Goniec Polski wyd. 549 by SamiSwoi.news

nr 42 (549) 24 października 2014 / ISSN 2044-5202

Sprawdź wersję online! Wystarczy zeskanować kod

Przedstawiamy prawdziwe historie Polaków, którzy przeszli piekło w zmaganiach ze swoimi byłymi szefami.

Mobbing w pracy na Wyspach? str. 6-8

4 w numerze STR.

>> NIE PRZEGAP!

Już za tydzień

>> Polecamy:

Dodatek specjalny na 1 listopada, a w nim: >> wspominamy tych, którzy odeszli >> tradycje związane z Dniem Wszystkich Świętych

Nasze Halloween W tym tygodniu zastanawiamy się, skąd się wziął fenomen Halloween i przedstawiamy nasze propozycje na potrawy z dyni, która jest największym symbolem tego święta. Prezentujemy także subiektywny ranking najlepszych horrorów w historii kina. To idealna propozycja na 31 października! STR.

Oświata

STR.

Kariery

STR.

Po godzinach

STR.

Społeczeństwo

STR.

W sieci

STR.

27 Panel ekspertów

STR.

Sport

STR.

Łamigłówki Ogłoszenia Katalog Firm

60-LECIE POLSKIEJ SZKOŁY SOBOTNIEJ NA WILLESDEN GREEN.

TYSIĄCE POLAKÓW CIĄGNĄ DO MEKKI MUZYKI, JAKĄ JEST LONDYN.

KIBICE CZY CHULIGANI? JAK KIBICUJE SIĘ PO POLSKU, A JAK PO ANGIELSKU.

JESTEŚMY SZCZĘŚLIWYM NARODEM? CZY MAMY SIĘ Z CZEGO CIESZYĆ?

CZYLI CO PORUSZYŁO WAS NAJBARDZIEJ NA PORTALU GONIEC.COM.

>> EWELINA I PAWEŁ SROKOWSCY: „Rzeźba zmienia się z porą dnia. Inaczej odbija promienie rano, inaczej wieczorem”

STR.

Niesamowity Jak żyć hart ducha z autyzmem? Pan Mirosław w wieku 13 lat stracił w wypadku obie ręce. Dziś ma pracę, prowadzi auto, buduje dom!

– Dzieci autystyczne mają takie same prawa do nauki jak inne – mówi dr Anna Mlynik-Shawcross.

ZOBACZ, JAKIE OBJAWY NAJCZĘŚCIEJ TOWARZYSZĄ CHOROBOM TARCZYCY. ZA NAMI KOLEJNA RUNDA LIGI PIĄTEK „SAMI SWOI”. ZOBACZ WYNIKI.

>> Od redakcji

Jak podaje Goniec.com, Wielka Brytania pod względem liczby nastoletnich ciąż nadal wyprzedza inne kraje Europy Zachodniej. – Na Wyspach w ciążę zachodzi co roku najwięcej nastolatek na całym zachodzie Europy – czytamy. – Sam wzrost gospodarczy bez zmniejszania nierówności społecznych nie prowadzi do lepszej kondycji społeczeństwa – komentuje Piotr Ikonowicz. – W USA, które są jednocześnie najbogatszym państwem świata i symbolem nierówności, odsetek nastolatek zachodzących w ciążę jest prawie trzykrotnie wyższy niż w Wielkiej Brytanii – dodaje. – Wiadomo nie od dziś, że jeśli ktoś liznął jakiejś teorii, to wiedziony nieodpartą ciekawością prędzej czy później, a raczej prędzej, niż później zechce sprawdzić ją w praktyce. Tymczasem o ile znajomość teorii jest nie tylko dozwolona, ale nawet zalecana, to w następstwie Karol Pomeranek redaktor naczelny dysonansu poznawczego jej praktykowanie – już nie – zauważa Stanisław Michalkiewicz. Więcej na str. 10. 24 października 2014

Adres: Goniec Polski – The Polish Times, Exchange Plaza, 58 Uxbridge Road, London, W5 2ST Dyrektor wydawniczy: Izabela Nowak, E: izabela.nowak@mail.goniec.com Redaktor naczelny: Karol Pomeranek, E: karol.pomeranek@mail.goniec.com Redakcja (Editorial): T: 020 7099 7106, F: 020 7099 6815, E: redakcja@mail.goniec.com, Joanna Szmatuła, Anna Dobiecka, Anna Zielińska, Sonia Grodek, Dariusz Dzikowski, Ewelina Wojda, Maciej Kniter Felietoniści: Piotr Ikonowicz, Stanisław Michalkiewicz (poglądy Autorów nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji) Korekta: Elżbieta Marciniak Skład i Grafika: Rafał Koczan, Maciej Ligus Redakcja portalu Goniec.com: Marta Łaczkowska, E: marta.laczkowska@mail.goniec.com Marketing i Reklama (Advertising), ogłoszenia: T: 020 7099 7107, E: marketing@mail.goniec.com Sylwia Bohatyrewicz T: 07974 99 00 11, E: sylwia@mail.goniec.com Łukasz Zawisza T: 07974 99 00 12, E: lukasz.zawisza@mail.goniec.com Bożena Szul E: bozena.szul@mail.goniec.com Paweł Kuzioła T: 07974990013, E: pawel.kuziola@mail.goniec.com Samanta Kulpa T: 07974 99 00 14, E: s.kulpa@mail.goniec.com Administracja i finanse: Samanta Kulpa T: 020 7099 7105, T: 07974 99 00 14, E: office@1mmmedia.co.uk Dystrybucja: E: dystrybucja@mail.goniec.com, T: 020 7099 7107 Prenumerata: T: 020 7099 7105 Wydawca (Publisher): 1MM Media Limited Tytuł zarejestrowany pod numerem ISSN 2044-5202 Redakcja Gońca Polskiego nie ponosi odpowiedzialności za treść publikowanych ogłoszeń. Redakcja zastrzega sobie prawo odmowy publikacji ogłoszenia bez podania przyczyny.

6 temat tygodnia

Kiedy praca zmienia się w koszmar Według badań przeprowadzonych wśród pracowników 15 krajów – każdego roku 6 mln pracowników doznaje w miejscu pracy przemocy ﬁzycznej, 12 mln ulega mobbingowi, a 3 mln to oﬁary prześladowania seksualnego. Sprawdzamy, jak postrzegają problem nasi rodacy na Wyspach. >> Anna Prusińska rzysiek pracuje w tej samej firmie budowlanej w Londynie już od sześciu lat. Na początku był bardzo zadowolony ze swojego stanowiska, płacy. Podobało mu się w zasadzie wszystko, może dlatego, że znalazł tę pracę po długim okresie bezrobocia. – Szef szybko mnie polubił, polubili też koledzy z pracy, bo wykonywałem solidnie swoją robotę i pracowałem za nich – opowiada Krzysiek. – Wychodziłem z domu o szóstej rano, a wracałem po dziewiątej w nocy. Nie piłem, nie oszukiwałem. Po dwóch latach ciężkiej pracy postanowiłem, że muszę bardziej myśleć o sobie i zacząłem odmawiać wysługiwania się mną przez kolegów z budowy. Skupiłem się na sobie, szef zaczął mi dawać coraz bardziej odpowiedzialne zadania. Od tamtej pory atmosfera w

24 października 2014

pracy zmieniła się. Koledzy zaczęli mnie wyśmiewać, psuć moją pracę, chowali narzędzia. Oczerniali mnie przed szefem. Doszło do tego, że podrzucali mi do napoi tabletki przeczyszczające – wspomina Krzysiek. Mobbingu doświadczyła też 25-letnia Monia z Hounslow, która pracuje w jednej z pizzerii w tej dzielnicy. – Zarabiam najwyżej 40 funtów za 7 godzin pracy, w trakcie których nie mogę nawet usiąść kiedy chcę zjeść, ponieważ szef grozi nam karą w wysokości pięciu funtów – opowiada Monika. – Wszyscy pracownicy jedzą na stojąco. Za każde spóźnienie szef nakłada na nas karę 10 funtów. Oprócz tego nie przebiera w słowach. Rzuca obelgi, wrzaski, krzyczy i poniża. Codziennie ktoś przez niego płacze. Koledzy odreagowują piciem alkoholu. Ja jestem ciągle zdenerwowana, trzęsą mi się ręce. Gdy potrzebowałam payslipów szef zgodził się mi je wydać, ale za odpowiednią zapłatą. Płacę mu

za to 200 funtów miesięcznie. Zostaje mi 400 na życie. Na szczęście mieszkam za darmo u znajomych, bo naprawdę nie wiem jakbym sobie w tej sytuacji poradziła. Zaczęłam szukać nowej pracy, ale nie jest to takie proste, zwłaszcza jak się jest od niedawna w Londynie. Liczy się każdy funt i nie mogę wziąć wolnego dnia, żeby pójść na rozmowę kwalifikacyjną. Poza tym wiele firm nie płaci od razu po tygodniu, tylko trzeba czekać dłużej na pierwszą wypłatę. Boję się też, co by było, gdybym po zmianie pracy trafiła na kogoś, kto w ogóle by mi nie zapłacił – zwierza się Monika. Gosia z Ealing od dwóch lat pracuje dla jednej z sieci angielskich sklepów. Wszystko układało się pomyślnie dopóki nie zaproponowano jej stanowiska menagera. Gosia pełna nadziei i zadowolona z awansu została przeniesiona do innego sklepu w centrum Londynu. Od tego momentu zaczęły się jej problemy w pracy.

– Największa dyskryminacja z powodu tego, że dostałam awans spotkała mnie ze strony Anglików – opowiada Gosia. – Przykre komentarze słyszałam wraz z polskimi kolegami z zespołu zarówno ze strony współpracowników, jak i regionalnych menagerów. Myślę, że nie mogli pogodzić się z tym, że nie jestem jedną z nich, a mimo to awansowano mnie na wyższe stanowisko. Nie raz wyzywali nas od „f... polish people”. Gdy poskarżyliśmy się district menagerowi usłyszeliśmy, że nie powinniśmy w pracy używać języka polskiego, bo to drażni Anglików. Po skardze, w ciągu dwóch miesięcy zarządzono w moim dziale dwie zewnętrzne inspekcje. Obie przeszłam z bardzo dobrymi wynikami na poziomie osiemdziesięciu i dziewięćdziesięciu procent. Moi poprzednicy nie przeszli podobnych prób co najmniej kilkukrotnie. Mimo tak dobrych wyników naszego działu zarzucono mi, że nie daję sobie rady i zatrudniono menagera z zewnątrz, który nie znał

| temat tygodnia – W naszej firmie istnieje wiele przejawów mobbingu i dyskryminacji. Niektóre oddziały mają niepisany zakaz zatrudniania Polaków – opowiada Gosia. procedur. Widocznie jego kwalifikacją była odpowiednia narodowość. Już w pierwszym tygodniu nowy kierownik stwierdził, że nienawidzi Polaków i chce się ich pozbyć. Po raz kolejny złożyłam skargę do przełożonych regionalnych. Bezskutecznie. Ostatecznie nowy menager sam się zwolnił, chociaż nikt nie podjął wobec niego żadnych prób zdyscyplinowania. Przez brak reakcji ze strony przełożonych pozwalano sobie wobec nas na coraz gorsze zachowania. W naszej firmie istnieje wiele przejawów mobbingu i dyskryminacji. Niektóre oddziały mają niepisany zakaz zatrudniania Polaków – opowiada Gosia.

Jaka praca taka płaca

– Pracuję z ojcem od pół roku w tej samej firmie. Zarabiamy najniższą krajową. Często zostajemy do późna w nocy, żeby dokończyć pracę. Brakuje narzędzi, rękawic, masek ochronnych, mimo że pracujemy w trudnych warunkach na dużych

budowach. Nikt się nie przejmuje tym, że we dwóch musimy nie raz dźwigać przekraczające normy ciężary. Gdy ktoś próbuje się sprzeciwić wykonaniu tego, co nakazał szef, wylatuje z pracy. Nasz pięcioosobowy team nadzoruje wyjątkowo wredny superwizor. Traktuje nas z góry, naśmiewa się, wytyka w bardzo podły sposób najdrobniejszą pomyłkę. Ciągle powtarza, że nic nie potrafimy i do niczego się nie nadajemy, a on sam zrobiłby wszystko lepiej i szybciej niż my. Pracujemy bardzo ciężko. Na rękach i stopach codziennie pojawiają się nowe odciski. Zacząłem mieć problemy z kręgosłupem, ale nie można wziąć zwolnienia z pracy, bo jest to równoznaczne z wyrzuceniem. Mimo że mój ojciec jest doświadczonym murarzem, tak bardzo zaczął przejmować się słowami superwizora, że faktycznie boi się odezwać słowem. Myśli, że nie poradzi sobie, że nie znajdzie innej pracy. Ma 58 lat i zostało mu niewiele do emerytury. Nie dość, że zarabiamy mało, w zeszłym tygodniu szef nagle obniżył nam stawki. Od teraz mamy zarabiać 360 funtów na tydzień za 10-godzinny dzień pracy. Nie zgodziłem się na takie warunki, więc firma pożegnała się ze mną. Ojciec został. Nie udało mi się przekonać go, że sobie poradzi, że w Londynie jest przecież dużo pracodawców. Myślę, że nasz szef celowo trzyma ludzi w napięciu i zastraszeniu po to, żeby ustalać swoje warunki i wykorzystywać ludzi – wypowiada się. Podobnej sytuacji doświadczyła 25letnia Asia z Twickenham. Gdy dostała

reklama

8 temat tygodnia

pracę w biurze i podpisała kontrakt na pełen etat, myślała, że spełniły się jej marzenia o spokojnej, stabilnej pracy. Radość Asi nie trwała długo. – Po trzech miesiącach pracy na zmianę po 12 godzin zaczęły się problemy – opowiada Asia. – Superwizora wymyślała mi ciągle nowe zajęcia, dokładała obowiązków. Jeśli udało mi się wpaść na jakiś pomysł, żeby usprawnić pracę przypisywała sobie przed szefem moje zasługi. Gdy pojechałam na dwa tygodnie urlopu do Polski ze względu na problemy rodzinne, zatrudniono na moje miejsce pracownika tymczasowego. Po powrocie szef oznajmił mi, że odtąd mam pracować po 4 godziny dziennie, a moje dotychczasowe obowiązki przez 8 godzin będzie wykonywać pracownik tymczasowy z agencji. Nikt ze mną tego nie uzgodnił, nie poinformował mnie wcześniej. Gdybym wiedziała, że mam pracować na takich warunkach, nie podpisałabym kontraktu. Nie wiem, co mam zrobić w takiej sytuacji – zastanawia się dziewczyna.

Ponure statystyki

Z raportu przygotowanego przez Kongres Związków Zawodowych TUC wynika, że pracownicy agencyjni są szczególnie dotknięci zastraszaniem i wykorzystywaniem przez pracodawców. Prawie połowa spośród 2700 ankietowaSprawcą jest nych

Często zdarzają się spóźnienia lub niewpłacanie pieniędzy za nadgodziny. Czy pracodawca może zmusić mnie do pracy w nocy, w większym wymiarze godzin niż 48? Angielscy pracownicy, którzy pracują w dzień, nie wykonują nadgodzin. Robią niewiele, a my, jako zmiana nocna muzazwyczaj osoba simy zdążyć z produkcją, żeby towar wyjechał na skłonna do biernej czas. Ostatnio kolega agresji, zazdrosna usłyszał, że musi wy £ fn£¼ } ¼fzñ robić nadgodziny, bo posiadająca przy jest Polakiem. Sytuacja tym wyolbrzyta trwa od dłuższego mione poczucie czasu, ale pracownicy agencji nie skarżą się. własnej wartości. Boją się, że jeśli zaczną się sprzeciwiać następnego nie dnia agencja może już nie zamogła dzwonić – twierdzi Janek. w pełni wyMogłoby się wydawać, że ofiarą znękorzystać wszystkich dni przysługującego urlopu. Aż 30 cania się psychicznego będzie osoba procent badanych wykonując tą samą słaba i niezaradna. Jednak według psypracę, co stali pracownicy zarabia mniej. chologów czynnikiem, który wpływa na Wielu przedsiębiorców wykorzystuje rozwój zjawiska, jest bardziej sytuacja brak odpowiednich przepisów prawnych w pracy niż określony typ osobowości określających prawa i obowiązki pracow- prześladowanego. Badania wskazują, ników agencyjnych, by traktować ich źle. że mobbing istnieje przede wszystkim Oprócz zaniżonych stawek agencje uni- w instytucjach, w których pewne osoby kają wypłacania odpraw, opłacania urlo- lub grupy osób skupiają w swoich rękach pów macierzyńskich, nie dbają o rozwój nadmierną władzę formalną lub nieforosób zatrudnianych przez pośredników. malną. Sprawcą jest zazwyczaj osoba skłonna do biernej agresji, zazdrosna o Doskonale rozumie to Janek z Surrey. – Od dwóch lat pracuję w piekarni na sukcesy innych, posiadająca przy tym nocnej zmianie. Do tej pory nie dostałem wyolbrzymione poczucie własnej warżadnej umowy ani pisemnych warunków tości i przeceniająca swoje umiejętności. pracy – mówi Janek. – Pracujemy sześć Są też i tacy, którzy mają niskie mniemadni w tygodniu po 10 godzin na dzień. nie o sobie, więc u innych też doszukują 24 października 2014

się wad. Dominacja nad kimś pozwala zrekompensować brak zaufania do samego siebie, a potrzeba terroryzowania otoczenia służy do pozbycia się swojego lęku, projektując go na innych. Najgorsze jest to, że ofiara nie ma możliwości obrony przed agresorem i często nie jest w stanie udowodnić swoich racji.

Jak sobie poradzić

Mobbingowi najlepiej zapobiegać w początkowej fazie jego powstawania. Nie wolno pozostać biernym, gdy zauważymy, że ktoś inicjuje ataki, spiskuje lub rozpowszechnia plotki na nasz temat. Mobbing rozwija się, gdy jest przez nas tolerowany. Polecanym sposobem przeciwdziałania jest rozmowa z agresorem w obecności świadka. Warto poinformować o problemie przełożonego, dział personalny czy związki zawodowe. W przypadku nasilenia się problemu skorzystać z pomocy prawnika, psychologa, a nawet lekarza, mogą to być pracownicy stowarzyszeń antymobbingowych. – Przede wszystkim trzeba być konsekwentnym i asertywnym – radzi Gosia. – Znam przypadek Bułgarki, której udało się wywalczyć swoje prawa. Mimo że firma stała po stronie managera to nie mogła jej zlekceważyć, bo dziewczyna uruchomiła całą machinę prawną, żeby się bronić. Zaczęła od zebrania dowodów, miała kilku świadków i od razu zgłosiła się do instytucji broniących praw pracownika. Nie czekała aż kolejni kierownicy zlekceważą jej skargi, dlatego sprawy nie dało się zatu-

szować. Ostatecznie obie strony poszły na ugodę i dalej pracowała w tej samej firmie, traktowana od tamtej pory z szacunkiem – wyjaśnia Gosia.

GDZIE UZYSKAĆ POMOC? ï J ¿bk Gzn đkµ}£ ¼ñ f} }_ª} _ k đ e}ª _ª} Bn µ}fn oferuje bezpłatne porady na ªn _ª ¶£¿n }fz ¿_u_k }n ¿¶}b¿_ ¼fz ¿ ¿_ª k }n }n ô Możesz zadzwonić do Acas pod numerem: 08457 474747 od 8.00 do 18.00, od poniedziałku do piątku. ï Gzn đ k n_ đk_ £ G £ª n£ª u_ }¿_f b fz_ ¼ª_ª¼¶ b stworzoną po to, aby zapobiegać zastraszaniu w miejscu _f¼ô đ k n_ đk_ £ G £ª 01273 704 900 (10.00 do 16.00, od poniedziałku do piątku). ï * _ n e} k _k¿ª¶_ e¼¶_ªn }ª}¿n £ đkµ}fn n_ Ā đ ā Án ž¶ }nÁ zapewnić darmowe oraz bezstronne porady. ï 0 Án£¿ ª ¿¼ _g fñ porady oraz wsparcie ze strony związku zawodowego. ï 6k _ª ¼fz _k k¿}n _ b między innymi kancelarie prawne.

Czekamy na Twój komentarz

Niewidoczny

autobus

W połowie tego roku Transport for London, z okazji Year of the Bus, zorganizował konkurs dla designerów. Wzięli w nim udział między innymi Ewelina i Paweł Srokowscy, których projekt został wyróżniony.

Fot. Ewelina i Paweł Srokowscy

Zadaniem artystów było zaprojektowanie rzeźby na podstawie nowego, londyńskiego autobusu (New Routmaster). Etapem wstępnym było przedstawienie swojej koncepcji w wersji rysunkowej. Następnie jury wybrało blisko 60 projektów. Elementem wyjściowym była rzeźba w kształcie autobusu o wymiarach 2,5 x 1,0 x 0,5 metra. Każdy mógł dowolnie ją ozdobić, stosując technikę trwałą jak np. malarstwo czy doklejenie materiałów. Głównym założeniem projektu nowego autobusu New Routmaster, który obecnie porusza się po londyńskich drogach, jest oszczędność i ekonomia. Państwo Srokowscy zdecydowali się użyć tej idei jako koncepcji dla swojego projektu. Postanowili pokazać, że nowy autobus jest niewidoczny dla środowiska. Żeby osiągnąć ten cel użyli niewielkich kawałków luster, które przykleili do formy autobusu – w ten sposób powstała mozaika. W przestrzeni między lustrami umieścili z kolei fugi – tak żeby obiekt stanowił jednolitą całość. Dzięki takiemu rozwiązaniu powstał efekt odbicia otaczającego świata. A sam autobus „zniknął”, stał się niewidzialny dla środowiska. Stąd wzięła się nazwa „invisible to the environment”.

Jak mówią autorzy projektu, efekt pracy okazał się unikatowy, a mozaika z luster stanowi niepowtarzalną atrakcję wizualną – rzeźba zmienia się wraz z porą dnia. Inaczej odbija promienie słoneczne rano, w południe czy wieczorem, a z poziomu osoby dorosłej widziana jest inaczej niż przez dzieci. – Wykonanie rzeźby zajęło nam pięć tygodni. Ze względu na naszą codzienną pracę, autobus konstruowaliśmy w wolnym czasie, weekendami – podkreślają zgodnie. Autobusy, po prezentacji w ubiegły piątek na Trafalgar Square, zostały przewiezione w miejsce docelowego wystawienia. Autobus Eweliny i Pawła Srokowskich znajduje się w Parku Olimpijskim (Stratford). Pod koniec roku wszystkie rzeźby będą wystawione na aukcji. Dochód ze sprzedaży będzie przeznaczony na pomoc trzem instytucjom charytatywnym: Kinds Company, Transaid i London Transport Museum.

Więcej zdjęć na

| z wielkiej brytanii

reklama

10 felietony

| m im z daniem Piotr Ikonowicz Polityk, dziennikarz, poseł na Sejm II i III kadencji. Redaktor pisma członków MRKS „Robotnik”

Dzieci nierówności

ło bierze się z nierówności. W znakomitej książce, „Duch równości” Richarda Wilkinson i Kate Pickett wykazują, że poziom nierówności społecznej ma wpływ na występowanie takich zachowań jak niski poziom zaufania, zaburzenia psychiczne (w tym alkoholizm i narkomania), niższe przeciętne dalsze trwanie życia i większa umieralność niemowląt, otyłość, gorsze wyniki nauczania dzieci, zwiększona liczba urodzeń przez nastoletnie matki, zabójstwa, wyższy współczynnik inkarceracji (liczba więźniów na 100 tys. mieszkańców) i niższa mobilność społeczna. Według raportu Equality Trust przepaść między tymi grupami przynosi budżetowi państwa ogromne straty. Według raportu, 100 najbogatszych ludzi w Wielkiej Brytanii ma tyle pieniędzy, co 18 mln najbiedniejszych, czyli 30 proc. całej liczby mieszkańców tego kraju. Przepaść między tymi grupami przynosi budżetowi państwa ogromne straty. Konkretnie 622 funty na każdego mieszkańca. W sumie państwo traci 12,5 mld funtów przez zmniejszenie długości życia, 25 mln funtów na opiece psychologicznej oraz 1 mld funtów na wysokiej przestępczości i utrzymaniu więzień. Według twórców raportu brytyjska gospodarka na różnicach między najbogatszymi a biednymi traci rocznie 39 mld funtów. – Nie trzeba całkowicie wyeliminować nierówności, aby zobaczyć korzyści. Zwiększy się ogólny poziom życia, a wraz z nim wpływ do publicznego budżetu. Skorzysta na tym brytyjskie społeczeństwo, które będzie zdrowsze i bogatsze – twierdzi Duncan Exley, prezes Equality Trust. To olbrzymie rozwarstwienie społeczne jest także przyczyną jednego z najwyższego w Europie Zachodniej

odsetka nastoletnich matek w Zjednoczonym Królestwie. Na Wyspach w ciążę zachodzi co roku najwięcej nastolatek na całym zachodzie Europy. Według najnowszych danych na każdy 1000 Brytyjek w wieku 15-19 lat, prawie 20 zachodzi w ciążę, czyli więcej niż wynosi średnia w Unii Europejskiej – 12,6. Najmniej

Stanisław Michalkiewicz Prawnik, nauczyciel akademicki, eseista i autor książek o tematyce społeczno-politycznej.

Dysonans poznawczy

ajogólniej biorąc, dysonans poznawczy jest następstwem postępowania niezgodnego z przekonaniami i polega na nieprzyjemnym napięciu psychicznym. No bo jakże tu nie odczuwać nieprzyjemnego napięcia psychicznego, skoro nabieramy wątpliwości, co do słuszności

Wielka Brytania mimo spadku nastoletnich ciąż w ostatniej dekadzie o jedną czwartą, nadal wyprzedza pod tym względem inne kraje Europy Zachodniej i UE. (za: Goniec.com)

ma Dania – 4,4 oraz Słowenia i Holandia – oba państwa 4,5 na 1000 nastolatek. To jeszcze jeden dowód na to, że „przypływ nie podnosi wszystkich łodzi”. Że sam wzrost gospodarczy bez zmniejszania nierówności społecznych nie prowadzi do lepszej kondycji społeczeństwa. W Stanach Zjednoczonych, które są jednocześnie najbogatszym państwem świata i symbolem nierówności, odsetek nastolatek zachodzących w ciążę jest prawie trzykrotnie wyższy niż w Wielkiej Brytanii. Na społeczne, a nie obyczajowe przyczyny zjawiska narastania liczby nastolatek matek wskazuje przykład krajów skandynawskich, którym obca jest pruderia i które w sprawach seksu, również młodocianych są bardzo liberalne, a jednak lokują się na szarym końcu tych smutnych statystyk. Wynika to z bardziej wyrównanego poziomu kulturalnego. A także z wyższego poziomu oświaty seksualnej. Bo seks jest OK. Winna jest bieda i związana z nią ciemnota.

naszego postępowania, albo jeszcze gorzej – słuszności naszych przekonań? A wygląda na to, że w stanie dysonansu poznawczego znajdują się dzisiaj chyba wszystkie europejskie społeczeństwa. Z jednej strony, za sprawą postępackich doktrynerów, uznają za jedynie słuszną konieczność seksualnego edukowania coraz to młodszych roczników, ale z drugiej strony surowo piętnują erotyczne eksperymenty dorosłych z młodocianymi, a nawet eksperymentowanie wśród samych młodocianych. Tymczasem wiadomo nie od dziś, że jeśli ktoś liznął jakiejś teorii, to wiedziony nieodpartą ciekawością prędzej czy później, a raczej prędzej, niż później zechce sprawdzić ją w praktyce. Tymczasem o ile znajomość teorii jest nie tylko dozwolona, ale nawet zalecana, to w następstwie dysonansu poznawczego jej praktykowanie – już nie. Jednak każdy taki zakaz działa mobilizująco, zwłaszcza na jednostki ambitne i w rezultacie wypadki chodzą po ludziach, bo jakże

Czekamy na Twój komentarz 24 października 2014

mają nie chodzić, skoro również ludzie na ludziach nie tyle może chodzą, co się pokładają? W czasopismach medycznych lekarze zwracają uwagę na zależność między pojawianiem się dojrzałości płciowej, a poziomem życia. Im wyższy poziom, tj. lepsze odżywianie, brak obciążenia pracą ponad siły, tym wcześniej pojawiają się objawy dojrzałości, którym towarzyszy narastanie popędu. Doktrynerskie ustawodawstwo coraz szybciej likwiduje resztki władzy rodzicielskiej, więc forsowanie w tych warunkach tzw. edukacji seksualnej jest dolewaniem oliwy do ognia i nic dziwnego, że coraz więcej nastolatek zachodzi w ciążę. Nie byłoby może w tym nic złego, bo np. w starożytnym Rzymie dziewczęta wydawano za mąż już w wieku lat 12, podobnie, jak w Średniowieczu – ale wtedy nie istniał jeszcze przymus edukacyjny, który sprawia, że dzisiaj młodych mężczyzn mających już prawo głosowania i teoretycznie – również decydowania o sprawach całego państwa – uważa się za niezdolnych do małżeństwa, to znaczy – do decydowania o własnej rodzinie. I w rezultacie nastolatkowie rzeczywiście stają się psychicznie do tego niezdolni, co wspomniany dysonans poznawczy tylko powiększa. Najzabawniejsze jest to, że podlegają mu również władze, które do tej sytuacji doprowadziły. To samo ministerstwo, które pod pretekstem dbałości o dobrostan młodzieży, pod wpływem doktrynerów forsuje od małego przymusową edukację seksualną, z drugiej strony ubolewa nad liczbą nastolatek zachodzących w ciążę. Ale to nic dziwnego; Stefan Kisielewski już dawno twierdził, że socjalizm bohatersko walczy z problemami nie znanymi w innym ustroju.

Mój dom - Anglia?

W maju 2014 r. upłynęło dziesięć lat od kiedy Wielka Brytania otworzyła swoje granice oraz rynek pracy dla Polaków. Rocznica wstąpienia Polski do UE skłania do refleksji, ponieważ od tego czasu do Wielkiej Brytanii w poszukiwaniu pracy oraz polepszenia warunków życiowych wyjechało ponad półtora miliona Polaków. Dobrą okazją do tego będzie Open Day organizowany przez Polish Psychologists’ Association (25 października), podczas którego odbędzie się

Urodzi w kwietniu

debata pod hasłem „Mój dom – Anglia?”. W ciągu ostatnich lat pojawiło się wiele nowych sklepów z polską żywnością i polskich restauracji, a polskie trunki wydaje się, że na stałe zagościły w angielskich pubach. Sugeruje to, że Polacy powoli wtapiają się w krajobraz Wielkiej Brytanii. Powstaje więc pytanie, jak Polacy widzą swoje miejsce na Wyspach oraz czy mieszkając tutaj czujemy się już „jak w domu”? Na to pytanie, a także na wiele innych, postarają się odpowiedzieć uczestnicy debaty.

Płacą za reklamówki Szkoci płacą już pięć pensów za każdą reklamówkę podczas zakupów – ma to ograniczyć liczbę śmieci i korzystnie wpłynąć na środowisko. Anglia jest więc jedynym regionem UK, w którym takiego rozporządzenia nie ma. Według „Daily Mail”, w Anglii może ono wejść w życie w październiku 2015 r.

Jak poinformował Pałac Kensington, książę William i jego małżonka księżna Kate przywitają swoje drugie dziecko na świecie już w kwietniu 2015 roku. O drugiej ciąży księżnej informowano we wrześniu. Poprzestano jednak na wiadomości, że Kate spodziewa się dziecka, i że cierpi na wyjątkowo uciążliwe poranne mdłości.

Mniejsze zasiłki?

Zostawili zwłoki

O 60 funtów mniej dostanie każda rodzina pobierająca zasiłek, jeśli partia Davida Camerona wygra nadchodzące wybory. Polityk ogłosił, że cięcia będą częścią planu oszczędnościowego. Mają z tego skorzystać młodzi Brytyjczycy, bo pieniądze będą przeznaczone na przygotowanie ich do zawodu.

Ratownicy z karetki w Littleport porzucili zwłoki 32-latka, bo zbliżał się koniec ich zmiany. Załoga karetki zabrała zwłoki, jednak nie zawiozła ich do kostnicy, a pozostawiła ciało przy śmietnikach obok stacji pogotowia. Leżało tam ponad godzinę zanim zjawiła się kolejna ekipa sanitariuszy.

| z wielkiej brytanii

reklama

12 z wielkiej brytanii

Cząstka Polski

na obczyźnie

Zaczynali od jednej nauczycielki i ośmiorga uczniów, a pierwsze lekcje odbywały się w prywatnym domu. Dziś, obchodząca 60-lecie powstania Polska Szkoła Sobotnia im. Marii Konopnickiej na Willesden Green, to jedna z najprężniej działających polskich placówek w Londynie.

Harcerze ze śp. prezydentem Ryszardem Kaczorowskim i jego żoną Karoliną z okazji 90. urodzin głowy polskiego państwa na uchodźstwie

>> Dariusz Dzikowski ierownikiem szkoły jest od 15 lat. Grażyna Ross przyznaje, że zmieniają się czasy, ale idea pozostaje ta sama – wierność polskim korzeniom i bycie cząstką Polski na obczyźnie. – Prowadzimy zajęcia z języka polskiego, historii, geografii i religii. Pielęgnujemy narodowe tradycje i kulturę – wylicza Ross, dodając, że przełomowym momentem dla całego polonijnego szkolnictwa na Wyspach okazało się przystąpienie Polski do Unii Europejskiej. Następstwem tego był napływ ogromnej fali emigrantów. – Dziesięć lat temu nasza szkoła liczyła 150 uczniów, w większości przedstawicieli drugiego i trzeciego

24 października 2014

pokolenia Polaków, dla których pierwszym językiem był angielski. Ze znajomością polskiego było u nich bardzo różnie. Natomiast dziś mamy ponad 600 uczniów, z których wielu urodziło się nad Wisłą. To łączenie dwóch kultur jest dużym wyzwaniem – przyznaje Ross.

Zeszyty w kąt

Od ponad sześciu dekad udziela się w polonijnym środowisku. Działa w harcerstwie, szkolnictwie, wśród Sybiraków. Redaguje gazety, organizuje imprezy. Harcmistrzyni Danucie Pniewskiej trudno odmówić energii i zaangażowania. To właśnie ona była pierwszą nauczycielką w szkole na Willesden Green. Pierwsza lekcja odbyła się w prywatnym mieszkaniu państwa Lubomirskich, którzy bezinteresownie oddali część swojego domu do

czasu znalezienia innego pomieszczenia. Pniewska dobrze pamięta tamte zajęcia. – Ośmioro dzieci, w różnym wieku, od razu rozbiło się na dwie grupy. Pod jedną ścianą stali Lubomirscy i Łubieńscy – już zaprzyjaźnieni i rozglądający się za swoimi zabawkami. Po drugiej dzieci wiceprezesa, pana Kośmidera, Małgosia Kolat i ktoś jeszcze. Bez tablicy, stolików i podręczników moje próby prowadzenia lekcji trafiały w próżnię. „Nie będę uczyła w takiej szkole, idę do domu” krzyknęłam na widok prezes komitetu rodzicielskiego, pani Łubieńskiej. Urocza pani Elżbieta zmartwiła się. „Nie może pani odejść, przecież dopiero o pierwszej przyjdą rodzicie po dzieci. Niech pani poczeka” – wspomina. – Byłam harcerką, więc rzuciłam w kąt zeszyty i zaczęłam zbiórkę zucho-

wą. Kiedy dwie godziny później zjawili się rodzice i zgłosiłam im rezygnację z funkcji nauczycielki, dzieci zgodnie zaprotestowały. „Druhna, musisz przyjść. Już będziemy się uczyli, jeśli potem będą gry zuchowe” – opowiada. Danuta Pniewska w Szkole im. Marii Konopnickiej przepracowała 21 lat. A kolejne 20 uczyła w Szkole im. Mikołaja Reja na Chiswick.

Żona oficera

Szkolne kroniki, uczniowskie wspomnienia. Pedagogiczna praca i wydarzenia, które zapisały się w historycznych annałach. Takie jak to, kiedy generał Władysław Anders odbierał defiladę uczniów z okazji odzyskania niepodległości 11 Listopada. Dzieci z dumą maszerowały, śpiewając i machając chorągiewkami przed byłym dowódcą 2 Korpusu. Warto dodać, że

| z wielkiej brytanii 13 reklama

w szkole przez krótki czas uczyła się córka generała, Ania Anders. Legendą obrosły też przygotowywane przez uczniów sztuki teatralne. Duża w tym zasługa Jadwigi Otwinowskiej, kierowniczki szkoły w latach 1956-66, która przywiązywała dużą wagę do uczenia dzieci wierszy na pamięć, posługiwania się piękną polszczyzną oraz gry aktorskiej, którą uczniowie prezentowali podczas scenicznych przedstawień. „Balladyna”, „Zemsta” czy „Damy i Huzary” gromadziły rzesze publiczności, a ta ostatnia sztuka była nawet wystawiana w

Ważną rolę w kształtowaniu charakterów odgrywa harcerstwo. Tu znowu przewija się postać Danuty Pniewskiej, pod której skrzydłami powstała dziewczęca gromada zuchowa „Bursztynowe Serduszka”. Niedługo potem w ślady swoich koleżanek poszli chłopcy, tworząc gromadę „Wyrwidęby”. Z czasem utworzono drużyny harcerskie oraz grupę dla najmłodszych „Skrzaty”, a w 1965 roku rodzice założyli Koło Przyjaciół Harcerstwa. Dziś należy do niego 40 osób – ich znakiem rozpoznawczym są bordowe koszulki z wyszytą lilijką i nazwą koła.

Dziś mamy ponad 600 uczniów (...). To łączenie dwóch kultur jest dużym wyzwaniem.

GRAŻYNA ROSS prawdziwym teatrze. Warto również wspomnieć o niedawnej wizycie Piotra Uzarowicza. Ten mający polskie korzenie amerykański reżyser, absolwent Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej w Chicago, odwiedził placówkę na Willesden Green 2 lata temu. Zaprezentował uczniom swój film „Żona Oficera”, przybliżając im tematykę II wojny światowej, ze szczególnym uwzględnieniem zbrodni katyńskiej.

Wyrwidęby i Serduszka

W ciągu 60 lat kilkakrotnie zmieniała siedzibę. Rozrastała się, była przenoszona do większych obiektów, jednak jej motto przewodnie – „Bóg, Honor, Ojczyzna” – pozostawało niezmienne. Od 1955 roku szkoła związana jest z parafią księży jezuitów, którzy sprawują nad nią opiekę duszpasterską.

– Jakie obecnie mamy problemy? – kierownik szkoły Grażyna Ross powtarza pytanie. – Chyba te najbardziej rzucające się w oczy to brak właściwych podręczników i ubogie zaplecze dydaktyczne. Ale dajemy radę – zapewnia. A Małgorzata Sędzielewska, prezes komitetu rodzicielskiego, związana ze szkołą od ośmiu lat, dodaje, że aby uatrakcyjnić sobotnie zajęcia organizowany jest szereg akcji. – Pasowanie na ucznia, odwiedziny Świętego Mikołaja, karnawałowe bale, walentynki. Natomiast w marcu dzielnie wyganiamy zimę i witamy wiosnę – wylicza Sędzielewska, podkreślając, że dużym powodzeniem cieszą się zajęcia pozalekcyjne – lekcje zumby, treningi piłki nożnej czy warsztaty plastyczne. Jest w czym wybierać i na pewno każdy znajdzie coś dla siebie...

14 z wielkiej brytanii

Kariera muzyczna? Tylko w Londynie! Tu Muniek Staszczyk napisał „Warszawę”, Pola Pospieszalska występowała przed Rodem Stewartem, a Anna Jeruć-Kopeć – przed Georgem Michaelem. Tysiące Polaków ciągną do mekki muzyki, jaką jest Londyn.

>> Sonia Grodek roga do kariery jest różna. Na Facebooku można znaleźć fanpage „Polskie Kapele i Muzycy na Wyspach”. Skupia prawie 100 osób, głównie grających w klimatach reggae, blues, punk czy metal. To jednak w dużej mierze zespoły, które pierwszy występ przed dużą publicznością mają jeszcze przed sobą. – Mieszkamy w Luton – ja i dwóch kolegów, którzy grają na basie i klawiszach. Mamy po 17 lat i chcemy być sławni, ale nie chcę podawać nazwisk, bo mama nie wie, że robimy próby u naszego klawiszowca. Myśli, że się uczymy – wyjaśnia zwięźle Rafał, jedna z osób zrzeszonych w serwisie.

British disco-polo?

Everett Collection / Shutterstock.com

24 października 2014

Zespoły oferujące muzykę bardziej dyskotekową chętnie debiutują wśród Polonii. Na weselu, urodzinach czy chrzcinach w Anglii chętnie występuje Antidotum Band. – Jako zespół istniejemy od początku 2012 roku, ale grywaliśmy razem już wcześniej. Dzięki temu szybko udało nam się zgromadzić repertuar ponad stu utworów klasyki polskiego rocka, popu i piosenki taneczno-biesiadnej, po to by dać wam maksimum dobrej zabawy i niejedną garść wspomnień – reklamują się muzycy. Podobnych kapel można znaleźć kilkanaście. Nie każdy wie, że Anglia to też kilkanaście polskich DJów czy zespołów disco polo. Wśród nich można wymienić 5 minut po północy, Bachus, Magic czy Fenix band. – Oferujemy swoje usługi na terenie całej Anglii (wesela, chrzciny, dancingi, imprezy rodzinne, urodziny, stud-

niówki) i wszędzie gdzie tylko chcecie. Posiadamy duży asortyment utworów zarówno dla starszych, jak i młodszych i ciągle gromadzimy nowości – zachęca z kolei zespół Twist z Bedfordshire.

Nie do X Factora

Co ciekawe, Polacy póki co rzadko decydują się na udział w brytyjskich talent show, choć wydawałoby się, że to dziś najłatwiejsza droga do sławy. W tym roku jurorów zaskoczył Jan Cichórz z Mszany Dolnej, który porwał się na utwór Christiny Aquilery. – Takie dźwięki słyszy się w zoo – podsumował jego występ Simon Cowell.

Wyskoczyli z tortu

Wybieramy bardziej nietradycyjne metody, aby zwrócić na siebie uwagę. Anna Jeruć-Kopeć z mężem przyjechali do Anglii do pracy. – Uczyłam się języka i pracowałam w restauracji, a dodatkowo przyjmowaliśmy zlecenia na obsługę imprez z agencji kelnerskiej. Przed tamtym wieczorem ktoś nas zapytał, kim jesteśmy z zawodu. Jak się dowiedział, że śpiewakami to wpadł na pomysł, abyśmy wieźli tort i śpiewali – opowiada w wywiadzie Anna. Dzięki temu zagraniczny debiut mieli na… urodzinach George’a Michaela, jako śpiewający „Happy Birthday” kelnerzy. Kilka lat później Anna grała (i śpiewała) już główną rolę w Travicie Giuseppe Verdiego w Gatehouse Pub Theater. Reżyser postanowił uwspółcześnić przedstawienie i polską call girl, obracającą się w nocnym świecie londyńskiego city, uczynił główną bohaterką. Anna została za tą rolę nominowana do Offies 2013. Teraz kontynuuje karierę na Wyspach Brytyjskich; niedawno na przykłąd wróciła z dłuższego turnee po Azji.

| z wielkiej brytanii 15 Gra dla Roda Stewarta

W Londynie pierwsze sukcesy odnosi też Pola Pospieszalska. – Nigdy nie czułam się emigrantką. Londyn zawsze był jak drugi dom. Jestem tu już 10 lat, tu mój syn chodzi do szkoły, tu są moi przyjaciele. Miasto daje mi mnóstwo możliwośc – mówiła w jednym z wywiadów. Na jej koncercie w 2011 dziennikarze wypatrzyli samego Roda Stewarta. W tym roku Pola wystąpiła na Days of Poland, na którym zobaczyć można było też inne polskie zespoły ze stolicy Anglii. Wśród nich Katy Carr, Blueberry Bush i Vienna in Love.

Z Anglii do Polski i...

Wokalistką, która na stałe mieszka w Londynie jest też Agata Rozumek znana jako Agatha. – Wyjechałam z kraju, aby nauczyć się angielskiego oraz odbyć praktyki. Londyn wydał mi się najodpowiedniejszym miejscem do odkrywania nowych kultur oraz samej siebie – mówiła na łamach jednego z polonijnych portali. Karierę robi jednak póki co w Polsce. Choć talent wokalny od 4 lat szlifowała w stolicy UK, zaistnieć udało jej się dzięki konkursowi dla wokalistów, jaki zorganizował Empik. Obecnie pracuje nad debiutancką płytą.

Polka w Pink Floyd

Karierę w tym mieście od lat, robi za to już Ola Bieńkowska. O wokalistce zrobiło się głośno po tym, jak do współpracy zaprosił ją założyciel zespołu Pink Floyd. – Moja brytyjska agentka wysłała mnie na casting do Liverpoolu. Wsiadłam w samolot, zaśpiewałam na przesłuchaniu i tak dostałam angaż do The Australian Pink Floyd – wyjaśnia. Dziś daje też koncerty w Wielkiej Brytanii z Brit Floyd. Poza tym nagrała solową płytę i cały czas koncertuje. Jej występ odbył się m.in. na festiwalu Glastonbury, a oglądało go kilkadziesiąt tysięcy osób.

Iron Maiden z Polski

Największą karierę wśród osób z polskimi korzeniami zrobił jednak Janick Gers z zespołu Iron Maiden. Syn oficera polskiej marynarki zaczynał od grania w amatorskich zespołach w Hartpool. Stamtąd trafił w końcu do niszowych zespołów londyńskich, a z nich – w 1990 roku – do Iron Maiden. Po 24 latach od tamtego momentu zespół koncertuje nadal, a pochodzący z Polski muzyk zarabia kilka milionów funtów rocznie. – W latach siedemdziesiątych bardzo często przyjeżdżałem do Polski z moim ojcem. Odtąd przez cały czas obserwuję, jakie

zmiany zachodziły w tym kraju. Cała ta transformacja ustrojowa, ogromny postęp... – wspomina gitarzysta na łamach pisma „Rock Metal”.

Nadzieja indie rocka

W jego ślady idzie dziś Chris Urbanowicz, którego wszyscy dziadkowie są Polakami. Urodził się w 1981 roku w Aslockton. Największą sławę przyniosło mu granie w zespole The Editors – grupy zaliczanej do stylu muzycznego indie rock. Zespół nagrał pierwszą płytę w 2007 roku i sprzedał ją w nakładzie 800 tysięcy egzemplarzy. Drugi krążek „An End Has a Start” od dnia premiery nie schodził z listy najlepiej sprzedających się płyt w Wielkiej Brytanii. Muzyk jest niezwykle skryty, więc na temat Polski wypowiedział się tylko raz – zapytany przez dziennikarza „The Nerve”, jaka jest jego ulubiona trucizna, odparł: „Wódka. Cóż, jestem Polakiem, lubię pić ją czystą”. Chris opuścił grupę w 2012 roku. Od tej pory jest producentem i pracuje nad własną muzyką.

Zaczęło się chyba od Muńka Staszczyka, który na początku lat 90. w Londynie zmywał talerze i chłonął atmosferę tamtejszego rynku muzycznego. Z wyjazdu zarobkowego przywiózł jednak coś jeszcze, prócz pieniędzy. – Tekst piosenki „Warszawa” napisałem w Londynie, pracując w knajpie, 20 lat temu – wyznał ostatnio Muniek podczas czatu z fanami. Całą płytę w Anglii nagrała za to i wydała Edyta Górniak; kilka koncertów i rozległe plany miały też Doda i Kayah. Obecnie takie starania podejmuje Tatiana Okupnik, która na czas nagrywania płyty przeniosła się do dzielnicy Kensinghton, a dziś koncertuje m.in. z Mitchem Winehouse, ojcem sławnej Amy. Wciąż jednak mamy niedosyt polskich gwiazd, które mogą pochwalić się wielką karierą, nie tylko tą w kręgach fanów jednego gatunku muzycznego – jak heavy metal w przypadku Janicka czy opera za sprawą Anny Jeruć-Kopeć.

Ciągnie je na Wyspy

Takie przykłady inspirują tysiące Polaków marzących o karierze w Anglii, do walki o swoje pragnienia. Co więcej, o ciepłym przyjęciu na Wyspach marzą też największe polskie gwiazdy.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

16 z wielkiej brytanii

Chwila, która odmieniła

Mirosław Jeznach ma żonę, trzy córki, pracuje w urzędzie miasta, prowadzi auto, jest w trakcie budowy domu. I choć wydawałoby się, że funkcjonuje jak każdy inny człowiek, codziennie musi borykać się z przeszkodami, o których wielu z nas nawet by nie pomyślało – gdy miał 13 lat poraził go prąd i stracił w wypadku obie ręce. >> Joanna Szmatuła odzina pana Mirosława z województwa warmińsko-mazurskiego utrzymuje się z jego pensji i renty. To niewiele jak na pięć osób, dlatego też mężczyzna nieustannie szuka darczyńców i sponsorów, kogoś kto pomógłby w dokończeniu budowy ich domu, która rozpoczęła się w 2009 r. Dziś dom, dzięki pomocy wielu osób, a także wsparciu firm budowlanych, jest w stanie surowym zamkniętym. Pan Mirosław podkreśla, że z jego pensji nie mógłby nawet myśleć o wybudowaniu takiego domu. Wciąż jednak brakuje pieniędzy na dalsze prace.

Samochód „jak ręka”

Budowa domu to marzenie pana Mirosława. Na razie, wraz z żoną Grażyną i trzema córkami – ośmioletnią Patrycją i pięcioletnimi bliźniaczkami – Olgą i Anitą, mieszkają u rodziców. Przeprowadzka 24 października 2014

to jednak nie jedyne, na czym mu zależy. Mimo że nie posiada rąk, nauczył się jeździć samochodem i – przy pomocy sponsorów – udało mu się kupić przystosowanego do jego niepełnosprawności golfa III. Pan Mirosław miał szczęście, bo auto, sprowadzone z Niemiec, było już przystosowane do tego, że będzie z niego korzystała osoba z dysfunkcją kończyn górnych. Dziś auto bez problemów można dostosować także w Polsce, a więc znacznie mniejszym kosztem niż na Zachodzie. Problemy, z którymi boryka się rodzina pana Mirosława mają podłoże przede wszystkim finansowe. Tak jest i teraz, kiedy jego golfa, (rocznik ’95, przebieg: 399 tys.), trzeba coraz częściej remontować, a samochód regularnie trafia w ręce mechaników. Tym jeździ już ósmy rok. A, jak mówi pan Mirosław, w jego przypadku sprawny i bezawaryjny samochód, to bardzo istotna sprawa. – Moim marzeniem jest mieć golfa nowszej generacji, niestety przystosowanie takiego auta to spory wydatek. Bez

wsparcia sponsorów jest to praktycznie niemożliwe – aby zakupić nowy samochód i przystosować go do osoby bez rąk potrzeba naprawdę dużej kwoty – opowiada pan Mirosław. Dlatego też robi co może, by pozyskać dodatkowe środki i marzy o tym, by dzięki pomocy innych osób stać go było na zakup bezawaryjnego auta. A samochód jest mu niezbędny. – Siedem lat temu opanowałem jazdę samochodem i zdałem prawo jazdy, choć wielu uważało, że to niemożliwe. Dzięki temu mogę jednak swobodnie się przemieszczać – mówi i dodaje jeszcze, że auto jest dla niego „jak ręka”.

Jeden dzień

Pan Mirosław nauczył się funkcjonować normalnie, choć na początku nie mógł uwierzyć w to, że będzie musiał żyć bez rąk. – Jeden dzień, całe życie. Każdy by chciał, by jego życie składało się wyłącznie z ładnych obrazków. Myślałem, że moje właśnie takie będzie. Aż wydarzył się „ten” dzień. Jedna chwila odmieniła całe życie. Na zawsze.

Ale nie ma sytuacji bez wyjścia – pisze na swojej stronie internetowej. Jednak gdy w wieku 13 lat poraził go prąd i stracił obie ręce, nie myślał o tym, że właśnie następuje przełomowy moment w jego życiu. – Dla mnie, młodego człowieka, nie docierało wtedy co się dzieje. To zaczęło do mnie dochodzić dopiero z czasem, kiedy było wiadomo, że nic już nie będzie takie samo – mówi. Pan Mirosław opowiada też, że z czasem nauczył się korzystać z wielu przyrządów, które ułatwiają mu życie codzienne. Problemów nie sprawia mu też pisanie na klawiaturze przy pomocy stóp. Czy ze względu na swoją niepełnosprawność jest inaczej traktowany? Choćby w pracy? – W urzędzie miejskim pracuję dziesięć lat, zajmuję stanowisko młodszego referenta i przez wszystkich jestem traktowany normalnie, jak każdy inny człowiek – opowiada. – Dziesięć lat temu urzędujący burmistrz dał mi szansę i dostosował stanowisko i miejsce pracy dla takiej osoby jak ja –

| z wielkiej brytanii

życie

mimo tak dużej niepełnosprawności jak brak obu rąk. Ale to dzięki temu udało mi się udowodnić, że taka osoba też może normalnie pracować. Na moim przykładzie widać, że nawet taka niepełnosprawność jak brak obu rąk nie ogranicza człowieka na tyle, żeby nie mógł pracować – dodaje.

Wiara, że się uda

Na stronie internetowej prowadzonej przez pana Mirosława można poznać nie tylko jego historię, ale i losy innych osób, których życie zmieniło się w ciągu jednego dnia. Ale to nie tylko do nich pisze o czasie po wypadku: „Bywałem w bardzo złej formie psychicznej. Przychodziły dni, że brakowało mi sił. Nie umiałem wyobrazić sobie swojej przyszłości. Ale jakoś nigdy nie pomyślałem o przerwaniu życia. Miałem niewyobrażalnie trudne chwile, ale zawsze byłem w stanie przetrwać. Jeszcze jako mały chłopak, zaraz po wypadku potrafiłem sam sobie uświadomić, że już inaczej nie będzie. Już po wszystkim. Dawnego życia nie ma. Nic i nikt tego nie zmieni”. Czy teraz jest szczęśliwy? – Najszczęśliwszy na świecie. Bo mam swoją wspaniałą rodzinę: żonę i trzy córeczki. Moje dziewczyny

reklama

dają mi siłę i wiarę, że wszystko się uda – pisze o sobie. Choć wypadek zmienił w jego życiu wszystko, 13-letni wtedy chłopak nie poddał się. – W takiej sytuacji najpierw trzeba uporać się samemu ze sobą, uporać się z barierami, które sobie sami stawiamy. Wiele osób niepełnosprawnych myśli, że ich problemy są nie do przezwyciężenia. Ale myślę, że wtedy warto sobie uzmysłowić, co chce się dalej robić, zaakceptować siebie i patrzeć „do przodu”. A już na pewno nie warto się poddawać i myśleć „co by było gdyby…” – mówi dzisiaj.

KONTAKT

www.miroslawjeznach.pl JeziiM@poczta.fm Numer konta: PKO Bank Polski Oddział 1 w Nowym Mieście Lubawskim 60 1020 3583 0000 3502 0048 3396 Mirosław Jeznach Krzemieniewo 68/6 13-306 Kurzętnik

18 z wielkiej brytanii

Jak żyć z autyzmem? Z doktor Anną Mlynik-Shawcross rozmawia Katarzyna Majewicz Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku jest jedną z najdłużej działających i najpoważniejszych organizacji pozarządowych... – Stowarzyszenie powstało w 1991 r. z inicjatywy grupy rodziców dzieci autystycznych, którzy nie mogli w całym kraju znaleźć pomocy dla swoich pociech. Założycielami i liderami tej grupy byli Małgorzata i Arkadiusz Rybiccy, w czasach PRL-u działacze opozycji demokratycznej. Dzięki bardzo aktywnej, nastawionej na długofalowe cele działalności Stowarzyszenia, sytuacja osób z autyzmem w Tójmieście, a także w województwie pomorskim, jest obecnie znacznie lepsza niż w innych częściach kraju. W ciągu 23 lat z inicjatywy Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym w Trójmieście powstały reklama

24 października 2014

m.in: specjalny ośrodek rewalidacyjnowychowawczy dla dzieci i młodzieży z autyzmem, poradnia dla osób autystycznych, czy klasy dla dzieci autystycznych w szkołach Gdańska i Gdyni. Stowarzyszenie prowadzi punkty konsultacyjno-diagnostyczne dla dzieci z autyzmem i ich rodzin oraz centra aktywizacji zawodowej i społecznej dla dorosłych osób z autyzmem. Dzięki centrom, osoby dorosłe cierpiące na autyzm zostały objęte formą pomocy, której dotychczas brakowało? – Centra aktywizacji zawodowej i społecznej prowadzone przez Stowarzyszenie są jedynymi specjalistycznymi placówkami dla dorosłych osób z autyzmem. Obejmują różnego rodzaju pomocą kilkadziesiąt osób z woje-

| z wielkiej brytanii 19 wództwa pomorskiego. Jest to terapia przede wszystkim nastawiona na uczenie kompetencji społecznych, nauka umiejętności pracy i wprowadzanie na rynek pracy oraz rozwijanie zainteresowań uczestników i umożliwienie im atrakcyjnego spędzania wolnego czasu, np. wyjazdy na letni wypoczynek. Help People with Autism in Poland i Stowarzyszenie w Gdańsku zostało wybrane przez Komitet 44. Balu Polskiego, co oznacza, że dochód z przedsięwzięcia zostanie przekazany na rzecz osób autystycznych. – Bal Polski zdecydował objąć patronatem między innymi naszą organizację – Help People with Autism in Poland. Naszym zadaniem jest pomoc w zbieraniu funduszy finansowych niezbędnych do budowy Wspólnoty Domowej dla Dorosłych Osób z Autyzmem im. Arama Rybickiego. Ta wspólnota domowa będzie pierwszą tego typu placówką w Polsce, powstaje ona z inicjatyw Stowarzyszenia Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku. Koszt budowy jest oszacowany na 3 mln 400 tys. zł. Środki pochodzą wyłącznie ze społecznych dotacji. Czym jest autyzm? Jak go rozpoznać? Jak pomóc autystycz-

nemu dziecku w nauce, życiu codziennym? – Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym o podłożu neurologicznym powodującym nieprawidłowości w sferach rozumowania, kontaktów socjalnych i porozumiewania się z innymi ludźmi. Dzieci autystyczne rozwijają się często normalnie aż do 24-30 miesiąca i dopiero wówczas rodzice mogą zauważyć opóźnienie w mowie, zabawach lub inne nieprawidłowości w kon-

testów, które umożliwiłyby diagnozę autyzmu. Proces diagnozy polega przede wszystkim na obserwacji dziecka, jego stopnia komunikacji, zachowania i poziomu rozwojowego. Ponieważ jednak wiele z tych objawów występuje także w innych chorobach, lekarz musi wykonać wiele dodatkowych badań, aby wykluczyć inne przyczyny. Ważne jest zatem, aby wcześnie zwrócić się o pomoc, uzyskać skierowanie do specjalistycznych pla-

Bal Polski objął patronatem m.in. naszą organizację Help People with Autism in Poland.

ANNĄ MLYNIK-SHAWCROSS takcie z dzieckiem. Na przykład dziecko woli spędzać czas samo niż z innym, nie interesuje się zawieraniem przyjaźni, nawiązuje słaby kontakt wzrokowy, mało się uśmiecha, przejawia brak spontaniczności lub pomysłowości w zabawach. Często również wykazuje nadpobudliwość lub otępienie, wybuchy złego humoru bez powodu, uparte przywiązanie do jednego przedmiotu lub osoby, agresję lub autoagresję. Nie ma niestety żadnych medycznych reklama

cówek, które mają doświadczenie w diagnozowaniu autyzmu, a następnie mogą udzielić kompleksowej pomocy. Pomoc autystycznym dzieciom jest wielopoziomowym zagadnieniem, polegającym na stosowaniu wielu strategii i wymagającym specjalistycznej pomocy. Istnieje stereotyp i przekonanie, które powoduje, że osoby cierpiące na autyzm są wyrzucane na margines życia. Jak temu sprostać? – Często jest to niestety prawda. Myślę, że punktem wyjścia jest, aby dziecko dotknięte autyzmem otrzymało jak najwcześniej intensywną, specjalistyczną pomoc, bo tylko wówczas będzie mieć większą szansę na rozwój i włączenie w życie społeczne, a tym samym mniej autystycznych ograniczeń w dorosłym życiu. Wiedza na temat autyzmu i skutecznych metod pomagania osobom z autyzmem; bardzo się rozwija, konieczne jest jednak wsparcie zarówno ze strony instytucji społecznych jak i państwowych, które powinny wziąć współodpowiedzialność za organizowanie edukacji i pomocy w życiu dla tej grupy obywateli, rozumiejąc, że osoby z autyzmem potrzebują wsparcia przez całe życie, od wczesnego dzieciństwa po wiek dojrzały. W Polsce jest ono organizowane przede wszystkim przez organizacje pozarządowe, np. Stowarzyszenie Pomocy Osobom Autystycznym, które od wielu lat realizuje program „Żyć Razem”. Gdzie rodzice dzieci autystycznych w Wielkiej Brytanii najpierw powinni szukać pomocy? – Wszelkie obawy dotyczące rozwoju dziecka należy przede wszystkim przedyskutować z tzw. Health Visitor oraz lekarzem ogólnym, który w razie potrzeby udzieli skierowania do odpo-

wiednich placówek specjalistycznych. W Wielkiej Brytanii godna polecenia jest również instytucja o nazwie „The National Autistic Society”, ich strona internetowa autism.org.uk jest bardzo dobrym źródłem wszechstronnej, pomocnej i profesjonalnej informacji. Na Wyspach funkcjonuje ponad 120 Polskich Szkół Sobotnich, w których uczniami są także dzieci autystyczne. Jednakże wielu dyrektorów szkół ze względu na liczne obawy odmawia rodzicom przyjęcie dziecka autystycznego do szkoły. – Niewątpliwie praca z dziećmi autystycznymi jest trudnym zadaniem i wymaga specjalistycznego przygotowania nauczycieli, również w szkołach sobotnich. Być może Polska Macierz Szkolna mogłaby pomóc poprzez udostępnienie odpowiedniej literatury i profesjonalnej porady? Dzieci autystyczne mają takie same prawa do nauki jak inne dzieci i ze względu na to powinny znaleźć miejsce w szkołach sobotnich.

ANNA MLYNIK-SHAWCROSS 

Anna Mlynik-Shawcross mieszka w UK od 1985 roku, od ponad 10 lat w Portsmouth. Urodziła się w Gdańsku i tam ukończyła studia na Akademii Medycznej, a następnie już w UK po ukończeniu podyplomowych studiów specjalistycznych z psychiatrii, pracowała w NHS jako Consultant Psychiatrist. Od kilku lat jest na emeryturze. W latach 70. działała w środowisku gdańskiej demokratycznej opozycji antykomunistycznej, między innymi była współzałożycielką Studenckiego Komitetu Solidarności, a następnie wspomagała strajk styczniowy w sierpniu 1980. W 2009 roku została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W styczniu 2014 wraz z grupą przyjaciół: Wandą Kością, Katarzyną Thurlow i Wiktorem Moszczyńskim założyła w Wielkiej Brytanii organizację charytatywną o nazwie Help People with Autism in Poland. Współpracuje ścisłe z Małgorzatą Rybicką i Stowarzyszeniem Pomocy Osobom Autystycznym w Gdańsku.

20 z wielkiej brytanii

Kibice czy chuligani?

Shutterstock.com

Ostatni mecz Polska-Szkocja i setki Szkotów w tradycyjnych strojach oblegające Warszawę to dobry pretekst, by zapytać: jak kibicuje się po polsku, a jak po angielsku. >> Sonia Grodek rytyjskich chuliganów stadionowych jeszcze w latach 70. określało się mianem „English Disease” (brytyjska zaraza). Bójki i „wojny” pomiędzy kibicami Manchester United, Totenham Hotspur czy Chelsea wybuchały na terenie całego kraju, kończąc się często tragicznie. Kibice uważali, że rozrabianie w imieniu piłkarzy to ich obowiązek, a władze niewiele robiły, by zatrzymać „młodych gniewnych”. Ta sytuacja zmieniła się w połowie lat 80. W 1983 roku 150 brytyjskich kibiców zostało zatrzymanych w Luksemburgu za kradzieże, włamania i zakłócanie porządku. W marcu 1985 kibice Millwall doprowadzili do masowych zamieszek w Luton, na początku maja spłonął stadion Bradford City, a na stadionie St Andrews zmarł 14-letni chłopiec. Najczarniejszym dniem brytyjskich kibiców był jednak bez wątpienia 29 maj 1985 roku. Podczas Pucharu Europy w Brukseli między Juventusem

24 października 2014

a Liverpoolem, angielscy kibice jeszcze przed meczem rozbili kordon policji i rzucili się na fanów włoskiego klubu. „Wynik” meczu? 600 rannych, 39 zabitych i pięcioletni zawieszenie wszystkich drużyn angielskich w europejskich rozgrywkach.

Romantyczni chuligani

Po tym doświadczeniu brytyjscy fani nieco spuścili z tonu. „Piłkarscy chuligani, kiedyś brytyjska choroba, dziś są raczej jak blizna. Wiele się poprawiło” – pisał rok temu komentator sportowy The Guardian Sean Ingle. Z biegiem lat nauczyli się wyznawać miłość do ulubionego klubu w sposób bardziej cywilizowany. W zeszłym roku z okazji walentynek kibice Totenhamu odśpiewali piosenkę miłosną dla swojego klubu. „Będziemy twoim snem, twoim marzeniem, twoim życzeniem” – śpiewali do kamery. W sezonie 20112012 Anglia zanotowała najmniej chuligańskich wybryków na tle futbolu w historii, a w 2013 roku raport Home Office zanotował, że „z 10000 brytyjskich kibiców, którzy wyjechali w tym sezo-

Shutterstock.com

nie za granicę na 44 mecze Champions League i Europa League, aresztowano tylko 20”.

Nie lubią muzeów

Jeśli czegoś brakuje im do ideału, to odpowiedniego zachowania w... Polsce. „W Krakowie zagraniczni kibice wolą pić piwo, niż zwiedzać muzea” – takie nagłówki w polskiej prasie to nie rzadkość, szczególnie po Euro 2012, gdy swoje bazy miało w tym mieście kilka drużyn zza granicy. – Brytyjskich kibiców widzę na ki-

języka. Niedawno brytyjskie media pisały o nowych instrukcjach dla kibiców Liverpoolu. Fani sportu mieli od tej pory wystrzegać się określeń obrażających rasę, wyznanie czy kolor skóry zawodników. Najbardziej nie spodobał się im jednak zakaz określeń takich, jak „grać jak dziewczynka”, „królewna” oraz zawołanie „bądź mężczyzną”. – Przewodnik jest pozytywnym krokiem i częścią większego programu kreowania odpowiednich postaw w klubie – twierdzi przewodniczący organizacji walczącej z rasizmem „Kick it out” (jej

W Polsce fani niemal rutynowo nazywają przeciwników Żydami.

RAPORT FARE lometr. Jest szansa, że zostawią duży napiwek, ale też, że zwyzywają lub narobią szkód – opowiada Marta, kelnerka z baru przy krakowskim Rynku. I wymienia „osiągnięcia” kibiców: oddawanie moczu na zabytkowe kamienice, publiczne zwymiotowanie, tłuczenie kieliszków i wulgarne uwagi skierowane do krakowianek.

Piłkarz to nie księżniczka

Kibice piłkarscy chyba w każdym kraju znani są też z niewyparzonego

polski odpowiednik to „Wykopać rasizm ze stadionów”).

Nie lubią Litwinów, Żydów...

Polscy kibice w tym względzie zresztą też nie mają się czym pochwalić. UEFA ukarała ich ostatnio za wniesiony na mecz napisu: „Litewski chamie, klęknij przed polskim panem”. Wcześniej dużą cierpliwością musieli się wykazać czarnoskórzy zawodnicy, jak Carlos Costly, zawodnik Bełchatowa. – Jakieś palanty wyzywały mnie od małp

| z wielkiej brytanii 21 i pytały, czy mam ochotę na banana. Rasizm jest przekleństwem polskich stadionów. Ktoś musi się wreszcie z nim rozprawić. Ja nie mam na to siły – mówił w wywiadzie. Polska i Anglia zostały uznane przez FARE – organizację zwalczającą rasizm w futbolu – za najbardziej antysemickie kraje zrzeszone w UEFA. – W Polsce fani niemal rutynowo nazywają przeciwników Żydami – twierdzi raport organizacji badającej zjawisko rasizmu na stadionach. Przykłady? „Podczas pucharowego meczu Stali Rzeszów z Resovią wywieszono flagę z napisem: „H5N1. I umrze nie jeden Żyd, a wielu”. Podczas spotkania Wisły z Legią kibice z Warszawy krzyczeli „Żydzi, Żydzi, cała Polska się was wstydzi”.

Kibol premierem?

A jak w Polsce wygląda doping na typowym meczu? Choć z roku na rok jest lepiej, nie doświadczyliśmy chyba jeszcze na polskim stadionie na tyle dotkliwej tragedii, by zrozumieć, że bójki nie idą w parze ze sportowymi emocjami. Facebookowy fanpage Polscy Fani Chuligani skupia ponad 20 tysięcy osób; kibice mają też swoje forum, którego motto to „Kibice, ustawki zadymy”. Jedną z większych „ustawek”

była ta z 2011 roku, gdy 300 kibiców Widzewa i ŁKS „starło się” pod Łodzią. Zmarł 24-letni chłopak. Rok temu sam premier musiał interweniować w sprawie przemocy na stadionach. – Kibole zasługują na potępienie, pałkę i więzienie – grzmiał Donald Tusk. Cóż z tego, gdy starsi kibice Lechii Gdańsk, skąd pochodzi Tusk, zaczęli wtedy wspominać w gazetach jego lata młodości. „Tomasz Wołek, mówił o nim jako zażartym „kibolu”. Tusk miał walczyć z kibicami Zawiszy Bydgoszcz podczas zadym po wyjazdowym meczu Lechii. Według Wołka, biegał nawet z kawałkiem ogrodowego węża, który służył mu za oręż przeciwko kibicom z Bydgoszczy, a pewnie i milicjantom” – twierdzi Gazeta Polska. Masowa akcja policji przyniosła jednak skutek: od tej pory na polskich stadionach znacznie się poprawiło i coraz częściej można spotkać rodziny z dziećmi czy kobiety, które nie boją się przekroczyć progu trybun. Tylko okazyjnie policja przy okazji kontroli kibiców znajduje kastety, noże czy siekiery.

Sybir za gola

Gorące emocje wokół polskiego futbolu po części tłumaczy jednak fakt, że w piłce nożnej niekoniecznie chodzi o

sam sport. Byli piłkarze reprezentacji Polski do dziś wspominają wygraną 2:1 ze Związkiem Radzieckim w eliminacjach do Mistrzostw Świata w 1957 roku. – Kibice szaleli ze szczęścia, wynieśli nas z boiska, a potem wymyli nam nogi – wspomina na łamach „Przeglądu Sportowego” Roman Korynt, środkowy obrońca w tym meczu. Z kolei Gerald Cieślik, który strzelił wtedy dwie bramki, wspomina jak sąsiedzi martwili się, że trafi za ten mecz „na Sybir”.

Bitwa pod Grunwaldem

Choć od tamtej pory minęło ponad pół wieku, podobne emocje rozpalają się co chwilę. Podczas meczu z Rosją w Warszawie wystarczyła iskra, by sprowokować zamieszki, choć trzeba przyznać, że tym razem prowokowali bardziej rosyjscy kibice, wnosząc na stadion flagę z napisem „This is Russia” i portretem historycznego dowódcy, który wsławił się w walkach z Polską. I ostatnio nie obyło się bez historycznych odniesień. Po wygranej z Niemcami w połowie października jedna z gazet informowała na okładce o wyniku tak: „Polska-Niemcy 1410-2014”. Na tle obrazu Jana Matejki „Bitwa pod Grunwaldem”. Inni kibice energię starają się jednak skupić na patriotyzmie

w łagodniejszy sposób. Kibice Lechii Gdańsk w przededniu rocznicy wybuchu II wojny światowej zaprezentowali ostatnio na stadionie patriotyczną oprawę, a warszawski stadion Polonii zdobią murale, przypominające o Powstaniu Warszawskim.

Nasi gola

Polskim kibicom trzeba przyznać jedno – są znani z tego, że nigdy nie tracą nadziei. Pytani o to, kto wygra, przed każdym meczem z dumą odpowiadają: nasi. Mimo że ostatnie sukcesy (2 razy trzecie miejsce w Mistrzostwach Świata) reprezentacja odnosiła jeszcze w PRL, zawsze wiernie kibicują „naszym”, a w dniach ważniejszych meczów ulice pustoszeją i tylko z okien słychać dopingujące okrzyki. Trud polskich kibiców zresztą się opłacił – w tym roku udało nam się pokonać jeden z najlepszych zespołów świata, czyli Niemców. A brytyjscy kibice? Cóż, potrafią za to pokazać swojej ulubionej drużynie, że nie są z niej zadowoleni. Na początku września, po porażkach brytyjskich piłkarzy na Mundialu w Brazylii, na mecz rozgrywany na Wembley, gdzie może zmieścić się 90 tysięcy osób, sprzedano zaledwie nieco ponad 20 tysięcy biletów. reklama

22 z wielkiej brytanii

Czy jesteśmy szczęśliwi?

Czy większość Polaków jest nieszczęśliwa, a deszczowa pogoda to może największe zmartwienie na Wyspach? Nic bardziej mylnego! Sprawdzamy, czy mamy się z czego cieszyć. >> Sonia Grodek ierwszym zestawieniem tego typu jest World Happiness Repor t. Ostatni raport mówi, że Brytyjczycy są na 22. miejscu na świecie pod względem satysfakcji z życia, a Polacy – na miejscu 51. Z kolei Happy Planet Index to zestawienie państw, których mieszkańcy odczuwają największą satysfakcję i żyją długo, a jednocześnie jak najmniej drenują zasoby planety. Są to więc kraje, w których nie tylko człowiek, ale i przyroda ma się dobrze. W tym rankingu Anglia znalazła się na miejscu 41., a Polska – 71. Można zauważyć, że Polacy są minimalnie szczęśliwsi, niż w roku 2008, z którego pochodził poprzedni raport. Brytyjczycy natomiast stali się od tego czasu nieco mniej weseli.

Bezpieczna okolica

Sprawdźmy, co konkretnie cieszy Brytyjczyków. Pomoże nam w tym 24 października 2014

ostatni raport Department for communities and local Governement (DCLG), który pokazuje, czy mieszkańcy Anglii cieszą się z miejsca, w którym mieszkają. Wynika z niego, że Anglicy coraz mniej boją się przestępczości i coraz bardziej ufają policji i lokalnym władzom, ale zauważają jednocześnie na ulicach coraz więcej uprzedzeń kulturowych. Coraz więcej Anglików czuje się bezpiecznie i radośnie w swojej okolicy, gdy wracają po ciemku do domu – 22 proc., podczas gdy kilka lat temu było to maksymalnie 20 proc. W Polsce również policja cieszy się dużym zaufaniem. Wyprzedził ją tylko Narodowy Bank Polski. To instytucja, której ufa najwięcej Polaków.

North East Somerset, Na h-Eileanan Siar, Orkney & Shetland, Rutland i Aberdeenshire. Najniżej swoje życie oceniali ludzie z Merthyr Tydfil, West Midlands Met County i Blaenau Gwent. Dane te obalają przy okazji mit, że do szczęścia potrzeba nam słońca. Wśród „najszczęśliwszych” regionów są takie (Outer Hebrides, Orkney & Shetland), w których słońce statystycznie świeci tylko 1000 godzin w roku. Brytyjska średnia to ponad 1300 godzin, a i to najczęściej słynne brytyjskie blade słońce zza deszczowych chmur. Pokrywa się to z danymi światowymi, w

słońce świeci nawet przez 1900 godzin, a tamtejsze wybrzeże pełne jest złotych plaż, nie to decyduje o naszym dobrym samopoczuciu.

Polacy coraz szczęśliwsi

Według badań „Diagnoza społeczna 2013. Warunki i jakość życia Polaków” raduje nas raczej nasz własny dobrobyt, niż sytuacja ekonomiczna państwa czy dobro wspólnoty. Prof. Janusz Czapiński, który nadzorował badania twierdzi, że Polacy „opanowali nieźle sztukę gry z państwem” i że potrafią zadbać o „poprawę własnego

Polacy „opanowali nieźle sztukę gry z państwem”

Potrzeba słońca?

Możemy też sprawdzić, w jakich regionach Anglii ludzie są najszczęśliwsi. Office of National Statistics ostatnią taką ankietę przeprowadziło dwa lata temu. Na pytanie „Jak ci się powodzi?”, z największym entuzjazmem odpowiedzieli mieszkańcy Outer Hebrides,

PROF. JANUSZ CZAPIŃSKI których pod względem zadowolenia z życia przodują ludy północy – Finowie, Szwedzi i Norwegowie, a także Kanada. Choć więc w Polsce w roku

bytu bez oglądania się na innych i niezależnie od stanu wspólnoty”. Cóż, do tego zmusiła nas historia. Mimo ciężkich doświadczeń aż 81 proc. z nas w

| z wielkiej brytanii 23 badaniach zadeklarowało, że są bardzo lub dosyć szczęśliwi; zmalała też liczba osób nieszczęśliwych – z prawie 5 proc. do 1,6 proc.

Szczęśliwi i bezpieczni

A może za szczęście odpowiada sytuacja na rynku pracy? Po części z pewnością tak. Jednak w polskich zagłębiach bezrobocia (Podlasie, Warmia i Mazury) żyje się ogółem… szczęśliwiej, niż w innych częściach kraju. Jak to możliwe? W rankingach bezpieczeństwa wschód Polski jawi się jako miejsce, gdzie dochodzi do najmniejszej liczby przestępstw w kraju. – W mojej wsi pod Białymstokiem nigdy nie zamykałam drzwi na klucz, bo nie było takiej potrzeby – mówi Marta, która teraz wynajmuje kawalerkę w Warszawie. – Tu musiałam się przyzwyczaić do ponurych blokowisk i tego, że wystarczy chwila nieuwagi, by ktoś włamał się do mieszkania – dodaje. Faktycznie, z raportu o stanie bezpieczeństwa w Polsce wynika, że Podlasie jest jednym z najbezpieczniejszych województw w kraju, jeśli chodzi o liczbę przestępstw i wypadków na drogach. Jednocześnie w tym województwie jest najmniejsza kolejka do szpitala, a mieszkańcy najrzadziej chorują na nowotwory złośliwe. – To szczęście mieszkańców Polski wschodniej to bardzo ciekawa kwestia. Mamy tu przewagę spokojnej prowincji nad szybko żyjącym centrum. Związki rodzinne są trwalsze, rzadziej dochodzi do rozwodów. Reguluje to religijność, ale też bieda. Partnerzy wspierają się wzajemnie, a wspólne starania o zapewnienie bytu rodzinie utrwalają związki – komentuje wyniki badań prof. Tadeusz Popławski i dodaje, że w dużych miastach od pracownika wymaga się dużej dyspozycyjności, co jest przeszkodą w dobrym funkcjonowaniu rodziny czy nawet jej założeniu. Do szczęścia mieszkańców Polski wschodniej przyczynia się też niemal idealny stan środowiska.

Z dala od miasta

Z kolei prof. Czapiński w swoim raporcie twierdzi, że na Podlasiu najwyższy jest stopień zadowolenia z warunków mieszkaniowych. Nic dziwnego – w dużych polskich miastach mieszkań jest mało, a czynsze za wynajem ceną dochodzą do tych brytyjskich. Według ubiegłorocznych danych Daily Mail, również w Anglii ludzie mieszkający z dala od wielkich miast są szczęśliwsi i z większym optymizmem patrzą w przyszłość. Wśród miejsc, w którym mieszkańcy są najbardziej zadowoleni z życia jest kilka hrabstw położonych na północy, gdzie bezrobocie docho-

dzi do 20 proc. Może zachodzić tu podobny mechanizm, jak na Podlasiu – braki w pracy rekompensuje własne gospodarstwo, rodzina i kontakt z naturą.

Najważniejsze? Dzieci!

Sporo o szczęściu możemy dowiedzieć się też z tegorocznych badań CBOS „Polacy o swoim szczęściu, pechu i zadowoleniu z życia”. Wynika z nich, że 35 proc. z nas to szczęściarze, a tylko 11 proc. uważa się za pechowców. Źródłem największej satysfakcji są dla Polaków dzieci. Przeważająca większość deklaruje także zadowolenie ze swego małżeństwa, przyjaciół i najbliższych znajomych oraz miejsca zamieszkania. Z kolei ostatnia ankieta Action for Happiness pokazuje, że dla Anglików najważniejsze do szczęścia jest… samo zadowolenie z życia (87 proc.), na drugim miejscu zdrowie, a później pieniądze. Widać więc, że póki co Polacy wciąż swoje szczęście uzależniają od rodziny.

Nie tylko radość

A co nas martwi? Postanowiliśmy zrobić eksperyment i wpisać w popularną wyszukiwarkę frazę „Polacy martwią się o”. Najpopularniejsze wyniki? Martwimy się: Ukrainą, piłką nożną, przyszłością kraju, wydatkami na święta, o bezpieczeństwo, o to, że technologia odbierze nam prace i o los polskich dzieci. Według tej samej metody Brytyjczycy najbardziej martwią się kradzieżą ich danych w sieci, terroryzmem i imigracją.

Szczęśliwsi niż sąsiedzi

Wnioski? Tam, gdzie najcieplej, wcale nie żyje się szczęśliwiej, a mieszkańcy regionów pełnych bezrobocia wcale nie są najbardziej ponurzy. – Zachowujemy niezmienną pogodę ducha. Jesteśmy szczęśliwsi od mieszkańców wszystkich krajów na południe od nas, od Czechów, Słowaków, Węgrów. Nie mówiąc już o tym, że i od mieszkańców krajów basenu Morza Śródziemnego – pociesza prof. Janusz Czapliński. A kto jest najszczęśliwszy na świecie? Według WHR mieszkańcy Danii i Norwegii, którzy oceniają, że w ich krajach nie ma korupcji, długo się żyje, zarobki i opieka społeczna są dobre, a do tego mają niemal nieograniczoną wolność wyboru życiowej drogi.

Czekamy na Twój komentarz

reklama

24 w sieci

TO WAS PORUSZYŁO marta.laczkowska@mail.goniec.com

KOLUMNĘ REDAGUJE:

Marta Łaczkowska

RUMUŃSCY BEZDOMNI Z LONDYNU ŻĄDAJĄ MIESZKAŃ

KOMENTUJĄ

Informacja ta wywołała największą dyskusję w minionym tygodniu. Grupa 40 rumuńskich bezdomnych, zamieszkująca tereny ekskluzywnej Park Lane w Londynie stawia urzędnikom ultimatum – wyniosą się, jeśli dostaną mieszkania. Imigranci uważają, że im się to należy,

IMIGRACJA

bo… „są obywatelami UE”. Nasi komentujący nie pozostawili na bohaterach newsa suchej nitki. Waszym zdaniem, słysząc takie informacje nie dziwicie się wcale, że Cameron chce opuścić Unię. Tacy imigranci przynoszą bowiem wstyd wszystkim innym.

~ Aga

~ Peter

„Deport skoro sobie nie radzą! Człowiek musi harować żeby opłacić mieszkanie, a oni chcą wszystko za friko. Nie mam już litości dla takich ludzi, szczególnie, że robią to specjalnie...”

„Jakim cudem ten kraj znalazł się w UE? Nie dziwię się, że Cameron chce zrobić z tym porządek. Tu przybijam mu piątkę.”

ELEKTRONICZNY REJESTR W POLSKICH URZĘDACH STANU

PRZEPISY

CYWILNEGO

KOMENTUJĄ

Polski parlament uchwalił ustawę, dzięki której od 1 stycznia 2015 roku urzędy stanu cywilnego w Polsce mają zastąpić papierową ewidencję urodzeń, zgonów i małżeństw jej elektronicznym odpowiednikiem. Oprócz tego możliwe będzie również wzięcie ślubu cywilnego poza urzędem. In-

PARA EMERYTÓW NAKRYŁA POLAKA W ICH ŁÓŻKU

KOMENTUJĄ

Para brytyjskich emerytów wróciła do domu po wakacjach i nakryła w swoim łóżku 28-letniego Polaka. Okazało się, że mężczyzna pod nieobecność pary wprowadził się do ich domu, myśląc, że

~ Agnieszka

~ Frodo

„Facet ma fantazję. Ale tak szczerze, to patrząc na większość ogrodów można by pomyśleć, że pół Londynu jest niezamieszkała.”

„Przynajmniej im wysprzątał. Mieli z niego duuuuuży pożytek ”

24 października 2014

~ Dominik

~ Wojtek

„No nareszcie ktoś o nas pomyślał. XXI wiek, a tu takie polskie zacofanie.”

„Zobaczymy jak to wyjdzie w praktyce, bo póki co ambasady/konsulaty kasują obywateli za najmniejsza pierdołę nie wspomnę już o czasie oczekiwania na cokolwiek…”

NIEPOROZUMIENIA

jest opuszczony. Sprzątał, gotował, prał i prasował. Najpierw Anglicy się przestraszyli, a potem żartowali, że byłby dobrym lokajem. U naszych Czytelników news wzbudził pozytywne odczucia...

formacje o zamiarach Polski bardzo Wam się spodobały, od następnego roku załatwienie wielu spraw polscy imigranci będą mieli ułatwione, bo potrzebne informacje uzyskamy z dowolnego miejsca na ziemi. Czyżby jak to napisała jedna z komentujących osób: „Dotarło do ciemnogrodu”?

Jesienne trendy

podróżnicze

Mieszkańcy których krajów najchętniej odwiedzą Polskę jesienią, a jakie kierunki na jesienną słotę wybierają Polacy? Serwis trivago.pl, porównujący ceny ponad 700.000 hoteli z całego świata, sprawdził jak wyglądają trendy podróżnicze na nadchodzące miesiące.

Norwegowie, Węgrzy oraz Szwedzi to narodowości najczęściej szukające zakwaterowania w polskich miastach jesienią – tak wynika z analizy przeprowadzonej przez serwis. Na dalszych miejscach znajdują się natomiast Finowie i Czesi. 314 zł za pokój dwuosobowy – tyle wynosi średnia cena jaką są gotowi zapłacić Norwegowie, odwiedzając kraj nad Wisłą w okresie jesiennym. Jest to najwięcej spośród wszystkich narodowości decydujących się na nocleg w Polsce. Dla porównania średnio 307 zł za noc wydadzą Szwedzi, a 299 zł Szwajcarzy, zajmując tym samym kolejno 2. i 3. miejsce w przygotowanym zestawieniu. Najdłużej planują w Polsce zostać Hiszpanie, Szwajcarzy i Irlandczycy. Pierwsi i drudzy szukają zakwaterowania na średnio 2,9 dnia, trzeci natomiast na 2,8. Miastami, które na jesień cieszą się największym zainteresowaniem obcokrajowców są Kraków, Warszawa oraz Gdańsk. W stolicy Małopolski za-

kwaterowania jesienią szuka 29 proc. zagranicznych użytkowników serwisu. Warszawą oraz Gdańskiem zainteresowane jest odpowiednio 20 i 10 proc. osób. Okazuje się, że jesienią Polacy najbardziej lubią Pragę. Noclegu w tym mieście szuka blisko 10 proc. polskich użytkowników serwisu zainteresowanych zagranicznymi kierunkami. Blisko 9 proc. decyduje się na nocleg w Rzymie, a 7 proc. w Paryżu. Spośród najpopularniejszych kierunków najwięcej, bo aż średnio 807 zł, jesteśmy gotowi wydać na hotel w Londynie. Dalej w zestawieniu jest Paryż (791 zł) oraz Amsterdam (634 zł). Spośród krajowych kierunków prym wiedzie Warszawa, w której jesienią zakwaterowania szuka blisko jedna czwarta badanych. 14 proc. planuje zatrzymać się w Krakowie, natomiast 9 proc. we Wrocławiu. Jeśli chodzi o długość pobytu, to wśród Polaków są to średnio 2 dni w przypadku kierunków krajowych oraz 3,6 dnia dla zagranicznych.

| po godzinach 25 reklama

26 finanse

W Polsce dopłaty za niskie Problem braku środków na wkład własny młodzi ludzie mogą rozwiązać zaciągając preferencyjny kredyt w ramach programu MdM. W tym roku dopłata zwykle w pełni pokrywa wymagane 5 proc. wkładu. Jednak już od stycznia młodzi, którzy nie posiadają dzieci, ani oszczędności będą mogli kupić mieszkania nie większe niż 50 mkw. Przy większej powierzchni część pieniędzy będą bowiem musieli wyłożyć z własnej kieszeni. Co ciekawe już teraz jeden z banków wymaga od uczestników programu posiadania nawet 10 proc. wkładu własnego. >> Jarosław Sadowski

becnie w Polsce nie można już uzyskać kredytu hipotecznego na 100 proc. wartości nieruchomości. Od 2014 roku weszły w życie regulacje, które nakładają na kredytobiorców obowiązek posiadania wkładu własnego. Obecnie wynosi on 5 proc. wartości nieruchomości, jednak od przyszłego roku banki będą wymagać już 10 proc. Tymczasem młodzi zwykle nie posiadają zbyt dużych oszczędności. Aby umożliwić im uzyskanie kredytu hipotecznego powstał program „Mieszkanie dla Młodych”. W praktyce rządowe wsparcie nie zawsze wystarczy jednak, aby pokryć wymagany przez bank wkład własny. Tak jest np. w przypadku Banku BPS. Co prawda udziela on preferencyjnych kredytów, jednak na kwotę nie większą niż 80 proc. wartości nieruchomości. Wkład własny nie może więc być niższy niż 20 proc. Tymczasem dopłata dla osób posiadających dzieci wynosi 15 proc., a dla tych, którzy nie mają potomstwa – 10 proc. Oznacza to, że ci ostatni, nawet mimo tego, że zakwalifikują się do MdM-u, muszą z własnej kieszeni wyłożyć 10 proc. wartości mieszkania.

Problem z dużymi

Należy dodać, że uczestnicy MdM -u także w innych bankach mogą potrzebować pieniędzy na wkład własny. Do takiej sytuacji może dojść, jeśli bank finansuje nie więcej niż 90 proc. wartości nieruchomości. Tak jest

już teraz np. w BGŻ czy BZ WBK, a od przyszłego roku będzie we wszystkich bankach. Wymagane przez nie 10 proc. wkładu teoretycznie powinna pokryć dopłata, lecz nie zawsze tak się stanie. Wsparcie będzie za niskie na przykład w sytuacji, gdy uczestnik MdM-u nie ma dzieci, a kupowane przez niego mieszkanie czy dom będzie większe niż 50 mkw. W ramach programu możemy kupić mieszkanie o maksymalnej powierzchni 85 mkw.

lub dom do 110 mkw. Dopłata będzie jednak wypłacona jedynie dla 50 metrów kwadratowych.

Przeliczmy

Przykładowo, kupując dom o powierzchni 100 mkw. za 500 tys. zł, możemy liczyć na 10 proc. dopłaty. W takiej sytuacji wyniesie ona 25 tys. zł, a nie 50 tys. zł. Dofinansowanie wypłacane jest bowiem tylko do 50 mkw., a nie całej powierzchni domu.

Tymczasem bank kredytujący maksymalnie 90 proc. wartości mieszkania jest gotów pożyczyć nie więcej niż 450.000 zł. Po dodaniu kwoty kredytu i dopłaty okazuje się, że kupujący musi wyłożyć z własnej kieszeni jeszcze 25.000 zł. W przypadku opisanej już oferty banku BPS musiałby posiadać jeszcze większe oszczędności, wynoszące aż 75.000 zł. Uzyskałby bowiem jedynie 400.000 zł kredytu i 25.000 zł dopłaty.

Biznes express

Lufthansa straciła

Chiny zwalniają?

2 mln USD dziennie

W Niemczech protestowali piloci. Łącznie odwołano 36 lotów. Szacuje się, że będzie to kosztowało Lufthansę około 30 milionów euro. (za: money.pl)

Tempo wzrostu chińskiej gospodarki jest najsłabsze od 2009 r., czyli od globalnego kryzysu finansowego; w III kwartale tego roku PKB wzrosło o 7,3 proc. (za: onet.pl)

Państwo Islamskie, które włada północnym Irakiem i dużym obszarem w Syrii, wydobywa dziennie 50 tys. baryłek, co daje przychód w kwocie 2 mln USD. (za: pb.pl)

24 października 2014

| porady 27

Panel ekspertów Objawy w chorobach tarczycy Zastanawiam się czy nie mam problemów z tarczycą, bo w mojej rodzinie takowe występowały. Co powinno mnie zaniepokoić?

Tarczyca: objawy ogólne: należą do nich te, które wynikają z zaburzeń czynności tarczycy. Wśród nich należy wymienić m.in: zmianę masy ciała, uczucie zimna lub nadmierną potliwość, kołatanie serca, zaparcia, biegunki, pobudzenie, osłabienie, zaburzenia snu, zaburzenia miesiącz-

kowania, drżenie rąk, wypadanie włosów, obrzęki. Tarczyca: objawy oczne: nasilenie objawów zależy od stopnia ciężkości GO oraz od tego czy choroba jest w fazie aktywnej (początkowy okres), czy w fazie nieaktywnej (późniejszy okres). Chory z GO może odczuwać uczucie piasku, świądu, światłowstrętu, nadmiernego łzawienia. Mogą się pojawić bóle za gałkami ocznymi występujące w spoczynku i/lub narastające przy poruszaniu gałkami ocznymi. Często występują obrzęki i zaczerwienienie powiek, obrzęki spojówek. Bardzo znamiennym objawem jest wystąpienie wytrzeszczu. Czasami wytrzeszcz pojawia się dosyć szybko i jest pierwszym objawem choroby. Wytrzeszcz najczęściej dotyczy obu oczu, ale może być asymetryczny. W niektórych przypadkach wytrzeszcz jest na tyle duży, że pacjent nie jest w stanie zamknąć powiek.

Fot. Shutterstock

Tarczyca: objawy miejscowe: czasami występuje jedynie dyskomfort, ucisk. Pacjent zauważa, że obwód szyi uległ powiększeniu, musi zmieniać koszule, golfy stają się za ciasne. Tarczyca może osiągnąć także duże wymiary, zaczyna ona uciskać okoliczne struktury. Tarczyca o dużych rozmiarach jest określana mianem wola olbrzymiego. W przypadku ucisku na tchawicę pacjent może odczuwać kłopoty z oddychaniem, duszność może ulegać nasileniu przy unoszeniu rąk do góry. Ucisk powiększonej tarczycy na przełyk prowadzi do kłopotów z przełykaniem. Dodatkowo może pojawić się chrypka.

Doc Dr hab. med. Dorota Dworakowska ENDOKRYNOLOG, DIABETOLOG: Tooting Medical Centre 0208 767 8389 Sprawdź www.polski-lekarz.co.uk! Wystarczy zeskanować kod

Jesienne osłabienie

Fot. Shutterstock

Jak radzić sobie ze spadkiem energii i zmęczeniem, na które w okresie jesienno-zimowym narzeka coraz więcej osób? Walkę z jesienną chandrą i osłabieniem powinniśmy rozpocząć od przyjrzenia się swojej diecie. Na początek zadbajmy o to, by regularnie przyjmować posiłki; dzięki temu nie dopuścimy do spadku energii. Zapomnijmy także o stosowaniu rygorystycznych diet, które nie dostarczają niezbędnych składników odżywczych i witamin. Co więcej, z racji tego, że późną jesienią i zimą nie ma aż tylu produktów sezonowych powinniśmy zadbać o to, by dostarczać organizmowi odpowiednią dawkę witamin. Dlatego też w tym okresie warto sięgnąć między innymi

Potrzebujesz fachowej porady? Co tydzień nasi eksperci odpowiadają na wasze pytania Napisz do nas! redakcja@mail.goniec.com

po zdrowe tłuszcze (w tym oliwę z oliwek), pestki (słonecznika, dyni) i jak najmniej przetworzone produkty. Z jesienną chandrą, czyli SAD – Seasonal Affective Disorder (sezonowym zaburzeniem nastroju) można walczyć także za pomocą innych sposobów. Nasze przygnębienie jest bowiem związane choćby z mniejszą ilością światła słonecznego. Dlatego warto zmienić garderobę i zamiast czerni i szarości kupić kilka sztuk garderoby w kolorze żółtym, zielonym czy pomarańczowym. To mała zmiana, a może sprawić, że od razu poczujemy się lepiej. Warto też pomyśleć nad lekką modyfikacją swojego planu dnia i znaleźć więcej czasu np. na spotkania z przyjaciółmi. Dobrym rozwiązaniem jest także zapisanie się na zajęcia sportowe, może to być taniec, joga czy nauka boksu. Ćwiczenia nie tylko wyrzeźbią sylwetkę, ale i poprawią humor. Zwłaszcza, jeśli zabierzemy ze sobą znajomych.

| halloween 29

Tajemnice Dziś wielu osobom Halloween kojarzy się z amerykańską wersją tego święta – przebierane przyjęcia czy grupki dzieci chodzące od drzwi do drzwi i nawołujące „trick or treat” (nie wiadomo co wolą dzieci – czy dostać słodką przekąskę, czy zrobić komuś psikusa). A nie każdy zdaje sobie sprawę, że jego początki sięgają czasów Celtów, a czczono je jedząc nie słodkie potrawy, a postne. Dziś jest to jednak okazja przede wszystkim do zabawy. Amerykanie przeprowadzili na ten temat nawet specjalny sondaż i zbadali, że najbardziej „opłaca się” wziąć udział w zabawie „trick or treak” w miastach: San Francisco, Los Angeles, Chicago, Filadelﬁa i San Jose. W Wielkiej Brytanii jeszcze takiego badania nie przeprowadzono, ale to tylko kwestia czasu – z roku na rok święto jest tu coraz huczniej obchodzone, a do przebieranych przyjęć garną się nie tylko dzieci, ale również ich rodzice.

Spis treści s. 30-31 Halloweenowe szaleństwo s. 32-33 Tajemnice seansów spirytystycznych s. 34-35 Z klasyki horroru s. 36-37 Dynia w roli głównej s. 38-39 Piekielna kuchnia s. 40 Przyjęcie dla dzieci

30 halloween

Halloweenowe

szaleństwo

Dziś święto to nierozerwalnie kojarzy nam się ze Stanami Zjednoczonymi – to właśnie w amerykańskich filmach opowiadających o Halloween mamy huczne kostiumowe przyjęcia, dzieci chodzące od domu do domu i powtarzające formułkę: „cukierek albo psikus” i tysiące dyń stojących przed drzwiami. I mimo że w Stanach Zjednoczonych ten dzień obchodzi się wyjątkowo, to mało kto wie, że popularny jest on także w Irlandii, Szkocji, Anglii i Kanadzie. Choć to Halloween (obchodzone 31 października), które możemy obserwować na amerykańskich ﬁlmach, dziś wygląda na skomercjalizowane święto i wytwór przełomu XX i XXI w., służące interesom ogromnych centrów handlowych, to jego początki były nie tylko znacznie skromniejsze, ale i sięgają czasów znacznie odleglejszych.

Celtycka wigilia Początki Halloween wywodzą się z tradycji celtyckiej, dlatego tak bardzo popularne jest też w Szkocji i Irlandii. Z kolei do Stanów Zjednoczonych tę tradycję przywieźli pochodzący z Irlandii imigranci (było to w XIX w.). Pierwszy raz nazwa „Halloween” pojawia się w źródłach pochodzących z XVI wieku i pochodzi od szkockiego „All Hallows’ Eve”, czyli „wigilia Wszystkich Świętych”. Najczęściej przyjmuje się, że „Halloween” (lub „Hallowe’en”) pochodzi od celtyckiego święta Samhain, oznaczającego koniec lata. Święto to było związane z hucznymi obchodami końca roku, który przypadał na 31 października oraz świętem zmarłych. Wierzono

wtedy, że w tym dniu zaciera się granica między światem żywych i umarłych, co sprawia, że duchom łatwiej przejść choć na chwilę do ziemskiego świata. Z tym dniem związane były też liczne tradycje – gaszono ogniska, pochodnie, a przed domy czy na skraje dróg wynoszono jedzenie. Wszystko po to, by duchy nie wchodziły do naszych domów. Choć dziś z Halloween związana jest prawdziwa gorączka zakupowa (przynajmniej w Stanach Zjednoczonych; w Wielkiej Brytanii w nieco mniejszym stopniu), to na samym początku – na przykład w Irlandii – w tym dniu obowiązywał post. Mimo że niektóre tradycje przez lata ulegały dużym przeobrażeniom, bez większych zmian przetrwał zwyczaj wkładania świeczek we wcześniej wydrążone warzywa – początkowo była to jednak łatwo dostępna rzepa lub burak. Dynia, która dziś jest chyba najważniejszym symbolem tego święta, to już pomysł amerykański.

Nowojorska parada Pewnie Halloween nie byłoby tym czym jest, gdyby nie wspomniani wcześniej ir-

landzcy imigranci, którzy przybyli do Stanów Zjednoczonych na skutek Wielkiego Głodu w latach 1845-1849. Dziś, z okazji tego święta, na ulicach miast organizowane są liczne parady i przemarsze. Przykładem może być Halloween Parade, która odbywa się od 1973 roku w Nowym Jorku (więcej informacji, jak również zdjęcia można obejrzeć na stronie: halloween-nyc.com). Takich wydarzeń jest znacznie więcej. Poza paradami odbywającymi się na ulicach miast i przebieraniem się za postaci z ﬁlmów (zazwyczaj z horrorów), jedną z halloweenowych tradycji jest zabawa „cukierek albo psikus”, znana chyba najbardziej z amerykańskich ﬁlmów. Polega ona na tym, że grupka dzieci krąży od domu do domu, licząc na pewne słodkie przysmaki. Jeśli ich nie dostaną – robią psikus gospodarzowi domu. Zwyczaj ten rozpowszechnił się w latach 30. XX w., a już w 1950 roku zorganizowano w Pensylwanii akcję „Psikus albo cukierek dla UNICEF”. Wkrótce przyjęła się ona w USA, Kanadzie, Irlandii, Meksyku i Hongkongu.

| halloween 31 Zabawy dla całej rodziny Halloweenowy biznes • Amerykańscy farmerzy hodują około 600 mld kg dyń rocznie. Najwięcej (kolejno) produkują stany: Illinois, Kalifornia, Ohio, Pensylwania, Nowy Jork i Michigan. • Halloween jest prawdziwą żyłą złota dla osób związanych z handlem – szacowano, że ich zyski w ub. roku sięgnęły około 7,6 mld dolarów. Na stronie „Forbesa” można było przeczytać, że kostiumy disney’owskich księżniczek za niebagatelną sumę prawie 270 dolarów znikały jak świeże bułeczki (w dzień Halloween były one całkowicie wyprzedane). Według szacunków, tylko na kostiumy Amerykanie wydali w ubiegłym roku 1,4 mld dolarów.

• Poszukiwacze skarbów – do tej zabawy trzeba przygotować mnóstwo cukierków i innych słodyczy, które trzeba ukryć w różnych zakamarkach mieszkania. Wygrywa ta osoba, która znajdzie ich najwięcej. • Zabawy rysunkowe – potrzebne tu będą nadmuchane balony i pisaki. Zadaniem uczestników jest narysować twarz potwora lub strasznej postaci. • Konkurs na najlepszy lampion z dyni – dorosła osoba wycina nożem czubek dyni, zadaniem dzieci jest wydrążenie środka dyni łyżkami. Następnie dzieci rysują oczy, nos i zęby, które opiekun wycina nożem. Na koniec w środku dyni umieszczamy świeczkę. Dzieci mogą dodatkowo udekorować dynię. • Najlepsza mumia – do tej zabawy będzie potrzebny papier toaletowy. Uczestnicy mają się dobrać w pary (dobrze, żeby w każdej parze była jednak osoba dorosła). Każda para dostaje kilka rolek papieru – jedna osoba z pary będzie mumią, druga musi ją owinąć papierem. Wygrywa ten duet, który najszybciej poradzi sobie z tym zadaniem.

Zabawy z duchami Halloween to święto, które mogą obchodzić wszyscy – niezależnie od wieku i miejsca zamieszkania. Dlatego też związane jest z nim wiele gier i zabaw, w których może uczestniczyć praktycznie każdy. Do najpopularniejszych z nich należy „łowienie jabłek” (ang. Bobbing for Apples, Apple Bobbing), polegające na złapaniu unoszącego się na wodzie owocu bez używania rąk – tylko za pomocą zębów. Inna zabawa związana z jabłkami to „podaj jabłko” (ang. Apple Pass), czyli przekazywanie sobie jabłka tylko za pomocą brody. Choć mogą się one wydawać nieco skomplikowane jak na zabawę dla dzieci, warto spróbować – na pewno będzie jej towarzyszyć moc śmiechu. Dla nastolatków i nieco starszych osób przeznaczona jest inna rozrywka, czyli Scary Farm. Polega ona na odwiedzaniu tzw. strasznych farm, czyli specjalnie do tego zaadaptowanych dużych przestrzeni, w których panuje wystrój jak z najstraszniejszych ﬁlmów grozy. Dziś horrory przyciągają do kin miliony widzów na całym świecie. Nie ma się więc co dziwić, że Halloween na stałe weszło do naszej kultury – po prostu lubimy się bać!

Halloweenowe smakołyki • w Wielkiej Brytanii: cukrowe jabłko (ang. candy apple), syrop karmelowy (ang. bonﬁre toffee). • w Irlandii: ciastko barmbrack. • w USA i Kanadzie: cukrowa kukurydza (ang. candy corn).

32 halloween

Tajemnice seansów spirytystycznych Seanse spirytystyczne wzbudzają wiele kontrowersji. Ich celem jest nawiązanie kontaktu z duchami, rozmowa z nimi, pogodzenie się z przeszłością. Można to robić na dwa sposoby – za pośrednictwem medium albo bez jego pomocy. Mimo sceptycyzmu sporej grupy społeczeństwa, niektóre opowiadane historie mogą przyprawić o gęsią skórkę. Jak podaje słownik PWN, „spirytyzm” oznacza „wiarę w możliwość obcowania z duchami osób zmarłych za pośrednictwem mediów”. Z kolei słówko seans pochodzi z francuskiego „seance” i oznacza posiedzenie, sesję. Jeżeli więc mówimy o seansie spirytystycznym, mamy na myśli wykonywane kolejno czynności, których celem jest spotkanie

24 października 2014

z duchem. Nie brak opisów takich seansów choćby w literaturze czy kinie. Osoby, które się tym zajmują zaznaczają jednak, że nie zawsze można się z danym duchem skontaktować. – Do medium możemy się zwrócić tylko w bardzo wyjątkowych sytuacjach, np. gdy ktoś nagle umarł i pozostawił po sobie ważne, niezałatwione sprawy,

z którymi nie umiemy sobie poradzić, nie możemy czegoś odszukać, gdy od informacji, o którą pytamy bardzo wiele zależy. Wtedy możemy próbować spytać o to ducha, ale oczywiście nigdy nie mamy gwarancji, że otrzymamy ją od „naszego” ducha, a nie od innego, który akurat znajdował się w pobliżu – czytamy na stronie Wandy Prątnickiej,

| halloween 33 magister psychologii, parapsychologa i egzorcysty – egzorcysta.pl. Jak czytamy, w większości przypadków człowiek, który umiera, „przechodzi” na drugą stronę, z której żadne medium nie może go z powrotem przywołać. Jednak nawet i w tym przypadku jest to ryzykowna sprawa, bo wywoływanie duchów może mieć wiele negatywnych skutków – od lekkich wahań nastroju i zaburzeń emocjonalnych, przez depresje, obsesje, po ciężkie choroby, zarówno psychiczne jak i ﬁzyczne. Wszystko dlatego, że możemy wywołać innego, złośliwego ducha, który celowo wprowadzi nas w błąd. Mimo wielu ostrzeżeń nie brakuje osób, które próbują wzywać duchy „na własną rękę” – bez obecności medium. W sieci można znaleźć mnóstwo stron z poradami, jak się do tego zabrać.

Możemy przeczytać m.in. to, że w miejscu, w którym ma być przeprowadzany seans nie mogą znajdować się przedmioty o treści religijnej czy okultystycznej (krzyże, talizmany), uczestnicy muszą też położyć po jednym palcu na odwróconym do góry dnem kieliszku lub talerzu i wypowiedzieć formułę z informacją dotyczącą tego, kogo chcemy przywołać. Do tego ma służyć też Ouija (nazwa prawdopodobnie pochodzi od: fr. „oui” i niem. „ja”, czyli „tak”). To specjalna plansza z literami alfabetu i innymi znakami, na które podczas seansu wskazuje duch. Połączone litery są odpowiedzią na pytania zadawane przed uczestników. Trzeba przy tym zdawać sobie sprawę, że wywoływania duchów nie należy traktować jak zabawę – nawet pod opieką doświadczonego medium.

„Nowożytny

spirytyzm”

Według spirytystów epoka „nowożytnego spirytyzmu” rozpoczęła się wraz z siostrami Fox i wydarzeniami z dnia 31 marca 1848 roku. Historię tę na portalu opoka.org.pl przypomina ks. prof. dr hab. Andrzej Zwoliński: „Całą rodzinę zaczęły nękać odgłosy kroków i stukanie w ścianę. Uznawszy, że winę ponosi jakiś niespokojny duch, państwo Fox zauważyli, że stukanie idzie w ślad za Margarettą i Kate (ich córkami – przyp. red.). Stosując odpowiedni kod dziewczynki nauczyły się „rozmawiać” z duchem. Okazało się, że „nadawcą” był duch zmarłego komiwojażera, niejakiego Charlesa Rosna, który przed laty został zamordowany w rodzinnym domu państwa Fox. Dziewczyny zyskały w Nowym Jorku niezwykłą sławę. Podczas wielu seansów ani razu nie udowodniono im oszustwa. W roku 1888 Kate i Margaretta

Religia a seanse spirytystyczne

publicznie przyznały się do oszustwa. W rok później wycofały

– Ojcowie Kościoła twierdzą, że wywoływanie

swe zeznanie. Nie miało to już jednak większego znaczenia dla

duchów i zmarłych może się dokonać dzięki

rozwoju spirytyzmu”.

mocy demonów, które następnie wykorzystując okazje mogą opanować (posiąść) dusze żyjących dla własnych celów, zachwiać ich równowagę ﬁzyczno-psychiczną, a nawet odebrać życie. Przywrócenie pierwotnego stanu może przynieść dopiero egzorcyzm, czyli wypędzenie przywołanego ducha mocą Jezusa Chrystusa przez specjalne modlitwy i ryty pobożnego kapłanaegzorcysty – pisze ks. Ryszard Groń na stronie jakatolik.com.

34 halloween

Z klasyki horroru Idealnym uzupełnieniem halloweenowego wieczoru może być maraton horrorów. Dziś praktycznie co miesiąc do kin trafiają coraz bardziej krwawe i mroczne produkcje, ciężko jednak znaleźć wśród tak ogromnej liczby prawdziwy hit, który wciśnie w fotel nawet najbardziej odpornego widza. Dlatego dziś przedstawiamy nasz subiektywny ranking najlepszych horrorów, które przyprawiają o dreszcze... 1. Egzorcysta Ten ﬁlm regularnie wygrywa w rankingach horrorów. Choć został nakręcony ponad 40 lat temu, siła jego oddziaływania wciąż jest ogromna. Reżyser, William Friedkin, nakręcił także „Francuskiego łącznika”, jednak to właśnie „Egzorcysta” na stałe przeszedł do historii kina. 12letnia Regan zaczyna się zmieniać. Szmery, wulgaryzmy i agresja – to sprawia, że dziewczynka zostaje wysłana do lekarza. Ci polecają, by rodzice zwrócili się z nią do egzorcysty. To zdecydowanie klasyk swojego gatunku.

3. Omen Film Richarda Donnera to kolejny klasyk gatunku. Bo choć krwawa masakra piłą mechaniczną czy zombie mogą przyprawić o dreszczyk emocji, to mało co tak mocno oddziałuje na wyobraźnię widza, jak horror z dzieckiem w roli głównej. Szóstego dnia szóstego miesiąca o szóstej rano przychodzi na świat martwe dziecko. Za namową spotkanego w szpitalu księdza, ojciec w tajemnicy przed żoną adoptuje niemowlę, które urodziło się w tym samym czasie. Gdy chłopiec dorasta okazuje się, że nie jest on zwykłym dzieckiem.

24 października 2014

2. Lśnienie Stanley Kubrick to reżyser, który wziął się za barki z ekranizacją książki Stephena Kinga i nie tylko wyszedł z tego obronną ręką, ale i stworzył jeden z najlepszych horrorów jakie kiedykolwiek powstały. Duża w tym zasługa grającego tu Jacka Nicholsona. Głównym bohaterem jest Jack Torrance, który wraz z żoną i synkiem przybywa do Hotelu Overlook. Mężczyzna ma być dozorcą – na czas zimy hotel jest zamknięty i odcięty od świata. Jednak to miejsce tylko wydaje się opuszczone...

4. Obecność Film Jamesa Wana to z pewnością jeden z najlepszych horrorów ostatnich lat. Historia nie jest jednak zbyt skomplikowana i oryginalna (zwłaszcza jeśli chodzi o taki gatunek) – rodzina wprowadza się do dużego, pustego domu. Wydaje się, że wszystko będzie w jak najlepszym porządku, ale poprzedni lokatorzy – bądź co bądź martwi – nie dają im spokoju. Postanawiają wezwać Eda i Lorraine Warrenów, światowej sławy badaczy zjawisk paranormalnych. Szybko orientują się, że mają do czynienia z najbardziej przerażającym przypadkiem w ich życiu.

| halloween 35 5. Blair Witch Project Trójka studentów wyrusza na wyprawę w okolice Burkittesville – chce nakręcić dokumentalny film o Wiedźmie z Blair. Studenci wchodzą do lasu i… już z niego nie wychodzą. Horror spotkał się z wieloma głosami krytyki. Podkreślano, że historia jest pokazana nieudolnie, a „fakty”, które są tu podane, nie mogły się zdarzyć. A jednak film zarobił miliony dolarów i należy do jednych z najpopularniejszych z ostatnich lat. Bo nie da się ukryć, że widz czuje niebezpieczeństwo, które „wisi” w powietrzu. Potęguje je jeszcze rozmazany obraz, wrażenie, że film jest nakręcany kamerą amatorską i urywane dialogi.

6. Egzorcyzmy Emily Rose Scenariusz horroru został oparty o wydarzenia, jakie miały miejsce w Niemczech w latach 70. XX w., gdzie odbył się proces egzorcystów oskarżonych o spowodowanie śmierci Anneliese Michel. W filmie akcja została przeniesiona w czasy współczesne do Ameryki. Przed sądem staje ksiądz oskarżony o nieumyślne zabicie młodej dziewczyny Emily Rose. Prokurator szuka dowodu na to, że zmarła ona w wyniku przeprowadzonych egzorcyzmów. Większość akcji filmu odbywa się na sali sądowej, a historię opętanej dziewczyny poznajemy z relacji świadków. To jednak wystarczy, by film trzymał w napięciu od początku do końca.

7. Sierociniec Laura spędziła dzieciństwo w sierocińcu. Teraz, jako 30-letnia kobieta, wraca tu wraz z mężem i siedmioletnim synkiem. Jej marzeniem jest ponowne otwarcie przytułku. Wkrótce chłopiec zaczyna opowiadać nieprawdopodobne historie. To wywołuje w Laurze wspomnienia, z których nie zdawała sobie sprawy. Cechą charakterystyczną obrazu jest to, że utrzymany jest w konwencji baśniowej i widać w nim… miłość. Bo poza tym, że napięcie – dzięki odpowiednim obrazom i dźwiękom – utrzymuje się przez cały ﬁlm, jest to obraz także o tym, jak matka może kochać swoje dziecko. Co nie oznacza, że to co się wokół nich dzieje, jest mniej straszne.

8. Psychoza Alfred Hitchcock stworzył ﬁlm, który stał się klasykiem gatunku. I choć momentami można mieć wrażenie, że nic się nie dzieje, a widz zaczyna myśleć o czymś innym, szybko zostaje sprowadzony na ziemię. Do kanonu weszła też scena pod prysznicem, ze spływającą razem z wodą krwią. I nawet jeśli wiemy, kiedy pojawi się nóż, to i tak podskoczymy na kanapie. Marion Crane kradnie dużą kwotę pieniędzy i ucieka z miasta. W nocy zaczyna mocno padać, więc skręca do pobliskiego hotelu. Tam poznaje jego dziwnego właściciela.

9. Paranormal Activity

10. Carrie

Katie już w dziecińswie doświadczała obecności demonów. Teraz rozpoczyna wspólne życie z Micahem. Wkrótce para zaczyna podejrzewać, że w czasie gdy śpią ich dom nawiedza złowroga istota. Chcąc znaleźć źródło niepokojących zjawisk Micah wpada na pomysł monitoringu domu. Film nie ma skomplikowanej fabuły, nie ma tu krwawej jatki, a oglądany w towarzystwie może nawet nie wydawać się straszny. A jednak wystarczy go włączyć wtedy, gdy jesteśmy sami w domu. Wtedy okaże się, czy nie podbiegniemy żeby włączyć szybko światło...

Film Briana De Palmy to kolejna ekranizacja powieści S. Kinga. Margaret White, ortodoksyjna chrześcijanka, samotnie wychowuje nastoletnią córkę Carrie. Kobieta nie wie, że jej córka posiada psychokinetyczną moc. To właśnie ta moc może doprowadzić do okrutnej tragedii, którą wielu mieszkańców Chamberlain będzie pamiętać do końca swoich dni. Wielu krytyków filmu podkreśla, że podczas całego filmu momentów, które powinny wcisnąć nas w fotel, jest naprawdę niewiele. Wszystko jednak rekompensuje nam finał „Carrie”.

36 halloween

Dynia w roli głównej Jedną z najważniejszych ozdób kojarzących się z Halloween jest pomarańczowa, wydrążona dynia, dlatego też nie może jej zabraknąć na stole podczas przyjęcia z tej okazji. To także bogate źródło witamin – A, C, E i z grupy B (B2, B1, B3, B6, B9), jak również potasu, miedzi i żelaza. Dynia jest produktem sezonowym, dlatego już teraz przygotujmy z niej coś pysznego!

Sposób przygotowania:

Spód: Wszystkie składniki umieścić w malakserze. Zmiksować do otrzymania jednolitej masy. Dno tortownicy wyłożyć papierem do pieczenia. Na papier wysypać ciasteczka. Wyrównać, dokładnie wklepać w dno i boki formy – do połowy ich wysokości, schłodzić przez pół godziny w lodówce. Formę dwukrotnie owinąć z zewnątrz folią aluminiową – sernik będzie pieczony w kąpieli wodnej. Masa: Wszystkie składniki zmiksować na gładką, jednolitą masę. Piekarnik rozgrzać do temperatury 170ºC. Na schłodzony ciasteczkowy spód wylać masę serową, wyrównać. Włożyć do piekarnika i obniżyć temperaturę do 150ºC. Piec w kąpieli wodnej około 1 godziny i 30 minut, bez termoobiegu. Kąpiel wodna polega na tym, że formę z sernikiem wkładamy do większej formy lub naczynia żaroodpornego, do którego nalewamy wrzącej wody do połowy wysokości formy z masą serową. Dekorujemy bitą śmietaną.

y n t i m a s Ak k i n r se Składniki:

(za: mojewypieki.com)

Na spód: 250 g ciasteczek imbirowych 80 g masła 1 łyżeczka przyprawy korzennej do piernika Składniki na masę serową: 750 g twarogu półtłustego 250 g serka mascarpone 3 jajka, 3 żółtka 2 łyżki soku z cytryny 3 łyżki mąki ziemniaczanej 1 łyżka mąki pszennej 190 g cukru, 425 g puree z dyni 2 łyżeczki przyprawy do piernika

24 października 2014

| halloween 37

Sposób przygotowania:

Piekarnik rozgrzewamy do 220 st. Na blaszkę kładziemy pokrojoną w drobną kostkę dynię, polewamy oliwą, posypujemy pieprzem i solą, mieszamy dokładnie i zostawiamy do upieczenia na 15 minut. Po upieczeniu lekko rozgniatamy. Słonecznik prażymy na suchej patelni. Na rozgrzanej patelni kładziemy tortillę, na nią część dyni,

Składniki:

200 g dyni, 1/4 szklanki oliwy z oliwek 60 g fety, szczypta soli i pieprzu 2 łyżki słonecznika łuskanego 4 szt. tortilli, 100 g szpinaku 150 g sera cheddar

ą i n y d z a l l i d a s e Qu m e i k a n i szpi

następnie pokruszoną fetę, liście szpinaku, ziarna słonecznika i starty ser. Na wierzch układamy drugą tortillę. Smażymy aż spód się troszkę zarumieni, a ser w środku stopi. Odwracamy tortillę żeby się przyrumieniła jej druga strona. (za: doradcasmaku.pl)

Składniki:

250 g ﬁletu z piersi kurczaka, 1 mała papryczka chili 5 cm świeżego imbiru, 500 g dyni 1 puszka mleka kokosowego (400 ml) 200 ml bulionu lub wody świeża kolendra, 2 cebule, 2 ząbki czosnku ostra i słodka papryka (po pół łyżeczki), sól, pieprz

Sposób przygotowania:

Kurczaka kroimy w kostkę o boku 2 cm. Imbir obieramy i drobno kroimy. Tak samo przygotowujemy chili. Kurczaka wkładamy do miski, dodajemy imbir, chili, po pół łyżeczki słodkiej i ostrej papryki, odrobinę soli i pieprzu. Całość mieszamy. Dynię obieramy i kroimy w kostkę, wcześniej usuwamy pestki. Czosnek i cebulę obieramy i drobno kroimy. Przysmażamy na oliwie z oliwek, po chwili dodajemy dynię. Smażymy przez 2 min. Do dyni wlewamy bulion lub wodę, a gdy się zagotuje, – mleko koksowe. Miksujemy całość blenderem aż do uzyskania gładkiej konsystencji. Na patelni rozgrzewamy oliwę, podsmażamy na niej kurczaka i dodajemy go do zupy. Gotujemy ją na małym ogniu przez 5 min. i doprawiamy do smaku. Można podawać ze świeżą kolendrą. (za: ugotuj.to)

Zupa

dyniowo-imbirowa

Dyniowe

Smoothie Składniki:

około 200 g puree z dyni 1 banan, pół szklanki soku pomarańczowego szklanka mleka 1,5 łyżki syropu klonowego lub płynnego miodu 1 łyżeczka soku z cytryny, pół łyżeczki cynamonu pół łyżeczki imbiru

Sposób przygotowania:

Aby uzyskać puree z dyni należy pokroić ją w mniejsze części i piec razem ze skórką w temperaturze około 180 stopni przez 3040 minut (do miękkości). Następnie dynię studzimy i oddzielamy od niej skórę. Wrzucamy do blendera i miksujemy na puree. Tak przygotowane puree łączymy z pokrojonym bananem, sokiem pomarańczowym, mlekiem, syropem klonowym lub miodem, sokiem z cytryny, cynamonem i imbirem. Całość miksujemy do uzyskania gładkiego koktajlu. Podajemy schłodzone. Można udekorować bitą śmietaną. (za: copysznego.blogspot.com)

38 halloween

Piekielna kuchnia Halloween przez przeciwników często określane bywa mianem „piekła w wersji soft”. Postanowiliśmy więc – idąc tym tropem – zaproponować dziś kilka potraw „piekielnych”. Piekielnie ostrych, ma się rozumieć. Smacznego!

Sposób przygotowania:

Korzeń imbiru tarkujemy na drobnej tarce (ok. 2-3 łyżeczki). Cebulę, czosnek i chilli drobno siekamy. Marchewkę kroimy w talarki. Na patelni podgrzewamy klarowane masło. Podsmażamy cebulę i imbir, później dodajemy czosnek. Dodajemy chilli i przyprawy: rozcieramy kmin oraz kolendrę. Patelnię pozostawiamy na wolnym ogniu od 3 do 5 min. Dodajemy pokrojoną marchewkę i mieszamy składniki. Warzywa blanszujemy ok. 5 min. W międzyczasie gotujemy bulion warzywny. Gdy bulion wrze, zmniejszamy ogień i wrzucamy zawartość patelni. Dolewamy mleko kokosowe i mieszamy. Gotujemy do momentu, gdy marchewka stanie się miękka. Studzimy nieco zupę i miksujemy blenderem. Dopełnieniem wszystkiego są cytrusy: wyciskamy sok z 1/4 limonki i połowy pomarańczy. Przed podaniem dodajemy łyżeczkę śmietany, dekorujemy pietruszką. (za: ugotuj.to)

Składniki:

750 g małych równych ziemniaków, 5 cm imbiru 2 cm galangalu (niekoniecznie), 4 długie papryczki chili trawa cytrynowa (tylko dolna miękka część) 2 ząbki czosnku, 4 szalotki kilka liści bazylii (może być nasza europejska) liść laurowy lub indonezyjskie liście daon salam puszka (400 ml) mleczka kokosowego, szczypta kurkumy

Sposób przygotowania:

Ziemniaki myjemy i nacinamy do połowy ostrym nożem – to ułatwi przenikanie smaków do środka. Nie obieramy. Na patelni redukujemy mleczko kokosowe do połowy objętości. Wszystkie składniki kroimy na drobne kawałki i wrzucamy do blendera tak, żeby uzyskać pastę – można dodać trochę wody jeśli mieszanina jest za sucha i się nam nie chce zmiksować. Dodajemy do mleczka pastę i gotujemy na wolnym ogniu 20 min. Dodajemy ziemniaki i dalej gotując na wolnym ogniu smażymy ok. 45 min. – pasta zacznie zmieniać kolor, a smak zacznie wnikać w ziemniaki. Wolniej i dłużej gotowane będą smaczniejsze – najlepsze są po 30 min. od zdjęcia z ognia. (za: slodkokwasny.com)

Ziemniaki

po indonezyjsku

24 października 2014

Rozgrzewająca zupa marchewkowa Składniki:

8-10 dorodnych marchewek 2 średnie cebule 3 ząbki czosnku świeży korzeń imbiru 2 małe lub 1 większa papryczka chilli 800 ml bulionu warzywnego ok.250 ml mleka kokosowego ćwiartka limonki połówka pomarańczy 1 łyżeczka kminu rzymskiego 1/2 łyżeczki kolendry śmietana, świeża natka pietruszki masło klarowane do smażenia

| halloween 39 Sposób przygotowania:

Drożdże rozpuszczamy z cukrem, dodajemy wodę, mąkę i dokładnie mieszamy. Uzyskane ciasto ma być lekko rzadkie. Odstawiamy w ciepłe miejsce do wyrośnięcia. Po wyrośnięciu wykładamy ciasto na dużą blachę z piekarnika wcześniej posmarowaną tłuszczem. Ciasto smarujemy koncentratem pomidorowym i posypujemy przyprawą do pizzy. Pieczarki kroimy w paseczki i układamy na cieście, na to zaś układamy szynkę pokrojoną również w paseczki. Papryczkę peperoni siekamy i układamy jako kolejną warstwę. Następnie oliwki, kukurydza, a na wierzch starty żółty ser. Piekarnik rozgrzewamy do 180200 st. i wstawiamy pizzę. Pieczemy 30-40 min. do zarumienienia spodu. Najlepiej podawać z sosem czosnkowym. (za: lubiepizze.pl)

Makaron penne z kurczakiem Składniki:

400 g makaronu penne, 2 kostki do makaronu 1 łyżka oliwy z oliwek, 4 łyżeczki soli Kurczak na ostro: 2 udka z kurczaka, 2 łyżeczki przyprawy 2 łyżeczki marynaty pikantnej 1 łyżka oleju, 2 łyżeczki skrobi kukurydzianej

Sposób przygotowania:

Makaron ugotować zgodnie z włoską zasadą – na 100 g makaronu litr wody i łyżeczka soli, czyli w 4 litrach wody, 4 łyżeczkach soli z dodatkiem kostek do makaronu i 1 łyżką oliwy. Makaron musi być al dente. Odcedzić, wyłożyć na talerz, położyć obok kawałek kurczaka na ostro, z sosem wykonanym wg przepisu: udka podzielić na pół, każdy kawałek natrzeć przyprawą i marynatą pikantną, i usmażyć na 1 łyżce oleju dokładnie z każdej strony. Podlać kurczaka (500 ml wody) i dusić do miękkości pod przykryciem. 2 łyżeczki skrobi wymieszać z małą ilością wody, dodać do kurczaka, dusić aż sos zgęstnieje, kurczaka wyciągnąć i drobno pokroić. (za: gotujmy.pl)

Pizza Diablo Składniki:

Ciasto: ½ opakowania drożdży 1 szklanka ciepłej wody 1 łyżeczka cukru 25 dag mąki Dodatki: ½ kilograma pieczarek 30 dag żółtego sera 1 duża papryka peperoni z octu 30 dag szynki 1 niewielkie opakowanie oliwek ½ puszki kukurydzy ½ koncentratu pomidorowego przyprawa do pizzy

40 halloween reklama

Przyjęcie dla dzieci Halloween to świetna zabawa zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci. Najmłodsi mogą uczestniczyć w przyjęciu, przebrani za swoje ulubione postaci z filmów i bajek (oczywiście te straszne), brać udział w konkursach i korzystać z atrakcji przewidzianych tylko dla nich – np. z malowania twarzy.

Zorganizowanie halloweenowego przyjęcia dla dziecka powinniśmy zacząć od zakupienia lub własnoręcznego przygotowania stroju. Wybór jest ogromny, bo tuż przed 31 października sklepy (te tradycyjne, jak i internetowe) prześcigają się w propozycjach kostiumów dla najmłodszych. I tak, nasza pociecha może zostać małym Draculą (lub innym, mniej znanym wampirem), czarnoksiężnikiem czy duchem. Za poszukiwania kostiumu warto zabrać się nieco wcześniej, bo w przeddzień Halloween wymarzony strój naszego dziecka może już być niedostępny. Jeżeli planujemy urządzić przyjęcie dla dzieci, nie możemy zapomnieć o przygotowaniu zabaw, podczas których nikt nie powinien się nudzić. Poza konkursami, które kojarzą się z Halloween (s. 30-31), warto przygotować jeszcze kilka innych. Może to być konkurs karaoke (jeżeli nie mamy specjalnego zestawu wystarczy nam komputer z dostępem do sieci i YouTube), konkurs taneczny czy choćby jedna z popularnych gier (np. twister). Dobrym rozwiązaniem jest także malowanie twarzy – trudno zna-

24 października 2014

leźć dziecko, które nie lubi przemieniać się w wymarzoną postać (jedyne ryzyko wiąże się z tym, że nasza pociecha w ciągu pięciu minut pobrudzi swój kostium Draculi). Aby dzieci jeszcze bardziej poczuły tajemniczą aurę Halloween, warto zadbać nie tylko o „straszne” dania (np. cukierki w kształcie robaków i ciasto w kształcie ulubionego potwora zaproszonych gości), ale i o odpowiedni nastrój – w mieszkaniu nie może być ciemno, ale może panować lekki półmrok. Dobrym rozwiązaniem będzie więc narzucenie kawałka materiału na lampy i zawieszenie kotar na okna. Trzeba też zaopatrzyć się w niezbędne dekoracje – imitacje pajęczyn i nietoperzy, jadalne zęby wilkołaka, wydrążone dynie czy zrobione z wełny, patyczków i drucików pająki. Aby poczuć klimat Halloween powinniśmy także zadbać o odpowiednią liczbę świeczek. Pamiętajmy jednak o tym, by postawić je w miejscu niedostępnym dla dzieci. Jeżeli o to wszystko zadbamy, możemy być pewni, że dzieci wyjdą z naszego przyjęcia zachwycone.

| goniec kulturalny 41 Dodatek redaguje:

>> Joanna Szmatuła

joanna.szmatula@mail.goniec.com

Drodzy Czytelnicy, zapraszamy do współredagowania „Kulturalnego Gońca”! Brałeś udział w fajnej imprezie, ciekawym pikniku czy koncercie? Przyślij nam zdjęcie i krótką notatkę na adres: joanna.szmatula@ mail.goniec.com.

The Best of Me

reżyseria: Michael Hoffman

Choć Dawson wychował się w rodzinie powszechnie uważanej za niebezpieczną, a Amanda – w takiej o tradycyjnych wartościach, to byli szaleńczo zakochanymi w sobie nastolatkami. Ich drogi rozeszły się w burzliwych okolicznościach. Po 20 latach spotykają się na pogrzebie przyjaciela. Wraz ze wspomnieniami wracają dawne uczucia, ale to wcale nie oznacza, że powody, przez które się rozstali, przestały istnieć. Dziś Dawson jest samotny i pracuje na platformie wiertniczej, a Amanda jako nauczycielka.

20.000 Days on Earth

reżyseria: Iain Forsyth, Jane Pollard

Nick Cave to jedna z najbardziej tajemniczych, ale i charakterystycznych postaci świata muzyki. Film z jego udziałem jest próbą sportretowania tego wyjątkowo wszechstronnego artysty. Oglądamy tu dzień numer 20.000 w życiu Nicka Cave’a, który zaczyna się – jak zwykle – od dźwięku budzika wczesnym rankiem i kończy – nocnym spacerem wzdłuż plaży po koncercie. Obraz szybko zamienia się jednak w niezwykły portret artysty. Materiały z sal prób i studiów nagraniowych przeplatane są wypowiedziami muzyków, którzy z nim pracowali, m.in. Kylie Minogue.

Goniec kulturalny

Więcej na: madametussauds.com/ london, discover.org.uk, batterseaparkzoo.co.uk

Wieczór z duchami Podczas Halloween żadne dziecko nie powinno się nudzić. I z pewnością nie będzie, bo londyńska oferta wydarzeń kulturalnych skierowanych dla najmłodszych jest naprawdę szeroka. Warto wybrać się między innymi do Madame Tussauds (NW1 5LR, 21.10-2.11), gdzie wszystkie figury woskowe będą przebrane w specjalne kostiumy mające za za-

danie przestraszyć każdego odwiedzającego (także tego w starszym wieku). Z kolei w Discover Children’s Story Centre (E15 4QZ, 30-31.10) najmłodsi będą mogli posłuchać bajek (np. o wyprawie piratów), a nieco starsze dzieci – upiec własne halloweenowe ciasteczka i dowiedzieć się nieco więcej o przygodach szpiega-wampira Fangsa. Ciekawą pro-

Play Poland Festival

Rag Mama Rag

Ruszyła kolejna odsłona największego święta polskiej sztuki filmowej za granicą – festiwal filmowy Play Poland. Z każdym rokiem jego twórcy umiejętnie „doprawiają” wydarzenie coraz większą liczbą wystaw, warsztatów oraz dodatkowych eventów promujących polską sztukę współczesną. Widzowie obejrzą tu znakomite filmy – między innymi „Floating Skyscrappers” („Płynące wieżowce”) w reż. Tomasza Wasilewskiego.

cena: £10.50 „Płynące wieżowce”: 30.10, Clapham Picturehouse, 76 Venn St, Lodnyn

pozycję przygotowało także Battersea Park Children’s Zoo (SW11 4NJ, 31. 10). Będzie tu można posłuchać przerażających opowieści, przeobrazić się w ulubioną straszną postać i skorzystać z propozycji malowania twarzy, a także stworzyć własną torbę, która przyda się podczas zabawy „trick or treat”, czyli „cukierek albo psikus”.

1 listopada,Jazz Cafe POSK, Londyn, cena:£8. Więcej na: www.ragmamarag.co.uk Zespół Rag Mama Rag uważany jest za jeden z najlepszych europejskich zespołów bluesowych. Wszystko to dzięki pracy dwojga muzyków, którzy od 15 lat popularyzują tradycyjnego bluesa z lat 20. i 30. (Mississippi Blues, Ragtime Wschodniego Wybrzeża, Country Blues) – gitarzysty Ashley Dow oraz grającej na harmonijce ustnej Deborah Dow. Ashley cieszy się reputacją jednego z najlepszych gitarzystów na scenie bluesowej, z kolei zespół pod jego kierownictwem zasłynął nie tylko dzięki świetnym wykonaniom, ale również dzięki użyciu nietypowych instrumentów jak np. tarka do prania czy łyżki do zupy. Przez 15 lat kariery zagrali ponad 3000 koncertów.

42 goniec kulturalny

Koncert Jacka White’a

Ten amerykański muzyk wydał płytę w czerwcu tego roku („Lazaretto”) i nie da się ukryć, że trafiła ona w gust nie tylko publiczności, ale i krytyków, bo też wokalista pokazał, na co go stać. Można się spodziewać, że na londyńskim koncercie nie zabraknie kawałków właśnie z tego krążka, ale i innych przebojów White’a.

19 listopada Royal Albert Hall, Elgar Room Londyn, SW7 2AP Cena:

£20

Występ Alice Zawadzki

W tym roku podczas prestiżowego London Jazz Festival będziemy mogli usłyszeć uznaną polską skrzypaczkę i wokalistkę, która zaprezentuje utwory ze swojej najnowszej pyty („China Lane”). W swych opowieściach Alice posługuje się językiem muzycznym głęboko osadzonym w jazzie i folku.

Cena: od £37 19 listopada, The O2 Arena, Londyn

spektakle James I National Theatre, Olivier London, SE1 9PX cena: £15-35 kiedy: do 28 października

Evita Dominion Theatre London, W1T 7AQ cena: od £26.35 kiedy: do 1 listopada

Damn Yankees Landor Theatre 70 Landor Rd, SW9 9PH cena: £20 kiedy: do 8 listopada

Forbidden Broadway Vaudeville Theatre London, WC2R 0NH cena: £20-75 kiedy: do 22 listopada

Henry IV Donmar Warehouse 41 Earlham St, WC2H 9LX cena: £10-35 kiedy: do 29 listopada

Notes from Underground Print Room 103 Notting Hill Gate London, W11 3LB cena: £23 kiedy: do 1 listopada

Manon Royal Opera House Bow St London, WC2E 9DD cena: £4-77 kiedy: do 1 listopada

Uncle Vanya St James Theatre 12 Palace St London, SW1E 5JA cena: od £15-£39.50 kiedy: do 8 listopada

Selfie Ambassadors Theatre West Street London, WC2H 9ND cena: £17.50-£25 kiedy: do 26 listopada

King Charles III Wyndham’s Theatre Charing Cross Road London, WC2H 0DA cena: od £ 10-57.50 kiedy: do 31 stycznia

dla dzieci That Catherine Bennett Show Queen Elizabeth Hall South Bank, London cena: £10 kiedy: 25-28 października Children’s Month 20 Carlisle Lane Cottage 2, Old Paradise Yard London, SE1 7LG cena: free kiedy: do 26 października Lego Legends Legoland Windsor Resort Winkfield Road Windsor Park Windsor, SL4 4AY

JAZZOWE TRIO 24 października 2014

festiwale cena: £46.80 kiedy: do 1 listopada Family Ghost Tours Hampton Court Palace East Molesey Surrey London, KT8 9AU cena: £14 kiedy: 1 listopada Seesaw Unicorn Theatre 147 Tooley Street London, SE1 2HZ cena: £16 kiedy: do 2 listopada Extremes Horniman Museum

100 London Rd London SE23 3PQ cena: £6.60 kiedy: do 2 listopada Brockwell Park Fireworks Dulwich Rd London, SE24 0NG cena: £7 kiedy: 5 listopada Fantastic Mr Fox Little Angel Theatre 14 Dagmar, Passage Cross Street London, N1 2DN cena: £14 kiedy: do 9 listopada

Toy Stories V&A Museum of Childhood London, E2 9PA cena: free kiedy: do 14 grudnia Horrible Histories: Spies Imperial War Museum Lambeth Rd London, SE1 6HZ cena: £6.20 kiedy: do 4 stycznia We’re Going on a Bear Hunt Albany Theatre Deptford, SE8 4AG cena: £8-10 kiedy: do 4 stycznia

Członkowie Stefan Orins Trio grają razem już 14 lat i mają na swoim koncie cztery albumy, z których ostatni, „Stöt”, jest uważany za ich największe osiągnięcie. Recenzenci podkreślają m.in. nowatorskie kompozycje pianisty.

October Plenty and Apple Day Bankside Pavilion A 50 Holland St London, SE1 9FU cena: free kiedy: 26 października Great British Bioscience Festival Museum Gardens Bethnal Green, London cena: free kiedy: 14-16 listopada Photomonth Festival of Photography East London cena: free kiedy: do 30 listopada

25.10, Jazz Cafe POSK, King Street, Londyn, Cena: £7

Coma w trasie

Do 2 listopada Kew Gardens, London, TW9 3AB

koncertowej

Cena: £15 (poniżej 17 lat:

| goniec kulturalny 43

free)

Szlakiem trujących grzybów Podczas tych warsztatów będzie można poznać najbardziej trujące grzyby, a także dowiedzieć się, które z nich były wykorzystywane przez seryjnych morderców. Przygotowano także specjalne zajęcia dla najmłodszych.

wystawy

Koncerty Comy z Piotrem Roguckim na czele odbędą się nie tylko w Londynie, ale i Sheffield, Birmingham, Manchesterze, Liverpoolu i Southampton. W Londynie jako support wystąpią m.in. Metasoma, The Hyena Kill, ALynchpyn, Chrome Ghost i Fear The Fallen.

cena: od £10

29 października, O2 Academy Islington, Londyn

Malevich Tate Modern Bankside London, SE1 9TG cena: £13.10 kiedy: do 26 października

Quentin Blake House of Illustration 2 Granary Square London, N1C 4BH cena: £7 kiedy: do 2 listopada

Ed Fornieles Chisenhale Gallery 64 Chisenhale Rd London, E3 5QZ cena: free kiedy: do 9 listopada

Tracey Emin White Cube Bermondsey 144-152 Bermondsey St London, SE1 3TQ cena: free kiedy: do 15 listopada

Astronomy Photographer of the Year Royal Observatory Greenwich, SE10 8XJ cena: free kiedy: do 1 lutego

Virginia Woolf: Art, Life and Vision National Portrait Gallery St Martin’s Place cena: £7 kiedy: do 26 października

Joan Fontcuberta Science Museum Exhibition Rd London, SW7 2DD cena: £8 kiedy: do 9 listopada

Kai Althoff Michael Werner Gallery 22 Upper Brook St London, W1K 7PZ cena: free kiedy: do 15 listopada

The Gothic Imagination British Library 96 Euston Rd London, NW1 2DB cena: £9 kiedy: do 27 stycznia

Richard Serra Gagosian Britannia St 6-24 Britannia Street London, WC1X 9JD cena: free kiedy: do 28 lutego reklama

Organizujesz koncert, wystawę, imprezę? Chcesz poinformować o tym Polaków żyjących w UK? Napisz do nas: patronaty@mail.goniec.com

44 goniec kulturalny

Partnerzy

z milionami na koncie Ta płyta sprzedałaby się w milionowym nakładzie niezależnie od tego jakie znalazły się tu piosenki. Już sama Barbara Streisand gwarantuje sukces.

O duchach i szpiegach

W pierwszej książce bohaterowie mają spędzić wakacje u dawno niewidzianej ciotki. Tuż po ich przyjeździe, na wyspie zaczyna się dziać coś tajemniczego. Czy na wyspie coś straszy, a może jest tam jeszcze ktoś? książka, cena: £6

płyta

CD płyta

Na krążku zatytułowanym „Partners” pojawili się tacy artyści jak: Michael Bublé („It Had To Be You), Stevie Wonder („People”), John Mayer („Come Rain Or Come Shine”), Lionel Richie („The Way We Were”), Andrea Bocelli („I Still Can See Your Face”) czy John Legend („What Kind Of Fool”). Wokaliści, których tu usłyszymy, sprzedali łącznie ponad miliard płyt. To pokazuje, z jakiej klasy muzykami współpracuje Streisand, która bije rekord za rekordem jeżeli chodzi choćby o obecność jej płyt i singli na prestiżowej liście Billboard 200. To też jedyna artystka, która przynajmniej jeden raz trafiała na 1. miejsce światowych list sprze-

daży przez pięć kolejnych dziesięcioleci. Streisand należy także do 10 najlepiej sprzedających się artystów wszechczasów – do tej pory sprzedała ponad 140 mln egzemplarzy swoich pyt (ponad połowę z nich w Stanach Zjednoczonych). Takich rekordów jest znacznie więcej. 72-letnia wokalistka ma na swoim koncie tyle piosenek, które osiągnęły światowy sukces, że z powodzeniem mogłaby obdarzyć nimi kilkoro innych artystów. Należą do nich m.in.: „Woman in love”, „The way we were”, „It had to be you”, „I finally found someone”, „New York state of mind” i wiele, wiele innych. I choć nie-

cena: £9

Odjazdowa przygoda, DLA DZIECI, CENA: £5

CRIMES & PUNISHMENT

Jamie Cullum, najlepiej sprzedający się artysta jazzowy w UK, prezentuje swój nowy album. Składa się on z 12 standardów, które zostały nagrane w sposób zgodny z ich oryginalnym, akustycznym brzmieniem. cena: £8

Tough Love Jessie Ware, autorka hitu „Wildest Moments” powraca z drugim albumem. Przy komponowaniu piosenek wspomogli artystkę Ed Sheeran i Miguel. Album zwiastują utwory „Tough Love” oraz „Say You Love Me”. cena: £6

24 października 2014

płyta

W sennym miasteczku czterech kumpli: Gage, Wyatt, Brandon i Rhett odkrywa, że życie staje się lepsze, kiedy wyrusza się na przygodę na czterech kółkach. Tworzą Team Hot Wheels.

Interlude

WYCHODNE MAMUSIEK

długo minie 60 lat od czasu jej debiutu, Streisand nie wybiera się jeszcze na emeryturę. Kariera muzyczna zawsze była u niej na pierwszym planie, ale artystka nie stroniła też od występów w filmach. Można ją było oglądać w takich produkcjach jak „Poznaj moich rodziców”, „Poznaj naszą rodzinkę” „Narodziny gwiazdy” czy „Zabawna dziewczyna” z 1969 roku. Ten ostatni obraz przyniósł jej Oscara w kategorii Najlepsza Aktorka Pierwszoplanowa.

Wszystko, czego pragnie Alyson wraz z przyjaciółkami, to spokojny wieczór, z dobrą kolacją i pogaduchami. Kobietom zależy tylko na tym, by ich mężowie przez trzy godziny zajęli się dziećmi. Co może pójść nie tak?

W odróżnieniu od poprzednich części, w tej gracz nie jest zaledwie widzem, który przygląda się działaniom detektywa z boku – teraz może naprawdę wcielić się w postać Sherlocka Holmesa i poprowadzić własne śledztwo.

gra

cena: £24

film DVD, cena: £12

e-book płyta

| goniec kulturalny 45

Nowe reguły

Minecraft

Kto korzysta z portali randkowych? Poszukujący prawdziwej miłości single? Znużeni pracownicy wysokiego szczebla? Catherine Hakim bada złożoność relacji erotycznych, w jakie wchodzą mieszkańcy Zachodniej Europy. cena: £6

Weekend In Paradise Drugi album „Das Moon” to podróż w czasie. Charyzmatyczne trio czerpie inspiracje z takich ikon, jak Laibach, Kraftwerk czy Depeche Mode, tworząc przy tym swój własny, niepowtarzalny styl. Album składa się z 12 utworów.

gra

PS4

cena: £13

cena: £6

BEZ WĄTPLIWOŚCI

Gracze wcielają się w górnika, który pozyskuje duże przypominające cegły bloki, a potem tworzy z nich różnego rodzaju konstrukcje. Gra oferuje zabawę w trybie klasycznym oraz trybie survival.

Trzynaście lat temu zamordowano 15-letnią dziewczynę. Za zabójstwo skazano na dożywocie lekarza Stiga Ahlina. Prawniczka Sophia Weber wraca do tej historii. Odkrywając nieprawidłowości w śledztwie postanawia pomóc Ahlinowi.

Książka, cena: £8

Wyzwanie Ewy Sukcesu, jaki odniosła Ewa Chodakowska, nie spodziewała się nawet ona sama. Po tym, jak bestsellerem stały się jej płyty DVD: „Skalpel” i „Skalpel Wyzwanie”, trenerka wydała teraz kolejną – „Turbo Wyzwanie”. Najnowsza płyta zawiera kombinację ćwiczeń kardio i siłowych, które spalają maksymalną ilość kalorii w trakcie

trwania treningu i jeszcze długo po jego zakończeniu. Efekty widoczne są już po 30 dniach regularnych ćwiczeń (a nawet szybciej), prezentowanych w dwóch wersjach: początkującej i zaawansowanej. Trening przeznaczony jest zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn – wszystkich, którzy chcą w krótkim czasie spalić tkankę tłuszczową i wzmocnić ciało. O tym, jak skuteczne są treningi Ewy Chodakowskiej, nie trzeba przekonywać ponad miliona jej fanów, którzy śledzą jej profil na Facebooku – trenerka codziennie wrzuca tam zdjęcia kobiet, które ćwiczą zgodnie z jej zaleceniami.

Konkurs! WYGRAJ BILET! 1. 2.

Do wygrania bilety na koncert Grubsona 8 listopada 2014 (sobota) w Rhythm Factory w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy przesłać swoje zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail.goniec.com, z dopiskiem „Grubson”. Do wygrania bilet na projekcję ﬁlmu „Płynące Wieżowce”, 30 października 2014 (czwartek) w Clapham Picturehouse w Londynie. Aby wziąć udział w konkursie wystarczy przesłać swoje zgłoszenie (imię, nazwisko, adres, telefon) na adres: konkurs@mail.goniec. com, z dopiskiem „Play Poland”. Aby wziąć udział w losowaniu nagród wystarczy wysłać email na adres konkurs@mail.goniec.com, w tytule umieścić dopisek „nagrody” (np. Koncert Coventry), a w treści podać swoje imię, nazwisko, numer telefonu oraz adres zamieszkania. Polub nas na Facebooku, a zwiększysz swoją szansę na wygraną! Zwycięzcy zostaną poinformowani drogą mailową.

Więcej nagród do zgarnięcia na Facebooku!

http://www.facebook.com/Goniec.com.Polski

PŁYTAT DVD, CENA: £6

46 tele goniec

Hit weekendu

Narzeczony mimo woli Margaret Tate pracuje w jednym z największych amerykańskich wydawnictw. Jest szefową, która wiele wymaga i nie cieszy się sympatią pracowników. W natłoku zajęć kobieta zapomina o przedłużeniu wizy – grozi

jej deportacja do rodzinnej Kanady. By temu zapobiec, Margaret wpada na pomysł fikcyjnego małżeństwa ze swoim amerykańskim asystentem, Andrew. Ten, bojąc się, że straci etat, przystaje na propozycję przełożonej.

Świętokrzyska Gala Kabaretowa

KOMEDIA, SOBOTA, GODZ. 20:55

Ziemia – planeta tajemnic Dzięki badaniom NASA, na które przeznaczane są miliardy dolarów, widzowie poznają nieznane oblicza Ziemi. Satelity, które do tej pory prowadziły obserwacje przestrzeni kosmicznej, skierują obiektywy w stronę naszej planety. Pojawią się tu też porównania Ziemi z innymi ciałami niebieskimi. Poznamy jedno z najpowszechniejszych zjawisk atmosferycznych na Ziemi –deszcz.

Świętokrzyska Gala Kabaretowa to swoiste podsumowanie tego, co w okresie wakacyjnym wydarzyło się w kulturze, sporcie i polityce. Specjalne felietony filmowe przygotuje kielecki Kabaret Skeczów Męczących.

ROZRYWKA, PT., GODZ. 13:25

Razem wyjeżdżają na weekend. W rolach głównych: Sandra Bullock, Ryan Reynolds.

PRZYRODNICZY, ŚRODA, GODZ. 16:00

Manchester United – Chelsea FC Mecz Manchester United z Chelsea to sportowy hit tego weekendu w Anglii. Podopieczni Luisa van Gaala przejdą sprawdzian, który pomoże w odpowiedzi na pytanie, czy Czerwone Diabły mają szansę powalczyć o miejsce w czołówce ligi. Dla drużyny José Mourinho, która prowadzi w tabeli Premier League, to świetna okazja do tego, by umocnić swoją pozycję lidera.

SPORT, NIEDZIELA, GODZ. 15:55

seriaLove

Pierwsza miłość Aśka próbuje przeprosić Darię za zniszczenie jej odczytu. Obie postanawiają zabawić się w klubie. Towarzystwa dotrzymują im poznani tej nocy Rafał i Maciek. Marysia spotyka „Harcerza”, któremu się zwierza. Komendant chce przeprowadzić w Wadlewie śledztwo i znaleźć odpowiedzialnego za strzelaninę.

PON.-PT., GODZ. 17:00

24 października 2014

Wataha W zamachu bombowym giną oﬁcerowie z jednostki Straży Granicznej w Bieszczadach. Tylko jednemu z nich udaje się przeżyć. Kapitan Wiktor Rebrow w wyniku zamachu traci nie tylko przyjaciół, ale i ukochaną Ewę. Zagubiony Wiktor próbuje dociec, co się wydarzyło i kto jest za to odpowiedzialny.

ŚRODA, GODZ. 19:10

| z życia gwiazd 47

„Nasze dzieci są szczęśliwe”

W 2010 roku Neil Patrick Harris został ojcem bliźniąt. Razem z partnerem Davidem Burktą zdecydowali się skorzystać z pomocy surogatki, która urodziła im Harper Grace i Gideona Scotta. Rodzeństwo właśnie obchodziło czwarte urodziny. – Mam wiadomość dla osób, które sprzeciwiają się zakładaniu rodzin przez osoby homoseksualne – nasze dzieci są szczęśliwe. Nie skrzywdziliśmy ich, ani nie wychowujemy na homoseksualistów – mówił przy tej okazji Neil.

Fot. Shutterstock

„Ośmiesza i podcina skrzydła” W jednym z odcinków muzycznego show „The Voice of Poland” Edyta Górniak skrytykowała Korę i nazwała ją słabą wokalistką. Choć później tłumaczyła, że została źle zrozumiana, robiła to dość nieporadnie: – Zamiast podcinać skrzydła i ośmieszać, można przecież dawać wskazówki dla dalszego rozwoju młodym, przestraszonym lecz utalentowanym ludziom – pisała o Korze na swoim fanpage’u.

Znów najpiękniejsza Magazyn „Esquire” już po raz kolejny wybrał „Najseksowniejszą Żyjącą Kobietę”. W tym roku tytuł przypadł 40-letniej aktorce Penelope Cruz. Jako uzasadnienie podano nie tylko jej wyjątkową urodę i zgrabną sylwetkę, ale i otaczającą ją aurę tajemniczości. Aktorka odmawia bowiem jakichkolwiek komentarzy na temat życia osobistego, rodziny i dzieci.

Fot. (x4) Agencja BE&W

Urodziła chłopca

Bez Hugh Granta?

Choć trzecia część książki o przygodach Bridget Jones – „Bridget Jones Mad about a boy” – ukazała się w ubiegłym roku, nic nie wskazuje na to, by jej kinowa wersja miała szybko powstać. Wszystko przez Hugh Granta, który zapowiedział, że nie weźmie w niej udziału. – Jak tak dalej pójdzie, to prędzej zobaczymy film o wnuczce Bridget Jones – skomentował całą sprawę Colin Firth, aktor występujący u boku Granta i Renee Zellweger w dwóch pierwszych adaptacjach przygód o szalonej singielce.

Małgorzata Kożuchowska długo zwlekała z zamążpójściem i zajściem w ciążę. Teraz jednak, po szczęśliwym rozwiązaniu, ma: „o jednego przystojniaka do kochania na świecie więcej” – jak napisała na Facebooku. Aktorka opublikowała też zdjęcie rączki swojego synka.

48 motoryzacja

BMW i8 – witamy w przyszłości

Ultranowoczesna konstrukcja, dbałość o najdrobniejsze szczegóły, świetne osiągi, wspaniałe prowadzenie i śladowe zużycie paliwa. BMW i8 dowodzi, że możemy być spokojni o przyszłość motoryzacji, która upłynie pod znakiem silników elektrycznych, akumulatorów i stacji ładowania. Centralnie umieszczony silnik benzynowy ma trzy cylindry o łącznej pojemności 1,5 litra. Zmodyfikowana odmiana jednostki stosowanej w nowym Mini generuje 231 KM i 320 Nm. Napędza tylną oś. Za wprawianie w ruch przednich kół odpowiada motor elektryczny, który dokłada 131 KM i 250 Nm. Po dociśnięciu gazu kierowca ma do dyspozycji 362 KM i 570 Nm, co w lekkim i8 zapewnia świetne osiągi. Dość powiedzieć, że rozpędzanie od 0 do 100 km/h trwa 4,4 sek., a przejście od 80 do 120 km/h na piątym biegu – 4,0 s. Analogiczne wartości dla 431-konnego M3 wynoszą 4,3 i 4,2 s. (za: autocentrum.pl)

Volvo V40 T5: zmiana pod maską

Na rynku pojawił się nowy Volvo V40 T5, kóry łączy wyjątkową stylistykę ze świetnymi osiągami. Nowy 4-cylindrowy silnik o pojemności 1,7 l oferuje 245 KM, czyli 9 KM mniej niż poprzednia konstrukcja, która miała 2,5 l. Minimalnie (o 10 Nm) do 350 Nm zmniejszył się też maksymalny moment obrotowy, który jednak dostępny jest w nieco szerszym zakresie – od 1500 do 4800 obr./min. Mimo tych wszystkich różnic osiągi nowego modelu pozostały praktycznie bez zmian. Najszybsza odmiana kompaktowego Volvo osiąga 100 km/h w 6,3 s i rozpędza się maksymalnie do 240 km/h. Stało się tak za sprawą nowej, 8-biegowej skrzyni i nieco mniejszego ciężaru nowej jednostki napędowej. (za: wp.pl)

Najszybszy sedan świata? Ile czasu potrzebuje najszybszy sedan na świecie, żeby osiągnąć 100 km/h? 5 sekund? 4 sekundy? Nie! Zaledwie 3,2 sekundy! Tyle właśnie trwa rozpędzenie do 100 km/h najnowszej Tesli SP85D AWD – najszybszego elektrowozu na świecie. Tesla oferuje dwie wersje napędowe: 85D i 60D. Oba generują 376 KM z dwóch silników elektrycznych. Jedyną różnicą jest zasięg, który można pokonać na jednym ładowaniu: 440 km (85D) lub 360 km (60D). Ceny za Teslę S AWD zaczynają się od 74,5 tys. dolarów za wersję 60D. 85D kosztuje już 83,9 tys. dolarów. Tylnonapędowa Tesla S P85 została wyceniona na 93,4 tys. dolarów. Najszybszy sedan świata to koszt 120 tys. dolarów. (za: superauto24.se.pl) Fot. Shutterstock

24 października 2014

| motoryzacja 49

Włoski Amerykanin Pod maską Freemonta pracuje mocny 280-konny silnik benzynowy o pojemności 3,6-litra, który prawie dwutonowemu autu zapewnia przyzwoite osiągi. Sprint do 100 km/h zajmuje mu zaledwie 8,4 s. 6-biegowa skrzynia automatyczna mogłaby być co prawda bardziej dynamiczna, ale istnieje również możliwość manualnego przełożenia poszczególnych biegów. Do zaakceptowania wydaje się być zużycie paliwa. Podczas spokojnego poruszania się po mieście możemy osiągnąć niecałe 13 litrów. (za: auto-news.pl)

Opel Adam

by Bryan Adams

Powstało tylko siedem takich samochodów, można je kupić na aukcji charytatywnej. Tę wyjątkowo limitowaną serię Opla Adama zaprojektował kanadyjski muzyk i fotograf Bryan Adams. Aukcja na największym niemieckim portalu United Charity potrwa do 21 listopada 2014 r. Wpływy z tej aukcji trafią na konto Fundacji Bryana Adamsa, która stara się zapewnić szanse w zakresie edukacji i nauki dzieciom i młodzieży z całego świata. Opel Adam jest wyposażony w czterocylindrowy silnik benzynowy 1.4 o mocy 100 KM z systemem Start/Stop. (za: auto-swiat.pl)

Ferrari F60 America W tym roku mija 60 lat od rozpoczęcia przez Ferrari działalności w Ameryce Północnej. Z tej okazji na tamtejszy rynek trafi 10 sztuk modelu F60 America – każda 2,5 mln dolarów. W uproszczeniu Ferrari F60 America to otwarta wersja modelu F12berlinetta. Wóz ma inaczej ukształtowane przetłoczenia drzwi i zderzaków. Za przednimi fotelami zamocowano pałąki przeciwkapotażowe. Auto wyposażono w składany, miękki dach. Ferrari uprzedza, by po jego zamontowaniu nie przekraczać 120 km/h. (za: magazynauto.pl)

50 horoskop

horoskop tygodniowy Skorpion 24 X – 22 XI

Miłość: Nie oczekuj od partnera, że zgadnie, czego chcesz od niego. Powiedz mu, na czym naprawdę ci zależy i co cię boli. Musisz wykonać wysiłek, a nie liczyć na to, że ktoś wszystko zrobi za ciebie. Single powinni zebrać się w sobie i wyjawić swoje uczucia. Praca: Wykaż się samodzielnością. Zaproponuj zmiany w swoim miejscu pracy. Nawet jeżeli nie zostaną one od razu wcielone w życie, współpracownicy będą wiedzieć, że zależy ci na tej firmie. Finanse: Pomyśl o własnym kącie. Nie musisz od razu budować olbrzymiego domu, ale może uda ci się wynająć przyzwoite mieszkanie na dłuższy czas. Zdrowie: Warto udać się na odwlekaną wizytę u okulisty czy stomatologa. Możesz nie dostrzegać zmian, ale one następują.

Ewelina Flinta

Ryby 19 II – 20 III Szymon Wydra Miłość: Nie zamykaj się w sobie. Otwórz się na to, co dobre, a nie dręcz się wszystkim, co złe. Nikt nie chce dzielić życia z kimś, kto jest wiecznie przygnębiony. Praca: Warto wysłuchać innych opinii. Zdziwisz się, jak trafne są niektóre z nich. Finanse: Nie oszukuj innych! To, że uda ci się ugrać parę groszy, nie oznacza, że długofalowo nie stracisz milionów. Zdrowie: Przejrzyj domową apteczkę. Czy nie za wiele tam witamin i suplementów diety? Nie bierz ich na własną rękę. Spytaj lekarza, czy ich łączenie nie ma negatywnych skutków.

Rak 23 VI – 22 VII Robert Kudelski Miłość: Zmień swój związek. Czy wygląda on tak, jakbyś chciał? Zmiany zacznij od siebie. Spraw partnerowi prezent, zabierz go na romantyczną randkę. Single powinni zapomnieć o byłych związkach. Praca: Czas na podejmowanie nowych wyzwań – szkolenia, studia, przekwalifikowanie. Gwiazdy sprzyjają tym, którzy sami starają się zmienić swój los na lepsze. Finanse: Dobry czas na planowanie inwestycji. Wszystko jednak dokładnie przemyśl. Niech nie kieruje tobą chciwość, bo stracisz więcej niż włożyłeś. Zdrowie: Nie lekceważ problemów zdrowotnych! Wcześniej zdiagnozowana choroba trwa krócej. Przebadaj się. 24 października 2014

Baran 21 III – 20 IV Wojciech Młynarski Miłość: Pamiętaj, że w miłości należy nie tylko brać, ale i dawać. Dobry czas dla singli na zawieranie ciekawych znajomości. Praca: Praca nie powinna być całym twoim życiem. Zadbaj też o swoje życie prywatne. Nie zaniedbuj go. Finanse: Kuj żelazo, póki gorące. Skorzystaj z nadarzającej się okazji. Może ona się już nie powtórzyć. Zdrowie: Możesz odczuwać pewne poddenerwowanie i być bardziej kłótliwy. Staraj się trzymać nerwy na wodzy, bo możesz narobić sobie kłopotów.

Lew 23 VII - 23 VIII Robert Makłowicz Miłość: Single – już niedługo na horyzoncie może pokazać się ktoś wyjątkowy. Osoby w związkach powinny zapomnieć wszystkie urazy. Nie ma sensu trzymać w sobie złości. Praca: Możesz czuć się niedoceniany i zmuszany do pracy ponad siły. To minie. Niedługo nabierzesz energii do pracy. Finanse: Nic nie dostajemy za darmo. Za każdym prezentem kryją się ukryte koszty. Zastanów się, czy chwilowa poprawa stanu finansów warta jest wieloletnich zobowiązań. Zdrowie: Uważaj na swoją wątrobę! Unikaj alkoholu i tłustych potraw.

Strzelec 23 XI – 21 XII Tomasz Adamek Miłość: Możliwe problemy w związku. Na horyzoncie może pojawić się osoba trzecia. Single nie powinni wchodzić w niejasne układy – skończy się to złamanym sercem. Praca: Nie osądzaj zbyt szybko. Zastanów się nad problemem, zanim podejmiesz

Koziorożec 22 XII – 20 I Krzysztof Kasowski Miłość: Myślisz o rozstaniu? Może warto zrobić to, zanim partner zbyt się do ciebie przyzwyczai. Samotność nie jest zła, jeśli nie trwa zbyt długo. Praca: Czasem warto obstawać przy swoim stanowisku. Finanse: Dobry czas na podejmowanie odważnych decyzji finansowych. Myśl perspektywicznie. Zdrowie: Papierosy rujnują zdrowie!

Byk 21 IV – 21 V Monika Richardson Miłość: Jakiego partnera szukasz? Czy nie zbyt wiele oczekujesz od innych? Doceń swojego partnera – potrzebuje tego. Pary próbujące zajść w ciąże mogą spodziewać się sukcesu. Praca: Ciężka praca zostanie doceniona. Opłaca się czasem zrobić coś „ekstra”, nie licząc na natychmiastową zapłatę. Finanse: Postaraj się trochę zaoszczędzić. Czy naprawdę potrzebujesz wszystkich tych rzeczy, które kupujesz? Postaraj się wydawać pieniądze rozsądniej. Zdrowie: Zadbaj o odpowiednią dawkę ruchu.

Panna 24 VIII - 23 IX Wojciech Fibak Miłość: Popracuj nad komunikacją w związku. Chyba jedynie słuchasz, a nie słyszysz. Twój partner chce przekazać Ci coś ważnego. Single nie powinny manipulować swoim wizerunkiem. Nie chcesz, by ktoś pokochał cię takiego, jakim jesteś? Praca: Potrzebujesz pomocy – poproś o nią. Przyznaj się też do swoich błędów. One i tak wyjdą na światło dzienne. Finanse: Nie skupiaj się tak na materialnej sferze życia! Wszystkie aspekty naszej egzystencji powinny rozwijać się równomiernie. Nie popadaj w kult mamony. Zdrowie: Możliwe bóle gardła i drobne infekcje. Chroń szyję.

27.10 – 02.11.14 opracowała: Monessa

decyzję o tym, jak go rozwiązać. Nie wszystko jest takie, jak się z początku wydaje. Finanse: Słuchaj rad innych. Kierowanie się doświadczeniem członków rodziny czy przyjaciół nie jest oznaką nieudolności, ale wyrazem mądrości. Zdrowie: Zadbaj o swoje serce. Dużo ruchu, zdrowa dieta i unikanie używek znacznie poprawią twój stan zdrowia.

Wodnik 21 I – 18 II Stachursky Miłość: Nie staraj się trzymać partnera na siłę – jeszcze spotkasz odpowiednią osobę. Single powinni wyjść do ludzi i być bardziej aktywni towarzysko. Praca: Uważnie podchodź do obowiązków. Nieuwaga może wiele kosztować. Finanse: Kredyt nie musi być czymś złym. Wszystko zależy jak zainwestujesz pieniądze. Jesteś pewien swego – działaj! Zdrowie: Zapisz się na basen, zumbę.

Bliźnięta 22 V – 22 VI Ilona Ostrowska Miłość: Nie bój się miłości! Musisz otworzyć się na innych. Jeżeli myślisz o rozstaniu – może to właściwy czas. Praca: Jeżeli ktoś złożył ci ciekawą propozycję – rozważ ją. Decyzje musisz jednak podejmować szybko. Kieruj się intuicją, a nie rozumem. Finanse: Możesz pozwolić sobie na małe przyjemności. Pamiętaj, że pieniądze nie są po to, by je mieć, ale po to, by sprawiać radość sobie i innym. Zdrowie: Mogą dręczyć cię problemy układu trawiennego. Zadbaj o zdrową dietę i unikaj stresów.

Waga 24 IX – 23 X Susan Sarandon Miłość: Skup się na rodzinie. Twoi bliscy Cię potrzebują. Ciężki czas dla osób poszukujących miłości – niestety w najbliższym czasie nie należy spodziewać się zmian. Praca: Nie bierz zbyt dużej ilości spraw na własne barki. Pamiętaj, że lider nie robi wszystkiego sam, ale skutecznie rozdziela zadania. Nie pozwól się wykorzystywać. Finanse: Zły czas na branie kredytów. Zastanów się, czy rzeczywiście musisz się zapożyczać. Może uda ci się żyć skromniej i zaoszczędzić potrzebną kwotę. Zdrowie: Uważaj na nerwy! Życie w ciągłym stresie może prowadzić do wielu chorób. Zadbaj o czas dla siebie.

Sensacyjne zwycięstwo

| sport 51

ekipy Warriors of God Przed meczem „Wojowników” z The Twelve Team wszyscy zastanawiali się jak wielką różnicą bramek tym razem przegra outsider. Warriors of God w dotychczasowych spotkaniach nie zdobył bowiem ani jednego punktu, a do pojedynku z „dwunastką” przystąpił w sześcioosobowym składzie.

oiskowa rzeczywistość zaskoczyła wszystkich. Braki umiejętności nadrobione zostały wielką ambicją. Piłkarze Warriors zagrali też mądrze taktycznie i ostatecznie wygrali jak najbardziej zasłużenie 2-0, zdobywając tym samym pierwszy komplet punktów w tym sezonie. Ciekawe było również w meczu FC Cobalt – KS04 Ark. Przez moment zanosiło się na kolejną niespodziankę, po tym jak KS objął prowadzenie 1-0. Z biegiem czasu wszystko jednak wróciło do normy, a mistrz oraz lider dwoma bramkami przypieczętował kolejne zwycięstwo. White Wings Seniors po ciężkiej walce pokonał rewelacyjnego beniaminka Joga Bonito zaledwie 1-0, ale dzięki kolejnym trzem punktom wyraźnie zbliżył się do strefy medalowej w ligowej tabeli. Takim samym rezultatem zakończył się mecz Piątki Bronka z PCW Olimpia, który był chyba najbardziej zaciętym

pojedynkiem szóstej kolejki spotkań. W ostatnim meczu niesamowity w tym sezonie Inter Team gromi Scyzoryki aż 7-2, umacniając się tym samym na pozycji wicelidera. W rozgrywkach drugiej ligi lider nie zwalnia tempa i w kolejnym meczu gromi FC Cosmos 4-0. Rywal RSVM przegrywa w tym sezonie mecz za meczem, czego efektem jest ostatnie miejsce w tabeli. FC Piona po wielkich męczarniach pokonała JJ Construction 3-2, niewiele jednak brakowało, a doszłoby w tym meczu do podziału punktów. W pojedynku na szczycie Wima Team minimalnie wygrywa z FC Polska 2-1, choć na sekundy przed ostatnim gwizdkiem sędziego wynik był remisowy. Power Rangers, mimo że do przerwy wygrywał z Maja Team 2-0, ostatecznie uległ rywalowi 3-4. Mecz mógłby mieć całkowicie inny przebieg, gdyby drużyna Kamila Biegniewskiego w pierwszej połowie wykorzystała choć kilka ze stuprocentowaych okazji bramkowych. Tak się jednak nie stało, a w drugiej odsłonie inicjatywę przejął rywal, strzelajac „Rangersom” aż cztery gole. W derbach Wat-

II liga:

I liga: Wyniki 6. kolejki

Wyniki 6. kolejki

Scyzoryki – Inter Team

2-7

FC Cosmos – RSVM

0-4

White Wings Seniors – Joga Bonito

1-0

Power Rangers – Maja Team

3-4

KS04 Ark – FC Cobalt

1-3

JJ Construction – FC Piona

2-3

Piątka Bronka – PCW Olimpia

1-0

Wima Team – FC Polska

2-1

The 12 Team – Warriors of God

0-2

Bianca FC – IFX FC

2-0

Zestaw par 7. kolejki: