Stroom (Transparant 63)

PB- PP B-

BELGIE(N) BELGIE(N)--BELGIQUE BELGIQUE

63

nr

Driemaandelijks tijdschrift van Graffiti vzw oktober – november – december 2015 • veertiende jaargang nr. 63 • v.u. Peter Bosschaert • Dampoortstraat 84 9000 Gent • Afgiftekantoor 9000 Gent X • P2A6209

Stroo m

voorwoord En avant, marche!

Wat tijdens de redactievergadering begon als een licht verzet, een ontgoocheling in de huidige politieke beslissingen, en daaropvolgend de wens om een politieke situatie aan te kaarten, mondde na de duistere novemberdagen uit in een meer vurige polemiek van ons klein, maar mondig schrijvers­genootschap. U leest hier alweer opinies van jongeren, onze toekomst. En die schatten wij niet rooskleurig in met de huidige gang van zaken. Daarom varen we tegen de stroom in. We hebben het over vluchtelingen, over terreur en dreigingsniveaus, over beeldvorming en meer van dat. Flore ging in gesprek met enkele jonge radiomakers wiens programma’s ergens schipperen tussen feel good, intimiteit en satire. Nathan brengt een nuance aan het nieuws over de vluchtelingen­stroom. Mary-Ann ging samen met mij in discussie over wat verzet precies is of kan zijn. Siska brengt ons het relaas van haar vrijwilligerswerk in het vluchtelingenkamp de ‘Jungle’ in Calais.

2

Voorts lichten we twee projecten toe: Pigment, een grootschalig graffitiproject in de Druivenstreek (Vlaams-Brabant) en Balade en images, een fotografieproject in Molenbeek dat de negatieve beeldvorming over deze gemeente aankaart. Balade en images krijgt zeker nog een staartje nu de internationale gemeenschap redetwist over de gang van zaken in Molenbeek en ze de gemeente uitroepen tot jihadistische bakermat van Europa.

Bovendien stellen we U voor aan onze nieuwste collegiale aanwinst: Wietse, en nodigen we je uit op onze Nieuwjaarsdrink op vrijdag 22 januari 2016.

Liefs, STEFAAN WILLEMS

|

voorwoord

Lijkt het boekje enigszins anders? Daar zit Siska voor iets tussen. Zij geeft dit unieke exemplaar immers vorm. Ondertussen wensen we nog een welgemeende proficiat aan onze vaste vormgever, die op dit moment de vruchten plukt van wat hij gezaaid heeft: Proficiat, papa Sander!

colofon

Redactie Flore De Pauw, Mary-Ann Koninckx, Siska Mingneau, Ellen Theite, Wietse Van Daele, Nathan Vervoort, Stefaan Willems Illustraties Siska Mingneau, Nathan Vervoort Fotografie Siska Mingneau, Iren Loontjens, Badabunga, The Wild FM, Pigment Eindredactie Stefaan Willems Vormgeving Siska Mingneau Druk Druk in de Weer Verantwoordelijk uitgever Peter Bosschaert

inhoud Video killed the radiostar?

Not.

4

24

Flore De Pauw

10

Nieuw aanbod

14

Imago van 1080

16

Wietse Van Daele

20

Bruggen bouwen met Pigment

24

Ik ga naar Calais en neem mee

26

Weg en weer

28

Nieuwjaarsreceptie

30

Nathan Vervoort en Stefaan Willems

Stefaan Willems

Ellen Theite

Wietse Van Daele

Siska Mingneau

Stefaan Willems en Mary-Ann Koninckx

26

16

3 inhoud |

De vluchtelingenstroom

Videokilled the radiostar? |

video killed the radiostar? not

4

TEKST: FLORE DE PAUW FOTO’S: THE WILD FM, BADABUNGA

Radio is haast een archaĂŻsch communicatiemiddel, dat tot stand komt door geluidsfrequenties, een stroom van golfjes die geluid voortduwt over een afstand, tot een antennetje ze oppikt en door de geluidsbox ramt.

Radio is niet dood, zoveel is duidelijk. Elke dag wordt het medium heruitgevonden. Het Rec Radiocentrum in Gent is daar mede verantwoordelijk voor. Ik ging in gesprek met enkele jonge radiomakers van Urgent fm, een medialab van Rec Radiocentrum.

ed Not. ?

The Wild Fm

Ik sprak met Jens De Wilde, een jonge en gedreven radiomaker bij Urgent fm. Radio speelt een hoofdrol in zijn leven. Zijn eigen radioshow, The Wild Fm, heeft een MNM-vibe. Dat is wat Jens ook wil: energieke en positieve radio maken voor een breed publiek.

Hoe kwam je bij radio terecht?

Ik koos er bewust voor om geen radio te studeren.

Ik koos voor logopedie. Deels omdat het voor een logo­pedist belangrijk is om een goede uitspraak te hebben, wat voor mij als radiomaker mooi mee­ genomen is. Ik geloof dat je om radio te maken vooral veel ervaring moet opdoen.

Ken je leeftijdsgenoten die even toegewijd als jou met radio bezig zijn?

Ja zeker, bijvoorbeeld Maarten Knuts. Hij heeft dezelfde leeftijd als mij en mocht zelfs al meedoen aan de Q Academy. Maar ook Shalini van Urgent fm.

Kreeg je al reacties van grote nationale radiozenders?

Gisteren maakte ik een reportage voor MNM. Ik neem af en toe contact met hen op zodat ze mijn naam daar kennen. Ze lieten al meer dan eens merken dat “het wel goed komt met mij ”. Nog niets concreet, maar ze weten wie ik ben en wat ik doe.

Welke topics behandel je zoal bij The Wild Fm? Ik heb een drietal vaste rubrieken. De eerste is Unknown, waarin ik aandacht besteed aan onbekende artiesten die ik vind op Spotify. Een andere rubriek is Request, zoals de naam zelf aangeeft, kunnen luisteraars een plaat aanvragen. Een laatste rubriek is De Vergeten Plaat. Hierin laat ik elke week een vergeten nummer horen dat ik vervolgens bundel aan een lijst.

Wanneer zend je uit?

Op zaterdag, van 13 uur tot 14 uur.

|

Tijdens Film Fest Gent kregen de leden van JUS de kans om een uitzending te maken van zo’n twee uur.

Ik voelde dat ik mijn ding had gevonden. Iets erna diende ik een programmavoorstel in bij Urgent fm, maar ze keurden de eerste versie af. Ik ben een MNM-luisteraar en mijn voorstel lag in die lijn.

Urgent fm heeft echter zo zijn eigen sound en alle programma’s moeten daarin passen. Na enkele aanpassingen diende ik mijn tweede voorstel in. Dat voorstel kon er wel mee door en ik kreeg mijn eigen radioshow: The Wild Fm.

Hebben jouw studies betrekking op radio maken?

video killed the radiostar? not

Hoe kwam je eigen programma tot stand?

Te veel tijd (lacht). Vroeger had ik een vriendin die me hielp bij het updaten van de sociale media van mijn show, maar ondertussen doe ik het volledig zelf. Ik probeer daarom zoveel mogelijk op voorhand te doen. Meestal heb ik ongeveer een uur voor­ bereidingstijd per uitzending. Daarnaast spendeer ik nog zo’n 3 à 4 uur per week aan extra aanpassingen van mijn show.

5

Ik was niet meteen bezig met radio toen ik jong was.

Wat ik wel deed was Wikipedia-pagina’s van bekende Vlamingen doorspitten. Op de pagina van Sander Gillis las ik dat hij ooit bij JUS (het jongeren­ programma bij Urgent fm, nu bekend als Apollo) is begonnen. Dat was mijn bron van inspiratie.

Hoeveel van jouw tijd gaat naar radio maken?

Relaas Relaas is een jong concept en het geesteskind van Pieter Blomme, medewerker bij Rec Radiocentrum. Naast een online radioprogramma is Relaas ook een manier van ontmoeten: het creĂŤert kansen om verhalen te horen van onbekenden waarin je jezelf al dan niet herkent. Om de zoveel tijd vindt Relaas plaats op een intieme ruimte in Gent en omstreken. Relaas is een ruimte voor iedereen om zijn of haar persoonlijke verhaal te vertellen. Het publiek krijgt de kans om even heel dicht bij de verteller te komen, om daarna die afstand los te laten en opnieuw vreemden van elkaar te worden

|

video killed the radiostar? not

6

Onder meer Dok, Huset, Kunstenfestival Watou en bib Gent passeerden al de revue. Volgende locaties zijn onder andere De Brabanttram op de Kouter. Relaas is gratis en voor iedereen.

GeĂŻnteresseerden dienen zich wel op voorhand in te schrijven.

Het aantal plaatsen is beperkt om de persoonlijke sfeer te vrijwaren. Op de soundcloud van Relaas kun je alle vorige verhalen beluisteren: https://soundcloud.com/jouwrelaas

Badabunga Badabunga is een radioshow zoals geen ander. Thijs Wyffels en Jonathan Vanooteghem brachten de gekte terug in het radiolandschap. Hun programma steunt op satire en actualiteit. De rest is vrije invulling.

Laat je verrassen en bezoek de soundcloud van Badabunga: https://soundcloud.com/groups/badabunga

Er moet sowieso meer humor zijn, want humor relativeert.

Hoelang bestaan jullie?

Niet zo lang. In september begonnen we met ons programma. We dienden een nieuw programmavoorstel in bij Urgent fm en ontvingen goedkeuring.

Vanwaar jullie concept?

We hadden het gevoel dat er een tekort was aan satire op de radio. Beiden zijn we fan van het Radio 1 programma Braakland. Een programma dat moest verdwijnen wegens te weinig luisteraars.

Is er ruimte voor satire in Vlaanderen?

Ja, kijk maar naar De Ideale Wereld. Vandaag krijgen we vaak hetzelfde concept voorgeschoteld op de radio: men kan een plaatje winnen of aanvragen.

Allemaal heel voorspelbaar. We dachten: dat kan beter! Wij twee, beide exportproducten van het Urgent radioprogramma Spoetnik (een actualiteitsprogramma voor en door studenten, n.v.d.r.) en studenten journalistiek, maakten er werk van. We wilden de actualiteit samenbrengen via satire.

Zo geschiedde.

Vanwaar de naam?

Het is een verbastering van ‘barandunga’, de naam van een chemische stof. Er gaat een urban legend de ronde die vertelt dat dit goedje ooit per kaart werd verspreid in Gent. Bij het openen van de envelop werd men verdoofd. Of dat waar is of niet, laat ik in het midden.

Het is blijkbaar ook een vulkaan in Italië, kwamen we onlangs te weten. De naam Badabunga is eigenlijk ontstaan door de foute uitspraak van het woord barandunga door één van ons. Vandaar dus Badabunga.

Waar vinden jullie inspiratie?

Wanneer zenden jullie uit?

Op donderdag tussen 4 uur en 5 uur in de namiddag.

Zijn jullie echt naar Bontinck (Jejoen Bontinck, ex-syriëstrijder, n.v.d.r.) geweest om hem het verkeer te laten inspreken? (Zie soundcloud van Badabunga) Ja, via een bericht op Facebook wisten we hem te bereiken. We gingen met een opnametoestel naar Antwerpen en lieten hem wat inspreken. Die man zou alles doen voor een beetje media-aandacht. Hij is de grootste vis die we tot nog toe konden vangen.

Bekende Vlamingen willen doorgaans weinig meewerken, voornamelijk omdat hun managers moeilijk doen. Termont (Daniël Termont, burgemeester van Gent, n.v.d.r.) was wel zo vriendelijk om mee te werken (bekijk het filmpje op de like-pagina van Badabunga).

Momenteel zijn we in onderhandeling met Koen Crucke. We willen het personage van Alberto gebruiken, maar dat typetje is eigendom van Studio 100. We hebben het fiat nodig van de eigenaar van Studio 100 alvorens we aan de slag kunnen gaan met dit personage.

Zou meer humor voor een mooier radiolandschap zorgen?

Er moet sowieso meer humor zijn, want humor relativeert. Radio wordt veel te serieus, het rebelse van radio is verdwenen.

Zijn er topics waar jullie bewust van wegblijven?

We werken bewust niet rondom de Islam. De aanslag op Charlie Hebdo en de recente aanslagen in Parijs zijn trieste getuigen van hoe je humor als aanval kan interpreteren. Respect voor andere culturen blijft belangrijk voor ons. We kennen de consequenties als we dit aan onze laars lappen. Door de secularisering van Vlaanderen is het geen probleem om te lachen met het Christendom. Dertig jaar geleden was dit wel zo. Misschien zal dit ook zo lopen bij de Islam, of misschien ook helemaal niet. Kanker en vluchtelingen laten we ook links liggen. Met humor is het altijd aftasten, waar ligt de grens?

7 7 video killed the radiostar? not |

Radio Bergeijk, een Nederlandse comedy show op VPRO gemaakt door twee stand-up comedians. Dit was een heuse inspiratiebron voor ons. Zij brachten fictief nieuws en dat zorgde vaak voor verwarring.

Vandaag krijgen we vaak hetzelfde concept voorgeschoteld op de radio: men kan een plaatje winnen of aanvragen.

Allemaal heel voorspelbaar.

Ga in zee met…

Ellen: zet met enkele creatieve campagnes de organisatie in de kijker en beklimt in september de col du Tourmalet.

Pet er: brengt een nieuw bel eid snotap roces op gan g en hijs t zich gez win d ove r de karakteristieke rotsblokken van Fontainebleau

|

ga in zee met…

8

TEKST: ELLEN THEITE BEELD: SANDER BELMANS

Wietse: plant begin mei een street ar t-invasie in de leegstaande gebouw en van de Dampoor t en zoek t samen met Danny De Vito de surfgolven op

Barbara: zoek t, vindt , coacht en soigneert nieuwe vrijwilligers die het team versterken en schildert werken voor haar – mogelijk s– tweede tentoonstellin g

Ha de vzw tra tuss

uw ang ver oku

Graffiti vzw doorzwom de afgelopen jaren heel wat woelige personeelswaters. Een aantal medewerkers waagden de oversteek naar het onderwijs, anderen deden een koerswijziging richting een zelfstandig artistiek beroep en nog eentje vond haar nieuwe thuis overzee.

Maar de storm is definitief gaan liggen. We sloegen matroos Wietse aan de haak en verwelkomden nietmeer-zwangere-Hanne weer aan boord. Dit is de crew waarmee we in 2016 een creatieve koers varen richting onze 25ste verjaardag! Ahoi!

Daisy: kleurt samen met s professionele straatkunstenaar dt hou en ffiti gra muren vol ondertussen haar tuin vers en onbespoten

9 ga in zee met‌

|

Hanne: neemt haar tijd om de diversiteit binnen Graffiti vzw verder uit te bouwen en tracht de troebele relatie tussen baby Jacob en poes Findus te verbeteren

Stefaan: leidt het onderzoek naar creatieve vormen van communicatie en verlekkert zich op talrijke artistieke expo’s in binnenen buitenland

Sander: illustreert de publicaties van Gra ffiti vzw en andere jeugdwerkorganisaties en probeert niet te huilen telkens hij een glimp van zijn piepjonge zoon opvangt

Devluchte

lingen

|

de vluchtelingenstroom

10

stroom

TEKST: NATHAN VERVOORT & STEFAAN WILLEMS ILLUSTRATIES: NATHAN VERVOORT

Het treinstation van Boedapest is één van de vele plekken waar tal van vluchtelingen toestromen, een poort naar Europa. Nathan was recentelijk in Boedapest. Voor ons nieuw themanummer besloten we, Nathan en Stefaan, om onze kans schoon te grijpen en samen te schrijven over één van de meest precaire onderwerpen van vandaag. De tekst ontpopt zich in een schizofreen coauteurschap dat zich oplost in een fictieve, gesplitste eerste persoonsvorm. Ons uitgangspunt? Vluchtelingen, noch terroristen, noch toeristen: wie zijn ze dan wel en wat komen ze hier doen?

Ik trek de ietwat grove vergelijking met de graffiteur. Die spuiten ook om hun territorium af te bakenen, om duidelijk te maken dat die plaats nu ‘van hen’ is

11 de vluchtelingenstroom

|

Extra! Extra! Read all about it!

Ik ga liever niet voort op het nieuws over de vluchtelingen.

De media scheppen immers een al te eng portret van hen.

Bovendien heb ik de indruk dat ze er de laatste tijd amper nog een woord over reppen. Vreemd vind ik dat. Nochtans zie ik nog steeds vluchtelingen aanschuiven aan de WTC-torens in de buurt van station Brussel-Noord. Maar ja, zo gaat dat zeker? Het ‘nieuwe’ is eraf. En dan krijgt het probleem plots minder voetlicht, tot het vuur opnieuw aangewakkerd wordt door een nieuwe wending in het verhaal. Sensatie heet dat.

Een tijdje geleden liepen er nog tal van acties om vluchtelingen te helpen. Denk maar aan de wijdverspreide sticker Refugees Welcome in verschillende steden en al het vrijwilligerswerk in de vluchtelingenkampen. Vinden de media het dan niet belangrijk om deze problematiek actueel te houden om zo meer mensen op te roepen tot steun?

12 de vluchtelingenstroom

|

Ons Europees walhalla… is van ons!

In stroom

Een eerste vraag die ik me stel: waar komen de vluchtelingen vandaan? Dat vraagstuk is snel op­ gelost: meestal komen ze uit Syrië en de omringende landen die onder schut staan. Ze vluchten om het feit dat er geen land meer is, enkel een groot speelterrein voor (on)volwassen kinderen. Een situatie die voortkomt uit een complex kluwen van economische, religieuze en politieke grootmachten die de strijd met mekaar aangaan. Ja, het is niet enkel IS die de bal aan het rollen bracht. Er is altijd meer dan één katalysator in een grootschalig drama van die orde. De gewone mens is er de dupe van. In het vreselijke strijd­ gewoel, het nutteloze bloedvergiet, moeten ze met een minimum aan bezittingen alles achterlaten wat ooit van hen was. Alles is beter dan de dagelijkse dreiging voor terreur, voor de dood. Hopend op een betere toekomst riskeren ze opnieuw hun leven langs gevaarlijke vluchtroutes, vaak over zee in rubberen opblaasbootjes. Dan bereiken ze Europa, en wat blijkt?

Ze stuiten op een heleboel haters. Blanke middenklasse die schrik hebben voor hun portefeuille.

Of zoals sommige rechtse politici – we noemen geen namen ­ – onbezonnen statements maken: “het zijn economische vluchtelingen die hopen op een betere toekomst. Goudzoekers!”

Nochtans als ik me goed mijn geschiedenislessen herinner, dan zijn er in de Eerste en Tweede Wereldoorlog ook heel veel Belgen gevlucht naar andere oorden, zoals onder meer Spanje en Amerika.

Sommige kwamen na de dreiging terug, anderen bleven. In 2008 maakte de kunstenaar Francis Alÿs een werk over migratie waarmee hij stelde dat de mens geboren is met de drang om rond te trekken.

Nu, in 2015, zou dit werk volstrekt misplaatst lijken.

Toch vind ik zijn werk correct. We blijven rond­ trekkende dieren die plots op één of andere manier terrein moeten afbakenen en grenzen stellen.

Grenzen die, zo we willen, meteen gesloten kunnen worden. Ik trek de ietwat grove vergelijking met de graffiteur. Die spuiten ook om hun territorium af te bakenen, om duidelijk te maken dat die plaats nu ‘van hen’ is. Net zoals honden een klein plasje achterlaten. Met dat verschil dat graffiteurs eerder dan iets te claimen, meer hun eigenheid willen versterken.

Mensen hebben sowieso een territorium nodig waarvan ze kunnen zeggen: “dat is van mij”.

Waarom de vluchtelingen in een stroom toekomen?

Dat lijkt me logisch. Ten eerste, ze hebben hetzelfde motief: het is geen keuze, maar een noodzaak om de terreur van hun thuisbasis te ontvluchten. Ten tweede beschikken ze net zo goed over internet, over in­ formatie, dat hen toelaat om de rijkdom van Europa te leren kennen. En die rijkdom is niet enkel economisch, maar ook een sociaal opvangnet. Voor hoelang dat nog duurt, natuurlijk. Ten derde, is er het geografische aspect. De wereldkaart toont weinig alternatief aan de oostkant. Meer oorlog. Of meer economische segregatie nog oostelijker. Is Europa dan geen logische keuze? Bovendien zijn mensen kuddedieren. In kudde voelen we ons veiliger. Vergelijk het met een school vissen die hechte formaties vormen om zich beter te weren tegen gevaren. Maar eveneens om zich sneller voort te bewegen. Met velen staan ze sterker, is het signaal duidelijk. Maar nogmaals, het is geen keuze.

Vergelijk het met een school vissen die hechte formaties vormen om zich beter te weren tegen gevaren. Maar eveneens om zich sneller voort te bewegen.

Met velen staan ze sterker, is het signaal duidelijk Grenzen sluiten

|

Vluchtelingen, wie zijn ze en wat doen ze hier?

Ze zijn te vergelijken met een gewond dier op een Afrikaanse vlakte, voeder voor de leeuwen. Alle rechten die hen werden ontnomen, daar moeten ze voor smeken op een nieuwe plek. Vluchtelingen zijn vluchtelingen, noch toeristen, noch terroristen.

Het enige wat hen rest zijn hun overlevende familieleden en enkele kleine dingen.

En een wil om te leven.

de vluchtelingenstroom

Toeristen of terroristen?

13

En ondertussen sluit Europa land per land de grenzen.

Ooit spraken we erover om geen grenzen meer te hebben. We dachten steeds meer over de landsgrenzen heen, met een geglobaliseerde wereld als gevolg.

Nu ja, op zijn minst een Europese droom. Maar die idee werd recentelijk met de financiële crisis in Griekenland­ – een land dat trouwens relatief zijn grenzen openstelt voor vluchtelingen – doorprikt.

Europa krijgt ook steeds meer schrik voor een reële dreiging van IS op eigen terrein. Het is niet langer een ver-van-mijn-bed-show. We trillen nog altijd na van 13 november en de aanslagen in Parijs. Mensen maken dan de al te makkelijke denkoefening dat die vluchtelingen ook terroristen zijn. Maar dat is niet zo. Ze vluchten net van dat terrorisme. Verkeerde berichtgeving voedt het racisme in België en andere landen. We zien weer een sterke ruk naar rechts op politiek vlak. Er komen tal van politieke discoursen die inspelen op nationalistische gevoelens. Heeft niemand dan het gezonde verstand om in te zien dat deze mensen niet voor hun plezier naar hier komen? Dat de situatie voor hen op thuisgrond onhoudbaar werd?

14 nieuw aanbod

Pop art

|

g

Inhoud THEMA verf,

tekenen in verschillenden collagetechnieken, portretschilderen TRIOMF zelfportret à la Andy Warhol TRAINING

Praktisch 3 uur ruim lokaal met tafels en stoelen, afdekfolie, wastafel met stromend water PRIJS € 134 + € 40 materiaal + € 0,33/km DUUR

ZORG VOOR

Pop art is een kunststroming die speelt met identiteit. Eerst stel je jezelf samen aan de hand van collagetechnieken. Daarna doe je een fotoshoot waarin je bepaalt of en hoe anders je wil zijn. Van het meest tekenende portret maak je een Warhol-schilderij en vereeuwig je jezelf op een kleurrijke manier.

Inhoud tekenen, foto in figuren uitwerken, een scene opbouwen TRIOMF actiefoto in een stripverhaal (de foto’s sturen we digitaal op) THEMA

TRAINING

Praktisch DUUR

3 uur

ruim lokaal met tafels en stoelen, witte achtergrondmuur PRIJS € 134 + € 30 materiaal + € 0,33/km ZORG VOOR

Striptrip g

15

In strips maken tekenaars gebruik van een heel specifieke beeldtaal. Met de kleur en de typografie in een tekstballon alleen al spreek je boekdelen! Ontwerp je eigen kartonnen wereld en stap samen met je zelfgemaakte sidekick in de strip!

nieuw aanbod

|

Actieredactie g

Inhoud THEMA tekst,

foto TRAINING in het ontleden van kranten, het creëren van artikels, koppen en beelden TRIOMF krant van de toekomst

Praktisch DUUR 3

uur

ZORG VOOR ruim

lokaal met tafels en stoelen, afdekfolie, wastafel met stromend water PRIJS € 134 + € 40 materiaal + € 0,33/km

Hoe vaak ben je met de actualiteit bezig? Lees je soms de krant? Op de Actieredactie ben jij journalist van de Overmorgen. Analyseer de actualiteit en formuleer je mening over de gebeurtenissen.

Maak interviews, krantenkoppen en beelden waarmee je duidelijk maakt hoe jij de wereld graag ziet evolueren.

Imago van

1080 TEKST: STEFAAN WILLEMS FOTO’S: IREN LOONTJENS

|

imago van 1080

16

In oktober realiseerde Graffiti vzw een fotografieproject in Molenbeek. Doel van dit project?

De negatieve beeldvorming van deze gemeente in de media doorprikken. Daarmee inspireerde het project zich op de verzetsbeweging #JeSuis1080 uit het voorjaar, georganiseerd door enkele jongeren uit Molenbeek. In de tussentijd is die negatieve beeldvorming van een totaal andere grootorde geworden. De trots van #JeSuis1080 kelderde in luttele uren na de aanslagen in Parijs op 13 november.

Sprong in het ongewisse

#JeSuis1080

|

Ik hou ervan om de lokale winkeltjes in Molenbeek af te struinen. Bovendien heb ik enkele vrienden die graag in deze gemeente wonen. Nochtans, als we het nieuws mogen geloven (ja, zelfs voordat ze dreigingsniveau 4 afkondigden), is Molenbeek een gemeente vol schurkjes! Het project kreeg dus een duidelijke missie: een nuance brengen aan de constante negatieve beeldvorming van dit district. In het voorjaar van 2015, in het spoor van de aanslag op Charlie Hebdo en de wereldbekende slogan #JeSuisCharlie ontstond de verzetsbeweging #JeSuis1080, opgezet door jongeren uit Molenbeek. Ze wilden een positief signaal geven. Ze keerden zich tegen de negatieve berichtgeving door fier hun postcode te scanderen op het lokale pleintje. Ze kaartten aan dat het niet makkelijk is om werk te vinden als je afkomstig bent uit Molenbeek, en dat de politie ruwer optreedt van zodra er op je identiteitspas ‘1080 Molenbeek’ staat.

Hun postcode voelt aan als een stigma. Voor mij was het alleszins de katalysator om het project verder uit te bouwen. Maar dan opnieuw… Wie zijn deze jongeren?

En waar houden ze zich schuil? In een nieuw gesprek met Cathelijne van der Veer kreeg ik een adressenlijst met jongerenorganisaties in Molenbeek.

De queeste begon.

imago van 1080

Het leek mij meer aangewezen om een expert ter plekke te raadplegen. Ik sprak af met Cathelijne Van der Veer, werkzaam in VVJ en bevoegd met lokale participatie en jeugdraadondersteuning in Brussel.

Haar eerste tip: Brussel is groot en telt elf gemeentes.

Elke gemeente heeft zijn eigen dynamiek. De jongeren uit Vorst zijn niet de jongeren uit Saint-Gilles.

Ze raadde me aan te focussen op Molenbeek.

Een gewaagde stap. Maar ik spring al eens graag in het ongewisse.

17

Fotografie is immers de kunst om één bepaald moment of een precies afgebakende compositie met de camera vast te leggen. Daardoor let je meer op details.

Reeds in het najaar van 2014 kreeg ik de opgave om een project met jongeren te realiseren. Ik kreeg een budget en verder een blank canvas. Mooie voorwaarden voor een eerste project in het jeugdwerk. Ik wou een project in Brussel realiseren. Dat wist ik zeker, gedreven door mijn interesse voor de grootstad.

Verder inspireerde me de duidelijke verschillen tussen jongeren op het platteland en jongeren in de stad. Jongeren in de stad zijn mondiger. Ze zijn meer gewend. Er gebeurt al eens iets. Maar hoe bereik ik de Brusselse jongeren? Rondhangen op het basketbalveldje in de Rue Dansaert? Wachten aan één of andere schoolpoort? De meesten spreken Frans. Wat als ze me toeschreeuwen en ik hen niet versta?

Vóór en dóór Molenbeek De speurtocht liep niet van een leien dakje. Dat geef ik jou op een blaadje. Aangekomen in Molenbeek stuitte ik van de ene nee op de andere non. Waarom?

Niet zozeer omdat ze het project of mij niet sympathiek vonden, maar omdat er een overaanbod is.

En vóóral vanuit Vlaanderen. Hier voelde ik de eerste blokkade. Molenbeek heeft een uitgebreid sociaal opvangnet. Er zijn jeugdhuizen, cultuurhuizen, hulporganisaties, noem maar op. Wanneer de zoveelste vraag voor een samenwerking binnenkomt, dan antwoorden de lokale organisaties simpelweg “njet”.

Het aanbod is groter dan de vraag. Blijkbaar ben ik niet de enige met een origineel idee. Bovendien is er het taalverschil. De meeste jongeren in Molenbeek spreken Frans. Wat kan dit Vlaamse jongetje daar uitsteken? Laat staan een ingeburgerd perspectief veranderen. De moed zakte me in de schoenen.

|

imago van 1080

18

L’Oranger De wanhoop nabij toonde een organisatie zich toch bereid om op de kar te springen. In L’Oranger kunnen jongeren terecht voor hulp bij hun huistaken, m.a.w. voor leerbijstand. L’Oranger bevindt zich in de Maritiemwijk, de armste wijk van Molenbeek.

Drie opeenvolgende zaterdagen trokken een groepje projectmedewerkers in hun twintigerjaren en een groepje tieners uit Molenbeek de straten in om de wijk in woord en beeld te brengen. De grootste barrière tussen de medewerkers en de jongeren was het taalverschil. Maar met enig enthousiasme wisten we dat probleem vlug te overbruggen. We ontdekten samen met hen de Maritiemwijk en daagden de jongeren uit met een fotografische oog naar hun eigen leefomgeving te kijken. Fotografie is immers de kunst om één bepaald moment of een precies afgebakende compositie met de camera vast te leggen. Daardoor let je meer op details.

We bespraken ook de negatieve kijk op hun gemeente.

Maar eerlijk? De jongeren waren daar niet zo mee bezig. Als ik er achteraf over nadenk dan meen ik dat het vooral een Vlaamse manier van denken is.

Molenbeek, met haar extreme multiculturaliteit, is voor ons haast exotisch. Het is zo dichtbevolkt.

Natuurlijk ontstaat daar al eens rel. Bovendien is er veel armoede. Een constante negatieve beeldvorming verlaagt het zelfbeeld van de lokale jongeren. Maar dit gebeurt eerder onbewust. De jongeren die deel­ namen aan het project hadden een duidelijk antwoord klaar: “je m’en fous”.

Negatieve, aangedikte uitspraken leiden tot racisme. Racisme leidt tot sociale separatie, en die kloof tussen mensen zorgt er net voor dat ze verder uit mekaar groeien. Zonder oorzaak, geen gevolg.

Beeldvorming heeft niet noodzakelijkerwijs een weerslag op de realiteit, maar kan de werkelijkheid wel beïnvloeden. Beeldvorming kan leiden tot stigmatisering, een fout vooroordeel van de publieke opinie gecreëerd door de media. Van zodra we een meer kritische houding aannemen ten aanzien van de media, van zodra we leren kijken met onze eigen ogen, kunnen al heel wat problemen overbrugd worden.

Het project Balade en images is een klein verzet dat oproept naar een andere gang van zaken. Dat smaakt naar meer!

|

De smaak van fotografie kregen de jongeren wel goed te pakken. Pascale Winq en Denis Delgado, educatieve medewerkers van L’Oranger, waren ook van de partij. Hun aanwezigheid zorgde voor een gevoel van veiligheid bij de jongeren en overbrugde enigszins het taalverschil. Soms konden we wel iets loswrikken bij de jongeren over hun buurt. Eerder dan van de media, hebben de jongeren schrik van de oprukkende gentrifi­catie. Dat is heel zichtbaar in het landschap, wat ook te zien is op de foto’s. Het uiteindelijke resultaat van dit project is een reizende tentoonstelling, die halt houdt in Gent en Molenbeek. De jongeren titelden de tentoonstelling ‘Balade en images’, omdat we flaneerden in de straten van Molenbeek.

imago van 1080

Fotografieproject Molenbeek

De bloedige aanslagen in Parijs zorgden voor een internationale retoriek over de terreurgroep IS. Wat tot nog toe veraf leek, is plots heel dichtbij. Van de desbetreffende terroristen waren er enkele woonachtig in Molenbeek. Dit is voer voor de media: “Molenbeek is de jihadistische hoofdstad van Europa”, “We zullen Molenbeek opkuisen”. En ga zo maar verder. In luttele uren werd het beeld van een gemeente ‘vol schurkjes’ opgeschroefd tot ‘vol terroristen’, met een #BrusselsLockDown als gevolg. Ook groot Brussel telde zwarte dagen na de terreurdaad. De eens zo fleurige en unieke stad, was een oase van angst.

Molenbeek zal het nog harder te verduren krijgen.

Moet terrorisme aangepakt worden? Ja. Maar, beste media, wees alsjeblieft op je hoede in je berichtgeving. Negatieve, aangedikte uitspraken leiden tot racisme. Racisme leidt tot sociale separatie, en die kloof tussen mensen zorgt er net voor dat ze verder uit mekaar groeien. Zonder oorzaak, geen gevolg.

19

Na #PrayForParis

|

wietse van daele

20

Tussen 20 stage bij een profession Sociaal Wer workshops graf werd het wat stil Daele en Graffiti later, zijn we her nieuwste edu Wietse! Welkom terug! Wat heb jij in de tussentijd allemaal uitgespookt?

Na mijn studies wou ik meer van de wereld zien. Ik nam een sabbatjaar, trok naar Cusco en werkte er zeven maand in een Peruaanse ngo.

Mijn doel was om straatjongeren in contact te brengen met opleidings - en werkmogelijk­heden. Het interessante aan dat project was dat het gedragen werd door de lokale bevolking. Zeven maand lang nam een Peruviaanse gastgezin me in huis en ik werd begeleid door een Peruviaanse straathoekwerker. Zo werd ik ook deel van de lokale gemeenschap.

Hoe was het contact met de straatjongeren?

Er heerst veel armoede en werkloosheid in Cusco.

Al op vrij jonge leeftijd – elf à twaalf jaar – hangen de jongeren doelloos rond, gebruiken drugs en bewegen zich in criminele kringen. Ik bezocht samen met mijn begeleider dagelijks een voetbalveldje in één van de gemarginaliseerde wijken in Cusco. Via voetbal probeerde ik hun vertrouwen te winnen, om met dat vertrouwen de toekomst van die jongeren vorm te geven. Maar het contact ging heel moeizaam.

Eerst scholden ze me de huid vol dat ik als niet Spaanstalige, blanke Europeaan eens ging tonen hoe het allemaal moest. Maar gaandeweg, door alles over me heen te laten komen en hun taal en interesses op te pikken, won ik gestaag het vertrouwen van enkelen.

Hoe hielp je hen concreet?

Een van de jongeren wilde bijvoorbeeld politieagent worden. Maar hij kreeg zijn papieren niet in orde en kon de opleiding niet betalen. Ik stippelde samen met die jongere een traject uit waarbij wij hem financieel een duwtje in de rug gaven en ervoor zorgden dat de administratie in orde kwam. Let wel, het was belangrijk dat we hen niet alles ‘zomaar’ gaven, maar dat ze zelf ook inspanningen leverden!

Spijtig dat ons initiatief voor veel jongeren te laat kwam. Sommige straatjongeren waren al te fel afgedwaald in slechte gewoontes en konden niet meer geholpen worden.

Hij zette een beat op en begon te rappen.

Ik verschoot enorm.

Dat had ik nog nooit gehoord! Ik was toen vijftien, kwam uit een boerendorp in de buurt van Mechelen en wat ik hoorde was voor mij revolutionair. Vanaf toen verdiepte ik me in hiphop.

en 2004 en 2007 liep hij ge bij ons met het oog op essionele bachelor in het l Werk en begeleidde hij s graffiti en rap. Daarna t stil tussen Wietse Van affiti vzw. Nu, acht jaar e herenigd en is hij onze e educatief medewerker:

Wietse Van Daele

TEKST: ELLEN THEITE FOTO’S: SANDER BELMANS & SISKA MINGNEAU

Ja, in 2004 startte ik met vrienden een eigen vzw genaamd Hiphopkafe vzw. Deze organisatie richtte zich voornamelijk op allochtone jongeren uit Mechelen. Via workshops en evenementen die we samen met hen ontwikkelden, stimuleerden we hun creativiteit en gaven we hen een zinvolle vrijetijdsbesteding. Hiphopkafe vzw werd in 2012 opgedoekt omwille van studies die voorrang kregen, maar we krijgen tot op vandaag de vraag wanneer we nog eens een evenement organiseren. Jammer dat het initiatief niet is opgepikt door anderen, want het vulde wel een leegte bij de Mechelse jongeren.

Ik ben er in gerold toen een maat van me, die in een rolstoel zat omwille van een spierziekte, zei dat hij met iets nieuws bezig was en dat het wel eens iets voor mij zou kunnen zijn. Op een avond ging ik samen met een andere vriend bij hem thuis. Hij zette een beat op en begon te rappen. Ik verschoot enorm.

Dat had ik nog nooit gehoord! Ik was toen vijftien, kwam uit een boerendorp in de buurt van Mechelen en wat ik hoorde was voor mij revolutionair. Vanaf toen verdiepte ik me in hiphop. Eerst luisterde ik enorm veel, dan schreef ik samen met wat vrienden, daarna durfde ik wat alleen te schrijven en op te nemen, en uiteindelijk rapte ik in groepjes. Mijn eerste groepje was trouwens samen met de twee bovenvermelde gasten. Dat was echt een geniale tijd.

We trokken met de fiets naar optredens, met de vriend in rolstoel tussen ons beide in. We hieven hem op het podium; wat een heel bizar zicht was, een rapper in een rolstoel. Dat was in die periode ongezien, nu is dat al meer ingeburgerd.

|

Je maatschappelijk engagement toon je ook met je muziek, niet?

Hoe ben je eigenlijk in contact gekomen met hiphop?

wietse van daele

Vijf jaar na datum verraste ik mijn gastfamilie met een bezoekje en sprong ik ook de ngo eens binnen. Toen bleek dat twee van de jongeren die ik toen begeleidde nog steeds aan het werk waren en een gezin hadden uitgebouwd. Tof om te horen dat het project toch voor een paar jongeren verschil heeft gemaakt, en dat het project nog steeds loopt. Door dat project is mijn interesse gegroeid in ontwikkelingssamenwerking en ben ik internationale politiek gaan studeren.

21

Heb je enig idee of je werk daar, zoveel jaar na datum, nog steeds zijn vruchten afwerpt?

Waar haal jij als schrijver inspiratie voor je teksten?

In het begin kopieerde ik wat er binnen de hiphopscene aanvaard werd. Dat was vaak zeggen hoe goed ik wel niet was en hoe goed ik me grammaticaal van de rest onderscheidde. Ondertussen vind ik dat niet meer interessant. Veel inspiratie komt nu uit de dingen die ik meemaak in mij leven en waar ik niet onmiddellijk weet hoe ik ermee om moet gaan. Zoals toen die maat in de rolstoel stierf aan zijn spierziekte. Voor mij was het zeer belangrijk om die gebeurtenis zo goed mogelijk in een tekst te gieten, want hij was ook de reden waarom ik met schrijven begon. Maar ook gewone dagelijkse dingen, zoals de liefde… Of nee, toch niet de liefde, dat vind ik moeilijk om over te schrijven.

|

wietse van daele

22

Je bent je muzikale carrière uit aan het bouwen met drié projecten?

Ja. Ten eerste heb je mijn soloproject onder mijn artiestennaam Shockproof, in samenwerking met DJ Tumult en een saxofonist. We brengen live nummers zowel op beat als zonder beat – richting slam poetry.

Anderzijds heb je de PT-crew waar we met vier rappers op funk, soul, hiphopbeats iets meer catchy en zomerse nummers brengen.

Ondertussen is de PT-crew gestopt omdat de interesses van de groepsleden zo uiteen liepen dat het niet meer mogelijk was om ermee verder te gaan. Maar onder vrienden bestaan we nog wel! Het meest actieve project op dit moment is Okkupeerder.

Twee jaar terug richtte ik de groep op omdat ik met live muzikanten wou werken. Dat, in combo met mijn liefde voor jazz, is dus Okkupeerder geworden.

Shockproof… Waar komt je artiestennaam vandaan?

Stomme naam (krult zijn neus). Ik ben al heel lang het moment voorbij waarop ik die naam kan veranderen. Teveel mensen kennen me onder die naam. Hij stamt af van mijn beginperiode, maar nu klopt hij niet meer. De naam hangt samen met het stoere hiphop-imago dat ik mezelf toentertijd aanmat, maar wat ik nu niet meer wil hebben. Bovendien impliceert Shockproof dat ik in het Engels rap, wat ook niet waar is. Ik ben blij dat we bij Okkupeerder mijn echte naam gebruiken. In de jazzwereld is het ‘not done’ een bijnaam te gebruiken.

Vandaar dat in de promo van Okkupeerder altijd Wietse Van Daele komt te staan. En daar ben ik zeer tevreden mee!

Maar ik wou niet op de pier van Blankenberge tussen Regi en Christophe mijn tekst playbacken, dat strookte niet met mijn waarden binnen de muziek.

Een stand-in heeft de ganse zomer mijn tekst op allerlei evenementen ingezongen, terwijl ik in de zetel vol schaamte toekeek…

Op welk muzikaal project ben je tot nog toe het meest fier?

Haha! Omdat ik graag surf, heb ik onlangs mijn ideale reispartner op de kop getikt: Danny De Vito.

Met hem trek ik er graag op uit langs de kusten.

Het is een omgebouwde Mercedes Vito, gekocht van een surfer, waarin ik kan slapen. Aan zee kom ik volledig tot rust en kan ik me zalig een tijd van niets aantrekken.

BENIEUWD HOE WIETSE KLINK? CHECK ZIJN SOUNDS OP: SOUNDCLOUD.COM/OKKUPEERDER SOUNDCLOUD.COM/ SHOCK015 SOUNDCLOUD.COM/PTCREW SHOCKPROOF.BANDCAMP.COM

|

Als uitsmijter! Wietse, wie is Danny deVito?

wietse what’s van updaele doc?

Ik had ‘per ongeluk’ eens een hitje in mei 2006. Echt!

Op een warme zomeravond legde Pita van ABN, de grondlegger van de Vlaamse rap, in zijn opnamestudio een zomerse reggae-beat op en begonnen we met enkele rappers zomaar wat te schrijven. Tot daar. Helaas belde Pita me ’s anderendaags op met het idee een videoclip te maken bij dat nummer. “Je meent het niet? Van dat nummer?” Ik stond er niet geweldig voor te springen, maar zo geschiedde. De clip werd opgepikt door JIM tv en Radio Donna bombardeerde Zomer tot supertip. Plots moesten we in een heel commercieel circuit optreden, Tien om te zien enzo. Maar ik wou niet op de pier van Blankenberge tussen Regi en Christophe mijn tekst playbacken, dat strookte niet met mijn waarden binnen de muziek. Een stand-in heeft de ganse zomer mijn tekst op allerlei evenementen ingezongen, terwijl ik in de zetel vol schaamte toekeek…

23

Wat is de grappigste anekdote uit je muzikale carrière?

Op nog een ander project, waar mijn twee sporen, ontwikkelingssamenwerking en muziek, samenvloeiden.

De Stad Gent maakt deel uit van het Creative Cities Network in de categorie Muziek. Dat is een internationaal netwerk dat steden de kans geeft om knowhow en ervaringen uit te wisselen. Tot dat netwerk behoort ook Bogota. Omwille van mijn voorliefde voor Latijns-Amerika leek het me heel interessant een uitwisselingsprogramma op poten te zetten.

Mijn projectvoorstel viel echter in dovemansoren.

Ik was zo verbolgen dat ik het project op mijn eentje opstartte. Ik nam drie maand loopbaanonderbreking en reisde af naar Panama en Colombia. In drie Colombiaanse steden nam ik een nummer én videoclip op met lokale muzikanten. Sommige muzikanten leerde ik kennen via Youtube, andere kwam ik tegen op straat of waren vrienden van vrienden. Terug in België gingen Gentse muzikanten aan de slag met de opnames. Petaca is een EP’tje dat verschillende culturen samenbrengt onder het motto van muziek.

Bruggen bouwen met

Pigment

|

bruggen bouwen met pigment

24

TEKST: WIETSE VANDAELE FOTO’S: KAMP KWADRAAT

Op zaterdag 17 oktober kreeg de grijze brug in de Frans Verbeekstraat te Overijse een serieuze make-over.

Gewapend met de spuitbus lieten we verschillende topnamen in de graffitiwereld los op een muur van maar liefst 250 m²! Het resultaat is verbluffend…

Van de selfie-trekkende gorilla van Aerosol Kings, over de gemuteerde man van A Squid Called Sebastian tot de mysterieuze violist van de professionele hand(en) van The Wizards. En, wat zou een graffiti-jam zijn zonder de ontdekking van lokaal talent? Inderdaad, De 15-jarige Kalvin ‘Dark’ Festré mocht plaatsnemen tussen zijn helden en behaalde grote onderscheiding voor zijn werk. Hou die naam in ’t oog!

Deze graffiti-jam is dé hoogdag van het project Pigment, een graffitiproject door en voor jongeren.

Door de onvermoeibare inzet van de lokale jeugdraad werden bezoekers met honger en dorst niet aan hun lot over­gelaten.

Als je dit openluchtmuseum wou bewonderen met een drankje in de ene hand en een loempia in de andere hand, dan kon dit perfect. Ook de dj die zijn beats door de tunnel knalde, droeg bij aan de gezelligheid van deze zaterdag­ namiddag. Niet alleen de buurtbewoners waren talrijk aanwezig, ook passanten parkeerden nieuwsgierig hun wagen voor een introductie in de wondere wereld van graffiti.

Deze graffiti-jam is dé hoogdag van het project Pigment, een graffitiproject door en voor jongeren.

We hebben al een heel traject achter de rug.

Zo fristen we in het voorjaar de muren van het Hoeilaartse jeugdcentrum Koldam op met twee bijzonder knappe kunstwerken, ook wel pieces genoemd in het graffiti-jargon. Vervolgens volgden enkele jongeren uit de Druivenstreek tijdens de zomervakantie een driedaagse graffiti-stage.

Daar leerden ze onder deskundige begeleiding de kneepjes van het graffiti spuiten. Bewonder het resultaat van drie dagen creativiteit van 15 jongeren op de parking achter de Brusselse Steenweg in Tervuren.

|

STAAT DE JEUGD VAN JOUW GEMEENTE OOK TE SPRINGEN VOOR EEN PROJECT À LA PIGMENT? AARZEL NIET EN NEEM CONTACT MET ONS OP! MEER FOTO’S OP DE PIGMENT-TUMBLR

bruggen bouwen met pigment

Geniet met ons mee van de foto’s van het evenement. En nog eens merci aan alle partners voor de leuke samenwerking! Het mag duidelijk zijn dat graffiti leeft in de Druivenstreek. In december bekijken we samen met de jongeren en de gemeentes hoe we een vervolg aan dit succes­ verhaal breien. We keep you posted!

25

Pigment daagt jongeren uit om zich creatief te uiten. De jeugddiensten van maar liefst drie gemeenten (Overijse, Hoeilaart en Tervuren) trommelden jongeren op om hieraan mee te werken. De gemeenten kozen voor Graffiti vzw als geschikte partner om de gemeentes letterlijk in de verf te zetten. Naast contacten met bovenstaande graffiti-zwaargewichten én de ervaring in jongerenprojecten, verzorgden we workshops op de graffiti-jam. Onder deskundig oog van onze workshopbegeleiders waagden een twintigtal enthousiaste jongeren zich aan hun eerste piece.

Ik ga naar Calais en neem mee…

One line, please …one line!

No line, no clothes…

|

Ik ga naar calais en neem mee

26

TEKST EN FOTO’S: SISKA MINGNEAU

Op 7 september 2015 trok een Belgisch konvooi met kleren, dekens en schoenen naar de ‘Jungle’, een vluchtelingenkamp in Calais. Katleen en ik stouwden onze auto vol en reden mee. Maar ergens onderweg raakten we het konvooi bijster en bolden we per ongeluk rechtstreeks het kamp binnen…

Dit is ons relaas.

In de ‘Jungle’ verblijven meer dan drieduizend vluchtelingen, en het aantal blijft groeien. De vluchtelingenstroom richting Calais lijkt niet te stuiten. De mensen zijn er volledig afhankelijk van humanitaire hulp. Vandaar dit Belgisch initiatief om levensmiddelen naar Calais te brengen.

Met de volle bestelwagen huiswaarts keren was uitgesloten.

Daarom besloten Kathleen en ik een groepje Franse vrijwilligers te volgen naar voedselbedeling in het kamp. Nuja, een kamp…

Eerder een Afrikaanse sloppenwijk. Het is hallucinant in welke erbarmelijke omstandigheden de mensen daar over­ leven. Op het centrale ‘plein’ stond een rij wachtenden van wel een kilometer lang. De Franse vrijwilligers hielpen de orde in de rij bewaren en stuurden ‘voorkruipers’ terug naar achter.

Kathleen en ik kregen dezelfde taak toegewezen. In het begin voelden we ons heel onwennig in hun nabijheid en om hen terecht te wijzen, maar geleidelijk aan voerden we korte gesprekjes en maakten zelfs mopjes. Drie uur later was het eten op, maar de rij telde nog honderden hongerigen. Morrend dropen ze af: “Dat wordt wachten op de volgende lading voedsel…” Op de terugweg naar de auto nodigden enkele Sudanezen ons uit om even bij hen te komen zitten, om ons te bedanken dat we samen met hen de ganse middag in de kou stonden. “You come back next week?” vroegen ze. “Maybe”, antwoordde ik onwennig.

Maar rijd alsjeblieft het kamp niet binnen, want dan ontstaat er ruzie en chaos.

Leeg vanbinnen keerden we terug naar onze bestelwagen vol gerief. Daar waren gelukkig ondertussen enkele Belgen toe­ gekomen. We hielpen elkaar en losten auto per auto, constant zoekend naar orde in de chaos. Meermaals sloten we de deuren van de auto’s tot de wachtenden terug in één rij stonden: “One line, please! One line! No line, no clothes!”

27 Ik ga naar calais en neem mee |

Een 400-tal auto’s kwamen toe op de afgesproken plaats aan de rand van het kamp om het gerief te lossen en te sorteren.

Wegens plaatsgebrek verwezen de organisatoren van het initiatief Kathleen en ik naar een andere verzamelplaats. “Maar rijd alsjeblieft het kamp niet binnen, want dan ontstaat er ruzie en chaos.” We voerden het adres in de gps in en vertrokken. Maar gps’en hebben soms een eigen willetje en deze stuurde ons – jawel – rechtstreeks het vluchtelingenkamp in. We schrokken, maakten vlug rechtsomkeer en vonden een parking net buiten het kamp. Maar Belgen te bespeuren… Daar stonden we dan, met een volgeladen auto die we niet konden lossen…

g W e enw S TE FA

weg en weer

28

Ik wil het met jou graag hebben over tegen de stroom invaren. Toen ik jou voor het eerst zag, dacht ik meteen: die heeft lef. Je hebt een uitgesproken eigen stijl waarmee je uitdrukt waar je voor staat. Toen we op Facebook vriendjes werden, zag ik aan je posts dat je een kritische houding aanneemt.

Je gaat niet licht over de dingen. In feite maak je er jouw doel van om tegen de stroom in te varen. Of heb ik het mis? En leid je eigenlijk een heel normatief leventje?

|

INK

KO N

MA

RY A

S

NN

ILLE M

Dag Mary-Ann,

S

eer

AN W

19 november 2015, Gent

We hadden het al eens over jouw gevecht voor holebirechten. Zelf maak ik ook deel uit van die ‘substroming’, maar probeer ik me er zo min mogelijk mee te identificeren. Toen ik jonger was, hing ik er haast mijn zelfbeeld aan op.

Ik dacht dat dit een verplichting was. Op dit moment voel ik het niet meer zo aan. Als ik met vrienden over mijn seksualiteitsbeleving (wat een woord!) praat, wind ik er natuurlijk geen doekjes om. Maar daar blijft het dan ook bij. Ik heb nooit echt de nood gevoeld om op de Pride mijn trots te betuigen. Moest ik in de jaren zestig, zeventig, tachtig of ja, zelfs, negentig leven zou ik er wel staan. Maar in de tussentijd voel ik in mijn omgeving geen enkele tegenkanting meer. Ik heb niet het gevoel dat ik het slachtoffer ben van discriminatie. Hoe sta jij daar tegenover? Vanwaar jouw energie om te blijven vechten? Heb je het gevoel dat we nog stappen moeten zetten? Als ik buiten de grenzen van mijn veilige omgeving denk, geloof ik dat. Maar hier en nu?

Als ik nadenk over verzet, over tegen de stroom in varen, dan vind ik het wel een noodzaak. De gap is groter dan ooit. We hebben een economische ongelijkheid gecreëerd die de hele wereld naar de vaantjes helpt. Hier kan ik uren over uitweiden. Misschien moet ik dat niet doen. Maar om over een substroming van verzet te spreken waar ik me volledig kan/kon in vinden, zijn dat de Indignados; de verontwaardigden. Ik zag een mooie en kritische blik in deze verzetsbeweging. Een gevecht tegen iets dat vanzelfsprekend lijkt, en niet te verslaan is, iets dat we ‘het kapitalisme’ noemen. En nog beter het laatkapitalisme of ‘Der Spätkapitalismus’ zoals meneer Ernest Mandel het verwoordde.

Dagelijks spreken we er slecht over, en erna gaan we onze inkopen doen in de supermarkt. We kunnen er niet aan ontsnappen. Maar we moeten er blijven tegen vechten. Onze ‘savoir vivre’ die we voor vanzelfsprekend nemen, draagt bij aan de vervuiling van onze wereldbol, aan de immense ongelijkheid op wereldvlak, aan het in stand houden van de Derde Wereld, en ook aan oorlog van zodra die economie nog maar op wankele pootjes komt te staan. Bon, ik ga het hier bij laten. Anders schrijf ik een boek. Natuurlijk is mijn bekommernis maar een First World Problem. Ik heb geen honger. Ik heb een dak.

Mary-Ann, ik ben blij jou te leren kennen. En ben benieuwd naar je repliek!

Stroomopwaarts, blijven we gaan.

Liefs, Stefaan

er

Liefste Stefaan, Je uitspraak “die heeft lef” is waar het, volgens mij, bij de meeste mensen fout loopt. Dapper, of vooruitstrevend genoemd worden, om iets doodsimpels als klederdracht, seksualiteit of houding, lijkt mij niet enkel een voorbij­ gestreefd, maar ook een vrij nutteloos statement.

Liefs, Mary-Ann

|

Dus haal je koevoet van onder het stof.

Ga met mij in Brussel staan.

weg en weer

Er is een persoonlijk luik aan verzet. Je zet je veiligheid op het spel in een groezelig café. Je gaat naar de biowinkel en steunt lokale producenten. Je boycot Primark. Waar zowel jij en ik nu op een punt staan in ons leven waar keuzemogelijkheden ons een kritische houding toelaten, betekent dat echter niet dat het verhaal eindigt. Want hoe vaak jij ook vijf minuten eerder uit de douche stapt, dat verhelpt niet dat de industrie er op die vijf minuten meer water doorpompt dan jij ooit in je hele leven zult consumeren.

Een kluizenaarsbestaan leidt niet tot verandering.

“Wir haben est gewusst” schreef De Morgen, en ze hadden gelijk. Maar naast informatie is er actie, initiatief en het juiste soort verontwaardiging nodig. En door ons op sluiten in onze safe spaces, door ons te omringen met de juiste mensen en het debat stapsgewijs te omzeilen hebben we onze eigen huid gered, maar daarom geen acceptatie afgedwongen. De publieke opinie van vandaag moet dringend van zijn barkruk donderen, zijn met water opgespoten biefstuk bij de plastiek verpakking grijpen en deze eensgezind in het gezicht van de gevestigde orde smijten.

De grootsheid van de mens is gebouwd op slavernij. Op uitbuiting. Dat blijft de dag van vandaag even waar. Al zien we het niet meer.

Onze kooien zijn niet langer uit metalen, meesters of zweepslagen gemaakt, maar uit meningen, media, advertenties, minimum­ lonen en staatsgrenzen. Uitbuiting richt zich vandaag op de zwakkere. Op de arme. Op de alleenstaande moeder. Op de immigrant.

Op de ander. Op degene die het al moeilijker heeft, door gewoon te zijn. Dat is de aard van onze kooi. Je merkt niet dat hij er is, zolang je er niet tegenaan loopt. Hoe meer je tegen de stroom in zwemt, hoe duidelijker de barricade wordt.

En des te groter de drang om eruit te breken.

29

Het is net zoals een lesbische vrouw dapper noemen omdat ze haar vriendin ‘durft’ kussen in een Brusselse achterbuurt. Goed bedoeld, weliswaar, en een stuk aangenamer dan voor Putte nageroepen te worden, maar onder een laag vernis, net even pijnlijk.

Het beklemtoont nogmaals de idee dat het lef vraagt om simpelweg jezelf te zijn. Dit is de paradox die mijn activistische houding sterkt. Mensen zijn nog steeds zo gemakkelijk geschoffeerd, geshockeerd, verontwaardigd, voor de compleet verkeerde redenen. Zolang er werkgevers zijn die mij liever op een stuk metaal van 1,6 cm diameter beoordelen dan op mijn talenkennis, zie ik reden tot protest. Zolang mensen liever hypocriet zijn dan ongezellig, zie ik inhoud voor debat. Hoe meer we ons gemeenschappelijk neerleggen bij de stand van zaken, hoe minder er effectief verandert. Hoe langer we stilstaan, hoe sneller we achteruit gaan en hoe conservatiever, kleinburgerlijk en nationalistischer we worden. Het dreigingsniveau stijgt.

Er is zoiets als privilege. Als je het leven inkomt als een blanke heteroseksuele, cisgender, Westerse, aantrekkelijke, gezonde man, dan speel je het spel op de gemakkelijkste setting. Ik kies deze kernwoorden, omdat ze heel duidelijk de schemerkant van het verhaal aantonen. Als je een van deze variabelen aanpast, dan worden zaken waar de meeste mensen nooit bij nadenken een queeste op zich.

Laat staan dat je er twee aanpast. Of allemaal. Privilege is geen scheldwoord en niets om je voor te schamen, maar wel iets om je bewust van te zijn. Zo delen jij en ik in het privilege dat we wonen in een land waar homoseksualiteit voor het grootste deel aanvaard wordt. Getolereerd. Niet geaccepteerd. Hetero is de standaard setting. Wij de afwijking. En eens je dat beseft, groeit er snel een zekere drang om van jouw privilege gebruik te maken om je stem te verheffen voor zij die dat geluk niet hebben. Of om buiten je eigen ervaring te treden en onrecht op andere vlakken van de maatschappij aan te kaarten.

30 nieuwjaarsreceptie

|

s

Graf fiti vz w geef t z ich bloo t Inclusief vernissage Expo # 12: de exhibitionist – een cocktail van artistiek werk van onze vrijwilligers

Jij toch ook?

Op vrijdag 22/01/2016 van 17 tot 22 uur Bij Graffiti vzw dampoortstraat 84 9000 Gent

2016

31 nieuwjaarsreceptie |

En kl op e inkt zinde en rend

Hét ideale inspiratieboek over graffiti en graffitibeleid

Hét ideale inspiratieboek over graffiti en graffitibeleid

Nu te koop voor €10*

Bestel via daisy@graffitivzw.be

missie & visie

Transparant is een driemaandelijkse uitgave van Graffiti vzw die aan het jeugdwerk wordt aangeboden.

*exclusief verzendingskosten

Graffiti vzw biedt kinderen, jongeren en jeugdwerkers ruimte en middelen aan om op een creatieve manier kennis te maken met, te experimenteren met en zich te ontplooien in diverse creatieve communicatievormen. Communiceren is immers een basisvoorwaarde om actief, bewust en kritisch te participeren in de samenleving. Onze dienstverlening stoelt op kwaliteit en diversiteit. We profileren ons naar diverse doelgroepen en streven naar maximale inspraak en participatie van deelnemers en medewerkers in alle facetten van de werking.