Gymnorhina Tijdschrift voor Biologen, Biomedici en Psychobiologen
LeesVoer
Het Paleo Dieet
Eten zoals onze voorouders dat deden; is het wel zo gezond?
Interview met Michel Haring
“Met een toename in kennis, komt een vergroting van de verantwoordelijkheid.� Jaargang 26 - Editie 4
De hongerige redactie smult van dit LeesVoer. Of hebben ze misschien toch meer zin in die flessen J채germeister en Captain Morgan?
Colofon Gymnorhina. Tijdschrift voor Biologen, Biomedici en Psychobiologen. Eindredactie Annefleur Langedijk Esther Visser Roos van Voorn Nina Bruggen Roos Voorn Redactie Arnar Breevoort Redactie Jamie Breevoort Hoefakker Arnar Kavel Ozturk Jamie Hoefakker KeskinOzturk Arikan Kavel Loes de Bruin Keskin Arikan Mainah Loes de Folkers Bruin Nina vanFolkers Bruggen Mainah Tony Zelkovic Vigo Schuts redactie@congo.eu Gymno op internet: issuu.com/Gymnorhina
Bestuur CONGO Yannick Vinkesteyn Voorzitter Wouter Gowdy Secretaris Zorah Ypma Penningmeester Mainah Folkers Commissaris Onderwijs Jamie Hoefakker Commissaris Activiteiten Nassim Balahsioui Commissaris PR & Acquisitie Studievereniging CONGO Postbus 94214 1090 GE Amsterdam
020-525 7853/7963 info@congo.eu Gymnorhina
25, editie 4 Jaargang 26, Oplage: 250 exemplaren Gymnorhina is de periodieke uitgave van CONGO, studievereniging voor studenten biologie, psychobiologie en biomedische wetenschappen. Het blad wordt neergelegd in de gebouwen van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica. Als u tien euro overmaakt op rekening 4602231 t.n.v. CONGO o.v.v. Gymno abonnement, wordt de Gymno een jaar lang thuis gestuurd. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, fax of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie. De redactie behoudt zich het recht voor stukken in te korten of niet te plaatsen.
Gymno
Inhoud
Van de Redactie
Prof. Dr. Michel Haring
4
Een interview met de plantenfysioloog, over biologische landbouw, plantenveredeling en super gezond eten.
Het Paleo Dieet
14
Net zo eten als onze voorouders, is dat wel zo gezond? Deze nieuwe trend in etensland wordt onder de loep genomen.
Beste Sonja,
18
In een open brief aan Sonja Bakker worden haar boeken, dieet en levensmotto besproken. Daarnaast ook nog even wat goede raad voor Sonja.
Ook in deze editie Autisme door Afhaalchinees?
7
Drunkorexia vs. Anorexia
22
Het Varken
8
Altijd zin met Keskin
23
Wim Ghijsen: Je bent wat je eet 10
Rare Eetgewoontes
25
F2F met de Congolees
Commissie in Beeld: Kookcie 26
Genetisch Gemodificeerde Meuk Congo in het Buitenland Recept: Natural Harvest Het gevaar van Quinoa
12
Vraag aan de Redactie
28
Even over Chocolade
29
Uitgelicht
30
Lieve, lekkere Congolezen! Houden jullie ook zo van eten? Ik durf het eerlijk toe te geven, eten is echt mijn hobby. Zoals Jennifer Lawrence ook zo mooi kan verwoorden: “Eating is one of my favorite parts of the day�. Mee eens. Voedsel binnen krijgen is niet alleen hoognodig om je lichaam draaiende te houden, eten is ook gewoon erg fijn en lekker. En dit is natuurlijk wel weer zo slim bedacht door moedertje natuur, want op deze manier vinden wij het alleen maar leuk om brandstof tot ons te nemen. Super handig! Tegenwoordig is het echter allemaal niet zo simpel; men eet niet alleen maar wat hij nodig heeft. Allerlei suikerhoudende, dikmakende, vette producten zijn er bedacht, puur en alleen omdat wij dat lekker vinden. Het rijke deel van de wereld blijft zich hiermee volstouwen, terwijl het arme deel ondertussen omkomt van de honger. Hoezo scheef verdeeld? Het thema van deze Gymno is LeesVoer en je kunt hier dan ook van alles lezen over voeding. Over de gezonde voedselhype, ziektes gerelateerd aan eten, vreemde eetgewoontes en ook een uitgebreid verslag van de KookCie Diner! Daarnaast stellen de redactieleden zichzelf vele vragen over eten en zijn we ook Michel Haring aan de tand gaan voelen over de genetische modificatie van voedsel Heb jij al honger?
Roos Voorn Hoofdredacteur Gymnorhina
13 16 20
31 er ben jij? m m u -n E elk 21 W Gymnorhina
3
Prof. Dr. Michel Haring Michel Haring is plantenfysioloog aan de FNWI van de UvA, zijn groep speelt een belangrijke rol in het onderzoek naar geurstoffen van planten en naar het effect dat zout op planten kan hebben. Hij geeft niet alleen college op het Science Park, maar ook aan de Universiteit van Nederland, waar hij sprak over de vraag of genetische manipulatie van planten nu wel zo’n goed idee is. Hij noemt zichzelf een hardcore biologische landbouw liefhebber. De Gymno sprak met hem over biologische landbouw, over plantenveredeling en over de trend van super gezond eten.
U bent planten fysioloog, professor hier aan de FNWI, kunt u ons iets vertellen over uw huidige onderzoek? “Het onderzoek hier bij plantenfysiologie heeft verschillende thema’s. We gebruiken makkelijk controleerbare veranderingen en bestuderen vervolgens op verschillende niveaus hoe de plant hierop reageert. Zo kijken we heel fundamenteel naar de cellen, de eiwitten, de moleculen, maar zien we ook de veranderingen op weefselniveau. Eén van de onderzoeken hier is naar de reactie van planten op zout. Groeihormonen bepalen de groeirichting en –snelheid van de plant. De plant kan dit zelf verdelen over zijn organen en over links of rechts. Uit dit onderzoek blijkt dat een hoger zoutgehalte in de bodem waar de plant op groeit, maakt dat de plantenwortels van de hogere zoutconcentratie weg groeien; halotropie noemt men dit. Terwijl normaal zwaartekracht de belangrijkste factor voor groeirichting van een wortel is, valt de prioriteit van zwaartekracht weg bij de aanwezigheid van zout. Wij onderzoeken hoe de plant dit “beslist” en waar dus eigenlijk de tong van de plant zit.“ Gymnorhina
4
Gymno Een actueel onderzoek, nu met de ernstige verzilting van de bodem. “Het onderzoek heeft veel aandacht van bedrijven die aan plantenveredeling doen, van groenten voornamelijk. Als zij bijvoorbeeld een slaplant kunnen veredelen die tegen zoute grond kan, dan bezetten ze opeens een nieuwe niche. Met die bedrijven is veel interactie. Wellicht kunnen zij zo onze kennis omzetten in producten.”
houten poppetje, als wel om alle poppetjes bij elkaar. Dat levert je een beeld op van wat er gebeurt in een plant, bijvoorbeeld als die plant geur gaat maken.” Hoe verhoudt het huidige geurstof onderzoek zich tot plantenveredeling? Toepassingen hiervan zijn commercieel interessant, zoals het afstoten van de witte vlieg (kleine vliegjes die planten beschadigen en virussen overdragen –red.). Sommige genen zijn uit onze kasplanten wegveredeld en die kunnen wij weer terugbrengen. Nu we precies weten om welke genen het gaat, verloopt de veredeling sneller en gerichter.”
Wat voor onderzoek is er nog meer gaande? “Wij werken ook aan geurstoffen. Uit bloemen, wat voor de hand ligt, maar ook uit bladeren en stengels. De plant communiceert met, en reageert op zijn omgeving door middel van geurstoffen. Wij willen weten hoe dit gereguleerd wordt en hebben een aantal genen “Genetische manipulatie is ontdekt die hierbij een klassieke veredeling, in extremis” rol spelen. De transcriptiefactoren van de geurstof genen noem je een masterswitch. De masterswitch die wij gevonden hebben, In uw college voor de Universiteit heet Odorant en zorgt voor de reg- van Nederland bent u redelijk posulering van substraattoevoer naar itief over plantenveredeling. geurgenen in petunia bloemen. “ “We hebben kennis over de betrokken genen. Met kennis kun je Een masterswitch? met kruisingen heel gericht goede “De masterswitch is een soort combinaties maken. Je kunt het hoofdkraan met daarachter al- plantengen dat je wil hebben met lemaal kleine kraantjes. De hoofd- moderne DNA technieken volgen. kraan is het belangrijkste, maar er Je kruist en je selecteert, maar je zijn meer genetische factoren die manipuleert verder niet. Het grote bijdragen. Onderzoek is een soort verschil met klassieke veredematroesjka voor de wetenschap- ling is dat het nu veel sneller kan per, zeg ik altijd. Ik doe hem open dan vroeger. Hierdoor kan men en ik begrijp het, maar dan zit er beter inspelen op de verandering weer een matroesjka in. Met elke in omgeving. Genetische manipumatroesjka die je eruit haalt, ver- latie is veredeling, in extremis.” gaar je meer kennis. Langzamerhand wordt het plaatje dan wel com- Wat vindt u dan van genetische pleet, want ook bij een matroesjka modificatie (het inbouwen van heb je op het einde een houten pop- vreemd DNA in het DNA van een petje over waar niks meer in zit.” organisme –red.)? “Genetische modificatie vind ik Dus u bent op zoek naar het houten een stapje verder, in die zin dat het poppetje? over grenzen heengaat. Men moet “Het gaat niet zozeer om het goed bedenken welke oplossingen
er voor een probleem zijn. Kan dit opgelost worden door andere teelt, of combinaties in de veredeling? Of is het zo urgent dat er ergens een gen vandaan geleend moet worden, om vervolgens de wereld te redden? “ Is genetische modificatie niet onnatuurlijk? “Een groot deel van de mensen die het geproduceerde voedsel tot zich willen nemen, vindt het niet natuurlijk en naar de mensen moet je als producent goed luisteren. Wat mij betreft, is het onnatuurlijk wanneer men bijvoorbeeld een gen uit een bacterie in een maïsplant plaatst, want in de natuur zelf gaat dat erg lastig. “ Genetische modificaties loslaten in de natuur kan zomaar best schadelijk zijn. “Wat voor effect het plaatsen van een nieuw gen in ander erfelijk materiaal heeft, wordt natuurlijk altijd onderzocht. Dit wordt echter vrijwel altijd gedaan door het bedrijf dat het gewas wil gaan verkopen; absoluut geen onafhankelijk onderzoek dus. Soms komen uit dit soort onderzoeken ook twijfelachtige resultaten. Vaak wordt dan toch het voordeel van de twijfel gegeven, aangezien wij toch willen innoveren. Hierdoor komen er nu producten op de markt waar wij niet honderd procent zeker van zijn.” Waar ligt voor u de grens? “Je moet je afvragen in welke wereld je wil leven. Wij gaan het oerwoud platbranden om soja te verbouwen, omdat wij goedkoop varkens willen vetmesten en daar vervolgens goedkope plakjes ham van willen trekken. Puur en alleen voor het geld worden hele ecosystemen verwoest. Dat is triest. Als je niet alleen kijkt naar de genetische modificatie zelf, maar naar de effecten die het heeft op de landbouw, dan kun je je afGymnorhina
5
vragen of we dit wel moeten willen. Ik zou dat dus niet willen.”
uit te gaan, dus het geld dat ik daarmee uitspaar, kan ik best in biologische landbouw steken. Ik zeg niet dat iedereen dat moet doen, maar kleine dingen bepalen wel hoe de rest van de wereld draait.“
plettende studenten? “Als student word je geacht om beter te doorzien hoe de processen wereldwijd lopen. Deze kennis moet je gebruiken bij het maken van keuzes en die keuzes liggen bij jezelf. Jij bepaalt in welke wereld jij wil leven. “
Het is tegenwoordig helemaal hip om juist heel gezond te eten. Wat vindt u van de gezondheidshype? “Dat is weer heel typisch over the top. De biologische landbouw Het is een grote stap om zelf hierkon de nichemarkt eerst goed be- aan te beginnen. Heeft u zelf bijzondere eetgewoondienen, maar de groei ervan gaat “Dat is nu de verantwoordelijk- tes? Ik heb gehoord dat u geen pitnu zo hard, dat biologisch eten heid die je als mens en zeker als loze druiven eet? mainstream aan het worden is. wetenschapper hebt. Met een *Hard gelach* Daarbij komen allerlei bijverschi- toename van jouw kennis komt “Nou, dat is een mooi broodje aap jnselen. Nu moet je opeens tarwe- een vergroting van jouw verant- verhaal! Ik eet biologisch en pitloze kiem-shakes tot je gaan nedruiven zijn niet biologisch in men. Duh. Waarom zou je die zin dat er geen zaad in zit. dat in hemelsnaam doen? Zaad is nodig om de kring“Nu moet je opeens tarwe-kiemDit heeft ook zeker te loop van de plant te kunnen shakes tot je gaan nemen. Duh. maken met gezondheidsangsluiten en bij pitloze druiWaarom zou je dat in hemelsnaam sten. Men wil zo gezond moven is dit dus niet het geval. gelijk leven, want misschien Waar ik mijn hart aan doen?” “krijg ik dan wel geen kankverpand heb, is biologisch er”. Het zijn illusies; kanker zuurdesembrood. Ik kan krijgen we uiteindelijk toch niets anders eten, de rest allemaal; het is een typische ou- woordelijkheid. Wanneer je hier als vind ik verschrikkelijk chemisch.” derdomsziekte. Je kunt wel zeggen wetenschapper van wegloopt, dan dat je dat niet wilt en allerlei andere ben je helemaal verkeerd bezig. Tot slot, heeft u nog een goede dingen tot je gaan nemen, maar te Jonge studenten mogen zich ook dieet tip? veel is ook niet goed. Dan ga je Su- zeker afvragen waar ze mee bezig “Minder vlees en meer gevarieerd per Foods nemen en jezelf helemaal zijn. Ik ga niemand zeggen wat hij groenten eten. Ik weet hoe moeuit balans brengen. Wie weet levert moet doen, maar het is wel een ilijk dit is voor een student, want je dat weer allemaal rariteiten op.” kwestie van keuzes. Als jij drie keer bestelt sneller een pizza dan dat je per jaar op vakantie gaat, moet je ergens verse groenten vandaan gaat U heeft zich dan ook waarschijnlijk niet zeggen dat biologisch voed- halen. Maar als student mág je het niet gewaagd aan Super Foods? sel duur is. Men moet niet zeggen je er niet te makkelijk vanaf maken.” “Nee, ik vind dat belachelijk. dat men het niet kán betalen.“ Sinds ik als student op mezelf ben Roos Voorn gaan wonen, ben ik biologisch Wat zou als tip aan onze lezers gaan eten. Ik hoef niet elke week geven, als zijnde misschien ono-
Gymnorhina
6
Gymno
Autisme door afhaalchinees? Het ‘chinese restaurant syndrome’, ooit van gehoord? De symptomen zijn een misselijk en opgeblazen gevoel met daarbij bonkende hoofdpijn. De boosdoener? Mononatriumglutamaat (MNG, MSG in het Engels), een smaakversterker (E621). MNG veroorzaakt niet alleen het misselijkheid en hoofdpijn, maar heeft ook gevolgen voor elke groep mensen die een verhoogde gevoeligheid heeft voor glutamaat.
Gelukkig is er de site www.MSGtruth.org, die van de titel tot de lay-out slechts onafhankelijkheid en professionaliteit uitstraalt. Deze site geeft een lijst van 33 symptomen, ziektes en stoornissen die worden geassocieerd met MNG. Variërend van ALS tot slapeloosheid. Maar geen enkele van deze discutabele verbanden heeft zoveel aandacht gekregen als MNG en autisme. Nu is er Katherine Reid, een scheikundige die claimt dat zij haar dochter heeft genezen van autisme, enkel en alleen door MNG uit haar dieet weg te nemen. Haar argumentatie is gebaseerd op onderzoeken die zijn verzonnen en de wetenschappelijke wereld heeft haar van alle kanten tegen gesproken en kritiek geuit. Daarbij simplificeert zij de hele diagnose van autisme. Autisme is een complexe diagnose die in vele vormen voorkomt en die in geen vorm gelijk staat aan iets wat je even kan ‘genezen’. Daarbij kan dit ‘wonder’ dieet alleen bewezen worden met een testgroep van acceptabele grootte die samen met een controlegroep, onafhankelijk en dubbelblind wordt getest.
Maar wat is MNG nu precies? MNG is een stof die al minstens 100 jaar wordt gebruikt om vooral Aziatisch voedsel zijn kenmerkende smaak te geven. Deze smaak staat ook wel bekend als ‘umami’ en wordt omschreven als een hartige smaak die deel uitmaakt van de vijf basissmaken. De lethale dosis is vijf keer groter dan dat van zout, wat betekent dat het in dezelfde dosis minder schadelijk is dan zout. Zo giftig is het dus niet. Ook is MNG een stof die officieel is goedgekeurd door verschillende voedsel autoriteiten. MNG wordt gefabriceerd uit natuurlijke producten zoals gefermenteerd zeewier, maar in theorie kan elk eiwit worden afgebroken om het te fabriceren.
60% van de wereldbevol-king is Aziatisch, dus als MNG echt zo schadelijk zou zijn, dan hadden we dat heus wel gemerkt. Dus heb je weer eens geen tijd of zin om te koken door tentamens? Loop dan gerust binnen bij je plaatselijke Chinees en trakteer je hersenen op wat extra glutamaat! Nina van Bruggen
Daarbij wordt voedsel met MNG al eeuwenlang traditioneel gegeten in Aziatische landen.
Gymnorhina
7
Het Varken Mats was zestien toen hij het zag. Een walm van de avond tevoren zweefde door het vertrek waar hij sliep. Hij wandelde door de gangen van zijn fantasie en zag velden vol met dansende mensen. Ze luisterden naar zijn gitaarspel, maar konden hun vreugde niet bevangen. Hij was te goed. Ze sprongen en ze schreeuwden. Hun schreeuw klonk als dat van duizend stemmen galmend door zijn ego. Hun duizend stemmen klonken als tienduizend schreeuwen.
De tienduizend schreeuwen schreeuwden: “ Oiiiiioioioiiiiiiiiioiiiiiiiiioioooo” Hij betwijfelde zijn bestaan en de kwaliteit van zijn spel: “IiiiiiiiiiiIIIIIIiiiiiiiIIIIIIIiiiiiiIII IIIiiiiiIIIIIiii”. Er klonk wanhoop uit zijn wekker. De wekker wachtte ’s nachts geduldig tot het afging. Mats droomde ’s nachts en haatte de wekker. “Pats”. De wekker zweeg en Mats hing over z’n bed. “ Oohhh mann.” Hij was wakker. Niemand was thuis. Niemand was thuis en terwijl deze gedachte zich vast klampte zong zijn maag het lied van haar volk: “OuuuuuaOuuuuuuaOuaaaaaOuOuOuOu…………Ou” . In de koelkast trof hij niets aan dan de geur van een ooit gevulde koelkast: gebruikt, maar niet bruikbaar.
“ Oohhh mann.” Hij had honger en hij begaf zich naar de woonkamer. Zijn ogen beproefden hun ochtendgymnastiek alsof de zon er direct in scheen. Het was daar, op de bank – die eeuwige bank. Eeuwig starend en enkel geproduceerd om eeuwig te staren naar een beeldscherm waarop mensen staren in een omgekeerd beeldscherm, de camera – waar hij het zag. Het was zoet en het was sappig. Fotonen persten zich door kegels en staven. Hun energie bracht teweeg wat een duizend anderen niet hadden kunnen doen. Hij rook de fotonen. Hij zag de fotonen en ze penetreerden al zijn gedachten. Hij dacht niet langer aan de walmen. Hij dacht niet langer aan de leegte.
Hij dacht enkel aan het varken en de intensiteit waarmee het zijn aandacht greep. Het was fantoomgeur, maar toch, het was geur. Gordon Ramsey bewoog zijn handen timide over het lichaam van zijn prooi. Hij beliefde het en voor even was hij vredig. “Oohhh mann.” Hij had honger, zoveel honger en dit beeld bleef op zijn netvlies, voor even, toen voor jaren en toen voor altijd. Het bleef hangen zoals Louise Gunning in het maagdenhuis: voor even, maar in fantasie voor altijd. Mats was twintig toen hij het varken in de oven schoof. Zijn ogen glinsterden en hij voelde zich warm. Het was kerst en iedereen zou komen. Gehti had alle slingers opgehangen, lianen met kaarsjes en lampjes hingen aan het plafond en beschenen een ieder die hier aanwezig was. Simon was binnen. Simon was blij. Louis, Luna, Havannah en Alex kwamen binnen. Iedereen kwam binnen. Dertig man, dertig vrienden en één varken. Mats bedacht zich al de dagen, jaren, dromen en nachten die verbleken bij dit varken. Hij was trots en voor even was hij de koning van zijn dromen. Mensen waren blij, ze lachten, dansten en leefden in vreugde. Dit was het feest en dit was een van de dingen die hem trots maakten. “Oooh mann.” “Het is bijna klaar.” Gymnorhina
8
Gymno
Men zat aan tafel en hij opende het luikje waarachter ze dan zat. Het was…… Het is moeilijk te zeggen, maar het was alsof het varken meer dan klaar was. Het was eigenlijk alsof het niet klaar gemaakt had mogen worden. Zijn Hart bonste hard, zo hard dat zijn nek het niet kon verbergen. Het bonste harder dan Busta Rhymes op een Bobbling beat…. Wat is dit? Het rook alsof het varken stervende was. Of beter, het rook alsof het varken reeds lang geleden – ergens tussen de eerste en de tweede oorlog – gestorven was. Hij werd misselijk bij de gedachte dat dit zo erg mislukt was, maar het meest werd hij misselijk bij de stank die dit beest teweeg bracht. Hij keek op en hij zag Gehti staan. Ze keek en ze lachtte. Haar handen staken in de lucht. Hammer Time. De volumeknop stond op tien. Het varken, het zachte varken was klaar. Ze stond daar en Mats zag haar staan. Hij keek en zijn gedachten schoten naar de diepste grillen van zijn onzekerheid. Zijn hoofd knikte nee. Zijn netvlies fixeerde zich op Gehti en zijn reukorgaan pompte door zijn lijf. Hij stond en Gehti was niet te stoppen. Ze sprong op tafel en schreeuwde in de microfoon: “Are you ready????!!!!! Are you ready?????!!!!! Are you fucking readyyyy???!!!!!!” Mensen werden blij. Mensen werden euforisch. Mensen schreeuwden en bonsten met hun handen op hun borst. Gehti danste in het rond. Simon’s ogen begonnen te tranen, Mats dacht aan Guantanamo Bay en Gehti schreeuwde verder: “Are you readyyyy???!!!! Woooooooooohhh!!!!! Bring out the
Piiiigg!!!!” Alex, Youri, Louis en Italo renden naar de keuken en droegen het varken op hun schouders de zaal binnen. Mensen lachten, mensen dansten en Simon huilde. Sommigen twerkten, anderen moonwalkten. Mats zag het varken en dacht aan Guantanamo Bay. Voor het eerst in zijn leven was hij liever nonexistent. Gehti danste verder. “We will…. We will rock you!!!!!! Pum Pum pa…. Pum Pum pa….” Simon’s hart klopte sneller, Gehti’s hart klopte te snel en Mats’ hart was al gestopt met kloppen. Guantanamo Bay. Het varken was gestorven en in zijn dood had het alles verloren. Zelfs de elektronen in haar schillen hadden haar verlaten en het enige dat haar nog deerde was de wens weer te bestaan. Dus bond het aan elk elektron, elk atoom en elk molecuul. Haar wanhoop klampte zich vast aan de werkelijkheid: Zwavelbruggen, Ionische bindingen, hydrofobe bindingen, waterstofbruggen, atoom bindingen, dubbele atoombindingen, driedubbele atoombingen. Onbreekbaar en gebonden aan alles wat het kon binden. Al haar haat fixeerde zich in één ding: Het verspreiden van haar geur. Het verspreidde haar geur als de entropie haar wanorde. In elke porie, elke haarbocht, elke huidcel en elke neuron verspreidde het haar geur, haar ziel, de dood en haar entropie. Alles werd doordrongen en zelfs de tijd kon haar niet weerhouden. Simon keek. Zijn ogen rood van vreugde en hij sneed het dier in stukken. “Hmmmmm”. Het varken bereikte lichtsnelheid en Simon’s gezicht trok wit. Het leek alsof hij stierf. De bacteriën
in het varken, suïcidaal door toedoen van de geur waar zij op rustten, vluchtten. Ze vluchtten, want de hemel was beter dan dit varken. Zelfs de hel was beter dan dit varken. Ze gingen heen en transcendeerden al verdampend in Simon’s neusholte. Simon was stervende. Mats was stervende. Gehti was transcenderend tot het moment dat het goudbruine stukje varken de binnenkant van haar mond bereikte. Slechts later zou de grootsheid van die stank werkelijk tot hen doordringen. All animals are equal, but some smell more like shit than others.
Arnar Breevoort
Gymnorhina
9
Je bent wat je eet Dick Swaab is met zijn boek “Wij zijn ons brein” beroemd geworden, dus laat ik het ook maar eens proberen. Wat je eet laat inderdaad veel zien van wie je bent. Als je dan ook nog bedenkt dat je brein het eetpatroon over de lange termijn regelt, dan is de cirkel dus helemaal rond.
Afkomstig uit het bourgondische Noord-Brabant moet ik bekennen dat ik daar weinig van heb meegekregen. Ik realiseer me nu dat ik naast mijn 30-jarig jubileum bij de UvA eind dit jaar, dan ook het evenzo lange jubileum kan vieren van de uiterst sobere samenstelling van mijn dagelijkse lunch: twee bruine boterhammen waarvan een besmeerd met een vegetarische paté en de ander belegd met kaas. Vegetarisch, vanaf het moment dat ik als 10-jarige op excursie een vleesverwerkend bedrijf bezocht waarvan er in Brabant toen nog talloze bestonden, en kaas, omdat ik dat lekker vet vond, ook al is dat vetgehalte op mijn huidige boterham inmiddels aangepast van 48 naar 30%. Afgaande op mijn lunchcultuur zou ik dus een oersaaie Piet moeten zijn!
Eten, we ontkomen er niet aan. Hoewel we steeds minder zijn gaan bewegen en relatief veel tijd achter onze computer doorbrengen, hebben we natuurlijk nog altijd flink wat energie nodig. Die energie moeten we dus opnemen met de voeding en gelukkig is er tegenwoordig in onze Westerse wereld overal het hele jaar door voldoende betaalbaar energie-rijk voedsel aanwezig. En daar zit nu juist het grote probleem. Tussen de 30 en 40 % van de Nederlanders leidt momenteel aan overgewicht, en naar schatting nog eens 10% is echt veel te zwaar en leidt aan vetzucht, dat is dus zo’n 1,7 miljoen mensen alleen al in ons kleine kikkerlandje! Zij, want wij zijn natuurlijk superslank (!), hebben dus een negatieve energiebalans: ze nemen veel meer aan energie met hun voedsel op dan dat ze daadwerkelijk verbruiken, en die niet gebruikte energie wordt vooral opgeslagen in de vorm van vet. Bij normale volwassen personen met een lichaamsgewicht van zo’n 85 kg wordt ongeveer 13% ingenomen door vet, maar dat wordt bij een aan vetzucht leidend persoon van 150 kilo zo’n 45% vet, dus ruim drie keer zoveel! Daarbij is ook duidelijk gebleken dat bij vetzucht de kans op suikerziekte en hart- en vaatproblemen sterk
vergroot is. Hierdoor zijn de zogenaamde metabole ziekten een groot gezondheids probleem geworden in onze welvarende samenleving. Vandaar dat we hunkeren naar middelen om dat overgewicht te verminderen, maar dat valt niet mee. Een dieet dat minder calorieën bevat, helpt weliswaar enige tijd en we vallen zowaar enkele kilogramman af. Maar ons lichaam is zodanig geprogrammeerd dat we zodra de gelegenheid zich voordoet weer vervallen in onze oude eetgewoonten en aankomen tot op ons oude gewicht. Kennelijk hebben we een soort set-point waar onze energiebalans op is afgesteld. Op korte termijn, zeg maar gedurende de dag, regelen hormonen uit de maag- en darmstreek onze eetlust. Belangrijke graadmeters voor de eetlust regulatie op lange termijn zijn onze vetcellen, die bij verhoogde activiteit diverse hormonen naar de hersenen sturen om ons een gevoel van verzadiging te geven en tot groter energieverbruik aan te zetten waardoor de energiebalans zich weer kan herstellen. Eén zo‘n vetcel signaal is het hormoon leptine dat 25 jaar geleden is ontdekt en aangrijpt op voedingscentra in de hypothalamus, en meteen als oplosser van het Gymnorhina
10
Gymno
letterlijk alsmaar uitdijende vetzucht probleem werd aangeprezen.
die avond, konden we de verleiding van de sterk geurende frites lucht niet weerstaan en werden letterlijk naar de balie gezogen om ons te verlustigen aan een schandalig grote portie frites met overvette mayonaise! Het was geen gezicht en we misten ook nog eens onze trein. In de daaropvolgende nacht werden we als straf ook nog eens gekweld door voortdurend opspelende maag- en darmkrampen.
ce Park dan de lift of, nog beter, regelmatig te sporten natuurlijk.
Maar zoals zo vaak in de medische En dan het gebruik van alcohol, wetenschap, blijkt de werkelijkheid een voor studenten natuurlijk uiweerbarstiger. Hooguit 3% van de terst heikel thema. Alcohol verpatiënten die aan vetzucht leden hoogt juist de eetlust, zoals ik tibleken genetische afwijkingen in jdens mijn studie maar al te vaak leptine aanmaak of zijn receptor heb mogen ervaren na het sluiten te bezitten en bij een verstoorde van het studentencafé, wachtend aanmaak bleek toediening van lepin een lange rij in de snackbar. Een tine dan ook inderdaad tot gewichandere handige tip is om de thertsverlies te leiden. Bij de meeste mostaat van de verwarming op een obese personen bleek de leptine Die genotszucht kan dus aardig graad lager af te stellen, waardoor spiegel in het bloed echter juist overheersen en laat ook zien dat we meer bruine vetcellen krijgen in sterk verhoogd plaats van witte, te zijn, terwijl de zodat het overdahersenen residige vet verbrand stent zijn voor wordt in plaats “Voeding is in onze huidige Westerse cultuur al lang niet deze regulator. van opgeslagen. alleen meer een noodzakelijke levensbehoefte, maar een Vergelijkbaar dus met de insuVoeding is beleving geworden waar we ons graag aan overgeven.” line resistentie in onze huidige bij ouderdomsWesterse cultuur suikerziekte. al lang niet alleen meer een noodzaNaast de genoemde hormonale ons eetgedrag in belangrijke mate kelijke levensbehoefte, maar een regulatie van onze energiehuis- gedreven wordt door zintuiglijke en beleving geworden waar we ons houding in de voedingscentra van belonings signalen. Daarbij komt graag aan overgeven. Ons eetgedrag onze hersenen speelt een andere dan ook nog eens onze eetcultuur die laat dus goed zien wie we eigenlijk factor misschien nog wel een be- we van huis uit hebben meegekre- zijn. Dat hebben enkele Limburgse langrijkere rol, namelijk de zo- gen, en dan is het ook te begrijpen VVD-coryfeeën die in een exclusief genaamde hedonische regulatie dat het probleem van overgewicht restaurant op onze kosten schanvanuit de hogere hersengebieden. niet met een simpel pilletje valt op dalig dure gerechten wegspoelden Het zijn de gebieden in het brein die te lossen. Pillen die bijvoorbeeld de met een fles wijn van €127,-onlangs onze motivatie aansturen om van vetafbraak in de darm remmen wat ook weer eens mooi aangetoond. lekker smakend en ruikend eten te de opname van vrije vetzuren in ons genieten, zelfs wanneer we eigenlijk lichaam vermindert, leiden tot een Wim Ghijsen al verzadigd zijn. Laatst speelde dat gewichtsverlies van hooguit 4-5%. weer op toen ik me met mijn vrouw Een langdurige verandering in onze op weg naar het Centraal Station eetcultuur naar beduidend minder op het Damrak langs Manneken calorieën, waar ook onze omgevPis Vlaamse Frites spoedde (niet ing aan mee moet werken, heeft zo’n smakelijke woordcombinatie, een veel groter effect. Zeker als maar die bestaat echt!). Hoewel de we dat combineren met wat vaker inwendige mens goed verzorgd was de trap te gebruiken in het ScienGymnorhina
11
face to face met de congolees In deze editie een interview met Sara Neven, 22 jaar oud, vierdejaars bioloog, oud redactielid en nu voorzitter van de MuziCie. Sara is een veganist in hart en nieren en dus dé kandidaat voor de Face to Face met de Congolees in deze Gymno over eten.
Hoe is de MuziCie ontstaan? “Het leek me leuk om een muziek commissie op te richten. Toen bleek dat Oscar hetzelfde idee had. Samen hebben we toen andere mensen bij elkaar gezocht met dezelfde interesse voor muziek en nu zijn we een hele grote commissie. Dat gaat heel goed. We hebben toen een jamsessie in de Oerknal georganiseerd, iedereen was enthousiast en op het einde van de avond stond iedereen te dansen. Naar mijn idee was het dus een groot succes!” Hebben jullie nog verdere plannen? “Op 21 mei willen we een bandjesavond gaan organiseren, wederom in de Oerknal. Ook denken we erover om in samenwerking met de BarCo een stemdisco te organiseren, wat inhoudt dat er elk halfuur keuze is uit drie verschillende muziekgenres is op de dinsdagborrel.”
Wat doe je buiten je studie om? “Ik werk in een hostel, dat is er leuk omdat je veel mensen tegenkomt van verschillende nationaliteiten. Ook ben ik van plan om paardrijden weer op te pakken. Verder houd ik ook van schilderen en gitaarspelen. Ik houd me ook bezig met studentenpolitiek, zoals de Nieuwe Universiteit.” Hoe actief ben je in de studentenpolitiek? “Niet heel actief, maar ik ben het niet eens met hoe het College van Bestuur aangesteld wordt en welke macht zij hebben.”
niet anders gaan nadenken, maar me meer aan mijn principes gaan houden. Je leert zo op een andere manier koken, het is heel lekker en het is ook nog eens goedkoop, als je geen dure vlees- en kaasproducten koopt.” Heb je daarbuiten nog rare eetgewoontes? “Je moet zeker banaan met pindakaas en sambal of banaan met komkommer op een boterham proberen, dat is echt heel lekker! Ik heb ook een periode gehad dat ik alles met mayonaise at, wel veganistisch mayonaise hoor. Gelukkig ben ik daar al weer overheen.” Mainah Folkers
Het thema van deze Gymno editie is voedsel, heb jij rare eetgewoontes? “Ik ben nu bijna twee jaar veganist. Ik was al sinds mijn zevende vegetariër. Het viel me erg mee hoe moeilijk die overstap was. Ik had de overstap lang uitgesteld omdat ik kaas erg lekker vond. Maar ik heb het toch gedaan, omdat ik het net als de vleesindustrie niet eens was met de manier waarop de zuivelindustrie in elkaar zit. Ik ben
Gymnorhina 12
Gymno
Genetisch gemodificeerde meuk Sta je te springen als je denkt aan roze bananen? Zou je rood met geel gestipte olijven niet kunnen laten liggen in de schappen van de supermarkt? Sta je open voor extra sappige komkommers? Dan is genetisch gemodificeerd voedsel echt wat voor jou. Vergeet pitloze druiven. Denk niet meer aan brandweerrode tomaten. Je kan zover gaan als jouw creatieve geest het toe laat. En veiligheid? Dat staat voor de fabrikanten op een schappelijke 19431ste plaats. Als het product maar goed verkocht wordt. Dat is toch waar het allemaal om draait. Voor wie het nog niet is opgevallen, de druiven bij de Appie worden met de jaren ronder, groener, pitlozer en sappiger. Toen ik laatst druiven op de markt haalde, was ik in totale shock. Door de mooie fancy druiven van de Appie was ik bijna vergeten hoe echte druiven eruit zagen. Niet perfect rond, niet bol van het sap en al helemaal niet effen groen. Hier en daar een beurs plek-je schijnt heel normaal te zijn. Natuurlijk wil het oog ook wat. Mensen die boodschappen doen bij de Appie denken: wauw, wat zien die druiven er goed uit! Al vergeten ze soms dat daar best wel wat werk aan vooraf gegaan is, want zo hangen ze er namelijk niet bij in mijn biologische moestuintje. Zelfs niet na al mijn liefkozende woorden en druppels water uit mijn olifantengieter.
De grote vraag die nu rond gaat in de wereld, is of dit allemaal wel veilig is. De fabrikanten van de genetisch gemodificeerde producten zeggen van wel. Maar natuurlijk zeggen ze dat. Een hoogaangeschreven onderzoeker uit Amerika deed onderzoek naar genetisch gemodificeerde aardappelen. Uit zijn onderzoek kwamen schokkende resultaten. De ratten die gebruikt werden, hadden serieuze aandoeningen. In een interview op de nationale tv werd de onderzoeker gevraagd of hij zelf de genetisch gemodificeerde aardappels zou eten. Hierop antwoorrde hij volmondig met nee. De Amerikaanse voedselindustrie klaagde de onderzoeker aan, waardoor hij zijn onderzoek niet kon vervolgen en zijn baan kwijtraakte. Ze verklaarden hem
voor de hele wereld voor gek. Uit hun eigen veiligheidsonderzoek bleek dat de aardappels niet voor ernstige klachten zorgen. Toevallig. Boeren in een klein dorpje in Mexico waren er heilig van overtuigd dat zij biologisch mais op hun grond hadden staan. Wat bleek? Ook al hun mais was genetisch gemodificeerd, zonder dat de leverancier de boeren daarvan op de hoogte had gebracht. En zo kan ik nog wel even doorgaan. De beste oplossing lijkt mij om zoveel mogelijk moestuintjes van de Appie in te slaan, en onze eigen producten te gaan verbouwen. Dan weten we in iedereen geval zeker dat er niet aan geprutst is. Annefleur Langedijk
Moeten we het wel willen, al dat gesleutel aan ons eten? Waar is het 端berhaupt goed voor? Het schijnt te helpen bij voedselschaarste en gewassen schijnen minder last te hebben van plagen en insecten. Ook kunnen stoffen uit producten gehaald worden waar mensen allergisch voor zijn. Er kunnen zelfs extra vitamines aan bepaalde etenswaren toegevoegd worden. Dat klinkt heel rooskleurig allemaal.
Gymnorhina
13
Het Paleo dieet: Eten als onze voorouders? Toen ik ruim een jaar geleden op een verloren moment over Pinterest struinde, viel mijn oog op een recept voor ‘Raw vegan paleo muffins’. Mijn onderzoekende geest riep mijn scrollende vinger een halt toe. De voedselhypes rondom raw and vegan waren inmiddels oude koek, maar wat was dit eigenaardige Paleo? Het klonk wel hip, en niks blijkt nu minder waar: het is inmiddels één van de meest gestarte diëten. Toen een niet nader te noemen vriendin vol trots vertelde dat ze ‘helemaal Paleo’ at, moest en zou ik uitzoeken wat dit dieet inhoudt. Nota bene: de neutraliteit van dit artikel kan worden betwist. In mijn zoektocht naar het mysterie dat dit dieet omringt, kwam ik bergen informatie tegen op het wereldwijde web, waarvan de wetenschappelijke achtergrond sterk discutabel is. De mooiste, met recht fabelachtige drie uitspraken wil ik jullie als vanzelfsprekend niet onthouden: • “Paleo diet is the healthiest way you can eat because it is the ONLY nutritional approach that works with your genetics” • “Paleolithic ancestors had a way lower rate of autism, auto-immune disorders and heart- and coronary diseases.” • “If it has a food label, don’t eat it,” Mijn nekharen staan recht overeind. Allemaal. Maar, wat houdt dit Paleo dieet nu daadwerkelijk in? De gedachte van het dieet is dat men eet zoals de jagers en verzamelaars in het Paleolitische tijdperk, zo’n 2,5 miljoen tot 10 duizend jaar geleden (alsof we daar ook maar enig idee van hebben). Aanhangers van het Paleo geloof, zo mag het met recht genoemd worden, zijn er van overtuigd dat het metabolisme van ons lichaam niet in staat zou zijn geweest om zich de afgelopen 10.000 jaar aan te passen aan de relatief
nieuwe producten, zoals granen, zetmeelrijke groentes, zuivel en peulvruchten. Een oer-Hollands GVA’tje, pastaatje of stamppotje zit er dus niet in. Deze etenswaren worden met het grootste gemak op de verbodslijst geplaatst door figuren als de Paleo Mom, die boekenkasten vol aan Paleo kookboeken schrijven (en deze tot mijn grote verbazing ook nog verkopen als warme broodjes over de toonbank). De meestal ietwat overgewicht hebbende vrouwen van middelbare leeftijd (van enkele pondjes tot enkele dozijnen kilo’s), richten hun vette wijzende vinger naar de voedselindustrie. Als ware complottheoretici betichten zij deze industrie van het verzieken van ons dieet: geraffineerde voedingsproducten zijn uit den boze. Want, alles
wat je eet moet in principe zo van een boom, een struik of van een geslacht dier te halen zijn. Dus: geen zout, suiker, alcohol of koffie. Waar door de meeste Paleoetende wezens met wie ik deze aarde deel compleet aan voorbij gegaan wordt, is dat de gemiddelde jager of verzamelaar zelf zijn eten bij elkaar scharrelde. Urenlang jagen over de uitgestrekte vlaktes met een conditie waar marathonlopers nog van opkijken, vernuftige vallen verspreiden en deze regelmatig nalopen en sterk beboste gebieden met akelige precisie uitkammen voor besjes met exact de juiste rijpheid . Dus, niet in de auto naar de Albert Heijn rijden om daar vervolgens je karretje vol te gooien met biologische ossenhaasjes en raw superfoods. De hypocrisie van het Paleo dieet valt mooi te illustreren aan de hand van enkele voedingsproducten die wèl zijn toegestaan in het Paleo dieet. Neem bijvoorbeeld de broccoli, wat met alle liefde wordt aangeraden door menig Paleo discipel. Bloemkool, broccoli en vele andere producten zijn het product van jarenlange recente agricultuur en waren daarmee 10.000 jaar geleden niet op het bord van een holbewoner te vinden. Aardappelen mogen daarentegen niet, door Gymnorhina 14
Gymno
Dikke Feitjes het hoge percentage aan zetmeel. Het veel vetten bevattende avocado mag dan weer wel, maar als Nederlandse Paleo aanhanger heb je dan toch een probleem: in tegenstelling tot de piepers groeien die hier niet. Toch blijft dit op het menu staan, ondanks dat het me bijster bijzonder lijkt als onze voorouders uit Centraal-Amerika een paar avocado’s kwamen brengen. Aan de andere kant, als men minder geraffineerde suikers wil eten, is dat natuurlijk louter toe te juichen. Maar wat er veelal gebeurt, is dat mensen doorslaan: de hele geraffineerde voedselindustrie is van Satans makelij (misschien werken ze wel samen met de farmaceutische!). Er mag niets buiten het Paleo dieet gegeten worden en wee het gebeente dat jou bespoten of genetisch gemodificeerd voedsel voorschotelt. De pseudowetenschap waarvan het Paleo dieet omgeven is, is ernstig tenenkrommend en daadwerkelijke, neutrale wetenschap heeft niet kunnen aantonen dat een dergelijk dieet voordelen heeft. Mocht je niets te doen hebben op een zondagmiddag, gooi eens een paar Paleo termen in Google: vermaak gegarandeerd! Esther Visser
Ik zat eens vrolijk te rekenen: Als alle volwassene mensen in Nederland met overgewicht 1 kilo zouden afvallen, dan zou je met die (minimaal) 84,6 miljard caloriën, 1.4 miljoen mensen kunnen voeden voor een maand. Zware problemen vragen om zwaar goede feitjes om deze te steunen, dus hierbij de dikke feitjes! Liever Dikke Buik dan Dik Brein? In Nederland betalen wij €505,4 miljoen euro aan directe en €2 miljard euro aan indirecte kosten voor overgewicht. Als de indirecte kosten met de helft zouden worden verlaagd dan kan met dat geld 5 jaar opleiding worden betaald voor alle nieuwe eerstejaars HBO en WO studenten. Bierbauch oder Leben Voor personen tussen de 30 en 62 jaar geldt dat elke 0,45 kg extra de kans om binnen 26 jaar te overlijden, met 1-2% verhoogt, volgens de Framingham Heart Study. Stel, je neemt elke week 300 caloriën teveel tot je (dit zijn ongeveer 3-4 biertjes) en dit doe je tot je 30’ste vanaf je 19’de, dan kom je 28.6 kg aan en heb je op je 30’ste 95% meer kans om dood te gaan binnen 26 jaar. Bizar hé. Het Utrecht’s Gewichtsvalhalla Heb je altijd al in een andere provincie willen wonen? Dan geef ik je nu nóg een reden om het wel te doen. Volgens het CBR ontwikkelt het overgewicht in Nederland zich volgens een opvallend patroon. Eerst de noordoostelijke provincies, dan de zuidelijke provincies en als laatste de randstadt. Wil je nou het veiligst zijn voor de obesitas epidemie dan is het goed om te weten dat In Drenthe in 2002–2003 het overgewicht het meest was opgelopen tot 51 procent. Utrecht daarentegen had in 2002–2003 met 41 procent het laagste percentage volwassenen met overgewicht in Nederland. Eat and Love Mensen met licht overgewicht zijn het meest tevreden met zichzelf, dat blijkt uit een onderzoek van het CBR. Nou waren deze mensen wel minder gelukkig, maar toch. Als je moest kiezen tussen licht overgewicht en tevredenheid of normaal gewicht en geluk, wat zou je dan kiezen? In ieder geval doe je je eigen geluk een groter plezier als je minder gaat roken, drinken enzovoorts, volgens het CBR. Je kan je liefde voor voedsel dus (gerust) aanhouden! Tony Zeljkovic Gymnorhina 15
congo in het buitenland
Hong Kong is niet alleen stad, maar ook goed voor hiking en strand
T
ien uur. Een luie zondagochtend. Al peuzelend op een chocoladekoekje in mijn appartement in Kyoto (ergens in Japan) ben ik aan het dagdromen. Het chocoladekoekje is een onderdeel van een smaakpapil-stimulerende Valentijnscadeau. “Nou, nou Rens. Wat fijn voor je. Eindelijk heb je aandacht op Valentijnsdag. Is dit zo belangrijk voor je dat je hierover schrijft?“ Goed punt. Eigenlijk is het cadeau niet eens romantisch bedoeld. Op Valentijnsdag krijgen alle mannen in Japan cadeaus van vrouwen die ze kennen. Over één maand is het de beurt voor de mannen om alle vrouwen weer een cadeau te geven. “Oké Rens. Het is dus niets romantisch, waarom ben je dan aan het dagdromen?” Tsja, inspiratie zoeken. Ik was gevraagd iets te
schrijven voor deze Gymnorhina editie. Deze zomervakantie hielp ik in Göttingen (Duitsland) met een onderzoek naar de sociale cognitie van een aapsoort en afgelopen semester was ik op uitwisseling in Hong Kong (China). Nu ben ik net in Japan gestart voor een vijf maanden bachelorstage met wederom sociale cognitie van apen. Het is wat ver, maar omdat Japan zo actief is in primatologie, leek dit de beste keus. Hoe dan ook, nu het laatste koekje is verorberd, ga ik je overhalen. Ja, je leest het goed… Ik ga je overhalen om ook eens op uitwisseling te gaan. Niet zomaar op uitwisseling, maar eens iets buiten Europa, Australië en Amerika. Niet per se de ‘University of Hong Kong’ (HKU), maar ik zal mijn ervaringen aan HKU als voorbeeld hanteren om je warm te maken voor een uitwisseling.
Wat mij het eerst opviel aan mijn uitwisselingsuniversiteit waren niet de colleges, maar de grote hoeveelheid studentenclubs. Veel studenten zijn actief in sport- of cultuurclubs. Ikzelf was actief in de biologieclub, kendoclub en S.K.Y. Lee Hall. Het laatste was mijn studentenvereniging is, inclusief slaapplaats en ontgroening. Blijkbaar was dit gekopieerd van Oxbridge. De ‘Hall’ ging vooral om sport met je ‘floor brothers’ of ‘sisters’, maar ik praatte vooral graag en speelde in een bandje. Het Hong Kongse studentenleven verschilt in dat studentenclubs (en goed eten!) centraal staat in plaats van uitgaan. Ook waren de protesten voor het algemeen kiesrecht in volle gang. Anderzijds kan ik het hier beter niet over hebben als ik je juist warm wil maken om ook eens op uitwisseling te gaan. Al is uitgaan vooral iets Westers, het kan evenzo prima in Hong Kong: er zijn genoeg buitenlandse studenten. Er zijn vooral veel Chinezen (Mainland, Taiwan, Chinese Californiërs, etc.), maar verder zijn ook de Indiërs, Engelsen, Duitsers en Koreanen in redelijke getale representatief. Nederlanders waren op twee handen te tellen. Wat ik zelf vooral fijn vond is dat de meeste buitenlandse studenten geen Kantonees spreken. Wat me opvalt is dat mensen in warme landen vaak oprecht veel interesse hebben voor elkaar. Ofwel, het is heel makkelijk om Hong Kongers te leren kennen, maar als je met Hong Kongers optrekt hoor je soms iets te veel Kantonees als je het zelf niet kan. Andere buitenlandse studenten zijn dan heel fijn. Gymnorhina
16
Gymno
Grappig is dat veel uitwisselingsstudenten vakken kiezen als Chinees Boeddhisme en spoedcursus Kantonees of Mandarijn. Ikzelf had genoeg aan psychobiologie-georiënteerde vakken. Een kennis, die zich trots door haar vrienden ‘Professor of Bad Language’ laat noemen, had me wel iets van Kantonees geleerd. Het blijkt dat Kantonees een rijk palet heeft aan emotionele uitingen. H e t Mandarijn kent slechts ‘cao ni ma’. Een dier dat professor Wong triomfantelijk in minivorm op haar colbert draagt (zie Youtube). “Oké. Alles bij elkaar genomen, zou HKU wat voor mij zijn?” HKU was voor mij interessant vanwege de moleculaire celbiologie-track, onderdeel van de trilemma waarmee elke tweedejaars psychobioloog wordt geconfronteerd, en de mogelijkheid om vakken in linguïstiek (i.v.m. psycholinguïstiek) te volgen. Grotendeels omdat HKU hier sterk in staat, Europa te dichtbij is en Amerika veelal competitiever is terwijl ik niets extra’s voor ‘al dat gedoe’ terug krijg. Dus mocht je één van deze disciplines willen proeven, lijkt HKU een mooie plek. Laat je echter vooral niets wijs maken door mij, er zijn genoeg andere mogelijkheden mits je maar genoeg googlet of je docenten lastigvalt. De enige twee nadelen die ik heb ondervonden zijn de hoeveelheid voorbereidingstijd die mijn reis-
ents
lub pres
ndo c HKU Ke
Afscheid n
emen van
de buren
plannen kostte en het gemis van familie en Nederlandse vrienden. Anderzijds valt een beetje meer werk en een halfjaar gemis in het niets met wat je ervoor terug krijgt. Mocht je een vlam hebben, dan is het ook niet erg. Denk juist aan de hartstocht en romantisch verlangen bij het half jaar niet zien van je vriendje of vriendinnetje. Wat je academisch en persoonlijk voor een uitwisseling terugkrijgt, naar wat ik ervaar, ligt
voor een groot deel aan je eigen en is voor iedereen wat anders. Ik heb er in ieder geval geen spijt van. Rens Burghardt
Gymnorhina
17
Brief aan Sonja Bakker
B
este Sonja,
Maak uw buik maar nat voor en slechte vetten. Dit doet u ook 54. Verder sluis ik elke vrijdag al het deze sappige hap! Uw boek Super- niet voor goede en slechte koolhy- spotgoedkope bier in de Congo Kamamma was de grootste inspiratie draten. Tenslotte beweert u dat uw mer door mijn keelgat. Mijn nekomvan mijn toenmalige dertienjarige dieet een verandering van levens- trek neemt schrikbarend toe en ik bestaan. U vertelde daar de grap- stijl is, maar niets is minder waar. vrees een toekomstige speknek pigste verhalen en na elk hoofdstuk De waarheid is dat mensen op uw als dit zo doorgaat! Wat zou er nou was er wederom weer een veruk- dieet het jojo-effect ondervinden, beter zijn als follow up dan niemand kelijk recept in smaak en last. U had waardoor ze nog meer aankomen anders dan dé Sonja Bakker zelf. geweldige service, met uw scherpe dan dat ze eerst wogen voor uw Bedenkt u eens wat voor bakken ondernemersoog, want ik kon al- dieet (mits ze stoppen)! Dit allemaal met geld u zou kunnen verdienen tijd wel de hipste knutselplaat in is te verklaren door het feit dat Son- met een nieuw boek Het After-Sonja uw boek vinden! U had me hiermee ja Bakker een gewichtsconsulente is effect of Uw Ideale Gewicht én Leven. sinds 2010 in de ban met het zoge- en niet een diëtiste, aldus de critici. heette Sonjabakkeren. Met uw 58 kg Allemaal harde feiten, maar ik geIk weet dat u dit kan, want u te 1.66 meter heeft u een prachtig loof dat dit juist een geweldige kans slaat uw concurrenten genadeloos BMI van 21, dus uw leeft volgens uw is om uw coup de grâce te leveren. tegen de vlakte. Zo kent u vast nog eigen mantra. Dit waarwel die troela Bea Pols. deer ik zeer aan u. Met Zij beschuldigde u van uw vaste acht weekse plagiaat van háár gevoedingsschema’s valt wichtsconsulentieboek“Bedenkt u eens wat voor bakken iedereen gegarandeerd en. Ze dúrfde zelfs te bemet geld u zou kunnen verdienen met af én krijgt iedereen ook weren dat u haar slogan nog eens alle benodigde had gestolen uit een reeen nieuw boek Het After-Sonja efvoedingsstoffen binnen. cent boek in 2014. Zo fect of Uw Ideale Gewicht én Leven.” had zij het boek “AfEchter, na verloop vallen met Bea is een van jaren, toen mij de feestje!” uitgebracht. (biomedische) wetenDaarbij had u de sloschap werd aangespeeld, kreeg ik Het valt niet te ontkennen dat gan “afvallen is een feestje” op uw steeds meer tegenwind te horen uw dieet tot succes kan leiden, website. U accepteerde dit gerotover uw transformerende prak- ik heb het zelf ondervonden na zooi niet en u schreef het af als een tijken. Zo worden uw diëten om- mijn intensieve Sonjabakkeren. Ik “hopeloze schreeuw om aandacht”. schreven als crashdiëten, om- schreef deze brief initeel omdat ik dat een gemiddelde inname van wanhopig naar een opvolging zoek. Bij Bea Pols bleef het zeker niet, 1000-1300 caloriën per dag wordt Sinds ik student ben aan de UvA want België had nog wel wat in petaanbevolen. Verder wordt er geen heb ik iets te vaak een gezellige to: De beruchte en geduchte Sonja onderscheid gemaakt tussen goede dinsdagavondborrel in de Amstel Kimpen. Deze dieetgoeroe verkoopt Gymnorhina
18
Gymno
een magisch verhaal: Zij is wars van diëten en vindt de weegschaal zelfs een waardeloos intrument. Nee, nee, Kimpen leert mensen hoe lichaam en geest werken en is ervan overtuigd dat elke Jan Doe-del dan vanzelf gezonder gaat leven. Zo stelt zij: “Zonder hongeren word je geleidelijk slanker, fitter en gelukkiger. Daarom zeg ik ook niet: bereik je ideale gewicht, maar: bereik je ideale leven’. Dat die lichtgelovigen in België voor dat gesmurf vallen is nog wel te begrijpen, maar niet in Nederland. Want wij, wij hebben Sonja Bakker. Terwijl ik deze brief in mijn warme aangename kamer aan het schrijven was, stootte ik weer tegen een uitschieter van uw boekenlijst aan: Ibiza, hemel en hel op aarde. Dit vrij erotische boek maakt het zelfs bij u warm, naar eigen zeggen! Bij Showniews dicteerde u prachtige passages over lesbische douchescènes en masturbatiepraktijken, zoals: “Aangekomen bij mijn geslachtsdeel ga ik zachtjes heen en weer met mijn hand”. Ik vroeg mij af waar u de inspiratie voor uw boek vandaan haalde? Had u dat toen u de top van de kilamanjaro zag, of was het een hete reis met uw lieftallige man naar Ibiza voordat u besloot daar te trouwen? Is dat trouwens de reden waarom u met
hem ging trouwen? Het zou ook kunnen dat uw boek een voorspelling van de toekomst was met uw man, u trouwde immers een maand later met hem op Ibiza. Is Jan Reus nou echt zo… reusachtig goed zoals dit exotische boek doet geloven? Enerzijds of anderzijds, het was een géweldig boek, met prachtige reacties vanuit de maatschappij. Zo vond ik een mooie samenstelling van verschillende quotes: “Hij pakte haar bij haar hamlappen en betastte haar eierkoeken, de optimel sijpelde langs haar benen”. Is dit een nieuwe carrièrestap voor u? Ik weet vrij zeker dat u erg veel potentie heeft op het gebied van erotiek. Het is een geniaal plan: Alle mensen laten afslanken en ze dan het “juiste” aanleren als seksconsulente! Straks hebben wij een land vol Greys en Scarletts! Ik begrijp dat dit een enorme stap zou zijn in uw carrière en dat dit heel eng kan zijn, maar ik kan u te hulp zijn! Ik ken genoeg seksuele experts, van National Officer on Sexual and Reproductive Health tot onze lokale seksexpert Keskin bij de redactie. Natuurlijk zijn er altijd nog mijn andere trouwe collega’s in de biomedische wereld die u bij kunnen staan om het metabolisme bij te spijkeren. Dan kunt u eindelijk
die welverdiende titel als nationale diëtiste claimen. Ik zal uw nieuwe bericht tot aan alle hoeken van het land verspreiden met mijn studenten OV! Van het gasrijke Noorden tot het heuvelachtige Zuiden. Het schrijven van deze brief was even leuk als uw kleurrijke levensloop. Het zou natuurlijk nog beter zijn om, wanneer u de moei-te hebt genomen om deze brief te lezen, respondentie van u terug te ontvangen. Het is natuurlijk begrijpelijk als u dat niet doet, want er is niks meer respectabels, dan een mooi rustig leven na al dat doorbijten. Al met al denk ik dat wij gezamenlijk Nederland tot een beter tijdperk kunnen brengen, maar het is helemaal aan u, ons lot ligt in uw handen.
L
iefs,
T
ony
Gymnorhina
19
Recept Driegangenmenu uit Natural Harvest Elk land houdt er zo zijn eigenaardige eetgewoontes op na. In Sweden is rotte vis een nationaal gerecht. Haggis in Schotland zijn de ingewanden van een schaap gekookt in zijn eigen maag en in Peru eten ze cavia’s. Daarom voor de kookrubriek een driegangen maaltijd, samengesteld uit Natural Harvest. Een kookboek gebaseerd op, naar hun zeggen ondergewaardeerd, mannelijk zaad.
Zaad, zo stellen zij, is niet alleen voedzaam, heeft een smakelijke textuur en geweldige kookeigenschappen. Zaad heeft, net als een goede wijn en kaas, een complexe en dynamische smaak. Daarbij is het goedkoop te produceren en wijd verkrijgbaar in bij-na, dan wel niet alle, restaurants.
Gang 1: Man made oysters
Gang 2: Kalfsvlees scallopini
- Oesters - Zaad, zo veel mogelijk - Peper/zout/citroen
- 450 gram kalfsscallopini - 2-3 el witte wijn - 3-4 el boter - bloem - sap van 1 citroen - zout en peper - 1 el zaad - gehakte peterselie
Wat complimenteert de smaak van dit eeuwenoude afrodisium beter dan de meest exclusieve vinaigrette? Zorg dat alles goed gekoeld is en verdeel het zaad over de oesters. Voeg naar smaak peper/ zout/citroensap toe. De echte connaisseur gaat natuurlijk voor een zo puur mogelijke smaak. Tip: Oesterschalen zijn eigenlijk te mooi om weg te gooien. Je kunt ze daarom altijd hergebruiken als zaadserveerschaaltjes.
Meng het citroensap en het zaad. Het geeft niet als het wat klonterig is, omdat het over het hete vlees wordt gegoten. Dep de stukjes kalfsvlees in de bloem en sauteer 30 sec per kant in de boter. Verwijder het vlees en voeg meer boter toe. Als deze heet is voeg je de wijn toe. Kook dit snel in, voeg peper zout en het zaad toe en drapeer het over het kalfsvlees. Garneer met peterselie.
Gang 3: Creamy cum crêpes - crepes - 1/2 kop cottage cheese - 3 el zaad - 1/3 kop gesmolten boter - 1/4 kop poedersuiker Super simpel en zeer smakelijk op elk moment van de dag. De vulling maak je simpelweg door alle ingrediënten te mengen tot een glad geheel. Bak de crêpes zoals je gewend bent en vul ze naar gelang met deze romige mannelijkheid. Deze heerlijke avond sluit je natuurlijk af met een Irish coffee with extra cream. Meng 2 el zaad door de ongezoete room en het is overheerlijk natafelen geblazen! Keskin Arikan
Gymnorhina
20
Gymno
Het gevaar van Quinoa Het is half acht ’s ochtends. Ik ben net wakker. Gisteren is het laat geworden. Gisteren was de borrel. Het was niet mijn intentie om laat thuis te komen, maar dit is simpelweg wat er is gebeurd. Ik dronk en ik vergat. Ik vergat en ik dronk. Ik vergat dat ik vroeg moest slapen en vroeg moest opstaan. Ook vergat ik dat bier niet gezond is. Het is namelijk zo dat bier hop bevat. Hop is niet goed voor je. Het is vaak onderzocht en laat ik stellen dat het gewoon niet goed voor je is.
Maar goed, het is half acht ’s ochtends. Ik voel me niet heel lekker, maar de laatste tijd leef ik wat gezonder. Veel gezonder. Ik merk het als ik fiets. Ik merk het als ik loop. Ik merk het aan heel veel dingen en daarom merk ik nu ook dat ik minder brak ben dan ik normaal gesproken zou zijn. Het is inmiddels drie over half acht ’s ochtends en de warmte van mijn bed lijkt steeds verleidelij-ker. Ik moet opstaan. Ik moest eigenlijk drie minuten geleden zijn opgestaan. Dit is niet gelukt, maar goed, laat ik nu opstaan. Ik sta op. Ik sta half op en ik sta helemaal op. Vroeger was ik alleen half opgestaan. Vroeger was ik weer gaan liggen. Ik poets mijn tanden en ik was mijn haar. Ik voel me sterk. Ik voel me de laatste tijd echt sterk. Als ik terug denk aan vroeger, dan realiseer ik me dat ik me altijd zo zwak voelde. Het was alsof ik geen energie kreeg. Geen goede energie. Ik at wel, al was het niet veel, maar ik kreeg er gewoon geen energie van. Het was eigenlijk best wel raar. M’n haar heb ik ingezeept en zeepbellen vallen in mijn mond. Het is niet zo erg, want deze zeep prikt niet. Het is goede zeep. Laat ik uit de douche gaan. Ik sta hier al een tijdje en het moet inmiddels omstreeks tien voor acht zijn.
Ik kleed me aan. Ik voel me goed. Ik ben energiek. Ik ben gister uit geweest, maar ik ben energiek. Ik ben klaar voor de dag. Ik moet wel wat eten, want ik heb honger. Ik zie m’n kamer. Het is geordend. Het is netjes en alles staat waar het hoort. M’n kleren hangen netjes in de klerenkast. M’n schoenen liggen op de gang. Alles ziet er goed uit. Vroeger was alles een zootje. Maar goed, ik moet wat eten. Laat ik wat eten. Ik eet. Het smaakt zo goed. Het smaakt gezond. Ik proef de energie. Het is alsof het mij verzadigd. Hmmmmmm. Echt lekker. Maar goed. Ik treuzel. Ik moet gaan. Ik ga. Dit college was zwaar. Het is niet dat het me niet interesseert. Het is gewoon wat veel. Het is wat veel voor anderhalf uur. Het is veel, maar ik heb het wel allemaal opgeslagen. Het voelt goed. Ik lust wel een kopje koffie. Nee, laat ik dat niet doen. Koffie bevat caffeïne en caffeïne is verslavend. Het is eigenlijk een beetje als roken, maar dan minder erg. Ik drink geen koffie. Ik eet gewoon. Ik eet gezond. Ik eet zoals ik de laatste tijd eet. Niet per sé veel, maar gewoon goed. Ik eet net als vanochtend en vanochtend at ik net als gister.
warm als mijn bed. Ik zou wel in mijn bed willen liggen, maar dat hoeft niet. Vroeger hoefde dat wel. Dat deed ik dan ook. Ik voelde me slecht en als ik eenmaal was opgestaan voelde ik mijn iele lijf. Zo zwak. Geen energie. Ik zie de zon, ik voel de wind en ik leef. Ik voel de wind en ik voel me als een vogel. Ik kom thuis. Mijn fietstocht was wat lang. Ik genoot van de wereld en ik genoot van het bewegen. Maar nu heb ik honger. Ik heb honger en ik loop naar mijn kastje. Ik moet wat eten. Ik ga wat eten. Ik kan wat eten, want ik eet gezond. Ik eet gezond. Ik eet en ik kijk. Ik kijk en ik eet. Ik kijk in de spiegel en ik ben fucking dik. Was ik maar nooit aan Quinoa begonnen. Arnar Breevoort
Onderweg naar huis zie ik de zon stralen. Het voelt warm. Het voelt Gymnorhina
21
Drunkorexia vs. Anorexia Het is weer zover, men heeft weer iets nieuws bedacht. Dit keer geen Scooby Doo trend of Skinny Jeans mode, maar een nieuwe, hippe eetziekte. Drunkorexia. Wat het inhoudt? Welnu, de slechtste levensstijl die je je zo ongeveer kunt voorstellen. In het weekend keihard zuipen en na al het bier ook lekker flink wat dronkenvoer – dus junkfood – naar binnen werken. Vervolgens wordt er doordeweeks keihard gewerkt om al deze kilo’s er weer af te krijgen; en wel door jezelf uit te hongeren en overdreven veel te sporten. Het vele drinken op vrijdag-, zaterdag-, en soms misschien ook al donderdagavond, klinkt natuurlijk bij veel studenten wel bekend. En dit een beetje compenseren door dit op zondag tot en met woensdag dan niet te doen, is natuurlijk ook niet zo’n slecht idee. Er zijn echter mensen die hier in zo’n zekere mate in doorslaan, dat ze op een normale maandag niet gewoon ontbijten met twee bruine boterhammen met kaas, maar de hele dag niet meer eten dan een appel, wat crackertjes en een soepje. Daarnaast zijn ze op deze voedingsarme dagen dan ook nog vaak in de sportschool te vinden, zichzelf volledig afbeulend, om maar een mooi figuur te houden. Steeds meer studenten - voornamelijk vrouwelijke- lijden aan dit nieuwe fenomeen. Drunkorexia. Ten eerste wil ik degene die deze naam heeft bedacht even complimenteren. Briljant. Het klinkt als anorexia, dus lijkt het meteen een net zo vreselijke ziekte, maar door drunk erin te stoppen, geef je er weer een trendy, Engelse twist aan. Heftig dus, maar wel catchy; het blijft hangen. Een taalkundig genie, die een eigenlijk walgelijk woord heeft bedacht. Dat we hier überhaupt een naam voor moeten hebben, vind ik al walgelijk! Hoezo luxeproblemen? “Oh, ik heb dit
weekend weer zoveel slechte dingen naar binnen gewerkt, met al mijn geld; ik ga nu extra ongezond doen om dit weer tegen te werken.” Want ongezond, dat is het. Na de hele aandacht hype rondom anorexia de afgelopen paar jaar, zouden jonge studentes toch wel moeten weten dat jezelf uithongeren slecht voor je is. Ook als je ter compensatie van dit uithongeren in de weekenden dan heel hard gaat drinken en vreten. Want op deze manier kun je het natuurlijk ook bekijken. Bij anorexia is er ook geen sprake van compenseren door één dag veel te eten, dus waarom zou het bij drunkorexia wel het geval zijn? Het is juist nóg slechter. En zeg nou zelf, iemand die na het uitgaan – en de snackbar erna– de vinger in de keel steekt om al het slechte wat de afgelopen avond en nacht is geconsumeerd, weer eruit te gooien, vinden we toch ook niet helemaal normaal? Sterker nog, ik weet zeker dat bij velen hier al snel het woord boulimia boven komt drijven. Hier ligt de grens aan de andere kant en zouden we iemand sneller een boulimia patiënt noemen die hard uitgaat. Andersom noemen we iemand die hetzelfde doet, maar dan het ongezonde weekend probeert
recht te trekken met uithongeren, opeens drunkorexic. Waar trekken we de grens? Ik denk namelijk dat deze zogenaamde nieuwe ziekte redelijke grote onzin is. Er is niets nieuws aan zo min mogelijk eten om een ideaalbeeld van het lichaam te bereiken. Dat heet gewoon anorexia, mensen. En zowel anorexia als boulimia is een ernstige en ontzettend nare psychische aandoening. Mensen die lijden aan anorexia nervosa hebben weinig zelfvertrouwen en een sterk beïnvloedbaar zelfbeeld. Vaak gaat anorexia samen met depressie en obsessieve compulsieve dwangneigingen. Patiënten denken de touwtjes van hun leven in handen te kunnen houden door hun gewicht in extreme mate te controleren. Maar wat is drukorexia nou helemaal? Het wordt beschreven als een ziekte op zich, met symptomen als vermoeidheid, haaruitval en sneller dronkenschap (dit laatste is overigens alleen maar handig bij het zuipen in het weekend, als je het mij vraagt). Ligt dit aan mij, of zijn deze symptomen gewoon onderdeel van het ziektebeeld van anorexia? Het spijt me zeer, maar ik denk niet dat er zoiets als een “eetstoornis voor dronkenlappen” bestaat. Of je lijdt wel degelijk aan (een lichte vorm van) anorexia, óf je wurmt je voor een paar weken in een dieetvolgend Gymnorhina
22
Gymno
Column Altijd zin met keurslijf, wat men dan drunkorexia noemt, om daar na niet al te lang weer keihard uit te barsten omdat je toch maar weer normaal gaat eten. Ik denk dat we in het geval van drunkorexia echt te maken hebben met een gevalletje modewoord, en dat er echt geen hoofdstuk voor zal worden toegevoegd in de DSM VI. Dat sommige mensen een serieus eetprobleem hebben, wil ik niet ontkennen. Het lijkt mij ook zeker plausibel dat anorexia patiënten gevoeliger zijn voor de druk onder studenten om veel te drinken. Mensen die aan anorexia lijden zijn tenslotte meer beinvloedbaar door andermans mening. Daarnaast lijkt er gewoonweg een grote groep studentes te zijn doorgeslagen in hun drang naar het wegwerken van de vrouwelijke bierbuik. Zij lijden niet aan een ziekte, zij proberen een dieet uit. Waarna zij opnieuw zullen vervallen in hun oude manier van doen. Na een paar weken zullen ze echt niet meer kunnen leven op een salade per dag en zullen we gewoon weer pizza bestellen, geloof mij maar. Als je echt iets wil doen aan die kilo’s, moet je gewoon wat minder drinken, op een verantwoorde manier gaan sporten en vooral: gezond eten. Trek jij dit niet en kun je die biertjes echt niet laten staan? Heb dan lef en neem die bierbuik dan ook voor lief. Meer jou is meer beter? Roos Voorn
Keskin
Eten. In essentie een primaire levensbehoefte omdat het ons de broodnodige energie geeft om ons voort te kunnen bewegen, na te denken en zorgt voor een isolerend laagje vet tijdens de koude wintermaanden. Eten we te weinig, dan worden we suf en chagrijnig. Te veel (verkeerd) eten en je mag je op den duur tot de gelukkigen rekenen met het lichaam van een walvis en diabetes, hartkwalen of een van de andere gezondheidsrisico’s die overgewicht te bieden heeft. Een redelijk simpel concept zou je denken op het eerste gezicht, dat prima objectief te benaderen valt. Deze simpliciteit van precies eten wat je lichaam nodig heeft, gaat echter niet op. In ieder geval niet in de ‘rijke’ maatschappij waar eten overal en altijd beschikbaar is. Eten is namelijk meer dan een bron van energie voor ons lichaam. Omdat voeding een eerste levensbehoefte is voor elk levend organisme is het verweven met een heel scala aan andere dingen. Eten is bijvoorbeeld een centraal punt in het aangaan en onderhouden van sociale contacten. Het kan gebruikt worden om iets feestelijks te vieren, voor sommige mensen biedt het troost en het kan zelfs gebruikt worden om status te laten zien. Maar zo lijkt elke generatie ook wel onderhevig te zijn aan zijn eigen voedingsrage. Het is natuurlijk ook niet zo gek dat iets wat zo essentieel is en centraal staat in ons leven, net als onszelf, evolueert. Mede door de industrialisering en het opheffen van belasting op suiker bijvoorbeeld, groeide de suikerconsumptie in het begin van de 20e eeuw aanzienlijk. Snoep werd betaalbaar voor iedereen. Door de groei in welvaart en het toetreden van vrouwen op de arbeidsmarkt ontstond er een vraag naar snelle en gemakkelijke producten. Moeders had geen zin en tijd meer om elke dag twee uur lang in de keuken te staan om voor het gezin te koken en mede door de uitvinding van de magnetron genoten de kant en klaar magnetronmaaltijden gretig aftrek. Voeg hier nog een leuk marketing budget, fastfoodketens zoals die van die psychopathisch lachende gele clown aan toe en een brein dat hardwired is voor calorierijk voedsel en we zijn beland in de obese 21e eeuw. Heel beknopt is dit de evolutie van onze voeding over de afgelopen anderhalve eeuw. Gymnorhina 23
beter s t e i n t eve al als het e n h a toc .” helem hoord l e a t het g e o n t d eef n t e e ete altijd gaa it van h j n a v oo ma ernet og n laar t n k n i l n t a e he da kant n Mo o op n t a e J o e f r m aa “Een niet o diënten w t e h als ingre m o t gaa
Het uitdijen van de westerse maatschappij is ondertussen ook waar te nemen in andere opkomende landen zoals we weten. Maar het is een beetje hetzelfde als het opwarmen van de aarde. We weten allemaal dat het gebeurt, je ziet er af en toe een falend info spotje over, iedereen wijst naar elkaar als de schuldige, maar echt concreet wordt er niets aan gedaan. Ondertussen worden er in Engeland bij 500 kinderen per week meerdere tanden getrokken omdat ze te verrot zijn om nog te redden en komen er in Nederland 1000 diabetes patiënten per week bij. Echter, ook in dit geval is er een beweging ontstaan die zich afzette tegen de versobering van het eten en het nuttigen van loze calorieën. Een stroming die net als de hybride, elektrische autorijder of mister zonnepaneel het niet laten kan om dit telkens weer met de wereld moet delen. Een foto op het internet van je eten doet het toch net even iets beter als het niet om een kant en klaar maaltijd gaat en al helemaal als het gaat om ingrediënten waar Jan Modaal nog nooit van heeft gehoord.
Juist door het onbekende creëert het een zekere mystiek en laat het veel ruimte voor marketeers om op in te spelen. Zo hebben zaden en bessen die tot voorkort slechts gebruikt werden als vogelvoer steeds meer volgers weten te winnen en is het ondertussen terecht gekomen bij het grote publiek. Geef dit alles een hippe verzamelnaam en dan komen we uit bij de nieuwste rage, hoe kan het ook anders, superfoods. Een hype die in essentie alleen maar toegejuicht kan worden natuurlijk. Ware het niet dat, zoals wel vaker, iedereen zich weer totaal laat meesleuren en doorschiet hierin. Superfoods zijn hip, exotisch en hebben krachten waar dr. Oz stijl van achterover slaat. Ze komen van ver, het liefste uit een regenwoud, hebben onbegrijpelijke namen die je jaren lang verkeerd blijkt uit te spreken en zijn daarom, je raad het al, twee keer zo duur. Ja, lange tijd, en zelfs nu nog, is de waarde van drie gedegen maaltijden die je nuttigt met anderen en juist de bereiding ervan op een laag pitje komen te staan. Werd het meer gebruikt als instant bevrediging. Door
de komst van “superfoods” is deze focus aan het verschuiven en krijgt eten weer betekenis. Maar juist door de hype, de naam en suggestie dat alleen exotische producten deze goede eigenschappen bevatten wordt het idee gewekt dat een gezonde maaltijd puur voor de meer bedeelden bereikbaar is. Het tegendeel is juist waar. Nederland heeft zijn eigen superfoods zoals brandnetels of bijvoorbeeld boerenkool en broccoli. De nieuwe hype zorgt er misschien wel voor dat onze maaltijden gezonder en wijzelf bewuster worden, maar ergens voelt het nog altijd als een lege huls. Een gezonde maaltijd is zo simpel als gewoon zelf even een half uur in de keuken staan om groente te snijden, te bakken en niet teveel rood vlees te eten. Het hoeft zijn gewicht in goud niet waard te zijn om goed voor je te zijn. Maar mijn aversie voor de obese medetreinreiziger waar de mayonaise door de aderen vloeit, is dusdanig groot dat je mij verder niet hoort klagen. Keskin Arikan
Gymnorhina
24
Gymno
Rare eetgewoontes De een eet graag krentenbollen met kaas, de ander bloemkool met spekreepjes. Iedereen heeft wel een vreemde eetgewoonte. Zo eet mijn huisgenoot graag opwarm cheeseburger voor ontbijt. Maar de eetgewoonten van sommige mensen kun je niet meer alleen ‘vreemd’ noemen.
Zo is er een vrouw in Engeland die elke dag zo’n vier tot zes potjes nagellak drinkt. Ja, inderdaad. Nagellak. Ze was er als tiener per ongeluk mee begonnen, volgens haarzelf. Hoe je per ongeluk nagellak drinkt, geen idee. Ze vond het zo lekker, dat ze er mee door is blijven gaan. Ze probeerde ermee te stoppen, want het vernietigde haar maag, maar als ze heel eg emotioneel werd, dronk ze toch weer een potje of twee. Dit was helaas een documentaire en zag je ook echt de nagellak in haar mond verdwijnen.
maakt is voor opsnuiven, vond ze maar een onbelangrijk detail. Dat haar neus eraan ging, ook.
En zo was er ook een man die al veertig jaar niets anders at dan pepperoni-pizza. Helemaal niets anders. Ontbijt, lunch, tussendoortje, diner. Alleen. Maar. Pizza.
4
Maar blijkbaar is het eten van cakebeslag gevaarlijker dan het eten van nagellak…
Mijn moeder waarschuwde me vroeger altijd dat ik geen rauw cakebeslag moest eten, want van rauwe eieren zou ik salmonella krijgen. Als ik dit soort vreemde verhalen hoor, denk ik altijd: die mensen moeten er toch ook iets van oplopen, iets veel ernstiger dan salmonella? Waarom zijn de nog niet dood?!
tot
6
potjes
nagellak
Loes de Bruin
per
dag
drinken?
Yumm!
Een andere vrouw at ongeveer twee pond stenen per dag. Kiezelsteentjes, als ik me goed herinner. Nu, het is zo dat krokodillen stenen eten om ervoor te zorgen dat ze botten in hun maag kunnen fijnmalen, maar het eetpatroon van de mens bevat volgens mij geen botten. En toch at ze stenen. Iemand ander nuttigde graag toiletpapier en nog een andere vrouw snuift babypoeder. Ook zij was er ‘per ongeluk’ mee begonnen. Dat babypoeder niet geGymnorhina
25
Commissie in beeld Het KookCie Diner Van een hapje eten voor de ALV of een lekker stuk vlees van de barbecue op de facultaire introductie zal menig Congolees verscheidene malen genieten. Natuurlijk is het onze roeping als de KookCie om de Congobuikjes rond te houden en voor een goede bodem te zorgen. Maar één keer per jaar overstijgen we dit doel! Wanneer je als Congolees denkt dat je na de koudste wintermaanden genoeg kerstdiners, oliebollen en appelflappen genuttigd hebt voor het komende jaar, is er altijd nog een avond om goed te bunkeren en je te laten verwennen door de chefs van Congo! Het KookCie Diner!
Het chic viergangen diner vond dit jaar plaats in de gezellige soos van Unitas. Vrolijk verklede gasten werden hier begroet door een paard in de gang, gigantische hoeveelheden ballonnen en de prachtige stem van André van Duin. Het thema van “Het Diner der Rondbuikige Zotten” was namelijk carnaval. En carnaval spatte ervan af! Er werd genoten van de geweldige outfits en het vloeibaar goud stroomde als nooit tevoren, want naast glazen was een compleet met tap uitgerust fust naast de tafel ook geen enkel probleem.
Nadat mensen natuurlijk al de hele dag niet gegeten hadden om eetlust op te wekken voor dit diner, werd deze extra aangewakkerd door een heerlijke amuse in de vorm van een lekker maïskoekje met een feestelijke topping. Ondertussen werd er in de keuken al druk gewerkt aan de vele andere heerlijkheden die de gasten nog voorgeschoteld kregen. Een klein half uur later kon er genoten worden van het “Voorrafke”, een heerlijke olijvensoep met smaken waarvan de wangen van menig fijnproever roder zagen dan het kreeftenpak van
de frituurchef, die ondertussen met een frituurpan op een piano gestationeerd met zoete aardappelpatattekes bezig was. De zoete aardappelpatattekes vormden samen met een sappige salade met geitenkaas en honing en aangeschoten wildworsten, of voor de vegetariërs bourgondische burgers van kikkererwten, het hoofdgerecht. Het toetje bestond tot slot uit “hemelse modder” met amarettoslagroom.
Gymnorhina
26
Gymno
Naast heerlijk eten, overdreven outfits en een goede ambiance mist een carnaval diner natuurlijk nog iets: een prins carnaval verkiezing! Na lang en wijs beraad van de KookCie is besloten om niet alleen een prins, maar ook een prinses carnaval te kiezen. Deze titels gingen naar de tweemansoutfit van onze Nathan en Ilse, de “duosaurus”. Als prijs werd een lapdance door een KookCie lid naar keuze uitgereikt. En wie zou nou niet onze hete voorzitter Kay kiezen. Na een geweldige lapdance zou de KookCie de KookCie niet zijn als er niet een paar extra lapdances uitgedeeld werden. Vier voor de prijs van één! Na nog een paar polonaises en veel gezelligheid werd er met een tevreden gevoel opgeruimd. Bedankt alle fijnproevers!
De Kookcie Gymnorhina
27
Vraag aan de redactie Waar
zou
jij
wel
in
willen
Tony: “Een glitterbad voor een stralende huid.”
Arnar: “Ik zou het liefst willen badderen in Bits(jes)”
Mainah: “In bier! Dat is goed voor je haar en het wordt al gedaan in spa’s in Tsjechië.”
Jamie: “Laat mij maar zwemmen in een bad vol chocola. Maar dan echt over m’n gezicht, alles, overal.... Chocola.....”
Loes: “Kokosolie, want dat is goed voor huid en haar.”
Esther: “In cola met mentos, dat is pas een bubbelbad!”
Annefleur: “Laat mij maar sudderen in frituurvet als een echte kwekkeboom kroket.”
Nina: “Graag zou ik heerlijk baden in een bad vol champagne en drijvende aardbeien.”
badderen?
Keskin: “Moedermelk.”
Kavel: “Confetti.”
Roos: “Pindakaas. Pindakaas is geweldig, je kunt het met alles combineren. Met kaas, met hagelslag, met suiker; banaan, jam, komkommer. Vast ook wel met badderen.”
Gymnorhina
28
Gymno
Even over
Chocolade
Chocolade is één van de meest begeerde etenswaren ter wereld. Het is lekker, maakt je blij en echte, pure, donkere chocola is ook nog eens gezond! Helaas gaat het slecht met de cacaoplantages en lijkt het erop dat er over een paar jaar geen chocola meer te krijgen zal zijn. Chocolade zal dus aanzienlijk in prijs gaan stijgen en voor we het weten is dit heerlijke goedje ontzettend duur! Zelfs met het nieuwe leenstelsel ga je dat niet redden. Voordat het te laat is, moeten we ons dus even goed beseffen waarom chocola ook alweer zo geweldig is en daaarom hier dan ook een aantal Chocoweetjes en een heel makkeljk receptje voor Chocolate Chip Cookies! Wist je dat... • Door het eten van chocolade endorfine wordt aanmaakt in de hersenen? Hierdoor worden pijn en stress verminderd. Chocolade verhoogt tevens het serotonine gehalte. • Chocolade potentie verhogend werkt? Zet die chocoladefontein maar aan! • Chocoladedrank in de 16e eeuw werd voorgeschreven als medicijn? • Chocolade goed is voor hart- en bloedvaten? Pure chocolade met een hoog cacoagehalte schijnt een gunstig effect te hebben op hart- en bloedvaten. • Chocolade boordevol anti-oxidaten zit? Zelfs meer dan in groene thee of bosbessen. Chocolade werkt daarnaast ook ontstekingsremmend. • Chocolade goed voor de hersenen is? Er zijn aanwijziingen door het eten van chocolade de kans op dementie afneemt. • Nederlanders gemiddeld zo’n 5 kg chocolade per jaar per persoon eten? Gelukkig staat Pasen alweer bijna voor de deur, kom maar op met die eitjes! • Een rauwe cacaoboon naar kurk smaakt Chocolate Chips Cookies in 2 Minuten Plaats twee eetlepels ongezouten boter, 1.5 eetlepel witte suiker en 1.5 eetlepel bruine suiker in een kom en meng het goed door elkaar met een vork. Klop een ei en voeg twee eetlepels daarvan toe aan de kom. Vervolgens voeg je een theelepel vanille toe en meng je dit met 5 eetlepels bloem, een theelepel bakpoeder en een snufje zout. En als laatste....voeg je de heerlijke chocolade-stukjes toe. Het hele mengseltje hoeft maar 2 minuten in de (voorverwarmde 180°C) oven en: je eigen chocolate-chip cookies!
Gymnorhina
29
uitgelicht
Gymno
Onderzoekers in Columbia is het gelukt om hypothalamus-achtige neuronen te kweken uit pluripotente menselij-ke stamcellen. Om de nieuwe cellen te maken, werkten de onderzoekers met menselijke huidcellen. Deze huidcellen werden genetisch hergeprogrammeerd tot ge誰nduceerde menselijke stamcellen, om alvorens met specifieke signalen omgezet te worden tot neuronen, lijkend op die van de arcuate hypothalamus. Deze neuronen zijn betrokken bij de regulering van apetijt. De gevormde neuronen zullen waarschijnlijk niet identiek zijn aan de hyothalamische cellen, denkt Dr. Leibel, maar wel genoeg gelijkend om het onderzoek naar de neurofysiologie van gewicht controle en het onderzoek naar moleculaire abnormaliteiten als oorzaak van obesitas, een grote stap verder te helpen. Deze specifieke hypothalamische cellen zijn normaal gesproken namelijk niet beschikbaar voor direct onderzoek. De geproduceerde cellen zullen de mogelijkheid bieden om potentiele obesitas medicijnen te testen en te evalueren op een manier die hiervoor nog ondenkbaar was.
Wang L., Meece K., Williams D. J., Alice Lo K., Zimmer M., Heinrich G., Martin Carli J., Leduc C. A., Sun L. , Zeltser L. M., Freeby M., Goland R., Tsang S. H., L. Wardlaw S. L., Egli D., Leibel R. L.; Differentiation of hypothalamic-like neurons from human pluripotent stem cells. Journal of Clinical Investigation, 2015; 125 (2): 796 DOI: 10.1172/JCI79220. Photo Credits: Laboratory of Rudolph Leibel
Gymnorhina
30
Gymno
Welk E-nummer ben jij? E-nummers zijn hipper dan ooit. Je ziet ze overal in terug en bijna niemand heeft er écht verstand van: het is net mode! Natuurlijk wil jij ook deel uitmaken van deze trend . Voorkom voortaan die ongemakkelijke stiltes na de veelgestelde vraag; “Wat is jouw favoriete E-nummer?”. Vanaf nu kan jij uren volpraten over jouw enige echte E-nummer. Wacht niet langer en doe de test! Ben jij een kleurrijk persoon? Rook jij maar al te graag een sigaretje met Jamie? Dan is E375: Nicotinezuur jouw Enummer!
Wat denk je zelf? Ja, heel erg! Nope
Jij bent net als Annefleur E951: Aspartaam! De grote boosdoener in menig biologisch huishouden
Koffie of Thee? Thee
Sven Kramer of Barack Obama?
Verf samen met Esther flamingo’s in hun mooie roze kleur: E161j Astaxanthine, is jouw Enummer! Jij bent duidelijk net zo Karmijnrood als Loes. E120; dat is dus die mooie kleur van je nieuwe lippenstift, gefeliciteerd!
Koffie
Ireen Wüst
Hou jij net als Roos van schaapjes? Dan is E913: Lanoline jouw E-nummer. Uit dit wolvet kan vitamine D3 worden gehaald. Daar ben ik overheen gegroeid
Obama Sven Niet echt
Werk jij anti-klonterend?
Ja of Nee? Oké, dan niet! Ja
Maak deze zin af: Beter een slet, dan…
Neehee JaNee Ben ik er al?
E161g: Canthaxanthine wordt oraal ingenomen als middel om te bruinen zonder zon. Verder wordt het door kippenvoer gemengd,waardoor eidooiers oranjegeel kleuren. Wordt ook gebruikt om kweekzalm roder te kleuren. Jij bent net als Tony dus een multipurpose fake tanner!
... eenzaam in bed
Grapjas
... hard to get
Jij bent wonderbaarlijk mooi, of gewoon wonderlijk. Kies zelf maar. In ieder geval mag je samen met Mainah en Arnar lid worden van het clubje E1503: Wonderolie!
Jij hebt hetzelfde E-nummer als Keskin! E218: Methylparaben is een conserveringsmiddel in onder andere bier en wijn en is daarnaast een potent feromoon in de vaginale uitscheiding van honden...
*Geen garantie voor Tinder Matches Gymnorhina
31