Transparant (70)

Driemaandelijks tijdschrift van Graffiti vzw juli – augustus – september 2017 • zestiende jaargang nr. 70 • v.u. Peter Bosschaert • Dampoortstraat 84 9000 Gent • Afgiftekantoor 9000 Gent X • P2A6209

TOERISME

PB- PP BBELGIE(N) - BELGIQUE

4

voorwoord

voorwoord

2

Toerisme En, naar waar ging jij op reis afgelopen zomer?

Zonder veel vragen te stellen, spreken we over adembenemende landschappen, bruisende steden, over safaritochten in Afrika en tempels van de oude Inca-culturen in Zuid-Amerika, als God in Frankrijk, Costa del Sol of surfen op de golven van de Middellandse Zee. Even alles vergeten.

Er tussenuit. Relaxeren. We reizen om te leren.

Zo onschuldig is het jammer genoeg niet.

Toerisme is een economische motor. Verschillende steden zoals Venetië en Barcelona zijn voor het merendeel afhankelijk van toerisme. Dat heeft een impact op de lokale bevolking. Ook het milieu kan fel lijden onder toerisme. Alleen nog maar het vliegtuig nemen, zorgt voor een ecologische voetafdruk van jewelste. Er zijn tal van vormen van toerisme: recreatietoerisme, dagtoerisme, ramptoerisme, duister toerisme, drugstoerisme, bermtoerisme, ecotoerisme, cruisetoerisme, cultuurtoerisme, hobbytoerisme, … In deze editie van Transparant nemen onze jonge schrijvers toerisme kritisch onder de loep. Wouter schrijft over ethisch toerisme: hoe kunnen we bewust reizen? Clara heeft het over uitwisselingsprogramma’s: tussen toerisme en culturele integratie. Nathan doet ons het begrip van de spraycations uit de doeken: graffers die reizen om hun tag te spreiden. Claudia gaat in gesprek met Matthias over absurde reisbestemmingen, risico­ toerisme. Silke maakt een betoog over voluntourisme: vrijwilligerswerk verrichten in een ander land – hulpverlening of blank imperialisme? En Raf onderzoekt dark tourism: reizen naar plekken getekend door dood en menselijk leed – welke moraal schuilt daarachter?

Veel leesplezier!

Stefaan

inhoud Ethisch reizen Wouter Van Dyck

Naar het buitenland ...

Clara Francken

Spraycations Nathan Vervoort

Silke Vermassen In gesprek met Jessie Coppens

Claudia vraagt er om…

Claudia Callebaut

Voluntourisme Silke Vermassen

Dark Tourism Raf Schuljin

4 7 11 15 21 25 29

21

15

3 colofon

25

colofon

Redactie Claudia Callebaut, Jessie Coppens, Clara Francken, Raf Schuljin, Wouter Van Dyck, Silke Vermassen, Nathan Vervoort Fotografie Claudia Callebaut, Jessie Coppens, Clara Francken, Silke Vermassen Eindredactie Stefaan Willems Vormgeving Katrien Dellafaille Druk Druk in de Weer Verantwoordelijk uitgever Peter Bosschaert

etisch reizen

4

Tekst: Wouter Van Dyck Met dank aan Sarah Claes en Stijn Bruers

Op reis verwachten we rust.

Gewoon achterover liggen met een goed boek, weg van die dagelijkse verantwoordelijkheden, zorgen en angsten. Maar zijn we er wel echt van verlost of verkopen ze ons slechts een illusie?

Waar ligt onze verantwoordelijkheid?

Als we op reis gaan, hebben we, of we het nu willen of niet, een invloed op een hele hoop zaken.

Maar waar ligt onze verantwoordelijkheid voor de negatieve gevolgen ervan? Ik sprak met Sarah

Nood aan transparantie We hebben nood aan de juiste informatie over de impact van onze reis op de lokale bevolking, het dierenwelzijn en het milieu. Stijn Bruers is doctor in de moraalfilosofie en in de natuurwetenschappen en projectverantwoordelijke voor EcoLife. Hij ontwikkelde een soort calculator om de impact te meten. Reisorganisatie KrisKras maakt er al lange tijd gebruik van. Als je hier op zoek gaat naar mogelijke reizen, zie je meteen de impact ervan. Ideaal zou zijn dat ook andere reisbureaus met deze graadmeter werken. Dit zou het duurzaam reizen sterk promoten.

etisch reizen

Toerisme is sterk verweven met economie en commerce. Naast het feit dat het voor landen een belangrijke bron van inkomsten kan zijn, is de sector zelf ook sterk gecommercialiseerd. Denk maar aan de grote hotelketens die zich steeds verder uitbreiden. Toerisme staat in dit opzicht gelijk aan geldgewin. Gelijk aan een systeem waarbij de inkomsten de maat nemen op de gevolgen die het met zich meedraagt. Gevolgen voor de lokale bevolking die door de grote ketens wordt uitgebuit.

Gevolgen ook voor de bedreigde natuur die wordt ontgonnen om een nieuw complex te bouwen. En ga je met het vliegtuig op reis, dan vergroot je sterk je ecologische voetafdruk. Dit heeft dan weer effect op de opwarming van de aarde.

Claes, masterstudente filosofie. We hadden het o.m. over Jean-Paule Sartre. Zijn stelling was: Keuzes maken we vrij. We kunnen ons daarbij onmogelijk verschuilen achter de beslissingen van anderen. En als we een keuze maken, dan moeten we daar ook de verantwoordelijkheden voor dragen. Kiezen we bijvoorbeeld om met het vliegtuig op reis te gaan, dan moeten we de negatieve gevolgen erbij nemen. Dit wil daarom niet zeggen dat het een verkeerde keuze is.

Een kritische reflectie is hierbij wel van belang.

5

Toerisme is geldgewin

Verre reizen mijden of aanmoedigen?

Ik sprak hierover met Stijn Bruers. Ecologisch gezien is het natuurlijk het beste als we het vliegtuig niet nemen. Maar heb je bij deze keuze als individu wel een grote impact? Als één iemand kiest om niet te vliegen, voelen de vliegmaatschappijen dat natuurlijk niet. Maar als meerdere mensen dat beslissen, heeft dat wel gevolgen.

Als individu heb je dus wel een aandeel. Moeten we dan echt die verre reizen mijden? Er zijn niet alleen negatieve gevolgen. We leven in een globale wereld waarbij we moeten leren samenleven met elkaar. Op verre reizen leer je andere culturen beter kennen. Mensen gaan elkaar beter begrijpen en worden toleranter waardoor de angstcultuur afneemt. We ruilen hier de angst voor dialoog.

Reizen en de wereld redden Door op reis te gaan, kan je ook onze wereld positief beïnvloeden. Ecotoerisme is ‘reizen met een dubbel doel’. Je steunt er de natuur of de lokale bevolking mee. Zo kan je duiken in een bedreigd koraalrif. Dit natuurlijk zonder het te beschadigen. Of je kan walvis spotten in Noorwegen, waar ze nog steeds op de dieren jagen. Via deze reizen oefen je druk uit op de lokale instanties die een bedreiging vormen.

Ecotoerisme is natuurlijk – net als het hele ‘Fair Trade’ systeem – een tijdelijk fenomeen.

Het heeft als doel een scheve situatie terug recht te zetten. Al deze positieve elementen nemen echter nog steeds niet weg dat je met je verre vlucht meehelpt aan de vervuiling van onze aarde.

6

Waarheen ga ik op reis? En hoe?

etisch reizen

Je draagt volledig zelf de verantwoordelijkheid voor je manier van reizen. Wees daarbij kritisch.

Spendeert het land aandacht aan duurzaamheid?

Werkt het hotel op een ecologische wijze? Buiten ze de lokale bevolking uit of maken ze mee deel uit van de economie? Ga je met het vliegtuig op reis, dan kan je de uitstoot aan CO2 voor slechts enkele euro’s compenseren. Dit kan onder andere al bij Brussels Airlines … Ten slotte: Als je reist, stap dan uit je bubbel. Ga in gesprek met de mensen en deel ervaringen met elkaar.

Meer informatie: –– ‘National Geographic’ en de organisatie ‘Ethic Traveler’ verschaffen informatie over bestemmingen (landen, hotels, …) die aandacht spenderen aan het milieu, de lokale bevolking, …

–– Meer informatie omtrent CO2 compensatie: www.treecological.be/

Bronnen — http://i.huffpost.com/gen/3462210/images/o-CLIMATE-CHANGE-facebook.jpg http://350vermont.org/files/2016/05/book-cover-image-1024x782.jpg

Naar het buitenland Tekst en foto’s: Clara Francken

7 naar het buitenland

8 naar het buitenland

Ik ben niet graag een toerist. Wanneer ik reis naar andere landen probeer ik me steeds zo goed mogelijk te integreren. Ik zoek onbekende buurten op en weiger deel te nemen aan typische ‘tourist attractions’.

Toch ben ik vaak toerist, zowel in België als in andere landen. Ik reis om nieuwe culturen te leren kennen, nieuwe mensen te ontmoeten, om de wereld te zien, voelen en proeven. Drie jaar geleden resideerde ik tijdelijk in Izmir, de derde grootste stad van Turkije. Via het AFS-programma verbleef ik een jaar lang in een gastgezin. AFS staat voor ‘American Fields Student’ en noemen ze voor de grap wel eens ‘Another Fat Student’.

Op zo’n interculturele uitwisselingen komen veel studenten namelijk een aantal kilootjes bij. In 2014-15 woonde ik een jaar in Turkije en mijn ultieme doel was dat ze me voor Turkse aannamen.

zij ervaren vaak zo’n cultuurshock. Toch zijn er een aantal grote verschillen tussen uitwisselingstudenten en expats. Het verblijf speelt een grote rol, maar bepaalt niet alles. Erasmusstudenten en expats verblijven meestal niet in een gastgezin. Bij AFS is dat wel het geval. Integreren AFS-studenten zich daardoor beter? Een vriendin van me vertelde over haar AFS-uitwisseling in Ghana. Ze is er van overtuigd dat gastgezinnen voor een betere integratie zorgen, maar voor haar bleef een volledige aanpassing aan de waarden en normen in Ghana heel moeilijk. Een gastgezin of vriendengroep kan je integratie dus wel versnellen, maar het is geen garantie.

naar het buitenland

Over het algemeen is een uitwisselingstudent zowel door het uitzend- als gastland gewenst.

Zeker binnen Europa zijn uitwisselingen makkelijk. Er zijn akkoorden die ijveren voor één Europese gemeenschap, zoals het akkoord van Bologna dat bachelor- en masterdiploma’s uit verschillende Europese landen aan mekaar gelijkstelt. Met programma’s zoals Erasmus kunnen we studeren aan andere universiteiten, dit voor een semester of een jaar. Daarna keren we terug naar onze eigen universiteit. Maar wat met werknemers in andere landen? In Europa kijken we erg op naar expats, vaak hoogopgeleide mensen die tijdelijk in een ander land wonen en werken. Ook

Na mijn eerste cultuurshock, de culturele verschillen tussen Turkije en België bij aankomst, maakte ik een tweede, omgekeerde cultuurshock door bij mijn terugkeer. Het maakte me droevig. Ik aanvaardde moeilijk de Belgische mentaliteit.

Voor mij was terugkeren lastiger dan op uit­ wisseling vertrekken.

9

Doorheen het jaar leerde ik de Turkse taal beter kennen. Ik volgde geen taalles, maar leerde de taal op school samen met de andere studenten. In het begin sprak ik enorm moeizaam, maar er was telkens iemand die me verbeterde. Nog voordat ik goed Turks sprak, wende ik aan de Turkse cultuur.

In Turkije hebben mensen meer fysiek contact. Op school sloegen zowel de jongens als de meisjes de armen om elkaars nek, ik liep vaak hand in hand met vriendinnen, leerlingen knuffelden spontaan als ze blij waren, meer dan hier in België delen vrienden kusjes uit aan mekaar. Sommigen onder hen (inclusief mezelf) beten hun vriendjes zacht in de wang omdat dat grappig en schattig was. In de Westerse mentaliteit denken we al gauw: “that’s so gay” of “jullie zijn raar”. Terug in België zocht ik wanhopig vriendjes om te knuffelen en even close mee te zijn. Toch leerde ik dit weer stilaan af. Mijn drang om aan vrienden te plakken en te knuffelen, is opnieuw kleiner. Na mijn eerste cultuurshock, de culturele verschillen tussen Turkije en België bij aankomst, maakte ik een tweede, omgekeerde cultuurshock door bij mijn terugkeer. Het maakte me droevig. Ik aanvaardde moeilijk de Belgische mentaliteit. Voor mij was terugkeren lastiger dan op uitwisseling vertrekken.

naar het buitenland

10

Zich aanpassen aan een andere cultuur is ook sterk afhankelijk van iemands ingesteldheid en het aantal cultuur­ barrières tussen thuis- en gastland.

Zich aanpassen aan een andere cultuur is ook sterk afhankelijk van iemands ingesteldheid en het aantal cultuurbarrières tussen thuis- en gastland. Voor expats is het vaak niet nodig om zich aan te passen aan een nieuwe cultuur. Ze doen vaak minder moeite, houden vast aan eigen eetgewoontes en kledingstijl en leren de taal niet.

De meeste expats bouwden in eigen land een leven op en hebben een gezin – dat soms mee migreert.

We kunnen een vergelijking maken met migranten. Er zijn tal van soorten migranten, migranten om politieke, economische of klimatologische redenen. Migranten als gastarbeiders trekken weg uit hun land voor een langere periode, of vaak zelfs definitief. In de krant staat de term ‘migrant’ meestal in een negatief daglicht. Migranten pakken ons werk af, leren onze taal niet, houden zich te veel vast aan eigen cultuur. Waarom zo positief dan over expats en niet over migranten?

Waarom hen anders benoemen? Migranten doen vaak net meer moeite om zich aan te passen aan de cultuur van hun nieuwe land. Misschien valt dat minder op. Een mogelijke verklaring is dat expats vaak werken voor bedrijven of overheidsinstellingen van eigen land. Denk bijvoorbeeld aan de talloze expats in Brussel die werken voor de Europese Unie. Toch is het moeilijk om met twee maten en gewichten te meten. Zo nodigden wij in de jaren zeventig en tachtig net veel migranten uit als gastarbeider.

Er zijn tal van mensen die naar een ander land trekken op deze aardbol. Toeristen voor heel korte periode. Uitwisselingstudenten voor iets langere periode. Expats voor lange periode. Migranten voor hele lange periode of zelfs definitief. Zich aanpassen aan een cultuur hangt af van de ingesteldheid en de motieven van de persoon die naar een ander land gaat. Er zijn Erasmusstudenten die enkel willen feesten, de lokale bevolking niet wil leren kennen en zich enkel tussen andere Erasmusstudenten begeven. Er zijn expats die enkel verhuizen voor hun werk, maar er zijn er ook die verhuizen om de cultuur te leren kennen.

Alle soorten mensen zijn aanwezig op deze wereld.

Uiteindelijk hangt het van de persoon zelf af of hij zich zal inzetten om te integreren.

— Wil je ook op AFS? www.afsvlaanderen.be

Spraycations

Tekst: Nathan Vervoort Beeld: internet – tumblr: http://vandalsonholidays.tumblr.com

11 spraycations

Spraycation, ofwel op vakantie gaan om graffiti te spuiten. Een trend die meer en meer graffitispuiters en street artists bereikt.

Rondtrekken met spuitbussen om de wereld die je ziet, te veranderen en te merken met je eigen naam. Online video’s en sociale media verspreiden de trend.

Geen selfie aan het Atomium Het is een opkomende trend onder straatkunstenaars om naar het buitenland te trekken. Landen bezoeken om er hun stempel op te drukken, hun tag te plaatsen. Ook in België valt dit op: vooral in de zomer duiken diverse namen uit buurlanden en verder op. Deze sprayers leggen contacten met lokale sprayers en verkennen zo het terrein, soms raadplegen ze andere bronnen om hun plek te kiezen. Wat ze doen, is natuurlijk illegaal. Maar voor deze mensen draait hun vakantie niet rond de perfecte selfie bij het Atomium, de bedoeling is om het perfecte werk op de gekste plek in het buitenland te plaatsen, en liefst op zoveel mogelijk plekken.

spraycations

12

Spracycations in Europa Een Belgische crew van wie er vaak werken in het buitenland opduiken, is PSK. Deze Waalse crew staat bekend om zijn ‘full trains’ (n.v.d.r. treinen vol graffiti). Ook wanneer ze naar het buitenland trekken, maken ze gebruik van hun grote aantal crewmembers om deze grootschalige projecten te realiseren. PSK is een grote naam in de West-Europese scene. En dat succes komt verder uit de enorme verspreiding

van hun werk over het continent, wat mogelijk is door de vele members in hun crew. Maar de bekendste naam in Europa is toch wel 1UP. Deze crew deed al aan spraycation nog voor het een begrip was. Je zou kunnen stellen dat zij de pionier zijn. Persoonlijk vind ik hen de crew van onze eeuw! In deze crew zitten een aantal diehard vandals, ofwel illegale graffiteurs. Ze doen het puur voor de kick en de fun.

Voor- en tegenstanders

spraycations

Sommige straatkunstenaars behalen op een positieve manier het nieuws zoals “Space Invaders” die in maart 2012 verschillende werken in Brussel plaatste. Deze man werkt illegaal.

Toch interviewden diverse kranten hem en lieten de lokale autoriteiten zijn werk staan. Maar dat is niet bij iedereen zo. In Melbourne bijvoorbeeld reageren ze hard tegen spraycations. Volgens de krant Herald Sun is Melbourne de hoofdstad van spraycations in Australië. Iedereen wil er staan.

Om dit tegen te gaan, introduceerden ze een legale muur. De stad betaalt jaarlijks $ 800,000 om alles opnieuw proper te maken. Sergeant Duncan Browne van de Victoria’s Police’s Transit Divisional Response Unit in Melbourne stelt: “If you encourage graffiti in a certain area and street art culture, you have to accept there is some risk with that and that risk is when they come, they want to keep up their street cred and offend on trains and other illegal locations.”

13

Wat ze doen, is natuurlijk illegaal.

Maar voor deze mensen draait hun vakantie niet rond de perfecte selfie bij het Atomium, de bedoeling is om het perfecte werk op de gekste plek in het buitenland te plaatsen, en liefst op zoveel mogelijk plekken.

spraycations

14

En een evident voordeel voor de graffitispotter: als je een beetje rondkijkt, hoef je niet meer naar het buitenland om een nieuwe graffiti-artiest te ontdekken.

Meer faam

Conclusie

Soms winnen artiesten bekendheid onder het grotere publiek door hun gekke spraycations zoals bijvoorbeeld Utah & Ether. Ze brengen boeken en videoreeksen uit over spraycations in de gekste landen, landen waar graffiti nog een taboe is. Hun laatste reeks noemde PROBATION VACATION: LOST IN ASIA waarin ze in verschillende steden van elk Aziatisch land een video maken. De steden zelf zijn niet zichtbaar, enkel hun metro- en treinnetwerk. Ze maken ook gebruik van nieuwsfragmenten die over hun acties vertellen, deze footage mengen ze met eigen beelden.

Spraycation heeft zeker zijn hoogtepunt nog niet bereikt. Zeker nu street art festivals meer en meer opkomen en bijgevolg meer artiesten rondreizen.

Deze trend zal wel nog even blijven bestaan: voornamelijk door de kick en het feit dat spuiten in een ander land enorm veel credits oplevert in de graffitiwereld. En een evident voordeel voor de graffitispotter: als je een beetje rondkijkt, hoef je niet meer naar het buitenland om een nieuwe graffiti-artiest te ontdekken.

Bronnen — http://vandalsonholidays.tumblr.com probation vacation: lost in asia (vimeo, the grifters, 2016) http://www.heraldsun.com.au/news/victoria/melbourne-a-spraycation-spot-for-international-graffiti-tourists-police/ news-story/b5f1f25a3c55281a4955e4e75a5fae7d http://www.bruzz.be/nl/nieuws/invader-landt-brussel

15 Tekst: Jessie Coppens Foto’s: Romy Straetmans & silke vermassen

Silke, in september één jaar vrijwilliger bij Graffiti vzw.

Geëngageerde madam met meerdere passies, zoals creatief bezig zijn, grafische vormgeving, reizen en fotografie. Zet je schrap voor een inspirerende babbel, met het nodige geknor en gelach tussendoor!

in gesprek met Silke

In gesprek met Silke Vermassen

16 in gesprek met Silke

Wie is Silke? Hoe zou je jezelf beschrijven in een zoekertje?

Oei, zoals in een zoekertje? Dat lijkt me nogal moeilijk met al die afkortingen. (lacht) In mijn cv omschrijf ik mezelf als een ‘creactieve’ duizendpoot, en daar moet iedereen om lachen. (gelach en geknor) Goed gevonden, vind je niet? Ik vind het jammer dat ik mezelf telkens in het hokje van grafisch ontwerp moet plaatsen. Ik wil graag dat mijn werk mijn leven is, dat ik elke dag kan doen wat ik graag doe en ik wil dat mijn hele leven doen. Het grafische, het creatieve en de zoektocht naar nieuwe dingen zijn constanten in mijn leven. Dat is heel kenmerkend aan mij, ik wil steeds nieuwe dingen ontdekken en ermee experimenteren. Ik kan niet bij mijn leest blijven. Dat is een beetje dubbel. Want zo blijf je nieuwe dingen leren, maar verdiep je je niet echt in iets specifieks.

Oh, maar het is toch megafijn dat je van zoveel dingen iets kent binnen je vak?

Ja, en het gaat ook breder dan mijn vakgebied.

Dit najaar start ik een cursus scenario schrijven.

Ook creatief, maar op een hele andere manier.

Toch spreekt het me enorm aan en wil ik het graag leren. Ik heb nood aan een nieuwe uitdaging. Als dat er niet is, voel ik me onrustig.

Je vertelde eerder dat je in september je eerste jaar bij ons achter de rug hebt (klein applausje!). Hoe kwam je bij Graffiti vzw terecht?

Ik zag een poster aan het raam: “Word graffiteur bij Graffiti vzw”. En dat leek me fijn.

Ik was in die periode werkloos en zocht naar invulling van mijn vrije tijd. Van het ene kwam het andere. Ik stuurde een mailtje, mocht op gesprek komen en plots was ik vertrokken. Het ging allemaal vrij snel. Soms iets te snel. Na enkele weken observeerde ik mijn eerste workshop, dat was bij jou trouwens! (gelach en aha-momentje)

Juist ja, in de Hoge Rielen!

Inderdaad, dat was mijn eerste keer. Ik vond het heel fijn, maar ontdekte al snel dat workshops begeleiden iets minder mijn ding is. In diezelfde periode startten er heel wat nieuwe projecten bij Graffiti vzw en het was me snel duidelijk dat dat me beter lag. Ik ging daarin verder en ben blij vrijwilliger te zijn bij Graffiti vzw!

Ja, wij vinden dat superzalig hoor!

Geloof ik! (lacht) Soms zit ik hier drie avonden in de week voor drie verschillende projecten!

Minder workshops dus, maar je smijt je inderdaad superhard voor Sticky Fingers, ons internationaal graffitiproject. Wat zijn jouw taken?

Het was moeilijk mijn plek te vinden. De projecten waren nog niet zo concreet en de taakverdeling soms onduidelijk. Toen vroeg ik me af ‘wat ga ik hier eigenlijk doen?’. Maar in mijn geval vind ik het goed dat jullie me stimuleerden om verder te gaan. Maar dat is voor iedereen persoonlijk natuurlijk! Ik leer wel snel bij, in het begin was

Inderdaad, maar niet op een traditionele manier.

Ik heb een spiegelreflexcamera waar je mooie foto’s mee kan maken, en ik ken alle regeltjes, maar het lukt me niet om wauw-foto’s te maken. Zozo-foto’s nemen vind ik niet leuk, dus doe ik alles met mijn telefoon. (kijkt betrapt) Onder echte fotografen is dat misschien minder aanvaard of minder waard, maar de ‘snapshotcultuur’ is meer mijn ding. Het is iets anders dan de ‘toeristenfotografie’: zij nemen een foto van een gebouw en doen er later niets meer mee. Met mijn snapshots leg ik échte momenten vast.

Een detail van iets en ze komen ook niet op Facebook terecht. Ze zijn spontaan en laten fouten toe. Details of patroontjes die ik wil onthouden. Als ik door een museum loop, fotografeer ik niet het schilderij, maar een close up van de penseelstreken, een detail van het schilderij. Ik let meer op die dingen. Achteraf maak ik er miniboekjes van. Boeken aan mekaar naaien, dat doe ik dus ook. (gelach)

En wat moet ik me dan voorstellen bij die boekjes?

Ik beschouw ze als een soort archief en inspiratieplek. In die boekjes verzamel ik alle foto’s die ik op reis nam. In mijn boekje over Parijs vind je bijvoorbeeld geen Eiffeltoren, maar wel een foto van een straatsteen of een detailshot van het marmer in Versailles.

Amai, dat is superfijn! Wat een leuke manier om naar de wereld te kijken.

Soms stel ik me de vraag of toeristen een stad daadwerkelijk bekijken? Of heb ik het gevoel dat ze alles bekijken door hun fototoestel en niet met hun ogen. Mijn moeder antwoordde daarop: “En wat heb jij dan gezien? Je zat een halfuur lang op de vloer met je gezicht naar de muur om foto’s te

in gesprek met Silke

We hebben je er eigenlijk in gesmeten. Was dat goed van ons?

Heel herkenbaar, dat was bij mij ook het geval! Ik weet uit goede bron dat je een madam bent met vele passies. En dat je naast vrijwilligerswerk je nog met andere dingen bezighoudt, zoals fotografie. Klopt dat?

17

In het begin was het een beetje zoeken naar mijn plek binnen Graffiti vzw. Wietse moedigde me aan een vergadering van de werkgroep Sticky Fingers te volgen, no strings attached (right!). (lacht) Tijdens de vergadering verdeelde hij enkele taken en plots was ik deel van de werkgroep. Het ging vrij snel allemaal. Maar dat is goed, zelf zou ik iets terughoudender zijn. Ondertussen heb ik mijn weg gevonden bij Sticky Fingers. Ik ontwierp het logo en de huisstijl. Ondertussen beheer ik ook de sociale media. Heel fijn dat er naast graffiti spuiten andere taken zijn die je kan opnemen binnen het project. Het is wijs om vanaf de start mee te werken aan een project en het te zien groeien. Het is niet evident zo een project uit de grond te stampen, dat was nieuw voor mij. Maar we leren heel veel bij van elkaar, iedereen heeft zijn talenten en passies en dat maakt het superboeiend!

het graffitiwereldje mij volledig vreemd. Wie is Scarpulla? A Squid Called Sebastian? Allemaal namen die ik zou moeten kennen, maar me volkomen onbekend waren. Nu is dat wel al beter, gelukkig. (lacht)

nemen van het marmer tot je een goede detailshot had.” (gelach) Ik vind een foto van twintig mensen die een foto nemen van de Mona Lisa een interessanter beeld dan een foto van de Mona Lisa zelf.

Dat beeld toont dat het niet meer gaat over de kunst, maar over de aandacht die kunst krijgt!

Denk je dat jij je reis op een andere manier onthoudt op die manier?

in gesprek met Silke

18

Die boekjes zijn voor mij inspiratieboeken. Als ik erin blader, denk ik terug aan alle dingen die ik zag en de emoties die erbij hoorden of krijg ik plots inspiratie voor een opdracht. Ik herinner me steeds heel goed waar, waarom en wanneer ik welke foto maakte.

Zo leuk! Ik ben eerder een typische toeristenfotograaf, maar je inspireert me wel! Volgende tripje pak ik het anders aan. ;) Ja, het helpt om jezelf opdrachtjes te geven.

Zo haalde ik nu mijn fish-eye-fototoestel nog eens van onder het stof. Ik neem die overal mee naartoe, maar beperk mezelf door maar één foto per dag te nemen. Dat verplicht me om goed na te denken over een beeld, en zo heb je een superleuk rolletje achteraf! Of neem eens een foto op een vast moment en vaste plek en zie hoe alles evolueert.

Je vertelde net dat je op reis snapshots neemt van dingen die je aanspreken en inspireren. Is reizen iets belangrijks in je leven?

Wel ja, dat is iets waar ik veel mee bezig ben!

Tijdens mijn studies ging ik naar Zuid-Afrika om vrijwilligerswerk te doen. Kort erna vertrok ik voor zes maanden naar IJsland. Ik heb dat nodig, even ergens anders zijn. Misschien valt dat te linken aan mijn goesting om steeds nieuwe dingen bij te leren en te ontdekken, nieuwe culturen en gewoontes leren kennen hoort daar eigenlijk ook bij.

Zes maanden IJsland? Dat is niet niets, vertel daar eens wat meer over.

Na mijn masterjaar wou ik heel graag stage lopen in het buitenland. Ik schreef heel wat organisaties aan en plots kwam er een mail uit IJsland binnen met de vraag of ik interesse had om bij hen te komen. Een maand later was ik daar. Alles ging

plots supersnel, dat was wel leuk! Het plan was om daar twee maanden te blijven, maar ik heb het vier maanden verlengd. Ik voelde mij daar goed en had alles wat ik nodig had. Het was ook het perfecte moment: ik had geen job, geen huis.

Wat was het juist dat je zo aantrok aan IJsland?

IJsland stond sowieso al op mijn lijstje. Vooral de mooie natuur, het koude klimaat, de uitgestrekte gebieden, de dieren en de taal waar je geen snars van snapt. Ik ben nog steeds de taal verder aan het oefenen. Het was leuk om te zien dat er naast de verschillen ook overeenkomsten zijn met België.

Zijn er bepaalde zaken die je opvielen die helemaal anders waren? Of net niet?

Om een stom voorbeeld te geven: uitgaan. Ik woonde in de stad, dus in het weekend gingen we natuurlijk dansen. (gelach) Daar is het de standaard om tot één uur thuis iets te drinken en dan pas te vertrekken. Hier doen we dat ook, maar Amerikanen, bijvoorbeeld, vinden dat heel vreemd. Bovendien is de IJslandse mentaliteit volkomen anders. Ze zijn iets afstandelijker en minder hartelijk. Dat zit vooral in kleine dingen.

Als ik bijvoorbeeld terug zou gaan, zouden mijn IJslandse vrienden niet rond mijn nek springen, maar eerder casual doen en minder emotie tonen.

Ik las onlangs een artikel waarin stond dat IJsland toerisme nodig heeft om uit de crisis te komen.

Toerisme is gestegen, maar wat voor effect heeft dat op het leven in IJsland?

Ik zie het als iets positief, anders had ik zelf niet de mogelijkheid om daar te wonen en werken.

Ik vond het fijn dat mijn reis op voorhand was uitgetekend. Mijn Amerikaanse huisgenoot hielp me bij het verlengen van mijn reis. Op zo een moment is het wel handig dat je hulp krijgt en je niet de eerste of enige bent die daar wil blijven.

Aan de andere kant ken ik mensen in Reykjavik die geen huis vinden omdat het onbetaalbaar is.

Er zijn veel IJslanders die een half jaar overwinteren in Spanje. Zij behouden hun appartement en verhuren het via Airbnb. Dat is niet alleen in IJsland een probleem, kijk maar naar steden zoals Barcelona. Zulke verhalen hoor je natuurlijk

Inderdaad. Het toerisme is niet enkel voelbaar in de stad maar ook in het binnenland, waar bijna geen mensen komen. Het heeft vooral een effect op de natuur, waar plots plastiek zakken vergroeien met het mos, best wel schrijnend. IJsland heeft een natuur die respect afdwingt. En toeristen hebben niet altijd dat respect. IJsland is geen Disneyland.

Je kan niet zomaar stoppen in het midden van de (enige) weg om mooie foto’s te nemen dat is zowel gevaarlijk als storend.

Wat is je mooiste herinnering aan IJsland? Het noorderlicht?

Ik zag het noorderlicht meerdere keren. Ik moest vrij lang wachten voor ik het kon zien maar het was de moeite! De eerste keer geeft het je een wauw-gevoel, heel mooi. Ik kan het niet beschrijven als hét mooiste moment. De mensen blijven me bij, de donkere nachten en de klaarlichte nachten, de sneeuwstormen en die ene keer dat het warm genoeg was om te zonnen in het park. Ik had er een leventje opgebouwd, in een volledige andere omgeving. Alles droeg bij aan mijn reis. Elke persoon die ik leerde kennen, elke berg die ik tegenkwam,

Staan er nog landen op je lijstje?

Mijn volgende reis wordt misschien Fiji of Hawaï. Ik heb gehoord dat Fiji één van de eilanden is dat het eerst verdwijnt als het water blijft stijgen. Fiji stond sowieso al op mijn lijstje, maar nu net iets hoger. Australië wil ik ook graag zien. Maar de grootte van het land schrikt me af. Hawaï kan je zien op een kortere termijn. Om heel Australië te zien, moet je veel langer gaan.

Ik ben niet de persoon die anderhalf jaar op wereldreis gaat, een beetje structuur en vastheid heb ik nodig. Azië spreekt me minder aan. Het is daar vrij toeristisch, zoals Bali. Wat maakt dat ik minder zin heb om dat land te bezoeken.

Ik heb nu wel zin om ook te gaan reizen!

Welkom in mijn wereld! De constante drang en zin om te reizen. Ik zou het fijn vinden om reizen te kunnen combineren met mijn job en dat ik kan vertrekken wanneer ik wil.

— Bedankt, Silke! Ik ga alvast mijn volgende reisje plannen en mijn camera van onder het stof halen!

in gesprek met Silke

Zowel positief als negatief dus?

elke keer dat ik me verveelde, en elke keer dat ik twaalf uur aan een stuk werkte.

19

pas als je ergens een langere periode verblijft en echt met de lokale bevolking spreekt. De overheid probeert het aan banden te leggen, te beperken of te belasten, maar het blijft een probleem.

Claudio vraag er om

20

Claudia vraagt er om...

Interview met

Matthias Cabus —

Claudia vraagt er om

Tekst & Portretfoto: Claudia Callebaut Foto’s: Matthias Cabus

21

Zon, zee, strand, all-in cocktails drinken… Het klinkt heel verleidelijk.Maar het is niet voor iedereen weggelegd.

Om het thema toerisme vanuit een andere hoek te bekijken, leek het me interessant een interview af te nemen met een toerist die er bewust voor kiest om geen doorsnee vakantie te beleven.

Daarom ging ik in gesprek met Matthias, die er een reis naar Iran heeft opzitten.

Claudia vraagt er om

22

Iran, een atypische bestemming, vanwaar de beslissing om naar daar te reizen?

Ik heb enorm veel interesse in landen waar een positieve evolutie aan de gang is en die een boeiende geschiedenis hebben. Zo kwam ik op Iran uit. Het is een land in volle ontwikkeling. Ik wou het beleven zoals het nu is.

Voor welke manier van reizen koos je?

Vrouwen worden nog steeds onderdrukt in Iran. Waaraan merkte je dit en hoe gaan vrouwen hiermee om?

In het straatbeeld zou je niet meteen zeggen dat vrouwen onderdrukt zijn. Ze lopen alleen rond en dragen make-up. In de weinige cafés die er zijn, waar ze enkel thee verkopen en Shisha (n.v.d.r. soort tabak) roken, zie je wel enkel mannen zitten.

Vrouwen zijn daar niet toegelaten. Maar je merkt wel dat de jongere generatie meer open is en dit wil veranderen. Er zijn al gemengde koffiehuizen open. Meestal tolereert de overheid dit, maar af en toe sluiten ze er een paar om hen af te schrikken.

Naar mijn mening is Iran daarin iets vooruitstrevender dan andere moslimlanden. Het is vooral op vlak van macht en beslissingen dat vrouwen nog steeds buiten spel staan. Dat zorgt voor frustraties, omdat zij niet hogerop kunnen raken.

Het opmerkelijke aan Iran is dat alles wat wij kennen er ook gebeurt, zoals dansen, drinken, … maar dan in het geniep. Zo hebben ze een codetaal om bepaalde onderwerpen aan te halen zoals “Wil je mee naar de bergen?” wat betekent “Wil je seks?”. Of “Ik zoek een plaats waar ik harmonieus kan bewegen met een versnapering” is een codewoord voor uitgaan. Het blijft een groot risico, want als ze je betrappen, staan er zware straffen op.

Claudia vraagt er om

Het reizen in groep bleek een goede balans tussen groepsactiviteiten en de vrijheid om er individueel op uit te trekken.

Helemaal niet. De inwoners zijn erg gastvrij en heel geïnteresseerd in toeristen. Ze knopen makkelijk gesprekken aan en zijn benieuwd waarom we naar hun land komen en welk beeld wij van hen hebben. Ik voelde mij heel veilig en aanvaard.

23

Ik besloot om een groepsreis te maken via de organisatie Sawadee Reizen. Het leek mij beter zo’n reis de eerste keer in groep te maken met een ervaren begeleider. Alleen gaan schrikte me een beetje af, wat achteraf gezien niet terecht blijkt.

Het is perfect mogelijk deze reis alleen te maken.

De groepsreis bood een goede balans tussen groepsactiviteiten en de vrijheid om er individueel op uit te trekken. De reisgids stimuleerde ons om zoveel mogelijk ervaringen op te doen, op zoveel mogelijk aanbiedingen in te gaan. Dat deed ik ook. De reis was een perfecte mix tussen cultuur en natuur; we liepen zowel in de woestijn als door de stad. Overnachten deden we in hotels, wat ik ergens jammer vond. Bij locals slapen geeft toch een rijkere ervaring. Zo kom je in contact met verschillende inwoners, elk met hun verhalen. Het zijn immers de ontmoetingen met lokale mensen die een reis interessant maken. Ik wil graag nog eens teruggaan naar Iran en dan opteer ik ervoor om te couchsurfen. Zo hoop ik meer contact te leggen met de lokale bevolking. In principe is couch­surfing er illegaal maar toch gebeurt het vaak. Er bestaat zelfs een speciale Facebookgroep voor.

Het regime aanziet de Westerse cultuur als onzedelijk en verderfelijk.

Is dit te merken aan het contact met de bevolking?

Claudia vraagt er om

24

Het bestaan van homoseksualiteit wordt ontkend in Iran en is verboden.

Je bent zelf homoseksueel.

Hoe ben je hiermee omgegaan?

Voor mijn vertrek was ik angstig en paranoia.

Ik hield met alles rekening. Zo ging ik bijvoorbeeld door mijn Facebook om na te gaan wat ik allemaal likete, welke foto’s er opstonden, … Ik wou zeker zijn dat ze hier niets uit konden afleiden over mijn geaardheid. In het begin van de reis was ik bewust van mijn gedragingen. Ik gedroeg mij zo onopvallend mogelijk. Maar hoe langer ik daar rondliep, hoe meer ik op mijn gemak was. Zeker in steden zoals Teheran, die meer openminded zijn dan de bedevaartsoorden. Af en toe kreeg ik zelfs signalen van mannen, waaruit bleek dat ze wel interesse hadden. Ze tonen dat via een bepaalde manier van oogcontact. Dat vond ik wel spannend.

Het is er wel, en het gebeurt wel, maar allemaal meer ingedekt.

Kwam je in contact met de befaamde religieuze politie?

Nauwelijks, enkel in de heiligdommen kwam ik ermee in contact. Ze kijken erop toe dat je deftig gekleed bent; dat mannen een lange broek dragen en vrouwen een hoofddoek bijvoorbeeld. Onze chauffeur moest zich telkens aanmelden wanneer hij een stad in- of uitging en hen op de hoogte brengen waar hij naartoe ging. Een leuk weetje is dat de inwoners apps ontwikkelen om elkaar te verwittigen als er ergens religieuze politie in de buurt is. Een beetje zoals bij ons met de flitspalen.

Ze zijn heel creatief in het vinden van oplossingen.

Heb je nog een leuke anekdote om af te sluiten?

Tijdens een wandeling in een bergdorpje kwam er een jongen op mij af. We gingen in gesprek en hij zei dat hij het jammer vond dat hij mij niet kon uitnodigen bij hem thuis omdat hij naar de Engelse les moest. Bij het afscheid wisselden we nummers uit en even later kreeg ik een bericht van hem waarin hij melde dat zijn klas nieuwsgierig was naar mij. Hij vroeg me de volgende dag af te spreken. Ik volgde de raad van de gids op en zei volmondig ja. De volgende dag pikte hij me om 19u op aan mijn hotel en reden we naar een restaurant.

De hele klas zat daar te wachten. Het waren heel sympathieke mensen. Omdat er geen vegetarische maaltijd op de menukaart stond, haalden ze dat speciaal voor mij in een restaurant verderop. Na het eten nodigde de jongen mij uit in zijn ouderlijk huis. Het hele gezin was aanwezig. Ze haalden taart boven omdat de vader twee jaar afgekickt was van heroïne. Hij had meegevochten in de Iran-Irak oorlog en was een been verloren. Als pijnstiller kreeg hij morfine toegediend en was zo in deze verslaving gerold. Later op de avond bood hij zijn huisgemaakte wijn aan. Eigenlijk is alcohol drinken verboden maar vele Iraniërs maken wijn of bier. Het was een onvergetelijke avond met heel warme mensen. De volgende ochtend, voor ons vertrek uit het bergdorpje, stond de helft van de klas mij op te wachten aan mijn hotel. Ze kwamen mij uitwuiven en gaven mij een afscheidscadeau, een usb-stick met Iraanse films op. Tot op vandaag heb ik nog steeds contact met hen. Ik hoop dit nog lang te kunnen onderhouden.

25

voluntourism Tekst en foto’s: Silke Vermassen

voluntourism

September 2014.

De start van mijn eerste, grootse avontuur, drie weken Zuid-Afrika.

Oh, en ik zou een verschil maken in de wereld.

26 voluntourism

In september 2014 trok ik drie weken naar Zuid-Afrika om vrijwilligerswerk te verrichten in een kinderdagverblijf in de achterbuurten van Kaapstad. En dit terwijl ik absoluut geen ervaring heb met kinderen, noch de juiste opleiding. Ik wou graag alleen reizen op een veilige manier en het was mooi meegenomen dat ik iets voor die kinderen kon betekenen. Dacht ik. Want eens daar toegekomen, bleek niks minder waar. Ze waarschuwden ons voor de lokale bevolking – “alleen over straat lopen, doe je beter niet” – maar ook voor de kinderen zelf. Kostbare voorwerpen nam je best niet mee in het kinderdagverblijf. Deze zouden wel eens op miraculeuze wijze kunnen verdwijnen uit je broekzak en in handen geraken van grote broer die aan de schoolpoort staat. Lastig statement, als je enkel je iPhone bij je hebt om aan de buitenwereld (lees: je Facebookvrienden) te tonen met welke goeie daden je bezig bent.

Ik had er een heerlijke tijd. Ik danste, speelde, tekende en knutselde met de kindjes die ik drie weken lang voor mijn rekening nam. Tot mijn tijd voorbij was, en ook zij wisten dat er na het weekend weer een nieuwe vrijwilliger kwam. Zij blijven

Ik wou graag alleen reizen op een veilige manier en het was mooi meegenomen dat ik iets voor die kinderen kon betekenen. Dacht ik.” mij nog lang bij, zij maakten mee mijn avontuur.

Ik was voor hen een van de zovelen en dat kan je hen natuurlijk niet kwalijk nemen. Na mijn reis begon ik me meer en meer vragen te stellen. In welke zin hielp ik die kinderen effectief of bracht ik hen iets bij? Of moet ik het eerder bekijken als ‘alle kleine beetjes ...’? Hoe oprecht was mijn vrijwilligerswerk? Want hoewel ik ging ‘voor de kinderen’, blijven ook mijn internationale huisgenoten me bij. Hoe we samen op safari gingen, kampeerden op strand, samen gingen bungeejumpen of de Tafelberg beklommen. Deed ik het even graag zonder dit alles? Zou internationaal vrijwilligerswerk even populair zijn zonder de toeristische kant?

Niet iedereen kan immers een school bouwen. Wanneer lokale mensen ‘s nachts de stenen die vrijwilligers de voorbije dag lukraak opeen stapelden moeten afbreken en heropbouwen, schort er iets aan het systeem.

27

Uiteraard is dit een manier voor lokale organisaties om meer volk te lokken. Het is aantrekkelijker voor de Westerse wereld om het aangename aan het goede te koppelen. Voor wat hoort wat, niks voor niks, zo lijken we te denken. Maar wanneer het aangename het goede overheerst, kan men dan spreken van vrijwilligerswerk? Mensen nemen werk op zich waar ze helemaal niks van kennen. Niet iedereen kan immers een school bouwen. Wanneer lokale mensen ‘s nachts de stenen die vrijwilligers de voorbije dag lukraak opeen stapelden moeten afbreken en heropbouwen, schort er iets aan het systeem. Door de fouten in het geniep op te lossen, houden ze de schijn hoog om de vrijwilligers niet met een slecht gevoel naar huis te laten gaan en om potentiële vrijwilligers

voluntourism

niet af te schrikken. Want iedere hulp is welgekomen. En ook een beetje hun centen. Iedereen die wil, kan ook leeuwen verzorgen. Want het enige dat die kleine fluffies nodig hebben, is gewoon heel veel knuffels en liefde, toch? Maar welke meerwaarde geeft dit aan de levens van die kleine leeuwtjes? Zijn dit welpen die sowieso niet in het wild kunnen leven, of eerder welpen die ze weghalen uit hun habitat om aan de vraag van de toeristische Westerling te voldoen? Door continue in aanraking te komen met mensen is hun toekomst alvast bezegeld: ze zijn een toeristische fotoattractie en eindigen misschien als trofee voor een rijke tandarts.

voluntourism

28

Tot dit punt is het gekomen. We kunnen vrijwilligerswerk terugschroeven tot een economisch gegeven, met vraag en aanbod. De Westerling legt een mooie som geld neer voor een onvergetelijke ervaring en een goed gevoel. De hulpbehoevende, waar vrijwilligerswerk toch omdraait, blijft achter met een scheef gebouw. Maar zoals elke hype is deze nu ook doorprikt. We zijn ons ervan bewust dat niet alles even correct verloopt. Er zijn zéker nog goede programma’s, die bijvoorbeeld eerst een relevante opleiding aanbieden alvorens van start te gaan, en bij de vrijwilligers zitten zeker een hele hoop wereldverbeteraars. We moeten er gewoon even wat beter naar zoeken.

De Westerling legt een mooie som geld neer voor een onvergetelijke ervaring en een goed gevoel. De hulpbehoevende, waar vrijwilligerswerk toch omdraait, blijft achter met een scheef gebouw.

Enkele tips: –– Claws Out Website tegen vrijwilligerswerk bij leeuwenwelpen, naar eigen (negatieve) ervaring van oprichtster –– Orphanage Tourism Tourism Concern – artikel/website over ethisch reizen https://www.tourismconcern.org.uk/campaign/orpha­ nage-tourism/

–– Does voluntourism do more harm than good?

World travel guide — artikel over voluntourism https://www.worldtravelguide.net/features/feature/ does-voluntourism-do-more-harm-than-good

foto’s: internet

Tekst: Raf Schuljin

29 dark tourism

‘Dark Tourism’ is het fenomeen waarbij mensen een confrontatie met de duistere aspecten van het heden en het verleden opzoeken.

Wie denkt aan vakantie, denkt niet langer uitsluitend aan lange stranden, cocktails en palmbomen of pittoreske stadjes omringd door prachtige natuur; een bezoekje aan Auschwitz, de loopgraven in Ieper of de tunnel waar de Britse prinses Diana aan haar einde kwam, staan tegenwoordig even hoog aangeschreven als vakantiebestemming. Wat maakt het morbide zo aantrekkelijk?

30 dark tourism

Het lijstje met succesvolle toeristische trekpleisters die de dood of het lijden tentoonstellen is lang: de verscheidene Holocaust Memorials, de catacomben onder Parijs, de killing fields in Indonesië, Ground Zero in New York, ... het zijn allen voorbeelden van het fenomeen dat Dark Tourism noemt. Donkere vormen van toerisme waren steeds courant, van gladiatorenspelen tot publieke executies en martelingen. Toch lijkt de aard en omvang van het morbide toerisme te veranderen aan het einde van de 20e eeuw. Toeristische sites met een nadruk op leed, ontmenselijking of dood schieten niet alleen als paddenstoelen uit de grond, toeristen trekken er ook en masse heen.

Aan sociologische theorieën over het hoe en het waarom van Dark Tourism is er een overschot.

Het fenomeen doet ons immers de vraag stellen: wat maakt verleden en hedendaags kwaad zo fascinerend/aantrekkelijk/mooi? Waarom zoeken mensen dit type confrontatie op en wat zegt dit over onze samenleving? De relatie van de levende samenleving tot de dood, het leed en de tegenspoed staan centraal in deze discussies.

We raakten een beetje gewend aan de dood. We zien het dagelijks op televisie en horen het op de radio: 150 doden in een overstroming, vier doden in een auto-ongeluk, 400.000 doden vanwege de oorlog in Syrië, … Het lijkt ons niet meer écht te raken.

De dood is een abstract cijfer ergens aan de horizon waar we ons niet echt mee bezighouden, toch?

We raakten een beetje gewend aan de dood.

We zien het dagelijks op televisie en horen het op de radio: 150 doden in een overstroming, vier doden in een auto-ongeluk, 400.000 doden vanwege de oorlog in Syrië, …

Het lijkt ons niet meer écht te raken.

Door de dubbelzinnige manier waarop onze samenleving met de dood en het leed omgaat, worden ze inderdaad meer en meer abstracte gegevens. Langs de ene kant dringen de dood en het lijden ons leven binnen via virtuele kanalen: het nieuws, films, games, verhalen… Anderzijds verdringen wij een werkelijke, niet-gekanaliseerde omgang met de dood en het lijden uit ons leven.

Een ziek, of stervend persoon halen we weg uit de samenleving en plaatsen we in een professionele, medische omgeving zoals het ziekenhuis of het rusthuis. We leren niet meer omgaan met het lijden, we schermen ons er van af. Daarnaast stellen we vast dat een spirituele omkadering van het kwaad, zoals de rituele ruggensteun die de kerk bood bij de confrontatie met de dood en het lijden, bij de meeste mensen uit het dagelijkse leven verdween. We kijken meer en meer als individuen, niet als sociale groepen, het kwaad in de ogen.

Een manier van omgaan met lijden in onze samenleving is het zelf opzoeken. En dat meestal via persoonlijke educatie of ontwikkeling van het individu als sterfelijk wezen. Oog in oog met een versteende stad als Pompei, voelen we op een gestructureerde en veilige manier de destructieve kracht van een vulkaanuitbarsting. Of een bezoekje aan de steeds populairdere vakantiebestemming Chernobyl toont ons de dreiging die mensen voor zichzelf vormen. Het zijn locaties waar we de eigen nietigheid en dreigende chaos op een sociaal-geïnstitutionaliseerd en schijnbaar veilige manier aanschouwen. Op deze plekken worden de dood en het lijden minder abstract, bijna voelbaar, en zonder dreiging op het dagelijkse leven van de toerist.

Oog in oog met een versteende stad als Pompei, voelen we op een gestructureerde en veilige manier de destructieve kracht van een vulkaanuitbarsting.

Of een bezoekje aan de steeds populairdere vakantiebestemming Chernobyl toont ons de dreiging die mensen voor zichzelf vormen.

31 dark tourism

We zijn allemaal sterfelijk en we hebben allen nood aan mechanismen om te leren omgaan met dit besef. Dit vormt deels een verklaring voor de populariteit van het fenomeen Dark Tourism.

Maar misschien kan je simpelweg stellen dat er een zekere esthetische voldoening schuilt in het ‘ergste’. Het moet gezegd: de beelden van de gekapseisde Costa Concordia laten niet enkel een diepe indruk na, maar dragen een soort surreĂŤle schoonheid in zich. Dark Tourism is de chaos een plek geven in ons gestructureerde bestaan.

Locatie: Nest Gent, zaal KIP

creatief communiceren met jongeren

inspiratiedag —

— 10.10.2017 Meer info? blikopener.graffitivzw.be