Goniec Polski wyd. 646 by SamiSwoi.news

nr 39 (646) 30 września 2016 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

Robią sztuczny tłok, stosują różne triki. Oﬁarą kieszonkowców w londyńskim metrze padło w ub. roku prawie 4 tys. pasażerów. Wartość skradzionych przedmiotów oszacowano na niemal 1,5 mln funtów.

Szybkie ręce kieszonkowców

str. 6-9

4 w numerze STR.

| >> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny: „III Kongres Polskich Przedsiębiorców”, a w nim: >> co powinien wiedzieć przyszły szef >> jak rozwinąć skrzydła w UK

Podróż po Kaukazie

Kaukaz to region, gdzie nie milkną echa dawnych wydarzeń, gdzie do dziś wiele konfliktów jest wciąż nierozwiązanych. Mimo to ta wyjątkowa kraina przyciąga wielu turystów – i tych, którzy chcą odpocząć na gruzińskiej prowincji, jak i tych, którzy mają zamiar wspiąć się na najwyższe znajdujące się tu szczyty. STR.

Birmingham

STR.

Kryminał

STR.

18 Wielka Brytania

STR.

26 Panel ekspertów

ROZMOWA Z ALICJĄ KACZMAREK Z POLISH EXPACTS ASSOCIATION.

SZANTAŻ, POTEM BESTIALSKIE MORDERSTWO, A NA KOŃCU PROCES.

WZOREM SKANDYNAWII WPROWADZANY ZOSTANIE 6- I 7-GODZ. DZIEŃ PRACY? WALCZ O ODSZKODOWANIE ZA NIESŁUSZNE ZWOLNIENIE Z PRACY. STR.

W sieci

STR.

Liga Piątek

STR.

Siatkówka

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

CZYLI CO WAS PORUSZYŁO NAJBARDZIEJ NA PORTALU GONIEC.COM.

>> ARCYBISKUP JUSTIN WELBY: „Potępiamy działania tych, którzy popychają ludzi do ataków o podłożu rasowym” STR.

STR.

Trzy godziny Powrót i 48 minut do korzeni Rozmowa z Markiem Krajewskim, najpopularniejszym w Polsce autorem kryminałów.

Firma Jakuba Chwesiuka i jego matki Barbary do tej pory otworzyła w całej Polsce aż 70 salonów.

SŁYNNY PIOTR REISS STRZELCEM JEDNEJ Z BRAMEK PODCZAS 3. KOLEJKI.

IBB POLONIA ROZPOCZYNA ROZGRYWKI Z TRZEMA PUNKTAMI NA KONCIE.

>> W numerze: Dwóch funkcjonariuszy z Komendy Głównej Policji w Warszawie wspierało w ostatnim czasie brytyjską

policję w patrolowaniu ulic Harlow. To wystarczająca liczba dla 85-tysięcznego miasta? – Policja nie chroni przed nienawiścią do obcych. Problemem nie jest dostateczna liczba patroli, tylko fałszywie pojmowany patriotyzm, który niechęć do przybyszów z innych krajów przedkłada nad miłość ojczyzny – komentuje Piotr Ikonowicz. – (...) nie chodziło o obronę Polaków w UK, tylko o obronę reputacji rządu pani premier Beaty Szydło. Podobny cel ma obecność dwóch polskich policjantów: podkomisarza Bartosza Czernickiego i sierżanta sztabowego Dariusza Tybury w Harlow. Pretekstem ich obecności jest „wspieranie” policji hrabstwa Essex, ale tak naprawdę chodzi o obronę reputacji ministra spraw wewnętrznych w Karol Pomeranek redaktor naczelny Polsce, pana Mariusza Błaszczaka – uważa Stanisław Michalkiewicz. Więcej na str. 10. 30 września 2016

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Paweł Chojnowski, Małgorzata Bugaj-Martynowska, Sergiusz Pinkwart, Anna Paprzycka, Natalia Ros, Anna Lambryczak. Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan Redakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkowska, E: marta.laczkowska@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

6 temat tygodnia

Szybkie ręce kieszonkowców Robią sztuczny tłok, stosują różne triki. Oﬁarą kieszonkowców w londyńskim metrze padło w ubiegłym roku prawie 4 tys. pasażerów. Wartość skradzionych przedmiotów oszacowano na niemal 1,5 mln funtów. 30 września 2016

Fot. Shutterstock

| temat tygodnia >> Dariusz Dzikowski a dwadzieścia dwa lata, pracuje jako konsultant do spraw rekrutacji. Owego kwietniowego dnia bieżącego roku Tom Foreman jechał do gymu na trening. Rozmawiał ze swoim przyjacielem na stacji metra King’s Cross St. Pancras, kiedy nagle w pobliżu pojawiła się grupa mężczyzn. – Stanęli obok nas, a po chwili przyjaciel zwrócił uwagę, że jeden z nich dziwnie się za mną kręci. Kiedy spojrzałem za siebie wziął nogi za pas, a że na stacji był tłum ludzi momentalnie się w niego wtopił. Niestety, okazało się, że razem z moim portfelem. Byłem załamany, gdyż miałem w nim praktycznie całą miesięczną pensję. Musiałem obdzwonić rodzinę i prosić o pożyczenie pieniędzy na przeżycie – żalił się Foreman.

W sztucznym tłoku

King’s Cross St. Pancras. To najchętniej oblegana przez złodziei stacja londyńskiego metra. Według opublikowanych niedawno danych, w ubiegłym roku dokonano tam 215 kradzieży. Kolejne miejsca na tej liście zajmują: Oxford Circus (195), Victoria

(160), Liverpool Street (107), Stratford (107), Bank/Monument (99), Leicester Square (93), Holborn (92), Green Park (88) oraz Euston (84). Łupem kieszonkowców najczęściej padają portmonetki, portfele, gotówka, telefony komórkowe, karty kredytowe oraz zagraniczne dowody tożsamości. Przestępcy stosują różne metody. Wszystko odbywa się szybko i sprawnie – podczas gdy jedni robią sztuczny tłok i dbają o odwrócenie uwagi ofiary, pozostali członkowie gangu, tzw. szybkoręcy, wykonują zasadniczą robotę, wykorzystując niedomknięte torebki, rozpięte marynarki czy płytkie kieszenie. Ogólną wartość skradzionych w metrze przedmiotów oszacowano na 1,47 mln funtów, a wśród pokrzywdzonych było 3926 osób. Adam Powell, z firmy ubezpieczeniowej Policy Expert, uważa, że podróżnych powinno się bardziej przestrzegać przed grożącym niebezpieczeństwem. – Muszą mieć świadomość, że są łatwym celem, szczególnie w zatłoczonych miejscach. Dlatego powinni zwracać baczną uwagę na wartościowe przedmioty i zachowywać czujność – zaznacza. Z tą opinią zgadza się rzecznik British Transport Police, który apeluje, żeby stosować się do kilku podstawo-

wych zasad. Chodzi m.in. o trzymanie rzeczy blisko siebie, nieeksponowanie pieniędzy i kosztowności, nie wkładanie dokumentów do tylnej kieszeni oraz dopięcie zamków do końca. Ważną pomocą dla policji jest również zainstalowanie aplikacji w smartfonach pokazujących ich lokalizację, co pozwoli na szybkie namierzenie skradzionego telefonu.

Poza okiem kamery

Piątek. To właśnie tego dnia, kiedy po pracy praktycznie zaczyna się weekend, odnotowano najwięcej kradzieży. Ofiarami kieszonkowców najczęściej padają ludzie w przedziale wiekowym 25-31 lat, w większości kobiety. Policja walczy ze złodziejami na różne sposoby – korzysta z nagrań kamer wideo, prowadzi akcje informacyjne, a na stacjach regularnie pojawiają się umundurowane patrole oraz funkcjonariusze po cywilnemu. Jednak w istocie często w ich ręce wpadają zaledwie drobni wykonawcy zleceń, a prawdziwi prowodyrzy mają się dobrze. O tym, na jak wielką skalę zorganizowany jest to biznes, świadczy działalność gangu kierowanego przez Nawida Moshfiqa. Składająca się z 11 osób grupa w ciągu kilku lat ukradła podróżnym telefony

komórkowe warte ponad 5 mln funtów! Przestępcy „pracowali” w metrze w godzinach 14-22, a Moshfiq zorganizował również sieć dilerów, którzy zajmowali się sprzedawaniem zrabowanych przedmiotów. Specjalna grupa policyjna rozpracowywała gang przez 2,5 roku. Finalnym efektem operacji pod kryptonimem „Park” był nalot na prywatne posiadłości i „biznesowe” pomieszczenia należące do przestępców, gdzie zabezpieczono ponad tysiąc smartfonów i 143 tys. funtów. Wszyscy członkowie gangu, wśród których znajdowała się jedna kobieta, stanęli przed brytyjskim sądem, gdzie usłyszeli kilka zarzutów – konspiracja, kradzieże, handel kradzionymi towarami, pranie brudnych pieniędzy. Nawid Moshfiq został skazany na 9,5 roku więzienia, a jego kompani spędzą za kratkami po 2-3 lata. – To była długa i zakrojona na szeroką skalę akcja, ponieważ gang był znakomicie zorganizowany. Aby skutecznie zwalczać kradzieże nie możemy skupiać się tylko na samych złodziejach, równocześnie trzeba wziąć pod lupę kryminalną sieć powiązań stojącą za nimi, gdyż w istocie to właśnie ci ludzie czerpią największe korzyści z tego typu działalności – powiedział zajmujący się sprawą inspektor John Justice. reklama

Fot. Shutterstock

8 temat tygodnia

Telefony komórkowe to bardzo chodliwy towar. Zawodowcy z reguły kradną je poza okiem kamer monitoringu – w przepełnionych wagonach albo na zatłoczonych stacjach – a ich właściciele nawet nie zdają sobie z tego sprawy.

30 września 2016

To powoduje, że schwytanie złodziei na gorącym uczynku jest naprawdę bardzo trudne. Jednak nie tylko policja ma tu pole do popisu. 27-letni prawnik Lewis Whiting na ła-

mach „Evening Standard” opowiedział, jak sam unieszkodliwił napastnika. – Wsiadłem do pociągu na stacji Bank i od razu zauważyłem, że jeden z pasażerów dziwnie się zachowuje. Nienaturalnie się wyginał i przybliżał do ludzi. Kiedy dojeżdżaliśmy do Chancery Lane przysunął się do kobiety i zaczął rozpinać jej torebkę, z której po chwili wyciągnął portmonetkę. Wtedy podszedłem i chwyciłem go za oba ramiona, wykręciłem mu je do tyłu, a że pociąg zaraz stanął, wysiedliśmy i razem z ofiarą kradzieży oraz pomocnym pasażerem przekazaliśmy złodzieja w ręce pracowników stacji. Niebawem zjawiła się policja, która zabrała go do aresztu – relacjonował Whiting, dodając, że nie uważa się za bohatera, a zrobił jedynie

to, co każdy powinien zrobić, będąc na jego miejscu.

43 tygodnie królowej

Duże gangi generują poważne zyski, ale i działając w pojedynkę można zaistnieć w złodziejskiej branży. A nawet dorobić się tytułu „królowej kieszonkowców”, jakim ochrzczono 38-letnią Margaret Johnson. Ta mieszkanka Birmingham aż 77 razy była skazywana za kradzieże – odsiadywała krótkie wyroki, ale szybko wychodziła z powrotem na wolność. Jednak jej ostatnia akcja, kiedy w ciągu zaledwie kilku minut okradła czworo klientów w centrum handlowym, przelała czarę goryczy. To wówczas wśród ofiar Johnson znalazły się m.in. niepełnosprawna 90-letnia staruszka oraz matka z małym dzieckiem. „Królowa” została za to skazana na 43 tygodnie więzienia, a równocześnie otrzymała niemniej dotkliwą karę – zakaz wstępu do centrum handlowego w swoim rodzinnym mieście przez okres pięciu lat. Jeśli go złamie, ponownie trafi za kratki. Nie może też wchodzić do większości sklepów, takich jak Poundland, Iceland, ASDA, Deichman, Farmfoods czy Oasis, znajdujących się na terenie West Midlands. Johnson specjalizowała się w okradaniu rodziców z małymi dziećmi, ludzi starszych oraz zagranicznych studentów. Sędzia, odczytując wyrok, stwierdził, że kobieta z premedytacją i wy-

| temat tygodnia rachowaniem wyszukiwała swoje cele, nie zwracając uwagi na traumę, na jaką naraża je swoim postępowaniem. Jednak wiek potencjalnej ofiary może okazać się zwodniczy. Przekonała się o tym młoda kobieta, która w Icelandzie w miejscowości Altrincham w pobliżu Manchesteru, podeszła do starszej pani, jak się później okazało 86-latki, zatrzymała ciągnięty przez nią wózek z zakupami i zażądała pieniędzy. Staruszka, która chwilę wcześniej wypłaciła całą emeryturę w pobliskim bankomacie, długo się nie namyślając chwyciła za kupiony przez siebie boczek i kilkakrotnie uderzyła nim agresorkę w głowę. W efekcie niedoszła złodziejka w panice salwowała się ucieczką.

Chilijki w burkach

Działają w różnych miejscach – w metrze, w sklepach, na ulicach. Najchętniej tam, gdzie jest gwarno i tłoczno. Londyńscy kieszonkowcy pochodzą z różnych krajów, ale najczęściej w ręce policji wpadają Rumuni i Bułgarzy. A także Algierczycy. Natomiast w centrum stolicy brylują przybysze z Ameryki Południowej, szczególnie z Chile. Może nie ma ich zbyt wielu, ale działają bardzo profesjonalnie. – Mają świetnie opracowany plan postępowania. Nie idą za pierwszym

lepszym przechodniem, tylko upatrują sobie bogatych turystów, operując w mieszanych damsko-męskich grupach liczących od trzech do sześciu osób – mówi Darren Bond, którego zespół monitoruje okolice Oxford Street, Bond Street i Regent Street. – Wyglądają jak rodzina albo grupa biznesmenów. Nie budzą podejrzeń, wchodząc do hoteli, gdzie siadają, zamawiają posiłek, a potem wychodzą ze skradzionymi torebkami czy laptopami. Trudno ich wyśledzić – dodaje Bond. W ubiegłym roku funkcjonariusze zatrzymali gang Chilijczyków składający się z sześciorga osób, który śledził bogatych klientów sklepów na West Endzie, po czym ogołacał ich z pieniędzy i przedmiotów. Aresztowano też dwie Chilijki w burkach, próbujące okraść bogatych Arabów w ekskluzywnej dzielnicy Mayfair. Kobiety miały przy sobie 130 tys. euro, 20 tys. funtów oraz złotą biżuterię. W Londonie, który rocznie odwiedza ponad 17 mln turystów, do największej liczby kradzieży dochodzi w okolicach Oxford Street, Camden, Regent Street, Soho i Piccadilly Circus. Złodzieje często podszywają się pod kogoś. Udają na przykład zagubionego turystę, podchodzą do przechodnia, trzymając w dłoniach dużą rozłożoną mapę służącą im

za tarczę, pytają o drogę i… robią swoje. Innym sposobem jest sztuczka „na pijaka”. Rzekomo podchmielony jegomość w pubie bądź przed nim zagaduje upatrzoną ofiarę, brata się z nią, czule obejmuje i… szukaj wiatru w polu. Według policji, część międzynarodowych gangów złodziei operuje w

Londynie przez krótki czas, po czym przemieszcza się dalej – najczęściej do Madrytu, Barcelony bądź Mediolanu. Oczywiście, w tym samym celu. A jednocześnie, zmieniając miejsce przestępczego procederu, unikają schwytania przez stróżów prawa…

Czy wiesz, że: 



Miano stolicy kieszonkowców nosi Barcelona. W tym uważanym za jedno z najpiękniejszych i najchętniej odwiedzanych przez turystów miast na świecie zgłaszanych jest 300 kradzieży dziennie. Są one tak popularne, że wrosły w lokalny krajobraz, a mieszkańcy traktują je jako coś normalnego. Najczęściej do kradzieży dochodzi w rejonie Las Ramblas, Plaza Catalunya, Barrio Gotico i Carrer Montcada. (źródło: Daily Mail) Poza Barceloną na liście najbardziej narażonych na kradzieże miast są Paryż, Madryt, Praga i Rzym. W ubiegłym roku w stolicy Francji na jeden dzień zamknięto wieżę Eiffla, kiedy zatrudniony tam personel rozpoczął strajk, domagając się od władz zdecydowanych działań przeciwko złodziejom grasującym w tym miejscu. W 2013 roku w podobny sposób wyraz swojej dezaprobacie dali pracownicy muzeum w Luwrze. Z kolei w Madrycie prawdziwą zmorą jest tzw. klan bośniacki. Utworzyły go cztery kobiety, które zaczynały swoją przestępczą działalność w Barcelonie, ale ostatecznie przeniosły się do stolicy Hiszpanii. W 2013 roku zabroniono im wstępu do metra, gdzie ich ofiarami padało tysiące podróżnych, ale później zakaz cofnięto z powodów prawnych. W Pradze do największej liczby kradzieży dochodzi na Moście Karola, ulicy Karlovej oraz Rynku Starego Miasta, a w Rzymie kieszonkowy są plagą w pobliżu Watykanu, Hiszpańskich Schodów i Koloseum. (źródło: TripAdvisor) reklama

10 felietony

m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

olicja nie chroni przed nienawiścią do obcych. Problemem nie jest dostateczna liczba patroli, tylko fałszywie pojmowany patriotyzm, który niechęć do przybyszów z innych krajów przedkłada nad miłość ojczyzny. Dwóch polskich policjantów patrolujących ze swymi brytyjskimi kolegami ulice Harlow, gdzie zginął nasz rodak, wiosny nie czyni. Problemem nie jest brak bezpieczeństwa na ulicach, tylko brak bezpieczeństwa socjalnego, bezrobocie, rozwarstwienie, które każe dużej części społeczeństwa Wielkiej Brytanii czuć się gorszymi od innych. Będąc na każdym kroku upokarzani z powodu niskich dochodów, braku oszczędności, słabego wykształcenia, ludzie ci chuliganią na stadionach i polują na obcokrajowców, żeby, choć przez chwilę, nad kimś górować. Znaleźć kogoś stojącego na jeszcze niższej pozycji i mu dokopać. Brytyjskie elity z otwartymi ramionami przyjmują tanią siłę roboczą z Polski, bo na niej zarabiają. Zwykli ludzie pracy dostrzegają w Polakach konkurencję na rynku pracy, a często łamistrajków. Na to nakłada się fakt, że imigranci z Polski są zwykle lepiej wykształceni niż Brytyjczycy, bo publiczna oświata jest na Wyspach na dużo niższym niż u nas poziomie, a „prawdziwe wykształcenie” odbiera się w drogich szkołach prywatnych. Oczywiście incydenty na tle nienawiści rasowej czy narodowościowej rosną lawinowo i w naszym kraju. To wynik tej samej neoliberalnej polityki, która, odbierając zwykłym ludziom pracy poczucie własnej wartości, każe im szukać rekompensaty w pogardzie dla przedstawicieli innych nacji, kultur, ras i religii. Chuligani bijący profesora za mówienie w tramwaju po niemiecku, spuszczający łomot każdemu, kto ma choć trochę

ciemniejszy odcień skóry mają świadomość, że są słabo wynagradzani, kiepsko wykształceni, słowem nie mają się czym chwalić, poza jednym: są Polakami, białymi chrześcijanami. Mało brakuje, żeby ktoś im zaczął wmawiać, że należą do „rasy panów”. Europę zalewa fala nacjonalizmu, która sprowadza się do bełkotu ministra Błaszczaka o szkodliwości „multi-kulti”. Według tej pro-

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

ednym z pierwszych haseł umieszczonych w książce przewielebnego ojca profesora Józefa Marii Bocheńskiego „Sto zabobonów”, jest „aktywizm”. Aktywizm oznacza zabobon polegający na „mniemaniu”, że tylko działanie ma jakąś wartość, podczas gdy wszelkie „używanie chwili”, np. rozkoszowanie się słońcem na plaży, czy, dajmy na to, kontemplacja są kompletnie

Dwóch funkcjonariuszy z Komendy Głównej Policji w Warszawie wspierało brytyjską policję w patrolowaniu ulic Harlow. To wystarczająca liczba dla 85-tysięcznego miasta?

stej jak budowa cepa koncepcji, każdy ma siedzieć u siebie i nie wychylać nosa. A jak jacyś obcy się w naszej wsi pojawią to im pokażemy! Strach i przemoc już doprowadziły do budowy murów, płotów, oplatania granic drutem kolczastym, a już wkrótce zniosą układ z Schengen, który czynił Unię Europejską strefą swobodnego podróżowania bez granic. Ludziom ograniczonym granice są nieodzowne, bo nie są przygotowani na spotkanie kogokolwiek, kto nie przypomina ich odbicia w lustrze. A za sprawą bezrobocia, biedy i poniżenia stajemy się coraz bardziej ograniczeni i wodzeni za nos przez podżegaczy wojennych w stylu Tony’ego Blaire’a czy ministra Macierewicza. To, co się dzieje, jest jeszcze jednym dowodem na potwierdzenie tezy, że Europa bez granic może być tylko socjalna, Europa, w której nie ma masowego zagrożenia – wykluczeniem społecznym.

bezużyteczne. Każda epoka ma swoje zabobony, ba – swoje charakterystyczne zabobony ma nawet każde środowisko społeczne, więc na tym tle lepiej rozumiemy przyczynę, dla której zabobon aktywizmu rozprzestrzenił się dzięki innemu współczesnemu zabobonowi, mianowicie kolektywizmowi, który wymaga, by człowiek żył wyłącznie dla jakiejś zbiorowości. Uzasadnienia kolektywizmu bywają różne; za pierwszej komuny słyszeliśmy, że człowiek powinien poświęcać się dla społeczeństwa socjalistycznego – no i bywał „poświęcany”, że tak powiem – „bez swojej wiedzy i zgody” – a liczba tych nieszczęśników sięgnęła podobno aż stu milionów! Z kolei wybitny przywódca socjalistyczny Adolf Hitler uważał, że człowiek powinien poświęcać się dla narodu – zwłaszcza niemieckiego – co później bardzo się spodobało niektórym innym narodom, w

Czekamy na Twój komentarz 30 września 2016

szczególności jednemu. Wielu przywódców politycznych, jak np. pan prezes Jarosław Kaczyński, całkiem szczerze uważa, że wszyscy ludzie powinni poświęcić się dla Prawa i Sprawiedliwości, a tym, którzy się ociągają, odmawia posiadania jakichkolwiek zalet, z patriotyzmem na czele. Nie trzeba tłumaczyć, że kolektywizm z aktywizmem jest powiązany tak zwanym „sprzężeniem zwrotnym”, bo tak jak zabobon kolektywizmu jest dla zabobonu aktywizmu patetycznym uzasadnieniem, tak z kolei zabobon kolektywizmu wymaga od swoich wyznawców praktykowania zabobonu aktywizmu. Jednak aktywizm, jak zresztą każdy inny zabobon, ma swoje racjonalne jądro, a przynajmniej – jakiś pozór racjonalności. Widać to było bardzo wyraźnie podczas pielgrzymki do Wielkiej Brytanii, jaką pani premier Beata Szydło zleciła trzem ministrom swego rządu: Waszczykowskiemu, Błaszczakowi i Ziobrze, po zabójstwie polskiego obywatela Arkadiusza J. w Harlow. Pretekstem była intencja zadbania o bezpieczeństwo Polaków w Wielkiej Brytanii, ale prawdziwym celem tej pielgrzymki było pokazanie polskiej opinii publicznej, jak to rząd pani premier Szydło troszczy się o Polaków, nawet tych, którzy żyją za granicą. Inaczej mówiąc – nie chodziło o obronę Polaków w Wielkiej Brytanii, tylko o obronę reputacji rządu pani premier Beaty Szydło. Podobny cel ma obecność dwóch polskich policjantów: podkomisarza Bartosza Czernickiego i sierżanta sztabowego Dariusza Tybury w Harlow. Pretekstem ich obecności jest „wspieranie” policji hrabstwa Essex, ale tak naprawdę chodzi o obronę reputacji ministra spraw wewnętrznych w Polsce, pana Mariusza Błaszczaka.

„Potępiamy wszystkie ataki” Zwierzchnicy Kościoła anglikańskiego i rzymskokatolickiego w UK odpowiedzieli na pismo wystosowane do nich przez prezydenta RP. Podkreślili w nim swe zaangażowanie w zwalczanie nietolerancji wobec imigrantów. Obaj prymasi, anglikański – Justin Welby i katolicki – Vincent Nichols, zdecydowali się na wspólną odpowiedź na list prezydenta Andrzeja Dudy z 5 września, aby w ten sposób podkreślić, że podzielają troskę o los polskich imigrantów – „naszych przyjaciół i naszych sąsiadów”, którzy częściej niż inne grupy etniczne są przedmiotem ataków w Wielkiej Brytanii. Chcieli również przez to zamanifestować, że wspólnie będą się angażować w zwalczanie wszelkich przejawów nietolerancji skierowanej przeciw imigrantom – jak piszą w liście opubli-

| z wielkiej brytanii

Oxford najlepszy Uniwersytet w Oxfordzie został uznany najlepszą uczelnią na świecie przez „Times Higher Education”. To pierwsza brytyjska uczelnia, która uplasowała się na pierwszym miejscu tego rankingu w jego 12-letniej historii. Uniwersytet z UK pobił w tym roku 5-krotnego lidera – Kalifornijski Instytut Technologiczny (Caltech), który spadł w tegorocznym rankingu na drugą pozycję. Oprócz Uniwersytetu w Oxfordzie, w pierwszej

Fot. Shutterstock

kowanym w piątek na stronie Katolickiej Agencji Informacyjnej, Independent Catholic News (ICN). Zwierzchnicy przypomnieli w swym liście, że Polacy, którzy powinni być przyjmowani w duchu chrześcijańskim w Wielkiej Brytanii i którzy – jak podkreślili – „wnoszą wielki wkład w pomnażanie dobrobytu kraju, do którego przybyli”, mają możliwość korzystania z posługi du-

chowej w 220 miejscach kultu w całym kraju. Duchowni zaznaczyli także, że 18 odnotowanych napaści na Polaków to nie jest dużo, jeśli pamiętać, że w Wielkiej Brytanii przebywa oficjalnie 831 tys. Polaków, podkreślając, że one „są czymś odrażającym”. – Potępiamy działania tych, którzy popychają (ludzi) do ataków o podłożu rasowym czy religijnym – napisali. (za: msz.gov.pl)

10. najlepszych uniwersytetów na świecie znalazły się Uniwersytet w Cambridge oraz Imperial College London. Aż siedem miejsc należało do amerykańskich uczelni (w tym dwóch ex aequo na 10. pozycji). Na 9. miejscu uplasował się uniwersytet w Szwajcarii – ETH Zurich – Swiss Federal Institute of Technology Zurich. reklama

12 z wielkiej brytanii Goniec

News Do 30 tys. imigrantów?

| Pomoc polskich policjantów

Funkcjonariusze, którzy przyjechali do Harlow po zabójstwie naszego rodaka, Arkadiusza J., zakończyli już misję na Wyspach. Jednym z ich zadań było poprawienie komunikacji między polską społecznością a lokalną policją.

Fot. Ambasada RP w Londynie

30 tysięcy – tyle imigrantów na stałe powinna przyjmować Wielka Brytania w ciągu roku – wynika z raportu rządowej grupy Migration Watch UK. Co więcej, na przekroczenie granicy otrzymywaliby pozwolenie tylko wykwalifikowani pracownicy. Zwolennicy pomysłu uważają, że to jedyny sposób na kontrolowanie migracji do UK, przeciwnicy natomiast twierdzą, że to zrujnuje gospodarkę.

Itaka poszukuje Osoby te są poszukiwane na prośby ich rodzin przez ITAKĘ – Centrum Poszukiwań Ludzi Zaginionych. Ktokolwiek widział zaginionych, lub ma jakiekolwiek informacje o ich losie, proszony jest o kontakt z ITAKĄ pod całodobowym numerem 0048 22 654 70 70. Można również napisać w tej sprawie do ITAKI: itaka@zaginieni.pl. Informatorom gwarantuje się anonimowość.

Małgorzata Wnuczek 36 lat, wzrost: 170 cm, oczy: zielone, ostatnie miejsce pobytu: Leicester, zaginęła 30 maja 2006 r.

Radosław Więckowski 37 lat, wzrost: 175 cm, oczy: szare, ostatnie miejsce pobytu: Londyn, zaginął 4 stycznia 2014 r. 30 września 2016

odczas spotkania w Ambasadzie RP w Londynie przedstawiciele polskiej policji i Essex Police pozytywnie ocenili współpracę na rzecz bezpieczeństwa w Harlow, gdzie doszło ostatnio do przestępstw, w których ucierpieli Polacy. – Cel naszej wizyty w Harlow to nawiązanie współpracy z miejscową społecznością polską i ułatwienie jej kontaktu z miejscową policją. Zbieramy informacje dotyczące miejsc szczególnie niebezpiecznych i takie sugestie przekazujemy miejscowym funkcjonariuszom – mówił na początku wizyty podkom. Bartosz Czernicki. – Ich zadaniem jest nawiązanie kontaktu z polską społecznością, z którą nam czasami trudno jest się porozumieć – szczególnie z osobami, dla których angielski nie jest pierwszym językiem – potwierdzał z kolei inspektor policji w Essex Alan Ray.

Trudno się porozumieć z osobami, dla których angielski nie jest pierwszym językiem.

ALAN RAY, POLICJA W ESSEX W spotkaniu wzięli udział ambasador Arkady Rzegocki, konsul Michał Mazurek, insp. Rafał Batkowski z Komendy Głównej Policji w Warszawie, oficer łącznikowy polskiej policji w Londynie mł. insp. Monika Sokołowska, komendant policji w Harlow Sean O’Callaghan oraz polscy policjanci, którzy pełnili służbę w tej miejscowości. Policja w Harlow utworzyła specjalny numer kontaktowy dla wszystkich, którzy chcieli się umówić na spotkanie z polskimi policjantami. Funkcjonariusze kontaktowali się także z polską społecznością w Harlow, odwiedzili polski kościół i szkołę sobotnią, spotkali się z przedstawicielami organizacji po-

lonijnych. Wspierali również brytyjskich funkcjonariuszy, uczestnicząc w spotkaniach z polskimi obywatelami i pomagając chociażby w tłumaczeniu dokumentów. Delegacja policji i przedstawiciele służb konsularnych odbyli dodatkowe spotkanie z przedstawicielami brytyjskich agencji policyjnych, które zajmują się m.in. zapobieganiem i zwalczaniem przestępstw na tle ksenofobicznym. W rozmowach uczestniczyli m.in. przedstawiciele agencji NCA, która zwalcza przestępczość zorganizowaną o zasięgu ogólnokrajowym i międzynarodowym oraz prowadzi wywiad kryminalny. (za: Ambasada RP; sz)

Burmistrz Londynu chce dni bez samochodu

Msza z prymasem

Burmistrz Londynu coraz częściej mówi o pomyśle wprowadzenia dni bez samochodu w stolicy Wielkiej Brytanii. Według niego projekt ten przyczyni się do obniżenia zanieczyszczenia powietrza w metropolii. Jego zdaniem, od 2020 roku Oxford Street mogłaby być wolna od ruchu samochodowego.

W niedzielę, 9 października br. o godz. 18.30 w polskiej parafii przy Little Brompton Oratory na South Kensington w Londynie odbędzie się uroczystość wprowadzenia relikwii św. Wojciecha. Mszy św. będzie przewodniczył ks. abp Henryk J. Muszyński, prymas senior.

14 z wielkiej brytanii

Wielu ludzi wstydzi się prosić o pomoc Z Alicją Kaczmarek, kierownik Polish Expats Association w Birmingham, rozmawia Joanna Szmatuła Polish Expats Association w Birmingham z jednej strony pomaga Polakom, z drugiej – jest to też centrum kulturalne. – Nasze stowarzyszenie działa w dwóch obszarach – udzielamy wsparcia polskiej społeczności w UK i promujemy polską kulturę i sztukę, a przez to pozytywny wizerunek Polski w Wielkiej Brytanii. Pomoc realizujemy w naszym nowo otwartym ośrodku – Erdington Welcome Centre, gdzie można przyjść, poprosić o poradę czy wsparcie. Prowadzimy też galerię sztuki współczesnej Centrala, która mieści się w centrum Birmingham. Organizujemy w niej wystawy artystów z Polski i innych krajów Europy Środkowej i Wschodniej, a także koncerty, spektakle, warsztaty i inne wydarzenia. Raz do roku organizujemy festiwal filmowy Behind the Curtain, prowadzimy też polską szkołę sobotnią i ośrodek kształcenia nauczycieli szkół sobotnich. Jak długo funkcjonujecie i z jakiej formy pomocy można u was skorzystać? – Istniejemy od 2009 roku, udzielamy wsparcia osobom doświadczającym

lakom, dlatego ostatnio uruchomiliśmy centrum zgłaszania takich incydentów w naszym ośrodku, gdzie pośredniczymy między ofiarami tego typu przestępstw a policją. Z jakimi problemami zgłaszają się potrzebujący pomocy? – Najwięcej osób zgłasza się do nas z problemami ubóstwa, czyli pomocy w staraniu się o zasiłki czy spłaty długów, spraw mieszkaniowych. Nadal bardzo wiele osób zgłasza się tylko dlatego, że nieznajomość języka angielskiego uniemożliwia im zrozumienie korespondencji i załatwienie spraw urzędowych. Kilka miesięcy temu otworzono Erdington Welcome Centre, o którym przed chwilą pani wspomniała. Jakie jest jego zadanie? – Erdington Welcome Centre to trzyletni projekt sfinansowany przez Big Lottery Fund. Jest to centrum wsparcia i integracji, mieszczą się w nim kawiarnia, nasze biuro i sala spotkań. Niedługo ruszają też warsztaty parentingowe, grupa spotkaniowa dla kobiet czy kursy komputerowe. Nasza kawiarnia jest ide-

alnym miejscem do spotkań wszystkich lokalnych kultur. Komu jesteście w stanie pomóc? Kto najczęściej się do was zgłasza? – Staramy się pomóc wszystkim osobom. Czasami w bardzo trudnych sprawach musimy się kierować również do innych organizacji czy instytucji, ale zawsze oferujemy wsparcie. Pomagamy osobom indywidualnym, jak i rodzinom, reagujemy w trudnych sprawach, współpracując z policją, urzędem pracy czy urzędem miejskim– jeżeli zachodzi taka potrzeba. Można do nas się zgłosić oso-

Z roku na rok powstaje coraz więcej polskich ośrodków wsparcia, ale ta liczba jest wciąż niewystarczająca. Może problemem jest finansowanie takich ośrodków? Brak wsparcia ze strony państwa? – W Wielkiej Brytanii łatwo założyć organizację, gorzej jest ze zdobyciem środków na działalność. Wszystko jest możliwe, jednak – jak pokazuje nasz przykład – wymaga to sporo pracy i poświęcenia. Wiele osób ma zapał i energię, często

ALICJA KACZMAREK

30 września 2016

W jakiej sferze życia Polacy potrzebują i szukają najczęściej wsparcia? – Nadal ogromnym problemem jest nieznajomość języka angielskiego, a przez to niemożność znalezienia pracy, postarania się o zasiłki. Coraz więcej pojawia się osób zadłużonych, które nie wiedzą jak poradzić sobie z firmami windykacyjnymi. Sporo osób zgłasza się też z problemami psychologicznymi, takimi jak depresja czy stany lękowe. Często wynikają one z izolacji społecznej. Takie ośrodki jak wasz mają więcej pracy niż jeszcze kilka lat temu? Ludzie chętniej się do was zgłaszają, czy raczej się wstydzą? – Jest różnie, sporo osób się wstydzi i przychodzi późno, kiedy problemy zdążą urosnąć do ogromnych rozmiarów. Nadal walczymy z bezdomnością, nadal przyjeżdżają ludzie, którzy są w ogóle nie przygotowani do życia w Anglii i nie radzą sobie od samego początku.

Do tej pory nie dostaliśmy żadnego wsparcia ﬁnansowego ze strony polskiej. ubóstwa, informujemy o przysługujących prawach i obowiązkach, pomagamy w sprawach rodzinnych, zatrudnienia, sprawach mieszkaniowych czy zdrowotnych. Aktywnie wspieramy integrację poprzez organizowanie rożnego rodzaju imprez kulturalnych, rodzinnych, reagujemy też na problemy polskiej społeczności, współpracując z lokalnymi organizacjami i instytucjami; ostatnio jest to problem współczesnego niewolnictwa, którego ofiarami najczęściej padają Polacy. Staramy się też reagować na rosnącą falę uprzedzeń i hate crime skierowanych przeciwko Po-

biście, ale też poprosić o poradę mailowo poprzez naszą stronę internetową.

zwracają się do polskich instytucji rządowych z prośbą o zaangażowanie, te jednak nie oferują pomocy. My do tej pory nie dostaliśmy żadnego wsparcia finansowego ze strony polskiej, a pomagamy naszym rodakom już od lat. Czy teraz, po referendum ws. Brexitu, zauważyliście jakieś zmiany? Polacy skarżą się na rasistowskie ataki? – Wiemy, że po Brexicie nastąpiło wiele ataków na Polaków w Wielkiej Brytanii. W Birmingham na szczęście nie odnotowaliśmy żadnych poważniejszych incydentów. Zdarzają się sytuacje, kiedy ludzie słyszą nieprzyjemne komentarze pod ich adresem, ale do tej pory nikt nie zgłosił fizycznych ataków na Polaków. Podobno wielu Anglików przepraszało was w listach za wynik głosowania w sprawie Brexitu. – Rzeczywiście, nasza organizacja została zasypana mailami i kartkami od Brytyjczyków przepraszających za zachowania ekstremalne po Brexicie, wyrazili oni wsparcie i wdzięczność za nasz wkład na rzecz brytyjskiego społeczeństwa. Wiele osób podkreślało, że rasistowskie incydenty są wyjątkami. Większość społeczeństwa jest przyjaźnie nastawiona do imigrantów.

Czekamy na Twój komentarz

| z wielkiej brytanii 15 Po I i II Kongresie Polskich Przedsiębiorców, nadszedł czas na jego III edycję. Uczestnicy wznowią m.in. debatę o kondycji rynku polskich ﬁrm w UK.

Przędsiębiorcy razem

Fot. Shutterstock

Tematem przewodnim tegorocznego kongresu będzie skalowanie biznesu. Uczestnicy wspólnie spróbują wskazać zagrożenia, które stoją na drodze ku realizacji biznesplanu, jak również zdefiniować działania zwiększające szansę jego powodzenia. – III Kongres Polskich Przedsiębiorców to nie tylko spotkanie polskich przedsiębiorców, lecz także szansa dla brytyjskich graczy sektora MŚP i nie tylko na dostrzeżenie potencjału polskiego rynku w Wielkiej Brytanii – mówi Bartłomiej Kowalczyk, organizator kongresu oraz twórca platformy PBLink.co.uk. – Wielu

Brytyjczyków już zbudowało swój sukces przy pomocy polskich firm, chociażby z sektora budowlanego. Jedną z idei kongresu jest właśnie umocnienie współpracy polsko-brytyjskiej. Podobnie jak w ubiegłym roku, w programie nie zabraknie pozycji „Klinika Biznesu”, w ramach której specjaliści-prelegenci skupią się na zagadnieniach, które powinien znać każdy przedsiębiorca. W kolejnej części spotkania będą miały miejsce panele dyskusyjne. III Kongres Polskich Przedsiębiorców odbędzie się 19 października w Londynie, przy Bishopsgate 280.

5-funtowy banknot w twoim portfelu może być wart nawet 200 funtów – informuje „Metro”. Taką wartość osiągają one na internetowych aukcjach.

