Hawlati No 1749

‫رۆژنامەیەکی سیاسیی گشتیی ئەهلییە‬

‫مەال یاسین بۆ ‪‬‬

‫نرخ‪ 1000 :‬دینار‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪201٨/4/11‬‬

‫‪:‬‬

‫ئهگهر فهرمانبهران لهههفتهیهکدا چوار رۆژ‬ ‫کهمتر دهوام بکهن مووچهکهیان حهرامه ‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫«بهغدا پابهندبێت دوو‬ ‫مانگى تر پاشهکهوتى‬ ‫مووچه ههڵدهگرین»‬

‫‪3‬‬

‫منداڵێک حهوت‬ ‫ساڵه لهناو‬ ‫خۆپیشاندانەکاندایە‬

‫سەهۆڵەکە لە چاوەڕوانی‬ ‫بانگەشەیەکی گەرم و گوڕدا‬ ‫سەهۆڵەکە؛ رۆژانی پێش نمایش و بانگەشەی هەڵبژاردن‬

‫‪7‬‬

‫‪6‬‬

‫دەستدرێژیکارانی‬ ‫سەر مامۆستاکە‬ ‫دەستگیر نەکراون‬

‫فۆتۆ‪:‬سامان مەجید‬

‫‪2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫‪hawlatihawal@gmail.com‬‬

‫راوێژکارێکى‌قوباد‌تاڵه‌بانی‪:‬‬

‫به‌غدا‌پابه‌ندبێت‌دوو‌مانگى‌تر‌پاشه‌که‌وتى‌مووچه‌‌هه‌ڵده‌گرین‬ ‫ئارا‌ئیبراهیم‬ ‫سهمیر ه��هورام��ی‪ ،‬راوێ��ژک��ارى میدیایى‬ ‫قوباد تاڵهبانى جێگرى سهرۆکى حکومهتى‬ ‫ههرێمی کوردستان رایدهگهیهنێت‪ ،‬ئهگهر‬ ‫حکومهتى عێراقى پابەند بێت که بڕى ‪38‬‬ ‫ملیار دینار له بودجهى سیادى بۆ هێزى‬ ‫پێشمهرگه بنێرێت‪ ،‬دوو مانگى داهاتوو‬ ‫دهتوانن پاشهکهوتی مووچه ههڵبگرن‪.‬‬ ‫سهمیر ههورامی به‪ ‬وت «له ئێستادا‬ ‫حکومهتى ههرێمى کوردستان کارى لهسهر‬ ‫ئهوه کردووه بهپێى ئهم سیستمه نوێیهى‬

‫ئهم جاره که مووچە دابهشکرا ماوهى ‪ 30‬رۆژ‬ ‫جارێک موچه دابهشبکات و دوانهکهوێت»‪.‬‬ ‫بهپێی ئ��هم سیستمه نوێیهى که مانگى‬ ‫راب����ردوو راگ��هی��هن��را‪،‬ح��ک��وم��هت��ى ههرێم‬ ‫پێویستى به بڕى ‪ 720‬ملیار دینار مانگانهیه‬ ‫ب���ۆ م���ووچ���ه‪ ،‬س��هم��ی��ر ه���هورام���ی وت��ى‬ ‫«فشارکراوه مانگانه ئهم پاریه کۆبکرێتهوەو‬ ‫بدرێت به موچهخۆران»‪.‬‬ ‫ب��ۆ پێدانى ئ��هو ب��ڕه پ��ارهی��ه‪ ،‬حکومهتى‬ ‫ههرێم جگه له داه��ات��ى ن��اوخ��ۆو نهوتى‬ ‫فرۆشراو‪ ،‬پشتى به ‪ 317‬ملیار و ‪ 540‬ملیۆن‬ ‫دینارى حکومهتى عێراق بهستووه‪.‬‬

‫راوێژکارى میدیایى قوباد تاڵهبانى باسى‬ ‫لهوهکرد که بۆ وهگرتنى ئهو پارهیه له‬ ‫بهغدا»وهکو مهبدهئ»‪ ،‬لهگهڵ حکومهتى‬ ‫عێراق قسهیان کردووه که مانگانه ڕهوانهى‬ ‫حکومهتى ههرێمى کوردستانى بکات‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وتیشى «لهحکومهتى ههرێم‬ ‫کار بۆ ئهوه دهکهین که له ئایندهیهکى‬ ‫نزیکدا پاشهکهوتى موچهى فهرمانبهران‬ ‫ههڵبگرین‪ ،‬به حوکمى ئ��هوهى یاسایهکى‬ ‫ن��اردۆت��ه پ��هرل��هم��ان ب��ۆ رێکخستنهوهى‬ ‫م���وچ���هى خ��ان��هن��ش��ی��ن��ى و دهرم���اڵ���هى‬ ‫موچهخۆران»‪.‬‬

‫بهپێی ئ��هو پ���ڕۆژه یاسایه‪ ،‬نزیکهى ‪100‬‬ ‫ملیار دینار دهگ��هڕێ��ت��هوه بۆ حکومهتى‬ ‫ههرێم‪ .‬ئهمهش قورسایی لهسهر حکومهت‬ ‫کهمدهکات‪.‬‬ ‫حکومهت ئاماژه بهوهدهکات که بۆ پێدانى‬ ‫موچهى ت��هواو بێ پاشهکهوت‪،‬پێویستى‬ ‫به ‪ 890‬ملیار دینارى مانگانهیه بۆ ئهوهى‬ ‫موچهى یهک ملیۆن و ‪ 249‬ههزار و ‪ 481‬کهس‬ ‫بدات‪.‬‬ ‫جگه لهو پارهیهى که له پرۆژه یاساکهدا باس‬ ‫کراوه دهگهڕێتهوه بۆ حکومهت‪ ،‬له الیهکى‬ ‫ت���رهوه‪ ،‬ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق‬

‫یاساى ئیمتیازاتى کهسوکارى شههیدان و‬ ‫زیندانیانى سیاسى پهسهند کردووه و بڕى‬ ‫‪ 38‬ملیار دینارى تر بۆ ههرێم دهنێردرێت‬ ‫بێجگه ‪ 317‬ملیار دینارهکه‪.‬‬ ‫ههروهها بهپێی یاساى بودجه‪ ،‬حکومهتى‬ ‫عێراق دهبێت بڕی ‪ 38‬ملیار دیناری تر بۆ‬ ‫هێزهکانى پێشمهرگه تهرخان بکات‪.‬‬ ‫سهمیر ههورامی وتى «ئهگهر حکومهتى‬ ‫عێراقى پابەند بێت و ‪ 38‬ملیار دینار له‬ ‫ب��ودج��هى س��ی��ادى ب��ۆ ه��ێ��زى پێشمهرگه‬ ‫ب��ن��ێ��رێ��ت‪.‬دوو مانگى داه��ات��وو دهتوانین‬ ‫پاشهکهوت ههڵبگرین»‪.‬‬

‫مه‌ال‌یاسین‪‌،‬وته‌بێژى‌یه‌کێتى‌وه‌به‌رهێنەران‌بۆ‌‌‪:‬‬

‫ئه‌گه‌ر‌فه‌رمانبه‌ران‌له‌هه‌فته‌یه‌کدا‬ ‫چوار‌رۆژ‌که‌متر‌ده‌وام‌بکه‌ن‌مووچه‌که‌یان‌حه‌رامه‌‬ ‫سازدانى‪‌‌:‬‬ ‫یاسین مهحمود وتهبێژى یهکێتى‬ ‫وهبهرهێنهران لهم چاوپێکهوتنهیدا‬ ‫لهگهڵ ‪-‬دا باس لهوه دهکات دواى‬ ‫ههڵگرتنى بهشێک له پاشهکهوتى‬ ‫مووچه بازاڕ جوڵهى تێکهوتوه‪.‬‬ ‫سهبارهت به کردنهوهى حساب بانکى‬ ‫بۆ فهرمانبهران ئاماژه بهوه دهدات که‬ ‫حکومهتى ههرێم دابهش بووه بهسهر دوو‬ ‫بۆچوندا لهسهر ئهو پرسه‪.‬‬ ‫یاسین مهحمود ئاشکراشیدهکات ئهگهر‬ ‫پرۆژه یاساى چاکسازى لهپهرلهمانى‬ ‫کوردستان دهستکارى بکرێت و پهسهند‬ ‫بکرێت مانگانه بڕى ‪ 110‬ملیار دینار‬ ‫بۆ حکومهتى دهگهرێتهوه و دهتوانێت‬ ‫موچهى تهواو بدات‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬حکومه‌ت‌ ده‌ستکارى‌ پاشه‌که‌وتى‌‬ ‫موچه‌ى‌کرد‪‌،‬پێتوایه‌‌هه‌نگاوێکى‌باشى‌ناوه‌‌‬ ‫بۆ‌ئه‌وه‌ى‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌مامۆستایان‌ده‌وامى‌‬ ‫ئاسایى‌ده‌ستپێبکه‌نه‌وه‌؟‬ ‫یاسین م��هح��م��ود‪ :‬سیستمى نوێى موچه‬ ‫لهسهدا سهد زیادى ک��ردووه‪ ،‬ئهگهر بهپێى‬ ‫ئهم سیستەمى نوێیهى موچه فهرمانبهران‬ ‫و مامۆستایان دهوام ن��هک��هن‪ ،‬وهک ئ��هوه‬ ‫وای��ه حکومهت هیچ ههنگاوێکى نهنابێت‬ ‫بۆ چاککردنهوهى وهزع و دهوام���ى دام و‬ ‫دهزاگاکانى ههرێم‪.‬‬ ‫فهرمانبهران و مامۆستایان لهماوهى رابردوودا‬ ‫بهقهدهر ئهو موچه پاشهکهوتکراوهى که‬ ‫وهریاندهگرت دهوامیان دهکرد‪ ،‬بهاڵم ئهگهر‬ ‫موچهکه زی��ادک��راوه کهواته فهرمانبهرى‬ ‫ئێمه فێرى ئهوه بوون دهوام نهکهن و موچه‬ ‫وهربگرن‪ ،‬ئهمه شتیکى خراپهو ئهو پارهیه‬ ‫ئهگهر لهبهرانبهردا دهوامى ئاسایى خۆیان‬ ‫نهکهن ئهو پارهیه حهاڵڵ نابێت و حهرام‬ ‫دهبێت‪.‬‬ ‫ئێستا فهرمانبهران دوو رۆژ دهوام دهکهن‪،‬‬ ‫دواى دهستکاریکردنى پاشهکهوتى موچهکه‬ ‫لهسهدا ‪ 10‬بۆ ‪ 15‬یان لێ دهب��ڕن لهئێستادا‪،‬‬ ‫النى کهم دهبێت لهههفتهیهکدا چوار رۆژ‬ ‫فهرمانبهران دهوام بکهن‪.‬‬

‫بازاڕی‌هه‌رێمى‌‬ ‫کوردستان‌له‌سه‌دا‌‪‌30‬‬ ‫جوڵه‌ى‌تێکه‌وتۆته‌وه‌‌‬ ‫و‌نرخى‌خانوبه‌ره‌‌‬ ‫له‌سه‌دا‌‪20‬‬

‫یاسین‌مه‌حمود‪‌،‬وته‌بێژى‌یه‌کێتى‌وه‌به‌رهێنه‌ران‌‬ ‫‌‪‌:‬به‌اڵم‌فه‌رمانبه‌ران‌ئه‌و‌مافه‌یان‌هه‌یه‌‌‬ ‫که‌‌حساب‌بانکیان‌بۆ‌بکرێت‪‌،‬ئایا‌حکومه‌تى‌‬ ‫هه‌رێم‌پالنى‌هه‌یه‌‌له‌مساڵدا‌بیخاته‌‌بوارى‌‬ ‫جێبه‌جێکردنه‌وه‌؟‬ ‫یاسین مهحمود‪ :‬پرسى حساب بانکى بۆ‬ ‫فهرمانبهران له ئهنجومهنى وهزی��ران بۆته‬ ‫دوو بۆچونى جیاواز‪ ،‬رێباز حهمالن وهزیرى‬ ‫دارایى و ئابوورى لهگهڵ ئهوهدایه که رێگایهک‬ ‫بدۆزرێتهوه بهزوترین کات حساب بانکى بۆ‬ ‫فهرمانبهران و مامۆستایان بکرێت‪ ،‬ئێمهش‬ ‫وهک یهکێتى وهبهرهێنهران لهگهڵ ئهوهداین‪،‬‬ ‫چونکه راستهوخۆ بازاڕ دهجوڵێنێت‪ ،‬بهاڵم‬ ‫بۆچونێک ه��هی��ه ک��ه بهشێکى حکومهت‬ ‫لهگهڵیدایه لهئێستادا پرسى حساب بانکى‬ ‫نهجوڵێنێت تا حکومهت ههندێ حساباتى‬ ‫یهکالیدهکاتهوه‪.‬‬

‫‌‌بەشێکی‌حکومەت‌‬ ‫لەگەڵ‌ئەوەدایە‌‬ ‫پرسی‌دروستکردنی‌‬ ‫حساب‌بانکی‌‬ ‫بۆ‌فەرمانبەران‌‬ ‫نەجوڵێنرێت‬

‫فۆتۆ‪‌:‬‬ ‫هاواڵتیان قهرزارى کهرتى تایبهتن‪ ،‬قهرزى‬ ‫مۆبیلیات و خانوبهره و ق��هرزى سهیاره و‬ ‫مارکێتهکان و پێداویستییهکانى ناو ماڵیان‬ ‫لهالیه‪ ،‬ئهگەر حکومهت حساب بانکى بۆ‬ ‫فهرمانبهران بکاتهوه ئهوا بازاڕیش جوڵهى‬ ‫ت��ێ��دهک��هوێ��ت��هوه‪ ،‬ب���هاڵم ئێستا حکومهت‬ ‫بازاڕیشى قوفڵ کردووه‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬دابه‌زینى‌ دۆالر‌ زیانى‌ به‌هه‌رێمى‌‬ ‫ک��وردس��ت��ان‌ گ �ه‌ی��ان��دووه‌‌ له‌کاتێکدا‌ بانکى‌‬ ‫مه‌رکه‌زى‌ده‌یه‌وێت‌زیاتر‌دایبه‌زێنێت؟‬ ‫یاسین مهحمود‪ :‬دابهزینى دۆالر پهیوهندى‬ ‫ب��ه سیاسهتى بانکى ن��اوهن��دى عێراقهوه‬ ‫ه��هی��هو ل����هزهرهرى ههرێمى ک��وردس��ت��ان و‬ ‫لهزهرهرى بازاڕدایه‪ ،‬بۆ حکومهتى ههرێمیش‬ ‫زهرهرن چونکه حکومهت نهوتهکهى بهدۆالر‬ ‫دهفرۆشێت و موچهش بهدینار دابهش دهکات‪.‬‬

‫بانکى ناوهندى عێراق پالنى ههیه نرخى‬ ‫دۆالر لهبهرانبهر دیناردا زیاتر داببهزێنێت‬ ‫و بیگهیهنێته ‪ 100‬ههزار دینار‪ ،‬واتا دۆالرێک‬ ‫به ههزار دینار بێت‪ ،‬چونکه سندوقى نهقدى‬ ‫نێودهوڵهتى ههندێ پێوهریان بۆ دان��اوه‬ ‫بۆ ئ��هوهى عێراق بتوانێت زیاتر ق��هرزى‬ ‫نێودهوڵهتى بکات‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬پێتوانیه‌‌ به‌په‌سه‌ندکردنى‌ پڕۆژه‌‌‬ ‫یاساى‌خانه‌نشینى‌له‌‌په‌رله‌مانى‌کوردستان‌‬ ‫حکومه‌تى‌ هه‌رێم‌ ده‌توانێت‌ موچه‌ى‌ ته‌واو‌‬ ‫بدات؟‬ ‫یاسین مهحمود‪ :‬ب��هم داه��ات��هى ههرێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ل��هگ��هڵ پ��ارهک��هى ب��هغ��دا زۆر‬ ‫بهئاسانى دهت��وان��ی��ن موچه ب��دهی��ن‪ ،‬ئهو‬ ‫چاکسازییانهى حکومهت بهتایبهت له پڕۆژه‬ ‫یاساى خانهنشینى که ئێستا له پهرلهمانه‬ ‫دهس��ت��ک��ارى بکرێت و پ��هس��هن��د بکرێت‪،‬‬ ‫حکومهتى ههرێم مانگانه ب��ڕى ‪ 110‬ملیار‬ ‫دینارى بۆ دهگهرێتهوه‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬دابه‌شکردنى‌ موچه‌‌ به‌م‌ سیستمه‌‌‬ ‫نوێیه‌‌بازاڕى‌جواڵندووه‌؟‬ ‫یاسین مهحمود‪ :‬ئ��هم ههفتهیه ک��ه بهم‬ ‫سیستمه نوێیه موچه دراوه بازاڕى ههرێمى‬ ‫کوردستان لهسهدا ‪ 30‬جوڵهى تێکهوتۆتهوه‬ ‫و نرخى خانوبهره لهسهدا ‪ 20‬بهرزبۆتهوه‪،‬‬ ‫بهردهوام بوونى پێدانى موچه بهتایبهت که‬ ‫حکومهت دهڵێت ‪ 30‬رۆژ جارێک موچه دابهش‬ ‫دهک��ات‪ ،‬ب��ازاڕى ههرێمى کوردستان زیاتر‬ ‫جوڵهى تێکهوێت‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪3‬‬

‫منداڵێک‪‌،‬حه‌وت‌ساڵه‌‌له‌ناو‌خۆپیشاندانەکاندایە‬ ‫‪‬‬

‫ڤاری‌پێنج‌ساڵ‌لەخۆپیشاندانەکانی‌‪١٧‬ی‌شوبات‌‌‌‌‌‌‌ڤاری‌‪‌١٢‬ساڵ‌لەناو‌خۆپیشاندانەکانی‌مامۆستایاندا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ‪‌‌:‬‬

‫ڤاری تهمهن ‪ 12‬ساڵ‪ ،‬ئهو کاتانهى وهکو‬ ‫خهوێک دێته پێش چاو کاتێک له تهمهنى‬ ‫پێنج ساڵیدا له خۆپیشاندانهکانى ‪ 17‬شوباتی‬ ‫ساڵى ‪ 2011‬لهگهڵ دایکى لهسهراى سلێمانى‬ ‫لهناو خۆپیشاندانهکاندا‪ ،‬پهنجهکانى وهکو‬ ‫گهورهکان بهرزدهکردهوه‪.‬‬ ‫کاتێک وێنهکانى حەوت ساڵ پێش ئێستاى‬ ‫پیشاندهدهرێت‪ ،‬به کهمى ئهو کاتانهى دێته‬ ‫پێش چاو‪ ،‬ڤاری دهڵێت ئهو لهو کاتانهدا‬ ‫نهیزانیوه ک��ه دهب��ێ��ت بۆچی ل��هن��او ئهو‬ ‫قهرهباڵغییهدا بێت‪.‬‬ ‫بهاڵم ئێستا که تهمهنى ‪ 12‬ساڵه له ههموو‬ ‫شتێک تێدهگات‪ ،‬بۆ نمونه دهتوانێت له‬ ‫دایکی بپرسێت‪ ،‬که ئایا بۆچی بایکۆت‬ ‫شکاوه؟ ئایا مووچهکهیان دراوه؟ لهکتێکدا‬ ‫دای��ک��ى دهڵ��ێ��ت کاتێک ئ��هو ل��ه تهمهنى‬ ‫کچهکهى بووه‪ ،‬نهیزانیوه مووچه چیه‪.‬‬ ‫س��روش��ت ه���اواری دای��ک��ی ڤ���اری‪ ،‬یهکێکه‬ ‫له ئهندامانى ئهنجومهنى مامۆستایانى‬ ‫ن���اڕازی���ی‪ ،‬ئ���هو ل��ه س��اڵ��ى ‪2011‬هوه تاکو‬ ‫خۆپیشاندانهکانى ئهم دواییه بهشداری‬ ‫س��هرج��هم خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان و ن��اڕازای��هت��ی��ه‬ ‫جهماوهریهکانى کردووه‪.‬‬ ‫سروشت نهیتوانیوه له ماڵهوه منداڵهکهى‬ ‫ب���ه ت��هن��ی��ا ب���هج���ێ ب��ه��ێ��ڵ��ێ‪ ،‬ه��هرب��ۆی��ه‬ ‫ههمیشه لهگهڵ خۆى بردوویهتى بۆ ناو‬ ‫خۆپیشاندانهکان‪.‬‬ ‫ل��هن��او خ��ێ��م��هى م��ام��ۆس��ت��ای��ان��ى ن��اڕازی��ی‬ ‫لهبهردهم دادگایی سلێمانى‪ ،‬ڤاری لهشهوێکدا‬ ‫لهگهڵ دایکی و چهند مامۆستایهکى تر‬ ‫که ئهوانیش منداڵهکانیان لهگهڵ خۆیان‬ ‫هێنابوو‪ ،‬لهسهر کورسییهک دانیشتبوو‬

‫گوێی لهو گۆرانییه نیشتیمانییانه دهگرت‬ ‫که مامۆستاکان لهڕێگهى موکهبهرهیهکهوه‬ ‫بۆ خۆپیشاندهرهکان پهخشیان دهکرد‪.‬‬ ‫ڤ���اری وت���ى ک��ه ئ���هو ح��هزن��اک��ات ل��هون��او‬ ‫خێمهکاندا ب��ێ��ت‪ ،‬بهڵکو ح���هزی دهک��رد‬ ‫لهماڵهوه بوایهو بهڕۆژیش لهگهڵ هاوڕێکانى‬ ‫لهقوتابخانه بوایه‪.‬‬ ‫ئ��هم م��ن��داڵ��ه ب��هه��ۆى دای��ک��ی��ی��هوه ح��هزی‬ ‫کردووه ببێت بهمامۆستا‪ ،‬بهاڵم ئێستا ئهو‬ ‫خهونهى گۆڕاوه وتی «پێشتر حهزم دهکرد‬ ‫ببم بهمامۆستا وهک��و دایکم‪ ،‬ئێستا هیچ‬ ‫حهزناکهم»‬ ‫کاتێک سهیری پرچه درێژو چاوه کاڵهکهی‬ ‫ڤاری دهکهیت‪ ،‬بیرت بۆئهوه ناچێت ئهم‬ ‫مناڵه له دنیاى گهورهکان تێبگات‪ ،‬ئهگهرچی‬ ‫به کهمی قسهدهکات‪ ،‬کهچی به قسهکانى‬ ‫سهرنجت رادهکێشێت که ئهو لهناو دنیاى‬ ‫گهورهکاندا دهژیت‪.‬‬ ‫ڤ��اری وتى «من ههست به غ��هدر دهک��هم»‪.‬‬ ‫کاتێک ڤ��اری وای���وت‪ ،‬دایکى وت��ى که ئهو‬ ‫قسانه بۆ ئهو جێگهى سهرنجن‪ ،‬چونکه‬ ‫ئێستا کچهکهى ههموو شتێک دهزانێت‬ ‫لهبارهى ئهو کێشانهى که ئهو وهکو مامۆستا‬ ‫ههیهتى‪.‬‬ ‫سروشت ه��اواری که ههمیشه له پێشهوهى‬ ‫خۆپیشاندانهکانى مامۆستایانهوهیه‪ ،‬وتى‬ ‫«م��ن ک��ه ل��ه ت��هم��هن��ى م��ن��داڵ��هک��هم ب��ووم‪،‬‬ ‫نهمدهزانی مووچه چییه‪ ،‬پاره چیهو لهکوێوه‬ ‫دێت و چۆن خهرج دهکرێت‪ ،‬من لهناو دنیاى‬ ‫مناڵى خۆمدا دهژیام‪ ،‬بهاڵم منداڵهکهم ههموو‬ ‫شتێک دهزانێت‪ ،‬ئهو دهزانێت بایکۆت چییه‪،‬‬ ‫پاشهکهوت چییه‪ ،‬کاتێک بایکۆت دهشکێت‬ ‫لێم دهپرسێت ئایا پاشهکهوت ههڵگیراوه؟‬ ‫چۆن بایکۆت شکێنرا؟»‪.‬‬

‫مامۆستایه‌کى‌زانکۆى‌کۆیه‌‌له‌سه‌ر‌بایکۆت‌فه‌سڵده‌کرێت‬ ‫هیوا‌غه‌فور‬ ‫مامۆستایهکى زانکۆى کۆیه بههۆى‬ ‫ب��ای��ک��ۆت��ى ه��ۆڵ��هک��ان��ى خ��وێ��ن��دن��هوه‬ ‫ل��هالی��هن سهرۆکایهتى زان��ک��ۆى کۆیهوه‬ ‫فهسڵدهدهکرێت‪ ،‬بهرپرسانى زانکۆکهش‬ ‫ئاماژه بۆ ئهوه دهکهن‪ ،‬بههۆى پهیوهندى‬ ‫ن���هک���ردن���هوهى ب��ه ک���ارهک���هی���هوه‪ ،‬ئ��هو‬ ‫مامۆستایه فهسڵکراوه‪.‬‬ ‫ب��هپ��ێ��ى ب��ڕی��ارێ��ک��ى زان��ک��ۆى ک��ۆی��ه‪ ،‬که‬ ‫ئاڕاستهى فاکهڵتى زانست و تهندرووستى‬ ‫ک��راوهو له ‪ 2018/2/27‬دهرچ��ووهو ئیمزاى‬ ‫س��هرۆک��ى زانکۆکهشى پێوهیه‪ ،‬بههۆى‬ ‫ئ��ام��ادهن��هب��وون ل��ه هۆڵهکانى خوێندن‬ ‫و پ��هی��وهن��دى ن��هک��ردن ب��هک��ارهک��هی��هوه‪،‬‬ ‫بڕیارى دواهێنان بۆ (سیدۆ داود عهلى)‪،‬‬ ‫به ناونیشانى (مامۆستاى ی��اری��دهدهر)‬ ‫لهبهروارى ‪ 2017/11/12‬دهرکراوه‪.‬‬ ‫ئ���هو م��ام��ۆس��ت��ای��ه ل���هس���هرهت���اى ساڵى‬ ‫خوێدندنى ‪ 2018-2017‬بڕیاری داوه بایکۆت‬ ‫بکات و نهگهڕێتهوه هۆڵهکانى خوێندن تا‬ ‫ئهوکاتهى پاشکهوت لهسهر مووچهکهى‬ ‫الدهبرێت‪ ،‬بهاڵم سهرۆکایهتى زانکۆى کۆیە‬ ‫بڕیاری فهسڵکردنى بۆ دهرکردوه بههۆى‬ ‫ئامادهنهبوون له هۆڵهکانى خوێندن‪.‬‬ ‫سیدۆ داود عهلى‪ ،‬ماستهر له کلینیکڵ‬ ‫س��ای��ک��ۆل��ۆژى‪ ،‬مامۆستاى زان��ک��ۆى کۆیه‬ ‫له لێدوانێکیدا به‪ ‬راگهیاند «من‬ ‫لهسهرهتاى ئهمساڵهوه‪ ،‬کاتێک موباشهرهم‬

‫بایکۆت‌ئه‌وه‌یه‌‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌خۆت‌راستگۆ‌‬ ‫بیت‌و‌خۆت‌‬ ‫هه‌ڵنه‌خه‌ڵه‌تێنى‪‌،‬یه‌ک‌‬ ‫جار‌بایکۆت‌بکه‌‪‌،‬تا‌‬ ‫ئه‌و‌شته‌ى‌بایکۆتت‌‬ ‫بۆ‌کردووه‌‌به‌ده‌ستى‌‬ ‫ده‌هێنیت‬ ‫ک���رد‪ ،‬ب��ه ب��هرپ��رس��ان��ى ب��هش��هک��هى خۆم‬ ‫راگهیاند‪ ،‬من ئهمساڵ بایکۆتى هۆڵهکانى‬ ‫خوێندن دهکهم و نایهمهوه بۆ دهوام‪ ،‬تا‬ ‫بهدهستهێنانى مافهکانى خۆم ب��هردهوام‬ ‫دهبم‪ ،‬ئهگهر ئهنجامهکهى ههرچییهکیش‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫ئهو مامۆستا فهسڵکراوهى زانکۆى کۆیه‪،‬‬ ‫لهگهڵ ئهوهى رهخنهى له هاوپیشهکانى‬ ‫خ��ۆى ه��هب��وو ب��هه��ۆى ئ���هوهى ل��هس��هرى‬ ‫نههاتوونهته وهاڵم‪ ،‬ههروهها رهخنهشى‬

‫لێگرتن بۆ ماوهیهکی کاتى بایکۆت دهکهن‬ ‫دواتر دهچنهوه بۆ دهوام‪ ،‬وتى «بایکۆت‬ ‫ئهوهیه لهگهڵ خۆت راستگۆ بیت و خۆت‬ ‫ههڵنهخهڵهتێنى‪ ،‬یهک جار بایکۆت بکه‪ ،‬تا‬ ‫ئهو شتهى بایکۆتت بۆ کردووه بهدهستى‬ ‫دههێنیت»‪.‬‬ ‫بهپێی نوسراوهکهى سهرۆکایهتى زانکۆى‬ ‫کۆیه له مانگى ‪ 11‬وه بڕیاڕى فهسڵکردنی‬ ‫بۆ دهرچووهو کۆتایی بهڕاژهکهی هێنراوه‪،‬‬ ‫بهاڵم سیدۆ داود دهڵێت که مووچهکهی‬ ‫تا مانگى یهک بهردهوام بووهو رۆیشتۆته‬ ‫بانکى زانکۆ‪.‬‬ ‫سیدۆ داود على‪ ،‬ماستهر ل��ه کلینیکڵ‬ ‫سایکۆلۆژى نۆ ساڵ خزمهتی لهو زانکۆیه‬ ‫ههیه‪ .‬خاوهنى ‪ 27‬پهرتووکى چاپکراوهو که‬ ‫کارى وهڕگێرانى بۆ کردووه بۆ سهر زمانى‬ ‫ک��وردى و چ��وار کتێبى چاپنهکراویشى‬ ‫ههیهو دوو رۆمانیشى نوسیوهو ئێستا‬ ‫لهژێر چاپدایه‪.‬‬ ‫د‪.‬ح��هی��دهر‪ ،‬جێگرى سهرۆکى زانکۆ بۆ‬ ‫ک��اروب��ارى زانستى‪ ،‬رهتیکردهوه لهسهر‬ ‫فهسڵکردنى ئهو مامۆستایه قسه بکات‪،‬‬ ‫به بیانووى ئ��هوهى پهیوهندى به کارى‬ ‫ئهوهوه نیه‪ ،‬بهاڵم وتى «بهداخهوه‪ ،‬وهکو‬ ‫زانکۆى کۆیه مامۆستایهکى به ئهزمونمان‬ ‫لهدهستداو سیدۆ کهسێکى بهتوانایه له‬ ‫ب���وارى پسپۆڕییهکهى خ��ۆی��دا‪ ،‬ل��ه ههر‬ ‫زانکۆیهک کار بکات‪ ،‬سهروهتێکه بۆ ئهو‬ ‫زانکۆیه«‪.‬‬

‫سیدۆ‌داود‌عه‌لى‪‌،‬ئەو‌مامۆستایەی‌‌کە‌لە‌زانکۆی‌کۆیە‌فەسڵکراوە‬

‫‪4‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫شاندێکى‌حکومه‌تی‌‬ ‫هه‌رێم‌به‌م‌نزیکانه‌‌‬ ‫سه‌ردانى‌به‌غدا‌ده‌کات‬

‫‪‬‬ ‫بڕیاره بهم نزیکانه شاندێکى حکومهتى ههرێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬سهردانى بهغدا بکات به مهبهستى‬ ‫گفتوگۆ لهسهر چارهسهرکردنى کێشهکانى نێوان‬ ‫ههردوال‪.‬‬ ‫سهمیر ه��ەورام��ی ڕاوێ��ژک��اری میدیایی قوباد‬ ‫تاڵهبانى جێگری سهرۆکى حکومهتى ههرێمى‬ ‫کوردستان به‪ ‬راگهیاند شاندێکى حکومهتى‬ ‫ههرێم لهماوهى کورتدا سهردانى بهغدا دهکات‪،‬‬

‫ک��ه پێکدێت ل��ه س���هرۆک و جێگرى س��هرۆک��ى‬ ‫حکومهت‪ ،‬لهگهڵ ژمارهیهک وهزیری پهیوهندیدار‬ ‫بۆ گفتوگۆکردن لهسهر چارهسهرکردنى کێشهکانى‬ ‫نێوان ههردوال»‪.‬‬ ‫پێشتر سهعد حهدیسى وتهبێژى نووسینگهى‬ ‫راگهیاندنى حهیدهر عهبادى س��هرۆک وهزیرانى‬ ‫ع��ێ��راق س��هب��ارهت ب��هدهن��گ��ۆى س��هردان��ى شاندی‬ ‫ههرێم بۆ بهغدا رایگهیاندبوو‪ ،‬ئاگادارى سهردانى‬ ‫لهو جۆره نیه‪ ،‬ههروهها رایگهیاندبوو که سهردانى‬ ‫لهو جۆره به دوور نازانێت «چونکه ئێستا گفتوگۆو‬

‫ک��ۆب��وون��هوهى ب����هردهوام ه��هی��ه دوور ل��هچ��اوى‬ ‫کامێراکان بۆ گهنگهشهکردنى چهند پرسێک»‪.‬‬ ‫ههروهها رایگهیاندبوو «ناردنى پاره له بهغداوه‬ ‫ب��ۆ ه��هرێ��م لهمانگى راب����ردوودا بهرههمى ئهو‬ ‫ک��ۆب��وون��هوهو دی���داره ب��هردهوام��ان��ه ب��ووه ک��ه تا‬ ‫ئێستاش بهردهوامن»‪.‬‬ ‫دواى ئهنجامدانى ریفراندۆمى ههرێمى کوردستان‬ ‫له مانگى ئهیلولی ساڵى رابردوودا‪ ،‬ئهمه یهکهمین‬ ‫س��هردان��ه ک��ه لهئاستێکى ب��هرف��راوان��ى نێوان‬ ‫حکومهتى ههرێم و بهغدا بهڕێوهبچێت‪.‬‬

‫دواخستنى‌کۆنگره‌ى‌یه‌کێتى‌به‌«موسه‌کین»‌ناوده‌برێت‬ ‫چاودێرانى سیاسی دهڵێن دواخستنى کۆنگرهى یهکێتى دهبێته هۆى پوکانهوهى‬ ‫جهماوهرهکهى‪ ،‬بهاڵم بهرپرسانى حزبهکه دهڵێن رازییان کردوون‪.‬‬ ‫ئارا ئیبراهیم‬ ‫چاودێرانی سیاسی هۆشداریی دهدهنه‬ ‫یهکێتى نیشتیمانى ک��وردس��ت��ان که‬ ‫ب��ن��ک��ه ج��هم��اوهری��ی��هک��ان��ی��ان لێیان‬ ‫دهتهکێتهوه بههۆى دواخستنى چهند‬ ‫ج��ارهى کۆنگرهوه‪ ،‬ب��هاڵم بهرپرسیانی‬ ‫یهکێتى دهڵێن بههۆى هاتنه پێشهوهى‬ ‫ههڵبژاردنهکان‪ ،‬نهیانتوانیوه سازیبکهن‪.‬‬ ‫یهکێتى نیشتیمانى کوردستان‪ ،‬بڕیارى‬ ‫دواخستنى کۆنگرهیان داوه‪ ،‬دواى ئهوهى‬ ‫مهکتهبێکى سیاسی نوێیان ههڵبژارد‬ ‫وهکو چارهسەرێکى سهرهتایی کێشهکانیان‬ ‫تا ئهو کاتهى کۆنگره دهبهستن‪ .‬بهاڵم‬ ‫چ��اودێ��ران��ى س��ی��اس��ی رای��دهگ��هی��هن��ن‪،‬‬ ‫دواخستنى کۆنگرهى یهکێتى‪ ،‬کێشه‬ ‫ناوخۆییهکانى ئهو حزبه زیاتر دهکات‪.‬‬ ‫ب��ڕی��اره ههفتهى داه��ات��وو بانگهشهى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردن دهس��ت��پ��ێ��ب��ک��ات‪ ،‬یهکێتى‬ ‫نیشتیمانى ک��وردس��ت��ان ت��وان��اى خۆى‬ ‫ل��هم کاتهدا بۆ بانگهشهى ههڵبژاردن‬ ‫چ���ڕک���ردۆت���هوه‪ ،‬ه���هر ب��ۆی��ه ب��ڕی��اری‬ ‫بهستنی کۆنگره خراوهته کاتێکى ترهوه‪،‬‬ ‫ب��هم پێیهش کێشهکانى یهکێتى وهکو‬ ‫«موسهکینێک» چارهسهرێکى کاتی بۆ‬ ‫کراوه‪.‬‬ ‫ئ����هن����دام����ى‬ ‫فهرید ئهسهسهرد‪،‬‬

‫سهرکردایهتى یهکێتى‪ ،‬له لێدوانێکیدا بۆ‬ ‫‪ ‬وتى »بهکردهوه دهرفهت نهمابوو‬ ‫بۆ کۆنگرهى یهکێتى‪ ،‬ههموو الیهک‬ ‫ههستیان بهوه کردبوو‪ ،‬که باسى ئهوهمان‬ ‫دهک���رد له ‪ 2018/3/5‬ئهنجامى بدهین‪،‬‬ ‫دهرفهتى مانگ و نیوێکمان لهبهردهستدا‬ ‫بوو‪ ،‬ئێستا دهرفهکه له دهستچووه‪ ،‬بۆیه‬ ‫گروپهکان بهگونجاویان زانى و سازانیان‬ ‫ک���ردووه لهسهر دواخستنى و بهشێک‬ ‫لهکێشهکان چارهسهرکراون»‪.‬‬ ‫ههروهها وتى»دهبوو دهزگایهک ههبێت‬ ‫س��هرپ��هرش��ت��ى یهکێتى ب��ک��ات‪ ،‬ئێمه‬ ‫ب��هدرێ��ژای��ى ئ��هو م��اوهی��ه‪ ،‬نهمانتوانى‬ ‫ئهو دهزگایه دیارى بکهین‪ ،‬لهبهرئهوه‬ ‫ب���هگ���ون���ج���اوم���ان زان�����ى ب��هه��هن��دێ‬ ‫دهستکارییهوه‪ ،‬مهکتهبى سیاسى جارێکى‬ ‫تر ههڵبژێرینهوه‪ ،‬ئهمه ئهو چارهسهرهیه‬ ‫که توانرا سازانى لهسهر بکرێت»‪.‬‬ ‫ئهو ئهندامهى سهرکردایهتى یهکێتى‪،‬‬ ‫ئ�����هوهى روون�����ک�����ردهوه ک���ه ف��ش��ارى‬ ‫ئ��ام��ادهک��اری��ى ه��هڵ��ب��ژاردن��ی��ان لهسهر‬ ‫ب���ووه‪ ،‬ه��هری��هک ل��هو گ��روپ��ان��هى ناو‬ ‫یهکێتى بهشێک لهئامانجهکانى خۆى‬ ‫بهدیهێناوه که گرنگترین شت ئهوه بووه‬ ‫بڕیارى کۆنگره دراوهو دراوهت��ه دهست‬ ‫کۆمیسیۆنى بااڵى ئامادهکارى کۆنگره‬ ‫که پاش ئهنجامدانى ههڵبژاردنهکانى‬ ‫پهرلهمانى عێراق کۆنگره ببهستێت‪.‬‬ ‫ه���اوک���ات‪ ،‬س��هع��دى ئ��هح��م��هد پ��ی��ره‪،‬‬ ‫وتهبێژى مهکتهبى سیاسى یهکێتى بۆ‬ ‫‪ ‬ئهوهى خستهڕوو که حزبهکهى‬ ‫خۆى ئاماده دهکات بۆ ههڵبژاردنهکان و‬ ‫بڕیاریش دراوه‪ ،‬دواى تهواوبوونى ئهو‬ ‫ههڵبژاردنانه کۆنگره ببهستێت‪ ،‬وتى‬

‫یهکێتى‬ ‫موسهکینێکى کردووه‬ ‫بۆ ئهوهى کێشهکان‬ ‫نهتهقنهوه بۆیه‬ ‫کۆنگرهى دواخستووه‪،‬‬ ‫چونکه لهسهر کهسى‬ ‫یهکهمى حزبهکه‬ ‫کێشهیان ههیه‬ ‫«کێشهکانیشمان چارهسهرکردووه«‪.‬‬ ‫ئهگهرچی چاودێرانی سیاسی دهڵێن ئهم‬ ‫دواخستنه دهبێته هۆى دورخستنهوهى‬ ‫جهماوهری یهکێتى‪ ،‬بهاڵم لێپرسراوى‬ ‫ب��ۆردى پێگهیاندنى کادیرانى یهکێتى‬ ‫هێما بۆ ئهوه دهکات‪ ،‬جهماوهرى یهکێتى‬ ‫ب��هوه رازى ب��وون کۆنگره دوابخرێت‪،‬‬ ‫بهاڵم بهمهرجێک چارهسهرى کێشهکان‬ ‫بکرێت‪.‬‬ ‫بێستوون س��اب��وراوای��ى‪ ،‬لێپرسراوى‬ ‫بۆردى پێگهیاندنى کادیرانى یهکێتى‬ ‫به‪ ‬وت »بنکه جهماوهرییهکهى‬ ‫ی��هک��ێ��ت��ى وش����ی����ارهو ت��ێ��دهگ��ات‬ ‫یهکێتى له‬ ‫به رژه وه ندییه کانى‬ ‫کوێدایه‪ ،‬کاتێک‬ ‫ک��ادرهک��ان��ى‬ ‫یه کێتى‬ ‫داواى‬

‫کۆنگره دهک���هن ب��ۆ چ��ارهس��هرک��ردن��ى‬ ‫کێشهکان داواى دهکهن نهک تهنها کۆنگره‬ ‫لهپێناو بهستنى کۆنگره بێت‪ ،‬ئێستا‬ ‫ج��هم��اوهرى یهکێتى ب��هوه رازى بوون‬ ‫کۆنگره دوابخرێت‪ ،‬ب��هاڵم بهمهرجێک‬ ‫چارهسهرى کێشهکان بکرێت»‪.‬‬ ‫ههروهها وتى »زهمینه لهناو یهکێتى‬ ‫خۆشکراوه بۆ چارهسهرکردنى کێشهکان‪،‬‬ ‫گفتوگۆ و رێککهوتن لهنێو ههموو‬ ‫بیرو بۆچونه ج��ی��اوازهک��ان و ئاسۆى‬ ‫چارهسهرکردنهکانیش روونه«‪.‬‬ ‫ب���هاڵم چ��اودێ��رێ��ک��ى س��ی��اس��ى دهڵ��ێ��ت‪،‬‬ ‫دواخستنى کۆنگرهى یهکێتى کێشه‬ ‫ناوخۆییهکانى ئهو حزبه زیاتر دهکات‬ ‫و ئ��هو س��ازان��هى لهئاستى س���هرهوهى‬ ‫حزبهکهدا ئهنجامدراوه موسهکینێکى‬ ‫کاتى دهبێت‪.‬‬ ‫ش��ۆڕش ح��هس��هن‪ ،‬مامۆستاى زانسته‬ ‫سیاسییهکان ل��ه زان��ک��ۆى سلێمانى‬ ‫ل��هل��ێ��دوان��ێ��ک��ی��دا ب��ۆ ‪ ‬وت���ى »ل��ه‬ ‫ههموو حزبهکاندا کۆنگره بااڵترین‬ ‫دهسهاڵته بۆ چارهسهرکردنى کێشهکان‪،‬‬ ‫دواخستنى کۆنگرهى یهکێتى کێشه‬ ‫ناوخۆییهکانى زیاتر دهکات‪ ،‬که‬ ‫ههموو جارێ بهڕێککهوتنى‬ ‫بهرپرسانى س��هرهوهى‬ ‫ی��هک��ێ��ت��ى دواى‬

‫دهخهن و زیان به حزبهکه دهگهیهنێت‪،‬‬ ‫ق���هواع���ی���دهک���هى ورده ورده لێى‬ ‫دهتهکێتهوهو کاریگهرى خراپى لهسهر‬ ‫دواڕۆژى یهکێتى دهبێت»‪.‬‬ ‫ههروهها ئهوهشى روونکردهوه که ئهو‬ ‫سازانهى لهئاستى س��هرهوهى حزبهکه‬ ‫دهکرێت‪ ،‬دادى وهزعى یهکێتى نادات دواى‬ ‫ههڵبژاردنهکانى عێراقیش زهحمهته ئهو‬ ‫روحییهتهى تیا مابیت بیانهویت کۆنگره‬ ‫ببهستن‪»،‬یهکێتى موسهکینێکى کردووه‬ ‫بۆ ئ��هوهى کێشهکان نهتهقنهوه بۆیه‬ ‫کۆنگرهى دواخستووه‪ ،‬چونکه لهسهر‬ ‫کهسى یهکهمى حزبهکه کێشهیان‬ ‫ههیه‪ ،‬نهک لهسهر پڕەنسیپ‬ ‫و ئایدۆلۆژیا«‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪5‬‬

‫هێزەکانی پێشمەرگە‬ ‫لەناوچە دابڕێنراوەکان‬ ‫فۆتۆ‪ :‬ئەرشیفی ‪‬‬

‫بهغداو ههرێم گفتوگۆی‬ ‫راستەوخۆیان لهسهر گهڕانهوهى‬ ‫پێشمهرگه نهکردووه‬ ‫ئهمهریکا دهیهوێت ژوورى ئۆپهراسیۆن و بازگه هاوبهشهکانى نێوان پێشمهرگهو هێزه‬ ‫عێراقیهکان لهدیالهو کهرکوک و موسڵ دابنرێنهوه که له دواى ‪ 16‬ئۆکتۆبهر نهماون‬ ‫ئارا ئیبراهیم‬ ‫حکومهتى ههرێمى کوردستان و بهغدا‬ ‫هیچ گفتوگۆیهکى فهرمیان ن��هک��ردوه‬ ‫ب��ۆ گ���هڕان���هوهى پێشمهرگه ب��ۆ ناوچه‬ ‫کوردستانییهکانى دەرهوهى ئ��ی��دارهى‬ ‫ه��هرێ��م‪ ،‬ئ��هوهى که ههیه تهنها فشاری‬ ‫ئهمریکایه بۆ سهر حکومهتى عێراق‪ ،‬تا‬ ‫رێگه له دووباره سهرههڵدانهوهى داعش‬ ‫بکات لهو ناوچانه‪.‬‬ ‫م�����اوهى چ��هن��د ه��هف��ت��هی��هک��ه‪ ،‬داع���ش‬ ‫جموجوڵهکانى خ��ۆى ل��ه دهوروب����هری‬ ‫کهرکوک دهستپێکردوه‪ ،‬ئهمهش ترسی‬ ‫ئ��هوهى دروس��ت��ک��ردهوه که ناوچهکه به‬ ‫هێزه عێراقییهکانى تر نهپارێزرێت‪،‬‬ ‫گهڕانهوهى پێشمهرگه بۆ ئهو ناوچهیه‬ ‫وهک��و گرهنتیهک دهبینرێت بۆ ئارامی‬ ‫شارهکه‪.‬‬ ‫کاتێک ساڵى ‪ 2014‬هێزه عێراقییهکان‬ ‫کهرکوکیان بهجێهێشت و پێشمهرگه‬ ‫جێگهى گرتهوه‪ ،‬رێژهى ئهو تهقینهوهو‬ ‫رف��ان��دن و توندوتیژییانه کهمبونهوه‬ ‫که پێشتر بهرۆکى پارێزگاکهى گرتبوو‪.‬‬ ‫بهاڵم له دواى روداوهکانى ‪16‬ى ئۆکتۆبهری‬ ‫س��اڵ��ى راب����ردوو ک��ه ک��هرک��وک و ناوچه‬ ‫دابڕێنراوهکانى تر لهدهستى پێشمهرگه‬

‫دهره��ێ��ن��ران‪ ،‬بۆشاییهکى ئهمنى لهو‬ ‫ناوچهیه سهری ههڵداوه‪.‬‬ ‫ئهمهریکییهکان فشار و گفتوگۆکانیان‬ ‫چڕکردۆتهوه بۆ گ��هڕان��هوهى هێزهکانى‬ ‫پێشمهرگه ب��ۆ ن��اوچ��هک��ان��ى دهرهوهى‬ ‫ئ��ی��دارهى ه��هرێ��م‪ ،‬ب��هاڵم بهغدا مهرجی‬ ‫ههیه که دهبێت پێشمهرگه لهژێر فهرمانى‬ ‫ئهودا بێت‪ ،‬ئهمهش لهکاتێکدا پێشتر ئهم‬ ‫هێزه فهرمانى له بهغداوه وهرنهگرتووه‪.‬‬ ‫لیوا قارهمان کهمال جێگرى سوپاساالرى‬ ‫وهزارهت�����ى پێشمهرگه‪ ،‬لهلێدوانێکدا‬ ‫به‪ ‬وت »تا ئێستا هیچ گفتوگۆیهکى‬ ‫ف��ەرم��ی ل��هن��ێ��وان ئ��ێ��م��هو حکومهتى‬ ‫ع��ێ��ڕاق��ى ن��ی��ی��ه ل���هس���هر گ���هران���هوهى‬ ‫هێزهکانى پێشمهرگه‪ ،‬ههوڵهکان تهنها‬ ‫لهالیهن هێزهکانى هاوپهیمانانهوهیهو‬ ‫گفتوگۆکانیان چڕکردۆتهوه لهگهڵ بهغدا‬ ‫بۆ دروستکردنى ژوورى ئۆپهراسیۆن لهو‬ ‫ناوچانهى که پێى دهوترێت ناوچهکانى‬ ‫دهرهوهى ئیدارهى ههرێم»‪.‬‬ ‫ناوبراو ئاماژهى بهوهکرد که پێش شهڕى‬ ‫داعش ژوورى ئۆپهراسیۆنهکان لهنێوان‬ ‫هێزهکانى عێراق و هێزهکانى پێشمهرگهدا‬ ‫ه��هب��ووهو بازگهى هاوبهشییان پێکهوه‬ ‫ههبووه‪.‬‬ ‫لهناوچهى دیالهو کهرکوک و موسڵ ‪22‬‬ ‫ب��ازگ��هى ه��اوب��هش��ی پێشمهرگهو هێزه‬

‫ئێستا‬ ‫ئهمهریکییهکان‬ ‫ههوڵ دهدهن بازگه‬ ‫هاوبهشهکانو ژوره‬ ‫ئۆپهراسیۆنهکان‬ ‫پێکبهێنرێنهوه‬ ‫عێراقییهکان ههبوون لهگهڵ سێ ژوورى‬ ‫ئۆپهراسیۆن‪ ،‬بهاڵم دواى ‪ 16‬ئۆکتۆبهر ئهو‬ ‫ههماههنگییه نهماون‪.‬‬ ‫ل��ی��وا ق���ارهم���ان ک���هم���ال وت���ى »ئێستا‬ ‫ئهمهریکییهکان ه���هوڵ دهدهن بازگه‬ ‫ه��اوب��هش��هک��انو ژوره ئۆپهراسیۆنهکان‬ ‫پێکبهێنرێنهوه‪ ،‬ئهمهریکا ئ��اگ��ادارى‬ ‫عێراقى ک��ردۆت��هوهو ل��هگ��هڵ وهزارهت���ى‬

‫پێشمهرگه قسهى کردووه«‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وت��ى »دهبێت پ��اش رێککهوتن‬ ‫ئالیهتى ئیشهکان چ��ۆن دهبێت دی��ارى‬ ‫بکرێت‪ ،‬لهئێستادا چاوهڕێى موخاتهبهى‬ ‫وهزارهتى بهرگرى عێراق دهکهن»‪.‬‬ ‫سهرۆکى لیژنهى ئهمنى لهئهنجومهنى‬ ‫پارێزگاى کهرکوک دهڵێت بهغدا بهمهرج‬ ‫رازى دهبێت پێشمهرگه بگهڕێتهوه بۆ‬ ‫کهرکوک و ناوچه جێناکۆکهکان‪.‬‬ ‫تائێستا رێککهوتن لهنێوان وهزارهت���ى‬ ‫پێشمهرگهو حکومهتى عێراقى نهکراوهو‬ ‫رێ���ک���ن���هک���هوت���وون‪ ،‬ب���هغ���دا دهی���هوێ���ت‬ ‫پێشمهرگه لهژێر ف��هرم��ان و ئهوامرى‬ ‫وهزارهت������ى ب��هرگ��رى ع��ێ��راق��دا ب��ێ��ت و‬ ‫وهزارهتى پێشمهرگهش بهمه رازى نهبووه‪.‬‬ ‫ئ��ازاد جهبارى‪ ،‬سهرۆکى لیژنهى ئهمنى‬ ‫ل��ه ئ��هن��ج��وم��هن��ى پ��ارێ��زگ��اى ک��هرک��وک‬ ‫ل��هل��ێ��دوان��ێ��ک��دا ب���ه‪ ‬وت »داع���ش‬ ‫جموجوڵیان لهو ناوچانه زۆرهو حزبى‬ ‫ب��هع��س دهس��ت��ی��ان بهجوڵه ک��ردۆت��هوه‪،‬‬ ‫ئهمنیهت بوونى نییه‪ ،‬بۆیه ئهمهریکا‬ ‫ب��هپ��ێ��وس��ت��ى زان����ى ب���هزووت���ری���ن ک��ات‬ ‫پێشمهرگه بگهڕێتهوه ئهو ناوچانه«‪.‬‬ ‫جهبارى وتیشى »ئهگهر واڵتانى ئیقلیمى‬ ‫دهس��ت ت��ێ��وهردان نهکهن ل��هگ��هڕان��هوهى‬ ‫هێزهکانى پێشمهرگهدا‪ ،‬بهغداو ههرێم‬ ‫دهت��وان��ن رێ��ک��ب��ک��هون‪ ،‬ب���هاڵم بهتایبهت‬

‫تورکیا کار‬ ‫لهسهر ئهوه‬ ‫دهکات پێشمهرگه‬ ‫نهگهڕێتهوه بۆ‬ ‫ئهو ناوچانه‬ ‫تورکیا کار لهسهر ئهوه دهکات پێشمهرگه‬ ‫نهگهڕێتهوه بۆ ئهو ناوچانه«‪.‬‬ ‫جهعفهر مستهفا‪ ،‬بهرپرسى فهرماندهى‬ ‫هێزهکانى ‪70‬ى یهکێتى لهلێدوانێکدا‬ ‫به‪ ‬وت که لهگهڵ ئهمهریکیهکان‬ ‫گ��ف��ت��وگ��ۆی��ان ک����ردووه ب��ۆ گ���هڕان���هوهى‬ ‫هێزهکانى پێشمهرگه بۆ ئهو ناوچانە‪،‬‬ ‫بهاڵم تا ئێستا کات بۆ گهڕانهوهکه دیارى‬ ‫ن��هک��راوهو هیچ گفتوگۆیهکى فهمریش‬ ‫لهنێوان ههرێم و بهغدا ل��هو باریهوه‬ ‫نهکراوه‪.‬‬ ‫هاوکات جهمال محهمهد‪ ،‬سوپاساالر له‬ ‫وهزارهت��ى پێشمهرگه به‪ ‬وت »هیچ‬ ‫شتێکى فەرمی بۆ گهڕانهوهى هێزهکانى‬ ‫پێشمهرگه نییهو تهنها بۆچونه«‪.‬‬ ‫سهرۆکى فراکسیۆنى یهکێتى لهپهرلهمانى‬ ‫کوردستان دهڵێت دواى رووداوهکانى ‪16‬ى‬ ‫ئۆکتۆبهر که بههۆى ههڵهى سیاسییهوه‬ ‫شکستى س��هرب��ازى دروس���ت ب���ووه‪ ،‬کاتى‬ ‫ئهوه هاتووه پێشمهرگه بگهڕێتهوه ئهو‬ ‫ناوچانه‪.‬‬ ‫بهپێی دهس��ت��ووری ع��ێ��راق‪ ،‬پێشمهرگه‬ ‫بههێزهکانى پاراستنى ههرێم ناسراون و‬ ‫ههروهها بهشێکن له سیستمی بهرگری‬ ‫عێراق و دهستور رێگهیان پێدهدات بڕۆنه‬ ‫کهرکوک‪ .‬جگه لهمهش له ناوهڕاستى ساڵى‬ ‫‪ 2014‬تا ‪ 16‬ئۆکتۆبهری ‪ 2017‬پاراستنى ئهم‬ ‫ناوچهیهله ئهستۆى پێشمهرگهدا بووه‪.‬‬ ‫ل���هم���ن���اق���هش���هدان ل���هگ���هڵ ب���هغ���داو‬ ‫لهئایندهیهکى نزیکدا دهتوانین بگهیهنه‬ ‫رێککهوتن»‪.‬‬ ‫دلێر ماوهتى‪ ،‬سهرۆکى فراکسۆنى یهکێتى‬ ‫لهپهرلهمانى کوردستان لهلێدوانێکدا بۆ‬ ‫‪ ‬وتی «نزیکبونهوه لهنێوان ههرێم‬ ‫و بهغدا ههیه بۆ گهڕانهوهى هێزهکانى‬ ‫پێشمهرگه‪ ،‬لەگفتوگۆدان لهگهڵ بهغداو‬ ‫لهئایندهیهکى نزیکدا دهتوانین بگهینه‬ ‫رێککهوتن»‪.‬‬ ‫وت��ی��ش��ی «وهزع�����ى ن���اه���هم���وار ب��هس��هر‬ ‫هێزهکانى وهزارهت��ى پێشمهرگهدا هاتووه‬ ‫له ‪16‬ى ئۆکتۆبهردا‪ ،‬لهئهنجامى ههڵهى‬ ‫سیاسى تووشى شکستى سهربازى بووین‪،‬‬ ‫دهورى رێککهوتنى ئیقلیمى که دهوڵهتانى‬ ‫داگیرکهر لهسهر ئهم مهسهلهیه کۆکن‬ ‫و توندن که پێشمهرگه نهچێتهوه ئهو‬ ‫ناوچانه«‪.‬‬ ‫ئ��هگ��هرچ��ی گ���هڕان���هوهى پێشمهرگه بۆ‬ ‫کهرکوک رووب��هڕووى بهربهست بۆتهوه‪،‬‬ ‫بهاڵم سهرکردایهتییهکى پارتى پێیوایه‬ ‫کورد نهفهسى کارکردنى بۆ گهڕانهوهى‬ ‫هێزهکانى پێشمهرگه درێژه«‪.‬‬ ‫نورى حهمه عهلى‪ ،‬ئهندامى سهرکردایهتى‬ ‫پارتی لهلێدوانێکدا بۆ ‪ ‬وتى »گفتوگۆ‬ ‫لهنێوان ئهمهریکییهکان و بهغداو ههرێم‬ ‫ههیه بۆ ئهوهى ئهو ناوچانه بههاوبهشى‬ ‫بهڕێوهببرێن و ئیدارهى ئهمنى هاوبهش‬ ‫لهنێوانیاندا پێکبهێنرێت‪ ،‬ئهمڕۆ بێت یان‬ ‫سبهى دهبێت پێشمهرگه بگهڕێتهوه«‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫راپۆرت‌و‌بەدواداچون‬

‫سههۆڵهکه له چاوهڕوانى بانگهشهیهکى گهرم و گوڕدا‬ ‫ئهگهرچی خهڵکى بێ هیوان‪ ،‬بهاڵم چاودێران پێیانوایه الیهنه سیاسییهکان الیهنگرانى‬ ‫خۆیان وهکو نمایشێک دهڕژێنه سهر شهقامهکان‪.‬‬

‫سەهۆڵەکە رۆژانێکی ئارام لە پێش بانگەشەکان بەڕێدەکات‬ ‫‌‪‬‬ ‫‌‌‌کاتێک‌بیالل‌بەرزنجی‌ته‌مه‌نى‌‪‌14‬ساڵ‌‬ ‫بوو‪‌،‬به‌شداری‌بانگه‌شه‌ى‌هه‌ڵبژاردنه‌کانى‌‬ ‫ساڵى‌‪2009‬ى‌کرد‌له‌‌شه‌قامی‌سه‌هۆڵه‌که‌ى‌‬ ‫سلێمانى‪ ‌،‬ئه‌و‌ کاته‌‌ بیالل‌ به‌هۆى‌ که‌مى‌‬ ‫ته‌مه‌نه‌که‌یه‌وه‌‌ نه‌یتوانیوه‌‌ ده‌نگبدات‪‌،‬‬ ‫ب �ه‌اڵم‌ ئێستا‌ که‌‌ ته‌مه‌نى‌ گه‌یشتۆته‌‌ ‪‌23‬‬ ‫ساڵ‪‌،‬بێ‌هیوایی‌خۆی‌نیشان‌ده‌دات‌له‌وه‌ى‌‬ ‫که‌‌هه‌ڵبژاردنه‌کان‌گۆڕانکاری‌دروستبکه‌ن‪‌،‬‬ ‫ه�ه‌رب��ۆی�ه‌‌ب��ڕی��اری‌داوه‌‌ه��اوش��ێ��وه‌ى‌نۆ‌‬ ‫س��اڵ‌ پێش‌ ئێستا‌ ب �ه‌ش��داری‌ بانگه‌شه‌ى‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنى‌ئه‌مجاره‌نەکات‌‪.‬‬ ‫بیالل‌ به‌رزنجی‌ خوێندکاری‌ په‌یوه‌ندیه‌‌‬ ‫نێو‌ده‌وڵه‌تیه‌کانه‌‌له‌‌زانکۆى‌ئه‌مه‌ریکى‌له‌‌‬ ‫سلێمانى‪‌،‬له‌سه‌ر‌مێزێک‌له‌گه‌ڵ‌هاوڕێیه‌کى‌‬ ‫له‌سه‌هۆڵه‌که‌‌دانیشتبوو‪‌،‬ده‌یوت‌«ئه‌وکاته‌ى‌‬ ‫که‌‌به‌شداری‌بانگه‌شه‌کانم‌کرد‌وامده‌زانى‌‬ ‫دنیا‌ ده‌گۆڕین‪ ‌،‬به‌اڵم‌ ئێستا‌ ئومێدم‌ نیه‌و‌‬ ‫به‌شداریی‌بانگه‌شه‌ى‌ئه‌مجاره‌‌ناکه‌م»‪.‬‬ ‫ب��ڕی��اره‌‌ ه�ه‌ف��ت�ه‌ى‌ داه��ات��وو‌ بانگه‌شه‌ى‌‬ ‫ه���ه‌ڵ���ب���ژاردن‌ده‌س��ت��پ��ێ��ب��ک��ات‪‌.‬چ �ه‌ن��د‌‬ ‫هێزێکى‌ سیاسی‌ کێبڕکێی‌ ب��ردن �ه‌وه‌ى‌‬ ‫‪ ‌18‬کورسی‌ پارێزگاى‌ سلێمانى‌ ده‌ک �ه‌ن‪‌.‬‬ ‫پێشبینیده‌کرێت‌ملمالنێی‌و‌بانگه‌شه‌کان‌‬ ‫ل�ه‌س��ل��ێ��م��ان��ى‌گ��ه‌رم��ب��ن‪‌،‬س������ه‌ره‌ڕای‌بێ‌‬ ‫هواییه‌کانى‌خه‌ڵک‪.‬‬

‫دی��ارت��ری��ن‌ش��وێ��ن��ى‌ب��ان��گ �ه‌ش �ه‌ک��ردن‌له‌‌‬ ‫سلێمانى‌ سه‌هۆڵه‌که‌یه‌‪ ‌،‬ب�ه‌و‌ پێیه‌ى‌ له‌‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌کانى‌ راب��ردودا‌ شوێنێک‌ بووه‌‌‬ ‫بۆ‌ نمایشی‌ بانگه‌شه‌ى‌ الیه‌نه‌کان‪ ‌.‬سه‌دان‌‬ ‫ئۆتۆمبێلی‌ کادیرو‌ الیه‌نگرانى‌ حزبه‌کان‌‬ ‫ش �ه‌وان��ى‌ بانگه‌شه‌‌ ده‌ڕژێ��ن��ه‌‌ س��ه‌ر‌ ئه‌م‌‬ ‫شه‌قامه‌‌ پڕ‌ له‌جوڵه‌یه‌‪ ‌،‬ئه‌م‌ دیمه‌نانه‌ش‌‬ ‫راسته‌وخۆ‌ ده‌گوێزرێنه‌وه‌و‌ بۆ‌ شاشه‌ى‌‬ ‫ته‌له‌فزیۆنه‌کان‪.‬‬ ‫قه‌یرانه‌‌ئابوری‌و‌سیاسییه‌کانى‌هه‌رێمى‌‬ ‫کوردستان‪‌،‬به‌شێکى‌خه‌ڵکى‌بێ‌هیوا‌کردوه‌‌‬ ‫که‌‌ به‌گه‌رمی‌ بانگه‌شه‌ى‌ هه‌ڵبژاردنه‌کان‌‬ ‫بکه‌ن‪‌،‬له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌شدا‌هه‌ندێک‌پێیانوایه‌‌‬ ‫الی �ه‌ن �ه‌‌ سیاسییه‌کان‪ ‌،‬که‌سانى‌ خۆیان‌‬ ‫به‌کارده‌هێنن‌ بۆ‌ بانگه‌شه‌و‌ بانگه‌شه‌که‌ى‌‬ ‫پێ‌گه‌رم‌ده‌که‌ن‪.‬‬ ‫ئ��ی��ب��راه��ی��م‌س �ه‌ع��ی��د‪‌،‬ک��ه‌‌ش���ه‌وان���ه‌‌له‌‌‬ ‫س�ه‌ه��ۆڵ�ه‌ک�ه‌‌س��ی��دی‌گ��ۆران��ی‌ک����وردی‌و‌‬ ‫عه‌ره‌بی‌ده‌فرۆشێت‪‌،‬ئه‌و‌له‌گه‌ڵ‌فرۆشتنى‌‬ ‫سیدیدا‌ به‌کڕیاره‌کانى‪ ‌،‬ب �ه‌رده‌وام‌ ده‌نگى‌‬ ‫ئ �ه‌و‌ گۆرانییه‌‌ ب �ه‌رزده‌ک��ات �ه‌وه‌‌ که‌‌ خۆى‌‬ ‫حه‌زى‌لێیه‌‪.‬‬ ‫ئیبراهیم‌ته‌مه‌نى‌سه‌روو‌‪‌50‬ساڵه‌‪‌،‬له‌گه‌ڵ‌‬ ‫گ��ۆران��ی��ی�ه‌ک��ان��دا‌ س���ه‌ری‌ ده‌جوڵێنێت‌ و‌‬ ‫سیدیه‌کانیشی‌ به‌کڕیاره‌کانى‌ ده‌فرۆشێت‪‌،‬‬ ‫بابه‌تى‌ بانگه‌شه‌ى‌ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‌ ب �ه‌الی‌‬ ‫ئ���ه‌وه‌وه‌‌ بایه‌خى‌ نیه‌‪ ‌،‬هه‌ربۆیه‌‌ ده‌ی��وت‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬سامان مەجید‬

‫بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردن لهسهر‬ ‫شهقام‪ ،‬زیاتر نمایشو‬ ‫عهرزی عهزهاڵته‪،‬‬ ‫کێ سهیارهى زیاتر‬ ‫دههێنێته سهر شهقام‬ ‫ئهوه خۆى به گرنگتر‬ ‫نیشاندهدات‬ ‫«خه‌ڵکى‌ پ��اره‌ى‌ پێ‌ نیه‌‪ ‌،‬مه‌گه‌ر‌ ئه‌وانه‌‌‬ ‫شه‌ڕه‌‌په‌ڕۆ‌بکه‌ن‌که‌‌پاره‌یان‌پێ‌ده‌درێت»‪.‬‬ ‫به‌اڵم‌ یاسین‌ قادر‌ ‪ ‌40‬ساڵ‪ ‌،‬که‌‌ شه‌وانه‌‌ له‌‌‬ ‫یه‌کێک‌له‌‌چایخانه‌کانى‌سه‌هۆڵه‌که‌‌له‌گه‌ڵ‌‬ ‫هاوڕێکانیدا‌ داده‌نێشێت‪ ‌،‬پێشبینیده‌کات‌‬ ‫الیه‌نگری‌ حزبه‌کان‌ بانگه‌شه‌که‌‌ گه‌رم‌‬ ‫بکه‌ن‪‌،‬به‌‌بڕواى‌ئه‌و‌ئه‌مه‌ش‌له‌به‌رئه‌وه‌ى‌‌‬

‫ک �ه‌‌ خه‌ڵکى‌ متمانه‌ى‌ ب �ه‌‌ به‌ڵێنه‌کانى‌‬ ‫هه‌ڵبژاردن‌نه‌ماوه‌‪.‬‬ ‫یاسین‌وتى‌«کاتێک‌وه‌عده‌که‌‌نابرێته‌‌سه‌ر‌‬ ‫که‌س‌ئاماده‌‌نیه‌‌بێته‌‌سه‌ر‌شه‌قام‌جگه‌‌له‌‌‬ ‫له‌‌الیه‌نگرانى‌خۆیان»‪.‬‬ ‫به‌‌ ب��ڕواى‌ هه‌ندێک‌ له‌‌ چ��اودێ��ران‪ ‌،‬له‌م‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌دا‌کێبڕکێی‌گه‌رم‌دروستده‌بێت‪‌،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش‌به‌هۆى‌زۆری‌لیسته‌کانه‌وه‌‪.‬‬ ‫ئ��اوات‌ محه‌مه‌د‌ چاالکی‌ مه‌ده‌نى‌ ئاماژه‌‌‬ ‫ب���ه‌وه‌ده‌ک���ات‌ ک��ه‌‌ ه��ێ��زه‌‌ سیاسییه‌کان‪‌،‬‬ ‫الیه‌نه‌کان‌ خۆیان‌ ده‌خ�ه‌ن�ه‌‌ سه‌رشه‌قام‌‬ ‫بۆ‌ ئ��ه‌وه‌ى‌ هێزى‌ خۆیان‌ نیشان‌ ب��ده‌ن‪‌.‬‬ ‫پێشیوایه‌‌جگه‌‌له‌سه‌هۆڵه‌که‌‌شوێنى‌تریش‌‬ ‫ده‌کرێنه‌‌مه‌یدانى‌نمایش‬ ‫ئاوات‌ محه‌مه‌د‌ به‌‌‪ ‌‬وت‌ «سه‌هۆڵه‌که‌‌‬ ‫ش��وێ��ن��ى‌ ژی��ان��ێ��ک��ى‌ گ��ه‌رم��ه‌‪ ‌،‬به‌حوکمى‌‬ ‫زۆری‌ ق��ه‌واره‌ک��ان‌ شوێنێکى‌ گ��ه‌رم‌ زۆر‌‬ ‫ده‌ب��ێ��ت‪ ‌،‬هێزه‌‌ سیاسییه‌کان‌ الیه‌نگری‌‬ ‫خۆیان‌ ده‌خه‌نه‌‌ سه‌رشه‌قامه‌کان‪ ‌،‬چونکه‌‌‬ ‫ئه‌وانە‌ى‌بانگه‌شه‌‌‌ده‌که‌ن‌فه‌رمانبه‌ر‌نین‪‌،‬‬ ‫به‌ڵکو‌ که‌سانێکى‌ ئ��ام��اده‌ک��راون‌ بۆ‌ ئه‌و‌‬ ‫بانگه‌شه‌یه‌«‪.‬‬ ‫ئ���ه‌و‌چ��االک��ه‌‌م �ه‌ده‌ن��ی��ی �ه‌‌ت��رس��ی‌خ��ۆى‌‬ ‫ن���ه‌ش���ارده‌وه‌‌ ک �ه‌‌ ت��ون��دوت��ی��ژی‌ بکه‌وێته‌‌‬ ‫بانگه‌شه‌کانه‌وه‌‪‌،‬وتی‌«ئه‌گه‌رچی‌بانگه‌شه‌ى‌‬ ‫سه‌ر‌ شه‌قامه‌کان‌ نمایشێکى‌ شانۆییه‌‌ بۆ‌‬ ‫وروژاندنى‌ ئه‌وانه‌ى‌ له‌ماڵه‌وه‌‌ دانیشتون‪‌،‬‬

‫به‌اڵم‌به‌دووری‌نازانم‌بانگه‌شه‌کان‌به‌ره‌و‌‬ ‫ئاڕاسته‌ى‌توندوتیژی‌و‌پێکدادان‌بڕۆن»‪.‬‬ ‫ئه‌وانه‌ى‌که‌‌زیاتر‌بۆ‌بانگه‌شه‌ى‌هه‌ڵبژاردن‌‬ ‫به‌کارده‌هێنرێن‪ ‌،‬زیاتر‌ ئه‌وانه‌ن‌ که‌‌ تازه‌‌‬ ‫ده‌نگده‌ده‌ن‌یان‌هێشتا‌ته‌مه‌نیان‌له‌‌خوار‌‬ ‫‪ ‌18‬ساڵیه‌وه‌یه‌‪ ‌،‬هه‌روه‌کو‌ بیالل‌ به‌رزنجی‌‬ ‫که‌‌نۆ‌ساڵ‌پێش‌ئێستا‌به‌بێ‌ئه‌وه‌ى‌مافی‌‬ ‫ده‌نگدانى‌هه‌بێت‌له‌سه‌هۆڵه‌که‌‌به‌شداربوو‌‬ ‫له‌‌بانگه‌شه‌‪.‬‬ ‫بیالل‌ به‌رزنجی‌ پێیوایه‌‌ ئ �ه‌وان �ه‌ى‌ که‌‌‬ ‫ب��ه‌ش��داری‌ بانگه‌شه‌‌ ده‌ک����ه‌ن‪ ‌،‬ئ �ه‌وان �ه‌ن‌‬ ‫ک�ه‌‌ یه‌که‌مجاره‌‌ ده‌ن��گ��ده‌ده‌ن‌و‌ ئ�ه‌وان�ه‌ى‌‬ ‫پێشتر‌ ده‌نگیان‌ داوه‌‌ بێئومێدن‌ له‌‌ هێزه‌‌‬ ‫سیاسیه‌کان‌ و‌ ناچنه‌‌ بانگه‌شه‌یه‌کى‌ گه‌رم‌‬ ‫و‌گوڕه‌وه‌‪.‬‬ ‫له‌گه‌ڵ‌ ئه‌وه‌شدا‌ بیالل‌ به‌رزنجی‌ پێیوایه‌‌‬ ‫ئه‌گه‌رچی‌خه‌ڵکی‌نیگه‌رانن‪‌،‬به‌اڵم‌هێشتا‌‬ ‫خه‌ڵکى‌به‌دواى‌هێزی‌تازه‌دا‌ده‌گه‌ڕێن‌بۆ‌‬ ‫سزادانى‌ده‌سه‌اڵتداران‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا‌ وت��ى‌ «بانگه‌شه‌ى‌ هه‌ڵبژاردن‌‬ ‫له‌سه‌ر‌ ش�ه‌ق��ام‪ ‌،‬زیاتر‌ نمایش‌و‌ ع �ه‌رزی‌‬ ‫عه‌زه‌اڵته‌‪ ‌،‬کێ‌ سه‌یاره‌ى‌ زیاتر‌ ده‌هێنێته‌‌‬ ‫س���ه‌ر‌ش �ه‌ق��ام‌ئ���ه‌وه‌‌خ���ۆى‌ب �ه‌‌گرنگتر‌‬ ‫نیشانده‌دات‪ ‌،‬به‌اڵم‌ ئه‌و‌ نمایشانه‌‌ جۆش‌‬ ‫ناده‌ن‌به‌‌خه‌ڵکى‪‌،‬چونکه‌‌ئه‌و‌هێزانه‌ى‌که‌‌‬ ‫ئێستا‌هه‌ن‪‌،‬هه‌مان‌درێژکراوه‌ى‌خزبه‌کانى‌‬ ‫ترن‌و‌زۆر‌جێگه‌ى‌ئۆمێد‌نین»‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪7‬‬

‫ده‌ستدرێژیکارانى‌سه‌ر‌مامۆستاکه‌‌ده‌ستگیر‌نه‌کراون‬ ‫داواکاری گشتى سکااڵی لهسهر دوو کهس تۆمارکردووه که ڤیدیۆکهیان باڵوبووهتهوهو‬ ‫کارهکهیان به «تاوان» و «بێڕێزی» ناودهبات‪.‬‬ ‫‪ :‬نهجات ئهحمهد‪ /‬ههولێر‬

‫داواک��اری گشتى زیاتر له دوو ههفتهیه‬ ‫سکااڵی یاسایی لهسهر دهستدرێژیکارانى‬ ‫س����هر م��ام��ۆس��ت��ای��هک��ی خ��ۆپ��ی��ش��ان��دهر‬ ‫ت���ۆم���ارک���ردوه ک��ه ڤ��ی��دی��ۆک��هى ل��هت��ۆڕه‬ ‫کۆمهاڵیهتییهکان دهنگدانهوهى بهدواى‬ ‫خ��ۆی��دا هێنا‪ ،‬ب��هاڵم هیچیان دهستگیر‬ ‫نهکراون‪ ،‬ئهگهرچی کهسهکان ناسراون‪.‬‬ ‫ل��ه ن��وس��راوێ��ک��دا ک��ه دوو رۆژ دواى‬ ‫روداوهک���ه دهری��ک��ردوه‪ ،‬داواک���اری گشتى‬ ‫داواى لێپێچینهوهى یاسایی دهکات لهسهر‬ ‫ئ��هو دوو کهسه که لهگرته ڤیدیۆکهدا‬ ‫دهردهک��هون و به شهق له مامۆستایهکى‬ ‫خ��ۆپ��ی��ش��ان��دهری س���هر س��پ��ی دهدهن‪.‬‬ ‫ههروهها دهستهى مافی مرۆڤی ههرێمی‬ ‫کوردستانیش داوای ئاڕاستهى داواک��اری‬ ‫گشتى کردووه لهسهر ئهو پرسه‪.‬‬ ‫زی��ا پ��ت��روس‪ ،‬س��هرۆک��ى دهس��ت��هى مافى‬ ‫مرۆڤى حکومهتى ههرێمى کوردستان وتى‬ ‫«کاتێک ڤیدیۆیهکهمان بینى‪ ،‬ئێمه وهک‬ ‫مافى م��رۆڤ تهداخولمان ک��ردو لهگهڵ‬ ‫داواک����ارى گشتى س��ک��ااڵم��ان ت��ۆم��ارک��ردو‬ ‫بهدواداچوونمان کرد»‪.‬‬ ‫زی��ا پ��ت��روس وت��ى «ه��هرچ��هن��ده تائێستا‬ ‫مامۆستاکهى ک��ه ل��ه گرته ڤیدیۆکاندا‬ ‫دهرک���هوێ���ت و پ��ێ��ش��ل��ک��اری��ى ب��هران��ب��هر‬ ‫دهکرێت‪ ،‬سکااڵى تۆمار نهکردووه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫لهبهرئهوهى بابهتهکه دیارو پێش چاوه‪،‬‬ ‫ئێمه بۆ ههموو پێشلکارییهکانى دیکهیش‬ ‫ئاگاداربووینو تیمهکانمان بوونیان له‬ ‫شوێنهکان ههبوو بینیمان»‪.‬‬ ‫ئهوهشى روونکردهوه‪ ،‬ئهوان له دهستهى‬ ‫م��اف��ى م�����رۆڤ‪ ،‬ل���ه دوو ب�����اردا س��ک��ااڵ‬ ‫تۆماردهکهن و بهدواداچوونى بۆ دهکهن‪،‬‬ ‫یهکێک کاتێ خۆیان بیبین‪ ،‬دووهمیش‬ ‫کاتى سکااڵ ههبێت بۆیه ئ��هوهى روویدا‬ ‫حاڵهتى یهکهم بوو‪.‬‬ ‫تائێستا مامۆستاکه خۆى سکااڵى تۆمار‬ ‫ن���هک���ردوهو دهری����ش ن��هک��هوت��وه‪ ،‬جگه‬ ‫لهوهى تهنها جارێک له گرته ڤیدیۆیهکدا‬ ‫دهرک�����هوت ل��هگ��هڵ ح��اج��ى ک����اروان که‬ ‫مامۆستاکه پشتى له کامێرایه‪ ،‬حاجی‬ ‫ک���اروان ل��ه دیمهنى ڤ��ی��دی��ۆک��هدا دهس��ت‬ ‫دهخاته س��هر شانى مامۆستاکهو چهند‬ ‫جارێک دهکێشێت به پشتی داو دهڵێت‬ ‫«من له جیاتى ئێوهو ههموو مامۆستایان‬ ‫و خهڵکى کوردستان هاتمه خزمهتى‪ ،‬تا‬ ‫بتوانم له جیاتى ههمووتان ماچى بکهم»‬ ‫بهپێی بهدواداچوونهکانى ‪ ‬تائێستا‬ ‫هیچ کهس لهوانه دهستگیرنهکراون که‬ ‫لهڕۆژانى خۆپیشاندانهکان پێشلکارییان‬ ‫بهرانبهر بهخۆپیشاندهران ئهنجامداوه‪.‬‬ ‫دیمهنی لێدان له مامۆستاکه‪ ،‬کاردانهوهى‬ ‫زۆرى له تۆڕه کۆمهاڵیهتییهکان بهدوای‬ ‫خ��ۆی��دا ه��ێ��ن��ا‪ ،‬ک��ات��ێ��ک م��ام��ۆس��ت��اک��ه بۆ‬ ‫داواکردنى مووچهکهى دهچێته سهرشهقام‬ ‫و لهبهرانبهردا بهشهق وهاڵمى دهدرێتهوه‪،‬‬ ‫ئهویش جگه له هاوارکردن هیچى دیکهى‬ ‫لهدهست نایهت‪ ،‬بهجۆرێک بوو که ههموو‬ ‫ئ���هوان���هى ب��ۆ ی���هک ج��اری��ش ب��ێ��ت ئ��هو‬ ‫دیمهنهیان بینیبێت‪ ،‬ههناسهى ساردیان‬ ‫بۆ ههڵکێشاوه‪.‬‬ ‫دواى دیمهنى لێدان له مامۆستاکه بۆ‬

‫بهپێى نووسراوێکى سهرۆکایهتى‬ ‫داواکار گشتى‪ ،‬لیژنهى تۆمارکردنى‬ ‫داواى مافى گشتى‪ /‬ههولێر به ژماره‬ ‫(‪ )44‬له ‪ 2018/3/27‬هاتووه که داوا له‬ ‫داگاى لێکۆڵینهوهى ههولێر دهکات که‬ ‫«ئاماژه به ئهحکامى ماددهى (‪ )2‬له‬ ‫یاساى داواکارى گشتى ژماره (‪ )149‬بۆ‬ ‫ساڵى ‪1979‬ى ههموارکراو له سونگهى‬ ‫پاراستنى مافى گشتى و پیادهکردنى‬ ‫سهروهریى یاسا‪ ،‬بهگوێرهى گرته‬ ‫ڤیدیۆیهک له تۆڕه کۆمهاڵیهتییهکان‬ ‫باڵوبووهتهو که له خۆپیشاندانهکانى‬ ‫رۆژى یهکهمى شارى ههولێر له‬ ‫رێککهوتى ‪ 3/25‬دوو کهس ههڵدهستن‬ ‫به هێرشکردنه سهر مامۆستایهکى‬ ‫به تهمهن و لێى دهدهن له پێش‬ ‫پارکى شانهدهر‪ ،‬ئهم کاره به تاوان‬ ‫ههژماردهکرێت و بێ رێزییه بهرانبهر‬ ‫شکۆى مامۆستا‪ ،‬بۆیه لیژنهى تۆمارى‬ ‫داواى مافى گشتى ههولێر‪ ،‬داوا دهکات‬ ‫بهوهرگرتنى رێکارى یاسایى دهرههق‬ ‫بهم دوو کهسه‪ ،‬دواى زانینى ناوى‬ ‫سیانیان»‪.‬‬

‫خۆپیشاندەرێک وتەی مامۆستاکەی بەرزکردۆتەوە وەك هاوسۆزییەک‬ ‫جارێکى تر ئهو مامۆستایه دهرنهکهوتهوه‪،‬‬ ‫جگه ل��هوهى حاجی ک��اروان ڤیدیۆیهکى‬ ‫باڵوکردهوه‪ ،‬که تێیدا کهسێک به قاتێکى‬ ‫رهساسی و سهرێکى سپی دهردهکهوێت و‬ ‫پشتى له کامێرایه‪.‬‬ ‫ح��اج��ى ک�����اروان وت���ى ک���ه ئ��هم��ه ئ��هو‬ ‫مامۆستایهیه که لێی دراوه‪.‬‬ ‫حاجى کاروان لهو باریهوه به‪ ‬وت‬ ‫«کهیسەکه بووهته قهزیەیهکى قانونى‪،‬‬ ‫چاوهڕێى ئهنجامى دادگا دەکهین‪ ،‬من به‬ ‫ن��هوزاد هادیم وت که بۆچى ئهو کهسه‬ ‫دهستگیرناکرێت‪ ،‬ئهو وهع��دى دام��ێ که‬ ‫ئ��هو کهسهى شهقى لهمامۆستاکه داوه‬ ‫دهستگیر بکرێت‪ ،‬بهاڵم وتى نازانن کێیه«‪.‬‬ ‫شوان گهردى‪ ،‬مافپهروهر و چاالکى مافى‬ ‫م���رۆڤ‪ ،‬ل��هب��ارهى ئ��هو پێشلکارییانهوه‬ ‫به‪ ‬وت «کاتێ مامۆستاو مووچهخۆر‬ ‫ب��ۆ داواک��ردن��ى مافه زهوت��ک��راوهک��ان��ی��ان‬ ‫هاتنه سهر شهقام‪ ،‬بینمان خهڵکانێک‬

‫ئهگهرچی‬ ‫دهستهى مافى مرۆڤ‬ ‫سهر به ئهنجومهنى‬ ‫وهزیرانه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫سهرۆکى دهستهکه‬ ‫دهڵێت که ئهوان لهم‬ ‫کهیسانهدا‬ ‫نابنه پارێزهری‬ ‫حکومهت‬

‫بهناوى هێزه ئهمنییهکان کهوتنه وێزهى‬ ‫ه��اواڵت��ی��ان ه��هر ل��ه هێرشکردنه سهر‬ ‫خهڵک و ژن و شهقوهشاندن له پیاوه به‬ ‫تهمهنهکان و مۆبایل فڕاندن بهشێوهیهکى‬ ‫زۆر ناشرین»‪.‬‬ ‫ش��وان گ���هردى‪ ،‬وتیشی «ه��هر ئ��هو شهوه‬ ‫ل��هڕێ��گ��هى پ��هی��وهن��دی��ک��ردن ب��ه دادوهره‬ ‫بهڕێزەکان و ناردنى ڤیدیۆییهکان بۆیان‪،‬‬ ‫بهمهبهستى ج��واڵن��دن��ى ک��هی��س��هک��ان و‬ ‫ئاگادارکردنهوهیان و زانیاریمان کۆکردهوه‬ ‫لهسهر کهسهکان و ناردمان بۆ سهرۆکایهتى‬ ‫داواکارى گشتى تا بهدوادچوون بکات «‪.‬‬ ‫ب��هپ��ێ��ى ن���ووس���راوهک���هى س��هرۆک��ای��هت��ى‬ ‫داواک���ارى گشتى‪ ،‬لیژنهى تۆمارکردنى‬ ‫داواى مافى گشتى‪ /‬ههولێر به ژماره (‪)44‬‬ ‫له ‪ 2018/3/27‬هاتووه که داوا له داگاى‬ ‫لێکۆڵینهوهى ههولێر دهک��ات رێوشوێنى‬ ‫یاسایی بگیرێته ب��هر ب��هرام��ب��هر ئهو‬ ‫دوو کهسهى که له گرته ڤیدیۆیهکهدا‬

‫دهرکهوتوون‪.‬‬ ‫نووسراوهکهى داواکارى گشتى لهکاتێکدایه‬ ‫ک��ه ت��ا ئێستا ه��ی��چ ک��ام��ی��ان دهستگیر‬ ‫ن��هک��راون‪ ،‬ئهمه س���هڕهراى ئ��هوهى وهک‬ ‫ئهوهى شوان گهردى ماف پهرهوهر ئاماژهى‬ ‫پێدهکات که «ئ��هوان��ه خهڵکى دی��ارن و‬ ‫بهرچاویشن و شوێن و دهوامیشان دیاره«‪.‬‬ ‫ش��وان زی��ات��ر وت��ى «ئ���هوهى ئهمجاره له‬ ‫ب��هران��ب��هر خ��ۆپ��ی��ش��ان��دان��هک��ان رووی���دا‪،‬‬ ‫ت���وان���درا ل��هڕێ��گ��هى راگ��هی��ان��دن��هک��ان و‬ ‫ت���ۆڕه کۆمهاڵیهتییهکانهوه زۆرب��هی��ان‬ ‫تۆماربکرێت‪ ،‬کاتێ چ��ۆن مافى ئهوانه‬ ‫پێشلدهکرێت که بۆ داواى مووچهکانیان‬ ‫له حکومهت هاتبوونه سهر شهقامهکان‪،‬‬ ‫ئهگهرچی دهستهى مافى مرۆڤ سهر به‬ ‫ئهنجومهنى وهزیرانه‪ ،‬بهاڵم زیا پتروس‬ ‫سهرۆکى دهستهکه دهڵێت که ئهوان لهم‬ ‫کهیسانهدا نابنه پارێزهری حکومهت‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫ئەو ئەفسەرەی تا کاتی دەستگیرکردن لەگەڵ ئۆجاالندا بوو بۆ ‪:‬‬

‫فهرمانم وهرگرت پهیوهندی به پارێزهرهکهی ماندێالوه بکهم‬ ‫کاری پهنابهری ئۆجاالن جێبهجێبکات‬ ‫بەشی دووەم‬ ‫‪ :‬سیروان رەحیم‬

‫لهناو جێبێکدا‬ ‫بووین‪ ،‬جێبهکه خۆیدا‬ ‫لهباڵی فڕۆکهکهو باڵی‬ ‫فڕۆکهکه هاته نێو‬ ‫جێبهکهوهو ئهوهنده‬ ‫نەمابوو ملمان بپهڕێت‬

‫ساڤاس کالهندهریدیس لە بەشی دووەمی‬ ‫چاوپێکەوتنەکەیدا لەگەڵ رۆژنامەی‬ ‫‪ ‬باسی ئەو فشارانە دەکات کە‬ ‫لەسەر عەبدواڵ ئۆجاالن هەبوون دوای‬ ‫ئەوەی سوریای بەرەو یونان و لەوێشەوە‬ ‫بۆ روسیاو هەندێک واڵتی تری ئەوروپی‬ ‫رۆیشت‪ ،‬هەروەها باسی ئەو کاتانە دەکات‬ ‫کە چۆن وەزیری دەرەوەی یونان پێی وتوە‬ ‫پەیوەندی بکات بە پاریزەرەکەی نیلسۆن‬ ‫ماندێالوە بۆ ئەوەی کاری وەرگرتنی مافی‬ ‫پەنابەرێتی لە ئەفریقای باشوور بۆ‬ ‫وەرگرێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ب��هاڵم وهک��و دوات��ر ئاشکرا ب��وو که‬ ‫مانهوهی لهڕۆما سهرهتا سهخت و پاشانیش‬ ‫بوو بهشتێکی مهحاڵ‪ .‬بۆیه ب��هرهو یۆنان‬ ‫گهڕایهوه‪.‬‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬تهماشا‪ ،‬ئهو دهمهی‬ ‫ل��ه ڕۆم���ا ب���وو‪ 66 ،‬رۆژ م��ای��هوه‪ ،‬ل��ه ڕۆم��ا‬ ‫یهكێک له هاوکارهکانی ئێمه دهبینێت‪ ،‬ئێمه‬ ‫زانیاریمان دهستکهوت که ل��هوێ خۆشحاڵ‬ ‫نییه و پاشان له ڕێگهی کهناڵی جۆراوجۆرهوه‬ ‫پهیوهندی کرد و داوای گهڕانهوهی کرد بۆ‬ ‫ئهسینا‪ .‬ب��هو ج��ۆره حکومهت ب��ڕی��اری دا‬ ‫جێگری س��هرۆک��ی پ��هرل��هم��ان بنێرێت بۆ‬ ‫ڕۆم��ا‪ ،‬بۆ ئ��هو مهبهستهیش پێویست بوو‬ ‫وهرگێڕێکی باوهڕپێکراو لهگهڵ جێگری‬ ‫سهرۆکی پهرلهماندا بڕوات‪ .‬بهو جۆره منیش‬ ‫لهگهڵ ئهو سیاسهتوانهی وهاڵتهکهمدا بهرهو‬ ‫ڕۆما چووم تا ئۆجاالن ببینین‪ .‬لهوێ بهڕێز‬ ‫ئۆجاالن باسی له فشار و كێشهکانی خۆی له‬ ‫ڕۆما کرد‪ .‬ئهو باسی لهوه کرد‪ ،‬که سهرهتا‬ ‫بهشێوهیهکی زۆر دۆستانه و شایستانه‬ ‫پێشوازییان لێکردووه‪ ،‬بهاڵم ورده ورده له‬ ‫ژێر گوشاری ئهمهریکادا ڕهوشهکه گۆڕاوه‪.‬‬ ‫ئێستا ئیتاڵیا دهیهوێت ڕادهستی ئهڵمانیای‬ ‫بکات‪ ،‬له ئهڵمانیایش بڕیاری گرتنی ههیه‪.‬‬ ‫لهو ڕۆژانهدا ئیتر ئیتالیا به تهنها مابووهوه‪.‬‬ ‫ویستبوویان بهرهو مۆسکۆ بڕواتهوه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫روس��ی��ا ئ��هو ک���ارهی پ��هس��هن��د ن��هک��ردب��وو‪.‬‬ ‫ڕۆژبهڕۆژ ڕهوشهکه خراپتر دهبوو‪ .‬تهنگاسی‬ ‫زۆرتر دهبوو‪ .‬ئۆجاالن ڕووبهڕووی گوشار و‬ ‫ههروهها ههڕهشه ببووهوه‪ .‬بهڵێ ههڕهشهیش‬ ‫دهستی پێکردبوو‪ .‬لهوێ ههموو ئهو شتانهی‬ ‫بۆ ئێمه ڕوون ک���ردهوه و ئێمهیش دی��اره‬ ‫جێگری سهرۆکی پهرلهمان گوتی‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ئێستا ه��هڕهش��هی ئ��هوه دهک���هن بتانخهنه‬ ‫زیندانهوه‪ ،‬با بیکهن‪ ،‬زیندانی ئیتالیا بۆ ئێوه‬ ‫هیچ نییه‪ 6-5 .‬شهش مانگ دهمێننهوه و پاش‬ ‫ئهوه ئازاد دهکرێن‪ ،‬ئهو کاته نهک ههر له‬ ‫ئیتالیا‪ ،‬بهڵکو له ههموو وهاڵتانی ئهوروپا به‬ ‫سهربهستی دێن و دهچن و کهسیش ناتوانێت‬ ‫له ئهوروپا دهرت��ان بکات‪ .‬بهڕێز ئۆجاالن‬ ‫ههروهها داوای هاوکارییهکی تریشی کرد‪،‬‬ ‫داواک��هی پهیوهندی به وهرگرتنی زانیاری‬ ‫و ک��اری دیپلۆماسییهوه ههبوو‪ .‬بهرپرسه‬ ‫یۆنانییهکه گوتی‪ ،‬ئهوه کێشه نییه و ئێمه‬ ‫دهتوانین بیری لێبکهینهوه و باڵوێزێکی‬ ‫خانهنشین ڕادهس��پ��ێ��ری��ن ب��ۆ ئ��هو ک��اران��ه‬ ‫لهگهڵتان بێت و هاوکاریتان بکات‪ .‬کهسێکه‬

‫سیروان رەحیم لەگەڵ ساڤاس کالهندهریدیس‬ ‫ئهزموونی لهو بوارهدا ههیه‪ .‬بهاڵم ئێمه وای‬ ‫دهبینین که پێویسته ئێوه نهیهن بۆ یۆنان‪.‬‬ ‫ئهوه دوا پهیام بوو‪ .‬ههروهها پێیگوت‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ژیانتان کهوته مهترسییهوه‪ ،‬پهیوهندی به‬ ‫کهسهوه مهکهن‪ ،‬ب��اوهڕ به کهس مهکهن و‬ ‫پهیام تهنها بۆ من بنێرن‪ ،‬واته بۆ جێگری‬ ‫سهرۆکی پهرلهمانی یۆنان‪ ،‬من لهم کارهدا‬ ‫نوێنهری یۆنانم‪ .‬وهاڵم���ی م��ن چ��ی بێت‪،‬‬ ‫وهاڵم��ی یۆنانیش ئهوهیه‪ .‬ئ��هوه دوا قسهی‬ ‫بوو‪ ،‬دوای ئهوه ماڵئاواییمان لێکرد‪ .‬پاشتر‬ ‫و دوای تێپهڕینی ‪ 66‬ڕۆژ ل��هو واڵت���ه‪ ،‬له‬ ‫ڕۆژنامهکانهوه ئهوهمان زانی که ئۆجاالن‬ ‫ئیتاڵیای بهجێهێشتووه‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهمجاره له ئیتاڵیاوه بهرهو مۆسکۆ‬ ‫بهڕێکهوت و له مۆسکۆوه جارێکی تر بهرهو‬ ‫یۆنان‪ ،‬وایه؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬له روسیا ئهمجارهیان‬ ‫رهوش��هک��ه زۆر خ��راپ ب��وو‪ .‬ج��اری پێشوو‬ ‫مهدالیای سووریان کرده ملی و چهپکهگوڵیان‬ ‫پێشکهش کرد‪ ،‬بهاڵم ئهمجاره بهشێوهیهکی‬ ‫ن��هی��اران��ه ڕووب����هڕووی ب��ب��وون��هوه‪ .‬بهپێی‬ ‫زانیارییهکانی من زۆر گوشاریان خسبوه‬ ‫سهری و زۆر ناحهزانه ههڵسوکهوتیان لهگهڵ‬ ‫کردبوو‪ .‬مادلین ئۆلبرایت‪ ،‬وهزیری دهرهوهی‬ ‫ئهمهریکا لهو کاتهدا‪ ،‬بۆ چارهسهرکردنی‬ ‫پرسی ئۆجاالن سهردانی روسیای کرد‪ .‬داوای‬ ‫لێکردبوون ب��هرهو «دووشانبێ» پایتهختی‬ ‫تاجیکستان دووری بخهنهوه‪ .‬لهوێ ناوهندێکی‬ ‫سهربازی ههبوو‪ ،‬ناردیان بۆ ئهوێ‪ .‬بێگومان‬ ‫شوێنێک ب��وو وهک��و زی��ن��دان‪ .‬وهک��و بهڕێز‬ ‫ئۆجاالن پاشان خۆی باسی کرد بۆم‪ ،‬مانهوه‬ ‫لهوێ مهحاڵ بووه‪ ،‬چونکه شوێنێک بوو تهواو‬ ‫دابڕاو‪ ،‬وهکو زیندان و لهو شوێنه نهیدهتوانی‬ ‫هیچ ئاگاداری کورد و بزوتنهوهی کوردایهتی‬ ‫ببێت‪ .‬شوێنێک بووه له زیندانیش خراپتر‪.‬‬

‫فۆتۆ‪ :‬تایبەت بە ‪‬‬

‫ب��هو شێوهیه ل��هوێ��وه جارێکی ت��ر ب��هرهو‬ ‫یۆنان هاتهوه‪ ،‬بهاڵم بێ ئاگاداری حکومهتی‬ ‫وهاڵتهکه‪ ،‬به توانای خۆی و کوردهکانی یۆنان‬ ‫گهشتهکهی ڕێکخستبوو‪ .‬پێم وای��ه ماوهی‬ ‫مانهوهی ئهمجارهی لهوێ ‪ 6-5‬ڕۆژێک بوو‪.‬‬ ‫‪ :‬له هاتنهوهی ئهمجارهیدا بۆ یۆنان‬ ‫وهکو ئێوه دهڵێن حکومهت ئاگادار نهبوو‪ ،‬ئایا‬ ‫ئێوهیش ههر بێ ئاگا بوون له هاتنهوهی؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬منیش بێ ئاگابووم‪،‬‬

‫ئۆجاالن‬ ‫رازیی نەبوو داوای‬ ‫مافی پەنابەرێتی‬ ‫لەباشوری ئهفریقا‬ ‫بکات‬ ‫ه��هن��دێ کهناڵی خۆیانی بهکارهێنابوو‪،‬‬ ‫ههروهها بهشێوهیهکی شاراوه گهشتهکهی کرد‬ ‫بوو‪ .‬بۆ نمونه له ساڵۆنی میوانانی تایبهت‬ ‫(ڤی ئای پی) بهشێوهیهکی ش��اراوه هاتبووه‬ ‫دهرهوه‪ ،‬بێ ئهوهی کهس پێی بزانێت چووبوو‬ ‫بۆ ماڵێک‪ .‬پاش ئهوه پهیوهندی به دهوڵهت و‬ ‫حکومهتهوه کرد و دووباره دانوستاندنهکان‬ ‫دهس��ت��ی پ��ێ��ک��ردهوه‪ .‬پ��اش��ان ههواڵیک هات‬ ‫که له هۆڵهندا شتێک کراوه و بهرهو ئهوێ‬ ‫دهچێت‪ .‬به مهبهستی سازکردنی ئهو گهشته‬ ‫فڕۆکهیهک ئامادهکرا‪ ،‬خۆیشی داوای کرد‬ ‫کهسێکی یۆنانی لهگهڵ بێت و ههر خۆیشی‬

‫ناوی منی پێشنیاز کرد‪ ،‬گوتی با ئهو بێت‪،‬‬ ‫چونکه زمانی تورکیش دهزانێت و قسهمان‬ ‫پێکهوه دهبێت‪ .‬بهرهو فڕۆکه چووین‪ ،‬لهوێوه‬ ‫ب��هرهو مینسک‪ ،‬روسیای سپی فڕین‪ .‬لهوێ‬ ‫چاوهڕێی فڕۆکهیهکی بارههڵگر بووین که‬ ‫دهبوو له ئهستۆنیاوه بێت‪ ،‬بهڕێز ئۆجاالن‬ ‫دهب��وو س��واری ئهو فڕۆکهیه بێت و بهرهو‬ ‫هۆڵهندا بچێت‪ .‬فڕۆکهکه دهبوو له هۆڵهندا‬ ‫بنیشێتهوه و س��ووت��هم��هن��ی وهرب��گ��رێ��ت‪،‬‬ ‫کارهکانی تهواو بکات و پاشان بفڕێت‪ ،‬لهو‬ ‫کاتهدا بهڕێز ئۆجاالنیش بێته خوارێ و لهو‬ ‫واڵته داوای مافی پهنابهری بکات‪ .‬پالنهکه‬ ‫وهها بوو‪ .‬ئێمه به شهو چووینه مینسک‪ ،‬له‬ ‫فرۆکەخانەی ئهوێ چاوهڕێمان کرد‪ ،‬بهاڵم‬ ‫بهداخهوه ئهو فڕۆکهیه ههرگیز نههات‪.‬‬ ‫‪ :‬مێژووی ئهو شهوهت له بیره؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬ئهوه ئێواری رۆژی ‪29‬‬ ‫مانگی یهکی ‪ 1999‬بوو‪ .‬چهندین سهعات لهوێ‬ ‫ماینهوه‪ .‬شهوێکی زۆر سهخت و ناخۆش بوو‪.‬‬ ‫زۆر سارد بوو‪ .‬ههوا به جۆرێک سارد بوو که‬ ‫‪ 18‬پلهی سهدی له ژێر سفرهوه بوو‪ .‬ئێمه له‬ ‫نێو فڕۆکهیهکی تایبهتدا بووین‪ ،‬فڕۆکهیهکی‬ ‫بچوک‪ .‬گهرم نهدهکرا‪ .‬نهماندهویست کهس‬ ‫بهڕێز ئۆجاالن ببینێت‪ .‬شتێکم لهبهر بوو‪،‬‬ ‫دام کهند و شوێنێکمان بۆ دابین کرد تا ئهگهر‬ ‫کهسێک هات ههست به بوونی ئهو نهکات‪.‬‬ ‫ئاخر سهربازێک هاتبووه نێو دهرگای فڕۆکهکه‬ ‫و ه��هر تهماشامانی دهک��رد‪ .‬من پاڵتۆکهی‬ ‫خۆیشم دا ب��ه ب��هڕێ��ز ئ��ۆج��االن ت��ا سهرما‬ ‫ک��اری لێنهکات و بهو شێوهیه ‪ 8-7‬سهعات‬ ‫ماینهوه‪ .‬بهههرحاڵ‪ ،‬ف��ڕۆک��هی بارههڵگر‬ ‫نههات و ئێمهیش به ناچاری بهرهو فڕگهی‬ ‫ئهسینا گهڕاینهوه‪ .‬کاتێک گهیشتینه ئهسینا‬ ‫به ئێمهیان گوت ئهمهریکایی و تورکهکان‬ ‫ئاگاداری ڕهوشهکهن و مانهوهی له ئهسینا‬

‫جێگهی مهترسییه‪ .‬بۆیه یهکسهر به فڕۆکهی‬ ‫تایبهت بهرهو دوورگهی «کۆرفو»چووین‪ ،‬ئهو‬ ‫دوورگهیهی دهکهوێته باکوری ڕۆژئاوای یۆنان‬ ‫و نزیکه له ئهلبانیاوه‪ .‬لهوێ یهک ڕۆژ مایهوه‬ ‫و لهوێوه بهرهو ئەفریقیا چوو‪.‬‬ ‫‪ :‬له یۆنانهوه ب��هرهو ئهفریقیا! ئهم‬ ‫بیرۆکهیه چۆن سهری ههڵدا و کێ پێشنیازی‬ ‫کرد؟ بیرۆکهی چوون بهرهو کینیا؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬بێگومان لێرهدا‬ ‫پێویسته شتێک بڵێم‪ ،‬من لهگهڵ ئۆجاالن دام‪،‬‬ ‫بهاڵم له دانوستاندنهکاندا نیم‪ .‬تهنها وهکو‬ ‫یاوهرێک لهگهڵیم‪ .‬پیاوێک لهو دانوستاندنهدا‬ ‫ههبوو‪ ،‬رۆمێکی قوبرسی بوو‪ ،‬بازرگان بوو‪.‬‬ ‫ئهو دانوستاندنهکهی له نێوان ئۆجاالن و‬ ‫دهوڵهتی یۆناندا بهڕێوه دهبرد‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهو پیاوه ناوی چی بوو؟‬ ‫س���اڤ���اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬ئ��اری��س��ت��ۆس‬ ‫ئاریستیزیۆ‪ .‬ناوێکی ناسراوه‪ .‬پالنهکه هی‬ ‫دهوڵهتی یۆنان بوو‪ ،‬دهبوو بهرهو شوێنێک‬ ‫بچێت‪ .‬ئهوانیش هاوکار دهب��ن که ب��ڕوات‬ ‫ب��ۆ واڵتێکی ئهفریقیا‪ .‬پ��اش چ��هن��د ڕۆژ‬ ‫مانهوه لهو واڵته ئێمه هاوکار دهبین تاکو‬ ‫بگات به باشوری ئهفریقیا و ل��هوێ داوای‬ ‫مافی پهنابهری بکات‪ .‬پالنهکه وهه��ا بوو‪،‬‬ ‫داخوازیشیان له ئۆجاالن بهو شێوهیه بوو‪.‬‬ ‫ئۆجاالن پهسهندی نهدهکرد‪ .‬بهاڵم ههموو‬ ‫ئهو شتانه ل��هدهرهوهی ئاگاداری من بوون‪،‬‬ ‫من له وتووێژهکاندا نهبووم‪ .‬له ئهنجامدا‬ ‫منیشیان ئ��اگ��ادارک��ردهوه‪ ،‬گوتیان ب��هرهو‬ ‫وهاڵتێک دهچن که تۆ نایزانیت‪ ،‬بهاڵم ئهو‬ ‫خۆی دهیزانێت‪ .‬ئهو پیاوه قوبرسیییهیش‬ ‫ههبوو‪ ،‬ئهو داواک��هی به ئۆجاالن گوتبوو و‬ ‫ئهویش دهی��زان��ی گهشتهکه ب��هرهو کوێیه‪.‬‬ ‫ههروهها گوتیان ت��هواوی گهشتهکه له ژێر‬ ‫چاودێری دهوڵهتی یۆنان دایه و ئێمه گرهنتی‬ ‫ئهم کاره دهکهین‪ .‬کارهکه له ژێر ئااڵی یۆناندا‬ ‫دهبێت و ئهو لهو واڵته دهمێنێتهوه که خۆی‬ ‫دهزانێت کوێیه‪ .‬پاشان گوتیان‪ ،‬ههر کاتێک‬ ‫ئێمه کارهکهمان رێک خستوو و تهواومان‬ ‫کرد له باشوری ئهفریقیا‪ ،‬دهیبهین بۆ ئهوێ‪.‬‬ ‫منیش دووباره زانیارییهکانم پێگوت و گوتم‬ ‫وهها دهڵین‪ ،‬که له ژێر چاودێری و گرهنتی‬ ‫یۆناندا ئهم کاره بهڕێوه دهچێت‪ ،‬ئۆجاالن‬ ‫پرسی‪ ،‬تۆ چی دهڵێیت؟ گوتم نازانم‪ ،‬بهاڵم‬ ‫تا ئیستا ئهوان هیچ گرهنتییهکیان نهدهدا‪،‬‬ ‫ئێستا گرهنتی دهدهن‪ ،‬پاشان من ئ��هوهی‬ ‫ل��هوان��ی دهبیستم ب��ۆت وهردهگ��ێ��ڕم‪ .‬دوات��ر‬ ‫ئۆجاالن پهسهندی کرد و گوتی‪ ،‬باشه دهچین‪،‬‬ ‫ئیتر بهرهو فڕۆکەخانه بهڕێکهوتین‪ .‬له کاتی‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫چونماندا و له فڕۆکەخانهی دوورگ��هک��ه‪،‬‬ ‫دوورگ��هی «کۆرفو» شتێک ڕووی دا‪ ،‬ژیانی‬ ‫ئ��ۆج��االن و منیش ک��هوت��ه مهترسییهوه‪.‬‬ ‫ڕووداوهکه وهها بوو‪ :‬له ناو جێبێکدا بووین‪،‬‬ ‫جێبهکه خۆی دا له فڕۆکهکه و باڵی فڕۆکهکه‬ ‫هاته نێو جێبهکهوه و ئهوهنده نامابوو ملمان‬ ‫بپهڕێت‪ .‬من دهستم دای��ه ب��هری و دهستم‬ ‫شکا و ئهو ناوه ههموو بوو به خوێن‪ .‬بهڕێز‬ ‫ئۆجاالن زۆر له خەمی مندا بوو‪ ،‬لهو کاتهدا‬ ‫زۆر هاوخهمی پێشان دا‪ .‬پاشان فڕۆکهیهکی‬ ‫تر ه��ات‪ ،‬له شوێنێکی دوورت���ر نیشتهوه‪،‬‬ ‫نزیکهی ‪ 400-300‬سهد مهترێک له ئێمهوه دوور‬ ‫و ئێمهیش چووینه ئهوێ و سوار بووین و‬ ‫بهرهو ئهفریقیا فڕین‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهو رووداوه‪ ،‬شتێکی ئاسایی بوو؟‬ ‫یان شتێکیتر له ئارادا بوو؟‬ ‫س��اڤ��اس کالهندهریدیس‪ :‬رووداوێ����ک ب��وو‪،‬‬ ‫هیچی تر نهبوو‪ .‬ڕووداوهک���ه بۆچ ڕووی��دا؟‬ ‫کهسێک ه��هواڵ��ی هاتنی ئ��ۆج��االن��ی داب��وو‬ ‫بهڕۆژنامهوانان‪ .‬له ترسی وێنهگرتن و دیمهن‬ ‫گرتن ههموو ڕووناکی فڕگهکهیان کوژاندهوه‪،‬‬ ‫به هۆکاری تاریکی ئهو ڕووداوه ڕووی دا‪ .‬ههر‬ ‫لهبهر ئهوهیش شۆفێرهکه خۆی له باڵی ئهو‬ ‫فڕۆکهیه دا‪ .‬به ڕاستیش زۆر ترسناک بوو‬ ‫و ئهگهری مردنیش ههبوو‪ .‬ئ��هو چاکهته‬ ‫خوێناوییهم ه��هر ههڵگرتووه‪ ،‬ه��هر وهکو‬ ‫خۆی‪ ،‬بێ ئهوهی بیشۆم‪.‬‬

‫کهسێک ههواڵی‬ ‫هاتنی ئۆجاالنی‬ ‫دابوو بهڕۆژنامهوانان‬ ‫لهترسی وێنهگرتن‬ ‫ههموو رووناکی‬ ‫فڕۆکەکهیان کوژاندهوه‬ ‫‪ :‬ههمان شهو له دوورگهی «کۆرفو» هوه‬ ‫بهرهو کینیا سهفهرتان کرد؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬سهرهتا چووینه‬ ‫دوورگهی مۆرایارم‪ ،‬که ‪ 350‬کیلۆمهتر دووری‬ ‫ئهسینایه‪ ،‬لهوێ ناوهندێکی سهربازی ههیه‪،‬‬ ‫فڕۆکهیهکی تایبهت که له سویسراوه هاتبوو‪،‬‬ ‫سواری بوین و لهوێوه بهرهو ئهفریقیا فڕین‪.‬‬ ‫‪ :‬بهرهو کینیا؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬من نهمدهزانی بهرهو‬ ‫کوێ دهچین‪ .‬بهاڵم پاش نیو سهعات له فڕین‬ ‫و بهرزبوونهوهی فڕۆکهکه له بهڕێز ئۆجاالنم‬ ‫پرسی‪ ،‬سهرۆک بهرهو کوێ دهڕۆین؟ به منیان‬ ‫نهگووتووه ب��هرهو کوێ دهچین‪ ،‬به منیان‬ ‫گوت تۆ دهچیت و نامێنیتهوه و یهکسهر‬ ‫دهگهڕێیتهوه‪ .‬ههروهها گوتیان که ئێوه بهرهو‬ ‫باشوری ئهفریقیا دهچن‪ .‬یهکهمجار ئۆجاالن‬ ‫به منی گوت‪ ،‬بهرهو نایرۆبی دهچین‪ .‬واته من‬ ‫له دهمی ئهوهوه یهکهمجار بیستم و زانیم‬ ‫بهرهو کوێ دهچین‪.‬‬ ‫‪ :‬له فڕۆکهکهدا؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬له فڕۆکهکهداو پاش‬ ‫فڕینی بهنیو سهعات پرسیارم کرد‪.‬‬ ‫‪ :‬وهکو بزانن چۆن ئهو پێشنیارهکرا‬ ‫بوو؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪:‬ئهوهی من پاشتر‬ ‫زانیم داخ���وازی ئهمهریکا ب��وو‪ .‬ئهمهریکا‬ ‫دهیانویست بچێته وهاڵتێکی ئهفریقیایی‪.‬‬ ‫وهزارهت�����ی دهرهوهی ی��ۆن��ان ل��ه زۆرب���هی‬ ‫باڵوێزخانهکانی خۆی پرسی لهو وهاڵتانه‬ ‫و هیچیان داواک���هی���ان پ��هس��هن��د ن��هک��رد‪.‬‬ ‫باڵیۆزی یۆنان له نایرۆبی‪ ،‬ل��هوێ نهبوو‪،‬‬ ‫ل��هو ک��ات��هدا گ��هڕاب��ووهوه و له زێ��دی خۆی‬ ‫بوو له دوورگهیهکی یۆنان‪ ،‬ئ��هوان لهگهڵ‬ ‫جێگرهکهی‪ ،‬لهگهڵ ماداگاسکار‪-‬ی جێگری‬

‫باڵوێز بۆ گهشتهکهی ئۆجاالن ڕێکهوتبوون‪،‬‬ ‫ئهگهر ئهو خۆی لهوێ بووبا‪ ،‬واته باڵوێز‪،‬‬ ‫داواکهی پهسهند نهدهکرد‪ .‬بهههرحاڵ ئێمه‬ ‫بهو جۆره بهرهو ئهوێ چووین‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهوهی من بێتهوه بیرم لهو رۆژانهدا‪،‬‬ ‫واته پاش دهستگیرکردنی ئۆجاالن‪ ،‬رۆژنامهی‬ ‫ئۆبزێرڤهر نووسیبووی‪» :‬له نووسینگهی‬ ‫سهرۆکی «سی ئای ئ��هی»ی��هوه تهلهفۆن بۆ‬ ‫وهزی��ری دهرهوه یۆنان دهک��هن و پێیدهڵێن‬ ‫دهبێت ئۆجاالن دهربکهن‪ ،‬ئهویش لهوهاڵمدا‬ ‫دهڵێت‪ ،‬ئهوه کارێکی نامرۆڤانهیهو ناتوانین‬ ‫ئ��هوه بکهین‪ .‬ب��هاڵم جارێکی تر پهیوهندی‬ ‫بهوهزیری دهرهوهی یۆنانهوه دهک��هن و له‬ ‫پهیوهندی ئهمجارهیاندا جنێوی پێدهدهن و‬ ‫دهڵێن‪ ،‬ناچارن دهریبکهن‪ .‬نازانم ئێوه چهند‬ ‫ئاگاداری وردی ئهو گوشارانهی ئهمهریکا ههن‬ ‫لهو کاتهدا؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬کێ پهیوهندی به‬ ‫کێوه کردووه‪ ،‬کهس ئاشکرای ناکات‪ .‬چونکه بۆ‬ ‫یۆن و ناوبانگی وهاڵتهکه یهکجار خراپ بوو‪.‬‬ ‫بهشداربوون لهو گهلهکۆمهو پیالنهدا شتێکی‬ ‫کهم نییه‪ .‬پاشانیش ئهوانهی تێوهگالن‪ ،‬ههر‬ ‫ههموویان پهشیمان بوونهوه‪ .‬بهاڵم کێشه‬ ‫ئ��هوهی��ه کهسیشیان هیچ قسهیهکیان لهو‬ ‫بارهیهوه نهکرد‪ .‬تهنها وهزیری دهرهوه بهڕێز‬ ‫تیۆدۆرۆس بانگالۆس له لێدوانێکدا گوتی‪،‬‬ ‫لهو پیالنهدا تهنها ئۆجاالن نهبوو به قوربان‪،‬‬ ‫بهڵکو منیش قوربانیم‪ .‬بۆچ؟ چونکه ئهو‬ ‫زۆر نزیک بوو له بزووتنهوهی کوردییهوه‪،‬‬ ‫به چاوی خۆشهویستییهوه تهماشای دهکرد‬ ‫و دۆس��ت��ی ک��ورد ب��وو‪ .‬ئ��هوی��ش ن��اچ��ار بوو‬ ‫بڕوات‪ .‬بێگومان ئهو له کارهکهو ڕووداوهکه‬ ‫بهرپرسیار بوو‪ ،‬بهاڵم بهرپرسیاری سهرهکی‬ ‫سهرۆکوهزیرانی ئهو دهمه بوو‪.‬‬ ‫‪ :‬ئهو چی گوت؟ هیچی نهدرکاندووه‬ ‫تا ئێستا؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬ههرگیز‪ ،‬هیچ کاتێک‬ ‫قسهی نهکرد و ههرگیز هیچی نهدرکاند‪.‬‬ ‫حیسابی ئهو کارهی نهدا‪ .‬نهک ههر ئهو‪ ،‬بهڵکو‬ ‫پارت و الیهنهکانی تریش گوشاریان نهخسته‬ ‫س��هر حکومهت س��هب��ارهت ب��ه ڕووداوهک����ه‪.‬‬ ‫دهیانتوانی حکومهت بڕوخێنن‪ .‬خۆیشی‬ ‫چوار وهزیر لهو سۆنگهیهوه دهستیان له کار‬ ‫کێشایهوه‪ .‬چی تر ڕووب��دات؟ گوشارهکان له‬ ‫الیهن ئهوانهوه نهبوون‪ ،‬بهاڵم گهلی یۆنان‬ ‫زۆریان له حکومهت و سیاسهتوانان دهکرد‪.‬‬ ‫یان کهسانی وهکو من‪ .‬چونکه ههر له ڕۆژانی‬ ‫ی��هک��هم��هوه م��ن دهن��گ��م ههڵبڕی و گوتم‪،‬‬ ‫مهرگهساتێکی نهتهوهیی ڕووی دا‪ ،‬تهنها‬ ‫لهبهر کورد نا‪ ،‬بهڵکو له بهرخاتری یۆنانیش‬ ‫دهبوو ئهو پیالنه ڕوونهدات‪ ،‬چونکه ڕهشترین‬ ‫الپ��هڕهی مێژووی وهاڵتهکهمانه‪ .‬باڵوێزی‬ ‫گشتی یۆنان له نایرۆبی و من‪ 13 ،‬ڕۆژ به‬ ‫گیانی خۆمان ئۆجاالنمان پاراست‪ ،‬بهاڵم لهوه‬ ‫زۆرترمان بۆ نهکرا و سهرکهوتوو نهبووین‪.‬‬ ‫م��ن ل��ه ڕادی��ۆی��هک��دا ڕوون��ک��ردن��هوهی��هک��م‬ ‫پێشکهش کرد و قسهکانی خۆم کرد‪ .‬پاش‬ ‫ئهو قسانهی من دهست لهکارکێشانهوهکان‬ ‫هاتن‪ .‬پاش ئ��هوهی حکومهت ه��هژا‪ ،‬ههوڵی‬ ‫ئهوهیاندا نهکهوێت‪.‬‬ ‫‪ :‬پ��اش ئ���هوەی گهیشتنه نایرۆبی‪،‬‬ ‫یهکهمجار چوونه کوێ؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪:‬کاتێک له نایرۆبی‬ ‫دابهزین‪ ،‬لهگهڵ بهڕێز ئۆجاالن چووینه ماڵی‬ ‫بهڕێز باڵوێزی گشتی یۆنان‪ .‬ئهو چاوهڕێمانی‬ ‫دهک��رد‪ .‬له ماڵی ئ��هوان ژوورێکی گهورهیان‬ ‫دا به ئۆجاالن‪ ،‬ژووری میوان ب��وو‪ .‬من له‬ ‫شوێنێکی هاکهزایی مامهوه‪ .‬چونکه بڕیار بوو‬ ‫من یهک شهو لهوێ بمێنمهوه و ڕۆژی دواتر‬ ‫ب��هرهو یۆهانسبورگ بچم‪ .‬من فهرمانم له‬ ‫وهزیری دهرهوهی یۆنان وهرگرت بوو که بچمه‬ ‫ئهوێ و پهیوهندی به پارێزهرهکهی ماندێالوه‬ ‫بکهم که کهسێکی یۆنانی بوو‪ ،‬گوتی ئهوه‬ ‫فهرمانی منه و بهویش بڵێ کاری پهنابهری‬ ‫ئ��ۆج��االن جێبهجێ ب��ک��ات‪ .‬چووینه ماڵی‬ ‫باڵوێزو جێگیر بووین‪ ،‬ڕۆژی دواتر ویستم‬ ‫بڕۆم‪ ،‬بهاڵم کینییاییهکان رێگهیان نهدا پێم‪.‬‬ ‫بهوجۆره ناچار بووم لهوێ بمێنمهوه و تاکو‬ ‫کۆتایی لهگهڵ ئۆجاالندا بم‪.‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪9‬‬

‫تورکیا ئازادیی رۆژنامهگهریی‬ ‫لهسهر کورد بهرتهسک دهکاتهوه‬ ‫تورکیا له میدیادا ههوڵى ناشرینکردنى کورد دهدات و رێگهش نادات ببنه‬ ‫خاوهن میدیایەك که به ئازادى باس له کێشهکانیان بکهن‪.‬‬

‫لهم مانگهدا تاکه ڕۆژنامه که بهزمانى کوردى به ناوى وهاڵت چاپ دهکرا و باڵودهکرایهوه له تورکیا داخرا‬ ‫هەرێم جەعفەر‬ ‫تورکیا گهورهترین زیندانى ڕۆژنامهنووسانه‬ ‫ل���ه ج��ی��ه��ان‪ ،‬ل���ه ئ��ێ��س��ت��ادا زی����اد ل���ه ‪100‬‬ ‫ڕۆژنامهنووس لهناو دیوارهکانى زیندانه‬ ‫سهرۆک کۆمارى تورکیاش‪ ،‬ڕهجهب تهیب‬ ‫ئ��ۆردوگ��ان‪ ،‬دهیهوێت ئهو واڵت��ه ههر بهو‬ ‫شێوهیه بهێڵێتهوه‪ .‬لهڕۆژى ‪1٦‬ى مانگى دووى‬ ‫ئهمساڵدا‪ ،‬دادگاى تورکیا شهش میدیاکارى‬ ‫بهزیندانى هەتا ههتایى سزادا که یهکێکیان‬ ‫ڕۆماننووسێکى دیارى ئهو واڵتهیه ئهمهش‬ ‫بهبیانووى تێوهگالن له کودهتاکهى ساڵى‬ ‫‪ .٢01٦‬لهههمان ڕۆژدا‪ ،‬تورکیا دێنیز یوچهلى‬ ‫ئازادکرد که بهبیانووى تێکدانى پهیوهندى‬ ‫نێوان ئهڵمانیاو تورکیا ماوهى یهک ساڵ بێ‬ ‫ئهوهى هیچ تاوانێکى بهسهردا سهپابێت‪.‬‬ ‫کاتێک ڕۆژنامهنووسانى تورکیا دێنه سهر‬ ‫باسی ک��ورد‪ ،‬دووچ��ارى فشار و تهنگهژهى‬ ‫زیاتر دهب��ن��هوه‪ .‬لهڕاپۆرتێکى ڕۆژنامهى‬ ‫ئیکانیمیستدا هاتووه که میدیا تورکییهکان‬ ‫نهیانوێراوه وهک ههواڵ و ڕاپۆرتهکانیان‬ ‫لەشهڕى داگیرکارى عهفریندا وهک خۆى‬ ‫ب��گ��وازن��هوه‪« .‬ڕۆژنامهنووسهکان ناتوانن‬ ‫بهشێوهیهکى ڕهخنهگرانه ڕاپۆرتهکانیان‬ ‫ب��ن��ووس��ن‪ ،‬چ��ون��ک��ه دووچ�����ارى تۆمهتى‬ ‫خیانهتکردن لهواڵتیان دهخرێته پاڵ»‬ ‫ئیرۆل ئۆندێرۆگلوۆ‪ ،‬نوێنهرى تورکیا له‬ ‫ڕۆژنامهنووسانى بێ سنوور گووتی‪.‬‬ ‫تهنانهت ڕهخنهگرتن له شهڕى عهفرین له‬ ‫ئینتهرنێت و تۆڕه کۆمهاڵیهتیهکان سزاى‬ ‫خ��ۆى ههیه‪ .‬ه��هر بهپێى ئ��هو ڕاپ��ۆرت��هى‬ ‫ئیکانیمیست‪ ،‬زی��اد له ‪ ٨00‬کهس لهماوهى‬ ‫مانگێک لهتورکیا دهستگیرکراون لهسهر‬ ‫ڕهخ��ن��هگ��رت��ن لههێرشى س��وپ��اى تورکیا‬ ‫ب��ۆ س��هر عهفرین‪ ،‬ئ��هم��هش وای��ک��رد بوو‬ ‫که ژم��ارهى کوژرانى هاواڵتیانى مهدهنى‬ ‫بهشێوهیهکى تهواو نهزاندرێت‪.‬‬

‫ه���هر ل���هم م��ان��گ��هدا ت��اک��ه ڕۆژن���ام���ه که‬ ‫ب��هزم��ان��ى ک���وردى ب��ه ن���اوى وهاڵت چاپ‬ ‫دهکرا و باڵودهکرایهوه له تورکیا داخراو‬ ‫ناچار ڕۆژنامهنووسانى ئ��هو ڕۆژنامهیه‬ ‫که بنکهکهى له دیاربهکر بوو لهجیاتى‬ ‫چاپکردن پهنابهنه بهر ئینتهرنێت و لهوێ‬ ‫ههواڵهکانیان باڵوبکهنهوه‪.‬‬ ‫بهاڵم مههموت بۆزارسالن‪ ،‬ڕۆژنامهنووسى‬ ‫پێشووترى دهیلى سهباح و ئهلجهزیرهى‬ ‫تورک‪ ،‬لهڕاپۆرتێکیدا که لهماڵپهڕى شیکارى‬ ‫ئهلمۆنیتهر باڵوکراوهتهوه باس لهڕوویهکى‬ ‫دیکهى هێرشى حکومهتى تورکیا دهکات‬ ‫بۆ سهر کوردهکان‪ .‬کوردهکان نهک تهنها‬ ‫ل���هڕووى سیاسییهوه گ��هم��ارۆى میدیایى‬ ‫زیاتریان لهسهره‪ ،‬بهڵکو حکومهتى تورکیا‬ ‫لهڕێگاى زنجیره درام��اک��ان��ى ئ��هو واڵت��ه‬ ‫دهیهوێت وێنایهکى ناشرینى کوردهکانى‬ ‫تورکیا بداته جیهان‪.‬‬ ‫ب��ۆزارس��الن ب��اس ل��هن��اودارت��ری��ن درام��اى‬ ‫تورکیا دهکات به ناوى «دۆڵى گورگهکان»‬ ‫که لهالیهن کۆمپانیاى پانا فیلمهوه بهرههم‬ ‫هێندراوه‪ .‬لهو درام��ای��ەدا ک��وردهک��ان‪ ،‬یان‬ ‫وهکو تیرۆرست یاخود قاچاخچى مرۆڤ‬ ‫وێناکراون‪ .‬یهکێک لهکارهکتهرهکانى ئهو‬ ‫درامایه بهناوى «مۆرۆ» که بهجلێکى کۆنى‬ ‫پهکهکهوه دهردهکهوێت بهزمانێکى تورکی‪-‬‬ ‫ک��وردى قسه دهک��ات و پڕوپاگهنده دهکات‬ ‫بۆ ئهندامانى و لهگهڵ کهسێک بهناوى‬ ‫موستهفا خهریکى بازرگانى نایاساین‪.‬‬ ‫ههروهها کارهکتهرێکى دیکه بهناوى «زازا‬ ‫دێدی» که ناوهکهى له زاراوهى زازاى کوردى‬ ‫وهرگیراوه‪ ،‬ڕۆڵى کهسێک دهبینێت خهریکه‬ ‫به دزیکردن و دهستدرێژیکردن و ڕفاندن و‬ ‫شێوازى قسهکردنى وهک مورۆیه‪ .‬دوژمنى‬ ‫س��هرهک��ى زازاش کهسێکه ب��هن��اوى پۆالت‬ ‫ئلێمدار ک��ه ڕۆڵ��ى الیهنگرێکى دڵسۆزى‬ ‫ئهردۆگان دهگیڕێت‪.‬‬

‫ههروهها لهدرامایهکى دیکهدا بهناوی «یهک‬ ‫تورکیا» گونده کوردییهکان لهباشوورى‬ ‫ڕۆژههاڵتى تورکیا بهگوندى دواکهتوو که‬ ‫خهڵکهکهى دوورن له شارستانى وێنا کراوه‪.‬‬ ‫چهندین نموونهى دیکه ه��هن ک��ه باس‬ ‫ناشرینکردنى ناسنامهى کوردى دهکهن‪ .‬ههر‬ ‫لهو بارهیهوه‪ ،‬سێڤیالڤ چیلێنک‪ ،‬مامۆستاى‬ ‫پێشووى زانکۆى ئهنقهره له لێدوانێکیدا بۆ‬ ‫ئهل مۆنیتهر وتى «کاتێک باس لهڕۆڵى میدیا‬ ‫دهکهین‪ ،‬ئێمه تهنها ئاماژه به ههواڵهکان‬ ‫نادهین‪ .‬ههندێک له بینینى هاواڵتیان له‬ ‫درام��ا تهلهڤزیۆنهکان سهرچاوه دهگرێت‬ ‫که ک��ورد وهک نموونهیهکى نهرێنى که‬ ‫سهرچاوهى نا ئارامین و بهزمانى سهربازى‬ ‫قسهیان لهگهڵ دهکرێت»‪.‬‬ ‫ئهمه ل��ه کاتێکدایه درام���ا تورکییهکان‬ ‫وهردهگ��ێ��ڕدرێ��ن��ه س��هر چ��هن��دی��ن زمانى‬ ‫جیاوازو لهواڵتانى جیاواز باڵودهکرێنهوه‪.‬‬ ‫له سهروبهندى ئهنجامدانى ڕیفراندۆمدا‬ ‫له کوردستانى باشوور‪ ،‬چهند میدیایهکى‬ ‫ت��ورک��ى و خ��ودى ئ��هردۆگ��ان ک��وردهک��ان��ى‬ ‫ب��اش��ووری��ان بهپاڵپشتى ئ��ی��س��رائ��ی��ل و‬ ‫سیخوورى جوولهکهکان نیشان دهدا‬ ‫له دیمانهیهکى تهلهڤزیۆنیدا ئهردۆگان‬ ‫ئ��ام��اژهى ب���هوهدا که ئ��هو دهزان��ێ��ت تهنیا‬ ‫ئیسرائیل پاڵپشتى ل��ه ک���ورد دهک���ات و‬ ‫دهوڵهتى کوردى وهک پڕۆژهیهکى ئیسرائیل‬ ‫سهیر دهکرێت‪.‬‬ ‫مامۆستاى زانکۆکهى تورکیا پێیوایه که‬ ‫دهبێت کوردهکانیش خۆیان وێناى خۆیان‬ ‫بکهن و خاوهنى دهزگاى میدیاى پێشکهوتوو‬ ‫بن‪ ،‬بهاڵم له تورکیا ئهوه مهحاڵه‪ ،‬چوونکه‬ ‫ئهو کاره پێویستى به پارهى زۆر و پاڵپشتى‬ ‫حکومهته‪ ،‬ئهمهش جیا ل��هوهى نهبوونى‬ ‫ئ����ازادى ڕۆژن��ام��هگ��هرى ڕێ��گ��ا ن���ادات که‬ ‫کوردهکان ببنه دهزگایهکى میدیاى که به‬ ‫ئازادى باس له کێشهکانیان بکهن‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫بیروڕا‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫‪hawlatibirura@gmail.com‬‬

‫رووسیا‌و‌په‌یوه‌ندییه‌کانی‌لەگه‌ڵ‌یه‌کێتی‌ئه‌وروپا‬ ‫سیروان‌خانی‬

‫ده‌سپێک‬ ‫پ��هی��وهن��دی ن��ێ��وان واڵت��ان��ی ئ��هوروپ��ای��ی و‬ ‫رووسیا ههمیشه له گۆڕانکاریدا بووه‪ .‬رووسیا‬ ‫له جهنگی جیهانی یهکهم له پاڵ فهرهنسا‬ ‫و بەریتانیا ئامادهیی ههبوو‪ .‬له کاتێکدا‬ ‫ک��ه ل��ه س��هرهت��ای��ی ش��هڕی جیهانی دووهم‬ ‫به هاوکاری له گهڵ هیتلێر‪ ،‬ناوچهکانی‬ ‫ڕۆژئاوای ئهوروپایان لهنێوان خۆیان دابهش‬ ‫کرد‪ ،‬بهاڵم له کۆتاییهکانی شهڕی جیهانی‬ ‫دووهم له شکستی ئەڵمان و کۆتایی پێهێنانی‬ ‫شهڕ ڕۆڵێکی گهورهی گێرا‪ .‬پهیوهندی نێوان‬ ‫واڵتانی ئهوروپایی و رووسیا له دوای کۆتایی‬ ‫هاتنی ش��هڕی س��ارد و ڕووخ��ان��ی یهکێتی‬ ‫سۆڤێت ڕۆشته ناو قۆناغێکی ت��ازهوه ‪ .‬له‬ ‫پاڵ پهیوهندی و هاوکاری نێوان یهکێتی‬ ‫ئهوروپا و رووسیا له ڕێگهی واژووکردنی‬ ‫ه��اوک��اری له ساڵی ‪ 1994‬و دان��ان��ی ڕێگهی‬ ‫وزه تا ساڵی ‪ 2050‬یان هاوکاری له ههندی‬ ‫بواری تر لهوانه شهڕ له گهڵ تیروریست و‬ ‫چهکه کۆمهڵکوژیهکان ئهم هاوکاری کردنه‬ ‫له گهڵ یهکتری بهردهوامی ههبووه ‪ ،‬بهاڵم‬ ‫ئهگهر به وردی لێ بڕوانێن له دوای کۆتایی‬ ‫هاتنی شهڕی جیهانی دووهم رووسیا وهک‬ ‫ڕکابهرێکی ئایدۆلۆژیایی ڕۆژئ��اوا گۆڕا که‬ ‫ئهمهش بووه کهلینێکی قووڵ له نێوانیان و‬ ‫کارێگهری تهواویشی له سهر ڕهههندهکانی‬ ‫ژی��ان و سیاسهتیش دان��اوه‪ .‬دوو الی��هن له‬ ‫زۆرێک له بوارهکان کێشهو کێبڕکێی توندیان‬ ‫لهگهڵ یهکتریدا ههیه که دهتوانێن بهم‬ ‫شێوهیه باس له ههندی لهو کێشانه بکهێن ‪.‬‬ ‫کێشه‌‌سه‌ره‌کییه‌کانی‌نێوان‌رووسیا‌و‌‬ ‫یه‌کێتی‌ئه‌وروپا‌جیاوازی‌له‌‌بواری‌وزه‌‬ ‫ئهمنیهتی وزهو مهترسییهکانی ئابوری‬ ‫بابهتی گرنگن له پهیوهندی نێوان ئهم‬ ‫دوو الیهنهدا‪ .‬گرنگترین تایبهتمهندی ئهم‬ ‫پهیوهندییانه بابهتی وزهیه به تایبهت له‬ ‫بهشی گاز له نێوان واڵتانی ئهوروپایی و‬

‫رووسیادا‪ .‬پهیوهست بوونێکی دوو الیهنه‬ ‫که ه��هردووال گرێ دهدات به یهکترییهوه‬ ‫که ئهمه به ئاشکرا له نهخشه ڕێگای ‪2050‬‬ ‫واڵتانی ئهوروپایی و رووسیا باس کراوه‬ ‫‪ .‬ههڵبهته ئهم وتوێژانه سهبارهت به وزه‬ ‫دهگ��هڕێ��ت��هوه بۆ ک��ۆب��وون��هوهی پاریس له‬ ‫ساڵی ‪ 2000‬له نێوانیاندا ‪ .‬گرێبهسته درێژ‬ ‫مهوداکانی واڵتانی ئهوروپایی و رووسیا له‬ ‫سهر ئهو گڕێبهستانهیه که له دهیهی ‪ 70‬و‬ ‫‪ 80‬زاینی له نێوانیان واژووک��راوه‪ ،‬بهاڵم له‬ ‫دهیهیی ‪ 90‬بهم الوه‪ ،‬دوو شوک یان دوو هۆکار‬ ‫بووهته ناسهقامگێری له بواری وزهدا‪ .‬یهکهم‪:‬‬ ‫ڕهوتی کردنهوهی پێشهسازی گازی ئهوروپا‬ ‫له سهر کاراکتهرهکانی تر و درووست بوونی‬ ‫کێبرکی لهم بوارهدا‪ ،‬دووهم‪ :‬خواستی ئهوروپا‬ ‫بۆ درووستکردنی بازاڕێکی هاوبهشی گازی‬ ‫که ئهم هۆکاره بووهته هۆی ڕێکخستنهوهی‬ ‫ت��ازه له ب��واری وزهدا‪ .‬ه��هروهه��ا دهتوانێن‬ ‫ئاماژه به نرخی کهم بۆ ههموو بهشهکانی‬ ‫وزه له بهراورد لهگهڵ بوونی نرخی بهرزی‬ ‫بهشهکانی وزه له بازاره جیهانییهکان بکهین‪.‬‬ ‫بواری‌ئه‌منی‌و‬ ‫په‌یوه‌ندییه‌‌نێوده‌وڵه‌تییه‌کان‌‬ ‫لهم بواره رەخنهی زۆر ههم لهالیهن ڕووسیا‬ ‫و ههم لهالیهن یهکێتی ئهوروپاوه له یهکتری‬ ‫دهگێرێت‪ .‬یهکێتی ئهوروپا ئاماژه به سێ‬ ‫خاڵی سهرهکی دهکات‪ - 1 .‬دهست تێوهردانهکان‬ ‫و ئامادهبوونی رووسیا لهو کێشمهکێشانه‬ ‫که لهواڵتانی یهکێتی سۆڤێتدا بوونیان‬ ‫ههیه‪ -2 .‬ئامادهبوونی نیزامی رووسیا له‬ ‫ناوچهکانی ئابخازیا‪ ،‬ئۆسێتیایی باشوور و‬ ‫ترانس نێستیریا ‪ -3.‬رهعایهت نهکردن و‬ ‫لهبهرچاو نهگرتنی ئهو بهڵێنانهی که له‬ ‫ڕێککهوتننامهکانی هێزه چهکدارییهکانی‬ ‫ئهوروپا ههیه یان زیاترکردنی خهرجییه‬ ‫نێزامییهکانی رووس��ی��ا‪ .‬له بهرامبهر ئهم‬ ‫رەخنانه وهاڵت��ی ڕووسیاش ئاماژه به دوو‬ ‫ب��واری سهرهکی دهک��ات‪ -1 .‬ههوڵی یهکێتی‬ ‫ئهوروپا بۆ کهمکردنهوهی دهسهاڵتی رووسیا‬ ‫له ناوچهکانی یهکێتی سۆڤێهتی پێشوو ‪-2 .‬‬ ‫پهرهسهندنی هێزهکانی ناتۆ بهرهو ڕۆژئاوا‪.‬‬

‫بواری‌کۆمه‌ڵگای‌مه‌ده‌نی‌و‌مافی‌مرۆڤ‌‬ ‫یهکێتی ئهوروپا باس له پێشیلکردنی مافی‬ ‫کهمێنهکان و ههروهها باس له نهبوونی‬ ‫سهربهخۆیی ڕاگهیاندنهکان و کۆسپ خستنه‬ ‫س��هر ڕێگای گهشهسهندنی کۆمهڵگایهکی‬ ‫شارستانی لهڕووسیا دهک��ات‪ .‬له بهرامبهر‬ ‫ئهمانهش رووسیا ئاماژه به پێشیلکردنی‬ ‫م��اف��ی ک��هم��ێ��ن��هی رووس���ی���ا ل��ه واڵت��ان��ی‬ ‫ناوچهی دهری��ای باڵتێک و خستنه دواوهی‬ ‫ڕێککهوتننامهی ههڵوهشاندنهوهی ڤێزاو‬ ‫ئهو کێشهو گرفتانهی که له هاتوچۆکردن و‬ ‫گواستنهوهی کااڵکان له ناوچهی کالێنگرادا‬ ‫ههیه‪.‬‬ ‫بواری‌ئابووری‌‬ ‫یهکێتی ئوروپا باس له پابهند نهبوونی‬ ‫رووسیا له یاساکانی ڕێکخراوی بازرگانی‬ ‫جیهانی دهک��ات‪ .‬له الیهکی ت��رهوه یهکێتی‬ ‫ئهوروپا رەخنهی لهڕووسیا له بارهی دانانی‬ ‫باج لهسهر فڕینی ئهو فڕۆکانهی کۆمپانیا‬ ‫ئ��هوروپ��ی��ان��هدا ههیه ک��ه ل��هس��هر سیبریا‬ ‫تێپهردهبن‪ ،‬بوارهکانی تر بهشێوهیهکی گشتی‬ ‫بواری کلتووری‪.‬‬ ‫ل��هم ب���وارهش ه��هر وهک���وو ب��وارهک��ان��ی تر‬ ‫ڕەخنهکان و تێبینییهکان دوو الیهنهیه‪.‬‬ ‫یهکێتی ئهوروپا ئاماژه بهڕووبهڕووبوونهوهی‬ ‫رووسیا له بابهتی بههاو کلتوورهکانی ئهوروپا‬ ‫و کهنارهگێری و خواستی نهتهوه پهرهستی‬ ‫رووسیا و ئاستی ب��ااڵی فهسادو گهندهڵی‬ ‫ئێداری له رووسیا دهکات‪ .‬له بهرامبهر ئهم‬ ‫ڕەخنانه رووسیاش ئاماژه بهگرنگی پێدانی‬ ‫له ڕادهب���هدهری یهکێتی ئهوروپا بهکێشه‬ ‫ناوخۆییهکانی رووسیاو بوونی جۆرێک له‬ ‫ڕکابهریکردنی یهکێتی ئهوروپا له بهرامبهر‬ ‫رووسیاو ڕوانێنی دوژمنکارانهی یهکێتی‬ ‫ئهوروپا له بهرامبهر یهکێتی ئۆراسیا (له‬ ‫پهیوهندی و تێکهڵبوونی قارهی ئهوروپا و‬ ‫ئاسیا پێک دێت که ئاماژهیه به یهکێتییهکی‬ ‫ئ��اب��ووری��ی��ه ک��ه ل��هن��ێ��وان ه��هن��دی واڵت��ی‬ ‫ئهوروپایی و ئاسیایی پێکهاتووهو له ‪10‬ی‬ ‫ئۆکتۆبهری ساڵی ‪ 2000‬دهستی به کارهکانی‬ ‫خۆی کرد و واڵتانی بێالروس و کازاخستان‬

‫و قرقیزستان و رووسیا و تاجیکستان و‬ ‫ئۆزبهکستان ئهندامن ل��هم یهکێتییهدا‪.‬‬ ‫له دانیشتنهکانی ئهم یهکێتییه دهتوانێن‬ ‫ئاماژه بهباسکردن له بوارهکانی گهشتیاری‪،‬‬ ‫وزه‪ ،‬هاواکاری دارای��ی و ئابووری لهنێوان‬ ‫ئهندامهکان و باسی پهروهرده بکهین)‪.‬‬ ‫گه‌مارۆی‌سه‌ر‌رووسیا‬ ‫له باسکردن له سهر ئهو گهمارۆ ئابووریانهی‬ ‫ک��ه ل��ه س��هر رووس��ی��ا دان����راوه دهت��وان��ی��ن‬ ‫ئاماژه به دوو بۆچوون بکهین که ئهم دوو‬ ‫بۆچوونهش له نێوان واڵتانی ئهوروپایی‬ ‫دابهش کراوه‪ .‬یهکهم‪ :‬الیهنگرانی بهردهوامی‬ ‫پێدانی گهمارۆ ئابورییهکان لهسهر رووسیا‬ ‫که دهبنه دوو بهشهوه‪ .‬ئهو واڵتانهی که‬ ‫پهیوهندییهکی دۆستانهی زیاتریان ههیه‬ ‫لهگهڵ ئهمریکا ئاماژه بهوه دهکهن که دهبێت‬ ‫ئهم گهمارۆیانه تا تهسلیم بوونی رووسیا‬ ‫له بهرامبهر خواستهکانی ڕۆژئاوا بهردهوام‬ ‫بێت که دهتوانێن ئاماژه به بەریتانیا بکهین‬ ‫که ههمێشه وهک هاوپهیمانێکی سهرهکی‬ ‫ئهمریکا دهناسرێت‪ .‬ههندی واڵتی تریش‬ ‫ههیه که ه��هر له ک��ۆن��هوه دوژمنایهتیان‬ ‫لهگهڵ رووسیا ههیهو خواستیان لهسهر‬ ‫بهردهوام بوونی گهمارۆ ئابورییهکان ههیه‬ ‫که دهتوانێن ئاماژه بهواڵتانی لههێستان‪،‬‬ ‫کۆماری چێک‪ ،‬ڕۆمانیا و ئێسلوڤاکی بکهێن‪.‬‬ ‫دووهم‪ :‬ئهو واڵتانهی که خوازیاری البردنی‬ ‫ئابڵۆقهکانن له س��هر رووسیا به هۆکاری‬ ‫ئهوهی که به بهردهوام بوونی ئهم ئابڵۆقانه‬ ‫تووشی خهسارهتێکی زۆر دهبنهوه‪ .‬واڵتی‬ ‫ئەڵمانیا بهڕادهی یهکهم و واڵتانی ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫ئیسپانیا‪ ،‬ی��ۆن��ان و ک��روات��ی��ا و قوبرس‬ ‫ل��هو واڵت��ان��هن که خ��وازی��اری البردنی ئهم‬ ‫ئابڵۆقانهن لهسهر رووسیا‪.‬‬ ‫ده‌رئه‌نجام‌‬ ‫واڵتانی ئهوروپایی هیچ ک��ات رووسیایان‬ ‫وهک هاوپهیمانی سهرهکی خۆیان نهزانیوهو‬ ‫ئهوهی که ههیه پهیوهست بوونی دوو الیهنه‬ ‫بووه که ئهوانهی گرێداوه به یهکترییهوه‪،‬‬ ‫ههر وهک ئهوهی دهبێنێن ئێستا دهستهواژهی‬ ‫شهڕی ساردی نوێ له نێوانیان ورده ورده‬

‫سهرههڵدهداتهوه‪ .‬یهکێتی ئهوروپا بهچاوی‬ ‫واڵتێکی نامۆ له کیشوەری ئهوروپا سهیری‬ ‫رووسیا دهکات و ههمێشه کهلێنێکی قووڵ‬ ‫ل��ه نێوانیان ه��هب��ووه‪ ،‬کهلێنێکی وهک��وو‬ ‫دیموکراسی لهڕوانگهی رووسیا و حاکمیهتی‬ ‫قانوون له یهکێتی ئهوروپا ‪ .‬یهکێتی ئهوروپا‬ ‫له دوای قهیرانی گۆرجستان و قهیرانی‬ ‫ئۆکرانیا ههمیشه بهچاوی مهترسییهکی‬ ‫گ���هوره سهیری رووس��ی��ا دهک���ات بهبۆنهی‬ ‫دووب���ارهب���وون���هوهی ق��هی��ران��ی ئۆکرانیا‬ ‫لهواڵتانی تری ئهوروپایی وهکوو مۆڵداوی‪،‬‬ ‫لیتوانیا‪ ،‬ئیستونیا‪ ،‬باکووری قهزاخستان ‪،‬‬ ‫ئهرمهینیاو کۆماری ئازهربایجان بههۆکاری‬ ‫بوونی ڕێژهیهکی زۆری خهڵکی به ڕهچهڵهک‬ ‫رووس����ی ک��ه وای����ان ل��ێ ب��ک��ات ی���ان دوای‬ ‫جیابوونهوه یان داوای دهسهاڵتی زیاتر بکهن‬ ‫که بهههر دوو الی��هن بهقازانجی رووسیا‬ ‫دهشکێتهوه‪ .‬ئهم هۆکارانهو زۆر هۆکاری‬ ‫تریش بوونهته هۆی ئهوهی که ڕۆژ له دوای‬ ‫ڕۆژ کێشهکانی نێوان یهکێتی ئهوروپا و‬ ‫رووسیا بهرهو ڕووبهڕووبوونهوهیهکی قووڵ‬ ‫ههنگاو بنێت و ههر به کرداریش ئێستا وهک‬ ‫ئهوهی دهیبێنێن شهڕی ساردی نێوان ئهم‬ ‫دوو جهمسهره زیادیکردووه تا گهیشتووهته‬ ‫ئهو ئاستهی که واڵتانی ئهوروپی بههۆی‬ ‫سیخورێکی دوو الیهنهی رووسیا و بەریتانیا‬ ‫ب��هن��اوی سێرگێی سکریباڵ ک��ه ب��ه گ��ازی‬ ‫کوشنده هێرشی کرایه سهری‪ .‬دیپلۆماتکارانی‬ ‫رووسیا لهواڵتهکانیان دهربکهن یان ڕێژهی‬ ‫دیپلۆماتکارهکان کهم بکهنهوه‪ .‬ملمالنێی‬ ‫نێوان یهکێتی ئ��هوروپ��او رووسیا وای له‬ ‫ئیدارهی سهرۆک کۆماری ئهمریکا ترهمپ‬ ‫کردووه که کۆنسوڵخانهی رووسیا له سیاتڵ‬ ‫دابخات و زیاتر له ‪ 60‬دیپلۆماتکارێش له‬ ‫ئهمریکا دهربکات‪ ،‬له بهرامبهر ئهمهشدا‬ ‫رووس��ی��ا کۆنسوڵخانهی ئهمریکا له سهن‬ ‫پێترزبۆرگ و ‪ 60‬دیپۆماتکاری ئهمریکی له‬ ‫واڵتهکهی دهردهکات ‪.‬‬ ‫خوێندکاری‌ماجیستیری‌یاسای‌نێوده‌وڵه‌تی‪‌،‬‬ ‫هه‌ڵه‌بجه‌ی‌شه‌هید‬

‫«رەعییەتی‌و‌دەروێشی‌جەوهەری‌کلتووری‌تاک‌و‌کۆمەڵگا»‬ ‫شاهۆ‌حوسێنی‬ ‫م���رۆڤ و کۆمەڵگا وەک ب���وون‪ ،‬پێیەکی‬ ‫ل��ەڕاب��ردوو و مێژوو دای��ەو پێیەکیشی لە‬ ‫ئ��ەم��ڕۆ دای���ە‪ .‬لەڕاستیدا ن��اوەڕۆک��ی ن��ۆرم‬ ‫و ک��ل��ت��وورە ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی و سیاسییەکان‬ ‫بەشێوەیەکی بەرباڵو دەگوازرێنەوەو دەگەنە‬ ‫دەست مرۆڤ و کۆمەڵگای داهاتوو‪ ،‬بۆ وێنە‬ ‫ئەگەر ل��ەڕۆژئ��اوای سەردەمی فێئۆدالیسم‬ ‫دەس��ەاڵت��ی سیاسی ب��ەره��ەم و پێکهاتووی‬ ‫ئ��ی��رادەو خواستی فیئۆدالەکان ب��وو‪ ،‬واتە‬ ‫لەخۆگری دوو تایبەتمەندی پلۆڕالیزم لە‬ ‫پێکهاتە و سەربەخۆ نەبوو بوو لەبەرامبەر‬ ‫فێئۆدالەکاندا‪ ،‬یان ئەگەر لەڕۆژئاوا لەجیاتی‬ ‫ت���اک خ��ودای��ی چ��ەن��د خ��ودای��ی ب���او ب��وو‬ ‫بەجۆرێک کە ه��ەر دیاردەیەکی سروشتی‬ ‫و کۆمەاڵیەتی خودایەکی تایبەت بەخۆی‬ ‫هەبوو کە لەبەراورد لەگەڵ خوداکانی تر‬ ‫بوون و پێگەیەکی هاوتەریبیان هەبوو‪ ،‬هەر‬ ‫ئەو پلۆرالیزمە لەسەردەمی مۆدێرن وەک‬ ‫ناوەڕۆک و جەوهەری کلتووری‪ ،‬گوازرایەوە‬

‫ناو پێکهاتەو دەسەاڵتی سیاسی مۆدێرن و‬ ‫ئەو دیموکراسیەیی لێکەوتەوە کە ئێستا بۆتە‬ ‫ئۆلگو و نموونە بۆ زۆربەی کۆمەڵگاو واڵتان‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��اوڕێ��ک لە پێکهاتەی کۆمەاڵیەتی‬ ‫و کلتووری کۆمەڵگای ک��وردی ل��ەڕاب��ردوو‬ ‫دەرخ���ەری ئ��ەو راستییەیە کە کۆمەڵگای‬ ‫ک���وردی ب��ە ع��ام ل��ەخ��ۆگ��رو هەڵگری دوو‬ ‫کلتووری هاوتەریب بوە‪ ،‬یەکیان کلتووری‬ ‫رەعییەتی و ئەوی تریش کلتووری دەروێشی‪،‬‬ ‫سیستمی ئاغاو رەعییەتی کە ئاغا خاوەنی‬ ‫بوون و روح و گیان و ماڵ و ژیانی رەعیەت‬ ‫ب��وو وە رەعییەتیش لەهەناو و زەینیدا‬ ‫بوونێکی لە دەرەوەی جەغزی رەعییەتی بۆ‬ ‫خۆی نەدەتوانی تەسەوور بکات‪ .‬کلتووری‬ ‫رەع��ی��ی��ەت��ی وەک ج��ەوه��ەر و ن��اوەرۆک��ی‬ ‫کلتووری لەناو دەروون���ی نا بەئاگای تاک‬ ‫و کۆمەڵگادا نەهادینە ک��رد‪ ،‬لەالیەکی تر‬ ‫بوون و پەرەی بەرباڵوی شێخ و شێخایەتی‬ ‫و خانەقاکان بەدیهێنەرو پ��ەرەپ��ێ��دەری‬ ‫کلتووری مورادو موریدی بوو‪ ،‬لە پێکهاتەی‬ ‫شێخ و دەروێشیدا شێخ مورادو خاوەنی روح‬ ‫و رەوانی مورید یان دەروێش بوو‪ ،‬دروێش‬

‫ی��ان م��وری��د واب��ەس��ت��ەی روح��ی و ئیمانی‬ ‫شێخ ب��وو وە ئەساسەن لە دەرەوەی ئەو‬ ‫جەغزە و سەربەخۆ لە موراد هیچ بوونێک‬ ‫و ئیرادەیەک بۆ خ��ۆی قائیل نەبوو‪ .‬ئەو‬ ‫کلتوورە واتە کلتووری رەعییەتی و دەروێشی‬ ‫وەک جەوهەر و ن��اوەڕۆک رێک گوازرایەوە‬ ‫ناو هەناو و زەینی تاک و کۆمەڵگا‪ ،‬هەڵبەت‬ ‫سیستمی سیاسی پاوانخواز و دیکتاتۆریش‬ ‫بەردەوام ئەو کلتوورەی پەرەپێدەدا و سەر‬ ‫لەنوێ دەکردەوەو دەکاتەوە‪ ،‬چاوخشاندنێک‬ ‫بەالیەنگرانی حزب و الیەنی سیاسی کوردی‪،‬‬ ‫ئەو راستییەمان بۆ دەردەخات کە الیەنگران‬ ‫و ئەندامان‪ ،‬بە هەمان جەوهەری کلتووری‬ ‫و عەقڵی هەڵسوکەوت دەکەن و لە دەالقەی‬ ‫هەمان عەقاڵنییەت دەڕواننە ئ��ەوی تر و‬ ‫بەرامبەریان‪ .‬بەداخەوە پ��ەرە و ب��ەردەوام‬ ‫بوونەوەی ئەو کلتوورە رێگرە لە سەرهەڵدان‬ ‫و پ��ەرەی تاکی سەربەخۆ‪ ،‬تێگەیشتوو و‬ ‫پێگەیشتوو‪ ،‬ئەگەر کورد نەتوانێ عەقڵ و‬ ‫عەقاڵنییەتی دێکارتی کە پێکهێنەری تاک و‬ ‫کۆمەڵگای رەخنەگر‪ ،‬سەربەخۆ و بێ ئیمانە‬ ‫(لێرە ئیمان مەبەست دەروەس��ت ب��وون بە‬

‫ئایین و بێ ئیمان مەبەست دەروەست نەبوو‬ ‫بە ئایین نیە‪ ،‬بەڵکو عەقڵییەتو جۆری‬ ‫پەیوەندیگرتن و هەڵسوکەوتکردنە‪ ،‬سیستم‬ ‫و مێتۆدی هەڵسووکەوتکردنی ئیماندارانە‪،‬‬ ‫چاو و گوێ لەمستانەیەو بێ ئیمانی مەبەست‬ ‫عەقاڵنیو رەخنەگرانە هەڵسووکەوتکردنە)‬ ‫بەرهەم بهێنێت‪ ،‬ئ��ەوا کۆمەڵگا هیچ کات‬ ‫ئازادی و بوونێکی سەربەخۆ و رەها ئەزموون‬ ‫ناکات و پێی ناگات‪ ،‬عەقڵی دێکارتی عەقڵێکە‬ ‫کە تاک و کۆمەڵگا وەک سەغیر نابینێت کە‬ ‫پێویستی بەدەستگرتن و رێبردنی هەبێت‪،‬‬ ‫بەڵکو تاک و مرۆڤ ئەو جۆرە پێناسە دەکات‬ ‫کە توانای ناسین و دۆزینەوە راستیەکانی‬ ‫هەیە‪ ،‬عەقڵی دێکارتی تاک و مرۆڤی سووژە‬ ‫کە لە عەقی نەریتی و ئایینیدا (رەعییەتی‬ ‫و دەروێ��ش��ی) داب���ەزی ب��ووە ئاستی ئۆبژە‪،‬‬ ‫دەگەڕێنێتە ئەو ئاست و پێگەیەی کە وەک‬ ‫س��ووژە دەربکەوێت‪ ،‬بەجۆرێک کە هەموو‬ ‫جیهان ئۆبژەی ئەو تاک و مرۆڤەیەو هەموو‬ ‫شتێک ئەو پێناسەی دەکات‪.‬‬ ‫ئەگەر مەبەست لە خەباتی کوردیی ئازادیی و‬ ‫سەربەخۆیی بێت‪ ،‬بەهۆی ئەوەی کە لەغیابی‬

‫عەقڵی دیکارتی تاک و کۆمەڵگا لە جەغزێکی‬ ‫رەعییەتی و دەروێ��ش��ی رادەگ��وازرێ��ت��ەوە‬ ‫ج��ەغ��زی��ک��ی ت���ر‪ ،‬ب���ەاڵم بەهەمانشێوەی‬ ‫رەعییەتی و دەروێشی‪ ،‬ئەوە تەنیا جێگۆڕکێی‬ ‫پێکهاتەو فۆرمی پێ دەکرێتو بەمشێوەیە‬ ‫هیچ کات تاک و کۆمەڵگای خ��اوەن زەین و‬ ‫جەوهەری سەربەخۆ پێک نایەت‪ ،‬بێگومان‬ ‫یەکەم هەنگاو بۆ ئ��ازادی و سەربەخۆیی‬ ‫سیاسی‪ ،‬رەخساندنی بەستێن بۆ پێکهاتن و‬ ‫پەرەی زەینی و مەعریفی تاک و کۆمەڵگای‬ ‫س��ەرب��ەخ��ۆ ل��ە هەڵوێستگرتن‪ ،‬ک���ردوەو‬ ‫روانگە دایە‪ ،‬ئینجا ئازادیی و سەربەخۆیی‬ ‫سیاسی بەرهەم دێ��ت‪ ،‬زەی��ن و ه��زری تاک‬ ‫و کۆمەڵگایەکی کە ف��ۆڕم دەدرێ��ت بۆ چاو‬ ‫لەمستی‪ ،‬گ��وێ لەمستی‪ ،‬ملکەچی و بێ‬ ‫ئیرادەبوون لە بەرامبەر ح��زب و الیەنی‬ ‫سیاسی ک��وردی��دا‪ ،‬ناتوانێ ببێتە بنەماو‬ ‫بنچینەی کۆمەڵگایەکی ئ��ازادو سەربەخۆ‪،‬‬ ‫چونکە ئ��ازادی و سەربەخۆیی سیاسی لە‬ ‫کەناڵ و هەناوی ئازادی و سەربەخۆیی هزری‪،‬‬ ‫مەعریفی و ک��ردەوەی��ی ت��اک و کۆمەڵگادا‬ ‫دەگوزرێت‪.‬‬

‫گرافیک ‪11‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫هەڵبژاردنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬

‫‪69‬‬ ‫‪ 7‬کەمترین ئەندام لە موسەنا‬ ‫کورسی کۆتا بۆ‬ ‫‪ 9‬کەمینەکان‬ ‫زۆرترین ئەندام لە بەغدا‬

‫بەغدا ‪ :2‬کریستانو سابیئە‬ ‫نەینەوا ‪ :3‬کریستان‪ ،‬یەزیدی‪ ،‬شەبەک‬ ‫کەرکوک ‪ :1‬کرستیان‬ ‫هەولێر ‪ :1‬کریستیان‬ ‫دهۆک ‪ :1‬کریستیان‬ ‫واست ‪ :1‬فەیلی‬

‫کۆی گشتی‬ ‫ئەندامانی پەرلەمان‬

‫‪6986‬‬ ‫‪4972‬‬

‫پاڵێوراو‬

‫‪2014‬‬

‫‪328‬‬

‫‪38.8‬‬

‫ملیۆن‬ ‫دانیشتوان‬

‫‪24‬‬

‫ملیۆن کەس مافی‬ ‫دەنگدانی هەیە‬

‫ئەنبار‬

‫قادسیە‬

‫‪17‬‬ ‫بابل‬

‫‪71‬‬

‫‪15‬‬

‫‪14‬‬

‫‪12‬‬

‫‪16‬‬

‫‪7‬‬

‫دیالە‬

‫موسەنا‬ ‫سەرچاوە‪ :‬پەرلەمانی عێراق‪ ،‬وەزارەتی پالندانان‬

‫‪11‬‬

‫‪25‬‬

‫‪19‬‬

‫بەغدا‬

‫بەسرە‬

‫زیقار‬

‫‪11‬‬

‫‪13‬‬

‫‪10‬‬

‫دهۆک‬

‫هەولێر‬

‫کەربەال‬

‫کەرکوک‬

‫میسان‬

‫‪12‬‬

‫‪34‬‬

‫‪12‬‬

‫‪18‬‬

‫‪11‬‬

‫نەجەف‬

‫نەینەوا‬

‫سەاڵحەدین‬

‫سلێمانی‬

‫واست‬

‫‪20‬‬

‫‪12‬‬

‫مندااڵن‬ ‫مندااڵن‬

‫‪ )1749( 2014/6/16‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬ ‫ژماره‬ ‫ژماره (‪ )1329‬دوشهممه‬

‫پشیله ترسنۆکهکه‬ ‫ت��ی��م��ی پشیلهیهک‬ ‫ب����وو ک������هزۆر ح���هزی‬ ‫ل���هخ���واردن���ی گ��ۆش��ت‬ ‫ب��وو‪ ،‬ههمیشه خهونی‬ ‫بهجهژنی جرجهکانهوه‬ ‫دهبینی ت��ا بیانخوات‪،‬‬ ‫بهاڵم تیمی بهستهزمان‬ ‫زۆر دهترسا لهتاریکی ‪.‬‬ ‫شهوێکیان ریتای خاوهنی‬ ‫زوو چ���وو ب��خ��هوێ��تو‬

‫ه���هم���وو گ��ڵ��ۆپ��هک��ان��ی‬ ‫م��اڵ��هک��هی ک���وژان���هوه‬ ‫پ��ێ��ش ئ�����هوهی خ���هوی‬ ‫لێبکهوێت‪ ،‬تیمی زۆر‬ ‫ههستی بهترس دهکرد‬ ‫لهتاریکیهکهداو لهپڕدا‬ ‫س��ێ رون��اک��ی بینی که‬ ‫بازیان ئهدا لهسهر مێزی‬ ‫ن��ان��خ��واردن��هک��هو تیمی‬ ‫رای��ک��رده ژێ��ر مێزهکهو‬

‫وێنهی پشیله بکێشه‬

‫خۆی شاردهوه تا بزانێت‬ ‫چی لهسهر مێزهکهیه‬ ‫ب��ی��ن��ی س����ێ ج��رج��ی‬ ‫گ�����هوره ل��هس��ه م��ێ��زی‬ ‫ن��ان��خ��واردن��هک��ه سهما‬ ‫دهک��������هن ‪ ،‬ب�������اوهڕی‬ ‫نهدهکرد که خهونهکهی‬ ‫خهریکه دێتهدی‪ ،‬یتمی‬ ‫به خێرایی رایکردو‬ ‫چ���وو ب��ۆی��ان‬ ‫ب���ۆ ئ���هوهی‬ ‫بیانگرێت و‬ ‫ب��ی��ان��خ��وات‬ ‫ب������������هاڵم‬ ‫جرجه کان‬ ‫رای��ان��ک��ردو‬

‫لهکونێکی دی��وارهک��ه‬ ‫خ����ۆی����ان ش��������اردهوهو‬ ‫دیارنهمان‪.‬‬ ‫دوای ه����هوڵ����دان����ه‬ ‫س���هرن���هک���هوت���وهک���هی‬ ‫تیمی بڕیاریدا بچێتهوه‬

‫ن������او ج���ێ���گ���اک���هی و‬ ‫شکستهکهی ئهمشهوی‬ ‫لهبیربکات و چاوهڕوان‬ ‫ب��ێ��ت ب��ۆ ش��هوێ��ک��ی تر‬ ‫تاسهربکهوێت‪.‬‬

‫پشیله جوانهکه رەنگ بکە‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫‪hawlatikltur@gmail.com‬‬

‫کلتور‬

‫‪13‬‬

‫ناوهندى غهزهلنووس باشترینهکانى ساڵى بۆ شانۆ دیاریکرد‬ ‫ن���اوهن���دى غ��هزهل��ن��ووس‪ ،‬ب��ۆ ساڵى‬ ‫چ��وارهم لهسهر یهک و وهک نهریتێکى‬ ‫سااڵنه‪ ،‬خهاڵتى باشترین ئهکتهرى کچ‬ ‫و باشترین ئهکتهرى ک��وڕ و باشترین‬ ‫دهرهێنهرى بهخشییه دوو شانۆکارى کچ‬ ‫و کوڕ و دهرهێنهرێک‪.‬‬ ‫رهوهز حهمه ساڵح‪ ،‬بهڕێوهبهرى ناوهندى‬ ‫غهزهلنووس به ‪ ‬راگهیاند »ئێمه‬ ‫سااڵنه ئ��هم فێستیڤاڵه رێکدهخهین و‬ ‫ئهمساڵیش بۆ ساڵى چوارهم لهسهر یهکه‬ ‫بهردهوامین‪ ،‬له فێستیڤاڵهکهدا باشترین‬ ‫ئهکتهرى کوڕ و باشترین ئهکتهرى کچ‬ ‫و باشترین دهرهێنهرى دیارى دهکرێت و‬ ‫خهاڵت دهکرێت»‪.‬‬ ‫س���هب���ارهت چ��ۆن��ی��ی��هت��ى دی��اری��ک��ردن��ى‬

‫خهاڵتهکانى ن��اوهن��دى غهزهلنووس بۆ‬ ‫شانۆکاری‪-‬ساڵ (‪ )٢٠١٨‬بهمشێوهیه بوو‪:‬‬ ‫باشترین ئهکتهرى کچ‪ :‬شنیا هۆشیار له‬ ‫شانۆیى پرتهقاڵى خوێن‪.‬‬ ‫باشترین ئهکتهرى کوڕ‪ :‬گۆران نامیق له‬ ‫شانۆیى خاڵه ڤانیا‪.‬‬ ‫باشترین دهرهێنهر‪ :‬ڕاڤیار ن��هوزاد له‬ ‫شانۆیى پرتهقاڵى خوێن‪.‬‬

‫لهتیف ههڵمهت‪ :‬شانازى‬ ‫بهوه دهکهم یهکێکم‬ ‫له عاشقه گهورهکانى‬ ‫سهدهى بیست‬

‫هیوا غفور شێخ پاڵەوانی‬

‫لهتیف ههڵمهت ناوێکى دی��ارو شاعیرێکى‬ ‫گرنگ له مێژووى ئهدهبى کوردیدا‪ ،‬خۆرێک‬ ‫به ئاسمانى وێژهى کوردییهوه‪ ،‬شاعیرێکى‬ ‫عیرفانى و سۆفییهکى بێدهنگ‪ ،‬ئهو کاتێک‬ ‫دهدوێ���ت هێنده بهئارامى و بهشهرمهوه‬ ‫دهئاخافێت‪ ،‬دهب��ێ��ت گوێیهکانت ببهیته‬

‫براوەکانی شانۆ لە ناوەندی غەزەلنوس ساڵى چوارهم‬

‫‪‬‬

‫باشترینهکان و کارهکانیان‪ ،‬رهوهز وتى‬ ‫«ههموو ساڵێک باشترینهکان بهشێوهى‬ ‫راپ��رس��ى ل��هن��ێ��وان ‪ 20‬ب��ۆ ‪ 30‬کهسانى‬ ‫ئهکادیمى دهبێت که ههڵسهنگاندن بۆ‬ ‫کارى شانۆیی ئهکتهر و دهرهێنهرهکان‬ ‫دهکهن له چوارچێوهى ئهو کارانهى که‬ ‫لەو ساڵهدا نمایشکراون»‪.‬‬

‫نزیکى‪ ،‬تا وتهکانى ببیستیت‪.‬‬ ‫کتێبى (رووب��هڕوو لهگهڵ لهتیف ههڵمهت)‬ ‫کتێبێکى قهباره مامناوهندهو (شهمێران‬ ‫سلێمان) لهگهڵى سازداوه‪ .‬لهکتێبهدا‪ ،‬لهتیف‬ ‫ههڵمهت‪ ،‬باسى ژیانى منداڵى و نوێگهرى‬ ‫لهشیعرى کوردى و گروپى روانگهو چیرۆکى‬ ‫دروستبوونى ئهو گرووپه دهکات‪ .‬ههروهک‬ ‫باس له سهرهتاى ههوڵهکانى خۆى دهکات بۆ‬ ‫تازهکردنهوهى شیعرى کوردى و دهڵێن که‬ ‫دهچوومه کۆڕێکهوه شیعرێک بخوێنمهوه‪،‬‬

‫دهی��ان وت قسهى ق��ۆڕ ئهمه ک��هى شیعره‪.‬‬ ‫لهبارهى عیشق و خۆشهویستیشهوه جیاواز‬ ‫لهخهڵکى تر بووه‪ ،‬جگهلهوهى هێما بۆ ئهوه‬ ‫دهکات تائێستا شیعرێکی نهنوسیوه‪ ،‬شیعرى‬ ‫عاشقانهبێت و بۆ کچێکی نهنووسیبێت‪،‬‬ ‫دهشڵێت من کاتى خۆى لهیهککاتدا عاشقى‬ ‫دوو کچ بووم و ههردووکیانم خۆشدهویست‪،‬‬ ‫ش��ان��ازى ب��هوه دهک���هم یهکێکم ل��ه عاشقه‬ ‫گهورهکانى سهدهى بیست لهبارهى شیعرى‬ ‫بۆنهو شیعر بۆ سهرکردهکانیشهوه وتویهتى‬ ‫شیعرم بۆ هیچ بۆنهو کهسایهتییهک نهوتوه‬ ‫تا لێى پهشیمانم‪ .‬لهبارهى خوێندنهوهشهوه‬ ‫دهڵ��ێ��ت ئیتر م��ن ب��ۆ ئ���هوه ل��هدای��ک��ب��ووم‪،‬‬ ‫بخوێنمهوهو ببم به شاعیر‪.‬‬ ‫لهتیف ههڵمهت له ساڵى ‪ 1949‬له شارۆچکهى‬ ‫کفرى له دایکبووه‪ ،‬لهماڵێکدا چاوى بەدنیا‬ ‫ههڵهێناوه که بنهماڵهیهکى ئایینپهروهرو‬ ‫رۆشنبیربوونه‪ ،‬ههر لهمنداڵییهوه بهگشتی‬ ‫و لهسهرهتای قۆناغی سهرهتاییدا لهماڵی‬ ‫خۆیاندا عاشقی وات��او سۆزو ریتمی وشهی‬ ‫جوان ب��ووه‪ ،‬ش��هوان ماڵیان پڕ له دهروێش‬ ‫و شێخ و مهال بووه‪ ،‬کۆڕى زیکرو ههلههلهى‬ ‫دهرویش و کتێب خوێندنهوه بهستراوه‪ ،‬لهو‬ ‫سهرهتاى تهمهنهوه ئاشناى کتێب گهلێکى‬ ‫وهک (ق��ورئ��ان و چ��ی��رۆک��ى پێغهمبهران‬ ‫و مهسنهوییهکانى ج��هالل��هدی��ن��ى رۆم��ى‬ ‫و دی��وان��ى ح��اف��زى ش��ی��رازى و بووستان و‬ ‫گوڵستانى سهعدى شیرازى و فهریدهدینى‬ ‫عهتارو دیوانى شاعیره کوردییهکان بووه‪.‬‬ ‫ئ��هو ل��هوب��ارهی��هوه دهڵ��ێ��ت «ب��هڕاس��ت��ى من‬ ‫قهرزارى باوکمم‪ ،‬چونکه کتێبێکى زۆرى له‬ ‫کتێخانهکهیدا ههبوو‪ ،‬دهمخوێندهوه«‬ ‫ئ���هو ورده ورده‪ ،‬ب��ه ئ��ی��ل��ه��ام وهرگ��رت��ن‬ ‫ل��ه کتێبخانهکهى ب��اوک��ى دهس��ت��دهک��ات‬ ‫بهخوێندنهوهو روو له دنیاى شیعرو نووسین‬ ‫دهکات‪ ،‬لهبارهى باڵوبوونهوهى یهکهم شیعرى‬ ‫خۆشى دهڵێت »واب��زان��م له ژم��اره ههشتى‬ ‫کۆوارى رزگارى بوو که له سلێمانى دهرهچوو‪،‬‬ ‫یهکهم شیعرم ب��اڵوب��ووی��هوه‪ .‬ئ��هو شیعره‬ ‫ههم دهقێکى شیعرى بوو‪ ،‬ههم بانگهوازێک‬ ‫بوو‪ ،‬که ئیتر کۆتایی بهشیعرى کۆن بێت و‬ ‫بهشێوازێکى نوێ بنوسین»‪.‬‬ ‫ههروهها دەربارەی یهکهمین شیعری درێژی‬ ‫ن���وێ‪ ،‬لهتیف ههڵمهت دهڵ���ێ ک��ه شیعری‬ ‫(ئهم کوولهکانه ئهشکێنم‪ ،‬چوار ههڵبهست‬ ‫لهڕۆژمێری رێبوارێکی م��ان��دوودا‪ ،‬بۆ ئهو‬ ‫رۆژهی هالی دهکشێ‪ ،‬ئهمه دوا ههڵبهستم‬ ‫نییه‪ ،‬گۆرانی پاشهڕۆژ یا بهیاننامهی شاعیره‬ ‫شێتهکه) که لهسهرهتاو کۆتایی حهفتاکاندا‬ ‫ب��اڵوک��راون��هت��هوه‪ ،‬ن��م��وون��هی ئ��هو شیعره‬ ‫درێژانهن‪.‬‬ ‫ت��ا س��اڵ��ى حهفتاکان لهتیف ههڵمهت له‬ ‫کفرى دهمێنێتهوهو دواتر بهماڵهوه دهچنه‬ ‫کهرکوک ئهو دهڵێت «تهقریبهن تاکۆتایی‬

‫ساڵى حهفتاکان لهشارى کفرى بووین‪ ،‬ئیتر‬ ‫کفریمان بهجێهێشت و چوین بۆ کهرکوک‪،‬‬ ‫لهوێ زیاتر ئاشناى خوێندنهوه بووم‪ ،‬له ‪16-15‬‬ ‫ساڵى‪ ،‬دیوانى بهدرشاکر سهیاب‪ ،‬عبدولوههاب‬ ‫بهیاتیم دهخ��وێ��ن��دهوه‪ ،‬ئیتر من بۆ ئهوه‬ ‫لهدایکبووم‪ ،‬بخوێنمهوهو ببم بهشاعیر‪،‬‬ ‫دوات���ر رووم ک��رده ب��هغ��داو لهچایخانهى‬ ‫پهرلهمانیش‪ ،‬زۆرب���هى نوسهرانى ک��وردم‬ ‫لهوێ ناسى‪ ،‬وهک حسێن عارف‪ ،‬بورهان قانع‪،‬‬ ‫رهفیق سابیر‪ ،‬کاکهى فهالح‪ ،‬محەمەدى مهال‬ ‫کهریم‪ ،‬مارف خهزنهدار‪ ،‬ئیحسان فواد‪..‬هتد‪.‬‬ ‫ل��ه حهفتاکانى س���هدهى راب�����ردوودا دوو‬ ‫گرووپى شیعرى نوێگهرى لهمێژووى ئهدهبى‬ ‫ک��وردی��دا سهریههڵدا‪ ،‬یهکهمیان گرووپى‬ ‫روانگه که شێرکۆ بێکهس و حسێن عارف و‬ ‫چهند شاعیرێکى تر رابهرایهتییان دهکرد‪،‬‬ ‫دووهمیان گروپى کفرى‪ ،‬که لهتیف ههڵمهت‬ ‫و فهرهاد شاکهلى‪ ،‬رابهرایهتییان دهکرد‪.‬‬ ‫سهبارهت بهچیرۆکى راگهیاندنى بهیاننامهى‬ ‫گ���رووپ���ى ش��ی��ع��رى ک��ف��رى‪ ،‬بهمشێوهیه‬ ‫چیرۆکهکهى دهگێڕێتهوه «کۆنگرهى یهکێتى‬ ‫نووسهرانى کورد بوو لهساڵى ‪ 1971‬ئێمه بانگ‬ ‫نهکراین و وتیان نابێت هیچ بخوێننهوهو‬ ‫کراینه دهرهوه‪ ،‬ک��ه زانیمان وای��ه م��ن و‬ ‫فهرهاد شاکهلى‪ ،‬بازمان دایه سهر شانۆکهو‬ ‫مایکرۆفۆنهکهمان داگیرکردو کهوتینه شیعر‬ ‫خوێندنهوه‪ ،‬دواتر من و فهرهاد بهیاننامهى‬ ‫گروپى کفری‪-‬کهرکوک مان دهرکردو ئیمزامان‬ ‫کرد‪ 100 ،‬نوسخهیهکمان باڵوکردهوه‪ ،‬واته من‬ ‫و فهرهاد شاکهلى ئهو بهیاننامهیهمان نوسی‬ ‫و بهرپرسین لهناوهڕۆکهکهى»‪.‬‬ ‫ل��هب��ارهى ناکۆکییهکانی گرووپى روانگهو‬ ‫گ��رووپ��ى ک��ف��رى‪ ،‬لهتیف ههڵمهت دهڵێت‬ ‫«ئێمه له بهیاننامهکهماندا خهتێکى راست‬ ‫و چهپمان بهسهر کلتورى کوردیدا هێناوه‪،‬‬ ‫بهاڵم ئهوان پشتگیرى کلتورى کوردى دهکهن‪.‬‬ ‫ئێمه ئامادهنهبووین نه شیعرى موناسهبه‬ ‫بڵێین‪ ،‬نه شیعر بهسهر گهورهکانى کورددا‬ ‫بڵێین‪ ،‬بهاڵم ئهوان ئهو شیعرانهیان دهوت‪ .‬من‬ ‫که دهچوومه کۆڕێکهوه شیعرێک بخوێنمهوه‪،‬‬ ‫دهی��ان وت قسهى ق��ۆڕ ئهمه ک��هى شیعره‪،‬‬ ‫چونکه نهباسى سهرکردهیهکى کوردهکات نه‬ ‫الیهنێک‪ ،‬نهکێشى ههیه و نه سهروا»‬ ‫ئ��هو شاعیرهى که رۆژان��ێ��ک گاڵتهیان به‬ ‫شیعرهکانى ک���ردووهو ب��هزۆر له کۆڕهکان‬ ‫کردوویانهته دهرهوه تا شیعر نهخوێنێتهوه‪،‬‬ ‫ئێستا ش��ی��ع��رهک��ان��ى ب��هزم��ان��ى ع��هرهب��ى‪،‬‬ ‫فهڕهنسى‪ ،‬فارسى‪ ،‬سویدى‪ ،‬هۆڵندى‪ ،‬ئهڵمانى‪،‬‬ ‫ئهمریکى‪ ،‬تورکى بهشێوهى کتێب و ههروهها‬ ‫لهڕۆژنامهو گۆڤارهکان‪ ،‬بهو زمانه جیاوازانه‬ ‫باڵوکراونهتهوه‪.‬‬ ‫لهبارهى رهخنهى کوردى لهم سهردهدا‪ ،‬شاعیر‬ ‫راى وایه تا ئێستا رهخنهگرێگى جدى وامان‬ ‫نیه که بهبێ الیهنى دهقێک ههڵبسهنگێنێت‬

‫لهمبارهیهوه دهڵێت «ئێمه رهخنهگرێکمان‬ ‫نییه له ئاستى رهخنهگرانى عێراقیدا بێت‪.‬‬ ‫رهخنهگر دهبێت سێ چ��وار زم��ان بزانێت‬ ‫ئاگادارى قوتابخانه شیعرییهکان بێت‪ ،‬بهاڵم‬ ‫رهخنهگرانى ئێمه زۆرب��هی��ان ی��هک زمان‬ ‫دهزانن»‬ ‫لهو چاوپێکهوتنهدا‪ ،‬شاعیر ئاماژهى بۆ ئهوه‬ ‫دهک��ات‪ ،‬ل��هدواى راپهڕینهوه لهساڵى ‪،1992‬‬ ‫تا ساڵى ‪ 2000‬له شیعر نووسین دهوهستێت‪،‬‬ ‫لهو بارهیهوه دهڵێت «رۆژێکیان له بنکهى‬ ‫رووناکبیرى کهرکوک بووم لهکۆڕێکى شیعر‬ ‫خوێندنهوه ههبوو‪ ،‬ههستمکرد ههموو ئهو‬ ‫شیعرانهى خوێندرانهوه ههموویى له یهک‬ ‫دهچوون‪ ،‬ئهوهى خۆشم لهوانهى پێشووترم‬ ‫دهچ��وو‪ ،‬بۆیه بڕیارمدا تا ساڵى ‪ 2000‬هیچ‬ ‫نهنووسم»‬ ‫لهتیف ههڵمهت‪ ،‬هێما بۆ ئهوه دهکات له ژیانى‬ ‫شاعیرى خۆى لههیچ شعرێکى پهشیمان نیه‬ ‫که وتوویهتى و دهڵێت «شیعرم بۆ هیچ بۆنهو‬ ‫کهسایهتییهک نهوتوه تا لێى پهشیمانم‪،‬‬ ‫لهبهر ئ��هوه ئامادهم سهرجهم شیعرهکانم‬ ‫بخهمهمه نێو دیوانهکانمهوه«‬ ‫عیشق و خۆشهویستى ل��ه ژی��ان��ى لهتیف‬ ‫ههڵمهتدا‪ ،‬چهمکێکى عیرفانى و عیشقێکى‬ ‫راستهقینهیه‪ ،‬ههموو شیعره عاشقانهو‬ ‫دڵدارییهکانى‪ ،‬کچێک له پشتییهوه بووه‪،‬‬ ‫جارى واش ههبووه‪ ،‬لهیهککاتدا دوو کچى‬ ‫خۆشویستوهو عاشقى دوو کهس بووه‪ .‬لهبارهى‬ ‫عیشق و خۆشهویستییهوه دهڵێت «تائێستا‬ ‫شیعرێکم نهنوسیوه‪ ،‬شیعرى عاشقانه بێت و‬ ‫بۆ کچێک نهبێت‪ .‬من کاتى خۆى لهیهککاتدا‬ ‫عاشقى دوو ک��چ ب���ووم و ه��هردووک��ی��ان��م‬ ‫خۆشدهویست‪ .‬تائێستاش عاشقم‪ ،‬کاتێک‬ ‫له عیشق کهوتم شیعر نانووسم‪ .‬شیعری‬ ‫عاشقانهشم ب��ۆ ه��اوس��هرهک��هم زۆره‪ ،‬ئهو‬ ‫نزیکهى ‪ 20‬س��اڵ��ه گورچیلهى نهخۆشه‪،‬‬ ‫دهی��ان جار بهدرێژایی شهو به دیارییهوه‬ ‫دانیشتووم‪ ،‬جگهلهوهش ئێمه شهش منداڵمان‬ ‫مردووه‪ ،‬بهالى ئهوهوه زۆر کهسهره‪ ،‬من دڵى‬ ‫دهدهمهوه‪ .‬من شانازى بهوه دهکهم یهکێکم له‬ ‫عاشقه گهورهکانى سهدهى بیست»‪.‬‬ ‫لهتیف ههڵمهت له ژیانى خۆیدا ئهوهى زۆر‬ ‫لێى دهترسێت‪ ،‬سواربوونى فڕۆکهیه‪ ،‬بههۆى‬ ‫ئ��هو ترسهشهوه چهندینجار بانگهێشتى‬ ‫دهرهوهى واڵت کراوه بهاڵم نهچووه‪ ،‬ئهو هێما‬ ‫بۆ ئهوه دهکات ههر ئهو نهبووه که لهفڕۆکه‬ ‫ترساوه‪ ،‬بهڵکو هێمنى شاعیریش زۆر له‬ ‫ئۆتۆمبێل ترساوه‪ ،‬ئهو دهڵێت «مامۆستا هێمن‬ ‫زۆر له ئۆتۆمبێل دهترسا‪ ،‬جارى وا ههبووه‬ ‫که لهشهقامى رهشید له بهغدا دهپهڕینهوه‪،‬‬ ‫ئهو ههتا یهک ئۆتۆمبێل دیاربوایه حهزى‬ ‫ن��هدهک��رد بپهڕێتهوه‪ ،‬ههندێکجار ب��هزۆر‬ ‫دهستمان دهگرت دهمان پهڕاندهوه‪ ،‬دهیوت‬ ‫بهخوا زۆر لهماشێن دهترسم»‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫بیروڕا‬

‫ستایشکردنی‬ ‫بزاوتی خزمەت و فەتحوڵاڵ گولەن‬ ‫شوان ئەحمەد‬

‫ماڵی کوردان لەبەرئەوەی لەوەتەی هەیە‪،‬‬ ‫ماڵێکی بی پەرژین و بێ دیوار و بێتەیمان و‬ ‫بێ سنوور بووە‪ ،‬هەرچی ئایین و ئایینزایەک‪،‬‬ ‫یان ڕێچکەو ڕێبازێکی ئایدیۆلۆژی‪ ،‬لەدوور‬ ‫و نزیکەوە هاتبێ‪ ،‬بێ ئیجازە خواستن و‬ ‫بێ لە دەرگ���ادان و بێ هیچ ڕوگیریەک‪،‬‬ ‫خۆی بەژورداکردووەو قۆڵی لێهەڵماڵیووەو‪،‬‬ ‫دەستی بەکاری خۆی کردووە‪.‬‬ ‫لەپەنجاکانی س��ەدەی ڕاب���ردودا‪ ،‬محەمەد‬ ‫مەحمود سەواف وەک نوێنەری ڕێکخراوی‬ ‫ئیخوان موسلمین ل��ە ع��ێ��راق‪ ،‬ئیسالمی‬ ‫سیاسیمان بۆدێنێ و چل ساڵێک دوای ئەوەو‬ ‫سەروەختێک (ی‪.‬ن‪.‬ک) و (پ‪.‬د‪.‬ک)‪ ،‬دەبنە‬ ‫دەرگاوانی کوردستانی باشورو لەگەرمەی‬ ‫شەڕی خوێناوی نێوانیاندا لەسەر (برایم‬ ‫خەلیل و کەپکی حەمەد ئاغا و کاڵو قاسم و‬ ‫جادەی هامڵتۆن)‪ ،‬بەئاشکرا بزاوتی خزمەت‬ ‫و ئیسالمی کۆمەاڵیەتی لە ئەنادۆڵەوە‪،‬‬ ‫لەڕێی خۆبەخشانی فەتحوڵاڵ گولەنەوە‪،‬‬ ‫داخ��ڵ ب��ەم هەرێمە دەب��ن و بنەو بارگە‬ ‫دەخەن‪.‬‬ ‫لە (‪)1994‬وە کەبۆ چارەکە سەدەیەک دەچێت‪،‬‬ ‫ئەم ڕێکخراوە بەخشپەیی و بە ئەسپایی‪،‬‬ ‫ک���اری خ��ۆی دەک���ات و گ���ەرا دادەن��ێ��ت و‬ ‫دەسکاریی خەریتەی کۆمەاڵیەتی کۆمەڵگەی‬ ‫ئێمە دەکات‪ .‬کوردستان لە ئیسالمی سیاسی‬ ‫عەرەبی کەم بوو‪ ،‬وا ئیسالمی کۆمەاڵیەتی‬ ‫تورکیشی هاتە سەر‪.‬‬ ‫ئ��ی��س��الم��ی ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی (ک���ە گ��ول��ەن و‬ ‫بزاڤەکەی بەتایپێکی تورکی‪ -‬عوسمانیانە)‬ ‫نوێنەرایەتی دەکەن‪ ،‬لەم هەرێمەدادڕاو بێ‬ ‫ساحێبەدا نەک هەر جێگەی بۆدەکرێتەوە‪،‬‬ ‫بەڵکو پێشوازی لێدەکرێت و ب��ەش��ان و‬ ‫باڵیدا ه��ەڵ��دەدرێ و کوردستانیانی ئێرە‪،‬‬ ‫تاوانباردەکرێن بەوەی وەک پێویست‪ ،‬قەدرو‬ ‫سەنگی گولەن و بزاڤی خزمەت نازانن‪.‬‬ ‫ئ��ەوەت��ا جەعفەر گ��وان��ی بەپیتی درش��ت‬ ‫دەن��وس��ێ��ت‪( :‬ب���ەداخ���ەوە ت��اوەک��و ئێستا‬ ‫ئێمەی ک��ورد وەک پێویست‪ ،‬ئاوڕمان لەو‬ ‫گەنجینە نەداوەتەوەو بەبایەخەوە بۆمان‬ ‫ن��ەڕوان��ی��ووە)‪ .‬بڕوانە‪( :‬فەتحوڵاڵ گولەن‪،‬‬ ‫دی��دو پرسی ک��ورد‪ -‬چاپی یەکەم‪ -2014 ،‬ل‬ ‫‪ .)93‬سەرۆقادریش وەک ع��ارف و خ��اوەن‬ ‫تێڕوانینی سیاسی و کۆمەالیەتی کاریگەری‬ ‫تورکیا‪ ،‬هۆجا ئەفەندیمان پێ دەناسێنێ‬ ‫و وەک خ��ۆی دەڵ��ێ��ت‪( :‬بەخۆشحاڵیەوە‬ ‫دەڕوان��ێ��ت��ە دۆس��ت��ان��ی ب��زاڤ��ی خ��زم��ەت و‬ ‫بیروڕاکانی بەڕێز فەتحوڵال گولەن)‪ .‬بڕوانە‬ ‫(هەمان سەرچاوەی پێشوو‪ ،‬ل ‪ 79‬بۆ ‪.)82‬‬ ‫ل��ەو بەشەشی ک��ە بەناونیشانی (بۆچی‬ ‫فەتحوڵاڵ گولەن؟)ە وەیە‪ ،‬ئامادەکاری کتێبی‬ ‫(فەتحوڵاڵ گولەن دید و پرسی کورد) ڕێبوار‬ ‫کەریم وەلی‪ ،‬ئاوا وەاڵم دەدات��ەوەو دەڵێت‪:‬‬ ‫(ل��ەب��ەرئ��ەوەی زۆر جەخت لەسەر ژیانی‬ ‫ڕۆح��ی ئیسالم دەک��ات��ەوەو ل��ەب��ەرئ��ەوەی‬ ‫نوێنەرێکی هاوچەرخی میراتی زانستی‬ ‫کالسیکی ئ��ی��س��الم��ی��ەو ه���اوک���ات ل��ەپ��اڵ‬ ‫ب��زاوت و چاالکی و پ��رۆژە مەدەنیەکاندا‪،‬‬ ‫بیرمەندرێکی کاریگەری جیهانیشە)‪ .‬بڕوانە‬ ‫(هەمان سەرچاوەی پێشوو‪ ،‬ل ‪14‬بۆ ‪.)18‬‬ ‫بەاڵم لەپاڵ ئەو هەموو مەدح و سەنایەدا‬ ‫ئامادەکاری کتێبەکە‪،‬ئەوحەقیقەتە باس‬ ‫ناکات و نایەت وەک (هێلین ڕۆز ئێباو)‬ ‫دا بڵێت‪( :‬سەرچاوەیەکی گولەن کلتوری‬ ‫ئیسالمی‪ -‬عوسمانیە)‪ .‬عوسمانی بەپیتی‬

‫فەتحوڵاڵ گولەن‪ ،‬سەرۆکی بزاڤی خزمەت‬

‫بەدرێژایی سەدەی‬ ‫بیستەم‪ ،‬هێز و حزب و‬ ‫رێکخراو و دەسەاڵتدارە‬ ‫ئیسالمیستەکانی‬ ‫ناوچەکە‪ ،‬کوردیان‬ ‫بەدروشمی (برایەتی‬ ‫ئیسالمی و هەموومان‬ ‫موسڵمان و بەندەی‬ ‫خواین و کورد برایەکی‬ ‫موسڵمانە) بەنج کرد بوو‬ ‫درش��ت‪ ..‬بۆ زان��ی��اری زیاتر بڕوانە وت��اری‬ ‫(خزمەت لە هزرو بزاوتدا‪ ،‬ل ‪ 42‬بۆ ‪.)49‬‬ ‫سەرلەبەری ئەم کتێبە تەرخانە بۆیەک‬ ‫شت‪ ،‬پیاهەڵدان و ستایشکردنی بێ قەید‬ ‫و مەرجی بزاڤ و کارەکتەرێکی ئیسالمی‬ ‫– عوسمانلی کە فەتحوڵاڵ گولەنی ن��اوە‪.‬‬ ‫ناونیشانی کتێبەکەش هیچ پەیوەندی‬

‫بەناوەڕۆکەکەیەوە نیەو تایتڵێکی فریودەرو‬ ‫لەخشتەبەرە‪ .‬ئەو تۆنە شەرمن و شاعیری‬ ‫و پڕ ل��ەوەع��زەی‪ ،‬هۆجا ئەفەندی باسی‬ ‫مێژووی توالنی و خوێناوی کێشەی کوردی‬ ‫پێدەکات‪ ،‬زیاتر لە نوکتە دەچێت‪.‬‬ ‫پرسی کورد لە دنیاو لەهەر چوارپارچەی‬ ‫کوردستاندا پرسێکی سەرومڕ سیاسیە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫گولەن و بزاڤەکەی تەنها وەک کێشەی سیاسی‬ ‫پرسی کورد ناخوێننەوە‪ .‬بۆ ئەمە باگوێ‬ ‫لە جەعفەر گوانی بگرین‪( :‬گولەن زیاتر لە‬ ‫ڕوانگەی مرۆیی و ئایینی و کۆمەاڵیەتی و‬ ‫فەرهەنگی‪ ،‬دەڕوانێتە کێشەکان‪ ،‬بەدۆزی‬ ‫کوردیشەوە)‪ .‬بەم پێیەبێت ڕاب��ەری بزاڤی‬ ‫خزمەت‪ ،‬خۆی لە ئەسڵی کێشەکە نادات و‬ ‫لێی هەڵدێت‪.‬‬ ‫چارەسەری گولەن یان دیدی ئەو بۆ پرسی‬ ‫کورد‪ ،‬لەم کڵێشە زۆر کۆمیدیە تێناپەڕێت کە‬ ‫خۆی تەئکیدی لێدەکاتەوەو دەڵێت‪( :‬پێویستە‬ ‫مرۆڤە مەردەکانی ئەنادۆڵ‪ ،‬ئەوە بسەلمێنن‬ ‫بۆ براکانیان لەناوچە کوردنشینەکان لەنێو‬ ‫ب��ارگ��وزەران��ی سەخت و بێ بەشیدا ژیان‬ ‫دەگوزەرێنن‪ ،‬کەچەند ئەوانیان خۆشدەوێت‬ ‫و بە تەنگیانەوەن‪ .‬پێویستە ئەوان پرۆژەی‬ ‫برایەتی خێزانەکانیان بەگەڕبخەن‪ ..‬وەک‬ ‫خەاڵتکردنی قوتابیە سەرکەوتووەکانی‬ ‫ناوچە کوردیەکان و پاشان میوانداریکردنی‬ ‫چەند ڕۆژەیان لەنێو خانەوادە تورکەکان و‬ ‫هەروەها قوربانی بەخشینەوە بەسەریاندا‪،‬‬ ‫بەتایبەت لە جەژنی قورباندا‪ ،‬لەالیەن‬ ‫بازرگانەکانی خۆرئاوای واڵت��ەوە)‪ .‬بڕوانە‬

‫بێ ماناترین‬ ‫شتێک کە کوردانی باشور‬ ‫بۆ پیاهەڵگوتنی هۆجا‬ ‫ئەفەندی و بزاڤەکەی‬ ‫بیکەن‪ ،‬گەڕاندنەوەی‬ ‫ئەسڵ و نەسەبی‬ ‫ئەوانە‪ ،‬بۆ کابرایەکی‬ ‫وەک سەعید نوورسی و‬ ‫وێڵکردنی چاوگە تورانی‬ ‫و عوسمانلیەکەیانە‬ ‫(فەتحوڵاڵ گولەن‪ ،‬دیدو پرسی کورد)‪ .‬ئەمە‬ ‫ڕێک وەک ئەوەیە بڵێی‪ -‬کێشەی کورد بە‬ ‫بەخشینەوەی قوربانی و خەاڵتکردنی‬ ‫قوتابییە سەرکەوتووەکان و میوانداری‬ ‫کردنی چەند ڕۆژەی���ان لە نێو خانەوادە‬ ‫تورکەکاندا‪ ،‬چارەسەردەبێت‪.‬‬ ‫بێ ماناترین شتێک کە کوردانی باشور بۆ‬

‫پیاهەڵگوتنی هۆجا ئەفەندی و بزاڤەکەی‬ ‫بیکەن‪ ،‬گ��ەڕان��دن��ەوەی ئەسڵ و نەسەبی‬ ‫ئەوانە‪ ،‬بۆ کابرایەکی وەک سەعید نوورسی و‬ ‫وێڵکردنی چاوگە تورانی و عوسمانلیەکەیانە‪.‬‬ ‫بەهەر حاڵ گەر سەرچاوەیەکی گولەن و‬ ‫خزمەت‪ ،‬بەدیعولزەمان و پەیامەکانی (نور)‬ ‫یش بێت‪ ،‬هێشتا هەرمایەی دڵخۆشی و‬ ‫شایەنی ئەو هەموو ستایش و پێشوازییەنیە‪.‬‬ ‫ئاخر سەعید نوورسی کە بەدرێژایی ژیانی‬ ‫لە هەوڵی دامەزراندنی زانکۆیەکدا بووە‪،‬‬ ‫بەناوی (مدرسه الزهراو) لەشاری وان‪ ،‬لەو‬ ‫زانکۆیەدا وەک ئ��ەوەی فەتحوڵاڵ گولەن‬ ‫خۆی لە دیدارە ڕۆژنامەوانیەکەی ڕۆژنامەی‬ ‫(ڕوداو)دا تەئکیدی لێدەکاتەوە‪ ،‬ئەوەبووە‪:‬‬ ‫(تایبەتمەندیەک ل��ەو زان��ک��ۆی��ەدا جێی‬ ‫تێڕامان بێت ئەوەیە کە مامۆستا نوورسی‪،‬‬ ‫خوێندن و فێرکردنی بە زمانی عەرەبی‬ ‫کردۆتە واجب و زمانی تورکی بەپێویست‬ ‫و زم��ان��ی ک��وردی��ش ب��ە ج��ائ��ی��ز‪ ..‬ئەویش‬ ‫لەبەرئەوەی زمانی عەرەبی زمانی قورئان‬ ‫و ف��ەرم��وودەی��ە‪ ،‬بەدیعولزەمان بەپلەی‬ ‫یەکەم ئەوەی وەک زمانی سەرەکی خوێندن‬ ‫پێشنیار کردووە‪ .‬ئینجا لەبەرئەوەی زمانی‬ ‫تورکیش زمانی هاوبەش و بەرباڵوی هەموو‬ ‫ت��ورک��ی��اب��ووە‪ ،‬فێربونی زم��ان��ی تورکیشی‬ ‫بەپێویست زانیووە‪ .‬دواجار مامۆستا ئەوەشی‬ ‫لەبیرنەچووەو لە نەخشەی زانکۆکەیدا‪-‬‬ ‫مدرسه الزهراو‪ ،-‬باس لەوە دەکات کە لەپاڵ‬ ‫زمانی عەرەبی و تورکیدا ئەو قوتابیانەی‬ ‫خوازیارن‪ ،‬دەتوانن فێری کوردی ببن و وەک‬

‫بیروڕا ‪15‬‬

‫ژماره (‪ )1749‬چوارشهممه ‪2018/4/11‬‬

‫پرسی کورد‬ ‫لە دنیاو لەهەر چوار‬ ‫پارچەی کوردستاندا‬ ‫پرسێکی سەرومڕ‬ ‫سیاسیە‪ ،‬بەاڵم گولەن‬ ‫و بزاڤەکەی تەنها وەک‬ ‫کێشەی سیاسی پرسی‬ ‫کورد ناخوێننەوە‬ ‫زمانیش بەکاری بهێنن)‪.‬‬ ‫ئەم دیدگای بەکەم سەیرکردنەی کوردو‬ ‫زمانی ک��وردی الی گولەن و ئ��ەو هەستی‬ ‫دۆنیەت و خۆ بەکەم زانینەی سەعیدی‬ ‫نوورسی خۆی وەک کوردو بۆ زمانی کوردی‪،‬‬ ‫جێی ڕەخنەو سەرزەنشتە‪ ،‬نەک ستایشکردن‬ ‫و پیاهەڵدان‪ .‬زمان وەک شوناسی نەتەوەو‬ ‫مامەڵەکردن لەگەڵیدا بەو شێوەیە‪ ،‬ئەوپەڕی‬ ‫ب��ەک��ەم گرتنی ئ��ەو گ��ەل و میللەتەیە‬ ‫کەبەکاری دەبەن و قسەی پێدەکەن‪.‬‬ ‫کردنی زمانی عەرەبی بە (واجب) و زمانی‬ ‫تورکی بە (پێویست)و کوردی بێ ساحێب و‬ ‫بێ دەوڵەت و بێ خانەوالنەش بە (جائیز)‪،‬‬ ‫ئ��ەوپ��ەڕی سوکایەتی و ب��ەک��ەم گ��رت��ن و‬ ‫بچوککردنەوەیە کە زانایەکی کورد لەگەڵ‬ ‫نەتەوەکەیدا پ��ەی��ڕەوی دەک��ات و دوات��ر‪،‬‬ ‫موجەدیدێکی عوسمانلیش دێت کار لەسەر‬ ‫ئەوەدەکات و تۆخترو تۆختری دەکاتەوە‪.‬‬ ‫ئەم موجەدیدە هەر بەوەشەوە ناوەستێت‬ ‫و ل��ەپ��اڵ ئ����ەوەدا‪ ،‬ل��ەڕێ��ی ڕۆژن��ام��ەی��ەک��ی‬ ‫کوردی و لەسەدەی بیست و یەکدا بەدەنگی‬ ‫ب��ەرز دەڵێت‪( :‬جێی خۆیەتی ئ��ەوە بڵێم‬ ‫کە پێویستە دایکان و باوکانیش گرنگی‬ ‫بەوەبدەن‪ ،‬ڕۆڵەکانیان فێری زمانی تورکی‬ ‫ببن)‪ .‬بۆ زانیاری زیاتر بڕوانە‪( :‬فەتحوڵاڵ‬ ‫گولەن‪ :‬دید و پرسی ک��ورد‪ -‬ئامادەکردنی‬ ‫ڕێبوار کەریم وەلی‪ -‬دەزگای چاپ و پەخشی‬ ‫کانی عیرفان‪ ،‬هەولێر‪ -‬چاپی یەکەم‪-2014 ،‬‬ ‫ل‪.)101‬‬ ‫ب��ۆ داپۆشینی ئ��ەو ئەنگێزە ئەتنیکی و‬ ‫ئایدیۆلۆژیەش‪ ،‬هۆجا ئەفەندی لەبەشێکی‬ ‫دیکەی قسەکانیدا بە تۆنێکی عاریفانەو‬ ‫دیبلۆماتیانە دەڵێت‪( :‬لە فەرهەنگی ئێمەدا‬ ‫شتێک نییە ناوی پڕوپاگەندەی ئایدیۆلۆژی‬ ‫بێت‪ ،‬لێرەدا ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە برایەتی‬ ‫ئیسالمیە)‪.‬‬ ‫ب��ەدرێ��ژای��ی س���ەدەی بیستەم‪ ،‬س��ەدەی��ەک‬ ‫ک��ە ل��ەه��ەر چ��وارپ��ارچ��ەی ک��وردس��ت��ان��دا‬ ‫ستراتیژیەتی ک���ورد ق���ڕان ت��ا ئ��ەوپ��ەڕی‬ ‫پ��ەی��ڕەوک��را‪ ،‬هێزو حیزب و ڕێکخراو و‬ ‫دەس��ەاڵت��دارە ئیسالمیستەکانی ناوچەکە‪،‬‬ ‫کوردیان بەدروشمی (برایەتی ئیسالمی و‬ ‫هەموومان موسڵمان و بەندەی خواین و‬ ‫کورد برایەکی موسڵمانە)‪ ،‬بەنج کردبوو‪.‬‬ ‫ئێستاشی لەگەڵدابێت ئەردۆگان و پارتی‬ ‫داد و گەشەپێدان‪ ،‬فەتحوڵاڵ گولەن و بزاڤی‬ ‫خزمەت‪ ،‬دوای (دەرسیم و ئامەدی سوور و‬ ‫ڕۆبۆسکێ و عەفرین و کۆبانی و‪ ...‬هتد)‪،‬‬ ‫دەیانەوێت بەهەمان سیاسەت و ستراتیژ‪،‬‬ ‫کورد لە خشتەبەرن و کێشە سەرەکیەکەی‬ ‫وەک نەتەوەیەکی زی��ن��دوی خ��اوەن ماف‬ ‫بیربەرنەوە‪.‬‬ ‫ئەو قسەوباسانەی بیست ساڵ بەر لەئێستا لە‬ ‫گۆڤاری (ڕەهەند)ی ژمارە (‪)2‬ی ساڵی (‪)1997‬‬ ‫و لە مێزگردی (وێنە و تراژیدیا)دا هاتووە‪،‬‬ ‫بۆ ئەمرۆش دەس��ت دەدەن و واڵمێکن بۆ‬ ‫سیاسەتەکانی‪Akp‬و ئەردۆگان‪ ،‬هەروەها بۆ‬ ‫دیدو بۆچونەکانی فەتحوڵاڵ گولەن و بزاڤی‬ ‫خزمەت لەسەر پرسی کورد‪.‬‬ ‫ل��ەوێ��دا م��ەری��وان وری���ا قانع دەنوسێت‪:‬‬

‫(ئیسالم وەک ئاینێکی ئەنتەر ناسیۆنال کە‬ ‫بۆ هەموو مرۆڤایەتی هاتووە‪ ،‬لەسنوریدا‬ ‫ن��ەب��ووە پ��رۆژەی��ەک��ی تایبەتی پێشکەش‬ ‫ب��ە ک��ورد ب��ک��ات‪ .‬ئیسالمی ه��اوچ��ەرخ لە‬ ‫ئەزمونی ئێرانیەوە‪ ،‬تا ئەزمونی ئەربەکان‬ ‫و بەتێپەڕین بە ئەزمونی هەموو حیزبە‬ ‫ئیسالمیە عێراقیەکاندا‪ ،‬هەرهەموویان‬ ‫لەسەر ئەو خاڵە تەبان کە کورد برایەکی‬ ‫موسڵمانەو ئیتر لە پشت ئەو ڕستەیەوە‪،‬‬ ‫هەموو مافەکانی کورد ونە)‪.‬‬ ‫ه��ەر لەهەمان مێزگرددا بەختیار عەلی‬ ‫دەڵێت‪( :‬چارەسەری حیزبە ئیسالمیەکان‬ ‫بۆ کێشەی ک��ورد‪ ،‬لە چ��ارەس��ەری بەعس‬ ‫ڕادیکالترنییە‪ ..‬ئ��ەوەی بیەوێت ئیسالم‬ ‫لەدەرەوەی بزاوتی ناسیۆنالیزم بخوێنێتەوە‪،‬‬ ‫بەهەڵەیەکی گ����ەورەدا دەچ��ێ��ت‪ .‬کاتێک‬ ‫ئیسالم لە چوارچێوەی دەوڵەتی ناسیۆنالدا‬ ‫ک��اردەک��ات‪ ،‬بەناچاری دەبێتە خیتابێکی‬ ‫ناسیۆنالی)‪ .‬بڕوانە (ڕەهەند‪ -‬ژمارە ‪.)1997 ،2‬‬ ‫ل��ێ��رەوە تێدەگەین ب��زاوت��ە ئیسالمیەکان‬ ‫ل��ەس��ەدەی ڕاب����ردوو ل��ە ئێستادا‪ ،‬بەباڵی‬ ‫سیاسی و ب��ەب��اڵ��ی ک��ۆم��ەاڵی��ەت��ی��ەوە (کە‬ ‫ئیخوان و خزمەت) نوێنەرایەتیان دەکەن‪،‬‬ ‫سەرەکیترین ستراتیژێکیان بۆ مامەڵەکردن‬ ‫لەگەڵ میلەتی ک��وردا ئ��ەوەب��ووە‪ ،‬وێنەی‬

‫ئیسالم وەک‬ ‫ئاینێکی ئەنتەر‬ ‫ناسیۆنال کە بۆ هەموو‬ ‫مرۆڤایەتی هاتووە‪،‬‬ ‫لە سنوریدا نەبووە‬ ‫پرۆژەیەکی تایبەتی‬ ‫پێشکەش بە کورد‬ ‫بکات‬ ‫کورد بگۆڕن بۆ وێنەی برایەکی موسڵمان‪.‬‬ ‫هەوڵی بێوچانی ئ��ەوان بۆ ئ��ەوەب��ووەو بۆ‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬کورد وێنەی خۆی وەک موسڵمانێک‬ ‫الشیرینتربێت وەک لە کوردێک و وەک لە‬ ‫کوردستانییەک‪.‬‬

‫ستراتیژیەتی (ک��ورد برایەکی موسڵمانەو‬ ‫هیچی ت��ر)‪ ،‬ل��ەالی��ەن ئیسالمی سیاسی و‬ ‫ئیسالمی کۆمەاڵیەتیەوە‪ ،‬هەڕەشەیەکی‬ ‫ج��دی��ی��ە ل��ەس��ەر ش��ون��اس��ی ک���وردب���ون و‬ ‫پرۆسەیەکی ترسناکە بۆ لە کوردخستن‪.‬‬ ‫مەرامی ڕاستەقینەی ئەم کتێبە‪ ،‬شتێکی‬ ‫دیکەیە کە دوورە لەپرسی ک��ورد‪ .‬گولەن‬ ‫و خزمەتیش نەهیچیان پێیە بۆ ک��وردو‬ ‫نەهچیشیان پ��ێ��دەک��رێ��ت‪ .‬ئ��ام��ادەک��اری‬ ‫کتێبەکەش هەر لەسەرەتاوەو بۆ شاردنەوەی‬ ‫ئەم ڕاستیە‪ ،‬دەنوسێت‪( :‬ڕاستە بزاڤەکەی‬ ‫فەتحوڵاڵ گولەن‪ -‬خزمەت‪ -‬ڕەوتێکی سیاسی‬ ‫تەنزیمی نییە‪ ،‬بەاڵم ئەمە مانای ئەوەنییە‬ ‫هیچیان بۆ دۆزی ک��ورد نەکردبێت)‪ .‬بێ‬ ‫ئەوەی پێمان بڵێت ئەو شتانە چین کە بۆ‬ ‫دۆزی کوردیان کردووە‪.‬‬ ‫مەبەستی ئەم کتێبە بەر لەپرسی کورد‬ ‫شتگەلێکی دیکەیە‪ ،‬کە ئامادەکارەکەی بەم‬ ‫شێوەیە باسی دەک��ات‪( :‬من دەمویست ببم‬ ‫بەیەکەم ڕۆژنامەنوسی کوردو هەفتەنامەی‬ ‫ڕووداو‪-‬ی���ش ببێت بەیەکەم ب��اڵوک��راوەی‬ ‫ک���وردی ک��ە گفتوگۆ ل��ەگ��ەڵ یەکێک لە‬ ‫کاریگەرترین کەسایەتیەکانی ئەم سەردەمە‬ ‫دەکات‪ ..‬ئەم کتێبەی بەردەستتان جیا لەو‬ ‫گفتوگۆیەی باسی لێکرا‪ ،‬چەند بابەتێکی‬

‫دیکەی بۆ زیادکراوە‪ ،‬تا پەنجەرەیەک بێت‬ ‫بۆ خوێنەری کورد‪ ،‬بەسەر ناسینی بزاڤی‬ ‫خ��زم��ەت و تێگەیشتن ل��ە بۆچونەکانی‬ ‫مامۆستا فەتحوڵاڵ گولەن)‪.‬‬ ‫مەبەستێکی دیکەی کتێبەکە جگە لەوانە‬ ‫ت��ۆخ��ک��ردن��ەوەو دەم����ەزەردک����ردن����ەوەی‬ ‫پ���ەی���وەن���دی ک������وردو ت���ورک���ی ب���رای���ە‪.‬‬ ‫ئ��ەوەت��ائ��ام��ادەک��اری کتێبەکە دەپرسێت‪:‬‬ ‫(پەیوەندی دۆستانەی نێوان گەلی کوردو‬ ‫ت��ورک‪ ،‬پێشکەوتنی بەرچاوی بەخۆیەوە‬ ‫بینیووە)‪.‬‬ ‫فەتحوڵاڵ گولەنیش بۆ قوڵکردنەوەی ئەو‬ ‫پەیوەندیانە وەسیەتەکەی مەالمستەفا‬ ‫بەبیردێنێتەوەو دەڵێت‪( :‬ئ��ەو وەسیەتە‬ ‫ک��ە ب��ەڕێ��ز مەسعود ب��ارزان��ی لەچەندین‬ ‫کاتی جیاوازدا ئاماژەی بۆکردووە‪ ،‬جەخت‬ ‫لەوە دەکاتەوە کە با پەیوەندیتان لەگەڵ‬ ‫تورکدا باش بێت و کێشە بۆ تورکیا دروست‬ ‫مەکەن‪ ،‬بەڵکو ه��ەردەم هاوپەیمان بن لە‬ ‫گەڵیان)‪ .‬وەک گولەنیش دەڵێت‪( :‬لەڕاستیدا‬ ‫ئ��ەوە تێڕوانینێکە گ��وزارش��ت لەهەستی‬ ‫هەردووالدەکات و شایەنی سەرنجە)‪.‬‬ ‫ه��ەردەره��ەق بەو پرسە فەتحوڵاڵ گولەن‬ ‫ب��ۆ چ���ارەس���ەری ک��ێ��ش��ەی ک����ورد‪ ،‬چەند‬ ‫قسەیەکی عەنتیکە دەک���ات و دەڵ��ێ��ت‪:‬‬ ‫(ئ��ەوەی لێرەدا دەکەوێتە ئەستۆی تورکیا‬ ‫ئەوەیە‪ ،‬بەو ئەندازەیەی ماف و ئازادیە‬ ‫پێویستەکانی هاونیشتمانیە کوردەکانی‬ ‫خۆی دەستەبەردەکات‪ ،‬درێژکردنی دەستی‬ ‫یارمەتیە بۆ ئەو کوردانەی بەناوچەکانی‬ ‫دیکەی دنیادا‪ ،‬لە چەرمەسەریدان و داکۆکی‬ ‫کردنە لەمافی ئەو کوردانەی‪ ،‬بەهۆکاری‬ ‫سیاسی و دینی و نەژادی دووچاری مەینەتی‬ ‫بونەتەوە‪ ،‬لەڕێی نەتەوەیەکگرتووەکان‬ ‫و سەکۆو ڕێکخراوە نێودەوڵەتیەکان و‬ ‫نوێنەرایەتی کردنیانە‪ ،‬لە پێناو حەقیانەت‬ ‫و حەقویستیدا)‪ .‬بڕوانە‪( :‬فەتحوڵاڵ گولەن‪-‬‬ ‫دیدو پرسی کورد‪ ،‬ل‪ .)111‬هەرچەند دێڕێک‬ ‫دوای ئ��ەوەش (نازانم بەڕاسیەتی یان نا)‪،‬‬ ‫هۆجا ئەفەندی دەڵێت‪( :‬ب��ەر لە ک��وردان‬ ‫خۆیان‪ ،‬پێویستە تورکان خۆیان بەخاوەنی‬ ‫دۆزی کورد بزانن)‪.‬‬ ‫ئ��ەڵ��ب��ەت ئ��ەم ق��س��ەو پ��ەرەگ��راف��ان��ە هیچ‬ ‫کۆمێنتێک هەڵناگرن‪ .‬سەیرکردنی دۆخی‬ ‫ڕۆب��ۆس��ک��ێ و ئ��ام��ەدی س��ور و قەندیل و‬ ‫عەفرین‪ ،‬بەدەست لەشکر و هێزە ئیسالمیە‬ ‫م��ۆدێ��رن و هیومانیستەکانی تورکیاوە‪،‬‬ ‫بارتەقای نوسینی دەی��ان کتێب و وت��ارە‪.‬‬ ‫کەسێک الی وابێت تورکیا ماف و ئ��ازادی‬ ‫پێویستی بۆ هاونیشتمانیە کوردەکانی‬ ‫خ��ۆی ب��ە زی����ادەوە دەس��ت��ەب��ەر کردبێت‬ ‫و لێشی ڕاببینێت‪ ،‬دەستی یارمەتی بۆ‬ ‫کوردانی ستەمدیدە لەسەرتاسەری جیهاندا‬ ‫درێژبکات‪ ،‬مایەی هەڵوەستە لەسەر کردنە‪.‬‬ ‫لە کاتێکدا ئێستا کورد لە (باکور و باشور‬ ‫و ڕۆژئ������اوا)‪ ،‬ل���ەب���ەردەم ستراتیژیەتی‬ ‫قڕکردندایە لەالیەن ئەردۆگان و پارتی داد‬ ‫و گەشە پێدانی ئیسالمیەوە‪ .‬ئەو ئەردۆگان‬ ‫و ‪AKP‬دروس�����ت ب���وون و گ���ەورەب���وون و‬ ‫گەشەسەندن و پڕکێشی کردنەکانی‪ ،‬لەسەر‬ ‫شانی دوو هێزبوو (یەکێتی جیهانی زانایانی‬ ‫جیهانی موسڵمان ب��ەڕاب��ەرای��ەت��ی یوسف‬ ‫قەرزاوی و عەلی قەرەداغی‪ ،‬لەگەڵ بزاڤی‬ ‫خزمەت بەڕابەرایەتی فەتحوڵاڵ گولەن)‪.‬‬ ‫ئ��ەم دوو گ��روپ��ە س��ەرخ��ان و ژێرخانی‬ ‫حکومەتەکەی ئەردۆگان و ئاکەپە پێکدێنن‪،‬‬ ‫حکومەتێک کە سیاسەتێکی فاشیستانەی ڕوو‬ ‫قایمانە لەبەرامبەر هەمووشتێکی کوردیدا‬ ‫پەیڕەو دەک��ات‪ .‬ئەگەر دەستدان لەپشتی‬ ‫ئەردۆگان وپارتەکەیجارێک خیانەت بێت‪،‬‬ ‫ئەوا ستایشکردن و پیاهەڵدان و بەرگریکردن‬ ‫لە یەکێتی جیهانی زانایانی موسڵمان و لە‬ ‫بزاڤی خزمەت و فەتحوڵاڵ گولەن‪ ،‬دەجار‬ ‫شەرم و شورەییە‪.‬‬ ‫ئاخر کوردایەتی بەوەناکرێت‪ ،‬نەفرەت لە‬ ‫کەمالیزم بکەیت و لەبەرامبەردا باوەش بۆ‬ ‫شۆڤێنیزمێکی ئیسالمی‪ -‬تۆرانی بکەیتەوە‪.‬‬ ‫باوکی تورکانت قبوڵ نەبێت ‪ ،‬ولێ دەستەو‬ ‫نەزەر لەحزوری هۆجا ئەفەندیدا بوەستیت‪.‬‬

‫هەناسە‬

‫لە‌فەیسبوک‌الیکمان‌بکەن‬

‫‪HawlatiNews‬‬

‫به‌رپرسیارێتى‌حکومه‌ت‬ ‫دواى‌په‌سه‌ندکردنى‌یاساى‌خانه‌نشینى‌‬ ‫ئارا ئیبراهیم‬ ‫پهرلهمانى کوردستان جارێکى تر گفتوگۆ لهسهر پڕۆژه یاساى چاکسازیى خانهنشینان‬ ‫دهکاتهوه‪ ،‬ئهگهر دهستکاریکردنى موچهى خانهنشینى پله بااڵکان بهتهواوى دهستکاریى‬ ‫بکرێت‪ ،‬دۆخى دارایى ههرێمى کوردستان دهگۆڕێت‪.‬‬ ‫وهک پهرلهمانتارانى کوردستان باسى دهکهن‪ ،‬بهسهندکردنى پڕۆژهکه زیاتر له ‪ 100‬ملیار‬ ‫دینار دهگهڕێنێتهوه بۆ خهزێنهى حکومهتى ههرێم‪ ،‬ئهم بڕه پارهیه گۆڕانکارى زۆر له‬ ‫کهمکردنهوهى خهرجییهکانى حکومهتدا دروستدهکات‪.‬‬ ‫پێویسته پهرلهمانى کوردستان پهله بکات له کهمکردنهوهى موچهى خانهنشینى پله بااڵکان‬ ‫تا دادپهروهرى له پێدانى موچهدا بهرجهسته بکات و ئهو پارهیهشى دهگهڕێتهوه بۆ حکومهت‬ ‫رایبگهیهنێت و ئاشکراى بکات و موچه بهبێ پاشهکهوت دابهشبکات‪ ،‬چونکه چهند ساڵێکه‬ ‫فهرمانبهران و مامۆستایان لهدۆخێکى خراپى ئابووریدا ژیان دهگوزهرێنن‪.‬‬ ‫گفتوگۆکانى ئهم دواییهى نێوان حکومهتى ههرێم و حکومهتى عێراق لهڕووى ئابوورییهوه‪،‬‬ ‫ههنگاوێکى گرنگى بڕى‪ ،‬بهتایبهت دواى دابینکردنى ‪ 317‬ملیار دینارى مانگانه بۆ پێدانى‬ ‫موچهى فهرمانبهران‪.‬‬ ‫حکومهتى ههرێم‪ ،‬مانگانه ‪300‬ه��هزار بهرمیل نهوتى لهمانگى ئ��ازاردا رهوان��هک��ردووه‪ ،‬که‬ ‫داهاتهکهى دهگاته ‪ 648‬ملیار دینار لهگهڵ ‪ 120‬ملیار دینارى داهاتى ناوخۆ ئهو پارهیهى بهغدا‬ ‫بۆ ههرێمى دهنێرێت زیاتر له یهک ترلیۆن دینار دهکات‪ ،‬هاوکات حکومهتى ئهمهریکاش‬ ‫مانگانه بڕى ‪ 25‬ملیار دینار ڕهوانهى ههرێم دهکات بۆ موچهى هێزهکانى پێشمهرگهیه‪.‬‬ ‫پێشتر وهزارهتى دارایى حکومهتى ههرێم ڕایگهیاندبوو بۆ دابینکردنى موچهى فهرمانبهران‬ ‫بهسیستهمى نوێى پاشهکهوت‪ ،‬پێویستى به ‪ 720‬ملیار دیناره بهپێى سیستهمى مووچهى‬ ‫تهواویش پێویستى به ‪ 900‬ملیارە‪.‬‬ ‫دهتوانین بڵێن پهسهندکردنى یاساى خانهنشینى دۆخى دارایى حکومهتى ههرێمى کوردستان‬ ‫دهگۆڕیت‪ ،‬دواى پهسهندکردنى گهڕانهوهى ‪ 100‬ملیار دینار بۆ حکومهت‪ ،‬هیچ بیانوویهک‬ ‫نامێنێت موچهى فهرمانبهران و مامۆستایان پاشهکهوتى لێبکرێت‪.‬‬ ‫ههموو کات وهک ئابووریناسان باسمان لهوهکردووه حکومهتى ههرێم پالنى جدى نهبووه‬ ‫بۆ چارهسهرکردنى دۆخى ئابوورى‪ ،‬ههرچهنده چهندین پێشنیارى ئابورریانه خراوهته‬ ‫بهردهستى‪ ،‬بهاڵم ناشهفافییهت لهدۆسیهى داراییدا حکومهتى بهرهو ههڵدێر بردو بووه هۆى‬ ‫دروستبوونى خۆپیشاندان و ناڕهزایهتییهکان‪.‬‬ ‫لهئێستادا بهرهو ههڵبژاردنى ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق ههنگاو دهنێن و دهزانین دۆخى‬ ‫دارایى دهبێته یهکالیکردنهوهى ملمالنێى لیسته بهشداربووهکانى ههڵبژاردن‪.‬‬ ‫حکومهت بۆ ئهوهى رووى سپى خۆى پیشانى هاواڵتیان و موچهخۆران بدات شهفافییهت‬ ‫و داهات و خهرجییهکانى روونبکاتهوه تا متمانه لهنێوان حکومهت و هاواڵتیاندا دروست‬ ‫بێتهوه‪ ،‬چونکه نهبوونى متمانه بووه هۆى خۆپیشاندانهکان و سهرههڵدانى ناڕهزایهتییهکان‪.‬‬ ‫حکومهتى ههرێم که دهستکاریى پاشهکهوتى موچهى کردووه بازاڕ جوڵهى تێکهوتووه و‬ ‫عهقارات نرخى بهرزبۆتهوه‪ ،‬واتا بهدیوێکى تردا خهڵک متمانهى به بازاڕ بۆ دروست بۆتهوه‪،‬‬ ‫ئهگهر حکومهت ئهو ‪ 100‬ملیار دینارهى لهپڕۆژه یاساى خانهنشینى بۆى دهگەڕێتهوه بیخاتهڕوو‬ ‫لهچیدا خهرجى دهکات‪ ،‬ئهوهندهى تر متمانهو جوڵهى ئابوورى زیاددهکات‪.‬‬ ‫ئهگهر حکومهت لهههنگاونانى چاکسازیدا دهنگى دلێر بێت و بڕیارى ئازایانه بدات‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ئهو بڕیارانهش زیانى گروپێکى ناو الیهنێکى سیاسى تێدا بێت نابێت بوهستێت‪.‬‬ ‫لهههر واڵت و ههرێمێکدا سهقامگیرى ئابوورى دروستت ببێت که حکومهت لێى بهرپرسه‬ ‫گهشهسهندنى ئابوورى لێدهکهوێتهوەو کهرتى تایبهتیش سهرمایهى زیاتر دههێننه ئهو‬ ‫واڵتهوه‪ ،‬بهپێچهوانهوه ئهگهر متمانه به بازار الواز بێت و حکومهت ههست به بهرپرسیارێتى‬ ‫نهکات دۆخى ئابوورى بهردهوام لهداکشاندا دهبێت و کهمترین سهرمایهگوزارى تێدا دهبێت‪.‬‬

‫بینەری سایتی ‪ ‬بن‬ ‫‪www.hawlati.co‬‬ ‫‪www.hawlati.net‬‬ ‫‪@HawlatiNews‬‬

‫‪‬‬

‫خاوەن ئیمتیازو سەرنوسەر‪:‬‬ ‫تارق فاتیح‬

‫ناونیشان‪ :‬شەقامی سالم ‪ -‬نزیك بەڕێوەبەرایەتی پەروەردە‬ ‫باڵەخانەی نازناز ‪ -‬شوقەی ‪8‬‬

‫تەلەفۆن‪:‬‬ ‫‪0533188045‬‬