Transparant #71

Driemaandelijks tijdschrift van Graffiti vzw januari – februari – maart 2018 • zeventiende jaargang nr. 71 • v.u. Peter Bosschaert • Dampoortstraat 84 9000 Gent • Afgiftekantoor 9000 Gent X • P2A6209

PB- PP BBELGIE(N) - BELGIQUE

4

voorwoord

voorwoord

2

Burgerlijke Ongehoorzaamheid “Wie niet beweegt, voelt de kettingen niet.”

Een slogan die vroeger in Gent op één van de stadsmuren prijkte. Nu door de Preventiedienst netjes verwijderd. Als de zon fel op de muur schijnt, kun je soms nog het restant lezen. Iedereen botst wel eens tegen het systeem aan. Maar veelal zijn we gewend om in de pas te lopen. Dat verslecht – naar het schijnt – naarmate we ouder worden. Cynisme sluipt langzaam onze hoofden binnen. “Zo gaat het.”

“Er valt weinig aan te doen.” Het is aan de jongeren om de wereld die ze erven, ter discussie te stellen.

En daar denken we met de redactie ditmaal over na.

Helena schreef een artikel over de kleine verzetten van de hipster of geitenwollensokkenbakfietssocialist. We interviewden Obaidullah, vrijwilliger bij Graffiti vzw: hij neemt ons mee in zijn verhaal waarom hij Afghanistan ontvluchtte en op welke problemen hij vandaag stuit. Raf maakt een betoog over de rol van de intellectueel in onze samenleving.

Lisa ging in gesprek met onze ateliervrijwilligers.

Ze schept een portret van onze atelierwerking de voorbije drie maanden in NEST, de oude stadsbibliotheek van Gent. Claudia leert ons alles over het Theater van de Onderdrukten en Wouter schreef een stukje over de hedendaagse hippies. Genoeg voer om je tanden in te bijten.

Rest me nog dit: ik neem afscheid van Transparant.

Mijn collega Romy neemt de fakkel over. Ik ben ervan overtuigd dat Transparant een jong forum blijft dat met een kritische kijk en het nodige korreltje zout onze wereld onder de loep neemt!

Liefs Stefaan

inhoud Sociale verandering en de geitenwollen­­- sokkenbakfietssocialist

4

Helena Van Wyk

In gesprek met Obaidullah Karimy Stefaan Willems

Wijzer Nieuws Raf Schuljin

Straatier Lisa Nyakaana

Theater van de Onderdrukten Claudia Callebaut

Het tijdperk van de hippie is voorbij …

Wouter Van Dyck

Sticky Fingers Graffiti vzw

8 13 17 22 24 28

28

8

3 inhoud

17

colofon Redactie Stefaan Willems, Claudia Callebaut, Raf Schuljin, Wouter Van Dyck, Helena Van Wyk, Lisa Nyakaana Fotografie Claudia Callebaut, Marthe Verhoest, Tine Dewulf, Lynse Vlerick Eindredactie Stefaan Willems & Ellen Theite Vormgeving Katrien Dellafaille Druk Druk in de Weer Verantwoordelijk uitgever Peter Bosschaert

sociale verandering

4

Sociale verandering en de geiten­wollen­ sokken­bakfiets­socialist —

TEKST: HELENA VAN WYK BEELDEN: INTERNET, MARTHE VERHOEST, TINE DEWULF, LYNSE VLERICK

5 sociale verandering

Uit kinderlijk enthousiasme instemmen om een artikel te schrijven en dan naar een wit blad staren: wat wil ik nu precies kwijt over burgerlijke ongehoorzaamheid? Het eerste wat in mij opkomt, is deviant gedrag. Gedrag dat afwijkt van de norm, en de alarmbelfunctie dat dit soort gedrag heeft in onze samenleving. Ik kan mijn cursussen sociologie bovenhalen en daarover een mooi wetenschappelijk artikel in elkaar knutselen.

Maar als ik even eerlijk ben: dat examen maakte ik al en die cursus borg ik netjes op in de kast bij de rest van mijn (leer)stof! Uiteindelijk schoot het me te binnen dat ongehoorzaamheid niet per se illegaal hoeft te zijn of een complex probleem aankaart en grote gevolgen heeft! Onze maatschappij heeft een zekere ‘flow’, een bepaalde manier van doen, een vast systeem van normen en waarden waar men niet van afwijkt. Toch? Ook die dagelijkse flow kunnen we doorbreken.

sociale verandering

6

Beetje bij beetje ’t Zal wel zijn! Veel mensen zijn ongehoorzaam zonder het zelf te beseffen. Niet omdat ze iets verkeerds doen, maar omdat ze die flow, de dingen die vanzelfsprekend lijken in de maatschappij, doorbreken of er zelfs tegen in gaan. Ik heb het over de hippies, alterno’s en hipsters. Mensen die onze grijzehokjesmaatschappij een tikkeltje kleurrijker maken met nieuwe gewoontes, kledingstijlen en ideeën.

Studeren, een job vinden, een partner zoeken, een huis kopen, trouwen en kinderen krijgen. Zo ziet de levenscyclus van een gehoorzame mens eruit.

Iemand die afwijkt van de cyclus en bijvoorbeeld geen kinderen wil, wordt vol ongeloof aangekeken.

Je herkent de discussie: “Waarom wil je geen kinderen?” “Wie gaat er voor jou zorgen als je oud bent?” “Nou, dat is heel egoïstisch!” Het gaat zo wel even door. Alsof een kinderloos persoon eigenhandig zorgt voor het uitsterven van de mensheid!

“Alle beetjes helpen.” Een uitspraak eigen aan onze nieuwe generatie. Sommige mensen maken hun eigen kleren of gaan naar een tweedehands winkel, anderen delen hun huis met enkele vrienden om minder plaats in beslag te nemen en er zijn zelfs mensen die samen een auto kopen en delen.

Vaak beschouwen we ‘de wereld verbeteren’ als een drastische verandering. Plots veganistisch en zero-waste leven, je hele levensstijl omgooien! Je moet het helemaal niet zo groots zien. Dit hebben die ‘gekke, kleurrijke’ mensen goed begrepen want verandering is een traag en ingewikkeld proces.

Vergelijk het een beetje met het aanleggen van een nieuwe weg in België: je moeten jaren wachten op een deftig resultaat, maar uiteindelijk krijg je een vlekkeloze weg, althans eentje zonder putten. Zo gaat het ook met de weg van verandering die ons wegbrengt van de consumptiemaatschappij.

Anders zijn wordt gelijk gesteld aan ongehoorzaam zijn.

Daarom applaudisseer ik even voor diegenen die de ongeschreven gedragsregels aan hun laars (of sandaal) lappen en durven ongehoorzaam te zijn!

Waarschijnlijk hoorde je al van Think Twice of de kringloopwinkel, favoriete hide outs van creatieve makers en alternatieve studenten waar je voor een aantal euro’s een volledige relatief nieuwe garderobe hebt.

Ondanks de vastgeroeste waarden en normen van onze samenleving slagen deze mensen erin om stap voor stap zich steeds verder te verwijderen van de op hol geslagen consumptiemaatschappij. Dit is zeker geen gemakkelijke taak. Het is al niet simpel om gewoon jezelf te zijn. Vooral niet als je anders bent dan de meerderheid. ‘Anders zijn’ wordt gelijk gesteld aan ‘ongehoorzaam zijn.’ Daarom applaudisseer ik even voor diegenen die de ongeschreven gedragsregels aan hun laars (of sandaal) lappen en durven ongehoorzaam te zijn!

sociale verandering

Straffe rakkers!

Zoals ik eerder zei: deze alternatievelingen doen niets illegaal. Zij hebben simpelweg een andere manier van leven. Een manier die, als je het mij vraagt, vaak socialer, duurzamer en groener – hier neem ik even afstand van hipsters, aangezien ‘organic coffee’ en avocado’s niet te voet naar België komen – is.

Denk maar aan de opkomst van het DIY’en!

Mensen zoeken sneller naar een goed Youtubefilmpje over hoe je een bed maakt uit oude paletten.

Of, snuif de frisse hipsterlucht op in de Kleemburg in Gentbrugge. Het is een kleine nieuwbouwwijk waar de huizen allemaal in dezelfde stijl gebouwd zijn en waar er veel plaats is voorzien voor jonge gezinnen met kinderen. Alle huizen staan rond een pleintje met een speeltuin en enkele picknicktafels in het midden.

Waarschijnlijk hoorde je al van Think Twice of de kringloopwinkel, favoriete ‘hide outs’ van creatieve makers en alternatieve studenten waar je voor een aantal euro’s een volledige relatief nieuwe garderobe hebt. En natuurlijk hoort er bij deze garderobe een goedgevulde (herbruikbare!) bak vol lekkere, lokale bio groentjes.

Als kind keek ik deze wortelknabbelaars wat raar aan. Ik begreep niet waarom zij hun kleren niet gewoonweg in de normale winkel kochten of naar de Ikea gingen als ze nood hadden aan meubels. Natuurlijk snapt een tienjarige niet dat die arme, scharrelende student moet roeien met de tweedehands riemen die hij of zij heeft!

7

De sociale kringloop

in gesprek met

8

In gesprek met

OBAIDULLAH KARIMY —

in gesprek met

TEXT: STEFAAN WILLEMS PICTURES: STICKY FINGERS PROJECT

9

A young man originally from Afghanistan and living in Belgium for two years now. He wants to make a short film that changes the perspective on refugees, and he’s already working on his cause in different organizations, among them we are lucky to have Obaid as a volunteer! For the occasion this interview is in English.

The program of a university in Afghanistan is not the same as a university here?

Of course not! The courses in Afghanistan are more adapted to the American model. Our university had a contract with a university in the United States. They were supporting us with study materials and our teachers were going to scholarships in America for about six months to provide us with new methods and insights from there. It’s totally different than over here. Also the level is not the same as in Afghanistan. I found out that I was not on the same level as my fellow-students.

Maybe that is just the language difference, no?

No, we spoke English during the Erasmus Program because everybody came from different countries like Spain and Italy.

in gesprek met

10

Just all European countries?

Can you describe yourself in 3 words?

That’s already a difficult question.

It can be a simple answer. For example, I consider you a creative person.

I don’t really consider myself a creative person, but I try to be one. What I can say is that I’m a patient person. I’m very patient about all the things coming on to me. And I’m a person that tries a lot. I guess.

How old are you now?

I am 24.

Are you studying at the moment?

No, I studied for one year in the Erasmus program. But that finished in June this year.

And what did you study there?

Journalism in the first semester, and Communication Management in the second one.

I was trying to find courses that I could combine with the courses I followed in Afghanistan. There I studied Journalism and Public Relations, but it was too tricky to combine. The courses are totally different over here.

No, as well the United States and Vietnam for example. But in Afghanistan the educational level is a lot lower. We don’t have as many study books to read. And we don’t have our own studies, it’s always in other languages. For example, a lot is in Iranian - that is a very similar language to the one I speak but not the same. You need to fully understand that language to know what the book is saying.

Your English is very good. Did you have English courses in Afghanistan?

Yes I learned English through courses, we had English in university and high school. But I mostly learned it in private courses out of university and school.

In which city did you study?

I studied in my own city in the province called Balkh. The city is called Mazari Sharif and is located in the centre of that province. It’s one of the best universities in Afghanistan! In total there are three main cities that have a education system, and luckily my city was one of them.

Why did you choose Journalism? Are you passionate about researching current topics?

Actually, I think I was a bit too young and a bit too ambitious. You know that the situation in Afghanistan is messed up. It was not clear what

were facts, and what weren’t. As a matter of fact, nothing was clear and still isn’t. But people are not aware of it. They just listen to what the government tells them. So, I was always interested to get the facts from behind the curtain. A big idea! But after two and a half years I noticed I was not the only one who had this idea. There were a lot of other journalists doing it, and a lot of them were killed because of that. So, maybe it’s not that smart either.

A journalists life is not important in Afghanistan.

There is no value for journalism over there.

But it’s very important to inform the people.

in gesprek met

I would say it’s kind of effective. People are trying to give a message on social media, but in the case of Afghanistan I don’t believe many people have the guts to fight for their cause on these media. I saw a lot of video’s passing by when I still lived there, but there was nothing I could do. I knew the video’s were exposing the facts. For me, it was really difficult to hear all these facts and not be able to do anything about it. For example, I was and I am very aware that our governor is a maffia-person. Actually, it’s him doing all the bad stuff in our city. But what can I do about it? I went a bit against a guy, the boss of healthcare. I had done some research and wrote an investigation report.

At that time I was linked to the human rights organization as a volunteer and I was doing some work in the free clinics for a few months. The free clinics are funded by the government and I found out that they were actually not taking care of the people over there. Instead they were advising them

11

Yes, and that is why I kind of changed my way and I left the Journalism department to study Public Relations. I wanted to become more like an ambassador or someone who can give pure information from the government to the people and from the people to the government, and by doing so is able to remove this curtain of secrecy between these two parties that need each other.

So more clearly and diplomatic than journalism.

But after studying this course for one year I realized that being the spokesman of an organization has nothing to do with clearing out the facts to the people. If you work for an organization, you need to say and formulate your argument the way they like it.

Do you believe in the force of social media? This week I saw a video passing by of a Belgian-Marrocan slampoet who was criticizing the riots taking place in Brussels at that moment. She had a very nice message and the video was shared over a thousand times. I think there really are possibilities with social media nowadays. What do you think?

to go to the private hospitals, their own hospitals, to earn more money. I tried to publish my investigation report but that guy went against me with arguments like “You have no right to do that” or “You don’t know anything.” And even the human rights organization was advising me not to publish my report because it was too aggressive. But these were the facts that I learned from the people who were in the hospital! So, yes I was aggressive because people lost their lives because of them. If they didn’t understand that, then I don’t care. And that’s how it works and there’s nothing you can do about it.

When did you come to Belgium?

in gesprek met

12

It’s been two years now. Actually, next January it will be exactly two years.

Do you think you can continue your discours from over here? I am thinking of magazines like MO-magazine and De Wereld Morgen that might publish your story. And here you are in a safe context to put your story into words.

I don’t think it would be effective over here. Most of the people know that there are things going on in Afghanistan, but honestly they don’t care and some of them even hate Afghan people. Not long ago I was watching a video on YouTube about Afghan refugees and it was so disappointing! The video was watched over a million times and there were many, many comments. In the comments they were not calling us refugees but ‘rapefugees.’

I am not saying Afghan people are angels and that they haven’t done anything wrong, but come on!

That doesn’t mean that everyone should have that perspective on Afghanistan and Afghan people.

And when I speak about my nation I always speak about one of the most beautiful countries with good people. Of course there is corruption and there is a lot going on. But it are the people who are suffering the most! Now there is a war in Syria and everybody forgot about Afghanistan.

That’s typical for the media of course.

When the Taliban first started terrorizing Afghanistan all eyes were on your country, but as soon as there is a new conflict the camera’s shift position to put their focus on that problem. And this is why I’m convinced you have a big role to play! I know organizations here in Ghent where people from the Gaza strip and Westbank in Palestina are uniting to bring their news and their stories here in Belgium and elsewhere to condemn the Israeli occupation. As well to wake up our governments, who in most conflicts are not innocent! You may think you are a lone wolf, but you need to look for other people concerned with the problems in Afghanistan so you can manifestate together!

Sure, I have big ideas about this as well. My first aim is to change the perspective from people over here on Afghanistan, or in a broader sense their perspective on refugees in general. I want to do this by shooting a documentary movie or a short movie. I’ve had this idea in my head for a long time. Maybe if I succeed and people changed their perspective about us then I would start thinking about how I can be a part of those groups who want to change the situation in Afghanistan. But first I want to change the perspective, as I said some comments on Afghan refugees are very painful.

Although this can be a motivation too. A motivation to proceed and drive me to get me to my goal.

That’s why I’m knocking on a lot of doors to see who can help me with my project. I always believe that negative things can improve us better than positive things!

It’s a source of strength.

Whenever negative things come to us we should use them in a positive way. I keep reminding myself of that because I am surrounded by people helping me, but the world is not a world full of good people.

Or succeed …

I failed a lot of courses, but I succeeded some.

And I feel that my knowledge has evolved. It was a great experience this past year. Not all positive, but great! When you’re growing up in Afghanistan you’re raised with the thought of “we are the best” or “we are the courageous people” or “we defeated that and that …” But when you come here and you tell people that you are from Afghanistan and your fellow-student doesn’t know about Afghanistan and asks whether it’s a country, then you think that you’re a zero in the world. Although the Afghanistan country is rich with 5000 years of history.

I don’t know a lot about history, but I know it is a country with a rich history … I’m just saying that Afghanistan has a long history, an old civilization, and that people are still forgetting about this country. Students never learn about Afghanistan’s history, I know there’s a bad image nowadays but that image doesn’t represent the country’s history.

You made movies for our organization in the framework of the Sticky Fingers Project. These are good movies you edited yourself with basic tools. Imagine you get acces to professional camera’s and editing programs. Where did you learn all this? Are you an autodidact?

I’ve always been interested in filming. During the two years I studied at the university in Afghanistan I had some very basic equipment to make a short film in the framework of International Student Day. We celebrate this day every year! Every year we do something different. And that particular year I decided to make a short film. After your studies it’s very difficult to find a job in Afghanistan. Even people who studied medicine for eight years have a hard time finding a job. I wanted to reflect on that

in gesprek met

I didn’t give up yet! And I won’t give up. That’s a bad good thing about me. I have faced a lot of people telling me I couldn’t do the things I wanted to do, like studying at the Erasmus Program in Artevelde High School. But if I just stayed in the refugee center where I was living at the moment: then what? I would loose my time anyway! So why don’t just go and try and fail in something.

Indeed, Afghanistan has a very old culture and was well-located along the famous silk road. A very rooted history I would say: maybe even more rooted than the history of Europe?

13

You have a great ability and intelligence to share your story with us.

I come from a middle class family in a safe country and I constantly have the feeling that I am learning from you during this interview. So, continue to tell people about it.

in my movie. I wanted the movie to have a positive message as well saying: if you have the talent you will find something!

Here in Belgium I started to look for new things and new people. That’s how I became part of Mediaraven. There I learned a lot! I came up with my great idea to make a short movie about refugees and show the world that Afghan people are no bad people.

The people from Mediaraven were very supportive!

They gave me time and camera’s to do it. I started with a small film about the guys living in the refugee center for minors. I got very good comments! People liked it and I wanted to continue to make different video’s. But I still need to learn a lot more.

in gesprek met

14

It’s very good that you are setting up a network with different organizations. This can lead to more projects in the future.

I hope so. Because sometimes I consider myself a person who does a lot of things but without any results. I remember I was like that in Afghanistan as well. In the last five years of my life in Afghanistan I did some volunteering jobs, such as working in the organization for Women Rights. Although I was kind of against this organization. I always told them: you can’t fix this in Afghanistan or any other part of the world. The two sexes need to accept each other as human beings. That’s the main goal, I think. But if you keep telling women that they need to fight for this and for that, eventually they will fight for it. But the men will not accept, so there will be more conflicts between the two sexes. It will create more distance. So, let them be together and accept each other.

But in Afghanistan there are a lot of restrictions towards women?

A lot! When I told you journalists have no value there, women are worth nothing! In the media they are reflecting a bit that we care and that we’re doing something. But me, I volunteered in a safe house for women. In our city we had six of them. A safe house is place where women who escape their husband can come to. But actually, these safe houses are run like brothels. They welcome women and sell them as prostitutes. Those poor women often come from the countryside. Sometimes a person with a high function wants them – for example the boss of the education system – and so these women need to go and spend the night there. They had to, there was no other option. They had escaped their husband who hit them or cut the ears and a lot of other violent acts.

Even the safe houses are unsafe …

They were worse than their homes. They were even worse than prison. Although prison is abusive as well, and especially for women. So yes, it is a bad situation!

And I don’t believe organizations like the one for Women Rights are making a real change. It are the men and their stupid brains that need to accept women as part of their lifes. Some of the organizations actually make it worse. Women stand up against their husbands, but they don’t have the knowledge and ability to do so. So their husbands get very angry and kill them.

It happened to a lot of women. The others went to safe houses and became prostitutes. I really believe it makes the situation worse.

Thank you so much for your interview, Obaidullah! Keep fighting for your cause!

Wijzer Nieuws TEKST: RAF SCHULJIN BEELDEN: INTERNET

15 wijzer nieuws

Hoe kan je op de hoogte blijven van internationale of lokale gebeurtenissen terwijl ze her en der “fake news!” schreeuwen?

Onze eigen mening en wereldvisie zou moeten stoelen op kennis en niet op vooroordelen, maar kennis lijkt een goedje dat moeilijker en moeilijker te verkrijgen valt.

Noam Chomsky (ongehoorzaam intellectueel bij uitstek) en Pierre Bourdieu (schenenschopper extraordinair) helpen ons om streetwise te blijven in een complexe wereld!

wijzer nieuws

16

Het Nieuws zegt niets nieuws Pierre Bourdieu was een publiek intellectueel en socioloog uit Frankrijk. Bourdieu onderzocht en bekritiseerde de invloed van markstructuren en economische ongelijkheid op verscheidene systemen en instellingen die we aanschouwen als eigen aan onze westerse samenleving (persvrijheid, musea, de academische wereld, …). Zo nam hij in 1996 ook televisie onder de loep. Wat hij vaststelde was dat mediabedrijven, journalisten en nieuwslezers aan dezelfde invloeden van concurrentie en interne strijd onderhevig zijn als elk bedrijf en persoon in onze kapitalistische1 samenleving.

Televisie zorgde ervoor dat kijkcijfers de sturende kracht zijn in de wereld van het Nieuws.

Zo veel mogelijk mensen moeten kijken, dit om zoveel mogelijk winst te maken uit de berichtgeving. Om deze reden maken de media het Nieuws leuker (bijvoorbeeld door een sportsegment in te lassen), sensationeler (zekere nieuwsfeiten worden opgeklopt en overbelicht), of past het Nieuws aan zodat het instemt met de visie van het leeuwendeel van de kijkers. Nieuws wordt met andere woorden gestroomlijnd aan de publieke opinie, want het publiek zou wel eens kunnen afhaken moesten de media tegen hun mening ingaan. Op deze manier wordt het Nieuws een propagandamiddel voor dominante groepen en brengt het eigenlijk nooit iets nieuws. Ironisch.

Kunnen we dan net zo goed niet naar het Nieuws kijken? Natuurlijk niet, maar we moeten onszelf steeds kritisch opstellen naar het Nieuws toe. Sensationeel nieuws verdient wantrouwen.

Wanneer iets niet in het Nieuws komt, kan het nog steeds belangrijk zijn. We moeten uitkijken voor afleidingsmanoeuvres van politiek, cultureel of economisch machtige groepen. Dit is absoluut niet gemakkelijk, want we hebben niet steeds de tijd om elk nieuwswaardig feit én elk niet-nieuwswaardig feit apart te onderzoeken. Noam Chomsky kan ons hier te hulp schieten.

Zijn harde en eerlijke meningen zijn soms moeilijk te slikken, maar dat is de rol van een intellectueel: eerlijk zijn, verder kijken dan de populaire opinie en geen angst hebben voor repercussies.

1 Kapitalisme: economisch en politiek systeem waarin handel en industrie worden beheerst door private eigenaars, die kapitaal investeren in verwachting van winst. De productiemiddelen zijn in een kapitalistische samenleving dus in handen van privé-burgers en niet in handen van de staat.

Bubbels doorprikken in medialand

• Media kosten meer dan wat de kijkers betalen. Kapitalistische bedrijven vullen dit gat door te betalen voor advertenties. Magazines en kranten verkopen zendtijd of ruimte aan andere bedrijven.

Adverteerders betalen voor het publiek.

Hoe groter het publiek, hoe meer ze willen betalen. Kijkcijfers zijn op deze manier belangrijker dan kritische journalistiek.

• Het is niet makkelijk om een kritische stem te zijn in de wereld van de massamedia.

Overheden, bedrijven en grote instellingen

• Kritische journalisten worden verdrukt en onzichtbaar gemaakt of simpelweg in diskrediet gebracht.

• Afleidingsmanoeuvres zijn alomtegenwoordig in onze berichtgeving. Problemen worden buiten proportie geblazen, om de kijkers aan te trekken én ideologisch op één lijntje te krijgen. Een toename van de hoeveelheid vluchtelingen wordt plots een crisis genoemd, terrorisme is plots alomtegenwoordig en een continue probleem in plaats van een gebeurtenis, de boerkini is plots hét symbool van een culturele oorlog, … Let dus goed op taal­gebruik en op de timing van nieuwsberichten.

—

Manufacturing Consent is een grote aanrader voor elke jonge, ontluikende intellectueel die de nood voelt om te doorgronden hoe het nieuws ons bereikt en hoe onze samenleving werkt.

wijzer nieuws

• Mediabedrijven zijn bedrijven. Dat is een eerste punt dat we ons voor ogen moeten houden. Ze zijn onderhevig aan de regels van de kapitalistische wereld waarin ze bestaan. De eerste vraag die we ons dus moeten stellen is: wie brengt het nieuws?

Welk bedrijf, bedrijven of investeerders staan achter het programma dat ik aan het kijken ben?

weten hoe ze het spel van de media spelen en beïnvloeden zo de berichtgeving. Journalisten moeten ook hun brood verdienen en dit blijkt makkelijker wanneer ze specifieke personen naar de mond spreken.

17

Noam Chomsky is een linguïst en activist, die verbonden is aan het Massachusetts Institute of Technology. Chomsky is bijna 89 jaar oud, maar is nog steeds even uitgesproken als hij ooit was.

Doorheen zijn carrière als politiek activist en publiek intellectueel deelde hij zijn kritische blik steeds met een breed en internationaal publiek.

Zijn harde en eerlijke meningen zijn soms moeilijk te slikken, maar dat is de rol van een intellectueel: eerlijk zijn, verder kijken dan de populaire opinie en geen angst hebben voor repercussies.

Gaandeweg ontwikkelde Noam Chomsky ook tools voor mensen met een kritische blik die de tijd of het geld niet hebben (wat vaak op hetzelfde neerkomt, als je er bij stil staat), om grondig onderzoek te voeren naar de uitspraken en propaganda van overheidsinstellingen en systemen. Manufacturing Consent schreef Chomsky samen met de econoom Edward S. Herman. Het essay neemt de liefdevolle relatie tussen macht en media onder de loep; het doet de idee dat media gelden als controlemiddel op macht instorten. In Manufacturing Consent worden vijf factoren (of filters) onderscheiden die ervoor zorgen dat nieuws niet ongefilterd tot bij ons, de toeschouwer, raakt.

straatier

18

# Straatier

Hét streetartatelier voor jongeren in Gent.

straatier

Straatier was er niet zomaar. Dit eerste atelier was een experiment voor Graffiti vzw en de voorbode voor veel meer activiteiten die we zelf met jongeren participatief willen uitbouwen in de toekomst. We ondervroegen enkele vrijwillige Straatiers uit over de atelierwerking.

19

In oktober richtte Graffiti vzw de atelierwerking Straatier op voor Gentse jongeren. Straatier vond plaats op verschillende woensdagnamiddagen in NEST, onder begeleiding van creatieve, enthousiaste vrijwilligers.

Tijdens deze ateliers experimenteerden de deelnemers en vrijwilligers samen met verschillende streetart­technieken: stencil, graffiti, lino, yarnbombing, paste up en lightgraffiti.

Els Dillen ID-KIT 24 jaar master illustratie en vrije beeldende kunsten, lerarenopleiding INTERESSES/HOBBY: documentaires kijken over zowat alles: de geschiedenis van de harp, het leven van de hyena of Stone Henge, alles kan!

IK BEN GOED IN: dingen verzinnen, tekenen. schrijven, grappen maken, te veel nadenken FAVORIETE PLEKJE IN GENT: overal waar water is en ja, Brugse Poort for life!

LEEFTIJD:

Siska Mingneau 20

ID-KIT LEEFTIJD:

30

JOB/OPLEIDING:

grafisch vormgever, sociaal

cultureel werker tekenen, graffiti, reizen, rondhuppelen FAVORIETE PLEKJE IN GENT: Keizerpark bij mooi weer INTERESSES/HOBBY:

straatier

IK BEN GOED IN:

ERVARING

JOB/OPLEIDING:

ERVARING HOE HEB JE HET VRIJWILLIGERSWERK BIJ

HOE HEB JE HET VRIJWILLIGERSWERK BIJ

STRAATIER ERVAREN?

STRAATIER ERVAREN?

Ik vond het super aangenaam. Alles werd zowat gedeeld. Kennis, verhalen, ervaringen, technieken.

Ik leerde super veel bij omdat er zoveel ‘uitproberen’ mogelijk was.

Het is zeer leerrijk. Je leert nieuwe mensen kennen die je stuk voor stuk dingen bijbrengen. Je moet er tijd in steken, maar ik ervaar het niet als een opgave, het is ontspannend. En een drankje achteraf met mede-Straatiers is ook altijd leuk  WAT DEED JE PRECIES BINNEN DE ATELIERWERKING?

Ik zat in de werkgroep en dacht de structuur en het doel van het atelier mee uit. Daarnaast ondersteunde ik de promotie en begeleidde ik de ateliers rond stencil, graffiti en lino.

WAT NEEM JE WEL, OF NET NIET MEE NAAR TOEKOMSTIGE ATELIERS?

Voor Straatier zaten we van begin oktober tot eind november elke woensdagnamiddag in NEST. Maar naast die vaste momenten mocht iedere Straatier vrij de atelierruimte gebruiken. Daar zou ik in de toekomst veel meer gebruik van maken. Maar dat ligt enkel aan mezelf, dat ik dit nu niet genoeg gedaan heb.

WAT DEED JE PRECIES BINNEN DE ATELIERWERKING?

Ik heb het atelier Woord mee uitgedacht en begeleid. We trokken samen naar de Krook, de nieuwe Gentse stadsbibliotheek. Daar dachten we na over welke boeken we inspirerend vonden. Zoals een boek over hoe cornflakes worden gemaakt, een moppenboek, en nog veel meer. We schreven ook samen, heel organisch en absurd. Op het einde lieten we een tijdelijke boodschap achter in de hal van NEST. Gewoon, wat we graag wilden meegeven aan de mensen. Simpel maar mooi!

WAT NEEM JE WEL, OF NET NIET MEE NAAR TOEKOMSTIGE ATELIERS?

Ik wil graag meer interventies doen op straat, of gewoon al meer buitenkomen voor inspiratie. Een atelier kan soms zo’n moeilijke werkomgeving zijn.

Paulien Baudu ID-KIT LEEFTIJD:

23

JOB/ OPLEIDING: master beeldende kunst, illustratie

Steven Fuller 21

INTERESSES/HOBBY: tekenen, dansen, vinylplaten en rariteiten verzamelen IK BEN GOED IN: genieten van kleinigheden en lachen met absurditeiten FAVORIETE PLEKJE IN GENT: ik heb geen favoriete plek, de keuze is te moeilijk

ID-KIT LEEFTIJD:

33

grafisch ontwerper lezen, schrijven, theater … kortom: de wereld ontdekken IK BEN GOED IN: ik kan het goed uitleggen FAVORIETE PLEKJE IN GENT: mijn studio, de enige plek waar ik tot rust kom, want Gent is overprikkelend wijs JOB/ OPLEIDING:

INTERESSES/HOBBY:

ERVARING STRAATIER ERVAREN?

Het vrijwilligerswerk bij Straatier was voor mij een plaats waar ik ontspannen kon samenwerken met gelijkgezinden die ook hun skills wilden doorgeven. We kregen veel ruimte voor experiment. Ik ervoer Straatier als een plek waar ik hiervoor tijd kon maken.

WAT DEED JE PRECIES BINNEN DE ATELIERWERKING?

Ik heb het atelier Lino/Paste-Up begeleid. Hierbij sneden we eerst een tekening in een lino en drukten we deze af. Nadat onze tekening droog was hebben we de tekeningen op de muur van NEST gekleefd met zelfgemaakte paste-up lijm. Ik was als morele steun ook aanwezig bij het atelier Woord dat Els en Josefien hadden uitgewerkt.

WAT NEEM JE WEL, OF NET NIET MEE NAAR

ERVARING HOE HEB JE HET VRIJWILLIGERSWERK BIJ STRAATIER ERVAREN?

Tot nu ben ik vooral bezig geweest met het fotograferen op de ateliers en was ik bij de eerste vergadering. Ik vind het project heel leuk. De intentieverklaring, om anderen dingen bij te leren via workshops is gaaf. Maar ook voor de vrijwilligers, die de workshops begeleiden, wordt heel veel zorg gedragen.

WAT DEED JE PRECIES BINNEN DE ATELIERWERKING?

Vooral foto’s getrokken, om het werkproces te documenteren.

TOEKOMSTIGE ATELIERS?

In de toekomst verwachten we meer deelnemers.

Het is goed dat we deze editie in alle rust hebben kunnen voorbereiden. Ik ben blij met hoe alles is verlopen en verwacht dat we de ateliers nog moeten aanpassen naarmate het aantal deelnemers stijgt.

WAT NEEM JE WEL, OF NET NIET MEE NAAR TOEKOMSTIGE ATELIERS?

Goh, ik zou er meer tijd voor willen vrijmaken. Ik voel dat het soms wat spaak liep. Dat is een persoonlijk probleem, waar voor 2018 al een oplossing klaarligt.

straatier

HOE HEB JE HET VRIJWILLIGERSWERK BIJ

Theater Onderdrukten theater onderdrukten

22

van de

TEKST: CLAUDIA CALLEBAUT BEELDEN: LABOVZW / DIGITALE REGIO KORTRIJK

Het Theater van de Onderdrukten (TO) is het geesteskind van de Braziliaanse theatermaker en activist Augusto Boal. Het is een participatieve theatermethodiek om de ‘stemlozen’ in de maatschappij een stem te geven en om sociale en politieke verandering te bekomen. Voor Boal was het een manier om de rurale en stedelijke armen in zijn land te emanciperen tot de motor van de sociale verandering.

Door middel van zijn methodes probeerde hij hen meer bewust te maken en inzicht te laten krijgen in de onderdrukking die hun leven grotendeels bepaalt, zodat ze zich er zouden kunnen tegen verzetten. Maar wat is dat nu precies, het Theater van de Onderdrukten? Hoe gaat het in zijn werk? Wie gebruikt het?

Om het gewenste eindresultaat te bekomen doorloopt het Theater van de Onderdrukten een vast stappenplan. Eerst leert de brongroep – de groep mensen waaruit het uiteindelijke theaterstuk zal groeien – elkaar vertrouwen met behulp van participatieve spelen. In een tweede fase leren de deelnemers hun lichaam beter kennen via allerhande oefeningen. Daarna gaat de brongroep op zoek naar gemeenschappelijke problemen waarmee ze kampen binnen de maatschappij en delen hun persoonlijke ervaringen, belevenissen en bekommernissen. Uit die situaties groeit het eigenlijke theaterstuk. Het Theater van de Onderdrukten tracht geen oplossingen aan te reiken, maar poogt de oorzaken en gevolgen van bepaalde problematieken in beeld te brengen.

De Vaartkapoen, een experimenteel muziek- en gemeenschapscentrum in Molenbeek, gebruikt in haar Forumtheater het Theater van de Onderdrukten om de thema’s radicalisering en familiaal geweld bespreekbaar te maken. Het stuk rond radicalisering is gebaseerd op het verhaal van Saliah Ben Ali, een moeder wiens zoon naar Syrië vertrok. Na drie en een halve maand stierf hij daar als martelaar. Het stuk verbeeldt haar ongerustheid en onmacht.

Het Theater van de Onderdrukten is een manier om in gesprek te gaan over complexe thema’s; om solidariteit tussen diverse mensen te vergroten; om elkaars leefwereld te verkennen en te begrijpen. Het laat toeschouwers ongelijkheid en onderdrukking aan den lijve ondervinden. Met als resultaat een sterke boodschap, die lang blijft hangen.

theater onderdrukten

Hoewel Augusto Boal de methodiek een eerste keer op papier zette in de jaren 70, is het Theater van de Onderdrukten nog steeds razend actueel.

De hele missie en visie van het in Gent gevestigde Labo vzw is opgebouwd vanuit de inzichten van Boal en zijn landgenoot Paulo Freire, auteur van de pedagogie van de onderdrukten. De organisatie beschrijft zichzelf als een labo voor sociale verandering. Ze gelooft dat iedereen de sleutel tot verandering in zijn bezit heeft, maar begeleiding nodig heeft om die te vinden en gebruiken.

Onderdrukking kan je pas bestrijden, eens ze blootgelegd is. Iedereen is ooit al geconfronteerd met ongelijkheid en onderdrukking, maar is zich daar vaak niet bewust van.

23

Tijdens de eigenlijke voorstelling wordt het stuk eerst gewoon gespeeld. Nadien gaat een moderator – dezelfde persoon die vooraf het volledige groepsproces begeleidde – in dialoog met het publiek. Wat hebben ze gezien? Herkennen ze het uit hun eigen leven? Hoe zouden zij de situaties die ze zien zelf aanpakken? In plaats van hun mening onder woorden te brengen, laat de moderator de toeschouwers de rollen ‘herspelen’, om zo op zoek gaan naar hoe de verbeelde situatie anders en beter aangepakt kan worden. Op die manier zijn de toeschouwers zelf betrokken bij de voorstelling en ervaren ze als het ware zelf de problematiek. De toeschouwers worden zelf acteurs.

hippie tijdperk

24

—

Het tijdperk van de hippie is voorbij.

Het ooit zo hoog aanschreven ideaal maakte plaats voor cynisme en het idee dat er niets te veranderen valt.

Toch merken we beterschap op bij een nieuwe, meer kritische generatie van ondernemers die engagement als drijfveer hebben.

hippie tijdperk

TEKST: WOUTER VAN DYCK BEELDEN: INTERNET

25

Het tijdperk van de hippie is voorbij

hippie tijdperk

26

Een kritische generatie Via een nieuw vak burgerschap in scholen brengen we jongeren burgerzin bij. De nieuwe generatie groeit op met sociale media waarbij het geven van een mening op één of ander nieuwsartikel, naast het plaatsen van foto’s van je middagmaal, dagelijkse kost is. Toch verwijten we jongeren dat ze niet meer mondig zijn en zich niet mengen in het publieke debat.

De interesse voor politiek is ver zoek. Met een vak als burgerschap is het de bedoeling om jongeren te activeren en hen aan te spreken op hun verantwoordelijkheden en plichten in de samenleving. Maar tot welk soort burgers willen we jongeren opleiden? Leidt actief burgerschap niet tot kritisch burgerschap? En is burgerlijke ongehoorzaamheid geen mogelijke uitloper?

Trump is een olifant in een porseleinkast.

Een kast die door elkaar geschut moet worden.

Laat ons nu samen de scherven rapen en aantonen dat verandering werkelijk in de maak is.

En laat ons kritisch zijn.

Aanleren van actief burgerschap

De grenzen van een complex systeem

In het secundair onderwijs zorgt het vak burgerschap dat jongeren met elkaar debatteren. Actief luisteren en leren omgaan met elkaars mening staan centraal. Door het aangaan van de dialoog ontwikkelen jongeren kritische vaardigheden en staan ze open voor een actieve vorm van burgerzin.

In welke vormen zal burgerschap zich uiten? En zullen jongeren niet botsen tegen de grenzen van ons complex politiek en bureaucratisch systeem?

Actief binnen het systeem Op steeds meer vlakken zetten burgers zich in voor het aanpakken van maatschappelijke probleemsituaties. Er zijn jonge ondernemers die engagement koppelen aan innovatie en ondernemerszin. Een goed voorbeeld hiervan is het bedrijfje Wonky opgericht door Helena Gheeraert.

Zij gaat de strijd aan met voedselverspilling en richtte daarvoor haar eigen zaak op. 39% van de voedselverspilling vindt plaats tijdens de productiefase en daar speelt Helena op in.

Ze werkt samen met bedrijven uit de Belgische voedselindustrie en koopt van hen de reststoffen uit hun productieproces op, daarmee ontwikkelt ze recepten en bereidt ze gezonde snacks. Wie bij Wonky producten koopt, geeft voedselresten dus nieuw leven. Dit soort ondernemingen toont aan dat je verandering kan bereiken door kritisch na te denken over je onderneming. De hippie die voor verandering ijvert, moet zoals kunstenaar Daan Roosegaarde vertelde in het Canvasprogramma Culture Club, een businessplan schrijven.

Hoe veranderen we onze samenleving? Hoe bestrijden we complexe thema’s als uitbuiting, de opwarming van de aarde, armoede, … ? Als individu krijg je vaak het gevoel een druppel op een hete plaat te zijn. Ligt echt alles in de handen van de politiek? En als de politiek zaken kan veranderen, waarom verkopen we in België dan nog steeds producten waarvan we weten dat de mensen die tewerkgesteld zijn in het productieproces worden uitgebuit? Of waarom staan er dan in ons land nog steeds standbeelden van Leopold II? De verheerlijking van een man die de genocide van 10 miljoen Congolezen op zijn geweten heeft.

Het aanpakken van werkelijke verandering binnen ons huidige systeem is complex en leidt tot daden van verzet. Zo stelde de actiegroep “Stoeten Ostendenoare” een daad van burgerlijke ongehoorzaamheid door het standbeeld van Leopold II in Oostende te ‘verminken’, net zoals dat vroeger gebeurde met mensen in Congo: het afkappen van handen.

27

Handelen uit ethische overweging

Trump is een olifant in een porseleinkast. Een kast die door elkaar geschut moet worden. Laat ons nu samen de scherven rapen en aantonen dat verandering werkelijk in de maak is. En laat ons kritisch zijn. Kritisch op de aanpak van probleemsituaties zoals de opwarming van de aarde, kritisch ten aanzien van uitbuiting en andere economische wanpraktijken, kritisch op wie we zijn en waar we in ons leven staan. Kortom kritisch op de systemen die onze maatschappij vormgeven. Al wat nu is, zal ooit anders zijn en is altijd al anders geweest.

Actief kritisch … het antwoord op Donald Trump Actief burgerschap en een kritische houding tegenover knelpunten in de maatschappij volstaat niet. We moeten ook het grotere geheel in de gaten houden. Een belangrijk onderdeel is de politiek. Voor veel burgers was Trump het antwoord op het wrange politieke systeem. Ze gaven geen stem uit ideologie maar uit haat en frustratie. Trump teerde tijdens de verkiezingen op de drang van de burger naar een ander politiek klimaat. Weg met complexe speeches en eindeloze overwegingen. Tijd voor iemand die spreekt met daden. Maar is Trump nu echt de oplossing? Of toont hij ons gewoonweg aan dat het systeem dringend toe is aan verandering?

— Wie zich meer wil verdiepen in het actieve ondernemerschap, kan een kijkje nemen op de website zwijgenisgeenoptie. be. Dit is een online-interview­ programma opgericht door Tom Mahy en Anthony Bosschem. Het heeft als doel actief burgerschap te promoten.

hippie tijdperk

Wanneer een kritische drang tot verandering botst op een complex en bureaucratisch systeem, is burgerlijke ongehoorzaamheid niet te weerhouden.

Maar welke acties zijn geoorloofd? Als je handelt uit ethisch perspectief, moet je duidelijk weten wat ethisch en bijgevolg gepast is. Overgaan tot burgerlijke ongehoorzaamheid, is niet hetzelfde als louter handelen uit eigenbelang. Hoe maken we de juiste overweging? Door met elkaar in dialoog te gaan. Door middel van debat zoeken naar de meest ethische en effectieve daad.

sticky fingers

28

S

TI

CK RS

Y FI N G

E

sticky fingers

Dit internationaal graffitiproject verbindt jongeren van Gent en Breda op basis van uitwisselingen in de loop van 2017-2018. Sticky Fingers wil via graffiti jonge kunstenaars groeikansen bieden, maar ook andere thema’s komen aan bod: jong ondernemen, portfoliocreatie en projectmanagement. De jonge kunstenaars zijn een inspiratie voor elkaar, en worden begeleid door experten via masterclasses.

29

STICKY Fingers?

30 sticky fingers

De motor achter het project is de stuurgroep, een groep jongeren in Gent en Breda die de lijnen van het project uitzetten. De stuurgroep wordt ondersteund door Graffiti vzw (BE) en Stichting KOP (NL). Gerealiseerd met de steun van Erasmus+ via JINT (Youth in Action).

31 sticky fingers

Gigantische Muurschildering

CK

S

TI

RS

Een internationale graffiti-crew bestaande uit 20 jonge kunstenaars van Gent en Breda, werkten 4 dagen aan een muur in het kader van het Gentse Streetart-Festival Sorrynotsorry. Met privacy als thema – én een intense samenwerking tussen de kunstenaars onderling – werd de muur van meer dan 200m² tot in de nok gevuld bij BIY-skatepark.

Y FI N G

E

De Sticky crew kreeg enkele honderden bezoekers over de vloer op zaterdag 23/9 en zondag 24/9 én de reacties waren lovend.

Inmiddels werden er zowel in België als in Nederland enkele masterclasses gehouden rond graffititechniek en jong ondernemerschap in de artistieke sector.

Volgende zaken staan nog op de planning in 2018: 14/01 — MASTERCLASS GRAFFITI 26/01 — GROTE SF-MURAL OP CULTUUR NACHT IN BREDA 18/03 — MASTERCLASS JONG ONDERNEMERSCHAP 12/04 — SF-VIERDAAGSE: INTERNATIONALE UITWISSELING TE GENT 05/05 — EXPO STICKY FINGERS

Volg deze enthousiaste ploeg via: WWW.FACEBOOK.COM/ STICKYFINGERSGRAFFITI/ WWW.INSTAGRAM.COM/ STICKYFINGERSGRAFFITI/ HTTPS://VIMEO.COM/STICKYFINGERS

Bezoek onze graffitibib! — E E N COLLE C TIE OVE R GR AFF ITI E N STRE E TART WA A R J E VA N AC H T E R OV E R VA LT !

W W W.G R AFFITIVZW. B E