Banknot za 200 funtów? Nowe, plastikowe banknoty o nominale 5 funtów dostępne są zaledwie od kilkunastu dni w kilku częściach Wielkiej Brytanii. Na aukcjach te polimerowe banknoty są warte nawet 200 funtów. Kto może je mieć w portfelu? Przede wszystkim mieszkańcy Londynu, Manchesteru, Birmingham, Leeds, Hull i Cardiff – to tam pojawiły się one jako pierwsze w powszechnym obiegu. Zasada jest prosta – im niższy numer seryjny – zaczynający się od prefixu AA01, tym wyższa cena, jaką osiąga on na aukcji. Kolekcjonerzy kupili już na eBayu dwa banknoty w cenach 228 funtów i 196 funtów. Kilka innych

widnieje na aukcjach za cenę 100 funtów. Pierwszy banknot z serii (nr AA01 000001) otrzymała królowa Elżbieta II. Wszystkich 5-funtówek, które dla kolekcjonerów mogą być warte o wiele więcej, jest 999.999 sztuk. Docelowo ma zostać wydrukowanych 440 mln plastikowych banknotów odpornych na wilgoć czy przedarcie i trudnych do podrobienia. Papierowe banknoty 5-funtowe pozostaną prawnym środkiem płatniczym do 5 maja 2017 roku. Po tym dniu stare banknoty będzie można wymieniać w oddziałach Banku Anglii. (ml)

reklama

16 kryminał

Na pewną śmierć

Szantaż, potem bestialskie morderstwo, a na końcu proces w asyście uzbrojonych policjantów – to tylko niektóre wątki głośnej sprawy morderstwa Moniki S.

>> Paweł Chojnowski iejski dom w okolicach Rainford, niewielkiej miejscowości 20 km na północny wschód od Liverpoolu. Dochodzi dziewiąta wieczorem, gdy właściciel słyszy

Mężczyzna natychmiast wzywa karetkę pogotowia. Ratownicy są na miejscu już po kilku minutach. Odkrywają, że kobieta została także kilkukrotnie pchnięta nożem. Odnajdują sześć ran. Kiedy przygotowują ją do transportu, jeden z nich pyta, jak do tego doszło? Na wpół żywa, ostatkiem sił wyszeptuje,

przeszkodzi. Wokół tylko krzaki, zarośla i pola. Do najbliższych zabudowań ponad sto metrów, ale z tego miejsca trudno je dostrzec. Morderca wyciągnął swoją ofiarę z samochodu i zadał kilka ciosów nożem w brzuch i klatkę piersiową. Potem oblał ją benzyną i podpalił. Zanim odjechał, dla pewności wbił ostrze w jej ciało jeszcze kilka razy i zostawił na pewną śmierć.

dzieci. Dla funkcjonariuszy szybko najważniejszą sprawą w śledztwie było zatrzymanie i przesłuchanie Anthonego C.

Łagodny jak baranek

Ojciec trójki dzieci, były żołnierz, 27letni C. został aresztowany zaledwie kilkanaście godzin po śmierci Moniki. Przeglądając jego kartotekę, policja

Fot. Shutterstock

walenie do drzwi. Dziwi się, bo o tej porze z reguły nikt go nie odwiedza bez zapowiedzi. To musi być coś pilnego. Otwiera i na moment zamiera z przerażenia. Spogląda na leżącą przed nim kobietę. Prawdopodobnie kobietę, bo na pierwszy rzut oka trudno jest to z całą pewnością stwierdzić. Skręca się z bólu, jej ciało trawią oparzenia, tlą się resztki ubrania. Z miejsca na głowie, skąd wcześniej wyrastały długie blond włosy, teraz unosi się dym. Mimo poważnego stanu wciąż jest przytomna, majaczy, z trudem woła pomocy.

30 września 2016

że za wszystkim stoi jej były chłopak. Umiera w szpitalu późnym wieczorem 11 czerwca 2007 r.

Wbił dla pewności

Ponad 137 metrów – tyle musiała pokonać ranna i poparzona dziewczyna, by wskazać swojego mordercę. Biegli precyzyjnie odtworzyli zdarzenia tamtej nocy. Samochód zatrzymał się na poboczu Mossborough Hall Lane. W tym miejscu zabójca mógł mieć pewność, że nikt mu nie

Policja wkrótce zidentyfikowała zmarłą w szpitalu jako 21-letnią Monikę S. Przyjechała do Anglii w 2005 r. z rodzinnej Kłody pod Lesznem. Była niezwykle atrakcyjną, młodą kobietą. Szybko ułożyła sobie życie na Wyspach. Dostała pracę jako kelnerka we włoskiej restauracji. Policjanci najpierw odwiedzili ten lokal, potem również jej mieszkanie. Ustalili, że Monika od roku spotykała się z Brytyjczykiem. Podobno zostawił dla niej żonę i

natknęła się na kilka ciekawostek. Jak choćby to, że C. został trzy lata wcześniej dyscyplinarnie zwolniony z brytyjskiej armii za handlowanie skradzionymi przedmiotami, ma powiązania ze światem przestępczym, nałogowo wciąga kokainę oraz zmienia dziewczyny jak rękawiczki. Oficjalnie prowadzi legalne interesy: firmę taksówkarską, garaż, a ponadto handluje oponami. W stosunku do kobiet jest łagodny jak baranek, nigdy by żadnej nie skrzywdził. Nie chce rozmawiać z detektywami. Wyjaśnienia składa przez swojego ad-

| kryminał wokata za pomocą przygotowanego wcześniej oświadczenia. Śledczy pytają o poprzedni wieczór, gdzie był, co robił? Alibi ma marne. Wyszedł z psami na spacer, ale raczej nikt go wtedy nie widział. Tak, spotkał się poprzedniego dnia ze swoją byłą dziewczyną. Szantażowała go, że pójdzie na policję, bo niby ją pobił. Zapłacił ile zażądała, czyli 1 tys. funtów, podwiózł do pobliskiego supermarketu i tam widział Monikę po raz ostatni. Ale śledczy dociekają czemu zapłacił, skoro jej nie pobił? Mają ku temu powody, bo z protokołów policyjnych wynika, że Monika zgłosiła się do nich zaledwie kilka dni przed śmiercią. Opowiedziała, że C. ją zaatakował. Brutalnie. Złamał jej jedną z kości dłoni i groził, że spali jej mieszkanie. Monika chciała od niego odejść, zaczęła się spotykać z innym mężczyzną. Anthony miał z tego powodu wpaść we wściekłość. Ale na komisariacie C. podaje inną wersję zdarzeń. Przyznaje, że zapłacił, bo chciał chronić swoją siostrę, która, według niego, poturbowała Monikę. Jego zeznania nie trzymają się jednak kupy i policjanci decydują się zatrzymać go w areszcie.

Najcięższa rzecz w życiu

Detektywi jeszcze wtedy nie wiedzą, że nazajutrz po morderstwie C. kazał swojemu wujowi dokładnie wymyć białego opla kombi, a wcześniej wezwał specjalistę od kamer CCTV, by skasował kilkanaście ostatnich godzin nagrań wideo zarejestrowanych przez kamery umieszczone w garażu. Krótko po zatrzymaniu C., na dołek trafiają dwaj inni podejrzani. Są to: Philip S., kolega z wojska i najlepszy przyjaciel Anthonego oraz David C., jego wuj, ten od opla. Mężczyźni, choć długo maglowani do niczego się nie przyznają. Potwierdzają tylko słowa C. W zasadzie trzymają się aż do pierwszego dnia procesu, na którym prokurator za morderstwo Moniki S. żąda dla nich, podobnie jak dla C., kary dożywocia. Wtedy obaj zmieniają zeznania i decydują się obciążyć Anthonego. Jego wuj przyzna później, że składanie zeznań przeciw bratankowi było jedną z najcięższych rzeczy, jakie musiał zrobić w życiu. Trudno musiało mu być również dlatego, że C. groził mu i jego rodzinie śmiercią, gdyby temu wpadł do głowy pomysł złożenia obciążających go zeznań. Policjanci, ze względu na kontakty C. ze światem przestępczym, potraktowali groźbę poważnie i przyznali ochronę rodzinie Davida C.

Godziny w bagażniku

Ich zeznania rzucają nowe światło na przebieg zbrodni. Wynika z nich, że

mężczyzna dokładnie wszystko zaplanował. Spotkał się z Moniką obok stacji pożarnej w Liverpoolu, by przekazać pieniądze. Zamiast tego jednak siłą wsadził ją do bagażnika samochodu. Pomagał mu wtedy Philip S. C. zaparkował potem auto w swoim garażu, uruchomił alarm samochodowy i zostawił Monikę uwięzioną w środku na cztery godziny. Wieczorem wsiadł za kierownicę białego opla i przez chwilę kluczył po mieście, by potem ruszyć na północny zachód, w stronę St Helens i w końcu Rainford, gdzie zamordował swoją byłą dziewczynę. Detektywi i prokurator sądzą, że tak właśnie było. Obie wersje są spójne i bardzo podobne, a przede wszystkim zgadzają się z zebranym dotychczas materiałem dowodowym, bowiem wcześniej funkcjonariusze docierają do bilingów telefonicznych podejrzanego oraz odtwarzają miejsca logowania jego telefonu z dnia morderstwa Moniki. Na chwilę przed szóstą po południu jego telefon znajdował się w ruchu. Ruszył z miejsca nieopodal garażu, którego C. jest właścicielem w kierunku wschodnim. Piętnaście minut później sygnał zniknął, tak jakby mężczyzna wyłączył telefon. Pojawił się dopiero trzy godziny później na północy Liverpoolu. Choć podczas konfrontacji w sądzie C. wyjaśnia, że w tamtym czasie nie miał przy sobie telefonu, to ława przysięgłych mu nie wierzy. Zresztą inne okoliczności także świadczą na jego niekorzyść.

Bez emocji

Proces przed Liverpool Crown Court trwa w sumie cztery tygodnie. Salę sądową ochraniają uzbrojeni policjanci. Prokuratura, poza szeregiem zarzutów wobec Anthonego C., stawia również zarzut porwania, groźby karalnej oraz pomocy w przestępstwie Philipowi S. Wuja C. oskarża o pomoc i zacieranie śladów, a także o niepowiadomienie policji o popełnieniu przestępstwa. Ten ostatni dostaje najłagodniejszy wyrok – dwa lata. Na cztery i pół roku sąd skazuje z kolei S., który odpowiedział także za wcześniejsze przestępstwa. 1 maja 2008 r. ława przysięgłych uznaje Anthonego C. za winnego morderstwa Moniki S. Dwa dni później sąd ogłasza wyrok: dożywocie. Skazany może ubiegać się o wcześniejsze zwolnienie dopiero po odbyciu 25 lat kary więzienia. C. przyjmuje wyrok bez żadnych emocji.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

18 z wielkiej brytanii

Krócej w pracy? W Skandynawii powoli wprowadzany jest 6- i 7-godzinny dzień pracy. Niektóre ﬁrmy na Wyspach też przekonują się do takiego rozwiązania. Jakie korzyści wynikają z wprowadzanych zmian?

>> Sonia Grodek zadko pracuję po osiem godzin dziennie. Częściej po trzy-cztery – mówi 27-letnia Monika, dziennikarka współpracująca z kilkoma brytyjskimi i polskimi tytułami. Zarabia przy tym średnią krajową. – W branży kreatywnej taki czas pracy to nic dziwnego. Jak trzeba, to siedzę 12 godzin i wymyślam, odpowiadam na oferty, dzwonię. Innym razem mam naprawdę łatwe życie i całe popołudnia dla siebie – dodaje.

Szefowie chętni

Pracujemy dziś średnio 7 godzin i 26 minut dziennie. To około godzinę reklama

30 września 2016

tygodniowo krócej, niż wynosi europejska średnia. Z danych ONS wynika, że pracujemy coraz mniej. Więcej szefów niż jeszcze 10 lat temu, pozwala na pracę w domu (to również zasługa coraz łatwiejszego dostępu do narzędzi: komputerów, internetu, kamer, programów). Częściej też pracujemy stosując elastyczny czas pracy. Wiosną w badaniach Crown Workplace Relocations sześciu z dziesięciu szefów firm stwierdziło, że skrócenie dnia pracy z ośmiu do sześciu godzin mogłoby przynieść im korzyści, co trzeci przyznał, że pewnie rozważy takie rozwiązanie, a co czwarty powiedział, że na pewno je rozważy. Do systemowego rozwiązania przychylnie odniósł się wtedy na łamach „The Independent” Jeremy Corbyn z Partii Pracy.

– Nie wiem, czy dałbym radę zrobić wszystko co trzeba w sześć godzin, ale na pewno warto to przedyskutować na najbliższej edycji Workplace 2020, czyli planowanej największej w historii dyskusji na temat praw pracowniczych – wyjaśnił. W największych miastach, gdzie dojazd do pracy zajmuje często ponad godzinę, przychylność do tego pomysłu była wśród szefów firm największa. Wyraziło ją 67 proc. menadżerów z Birmingham, 70 proc. – z Londynu i 80 proc. – z Glasgow. – Nie liczę na cud – komentuje jednak 30-letni Patryk, sanitariusz z Birmingham. – Często mam zmiany po 10 godzin, pielęgniarki czasem spędzają w pracy i po 12 godzin na dobę. Jakim cudem skrócenie godzin pracy miałoby się opłacać – zasta-

nawia się. Póki co, zmiany rzeczywiście wprowadziły raczej firmy prywatne i te, które mogą sobie pozwolić na takie eksperymenty. Jedną z nich był Agent Marketing z Liverpoolu. Pracownicy, zamiast od 8:30 do 17:30 w grudniu i styczniu zeszłego roku, pracowali od 9:00 do 16:00 z obowiązkową, godzinną przerwą na obiad w środku dnia. Twierdzą, że mieli wtedy więcej energii, a zmiana była dla nich bardzo pozytywna.

Osiem godzin koncentracji

Wszystko zaczęło się od Skandynawii. To w Danii kilkanaście lat temu wprowadzono 33-godzinny tydzień pracy (najkrótszy w Europie). Za nią poszła Szwecja, która zaimplementowała 6-godzinny dzień pracy najpierw

| z wielkiej brytanii 19 w fabryce Toyoty. Okazało się, że pracownicy rzadziej odchodzą z pracy, są z niej bardziej zadowoleni i biorą mniej zwolnień, a firma odnotowała... większe zyski. Od zeszłego roku tak samo jest w kilku domach opieki, szpitalach i firmach prywatnych. Jedną z nich jest Background AB. Jej szef twierdzi na łamach „Daily Telegraph”: – Trudno jest się skoncentrować przez całe osiem godzin. Przez sześć godzin ludzie są za to bardziej skupieni i pracują szybciej – wyjaśnił. Pracująca u niego graficzka dodała, że zawsze ma po pracy czas na ogrodnictwo lub spacery po lesie, a wcześniej było jej trudno go wygospodarować. Pracownicy tej firmy są przy biurku od 8:30 do 11:30, później jedzą godzinny obiad, a następie pracują jeszcze 3 godziny.

Nie posiedzisz na FB

Ale jest haczyk – w czasie krótszego dnia pracy nie mogą korzystać z mediów społecznościowych czy telefonów prywatnych. – No właśnie. Większość szefów płaci ludziom za 8 godzin pracy, ale praktycznie każdy przyznaje się do siedzenia pół dnia na Facebooku. Wiem z doświadczenia, że jeśli mam perspektywę, że mogę skończyć pracę wcześniej, to „sprężam się” i siedzę, póki nie zrobię. A potem mogę iść na rower czy na basen, zamiast siedzieć jeszcze 4 godziny przed komputerem – tłumaczy pracująca po cztery godziny dziennie Monika. Większość szwedzkich szefów ma zresztą wobec pracowników liczne zobowiązania, które mnożą się, im więcej czasu dana osoba spędza w pracy. Przerwy dla matek karmiących, palaczy, osób chorujących; obiady i kawa na koszt szefa; wdrożenia, szkolenia i odprawy – wszystko to sprawia, że im dłużej Szwedzi siedzą w pracy, tym tak naprawdę mniej czasu zajmuje im sama... praca. 6-godzinny dzień jest uczciwszy: czas spędzony za biurkiem w stu procentach poświęcany jest na pracę.

Fot. Shutterstock

Praca stoi

Na drugie oblicze szwedzkiego modelu pracy zwraca jednak uwagę 54-letnia Lucyna, opiekunka osób starszych, która od kilkudziesięciu lat mieszka w Uppsali. – W Szwecji są sklepy otwarte tylko od 10:00 do 14:00 i to w niektóre dni tygodnia. Po 16:00 wszystkie urzędy są już dawno zamknięte, a w porze obiadowej wszyscy są na obiedzie. Jest parę restauracji, które działają tylko raz w tygodniu lub w weekendy. Dla pracowników to raj, zgoda. Ale w porównaniu z Polską to mam czasem wrażenie, że praca tu „stoi” i nic nie da się załatwić – narzeka. No właśnie, jak jest w Polsce? Nasi rodacy nad Wisłą wciąż pracują średnio 8 godzin i 12 minut dziennie. To jeden z najwyższych wskaźników w Europie. Dla wielu to za długo. – Wychodzę z pracy o piątej po południu. W domu jestem po szóstej. Robię sobie herbatę, chwilę odpoczywam i około ósmej zaczynam robić sobie obiad. A właściwie kolację. Jeśli mam

coś do zrobienia, zostaje mi najwyżej dwie-trzy godziny, bo potem muszę iść spać, żeby wstać o siódmej – opowiada 57-letni Krzysztof, który pracuje w magazynie w Warszawie.

Pracodawcy wiedzą swoje

Ale na szybką zmianę nie ma co liczyć, bo rządzący i szefowie od lat jak mantrę powtarzają o produktywności, która w Polsce jest na zbyt niskim poziomie, by skrócić dobę roboczą. Polska jest pod tym względem czwarta od końca w całej Europie, co oznacza, że wytwarzamy w tym samym czasie prawie 3 razy mniej niż mieszkańcy Luksemburga, którzy są na pierwszym miejscu w zestawieniu. Jednak wielu pracownikom takie rankingi wydają się niesprawiedliwe. – Siedzę w magazynie, obsługuję wózek widłowy i układam towary na półkach. Nie wierzę, że w magazynie w Luksemburgu wygląda to inaczej. A czy polska pielęgniarka, która nie ma czasu usiąść przez całą 12- czy 24-godzinną zmianę, pracuje mniej wydajnie niż szwedzka? Moim

zdaniem to tłumaczenia dla naiwnych. Chodzi jak zwykle o to, żeby płacić najmniej jak się da, za jak największą pracę – uważa. Póki co, pozostaje więc mieć nadzieję, że przynajmniej na Wyspach korzystne zmiany niedługo wejdą w życie.

Tyle godzin w tygodniu pracują mieszkańcy:       

Danii – 33,8 godz. Irlandii – 35 godz. Wielkiej Brytanii – 36,3 godz. Szwecji – 36,5 godz. Polski – 40,6 godz. Czech – 41,2 godz. Grecji – 42,4 godz.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

20 wywiad

Trzy godziny

i czterdzieści osiem minut

Marek Krajewski. Najpopularniejszy w Polsce autor kryminałów, specjalista od mrocznych zbrodni, wydał właśnie nową powieść. Tylko nam mówi po co codziennie szlifuje angielski, dlaczego przestał pić i co chciałby przeszczepić z Wysp Brytyjskich do Polski. Rozmawia: Sergiusz Pinkwart.

Właśnie ukazała się w Polsce pana najnowsza powieść. „Mock” to znów mroczny Wrocław. Rozsławił pan na świecie swoje miasto. Prezydent powinien postawić panu pomnik. – Jestem wystarczająco doceniany w moim Wrocławiu. Prezydent nie musi mi stawiać pomnika, nie pragnę też kamienicy przy rynku. Chodzi pan jeszcze po mieście na piechotę czy ogląda świat zza przyciemnianych szyb limuzyny? – Trzy razy w tygodniu biegam, najchętniej stałą trasą. Dziesięć kilometrów wzdłuż Odry, ze słuchawkami na uszach. Czego pan słucha? – Czwartego kanału BBC. Szlifuję angielski. Codziennie poświęcam na naukę półtorej godziny. Jestem już na poziomie B2/C1. Czyżby chciał pan wysłać Eberharda Mocka na Wyspy Brytyjskie? – Nie, robię to wyłącznie dla siebie samego. Jestem z wykształcenia filologiem klasycznym. Znam grekę i łacinę. Mówię też po niemiecku. Angielski postanowiłem podciągnąć, bo to jest „współczesna łacina”. Sporo interesujących mnie książek wychodzi tylko w tym języku.

W przyszłym roku minie 20 lat, odkąd wydał pan swoją pierwszą powieść. Czy łatwo było podjąć decyzję o porzuceniu stałej, etatowej pracy 30 września 2016

Fot. Agencja BE&W

Kryminałów? – Książek naukowych. Pasjonuje mnie filozofia, a najistotniejsze rzeczy publikuje się dziś po angielsku. Chcę być na bieżąco. Kryminałów z zasady nie czytam. Nie chcę, choćby nieświadomie, zainspirować się czyjąś twórczością. Plagiat to największe zagrożenie dla pisarza.

| wywiad 21 na Uniwersytecie Wrocławskim, by zająć się literaturą? – Zajęło mi to 10 lat, podczas których w czasie roku akademickiego pracowałem ze studentami, a w wakacje siadałem do pisania powieści kryminalnych. W pewnym momencie doszedłem do wniosku, że stać mnie już na to, by utrzymać się wyłącznie z pisania. Miałem szczęście, bo gdy zaczynałem, nie było na polskim rynku zbyt wielu kryminałów i stosunkowo łatwo odniosłem sukces. Czytelnicy czekali na powieści, których akcja będzie się rozgrywała tutaj. A ja zawsze marzyłem, by być wolnym pisarzem. Ma pan dla siebie całe dnie, a do pracy zasiada, gdy muza ześle natchnienie? – Jestem bardzo dobrze zorganizowany, więc w moim przypadku to nie mogłoby tak wyglądać. Kilka lat temu zacząłem planować swój dzień z zegarkiem, a właściwie to z minutnikiem w ręku. Do pracy siadam przed jedenastą i włączam stoper. Mam przed sobą trzy godziny czterdzieści osiem minut pisania. Nie mniej, nie więcej. Gdy wychodzę do kuchni zrobić sobie herbatę, to stoper wyłączam. 3 godziny 48 minut? – Dokładnie. Wyliczyłem to według wzoru na „złoty podział” – zasadę harmonii, która obowiązywała w sztuce antyku. Dwie godziny i dwadzieścia minut poświęcam na rozmyślania, a półtorej godziny – tak jak już mówiłem – na naukę angielskiego. Lubię dobrze zorganizowane życie i praktyczne rozwiązania. Złota zasada jest praktyczna? – Pozwala efektywnie wykorzystywać czas. Lubi pan eksperymenty? – To zależy gdzie. Na przykład w kuchni nie przepadam za nowościami. Lubię to, co już znam. Gdy jestem w restauracji nigdy nie zamawiam spaghetti ani ryb. Dlaczego? Nie lubi pan makaronu ani owoców morza? – Tu chodzi o kwestie praktyczne. Spaghetti praktycznie nie da się zjeść, bez pobrudzenia koszuli czy marynarki. A ryby mają ości, które trzeba wydłubać, odłożyć na bok… Po co? Czy nie lepiej zamówić żeberka, golonkę czy schabowego? No to już wiemy po kim Eberhard Mock, bohater pana powieści, odziedziczył skłonność do prostych przyjemności kulinarnych. A po je-

dzeniu, tak jak szef wrocławskiej policji kryminalnej, lubi pan zapalić papierosa i przepłukać usta odrobiną czegoś mocniejszego? – Od czterech lat nie palę ani nie piję. Jestem pisarzem i nie mogę sobie pozwolić na to, by alkohol przytępił mój zmysł wzroku i słuchu. W każdej chwili mogę dostrzec lub usłyszeć coś, co może mi się przydać w mojej pracy. A smak alkoholu i papierosów dobrze poznałem, bo przecież nie urodziłem się wczoraj. Mam pięćdziesiąt lat i swoje już w życiu wypiłem i wypaliłem. Czytelnicy podsuwają panu pomysły na kolejne książki? – Na spotkaniach autorskich często się zdarza, że ktoś się upiera, by mnie przekonać do opisania jego historii albo do umieszczenia akcji kolejnej powieści właśnie w tym mieście. Prawie zawsze odmawiam. Za to chętnie słucham historii o ludzkich losach, bo znajdują się tam ciekawe wątki, które mnie mogą w jakiś sposób zainspirować. Dość konsekwentnie opisuje pan miasta, które są panu najbliższe: Wrocław i Lwów. Ale w zeszłym roku wydał pan powieść, która dzieje się w powojennym Darłowie. Burmistrz pewno pękał z dumy. – Dostałem honorowe obywatelstwo. Darłowo i nadmorski Darłówek, to wyjątek. Znam te miejsca bardzo dobrze, bo od lat jeżdżę tam, gdy chcę odpocząć od Wrocławia. Myślałem, że filolog klasyczny na urlop raczej poleci do Rzymu... – Rzym, to rzeczywiście chyba najwspanialsze miasto dla kogoś, kto tak jak ja lubi spacerować i odczytywać na kamiennych portalach łacińskie sentencje. Ale nie przepadam za lataniem i jeśli tylko nie muszę, staram się jeździć tam, gdzie mogę dojechać bez wysiłku samochodem lub pociągiem. Najczęściej jadę odpocząć do małego domku letniskowego, który mam w Wielkopolsce. Wie już pan, kiedy premiera następnej książki? – Oczywiście. Już za rok. Przez najbliższe dziesięć lat będę pisał jedną powieść kryminalną rocznie. Mówiłem już, że jestem bardzo dobrze zorganizowany. A po 2026 roku? – Kończę z kryminałami. Mam pomysły na inne książki. Chciałbym się zabrać za tak lubiane w Wielkiej Brytanii powieści uniwersyteckie. W Polsce to jeszcze kompletnie nieznany gatunek. Liczę, że to dobry pomysł.

reklama

22 goniec kulturalny

Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

| Do 14 października, Londyn, Edynburg cena:

free

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na: joanna.szmatula@mail.goniec.com.

The Magniﬁcent Seven reżyseria: Antoine Fuqua gatunek: western

Remake legendarnego westernu „Siedmiu wspaniałych”. Armia bandytów terroryzuje wioskę na pograniczu amerykańsko-meksykańskim. Farmerzy proszą o pomoc grupę rewolwerowców. Siedmiu najemników postanawia stawić czoło przeważającym siłom przeciwnika. Czy najtwardsi rewolwerowcy będą w stanie uwolnić wioskę spod bandyckich rządów? W rolach głównych: Denzel Washington, Chris Pratt, Ethan Hawke, Vincent D’Onofrio.

Goniec kulturalny

Jedyna taka kobieta W Londynie, a za chwilę w Edynburgu można oglądać wystawę i spektakl teatralny o jedynej kobiecie w szeregach Cichociemnych – w 75. rocznicę pierwszego zrzutu do Polski. Projekt przybliża historię generał Elżbiety Zawackiej (Elisabeth Watson) – jedynej spośród 15 kandydatek, która pomyślnie przeszła trening i służyła potem w szeregach Cichociemnych. Uro-

dzona w Toruniu Zawacka była aktywnym członkiem ruchu oporu na Śląsku i brała udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie kontynuowała działalność w opozycji antykomunistycznej jako aktywny członek Solidarności. W 1995 została odznaczona Orderem Orła Białego, a 11 lat później awansowana do stopnia generała. Wystawa zawiera unikatowe materiały archiwalne. Sztuka teatralna

podkreśla skomplikowane zagadnienia pochodzenia i tożsamości, kontrastując osobę generał, która „służyła Polsce jak najlepiej, jak mogła” z jej współczesną potomkinią Kamilą – młodą aktorką, która czeka na szansę swojego życia. Wystawę można oglądać do 14 października w POSK-u w Londynie. Przedstawienia odbędą się w dniu 5 października w Londynie i 7-8 października w Edynburgu.

Polski humor Duet: Różański & Mania w Londynie

1 października, St Johns Evangelist Church, 601 Harrow Road, London W10 4RA, cena: £7-£10

Smoleńsk

reżyseria: Antoni Krauze gatunek: dramat

10 kwietnia 2010 roku rządowy samolot Tupolew 154 z prezydentem RP Lechem Kaczyńskim i towarzyszącymi mu 95 osobami – członkami oficjalnej delegacji zmierzającej do Katynia – ulega katastrofie w Smoleńsku. Wszyscy pasażerowie giną na miejscu. Tragedia wywołuje ogromne poruszenie w Polsce i na świecie. Nina – dziennikarka pracująca dla dużej, komercyjnej stacji telewizyjnej – próbuje dowiedzieć się, jakie były powody katastrofy. 30 września 2016

Pierwsza polska gala Stand-up Comedy w Londynie przyniesie niezapomniane wrażenia wszystkim miłośnikom komedii. Na scenie pojawi się siedmiu komików – Abelard Giza, Kasia Piasecka, Rafał Rutkowski, Kacper Ruciński, Łukasz Lodkowski, Rafał Pacześ, a także – gościnnie, Piotr Bałtroczyk. O oprawę muzyczną zadba Paweł Paulo Molenda.

9 października, Indig02, Peninsula Square, London, SE10 0AX, cena: £18

Podczas koncertu duetu fortepianowego Piotr Różański & Grzegorz Mania, muzycy zagrają najbardziej znane duety A. Dvoraka, J. Brahmsa czy E. Griega, a także utwory J. Zarębskiego. Piotr Różański to muzyk, który ukończył studia licencjackie w Akademii Muzycznej w Krakowie, a w 2014 roku uzyskał stopień doktora sztuki. Koncertował w Polsce, USA, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii i w Niemczech. Grzegorz Mania również ukończył studia w Akademii Muzycznej w Krakowie, a także studia w Guildhall School of Music and Drama w Londynie. Jako solista i kameralista występował w kraju i za granicą: w Norwegii, Wietnamie, Austrii, Włoszech i Francji.

| goniec kulturalny 23

Z miłości do książek 1 października, O2 Shepherd’s Bush Empire Shepherd’s Bush Green, London, W12 8TT cena:

£25-£30

Muzyczne gwiazdy w stolicy Już w najbliższą sobotę na Wyspach wystąpi dobrze znany zespół Pectus, który zaprezentuje kawałki z ich najnowszej płyty „Kobiety”. Na scenie pojawią się także goście specjalni – Patrycja Markowska i Kayah. Koncert poprowadzi Martin Fitch, znany także jako Marcin Mroziński.

Coroczny London Literature Festival, odbywający się w Londynie na początku jesieni, to okazja, by miłośnicy książek zapoznali się z nowościami, spotkali się ze swoimi ulubionymi pisarzami i wzięli udział w ciekawych warsztatach. Więcej na: southbankcentre. co.uk. cena:

24 czerwcon 5-16 października, Southbank Centre, Belvedere Rd, London SE1 8XX

wystawy Scottish Artists 1750-1900 Zobaczymy tu prace takich artystów, jak m.in. Allan Ramsay, Sir David Wilkie, Alexander Nasmyth czy James Giles. The Queen’s Gallery London SW1A 1AA cena: £3.70-£7.20 kiedy: do 9 października Jukebox, Jewkbox! A Century on Shellac and Vinyl Interaktywna wystawa pokazuje historię żydowskich wynalazców, muzyków, kompozytorów, producentów muzycznych i twórców tekstów piosenek. Jewish Museum London NW1 7NB cena: free kiedy: do 16 października States of Mind: Tracing the Edges of Consciousness Wystawa wynosi na pierwszy plan perspektywę: filozofów, naukowców, artystów i bada, jak różnie funkcjonuje ich świadomość. Wellcome Collection London NW1 2BE

O HIP-HOPIE

różne ceny

dla dzieci cena: free kiedy: do 16 października William Eggleston Portraits Prace pochodzącego z Memphis Williama Egglestona były swoistym przełomem – przed nim królowały raczej zdjęcia biało-czarne. Dopiero ten fotograf dał pierwszeństwo kolorom. St Martin’s Place London WC2H 0HE cena: £5.50-£7 kiedy: do 23 października Georgia O’Keeffe Ta amerykańska malarka (1887-1986) pokazuje czym jest kobiecość, ale za punkt wyjścia obiera sobie naturę i wszystko co jest z nią związane. Nie brakuje tu też nawiązań do ciała kobiety. Tate Modern, Bankside London SE1 9TG cena: £17.20 kiedy: do 30 października Bhupen Khakhar Ten pochodzący z Bombaju artysta znacząco wpłynął na kształt współczesnej sztuki indyjskiej. Zmarł w 2003 r.

Tate Modern London SE1 9TG cena: £9.50-£12 kiedy: do 6 listopada Abstract Expressionism Tym razem Royal Academy of Arts postanowiło przygotować wystawę poświęconą ekspresjonizmowi, jednemu z najważniejszych prądów w sztuce XX wieku. Znajdą się tu prace takich artystów jak Jackson Pollock, Willem de Kooning czy Mark Rothko. Royal Academy of Arts Burlington House, Piccadilly. London W1J 0BD cena: £10-£16.50 kiedy: do 2 stycznia Maggi Hambling – Touch: Works on Paper Hambling to urodzona w 1945 roku brytyjska malarka i rzeźbiarka. Tym razem na wystawie zobaczymy jej 40 prac – wszystkie to rysunki powstałe na papierze. British Museum London WC1B 3DG cena: free kiedy: do 29 stycznia

dotknąć ziemi. Przemierza więc cały Londyn – w powietrzu – i zauważa, jak jej świat się zmienia. Little Angel Theatre London N1 2DN cena: £12 kiedy: do 20 listopada

Mrs Armitage And The Big Wave To historia Quentina Blake’a opowiadająca o wielkiej przyjaźni kobiety i jej psa, którzy pewnego dnia wyruszają na morską wyprawę w poszukiwaniu… doskonałej fali. Ritzy Cinema Brixton London SW2 1JG cena: £12 kiedy: 7-28 października My Great Orchestral Adventure To koncert przeznaczony dla całej rodziny – dorośli na pewno nie będą się na nim nudzić. Usłyszymy tu dźwięki znane między innymi z „Ride of the Valkyries” czy „We’re Going On a Bear Hunt”. Koncerty odbywają się dwa razy dziennie. Royal Albert Hall London SW7 2AP cena: £12.70 kiedy: do 26 października Emily Rising To opowieść o dziewczynce, która pewnego dnia odkrywa, że jej stopy nie mogą

DonGuralesko to jedna z najbardziej charyzmatycznych postaci na polskiej scenie hip-hopowej. Tym razem będzie można usłyszeć go w Londynie – przyjeżdża tu ze swoim projektem „Magnum Ignotum”. Początek koncertu: godz. 21.00.

The Slide at the ArcelorMittal Orbit To propozycja dla wszystkich miłośników nauki, a także doskonała możliwość na sprawdzenie, jaką frajdę może sprawić łączenie zasad fizyki z zabawą. ArcelorMittal Orbit Olympic Park, Stratford London E20 2ST cena: £5 kiedy: do 31 grudnia The Gruffalo To historia malutkiej myszy, która sprytem pokonała lisa, sowę, węża i stwora Gruffalo. Z morałem, ale z całą pewnością nie tylko dla dzieci. Lyric Theatre London W1D 7ES cena: £14-£21.50 kiedy: do 8 stycznia

8 października, The Old Truman Brewery, London, E1 6QL, cena: £20-£25

24 goniec kulturalny

spektakle The Two Gentlemen of Verona To komedia Williama Szekspira napisana we wczesnym etapie jego kariery. Tematem przewodnim sztuki jest zależność między przyjaźnią i miłością, a przede wszystkim to – czy jedno z nich powinno górować nad drugim. Shakespeare’s Globe London SE1 9DT cena: £10-£62 kiedy: do 1 października Unfaithful W tej słodko-gorzkiej komedii romantycznej zobaczymy wielu wspaniałych aktorów. Na scenie pojawi się tu m.in. Matthew Lewis, znany z filmów o przygodach najpopularniejszego nastoletniego czarodzieja. 111 Charingm Cross Road London WC2H 0DU cena: £35 kiedy: do 8 października reklama

30 września 2016

Jess and Joe Forever Jess i Joe poznali się kiedy mieli po dziewięć lat. Jess przyjeżdża wtedy do Norfolk na letnie wakacje, Joe mieszka tu od urodzenia. Choć w przyszłości wiele ich będzie różnić, ich przyjaźń będzie rozkwitać przez lata. Orange Tree Theatre Richmond TW9 2SA cena: £20-£25 kiedy: do 8 października Funny Girl To musical oparty na historii napisanej przez Isobel Lennart, z muzyką Jule’a Styne’a, pierwotnie wystawiony w 1964 roku na Brodway’u. W roku 1968 ukazał się nawet film o tym samym tytule z Barbrą Streisand, która wcieliła się w tytułową postać Fanny Brice. Savoy Theatre London WC2R 0ET cena: £25-£69.50 kiedy: do 8 października

The Go-Between – Legendarny Michael Crawford powraca we wzruszającej opowieści o utraconej obietnicy – pisze „Daily Mail”. Reżyseria: Robert Haines. Apollo Shaftesbury 31 Shaftesbury Ave London W1D 7ES cena: £19.50-£75 kiedy: do 15 października

wić – opowieść o Harrym Potterze, tym razem już starszym, i o jego relacjach z dziećmi, musi zainteresować fanów tego nie najmłodszego już czarodzieja. Palace Theatre London W1D 5AY cena: £10-£13 kiedy: do 10 grudnia

In the Heights To musical, w którym na pierwszym planie jest młodość, taniec i radość, ale spektakl nie jest przeznaczony wyłącznie dla nastoletnich widzów. King’s Cross Theatre London, N1C cena: £22 kiedy: do 30 października

No Man’s Land To opowieść o zwykłym spotkaniu, przy drinku, dwóch dojrzałych mężczyzn – Hirsta (Patrick Stewart) i Spoonera (Ian McKellen). Ich niby zwyczajna rozmowa od razu zachwyca widza. Wyndham’s Theatre London WC2H 0DA cena: od £10 kiedy: do 17 grudnia

Harry Potter and the Cursed Child O tym spektaklu było głośno jeszcze na długo zanim powstał. Nie ma się co dzi-

Trainspotting Ta historia wymyślona i opisana przez Irvine’a Welsha stała się niezwykle popularna po tym, jak w la-

tach 90. przeniesiono ją na ekran. Wszystko kręci się tu wokół narkotyków i tego, jak są w stanie zmienić człowieka, który może poświęcić dla nich wszystko. The Vaults Leake St London SE1 7NN cena: £20-£35 kiedy: od 3 listopada do 15 stycznia The Phantom of the Opera To kolejny musical Andrew Lloyd Webera, który trafił na deski londyńskich teatrów. Powstał on na podstawie powieści Gastona Leroux z 1911 i opowiada o losach młodej sopranistki, która staje się obsesją tajemniczego geniusza muzycznego – Upiora Opery. Her Majesty’s Theatre 57 Haymarket London SW1Y 4QL cena: £20-£95 kiedy: do 4 marca

| goniec kulturalny 25 Tajemnicze związki

książka

W wypadku samochodowym w Lulea, na północy Szwecji, ginie dziennikarz miejscowej gazety. Jego śmierć budzi zainteresowanie Anniki Bengtzon, która z nim współpracowała. Okazuje się, że wypadek był upozorowany, a mężczyzna został zamordowany. cena: £6

Blu-ray

Muzyczne święto Koncert „Raz, Dwa, Trzy... 25” został zarejestrowany w listopadzie 2015 roku w sali koncertowej Narodowego Forum Muzyki we Wrocławiu. W koncercie udział wzięli m.in.: Kinga Preis, Ania Rusowicz, Muniek Staszczyk, Lech Janerka.

Najnowsza odsłona utytułowanej strategii z 2001 r. powraca z niesamowitą rozgrywką, w której udział biorą tysiące wojowników. To klasyk gatunku RTS, w którym gracze mają do dyspozycji specjalne budowle, produkcję surowców, szeroki asortyment jednostek oraz dużą gamę broni palnej.

gra

cena: £19

cena: £9

CUDOWNA RODZINA

Wpływ na rzeczywistość

Po kilkunastu latach od wesela Toula i Ian wciąż bezskutecznie próbują uwolnić się od greckich krewnych. Ich córka Paris wybiera się na studia, a rodzina oczywiście musi zatwierdzić wybór uczelni. Zanosi się więc na prawdziwe trzęsienie ziemi.

film DVD, cena: £6

Młodość i jej granice To opowieść o tym, że młodość wszędzie ma te same pragnienia, te same tęsknoty. Nie wszędzie jednak może je urzeczywistnić, zwłaszcza w kraju gdzie kobiety muszą być całe życie podoprządkowane mężczynom. Film przenosi nas do nadmorskiego miasteczka kilkaset kilometrów od Stambułu. Lele i jej cztery siostry wracają ze szkoły, świętując koniec roku i niewinnie flirtując z kolegami z klasy. Dla okolicznych mieszkańców ich za-

bawa okazuje się być jednak zbyt frywolna – sąsiedzi „uprzejmie” donoszą, że jedna z sióstr usiadła na ramionach jednego z chłopców. Wybucha lokalny skandal, który ma nieoczekiwane konsekwencje. Dom dziewczynek z dnia na dzień zamienia się w więzienie, a rodzina postanawia jak najszybciej „pozbyć się problemu” i wydać je za mąż – decydując o wyborze narzeczonych bez ich wiedzy. Siostry postanawiają jednak znaleźć sposób, by móc żyć po swojemu. Obraz reżyserki Deniz Gamze Ergüven był nominowany do tegorocznych Oscarów w kategorii Najlepszy Film Nieanglojęzyczny.

Do wygrania bilety na koncert „Panny Wyklęte”, który odbędzie się 5 listopada w O2 Academy Islington w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@ mail.goniec.com, z dopiskiem „Panny Wyklęte”. Do wygrania bilety na spektakl „Zemsta” A. Fredry, który odbędzie się 15, 16, 22 i 23 października w Teatrze POSK-u w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy wysłać zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail.goniec.com, z dopiskiem „Zemsta”. Więcej nagród do zgarnięcia na Facebooku!

http://www.facebook.com/Goniec.com.Polski

FILM DVD, CENA: £7. FOT. MOVIEMAIL.COM

26 porady

reklama

Panel ekspertów

Zwolnienie z pracy Jeśli pracownik uważa, że jego pracodawca nie miał przesłanek do jego zwolnienia, może on wnieść sprawę o odszkodowanie, pod warunkiem, że był pracownikiem firmy od co najmniej dwóch lat, jeśli został zatrudniony 6 kwietnia 2012 roku lub później. W przypadku gdy pracownik uważa, że przyczyną jego zwolnienia jest wiek, niepełnosprawność, zmiana płci, małżeństwo lub związek partnerski, ciąża i macierzyństwo, rasa, religia lub jego przekonania, płeć lub orientacja seksualna, ma on prawo złożyć sprawę o dyskryminację do sądu pracy. Może to być samodzielne roszczenie lub może być ono dołączone do powództwa z tytułu niesprawiedliwego zwolnienia. W przypadku sprawy o dyskryminację w miejscu pracy nie obowiązuje zasada dotycząca minimalnej wymaganej długości zatrudnienia. Zasady, na podstawie których pracodawca powinien postępować wobec pracowników, są regulowane przez kodeks ACAS traktujący o skargach i procedurach dyscyplinarnych oraz przez wewnętrzny regulamin danej firmy. Zanim pracownik zostanie zwolniony dyscyplinarnie, pracodawca powinien do niego napisać (przedstawiając problem), a następnie powinno odbyć się spotkanie, na którym pracodawca powinien omówić wszelkie problemy i wątpliwości z pracownikiem. Gdy pracodawca podejmie decyzję o dyscyplinarnym zwolnieniu, powinien poinformować o tym pracownika pisemnie, a w przypadku gdy pracownik nie zgadza się z podjętą w jego sprawie decyzją, dać mu okazję do wniesienia odpowiedniego odwołania. W przypadku gdy pracodawca nadal nie chce zmienić zdania, pracownik może wnieść do sądu pracy sprawę o nieuzasadnione zwolnienie – w przeciągu trzech miesięcy od zwolnienia. Powód może starać się o podstawowe odszkodowanie oraz nawiązkę. Wysokość odszkodowania jest zależna od wieku, stażu pracy w danej firmie, świadczeń otrzymanych w trakcie zatrudnienia itp. Można też starać się o ponowne przyjęcie do pracy, wtedy należy rozpocząć negocjacje z pracodawcą jak najwcześniej. 30 września 2016

Fot. Shutterstock

Czy mogę starać się o odszkodowanie, jeśli zostałem niesprawiedliwie zwolniony z pracy?

W takich przypadkach można poprosić o pomoc ACAS. Wygrana w sprawach o niesprawiedliwe zwolnienie opiera się głównie na jakości zebranych dowodów. Należy zachować kopię umowy o pracę, regulamin firmy, warunki zatrudnienia i przepisy pracownicze, list informujący o zatrudnieniu, list informujący o zwolnieniu, odcinki wypłaty, roczne podsumowanie zarobków P-45, pismo od pracodawcy w sprawie postępowania dyscyplinarnego, przeprowadzone oceny pracownicze lub inne ważne dla sprawy dokumenty. Jeśli uważasz, że zostałeś niesłusznie zwolniony lub twój pracodawca planuje cię zwolnić i chciałbyś omówić swoje możliwości, zadzwoń na naszą polską linię telefoniczną 023 9267 5527/5528 i umów się na spotkanie. Andrew & Andrew Limited jest kancelarią z długimi tradycjami. Mecenas Gabriela Wiktorzak Andrew & Andrew Solicitors

Potrzebujesz fachowej porady? Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

PODRÓŻ PRZEZ Kaukaz, z racji swojego położenia, przez wieki był miejscem, na którego podboju zależało władcom sąsiednich państw. Do dziś zresztą jest to region, w którym nie milkną echa dawnych wydarzeń – często tragicznych, i gdzie do dziś wiele konﬂiktów jest wciąż nierozwiązanych. Jest to jednak wyjątkowa kraina, która przyciąga zarówno tych, którzy chcą odpocząć na gruzińskiej prowincji, jak i tych, którzy mają zamiar wspiąć się na najwyższe położone tu szczyty.

28 KAUKAZ

W gruzińs

Gruzja, dzięki bogatej historii, pięknym terenom, smacznemu jedzeniu i wyjątkowej gościnności jej mieszkańców jest miejscem, które Europejczycy chcą poznawać w coraz większym stopniu. Swoją podróż warto zacząć od stolicy kraju.

e d ny m z najcenniejszych zabytków, które się tu znajdują, jest świątynia Metechi, wybudowana nad skalistym urwiskiem. Pochodzi ona z XIII w. i mimo wielu kataklizmów zachowała się w niemal doskonałym stanie. – Położony na urwistym brzegu Kury kościół jest jedną z wizytówek Tbilisi. Jego prosta kamienna sylwetka na30 września 2016

leży do najbardziej rozpoznawalnych punktów okolicy. Na placu przed kościołem na Stare Miasto spogląda z wysokości pomnika Dawid IV Budowniczy, jeden z największych władców gruzińskich (panujący na przełomie XI i XII w.) – informuje portal travelin.pl.

Dla wrogów i przyjaciół

Z kolei, aby obejrzeć panoramę Tbilisi warto zwiedzić ruiny twierdzy

Narikala, wznoszące się nad starym miastem. Choć do dziś zachowała się zaledwie część murów, to i tak ich widok robi wrażenie. Przez lata twierdza była wielokrotnie niszczona i odbudowywana – pierwsze mury powstały już w IV w. p.n.e., jednak to, co zachowało się do dzisiaj, w większości pochodzi z VIII w. n.e. Stoi tu także posąg Matki Gruzji. W jednej ręce trzyma ona miecz (ku przestrodze wrogów), a w drugiej –

czarę z winem (dla przyjaciół). Kartlis Deda stoi na stoku góry Mtacminda, nieopodal twierdzy Narikala i widać ją z wielu punktów w mieście. Najstarszą dzielnicą w stolicy jest natomiast Abanotubani, czyli dzielnica łaźni. – Znajduje się nieopodal rzeki Mtkwari i Placu Króla Wachtanga Gorgasali (Gorgasalis Moedani). Łaźnie łatwo rozpoznać dzięki charakterystycznym, murowanym kopułom. Niegdyś było ich 60, a dziś działa

| KAUKAZ 29

ńskiej stolicy

Ważne adresy: Ambasada RP w Tbilisi: Braci Zubalaszwili 19, 0108 Tbilisi, Gruzja Tel. + 995 322 920 398

Warto wiedzieć: À Ambasada RP w Tbilisi rekomenduje wszystkim udającym się do Gruzji posiadanie ubezpieczenia turystycznego pokrywającego koszty leczenia za granicą oraz transport chorego do kraju. À Ponadto zwraca uwagę, iż osoby planujące wycieczki górskie powinny mieć szczególny typ ubezpieczenia pokrywający koszty akcji ratunkowych w górach. À %Q TQMW QFPQVQYWLG UKđ Y )TW\LK RT\[RCFMK öOKGTEK turystów, w tym także obywateli polskich, związane z uprawianiem turystyki górskiej. À Wychodząc w wysokie góry (np. okolice Kazbeku i Tetnuldi) należy bezwzględnie mieć raki, czekan i być związanym liną ratunkową w minimum trzyosobowych grupach. (za: msz.gov.pl)

jedynie sześć – można przeczytać na stronie kaukaz.pl.

Religijne centrum

Około 20 km od Tbilisi mieści się Mccheta, jedno z najstarszych miast w Gruzji – badania dowodzą, że osady ludzkie mieściły się tu już w 30002000 r. p.n.e. To właśnie tu w IV w. n.e. proklamowano chrześcijaństwo jako religię państwową. Mccheta do dziś jest zresztą siedzibą władz Gruzińskie-

go Kościoła Prawosławnego. Znajduje się tu też jedna z najważniejszych dla mieszkańców budowli sakralnych – katedra Sweti Cchoweli. Pochodzi ona z XI w., jednak zbudowano ją na miejscu pierwszej w kraju świątyni chrześcijańskiej z IV w. Dawniej służyła jako miejsce koronacji i pochówku gruzińskich władców. W Mcchecie zbliżają się do siebie pasma Wielkiego i Małego Kaukazu, co powoduje, że widoki są tu naprawdę niezwykłe.

W okolicy mieści się także prawosławny monastyr Dżwari z VI w. – jego nazwę można przetłumaczyć jako Monastyr Krzyża. Legenda głosi, że Święta Nino, która nawróciła kraj na chrześcijaństwo, zatrzymała się na wzniesieniu na modlitwę i postawiła tam krzyż. Później posta-

wiono tu p i e r w s z y, mniejszy kościół – Mały Kościół Dżwari. Drugi (Wielki Kościół Dżwari), został wybudowany obok niego po kilkudziesięciu latach. Na skutek erozji gleby i z powodu braków środków finansowych, obiekt ten wpisano na listę stu najbardziej zagrożonych zniszczeniem zabytków na świecie.

30 KAUKAZ

Ormian Armenia to kolejny kraj, który odwiedzamy podczas podróży po Zakaukaziu, zwanym także Kaukazem Południowym. Mimo trudnej historii i wielu konﬂiktów państwo to powoli otwiera się na turystów.

iespełna tydzień temu brytyjski „The Telegraph” opublikował listę 25 rzeczy o Armenii, o których prawdopodobnie mało kto wie. Wiele z tych punktów brzmi na tyle interesująco, by na poważnie zastanowić się nad wizytą w tym państwie, zwłaszcza że na przyjazd tutaj decyduje się coraz więcej turystów. 30 września 2016

O Arce Noego

Armenia uznawana jest za kraj, który przyjął chrześcijaństwo jako pierwszy – pierwsi jego wyznawcy pojawili się tam szybko po śmierci Jezusa, jednak trzeba było poczekać do IV wieku, by uznano tę religię za tę panującą. Ma to swoje odbicie w wielu miejscach w kraju – do dziś znajdziemy tu kościoły, które przetrwały ponad tysiąc lat – o Armenii mówi się zresztą, że jest to „kraina kościołów”. Warto zobaczyć

choćby klasztor Tatew pochodzący z IX w., położony w najdalej wysuniętej na południe prowincji kraju, Sjunik. „The Telegraph” pisze też o innej ciekawostce – podobno Ormianie wierzą, że w okolicach góry Ararat, świętej góry Ormian, ma znajdować się... Arka Noego. Mimo że szczyt położony jest na terytorium Turcji, zaledwie 30 km od granicy z Armenią, dla mieszkańców tego kraju jest ona jednym z najważniejszych symboli –

jeśli nie najważniejszym. Jego masyw jest doskonale widoczny, na przykład ze stolicy. Warto też wiedzieć, że Armenia jest krajem, którego większość obywateli mieszka poza jego granicami. W dużej mierze przyczyniło się do tego ludobójstwo dokonane na Ormianach w 1915 roku przez Turcję, po którym obywatele masowo emigrowali. Według różnych badań życie mogło stracić wtedy nawet 1,5 mln osób. Szacuje

| KAUKAZ 31 WaĹźne adresy: Ambasada RP w Erywaniu: Hanrapetutian 44a 0010 ErywaĹ&#x201E; Tel.: +374 10 54 24 91

Przydatne informacje: Ă&#x20AC; Od 10 stycznia 2013 r. obywatele polscy przebywajÄ&#x2026;cy na terenie Republiki Armenii do 180 dni w ciÄ&#x2026;gu roku sÄ&#x2026; zwolnieni z obowiÄ&#x2026;zku posiadania wiz. Ă&#x20AC; 2QYU\GEJPC LGUV VW \PCLQOQĂśÄ? LÄ&#x2018;\[MC TQU[LUMKGIQ C Y mĹ&#x201A;odszym pokoleniu, szczegĂłlnie w miastach, rĂłwnieĹź angielskiego. Nierzadko moĹźna spotkaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; ze znajomoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; polskiego. Ă&#x20AC; JÄ&#x2122;zyk ormiaĹ&#x201E;ski posiada wĹ&#x201A;asny alfabet. Nazwy miejscoYQĂśEK QTC\ WNKE Y YKÄ&#x2018;MU\[EJ OKCUVCEJ \CRKUCPG UĂ´ TÂłYPQNGgle alfabetem Ĺ&#x201A;aciĹ&#x201E;skim lub cyrylicÄ&#x2026;. Ă&#x20AC; Wymiany pieniÄ&#x2122;dzy moĹźna dokonywaÄ&#x2021; zarĂłwno w oddziaĹ&#x201A;ach bankĂłw, jak i w licznych kantorach wymiany walut. NaleĹźy pamiÄ&#x2122;taÄ&#x2021;, Ĺźe w dalszym ciÄ&#x2026;gu dominuje tu obrĂłt gotĂłwkowy. Ă&#x20AC; 9 OKCUVCEJ PCLDCTF\KGL RQYU\GEJP[O ĂśTQFMKGO MQOWPKMCcji sÄ&#x2026; kursujÄ&#x2026;ce po wyznaczonych trasach mikrobusy (marszrutki). W Erywaniu dziaĹ&#x201A;a teĹź jedna linia metra. Ă&#x20AC; W kuchni dominujÄ&#x2026; dania miÄ&#x2122;sne, sery, spoĹźywane na surowo lub kwaszone warzywa oraz zielenina. (za: msz.gov.pl)

siÄ&#x2122;, Ĺźe dziĹ&#x203A; poza granicami moĹźe mieszkaÄ&#x2021; nawet 5,6 mln Ormian (dla porĂłwnania w caĹ&#x201A;ym kraju mieszka okoĹ&#x201A;o 3,5 mln).

RĂłĹźowe centrum

ErywaĹ&#x201E;, stolica kraju, poĹ&#x201A;oĹźona jest w dolinie rzeki Hrazdan, pomiÄ&#x2122;dzy 950 a 1200 m n.p.m., w pĂłĹ&#x201A;nocno-wschodniej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci Doliny Ararat. â&#x20AC;&#x201C; Nazywany jest czÄ&#x2122;sto â&#x20AC;&#x17E;rĂłĹźowym miastemâ&#x20AC;?, poniewaĹź wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; budynkĂłw w centrum miasta

ma wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie taki odcieĹ&#x201E;. A wszystko to za sprawÄ&#x2026; lokalnego budulca, ktĂłrym jest wulkaniczna skaĹ&#x201A;a â&#x20AC;&#x201C; tuf â&#x20AC;&#x201C; moĹźna przeczytaÄ&#x2021; na portalu travelmaniacy. pl. To takĹźe jedno z najstarszych miast na Ĺ&#x203A;wiecie â&#x20AC;&#x201C; wzmianki o nim pochodzÄ&#x2026; juĹź z 782 r. p.n.e., kiedy to powstaĹ&#x201A;a warownia Erebuni (Ĺ&#x203A;lady osadnictwa na tym terenie pochodzÄ&#x2026; jednak z wielu wiekĂłw wstecz). Przy okazji wizyty w stolicy warto teĹź przejĹ&#x203A;Ä&#x2021; siÄ&#x2122; po ruinach tej twierdzy i

zobaczyÄ&#x2021;, od czego miasto wziÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;o swĂłj poczÄ&#x2026;tek. GĹ&#x201A;Ăłwnymi atrakcjami turystycznymi sÄ&#x2026; tu Plac Republiki, czyli najwiÄ&#x2122;kszy plac miejski, na ktĂłrym odbywajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; najwaĹźniejsze uroczystoĹ&#x203A;ci paĹ&#x201E;stwowe i przy ktĂłrym mieszczÄ&#x2026; siÄ&#x2122; m.in. budynki rzÄ&#x2026;dowe, a takĹźe Katedra Ĺ&#x203A;w. Grzegorza OĹ&#x203A;wieciciela, ktĂłra jest najwiÄ&#x2122;kszym ormiaĹ&#x201E;skim koĹ&#x203A;cioĹ&#x201A;em na Ĺ&#x203A;wiecie. Obok soboru TrĂłjcy Ĺ&#x161;wiÄ&#x2122;tej w stolicy Gruzji, Tbilisi,

jest teĹź jednÄ&#x2026; z najwiÄ&#x2122;kszych Ĺ&#x203A;wiÄ&#x2026;tyĹ&#x201E; na Zakaukaziu. Katedra powstaĹ&#x201A;a w celu upamiÄ&#x2122;tnienia 1700. rocznicy uznania chrzeĹ&#x203A;cijaĹ&#x201E;stwa jako religii panujÄ&#x2026;cej w Armenii, jest teĹź miejscem, w ktĂłrym zĹ&#x201A;oĹźono relikwie Ĺ&#x203A;w. Grzegorza OĹ&#x203A;wieciciela, patrona kraju. Jej budowa rozpoczÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a siÄ&#x2122; w 1997 roku, a do uĹźytku oddano jÄ&#x2026; juĹź cztery lata pĂłĹşniej. Warto wspomnieÄ&#x2021;, Ĺźe z wizytÄ&#x2026; przybyĹ&#x201A; tu takĹźe polski papieĹź, Jan PaweĹ&#x201A; II.

32 KAUKAZ

- śladami ró Choć Azerbejdżan nie jest jeszcze tak popularnym kierunkiem podróży jak Gruzja, z roku na rok przyjeżdża tu coraz więcej turystów. Tak jak i w przypadku sąsiednich krajów, przyciąga ich tu przede wszystkim przyroda i wyjątkowe widoki. I oczywiście niesamowite zabytki, których nie brakuje zwłaszcza w stolicy.

i e z a leżnie od tego, czy planujemy pieszą wędrówkę, czy wspinaczkę górską, prędzej czy później przyjdzie pora na Baku – stolicę kraju i najludniejsze miasto Zakaukazia. Mieszka tu około 9,1 mln mieszkańców. Tu położony jest też największy i najstarszy port na Morzu Kaspijskim. 30 września 2016

Siedziba władców

W Azerbejdżanie znajdują się tylko dwa obiekty wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO – jeden z nich mieści się właśnie w stolicy. Mowa

tu o kompleksie, w którego skład wchodzi: Stare Miasto, Pałac szachów Szyrwanu i Baszta Dziewicza, który wpisano na listę w 2000 roku. Iczeri-Szeher, czyli Stare Miasto (zwane także Wewnętrznym Miastem) to otoczona murami najstarsza część Baku – jego znaczna część pochodzi z IX w. Do dziś zachowała ona ślady wielu kultur – m.in. zara-

tusztriańskiej, arabskiej, perskiej, tureckiej czy rosyjskiej. Znajduje się tu wspomniana już Baszta Dziewicza, powstała na fundamentach budowli z VII-VI w. p.n.e., którą wybudowano w XII w. Znajdujący się tu Pałac Szachów Szyrwanu datowany jest z kolei na XV w. – ten zabytek też można uznać za jeden z symboli miasta. W czasach kiedy powstawał był on główną siedzibą władców Szyrwanu, czyli zachodniej części dzisiejszego Azerbejdżanu.

| KAUKAZ 33

rĂłĹźnych kultur

WaĹźne adresy: Ambasada RP w Baku: AzerbejdĹźan, AZ-1000, Baku ul. Kiczik Gala 2 Iczeri Szeher (Stare Miasto) Tel. + 994 (12) 492 01 14

PodrĂłĹźowanie po kraju PlanujÄ&#x2026;c podrĂłĹź po regionie Kaukazu PoĹ&#x201A;udniowego, trzeba RCOKÄ&#x2018;VCÄ? ĂźG PKGMVÂłTG RT\GLĂśEKC ITCPKE\PG UĂ´ \COMPKÄ&#x2018;VG FNC obcokrajowcĂłw. Nie jest moĹźliwy wjazd drogÄ&#x2026; lÄ&#x2026;dowÄ&#x2026; do AzerbejdĹźanu z Rosji ani przejazd w drugÄ&#x2026; stronÄ&#x2122;. Z uwagi na nieuregulowany konďŹ&#x201A;ikt wokĂłĹ&#x201A; GĂłrskiego Karabachu, zamkniÄ&#x2122;ta jest granica AzerbejdĹźanu z ArmeniÄ&#x2026;. Dla mniej Y[OCICLĂ´E[EJ VWT[UVÂłY PCLFQIQFPKGLU\[O ĂśTQFMKGO MQmunikacji sÄ&#x2026; mikrobusy (tzw. marszrutki). PrzeciÄ&#x2122;tna opĹ&#x201A;ata za przejazd na dĹ&#x201A;uĹźszej trasie (ok. 250-350 km) wynosi 5-8 USD. Z Baku, z okolic stacji metra â&#x20AC;&#x17E;20 Styczniaâ&#x20AC;?, mikrobusy YG YU\[UVMKEJ MKGTWPMCEJ QFLGĂźFĂźCLĂ´ EQ MKNMCPCĂśEKG MKNMCdziesiÄ&#x2026;t minut. (za: globtroter.pl)

GĹ&#x201A;Ăłwnym budynkiem jest tu dwupiÄ&#x2122;trowy paĹ&#x201A;ac z kilkudziesiÄ&#x2122;cioma komnatami, spoĹ&#x203A;rĂłd ktĂłrych wiele zachowaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; do dziĹ&#x203A;, i przylegajÄ&#x2026;cy do niego niewielki pawilon. W kompleksie mieĹ&#x203A;ci siÄ&#x2122; takĹźe mauzoleum szachĂłw Szyrwanu. W niĹźszej czÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ci kompleksu natrafimy natomiast meczet paĹ&#x201A;acowy z dwoma pomieszczeniami modlitewnymi. Jeszcze niĹźej mieszczÄ&#x2026; siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;aĹşnie, pochodzÄ&#x2026;ce z XVII wieku â&#x20AC;&#x201C; co ciekawe, odkryto je dopiero na poczÄ&#x2026;tku XX wieku.

Ci, ktĂłrzy tu przyjadÄ&#x2026; mogÄ&#x2026; zdziwiÄ&#x2021; siÄ&#x2122;, Ĺźe miasto â&#x20AC;&#x201C; poza tym, Ĺźe mocno kultywuje tradycje â&#x20AC;&#x201C; z drugiej strony zmierza takĹźe w stronÄ&#x2122; nowoczesnoĹ&#x203A;ci â&#x20AC;&#x201C; symbolem tego sÄ&#x2026; choÄ&#x2021;by â&#x20AC;&#x17E;gĂłrujÄ&#x2026;ce nad miastem supernowoczesne Baku Flame Towers â&#x20AC;&#x201C; trzy wieĹźowce (140, 160, 190 m wysokoĹ&#x203A;ci ) w ksztaĹ&#x201A;cie pĹ&#x201A;omieni imponujÄ&#x2026;co iluminowane nocÄ&#x2026; â&#x20AC;&#x201C; jak czytamy na blogu krzyztofmatys.pl. Te wieĹźowce widaÄ&#x2021; praktycznie z kaĹźdego miejsca stolicy.

Pradane Ĺ&#x203A;lady

Poza stolicÄ&#x2026;, warto udaÄ&#x2021; siÄ&#x2122; takĹźe do drugiego kompleksu umieszczonego na LiĹ&#x203A;cie Ĺ&#x161;wiatowego Dziedzictwa UNESCO, czyli do Gobustanu, gdzie moĹźna podziwiaÄ&#x2021; malowidĹ&#x201A;a naskalne. Park Narodowy Gobustan (Qobustan) jest oddalony od Baku zaledwie o ok. 70 kilometrĂłw, nic wiÄ&#x2122;c nie stoi na przeszkodzie, by tu przyjechaÄ&#x2021;. â&#x20AC;&#x201C; Krajobraz kulturowy rozciÄ&#x2026;gajÄ&#x2026;cy siÄ&#x2122; na pow. 537 ha obejmuje trzy

pĹ&#x201A;askowyĹźe pokryte skalnymi gĹ&#x201A;azami, wyrastajÄ&#x2026;cymi z pĂłĹ&#x201A;pustynnych terenĂłw Ĺ&#x203A;rodkowego AzerbejdĹźanu. ZachowaĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; na nich ponad 6000 rytĂłw skalnych, dokumentujÄ&#x2026;cych 4000 lat rozwoju tej formy sztuki. W Gobustanie zachowaĹ&#x201A;y siÄ&#x2122; takĹźe pozostaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ci siedlisk ludzkich i miejsc pochĂłwku, Ĺ&#x203A;wiadczÄ&#x2026;ce o intensywnym osadnictwie w tym rejonie od czasu gĂłrnego paleolitu aĹź do Ĺ&#x203A;redniowiecza â&#x20AC;&#x201C; czytamy na stronie unesco.pl.

34 KAUKAZ

szczyt Myśląc o Kaukazie można rozumieć go jako region na pograniczu Europy oraz Azji pomiędzy Morzem Czarnym a Kaspijskim, ale można też mieć na myśli łańcuch górski. Jego najwyższy szczyt to znajdujący się na terenie Rosji Elbrus, którego wysokość sięga 5642 m n.p.m. To też najwyższy szczyt Europy, wchodzący w skład Korony Ziemi.

radyc yjnie przyjmuje się, że jego południową granicę stanowią rubieże Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu z Turcją i Iranem. Z granicą północną jest nieco trudniej, jednak uznaje się, że w jego skład wchodzi także południowy skrawek Federacji Rosyjskiej, czyli takie regiony jak m.in. Inguszetia, Osetia Południowa, Dagestan czy Czeczenia. 30 września 2016

Kaukaz można podzielić na Kaukaz Północny (Przedkaukazie) i Południowy (Zakaukazie) – ich granicą jest główny łańcuch pasma i biegnąca tutaj południowa granica Rosji. Widać więc, że choć historycznopolityczny Kaukaz nie zawsze pokrywa się z tym fizyczno-geograficznym, to w rzeczywistości pojęcia te są ze sobą utożsamiane. Dziś mieszka tu ponad 70 grup etnicznych, co pokazuje, jak bardzo różnorodny jest to obszar.

Korona Ziemi

Najwyższym szczytem Kaukazu jest Elbrus, którego wysokość sięga 5642 m n.p.m. Położony jest na terenie Kabardo-Bałkarii w Rosji, niedaleko granicy z Gruzją. To też najwyższy szczyt Rosji. – Elbrus jest jednym z najłatwiejszych szczytów Korony Ziemi, mimo to każdego roku na górze ginie ok. 15-30 osób, co sytuuje ten szczyt wśród najbardziej niebezpiecznych na świecie. Liczba ofiar śmiertelnych jest

wyższa niż na Mount Everest. Głównej przyczyny wypadków upatruje się w słabym przygotowaniu fizycznym i braku odpowiedniego ekwipunku niemałej części wspinaczy – można przeczytać na blogu 7szczytow.pl. Góra jest celem wypraw nie tylko narciarzy, jak i alpinistów, ale i turystów – tu sporym ułatwieniem jest uruchomiona kilka lat temu kolejka linowa, dzięki której – po przesiadce – można dojechać aż do wysokości

| KAUKAZ 35

ty Kaukazu

To warto wiedzieć Ratownicy ze względu na duże przewyżU\GPKC K DTCM URT\đVW Y V[O öOKIĜQYEC ratunkowego) docierają na miejsce wypadku zazwyczaj po upływie 24h. Nie podejmują również akcji ratunkowych w przypadku niekorzystnych warunków pogodowych. Sygnał nadajników GSM często nie pokrywa swoim zasięgiem wysokich gór. Należy więc zakładać, że w przypadku sytuacji awaryjnej wezwanie pomocy może być znacznie utrudnione.

(za: msz.gov.pl)

3850 m n.p.m. Co ciekawe, odbywają się tu także zawody Elbrus Race – pierwszy bieg odbył się w 1990 roku, jednak regularnie konkurs przeprowadzany jest od 2005 roku.

Na lodowcu

Poza Elbrusem, do najwyższych szczytów zaliczamy znajdującą się na terenie Gruzji Szcharaę 5193 m n.p.m., położony w Azerbejdżanie Bazardüzü (4485 m n.p.m.) oraz ormiański Aragac

– 4090 m n.p.m. Mimo to największą popularnością cieszy się inny szczyt – Kazbek, a właściwie Mkinwarcweri (co można przetłumaczyć jako „lodowy szczyt”), położony na terytorium Gruzji. Kazbek, trzeci co do wielkości masyw w Gruzji, jest niebezpiecznym szczytem, także dla osób, które mają spore doświadczenie we wspinaczce wysokogórskiej. – Z roku na rok na lodowcu (powyżej 3000 m n.p.m.) pojawia się coraz więcej szczelin. Mają one nawet do

kilkudziesięciu metrów głębokości i często są ukryte pod przewianym śniegiem i materiałem skalnym. Upadek w taką szczelinę praktycznie zawsze kończy się śmiercią. Stanowczo odradzamy zdobywanie szczytu bez przewodnika – radzi msz.gov.pl. Warto też wiedzieć, że nie ma tu systemu ratownictwa górskiego przypominającego taki, który funkcjonuje choćby w polskich Tatrach. – Pasma Wielkiego Kaukazu mają

znacznie większą skalę przewyższeń i odległości do cywilizacji niż jakiekolwiek pasma górskie w Polsce. Brak jest schronisk turystycznych na grzbietach. Fakt ten, połączony ze stałym ryzykiem nieprzewidywalnych ekstremalnych zjawisk pogodowych powoduje, że namiot i zapas wody są niezbędnym elementem ekwipunku – przypomina MSZ.

36 kuchnia

Potrawy z Gruzji, Armenii czy AzerbejdÅ¼anu sÄ&#x2026; niezwykle aromatyczne, a przy tym wyjÄ&#x2026;tkowo syte. Nie znajdziemy tu wielu lekkich zup czy daÅ&#x201E; gÅ&#x201A;Ã³wnych, a wszystkie dania sÄ&#x2026; przygotowywane z tego, co zazwyczaj gospodyni ma pod rÄ&#x2122;kÄ&#x2026;. Kuchnia tego regionu z roku na rok staje siÄ&#x2122; coraz bardziej popularna â&#x20AC;&#x201C; nawet na Wyspach nie brakuje gruziÅ&#x201E;skich czy azerskich restauracji.

SkÅ&#x201A;adniki:

t H MJÇ´DJ T[QJOBLV t H PS[FDIÃ&#x2DC;X XÂ&#x2019;PTLJDI t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t HBÂ&#x2019;Ç&#x152;[LJ Ç´XJFÈ&#x2C6;FK LPMFOESZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ [NJFMPOFK D[FSXPOFK QBQSZLJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ NJFT[BOLJ QS[ZQSBX EP TBDZXJ NPÈ&#x2C6;OB [BTUÇ&#x152;QJÇ&#x17D; NJFT[BOLÇ&#x152; CB[ZMJJ LNJOV S[ZNTLJFHP [JBSFO LPMFOESZ NB KFSBOLV DZOBNPOV

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB D[FSXPOFHP PDUV XJOOFHP t T[LM QFTUFL [ HSBOBUV t TÃ&#x2DC;M

SposÃ³b przygotowania:

4[QJOBL QPEEVTJÇ&#x17D; XZKÇ&#x152;Ç&#x17D; OB EVST[MBL J PEDJTOÇ&#x152;Ç&#x17D; [ XPEZ QPTJFLBÇ&#x17D; 0S[FDIZ XÂ&#x2019;PTLJF [NJFMJÇ&#x17D; EPEBÇ&#x17D; SP[HOJFDJPOZ D[PTOFL [NJFMPOÇ&#x152; D[FSXPOÇ&#x152; QBQSZLÇ&#x2014; J QS[ZQSBXZ ESPC OP QPTJFLBOÇ&#x152; OBULÇ&#x2014; LPMFOESZ J QPTPMJÇ&#x17D; EP TNBLV $BÂ&#x2019;PÇ´Ç&#x17D; TUBSBOOJF XZNJFT[BÇ&#x17D; B OB TUÇ&#x2014;QOJF EPEBÇ&#x17D; EP QPTJFLBOZDI XBS[ZX 1POPXOJF XZNJFT[BÇ&#x17D; J EPEBÇ&#x17D; QFTULJ HSBOBUV ; NBTZ VGPSNPXBÇ&#x17D; NBÂ&#x2019;F LVMFD[LJ [SPCJÇ&#x17D; X OJDI OJFEVÈ&#x2C6;F [BHÂ&#x2019;Ç&#x2014;CJFOJB B X LBÈ&#x2C6;EZN [ OJDI VNJFÇ´DJÇ&#x17D; QFTULÇ&#x2014; HSBOBUV J QS[ZP[EPCJÇ&#x17D; LPMFOESÇ&#x152; (za: kij-i-marchewka.blogspot.com)

30 wrzeÅ&#x203A;nia 2016

| kuchnia 37 SkÅ&#x201A;adniki:

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NBTÂ&#x2019;B NPÈ&#x2C6;F CZÇ&#x17D; LMBSPXBOF

t LVSD[BL P XBE[F H QPE[JFMPOZ OB D[Ç&#x2014;Ç´DJ NPHÇ&#x152; UP CZÇ&#x17D; UFÈ&#x2C6; QJFSTJ D[Z VELB

t Ç´SFEOJF DFCVMF PCSBOF J QPTJFLBOF t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV QPTJFLBOF t Ç´SFEOJDI QPNJEPSÃ&#x2DC;X PCSBOZDI J ESPCOP QPTJFLBOZDI t T[LMBOLJ QPTJFLBOZDI [JÃ&#x2DC;Â&#x2019; OBULJ QJFUSVT[LJ LPMFOESZ FTUSBHPOV CB[ZMJJ J LPQFS LV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ QÂ&#x2019;BULÃ&#x2DC;X DIJMJ t TÃ&#x2DC;M J QJFQS[ EP TNBLV

SposÃ³b przygotowania:

/B QBUFMOJ SP[QVÇ´DJÇ&#x17D; NBTÂ&#x2019;P J PCTNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; LVSD[BLB OB CSÇ&#x152;[PXP [F XT[ZTULJDI TUSPO 8NJFT[BÇ&#x17D; DFCVMÇ&#x2014; J TNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; QS[F[ LPMFKOF NJOVU PE D[BTV EP D[BTV NJFT[BKÇ&#x152;D %PEBÇ&#x17D; QPTJFLBOF QPNJEPSZ J HPUPXBÇ&#x17D; QS[ZLSZUF QS[F[ PLPÂ&#x2019;P NJOVU BÈ&#x2C6; EP NPNFOUV HEZ LVSD[BL CÇ&#x2014;E[JF NJÇ&#x2014;LLJ 8ZNJFT[BÇ&#x17D; [ D[PTOLJFN [JPÂ&#x2019;BNJ DIJMJ TPMÇ&#x152; J QJFQS[FN (PUPXBÇ&#x17D; QPE QS[ZLSZDJFN NJO 1S[FE QPEBOJFN QP[PTUBXJÇ&#x17D; QS[F[ LPMFKOF NJO QPE QS[ZLSZDJFN BMF HB[ KVÈ&#x2C6; XZÂ&#x2019;Ç&#x152;D[ZÇ&#x17D; (za: sfinjak.wroclaw.pl)

SkÅ&#x201A;adniki:

t H NÇ&#x152;LJ QT[FOOFK UZQ t H TVT[POZDI ESPÈ&#x2C6;EÈ&#x2C6;Z JOTUBOU t NM XPEZ t NM NMFLB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NBTÂ&#x2019;B t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TPMJ t H TFSB OQ DIFEEBS PSB[ NP[[BSFMMB

t KBKLB È&#x2C6;Ã&#x2DC;Â&#x2019;ULB

SposÃ³b przygotowania:

.Ç&#x152;LÇ&#x2014; QS[FTJFXBNZ EP NJTLJ EPEBKFNZ ESPÈ&#x2C6;EÈ&#x2C6;F PSB[ TÃ&#x2DC;M 8 SPOEMV QPEHS[FXBNZ NMFLP [ XPEÇ&#x152; J NBTÂ&#x2019;FN BCZ QÂ&#x2019;ZO CZÂ&#x2019; MFUOJ 1PXPMJ XMFXBNZ NPLSF TLÂ&#x2019;BEOJLJ EP TVDIZDI J [BD[ZOBNZ XZSBCJBÇ&#x17D; DJBTUP o QP LJMLV NJOVUBDI PTJÇ&#x152;HOJF GPSNÇ&#x2014; FMBTUZD[OFK LVMJ 1S[FLÂ&#x2019;BEBNZ KF EP NJTFD[LJ QS[ZLSZXBNZ Ç´DJFSFD[LÇ&#x152; MVC GPMJÇ&#x152; TQPÈ&#x2C6;ZXD[Ç&#x152; J TUBXJBNZ X DJFQÂ&#x2019;ZN NJFKTDV OB HPE[JOÇ&#x2014; 1JFLBSOJL SP[HS[FXBNZ EP UFNQ TU #MBU PQSÃ&#x2DC;T[BNZ NÇ&#x152;LÇ&#x152; $JBTUP E[JFMJNZ OB US[Z D[Ç&#x2014;Ç´DJ ; LBÈ&#x2C6;EFK [ OJDI GPSNVKFNZ QMBDFL LUÃ&#x2DC;SZ SP[DJÇ&#x152;HBNZ +FHP CPLJ [BHJOBNZ EP Ç´SPELB GPSNVKÇ&#x152;D NBÂ&#x2019;Ç&#x152; Â&#x2019;Ã&#x2DC;EFD[LÇ&#x2014; B LPÇ©DF [MFQJBNZ 8OÇ&#x2014;US[F DIMFCPXZDI vÂ&#x2019;Ã&#x2DC;EFD[FLw XZQFÂ&#x2019;OJBNZ TFSBNJ J XZSÃ&#x2DC;XOVKFNZ XJFS[DI $IBD[BQVSJ XLÂ&#x2019;BEBNZ EP SP[HS[BOFHP QJFDB J QJFD[FNZ QS[F[ NJO 0UXJFSBNZ QJFLBSOJL SP[UPQJPOZ TFS PEHBSOJBNZ XJEFMDFN B EP Ç´SPELB XCJKBNZ QP KBKLV MVC TBNZN È&#x2C6;Ã&#x2DC;Â&#x2019;ULV $IMFCLJ [BQJFLBNZ KFT[D[F PL NJOVU BÈ&#x2C6; KBKLP TJÇ&#x2014; [FUOJF 1PEBKFNZ OB DJFQÂ&#x2019;P (za: smakowitychleb.pl)

38 kuchnia

SkÅ&#x201A;adniki:

Ciasto: t H NÇ&#x152;LJ QT[FOOFK t H DJFQÂ&#x2019;FK XPEZ t È&#x2C6;Ã&#x2DC;Â&#x2019;ULP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TPMJ

Farsz: t H Ç´XJFÈ&#x2C6;P [NJFMPOFK XPÂ&#x2019;PXJOZ MVC CBSBOJOZ t EVÈ&#x2C6;B DFCVMB t QÇ&#x2014;D[FL OBULJ QJFUSVT[LJ t NM CVMJPOV t TÃ&#x2DC;M J QJFQS[

SposÃ³b przygotowania:

.JÇ&#x2014;TP Â&#x2019;Ç&#x152;D[ZNZ [ ESPCOP QPTJFLBOÇ&#x152; OBULÇ&#x152; TUBSUÇ&#x152; OB UBSDF DFCVMÇ&#x152; PSB[ CVMJPOFN $BÂ&#x2019;PÇ´Ç&#x17D; NJFT[BNZ QS[F[ PLPÂ&#x2019;P NJOVUZ EP D[BTV BÈ&#x2C6; NJÇ&#x2014;TP XDIÂ&#x2019;POJF DBÂ&#x2019;Z CVMJPO /B LPOJFD EPEBKFNZ TÃ&#x2DC;M J QJFQS[ ; QPEBOZDI TLÂ&#x2019;BEOJLÃ&#x2DC;X [BHOJBUBNZ DJBTUP CÇ&#x2014; E[JF EPÇ´Ç&#x17D; UXBSEF J XBÂ&#x2019;LVKFNZ KF X UBLJ TBN TQPTÃ&#x2DC;C KBL OB QJFSPHJ ; DJBTUB XZLSB XBNZ LPÂ&#x2019;B P Ç´SFEOJDZ PL DN J OB Ç´SPEFL LBÈ&#x2C6;EFHP [ OJDI OBLÂ&#x2019;BEBNZ Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x2014; GBST[V 'PSNVKFNZ TBLJFXLÇ&#x2014; NPDOP [BDJTLBKÇ&#x152;D Â&#x2019;Ç&#x152;D[FOJF 1JFSPÈ&#x2C6;LJ XS[VDBNZ OB PTPMPOZ XS[Ç&#x152;UFL J HPUVKFNZ QS[F[ PLPÂ&#x2019;P NJOVU PE D[BTV EP D[BTV EFMJLBUOJF KF NJFT[B KÇ&#x152;D 6HPUPXBOF QJFSPÈ&#x2C6;LJ XZKNVKFNZ EFMJLBUOJF Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x152; DFE[BLPXÇ&#x152; J PELÂ&#x2019;BEBNZ OB UBMFS[ 1PEBKFNZ PQSÃ&#x2DC;T[POF Ç´XJFÈ&#x2C6;P NJFMPOZN QJFQS[FN (za: gotowaniecieszy.blox.pl)

SkÅ&#x201A;adniki:

t LH CBSBOJOZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NBTÂ&#x2019;B t LH [JFNOJBLÃ&#x2DC;X t DFCVMB t LH QPNJEPSÃ&#x2DC;X t H GBTPMLJ T[QBSBHPXFK t NBÂ&#x2019;B QBQSZLB t H CBLÂ&#x2019;BÈ&#x2C6;BOB t OBULB QJFUSVT[LJ t LPMFOESB t CB[ZMJB t TÃ&#x2DC;M QJFQS[

SposÃ³b przygotowania:

.JÇ&#x2014;TP [BMBÇ&#x17D; MJUSBNJ [JNOFK XPEZ QS[ZLSZÇ&#x17D; J HPUPXBÇ&#x17D; QS[F[ HPE[JOÇ&#x2014; OB XPMOZN PHOJV [EFKNVKÇ&#x152;D PE D[BTV EP D[BTV T[VNPXJOZ 6HPUPXBOF NJÇ&#x2014;TP XZKÇ&#x152;Ç&#x17D; [ XZ XBSV J PEE[JFMJÇ&#x17D; PE LPÇ´DJ 1PLSPJÇ&#x17D; OB LBXBÂ&#x2019;LJ J PCTNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; OB NBÇ´MF .JÇ&#x2014;TP XS[VDJÇ&#x17D; EP HBSOLB B OB UFK TBNFK QBUFMOJ [SVNJFOJÇ&#x17D; DFCVMÇ&#x2014; 8ZXBS QS[FDFE[JÇ&#x17D; %P HBSOLB XS[VDJÇ&#x17D; PCTNBÈ&#x2C6;POÇ&#x152; DFCVMÇ&#x2014; QPLSPKPOF X LPTULÇ&#x2014; [JFNOJBLJ QBQSZLÇ&#x2014; J CBLÂ&#x2019;BÈ&#x2C6;BOB PSB[ PCSBOÇ&#x152; J QPLSPKPOÇ&#x152; OB LBXBÂ&#x2019;LJ GBTPMLÇ&#x2014; T[QBSBHPXÇ&#x152; [BMBÇ&#x17D; HPSÇ&#x152;DZN XZXBSFN J HPUPXBÇ&#x17D; QS[F[ NJO (PUPXBÇ&#x17D; EP NJÇ&#x2014;LLPÇ´DJ /B NJOVU QS[FE LPÇ©DFN HPUP XBOJB EPEBÇ&#x17D; QPNJEPSZ J [JFMFOJOÇ&#x2014; 1P VHPUPXBOJV [VQÇ&#x2014; EPQSBXJÇ&#x17D; TPMÇ&#x152; J QJFQS[FN (za: sfinjak.wroclaw.pl)

30 wrzeÅ&#x203A;nia 2016

| kuchnia 39 z jagniÄ&#x2122;ciny SkÅ&#x201A;adniki:

t EBH EÂ&#x2019;VHP[JBSOJTUFHP SZÈ&#x2C6;V t EBH KBHOJÇ&#x2014;DJOZ MVC CBSBOJOZ t T[LM CVMJPOV XBS[ZXOFHP t PMFK EP TNBÈ&#x2C6;FOJB t DFCVMF t NBSDIFXLJ t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TVT[POFK T[BÂ&#x2019;XJJ t OBULB QJFUSVT[LJ t TÃ&#x2DC;M t QJFQS[ t T[BGSBO t NJFMPOB PTUSB QBQSZLB t DVSSZ

SposÃ³b przygotowania:

3ZÈ&#x2C6; QÂ&#x2019;VD[FNZ J PETÇ&#x152;D[BNZ .JÇ&#x2014;TP NZKFNZ PTVT[BNZ J LSPJNZ X QBTLJ 4NBÈ&#x2C6;ZNZ OB SP[HS[BOZN PMFKV 1SÃ&#x2DC;T[ZNZ TPMÇ&#x152; QJFQS[FN T[BÂ&#x2019;XJÇ&#x152; T[BGSBOFN J QBQSZLÇ&#x152; $F CVMF PCJFSBNZ J LSPJNZ X QJÃ&#x2DC;SLB .BSDIFXLJ PCJFSBNZ NZKFNZ J LSPJNZ X DJFOLJF QBTLJ 8BS[ZXB EPEBKFNZ EP NJÇ&#x2014;TB J DIXJMÇ&#x2014; QPETNBÈ&#x2C6;BNZ /BTUÇ&#x2014;QOJF XTZQVKFNZ SZÈ&#x2C6; J XLÂ&#x2019;BEBNZ [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV 4NBÈ&#x2C6;ZNZ PE D[BTV EP D[BTV NJFT[BKÇ&#x152;D 8MFXBNZ CVMJPO XTZQVKFNZ DVSSZ (PUVKFNZ OB NBÂ&#x2019;ZN PHOJV QPE QS[ZLSZDJFN DP KBLJÇ´ D[BT NJFT[BKÇ&#x152;D BÈ&#x2C6; SZÈ&#x2C6; XDIÂ&#x2019;POJF DBÂ&#x2019;Z QÂ&#x2019;ZO J CÇ&#x2014;E[JF NJÇ&#x2014;LLJ 1PTZQVKFNZ QPTJFLBOÇ&#x152; OBULÇ&#x152; QJFUSVT[LJ (za: przyslijprzepis.pl)

SkÅ&#x201A;adniki:

t T[LMBOLJ TVDIFK GBTPMJ NPD[POFK QS[F[ OPD X [JNOFK XPE[JF t DFCVMB t MJÇ´DJF MBVSPXF t PMFK EP TNBÈ&#x2C6;FOJB t HBSÇ´Ç&#x17D; PS[FDIÃ&#x2DC;X XÂ&#x2019;PTLJDI VQSBÈ&#x2C6;POZDI J QPTJFLBOZDI t TÃ&#x2DC;M J D[BSOZ QJFQS[ Pasta kolendrowa: t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t QÇ&#x2014;D[FL LPMFOESZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ LVNJOV t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB LP[JFSBELJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB DIJMJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LB TPMJ

SposÃ³b przygotowania:

/BNPD[POÇ&#x152; GBTPMÇ&#x2014; XZQÂ&#x2019;VLBÇ&#x17D; [BMBÇ&#x17D; EVÈ&#x2C6;Ç&#x152; JMPÇ´DJÇ&#x152; Ç´XJFÈ&#x2C6;FK XPEZ J HPUP XBÇ&#x17D; EP D[BTV BÈ&#x2C6; CÇ&#x2014;E[JF CBSE[P NJÇ&#x2014;LLB D[ZMJ PLPÂ&#x2019;P NJO 8 NJÇ&#x2014;E[Z D[BTJF X NPÈ&#x2021;E[JFS[V MVC CMFOEFS[F VUS[FÇ&#x17D; XT[ZTULJF TLÂ&#x2019;BEOJLJ OB QBTUÇ&#x2014; LPMFOESPXÇ&#x152; UBL BCZ QPÂ&#x2019;Ç&#x152;D[ZÂ&#x2019;Z TJÇ&#x2014; X HSVELPXBUÇ&#x152; NBTÇ&#x2014; 6HPUPXBOÇ&#x152; GBTPMÇ&#x2014; PEDFE[JÇ&#x17D; XPEÇ&#x2014; [ HPUPXBOJB QS[FMBÇ&#x17D; EP OJFEVÈ&#x2C6;FK NJTLJ 'BTPMÇ&#x2014; PQÂ&#x2019;VLBÇ&#x17D; J QS[FÂ&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; EP EVÈ&#x2C6;FK NJTLJ /B EOJF HBSOLB X LUÃ&#x2DC;SZN HPUP XBÂ&#x2019;B TJÇ&#x2014; GBTPMB SP[HS[BÇ&#x17D; LJMLB Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FL PMFKV $FCVMÇ&#x2014; QPLSPJÇ&#x17D; X LPTULÇ&#x2014; J [FT[LMJÇ&#x17D; SB[FN [ MJÇ´DJ MBVSPXZNJ EP D[BTV BÈ&#x2C6; [BD[OJF TJÇ&#x2014; SPCJÇ&#x17D; [Â&#x2019;PUB J DISVQJÇ&#x152;DB 8 NJÇ&#x2014;E[ZD[BTJF VHPUPXBOÇ&#x152; GBTPMÇ&#x2014; SP[HOJFÇ´Ç&#x17D; QS[Z QP NPDZ QSBTLJ EP [JFNOJBLÃ&#x2DC;X MVC ESFXOJBOFK Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ UBL BCZ XJÇ&#x2014;LT[PÇ´Ç&#x17D; [JBSFO TJÇ&#x2014; SP[QBEÂ&#x2019;B 1S[FÂ&#x2019;PÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; EP HBSOLB [ DFCVMÇ&#x152; EPEBÇ&#x17D; T[LMBOLJ XPEZ [ HPUPXBOJB QBTUÇ&#x2014; [ LPMFOESZ J EPLÂ&#x2019;BEOJF XZNJFT[BÇ&#x17D; %PQSBXJÇ&#x17D; EP TNBLV TPMÇ&#x152; J D[BSOZN QJFQS[FN OB LPOJFD XTZQBÇ&#x17D; PS[FDIZ J XZNJFT[BÇ&#x17D; (za: jadlonomia.com)

40 kuchnia

SkÅ&#x201A;adniki:

t H NJÇ&#x2014;TB NJFMPOFHP t H SZÈ&#x2C6;V t [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t PL H MJÇ´DJ XJOPHSPO t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ QS[ZQSBXZ EP NJÇ&#x2014;TB t TÃ&#x2DC;M QJFQS[ t Ç´SFEOJB DFCVMLB ESPCOP QPLSPKPOB t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NBTÂ&#x2019;B LMBSPXBOFHP MVC Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB PMFKV

SposÃ³b przygotowania:

/B QBUFMOJ OB NBÇ´MF MVC PMFKV [FT[LMJÇ&#x17D; DFCVMÇ&#x2014; %PEBÇ&#x17D; NJÇ&#x2014;TP NJFMPOF J QS[Z QSBXZ 1S[ZTNBÈ&#x2C6;ZÇ&#x17D; OB XJÇ&#x2014;LT[ZN PHOJV NJFT[BKÇ&#x152;D B OBTUÇ&#x2014;QOJF DIXJMÇ&#x2014; QPEEV TJÇ&#x17D; %PEBÇ&#x17D; PQÂ&#x2019;VLBOZ SZÈ&#x2C6; XZSÃ&#x2DC;XOBÇ&#x17D; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LÇ&#x152; QPXJFS[DIOJÇ&#x2014; J EPEBÇ&#x17D; UZMF XPEZ CZ TLÂ&#x2019;BEOJLJ NJFT[BOLJ OJF CZÂ&#x2019;Z TVDIF BMF NJBÂ&#x2019;Z MFLLP XJMHPUOÇ&#x152; TUSVLUVSÇ&#x2014; PE QPXJFEOJÇ&#x152; EP [BXJKBOJB X MJÇ´DJF XJOP HSPO .JÇ&#x2014;TP [ SZÈ&#x2C6;FN QP[PTUBXJBNZ OB DIXJMÇ&#x2014; EP XZTUZHOJÇ&#x2014;DJB 1S[ZHPUPXV KFNZ SPOEFM MVC HBSOFL EP HPUPXBOJB EPMNZ EOP HBSOLB XZLÂ&#x2019;BEBNZ MJÇ´Ç&#x17D;NJ XJOPHSPO OBTUÇ&#x2014;QOJF QS[ZHPUPXVKFNZ NJOJ HPÂ&#x2019;Ç&#x152;CLJ

/B EFTDF SP[LÂ&#x2019;BEBNZ MJÇ´Ç&#x17D; XJOPHSPOP XZ /B Ç´SPEFL XZLÂ&#x2019;BEBNZ Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LÇ&#x2014; GBS T[V ;BXJKBNZ [BD[ZOBKÇ&#x152;D PE EPMOZDI D[Ç&#x2014;Ç´DJ MJÇ´DJB OBTUÇ&#x2014;QOJF CPLJ o OJF NB QPUS[FCZ [BXJKBOJB OJULÇ&#x152; D[Z TQJOBOJB XZLBÂ&#x2019;BD[LÇ&#x152; (PUPXF VLÂ&#x2019;BEBNZ DJBTOP XBSTUXBNJ X HBSOLV ;BMFXBNZ XPEÇ&#x152; MFLLP QS[ZLSZXBKÇ&#x152;D PTUBUOJÇ&#x152; XBSTUXÇ&#x2014; %PEBKFNZ [NJBÈ&#x2C6;EÈ&#x2C6;POZ D[PTOFL J EFMJ LBUOJF TPMJNZ (PUVKFNZ NJOVU BÈ&#x2C6; [NJÇ&#x2014;LOJF SZÈ&#x2C6; X OBE[JFOJV (za: arabskiesmaki.blogspot.com)

SkÅ&#x201A;adniki:

t LH DIVEFK XPÂ&#x2019;PXJOZ CF[ LPÇ´DJ t T[LMBOFL CVMJPOV XPÂ&#x2019;PXFHP t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ NBTÂ&#x2019;B t ESPCOP QPTJFLBOF DFCVMF t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LB NÇ&#x152;LJ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ QBTUZ QPNJEPSPXFK t QVT[LB PD[ZT[D[POZDI ESPCOP QPTJFLBOZDI QPNJEPSÃ&#x2DC;X t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TVT[POFK NJÇ&#x2014;UZ

SposÃ³b przygotowania:

t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ TÂ&#x2019;PELJFK QBQSZ LJ t QÃ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ QÂ&#x2019;BULÃ&#x2DC;X DIJMJ t T[LM SZÈ&#x2C6;V t QÃ&#x2DC;Â&#x2019; Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;FD[LJ NJFMPOFK LPMFOESZ t Â&#x2019;ZÈ&#x2C6;LJ TPLV [ DZUSZOZ t SP[HOJFDJPOF [Ç&#x152;CLJ D[PTOLV t T[LMBOLJ SP[HOJFDJPOZDI PS[FDIÃ&#x2DC;X XÂ&#x2019;PTLJDI t TÃ&#x2DC;M EP TNBLV t VMVCJPOF [JPÂ&#x2019;B EP TNBLV

.JÇ&#x2014;TP X KFEOZN LBXBÂ&#x2019;LV XLÂ&#x2019;BEBNZ EP HBSOLB ;BMFXBNZ CVMJPOFN [PTUBXJBNZ T[LMBOLÇ&#x2014; TUBXJBNZ OB HB[ J EP QSPXBE[BNZ EP XS[FOJB ;NOJFKT[BNZ PHJFÇ© D[Ç&#x2014;Ç´DJPXP QS[ZLSZXBNZ HBSOFL J HPUVKFNZ PL NJOVU .JÇ&#x2014;TP XZK NVKFNZ J PELÂ&#x2019;BEBNZ 8 NJÇ&#x2014;E[ZD[BTJF X PTPCOZN HBSOLV SP[HS[FXBNZ NBTÂ&#x2019;P OB Ç´SFEOJN PHOJV %PEBKFNZ DFCVMÇ&#x2014; TNBÈ&#x2C6;ZNZ QS[F[ PL NJOVU DP KBLJÇ´ D[BT NJFT[BKÇ&#x152;D ,JFEZ DFCVMB CÇ&#x2014;E[JF NJÇ&#x2014;LLB J [BD[OJF [NJFOJBÇ&#x17D; LPMPS EPEBKFNZ NÇ&#x152;LÇ&#x2014; .JFT[BNZ EPLÂ&#x2019;BEOJF HPUVKFNZ QS[F[ PL NJOVUÇ&#x2014; %PEBKFNZ QÃ&#x2DC;Â&#x2019; T[LMBOLJ CVMJPOV NJFT[BNZ BÈ&#x2C6; V[ZTLBNZ X NJBSÇ&#x2014; KFEOPMJUÇ&#x152; NBTÇ&#x2014; %PEBKFNZ QBTUÇ&#x2014; QBQSZLPXÇ&#x152; SZÈ&#x2C6; J QPNJEPSZ XMFXBNZ SFT[UÇ&#x2014; CVMJPOV (BSOFL QS[ZLSZXBNZ J HPUVKFNZ PL NJOVU OB NBÂ&#x2019;ZN HB[JF 1P VQÂ&#x2019;ZXJF UFHP D[BTV EPEBKFNZ QP[PTUBÂ&#x2019;F TLÂ&#x2019;BEOJLJ QP[B Ç´XJFÈ&#x2C6;ZNJ [JPÂ&#x2019;BNJ J HPUVKFNZ QS[F[ LPMFKOF NJOVU BÈ&#x2C6; SZÈ&#x2C6; CÇ&#x2014;E[JF NJÇ&#x2014;LLJ 8D[FÇ´OJFK VHPUPXBOF NJÇ&#x2014;TP LSPJNZ OB NBÂ&#x2019;F LBXBÂ&#x2019;LJ ;VQÇ&#x2014; [EFKNVKFNZ [ PHOJB EPEBKFNZ QPLSPKPOF NJÇ&#x2014;TP PSB[ D[Ç&#x2014;Ç´Ç&#x17D; QPTJFLBOZDI Ç´XJFÈ&#x2C6;ZDI [JÃ&#x2DC;Â&#x2019; 1POPXOJF TUBXJBNZ OB NBÂ&#x2019;Z HB[ HBSOFL QS[ZLSZXBNZ J HPUVKFNZ QS[F[ LPMFKOF NJOVU /BTUÇ&#x2014;QOJF EPEBKFNZ [JPÂ&#x2019;B EP QS[ZCSBOJB J QPEBKF NZ (za: kochamzupy.pl) 30 wrzeÅ&#x203A;nia 2016

| w sieci 43

TO WAS PORUSZYŁO marta.laczkowska@mail.goniec.com KOLUMNĘ REDAGUJE:

Marta Łaczkowska

SPOŁECZEŃSTWO

ǈZKǌDB PE MBU [ [BTJ LØX TBNPUOB NBU LB E[JFDJ PUS[ZNVKF PE QBǩTUXB SPD[OJF UZT GVOUØX 8 UZN SPLV OJF XZTUBSD[Z P KFK QJFOJǗE[Z OB NVOEVSLJ EMB TXPJDI QPDJFDI o 5SPT[D[FOJF TJǗ P QJǌULǗ E[JFDJ

CǗEǌD TBNPUOǌ NBULǌ UP TUSFTVKǌDF [B EBOJF 5BL D[BTBNJ [BNBXJBN KFE[FOJF CP OJF EBKǗ SBEZ KVȈ HPUPXBǎ J UBL QBMǗ QBQJFSPTZ BMF UP NFUPEB QPNBHBKǌDB NJ QPSBE[Jǎ TPCJF [F TUSFTFN o NØXJ

KOMENTUJĄ

ZBYT MAŁO PIENIĘDZY NA MUNDURKI

Jedź do kraju gdzie nie ma mundurków.

~ Sylwia ~ Reni Kolejna „imigrantka” na benefitach hehe.

ZABEZPIECZENIE

DARMOWE PREZERWATYWY DLA STUDENTÓW

KOMENTUJĄ

4UVEFODJ X #JSNJOHIBN PUS[ZNBKǌ X QSF[FODJF QSF[FSXBUZXZ OB SP[QPD[Z OBKǌDZ TJǗ SPL BLBEFNJDLJ ǌD[OJF [P TUBOJF SP[EBOZDI UZT UBLJDI vQPEB SVOLØXw .B UP [XJǗLT[Zǎ ǴXJBEPNPǴǎ [BHSPȈFOJB DIPSPCBNJ XFOFSZD[OZNJ J

BÓJKA PONAD 100 NASTOLATKÓW

KOMENTUJĄ

%P OJFDPE[JFOOFHP [BKǴDJB EPT[ P OB UFSF OJF QBSLV X QP VEOJPXP XTDIPEOJN -PO EZOJF 1POBE OBTUPMBULØX XEB P TJǗ X CØKLǗ QS[Z /PSUIVNCFSMBOE )FBUI X PLP MJDBDI &SJUI /JFLUØS[Z X HSVQJF NJFMJ QS[Z

TPCJF CSPǩ o LBXB LJ HB Ǘ[J LJKF CBTFCBMMP XF OPȈF 8 XZOJLV [BKǴDJB SBOOZDI [PTUB P EXPKF E[JFDJ LUØSF USBö Z EP T[QJUBMB 3FT[UB [ MȈFKT[ZNJ PCSBȈFOJBNJ SP[FT[ B TJǗ X QP Q PDIV LJFEZ [BVXBȈZ B QPMJDKǗ

~ Rico ~ Jagoda A może pongo tańczyli?

ZAMIESZKI

Brak słów. Mógł ucierpieć ktoś zupełnie niewinny i przypadkowy.

[BQPCJFHBǎ OJFDIDJBOZN DJǌȈPN 1SF [FSXBUZXZ CǗEǌ SP[EBOF X SBNBDI 'SF TIFST 8FFL J X QBLJFUBDI QPXJUBMOZDI TUVEFOUØX 6OJWFSTJUZ PG #JSNJOHIBN #JSNJOHIBN $JUZ 6OJWFSTJUZ 6OJWFSTJUZ $PMMFHF #JSNJOHIBN J "TUPO 6OJWFSTJUZ

~ Grażyna ~ Elżbieta Chyba trochę późno na edukację seksualną na studiach.

Zawsze to jakiś darmowy gadżet.

stylowy goniec |

Rabarbar-pow Barbara Chwesiuk produkcję odzieży na szerszą skalę zaczęła w 1995 r. Był to czas upadku polskiego przemysłu odzieżowego i tekstylnego. Decyzja o skupieniu się na polskim rzemiośle okazała się słuszna. Do tej pory ﬁrma otworzyła aż 70 salonów w całej Polsce. O niebanalnym wzornictwie i niełatwym wybiciu się na rynki europejskie, opowie syn projektantki – Jakub Chwesiuk, który w ﬁrmie prowadzi dział sprzedaży i marketingu. Rozmawia: Natalia Ros.

Jakie są korzenie Rabarbaru? – Twórcą marki i głównym projektantem jest moja mama, Barbara Chwesiuk. Rabarbar jest grą słów związaną właśnie z jej imieniem. Jednocześnie kojarzy się mamie z czasami dzieciństwa i sielanką (kompot rabarbarowy babci, wspólnie z rodzeństwem jedzenie rabarbaru maczanego w cukrze, czy używanie liści rabarbaru jako parasoli). Skąd wziął się pomysł na chęć promowania polskiego rękodzieła? – Babcia mamy zaszczepiła w niej twórczą postawę właśnie poprzez rękodzieło ludowe. Jest to więc w pewien sposób hołd złożony swoim korzeniom. Po drugie, rękodzieło kryje w sobie wiele technik wykończenia odzieży, które efektownie wyglądają i mogą być docenione przez klientów. Charakterystyczne dla marki Rabarbar jest wzornictwo odwołujące się do polskiej kultury, zwłaszcza ludowej. W jaki sposób jest to widoczne w ostatniej kolekcji? – Zarówno w kolekcji wiosna-lato, jak i jesień-zima były to głównie hafty bądź druki inspirowane haftem. Doskonale wpisywały się w trend hipi i boho. Jak ważny jest dla waszych klientów fakt, że wszystkie ubrania mają metkę „made in Poland”? – Produkcja w Polsce wymusza wyższy poziom cen niż w przypadku importu ze Wschodu… Dlatego klienci, dokonując zakupów w naszych salonach pokazują, że jest to dla nich ważne, że wspierają rodzimą gospodarkę. Od początków funkcjonowania firmy mamie zawsze zależało na tym, aby przyczynić się do rozwoju regionu, w którym żyje. Stąd też czerpanie z tradycji i kultywowanie lokalnego rzemiosła. 30 września 2016

| stylowy goniec 45

wrót do korzeni Rabarbar jest grą słów związaną właśnie z jej imieniem. Jednocześnie kojarzy się mamie z czasami dzieciństwa i sielanką...

Z jakich technik i metod rękodzielniczych korzysta się przy produkcji kolekcji? – Haft, aplikacje (wycinane fragmenty tkanin, przyszywane dodatki), ręczne farbowanie lub malowanie. Jeździcie na targi za granicę. Jak postrzegane jest polskie rzemiosło? – W tym roku byliśmy w Dusseldorfie, w zeszłym w Kopenhadze i Birmingham. Niestety klienci oceniają produkty wyłącznie rynkowo. Zainteresują się wykorzystaniem ciekawej techniki, ale później i tak stosunek produktu do ceny jest kluczowy. W tym nie zawsze wygrywamy. Rynek europejski jest rynkiem dojrzałym i trudno jest przebić się z nową marką. Nasze produkty zawsze sprzedawaliśmy głównie na rynku polskim, gdzie, jak wiadomo, dochody są jedne z najniższych w Europie. Zatem budżet na ubrania jest ograniczony. Z kolei produkcja w Polsce jest znacznie droższa niż w Azji, więc sytuacja nie jest zbyt komfortowa. Obecnie przede wszystkim koncentrujemy się na rodzimym rynku. Właśnie otworzyliśmy butik w Opolu i Łodzi.

46 motoryzacja

Kolejna generacja

Honda Civic Honda Civic dziesiątej generacji w wersjach sedan oraz coupe jest już sprzedawana w Stanach Zjednoczonych. Teraz poznaliśmy auto w europejskiej wersji i z nadwoziem typu hatchback. Kierowcy, którzy mają rodziny nie powinni obojętnie przechodzić koło Civica. Nie tylko dlatego, że nowa Honda Civic oferuje dużo miejsca dla pasażerów, lecz także z racji pojemnego bagażnika. Przecież wartość 478 litrów do niedawna była zarezerwowana dla kombi, a nie dla kom-

paktowego hatchbacka. Honda Civic dziesiątej generacji trafi do sprzedaży w Polsce w przyszłym roku. Początkowo samochód będzie występował z dwoma nowymi, doładowanymi benzyniakami do wyboru. Bazową wersją będzie 3-cylindrowa jednostka o pojemności 1.0 i mocy 129 KM. Dla kierowców żądnych większych emocji przewidziano 182-konny silnik 1.5. W późniejszym czasie gamę ma uzupełnić 120-konny diesel. (za: auto-swiat.pl)

Szesnaście lat bez malucha 16 lat temu zjechał z linii produkcyjnej ostatni egzemplarz Fiata 126p. Produkcja „malucha” w Polsce była efektem kontraktu „o współpracy przemysłowej i licencyjnej na samochód małolitrażowy 126”, zawartego przez polskie władze z Fiatem 29 października 1971 r. Zgodnie z jego zapisami, Fiat 126p to samochód z tylnym napędem, dwucylindrowym silnikiem o pojemności 594 ccm, maksymalnej mocy 23 KM oraz samonośnym, czteroosobowym i dwudrzwiowym nadwoziem. Obecnie dobrze zachowane małe fiaty należą do rzadkości i są cenione przez pasjonatów motoryzacji. Chociaż gros tych samochodów zakończyło swój żywot na złomowiskach, to moda na „malucha” nie przeminęła i wciąż należy do poszukiwanych pojazdów, a jego ceny w portalach ogłoszeniowych wahają się od kilkuset złotych do kilkudziesięciu tysięcy. (za: moto.wp.pl) 30 września 2016

MINI John

| motoryzacja 47

Cooper Works

Do Mini Clubman w wersji S dołącza topowa odmiana. Nowe MINI John Cooper Works Countryman jest pierwszym modelem MINI John Cooper Works z napędem na cztery koła ALL4, który zmienia zwykłą drogę w rajdowy tor. Nowe MINI John Cooper Works Countryman jest również największym i najmocniejszym modelem w swojej rodzinie pojazdów. Imponująca trakcja i sportowe prowadzenie pozwalają na podróże po drodze, w terenie i wszędzie pomiędzy. Nowe MINI John Cooper Works Countryman może pochwalić się mocą 160 kW (218 KM) przy 6000 obr./min. Na kokpicie znajduje się przycisk „Sport” i funkcja „Overboost”, która zapewnia dodatkowego „kopa”. Ta druga funkcja szybko zwiększa moc o 20 jednostek, dając łączną wartość 300 Nm. Naciśnięcie przycisku „Sport” powoduje bardziej spontaniczną reakcję układu kierowniczego, pedał gazu reaguje jeszcze szybciej na nacisk, a dźwięk wydobywający się z podwójnej rury wydechowej nabiera jeszcze bardziej sportowego charakteru. (za: mini.com.pl)

Nissan NV300 Na trwających właśnie targach samochodów użytkowych we Frankfurcie, Nissan zaprezentował model NV300 uzupełniający ofertę średnich samochodów dostawczych w Europie. Nissana NV300 będzie można zamówić w wielu wersjach nadwoziowych. Postawiono na uniwersalność, więc do dyspozycji klientów będą cztery rozmiary wersji dostawczej, dwie towarowo-osobowe, dwie odmiany „Combi” do przewozu pasażerów oraz nadwozie do zabudowy. Nissan NV300 – będący następcą modelu Primastar – to reprezentant segmentu średnich pojazdów dostawczych. Do napędu posłużą te same jednostki napędowe, co w reszcie „czworaczków”. Wysokoprężny turbodiesel o pojemności 1598 ccm, który dostępny jest z jedną turbosprężarką o mocy 95 lub 120 KM. Mocniejszy wariant jednostki 1.6 wykorzystuje już dwie turbosprężarki i dostępny jest w wersji 125 oraz 145 KM. (za: autogaleria.pl, dostawczakiem.pl)

48 sport

Artur Boruc po raz drugi zachował czyste konto w tym sezonie w zwycięskim pojedynku z Evertonem. Mniej szczęścia miał Łukasz Fabiański, którego ekipa poległa z rewelacyjnym Manchesterem City.

Boruc z czystym kontem >> Karol Pomeranek

DRUŻYNA

iestety, w wyjazdowym pojedynku w Manchesterze w barwach mistrzów Anglii zabrakło tym razem Bartosza Kapustki oraz Marcina Wasilewskiego. Ostatecznie Manchester United uporał się z ekipą Leicester, zwyciężając aż 4:1 (1:0 – Chris Smalling 22’, 2:0 – Juan Mata 37’, 3:0 – Marcus Rashford 40’, 4:0 – Paul Pogba 42’, 4:1 – Demarai Gray 59’).

Liverpool razy 5

W pozostałych spotkaniach angielskiej Premier League padły następujące rezultaty: AFC Bournemouth – Everton 1:0 (1:0 – Junior Stanislas 23’), Liverpool FC – Hull City 5:1 (1:0 – Adam Lallana 17’, 2:0 – James Milner (k.) 30’, 3:0 – Sadio Mane 36’, 3:1 – David Meyler 51’, 4:1 – Philippe Coutinho 52’, 5:1 – James Milner (k.) 71’), Middlesbrough – Tottenham Hotspur 1:2 (0:1 – Heung-Min Son 7’, 0:2 – Heung-Min Son 23’, 1:2 – Ben Gibson 65’), Stoke 30 września 2016

1. Manchester City

18:5

2. Tottenham Hotspur

10:3

3. Arsenal Londyn

15:7

4. Liverpool FC

16:9

5. Everton

10:4

6. Manchester United

12:7

7. Crystal Palace

10:7

8. Chelsea Londyn

10:9

9. W. B. Albion

7:6

11. Watford FC

10:11

12. Leicester City

8:11

13. Burnley FC

5:8

14. Hull City

7:12

Southampton

Chelsea na kolanach

W arcyciekawym spotkaniu Arsenal Londyn pewnie pokonał Chelsea Londyn 3:0. – Już po niecałym kwadransie gospodarze prowadzili 2:0 – czytamy w relacji na portalu sportowefakty.wp.pl. – Zaczęło się od trafienia Alexisa Sancheza. Bożonarodzeniowy prezent już we wrześniu dostał Chilijczyk, który wykorzystał fatalny błąd Gary’ego Cahilla. Defensor Chelsea chciał zagrać do swojego bramkarza, a w efekcie futbolówkę przechwycił Sanchez. Następnie nie miał problemów z pokonaniem Thibauta Courtoisa podcinając piłkę nad Belgiem. 180 sekund później, po pięknej akcji do siatki trafił Theo Walcott. Alex Iwobi zauważył niepilnowanego na prawej stronie Hectora Bellerina. Ten wypatrzył jeszcze lepiej ustawionego Walcotta, który z ośmiu metrów wpakował futbolówkę do siatki przeciwnika.

MECZE BRAMKI PUNKTY

15. AFC Bournemouth

4:9

16. Middlesbrough

6:9

17. Swansea City

5:10

18. West Ham United

7:16

19. Stoke City

4:15

20. Sunderland AFC

5:12

Kartki w Premier League: Artur Boruc

City – West Bromwich Albion 1:1 (1:0 – Joe Allen 73’, 1:1 – Jose Salomon Rondon 90’), Sunderland AFC – Crystal Palace 2:3 (1:0 – Jermain Defoe 39’, 2:0 – Jermain Defoe 60’, 2:1 – Joe Ledley 62’, 2:2 – James McArthur 76’, 2:3 – Christian Benteke 90+4’), Swansea City – Manchester City 1:3 (0:1 – Sergio Aguero 9’, 1:1 – Fernando, Llorente 13’, 1:2 – Sergio Aguero (k.) 65’, 1:3 – Raheem Sterling 77’), West Ham United – Southampton 0:3 (0:1 – Charlie Austin 40’, 0:2 – Dusan Tadić 62’, 0:3 – James WardProwse 90’), Burnley FC – Watford FC 2:0 (1:0 – Jeff Hendrick 38’, 2:0 – Michael Keane 50’).

Hit w Londynie

W siódmej kolejce chyba najciekawiej zapowiada się spotkanie wicelidera – Tottenhamu Hotspur z liderem

Fot. Agencja BE&W

tabeli – Manchesterem City. Pojedynek rozegrany zostanie 2 października (początek godz. 14.15). Pozostałe pary 7. kolejki: Everton – Crystal Palace (30.09, godz. 20:00), Swansea City – Liverpool FC (1.10, godz. 12:30), Hull City – Chelsea Londyn (1.10, godz. 15:00), Sunderland AFC – West Bromwich Albion (1.10, godz. 15:00), Watford FC – AFC Bournemouth (1.10, godz. 15:00), West Ham United – Middlesbrough (1.10, godz. 15:00), Manchester United – Stoke City (2.10, godz. 12:00), Leicester City – Southampton (2.10, godz. 14:15), Burnley FC – Arsenal Londyn (2.10, godz. 16:30).

Czerwone kartki Diego Costa (Chelsea FC) – 4 Branislav Ivanovic (Chelsea FC) – 3 Wilfried Zaha (Crystal Palace) – 3 Jordan Henderson (Liverpool) – 3 Wayne Rooney (Manchester United) – 3 Marouane Fellaini (Manchester United) – 3 Virgil van Dijk (Southampton) – 3 Claudio Yacob (West Bromwich Albion) – 3 Craig Dawson (West Bromwich Albion) – 3 Matthew Lowton (Burnley FC) – 3 Robert Huth (Leicester City) – 3 Danny Simpson (Leicester City) – 3 Marko Arnautovic (Stoke City) – 3 Ryan Shawcross (Stoke City) – 3 Federico Fernandez (Swansea City) – 3 Jordi Amat (Swansea City) – 3

Żółte kartki Nolito (Manchester City) – 1 Adnan Januzaj (Sunderland) – 1

Czekamy na Twój komentarz

Jake Livermore (Hull City) – 1 Ahmed Al-Muhammadi (Hull City) – 1 Harry Arter (Bournemouth) – 1

| sport 49

Reiss strzela w Londynie

Największym hitem trzeciej kolejki był pojedynek mistrza ligi FC Cobalt z White Wings Seniors. „Seniorzy” prowadzenie objęli już w pierwszej akcji meczu, a później tylko skutecznie je kontrolowali. Ostatecznie WWS wygrał 4-1, dzięki czemu stał się jedyną drużyną w ekstraklasie, która w tym sezonie nie straciła jeszcze punktu.

mocji nie brakowało również w potyczce Ziomali ze Scyzorykami. Przedmeczowym faworytem była oczywiście ekipa Sylwestra Jedynaka, tym bardziej, że rywal zagrał w wyraźnie okrojonym składzie, a w szeregach lidera mogliśmy zobaczyć byłego piłkarza Lecha Poznań i reprezentacji Polski, Piotra Reissa (na zdjęciu). Boiskowa rzeczywistość okazała się jednak zgoła odmienna. To właśnie Ziomale prezentowali mądrzejszy futbol, czego efektem było wysokie prowadzenie (4-1), jeszcze na dwie minuty przed ostatnim gwizdkiem sędziego. Końcówka meczu należała jednak do „żółto-czerwonych”, którym ostatecznie udało się doprowadzić do remisu. Wspomniany wcześniej Piotr Reiss zdobył bardzo ważną bramkę na 4-3. Po dwóch porażkach z rzędu The 12 Team w końcu wygrał, i to w wielkim

I LIGA

Fot. Agencja BE&W

II LIGA

Wyniki 3. kolejki:

Piątka Bronka – PCW Olimpia (b)

1-3

Turbo Kozaki – Mazury Team

2-2

The 12 Team – Inter RSVM Team

9-0

PMBC – IFX FC

3-1

Ziomale FC – Scyzoryki

4-4

FC Piona – Wima Team (s)

4-2

Joga Bonito (p) – Power Rangers (b)

1-2

Whitehawks FC (b) – W. of God (s)

0-4

W. Wings Seniors – FC Cobalt (m)

4-1

KS04 Ark (s) – Orlik Team (b)

5-0

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

DRUŻYNA

MECZE BRAMKI PUNKTY

1. Scyzoryki

13-9

1. PMBC

13-2

2. PCW Olimpia (b)

10-4

2. Warriors of God (s)

10-2

3. W. Wings Seniors

7-2

3. Turbo Kozaki

17-6

4. Power Rangers (b)

8-7

4. KS04 Ark (s)

9-4

5. Ziomale FC

8-9

5. Mazury Team

7-7

6. The 12 Team

11-6

6. Wima Team (s)

6-7

7. FC Cobalt (m)

7-7

7. IFX FC

6-7

8. Piątka Bronka

6-10

8. FC Piona

6-8

9. Joga Bonito (p)

4-6

9. Orlik Team (b)

0-15

10. Inter RSVM Team

0-14

10. Whitehawks FC (b)

3-19

Zestaw par 4. kolejki: