Ledenmagazine regio Noord en Oost april 2017 by Harteraad

VAN EN VOOR MENSEN MET EEN HART- OF VAATZIEKTE Regio Noord en Oost

Ledenmagazine Nieuwe ontwikkelingen in de zorg Aankondigingen Terugblikken

April 2017

Van de redactie

Column regiovoorzitter Drenthe

Nieuws uit de medische wereld

Buitengewoon lid

Aankondiging activiteiten

Beweeggroepen in de regio

Vervolg: Aankondiging activiteiten

Activiteiten in de regioâ&#x20AC;&#x2122;s voor de komende periode

Een terugblik op diverse activiteiten in de regio

Recept

Vrijwilligers gezocht

Colofon

Lid worden van De Hart&Vaatgroep

De uitgever en de vereniging zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Niets uit deze uitgave mag worden gekopiĂŤerd en/of verspreid zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en/of de vereniging. Uitgever: Nolin Uitgevers B.V. www.nolin-binnenhofprojecten.nl

Van de redactie Henk Amperse Lid regiobestuur Friesland Redactielid Beste lezer, 2017 is al enkele maanden onderweg en mogelijk heeft u ook al deelgenomen aan activiteiten van De Hart&Vaatgroep in uw woonplaats of regio. En dat is een goed teken want het betekent dat u ﬁt bent. Als redactie zijn we begin februari bij elkaar gekomen om te overleggen wat we deze keer aan u wilden doorgeven over verenigingsactiviteiten en andere zaken. We, dat wil zeggen Roelf Meijering, Harm Pol, Theo Broens (opvolger van Herman Muller) en ondergetekende. Want we willen u graag informeren over alles waarvan wij denken dat het de moeite waard is om aan u door te geven. Maar ook om u te attenderen op de komende activiteiten die in uw woonplaats of regio zullen plaatsvinden. Of het nu gaat om Hart&Vaatcafé’s, wandelingen of zangactiviteiten, het zijn allemaal aangelegenheden die u kunnen helpen om een gezonde lijfstijl te ontwikkelen en te onderhouden. Graag vernemen wij van u hoe u de aangeboden activiteiten ervaart. En schroomt u vooral niet om ook zelf een bijdrage aan het blad te leveren; dat kunt u doen via één van de redactieleden. Laat ook anderen in uw omgeving weten wat De Hart&Vaatgroep voor hen kan betekenen en laat hen bijvoorbeeld uw VIDA of ledenmagazine lezen. Mocht u een extra exemplaar van een blad willen om bij uw huisarts of apotheek neer te leggen, vraag er dan naar bij één van de hierboven genoemden. Want het is ook in uw belang dat onze vereniging qua ledental groeit en tegelijk op zoveel mogelijk plaatsen onder de aandacht wordt gebracht en meer naamsbekendheid krijgt. Namens de redactie wens ik u veel leesgenot en graag ontmoeten wij u als deelnemer bij één van onze activiteiten.

Lente in Drenthe Dit keer is het de beurt aan Drenthe om u te informeren over de activiteiten van het regioteam. We zijn met een klein, maar heel enthousiast groepje vrijwilligers. Zij zijn ervaringsdeskundigen en willen graag iets betekenen voor hart- en vaatpatiënten. Als regioconsulent ben ik enorm blij met de inzet van deze vrijwilligers want we krijgen met elkaar toch aardig wat van de grond. Zoals themabijeenkomsten in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en voorlichting bij de hartrevalidatie in het Scheper Ziekenhuis in Emmen. Samen met regio Overijssel O ij l gaan we dit jaar aan de slag met een bijeenkomst van het Isala ziekenhuis op locatie Meppel. Op www.hartenvaatgroep.nl/agenda kunt u meer lezen over de activiteiten die georganiseerd gaan worden, dus houdt u deze site goed in de gaten. De lente is in aantocht en daarmee krijgen we zin om weer naar buiten te gaan. Onze mooie provincie Drenthe biedt daartoe alle gelegenheid. Lekker een stukje wandelen en genieten van de ontluikende natuur. Om een gezonde leefstijl te stimuleren heeft het team van regio Drenthe het plan opgevat om, in navolging van andere regio’s, wandelingen te gaan organiseren. Speciaal toegerust op hart- en vaatpatiënten. Heeft u zin om mee te doen? Alleen of samen met uw partner, kinderen, vrienden of buren? Laat het ons weten, dan gaan we ermee aan de slag. Maar we hebben nog meer ideeën. Zo willen we in alle ziekenhuizen een activiteit ontwikkelen zoals een Hart&Vaatcafé, een leefstijldag of een bijeenkomst rond het vrouwenhart. Daarnaast willen we onze aanwezigheid kenbaar maken met onze stand tijdens open dagen of via het verspreiden van onze folders. We hebben daar natuurlijk menskracht voor nodig, dus ik maak graag van de gelegenheid gebruik om een oproep te doen: wilt u ons gezellige team versterken, bent u goed in organiseren of in presenteren, laten we dan binnenkort met elkaar kennismaken. Mijn email: j.stamps@hartenvaatgroep.nl Regioteam Drenthe en ik zien u graag terug bij één van onze activiteiten. Jeanette Stamps, Regioconsulent De Hart&Vaatgroep regio Noord

Nieuws uit de medische wereld KETENZORG IN FRIESLAND Uit de praktijk van de ketenzorg Wat is ketenzorg? Ketenzorg beoogt de integrale behandeling van chronische ziektes door zorgverleners uit verschillende disciplines. Ketenzorg is vooral van toepassing bij chronische aandoeningen, zoals Diabetes, COPD, Astma en Cardiovasculair risicomanagement (CVRM). Bij ketenzorg zijn meerdere zorgverleners betrokken, zoals huisarts, praktijkondersteuner, diëtist, fysiotherapeut of medisch specialist. Welke organisaties in Friesland bieden ketenzorg aan? In Friesland bieden drie zorggroepen ketenzorg aan, te weten Ketenzorg Friesland, Dokterscoop en Catena. Wat zijn de voordelen van ketenzorg? Ketenzorg staat en valt met het delen van informatie. Bij Ketenzorg Friesland werken alle zorgverleners met hetzelfde Ketenzorg Informatiesysteem. Dit biedt meerdere voordelen: - Alle zorgverleners kennen de voorgeschiedenis en weten bijvoorbeeld welke medicatie de patiënt gebruikt. - De patiënt hoeft niet bij elke zorgverlener opnieuw zijn/haar verhaal te vertellen. - De zorgverleners stemmen hun behandelingen en begeleiding op elkaar af. - Ernstiger gezondheidsproblemen kunnen vaker worden voorkomen. - De patiënt krijgt eﬃciënter en eﬀectiever de zorg en begeleiding die hij/zij nodig heeft. - Deze zorg wordt op maat aangeboden door middel van een individueel zorgplan. Hoe ziet deze zorg er bij Ketenzorg Friesland uit? Het grootste deel van de behandeling en controle van een patiënt met een chronische ziekte vindt plaats in de huisartsenpraktijk. Dit gebeurt op basis van een zorgprotocol. De huisarts kan een deel van de begeleiding en controle overdragen aan gespecialiseerde hulpverleners binnen de praktijk, zoals praktijkondersteuners en gespecialiseerde verpleegkundigen.

De huisarts houdt wel altijd het totaaloverzicht over de gezondheidssituatie en blijft eindverantwoordelijk. Voor een speciﬁeke behandeling of controle kan de huisarts de patiënt binnen de keten doorverwijzen naar een zorgverlener buiten de huisartsenpraktijk, zoals een diëtist of een medisch specialist in het ziekenhuis. Er zijn hiervoor onderling duidelijke afspraken gemaakt. Tot slot Alle zorg binnen de keten wordt volledig vergoed en komt niet ten laste van het eigen risico. Meer informatie over ketenzorg en het zorgprogramma CVRM is te vinden op de website: www.ketenzorgfriesland.nl. (Riet ten Hoeve, medisch adviseur kwaliteit en beleid bij Ketenzorg Friesland)

DIGITALISERING IN DE ZORG (VERVOLG) E-health, telerevalidatie, telemonitoring We hebben in de editie van december 2016 van dit ledenmagazine op pagina’s 15 en 17 een artikel over e-health geplaatst onder de titel: Digitalisering in de zorg. We willen u in deze editie nader informeren over de achtergronden, organisatie en uitvoering van de mogelijkheden van e-health door de organisatie HC@Home in Zwolle. Hieromtrent hebben wij directeur Monique van den Enden mogen interviewen (hierna MvdE). Interviewer (Iter): Wat is de e-health toepassing die u heeft ontwikkeld? MvdE: Onze toepassing gaat over begeleiding van revalidatie op afstand. Je kunt dat ‘tele-revalidatie’ zo al niet ‘tele-monitoring’ noemen. Iter: Laten we beginnen met telerevalidatie: wat houdt telerevalidatie in; hoe gaat dat in zijn werk?

MvdE: Bij telerevalidatie ontvangen patiënten gedurende een periode van 6 maanden een e-hartslagmeter. Daarnaast kunnen patiënten (op indicatie) ook gebruik maken van een bloeddrukmeter en een weegschaal. Alle meters worden draadloos verbonden met een meegegeven mobiele telefoon, met behulp waarvan alle meetresultaten automatisch worden doorgestuurd naar de behandelende arts en/of specialistisch verpleegkundige. Deze kan vervolgens de patiënt aan de hand van de ontvangen meetresultaten op afstand coachen. Vooraf worden door de zorgprofessional samen met de patiënt beweegdoelen vastgesteld (o.a. hoeveel keer per week trainen en met welk hartslagdoel). Om het hartslagdoel te kunnen bepalen doet de patiënt eerst een ﬁetsproef. De patiënt wordt op deze manier uiteindelijk geholpen bij het bereiken van (feitelijk) een betere conditie en gezondheid. En om die betere conditie en gezondheid gaat het per slot van rekening. Iter: Ik ben nu toch wel nieuwsgierig hoe jullie hier zo toe gekomen zijn? MvdE: Dan gaan we terug in de tijd naar al weer 2011. Je ziet, we zijn er al een tijdje mee bezig. Isala Zwolle heeft in dat jaar samen met IT-bedrijf MobiHealth een proef gedaan. Die kwam erop neer dat patiënten, die de hartrevalidatie gedaan hadden of er nog mee bezig waren, ook thuis met behulp van een meegegeven beweegmeter hun activiteit (bewegen) konden vastleggen. Deze proef is als zeer positief ervaren en vervolgens is het besluit genomen hier mee door te gaan. Inmiddels is de verdere ontwikkeling en uitvoering overgenomen door HC@Home, waar ik sinds 2014 werk. Ons streven is om het systeem zoveel mogelijk verder te ontwikkelen en om het ook in andere ziekenhuizen dan het Isala, te introduceren. Het mooie van deze oplossing is toch dat terwijl het ziekenhuis op de achtergrond aanwezig blijft, de patiënt zelf in dat gedeelte van de behandeling waar hij zelf de regie kan voeren, actief kan bijdragen aan de verbetering van zijn/haar gezondheid.

Iter: En wie hadden jullie daarbij op het oog? Welke patiënten moesten er van proﬁteren? MvdE: We hadden twee doelgroepen in het vizier toen we destijds met de beweegmeter begonnen. Aan de éne kant de groep patiënten die na aﬂoop van het gewone programma baat heeft bij een verlenging van het beweegprogramma om zo de verandering van leefstijl beter te kunnen laten beklijven. En aan de andere kant de groep die best wel hartrevalidatie wil volgen maar bijvoorbeeld vanwege de afstand afziet van deelname. De patiënt hoeft met onze toepassing niet telkens naar het ziekenhuis te komen voor de revalidatie maar kan dit thuis doen. De patiënt bepaalt dan zelf tijdstip en methode van bewegen en probeert daarbij het gestelde wekelijkse doel te halen. Alle gegevens (over het type activiteit, de duur, de intensiteit) worden geregistreerd en zijn zowel voor patiënt als zorgverlener altijd beschikbaar. Deze ‘telerevalidatie’ kan gezien worden als vervanging van een aantal sessies van de revalidatie in het ziekenhuis. Iter: Ik begrijp dat de ontwikkelingen niet stilstaan. Er is inmiddels ook sprake van telemonitoring? MvdE: Inderdaad. Ging het in het begin feitelijk ‘alleen’ over het meten en op afstand coachen van de patiënt in relatie met bewegen, sinds enige tijd is het systeem ook als telemonitoring beschikbaar voor patiënten die actueel lijden aan hartfalen. Je kunt het zien als een mogelijkheid om op afstand gelijktijdig mee te kijken met wat er nu actueel bij een patiënt aan de hand is. Telemonitoring gebeurt op dit moment met behulp van gewicht- en bloeddrukmetingen. De meetresultaten komen direct bij de behandelend arts dan wel de specialistisch verpleegkundige. Wanneer daartoe aanleiding bestaat, kunnen die bijvoorbeeld de patiënt meteen voor een (vervroegd) consult oproepen of anders de medicatie meteen aanpassen. Het beweegprogramma dat al ontwikkeld is voor hartrevalidatie wordt aangepast zodat dit ook geschikt is voor patiënten met hartfalen.

Iter: Zijn er al meer ziekenhuizen die jullie systeem of een ander syteem toepassen? MvdE: Helaas hebben we moeten vaststellen dat nog lang niet alle ziekenhuizen er al toe over gaan ons systeem of andere e-health oplossingen te gebruiken. Implementatie is een langdurig proces waarbij naast organisatorische ook financiële aspecten een grote rol spelen. Het vraagt verandering van de manier waarop zorgprocessen zijn ingericht en het kost geld. Hierover moet onderhandeld worden met de zorgverzekeraars. Toch verwachten wij dat e-health toepassingen als telerevalidatie en telemonitoring uiteindelijk op langere termijn tot kostenbesparingen zullen kunnen leiden al was het alleen al omdat patiënten minder vaak het ziekenhuis hoeven te bezoeken. Iter: Wat mogen we nog meer aan vernieuwingen van jullie verwachten? MvdE: Momenteel zijn we bezig om de applicatie zodanig verder te ontwikkelen dat de patiënt dit op de eigen mobiele telefoon kan gebruiken. Verder willen we kijken of het mogelijk is dat de patiënt na afloop van de gebruiksperiode van 6 maanden kan doorgaan met het systeem. Al dan niet met of zonder coaching op afstand. Voor dit gebruik zal dan wellicht een kleine vergoeding gevraagd worden. Naast ons eigen belang is er dan met name natuurlijk ook een algemeen belang: patiënten ook na afloop van het abonnement actief te laten blijven bewegen. En verder zijn we bezig onze diensten uit te breiden zodat ziekenhuizen steeds meer mogelijkheden krijgen tweedelijnszorg te bieden aan hun patiënten in de thuissituatie. Meer informatie op: www.hcathome.com

ONTWIKKELING DIGITAAL PATIËNTENPORTAAL OMMELANDER ZIEKENHUIS GRONINGEN Een mooi voorbeeld van patiëntenparticipatie Het Ommelander Ziekenhuis wil zijn patiënten zo goed mogelijk betrekken bij hun behandeling. Het ziekenhuis daarom wil aan de wensen en voorkeuren van de patiënten tegemoet komen en gaat naast de gebruikelijke persoonlijke en schriftelijke contactmomenten ook digitale contactmethoden ontwikkelen. Een van die methoden wordt het ‘digitale patiëntenportaal’. Digitaal Patiëntenportaal Een patiëntenportaal is een digitale omgeving waar patiënten hun medische gegevens kunnen opvragen en inzien. Bijvoorbeeld over de behandeling die ze ondergaan of de medicijnen die ze krijgen voorgeschreven. Vaak wordt zo’n portaal aangevuld met een aantal handige functionaliteiten zoals de mogelijkheid om online een afspraak te maken of een herhaalrecept aan te vragen. Klankbordgroep van gebruikers Het Ommelander Ziekenhuis ziet het patiëntenportaal als een belangrijk hulpmiddel om de patiënten nog meer te betrekken bij hun behandeling en ze zo meer invloed op die behandeling te laten hebben. Het ziekenhuis wil daarom dat eerst en vooral ook de wensen en verwachtingen van de toekomstige gebruikers van het portaal in kaart worden gebracht. Om dit mogelijk te maken heeft het Ommelander Ziekenhuis een klankbordgroep in het leven geroepen die zal worden betrokken bij de visie, de ontwikkeling en de uiteindelijke invoering van het portaal. De klankbordgroep zal zowel over de inhoud als over de gebruiksvriendelijkheid adviseren. Onderwerpen die besproken worden zijn bijvoorbeeld: - welke mogelijkheden moet het portaal bieden, - welke gegevens moeten ingezien kunnen worden, - op welk moment moet het portaal benaderd kunnen worden.

De klankbordgroep komt de komende periode maandelijks bij elkaar en bestaat uit vertegenwoordigers het patiëntenpanel van het ziekenhuis, Zorgbelang Groningen en patiëntenverenigingen. Ook een lid van het regioteam Groningen van De Hart&Vaatgroep heeft zitting in de klankbordgroep.

Het nieuwe Ommelander Ziekenhuis in Scheemda Tegelijk een nieuw concept Het Ommelander Ziekenhuis Groningen bouwt in Scheemda een nieuw ziekenhuis. Het gebouw is 35.000 m2 groot en heeft een terreinoppervlak van circa 17 hectare. Het ziekenhuis telt straks circa 220 bedden en de verpleegafdelingen hebben alleen 1- en 2-persoonskamers. Medio 2018 vindt de verhuizing plaats en worden de locaties in Delfzijl en Winschoten gesloten. Servicepunten als nieuw concept Onder het motto: ‘Naar het ziekenhuis als het moet, dichtbij als het kan’, richt het Ommelander Ziekenhuis op verschillende plaatsen in de regio servicepunten in. De invulling van een servicepunt kan per plaats verschillen, afhankelijk van de behoeften en de mogelijkheden. In Veendam is in 2016 reeds een servicepunt geopend. In Delfzijl wordt medio 2018 een servicepunt geopend. Hier kunnen patiënten uit de omgeving van Appingedam, Delfzijl, Loppersum en Uithuizen terecht voor verschillende consulten en controleafspraken. Rondleidingen Bent u nieuwsgierig naar de voortgang van de nieuwbouw of wilt u wel eens weten hoe het nieuwe ziekenhuis er van binnen uit gaat zien? Dan bent u van harte welkom voor een rondleiding op de bouwlocatie. Op https://www.ommelanderziekenhuis.nl/ga-mee-met-ozg/impressie-nieuwziekenhuis vindt u de data waarop het ziekenhuis rondleidingen geeft. Tot eind 2017 kunt u zich aanmelden via de mail rondleidingscheemda@ozg.nl of anders via telefoonnummer 088 - 066 1000 (alleen op vrijdag tussen 14.00-16.30 uur), telkens onder vermelding van uw naam, telefoonnummer, datum + tijdstip en het aantal personen.

Buitengewoon lid THERAPEUTISCH BEWEGEN IN WARM WATER Zwembad Tijenraan in Raalte Wist u dat mensen met hart- en vaatklachten veel baat kunnen hebben bij bewegen in warm water? In Raalte is zwembad Tijenraan één van de buitengewone leden van De Hart&Vaatgroep. U kunt daar deelnemen aan bewegingsactiviteiten zoals Hart-in-Beweging en Hydrotherapie, en dat allemaal in een afgeschermd bad van 32,5°C. Kunt u niet (zo goed) zwemmen dan is dat geen probleem, want u kunt overal staan. Alle lessen worden gegeven door deskundige instructeurs die hiervoor speciﬁeke trainingen hebben gevolgd. Voor uw veiligheid is er altijd iemand aanwezig die eerste hulp kan verlenen en getraind is in het gebruik van een AED apparaat. Bent u benieuwd of het ook iets voor u is? Kom dan gerust eens kijken of doe gewoon mee aan een gratis proeﬂes! Meer (contact-) informatie vindt u op de middenpagina’s van dit ledenmagazine. U kunt zich natuurlijk ook rechtstreeks richten tot ons buitengewone lid via www.zwembadtijenraan.nl of anders bellen met 0572-760600.

WANDELENTOCHTEN IN FRIESLAND Wandelsportvereniging Wandelen Is Kunnen Wandelen is een heel gezonde bezigheid, ook voor hartpatiënten, zo is gebleken uit onderzoek door de Rijksuniversiteit Groningen. En samen met anderen is het nog gezellig ook. Wandelen Is Kunnen (WIK) te Drachten is één van de wandelsportverenigingen in Friesland. Deze vereniging kent verschillende loopgroepen die elke week, overdag of ‘s avonds actief zijn. WIK organiseert ook wandeltochten waar iedereen aan mee kan doen. De afstanden variëren van 5 t/m 30 kilometer. U kunt op 19 augustus deelnemen aan een wandeltocht vanuit Bergum (Fr), op 28 oktober vanuit Opende (Gr) en op 25 november is er winterwandeltocht vanuit Marum (Gr). In de maand september kunt u deelnemen aan een wandelmarathon. U loopt dan in totaal circa 42 kilometers, die wel verdeeld worden over vier middagen. Meer informatie over WIK en deze marathon op:http://www.wsv-wik.nl/ index.php/wandeltochten/24-wandeltochten-2017?showall=&start=2 .

Aankondiging activiteiten REGIO DRENTHE Voorlichtingsbijeenkomst hartkleppen WZA De afdeling Cardiologie van het Wilhelminaziekenhuis (WZA) in Assen en De Hart&Vaatgroep organiseren op 18 april 2017 een voorlichtingsbijeenkomst over hartklepafwijkingen en hartklepoperaties. Een ervaringsdeskundige zal vertellen over zijn ervaringen met een hartklepoperatie. Cardioloog mevr. drs. C.C. van der Pijl-Teunisse zal uitleg geven over de verschillende soorten hartklepafwijkingen en de verschillende behandelmethoden. Tevens zal zij ingaan op de nieuwste inzichten en mogelijkheden op dit gebied. Tijdens de pauze kunt u de informatiestand van De Hart&Vaatgroep bezoeken. Na de pauze is er gelegenheid tot het stellen van vragen. De bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 18 april in de grote vergaderzaal van het WZA (als u binnenkomt door de centrale draaideur direct naar links de lange gang in). De zaal gaat open om 18.30 uur. De bijeenkomst begint om 19.00 uur en eindigt om 21.00 uur U kunt zich voor 13 april aanmelden via www.hartenvaatgroep.nl/regios/ drenthe. De toegang is gratis.

REGIO FRIESLAND 3 provinciĂŤnwandeltocht Bakkeveen Zaterdag 13 mei 2017 is het weer zover. U kunt dan met familie, vrienden of alleen weer een heerlijke wandeling maken vanuit startlocatie DĂşndelle te Bakkeveen (http://www.dundelle.nl ). U kunt kiezen uit tochten van 5 t/m 40 kilometer die u door heidegebied en coulisselandschap leiden. Kortom, weer heerlijk genieten van de natuur en een goede daad voor de gezondheid. Het inschrijfgeld van 6 euro gaat naar de Rode Kruisorganisatie in Groningen, Friesland en Drenthe.

Wij, als De Hart&Vaatgroep regio Friesland steunen dit initiatief en zullen ook met een informatiestand bij DĂşndelle aanwezig zijn, waar we u graag zullen ontvangen. Meer informatie en vooraf inschrijven kan op www.3wandel.nl

LEEFSTIJLMIDDAG NOORD NEDERLAND ZATERDAG 7 OKTOBER 2017 Leefstijl, hoe pak je dat aan? Een gezonde leefstijl bestaat uit elementen als gezond eten, voldoende bewegen, niet roken, maar ook goed kunnen omgaan met stress, voldoende rust nemen en kunnen ontspannen. Allemaal dagelijkse dingen, die bij mensen met een chronische aandoening net wat ingewikkelder kunnen zijn. Vandaar dat wij het initiatief hebben genomen om deze Leefstijlmiddag te organiseren. Wij willen met deze bijeenkomst niet alleen mensen met een longaandoening, hart- of vaatziekte en/of diabetes bereiken maar ook hun mantelzorgers en hun naasten. En wij, de initiatiefnemers, zijn in dit geval vrijwilligers van het Longfonds, De Hart&Vaatgroep en de Diabetesvereniging Nederland, samen met medewerkers van het Centrum voor Revalidatie van het UMCG. De leefstijlmiddag zal op zaterdag 7 oktober plaatsvinden in de locatie Beatrixoord in Haren van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Informatie over en de wijze van aanmelding voor deze leefstijlmiddag leest u in het eerstvolgende ledenmagazine en op de website www. hartenvaatgroep.nl/groningen. Leden van De Hart&Vaatgroep in de regio Groningen zullen per mail een persoonlijke uitnodiging voor deelname ontvangen. Reserveert u zaterdagmiddag 7 oktober alvast in uw agenda?

Naam organisatie Ex-hartpatiënten Sport- en Zwemvereniging Sportclub De Deurdouwers Sport/Revalidatievereniging De Pomp Omloop '90 / DFS St. DWS; Sport, spel en recreatie Sportgroep (ex)-hartpatiënten Het Hogeland V.A.S. V.A.S. Ritme Oost-Groningen

Naam organisatie Recr. Sportgroep voor Ex-hartpatiënten Hart&Vaatgroep Dokkum Gezondheidscentrum Het Want Integra Sportstad Heerenveen Sportvoorzieningen B.V. Recreatie Sportgroep Hart Nodig Fysiotherapie Leeuwarden Zuid HASPO FDS Fit door Sport

Naam organisatie Paramedics HAREBO HOT Hart op Tempo Emmen HOT Hart op Tempo Emmen

GRONINGEN Plaats Groningen Haren Haren Hoogezand Stadskanaal Uithuizen Veendam Wildervank Winschoten

FRIESLAND Plaats Drachten Dokkum Franeker Harlingen Heerenveen Joure Leeuwarden Leeuwarden Sneek

DRENTHE Plaats Assen Borger Coevorden Emmen

Telefoon nummer 0592-311161 0592-261630 06-53445850 06-53445850

Telefoon nummer 0512-540504 0519-296912 0517-390900 0517-431789 0513-614830 0513-413541 058-2801525 058-2124095 06-51070618

Telefoon nummer 050-5253955 050-4062530 050-5340181 0598-850142 0599-616118 0595-434337 0598-623252 0598-623252 06-53884654

beweegaanbod 6 7 7 7,8

beweegaanbod 2,7 7 5,6 3,6,8 8 7 1 3,7,8 7,8

beweegaanbod 8 5,7 7 7 7 7 7,8 7,8 7

Beweeggroepen regio Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel

Naam organisatie Praktijk voor Fysiotherapie De Maardijk RSV-Schelfhorst Sportcomplex Dorper Esch RSH-Deventer Fysiotherapie en Sportschool FysioďŹ t HIS Hart in Sport Recreatiebad De Wilder Maatschap Hartrevalidatie S.M.T. Twentebad Hengelo Zwembad Brilmansdennen Plaza Medical HIS Hart in Sport Energy Ommen Recreatiesportver. (ex-)hartpatiĂŤnten Salland Sportbedrijf Raalte HIB Zwolle e.o.

OVERIJSSEL Plaats Almelo Almelo Denekamp Deventer Enschede Enschede Haaksbergen Hengelo Ov. Hengelo Ov. Losser Oldenzaal Oldenzaal Ommen Raalte Raalte Zwolle Telefoon nummer 0546-539140 0546-866446 0541-355350 0575-492546 053-4315044 06-57083283 053-5721115 06-51783764 074-2434241 053-5381800 0541-354571 06-57083283 0529-454611 0572-354041 0572-760600 038-4655068

0591-629222 0528-262761 06-53445850 0524-542134 050-5011919 0591-362193 0528-371286

Verklaring van het beweegaanbod: 1=fitness; 2=fietsen; 3=fysiotherapie; 4=hydrotherapie; 5=nordic walking; 6=sport en fitness; 7=sport en spel; 8=zwemmen

Popping Sport Hartsportclub Hoogeveen HOT Hart op Tempo Emmen Paramedisch Centrum Dorgelo Palestra Wellnesscentre Medisch Sport en Spel Sleen Fysiotherapie & Trainingscentrum Zuidwolde

Emmen Hoogeveen Klazienaveen Nieuw Schoonebeek Roden Sleen Zuidwolde

beweegaanbod 3 7 8 7 1,3 7 8 1 8 8 1 7 7 7 8 7

1,8 7 7 1 1 7 1,3

Vervolg: Aankondiging activiteiten KOOKWORKSHOP OP 27 JUNI 2017 “Lekker koken met minder zout” Na het succes van de ‘kookworkshop nieuwe stijl’ in 2016 bieden we ook dit jaar weer een kookworkshop aan. Deze workshop is vooral bedoeld voor hart- en vaatpatiënten en/of hun naasten. Aan de hand van speciaal samengestelde recepten leert u creatief met smaakmakers omgaan en kookt u met de andere deelnemers een (zoutarme maar niettemin) heerlijke maaltijd. De workshop wordt afgesloten met een gezamenlijke, zelfbereide maaltijd. Wij konden deze kookworkshop weer organiseren dankzij de medewerking van de kant van de Opleiding Voeding en Diëtetiek van de Hanzehogeschool Groningen. De workshop zal plaatsvinden op dinsdag 27 juni 2017 van 17.00 tot 21.00 uur op het adres: Wiebengacomplex, Eyssoniusplein 18, 9714 CE Groningen. U kunt zich t/m 10 juni 2017 aanmelden, per mail via het mailadres jetskewesterterp@hotmail.nl of telefonisch via 0616363468. De kosten voor de workshop bedragen €5,- voor leden en € 7,50 voor niet-leden. Er is plek voor 20 deelnemers, dus meldt u zich snel aan! Betaling: NL21ABNA 06 247 415 83 ten name van: Hart&Vaatgroep, regio Groningen. Na aanmelding ontvangt u aanvullende informatie.

WANDELING NIEUWOLDA 19 MEI 2017 Waar de lucht oneindig en de stilte hoorbaar is Op vrijdag 19 mei a.s. organiseert De Hart&Vaatgroep, regio Groningen, een wandeling in Nieuwolda onder leiding van wandelcoach Eltjo Glazenburg. De wandeling heeft een lengte van 6 km en neemt 2 uur in beslag. We worden om 09.15 uur in de boerderij De Olde Stoeve, HoofdwegOost 6, 9944 BX Nieuwolda met koﬃe/thee ontvangen. Vervolgens wandelen we door Nieuwolda. Het dijkdorp Nieuwolda is rond het jaar 1600 ontstaan. Op dezelfde plek als Nieuwolda was eeuwen eerder al bewoning: dat was het klooster Campus Sylvae dat in het jaar 1220 werd gesticht. Dit klooster is echter later door overstromingen van de Dollard in de zee verdwenen. De fundamenten van dit klooster zijn in 1998 terug gevonden onder De Olde Stoeve. In Nieuwolda wandelen we langs vele monumenten en nemen we een kijkje in de Hervormde kerk en het Museumgemaal de Hoogte. Ook wandelen we langs de demonstratiewoningen van het project Duurzaam Nieuwolda. Bij terugkomst verbazen we ons in De Olde Stoeve. Hier kunnen we ‘na gedane arbeid’ kiezen uit koﬃe/thee met cake en naar keuze soep. Voor leden van De Hart&Vaatgroep en hun partners zijn aan deze wandeling geen kosten verbonden; niet-leden betalen € 5,-- per persoon. Opgave en inlichtingen bij Roelf Meijering, telefoon 0616363468 of meijeringrw@gmail.com Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met wandelcoach Eltjo Glazenburg, mobiel 0615027999, mail info@uwwandelcoach.nl, website www.uwwandelcoach.nl

GEZONDHEIDSMARKT OVERIJSSEL OP 11 NOVEMBER 2017 Informatie en voorlichting voor chronisch zieken Ook in Overijssel zijn meerdere patiëntenverenigingen actief die bij gelegenheid ook met elkaar samenwerken. Een aantal van deze verenigingen, te weten De Hart&Vaatgroep, de Diabetesvereniging, de Nierpatiëntenvereniging, de Apneuvereniging en het Longfonds, heeft het plan opgevat een grote informatie- en voorlichtingsbijeenkomst te organiseren. Naast informatie en voorlichting over nieuwe ontwikkelingen in de zorg voor chronische patiënten zal er ook veel aandacht zijn voor lotgenotencontact. Er zal gelegenheid zijn om elkaar te ontmoeten en ervaringen en informatie te delen. We willen deze bijeenkomst op zaterdag 11 november op een centrale plaats in de provincie Overijssel laten plaatsvinden. We zijn heel erg druk bezig om alles te organiseren en om het programma verder te vullen. We hebben goede hoop het allemaal rond te krijgen. In het volgende nummer van dit magazine willen we u meer concrete informatie geven.

WORKSHOP YOGA De Hart&Vaatgroep Regio Groningen organiseert een YOGA-workshop voor hart-en vaatpatiënten. De data voor deze workshop zijn: woensdag 6, 13, 20 en 27 september, 4, 11 en 18 oktober en 1 november. De kosten zijn voor leden €35,-- en voor niet-leden € 45,--. Opgave kan via mail: meijeringrw@gmail.com of telefonisch op: 06 - 16363468 Binnenkort treft u op onze website meer informatie aan: www.hartenvaatgroep.nl/groningen.

Activiteiten in de regio’s voor de komende periode We hebben in de verschillende regio’s inmiddels al weer een aantal activiteiten gepland. Sommige activiteiten moet qua planning nog worden uitgewerkt. Ook tussendoor zullen er activiteiten zijn waarvoor u wordt uitgenodigd en waaromtrent u te zijner tijd ook de informatie op de (regio-) website kunt vinden: www.hartenvaatgroep.nl. Van de onderstaande activiteiten zijn de precieze dan wel geplande data bekend: di 18 april

voorlichtingsbijeenkomst Wilhelmina Ziekenhuis Assen over hartkleppen, do 20 april Hart&Vaatcafé Ommelander Ziekenhuisgroep Groningen, za 13 mei natuurwandeling Bakkeveen (zie dit magazine), di 16 mei voorlichtingsmiddag voor ICD-dragers in Scheperziekenhuis Emmen, vr 19 mei wandeltocht Nieuwolda (zie dit magazine), wo 24 mei Hart&Vaatcafé in Isala Zwolle, do 15 juni Hart&Vaatcafé in Martini Ziekenhuis Groningen, over Reanimatie: meer informatie op www.hartenvaatgroep.nl/groningen, di 27 juni kookworkshop Groningen (zie dit magazine), za 19 aug. natuurwandeling Holten, Sept/okt/nov Yoga voor hart- en vaatpatiënten Groningen (zie betreﬀend artikel in magazine) ma 4 sept. start cursus Omgaan met stress en spanning: meer informatie op www.hartenvaatgroep.nl/groningen, wo 6 sept. start workshop Yoga (zie dit magazine), do 21 sept. Hart&Vaatcafé Antoniusziekenhuis in Sneek, do 21 sept. Hart&Vaatcafé Ommelander Ziekenhuis Groningen, over Angina Pectoris: meer informatie op www.ozg.nl, do 28 sept. Hart&Vaatcafé in Isala Diaconessenhuis Meppel, do 28 sept. Hart&Vaatcafé Martini Ziekenhuis Groningen, over het vrouwenhart: meer informatie op www.hartenvaatgroep.nl/ groningen, do 5 okt. Hart&Vaatcafé Tjongerschansziekenhuis te Heerenveen, Okt./nov. Hart&Vaatcafé in MST Enschede, za 7 okt. leefstijlmiddag Beatrixoord in Haren, za 11 nov. gezondheidsmarkt Overijssel, do 23 nov. Hart&Vaatcafé in Martini Ziekenhuis, do 30 nov. Hart&Vaatcafé Ommelander Ziekenhuisgroep Groningen, ma 4 dec. Hart&Vaatcafé in Isala Zwolle. 21

Een terugblik op diverse activiteiten in de regio WANDELING IN OUD-AVEREEST OP 4 JANUARI 2017 een deelnemer vertelt Op 4 januari hebben we meegewandeld in het natuurgebied Het Reestdal in Oud-Avereest. Het Reestdal ligt tussen Meppel in het noorden en Balkbrug in het zuiden. We waren niet alleen, in totaal zoâ&#x20AC;&#x2122;n 16 andere mensen hebben ook meegedaan. Die opkomst viel dik mee omdat de weergoden op deze dag niet bepaald meespeelden. Maar ja, januari, wat wil je. We werden in informatiecentrum De Wheem van Natuurmonumenten ontvangen. Twee gidsen zouden ons door het gebied leiden en dus werden we in twee groepjes opgedeeld. Tsjonge wat een mooi land lieten ze ons zien! En alle prachtige verhalen die ze ons onderweg vertelden over de natuur, over oude lokale gebruiken en spannende anekdotes! Toen we na een paar uur terug waren in De Wheem waren we allemaal dik tevreden over wat we meegemaakt hadden. Gelukkig organiseert de regio Overijssel regelmatig wandelingen zoals deze. Ik hoorde dat er nog 6 op de planning van dit jaar staan. Ik kan ze u van harte aanbevelen!

WANDELING IN OUD-BORNE OP 9 FEBRUARI 2017 een stukje historie proeven De regio Overijssel van De Hart&Vaatgroep organiseert met regelmaat natuur- en andere wandelingen. Hier kunnen leden van De Hart&Vaatgroep maar ook anderen aan deelnemen. De wandelingen zijn beperkt qua afstand. Op 9 februari 2017 is zo’n wandeling gemaakt in Oud-Borne. De 24 deelnemers aan deze stadswandeling werden met koﬃe/thee in het Kultuurhûs ontvangen. In twee groepen hebben ze onder leiding van 2 gidsen door de straten van het fraaie historische Oud-Borne gewandeld. Onderweg werden kerk, de Mariakapel, het O d d de d prachtige h i Protestantse P Klopjeshuis en de (voormalige) Synagoge bezocht. De gidsen gaven onderweg heel veel uitleg. De deelnemers waren na aﬂoop, ondanks het koude winterweer, heel enthousiast! Er waren niet alleen deelnemers van de kant van De Hart&Vaatgroep Overijssel. Ook van buiten de provinciegrenzen zijn er mensen gekomen die het heel leuk vonden met ons in Overijssel mee te wandelen! Ook andere patiëntenverenigingen, zoals met name de Diabetesvereniging Nederland, is geïnteresseerd en bij deze wandeling in Borne liepen ook al leden van deze vereniging mee. Ook later in 2017 zullen weer verschillende wandelingen georganiseerd worden. Houdt u de website van De Hart&Vaatgroep, regio Overijssel, en anders de komende edities van dit magazine in de gaten!

STRESSMETINGEN EN BIOFEEDBACK DOOR ERGOTHERAPEUT Leefstijldagen Deltion College Zwolle januari 2017 De Hart&Vaatgroep heeft ook dit jaar weer bijgedragen aan het programma van de Leefstijldagen die het Deltion College in Zwolle in januari van dit jaar had georganiseerd. Wij hebben bijgedragen door het mogelijk te maken dat een ergotherapeut bij een aantal bezoekers van de Leefstijldagen biofeedbackonderzoek kon verrichten. Gedurende twee dagen heeft een groot aantal mensen gebruik gemaakt van de geboden gelegenheid dit onderzoek bij zich te laten verrichten om zich in het vervolg daarop te laten adviseren. Het was verbazingwekkend om te zien welke informatie uit dit soort onderzoek naar voren komt. De betrokkenen waren erg onder de indruk en de algemene verwachting was dat deze vorm van diagnosestellen veel kan bijdragen aan het vaststellen maar vooral ook het zoeken naar oplossingen van de problemen, die door stress veroorzaakt kunnen worden. Om de biofeedbackmethode te kunnen toelichten moet eerst iets over stress en de gevolgen er van worden toegelicht. Wat is stress? Kortdurende stress is op zich genomen een normale en gezonde toestand waarin het lichaam gereed is voor actie. Stress in de betekenis zoals we die meestal gebruiken, ontstaat door langdurige (in)spanning en psychische druk. Zo kan het vervolgens gebeuren dat ‘het gezonde verstand’ niet meer lekker kan functioneren. Op het werk en/of thuis, in het gezin, kan de energie opgaan aan activiteiten die je niet had bedoeld. Vaak ook verliezen mensen het overzicht en komen ze in een soort tunnel terecht. Stress kan zich uiten als slecht slapen, somber zijn, oververmoeid zijn, moeite met concentreren, geïrriteerd zijn. Als er te weinig energie overblijft of mogelijkheden zijn om weer op te laden dan kunnen allerlei lichamelijke en psychische klachten ontstaan.

Wat doet biofeedback met stress? Biofeedback (waaronder neurofeedback) is een methode waarbij signalen van het lichaam door software worden omgezet en zichtbaar gemaakt. De zo verkregen informatie over allerlei aanwezige spanningen zegt iets over de invloed van langdurende stress op het brein en het lichaam. Onvoldoende ontspanning zorgt er immers voor dat het lichaam niet goed kan herstellen. Alle gevonden spanningen zorgen voor wat men dan noemt een ‘stapeleffect’. Dit ‘stapel effect’ is meetbaar d.m.v. een hersenmeting (QEEG). De uitkomsten van de metingen bewegen zich tussen twee uitersten: - Er is niets aan de hand, als de stress/actie kort aanhoudt en er voldoende herstel optreedt na de stress/actie en - Er treedt vanwege langdurige stress ontregeling op, waardoor spontaan herstel minder goed mogelijk is. Zijn er behandelmogelijkheden? Neurofeedback en/of Hartritmetraining kunnen dit gevonden stapeleffect weer terugdraaien. Bij neurofeedback wordt de snelheid van informatieverwerking getraind d.m.v. elektrodes op het hoofd. Hartritmetraining zorgt voor gezond effect door betere ademhaling. Nieuwsgierig geworden naar deze metingen? U kunt contact opnemen met Harm Pol van De Hart&Vaatgroep Overijssel: harmpol@hartenvaatgroep-overijssel.nl. Zo mogelijk brengt hij in contact met iemand die deze metingen kan verrichten.

Recept FUSILLI MET BROCCOLIPUREE, MAKREEL EN CITROEN Benodigdheden en hoeveelheden voor 4 personen: 600 gram broccoli 400 gram fusilli 1 blikje natriumarme makreel op eigen nat (125 gram) 1 teentje knoflook 1 citroen 1 eetlepel gedroogde Italiaanse kruiden versgemalen zwarte peper 50 ml. olijfolie Bereidingswijze Maak de broccoli schoon en snij hem in stukken. Haal de harde stukken er uit zodat de roosjes over blijven. Kook de broccoliroosjes in ongeveer 5 minuten beetgaar. Kook in een aparte pan ook de fusilli gaar. Laat ondertussen de makreel in een klein vergiet uitlekken. Maak de knoflook schoon en snij hem fijn. Giet de broccoli af en pureer hem samen met de knoflook en de uitgelekte makreel. Snij de citroen doormidden en pers van één helft het vocht er uit. Rasp de schil van de andere helft af. Roer de olijfolie, het citroensap, de citroenschil en de Italiaanse kruiden door de broccolipuree. Breng de puree naar wens op smaak met de zwarte peper. Serveertip: met gegrilde zalm. De bijbehorende natrium/zout berekening is te vinden op: www.smakelijketenzonderzout.nl/recepten/fusilli-met-broccolipuree-makreel-en-citroen

Vrijwilligers gezocht De Hart&Vaatgroep heeft interessante vacatures voor vrijwilligers. U kunt openstaande vacatures vinden op de regiowebsites, maar ook een mail met uw belangstelling sturen naar info@hartenvaatgroep.nl en wij nemen persoonlijk contact met u op over de mogelijkheden.

Colofon Redactie: Henk Amperse (regio Friesland) Roelf Meijering (regio Groningen)

Harm Pol Theo Broens

(regio Overijssel) (regio Overijssel)

Eindredactie: Theo Broens e-mail: theobroens@hartenvaatgroep-overijssel.nl Druk:

ďŹ rma Nolin te Hoogezand

Contactadressen: Henk Amperse Jeanette Stamps Roelf Meijering Harm Pol

(bestuurslid Friesland) tel: 06-49955549 (regioconsulent Drenthe) tel: 06-53150638 (voorzitter regio Groningen) tel: 06-16363468 (waarnemend voorzitter regio Overijssel) tel: 06-50848502

Infolijn Hart & Vaten: tel. 0900 - 3000 300 vr van 9.00 tot 13.00 uur) De Hart&Vaatgroep is de patiĂŤntenorganisatie van en voor mensen met een hart- en/of vaatziekte. Wij werken op zowel landelijk als regionaal niveau aan informatievoorziening, lotgenotencontact, leefstijlbegeleiding en collectieve belangenbehartiging. De Hart&Vaatgroep is opgezet door mensen die zelf een hart- of vaatziekte hebben of hun naasten.

Wat biedt De Hart&Vaatgroep u? • Informatiebrochures over hart- en vaatziekten en daaraan gerelateerde onderwerpen • Een internetsite met onder meer een kennisbank met toegankelijke informatie • Het leefstijlmagazine ‘VIDA’ met nieuws en achtergronden • Regioblad Noord en Oost • Informatiedagen en themabijeenkomsten over uiteenlopende onderwerpen • Contact met mensen met hetzelfde ziektebeeld, zowel één op één als in groepsverband • Leefstijlactiviteiten zoals kookworkshops en sport- en beweegaanbod • Belangenbehartiging van alle hart- en vaatpatiënten

Lid worden? Door uw steun kunnen wij ons inzetten voor hart- en vaatpatiënten. Kijk voor meer informatie over De Hart&Vaatgroep, het lidmaatschap (€ 20,00 per jaar) of het donateurschap op de internetsite www.hartenvaatgroep.nl. U kunt ook een e-mail sturen aan info@hartenvaatgroep.nl of bellen met het secretariaat, telefoon: 088 - 1111 600. U kunt meer informatie en het aanmeldingsformulier aanvragen door hieronder uw gegevens in te vullen en op te sturen naar: De Hart&Vaatgroep Postbus 300 2501 CH Den Haag Graag ontvang ik meer informatie over De Hart&Vaatgroep. Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Man/Vrouw Adres: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Postcode/woonplaats: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . E-mail: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .