii do Hiszpanii i Francji.



W USA aborcja jest legalna w nieograniczonym zakresie na mocy wyroku Sądu Najwyższego, który w sprawie Roe v. Wade w 1973 uznał, że próby ograniczenia kobiecie dostępu do aborcji są sprzeczne z Konstytucją USA, a płód nie jest osobą w rozumieniu XIV poprawki do Konstytucji. (źródło: Wikipedia)

18 z wielkiej brytanii

Sekrety księgowych Pracy dla księgowych ciągle przybywa. Powinni być oni jednak ostrożniejsi, bo rząd planuje przyjrzeć się tym najbardziej „kreatywnym”.

>> Sonia Grodek est bardzo dużo pytań w sprawie zakładania działalności gospodarczej na Wyspach. Drugi temat to rozliczanie podatku. Niektórzy zaczynają planowanie przeprowadzki czy przeniesienia działalności od wizyty u księgowego. Prowadzimy

reklama

23 września 2016

ich później przez lata. Inni przychodzą tylko wtedy, gdy mają konkretny problem – mówi 40-letnia Monika, księgowa pracująca od ośmiu lat w jednej z dużych, polskich kancelarii księgowych w Londynie. Podobne zapytania najczęściej dostaje 32-letni Paweł, pracujący u konkurencji. – Do tego dochodzą pytania o różnice podatkowe pomiędzy Polską a Wielką Brytanią. Gdzie rozliczać podatki, jak poradzić sobie z polskim urzędem skarbowym. Do tego po Brexicie ludzie zastanawiają się, co teraz będzie z ich podatkami i czy zmienią się zasady prowadzenia firmy – uzupełnia.

Wykształcenie? Niekoniecznie

Praca księgowego na Wyspach nieco różni się od tej w Polsce. Widać to już w momencie planowania takiej kariery. W Polsce konieczne jest ukończenie wieloletnich studiów wyższych,

a przynajmniej rocznej lub dwuletniej szkoły policealnej. Tymczasem tu do rozpoczęcia działalności właściwie wystarczy kilkudniowy kurs. Dzieje się tak, ponieważ odpowiedzialność za „porządek w papierach” i prawidłowe rozliczenie się z podatku ponosi w całości przedsiębiorca czy osoba prywatna. Księgowy nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za błędy w zeznaniu podatkowym klienta. Podstawowe szkolenie z księgowości można też odbyć w całości lub w większości on-line, nie wychodząc z własnego domu. Ceny zaczynają się od ok. 100 funtów. Warto wybierać jednak szkolenia o dobrej renomie – szkoły zrzeszone w stowarzyszeniach zawodowych czy afiliowane przez collage, związki księgowych i uniwersytety.

Po drabinie kariery

Stanowisk w księgowości jest sporo, a każde z nich wymaga innych kwa-

lifikacji. Jak podaje National Careers Service, do pracy jako „accounts clerk” albo „bookkeeper” wystarczy matura lub egzamin GCSE z matematyki i angielskiego. Do tego przyda się skrupulatność i cierpliwość. W takiej pracy można zarobić ok. 16 tysięcy funtów rocznie. Osoby, które chcą piąć się wyżej, mogą zdać wspomniany kurs, iść na dzienne lub wieczorowe szkolenie do collage’u (NVQ Accounting) lub szkolić się pod okiem bardziej doświadczonych kolegów z pracy. Takie podniesienie kwalifikacji może się odbywać w ramach stażu lub szkolenia z Jobcentre Plus. Pozwala niekiedy podnieść zarobki nawet do 25 tys. funtów rocznie i to niekiedy za darmo, jeśli „dołoży” się do niego urząd pracy. Jeszcze więcej mogą zarobić księgowi zajmujący się spółkami limited i rozliczaniem podatków dużych przedsiębiorstw. To jednak wymaga zdobycia uprawnień Association of Accounting

| z wielkiej brytanii 19 Nieuczciwi odpowiedzą

Technicians (polskiego odpowiednika tytułu technika rachunkowości). Wśród wymagań jest minimum trzy lata pracy pod okiem mentora, czyli starszego kolegi po fachu.

Najwyższe uprawnienia

„Olimpem” uprawnień księgowego, który pozwala na najwyższe zarobki i zaufanie klientów, jest kurs w Association of Chartered Certified Accountants. Ten jednak wymaga zdania 14 egzaminów i nakładu kilku tysięcy funtów. Plusy? Takie uprawnienia można zdobyć w każdym kraju (również po polsku czy on-line), a raz uzyskane, dają dyplom ważny w większości krajów świata. Trudniej jest zostać księgowym po szkole ukończonej w Polsce. Te policealne nie mają dużej wartości dla tutejszych pracodawców. Studia można poświadczyć w urzędzie NARIC (trzeba przedstawić przy tym dyplom i listę zdawanych przedmiotów i stopni). Niektórym pracodawcom mogą one wystarczyć do zatrudnienia. Pamiętajmy jednak, że na Wyspach największą wartość ma doświadczenie praktyczne. Polski księgowy, który nie zna brytyjskiej rzeczywistości podatkowej, może pomagać głównie polskim klientom, a i ci w większości będą przecież pytali o brytyjskie zawiłości prawne.

Satysfakcja i lawirowanie

To zawód, który potrafi dać dużą satysfakcję. – Często „stawiam ludzi na nogi”. Przychodzą załamani, z firmą na skraju upadku, a po paru tygodniach razem wychodzimy na prostą – wspomina chwile satysfakcji zawodowej Monika. Są jednak też momenty zawahania. – Są osoby, które wprost pytają mnie, jak oszukać polski ZUS. Czasem szefowie firm mówią mi jedno, a domyślam się drugiego. Dokumenty bywają niekompletne. Zdarza się, że nie mogę skutecznie pomóc, bo ktoś tak lawiruje, że trudno mi odpowiednio ocenić sytuację – przyznaje.

Przenoszą i „przenoszą”

Rzeczywiście, wśród polskich przedsiębiorców na dźwięk słowa „księgowość” często natychmiast pojawia się skojarzenie z przymiotnikiem: kreatywna. Wiele polskich biur księgowych wręcz specjalizuje się w zakładaniu fikcyjnych firm, często „w pakiecie” do usług rozliczeniowych, oferując wirtualny adres czy pomoc w załatwieniu numeru NIN. – Tu trzeba rozróżnić bardzo wyraźnie firmy, które faktycznie choćby w niewielkim procencie działają na Wyspach, od osób, które nigdy tu nie były i chcą mimo to rozliczać podatki w Wielkiej Brytanii. Te drugie bardzo często łamią prawo – tłumaczy Paweł. Przestrzega, że ko-

rzystanie z usług takich „biur rachunkowych” może wydawać się opłacalne w krótkiej perspektywie, ale bardzo często kończy się dużymi problemami. – To dana osoba czy przedsiębiorca może trafić za kratki, gdy okaże się, że księgowy-amator źle coś rozliczył. Słychać historie o sytuacjach, gdy osoba korzystała z usług biura księgowego i wyobrażała sobie, że uczciwie rozlicza podatki w Anglii, a po roku czy dwóch dostawała list z ZUS z żądaniem wyjaśnień i dowiadywała się, że nie ma nawet numeru NIN. Dlatego trzeba sprawdzać doświadczenie i kwalifikacje księgowych i korzystać z usług biur, które na rynku są długo i cieszą się renomą – wyjaśnia.

Jak „prześwietlać” księgowych? Zarówno na stronie zrzeszenia techników rachunkowości (AAT; www. aat.org.uk), jak i stowarzyszenia wykwalifikowanych księgowych (ACCA; www.accaglobal.com) znajdują się rejestry certyfikowanych członków. Prowadząc firmę, warto korzystać tylko z usług osób, które znajdują się w takim spisie. Jednak ostrożni powinni być również księgowi. Rząd właśnie pracuje nad ustawą, która ma położyć kres „kreatywnej księgowości” w jej najgorszym wydaniu. Wśród propozycji jest znaczne zwiększenie kar dla księgowych, którzy inspirują klientów do niezgodnych z prawem działań. Do tej pory to na przedsiębiorcach spoczywała cała odpowiedzialność za rozliczenia podatkowe. Teraz księgowi mają być zmuszeni zapłacić nawet do 100 proc. podatku, którego dana firma uniknęła dzięki ich podpowiedziom, przenosząc działalność do raju podatkowego. Wielka Brytania, Niemcy, Francja, Włochy i Hiszpania już usprawniły wymianę informacji na temat właścicieli firm i funduszy, dzięki której ma być łatwiej złapać osoby, które z majątkiem uciekają za granicę. Wszystko to jest wynikiem głośnej afery Panama Papers, po której okazało się, że państwo straciło tylko w zeszłym roku przez kreatywnych księgowych od 3 do 10 miliardów funtów. Już same te dane pokazują, jak wielką władzę mają przedstawiciele tego pozornie mało ekscytującego zawodu.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

20 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na: joanna.szmatula@mail.goniec.com.

Blair Witch

reżyseria: Adam Wingard gatunek: horror

W remake’u hitu sprzed lat grupa studentów wyrusza do lasów Black Hills w poszukiwaniu dawno zaginionej siostry jednego z nich. Wiele wskazuje na to, że wyprawa może przynieść efekt, szczególnie, że swoją pomoc oferują dwaj miejscowi przewodnicy. Jednak wkrótce po wejściu w głąb lasu, po zapadnięciu zmroku, wędrowcy zaczynają czuć, że ktoś nieustannie im towarzyszy. W rolach głównych: James Allen McCune i Callie Hernandez.

Nine Lives

reżyseria: Barry Sonnenfeld gatunek: familijny

Uzależniony od pracy biznesmen Tom Brand jest u szczytu kariery. Na drugi plan schodzą nawet kochająca żona Lara i córka Rebecca. Pewnego dnia, w wyniku zaskakującego wypadku, zostaje uwięziony w ciele domowego kota, który – jako prezent na urodziny – dostaje jego własna córka. Niezwykła przemiana doprowadzi do serii zdumiewających wydarzeń, a bohater na własnej skórze sprawdzi trafność powiedzenia mówiącego, że… koty mają dziewięć żyć. 23 września 2016

| Próba spektaklu „ Zemsta” Aleksandra Fredry w reżyserii Jarosława Kiliana (Teatr Polski, Warszawa). Fot. Agencja BE&W

15-16, 22-23 października, Teatr POSKu 238-246 King Street London W6 0RF cena:

£16-£20

Goniec kulturalny

Premiera „Zemsty” w POSK-u Trwają intensywne przygotowania do premiery „Zemsty” Aleksandra Fredry na Scenie Polskiej UK – ta odbędzie się już w połowie października. Tym razem nie zobaczymy jednak klasycznej i czasami zbyt przewidywalnej adaptacji dzieła Fredry – reżyserzy obiecują, że widzowie dostaną komedię żywą i aktualną. Do tego dołączone zostanie świetne aktorstwo oraz typo-

wa dla Sceny Polskiej zabawa w teatr. Historię Cześnika Raptusiewicza, który chce się zemścić na Rejencie Milczku, przedstawioną w „Zemście” znają chyba wszyscy. Na scenie zobaczymy: Renatę Chmielewską, Jarka Ciepichala, Damiana Dudkiewicza, Konrada Łatacha, Katarzynę Paradecką, Wojtka Piekarskiego, Zbigniewa Sieciechowicza oraz Magdę Włodarczyk.

O języku polskim za granicą

Polski stand-up w Londynie

Jak zachować język polski w rodzinie? – to temat bezpłatnych warsztatów dla rodziców i opiekunów dzieci dwujęzycznych, które odbędą się w polskiej parafii przy Little Brompton Oratory na South Kensington w Londynie. Będzie można porozmawiać tu także na tematy, które dotyczą korzyści płynących z dwujęzyczności czy w jakim języku rozmawiać z dzieckiem w domu.

2 października, godz. 14.00-16.00, South Kensington, Londyn

Scena Polska UK w POSK-u jest najbardziej uznanym i popularnym zespołem teatralnym działającym w środowisku polskim w Londynie od 2004 roku. Jej repertuar jest wyjątkowo szeroki – od Gałczyńskiego do Stachury, od Herberta do Osieckiej. Bilety można kupić na stronie: scenapolska.uk.

30 września, Top Secret Comedy Club 170A Drury Lane WC2B 5PD, cena: £4-£5 Piotrek Szumowski zajmuje się stand-up’em od siedemnastego roku życia. Występuje zarówno w roli komika, jak i w roli konferansjera (min. Tedx Warsaw i WOŚP). Mimo młodego wieku występował już w Comedy Central („Wschodnioeuropejscy komicy po angielsku”) oraz TVP („Tylko dla dorosłych”). W sierpniu 2015 r. rozpoczął swój projekt „Komik Dookoła Świata” – w jego ramach okrążył świat robiąc standup po angielsku w ponad 30 krajach. Piotrek jest też jednym z założycieli grupy English Stand-up Poland i członkiem kanału na You Tube „20 stand-upów”. Liczymy że jego występ spodoba się także publiczności na Wyspach.

| goniec kulturalny 21

dla dzieci Shake, Rattle And Roll To interaktywne, angażujące zmysły dzieci przedstawienie skierowane jest do maluchów w wieku od 6 do 18 miesięcy. Za reżyserię odpowiada Sarah Argent. Nie zabraknie tu także kojących dźwięków dla najmłodszych. Polka Theatre 240 The Broadway London SW19 1SB cena: od £9 kiedy: do 16 października Neverland W tym przedstawieniu mogą wziąć udział zarówno dzieci, jak i ich rodzice. Performance Toma Penna inspirowany jest światem znanym maluchom z Nibylandii i „Piotrusia Pana”. Zdecydowanie najważniejszą rolę odegra tu jednak... wyobraźnia. Battersea Arts Centre Lavender Hill London

SW11 5TN cena: £16-£20 kiedy: 7-16 października Mrs Armitage And The Big Wave To historia Quentina Blake’a opowiadająca o wielkiej przyjaźni kobiety i jej psa, którzy pewnego dnia wyruszają na morską wyprawę w poszukiwaniu… doskonałej fali. W występie zobaczymy zarówno aktorów, jak i projekcje cyfrowe. Ritzy Cinema Brixton Brixton Oval Coldharbour Lane London SW2 1JG cena: £12 kiedy: 7-28 października My Great Orchestral Adventure To koncert przeznaczony dla całej rodziny – dorośli na pewno nie będą się na nim nudzić. Usłyszymy tu dźwięki znane między inny-

mi z „Ride of the Valkyries” czy „We’re Going On a Bear Hunt”. Koncerty odbywają się dwa razy dziennie – o 1 pm oraz 4.30 pm. Royal Albert Hall Kensington Gore London SW7 2AP cena: £12.70 kiedy: do 26 października Roald Dahl And The Imagination Seekers W tym niezwyłym interaktywnym show usłyszymy historie znane i lubiane przez wszystkich – od tych rodzinnych z „Charlie And The Chocolate Factory” po nieco bardziej straszne z „The Twits”. Widowisko przeznaczone jest dla dzieci w wieku 7-11 lat. Lyric Hammersmith Lyric Square King St, London W6 0QL cena: £10 kiedy: 27-28 października

Emily Rising To opowieść o dziewczynce, która pewnego dnia odkrywa, że jej stopy nie mogą dotknąć ziemi. Przemierza więc cały Londyn – w powietrzu – i zauważa, jak jej świat się zmienia. Dla dzieci powyżej siódmego roku życia. Little Angel Theatre 14 Dagmar Passage Cross Street London N1 2DN cena: £12 kiedy: do 20 listopada The Slide at the ArcelorMittal Orbit To propozycja dla wszystkich miłośników nauki, a także doskonała możliwość na sprawdzenie, jaką frajdę może sprawić łączenie zasad fizyki z zabawą. ArcelorMittal Orbit Olympic Park Stratford London E20 2ST

cena: £5 kiedy: do 31 grudnia Charlie and the Chocolate Factory Ta znana m.in. z telewizyjnej wersji z Johnny’m Deppem opowieść od lat przyciąga widzów w różnym wieku – i tych najmłodszych, i tych trochę starszych. Theatre Royal Drury Lane, London WC2B 5JF cena: £25-£90 kiedy: do 7 stycznia The Gruffalo To historia malutkiej myszy, która sprytem pokonała lisa, sowę, węża i stwora Gruffalo. Z morałem, ale z całą pewnością nie tylko dla dzieci. Lyric Theatre 29 Shaftesbury Avenue London W1D 7ES cena: £14-£21.50 kiedy: do 8 stycznia reklama

22 goniec kulturalny

spektakle Vanities – The Musical W musicalu poznajemy historię trzech nastolatek z Teksasu, które – dojrzewając – zmieniają się jak każdy z nas. To adaptacja sztuku Jacka Heifnera z lat 70. ubiegłego stulecia. Trafalgar Studios 14 Whitehall SW1A 2DY cena: £15-£35 kiedy: do 1 października Things I Know To Be True To opowieść o małżeństwie widziana z perspektywy dzieci opuszczających gniazdo rodzinne. Choć to dość znany motyw w sztuce, można się spodziewać, że Frantic Assembly przygotuje to w najlepszy z możliwych sposobów. Występują Matthew Barker i Natalie Casey. Lyric Hammersmith Lyric Square, King St London W6 0QL cena: £15-£35 kiedy: do 1 października reklama

23 września 2016

The Two Gentlemen of Verona To komedia Williama Szekspira napisana we wczesnym etapie jego kariery. Tematem przewodnim sztuki jest zależność między przyjaźnią i miłością, a przede wszystkim to – czy jedno z nich powinno górować nad drugim. Shakespeare’s Globe 21 New Globe Walk Bankside London SE1 9DT cena: £10-£62 kiedy: do 1 października Unfaithful W tej słodko-gorzkiej komedii romantycznej zobaczymy wielu wspaniałych aktorów. Na scenie pojawi się tu m.in. Matthew Lewis, znany z filmów o przygodach najpopularniejszego nastoletniego czarodzieja. 111 Charing Cross Road London WC2H 0DU

cena: £35 kiedy: do 8 października Jess and Joe Forever Jess i Joe poznali się kiedy mieli po dziewięć lat. Jess przyjeżdża wtedy do Norfolk na letnie wakacje, Joe mieszka tu od urodzenia. Choć w przyszłości wiele ich będzie różnić, ich przyjaźń będzie rozkwitać przez lata. Orange Tree Theatre 1 Clarence Street Richmond TW9 2SA cena: £20-£25 kiedy: do 8 października The Go-Between – Legendarny Michael Crawford powraca we wzruszającej opowieści o utraconej obietnicy – pisze „Daily Mail”. Reżyseria: Robert Haines. Apollo Shaftesbury London W1D 7ES cena: £19.50-£75

In the Heights To musical, w którym na pierwszym planie jest młodość, taniec i radość - ale spektakl nie jest przeznaczony wyłącznie dla nastoletnich widzów. King’s Cross Theatre London, N1C cena: £22 kiedy: do 30 października

No Man’s Land To opowieść o zwykłym spotkaniu, przy drinku, dwóch dojrzałych mężczyzn – Hirsta (Patrick Stewart) i Spoonera (Ian McKellen). Ich niby zwyczajna rozmowa od razu zachwyca widza. Wyndham’s Theatre London WC2H 0DA cena: od £10 kiedy: do 17 grudnia

Harry Potter and the Cursed Child O tym spektaklu było głośno jeszcze na długo zanim powstał. Nie ma się co dziwić – opowieść o Harrym Potterze, tym razem już starszym, i o jego relacjach z dziećmi, musi zainteresować fanów tego nie najmłodszego już czarodzieja. Palace Theatre London W1D 5AY cena: £10-£13 kiedy: do 10 grudnia

Trainspotting Ta historia wymyślona i opisana przez Irvine’a Welsha stała się niezwykle popularna po tym, jak w latach 90. przeniesiono ją na ekran. Wszystko kręci się tu wokół narkotyków i tego, jak są w stanie zmienić człowieka, który może poświęcić dla nich wszystko. The Vaults, Leake St London SE1 7NN cena: £20-£35 kiedy: od 3 listopada do 15 stycznia

kiedy: do 15 października

| goniec kulturalny 23 Jedyny trop

kryminał

W pokoju hotelowym w Göteborgu znaleziono zwłoki kobiety. Kiedy Erik Winter przybywa na miejsce, uświadamia sobie, że już wcześniej był w tym samym pokoju. Poprzednie śledztwo dotyczyło zaginionej kobiety, której ciała nigdy nie odnaleziono. cena: £6

Blu-ray

Rozłam u Avengersów Rządowa decyzja objęcia Avengersów nadzorem sprawia, że przyjaciele – Kapitan Ameryka (Chris Evans) i Iron Man (Robert Downey Jr.) stają przeciwko sobie. Pozostali członkowie drużyny muszą zdecydować komu okazać lojalność. Do gry włączają się też tajemniczy wrogowie.

„Mount & Blade: Warband” to druga część legendarnej gry, która średniowieczne pola bitewne przeniosła do otwartego świata. Wyróżnia się realistycznym i szczegółowo odwzorowanym systemem walki oraz świetną warstwą strategiczną.

gra

PS4

cena: £14

TEATRZYK DLA DZIECI

xxx realia

Poszczególne utwory przeznaczone są do wystawiania na scenie. Wśród bohaterów inscenizacji znajdziemy króla Gnata, Twardowskiego, królewnę i inne postaci. W przedstawieniach może brać udział spora grupa młodych aktorów.

dla dzieci, cena: £6

Rozliczenie z przeszłością Po tym, jak Beata Kozidrak po latach rozstała się ze swoim mężem, wielu nie spodziewało się, że wokalistka tak szybko wyda płytę, na której próbuje rozliczyć się ze swoją przeszłością. Nowy, solowy album piosenkarki zatytułowany jest „B3”, co można przeczytać jako „Be free” (mówi się nawet o podobieństwie do najnowszego krążka Beyonce, która śpiewa o krzywdach, jakie wyrządził jej mąż).

– Chciałam być przy każdej rodzącej się nucie. To był wyjątkowo intensywny i wyczerpujący czas, ale niezwykle satysfakcjonujący. Każda piosenka wywoływała we mnie eksplozję radości, czułam, że moje marzenia muzyczne się spełniają – mówi o krążku wokalistka, która jest autorką wszystkich tekstów i kompozytorką bądź współkompozytorką większości piosenek. „B3” to zestaw różnorodnych utworów – od emocjonalnej kompozycji „Blizny”, do lekkiego kawałka „Letni wiatr”. W utworze „Obok nas” Beacie towarzyszy Chór Gospel Radom, w kilku innych – Orkiestra Kameralna Silesian Art Collective.

Do wygrania bilety na koncert Panny Wyklęte 5 listopada 2016 w O2 Academy Islington w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail.goniec. com, z dopiskiem „Panny Wyklęte”. Do wygrania bilety na spektakl Zemsta A. Fredro 15, 16, 22 i 23 Października 2016 w Teatrze POSK’u w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail. goniec.com, z dopiskiem „Zemsta”. Więcej nagród do zgarnięcia na Facebooku!

http://www.facebook.com/Goniec.com.Polski

PŁYTA CD, CENA: £11

24 wywiad kulturalny Krystyna Prońko, wybitna polska wokalistka, kompozytorka i pedagog muzyczny, nagrodzona medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Legenda polskiej piosenki, która wylansowała wiele ponadczasowych przebojów. Nominowana w tym roku przez czytelników Magazynu VIP do statuetki VIP 2016, obecnie pracuje nad nowym albumem. Z Krystyną Prońko rozmawia Tomasz Furmanek.

Przygotowujesz nową płytę? – Tak, przygotowuję nową płytę z nowymi muzykami. Właśnie nagraliśmy w studiu pierwsze ścieżki sekcji rytmicznej, płyta będzie studyjna. Nie wiem jeszcze ile piosenek znajdzie się na niej, gdyż ciągle mam nowe pomysły, aby coś jeszcze dograć... Większość utworów będzie premierowa, ale będzie też parę starych piosenek od nowa opracowanych, jak np. „Nie jesteś Alicją”, do której został dopisany spory kawałek melodii i tekstu, i w ten sposób powstał niemalże nowy utwór. Jeszcze dużo pracy trzeba będzie włożyć, aby doprowadzić rzecz do finału, więc proszę o cierpliwość. Wszystko ma swój czas... albo inaczej – tak jak w jednej z moich piosenek – trzeba „Trafić w czas”. Ja nie planuję tego w sposób szczególnie zorganizowany, aczkolwiek nowe utwory powstają i dzieje się to raczej spontanicznie. Kiedy uznam, że mam już wystarczająco dużo materiału, płyta będzie gotowa. 23 września 2016

Z piosenką

jak z człowiekiem

| wywiad kulturalny 25 Tak jak zazwyczaj, wydam tę płytę sama. Jesteś od lat ceniona za staranny dobór repertuaru. Co piosenka musi w sobie mieć, abyś ty się nią zainteresowała, aby została przez ciebie zaakceptowana i w efekcie nagrana lub wykonana? – Musi mi się spodobać, ale muszę równocześnie poczuć, że jestem w stanie wykonać ją w interesujący dla publiczności sposób – tak mi się wydaje. De facto, te wszystkie rzeczy dzieją się

ność, która natychmiast podniosła się na nogi i odśpiewała na stojąco razem z tobą całą piosenkę, bez względu na wiek i płeć. – Ja nawet tego nie zarejestrowałam. Śpiewałam „Jesteś lekiem na całe zło” – no cóż – taka piosenka. Taka piosenka, ale także doskonałe wykonanie. Opowiedz proszę o tym występie opolskim. Był to przy okazji jakiś konkurs i podobno Michał Szpak, który dostał nagrodę główną, powiedział, że to ty powinnaś tę

Bardzo ważne jest też to, abym z daną piosenką czuła się wygodnie.

KRYSTYNA PROŃKO intuicyjnie. To nie jest tak, że ja się przy czymś upieram – raczej przymierzam się, coś próbuję zrobić z jakąś melodyjką, zaczynam to nucić, coś próbuję sobie wyobrazić, jak by to mogło zabrzmieć, jak by to można zaaranżować. Bardzo ważne jest też to, abym z daną piosenką czuła się wygodnie. Powiem metaforycznie – z piosenką jest podobnie jak z drugim człowiekiem: albo ci przeszkadza w twoim bytowaniu, albo po prostu jest z nim dobrze, przyjemnie, nawet jak się czasem pokłócicie. I chce się z nim być po prostu. To jest właśnie coś takiego – tak jest też z piosenką. No tak, zmuszanie siebie do śpiewania piosenki, której nie lubimy śpiewać, wydaje się być pozbawione sensu. – No właśnie. Wracając do kwestii doboru repertuaru, następnym etapem jest powstawanie tekstu. Mało jest takich tekstów, których osobiście nie poprawiam albo nie sugeruję autorowi jakichś zmian. Zazwyczaj jest tak, że zanim powstanie finalna wersja tekstu, ja mam jakieś pomysły na zmiany, które są później opracowywane albo wprowadzam te zmiany, kiedy tekst jest już gotowy. Problem jest czasami w tym, że nie wszyscy się zgadzają na te zmiany, dotyczy to zarówno autorów, jak i kompozytorów. W takim wypadku nie włączam danego utworu do repertuaru i nie kontynuuję współpracy. Nie chodzi w tym wszystkim o poprawianie jakiegoś tekstu czy kompozycji dla samych poprawek. Chodzi o to, żeby piosenka była dopasowana do mnie. Twój tegoroczny występ na festiwalu piosenki w Opolu był oszałamiającym sukcesem – porwał publicz-

nagrodę dostać? Proszę, skomentuj to. – Wolałabym tego nie komentować, ale... Cały pomysł na ten koncert festiwalowy w zamiarach opierał się na tym, że producent wybiera 20 czy ileś piosenek do koncertu, i to uczynił. Nie doczytałam w porę na jakich zasadach ma być ten koncert organizowany, gdyż nie przeczytałam całej umowy, co było moim błędem. W zamyśle miał to być koncert wykonawców przebojów, które zaistniały w przeciągu określonych lat „od – do”. Ja doczytałam się o zasadach tego koncertu na tydzień przed samym koncertem, chciałam się wycofać, ale już się nie dało, bo umowa została podpisana. Nie chciałaś brać udziału w konkursie? – Tak. Nie chciałam brać udziału w konkursie, który to konkurs miał spowodować, żeby się to lepiej sprzedało w telewizji, bo to przecież jest festiwal TVP. I ponieważ, jak się domyślam, część wykonawców wycofała się z tego właśnie powodu, to na te miejsca weszli ludzie, którzy byli na dalszych miejscach albo byli w ogóle spoza tej listy. Michał Szpak znalazł się spoza tej listy, bo jego piosenka nie miała nic wspólnego z dawnymi przebojami, i myślę sobie, że cała ta sytuacja była wymyślona na potrzeby samej telewizji. Nie wiem kto to wymyślił, ale parę osób nie powinno znaleźć się na tym koncercie, ale się znaleźli, no i tyle mojego komentarza na ten temat. A jak odebrałaś te słowa wypowiedziane przez samego Michała? – Byłam bardzo zaskoczona. Ja pojechałam, zaśpiewałam, już się nawet przebierałam kiedy ogłaszali wyniki. Na nic nie liczyłam, nie po to pojecha-

łam do Opola. Dobrze się stało, że ta piosenka została kolejny raz przypomniana, gdyż publiczność przychodzi, odchodzi, to jest zjawisko pokoleniowe. W związku z tym jeszcze następne ileś tam osób dowiedziało się, że taka piosenka jest i to bardzo dobrze. Po to właśnie pojechałam do Opola.

Tomasz Furmanek przedstawia

Czy w związku z tym, jest jakiś pomysł na twój duet z Michałem Szpakiem? – Nie, nie ma takiego pomysłu. Czytelnicy Magazynu VIP nominowali cię do otrzymania statuetki VIP, będącej wyrazem sympatii oraz uznania za całokształt twojej pracy i imponujący dorobek. W latach ubiegłych statuetki te otrzymali m.in. artyści: Daniel Olbrychski, Bożena Dykiel, Ewa Błaszczyk, Krzysztof Cugowski, Alicja Majewska, Piotr Fronczewski czy Michał Bajor. – To prawda, cieszy mnie, że nagroda ta jest przyznana mi przez czytelników, czyli przez publiczność. Będę mogła ją odebrać podczas Gali Magazynu VIP, która odbędzie się 7 października w salach hotelu Sheraton w Warszawie. Będę w dobrym towarzystwie. W Londynie występowałaś wielokrotnie, ale skupmy się przez chwilę na tym ostatnim występie, kiedy to zgodziłaś się wystąpić z pewnym zespołem? – Był taki występ, z tak zwanym „big bandem”... Jak po kilku latach od tego wydarzenia to skomentujesz? Oni nie stanęli na wysokości zadania? – No nie. Ja nie znałam tej orkiestry, zgłosili się do mnie koledzy z Londynu z propozycją zagrania takiego koncertu w POSK-u. Odniosłam wrażenie, że to byli bardzo przypadkowo dobrani, w ogóle nie grający ze sobą ludzie, którzy dostają nuty i tak jak potrafią te nuty czytają. To było niepoważne, najdelikatniej mówiąc, szczególnie ze strony szefa tego zespołu. Nie wiem o co chodziło tak naprawdę. Pojechałam, przygotowałam partytury, które specjalnie zostały od nowa napisane. Już na próbie widziałam, że nie będzie tak jak być powinno, bo były problemy z właściwym przeczytaniem partytur. Pomimo że miałam partyturę na bigband do piosenki „Modlitwa o miłość prawdziwą”, odśpiewałam ją a capella, bo oni nie byli w stanie tego zagrać na próbie. Ja tę partyturę grałam, nie było w niej błędów, ona jest bardzo dobrze napisana, tylko jak się nie zna utworu i dopóki się nie usłyszy tego z wokalistą, to można utworu nie zrozumieć,

nie było woli przeczytania nut ze strony muzyków. Może było za trudno? Współpraca z tymi ludźmi była bardzo stresująca. Mam wrażenie, że podeszli do tego w ten sposób: przyjechała jakaś starsza pani z Polski, mamy jej w polskim klubie coś zaakompaniować. Nawet się nie zainteresowali, aby wejść w google i sprawdzić piosenki, które mieli zagrać. Dlaczego więc cię o to poprosili, dlaczego zabiegali, aby z tobą zagrać? – Tego nie wiem. Pracuję w różnych sytuacjach, w różnych miejscach, za różne stawki. Właściwie oni zlekceważyli samych siebie, bo skoro się nie przygotowali do tego, to po prostu nie są zawodowcami. W orkiestrze było ze trzech zawodowców, kontrabasista i dwoje saksofonistów, ale to było nie do opanowania, bo reszta to byli niedoświadczeni młodzi muzycy. Nie wiem skąd oni się wzięli. Niedbalstwo totalne, po prostu. Czy wróciłabyś jeszcze do Londynu, żeby zagrać koncert? – Wiesz, to, że orkiestra jest nieprzygotowana, to nie znaczy, że ja jestem nieprzygotowana. Jedno z drugim nie ma nic wspólnego. Zaśpiewałabym w Londynie lecz z innymi muzykami i wtedy, gdy wszystko będzie przygotowane. Różne sytuacje mogą się przytrafić w tym zawodzie, czasem można je potraktować jak przygodę. W tym przypadku właśnie tak to potraktowałam.

Czekamy na Twój komentarz

26 w sieci

TO WAS PORUSZYŁO marta.laczkowska@mail.goniec.com

KOLUMNĘ REDAGUJE:

Marta Łaczkowska

PRZESTĘPSTWO

Nastolatkowie w wieku 14, 15 i 16 lat zostali zatrzymani w związku z pobiciem Polaka w Leeds. Są podejrzani o atak na tle rasowym, uszkodzenie ciała i zdrowia polskiego obywatela. Wśród zarzutów

znalazło się też zakłócanie porządku publicznego. Rzecznik policji poinformował, że kontynuują prowadzenie śledztwa i liczą na kolejne zatrzymania podejrzanych oraz przesłuchanie świadków.

KOMENTUJĄ

NASTOLATKOWIE ZATRZYMANI ZA POBICIE

Skoro już czterolatki popełniają przestępstwa to nie ma się co dziwić.

~ Agnieszka ~ Dorota Takie gnojki ośmieliły się zaatakować dorosłego mężczyznę?! Wstyd.

DOFINANSOWANIE

PIENIĄDZE Z UE NA KONTA UCHODŹCÓW

KOMENTUJĄ

Unia Europejska przekaże dofinansowanie dla uchodźców syryjskich w Turcji. Pieniądze trafią bezpośrednio na konta 3 mln osób. Wszystko to w ramach programu, który obejmuje przekazanie środków finansowych na pomoc huma-

POLSCY POLICJANCI JUŻ W HARLOW

KOMENTUJĄ

Dwóch funkcjonariuszy polskiej policji dotarło już do Harlow, gdzie będą patrolować ulice miasta. O przysłaniu do Anglii policjantów znad Wisły zdecydowano po tragicznym w skutkach pobiciu Polaka,

Arkadiusza J. w tym mieście. Głównym zadaniem polskich funkcjonariuszy w Wielkiej Brytanii jest poprawienie komunikacji między polską społecznością a lokalną policją.

~ Grzegorz ~ Sebastian Oho... zaczną się mandaty za picie w miejscu publicznym i o zgrozo za przechodzenie na czerwonym świetle.

23 września 2016

OCHRONA

Ufam, że to przebierańcy.

nitarną. – To największy program, jaki Unia kiedykolwiek realizowała. Dotrzymujemy słowa pomagając Turcji gościć największą na świecie liczbę uchodźców – powiedział Christos Stylianides, unijny komisarz ds. pomocy humanitarnej.

~ Thomas ~ Małgorzata Oczywiście nasze pieniądze. I właśnie staliśmy się niewolnikami.

Niech zaczną wysyłać im broń będzie szybciej.

Tym razem zabieramy naszych Czytelników w podróż do Państwa Środka. Nazwa ta, choć powstała jeszcze przed czasem odkryć geograﬁcznych, gdy uważano, że Chiny są w środku „czterech mórz”, jest używana do dzisiaj. Pekin, Szanghaj, Hong Kong – to tylko niektóre z metropolii, które są odwiedzane przez turystów. A przecież Chiny to nie tylko wielomilionowe miasta, ale i inne atrakcje – w tym choćby Wielki Mur czy wyjątkowe krajobrazy stworzone przez naturę – jak na przykład te w Tybecie.

28 Chiny

z Zakazan Pekin, stolica kraju, w którym mieszka ponad 1,3 miliarda ludzi, to drugie pod względem liczby ludności miasto w Chinach. Jego historia sięga aż I tysiąclecia p.n.e. – pod tym względem wiele europejskich stolic jest więc daleko w tyle.

Warto wiedzieć À przed podróżą warto wykupić odpowiednie ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia À warto też zaopatrzyć się w kartę kredytową oraz zabrać ze sobą rezerwową sumę pieniędzy pozwalającą na powrót do Polski w każdych okolicznościach À obywatele polscy udający się do Chin muszą mieć ważną wizę pobytową lub tranzytową. Pobyt na terytorium ChRL bez ważnej wizy karany jest grzywną w wysokości ok. 500 CNY za każdy dzień pobytu bez ważnej wizy. Paszport natomiast powinien być ważny co najmniej 6 miesięcy ponad termin upływu ważności chińskiej wizy. Przedłużenia ważności wizy można dokonać jedynie w dużych miastach w biurach bezpieczeństwa publicznego, tzw. gonganju (w wydziałach kontroli ruchu osobowego cudzoziemców). Procedura przedłużania ważności wizy trwa zwykle 5 dni roboczych, co należy uwzględnić w planach podróży À DKNGV FQ 2GMKPW (bez przesiadki) znajdziemy już za 250 funtów. Średnia cena biletów wynosi jednak nieco więcej, bo około 450 funtów. À więcej porad można znaleźć na stronie: RGMKP OU\ IQX RN

ylko p o d koniec 2007 r. mieszkało tu około 12 mln ludzi. Jeśli dodamy do tego kolejne pięć milionów przebywających w rejonach otaczających stolicę, wyjdzie nam liczba, która może przyprawić o zawrót głowy. Widząc, że wkrótce w kraju może zwyczajnie zabraknąć miejsca do życia, w latach 70. XX w. władze zdecydowały się na wprowadzenie polityki „jednego 23 września 2016

dziecka” – wycofano się z niej dopiero w ubiegłym roku. Ta polityczna decyzja zahamowała co prawda tempo przyrostu naturalnego, mimo to Chiny wciąż wyprzedzają Indie pod względem liczby ludności.

Dziedzictwo narodowe

Ci, którzy przyjadą do Chin będą musieli przyzwyczaić się do tego, że wszędzie tu panuje tłok i harmider – tyczy się to także miejsc uznanych za takie, które każdy turysta po pro-

stu musi zobaczyć. Jednym z nich jest bez wątpienia Zakazane Miasto (ang. Forbidden City). Nazywa się je też często Muzeum Pałacowym, dla Chińczyków jest to jednak przede wszystkim Gu Gong, czyli Dawny Pałac. To właśnie stąd całym krajem rządzili cesarze dynastii Ming i Qing. W 1987 roku obiekt ten wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kompleks został zbudowany w I poł. XV w. Obecnie pałac otoczony jest murem obronnym z wieżami

pokrytymi charakterystyczną żółtą dachówką oraz fosą. Zakazane miasto leży na obszarze o długości 960 m i szerokości 760 m – znajdziemy tu około 800 mniejszych pałaców. Aby naszym oczom ukazał się widok jaki znamy z pocztówek, najlepiej wejść tutaj od strony południowej – przez Bramę Południkową (Wumen). Za nią znajduje się Brama Najwyższej Harmonii, a z kolei dalej – centrum pałacu, a więc i Cesarstwa, czyli zespół hal tronowych.

| Chiny 29

nym Miastem

Ważne adresy: Ambasada RP w Pekinie: 1 Ritan Rd. Beijing, China, kod pocztowy: 100600

PEKIN

Pomnik pamięci

– Wychodząc z Zakazanego Miasta południową bramą, opuszczamy muzeum, idąc dalej mijamy Bramę Duanmen, aby na końcu przejść pod Bramą Tiananmen (Brama Niebiańskiego Spokoju) na plac o tej samej nazwie – czytamy na stronie peregrynacje.pl. Tiananmen to największy plac zgromadzeń w stolicy, jednak turystom kojarzy się on przede wszystkim z wydarzeniami, które miały tu miejsce w 1989 roku.

Odbyła się tu wtedy manifestacja studentów ku czci zmarłego sekretarza generalnego Komunistycznej Partii Chin, uważanego za zwolennika reform. Po tym, jak sprowadzono czołgi i zdławiono manifestację, ogłoszono, że to studenci zaatakowali pokojowo nastawionych funkcjonariuszy. Oficjalne dane mówią, że zginęło wtedy ponad 240 osób, jednak organizacje zajmujące się ochroną praw człowieka szacują, że liczba ofiar mogła być znacznie wyższa.

Atrakcją tłumnie odwiedzaną przez turystów jest także Świątynia Lamy, czyli Yonghegong – jedno z największych i najważniejszych miejsc buddyzmu tybetańskiego. Jak czytamy na peregrynacje.pl: – Budowana była w XVI w. pierwotnie jako pałac cesarski, przemieniony później na świątynię. Architektonicznie nieco odbiega ona np. od Zakazanego

Miasta. Jest połączeniem stylów chińskiego, tybetańskiego, mongolskiego i mandżurskiego. Z tych miejsc pochodzili mnisi przebywający w świątyni, stąd napisy na tablicach są w czterech językach.

30 Chiny

- tradyc

SZANGHAJ

iczba ludności to jednak nie wszystko czym to miasto się wyróżnia. To największy chiński ośrodek gospodarczy, finansowy i komunikacyjny, a także trzeci co do wielkości port morski na świecie. Do tego dochodzi doskonała komunikacja miejska i superszybkie (i drogie) pociągi, których mogą pozazdrościć prawie wszystkie kraje na świecie. 23 września 2016

Tylko rekordy

To jednak nie koniec tego, z czego słynie to miasto – zlokalizowanych jest tu także sporo wieżowców, które z powodzeniem można zaliczyć do najwyższych na świecie – to Shanghai Tower: (632 m, 122 pięter), Shanghai World Financial Center (492 m), Jin Mao Tower (420,5 m), Plaza 66 Tower One (288,2 m) oraz Shanghai Shimao International Plaza (246,5 m). Jedną z cech Szanghaju jest to, że w centrum praktycznie każdy wolny

metr powierzchni zajmuje wielopiętrowy wieżowiec. Uważany jest on za miejsce, w którym narodziły się nowoczesne Chiny, a mimo to wciąż pozostało tu wiele charakterystycznych – tradycyjnych – punktów, które warto odwiedzić. Jednym z nich jest bez wątpienia Bund, czyli licząca 1,5 kilometra promenada położona wzdłuż prawego brzegu rzeki Huangpu. Znajduje się tu ponad 50 budynków powstałych w czasach kolonialnych, reprezentu-

jących różne style – barokowy, klasycystyczny i art deco. Stąd trafimy także na ulicę Nankińską, ciągnącą się od Bund do dzielnicy Jing’an, która uznawana jest za handlowe serce miasta – swoje sklepy mają tu wszystkie największe światowe marki. Jej długość to ponad pięć kilometrów, spokojnie można więc spędzić tutaj cały dzień. Stąd blisko też do Placu Ludowego, czyli parku, w którym na chwilę można odpocząć od otaczającego zgiełku.

| Chiny 31

cja i nowoczesność Szanghaj to największe miasto w Chinach, w Azji i na całym świecie. W 2010 cała jednostka administracyjna liczyła ponad 23 miliony mieszkańców. Przeciętnemu Europejczykowi trudno sobie nawet wyobrazić takie zagęszczenie ludności...

Czy wiesz, że À Szanghaj położony jest w delcie rzeki Jangcy À Miasto dzieli na dwie części rzeka Huangpu À Latem temperatury średnio osiągają tu 37 st. C, co przy panującej tu wilgoci jest czymś, do czego trudno się przyzwyczaić Europejczykowi. Zimą występuje duże zachmurzenie, z kolei jesień i wiosna w mieście są ciepłe – choćby z tego powodu są to najlepsze pory do zwiedzania. Okres czerwiec – lipiec charakteryzuje się też największymi opadami deszczu. À Znajduje się tu najwyższy taras widokowy na świecie udostępniony turystom – w Shanghai World Financial Center, który mierzy 492 metry wysokości (można wjechać na 100. pietro; w budynku znajdują się 92 windy).

Turyści, odwiedzają także Nanshi, czyli stare miasto. – Starówka jest idealnie odrestaurowana, podczas wędrówki wąskimi uliczkami ma się wrażenie, jakby spacerowało się po skansenie przypominającym czasy cesarskich Chin. Jedną z atrakcji tej części Szanghaju jest ogród Yuyuan, przykład tradycyjnej architektury i wielowiekowej sztuki pielęgnacji zieleni – mnóstwo tu wymyślnych krzewów,

Kult Buddy

ozdobny c h f i g u r, mostków i skalistych kształtów, a w stawach kłębią się chętnie dokarmiane przez turystów karpie koi. Obok ogrodu Yuyuan znajduje się taoistyczna Świątynia Boga Miasta, poświęcona opiekuńczemu bóstwu Szanghaju – czytamy na portalu travelmaniacy.pl.

Do najciekawszych obiektów sakralnych zaliczyć można zarówno największy, jak i najstarszy z nich, czyli buddyjską Świątynię Longhua, poświęconą Buddzie Maitreji. Jest bardzo prawdopodobne, że pierwsza świątynia znajdowała się tu już w III wieku. Przez lata kolejne budowle, które tu powstawały, były na przemian budowane, rekonstruowane i niszczone, jednak większość z tych fragmentów, które

zachowały się do dzisiaj, pochodzi z dynastii Qing panującej w XVIIXX w. Obecnie przed wejściem do świątyni znajduje się 40-metrowa, siedmiopiętrowa, charakterystyczna dla budynków sakralnych na Dalekim Wschodzie pagoda, czyli rodzaj wieży służącej do przechowywania relikwii. Pochodzi ona z X w. Kompleks zajmuje powierzchnię 20.000 m, a wokół świątyni znajduje się publiczny park.

32 Chiny

Wielki Mur Chiński jest jedyną tego typu budowlą na świecie. Który z cesarzy wpadł na pomysł jego powstania? Ile lat go budowano?

azwę tę stosuje się do systemów obronnych, fortów, wież obronnych i murów osłaniających północną część kraju. Pierwotnie miały one za zadanie obronić państwo przed najazdami ludów z Wielkiego Stepu. Przyjmuje się, że kompleks mógł mieć długość nawet około 2400 km. Warto wiedzieć, że na początku nie istniał „mur” jako jednolita budowla – poszczególne elemen-

ty powstawały w różnych miejscach, z uwzględnieniem przede wszystkim kluczowych punktów. Kompleks został wpisany w 1987 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Granica państw

Pierwsze wzmianki na temat wałów ziemnych znajdujących się na granicy państw pochodzą z VII wieku p.n.e., jednak początki tego, co póź-

niej nazwano „wielkim murem” miał wznieść pierwszy cesarz Chin w III w. p.n.e. Budowla miała spełniać dwojaką funkcję – bronić państwo przed obcymi najazdami; być symbolem potęgi władcy. Postać, w jakiej przetrwała ona do dzisiaj, budowla uzyskała za czasów

dynastii Ming, w XV w. Wtedy to, obawiając się najazdów ludów mongolskich, zagrażających i Europie, i Azji, zbudowano w oparciu o fragmenty dawnego muru cały system fortyfikacji – od granic z Koreą po pustynię Gobi. Przylegał do niego pas „spalonej” ziemi (o szerokości około 1 kilometra), który miał zniechęcić potencjalnych wrogów. Przez lata spełniał on też inną ważną funkcję – jego zachodni odcinek chronił chińską część Jedwabnego Szlaku.

| Chiny 33

z Chin

Wielki Mur ChiĹ&#x201E;ski w liczbach Ă&#x20AC; RT\[LOWLG UKÄ&#x2018; ĂźG OC MO FÄ&#x153;WIQĂśEK Ă&#x20AC; PC IÂłT\G LGUV U\GTQMK PC OGVTC Ă&#x20AC; LGIQ Y[UQMQĂśÄ? OQEPQ UKÄ&#x2018; YCJC ĂśTGFPKQ LGUV VQ LGFPCM OGVTÂłY Ă&#x20AC; %JKÄ&#x201D;E\[E[ PC\[YCLĂ´ IQ 9Â PNK %JÂĄPIEJÂŠPI E\[NK /WT 6[UKÄ&#x2018;E[ .K V[UKÄ&#x2018;E[ Q\PCE\C VW EQĂś PKGUMQÄ&#x201D;E\QPGIQ .K VQ LGFPQUVMC miary)

Kompleks przez caĹ&#x201A;e stulecia nie byĹ&#x201A;by w stanie obroniÄ&#x2021; kraju przed najazdem regularnej armii, jednak gwarantowaĹ&#x201A; bezpieczeĹ&#x201E;stwo w przypadku ataku mniejszych, nie do koĹ&#x201E;ca uporzÄ&#x2026;dkowanych formacji. ChoÄ&#x2021; mur nie do koĹ&#x201E;ca speĹ&#x201A;niaĹ&#x201A; swojÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; ochronnÄ&#x2026;, to doskonale sprawdzaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; jako system â&#x20AC;&#x17E;wczesnego ostrzeganiaâ&#x20AC;? â&#x20AC;&#x201C; co 100-200 metrĂłw rozmieszczono tu wieĹźe, na ktĂłrych w zaleĹźnoĹ&#x203A;ci od pory dnia zapalano ogieĹ&#x201E; lub wypuszczano dym. Warto teĹź wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe choÄ&#x2021; mĂłwi siÄ&#x2122;

o tym, Ĺźe Wielki Mur jest widoczny goĹ&#x201A;ym okiem z KsiÄ&#x2122;Ĺźyca, to wcale tak nie jest â&#x20AC;&#x201C; moĹźna co prawda zobaczyÄ&#x2021; go z niskiej orbity okoĹ&#x201A;oziemskiej, ale tak samo moĹźna teĹź dostrzec autostrady czy lotniska.

NajwiÄ&#x2122;kszy cmentarz

â&#x20AC;&#x201C; Przez niektĂłrych Wielki Mur ChiĹ&#x201E;ski jest uwaĹźany za najdĹ&#x201A;uĹźszy cmentarz na ziemi. Ludzie byli zmuszani do pracy przy budowie â&#x20AC;&#x201C; pod przymusem byli rekrutowani wieĹ&#x203A;niacy, kryminaliĹ&#x203A;ci, poj-

mani ĹźoĹ&#x201A;nierze, podbici moĹźnowĹ&#x201A;adcy i przeciwnicy wĹ&#x201A;adzy. MĂłwi siÄ&#x2122; nawet o tym, Ĺźe co trzeci mÄ&#x2122;Ĺźczyzna w Ăłwczesnym imperium uczestniczyĹ&#x201A; w budowie i tylko trzech na dziesiÄ&#x2122;ciu powrĂłciĹ&#x201A;o do domu â&#x20AC;&#x201C; czytamy na blogu kartkazpodrozy.pl. Nie wiadomo ile prawdy jest w tych przekazach, prawdopodobnie jednak nikt nie przejmowaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; wtedy prawami robotnikĂłw, wiÄ&#x2122;ĹşniĂłw czy zbiegĂłw. DziĹ&#x203A; szacuje siÄ&#x2122;, Ĺźe przy jego budowie mogĹ&#x201A;o uczestniczyÄ&#x2021; nawet do 3,5

miliona osĂłb â&#x20AC;&#x201C; Ĺźycie mogĹ&#x201A;o tu straciÄ&#x2021; okoĹ&#x201A;o miliona z nich. Jedna z legend mĂłwi o tym, Ĺźe ciaĹ&#x201A;a osĂłb, ktĂłre straciĹ&#x201A;y Ĺźycie w trakcie powstawania muru chowane byĹ&#x201A;y w jego wnÄ&#x2122;trzu. Nie jest to jednak prawdÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; specjaliĹ&#x203A;ci sÄ&#x2026; zgodni co do tego, Ĺźe ĂłwczeĹ&#x203A;ni inĹźynierowie musieli wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe mogĹ&#x201A;oby to osĹ&#x201A;abiÄ&#x2021; konstrukcjÄ&#x2122;. DziĹ&#x203A; bez wÄ&#x2026;tpienia jest to najwiÄ&#x2122;ksza atrakcja turystyczna Chin â&#x20AC;&#x201C; w 2007 roku ogĹ&#x201A;oszono jÄ&#x2026; nawet jednym z siedmiu nowych cudĂłw Ĺ&#x203A;wiata.

34 Chiny

– na dachu Tybet, nazywany „dachem świata”, to wyjątkowa kraina na mapie świata. Choć obecnie w większości leży na terytorium Chin, to wyraźnie odróżnia się na tle kraju. Jego średnia wysokość to 4000-5000 m nad poziomem morza i to między innymi to sprawia, że nikt kto tu przyjeżdża, nie pojawia się tu przypadkowo.

Praktyczne rady Planując wyjazd do Tybetu, należy wcześniej uzyskać zezwolenie na podróż. Można je otrzymać, wykupując świadczenia turystyczne w uprawnionym miejscowym biurze podróży (pakiet usług zawiera zwykle dojazd do Tybetu i transport na miejscu, noclegi, organizację wycieczek itp.). Nie ma formalnych przeszkód w odniesieniu do wyjazdów grupowych do Tybetu, potrzebna jest natomiast specjalna zgoda władz Tybetu na poruszanie się po tym regionie. Zgoda władz Tybetu jest odpłatna, a biuro podróży zazwyczaj potrzebuje 1 miesiąca na załatwienie wszystkich wymaganych formalności. (za: msz.gov.pl)

en region przyciąga turystów p r z e d e wszystkim swoim położeniem – od południa i zachodu otaczają go Himalaje, Karakorum oraz masyw Pamiru, a na jego terenie biorą początek takie rzeki jak Jangcy, Indus czy Mekong. Znajduje się tu także jezioro Namtso, położone na wysokości ponad 4700 m n.p.m., które jest drugim pod względem wielkości słonym jeziorem w 23 września 2016

Chinach. Można tu nawet spotkać Nomadów mieszkających w namiotach, którzy trudnią się hodowlą zwierząt.

Relacje z Chinami

Historia stosunków chińsko-tybetańskich jest wyjątkowo burzliwa – Chińczycy uważają, że Tybet należy do ich państwa od zawsze, co przekłada się na wyjątkowo brutalną politykę wobec autochtonów. Mimo że formalnie Tybet ogłosił niepodległość w latach 20. XX w., to deklaracja zosta-

ła odrzucona przez władze chińskie. W 1953 roku podpisano co prawda siedemnastopunktowe porozumienie, w którym zobowiązały się one do szanowania religii tybetańskiej czy miejscowych obyczajów, ale nigdy nie udało się wypełnić żadnego z tych zobowiązań. Kilka lat później z Tybetu uciekł XIV Dalajlama, który do dnia dzisiejszego przebywa na wygnaniu. W jednym z wywiadów wyraził jednak nadzieję, że kiedyś jeszcze wróci do Tybetu: – Jestem o tym przekonany.

Chiny nie mogą już dłużej izolować się od świata. Muszą zacząć podążać za globalnymi trendami w stronę demokratycznego społeczeństwa. To, w jaki sposób władze chińskie traktują miejscowych, jest potępiane nie tylko przez Dalajlamę, ale i wielu przedstawicieli elit politycznych na całym świecie.

Cud świata

Pomimo sytuacji politycznej, Tybet wciąż pozostaje wyjątkowym regio-

| Chiny 35

świata

TY BE T

nem na mapie świata, który zdumiewa pięknem krajobrazu i tym, że wielu jego mieszkańców żyje tu jak jeszcze setki lat temu. Wielu turystów zaczyna zwiedzanie od wizyty w stolicy kraju, Lhasy. Mieści się tu, górujący nad innymi budynkami w okolicy, Pałac Potala, będący do 1959 roku zimową rezydencją władców Tybetu (obecnie jest tu tylko muzeum). – To najwyżej położony pałac na świecie, jego charakterystyczną sylwetkę widać już z daleka – wznosi się on ponad 90

metrów nad miastem. Pałac Potala uznawany jest za architektoniczny cud świata (wpisany jest na listę światowego dziedzictwa UNESCO), jego kilkanaście kondygnacji zbudowano z drewna, gliny i kamieni, nie używając gwoździ, całość składa się z aż 1000 komnat, wspieranych przez 15000 kolumn – czytamy na portalu travelmaniacy.pl. Został wzniesiony na zboczu Góry Czerwonej w XVII wieku za czasów V Dalajlamy i jest miejscem spoczynku ośmiu duchowych przywódców.

Kolejnym miejscem, które warto tu odwiedzić, jest Świątynia Jokhang, najświętsze miejsce tybetańskich buddystów i centrum duchowne Tybetu, a zarazem najstarsza buddyjska świątynia w Tybecie. Powstała w VII wieku, a jej powierzchnia to około 25 tys. m

kw. Budowlę wieńczy dach z pozłacanymi dachówkami z brązu, na którym znajdują się także rzeźby dwóch jeleni strzegących Koła Dharmy, odnoszącego się do koła życia. Tradycja nakazuje, by każdy turysta, który tu przybywa, trzykrotnie okrążył je w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara.

36 kuchnia

ChoÄ&#x2021; przywykliĹ&#x203A;my nazywaÄ&#x2021; wszystkie dania z tego kraju â&#x20AC;&#x17E;kuchniÄ&#x2026; chiĹ&#x201E;skÄ&#x2026;â&#x20AC;?, to warto wiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe mnĂłstwo potraw tej kuchni przyrzÄ&#x2026;dzane jest na wiele rĂłĹźnych sposobĂłw, a zaleĹźy to od tego, w jakim regionie Chin jesteĹ&#x203A;my. I tak np. w kuchni szanghajskiej na talerzach dominujÄ&#x2026; owoce morza, ryby i smak sĹ&#x201A;odki, z kolei w syczuaĹ&#x201E;skiej prym wiedzie woĹ&#x201A;owina i mocno doprawione dania. A to dopiero poczÄ&#x2026;tek przygĂłd z tymi smakami.

SkĹ&#x201A;adniki: t H TDIBCV t TĂ&#x2DC;M QJFQS[ t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LB PMFKV S[FQBLPXFHP t T[BMPULB t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; EVČ&#x2C6;FK D[FSXPOFK QBQSZLJ t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; QVT[LJ BOBOBTB QPLSPKPOFHP X LPTULÇ&#x2014;

Sos sĹ&#x201A;odko-kwaĹ&#x203A;ny: t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ PMFKV S[FQBLPXFHP t LBXBÂ&#x2019;FL DN JNCJSV CBSE[P ESPCOP QPTJFLBOFHP MVC TUBSUFHP

t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV QS[FDJÇ´OJÇ&#x2014;UF QS[F[ QSBTLÇ&#x2014; t QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZČ&#x2C6;FD[LJ PTUSFHP TPTV DIJMJ t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ PDUV XJOOFHP t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ TPLV [ DZUSZOZ t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ LFUDIVQV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;FL TPLV [ BOBOBTB

23 wrzeĹ&#x203A;nia 2016

t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LB CSÇ&#x152;[PXFHP DVLSV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;FD[LB NJPEV t Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LB NÇ&#x152;LJ [JFNOJBD[BOFK t T[LM [JNOFK XPEZ t TĂ&#x2DC;M t TPT TPKPXZ

SposĂłb przygotowania: 4DIBC LSPJNZ X Ç´SFEOJFK XJFMLPÇ´DJ LPTULÇ&#x2014; TPMJNZ J EFMJLBUOJF PQSĂ&#x2DC;T[BNZ QJFQS[FN 1S[FTNBČ&#x2C6;BNZ OB Â&#x2019;ZČ&#x2C6;DF PMFKV PLPÂ&#x2019;P NJOVU PE D[BTV EP D[BTV NJFT[BKÇ&#x152;D /BTUÇ&#x2014;QOJF EPEBKFNZ QPTJFLBOÇ&#x152; T[BMPULÇ&#x2014; J TNBČ&#x2C6;ZNZ LPMFKOF NJOVU %PEBKFNZ QPLSPKPOÇ&#x152; X NBÂ&#x2019;Ç&#x152; LPTULÇ&#x2014; QBQSZLÇ&#x2014; J BOBOBTB J EVTJNZ PLPÂ&#x2019;P NJOVU 8 NJÇ&#x2014;E[ZD[BTJF QS[ZHPUPXVKFNZ TPT TÂ&#x2019;PELP LXBÇ´OZ X SPOEFMLV QPEHS[FXBNZ QĂ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LJ PMFKV OB LUĂ&#x2DC;SZN QS[FTNBČ&#x2C6;BNZ QS[FDJÇ´OJÇ&#x2014;UZ QS[F[ QSBTLÇ&#x2014; D[PTOFL J JNCJS %PEBKFNZ XPEÇ&#x2014; PSB[ QP[PTUBÂ&#x2019;F TLÂ&#x2019;BEOJLJ TPL [ BOBOBTB TPL [ DZUSZOZ PDFU NJĂ&#x2DC;E DVLJFS J LFUDIVQ EFMJLBUOJF EPQSBXJBNZ TPMÇ&#x152; TPTFN TPKPXZN J [BHPUPXVKFNZ .Ç&#x152;LÇ&#x2014; [JFNOJBD[BOÇ&#x152; SP[QSPXBE[BNZ X Â&#x2019;ZČ&#x2C6;LBDI [JNOFK XPEZ J NJFT[BKÇ&#x152;D EPMFXBNZ EP TPTV CZ [HÇ&#x2014;TUOJBÂ&#x2019; ;BHPUPXVKFNZ J QP PLPÂ&#x2019;P NJOVDJF EP TPTV EPEBKFNZ NJÇ&#x2014;TP [ DFCVMÇ&#x152; QBQSZLÇ&#x152; J BOBOBTFN %VTJNZ SB[FN KFT[D[F PLPÂ&#x2019;P NJOVU 1PEBKFNZ [ SZČ&#x2C6;FN (za: kuchniawschodu.blog.pl)

| kuchnia 37 SkÅ&#x201A;adniki: t H XJFQS[PXJOZ OBKMFQJFK QPMÇ&#x2014;EXJDZ QPDJÇ&#x2014;UFK OB DJFOLJF QBTFD[LJ Marynata: t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ XJOB 4IBPYJOH MVC XZUSBXOFHP TIFSSZ BMCP JOOFHP XZUSBXOFHP BMLPIPMV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TPTV PTUSZHPXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB CJBÂ&#x2019;FHP QJFQS[V Sos: t NM CVMJPOV [ LVSD[BLB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TLSPCJ LVLVSZE[JBOFK t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TPTV PTUSZHPXFHP t TÃ&#x2DC;M EP TNBLV PozostaÅ&#x201A;e skÅ&#x201A;adniki: t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ PMFKV BSBDIJEPXFHP t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t DFCVMB t Â&#x2019;PEZHJ TFMFSB OBDJPXFHP QPDJÇ&#x2014;UFHP OB DN LBXBÂ&#x2019;LJ t EVÈ&#x2C6;B NBSDIFX TUBSUB OB EVÈ&#x2C6;ZDI PD[LBDI UBSLJ t MJÇ´DJF LBQVTUZ QFLJÇ©TLJFK QPDJÇ&#x2014;UFK t LJFÂ&#x2019;LJ GBTPMJ NVOH t QP QÃ&#x2DC;Â&#x2019; D[FSXPOFK J [JFMPOFK QBQSZLJ t PMFK TF[BNPXZ EP TNBLV t H DIJÇ©TLJFHP NBLBSPOV QT[FOOFHP .JF

SkÅ&#x201A;adniki: t QJFSTJ [ LBD[LJ t NBSDIFX t LPS[FOJB TFMFSB t HS[ZCÃ&#x2DC;X NVO t HSBN QÇ&#x2014;EÃ&#x2DC;X CBNCVTB t [JFMPOB QBQSZLB DIJMJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB PMJXZ t D[FSXPOB QBQSZLB TÂ&#x2019;PELB t DVLJOJB t QVT[LB QPNJEPSÃ&#x2DC;X t DN LPS[FOJB JNCJSV t DZUSZOZ t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NJPEV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB PDUV SZÈ&#x2C6;PXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FL TPTV TPKPXFHP t QJFQS[ LBKFÇ©TLJ t TÃ&#x2DC;M t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[FLJ [JBSFO TF[BNV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ PMFKV TF[BNPXFHP t QJFQS[ TZD[VBÇ©TLJ SposÃ³b przygotowania: .BSZOBUB 8 OBD[ZOJV XZNJFT[BÇ&#x17D; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x2014; PMJXZ Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LÇ&#x2014; QJFQS[V LBKFÇ©TLJFHP Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ TPTV TPKPXFHP QS[FDJÇ´OJÇ&#x2014;UF QS[F[ QSBTLÇ&#x2014; [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV TUBSUZ OB UBSDF P ESPCOZDI PD[LBDI LBXBÂ&#x2019;FL JNCJSV TPL [ QPÂ&#x2019;PXZ DZUSZOZ J Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LÇ&#x2014; SP[UBSUFHP X NPÈ&#x2021;E[JFS[V QJFQS[V TZD[VBÇ©TLJFHP 8 QPXTUBÂ&#x2019;FK NBSZOBDJF [BOVS[ZÇ&#x17D; NJÇ&#x2014;TP J QP[PTUBXJÇ&#x17D; KF OB OPD TLÃ&#x2DC;SÇ&#x152; EP HÃ&#x2DC;SZ ,BD[F QJFSTJ QPXJOOZ QS[FCZXBÇ&#x17D; X NBSZOBDJF DP OBKNOJFK HPE[JOZ BMF OBKMFQJFK [PTUBXJÇ&#x17D; KF OB OPD X MPEÃ&#x2DC;XDF 1JFSTJ LBD[LJ QP XZKÇ&#x2014;DJV [ NBSZOBUZ TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; OB EPÇ´Ç&#x17D; NPDOP SP[HS[BOFK TVDIFK QBUFMOJ OB Ç´SFEOJN PHOJV /BKQJFSX TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; KF PE TUSPOZ TLÃ&#x2DC;SZ QS[F[ PLPÂ&#x2019;P NJOVU UBL BCZ TLÃ&#x2DC;SB TUBÂ&#x2019;B TJÇ&#x2014; EPÇ´Ç&#x17D; NPDOP QS[ZSVNJFOJPOB B OBTUÇ&#x2014;QOJF KFT[D[F QS[F[ NJOVUZ PE TUSPOZ NJÇ&#x2014;TB 1PETNBÈ&#x2C6;POF QJFSTJ VNJFÇ´DJÇ&#x17D; X OBD[ZOJV È&#x2C6;BSPPEQPSOZN VLÂ&#x2019;BEBKÇ&#x152;D KF TLÃ&#x2DC;SÇ&#x152; EP HÃ&#x2DC;SZ 8 NJTFD[DF XZNJFT[BÇ&#x17D; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x2014; TPTV TPKPXFHP Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x2014; NJPEV J Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LÇ&#x2014; QJFQS[V LBKFÇ©TLJFHP J QPXTUBÂ&#x2019;Ç&#x152; NJFT[BOJOÇ&#x152; QPTNBSPXBÇ&#x17D; TLÃ&#x2DC;SÇ&#x2014; Ã¶MFUÃ&#x2DC;X [ LBD[LJ VÂ&#x2019;PÈ&#x2C6;POZDI X OBD[ZOJV /BTUÇ&#x2014;QOJF XÂ&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; KF EP QJFLBSOJLB SP[HS[BOFHP EP UFNQ TUPQOJ OB NJOVU /B UÂ&#x2019;VT[D[ LUÃ&#x2DC;SZ XZUPQJÂ&#x2019; TJÇ&#x2014; QPED[BT TNBÈ&#x2C6;FOJB LBD[LJ EPEBÇ&#x17D; TUBSUÇ&#x152; OB UBSDF P HSVCZDI PD[LBDI NBSDIFXLÇ&#x2014; PSB[ Ç&#x17D;XJBSULÇ&#x2014; TFMFSB 1P NJOVUBDI TNBÈ&#x2C6;FOJB OB EVÈ&#x2C6;ZN PHOJV EPEBÇ&#x17D; QPLSPKPOÇ&#x152; X DJFOLJF QBTLJ QBQSZLÇ&#x2014; D[FSXPOÇ&#x152; PSB[ QPTJFLBOF ESPCOP QBQSZD[LJ DIJMJ XSB[ [ QFTULBNJ 1P LPMFKOZDI NJOVUBDI EPEBÇ&#x17D; QPLSPKPOÇ&#x152; X DJFOLJF QÃ&#x2DC;Â&#x2019;QMBTUFSLJ DVLJOJÇ&#x2014; J QÇ&#x2014;EZ CBNCVTB $BÂ&#x2019;PÇ´Ç&#x17D; TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; KFT[D[F QS[F[ NJOVUÇ&#x2014; QP D[ZN XMBÇ&#x17D; EP XBS[ZX QP[PTUBÂ&#x2019;Ç&#x152; QP NJÇ&#x2014;TJF NBSZOBUÇ&#x2014; %PEBÇ&#x17D; QPNJEPSZ J QS[ZQSBXJÇ&#x17D; TPMÇ&#x152; J QJFQS[FN TZD[VBÇ©TLJN 5BL QPXTUBÂ&#x2019;ZN TPTFN QPMFXBNZ LBD[LÇ&#x2014; HEZ CÇ&#x2014;E[JF KVÈ&#x2C6; HPUPXB (za: wyprawakulinarna.blogspot.com)

SposÃ³b przygotowania: .JFT[BNZ TLÂ&#x2019;BEOJLJ NBSZOBUZ NBSZOVKFNZ NJÇ&#x2014;TP J XTUBXJBNZ EP MPEÃ&#x2DC;XLJ OBKMFQJFK OB HPE[JOÇ&#x2014; .JFT[BNZ CVMJPO [ LVSD[BLB [F TLSPCJÇ&#x152; TPTFN PTUSZHPXZN J FXFOUVBMOJF TPMJNZ KFÈ&#x2C6;FMJ OJF KFTU XZTUBSD[BKÇ&#x152;DP TÂ&#x2019;POF 8 EVÈ&#x2C6;FK QBUFMOJ QPEHS[FXBNZ Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ PMFKV BSBDIJEPXFHP OB EVÈ&#x2C6;ZN PHOJV J EPEBKFNZ QPTJFLBOF D[PTOFL J DFCVMÇ&#x2014; J TNBÈ&#x2C6;ZNZ NJOVUZ BÈ&#x2C6; DFCVMB TJÇ&#x2014; [FT[LMJ %PEBKFNZ NJÇ&#x2014;TP SB[FN [ NBSZOBUÇ&#x152; J TNBÈ&#x2C6;ZNZ (PUPXF QS[FLÂ&#x2019;BEBNZ OB UBMFS[ .BLBSPO HPUVKFNZ [HPEOJF [ QS[FQJTFN OB PQBLPXBOJV X MFLLP PTPMPOFK XPE[JF 1POPXOJF QPEHS[FXBNZ OB UFK TBNFK QBUFMOJ Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ PMFKV EPEBKFNZ QP[PTUBÂ&#x2019;F TLÂ&#x2019;BEOJLJ PQSÃ&#x2DC;D[ PMFKV TF[BNPXFHP J TNBÈ&#x2C6;ZNZ BÈ&#x2C6; USPDIÇ&#x2014; [NJÇ&#x2014;LOÇ&#x152; NJOVU %PEBKFNZ NJÇ&#x2014;TP J XMFXBNZ CVMJPO [F TLSPCJÇ&#x152; J TPTFN PTUSZHPXZN ;BHPUPXVKFNZ TPT QPXJOJFO [HÇ&#x2014;TUOJFÇ&#x17D; 4LSBQJBNZ XT[ZTULP PMFKFN TF[BNPXZN EP TNBLV LJMLBOBÇ´DJF LSPQFM XZTUBSD[Z 3P[LÂ&#x2019;BEBNZ NBLBSPO OB QÃ&#x2DC;Â&#x2019;NJTLJ EPEBKFNZ NJÇ&#x2014;TP [ XBS[ZXBNJ J TPTFN [ QBUFMOJ (za: slodkokwasny.com)

38 kuchnia

SkÅ&#x201A;adniki: t EBH NJFMPOFHP XJFQS[PXFHP NJÇ&#x2014;TB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FL TPTV TPKPXFHP t EBH NBLBSPOV TPKPXFHP MVC SZÈ&#x2C6;PXFHP t TVT[POZDI HS[ZCÃ&#x2DC;X NVO t KBKLB t BSLVT[Z QBQJFSV SZÈ&#x2C6;PXFHP t DFCVMB t NBSDIFXLJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TUBSUFHP JNCJSV t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ QPTJFLBOFHP T[D[ZQJPSLV t PMFK t TÃ&#x2DC;M t QJFQS[

SkÅ&#x201A;adniki: Ciasto: t T[LM NÇ&#x152;LJ QT[FOOFK QMVT EPEBULPXP EP QPETZQBOJB

t T[LM DJFQÂ&#x2019;FK XPEZ t QÂ&#x2019;BTLB Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB TPMJ

Farsz z kurczakiem: t H NJÇ&#x2014;TB [ LVSD[BLB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ QPTJFLBOFK LPMFOESZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB QPTJFLBOFK EZNLJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB TPTV TPKPXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB PMFKV TF[BNPXFHP t DN TUBSUFHP LPS[FOJB JNCJSV t [Ç&#x152;CFL D[PTOLV

SposÃ³b przygotowania: Ciasto: .Ç&#x152;LÇ&#x2014; QS[FTJBÇ&#x17D; EPEBÇ&#x17D; TÃ&#x2DC;M J XPEÇ&#x2014; J XZSBCJBÇ&#x17D; LJMLB NJOVU 3P[XBÂ&#x2019;LPXBÇ&#x17D; DJFOLP QPETZQVKÇ&#x152;D TUPMOJDÇ&#x2014; J XBÂ&#x2019;FL NÇ&#x152;LÇ&#x152; 8ZDJÇ&#x152;Ç&#x17D; LÃ&#x2DC;Â&#x2019;LB OQ [B QPNPDÇ&#x152; T[LMBOLJ Ç´SFEOJDB PLPÂ&#x2019;P DN Farsz z kurczakiem: LVSD[BLB CBSE[P ESPCOP QPTJFLBÇ&#x17D; %PEBÇ&#x17D; QP[PTUBÂ&#x2019;F TLÂ&#x2019;BEOJLJ J EPLÂ&#x2019;BEOJF XZNJFT[BÇ&#x17D; /BTUÇ&#x2014;QOJF VLÂ&#x2019;BEBÇ&#x17D; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LÇ&#x152; GBST[ OB Ç´SPELV LBÈ&#x2C6;EFHP LÃ&#x2DC;Â&#x2019;LB [ DJBTUB ;FCSBÇ&#x17D; CS[FHJ DJBTUB TLMFJÇ&#x17D; J EFMJLBUOJF QS[FLSÇ&#x2014;DJÇ&#x17D; UXPS[Ç&#x152;D XPSFD[FL /BD[ZOJF EP HPUPXBOJB OB QBS[F VTUBXJÇ&#x17D; OB OBQFÂ&#x2019;OJPOZN XPEÇ&#x152; XPLV MVC QBUFMOJ X UBLJ TQPTÃ&#x2DC;C È&#x2C6;FCZ TQÃ&#x2DC;E OBD[ZOJB OJF EPUZLBÂ&#x2019; XPEZ 6Â&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; LSÇ&#x152;È&#x2C6;FL XZDJÇ&#x2014;UZ [ QBQJFSV EP QJFD[FOJB (EZ XPEB TJÇ&#x2014; [BHPUVKF VLÂ&#x2019;BEBÇ&#x17D; QJFSPÈ&#x2C6;LJ J HPUPXBÇ&#x17D; KF QS[F[ NJOVU 1PEBXBÇ&#x17D; [ TPTFN TPKPXZN (za: lunchoteka.com)

23 wrzeÅ&#x203A;nia 2016

SposÃ³b przygotowania: 1PTJFLBOÇ&#x152; DFCVMÇ&#x2014; TUBSUÇ&#x152; OB UBSDF P ESPCOZDI PD[LBDI NBSDIFXLÇ&#x2014; QS[FDJÇ´OJÇ&#x2014;UZ QS[F[ QSBTÇ&#x2014; D[PTOFL PSB[ JNCJS QPETNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; QS[F[ NJOVUZ OB PMFKV %PEBÇ&#x17D; NJÇ&#x2014;TP XZNJFT[BÇ&#x17D; J TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; BÈ&#x2C6; TUSBDJ LSXJTUZ LPMPS 6HPUPXBÇ&#x17D; NBLBSPO SZÈ&#x2C6;PXZ MVC TPKPXZ XFEÂ&#x2019;VH QS[FQJTV QPEBOFHP OB PQBLPXBOJV J QPLSPJÇ&#x17D; HP 6HPUPXBÇ&#x17D; HS[ZCZ NVO NJOVU J QPTJFLBÇ&#x17D; .BLBSPO J HS[ZCZ QPÂ&#x2019;Ç&#x152;D[ZÇ&#x17D; [ QP[PTUBÂ&#x2019;Ç&#x152; NBTÇ&#x152; EPEBÇ&#x17D; TPT TPKPXZ (EZ XZTUZHOJF XCJÇ&#x17D; KBKLB J XZNJFT[BÇ&#x17D; "SLVT[F QBQJFSV SZÈ&#x2C6;PXFHP OB TFLVOEÇ&#x2014; [BNBD[BÇ&#x17D; X DJFQÂ&#x2019;FK XPE[JF J PTVT[BÇ&#x17D; OB QBQJFSPXZN SÇ&#x2014;D[OJLV /B LBÈ&#x2C6;EZ BSLVT[ QPÂ&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; QPSDKÇ&#x2014; GBST[V J [BXJOÇ&#x152;Ç&#x17D; HP UBL KBL DJBTUP OB LSPLJFUZ 4NBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; OB PMFKV QS[F[ US[Z NJOVUZ OB [Â&#x2019;PUZ LPMPS (za: metrocafe.pl)

| kuchnia 39

SkÅ&#x201A;adniki: t H QJFSTJ [ LVSD[BLB t EVÈ&#x2C6;B [JFMPOB QBQSZLB t TVT[POF DIJMJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB QPTJFLBOFHP JNCJSV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB QPTJFLBOFHP D[PTOLV t QÃ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ PS[FDIÃ&#x2DC;X OFSLPXDB t QÃ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ PS[FT[Ã&#x2DC;X [JFNOZDI OJFTPMPOZDI Marynata do kurczaka: t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB TPTV TPKPXFHP KBTOFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB TPT TPKPXFHP DJFNOFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB CJBÂ&#x2019;FHP XJOB

SkÅ&#x201A;adniki: t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ PMFKV SPÇ´MJOOFHP t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t QPKFEZOD[B QJFSÇ´ LVSD[BLB t D[FSXPOFK QBQSZLJ t PL TUSÇ&#x152;LÃ&#x2DC;X HSPT[LV DVLSPXFHP Ç´XJFÈ&#x2C6;FHP MVC NSPÈ&#x2C6;POFHP

t EZNLJ MVC QÇ&#x2014;D[FL T[D[ZQJPSLV CJBÂ&#x2019;B J KBTOP[JFMPOB D[Ç&#x2014;Ç´Ç&#x17D;

SposÃ³b przygotowania: .BLBSPO VHPUPXBÇ&#x17D; XF XS[Ç&#x152;ULV PL NJOVUZ J QS[FQÂ&#x2019;VLBÇ&#x17D; [JNOÇ&#x152; XPEÇ&#x152; .JÇ&#x2014;TP LVSD[BLB VNZÇ&#x17D; J PD[ZÇ´DJÇ&#x17D; [ CÂ&#x2019;POFL QPLSPJÇ&#x17D; OB LBXBÂ&#x2019;LJ PL DN 1S[ZHPUPXBÇ&#x17D; XBS[ZXB D[PTOFL PCSBÇ&#x17D; J QPTJFLBÇ&#x17D; 0CSBOÇ&#x152; NBSDIFXLÇ&#x2014; PD[ZT[D[POÇ&#x152; QBQSZLÇ&#x2014; PSB[ HSPT[FL DVLSPXZ QPLSPJÇ&#x17D; PTUSZN OPÈ&#x2C6;FN X[EÂ&#x2019;VÈ&#x2C6; OB DJFOLJF QBTFD[LJ [BQBÂ&#x2019;LJ %ZNLÇ&#x2014; T[D[ZQJPSFL QPLSPJÇ&#x17D; VLPÇ´OJF OB QMBTUFSLJ 8 XPLV MVC OB EVÈ&#x2C6;FK QBUFMOJ SP[HS[BÇ&#x17D; PMFK SPÇ´MJOOZ 8Â&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; D[PTOFL J TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; PL TFLVOE EPEBÇ&#x17D; QJFSÇ´ LVSD[BLB J PCTNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; QS[F[ PL NJOVUZ %PEBÇ&#x17D; NBSDIFXLÇ&#x2014; OBTUÇ&#x2014;QOJF QP DIXJMJ SFT[UÇ&#x2014; XBS[ZX 8ZNJFT[BÇ&#x17D; J TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; QS[F[ PL NJOVUZ %PEBÇ&#x17D; VHPUPXBOZ NBLBSPO 8ZNJFT[BÇ&#x17D; J EPQSBXJÇ&#x17D; CJBÂ&#x2019;ZN QJFQS[FN DVLSFN PMFKFN TF[BNPXZN J TPTFN TPKPXZN 8ZNJFT[BÇ&#x17D; J QPETNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; KFT[D[F XT[ZTULP QS[F[ PL NJOVUZ (za: kwestiasmaku.com)

t H NBLBSPOV .JF t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ [NJFMPOFHP CJBÂ&#x2019;FHP QJFQS[V t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ DVLSV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB PMFKV TF[BNPXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ TPTV TPKPXFHP t NBSDIFXLJ

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB TLSPCJ LVLVSZE[JBOFK MVC NÇ&#x152;LJ LVLVSZE[JBOFK Sos: t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;ZLJ TPTV TPKPXFHP KBTOZ BMCP DJFNOZ

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB PDUV SZÈ&#x2C6;PXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB PMFKV TF[BNPXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB CJBÂ&#x2019;FHP XZUSBXOFHP XJOB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB TLSPCJ LVLVSZE[JBOFK MVC NÇ&#x152;LJ LVLVSZE[JBOFK t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB DVLSV

SposÃ³b przygotowania: 1SBÈ&#x2C6;ZNZ PS[FT[LJ OB XPLV [BCJFSBNZ J PETUBXJBNZ OB CPL /B HÂ&#x2019;Ç&#x2014;CPLJ J NPDOP SP[HS[BOZ PMFK XS[VDBNZ QPLSPKPOFHP LVSD[BLB J TNBÈ&#x2C6;ZNZ BÈ&#x2C6; TJÇ&#x2014; OJFDP TLBSNFMJ[VKF 8ZÂ&#x2019;BXJBNZ J PETUBXJBNZ OB CPL ;PTUBXJBNZ PESPCJOÇ&#x2014; PMFKV J EPEBKFNZ X LPMFKOPÇ´DJ PTUSÇ&#x152; TVT[POÇ&#x152; QBQSZLÇ&#x2014; DIJMJ QP DIXJMJ D[PTOFL JNCJS J QPLSPKPOÇ&#x152; [JFMPOÇ&#x152; QBQSZLÇ&#x2014; 1P DIXJMJ EPS[VDBNZ XD[FÇ´OJFK QS[ZTNBÈ&#x2C6;POFHP LVSD[BLB %PEBKFNZ XZNJFT[BOF TLÂ&#x2019;BEOJLJ TPTV /B TBN LPOJFD XS[VDBNZ PS[FT[LJ LUÃ&#x2DC;SF VQSBÈ&#x2C6;ZMJÇ´NZ 8T[ZTULP T[ZCLP NJFT[BNZ 4FSXVKFNZ OB HPSÇ&#x152;DP OBKMFQJFK [ SZÈ&#x2C6;FN (za: chinskieprzepisy.pl)

40 kuchnia

SkÅ&#x201A;adniki: t QPEXÃ&#x2DC;KOB QJFSÇ´ LVSD[BLB t KBKLP t T[D[ZQUB TPMJ t QPNBSBÇ©D[B t NÇ&#x152;LB QT[FOOB t SZÈ&#x2C6; Sos: t NM TPLV QPNBSBÇ©D[PXFHP t NM XPEZ t NM PDUV NPÈ&#x2C6;F CZÇ&#x17D; [ CJBÂ&#x2019;FHP XJOB t NM DVLSV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ LFD[VQV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB DJFNOFHP TPTV TPKPXFHP

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ XPEZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ NÇ&#x152;LJ [JFNOJBD[BOFK t DIJMJ EP TNBLV FXFOUVBMOJF

t PMFK EP TNBÈ&#x2C6;FOJB

SposÃ³b przygotowania: 3P[HS[FXBNZ XPL OB EVÈ&#x2C6;ZN PHOJV QPMFXBNZ CPLJ PMFKFN 8S[VDBNZ QPMÇ&#x2014;EXJD[LÇ&#x2014; XJFQS[PXÇ&#x152; MVC CPD[FL J TNBÈ&#x2C6;ZNZ LJMLB DIXJM %PEBKFNZ LSFXFULJ J TNBÈ&#x2C6;ZNZ BÈ&#x2C6; [SPCJÇ&#x152; TJÇ&#x2014; SÃ&#x2DC;È&#x2C6;PXF %PEBKFNZ HSPT[FL TIJJUBLF T[ZOLÇ&#x2014; NBSDIFXLÇ&#x2014; J TNBÈ&#x2C6;ZNZ BÈ&#x2C6; XT[ZTULP CÇ&#x2014;E[JF HPSÇ&#x152;DF /BTUÇ&#x2014;QOJF EPMFXBNZ XJOP TIBPYJOH J CVMJPO J EPQSPXBE[BNZ EP XS[FOJB %PQSBXJBNZ EP TNBLV TPMÇ&#x152; J QJFQS[FN J QS[FLÂ&#x2019;BEBNZ [BXBSUPÇ´Ç&#x17D; XPLB EP NJTLJ 3P[HS[FXBNZ XPL SB[ KFT[D[F J QPMFXBNZ Ç´DJBOLJ PMFKFN $[FLBNZ BÈ&#x2C6; [BD[OJF EZNJÇ&#x17D; J [MFXBNZ OBENJBS PMFKV [PTUBXJBNZ PL Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ 8MFXBNZ EP XPLB KBKLP [BD[OJF Ç´DJOBÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; CBSE[P T[ZCLP %PEBKFNZ SZÈ&#x2C6; EP OB X QÃ&#x2DC;Â&#x2019; Ç´DJÇ&#x2014;UFHP KBKLB 3P[CJKBNZ KBKLP QBÂ&#x2019;FD[LBNJ 3ZÈ&#x2C6; SP[QSPXBE[BNZ QP Ç´DJBOLBDI XPLB NPÈ&#x2C6;OB KF MFLLP QS[ZEVT[BÇ&#x17D; DIPDIMÇ&#x152; 5S[ZNBNZ XPL OB EVÈ&#x2C6;ZN PHOJV DP KBLJÇ´ D[BT QPES[VDBKÇ&#x152;D BMCP NJFT[BKÇ&#x152;D SZÈ&#x2C6; ;JBSFOLB CÇ&#x2014;EÇ&#x152; QPETLBLJXBÇ&#x17D; J US[FT[D[FÇ&#x17D; +BL SZÈ&#x2C6; [SPCJ TJÇ&#x2014; HPSÇ&#x152;DZ B USXB UP DIXJMÇ&#x2014; EPS[VDBNZ SFT[UÇ&#x2014; TLÂ&#x2019;BEOJLÃ&#x2DC;X J T[D[ZQJPSFL .JFT[BNZ (za: slodkokwasny.com)

23 wrzeÅ&#x203A;nia 2016

SposÃ³b przygotowania: 3ZÈ&#x2C6; VHPUPXBÇ&#x17D; [HPEOJF [ QS[FQJTFN OB PQBLPXBOJV ,VSD[BLB QPLSPJÇ&#x17D; X LPTULÇ&#x2014; EPLÂ&#x2019;BEOJF XZNJFT[BÇ&#x17D; X SP[US[FQBOZN KBKLV [F T[D[ZQUÇ&#x152; TPMJ /BTUÇ&#x2014;QOJF LBÈ&#x2C6;EZ LBXBÂ&#x2019;FL PCUPD[ZÇ&#x17D; X NÇ&#x152;DF ,VSD[BLB TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; [F XT[ZTULJDI TUSPO OB PMFKV OB [Â&#x2019;PUP J [EKÇ&#x152;Ç&#x17D; [ QBUFMOJ 8 NJÇ&#x2014;E[ZD[BTJF [FUS[FÇ&#x17D; [ QPNBSBÇ©D[Z TLÃ&#x2DC;SLÇ&#x2014; J QPLSPJÇ&#x17D; NJÇ&#x152;È&#x2C6;T[ X QMBTUSZ B OBTUÇ&#x2014;QOJF X USÃ&#x2DC;KLÇ&#x152;UZ 8ZNJFT[BÇ&#x17D; [F TPCÇ&#x152; TLÂ&#x2019;BEOJLJ TPTV ; PMFKV OB LUÃ&#x2DC;SZN TNBÈ&#x2C6;ZÂ&#x2019; TJÇ&#x2014; LVSD[BL QP[PTUBXJÇ&#x17D; OB QBUFMOJ PL Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ 3FT[UÇ&#x2014; [MBÇ&#x17D; OJF CÇ&#x2014;E[JF KVÈ&#x2C6; QPUS[FCOZ /B SP[HS[BOZ PMFK XS[VDJÇ&#x17D; TUBSUÇ&#x152; QPNBSBÇ©D[PXÇ&#x152; TLÃ&#x2DC;SLÇ&#x2014; J T[D[ZQUÇ&#x2014; DIJMJ $IXJMÇ&#x2014; TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; NJFT[BKÇ&#x152;D /BTUÇ&#x2014;QOJF XMBÇ&#x17D; TPT ,JFEZ TPT TJÇ&#x2014; [BHPUVKF [BHÇ&#x2014;Ç´DJÇ&#x17D; HP TUPQOJPXP XMFXBKÇ&#x152;D XPEÇ&#x2014; XZNJFT[BOÇ&#x152; [ NÇ&#x152;LÇ&#x152; [JFNOJBD[BOÇ&#x152; 1PED[BT XMFXBOJB DBÂ&#x2019;Z D[BT NJFT[BNZ TPT PCTFSXVKÇ&#x152;D LJFEZ PTJÇ&#x152;HOJF PEQPXJFEOJÇ&#x152; LPOTZTUFODKÇ&#x2014; X [BMFÈ&#x2C6;OPÇ´DJ KBL HÇ&#x2014;TUZ TPT MVCJNZ ;BHPUPXBÇ&#x17D; /BTUÇ&#x2014;QOJF EP TPTV EPEBKFNZ VTNBÈ&#x2C6;POFHP LVSD[BLB .JFT[BNZ J D[FLBNZ BÈ&#x2C6; TJÇ&#x2014; [BHPUVKF /B LPOJFD XS[VDBNZ QPLSPKPOÇ&#x152; QPNBSBÇ©D[Ç&#x2014; J NJFT[BNZ 1PEBKFNZ [ SZÈ&#x2C6;FN (za: passionfruit.blox.pl)

SkÅ&#x201A;adniki: t T[LM SZÈ&#x2C6;V KBÇ´NJOPXFHP EPCSFK KBLPÇ´DJ VHPUPXBOZ E[JFÇ© XD[FÇ´OJFK QS[FDIPXVKFNZ X MPEÃ&#x2DC;XDF

t H HPUPXBOFK BMCP XÇ&#x2014;E[POFK T[ZOLJ QPLSPKPOFK X LPTULÇ&#x2014; t H TVSPXZDI PCSBOZDI LSFXFUFL QPLSPKPOZDI X LPTULÇ&#x2014; QMVT T[UVLJ OJFQPLSPKPOF

t KBKLP t HS[ZCZ TIJJUBLF OBNPD[POF XF XS[Ç&#x152;ULV J QPDJÇ&#x2014;UF X LPTULÇ&#x2014; OÃ&#x2DC;È&#x2C6;LJ XZS[VDBNZ

t H [JFMPOFHP HSPT[LV t NBSDIFXLB QPLSPKPOB X LPTULÇ&#x2014; t H QPLSPKPOFK X LPTULÇ&#x2014; QPMÇ&#x2014;EXJD[LJ XJFQS[PXFK MVC OJFXÇ&#x2014;E[POFHP TVSPXFHP CPD[LV t PMFK EP TNBÈ&#x2C6;FOJB t T[D[ZQJPSFL t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ XJOB 4IBPYJOH PQDKPOBMOJF

t NM CVMJPOV ESPCJPXFHP NPÈ&#x2C6;OB [BTUÇ&#x152;QJÇ&#x17D; XPEÇ&#x152;

t CJBÂ&#x2019;Z QJFQS[ [NJFMPOZ

| porady 43

Panel ekspertÃ³w

Wczesne wykrycie to podstawa MÃ³wi siÄ&#x2122;, Å¼e wczeÅ&#x203A;niejsze wykrycie choroby to wiÄ&#x2122;ksza szansa na wyleczenie. RzeczywiÅ&#x203A;cie? 8BSUP QBNJÇ&#x2014;UBÇ&#x17D; È&#x2C6;F PE TBNFHP XZLSZDJB DIPSPCZ CBSE[P D[Ç&#x2014;TUP XBÈ&#x2C6;OJFKT[Z KFTU NPNFOU KFK [EJBHOP[PXBOJB o JN T[ZCDJFK XJFNZ DP TJÇ&#x2014; OBQSBXEÇ&#x2014; E[JFKF UZN XJÇ&#x2014;LT[F T[BOTF OB XZMFD[FOJF 8JFMF DIPSÃ&#x2DC;C NPÈ&#x2C6;F SP[XJKBÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; QS[F[ PLSFT XJFMV NJFTJÇ&#x2014;DZ OJF EBKÇ&#x152;D È&#x2C6;BEOZDI XJEPD[OZDI J PED[VXBMOZDI P[OBL $IPSPCZ OPXPUXPSPXF XZLSZXBOF TÇ&#x152; OBKD[Ç&#x2014;Ç´DJFK QS[Z XZLPOZXBOJV QMBOPXZDI CBEBÇ© QS[FTJFXPXZDI /BMFÈ&#x2C6;Ç&#x152; EP OJDI CBEBOJB NBNNPHSBGJD[OF DZUPMPHJB 64( .BKÇ&#x152; POF OB DFMV XZLSZDJF [NJBO P OJFXJFMLJN TUPQOJV [BBXBOTPXBOJB LJFEZ NPÈ&#x2C6;MJXF KFTU DBÂ&#x2019;LPXJUF XZMFD[FOJF 8JÇ&#x2014;LT[PÇ´Ç&#x17D; [NJBO OPXPUXPSPXZDI XZLSZXBOB KFTU [CZU QÃ&#x2DC;È&#x2021;OP HEZ QSPDFT KFTU KVÈ&#x2C6; [BBXBOTPXBOZ MVC XZTUÇ&#x2014;QVKÇ&#x152; QS[FS[VUZ 5FTUZ HFOFUZD[OF TUBKÇ&#x152; TJÇ&#x2014; XBÈ&#x2C6;OZN OBS[Ç&#x2014;E[JFN SP[VNJFOJB QSFXFODKJ J EJBHOP[PXBOJB OJF UZMLP DIPSÃ&#x2DC;C OPXPUXPSPXZDI BMF UBLÈ&#x2C6;F JOOZDI DIPSÃ&#x2DC;C UBLJDI KBL DIPSPCB 1BSLJOTPOB "M[IFJNFSB KBL SÃ&#x2DC;XOJFÈ&#x2C6; XSBÈ&#x2C6;MJXPÇ´DJ OB PLSFÇ´MPOF MFLJ

Jakie badania?

8 5PPUJOH .FEJDBM $FOUSF EPTUÇ&#x2014;QOZDI KFTU XJFMF CBEBÇ© QSPÃ¶MBLUZD[OZDI t CBEBOJB 64( t CBEBOJB HJOFLPMPHJD[OF EPQPDIXPXF t DZUPMPHJB t CBEBOJB LSXJ VX[HMÇ&#x2014;EOJBKÇ&#x152;DF NBSLFSZ OPXPUXPSPXF t QFÂ&#x2019;OZ QBLJFU CBEBÇ© HFOFUZD[OZDI

Na co zwrÃ³ciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122;?

1S[ZHPUPXVKÇ&#x152;D TJÇ&#x2014; EP TQPULBOJB [ MFLBS[FN US[FCB QS[FLB[BÇ&#x17D; EPLÂ&#x2019;BEOF JOGPSNBDKF P TUZMV È&#x2C6;ZDJB QS[FCZUZDI DIPSPCBDI J [BDIPSPXBOJBDI X SPE[JOJF 1P[OBOJF SZ[ZLB DIPSPCZ NPÈ&#x2C6;F QPNÃ&#x2DC;D VOJLOÇ&#x152;Ç&#x17D; LPOTFLXFODKJ QPQS[F[ XESPÈ&#x2C6;FOJF PEQPXJFEOJFHP QPTUÇ&#x2014;QPXBOJB J TZTUFNBUZD[OÇ&#x152; LPOUSPMÇ&#x2014; [ESPXJB *OGPSNBDKB HFOFUZD[OB PUXJFSB DIPSFNV EPTUÇ&#x2014;Q EP NPÈ&#x2C6;MJXPÇ´DJ JOEZXJEVBMOFK QSFXFODKJ J MFD[FOJB EPQBTPXBOFK EP LPOLSFUOFK PTPCZ

W opracowaniu artykuÅ&#x201A;u pomogli:

Dr Artur Wojciechowski radiolog

Dr K. GrudzieÅ&#x201E; Allsobrook ginekolog

Regularna kontrola

/BXFU PTPCZ ECBKÇ&#x152;DF P TXPKF [ESPXJF OB DP E[JFÇ© QPXJOOZ SFHVMBSOJF LPOUSPMPXBÇ&#x17D; KFHP TUBO 4LÂ&#x2019;POOPÇ´Ç&#x17D; EP VOJLBOJB

Wakacje z piekÅ&#x201A;a rodem 8JFMV [ OBT EFDZEVKF TJÇ&#x2014; XZLVQJÇ&#x17D; XBLBDKF [PSHBOJ[PXBOF MVC XD[BTZ UZQV BMM JODMVTJWF 0Ã¶DKBMOB EFÃ¶OJDKB XD[BTÃ&#x2DC;X [PSHBOJ[PXBOZDI PGFSPXBOZDI QS[F[ CJVSB QPESÃ&#x2DC;È&#x2C6;Z UP vQS[ZHPUPXBOB XD[FÇ´OJFK LPNCJOBDKB EXÃ&#x2DC;DI MVC XJÇ&#x2014;DFK D[ZOOJLÃ&#x2DC;X o USBOTQPSUV [BLXBUFSPXBOJB JOOZDI VTÂ&#x2019;VH UVSZTUZD[OZDIw +FEOBLÈ&#x2C6;F OJF [BXT[F XT[ZTULP KFTU UBLJF KBL PCJFDVKF CSPT[VSB PUS[ZNBOB PE QSBDPXOJLB CJVSB QPESÃ&#x2DC;È&#x2C6;Z +FÇ´MJ QPED[BT XZQPD[ZOLV SP[DIPSPXBÂ&#x2019;FÇ´ TJÇ&#x2014; MVC [BUSVÂ&#x2019;FÇ´ QP XZQJDJV MVC [KFE[FOJV D[FHPÇ´ X IPUFMV QP LÇ&#x152;QJFMJ X IPUFMPXZN CBTFOJF MVC OB TLVUFL CSVEV X IPUFMV NBT[ QSBXP EP PET[LPEPXBOJB $P XJÇ&#x2014;DFK KFÇ´MJ X XZOJLV [BOJFECBOJB IPUFMV VMFHÂ&#x2019;FÇ´ XZQBELPXJ NPÈ&#x2C6;FT[ SÃ&#x2DC;XOJFÈ&#x2C6; NJFÇ&#x17D; QPETUBXZ EP TUBSBOJB TJÇ&#x2014; P SFLPNQFOTBUÇ&#x2014; 0SHBOJ[BUPS XBLBDKJ NB PCPXJÇ&#x152;[FL VQFXOJÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; È&#x2C6;F IPUFM LUÃ&#x2DC;SZ PGFSVKF LMJFOUPN TQFÂ&#x2019;OJB NJÇ&#x2014;E[ZOBSPEPXF TUBOEBSEZ CF[QJFD[FÇ©TUXB J IJHJFOZ

CBEBÇ© QSPÃ¶MBLUZD[OZDI PSB[ CBHBUFMJ[PXBOJB PCKBXÃ&#x2DC;X DIPSPCPXZDI KFTU XJFMV [ OBT CBSE[P CMJTLB 6OJLBOJF CBEBÇ© J D[FLBOJF EP NPNFOUV LJFEZ PCKBXZ TÇ&#x152; KVÈ&#x2C6; [BBXBOTPXBOF OJF KFTU OBKMFQT[ZN SP[XJÇ&#x152;[BOJFN "CZ XZLPOBÇ&#x17D; CBEBOJB X 5PPUJOH .FE $FOUSF [ QSPD [OJÈ&#x2C6;LÇ&#x152; VNÃ&#x2DC;X TJÇ&#x2014; KVÈ&#x2C6; E[JÇ´ QPEBKÇ&#x152;D IBTÂ&#x2019;P voferta Goniecw

,BÈ&#x2C6;EZ XZQBEFL MVC DIPSPCB QPXJOOB CZÇ&#x17D; [HÂ&#x2019;BT[BOB EP NFOFEÈ&#x2C6;FSB IPUFMV PQFSBUPSB XZDJFD[LJ 8BÈ&#x2C6;OF KFTU BCZ OJF QPEQJTZXBÇ&#x17D; BOJ OJF QS[ZKNPXBÇ&#x17D; È&#x2C6;BEOFK [OJÈ&#x2C6;LJ PE PQFSBUPSB X [XJÇ&#x152;[LV [ UBLJNJ JODZEFOUBNJ QPOJFXBÈ&#x2C6; NPÈ&#x2C6;F UP NJFÇ&#x17D; XQÂ&#x2019;ZX OB QPUFODKBMOF SPT[D[FOJF "CZ NÃ&#x2DC;D TUBSBÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; P PET[LPEPXBOJF OBMFÈ&#x2C6;Z QS[FETUBXJÇ&#x17D; DFSUZÃ¶LBU "50- +FTU UP VCF[QJFD[FOJF LUÃ&#x2DC;SF PUS[ZNVKF TJÇ&#x2014; PE CJVSB QPESÃ&#x2DC;È&#x2C6;Z QP [BQÂ&#x2019;BDFOJV [B XBLBDKF [BQFXOJBKÇ&#x152;DF È&#x2C6;F XZLVQJPOF XD[BTZ TÇ&#x152; PCKÇ&#x2014;UF QSPHSBNFN "50- J TQFÂ&#x2019;OJBKÇ&#x152; KFHP TUBOEBSEZ 1POJFXBÈ&#x2C6; XJÇ&#x2014;LT[PÇ´Ç&#x17D; [ OBT SF[FSXVKF XBLBDKF 0OMJOF XJÇ&#x2014;D QPUXJFSE[FOJF [BQÂ&#x2019;BUZ XSB[ [ XZÈ&#x2C6;FK XTQPNOJBOZN DFSUZÃ¶LBUFN PUS[ZNVKFNZ [B[XZD[BK ESPHÇ&#x152; NBJMPXÇ&#x152; ,BÈ&#x2C6;EB TQSBXB P [BEPÇ´Ç&#x17D;VD[ZOJFOJF X XZOJLV T[LPEZ PTPCPXFK [BLPÇ©D[POB TVLDFTFN KFTU PQBSUB OB NPDOZDI EPXPEBDI J VX[HMÇ&#x2014;EOJB XT[FMLJF XZEBULJ LUÃ&#x2DC;SF QPOJFÇ´MJÇ´NZ X [XJÇ&#x152;[LV [ XZQBE-

Dr Eva Schmilowski

lekarz prewencyjny

Tooting Medical Centre 5 London Rd London SW17 9JR

Fot. Shutterstock

Telephone: 0208 767 8389

Potrzebujesz fachowej porady? Co tydzieÅ&#x201E; nasi eksperci odpowiadajÄ&#x2026; na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

Czy biuro podrÃ³Å¼y odpowiada za moje bezpieczeÅ&#x201E;stwo na wyjeÅºdzie, na wczasach?

Mecenas Gabriela Wiktorzak Andrew & Andrew Solicitors

LJFN ;BSB[ QP XZQBELV KBL SÃ&#x2DC;XOJFÈ&#x2C6; QP QPXSPDJF EP EPNV OBMFÈ&#x2C6;Z [HÂ&#x2019;PTJÇ&#x17D; TJÇ&#x2014; EP MFLBS[B QJFSXT[FHP LPOUBLUV MVC TQFDKBMJTUZ LUÃ&#x2DC;SZ [CBEB OBT[F TZNQUPNZ 0CFDOJF QSPXBE[JNZ LJMLB TQSBX P PET[LPEPXBOJF X XZOJLV TUSBU QPOJFTJPOZDI X D[BTJF XZQPD[ZOLV XBLBDZKOFHP +FEOB [ OBT[ZDI LMJFOUFL [PTUBÂ&#x2019;B QPHSZ[JPOB X OPHJ J TUPQZ QS[F[ QBTPÈ&#x2C6;ZUZ X QPLPKV IPUFMPXZN EPEBULPXP XEBÂ&#x2019;B TJÇ&#x2014; JOGFLDKB X XZOJLV LUÃ&#x2DC;SFK DBÂ&#x2019;F KFK TUPQZ J OPHJ TQVDIÂ&#x2019;Z EP CPMFTOZDI SP[NJB-

SÃ&#x2DC;X *OOB LMJFOULB PEOJPTÂ&#x2019;B PCSBÈ&#x2C6;FOJB LJFEZ TUBSZ ESFXOJBOZ UBSBT [BXBMJÂ&#x2019; TJÇ&#x2014; HEZ OB OJN TUBÂ&#x2019;B QPXPEVKÇ&#x152;D QPXBÈ&#x2C6;OF PCSBÈ&#x2C6;FOJB 8 PCV QS[ZQBELBDI PEQPXJFE[JBMOPÇ´Ç&#x17D; [B XZQBEFL [PTUBÂ&#x2019;B V[OBOB QS[F[ TUSPOÇ&#x2014; QS[FDJXOÇ&#x152; 8 "OESFX "OESFX 4PMJDJUPST PGFSVKFNZ EBSNPXÇ&#x152; NJOVUPXÇ&#x152; QPSBEÇ&#x2014; QSBXOJLB EPTUÇ&#x2014;QOB KFTU UBLÈ&#x2C6;F OBT[B QPMTLB MJOJB UFMFGPOJD[OB QPE OVNFSFN

stylowy goniec |

Z szacunku do natury Aleksandra Waś, założycielka i projektantka marki Wearso, wprowadziła na rynek ubrania produkowane jedynie z bawełny organicznej. Co oznaczają dla niej etyczne wybory i bycie „slow” w modzie? Rozmawia: Natalia Ros.

Tyle się m ów i o ekologicznej modzie, organicznej bawełnie i byciu odpowiedzialnym w przemyśle mody. Ale sprowadzając to do codziennych wyborów, na czym polega równowaga ekologiczna w Wearso? – Istotny dla mnie jest cały proces tworzenia, który zaczyna się w momencie siania bawełny, z którego urośnie piękna, czysta roślina, a jej owoce przyczynią się do powstania końcowego produktu, jakim jest ubranie z metką wearso.organic. W trakcie całego procesu wzrastania nie zostają użyte żadne chemikalia, pestycydy, ani inne trujące bądź szkodliwe substancje. Plantacje roślin ekologicznych to również bardzo duża oszczędność energii elektrycznej oraz wody. Na etapie dopracowywania konceptu wearso.organic odwiedziłam pola uprawy bawełny w Turcji, z której szyte są wszystkie zaprojektowane przeze mnie ubrania. Szacunek do materiału, z którym się pracuje przekłada się na wszystkie kolejne etapy produkcji. Włókna, które nigdy nie zostały potraktowane środkami chemicznymi, są dużo bardziej wytrzymałe i przyjemne w noszeniu. Pamiętajmy również o tym, że oddychamy poprzez skórę, a, nosząc bawełnę uprawianą w sposób tradycyjny, wdychamy wszystkie negatywne komponenty. Ta kwestia szczególnie 23 września 2016

ważna jest przy produkcji ubrań dla dzieci. Bawełna tradycyjna często powoduje podrażnienia i alergie. Czy można być w modzie 100 proc. eko? Od pomysłu do dystrybucji produktu? – Zdajemy sobie sprawę, że w naszych czasach nie jest możliwe żyć ekologicznie na 100 proc. Wystarczy jednak, że co druga nasza decyzja będzie odpowiedzialna, żeby poczuć istotne zmiany i pomóc odetchnąć naszej planecie. Wystartowałaś kilka lat temu na fali mody odpowiedzialnej i mody eko. Czy nie obawiasz się, że ekologia to tylko trend w modzie, który wcześniej czy później przeminie? Tak jak np. moda na dresy w Polsce?

| stylowy goniec 45 – Nie ma niczego złego w pojawieniu się trendu, który nam służy! Poza tym, termin mody ekologicznej nie istniał w czasach, gdy nie było innej bawełny, jak organiczna właśnie. Obserwuję coraz większą świadomość konsumentów, a co za tym idzie coraz większą potrzebę noszenia ubrań z przyjaznych ciału i środowisku materiałów. Wierzę, że jest to kierunek, w którym zmierzają społeczeństwa kultury zachodniej. Z jakimi największymi przeciwnościami się spotkałaś? – Pierwszą z nich jest transport bawełny z Turcji do Polski – co nie pozostaje bez wpływu na środowisko. Bawełnę organiczną zamawia się w dużych ilościach, co również stanowi pewne utrudnienie, ponieważ wiąże się to z dużymi kosztami. Zrównoważona ekologicznie produkcja na każdym ze swoich etapów jest droższa, a to wpływa na cenę finalnego produktu jakim jest ubranie Wearso. Świadomość konsumencka rośnie, jednak wciąż musimy pracować nad tym, aby dotrzeć do klientki i przekonać ją do tego, by kupiła ubranie, za które ma zapłacić więcej niż za ubrania w popularnych sieciówkach. Dopóki nie zacznie ich nosić, nie chce płacić więcej za coś co może w jej mniemaniu okazać się nieprawdą. Jednak pomimo utrudnień i przeszkód, ubrania bronią się same po kilku praniach. Olejki i woski zawarte w bawełnie, która wzrastała bez użycia chociażby pestycydów czynią ja bardziej stabilną i wytrzymałą na wszelkie procesy mechaniczne. Dużo się teraz mówi o etycznych wyborach w modzie i byciu slow. Co to oznacza dla ciebie? – Nie interesują mnie trendy i szybko przemijające mody. Stawiam na ponadczasowość produktów, budowanie relacji z ubraniem – co zostało wyparte poprzez szybką modę. Niektóre z dużych sklepów sieciowych wprowadzają nowe kolekcje raz w tygodniu. To jest tempo, które nas zabija! Stawiam na wielofunkcyjność ubrań, tak by zależnie od własnej interpretacji można je było nosić na wiele okazji. Nie trzeba

cierpieć, by fajnie wyglądać, wystarczy pozostać w zgodzie z samym sobą i czuć się dobrze we własnej skórze. Nie dyskryminuję żadnego typu sylwetki – każdy z dostępnych u nas modeli wykonany jest w pięciu rozmiarach (od małego XS do dużego XL). Jeden ideał piękna nie istnieje – mam wrażenie, że większość projektantów uważa inaczej…

Kupujmy tylko takie rzeczy, które będą nam służyć przez kilka sezonów.

ALEKSANDRA WAŚ Jak na co dzień podejmować etyczne wybory w modzie? Zobaczyłam na wystawie piękną sukienkę. Na co powinnam zwrócić uwagę w sklepie? – Po pierwsze, na materiał, z którego została wykonana, jak i gdzie została uszyta. Nie bójmy się zadawać pytań. Pamiętajmy o tym, że, będąc świadomym konsumentem, angażujemy się w poprawę warunków pracowniczych, jakości produktów oraz dbałość o środowisko. Kupujmy tylko takie rzeczy, które będą nam służyć przez kilka sezonów, takie, które określają nasz styl i w których czujemy się naprawdę sobą!

46 motoryzacja

Nowy Land Rover Discovery Zupełnie nowy Land Rover Discovery powoli odsłania swoje oblicze. Nowy Land Rover Discovery przejmie platformę z luksusowego Range Rovera. Oznacza to nie tylko spadek wagi, ale i obecność silników z nowej rodziny Ingenium, z którą klienci mieli do czynienia w luksusowych limuzynach spod znaku Ja-

guara. Auto zostało poddane serii morderczych prób i testów, dzięki którym kierowca będzie mógł korzystać z doskonałych własności terenowych i wysokiego poziomu bezpieczeństwa, bez względu na to, w jakich warunkach auto będzie eksploatowane. (za: superauto24.se.pl)

Bentley Flying Spur

W12 S:

elegancki sprinter 23 września 2016

Podczas Salonu Samochodowego w Paryżu zadebiutuje Bentley Flyin Spur W12 S. Auto będzie w stanie osiągnąć zawrotną prędkość 325 km/h. Jest to wynik lepszy o 5 km/h od dotychczasowego Flying Spur W12. Przyspieszenie od 0 do 100 km/h wynosi 4,5 s, tym samym poprawiono ten parametr o 0,1 s. Pracujący pod maską 6-litrowy silnik charakteryzuje się mocą 626 KM (+10 KM) i maksymalnym momentem obrotowym 820 Nm (+20 Nm). (za: moto.wp.pl)

| motoryzacja 47

Porsche Panamera 4 E-Hybrid Do gamy nowego Porsche Panamera dołączy niebawem wersja z napędem hybrydowym. Porsche Panamera 4 E-Hybrid napędzana jest nowym zespołem na-

pędowym, na który składa się podwójnie doładowany silnik V6 2,9 l (330 KM i 450 Nm) oraz elektryczny motor (136 KM i 400 Nm). Moc sumaryczna układu to 462 KM, a

Opel

Ampera-E

maksymalny moment obrotowy wynosi 700 Nm. Trafia ona na wszystkie koła, za pośrednictwem 8-biegowej przekładni PDK. (za: interia.pl)

Opel deklaruje, że jego nowy elektryk, czyli Ampera-e, dysponuje największym zasięgiem w klasie. Wygląda na to, że w końcu samochodem elektrycznym będzie można pojechać gdzieś dalej niż po bułki do sklepu. Jednobryłowy Opel, który zadebiutuje za dwa tygodnie podczas targów w Paryżu, według producenta ma mieć o 30 proc. większy zasięg niż „następny w kolejce” konkurent. Wstępne dane testowe mówią o możliwości przejechania ponad 400 km na jednym ładowaniu. Faktem jest, że są to informacje oparte na normie NEDC, która potrafi „nieco” zawyżyć możliwości samochodów, ale włodarze marki twierdzą, że nawet w przeciętnych warunkach pogodowych, Ampera-e będzie mogła przejechać co najmniej 300 kilometrów bez konieczności podłączenia do gniazdka. (za: autogaleria.pl)

48 sport

reklama

Formę szlifowali w Warszawie

IBB Polonia Londyn uczestniczyła w turnieju City Volley Cup organizowanym przez siatkarską sekcję Legii Warszawa. Trzydniowe zmagania były sprawdzianem przed meczami ligowymi, które drużyna rozpocznie 24 września. śród zespołów występujących na warszawskim parkiecie, oprócz IBB Polonii Londyn, znalazły się Legia Warszawa Siatkówka, Lesan Halinów oraz czeska VK Ostrava. Najlepszą okazała się ekstraligowa drużyna z Czech, nie przegrywając żadnego meczu. – Cieszę się, że mogliśmy wziąć udział w tym warszawskim turnieju – skomentował trener IBB Polonii Londyn, Piotr Graban. – Była to dla nas świetna okazja do rozegrania wielu setów i sprawdzenia się przed nadchodzącymi meczami ligowymi. Zawodnicy po raz pierwszy mieli okazję wystąpić razem na parkiecie. Mogliśmy sprawdzić nasz obecny poziom sportowy, co przyniosło cenne doświadczenie i wnioski, które pozwolą na jeszcze lepsze przygotowanie się do kolejnych rozgrywek. Po dokonaniu analiz wiemy, w jakich aspektach

spisujemy się bardzo dobrze, a nad czym należy popracować. Dziękuję organizatorom za zaproszenie i mam nadzieję, że za rok zespół znów pojedzie do Warszawy. – Turniej jest świetną szansą dla całego klubu, by korzystać z polskiego know-how – powiedział prezes londyńskiej Polonii, Bartek Łuszcz. – Dzięki takim inicjatywom możemy czerpać wiedzę i umiejętności od najlepszych i przenosić je na naszą angielską ligę, powodując jej rozwój i wzrost atrakcyjności. Wizyta w Warszawie pozwoliła także na umocnienie współpracy z Polskim Związkiem Piłki Siatkowej, który ma pozytywny wpływ na popularyzację tej dyscypliny na Wyspach Brytyjskich. Była to druga edycja turnieju, na której wystąpili obecni mistrzowie Anglii. Najlepszym zawodnikiem IBB Polonii Londyn okazał się kapitan zespołu – Marius Ciortea.

Szukają talentów uszyły nowe zapisy do szkółki piłkarskiej Football Academy UK w Northampton i Milton Keynes. Football Academy UK, czyli największa sieć polonijnych szkółek piłkarskich w Wielkiej Brytanii, proponuje treningi piłkarskie dla wszystkich chętnych dzieci w wieku od 4 do 12 lat, zarówno tych marzących o karierze profesjonalnego piłkarza, jak i dzieci, które po prostu uwielbiają ruch oraz świetną zabawę w gronie rówieśników. Treningi w Northampton odbywają w każdą środę (od 17:00 do 18:00) oraz w piątki (od 17:00 do 18:00). Adres: Northampton Academy, Wellingborough Road, Northampton, NN3 8NH Tymczasem treningi w Milton Keynes odbywają w każdy wtorek (od 17:00 do 18:00) oraz w soboty (od

23 września 2016

12:00 do 13:00). Adres: Shenley Brook End School (“the School”) of Walbank Grove, Shenley Brook End, Milton Keynes, MK57ZT. – Zachęcamy do zapisywania, tym bardziej, iż pierwsze dwa treningi są darmowe – zapraszają organizatorzy. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Football Academy UK: www.thefootballacademy. co.uk. Zapisy przyjmuje Sebastian Nowak. Można to uczynić telefonicznie (t: 0739 320 0109) lub za pomocą poczty elektronicznej (e: s.nowak@fauk.pl).

Czekamy na Twój komentarz

| sport 49

Citizens idą jak burza

W ostatniej kolejce Premier League ekipa Manchesteru City zdemolowała drużynę Artura Boruca, wygrywając różnicą czterech traﬁeń. Na drugim froncie – na prowadzeniu Huddersﬁeld Town. >> Karol Pomeranek uż trzecie z rzędu zwycięstwo w rozgrywkach Premier League odnieśli piłkarze Arsenalu. Kanonierom nie sprostała na swoim boisku drużyna Hull City, przegrywając 1:4 (0:1 – Alexis Sanchez 17’, 0:2 – Theo Walcott 55’, 1:2 – Robert Snodgrass (k.) 78’, 1:3 – Alexis Sanchez 83’, 1:4 – Granit Xhaka 90+2’). Komplet punktów zdobył klub Bartosza Kapustki i Marcina Wasilewskiego. Leicester City pewnie pokonał Burnley FC 3:0 (1:0 – Islam Slimani 45’, 2:0 – Islam Slimani 48’, 3:0 – Ben Mee (sam.) 78’). Wspomniany na wstępie Manchester zdemolował ekipę Artura Boruca (AFC Bournemouth) 4:0 (1:0 – Kevin De Bruyne 15’, 2:0 – Kelechi Iheanacho 25’, 3:0 – Raheem Sterling 48’, 4:0 – Ilkay Gundogan 66’). Drugi z naszych golkiperów – Łukasz Fabiański również musiał przełknąć gorycz porażki. Mimo dobrego meczu nie zachował czystego konta w spotkaniu Southampton – Swansea City. Jego drużyna przegrała na St Mary’s Stadium 0:1 (1:0 – Charlie Austin 63’). Drugą porażkę z rzędu odnieśli piłkarze Manchesteru United. Po przegranej w Lidze Europy z Feyenoordem Rotterdam, ligowym pogromcą Czerwonych Diabłów okazał się Watford FC. Gospodarze pokonali MU 3:1 (1:0 – Etienne Capoue 34’, 1:1 – Marcus Rashford 62’, 2:1 – Zuniga 83’, 3:1 – Deeney (k.) 90+5’). W pozostałych spotkaniach tej kolejki padły następujące rezultaty: Chelsea Londyn – Liverpool FC 1:2 (0:1 – Dejan Lovren 17’, 0:2 – Jordan Henderson 36’, 1:2 – Diego Costa 61’), West Bromwich Albion – West Ham United 4:2 (1:0 – Nacer Chadli (k.) 8’, 2:0 – Jose Salomon Rondon 37’, 3:0 – James McClean 44’, 4:0 – Nacer Chadli 56’, 4:1 – Michail Antonio 61’, 4:2 – Manuel Lanzini (k.) 65’), Everton – Middlesbrough 3:1 (0:1 – Maarten Stekelenburg (sam.) 21’, 1:1 – Gareth Barry 24’, 2:1 – Seamus Coleman 42’, 3:1 – Romelu Lukaku 45’), Crystal Palace – Stoke City 4:1 (1:0 – James Tomkins 9’, 2:0 – Scott Dann 12’, 3:0 – James McArthur 72’, 4:0 – Andros Townsend 75’, 4:1 – Marko Arnautović 90+4’), Tot-

ted – Cardiff City, Sheffield Wednesday – Nottingham Forest, Wolverhampton Wanderers – Brentford. Trzy dni później rozegrana zostanie kolejka nr 10. Oto pary: Barnsley – Aston Villa, Birmingham City – Preston North End, Blackburn Rovers – Sheffield Wednesday, Brentford – Reading, Bristol City – Leeds United, Burton Albion – Queens Park Rangers, Cardiff City – Derby County, Huddersfield Town – Rotherham United, Ipswich Town – Brighton & Hove Albion, Nottingham Forest – Fulham, Wigan Athletic – Wolverhampton Wanderers.

Fot. Shutterstock

DRUŻYNA

tenham Hotspur – Sunderland AFC 1:0 (1:0 – Harry Kane 59’). W 6. kolejce spotkań Manchester United zmierzy się z Leicester City (24.09, godz. 12:30). Pozostałe spotkania kolejki: AFC Bournemouth – Everton (24.09, godz. 15:00), Liverpool FC – Hull City (24.09, godz. 15:00), Middlesbrough – Tottenham Hotspur (24.09, godz. 15:00), Stoke City – West Bromwich Albion (24.09, godz. 15:00), Sunderland AFC – Crystal Palace (24.09, godz. 15:00), Swansea City – Manchester City (24.09, godz. 15:00), Arsenal Londyn – Chelsea Londyn (24.09, godz. 17:30), West Ham United – Southampton (25.09, godz. 16:00), Burnley FC – Watford FC (26.09, godz. 20:00). W rozgrywkach Championship nie zwalnia tempa ekipa Huddersfield Town. W ostatniej kolejce podopieczni Marka Robinsa pokonali renomowany

Queens Park Rangers 2:1. W pozostałych spotkaniach kolejki padły następujące rezultaty: Barnsley – Reading 1:2, Birmingham City – Sheffield Wednesday 2:1, Blackburn Rovers – Rotherham United 4:2, Brentford – Preston North End 5:0, Bristol City – Derby County 1:1, Burton Albion – Brighton & Hove Albion 0:1, Cardiff City – Leeds United 0:2, Ipswich Town – Aston Villa 0:0, Newcastle United – Wolverhampton Wanderers 0:2, Nottingham Forest – Norwich City 1:2, Wigan Athletic – Fulham 0:0. W 9. kolejce czekają nas następujące pojedynki: Aston Villa – Newcastle United, Brighton & Hove Albion – Barnsley, Derby County – Blackburn Rovers, Leeds United – Ipswich Town, Norwich City – Burton Albion, Queens Park Rangers – Birmingham City, Reading – Huddersfield Town, Rotherham Uni-

MECZE PUNKTY

1. Manchester City

2. Everton

3. Tottenham Hotspur

4. Arsenal Londyn

5. Chelsea Londyn

6. Liverpool FC

7. Manchester United

8. Crystal Palace

9. Watford FC

10. West Bromwich Albion

11. Leicester City

7 7

12. Hull City

13. Middlesbrough

14. Southampton

15. Swansea City

16. Burnley FC

17. AFC Bournemouth

18. West Ham United

19. Sunderland AFC

20. Stoke City

Klasyfikacja strzelców Premier League 5

Diego Costa (Chelsea Londyn)

Michail Antonio (West Ham United)

Etienne Capoue (Watford Watford)

Romelu Lukaku (Everton Everton)

Zlatan Ibrahimović (Manchester United)

Alexis Sanchez (Arsenal Londyn)

Leroy Fer (Swansea City)

Raheem Sterling (Manchester City)

Robert Snodgrass (Hull City)

Sergio Aguero (Manchester City)

50 sport

Derby dla „seniorów”

Osłabiony kadrowo Inter RSVM Team przegrał z PCW Olimpia 0-5 i po drugiej kolejce zamyka pierwszoligową stawkę. W derbach Feltham White Wings Seniors wygrał po ciężkiej walce z Ziomalami, udowadniając tym samym, że ruchy transferowe poczynione w czasie letniej przerwy były bardzo traﬁone. ez wątpienia największą niespodzianką drugiej rundy spotkań jest druga z rzędu porażka The 12 Team, tym razem z Piątką Bronka, która przed tym spotkaniem faworytem z pewnością nie była. Niektórzy postawili już na tej drużynie przysłowiowy krzyżyk, tymczasem ambicja i determinacja sprawiły, że trzy punkty można zdobyć nawet z jednym z głównych faworytów do mistrzowskiej korony. Emocji nie zabrakło też w spotkaniu Joga Bonito – Scyzoryki. Mecz był bardzo wyrównany, ale trzy punkty po-

reklama

wędrowały ostatecznie do aktualnego lidera, który okazał się lepszy od rywala o jedno trafienie. W ostatnim meczu pierwszej ligi FC Cobalt wygrał pewnie z Power Rangers 6-3. W drugiej lidze IFX FC przegrał wprawdzie wyraźnie z Mazury Team 0-4, ale wynik nie odzwierciedla w pełni obrazu spotkania. Gdyby bowiem piłkarze IFX byli bardziej skuteczni, rezultat nie byłby aż tak okazały. Sporo pracy miał sędzia w spotkaniu pomiędzy KS04 Ark a FC Piona. Mecz toczył się w bardzo szybkim tempie, nie brakowało też ostrych starć. Ostatecznie komplet

punktów zainkasowała „szóstka” KS-u. Turbo Kozaki strzelają beniaminkowi aż dwanaście goli, dzięki czemu z kompletem punktów zajmują pierw-

sze miejsce w tabeli. Od zwycięstwa do zwycięstwa kroczy też Warriors of God, który tym razem zwyciężył Wima Team 3-1.

I LIGA

II LIGA

Wyniki 2. kolejki:

Joga Bonito (p) – Scyzoryki

3-4

IFX FC – Mazury Team

0-4

Inter RSVM Team – PCW Olimpia (b)

0-5

FC Piona – KS04 Ark (s)

1-3

Ziomale FC – White Wings Seniors

1-3

Whitehawks FC (b) – Turbo Kozaki

3-12

The 12 Team – Show Team 5B

2-3

Wima Team (s) – Warriors of God (s)

1-3

FC Cobalt (m) – Power Rangers (b)

6-3

Orlik Team (b) – PMBC

0-5

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

9-5

1. Turbo Kozaki

15-4

2. PCW Olimpia (b)

7-3

2. PMBC

10-1

3. Power Rangers (b)

6-6

3. Warriors of God (s)

6-2

4. FC Cobalt (m)

6-3

4. Wima Team (s)

4-3

5. White Wings Seniors

3-1

5. IFX FC

5-4

6. Ziomale FC

4-5

6. KS04 Ark (s)

4-4

7. Show Team 5B

5-7

7. Mazury Team

5-5

8. Joga Bonito (p)

3-4

8. FC Piona

2-6

9. The 12 Team

2-6

9. Orlik Team (b)

0-10

10. Inter RSVM Team

0-5

10. Whitehawks FC (b)

3-15

Zestaw par 3. kolejki:

23 września 2016

MECZE BRAMKI PUNKTY

1. Scyzoryki

Zestaw par 3. kolejki: