Hawlati No. 1751

‫نرخ‪ 1000 :‬دینار‬

‫رۆژنامەیەکی سیاسیی گشتیی ئەهلییە‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪201٨/4/25‬‬

‫کاندیدێکی هاوپەیمانی‪:‬‬

‫کۆنگرەکانی‬ ‫ئەندامی‬ ‫‪٨٠‬‬ ‫لە‬ ‫زیاتر‬ ‫‪4‬‬ ‫کۆمەڵ و یەکگرتوو لە هاوپەیمانیدان‬ ‫‪2‬‬ ‫شارەدێیەک رێگە‬ ‫بەبانگەشەی‬ ‫هەڵبژاردن نادەن‬

‫‪3‬‬ ‫بەشداری مندااڵن لە‬ ‫بانگەشەدا حزبەکانی‬ ‫ئیحراج نەکردووە‬ ‫بەرهەم ساڵح لەگەڵ هەریەکە لە ئارام قادر و محەمەد رەئوف لەکۆنگرەی دامەزراندنی هاوپەیمانی‬

‫‪5‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫مشتومڕ لەسەر‬ ‫وەنکۆین بەردەوامە‬

‫‪10‬‬ ‫پارەی بەغدا دەهێنمەوە‬ ‫بۆ هەژاران‬

‫‪8‬‬

‫ئەمەریکاو سعودیە‬ ‫هەوڵی بەرزکردنەوەی‬ ‫نرخی نەوت دەدەن‬

‫‪2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫‪hawlatihawal@gmail.com‬‬

‫شارەدێیەک رێگه بەهەڵواسینی پۆستهرو وێنهو کاندید نادەن‬ ‫‪‬‬ ‫دانیشتوانی زهڕای��هن��ی کۆن له دهڤ��هری‬ ‫ش����ارهزوور ب��ه کۆدهنگی بڕیاریانداوه‬ ‫رێگهنهدرێت هیچ الیهنێکی سیاسی و‬ ‫کاندیدێک ئااڵو وێنهو پۆستهر لهسنوری‬ ‫گوندهکهیان ههڵبواسرێت و بانگهشه‬ ‫بکرێت بۆ ههڵبژاردنی پهرلهمانی عێراق‪،‬‬ ‫ئەمەش بههۆی ئهوهی لهماوهی رابردوودا‬ ‫ک���ەس ب����هدهم داواک��اردی��هک��ان��ی��ان��هوه‬ ‫نەڕۆیشتووە وەکو خۆیان دیڵێن‪.‬‬ ‫زهرای������هن ک���ۆن ل�����هرووی ئ��ی��داری��هوه‬ ‫س��هرب��هن��اح��ی��هی وارم���اوای���ه ل��هق��هزای‬ ‫شارهزوور و کۆنترین گوندی ناوچهکهیهو‬ ‫ژمارهی دانیشتوانهکهی نزیکهی ‪ 500‬ماڵ‬ ‫دهبێت‪ ،‬نزیکهی هەزارو ‪ 500‬دهنگدهریان‬ ‫ههیهو زۆرب��هی دانیشتوانهکهی بهکاری‬ ‫کشتوکاڵ و ئاژهڵداردیهوه سهرقاڵن‪.‬‬ ‫ههرچهنده م��اوەی ‪ ١0‬رۆژە لهههرێمی‬ ‫ک��وردس��ت��ان بانگهشه ب��ۆ ههڵبژاردنی‬ ‫ئ��هن��ج��وم��هن��ی ن���وێ���ن���هران���ی ع��ێ��راق‬ ‫دهس��ت��ی��پ��ێ��ک��ردوه‪ ،‬ب����هاڵم ل��هس��ن��وری‬ ‫زهڕایهن هیچ وێنهو پۆستهرێکی الیهنه‬

‫سیاسییهکان نابینرێت‪.‬‬ ‫نهوزاد سهعید ئهنجومهنی گوندهکه ئاماژه‬ ‫بهوهدهکات لهههڵبژاردنهکانی رابردوودا‬ ‫ههمویان بهئومێدێکی زۆره بانگهشەیان‬ ‫بۆ الیهنه سیاسییهکان دهک��ردو چاویان‬ ‫لهوهبوو حکومهت وهک ناوچهکانی تر‬ ‫ئاوڕ لهگوندهکهیان بداتهوه‪ ،‬وتى «بهاڵم‬ ‫بۆمان رونبویهوه تهنها لهکاتی ههڵبژاردن‬ ‫ئێمهیان بیرهو هیچ لهداواکارییهکانی‬ ‫ئێمه جێبهجێ ناکهن‪ ،‬حکومهت تهنها‬ ‫ئێمهی ههڵخهڵهتاندوهو چیتر ئامادهنین‬ ‫دهنگ بدهین بهم الیهنه سیاسییانه«‪.‬‬ ‫ئهنجومهنی زهڕای���هن لهبهشێکی تری‬ ‫قسهکانیدا به‪ ‬وت «بۆیه بهتێکڕای‬ ‫دهنگی دانیشتوان بۆ ئهم ههڵبژاردنه‪،‬‬ ‫بڕیارمانداوه نابێت هیچ الیهن و پارت‬ ‫و کاندیدێک ئااڵو وێنهی خۆی لهسنوری‬ ‫گوندهمان ههڵبواسێت‪ ،‬چونکه ئێستا‬ ‫س��هردهم��ی ه��ۆش��ی��ارب��ون��هوهی خهڵکهو‬ ‫ههموومان دهزانین ئهوان چۆن لهرابردوو‬ ‫م��ام��هڵ��هی��ان ل��هگ��هڵ ک���ردووی���ن‪ ،‬بۆیه‬ ‫رێگهمان ن��هداوه کهس بانگهشه بکات و‬ ‫وێنهو پۆستهر ههڵبواسێت»‪.‬‬

‫ههڵبژاردن یادی‬ ‫رۆژنامهگهری کوردی‬ ‫ساردوسڕ کرد‬

‫‪‬‬ ‫یادی ‪ ١٢0‬ساڵهى رۆژنامهگهریی له ههرێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان ج��ی��اواز ل��ه س��ااڵن��ى پێشوو‪،‬‬ ‫ب��هش��ێ��وهی��هک��ى س��اردوس��ڕ ب��هڕێ��وهچ��وو‪،‬‬ ‫ئهمهش بههۆى باڵکێشانى ههڵمهتهکانى‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردن بهسهر میدیاکاندا‪.‬‬ ‫ح���اک���م ئ������ازاد‪ ،‬ن��هق��ی��ب��ی س��هن��دی��ک��اى‬ ‫رۆژن��ام��هن��ووس��ان ب��ه رۆژن���ام���هى ‪‬‬ ‫راگهیاند که یادهکه بههۆى بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردن و قهیرانى داراییهوه ساردوسڕی‬ ‫پێوه دیاربووه‪ ،‬بهاڵم لهههمانکاتدا چهندین‬ ‫چاالکی جۆراوجۆر بهڕێوهچوون‪.‬‬

‫حاکم ئازاد‪ ،‬رونیکردهوه که وهکو سهندیکا‬ ‫سمینارێکیان ل��ه ه��هول��ێ��ر س��ازک��ردوه‪،‬‬ ‫سهبارهت به «بەرپرسیارێتی نیشیمانیی‬ ‫میدیای کوردی»‪.‬‬ ‫ههروهها ئاماژهى بهوهکرد که له سلێمانى‬ ‫و ه��هن��دێ��ک ش���ارو ش��ارۆچ��ک��هى تریشدا‬ ‫مهراسیمى تایبهت بهو رۆژه سازکراوهو له‬ ‫رۆژانى تریشدا بهردهوامدهبێت‪.‬‬ ‫ی��ادی رۆژنامهگهریی ک��وردی سااڵنه یاد‬ ‫دهک��رێ��ت��هوه‪ ،‬بههۆى دهرچ��وون��ى یهکهم‬ ‫رۆژنامهى کوردی به ناوى «کوردستان» له‬ ‫الیهن مقداد مهدحهت بهدرخان‪ ،‬له قاهیره‬ ‫یهکهم ژمارهى چاپ و باڵوکردهوه‪.‬‬

‫زه‌رایه‌نی‌کۆن‌له‌‌ده‌ڤه‌ری‌شاره‌زوو ‌ر‬

‫فۆتۆ‪‌‌:‬‬

‫ههرچهنده زهڕای���هن کۆنترین گوندی‬ ‫ناوچهکهیه‪ ،‬ب��هاڵم حکومهت کهمترین‬ ‫هاوکاری و پڕۆژهی گهیاندووەته گوندهو‬ ‫به وت��ەی دانیشتوانهکهی تهنها تۆڕی‬ ‫ئ��اوی خواردنهوهیان بۆ ک��راوه‪ ،‬ئهویش‬ ‫لهالیهن رێکخراوێکی خێرخوازهوه بوهو‬ ‫قوتابخانهکهشیان لهساڵی ‪ ١970‬لهسهردهمی‬

‫رژێمی بهعسدا دروستکراوه‪.‬‬ ‫ه��اوس��هر ه��ی��دای��هت ئ��هن��دام��ی گروپی‬ ‫ژینگهپارێزی زهڕای���هن���ه‪ ،‬ئ��هو گروپه‬ ‫کارهکهیان ل��هب��واری هۆشیارکردنهوهی‬ ‫هاواڵتیان و پاک ڕاگرتنی ژینگه کاردهکات‪،‬‬ ‫ئ���هو ئ��ام��اژه ب���هوه دهدات ل��هزۆرب��هی‬ ‫ناوچهکان پێشێلکاریی ک��راوه لهشوێنه‬

‫گشتییهکان و ژینگه شێوێنراوهو پاشماوهی‬ ‫س��هدان ئااڵو وێنهی دڕاو ب��هدارو دیوارو‬ ‫شوێنهکانی ترهوه بهجێهێڵراوه که ئهمه‬ ‫ههموو ههڵبژاردنێک دووباره دهبێتهوه‪.‬‬ ‫ه��اوس��هر وت��ی «بهههوڵی ئێمهو چهند‬ ‫ک��هس��ای��هت��ی��دهک��ی ت����ری گ���ون���دهک���ه‪،‬‬ ‫خۆشبهختانه توانرا رێگهنهدرێت هیچ‬ ‫پۆستهرو وێنهیهک لهزەڕایهن ههڵبواسرێت‬ ‫و ژی��ن��گ��هی ن��اوچ��هک��ه بشێوێنرێت‪،‬‬ ‫هیوادارین ناوچهکانی دیکهش چاو لهئێمه‬ ‫بکهن چونکه ههڵواسنی ئهو ههموو ئااڵو‬ ‫دروشم و وێنانه تهنها روکهشهو جێگهی‬ ‫هیچ ناگرێت دوای ه��هڵ��ب��ژاردن هیچی‬ ‫لێناکرێتهوه«‪.‬‬ ‫له ‪١5‬ی ئهم مانگهوه بهفهرمی لهههرێمی‬ ‫ک��وردس��ت��ان بانگهشه ب��ۆ ههڵبژاردنی‬ ‫ئ��هن��ج��وم��هن��ی ن���وێ���ن���هران���ی ع��ێ��راق‬ ‫دهس��ت��ی��پ��ێ��ک��ردوه‪ ،‬ب��ڕی��اره ‪١٢‬ی مانگی‬ ‫داهاتوو هەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق‬ ‫بەڕێوەدهچێت و لە ئاستی هەرێم ‪50٣‬‬ ‫کاندید کێبڕکێ بۆ بەدەستهێنانی ‪٤٦‬‬ ‫کورسی پەرلەمانی عێراق دەکەن‪.‬‬

‫لێدوانى جیاواز لهسهر کوشتنى‬ ‫کادرهکهى یهکێتى دهدرێت‬ ‫‪‬‬ ‫ب���هرپ���رس���ه ح���زب���ی و ئ��هم��ن��ی��ی��هک��ان‬ ‫لێدوانى جیاواز دهدهن لهسهر کوشتنى‬ ‫بهرپرسێکى کۆمسیۆنى ههڵبژاردن و‬ ‫ڕاپرسی له ههرێمى کوردستان که دوێنێ‬ ‫له ههولێر لهالیهن چهند چهکدارێکهوه‬ ‫کوژرا‪.‬‬ ‫ئاسایشى ههولێر‪ ،‬رایدهگهیهنێت روداوى‬ ‫کوشتنى بهرپرسێکى کۆمیسیۆن کێشهى‬ ‫ک��ۆم��هاڵی��هت��ى و خ��وێ��ن��دارى ه��هب��ووه‬ ‫هیچ «م��هرام��ێ��ک��ى س��ی��اس��ی» ل��ه پشتى‬ ‫کوشتنهکهوه نهبووه‪.‬‬ ‫دواى نیوهڕۆى دوێنێ سێشهممه فارس‬ ‫محهمهد بهڕێوهبهرى بهشى کارگێڕیى له‬ ‫کۆمسیۆنى ههڵبژاردن و ڕاپرسى ههرێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬کاتێک له نێو ئۆتۆمبێلێکى‬ ‫توێتا پ��رادۆدا ب��ووه لهشهقامی شهست‬ ‫مهتری ههولێر‪ ،‬چهند کهسێک تهقهیان‬ ‫لێکردوهو ههڵهاتوون‪.‬‬ ‫ف����ارس م��ح��هم��هد ک��ادرێ��ک��ى یهکێتى‬ ‫ب��وهو لهسهر پشکى ئ��هو حزبه پۆستى‬ ‫ب���هڕێ���وهب���هرى ب��هش��ى ک��ارگ��ێ��ڕی��ى له‬ ‫کۆمیسیۆنى ههڵبژاردن و ڕاپرسى ههرێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان وهرگ���رت���وهو پێشمهرگهى‬ ‫دێرینى ئهو حزبهیه‪ .‬وتهبێژى یهکێتیش‬ ‫داواى دهستگیرکردنى ئهنجامدهرانی له‬ ‫هێزه ئهمنییهکانى ههولێر دهکات‪.‬‬ ‫ت��اری��ق ن���ورى ب��هڕێ��وهب��هرى ئاسایشى‬ ‫ههولێر رایگهیاند که له بهدواداچونى‬ ‫سهرهتاییدا بۆیان دهرکهوتوه کهسهکه‬ ‫ک��ێ��ش��هى «ک��ۆم��هاڵی��هت��ى و خ��وێ��ن��دارى‬ ‫ههبووه«‪ .‬بهاڵم سهعدی ئهحمهد پیره‪،‬‬ ‫وت��هب��ێ��ژى دهڵ��ێ��ت ک��ه ک����وژراوهى هیچ‬ ‫کێشەیهکى شهخسی نهبووه‪.‬‬ ‫تاریق نورى له لێدوانێکى رۆژنامهوانیدا‬ ‫وتى «ئهو روداوه هیچ کارێکى تیرۆریستى‬ ‫ی��ان مهبهستێکى سیاسى ل��ه پشتهوه‬ ‫ن���هب���ووهو پ��هی��وهن��دى ب��ه ب��ان��گ��هش��هى‬

‫فارس‌محه‌مه‌د‌به‌ڕێوه‌به‌رى‌به‌شى‌کارگێڕیى‌له‌‌کۆمسیۆنى‌هه‌ڵبژاردن‌و‌ڕاپرسى‌هه‌رێم‬ ‫ههڵبژاردنهوه نهبووه«‪.‬‬ ‫سهعدى ئهحمهد پیره وتهبێژى یهکێتیى‬ ‫نیشتمانیى ک��وردس��ت��ان ب��ه م��اڵ��پ��هڕى‬ ‫فهرمى حزبهکهى راگهیاند «جێگهى‬ ‫سهرنجه لهناو دڵى ههرێمى کوردستان‬ ‫و لهههولێرى پایتهخت پێشمهرگهیهکى‬ ‫دێرینى یهکێتى شههید دهکرێت»‪.‬‬ ‫وتیشی «ئێمه پێش لێکۆڵینهوهکان‬ ‫ناکهوین و چ��اوهڕاوان��ى لێکۆڵینهوهکان‬ ‫ل��هس��هر ئ��هو رووداوه دهک��هی��ن و داوا‬ ‫لههێزه ئهمنییهکانى ههولێر دهکهین‪،‬‬ ‫بهزووترین کات تاوانباران بدۆزنهوهو‬

‫رووبهڕووى یاسایان بکهنهوه‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وت��ى «م��ن له نزیکهوه فارس‬ ‫محهمهد که ناسراوه به فارسى جوتیاران‬ ‫دهناسم و بڕوام نیه هیچ دوژمنایهتییهکى‬ ‫ههبووبێت‪ ،‬چونکه ت��ا بڵێى کهسێکى‬ ‫گونجاو بووه لهگهڵ خهڵکدا»‪.‬‬ ‫ف���ارس محەمەد ل��ە س��اڵ��ی ‪١99٦‬ەوە لە‬ ‫سلێمانی ژیاوە و جێگر و دواتر بەرپرسی‬ ‫رێکخراوە دیموکراتیەکانی یەکێتی بووە‪،‬‬ ‫چەند مانگێکە گەڕاوەتەوە شارى هەولێر‬ ‫و بەڕێوەبەری بەشى کارگێڕی کۆمسیۆنی‬ ‫بااڵی هەڵبژاردن بووە لە هەولێر‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪3‬‬

‫بەشداری مندااڵن لە بانگەشەدا حزبەکانی ئیحراج نەکردووە‬ ‫توێژه‌رانى‌کۆمه‌اڵیه‌تى‌هۆشداری‌ده‌ده‌ن‌له‌وه‌ى‌به‌شداری‌پێکردنى‌مندااڵن‌ده‌رفه‌تى‌بیرکردنه‌وه‌ی‌جیاواز‌به‌ڕوویاندا‌داده‌خات‬

‫‌‪‬‬ ‫ل��هدواى ئ��هوهى بانگهشهى ههڵبژاردنهکانى‬ ‫ئ���هن���ج���وم���هن���ى ن���وێ���ن���هران���ى ع���ێ���راق‬ ‫دهس��ت��ی��پ��ێ��ک��ردووه‪ ،‬م��ن��دااڵن ب��هش��دارن له‬ ‫بانگهشهکاندا‪ ،‬الیهنه سیاسییهکان دهڵێن‬ ‫شتێکى «خۆڕسکانهیه«‪ ،‬ب��هاڵم توێژهرانى‬ ‫کۆمهاڵیهتی بهکارى گهوره سااڵنى دهزانن و‬ ‫دهڵێن باوکان و دایکان وایان لێدهکهن نهتوانن‬ ‫ئازادانه بیربکهنهوه‪.‬‬ ‫ل���ه ک��هرن��هڤ��اڵ��هک��ان��ى س���هرج���هم الی��هن��ه‬ ‫سیاسییهکانى بانگهشهى ههڵبژاردنهکاندا‬ ‫مندااڵن دهبینرێت به ئ��ااڵو دروشمى ئهو‬ ‫لیسانهى که بهشدارن لهههڵبژاردنهکاندا‪،‬‬ ‫بهشێکیان لۆگۆو ژمارهى لیستهکان لهالیهن‬ ‫دایک و باوکیانهوه دهکرێت بهناوچاوانیانهوهو‬ ‫وێنهکانیان لهتۆڕى کۆمهاڵیهتى فهیسبوک‬ ‫باڵودهکهنهوه‪.‬‬ ‫بهرپرسى ناوهندو دهزگاکانى ههڵبژاردنهکانى‬ ‫الیهنه سیاسییهکان دهڵێن لهرووى یاساییهوه‬

‫کێشهیهکى گهوره نییهو کارێکى خۆڕسکانهیه‬ ‫که مندااڵن بهشدارى دهکهن‪.‬‬ ‫هاوژین عومهر‪ ،‬بهرپرسى ناوهندى ههڵبژاردنى‬ ‫کۆمهڵ لهلێدوانێکدا به هاواڵتى وت»لهزۆر‬ ‫واڵتى تریش منااڵن دهبینین بهشدارى دهکهن‬ ‫لهبانگهشهى ههڵبژاردنهکاندا‪ ،‬حزورى مناڵ‬ ‫کێشهى یاسایى نییه‪ ،‬ئهگهر ئهمه کێشهیهکى‬ ‫گ��هوره بوایه کۆمهڵێک رێکخراوى بیانى و‬ ‫ناوخۆیی ئیشیان لهسهر دهک���رد‪ ،‬چونکه‬ ‫بانگهشه کارێکى مهدهنیانهیه«‪.‬‬ ‫ناوبراو ئهوهشى خستهڕوو کاتێک ب��اوک و‬ ‫دایکى له کهرنهڤاڵێکى بانگهشهکاندا بهشدارى‬ ‫دهکهن‪ ،‬که پرۆسهیهکى مهدهنیانهیه‪ ،‬مندااڵن‬ ‫وهک ههر چاالکییهکى تر ڕهنگه خۆشییهکى‬ ‫لێ ببینن‪.‬‬ ‫هاوکات زمناکۆ ج��هالل‪ ،‬رێکخهرى ژوورى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردن��ى گ����ۆڕان ل��هل��ێ��دوان��ێ��ک��دا بۆ‬ ‫هاواڵتى‪ ،‬ئاماژهى بهوهکرد که بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردنهکان کهرنهڤاڵێکى جهماوهرییه‪،‬‬ ‫منااڵن خۆیان حهز دهکهن بهشدارى تێدا بکهن‬

‫و ئااڵو دروشمى ئهو لیسته بهرزبکهنهوه‪.‬‬ ‫ههروهها وتیشى»هیچ هێز و الیهنێکى سیاسى‬ ‫ناتوانێت منااڵن ب��هزۆر بهشدارى پێبکهن‪،‬‬ ‫بهشداریکردنى مندااڵن کارێکى خۆڕسکانهیه«‪.‬‬ ‫ل��هالی��هک��ى ت�����رهوه‪ ،‬ب��هرپ��رس��ى دهزگ����اى‬ ‫ههڵبژاردنى یهکگرتوو دهڵێت باوکان و دایکان‬ ‫ناتوانن منداڵهکانیان بهجێ بهێڵن لهماڵهوه‬ ‫یان شوێنێک نییه بۆى ببهن بۆیه بهشدارى‬ ‫دهکهن‪.‬‬ ‫قاسم گهاڵڵى‪ ،‬بهرپرسى دهزگاى ههڵبژاردنى‬ ‫ی��هک��گ��رت��وو ل��هل��ێ��دوان��ێ��ک��دا ب��هه��اواڵت��ى‬ ‫وت»م���ن���دااڵن بهخۆشى خ��ۆی��ان ب��هش��دارى‬ ‫دهک��هن‪ ،‬چۆن داواى شتێکى یارى دهکات که‬ ‫پێى خۆشه‪ ،‬ئ��هوهش بهههمان شێوهیه‪ ،‬که‬ ‫ئاههنگهکان رێکدهخرێت لهههموو شوێنێک‬ ‫مناڵ ههیه و بهشدارن‪ ،‬بهاڵم دایک و باوکیان‬ ‫نازانێت بۆ کوێى ببات یان بهجێى بهێڵن‪.‬‬ ‫ههروهها وتیشى»مناڵ شیاو نییه ل��هرووى‬ ‫ی��اس��ای��ی��هوه ب��ۆ ئ��هو پ��رۆس��هی��ه‪ ،‬پێویسته‬ ‫پ���هروهرده بکرێت و ئامادهبکرێت و ئ��ازاد‬

‫بکرێت بۆ ئهوهى خۆى بیربکاتهوه بۆ ئهو‬ ‫بیروباوهرهى ههڵیدهبژێرێت»‪.‬‬ ‫وتهبێژى پارتى له پارێزگاى سلێمانى دهڵێت‬ ‫م��ن��دااڵن خۆرسکانه ب��هش��دارى دهک���هن و‬ ‫بانگهشهکان بۆ ئهوانهیه که تهمهنى یاساییان‬ ‫تێپهر بووه بۆ دهنگدان‪.‬‬ ‫عهتا شێخ حهسهن‪ ،‬لهلێدوانێکدا بههاواڵتى‬ ‫وت «بانگهشهى ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان ب��ۆ ئهو‬ ‫کهسانهیه که بهشدارى دهنگدان دهک��هن و‬ ‫تهمهنیان تێپهڕ بووه‪ ،‬ناکرێت ههموو دونیا‬ ‫بکهین به دونیاى سیاسییهکان‪ ،‬بهاڵم کاتێک‬ ‫باوکان و دایکان بهشدارى دهکهن وهک شتێکى‬ ‫ع��هف��هوى م��ن��دااڵن ب��هش��دارى دهک���هن ئ��هوه‬ ‫شتێکى ئاساییه«‪.‬‬ ‫توێژهرێکى کۆمهاڵیهتى‪ ،‬ئ��هوهدهخ��ات��هڕوو‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردنهکان کارى گهوره سااڵنه‬ ‫نهک مندااڵن و بهشداریکردنیان کاریگهرى‬ ‫نهرێنى دهکاته سهر داهاتوویان و بهپێویستى‬ ‫دادهنێت رێگرى لێبکرێت‪.‬‬ ‫ه����ادى ئ��هم��ی��ن‪ ،‬ت���وێ���ژهرى ک��ۆم��هاڵی��هت��ى‬

‫ل���هل���ێ���دوان���ێ���ک���دا ب����هه����اواڵت����ى وت»ل�����ه‬ ‫قوتابخانهکهمان ک��ه وان���ه دهڵ��ێ��ن��هوه به‬ ‫مناڵهکانمان وتووه ههر مناڵێک بانگهشه بکات‬ ‫نمرهى لێدهشکێندرێت‪ ،‬ئهوه ب��وارى ئهوان‬ ‫نییه و بوارى گهوره سااڵنه‪ ،‬وهک چۆن ماڵێک‬ ‫ناتوانێت بلۆکێک ههڵبگرێت و ئیشى کرێکارى‬ ‫بکات‪ ،‬بهههمان شێوهیه«‪.‬‬ ‫ناوبراو هێماى بۆ ئهوهشکرد مندااڵن بهبێ‬ ‫ئهوهى بزانن و لێى تێبگهن دایکان و باوکان‬ ‫بهشدارى ملمالنێ سیاسییهکانیان دهکهن‪،‬‬ ‫ئ��هم��ش نائاساییه و ک��اری��گ��هرى نهرێنى‬ ‫لهسهر داهاتوویان دروستدهکات که بژاردهى‬ ‫ههڵبژاردنى الیهنێکى جیاواز لهو الیهنهى‬ ‫باوک و دایکیان لهسهرێتى بۆى ناهێڵنهوهو‬ ‫ئازاد بێت‪.‬‬ ‫ههروهها وتیشى «ئهم کارهى باوکان و دایکان‬ ‫که وهک خۆیان بهشدارن لهبانگهشهکاندا‬ ‫مندااڵنیش لهگهڵ خۆیان دهب��هن‪ ،‬مندااڵن‬ ‫تووشى ئهوه دهکهن کهلهگهڵ کۆگهل بڕوات و‬ ‫دهرفهتى بیرکردنهوهى جیاوازى پێنهدرێت»‪.‬‬

‫له‌‌باشورى‌کوردستان‌هه‌وڵى‌تیرۆرکردنى‌کوردانى‌رۆژهه‌اڵت‌په‌رە‌دەسێنێت‌‬

‫لهماوهى سێ ههفتهدا سێ ئهندامى حزبى دیموکرات تیرۆردهکرێن‬ ‫‌‪‌:‬نه‌جات‌ئه‌حمه‌د‪‌/‬هه‌ولێر‬ ‫لهماوهى سێ ههفتهدا سێ ههوڵى تیرۆرکرن‬ ‫بۆ سهر حیزبه کوردییهکانى رۆژه��هاڵت له‬ ‫سنورى پارێزگاى ههولێر ئهنجام دهدرێت و‬ ‫سێ کهس دهبنه قوربانى‪ ،‬حزبه سیاسیهکانى‬ ‫رۆژههاڵتیش کۆمارى ئیسالمى ئێران به‬ ‫ئهنجامدانى ئ��هو ک��اره تۆمهتبار دهک��هن و‬ ‫رایدهگهیهنن ب��ارودۆخ��ى ئهمنى باشورى‬ ‫کوردستان له دواى ریفراندۆمهوه شڵهقاوه‪.‬‬ ‫بهرپرسانى حزبه کوردییهکان‪ ،‬پهنجهى‬ ‫ت��ۆم��هت ب��ۆ دهس��هاڵت��ى ک��ۆم��ارى ئیسالمى‬ ‫رادهکێشن و ئاماژه بۆ ئهوه دهکهن ئێران له‬ ‫ئاڵوگۆڕهکانى ناوچهکه دهترسێت و پێشبینى‬ ‫ئ���هوه دهک���هن ک��ه دۆخ��ێ��ک ب��ۆ حزبهکانى‬ ‫رۆژههاڵت بێتهپێشێ تا به راماڵینى دهسهاڵتى‬ ‫ئێران له کوردستانى رۆژه��هاڵت کۆتایى پێ‬ ‫بێت‪.‬‬ ‫رۆژى یهکى ئادارى مانگى رابردوو ماددهى‬ ‫تهقینهوه لهنێو ئۆتۆمبێلى (ساڵحى رهحمانى)‬ ‫یهکێک له چاالکوانهکانى حزبى دیموکرات‬ ‫له شارۆچکهى بنهساڵوهى سهر به پارێزگاى‬

‫ههولێر دادهن��رێ��ت و بههۆیهوه کوڕهکهى‬ ‫بهناوى سهباح گیان ل��هدهس��ت��دهدات‪ ،‬دواى‬ ‫حهوت رۆژ لهو رووداوهش قادر قادری یهکێک‬ ‫له فهرمانده بااڵکانى حیزبى (حدکا) تیرۆر‬ ‫دهکرێت‪ ،‬ههر له ههمان مانگدا کادیرێکى‬ ‫پێشکهوتووى ت��رى ئ��هو حزبه ل��ه س��ۆران‬ ‫دهکوژرێت‪.‬‬ ‫خالید دهروژا‪ ،‬ئهندامى دهستهى کارگێڕى‬ ‫حزبى دیموکراتى کوردستانى ئێران به‬ ‫هاواڵتى راگهیاند» کاتێک حزبى دیموکرات‬ ‫جۆرێکى دیکهى له خهبات له ئێران راگهیاند‬ ‫و به ناوى (راخان) ‪ ،‬ساڵحى رهحمانى دهوورى‬ ‫باشى ههبوو تێیدا‪ ،‬بۆیه ههوڵى تیرۆرى دراو‬ ‫کوڕێکى شههیدبوو»‬ ‫وتیشى «له شارۆچکهى سۆران ههڤاڵێکى‬ ‫دیکهمان بهناوى محمهد که یهکێک بوو له‬ ‫چاالکوانهکانمان تیرۆرکرا و دواتر تیرۆرى‬ ‫ق��ادر قادریشی ب���هدوادا ه��ات‪ ،‬که سهرجهم‬ ‫ههوڵه تیرۆریستیهکان‪ ،‬کۆمارى ئیسالمى‬ ‫ئێرانى له پشتهوه بووه«‬ ‫لهبارهى چڕبونهوهى ههوڵه تیرۆرستییهکانی‬ ‫ئهم ماوهیه‪ ،‬ئهو ئهندامهى دهستهى کارگێڕى‬

‫حزبى دیموکرات وت��ى «کۆمارى ئیسالمى‬ ‫ئێران ههمیشه وهک رێگهیهک بۆ له بهین‬ ‫بردنى نهیارانى‪ ،‬پهناى بردووهته بهر کارى‬ ‫تیرۆر و زیاتر کاریان ک��ردووه کورد وهک‬ ‫نهیارێکى ئیسالمیش سهیر بکرێت»‬ ‫راشیگهیاند «تیرۆر و کۆمارى ئیسالمى ئێران‬ ‫دوو دیاردهى لهیهک دانهبڕوان و له مێژووى‬ ‫هاتنه س��هر حکومیان‪ ،‬ههمیشه لهگهڵ‬ ‫دیموکراسى و مافى مرۆڤ دژ یهک بوونه‪،‬‬ ‫ههروهها بۆ ئهوهی خهڵک زیاتر بترسێنن و‬ ‫بۆ بهردهوامبوونى دهسهاڵتى خۆیان‪ ،‬ههمیشه‬ ‫ههوڵى تۆقێنهریان داوه«‬ ‫ههوڵى تیرۆرکردنى فهرماندهو چاالکوانهکانى‬ ‫حیزبهکانى رۆژه��هاڵت��ى ک��وردس��ت��ان‪ ،‬لهم‬ ‫دواییانهدا زی��ادى ک��ردووه‪ ،‬لهمانگى ئازارى‬ ‫راب�����ردوودا دواى ت��ی��رۆرک��ردن��ى ئ��هو سێ‬ ‫ئهندامهى حزبى دیمورکرات‪12 ،‬ى ئهم مانگه‬ ‫ههوڵى تیرۆرکردنى چوارهمیشى بهدواداهات‪،‬‬ ‫که هێرش کرایه سهر کاروانى ئۆتۆمبێلهکانى‬ ‫(حسێن یهزدان) پهنا‪ ،‬سکرتێرى حزبى ئازادى‬ ‫کوردستانى رۆژههاڵت‪.‬‬ ‫تیرۆرکردنى فهرماندهو ئهندامانى حیزبه‬

‫کوردییهکانى رۆژههاڵت له ههرێمى کوردستان‬ ‫که بنکهو بارهگایان له شارهکانى ههرێمى‬ ‫کوردستان ههیه‪،‬ناوبهناو دووباره دهبێتهوهو‬ ‫یهکهم کارى تیرۆریستیش لەدوای ڕاپەڕین‬ ‫به کوشتنى سهعید یهزدانپهنا‪ ،‬سکرتێری‬ ‫گشتی یهکێتی شۆڕشگێڕانی کوردستان–ی‬ ‫ئهوکات و (پارتی ئازادیی کوردستان)‪-‬ی ئێستا‬ ‫دهستیپێکرد‪.‬‬ ‫ساالر حیسامی‪ ،‬ڕۆژنامهنووس و چاودێری‬ ‫سیاسی ‪ ،‬ل��هب��ارهى ت��ی��رۆرک��ردن��ى ئ��هن��دام‬ ‫و الیهنگرانى حیزبهکانى رۆژه����هاڵت له‬ ‫کوردستان به هاوواڵتی وت ئهو پهالمار و‬ ‫هێرشه تیرۆریستییانه تهنیا له باشووری‬ ‫ک��وردس��ت��ان��دا ج��ێ��ب��هج��ێ ن����هک����راون‪ ،‬بۆ‬ ‫تیرۆرکردنی سهرکرده کارامه و ناسراوهکانی‬ ‫کورد سنووری واڵتانی ئهورووپیشیان بڕیوه«‬ ‫وتیشى « تیرۆرکرانی دکتۆر عهبدولڕهحمان‬ ‫قاسملوو و دکتۆر سهعید شهرهفکهندی وهک‬ ‫دوو سهرکردهی دیار(سکرتێری گشتیی حزبی‬ ‫دیموکراتی کوردستانی ئێران) نموونهی ئهو‬ ‫تیرۆره نێودهوڵهتییانهن‪ ،‬که دژى حزبهکانى‬ ‫رۆژههاڵت ئهنجام دهدرێت»‬

‫ب��ه ب���ڕواى ئ��هو چ��اودێ��ره سیاسییه‪ ،‬ههتا‬ ‫چاالکیی و بزاف و جهولهی پێشمهرگه له‬ ‫قوواڵیی خاکی ڕۆژههاڵتی کوردستاندا زیاتر‬ ‫بووبێ‪ ،‬ئهوا ههوڵه تیرۆریستییهکانی دهزگا‬ ‫ئهمنییهکانی ئێران زیاتر ب��ووه‪ .‬ئهو وتى‬ ‫«کۆمارى ئیسالمى ئێران ههموو ههوڵێکیان‬ ‫ئهوهیه شهڕی نهیارانی خۆیان له دهرهوهی‬ ‫سنوورهکانی ئێران بکهن‪ ،‬وهک ئ��هوهی له‬ ‫ئێستادا میلیشیاکانیان له عێراق و سووریا و‬ ‫یهمهن شهڕی به وهکالهتیان بۆ دهکهن‪».‬‬ ‫خهلیلى نادرى‪ ،‬سهبارهت به ئهنجامدهرانى‬ ‫راستهوخۆى هێرشهکهى سهر ئهندامهکهیان‬ ‫له بنهساڵوهو ئاشکراکردنیان به هاواڵتى‬ ‫وت» ئ��هوهى ل��هالی��هن ب��رادهران��ى ئاسایشى‬ ‫ههولێرو حکومهتى ههرێمى کوردستان به‬ ‫ئێمه راگهیهندراوه‪ ،‬ئهوهیه که له بهشێک له‬ ‫کامێراکانهوه دهرکهوتووه که ماتۆڕسکیلێک‬ ‫بووه و م��ادهى تهقینهوهکهى دان��اوه دهڵێن‬ ‫سهرداوێک ههیه‪ ،‬بهاڵم دیاره شتى زیاتر الى‬ ‫ئهوانه«‬ ‫وتیشى «بهاڵم به گشتى ئهوه روون بووهتهوه‬ ‫که سهرچاوهکهى له کوێوه هاتووه«‬

‫‪4‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫پشتیوان جەالل‬ ‫ه���هن���دێ���ک ل����ه ئ���هن���دام���ان���ى ح��زب��ه‬ ‫ئیسالمییهکان له ئهدهبیاتى خۆیاندا‬ ‫به «ب��را» ن��اودهب��رێ��ن‪ ،‬دهچنه لوتکهى‬ ‫هاوپهیمانێتییهکى ن��وێ‪ ،‬که بهرههم‬ ‫ساڵح جێگری دووەمی سکرتێری گشتى‬ ‫یهکێتى پێکهێنا‪ ،‬دواى بێ هیوابوون له‬ ‫حزبهکانیان‪ ،‬ئێستا ئهو ئهندامانه لهوێ‬ ‫به برا ناونابرێن بوون به هاودید‪.‬‬ ‫ه���اوپ���هی���م���ان���ى ب���ۆ دی���م���وک���راس���ى و‬ ‫دادپ���������هروهرى ک���ه چ��هن��د مانگێکه‬ ‫دروستبووه ههندێک له ئیسالمییهکان‬ ‫وهکو دهستهى دامهزرێنهری ناسێنراون‪،‬‬ ‫لهوانه محهمهد رهئوف ئهندامی پێشووى‬ ‫مهکتهبی سیاسی یهکگرتوو‪ ،‬لهگهڵ ئارام‬ ‫قادر ئهندامى پێشووى مهکتهبی سیاسی‬ ‫کۆمەڵ‪.‬‬ ‫ه��هری��هک��ه ل��ه ئ����ارام ق����ادرو محهمهد‬ ‫رهئ����وف دواى ب��هش��داری��ک��ردن��ی��ان له‬ ‫کۆنگرهى حزبهکهیان له نزیکهى دوو‬ ‫ساڵى راب���ردودا‪ ،‬بههۆى بهدڵنهبوونى‬ ‫ئ����هن����ج����ام����هک����ان����هوه وازه���ێ���ن���ان���ى‬ ‫ران���هگ���هی���هن���راوی���ان ل��ه ح��زب��هک��هی��ان‬ ‫ئهنجامدا‪ ،‬سهرهنجام لهگهڵ خۆیاندا‬ ‫ههندێک ئهندامى تری حزبهکهیان برد‪،‬‬ ‫بهتایبهتى کۆمهڵى ئیسالمی‪.‬‬ ‫محهمهد رهئوف پێشووتر خۆى کاندید‬ ‫کرد بوو بۆ ئهمینداری گشتى یهکگرتوو‪،‬‬ ‫بهاڵم له کۆنگرهى حزبهکهدا دهرنهچوو‪،‬‬ ‫ه���هروهه���ا ئ����ارام ق���ادر دواى کۆنگره‬ ‫رهخنهى لهخۆکاندیدکردنهوهى عهلی‬ ‫باپیر گرت و دوای ئ��هوه لهگهڵ چهند‬ ‫ئهندامێکى تردا هیچ پۆستێکیان لهناو‬ ‫حزبدا وهرنهگرت‪.‬‬ ‫ل��هچ��هن��د رۆژى راب������ردوودا ل��ه ت��ۆڕه‬ ‫کۆمهاڵیهتیهکان ئ��هوه باڵوکرایهوه که‬ ‫‪ 80‬ئهندامى کۆنگرهی پێشوى کۆمهڵ‬ ‫ئێستا لهناو هاوپهیمانێتیهکهى بهرههم‬ ‫س��اڵ��ح��دان‪ ،‬ئ��هگ��هرچ��ی ک��ۆم��هڵ ئ��هوه‬ ‫رهتدهکاتهوه‪ ،‬بهاڵم ئهندامێکى پێشووى‬ ‫کۆمهڵ که ئێستا هاودیده دهڵێت ژمارهکه‬ ‫زیاتره‪.‬‬ ‫دک��ت��ۆر م��وئ��م��ی��ن زهڵ��م��ى ی��هک��ێ��ک له‬ ‫ک��ان��دی��دان��ى لیستى ه��اوپ��هی��م��ان��ى‪ ،‬که‬ ‫پێشتر کادرى کۆمهڵى ئیسالمى بووه‪ ،‬له‬ ‫بارهى ژماره ئهو ئهندامانەى کۆنگرهی‬ ‫پێشووى کۆمهڵى ئیسالمى که چوونهته‬ ‫نێو قهوارهى هاوپهیمانى بۆ دیموکراسى‬ ‫و دادپ��������هروهرى‪ ،‬ب���ه‪ ‬وت «ئ��هو‬ ‫ژمارهیه نهک تهنها بۆ کۆمهڵ‪ ،‬بهڵکو بۆ‬ ‫یهکگرتووش زۆر لهوه زیاتره«‪.‬‬ ‫ل��هن��او ئ��هم هاوپهیمانێتیه ن��وێ��ی��هدا‬ ‫ئ��هن��ج��وم��هن��ێ��ک��ى ب����هڕێ����وهب����ردن و‬ ‫ئهنجومهنێکى گشتى ه��هی��ه‪ ،‬لهگهڵ‬ ‫دامهزراوهو بازنهکانىو دهڤهر و شارهکان‪،‬‬ ‫بهشێک لهمانه حزبه ئیسالمیهکان پێکی‬ ‫دههێنن‪ ،‬بهوتهى موئمین زهڵمی‪.‬‬ ‫ه���اوژی���ن ع���وم���هر ب��هپ��رس��ى دهزگ����اى‬ ‫ه���هڵ���ب���ژاردن���ى ک���ۆم���هڵ���ى ئ��ی��س��الم��ى‬ ‫رهت����ی����دهک����ات����هوه ک���ه ژم���ارهی���هک���ى‬ ‫زۆر چ��ووب��ێ��ت��ن��ه ن����او ری���زهک���ان���ى‬ ‫هاوپهیمانێتیهوهو باڵوکردنهوهى ئهو‬ ‫قسانه ب��ه ش���هڕی حزبێکى ئیسالمی‬ ‫تر دهزانێت له دژی‪ ،‬بهبێ ناوهێنانى‬ ‫حزبهکه‪ .‬ئهمهش لهکاتێکدایه ههریهکه‬ ‫له یهکگرتوو و بزووتنهوهى ئیسالمى‬ ‫پ��ێ��ک��هوه دهچ��ن��ه ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��هوه‪،‬‬ ‫ب��زووت��ن��هوهى ئیسالمی ناکۆکی ههیه‬ ‫لهگهڵ کۆمهڵی ئیسالمیداو لهم رۆژانهشدا‬ ‫ههندێک له بهرپرسانى بزووتنەوەى‬ ‫ئیسالمی هێرشیان کرده سهر کۆمهڵ و‬ ‫خودی عهلی باپیر ئهمیری حزبهکه‪.‬‬

‫کۆنگرەی دامەزراندنی‬ ‫هاوپەیمانی بۆ‬ ‫دیموکراسی و دادپەروەری‬

‫براکان‌ده‌چنه‌‌هه‌ره‌مى‌هاوپه‌یمانى‬ ‫یهکگرتوو‪ ،‬کۆمهڵ دهڵێن هاودیده ئیسالمییهکان‬ ‫کاریگهری لهسهر دهنگى ئهوان بهجێناهێڵن‬ ‫هاوژین عومهر سهبارهت به وازهێنانى‬ ‫ئهندامانى کۆنگرهى پێشووى حزبهکهى‪،‬‬ ‫ب���ه‪ ‬وت «وهک شتێکى ف��ەرم��ی‬ ‫نهمبیستووه‪ ،‬ئ���هوهى م��ن بیستوومه‬ ‫پ��هی��ج��ێ��ک��ى س��ێ��ب��هرى ح��زب��ێ��ک��ى ت��رى‬ ‫ئیسالمیه که بۆ گیانى ئێمه دروستکراوه«‪.‬‬

‫‪ 80‬ئهندامى‬ ‫کۆنگرهی پێشوى‬ ‫کۆمهڵ ئێستا‬ ‫لهناو‬ ‫هاوپهیمانێتیهکهى‬ ‫بهرههم ساڵحدان‬ ‫ههروهها وتى «ن��اوى ههرچى ئهندامى‬ ‫ک��ۆن��گ��رهو کۆنفرانس ههیه الى منه‪،‬‬ ‫چ��ون��ک��ه م��ن س��هرۆک��ى ل��ی��ژن��هى ب��ااڵى‬ ‫کۆمهڵى ئیسالمى بووم‪ ،‬تا ئێستا شتهکه‬ ‫ب��هو شێوهیه نیه‪ ،‬ح��زب سهغڵهت بوو‬ ‫بێت و بزانێ چهنى ڕۆشتووه و چهنى‬ ‫نهڕۆشتووه«‪.‬‬

‫ه��اوژی��ن عومهر زیاتر وت��ى «ئ��هوان��هى‬ ‫رۆیشتوون و دی��ارن کۆمهڵێکى کهمن‪،‬‬ ‫بهاڵم ئهوانهى که ‪ 20‬ساڵ پێشتر کۆمهڵ‬ ‫بووهو لهو کاتهوه کارى سیاسى نهکردووه‪،‬‬ ‫ئهمانه لهسهر کۆمهڵ حیساب نابن»‪.‬‬ ‫لهگهڵ ئ��هوهش��دا پێیوایه ئ��هوان��هى که‬ ‫رۆیشتوونهته نێو هاوپهیمانیهوه له‬ ‫دهنگى دهنگدهرانى کۆمهڵ نابهن‪ ،‬چونکه‬ ‫پێیوایه «دهن��گ��دهرى ئیسالمى دهن��گ‬ ‫به لیستێک ی��ان ق��هوارهی��هک ن��ادهن که‬ ‫پاشگرى ئیسالمى ههڵنهگرتبێت»‪.‬‬ ‫هاوژین عومهر وهک��و بهپرسی دهزگ��اى‬ ‫ههڵبژاردنى کۆمهڵى ئیسالمی ئاماژه‬ ‫ب���هوهدهک���ات ک��ه دهن��گ��هک��ان��ی��ان ل��ه ‪141‬‬ ‫ه��هزار دهنگهوه له ههرێمى کوردستان‪،‬‬ ‫ب��ۆ ‪ 220‬ه���هزار دهن��گ ب��هرزدهب��ێ��ت��هوه‪،‬‬ ‫هۆکارى ئهم بهرزبوونهوه بۆ دوو خاڵ‬ ‫دهگهڕێنێتهوه‪ ،‬یهکهمیان زیادبوونى‬ ‫ت��هم��هن��ى ئ���هو ک��هس��ان��هى ک��ه پێشتر‬ ‫دهنگدان نهیگرتونهتهوه‪ ،‬دووهمیشیان‬ ‫ئهو ههڵوێسته سیاسیانهى حزبهکهیهتى‬ ‫که له ڕابردوودا ههیبووه‪.‬‬ ‫ه��هرچ��ی س���هب���ارهت ب��ه ی��هک��گ��رت��ووى‬ ‫ئیسالمی کوردستانه‪ ،‬که دیارترینان‬ ‫کهسیان محهمهد رهئ��وف��ه‪ ،‬ک��ه چۆته‬ ‫ری��زى ئ��هو هاوپهیمانێتیهوه‪ ،‬لهگهڵ‬ ‫ئارام قادر وهکو دهستهى دامهزرێنهری‬ ‫هاوپهیمانێتى ناودهبرێن‪ ،‬هەردووکیان‬ ‫له سهرهتاى نهوهدهکانى سهدهى رابردوو‬ ‫له ریزى بزوتنهوهى راپهڕینى ئیسالمی‬ ‫بوون و به نههزهکان ناسراو بوون‪.‬‬

‫محهمهد رهئ���وف ل��ه چ��هن��د کۆنگرهى‬ ‫حزبهکهیدا وهکو ئهندامی سهرکردایهتى‬ ‫و مهکتهبی سیاسی دهرچ��وه‪ ،‬دواتریش‬ ‫ب��وو ب��ه وهزی���ری ب��ازرگ��ان��ى حکومهتى‬ ‫ههرێم له کابینهى پێنجدا‪ ،‬دوو ساڵ‬ ‫ل��هم��هوب��هری��ش خ���ۆى ک��ان��دی��دک��رد بۆ‬ ‫پۆستى ئهمینداری حزبهکه له کۆنگره‪،‬‬

‫دهنگدهرى ئیسالمى‬ ‫دهنگ به لیستێک‬ ‫یان قهوارهیهک‬ ‫نادهن که‬ ‫پاشگرى ئیسالمى‬ ‫ههڵنهگرتبێت‬ ‫بهاڵم دهرنهچوو‪.‬‬ ‫مستهفا عهبدواڵ بهرپرسى ئهنجومهنى‬ ‫ناوخۆى یهکگرتووى ئیسالمى کوردستان‬ ‫لهبارهى کاریگهرى چوونى ئهو ئهندامانه‬ ‫بۆ نێو ئهو قهواره نوێیه‪ ،‬به‪ ‬وت‬ ‫«ئهو خوشک و برایانهى له یهکگرتوو‬ ‫وازیان هێناوهو چوونهته ناو لیستهکانى‬

‫تر به تایبهت هاوپهیمانى‪ ،‬ڕێژهکهیان‬ ‫سنوردارهو کهمهو له ژمارهى پهنجهکانى‬ ‫دهس��ت تێپهڕ ن��اک��هن‪ ،‬ئێمه پێمانوایه‬ ‫یهکگرتوو ک��ه حزبێکى مهنههجیهو‬ ‫خهڵکهکهى ل��ه دهورى ستراتێژێک و‬ ‫مهبادیئێک کۆبوونهتهوه‪ ،‬کاتێک یهکێک‬ ‫ل��ه ک��ارهک��ت��هرهک��ان��ى ی��ان ک��ادی��رهک��ان��ى‬ ‫حزبهکه جێدێڵێت‪ ،‬کاریگهریهکى ئهوتۆ‬ ‫جێناهێڵێت»‪.‬‬ ‫س���هرۆک���ى ل��ی��س��ت��ى ه��اوپ��هی��م��ان��ى له‬ ‫پ��ارێ��زگ��اى سلێمانى پێشتر ئهندامى‬ ‫یهکگرتووى ئیسالمی کوردستان بووه‪،‬‬ ‫ئهمه جگه ل���هوهى چهند کاندیدێکى‬ ‫تری هاوپهیمانێنتیهکه پێشتر ئهندامى‬ ‫یهکگرتوو و کۆمهڵى ئیسالمی بوون‪.‬‬ ‫ئهندامانى حزبه ئیسالمیهکان له ناو‬ ‫حزبدا به برا و خوشک بانگ دهکرێن‪،‬‬ ‫بهاڵم لهناو هاوپهیمانی بۆ دیموکراسی‬ ‫و دادپ�������هروهری ب����وون ب��ه ه��اودی��دو‬ ‫ههندێکیان له لوتکهى بهڕێوهبردنیدان‪.‬‬ ‫هاوپەیمانی دیموکراسی و دادپ��ەروەری‬ ‫له ‪ 2018/1/10‬لە شاری سلێمانی‪ ،‬کۆنگرەی‬ ‫دامەزراندنی بهست و بەرهەم ئەحمەد‬ ‫ساڵح و تێیدا ب��ە س��ەرۆک��ی ق��ەوارەک��ە‬ ‫هەڵبژێردرا‪.‬‬ ‫بڕیاره جگه له کۆنگرهى دامهزراندن‪،‬‬ ‫هاوپهیمانێتیهکه کۆنگرهى ژماره یهکى‬ ‫خ��ۆى ببهستێت‪ ،‬ئیسالمیهکانى ناو‬ ‫هاوپهیمانێتیهکه دهیانهوێت ههندێک له‬ ‫پۆستهکانى و ئەنجومەنی بەڕێوەبردن و‬ ‫ئۆرگانهکانى تر مسۆگهربکهن‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪5‬‬

‫ئه‌ندامێکى‌لیژنه‌ى‌فه‌توا‌بۆ‌‌‪:‬‬

‫عادل نوری وهاڵمی پرسیارهکانى‬ ‫ئێمهى لهسهر «وهنکۆین»نهدایهوه‬ ‫هاواڵتى‬ ‫ئ��ەن��دام��ێ��ک��ى ل��ی��ژن��ەى ف��ەت��وای هەرێمى‬ ‫ک��وردس��ت��ان رایدەگەیەنێت‪ ،‬چ��وار مانگ‬ ‫چاوەڕێی عادل نورییان کردوە زانیارییان‬ ‫پێبدات ل��ەس��ەر م��ام��ەڵ��ەک��ردن ب��ە دراوی‬ ‫ئەلیکترۆنى وەنکۆین‪ ،‬بەاڵم هیچ وەاڵمێکى‬ ‫لیژنەکەى نەداوەتەوە‪.‬‬ ‫دوو هەفتە لەمەوپێش لیژنەى فەتواى‬ ‫ه��ەرێ��م��ى ک���وردس���ت���ان رای��گ��ەی��ان��د کە‬ ‫مامەڵەکردن بە دراوی وەنکۆینەوە حەرامە‪،‬‬ ‫پەرلەمانتار ع��ادل ن��وری کە یەکێکە لە‬ ‫کەسە دی��ارەک��ان��ى نێو دراوى وەنکۆینن‬ ‫و لە راب���ردوودا مارکێتینگێکى زۆری بۆ‬ ‫کردوە‪ ،‬لە ژمارەى پیشووى هاواڵتیدا وتى‬ ‫ئەوانەى فەتوایان داوە «ئەهلی بوارەکە«‬ ‫نین و تۆمەتباریان دەکات بەوەى لە پشت‬ ‫«قاچاخچیەکانی بتکۆینن»‪ .‬ه��ەروەه��ا‬ ‫وتبووی بۆ ئەو فەتوایە قسە لەگەڵ ئەوان‬ ‫نەکراوە‪.‬‬ ‫لەمباریەوە ئەحمەد شافیعی‪ ،‬ئەندامی‬ ‫لیژنەى بااڵى فەتوا لە هەرێمى کوردستان‬ ‫بە هاواڵتى وت «من پێش پێنج مانگ بەر‬ ‫لە ئێستا بە ئەو برادەرەم وتووە حەزدەکەى‬ ‫س��ێ م��ان��گ چ���وار م��ان��گ چ��اوەڕێ��ى ئێوە‬ ‫دەکەین وەرە بە تێر و تەسەلی بۆ باسبکە‪،‬‬ ‫گفتوگۆمان لەگەڵ بکە یان بۆمان بنوسن‪،‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ���ەوان نهەاتنە الى ئێمە ن��ە هیچ‬ ‫شتێکیشیان بۆنوسین واتە پێش دەرچوونى‬ ‫فتواکە پەیوەندى پێوە کراوە‪ ،‬تەنانەت لە‬ ‫ماڵى خۆشیاندا پێى وتراوە‪.‬‬ ‫لیژنەى بااڵى فەتوا لە هەرێمى کوردستان‬ ‫لە ‪ 2018/4/5‬راگەیەنراوێکى باڵوکردەوە کە‬ ‫تێیدا دەڵێت «بڕیارماندا بە مامەڵەکردن‬ ‫بەو دراوە ئەلیکترۆنیە و هاوشێوەکانى‬ ‫ل��ە روان��گ��ەى فیقەى ئیسالمى ئ��اڵ��ۆز و‬ ‫یاساغ و نادروستە و دراوێکى گریمانەییە‪،‬‬ ‫شەریعەتى ئیسالمیش مامەڵەکردن بە‬ ‫دراوى گریمانەیى پێدروست نییە«‪.‬‬ ‫وەن کۆین و بتکۆین دوو دراوی ئەلیکترۆنین‪،‬‬ ‫خەڵکانێک لە کوردستان مامەڵەو کڕین و‬ ‫فرۆشتنى پێوەدەکەن بە مەبەستى قازانج‪،‬‬ ‫زۆرینەى بەکارهێنەرانى ئەم دوو دراوە‬ ‫بەوە ناسراون کە لە ئیسالمیەکانن‪.‬‬ ‫ع���ادل ن���ورى‪ ،‬ب��ە ‪ ‬وت »ن��اوەڕۆک��ى‬ ‫فەتواکە ت��ەن��اق��وزات و دژب��ەی��ەک��ى زۆرى‬ ‫تێدایە‪ ،‬ئەم پرسە هى ئەوە نییە لیژنەى‬ ‫فەتوا بەبێ ئ��ەوەى گوێ بگرن لە الیەنى‬ ‫ب��ەران��ب��ەر ف��ەت��وای��ەک دەرب��ک��ەی��ت‪ ،‬دەب��وو‬ ‫ئ���ەوان���ەى ئ��ه��ەل��ى ئ���ەو ب����وارەن قسەیان‬ ‫بکردایە«‪.‬‬ ‫بەاڵم ئەحمەد شافیعی دەڵێت «ئەو لیژنەیە‬ ‫چەندین کەسى پسپۆڕ و دکتۆری تێدایە لە‬ ‫بوارێک لە بوارەکان‪ ،‬ئێمە پێشتر ئەوەى‬ ‫لێکۆڵینەوەیەکى وردم��ان کردو گەیشتینە‬ ‫ئ��ەو ق��ەن��اع��ەت��ەى ئ��ەو ج���ۆرە مامەڵەیە‬ ‫حەرامە و رێگە پێدراو نیە‪ ،‬چونکە زیان‬ ‫بە ئایندەى ئەم نەتەوەیەمان دەگەیەنێت‬ ‫و کۆمەڵێک کەس بەهۆى ئەو مامەڵەیەوە‬ ‫پارەکانیان دەڕوات و مایە سفر دەب��ن‪،‬‬ ‫کۆمەڵێکى تر قازانجێکى زۆر دەکات»‪.‬‬ ‫ئیسالمییەکانى کوردستان مامەڵەیەکى‬ ‫زۆر بە بیتکۆین و وەنکۆینەوە دەک��ەن‪،‬‬ ‫ئەوانەى کە سەر بە یەکگرتووى ئیسالمی‬

‫عادل‌نوری‌لە‌کاتی‌بەشداریکردن‌لە‌کۆنفرانسی‌وەن‌کۆین‌لە‌مالیزیا‬ ‫و سەلەفیەکانن زیاتر مامەڵە بە دراوی‬ ‫وەنکۆینەوە دەکەن‪ ،‬هەروەها ئەوانەشی کە‬ ‫مامەڵە بە بیتکۆینەوە دەکەن زیاتر سەر بە‬ ‫کۆمەڵى ئیسالمین‪.‬‬ ‫ئەوەى زیاتر مارکێتینگى بۆ دەکرێت دراوی‬ ‫وەنکۆینەوە کە هێشتا لە هیچ بۆرسەیەکدا‬ ‫بوونى نیە‪ ،‬بەڵکو دەس��ت��اودەس��ت لەگەڵ‬ ‫ک��ڕی��اردا رێ��ک��دەک��ەون و پێیان دەڵین کە‬ ‫کۆتایی ئەمساڵ دراوەکە دەچێتە بۆرسەوەو‬ ‫دواتر ئەکاونتیان بۆ دروستدەکرێت‪ ،‬بەاڵم‬ ‫بتکۆین جیاوازەو لە بۆرسەکانى ئاڵوگۆڕی‬ ‫دراودا هەیەو رۆژانە زیاتر ملیارەها دۆالر‬ ‫م��ام��ەڵ��ەى پ��ێ��وەدەک��رێ��ت و ئ��ەو کەسەى‬ ‫مامەڵەى پێوەدەکات ئاگاداری وردەک��اری‬ ‫حسابی خۆیەتى‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئ��ەوان��ەى لە ن��او کۆمەڵى ئیسالمی‬ ‫مامەڵە بەم دراوەوە دەک��ەن‪ ،‬رێکدەکەون‬ ‫لەگەڵ کڕیاردا کە دراوەکەى بۆ بکڕن بەو‬ ‫پێیەى کەسێک لە سەرەتادا مامەمەڵە بەم‬ ‫دراوەوە بکات پێویستى بە شارەزایی هەیە‪،‬‬

‫گە‌یشتینە‌‌ئە‌و‌‬ ‫قە‌ناعە‌تە‌ى‌ئە‌و‌جۆرە‌‌‬ ‫مامە‌ڵە‌یە‌‌حە‌رامە‌‌و‌‬ ‫رێگە‌‌پێدراو‌نیە‌‪‌،‬چونکە‌‌‬ ‫کۆمە‌ڵێک‌کە‌س‌پارە‌کانیان‌‬ ‫دە‌ڕوات‌و‌مایە‌‌سفر‌دە‌بن‪‌،‬‬ ‫کۆمە‌ڵێکى‌تر‌قازانجێکى‌‬ ‫زۆر‌دە‌کات‬

‫واتە ئەوان تەنها بۆیان دەکڕن و پارەیەکى‬ ‫زیاتریان لێوەردەگرن‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم م��ام��ەڵ��ەک��ردن ب��ە دراوى وەنکۆین‬ ‫جیاوازە‪ ،‬ئەو کەسەى کە مارکێتینگی بۆ‬ ‫دەکات کۆمپانیاکە بەشێک قازانجى پێدەدات‬ ‫لەو مامەڵەیەدا‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت بە حەرامکردنى وەنکۆین لە‬ ‫الیەن لیژنەى فەتواوە‪ ،‬عادل نورى دەڵێت‬ ‫«دەی��ەه��ا کەسى مەکتەبى سیاسى الیەنە‬ ‫ئیسالمییەکان ئەهلى نوێژو تاعەتن لەسەدا‬ ‫‪99‬ى ئەوانەى ئەم ئیشە دەکەن ئەهلى حەرام‬ ‫و حەاڵڵن‪ ،‬بەتەنگى دی��ن��دارى خۆیانەوە‬ ‫دێ���ن و خ��ۆی��ان دەپ���ارێ���زن ل��ە ح����ەرام و‬ ‫بەرچاوڕۆشنن»‪.‬بە پێی لێدوانى عادل نوری‬ ‫بۆ هاواڵتى کە هەفتەى پێشوو باڵوبوویەوە‪،‬‬ ‫عادل نوری ئەوانەى لە پشتى فەتواکەوەن‬ ‫ئەو کەسانەن کە نەیاری کارەکەى ئەوانن‪،‬‬ ‫وتى «هیچ رەبتێک نییە وەنکۆین حەرامە‬ ‫ی��ان ح��ەاڵڵ��ە‪ ،‬ئ��ەوان��ەى دەڵێنن ح��ەرام��ە‪،‬‬ ‫ئ��ەوان��ە لەپشتى قاچاغچییەکانى بت‬

‫کۆیینن»‪.‬‬ ‫ب��ەاڵم ئەحمەدشافیعی دەڵ��ێ��ت «لیژنەى‬ ‫ب��ااڵى فتوا بەکۆى دەن��گ پێى واب��وو ئەو‬ ‫مامەاڵنە حەرامە و نادرووستە‪ ،‬ئیتر فاڵن‬ ‫پەرلەمانتار و فاڵن کەس چۆن بیردەکاتەوە‬ ‫ئەوە بیر و بۆچونى خۆیەتى»‪.‬‬ ‫س��ەب��ارەت ب��ەوەش کە ع��ادل ن��وری دەڵێت‬ ‫ئەوانە لە پشت قاچییەکانى پیتکۆینن‪،‬‬ ‫ئەحمەد شافعی وتى «ئەو دەنگۆیانە هیچ‬ ‫راست نین»‪.‬‬ ‫ئەوانەى کە مارکێتینگ بۆ وەنکۆین دەکەن‬ ‫و کڕیاری بۆ دەدۆزنەوە بە کڕیار دەڵێن کە‬ ‫ئەم دراوە نرخەکەى لە داهاتوویەکى نزیکدا‬ ‫بەرزدەبێتەوە‪ ،‬بەو پێیەى پێشتر دراوى‬ ‫بتکۆین بەرزبۆتەوە‪.‬‬ ‫بیتکۆین لەساڵى ‪ 2009‬لەالیەن کەسێکەوە‬ ‫ب��ەن��اوى ساتۆشى ناکۆمۆتۆ دروس��ت��ک��را‪،‬‬ ‫سەرەتا نرخى هەر بیتکۆینێک تەنیا ‪0.003‬‬ ‫دۆالر بوو‪ ،‬بەاڵم ساڵى رابردوو نرخى هەر‬ ‫بیتکۆینێک گەیشتە ‪ 20‬هەزار دۆالرو دواتر‬ ‫دابەزییەوە بۆ خوار ‪ 10‬هەزار دۆالر‪ .‬بەاڵم‬ ‫وەنکۆین ل��ەالی��ەن ئافرەتێکەوە بەناوى‬ ‫د‪.‬رۆج���ا ئیگنەتۆڤا دروس��ت��ک��راوەو نرخى‬ ‫راستەقینەى ئەم دراوە دیار نییە بەوپێیەى‬ ‫لە بۆرسەدا نییە‪ ،‬تەنها کۆمپانیاکە خۆى‬ ‫نرخێکى بۆ داناوەو ناوە بەناوە نرخەکان‬ ‫ب���ەرزدەک���ات���ەوە‪ ،‬ت��ا ئێستا ک��ەس��ی کڕیار‬ ‫ناتوانێت دراوەک���ەى بفرۆشێتەوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫کڕیاری بتکۆین دەتوانێت بیفرۆشێتەوە‪.‬‬ ‫ماوەى دوو ساڵە مامەڵەکردن بەو دراوانە‬ ‫لەنێو ئیسالمییەکانى کوردستان بەتایبەتى‬ ‫یەکگرتووى ئیسالمى و کۆمەڵى ئیسالمى‬ ‫رەواج��ى زۆرى پەیدا ک��ردووە‪ ،‬الیەنگرانى‬ ‫هەردووالش بەسەر دراوەکاندا دابەشبوون‬ ‫و خ��ۆی��ان ب��ە ڕک��اب��ەری یەکتری دەزان���ن‪،‬‬ ‫لەکاتێکدا ئ��ەو دوو کۆمپانیایە خۆیان‬ ‫رکابەری لە نێویانیادا نییە‪ ،‬بەو پێیەى‬ ‫شێوازی ئیشیان جیاوازە‪.‬‬ ‫ئەمیندارى یەکگرتوو لەڕوونکردنەوەیەکدا‬ ‫کە رۆژى ‪ 2018/1/2‬باڵویکردەوە‪ ،‬رایگەیاند‬ ‫«ماوەیەکە گفتوگۆ لەسەر بابەتى (بیتکۆین)‬ ‫و (وەنکۆین) دەکرێت‪ ،‬کە گوایە کاسپییەکە‬ ‫لەناو یەکگرتووەکاندا رەواج��ى پێدەدرێ‪.‬‬ ‫راشکاوانە رایدەگەیەنین‪ ،‬بەهیچ جۆرێک‬ ‫دوور و نزیک ئ��ەم بازرگانییە وەهمىو‬ ‫ن��اڕوون��ە‪ ،‬پ��ەی��وەن��دى ب��ەح��زب��ەوە نییە‪،‬‬ ‫ئێمەش ل��ەزارى خەڵکەوە بیستوومانە کە‬ ‫کەسانێک تووشبوون و مومارەسەى دەکەن‬ ‫و‪ ،‬بازاڕى بۆ گەرمدەکەن»‪.‬‬ ‫ئەمیندارى یەکگرتوو ئامۆژگارى ئەندامانى‬ ‫حزبەکەى کردبوو کە‬ ‫خۆیان »بەم کاسبییە وەهمییەوە خەریک‬ ‫نەکەن»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە نکۆڵیکردن عادل نوری لە دراوى‬ ‫ل��ەوەى کە بۆ فەتواکە قسە لەگەڵ ئەوان‬ ‫نەکراوە‪ ،‬ئەحمەد شافعی دەڵێت «پێشتر‬ ‫گفتوگۆمان بووەو قسەى لەگەڵم کردووەو‬ ‫وتومە وەکو خۆم هیچ قسەیەک ناکەم هەتا‬ ‫لە لیژنەى فتوا لێى نەکۆڵینەوەو دیراسەى‬ ‫نەکەین من لە خۆمەوە هیچ ناڵێم‪ ،‬لەبەر‬ ‫ئەوە پێمباشە ئەم شتە بە تەفسیل بۆمان‬ ‫بنوسن‪ ،‬ژم��ارەى خۆم و ناونیشانى سایتى‬ ‫زانایانم پێدان کە بۆمان بنێرن‪ ،‬بەاڵم ئەوان‬ ‫هیچ وەاڵمێکیان نەبوو»‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫ئەو ئەفسەرەی تا کاتی دەستگیرکردن لەگەڵ ئۆجاالندا بوو بۆ ‪:‬‬

‫ئۆجاالنیان لە ئێمە دابڕی‪ ،‬دواتر له میدیاکانهوه‬ ‫زانیمان کهوتووەته دهستی تورکهکان‬ ‫ئۆجاالن چووه‬ ‫ئۆتۆمۆبیلی ناوهڕاستهوه‪.‬‬ ‫من وام دانابوو بهڕێز‬ ‫کۆستوالس و ئهو و من‬ ‫پێکهوه بین و کوردهکانی‬ ‫هاوڕێی ئۆجاالنیش له‬ ‫ماشینی پێشمانهوه بن‪،‬‬ ‫بهاڵم نهیانهێشت‪.‬‬

‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ ،‬ئەفسەری پێشووی هەواڵگری یۆنان‬ ‫بەشی چوارەم‬ ‫‪ :‬سیروان رەحیم‬

‫لە بەشی چوارەمی چاوپێکەوتنەکەیدا‬ ‫لەگەڵ ‪ ،‬ساڤاس کالهندهریدیس‪،‬‬ ‫ئەفسەری پێشووی هەواڵگری تورکیا‬ ‫باسی ئەوکاتانە دەکات کە ئۆجاالنیان‬ ‫لە ئەو دابڕیوە دواتر فڕۆکەیەکی بینیوە‬ ‫کە لە نایرۆبیەوە هەڵفڕیوەو ئەویش‬ ‫گومانی کردوە کە ئەۆجاالن بێت و بەرەو‬ ‫تورکیا ببرێت‪ ،‬دواتریش هەروا دەرچوو‪.‬‬ ‫‪ :‬له باسهکهماندا باڵوێزی گشتی ئهو‬ ‫دهمی یۆنان له کینیا ڕۆڵێکی گرنگی ههیه‪،‬‬ ‫ناوی چی بوو؟‬ ‫س��اڤ��اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬یۆرگییۆس‬ ‫کۆستوالس‪.‬‬ ‫‪ :‬بهڵێ‪ ،‬پاش ئ��هوهی باڵوێز قسهی‬ ‫پێکرد‪ ،‬چی بوو دواتر؟‬ ‫س��اڤ��اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬گ��وت��ی ئێمه‬ ‫پهیمانێکمان ههیه‪ ،‬بهاڵم ئێوه ئهو پهیمانه‬ ‫پێشێل دهکهن‪ .‬پیاوهکه گوتی‪ ،‬ئێوه دهزانن‪،‬‬ ‫ئ��هگ��هر ن��ات��ان��هوێ م���هڕۆن‪ .‬ب��هاڵم سهعات‬ ‫دهڕوات‪ ،‬خولهک دهجوڵێت و دهبێت به‬ ‫سهعاتی حهفت‪ .‬ئهو دهمه زۆر شت ڕوون‬ ‫دهب��ۆوه‪ .‬ڕهوشهکه مهترسیدار بوو‪ .‬کهس‬ ‫نهبوو کۆمهکێک بکات‪ .‬ڕۆڵی کینیاییهکانیش‬ ‫باشتر دهردهکهوت که چهند ڕۆڵێکی خراپه‪.‬‬ ‫به ههرحاڵ چوومه ژوورهوه و ڕهوشهکهم له‬ ‫بهڕێز ئۆجاالن گهیاند‪ ،‬پرسی باشه به چی‬ ‫دهچین؟ گوتم سێ ئۆتۆمۆبیلی کینیاییهکان‬ ‫ههیه‪ ،‬بهوانه دهڕۆین‪ .‬من چووم و تهماشای‬ ‫ئ��ۆت��ۆم��ۆب��ی��ل��هک��ان��م ک���رد و پشکنیمن و‬

‫ژمارهکانیانم نووسی‪ .‬لهوه زۆرتر دهتوانیت‬ ‫چی بکهیت؟‬ ‫چوومه ژوورهوه و گوتم ئهو ئۆتۆمۆبیالنه‬ ‫ه���هن‪ ،‬گ��وت��ی ت���هواو دهڕۆی����ن‪ .‬کاتێک له‬ ‫باڵوێزخانه هاتینه دهرهوه‪ ،‬گوتمان ئێمه‬ ‫پێکهوه دهب��ی��ن‪ ،‬ب��هڕێ��ز باڵوێزی گشتی‪،‬‬ ‫بهڕێز ئۆجاالن و من‪ .‬نوێنهرانی دهوڵهتی‬ ‫کینیا ئهوهیشیان پهسهند نهکرد‪ .‬بهڕێز‬ ‫ئۆجاالن چووه ئۆتۆمۆبیلی ناوهڕاستهوه‪.‬‬ ‫من وام دانابوو که بهڕێز کۆستوالس و ئهو‬ ‫و من پێکهوه بین و کوردهکانی هاوڕێی‬ ‫ئۆجاالنیش له ماشینی پێشمانهوه بن‪ .‬بهاڵم‬ ‫نهیانهێشت‪ .‬کاتێک بهڕێز ئۆجاالن سوار بوو‪،‬‬ ‫منیش هاتم سوار بم ڕێگهیان نهدا‪ ،‬بهڕێز‬ ‫باڵوێزی گشتی ه��ات و ڕێگهیان لهویش‬ ‫گرت‪ ،‬گوتیان یهکێکتان دهچنه یهکهمین و‬ ‫ئهویترتان دهچنه سێیهمین ئۆتۆمۆبیلهوه‪.‬‬ ‫بهو جۆره بهرهو فڕۆکهخانه بهڕێکهوتین‪.‬‬ ‫ماوهیهک ڕۆیشتین و پاشان له شوێنێک ئهو‬ ‫ئۆتۆمۆبیلهی بهڕێز ئۆجاالنی تێدا بوو الی‬ ‫دا و بهرهو شوێنێکی تر چوو‪ ،‬به شۆفێرهکه‬ ‫دهڵێین به دوایدا بڕۆ‪ ،‬بهاڵم نایهوێت گوێ له‬ ‫داخوازی ئێمه بگرێت‪ .‬بێگومان لهو ڕهوشهدا‬ ‫هیچ ناکرێت‪ .‬له ئهنجامدا ئۆتۆمۆبیلهکهی‬ ‫بهڕێز ئۆجاالن له دهرگ��ای فهرمییهوە نا‪،‬‬ ‫بهڵکو له دهرگایهکی ت��رهوه دهچێته نێو‬ ‫فڕۆکهخانهوه و ئێمهیش کاتێک گهیشتین‬ ‫ن��ه ئۆتۆمۆبیلی ئ��ۆج��االن و ن��ه ئۆجاالن‬ ‫خۆیمان بینی‪ .‬بهڕێز باڵوێزی گشتی بهرهو‬ ‫بهشی ئاسایش چوو و خۆی ناساند و گوتی‬ ‫من ئهو کهسهم‪ ،‬پرسیاری ئۆجاالنی کرد و‬ ‫گوتی ئهو مرۆڤه کهسێکی وههایه‪ ،‬سهرۆکی‬ ‫بزاڤێکی ئازادیخوازه و کهسێکی خاوهن مافه‪.‬‬ ‫دهمانهوێت بزانین چی لێهات و بهرهو کوێ‬ ‫چ��وو‪ .‬بهڕێوهبهری ئاسایشی فڕگه گوتی‬

‫فۆتۆ‪ :‬تایبەت بە‪‬‬ ‫من ئاگاداری هیچ نیم‪ ،‬فهرموون با قسه‬ ‫لهگهڵ وهزارهت��ی ناوخۆ بکهین‪ ،‬تهلهفۆن‬ ‫دهکهن‪ ،‬بهاڵم کهس نادۆزنهوه قسهی لهگهڵ‬ ‫بکهن ل��هو ب��ارهی��هوه‪ .‬پاشان بهڕێوهبهری‬ ‫ئاسایش گوتی من ناتوانم یارمهتیتان بدهم‪.‬‬ ‫دوات��ری��ش بۆمان ئاشکرا ب��وو که ههموو‬ ‫جانتاکانی ئێمهیان له ئۆتۆمۆبیلهکهدا‬

‫له شوێنێک ئهو‬ ‫ئۆتۆمۆبیلهی ئۆجاالنی‬ ‫تێدا بوو الی دا و بهرهو‬ ‫شوێنێکی تر چوو‪،‬‬ ‫به شۆفێرهکه دهڵێین‬ ‫بهدوایدا بڕۆ‪ ،‬بهاڵم‬ ‫نایهوێت گوێ له داخوازی‬ ‫ئێمه بگرێت‬ ‫لهسهر ڕێگه فڕێ داوه‪ .‬پاش ئهوهی هیچمان‬ ‫دهستنهکهوت به سواری تاکسی بهرهو ماڵی‬ ‫باڵوێزی گشتی گهڕاینهوه‪.‬‬ ‫‪ :‬چهند کهس و کێ و کێ بوون به‬ ‫گشتی؟‬ ‫س��اڤ��اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬چ���وار ک���ورد و‬ ‫باڵوێزی گشتی و من بووین‪ .‬ک��وردهک��ان‪،‬‬ ‫ئیبراهیم‪ ،‬مهلسا‪ ،‬دیالن و کچێکی تریش‬

‫لهگهڵمان بوو‪.‬‬ ‫‪ :‬یهکهمجار دی��ان ب��ۆ م��هد تیڤی‬ ‫قسهی کرد و ڕووداوهکهی ڕاگهیاند‪ .‬ئهو کاته‬ ‫ئێوه پێکهوه بوون؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬کاتێک گهڕاینهوه‪،‬‬ ‫ڕهوشهکه ترسناک بوو‪ .‬بیرمان لهوه کردهوه‬ ‫له ماڵی باڵوێزی گشتی نهمێنینهوه‪ .‬چووینه‬ ‫شوێنێک له نێو بینای باڵوێزخانهدا‪ ،‬له‬ ‫نهۆمی سێزدهیهمینی بینایهکدا ب��وو‪.‬‬ ‫دابڕانێک بوو‪ ،‬چونکه ژیانمان له مهترسیدا‬ ‫بوو‪ ،‬نهماندهتوانی دهرچینه دهرهوه‪ .‬تهنها‬ ‫دهمانتوانی به تهلهفۆن قسه بکهین‪.‬‬ ‫‪ :‬باشه ئێوه چۆن زانیتان و کهی بۆ‬ ‫یهکهمجار بیستتان که ئۆجاالنیان بهرهو‬ ‫تورکیا بردووه؟‬ ‫س��اڤ��اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬پ���اش ئ���هوهی‬ ‫ئۆجاالنیان لێ ئێمه دابڕی‪ ،‬ئێمه نزیکهی‬ ‫ی��هک سهعات له فڕۆکهخانه ماینهوه و‬ ‫پاشان به تهکسی گهڕاینهوه‪ .‬جانتاکانمان‬ ‫بار کرد و بهرهو نایرۆبی بۆ ماڵی باڵوێزی‬ ‫گشتی گ��هڕای��ن��هوه‪ .‬دنیا تاریک دادهه���ات‪،‬‬ ‫هێشتا تاریک و ڕوون ب��وو‪ .‬کاتێک بینیم‬ ‫فڕۆکهیهک له فڕگهوه فڕی‪ ،‬تهماشام کرد‬ ‫فڕۆکهیهکی تایبهته‪ .‬م��ن گوتم بهڕێز‬ ‫ئۆجاالن لهو فڕۆکهیهدایه‪ ،‬به هیوام بهرهو‬ ‫ئیستانبوڵ نهچێت‪ .‬هیوای من ئهوه بوو‪،‬‬ ‫ب��هاڵم له سبهینێی ڕۆژی دوات���ردا‪ ،‬کاتێک‬ ‫چووینه باڵوێزخانه و ڕاپۆرتمان نووسی و‬ ‫بۆ ئهسینامان نارد که چی ڕووی داوه‪ ،‬پاش‬ ‫کهمێک له میدیاکانهوه زانیمان ئۆجاالن‬ ‫کهوتۆته دهستی تورکهکان‪.‬‬ ‫‪ :‬بهاڵم وهکو بزانن‪ ،‬ئایا ئهو فڕۆکه‬ ‫تایبهته هی کێ بوو؟ به ڕاستی تورکهکان‬ ‫لهوێ بوون یان کهسانی تر لهوێ بوون و‬ ‫چاوهڕوانی هاتنی ئۆجاالنیان دهکرد؟ به پێی‬

‫ئهو زانیارییانهی ئێوه دهستتان کهوتووه؟‬ ‫س��اڤ��اس ک��ال��هن��دهری��دی��س‪ :‬ب��ه پێی ئهو‬ ‫زانیارییانهی دهستم کهوتوون‪ ،‬فڕۆکهکه هی‬ ‫فکری ساغالر بوو‪ ،‬فڕۆکهکه له کامپاال‪-‬ی‬ ‫پایتهختی ئۆغهندا چهند ڕۆژێک مابووهوه‪.‬‬ ‫چاوهڕوانی دهستوور بوون‪ ،‬له چاوهڕوانی‬ ‫ئهوهدا بوون که ئۆجاالن له ماڵی باڵوێزی‬ ‫گشتی دهربکرێت و بێن بیگرن و بیبهن‪.‬‬ ‫ئێمه بڕیارمان ئهوه بوو که شتێک نهکهین‬ ‫له دهرهوهی یاسا و نایشتوانین ئهوه بکهین‪.‬‬ ‫چونکه ب��اڵ��وێ��زی گشتی و جێگرهکهی‬ ‫یاسایان خوێندووه‪ ،‬ه��هروهه��ا منیش له‬ ‫ئهکادیمیای س��هرب��ازی یاسام خوێندووه‪،‬‬ ‫ههر لهبهر ئهوهیش گوتمان ئهگهر شتێکی‬ ‫نایاسایی بکهین و ژیانی مرۆڤێک بکهوێته‬ ‫مهترسییهوه یان ئهو کهسه بمرێت‪ ،‬ئهوا‬ ‫دواڕۆژ کهس و کاری ئۆجاالن دێنه ئهسینا‬ ‫و دهماندهنه دادگا‪ .‬چونکه هیچ شتێکیشمان‬ ‫بهدهستهوه نهبوو‪ ،‬هیچ بڕیار و فهرمانێکی‬ ‫نووسراو له الیهن دهوڵهتهوه نهدرابوو به‬ ‫ئێمه‪ .‬گوتم کێشهی دهوڵهت و میللهتهکه له‬ ‫الیهک لهم بابهتهدا‪ ،‬بهاڵم ئێ�مه چۆن خۆمان‬ ‫ڕزگ��ار بکهین؟ چۆن ڕووب���هڕووی ماڵباتی‬ ‫خۆمان‪ ،‬گهلهکهمان و گهلی کورد ببینهوه؟‬ ‫چ��ی بڵێین؟ چونکه ئ��هو دهم���ه ههموو‬ ‫نکوڵی له کارهکانی خۆیان دهکهن‪ ،‬ئهوانهی‬ ‫که فهرمانیان به ئێمه دا‪ .‬خۆ ئێمه هیچ‬ ‫شتێکی نووسراومان ال نییه‪ .‬بهو شێوهیه‬ ‫هیچ شتێکمان له دهرهوهی یاسا نهکرد و‬ ‫نه پهسهندیشمان ک��رد‪ .‬به تایبهتی لهو‬ ‫چهند ڕۆژهی چاوهڕوانیماندا له نایرۆبی‪.‬‬ ‫ئهو ڕۆژان���هی ئ��هوان له ئۆغاندا چ��اوهڕێ‬ ‫ب���وون‪ .‬ڕۆژی دوای���ی هاتنه فڕۆکهخانه‬ ‫و بێ ئ��هوهی بێنهخوارهوه‪ ،‬ه��هر له نێو‬ ‫فڕۆکهکهدا چاوهڕوان دهبن و کینیاییهکان و‬ ‫ئهمهریکییهکان‪ ،‬دیاره تهواو دڵنیا نیم لهمه‪،‬‬ ‫بهاڵم ڕوونه که بهو جۆره بووه‪ ،‬ئۆجاالن‬ ‫سهردهخهنه نێو ئهو فڕۆکهیهوه و ئهوانیش‬ ‫بهرهو تورکیا دهیبهن‪ .‬ههندێ بۆچوون و‬ ‫شیرۆڤه ههن به گوێرهی ئهوانه بێت لهو‬ ‫فڕۆکهیهدا هیچ تورکێک ن��هب��ووه‪ ،‬بهڵکو‬ ‫ئهمهریکی تێدا بوون‪ ،‬بهاڵم من له ڕاستی‬ ‫ئ��هو بابهته دڵنیا نیم‪ .‬بابهتێکه دهبێت‬ ‫لێکۆڵینهوهی لهسهر بکرێت‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫‪7‬‬

‫‌گرنگى‌ئه‌م‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌‌ئه‌وه‌یه‌‌‌‬ ‫نابێت‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ک‌‬ ‫پێشلکاریى‌بکرێت‌و‌‬ ‫بوونى‌هه‌ر‌خروقاتێک‌‬ ‫واته‌‌ته‌نزویر‪‌،‬ئه‌و‌‬ ‫په‌یماننامه‌یه‌‌رێگرى‌‬ ‫لێده‌کات‬

‫پهیماننامهی شهرهف شهڕی‬ ‫الیهنهکان دهوهستێنێت؟‬ ‫نه‌ته‌وه‌‌یه‌کگرتووه‌کان‌چاودێرى‌حزبه‌‌سیاسییه‌کان‌ده‌کات‌‬ ‫بۆ‌ئه‌وه‌ى‌دڵنیابێت‌له‌‌جێبه‌جێکردنى‌په‌یماننامه‌که‌‬ ‫نه‌جات‌ئه‌حمه‌د‪‌/‬هه‌ولێر‬ ‫الی��هن��ه س��ی��اس��ی��هک��ان رای��دهگ��هی��هن��ن‬ ‫پابهند دهبن به پهیماننامهى شهرهفی‬ ‫ههڵبژاردنهکان که ههفتهى پێشوو له‬ ‫نێوان الیهنهکانى ههرێمى کوردستان‬ ‫واژۆک�������را ب���ه چ���اودێ���ری���ی ن���هت���هوه‬ ‫یهکگرتوهکان‪ ،‬ئهمهش بۆ رێگریکردن‬ ‫له هێرشکردنه سهر یهکترو ناوزڕاندنى‬ ‫یهکتری له کاتى ههڵمهتى بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردنهکاندا‪.‬‬ ‫ئ��هو الیهنانه ئ��ام��اژه ب��ۆ ئ��هوه دهک��هن‬ ‫ک��ه ئ��هو پهیماننامهیه گرنگى خۆى‬ ‫ههیه که بههۆیهوه ههمووان دهتوانن‬ ‫رێز له ئهنجامهکانى ههڵبژاردن بگرن‬ ‫و پ���ڕۆس���هى ب��ان��گ��هش��هش ب��ه ئ���ازادى‬ ‫بهڕێوهبهرن‪ ،‬جیاواز له سااڵنى رابردوو‪.‬‬ ‫پ��هی��م��ان��ن��ام��هى ش����هرهف ل��ه ‪ 24‬خاڵى‬ ‫سهرهکى و چهند برگهیهک پێکهاتووه‬ ‫ک��ه ل��هالی��هن ن��هت��هوه ی��هک��گ��رت��ووهک��ان‬ ‫بۆ ههڵبژاردنى پهرلهمانى عێراق بۆ‬ ‫سهرجهم الیهنه سیاسیهکانى عێراق و‬ ‫ههرێمى کوردستان ئاماده کراوه‪ ،‬تیایدا‬ ‫جهخت لهسهر پابهندبوونى الیهنهکان‬ ‫دهک���ات���هوه ت��ا رێ���ز ل��ه ئهنجامهکانى‬ ‫ههڵبژاردن بگرن و ههموویان پابهندبن‬ ‫پێوهى‪.‬‬ ‫ل��ه ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ى پ��ێ��ش��وودا گ��رژی‬ ‫دهک��هوت��ه ن��ێ��وان الی��هن��ه سیاسیهکانو‬ ‫ت��هن��ان��هت ه��هن��دێ��ک ج��ار توندوتیژی‬ ‫ل���ێ���دهک���هوت���هوه ت���ا ڕادهى ئ��اس��ت��ى‬ ‫بهکارهێنانى چهک و ههندێک جاریش‬ ‫ق��ورب��ان��ی ل��ێ��دهک��هوت��هوه‪ ،‬ب���هاڵم دواى‬

‫‪ 10‬رۆژ ل��ه ب��هرێ��وهچ��وون��ى بانگهشهى‬ ‫ههڵبژاردن له ههرێمى کوردستان‪ ،‬هێشتا‬ ‫بانگهشهیهکى ئارام بهڕێوهدهچێت‪.‬‬ ‫ب��هش��ێ��ک ل���ه الی���هن���هک���ان ئ���ام���اژه بۆ‬ ‫ئ���هوه دهک����هن گ��رن��گ��ى ئ���هو پهیمانه‬ ‫لهوهیهدایه ئهو الیهنانهى که واژووى‬ ‫ک���ردووه پابهند دهبێت به خاڵهکانى‬ ‫و ه��هف��ت��ان��ه ک���ۆب���وون���هوهى ن��وێ��ن��هرى‬ ‫ن��هت��هوه یهکگرتووکان و کۆمیسیۆنى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژارن��هک��ان��ى ع��ێ��راق و س��هرج��هم‬ ‫الیهنهکان و نوێنهرى وهزارهت��ى ناوخۆ‬ ‫ئهنجام دهدرێت ههر الیهنێک سهرپێچى‬ ‫ب���ک���ات‪ ،‬رێ��وش��وێ��ن��ى ل��هب��هرام��ب��هرى‬ ‫دهگیرێتهبهر‪.‬‬ ‫سهلیم کۆیى بهرپرسى پهیوهندییهکانى‬ ‫کۆمهڵى ئیسالمى کوردستان و ئهندامى‬ ‫بهشداربووى ئهو پهیماننایه به ‪‬‬ ‫وت «مۆرکردنى ئهو پهیماننامهیه بۆ‬ ‫ئهوهیه‪،‬تا ههموومان رێز له یهکتربگرین‬ ‫و ل��ه ک��ات��ى ب��ان��گ��هش��هک��ان��م��ان هێرش‬ ‫نهکهینه سهر یهکتر و یهکتر نهشکێنین‬ ‫و رێزیش له ئهنجامهکان بگرین»‪.‬‬ ‫ب��هرپ��رس��ى پهیوهندییهکانى کۆمهڵى‬ ‫ئیسالمى ک��وردس��ت��ان وتیشى «گرنگى‬ ‫ئهم پهیماننامهیه ئهوهیه که نوێنهرى‬ ‫ن��هت��هوه ی��هک��گ��رت��ووک��ان و کۆمسیۆنى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژارن��هک��ان��ى ع��ێ��راق و س��هرج��هم‬ ‫الی���هن���هک���ان���ى ت���ێ���دای���ه و ه��هف��ت��ان��ه‬ ‫کۆدهبینهوه ئهوهى روویداوه لهوێ باسى‬ ‫لێوه دهکهین‪ ،‬ههر الیهنێک پێشلکاریى‬ ‫ئهنجام دابێت‪ ،‬رووب��هڕووى دهکرێتهوه‬ ‫و نوێنهرى وهزارهتى ناوخۆش حزوورى‬ ‫دهبێت تا رێوشوێنى یاسایی لهبهرامبهردا‬ ‫بگیرێتهبهر «‪.‬‬

‫ب��هرپ��رس��ى پهیوهندییهکانى کۆمهڵى‬ ‫ئیسالمى کوردستان که خ��ۆى واژووى‬ ‫ل��هس��هر ئ��هم پهیماننامهیه ک���ردووه‪،‬‬ ‫هێماى بۆ ئهوهش کرد ئهم پهیماننامهیه‬ ‫مافى ئافرهتانیش دهپارێزێت‪ ،‬بهتایبهت‬ ‫ک��ات��ێ��ک ه��ێ��رش��ى دهک���رێ���ت���ه س����هر و‬ ‫سوکایهتى پێدهکرێت‪ ،‬ئهم پهیماننامهیه‬

‫مۆرکردنى‌ئه‌و‌‬ ‫‌په‌یماننامه‌یه‌‬ ‫بۆ‌ئه‌وه‌یه‌‪‌،‬تا‌‬ ‫‌هه‌موومان‌رێز‬ ‫‌له‌‌یه‌کتربگرین‌و‬ ‫له‌‌کاتى‌بانگه‌شه‌کانمان‌‬ ‫‌هێرش‌نه‌که‌ینه‌‬ ‫سه‌ر‌یه‌کتر‬ ‫دهیپارێزێت‪.‬‬ ‫له ههڵبژاردنهکانى پێشووى ههرێمى‬ ‫کوردستانى عێراق‪ ،‬گرژى و ئاڵۆزى زۆر‬ ‫دهکهوته نێوان ههواداران و الیهنگرانى‬ ‫ح��زب��ه سیاسییهکانى ب��هش��دارب��وان��ى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان‪ ،‬زۆرج���ار گرژییهکان‬ ‫کوژراو و برینداریشى لێدهکهوتهوه‪.‬‬

‫ب����ه وت������هى ئ�����هو الی����هن����ان����هى ئ���هم‬ ‫پ��هی��م��ان��ن��ام��هی��هی��ان واژوو ک����ردووه‬ ‫دهیانهوێت ئهو رووداوه نهخوازراوانهى‬ ‫ل��ه ههڵبژاردنهکانى پێشوو دووب���اره‬ ‫دهب����ووهوه ل��هم ه��هڵ��ب��ژاردن��ه دووب���اره‬ ‫نهبێتهوه‪.‬‬ ‫بێگهرد تاڵهبانى‪ ،‬ئهندامى سهرکردایهتى‬ ‫یهکێتى نیشتانى کوردستان‪ ،‬ئهندامى‬ ‫بهشداربوونى ئ��هو پهیماننامهیهیه و‬ ‫واژووى لهسهر ک��ردووه به ‪ ‬وت‬ ‫«ئهگهر الیهنه سیاسییهکان پابهندبن‬ ‫پ���ێ���وهى‪ ،‬خ���زم���هت ب����هوه دهک�����ات که‬ ‫دهنگدهرهکانمان رێز لهیهکتر بگرن و‬ ‫وابکهن به ئاراستهیهک بانگهشه بکهین‬ ‫که ئازادى یهکتر نهبهزێنین و نهبێته‬ ‫هۆى تێکدانى شیرازهى کۆمهاڵیهتى و‬ ‫ملمالنێی الیهنه سیاسییهکان»‪.‬‬ ‫ب��ه ب����ڕواى ب��ێ��گ��هرد‪ ،‬ت��اڵ��هب��ان��ى ئ��هو‬ ‫پهیماننامهیه کۆمهڵێک بڕگهو مادهى‬ ‫گ��رن��گ��ى ت��ێ��دای��ه‪ ،‬ب��ۆ ئ����هوهى الی��هن��ه‬ ‫سیاسییهکان پاپهند بکات به شێوازو‬ ‫میکانیزمهکانى ههڵبژاردن و رێزگرتن‬ ‫لهیهکتر و دهرئهنجامهکانى ههڵبژاردن‬ ‫و پارستنى ئهمنییهتى هیچ هێزێک‬ ‫س��ن��ورى سیاسى هیچ هێزێکى دیکه‬ ‫نهبهزێنێت و ه��هم��ووان ئ���ازاد ب��ن له‬ ‫چۆنیهتى بانگێشه بۆ لیستهکهى خۆیان‪.‬‬ ‫ئ��هو ئهندامهى سهرکرایهتى یهکێتى‬ ‫نیشتمانى کوردستان ئهوهى رهتکردهوه‬ ‫ک��ه ئهوپهیماننامهیه وهک بهدیلێک‬ ‫بێت بۆ یاساى ههڵبژارنهکانى عێراق‬ ‫و وتى «ئهمه نابێته بهدیل بۆ یاسای‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ى ع���ێ���راق و وهک‬ ‫پ��هی��م��ان��ن��ام��هی��هک س��هی��ر دهک���رێ���ت و‬ ‫واژووم��ان کردوه تا ههموومان پهبهند‬ ‫بین به یاسهکانى ههڵبژاردن»‬ ‫پهیماننامهى ش��هرهف سهرهتا لهبهغدا‬ ‫واژووکرا‪ ،‬دواتر له ههرێمى کوردستان‪،‬‬ ‫نهتهوهیهکگرتوهکان راستهوخۆ خۆى‬ ‫چاودێرى ئهو پهیماننامهیه دهک��ات و‬ ‫سهرپهرشتى دهک���ات و ب��هدواداچ��وون‬ ‫بۆ ئ��هو الیهنانهش دهک��ات که مۆریان‬ ‫کردووهو له پهیماننامهکه الدهدهن‪.‬‬ ‫ه��ی��م��داد ح���هم���هد ع��هل��ى رێ��ک��خ��هرى‬ ‫ژوورى پهیوهندى سیاسى بزووتنهوهى‬ ‫گ��ۆڕان به‪ ‬راگهیاند «گرنگى ئهم‬

‫پهیماننامهیه ئ��هوهی��ه نابێت بههیچ‬ ‫شێوهیهک پێشلکاریى بکرێت و بوونى‬ ‫ه��هر خروقاتێک وات��ه ت��هن��زوی��ر‪ ،‬ئهو‬ ‫پهیماننامهیه رێگرى لێدهکات و تهئکید‬ ‫لهسهر بهئاشتییانهى ئاڵوگۆڕى دهسهاڵت‬ ‫دهکاتهوه که له واڵتێکى دیموکراسى بۆ‬ ‫ههڵبژاردن دهکرێت»‪.‬‬ ‫ه��ی��م��دا ح���هم���هد ع���هل���ى ئ���هوهش���ى‬ ‫روونکردهوه که «نهتهوه یهکگرتووهکان‬ ‫ه��هم��وو ئ��هو خ��ااڵن��هى هێناوه ه��هم له‬ ‫عێراق و ه��هو له ههرێمى کوردستان‬ ‫لهگهڵ الیهنه سیاسیهکان دانیشتووه و‬ ‫واژوو کراوه‪ ،‬له بهغداوه پێشنیار کراوه‬ ‫ک��ه تایبهتمهندى ب��درێ��ت ب��ه ههرێم‪،‬‬ ‫لێرهش پێویسته الیهنهکان لهسهرى‬ ‫رێک بکهون»‪.‬‬ ‫رێ��ک��خ��هرى ژوورى پ��هی��وهن��دى سیاسى‬ ‫ب��زووت��ن��هوهى گ����ۆڕان‪ ،‬پ��اب��هن��دب��وون��ى‬ ‫بزووتنهوهکهیانی ب��هم پهیماننامهیه‬ ‫راگهیاند و وت��ى» ئێمه پابهندبوونى‬ ‫خۆمان نیشاندهوه و رێکهوتووین لهسهر‬ ‫ه��هم��وو ئ��هو ب��هن��دان��ه و بهڵێنمان به‬ ‫نهتهوه یهکگرتووهکان داوه که پابهند‬ ‫بین و وهک ب��زووت��ن��هووهى گۆڕانیش‬ ‫واژوومان کردوه«‬ ‫سهبارهى بهوهى ئهم پهیماننامهیه تاچهد‬ ‫بهدیلى یاسای ههڵبژاردنهکانى کۆمیسۆنى‬ ‫ب��ااڵى س��هرب��هخ��ۆی��ی ههڵبژاردنهکانى‬ ‫عێراق دهبێت‪ ،‬هیمداد حهمهد عهلى‬ ‫وت���ى «ئ��هم��ه ب��ۆ ج��ێ��گ��رهوهى ی��اس��اى‬ ‫کۆمسیۆن نییه و کۆمسیۆنیش نوێنهرى‬ ‫بهشداره لهگهڵ نهتهوهیهکگرتووهکان‬ ‫ئهمه بهڵێننامهیهکه لهنێوان الیهنه‬ ‫سیاسییهکان به سهرپهرشتى نهتهوه‬ ‫یهکگرتووهکان و ههمووى مولزهم دهبیت‬ ‫پێوهى»‬ ‫ئه‌و‌الیه‌نه‌‌کوردستانییانه‌ى‌په‌یماننامه‌ى‌‬ ‫شه‌ره‌فى‌هه‌ڵبژاردنیان‌واژۆکرد‌بریتین‌له‌‪:‬‬ ‫* رۆڵهکانى میزۆپۆتامیا‬ ‫* پارتى دیموکراتى کوردستان‬ ‫* رۆڵهکانى نههرهین‬ ‫* یهکێتیى نیشتمانیى کوردستان‬ ‫* پارتى سۆسیالیست دیموکراتى کوردستان‬ ‫* یهکگرتووى ئیسالمى کوردستان‬ ‫* کۆمهڵى ئیسالمى کوردستان‬ ‫* ئهنجوومهنى گهلى کلدانى و سریانى‬ ‫ئاشووری‬ ‫* یهکێتى بهیت نههرهین‬ ‫* بزووتنهوهى گردبوونهوهى سریانی‬ ‫* بهرهى تورکمانی‬ ‫* هاوپهیمانى کلدانی‬ ‫* بزووتنهوهى گۆڕان‬ ‫* هاوپهیمانى رافیدهین‬ ‫* هاوپهیمانى بۆ دیموکراسى و دادپهروهرى‬

‫‪8‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫هێشوو ڕێبوار‪ ،‬کاندیدى ژماره ‪13‬ى پارتى له سلێمانى بۆ ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق‬

‫لهو پارهیهى له بهغدا وهریدهگرم هاوکارى ههژارانو‬ ‫قوتابیان و ژنان و رێکخراوهکانى پێدهکهم‬ ‫سازدانى‪ :‬‬

‫کۆمهڵێک بهرنامهى‬ ‫گرنگمان ههیه‪ ،‬لهوانه‬ ‫الیهنى ئابوورى ههرێم‬ ‫به گشتى باش بکهین‬ ‫و کار لهسهر ژیانى‬ ‫ئابوورى گهنجان و ژنان‬ ‫دهکهین که بژێوییان‬ ‫باشتر بکرێت‬

‫هێشوو ڕێبوار‪ ،‬کاندیدى ژماره ‪13‬ى‬ ‫پارتى له پارێزگاى سلێمانى ئاماژه به‬ ‫کارو بهرنامهکانى دهکات ئهگهر بگاته‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق و دهڵێت‬ ‫که هاوکارى دارایى قوتابیان و ژنان و‬ ‫رێکخراوهکانى مافى مرۆڤ دهکات‪.‬‬ ‫هێشوو ڕێبوار‪ ،‬لهم چاوپێکهوتنهدا‬ ‫ئاماژه بهوهش دهکات که ههوڵى زیاتر‬ ‫دهدات له ئهندامانى خولى سێیهمى‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق و بهرگرى‬ ‫له مافه دارایی و دهستورییهکانى‬ ‫ههرێمى کوردستان دهکات‪.‬‬ ‫‪ :‬چ ب��هرن��ام��هی��هک��ت ه��هی��ه وهک��و‬ ‫کاندیدیکى پارتى کهدهتهوێت بچیته بهغدا؟‬ ‫هێشوو ڕێبوار‪ :‬به حوکمى پسپۆڕییهکهم‬ ‫که شارهزاییم له مهلهفى داراییدا ههیه‪،‬‬ ‫پرسى ئابوورى پرسێکى گرنگه و ههموو‬ ‫الیهنهکانهکان دهگرێتهوه‪ ،‬گهورهترین کێشه‬ ‫لهنێوان ههرێمى کوردستان و حکومهتى‬ ‫عێراق پرسى بڕینى بودجهى ههرێم بووه‪،‬‬ ‫لهبهرئهوه یهکێک له بهرنامهى کارهکانم ئهوه‬ ‫دهبێت که لهکاتى هاتنى پڕۆژهى بودجهى‬ ‫عێراقدا داکۆکى له ئهو خاڵ و بڕگانه دهکهم‬ ‫که مافى کورده و تێنهپهڕاندنى بودجهکهیه‬ ‫بهبێ دهنگى ک��ورد‪ ،‬چونکه ل��هراب��ردوودا‬ ‫ههرێمى کوردستان بههۆى ئهو پرسهوه‬ ‫تووشى قهیرانى دارایى بووه‪ ،‬تا ئهو کاتهى‬ ‫له چوارچێوهى عێراقى فیدڕاڵ بمێنینهوه‬ ‫پێویسته حکومهتى عێراق پشکى بودجهى‬ ‫ههرێم وهک خۆى لهکاتى خۆیدا بنێرێت تا‬ ‫حکومهتى ههرێم موچه و پێداویستییهکانى‬ ‫ترى پێدابین بکات‪.‬‬ ‫‪ :‬ب��هغ��دا لهئێستادا ‪ 317‬ملیار بۆ‬ ‫ههرێم دهنێرێت‪ ،‬ئێوه بچنه بهغدا ههوڵى‬ ‫زیادکردنى دهدهن بۆ ئ��هوهى پاشهکهوتى‬ ‫موچهخۆرانى ههرێم نهمێنێت؟‬ ‫هێشوو ڕێبوار‪ :‬ناردنى ئهو پارهیه تهنها‬ ‫موسهکینێکهو چارهسهرێکى کاتییه‪ ،‬نابێت‬ ‫بهغدا وهک خێرێک ئهو پارهیه بۆ ههرێم‬ ‫بنێرێت‪ ،‬ئامانجمان ئ��هوهی��ه ئ��هو بهشه‬ ‫بودجهیهى بهپێى دهستور مافى هاواڵتیانى‬ ‫ه��هرێ��م��ى ک��وردس��ت��ان��ه‪ ،‬ب��هغ��دا س��ااڵن��ه‬ ‫لهبودجهى عێراقدا بۆى دابین بکات‪.‬‬ ‫‪ :‬ت��ا چهند ک��ار ل��هس��هر کارنامهى‬ ‫پارتى دهکهیت وهک کاندیدێک لهپهرلهمانى‬ ‫عێراق؟‬ ‫ه��ێ��ش��وو ڕێ���ب���وار‪ :‬ب��هرن��ام��هک��ان��ى پ��ارت��ى‬ ‫دیموکراتى کوردستان بهرنامهى گرنگ و‬ ‫خاڵى ستراتیژى لهخۆگرتووه و کۆدهنگین‬ ‫لهسهر بهرنامهکانى‪ ،‬بهتایبهت ئ��هوهى‬ ‫پهیوهندى به پرسى مادهى ‪ 140‬ى دهستور‬ ‫و چاکسازیى ئابووری و بێالیهنى سوپاى‬ ‫عێراقهوه ههیه‪ ،‬بهاڵم لهگهڵ بهرنامهکانى‬ ‫پ��ارت��ی دا ئێمهش ب��ۆ خ��ۆم��ان کۆمهڵێک‬ ‫بهرنامهى گرنگمان ههیه‪ ،‬لهوانه الیهنى‬ ‫ئابوورى ههرێم به گشتى باش بکهین و‬ ‫کار لهسهر ژیانى ئابوورى گهنجان و ژنان‬

‫دهکهین که بژێوییان باشتر بکرێت‪.‬‬ ‫ه���هروهه���ا ئ���هو ق���هرزان���هى ک��ه واڵت��ان��ى‬ ‫ن��ێ��ودهوڵ��هت��ى دهی���دات ب��ه ع��ێ��راق‪ ،‬پشکى‬ ‫ه��هرێ��م��ى ک��وردس��ت��ان��ى ت��ێ��دا بێت ت��ا بۆ‬ ‫ئاوهدانکردنهوهو ژێرخانى ئابوورى ههرێم‬ ‫خهرج بکرێت و سێکتهره ئابوورییهکانى پێ‬ ‫بههێز بکرێت‪.‬‬

‫ه��اوک��ات ئیش لهسهر ق��هرهب��وک��ردن��هوهى‬ ‫هاواڵتیانى ههرێم دهکهین لهبهرانبهر ئهو‬ ‫زیانانهى رژێمى بهعس داویهتى لێمان‪،‬‬ ‫قهرهبوکردنهوهى کهسوکارى کیمیابارانى‬ ‫ههڵهبجه و ئهنفال و گوندهکانى ههرێم‬ ‫دهکهین‪ ،‬ئێمه دهزانین حکومهتى عێراق‬ ‫قهرهبووى هاواڵتیانى عێراقى کردووهتهوهو‬

‫سااڵنه لهبودجهدا بڕێک پارهى بۆ تهرخان‬ ‫کردووه‪ ،‬بهاڵم کوردى نهگرتووهتهوه ئیش‬ ‫لهسهر ئهوهش دهکهم‪.‬‬ ‫‪ :‬وهک کاندیدێک جیاوازیت لهگهڵ‬ ‫ئهندامانى خولى سێیهمى ئهنجومهنى‬ ‫نوێنهرانى عێراق چى دهبێت؟‬ ‫هێشوو ڕێ��ب��وار‪ :‬بهپێى ش��ارهزای��ی��م له‬

‫ب�����وارى ئ���اب���وورى ک��ارهک��ان��م دهک�����هم و‬ ‫ههوڵى زیاتر دهدهم له ئهندامانى خولى‬ ‫سێیهمى ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق‪،‬‬ ‫لهپێشتریشدا کهسانى زۆر سهرکهوتوومان‬ ‫ههیه که قسهى خۆیان ههبووه‪ ،‬بهاڵم ئێمه‬ ‫دواجار پێویستمان به کۆدهنگى سهرجهم‬ ‫فراکسۆنه کوردییهکان دهبێت‪ ،‬بهتهنها وهک‬ ‫کاندیدێک که بچمه بهغدا ناتوانم قسه‬ ‫بکهم و ناگاته جێى مهبهست‪ ،‬بهاڵم ئهگهر‬ ‫کۆدهنگى لهنێوان فراکسیۆنه کوردییهکاندا‬ ‫ههبێت‪ ،‬کارهکانمان و فشارهکانمان زیاتر‬ ‫دهب��ن بهتایبهت ب��ۆ پرسه ستراتیژى و‬ ‫چارهنوسسازهکان که پهیوهندى به قوت و‬ ‫ژیانى هاواڵتیانى ههرێمهوه ههیه‪ ،‬ئێمه‬ ‫وهک��و پارتى دهستپێشخهرى دهک��هی��ن بۆ‬ ‫کۆدهنگى لهنێوان فراکسیۆنهکاندا‪.‬‬ ‫‪ :‬ئ��هو پ��ارهی��هى وهری��دهگ��ری��ت که‬ ‫گهشتیته بهغداو بویته ئهندامى ئهنجومهنى‬ ‫نوێنهران‪ ،‬چى لێ دهکهیت؟‬ ‫هێشوو ڕێبوار‪ :‬ئامانجم الیهنه مادییهکه‬ ‫نییه که دهمهوێت بچمه بهغدا‪ ،‬بۆ خۆم‬ ‫مامۆستاى زانکۆم و موچهیهکى باشم ههیه‪،‬‬ ‫ئ��هو پ��ارهی��هى لهبهغدا وهک ئهندامێکى‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهران وهری��دهگ��رم ههتا‬ ‫بتوانم رێژهیهکى زۆرى بهکاردههێنمهوه‬ ‫له کۆمهڵێک خزمهتکردن بهتایبهت له‬ ‫خزمهتکردنى ئ��هو چین و توێژانهى که‬ ‫موعاناتیان ههیه و دهزانین خهڵکى ههژار‬ ‫ههیه هاوکارییان دهک���هم‪ ،‬ه��اوک��ارى ئهو‬ ‫رێکخراوانه دهکهم که لهبوارى مافى مرۆڤدا‬ ‫کار دهکهن‪ ،‬ئهو قوتابیانهى که دهخوێنن و‬ ‫دهرامهتیان باش نییه هاوکارییان دهکهم و‬ ‫دهستیان دهگرم‪.‬‬ ‫‪:‬پێتانوایه ئهگهر ههموو الیهنهکان‬ ‫یهکههڵوێست بن دهتوانن فشار لهسهر بهغدا‬ ‫دروست بکهن؟‬ ‫هێشوو ڕێ��ب��وار‪ :‬ههموو ک��ات وهک��و پارتى‬ ‫ئهوهندهى پێمان بکرێت هاوئاههنگ دهبین‪،‬‬ ‫گوشارى سیاسى تهنها به حیزبهکهى ئێمه‬ ‫ناکرێت‪ ،‬بهڵکو دهبێت ئهو گوشارانه لهسهر‬ ‫ئاستى سهرجهم الیهنهکان و فراکسیۆنهکان‬ ‫ههبێت‪ ،‬تا بهغدا داواکارییهکانمان جێبهجێ‬ ‫دهکات‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫‪9‬‬

‫ئەمین‌بەکر‌کاندیدی‌ژمارە‌‪١٣‬ی‌گۆڕان‌له‌‌سلێمانى‌بۆ‌ئه‌نجومه‌نى‌نوێنه‌رانى‌عێراق‪:‬‬

‫من‌پێش‌ئه‌وه‌ى‌بچمه‌‌په‌رله‌مان‬ ‫دۆخی‌داراییم‌باشتر‌بوو‌له‌ئێستا‬ ‫‌‪‬‬ ‫ئەمین بەکر پەرلەمانتاری‬ ‫بزوتنەوەی گۆڕان کە هاوکات‬ ‫کاندیدی ژمارە ‪١٣‬ی بزوتنەوەی‬ ‫گۆرانە بۆ هەڵبژاردنەکانی‬ ‫پەرلەمانی عێراق‪ ،‬رایدەگەیەنێت‬ ‫پێش ئهوهى بچێتە پهرلهمان‬ ‫دۆخی دارایی باشتربووە له‬ ‫ئێستای‪ ،‬دەلێت «ئەمەش جێگهى‬ ‫شانازیمه‪ ،‬چونکه توانیوومه‬ ‫ببهخشم نهک پاره کۆبکهمهوه»‪.‬‬ ‫ئەو کاندیدەی بزوتنەوەی گۆران‬ ‫لەم چاوپێکەوتنەی هاواڵتیدا‬ ‫باسی ئەوە دەکات کە ئەوان بۆ‬ ‫جێهبهجێکردنى ئهو بهرنامهیه‬ ‫دهچنە پەرلەمان کە لهماوهى‬ ‫ڕابردووداههوڵیان بۆ داوە کە بریتین‬ ‫لە داواکاردنی مافه دهستوری‬ ‫و نهتهوهییهکانى خهڵکى‬ ‫کوردستان بە جۆرێک ئەو مافانە‬ ‫جیا بکهنهوه له بهرژهوهندى‬ ‫سیاسى‪.‬‬ ‫هەروەها دەڵیت کە ئەوان وەکو‬ ‫بزووتنەوەی گۆڕان ههمیشه له‬ ‫ههوڵى یهکڕیزى دابوون‪ ،‬بهاڵم دژى‬ ‫ئهوەش بوون کە دواى الیهنێکى‬ ‫سیاسى بکهون و بهرنامهى ئهو‬ ‫الیهنه جێبهجێبکهن‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬تۆ‌چوار‌ساڵ‌ئه‌ندامى‌په‌رله‌مان‌‬ ‫ب��ووی��ت‌ب�ه‌‌ه�ه‌م��ان‌ڕێچکه‌‌ب���ه‌رده‌وام‌‬ ‫ده‌بیت‌ ی��ان‌ هه‌وڵى‌ زیاتر‌ ده‌ده‌ى‌ بۆ‌‬ ‫به‌ده‌ستهێنانى‌ مافه‌کان‪ ‌،‬به‌تایبه‌تى‌‬ ‫ئه‌وه‌ى‌په‌یوه‌ندى‌به‌لیژنه‌که‌ى‌خۆته‌وه‌‌‬ ‫هه‌یه‌‌که‌‌لیژنه‌ى‌داراییه‌‪.‬‬ ‫ئەمین بەکر‪ :‬بهڵێ من ئهندامى لیژنهى‬ ‫ی��اس��ای��م‪ ،‬ب���هاڵم زۆرک���ات ل��ه لیژنهى‬ ‫داراییش بووم‪ ،‬بۆیه ئهم لیژنهیهشم‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردووه چونکه ماستهرهکهم‬ ‫ل��ه دهس��ت��وردای��ه و دک��ت��ۆراک��هش��م له‬ ‫یاساى دارای��دای��ه‪ ،‬لهماوهى ڕاب��ردوودا‬ ‫ک��ورد ‪ 16‬ب��ڕی��ارى دهرک���ردووه لهوانه‬ ‫دهرکردنى سوپاى تورکیا له ههرێم‪،‬‬ ‫ههڵوهشاندنهوهى بڕیارى ئهنجومهنى‬ ‫بااڵى شۆڕش‪ ،‬پارهى گهنمى جوتیاران‬ ‫‪ ....‬هتد خۆشبهختانه بهتهنها لهو ‪16‬‬ ‫بڕیاره ههشت بڕیارى هی من بووه‪،‬‬ ‫بۆیه ئهگهر بگهڕێمهوه بۆ پهرلهمانى‬ ‫ع���ێ���راق ج���وگ���راف���ی���اى ک���ارک���ردن���م‬ ‫لهبهرچاوه و کارى جددى دهکهم‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬ت���اچ���ه‌ن���د‌ ه������ه‌وڵ‌ ده‌ده‌ن‌‬ ‫به‌رنامه‌کانى‌گۆڕان‌جێبه‌جێبکه‌ن؟‬ ‫ئەمین بەکر‪ :‬ئیمه بۆ جێهبهجێکردنى‬ ‫ئ��هو بهرنامهیه دهچ��ی��ن و ل��هم��اوهى‬ ‫ڕاب����ردووش����داه����هوڵ����ى ج��دی��م��ان دا‬ ‫م��اف��هدهس��ت��وری و ن��هت��هوهی��ی��هک��ان��ى‬ ‫خهڵکى ک��وردس��ت��ان جیا بکهینهوه‬

‫له‌ماوه‌ى‌‬ ‫ڕابردووشداهه‌وڵى‌‬ ‫جدیمان‌دا‌مافه‌‬ ‫‌ده‌ستوری‌و‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌ییه‌‌کانى‌خه‌ڵکى‌‬ ‫کوردستان‌جیا‌بکه‌ینه‌وه‌‌‬ ‫‌له‌‌به‌رژه‌وه‌ندى‬ ‫سیاسى‌دوو‌حزبى‌‬ ‫ده‌سه‌اڵتدار‬ ‫له ب��هرژهوهن��دى سیاسى دوو حزبى‬ ‫دهسهاڵتدار که بوونه هۆى ئهوهى که‬ ‫بهرژهوهندییه گشتییهکانى خهڵکى‬ ‫وهال بنێن‪.‬‬

‫‌‪‌:‬ت���ا‌چ���ه‌ن���د‌ل���ه‌‌ئ���اس���ت‌ئ��ه‌و‌‬ ‫ب �ه‌ڵ��ی��ن��ان �ه‌دا‌ده‌ب���ن‌ک��ه‌‌ده‌ی����ده‌ن‌به‌‌‬ ‫ده‌نگده‌رانتان؟‬ ‫ئ��ەم��ی��ن ب���ەک���ر‪ :‬ب��ێ��گ��وم��ان ئێمه‬ ‫ت���اق���ی���ک���راوی���ن���هت���هوه و ه����هر ئ��هو‬ ‫تاقیکردنهوهیهشه بزوتنهوهى گۆڕان‬ ‫شهرهفى ئ��هوهى پێبهخشین جارێکى‬ ‫ت��ر ک��ان��دی��د ب��ب��ی��ن��هوه دڵ��ن��ی��ای��ن ئ��هو‬ ‫ئهمانهتهى که دهخرێته سهر شانمان‬ ‫دی��س��ان��هوه ه��هوڵ��ى بهدهستهێنانى‬ ‫ئامانجهکانیان بدهین ‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬ق���س���ه‌ی���ه‌ک‌ ه���ه‌ی���ه‌‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌‬ ‫ب��زوت��ن��ه‌وه‌ى‌گ���ۆڕان‌ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌ئ���ه‌وه‌دا‌‬ ‫نه‌بووه‌‌ لیسته‌کان‌ یه‌ک‌ هه‌ڵوێست‌ بن‪‌،‬‬ ‫تاچه‌ند‌ ده‌ستپێشخه‌رده‌بن‌ سبه‌ینى‌‬ ‫ی �ه‌ک‌ هه‌ڵویست‌ ب��ن‪ ‌،‬به‌تایبه‌ت‌ ئه‌و‌‬ ‫پ��رس��ان�ه‌ى‌ک �ه‌‌پ �ه‌ی��وه‌ن��دى‌ب �ه‌‌ژیانى‌‬ ‫خه‌ڵکه‌وه‌‌هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ئ��ەم��ی��ن ب���ەک���ر‪ :‬ل���ه ڕاس���ت���ی���دا ئ��هو‬ ‫دهستهواژهیه راست نیه‪ ،‬ئێمه ههمیشه‬ ‫له ههوڵى یهکڕیزى داب��ووی��ن‪ ،‬بهاڵم‬ ‫دژى ئ���هوه ب��ووی��ن دواى الیهنێکى‬ ‫سیاسى بکهوین و بهرنامهى ئهو الیهنه‬ ‫جێبهجێبکهین و پ��ارت��ى و یهکێتى‬ ‫دهیانویست دهستهواژهى یهکڕیزى بۆ‬

‫‌لە‌ماوەی‬ ‫ڕابردوودا‬ ‫لە‌ئەنجومەنی‬ ‫نوێنەرانی‌عێراق‬ ‫‌کورد‌‪‌١6‬بڕیاری‬ ‫‌دەرکردوە‌هەشت‬ ‫‌لەو‌بڕیارانە‬ ‫‌پێشنیاری‬ ‫من‌بووە‬ ‫خزمهتى بهرنامهو ئهجینداى خۆیان‬ ‫بهکار بهێنن‪ ،‬بۆیه ئێمه دژى ئهم جۆره‬ ‫ههواڵنه بووین‪ ،‬بهاڵم چى بهرژهوهندى‬ ‫خ��هڵ��ک��ى ک��وردس��ت��ان ب��ووب��ێ��ت ئێمه‬

‫هاندهرو پشگیرى بوین‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئه‌و‌پاره‌یه‌ى‌که‌‌مانگانه‌‌وه‌رتان‌‬ ‫گرت‌ باس‌ له‌وه‌‌ ده‌کرێت‌ نزیک‌ به‌‌ ‪‌26‬‬ ‫ملیۆن‌ دینارى‌ مانگانه‌‌بووه‌‪ ‌،‬ئێوه‌‌ له‌‌‬ ‫چوار‌ساڵى‌رابردوو‌هیچ‌خزمه‌تێکتان‌‬ ‫پێکرد‌ به‌‌ ده‌نگده‌ران‌ و‌ هه‌ڵسوڕاوانتان‌‬ ‫کرد؟‬ ‫ئ��ەم��ی��ن ب��ەک��ر‪ :‬ل��ه ڕاس��ت��ی��دا پ���ارهى‬ ‫پاسهوان پارهى پهرلهمانتار نیهو پارهى‬ ‫پهرلهمانتار به پێى بروانامهیه ئێستا‬ ‫پهرلهمانتارێک ئهگهر بهکالیۆریۆسى‬ ‫ههبێت نزیکهى حهوت ملیۆن دینارێک‬ ‫دهبێت که بهشیکى بۆ خانهنشین و شتى‬ ‫تر دهڕوات و ئهوهى ترى دهمێنێتهوه‬ ‫وهک ب��زوت��ن��هوهى گ����ۆران بهشێکى‬ ‫دهدهینه حزب و بهئهرکى سهرشانمانى‬ ‫دهزانین بهدهر لهوهش به بهردهوامى‬ ‫هاوکارى نهخۆش و خهڵکانى ترمان‬ ‫پێکردووه‪ ،‬بۆ زانیاریش لهڕوى دارایى‬ ‫ی��هوه دۆخ��ى دارای��ی من پیش ئهوهى‬ ‫بچمه پهرلهمان باشتربووه لهوکاتهى‬ ‫که پهرلهمانتار بووم‪ ،‬ئهمهش جێگهى‬ ‫شانازیمه‪ ،‬چونکه توانیومه ببهخشم‬ ‫نهک پاره کۆبکهمهوه‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫هەندێک بڕیاری‬ ‫تڕەمپدا‬ ‫دەردەکەوێت کە ئەو‬ ‫سەرۆکەی‬ ‫ئەمریکا گوێناداتە‬ ‫لێکەوتەی‬ ‫بڕیارەکانی‬

‫ئەمریکا و سعودیە کاردەکەن‬ ‫بۆ بەرزکردنەوەی نرخی‬ ‫نەوت و سزادانى ئێران‬ ‫سعودیە دەیەوێت نرخی نەوت بگەیەنێتە ‪ ١٠٠‬دۆالر و پێش دەچێت دۆناڵد‬ ‫تڕەمپ یارمەتییان بدات بۆ بەدەستهێنانی ئەو ئامانجە‪.‬‬ ‫هەرێم جەعفەر‬ ‫لە پشت پ���ەردەوە‪ ،‬سعودیە هەوڵی ئەوە‬ ‫دەدات‪ ،‬نرخی بەرمیلێک نەوت بۆ ‪ ١٠٠‬دۆالر‬ ‫بەرزبکاتەوە‪ ،‬ئەمەش بۆ پڕکردنەوەی‬ ‫کورتهێنانی خەرجی حکوومەتەکەی و‬ ‫بەرزکردنەوەی بەهای کۆمپانیای نەوتی‬ ‫ئارامکۆی سعودیە‪.‬‬ ‫پێشتر کۆمپانیای شێڵی ئەمریکی بەڵێنی‬ ‫داب����وو ک��ە ن��رخ��ی ن���ەوت بەشێوەیەکی‬ ‫ب���ەردەوام لە نرخێکی کەمدا بهێڵێتەوە‪،‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ەرزب��وون��ەوەی ن��رخ��ی ن���ەوت لە‬ ‫ماوەکانی ڕابردوودا پێچەوانەی ئەو بەڵێنە‬ ‫بووە‪.‬‬ ‫ئۆپیک بەردەوامە لەسەر کەمکردنەوەی‬ ‫بەرهەمێنانی ن���ەوت‪ ،‬ل��ە کاتێکدا داوا‬ ‫لەسەر نەوت ڕوو لە زیاد بوونە‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ دروستکردنی بازاڕێکی تووندڕە بۆ ئەو‬ ‫کااڵیەی پێی دەوترێت زێڕی ڕەش‪.‬‬ ‫ئ��ام��اژەک��ان وادەردەک�������ەون ک��ە ت��ڕەم��پ‬ ‫پێچەوانەی قسەکانی‪ ،‬هەوڵی بەرزکردنەوەی‬ ‫نرخی نەوت بدات‪ .‬لە ڕاپۆرتێکی ماڵپەڕی‬ ‫ی��و ئێس ئ��ەی ت���ودەی ه��ات��ووە‪ ،‬ئەمریکا‬ ‫نیازی هەیە لە ماوەی سێ هەفتەی داهاتوو‬ ‫پ��ێ��داچ��وون��ەوە ب��ە ڕێککەوتنی ئەتۆمی‬ ‫ئێران بکات کە مەبەست لێی گەڕانەوەی‬ ‫سزاکانی سەر ئێرانە‪ .‬تڕەمپ ئەمەی بە‬ ‫کردەوە کردووە و کابینەکەی بەو کەسانە‬ ‫پڕکردۆتەوە کە دژی ئێرانن‪.‬‬ ‫ب��ە گ���ەڕان���ەوەی س��زاک��ان��ى س���ەر ئ��ێ��ران‪،‬‬ ‫ه��ەن��اردەی نەوتی ئێران بۆ بازاڕەکانی‬ ‫جیهان دەوەستێت ئەمەش کاریگەری زۆری‬

‫دەبێت لەسەر بەرزکردنەوەی نرخی نەوت‪.‬‬ ‫ڕۆژنامەی جیهانی بلوومبێرگ ڕاپرسیەکی‬ ‫لە نێوان ‪ ١٧‬گەورە کۆمپانیای نەوت کردوە‬ ‫و تیایدا پرسیویەتی کە ئایا سزاکانی سەر‬ ‫ئێران دەگەڕێنەوە بۆ ئەو واڵتە‪ ،‬لەسەدا‪٥٠‬ی‬ ‫ئ��ەو کۆمپانیا نەوتیانە پێیان وای��ە کە‬

‫ئەمریکا ب��ەم نزیکانە سزاکان بۆ ئێران‬ ‫دەگەڕێنێتەوە‪ ،‬ئەمەش بەوەی جۆن بۆڵتن‪،‬‬ ‫ڕاوێ��ژک��اری ئاسایشی ن��ەت��ەوەی ئەمریکا‬ ‫و مایک پۆمپیۆ چیرپینگ‪ ،‬بەڕێوەبەری‬ ‫دەزگ����ای ه��ەواڵ��گ��ری س��ی ئ���ای ئ���ەی کە‬ ‫دیاریکراوە بۆ وەزی��ری دەرەوە‪ ،‬ب��ەردەوام‬

‫دژی ئێران بە گوێی تڕەمپدا دەچرپێن‪.‬‬ ‫«ئ��ەگ��ەر بە بۆڵت بێت‪ ،‬س��زاک��ان زی��اد لە‬ ‫گەڕانەوەی ئابڵووقەکان دەبێت‪ ،‬ڕەنگە بیر‬ ‫لە گۆڕینی ڕژێمی ئێران بکاتەوە»هێلیما‬ ‫کرۆفت‪ ،‬سەرۆکی کۆمپانیای وەبەرهێنی‬ ‫ئەمریکی ئاڕ بی سی کاپیتاڵ مارکێت‪ ،‬بە‬

‫بلوومبێرگی وت‪.‬‬ ‫پ��ڕس��ی��ارە گ��ەورەک��ە ل��ێ��رە ئ��ەوەی��ە‪ ،‬ئایا‬ ‫گەڕانەوەی سزاکانی سەر ئێران چی بەسەر‬ ‫هەناردەی نەوتی ئێران دەهێنێت؟‬ ‫ئ��ێ��ران ‪ ١.٢‬م��ل��ی��ۆن ب��ەرم��ی��ل ه��ەن��اردەی‬ ‫دەرەوە دەکات لە ڕۆژێکدا‪ ،‬کەمکردن یان‬ ‫وەستاندنی ئەم بڕە‪ ،‬کاریگەری ڕاستەوخۆ‬ ‫دەک��ات��ە س���ەر ب����ازاڕی ن����ەوت‪ .‬ب���ەاڵم لە‬ ‫الیەکی ت��رەوە هەندێک بڕوایان وای��ە کە‬ ‫تڕەمپ ناتوانێت ئەو سزایانە بە تەواوی‬ ‫بچەسپێنێت‪ ،‬چونکە ئ��ەو وەک ئۆباما‬ ‫خاوەنی پەیوەندییەکی بەهێز نیە لەگەڵ‬ ‫هاوپەیمانەکانی کە توانیان ه��ەن��اردەی‬ ‫نەوتی ئێران بۆ یەک ملیۆن بەرمیل کەم‬ ‫بکەنەوە‪.‬‬ ‫ل��ە ڕووی��ەک��ی دی��ک��ەوە تەماشای بکەین‪،‬‬ ‫ئەمریکا تەنها مەبەستی ئ��ەوەی نیە کە‬ ‫کڕینی نەوتی ئێران قەدەغەبکات‪ ،‬بەڵکو‬ ‫دەیەوێت مامەڵەی ئەو کۆمپانیایانە لەگەڵ‬ ‫ئەمریکا قەدەغەبکات کە بەردەوام دەبن لە‬ ‫مامەڵەکردن لەگەڵ ئەو واڵتە‪.‬‬ ‫ئەمەش بۆ نموونە بۆ ئەوروپا و هیندستان‬ ‫بارودۆخێکی دژوار دروستدەکات کە دژی‬ ‫واشنت بوەستنەوە‪ .‬بە واتایەکی دیکە‪،‬‬ ‫تەنانەت بە بێ هاوپەیمانەکانی‪ ،‬ئەمریکا‬ ‫دەتوانێت کااڵی ئێرانی بخاتە مەترسیەوە‪.‬‬ ‫لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا پێشبینیکردنی‬ ‫سیاسەتی تڕەمپ کارێکی ئاسان نیە‪ ،‬چونکە‬ ‫بڕیاری سزاکانی سەر ڕوزال‪ ،‬کۆمپانیای‬ ‫بەرهەمهێنەری ئەلەمنیۆمی ڕووس���ی‪،‬‬ ‫پێشبینی ن��ەک��راوب��وو ب��ەاڵم ئاسانکاریی‬ ‫دەکات بۆ زیادکردنی تەنگەژەکانی بازاڕی‬ ‫نەوت‪.‬‬ ‫تەنانەت ل��ە هەندێک ب��ڕی��اری تڕەمپدا‬ ‫دەردەک��ەوێ��ت کە ئەو سەرۆکەی ئەمریکا‬ ‫گوێناداتە لێکەوتەی بڕیارەکانی‪ .‬بۆ نموونە‬ ‫زیادکردنی باج لەسەر چەند بەرهەمێکی‬ ‫چینی کاردانەوەی واڵتی چینی لێکەوتەوەو‬ ‫ئەوانیش باجیان خستە سەر گەنمەشامی‬ ‫و گۆشتی ب���ەرازی ئەمریکا‪ .‬لەکاتێکدا‪،‬‬ ‫ک��ەرت��ی کشتووکاڵی ئەمریکا ل��ە ساڵی‬ ‫‪،٢٠١٦‬پشتگیری بەردەوامی دۆناڵد تڕەمپ‬ ‫بوون لە کاتی هەڵبژاردنەکانی سەرۆکایەتی‬ ‫ئەمریکا‪ ،‬ئەگەر تڕەمپ بتوانێت بازاڕی‬ ‫کشتووکاڵ بەوجۆرە ی��اری پێبکات‪ ،‬ئەوا‬ ‫ی��اری ک��ردن ب��ە ب���ازاڕی ن��ەوت ئاسانترە‬ ‫بۆی‪ ،‬چونکە دواج��ار بەرزی نرخی نەوت‬ ‫لە بەرژەوەندی ئەمریکاشە بە کورتی وەک‬ ‫ئەوەی یو ئێس ئەی تودەی نووسیویەتی‪،‬‬ ‫لە چەند هەفتەی داهاتوو‪ ،‬ئەمریکا سزای‬ ‫نوێ بەسەر ئێراندا دەسەپێنێت و بەمەش‬ ‫کاریگەری زۆر لەسەر نرخی نەوت دروست‬ ‫دەبێت‪ ،‬ئەمەش هەنگاوێکە کە سعودیە‬ ‫دڵخۆش دەکات بەوەی نەوتەکەی جارێکی‬ ‫دیکە لە ‪ ١٠٠‬دۆالر نزیک دەبێتەوە‪ ،‬لە وەاڵمی‬ ‫ئەم هەوااڵنەی ئەمریکادا‪ ،‬سەرۆک کۆماری‬ ‫ئیسالمی ئێران‪ ،‬حەسەن ڕۆح��ان��ی‪ ،‬وەک‬ ‫ئەوەی لە تاران نیوز هاتووە‪ ،‬ڕایگەیاند «کە‬ ‫ئەوان خۆیان بۆ هەموو پێشهاتێک سەبارەت‬ ‫بە ڕێککەوتنە ئەتۆمییەکە ئامادەکردوەو‬ ‫ناهێڵن کاریگەری بکاتە سەر خەڵکی ئێران‪».‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪11‬‬

‫هاوڕێکهى پووتن؛ له وەرگێڕێکی سوپاوە‬ ‫بۆ کڕینى بۆرییه نهوتییهکانى ههرێم‬

‫ئیگۆر سێچین‪ ،‬بەڕێوەبەری کۆمپانیای روسنەفت لەگەڵ ڤالدمێر پوتن‬

‫هەرێم جەعفەر‬ ‫ئهو پیاوهى که ئهندازیارى کڕینى بۆرییە‬ ‫نهوتهکهى ههرێمى کوردستانه‪ ،‬سهرهتا به‬ ‫وهرگ��ێ��ران له ریزهکانى سوپای واڵتهکهى‬ ‫دهستى بهکارکرد‪ ،‬دواتر گهیشته ئاستێکى‬ ‫بهرز لهناو حکومهتی روسیادا‪ ،‬ئهو ئێستا‬ ‫به یهکێک له نزیکهکانى ڤالدمیر پوتینى‬ ‫سهرۆکی روسیا دادهنرێت‪.‬‬ ‫ئیگۆر سێچین‪ ،‬ب��هڕێ��وهب��هری کۆمپانیاى‬ ‫روسنهفتى رووس��ی‪ ،‬لهگهڵ ئ��هوهى چهند‬ ‫گرێبهستێکى گ����هورهى ل��هگ��هڵ ههرێمى‬ ‫کوردستان و چهند واڵتێکى تر کردوه‪ ،‬لهوانه‬ ‫ڤهنزوێال‪ ،‬له الیهکى ترهوه چهندین شتى‬ ‫سهیرو سهمهره له ژیانیدا ههیه‪.‬‬ ‫ئهو لهالیهک به وهزیرى دووهمى دهرهوهى‬ ‫روس��ی��ا ن���اودهب���رێ���ت ل��ه الی��هک��ى ت���رهوه‬ ‫س��هرم��ای��هدارێ��ک��ى گ����هورهى روس��ی��ای��ه که‬ ‫بهشێکى زۆرى پارهکهى بۆ خۆشگوزهرانى‬ ‫ژنهکهى تهرخانکردووه‪ ،‬بهاڵم ئهو خیانهتى‬ ‫لێکردوهو دواتر کۆشکهکەی روخاندووە که‬ ‫نرخهکهى ‪ ٥٠‬ملیۆن یۆرۆ بووه‪.‬‬ ‫ه��هف��ت��هى راب���ردب���وو ئ��اژان��س��ى رۆی��ت��هرز‬ ‫باڵویکردووهتهوه که کۆمپانیاى روسنهفتى‬ ‫روس����ى ب����ۆرى ه���هن���اردهک���ردن���ى ن��هوت��ى‬ ‫کوردستان‪-‬تورکیاى به بههاى ‪ 1.8‬ملیار دۆالر‬ ‫کڕیوه‪ ،‬ئهوهش وایکردووه روسنهفت رۆڵێکى‬ ‫سهرهکى بگێڕێت له دانوستانهکانى نێوان‬ ‫بهغداو ههولێردا‪.‬‬ ‫ئهندازیارى کڕینى ئهو بۆرییه نهوته ئیگۆر‬ ‫سێچینه‪ ،‬ک��ه س��هرۆک��ى کۆمپانیهکهیهو‬ ‫هاوڕێیهکى نزیکى ڤالدمیر پوتینه‪ ،‬تاکو‬ ‫ئێستا سێچین سێ جار چوووهته بهردهم دادگا‬ ‫بههۆى پێدانى «دیارى» به وهزیرى پێشووى‬ ‫دارای��ى ڕووسیا‪ ،‬ئهلێکسى ئولیۆکایڤ‪ ،‬که‬ ‫بههاکهى دوو ملیۆن دۆالربووه‪ ،‬بهاڵم جارى‬ ‫چوارهم به بیانویى سهرقاڵى به کاروبارهکانى‬ ‫ئ��ام��ادهى دادگ���ا ن��هب��ووه که دهب���وو مانگى‬ ‫یانزده‪ -‬تشرینى یهکهمى ڕابردوو دهبوو ئهو‬ ‫دانیشتنى دادگایه بهڕێوه بچێت‪.‬‬ ‫ههروهها له مانگى سێى ئهمساڵدا‪ ،‬سێچینى‬ ‫‪ ٥٧‬ساڵ دواى ئهوهى زانى که خێزانهکهی‪،‬‬ ‫ئۆلگا ڕۆژکۆڤاى تهمهن ‪ ٣٢‬ساڵ‪ ،‬پهیوهندى‬ ‫خۆشهویستى لهگهڵ شۆفێرێکى پێشبڕکێى‬ ‫ئۆتۆمبێلی ئیتاڵى ههیه به ناوى فرانسیسکۆ‬ ‫پرۆڤێنزانۆ‪ ،‬ئهو کۆشکهى که به بڕى ‪٥٠‬‬ ‫ملیۆن یۆرۆ بۆ خاتوونى خێزانى کڕی بوو‬

‫ڕووخاند‪ ،‬ئهمهش به پێى ههواڵێکى ماڵپهڕى‬ ‫دهیلى مهیلى بهڕیتانی‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا ئ��هو یهختهى ک��ه ب��ۆ ژن��هک��هى‬ ‫کڕی بوو ناوی نابوو (ئۆلگا) که نرخهکهى‬ ‫(‪ )1٥1‬م��ل��ی��ۆن دۆالر ب����ووه‪ ،‬ب���هاڵم دواى‬ ‫جیابووهنهوهیان ن��اوى یهختهکهى گۆڕى‬ ‫بۆ خۆشهویستى ڕاستهقینه‪ .‬ساڵى ڕابردوو‬ ‫سێچین توانى گرێبهستێک لهگهڵ حکومهتى‬ ‫ههرێم واژۆبکات‪ ،‬به جۆریک ئهو کۆمپانیایه‬ ‫ببیته کڕیارى نهوتى ههرێم بۆ ئهمهش بڕى‬ ‫ملیارێک دۆالرى پێشوهختهى به ههرێمى‬ ‫کوردستان دا‪ ،‬که لهبهرامبهردا‪ ،‬دهبێت ههرێم‬ ‫تا ‪ ٢٠1٩‬نهوتى بداتێ‪ ،‬بهاڵم ههفتهى رابردوو‬ ‫کڕینى بۆرییه نهوتهکهى ههرێمى کوردستان‬ ‫له الیهن روسنهفتهوه وهکو ههواڵێکى کتوپڕ‬ ‫و پێشبینى نهکراو باڵوبوویهوه‪.‬‬ ‫ئ���اژان���س���ى رۆی����ت����هرز ل���ه راپ��ۆرت��ێ��ک��دا‬ ‫باڵویکردووهتهوه که لهمانگى ئۆکتۆبهرى‬ ‫س��اڵ��ى راب����ردوو کاتێک ق��هی��ران��ى سیاسى‬ ‫لهههرێمى کوردستانى عێراق له ترۆپک‬ ‫دا بوو‪ ،‬نامهیهکى ئیگۆر سێچین‪ ،‬سهرۆکى‬ ‫کۆمپانیاى رۆسنهفتى روس���ی‪ ،‬گهیشته‬ ‫وهزارهتى نهوتى عێراق لهبهغدا‪.‬‬ ‫سهچین‪ ،‬لهنامهکهیدا که رۆیتهرز وێنهیهکى‬ ‫بینیوه‪ ،‬نوسیویهتى «حکومهتى بهغدا‬ ‫ههڵوێستێکى بونیاتنهرو خوازراوى لهبارهى‬ ‫پرۆژهیهکى روسنهفت بۆ پهرهپێدانى کێڵگه‬ ‫نهوتییهکانى باشورى عێراق نیشان نهداوه«‪.‬‬ ‫ب��هاڵم ڕۆی��ت��هرز ئاشکراى ک���ردووه ک��ه له‬ ‫س��هرهت��اى مانگى نیسانى ئهمساڵدا دادگ��ا‬ ‫بڕیاریداوه که دانیشتنێکى نهێنى لهگهڵ‬ ‫سێچین بهڕێوه ببات‪ ،‬به بیانوى ههستیارى‬ ‫بابهتهکان که تیایدا سێچین به بێ تاوان‬ ‫دهرچووه و کهیسهکهى داخراوه‪.‬‬ ‫سێچین له سهرهتاى ژیانى فێرخوازى حهزى‬ ‫به فێربوونى زمان ههبووه‪ ،‬فێربوونى زمانى‬ ‫پورتوگالى و فهڕهنسى له زانکۆى لینینگراد‬ ‫ههڵبژاردوه‪.‬‬ ‫پ��اش��ان وهک���و وهرگ��ێ��ڕ چ���وووهت���ه واڵت��ى‬ ‫مۆزهمبیق بهوهى یهکێتى سۆڤیهتى جاران‬ ‫پشتگیرى له بهرهى ئازادى دهکرد له کاتى‬ ‫جهنگى ناوخۆى واڵتى مۆزهمبیق‪.‬‬ ‫له ساڵى ‪ 1٩8٤‬گ��هڕاوهت��هوه ههمان زانکۆ و‬ ‫بڕوانامهکهى بهدهستهێناوه و دوا به دواى‬ ‫ئ���هوهش پ��هی��وهن��دى ک���ردوه ب��ه ڕیزهکانى‬ ‫سووپاوه‪ .‬ماوهى دوو ساڵ خزمهتى سهربازى‬ ‫له ئهنگۆال کردووه‪.‬‬

‫پوتن دواى دهستبهکاربوونى به س��هرۆک‬ ‫ک���ۆم���ار‪ ،‬ئ����هوى وهک س���هرۆک���ى لیژنهى‬ ‫پ��هی��وهن��دی��ی��هک��ان��ى دهرهوهى ش���ارى‬ ‫پیتهرسبۆرگ دهستنیشان کردوه‬ ‫له ساڵى ‪ ،1٩٩8‬سێچین دکتۆراى له ئابووریدا‬ ‫ه��ێ��ن��اوه و ن��ام��هى دک���ت���ۆراک���هى ل��هس��هر‬ ‫پێشهسازى نهوت و کۆنترۆڵى حکوومهت بوو‬ ‫لهو بارهیهوه‪.‬‬ ‫له دواى دهستبهکاربوونى ڤالدمیر پووتن‬ ‫وهک س��هرۆک وهزی��ران��ى ڕووس��ی��ا له ساڵى‬ ‫‪ ،٢٠٠٠‬سێچین چ��هن��دی��ن ب��هرپ��رس��ی��ارهت��ى‬ ‫وهک ڕاوێژکار و جێگرى س��هرۆک وهزی��ران‬ ‫وهرگرتوه و له ساڵى ‪ ٢٠1٢‬بووه بهڕێوهبهرى‬

‫بهپێى کۆمپانیاى‬ ‫روسنهفت و چهند‬ ‫سهرچاوهیهک له‬ ‫حکومهتى ههرێم و‬ ‫حکومهتى عێراق‪،‬‬ ‫ئامانجى ئهم‬ ‫مامهڵهیهى روسنهفت‬ ‫تهنیا بازرگانى نییه‬ ‫جێبهجێکارى کۆمپانیا ڕوسنهفت‪.‬‬ ‫س��هب��ارهت ب��ه ژی��ان��ى ئۆلگا و جێهێشتنى‬ ‫س��ێ��چ��ی��ن‪ ،‬ڕۆژن����ام����هى ئیندیپێندنت‬ ‫سۆبێسێدنیکى ڕووس��ى ڕاپۆرتێکى لهسهر‬ ‫ک��ردوه و بهڵگه ڤیدیۆیهکى ‪ ٦٣‬خولهکیش‬ ‫سهبارهت به ههمان بابهت دروستکراوه‪.‬‬ ‫دهره��ێ��ن��هرى فیلم‪ ،‬ئاندرێى کۆنیاخین‪،‬‬ ‫دهرب����ارهى رووخ��ان��دن��ى ئ��هو کۆشکه وتى‬ ‫«ئهو بینا نوێیانه داڕووخ��اون به دی��وار و‬ ‫ڕاگرهکانهوه‪ .‬زۆر خراپ دیاره‪.‬‬ ‫له وهاڵم��ى ئ��هوهى که بۆچى ئ��هو کۆشکه‬ ‫ن��هف��رۆش��راوه له جیاتى ئ��هوهى بهوجۆره‬

‫خاپوور بکرێت‪ ،‬ئاندرێ دهڵێت «جیابوونهوهى‬ ‫لهگهڵ ئۆلگا بێ گومان برینێکى رۆحى بۆ‬ ‫دروستکردووه بۆیه بڕیارى داوه ت��هواوى‬ ‫یادگارییهکان بسڕێتهوه«‪.‬‬ ‫ئهو کۆشکهى سێچین ڕووب��هرهک��هى چوار‬ ‫هێکتار(‪ 1٦‬دۆن��م)ه که ئهم ڕووب��هڕهش لهو‬ ‫یاریگایانه زۆرت��ره که بڕیاره یارییهکانى‬ ‫جامى جیهانى تێدا بهڕێوهبجێت‬ ‫دهیلى مهیل نووسیویهتى که بهوهى نرخى‬ ‫ئهو کۆشکه ‪ ٣٧.٥‬ملیۆن پاوهنده‪ )٥٢( ،‬ملیۆن‬ ‫دۆالر‪ ،‬به گرانترین موڵکى ڕووسیا ههژمار‬ ‫دهکرێت‪.‬‬ ‫س���ااڵن���ه سێچین ‪ ٧.٥‬م��ل��ی��ۆن پ���اوهن���دى‬ ‫دهستدهکهوێت لهگهڵ ‪ ٩.٦‬ملیۆن پاوهند وهک‬ ‫پاداشت له کاتێکدا ڕوسنهنهفت سااڵنه ‪1٦.٩‬‬ ‫ملیار داهاتى ههیه‪.‬‬ ‫ههروهها نرخى ئهو یهختهى که بهناوى‬ ‫ئۆلگا بوو (‪ )1٥1‬ملیۆن دۆالر بوو‪.‬‬ ‫ئهم بهڵگانه له الیهن سهنتهرى لێکۆڵینهوهى‬ ‫ڕووسى (تى ئێس یو ئاى) باڵوکراونهتهوه‬ ‫که له الیهن سهرمایهدارى ڕووسى میخائیل‬ ‫خۆدۆرکۆڤسکى پاڵپشتى دهک��رێ��ت و به‬ ‫هۆیهوه ئهو سهرمایهداره زیندانى کراوه‪.‬‬ ‫سێچین ک��ه یهکێکه ل��ه س��هرم��ای��هداره‬ ‫گ��هورهک��ان��ى روس��ی��ا‪ ،‬دواى ب��اڵوب��وون��هوهى‬ ‫ههواڵى کڕینى بۆرییه نهوتییهکهى ههرێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬ههندێک له میدیاکان باسیان‬ ‫له لێهاتوویى سیاسى ئهم پیاوه کرد که به‬ ‫وهزیرى دووهمى دهرهوهى روسیا ناودهبرێت‪.‬‬ ‫سێچین که نزیکترین پشتیوانى ڤالدیمێر‬ ‫پ��ۆت��ی��ن��ى س���هرۆک���ى روس��ی��ای��ه‪ ،‬ئ��ام��اژهى‬ ‫ب����هوهداوه ک��ه لهبهرامبهر گرنگینهدانى‬ ‫ب��هغ��دا ب��ه ک��ارک��ردن ل��هگ��هڵ روس��ن��هف��ت‪،‬‬ ‫کۆمپانیاکهى لهگهڵ حکومهتى ههرێمى‬ ‫کوردستان کاردهکات‪ ،‬که حکومهتى ههرێم‬ ‫بایهخێکى زۆرى بۆ پهرهپێدانى هاوکارییه‬ ‫ستراتیژییهکانى لهگهڵ روسنهفت نیشانداوه‪.‬‬ ‫ل��ه ن��ام��هک��هى سێچیندا ب��ۆ ب��هغ��دا� هیچ‬ ‫ئاماژهیهک بهم پرسه ن��هدراوهو روسنهفت‬ ‫بهڵێنیداوه به سهرمایهگوزاریکردن به‬ ‫بههاى ملیاران دۆالر له کوردستان‪ ،‬وهک‬ ‫توڕهبوونێک له ب��هغ��دا‪ .‬ئێستاش لهبرى‬ ‫پاشگهزبونهوهو بڕى سهرمایهگوزارییهکهى‬ ‫دووهێنده کردوه‪.‬‬ ‫بهپێى حهوت سهرچاوهى ئاگادار له پرسهکه‪،‬‬ ‫سێچین دهستێکى بههێزتره لهوهى زۆربهى‬ ‫بهرپرسه عێراقییهکان‪ ،‬دهیزانن‪ .‬رۆژان��ى‬

‫راب��ردوو‪ ،‬روسنهفت له سهودایهکدا لهگهڵ‬ ‫ههرێم‪ ،‬بووهته خاوهنى ب��ۆرى ههناردهى‬ ‫نهوتى ههرێم بۆ تورکیا‪ ،‬بهبههاى ‪ 1.8‬ملیار‬ ‫دۆالر‪.‬‬ ‫بهپێى کۆمپانیاى روس��ن��هف��ت و چهند‬ ‫س��هرچ��اوهی��هک ل��ه حکومهتى ه��هرێ��م و‬ ‫حکومهتى عێراق‪ ،‬ئامانجى ئهم مامهڵهیهى‬ ‫روسنهفت تهنیا بازرگانى نییه‪ ،‬بهڵکو بۆ‬ ‫بههێزکردنى کاریگهى سیاسى روسیایه‬ ‫لهعێراق و رۆژههاڵتى ناوهڕاست‪.‬‬ ‫ئ��هو سهرچاوانه ئاماژهیان ب���هوهداوه که‬ ‫کۆنتڕۆڵکردنى ئهو بۆرییه نهوته‪ ،‬رۆڵێکى‬ ‫سهرهکى داوهته روسنهفت له دانوستانهکانى‬ ‫نێوان حکومهتى ههرێم و حکومهتى عێراقدا‬ ‫به ئامانجى سهر لهنوێ ههناردهکردنهوهى‬ ‫ن�����هوت ل����هو ک��ێ��ڵ��گ��ان��هوه ک���ه ب��هه��ۆى‬ ‫ریفراندۆمهکهى ههرێم و کۆنتڕۆڵکردنهوهى‬ ‫ئهو کێڵگانه لهالیهن حکومهتى عێراقهوه‬ ‫وهستێنراوه‪.‬‬ ‫وهک ئاماژهیهک به کاریگهرى روسنهفت‪،‬‬ ‫ب��هرپ��رس��ان��ى ک���ورد وت��وی��ان��ه دهس���ت به‬ ‫ه��هن��اردهک��ردن��هوهى ن��هوت��ى ئ��هو کێڵگانه‬ ‫ن��اک��هن��هوهو پ��ارهک��هش��ى ن��ادهن��ه ب��هغ��دا‪،‬‬ ‫ئهگهر بهغدا ئاماده نهبێت پ��ارهى کرێى‬ ‫گواستنهوهى ه��هن��اردهى ن��هوت ب��ه ب��ۆرى‬ ‫ههرێمى ک��وردس��ت��ان��دا ب��ۆ ت��ورک��ی��ا‪ ،‬بداته‬ ‫روسنهفت‪.‬‬ ‫جهبار لوعێبی‪ ،‬وهزیرى نهوتى عێراق دانى‬ ‫به رۆڵى گهورهى روسنهفتدا نا کاتێک لهم‬ ‫مانگهدا چاوى به دهستهڕاستهکهى سێچین‪،‬‬ ‫دیدیێر کاسیمیرۆ له بهغدا کهوت و وتى که‬ ‫ئهوان ئامادهن لهگهڵ روسنهفت ههماههنگى‬ ‫بکهن بۆ نوێکردنهوهى بۆرى نهوت‪.‬‬ ‫زیادبونى ههژموونى روسیا لهکوردستان‪،‬‬ ‫جۆرێک له ههڵگهڕانهوهى جیۆپۆلهتیکى‬ ‫دروس��ت دهک��ات که ناوچهکه بهشێوهیهکى‬ ‫متمانهپێکراو ل��هگ��هڵ ئهمریکا ب��ووه له‬ ‫سهردهمى روخانى سهدامهوه‪.‬‬ ‫بهغدا که دان به مامهڵهکهى نێوان ههرێم و‬ ‫روسنهفتدا نانێت لهسهر ئهو بۆریه نهوته‪،‬‬ ‫خۆى له دۆخێکى قورسدا دهبینێتهوه‪.‬‬ ‫بارى دارایى حکومهتى عێراق بههۆى شهڕى‬ ‫لهگهڵ داعش توشى گرفت بووه‪ ،‬بۆیه پارهى‬ ‫تهواوى لهبهردهستدا نییه بۆ دروستکردنى‬ ‫بۆرى نهوتى نوێ له کوردستانهوه لهکاتێکدا‬ ‫تهواو نیگهرانه له راگرتنى ههناردهى نهوتى‬ ‫ئهو ناوچهیه‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪12‬‬

‫مندااڵن‬ ‫مندااڵن‬

‫‪ )1751( 2014/6/12‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬ ‫ژماره‬ ‫ژماره (‪ )1327‬پێنجشهممه‬

‫جوانترین گوڵ‬

‫کچێکی زۆر‬ ‫جوان ههبوو ناوی جولێت بوو‬ ‫چاوێکی شین و قژێکی زهردی‬ ‫ههبوو رۆژێکیان لهگهڵ داپیرهو‬ ‫باپیرهیدا بڕیاریاندا بچن بۆ‬ ‫پارک بۆ ئهوهی ههندێک کات‬ ‫بهیهکهوه بهسهربهرن کاتێک‬ ‫دایکی خهریکی کارکردن بوو‪.‬‬ ‫ههرسێکیان چ��ون ب��ۆ پ��ارک‬ ‫و ج��ول��ێ��ت زۆر دڵ��خ��ۆش��ب��وو‬ ‫بهیاریکردنی لهگهڵ مناڵهکانی‬

‫تر راوراوێ��ن��ی��ان دهک��ردو‬ ‫گوڵیان ک���ۆدهک���ردهوهو‬ ‫داپ���ی���رهو ب��اپ��ی��رهش��ی‬ ‫ت���هم���اش���ای���ان دهک����رد‬ ‫کاتێک لهژێر سێبهری دارێکدا‬ ‫دانیشتبون‪.‬‬ ‫ج��ول��ێ��ت ب���هن���او گ��وڵ��هک��ان��دا‬ ‫رایدهکردو لهپڕدا گوڵێک زۆر‬ ‫سهرنجیڕاکێشا کهگوڵێکی زۆر‬ ‫ج��ی��اواز ب��وو لهگوڵهکانی تر‬ ‫سپی و گهشاوه بوو جوانترین‬ ‫گوڵ بوو که تائێستا بینیبێتی ‪.‬‬ ‫جولێت گوڵهکهی لێکردهوهو‬ ‫پیشانی ههمویانیدا یهکهمجار‬ ‫داپیرهو باپیرهی پاشان دایکی‬ ‫و ب��اوک��ی و ه��هر کهگهیشته‬ ‫ماڵهوه لهگوڵدانێکی جواندا‬ ‫داینا لهبهردهم پهنجهرهکهیداو‬ ‫پ����اڕای����هوه ل���هخ���وا گ��ی��ان تا‬ ‫خوشکێکی بچوکی بداتێ ‪.‬‬ ‫پ����اش دوو ه��هف��ت��ه دای��ک��ی‬

‫وێنهی گوڵ بکێشه‬

‫جولێت ه��هواڵ��ی ئ��هوهی پێدا‬ ‫کهخوشکێکی بچوکی دهبێتو‬ ‫ب��هم��هش ج��ول��ێ��ت زۆر دڵ��ی‬ ‫خۆشبوو وای��زان��ی‬ ‫ئهم گوڵه گوڵی‬ ‫سحریه بۆیه‬ ‫داوای�����ک�����رد‬ ‫کهئاواتێکی‬ ‫ت��ری بۆ‬

‫بهێنێته د ی‬ ‫وتی (ئاواتهخوازم خێزانهکهم‬ ‫ه��هت��ا ه��هت��ای��ه ب��هی��هک��هوه‬ ‫بمێننهوهو بهخۆشی لهگهڵ‬ ‫خ��وش��ک��ه ب��چ��وک��هک��هم ب��ژی��ن)‬ ‫و گوڵهجوانهکه ئ��اوات��هک��هی‬ ‫بۆهێنایهدی ‪.‬‬

‫گوڵهکه رەنگ بکە‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫‪hawlatikltur@gmail.com‬‬

‫کلتور‬

‫‪13‬‬

‫عادل ئیمام و سەمیر غانیم‬ ‫دوای ‪ ٣٣‬ساڵ لە رەمەزان دەردەکەون‬ ‫هەرێم جەعفەر‬ ‫هەردوو گەورە کۆمیدی عەرەبی‪ ،‬عادل ئیمام و سەمیر غانیم‪،‬‬ ‫ئەم ڕەمەزانە پێکەوە دوای ‪ 33‬ساڵ دەگەڕێنەوە سەر شاشەکان‪.‬‬ ‫ماڵپەڕی هەواڵی ع��ەرەب نیوز ئاشکرایکردوە کە ئەو دوو‬ ‫ئەکتەرە لە زنجیرە تەلەفزیۆنی «عوالم خفیة» پێکەوە‬ ‫نواندن دەکەن و ئەم هەواڵەش دەنگۆی زۆری لەناو بینەری‬ ‫درامای عەرەبی بەدوای خۆیدا هێنا‪.‬‬

‫شوان ئهحمهد‬ ‫بن دهستى کوردان وهک میلهتێک بهدرێژایى‬ ‫مێژوو‪ ،‬وای��ک��ردووه حوکمدان و بڕیاردانى‬ ‫لهسهر زۆر بابهت و زۆرێک لهکایهکانى ژیان‪،‬‬ ‫ب��هراورد بهمیللهتان و کلتوره جیاوازهکانى‬ ‫دیکهى دنیا‪ ،‬ههندێ جار پێچهوانهو بگره‬ ‫ههندێ جاریش‪ ،‬ن���اوازهو سهیرو سهمهره‬ ‫بکهوێتهوه‪.‬‬ ‫بۆنمونه لهکاتى خۆ ل��هق��هرهدان��ى ئ��هدهب‬ ‫و تێکسته ئهدهبییهکان‪ ،‬دای��م و دهره��هم‬ ‫ڕهههندى سیاسى پێشدهخرێت و لهبهرچاو‬ ‫دهگیرێت‪ ،‬کۆتا شتیش که گرنگى پێبدرێت و‬ ‫بهسهر بکرێتهوه‪ ،‬الیهنى ئهدهبى و هونهرى و‬ ‫ستایسکى تێکستهکانه‪ .‬تابهر لهڕاپهڕینى ‪1991‬‬ ‫ئهوه حاڵى ئهدهب بوو له باشوور و ئێستاش‬ ‫ئ��هوه دۆخ��ى ئهدهبى کوردییه‪ ،‬لهباکور و‬ ‫ڕۆژههاڵت و ڕۆژئاوا‪.‬‬ ‫ههربۆیه ک��هم ت��ازۆر ئێمه کاتێک توخنى‬ ‫تێکستێکى ئ��هدهب��ى ک��وردى دهک��هوی��ن‪ ،‬به‬ ‫ئامرازهکانى ڕهخنهى ئهدهبى نایپێوین‪،‬‬ ‫ئهوهندهى به کهرهستهى سیاسى و بهچاوى‬ ‫سیاسهت و شۆڕشگێڕانهوه‪ ،‬سهیرى دهکهین و‬ ‫دهکهوینه پیاههڵدانی‪.‬‬ ‫زۆر ن��وس��ی��ن ه���هن ب���هن���اوى ئ���هدهب���هوه‬ ‫کهبههانهى سیاسى دهبێته پاسپۆرتیان و‬ ‫دهیانکاته ئ��هدهب و خاوهنهکانیشیان وهک‬ ‫ئهدیبێک دهناسێنێت‪ .‬کۆمهڵه چیرۆکى‬ ‫(سهحهر) له نوسینى سهاڵحهدین دهمیرتاش‪،‬‬ ‫نمونهیهکى زهق��ى ئ��هو ئهدهبیاتهیه که‬ ‫سیاسهت و فهزاى سیاسى گهورهى دهکات و‬ ‫دهیکات بهئهدهبێکى ناوازه‪.‬‬ ‫م��ن ل���هدواى دهرچ����وون و پیاههڵدانێکى‬ ‫زۆرى کتێبهکهو نوسهرهکهی‪( ،‬سهحهر)م‬ ‫خوێندهوهو پاش خوێندنهوهشى هیچى وام‬ ‫تێدا نهبینى کهنائاسایى بێت و وهک کارێکى‬ ‫داهێنهرانه‪ ،‬شایهنى ئهو ههموو ستایش و‬ ‫پیاههڵگوتنهبێت‪ .‬که لهخوێندنهوهى تهواوى‬ ‫چیرۆکهکان بوومهوهو کتێبهکهم داخست‬ ‫(دوان����زه چ��ی��رۆک و ‪ 142‬الپ����هڕه)‪ ،‬لهخۆم‬ ‫پرسى ئ��هرێ ب��هڕاس��ت سیحرى (س��هح��هر)‬ ‫ل��ه ک��وێ��داب��وو؟ ل��هن��او دهق��هک��ان��دا ب��وو یان‬ ‫ل��هدهرهوهى دهق‪ ،‬لهچیرۆکهکاندابوو یاخود‬ ‫له نوسهرى چیرۆکهکاندا؟‬ ‫بێگومان مرۆڤ گهر فێڵ لهخۆى نهکات و‬ ‫لهفهزایهکى سیاسهتساالریدا نهژى و ئهدهب‬ ‫وهک پاشکۆى سیاسهت سهیرنهکات‪ ،‬ڕێک و‬ ‫ڕاست تێدهگات نرخ و بههاى ئهو چیرۆکانه‪،‬‬ ‫له زمان و ئهندێشه و تهکنیکى گێڕانهوهو‬ ‫سیحر و ج��ادوى ناو تێکستهکانهوه نایهن‪،‬‬ ‫ئ��هوهن��دهى ل�����هدهرهوڕاو ل��هن��اوى نوسهرى‬ ‫چیرۆکهکانهوه سهرچاوهدهگرن‪.‬‬ ‫دهم��ی��رت��اش ل���هب���هرئ���هوهى ه��اوس��هرۆک��ى‬ ‫ههدهپهیه و خهبات لهپێناو دۆزى میللهتێکى‬ ‫م���اف خ������وراودا دهک����ات و ب��هن��اه��هق��ى و‬ ‫بهبهرچاوى دنیاى شارستانییهوه‪ ،‬ڕۆژهکانى‬ ‫تهمهنى (بهتاوانى کوردبوون و بهرگریکردن‬ ‫له کوردایهتی)‪ ،‬لهنێو چوار دیوارى زیندانێکى‬ ‫تهنگهاڵندا بهسهر دهبات‪ ،‬ئهمه وایکردووه‬

‫لە تۆڕە کۆمەاڵیەتییەکان ئەکتەرانی گەنج و هەوادارانی‬ ‫ه��ەردوو عادل ئیمام و سەمیر غەنیم دڵخۆشی خۆیان بە‬ ‫یەکگرتنی ئەو دوو ئەکتەرە دەربڕی کە لە کاتی باڵوبوونەوەی‬ ‫وێنەکەیان ناوی «مێژووی کۆمیدی میسڕیان» لێنان‪.‬‬ ‫سااڵنە عادل ئیمام لە مانگی ڕەمەزاندا درامایەکی تەلەڤزیۆنی‬ ‫پێشکەشدەکات و سەمیر غەنیمیش بەجیا کاری نواندنی‬ ‫دەکردو ماوەی ‪ 33‬ساڵە ئەو دوو ئەکتەرە پێکەوە هیچ کارێکی‬ ‫نواندنیان نەکردوە‪.‬‬

‫سیحرى (سهحهر)‬ ‫له کوێدایه؟‬

‫سەمیر غانیم و عادل ئیمام‬

‫کلتورى جیاواز‪ ،‬ب��هوهى ژن بهشى خێر و‬ ‫چاکهى ڕهگ��هزى مرۆڤهو پیاوانیش بهرهى‬ ‫شهڕ و خراپهکهین‪ ،‬دهمیرتاشیش دێت و‬ ‫ئهم بۆچونهى ڕاب��هرى ‪ ،PKK‬له قاڵبێکى‬ ‫ئهدهبیدا دادهڕێژێتهوهو لهو دوو چیرۆکهیدا‬ ‫زهقیان دهکاتهوه‪ .‬تهنها له چیرۆکى (کولێره‬ ‫بهقیمهى ح��هڵ��هب)دا نهبێت‪ ،‬پیاوى چاک‬ ‫نابینین و ئهویش له ک��ارهک��ت��هرى وهستا‬ ‫حهمدوڵاڵى کهبابچى هاوتاى نهبێت‪ ،‬وهک‬ ‫عاشقێکى نهبهکامى خاتوو ڕوقیه‪.‬‬ ‫چیرۆکهکان بهگشتى سادهو ئاست نزمن‪ ،‬گهر‬ ‫ناوى سهالحهدین دهمیرتاشیش لهسهر بهرگى‬ ‫(سهحهر) نهبوایه‪ ،‬وهک زۆر ڕۆمان و کۆمهڵه‬ ‫چیرۆک و کتێبى دیکهى کوردی‪ ،‬بهبێ دهنگى‬ ‫تێدهپهڕى و بهفهرامۆشى دهسپێردرا‪.‬‬

‫لهدواى دهرچوون و‬ ‫پیاههڵدانێکى زۆرى‬ ‫کتێبهکه و نوسهرهکهی‪،‬‬ ‫(سهحهر)م خوێندهوهو‬ ‫پاش خوێندنهوهشى‬ ‫هیچى وام تێدا نهبینى‬ ‫که نائاسایى بێت و وهک‬ ‫کارێکى داهێنهرانه‪،‬‬ ‫شایهنى ئهو‬ ‫ههموو ستایش و‬ ‫پیاههڵگوتنه بێت‬

‫(سهحهر) ببێته کتێبى ساڵ و وهک گرنگترین‬ ‫کۆچیرۆکى کوردى پۆلێن بکرێت‪ .‬لهکاتێکدا‬ ‫چیرۆکهکان ههر زۆر ساده و واقعى و بێ‬ ‫خهیاڵ و ناشیانه نوسراون و قورساییهکهى‬ ‫ئهوتۆیان نییه و شایهنى ئهو ستایشکردنه‬ ‫زۆره نییه‪.‬‬ ‫لهدوو چیرۆکى سهرهتادا (پیاوهکهى ناخمان‬ ‫و سهحهر)‪ ،‬سهاڵحهدین دهمیرتاش بهپیتى‬ ‫درش��ت خهریکى پراکتیزهکردنی‪ ،‬یاخود‬ ‫گواستنهوهى تێزى ژن��ى فریشتهو پیاوى‬ ‫دڕهن��دهو تیۆرى توندوتیژیه که عهبدوڵاڵ‬ ‫ئۆجاالن له پهرتوکى (ژنۆلۆژی)دا تیۆریزهى‬ ‫بۆدهکات و دهیخاتهڕوو‪( .‬کتێبى ژنۆلۆژى‬ ‫ساڵى ‪ 2012‬باڵوکراوهتهوه‪ ،‬لهالیهن ئهکادیمیاى‬ ‫ژن‪-‬ى پ��هک��هک��هوه‪ .‬ل��هو کتێبهدا ئۆجاالن‬

‫بیروبۆچونهکانى سهبارهت بهزانستى ژن‬ ‫و مۆدێلى ب���هرزى ژن‪ ،‬سێکس و ئهوین‪،‬‬ ‫تایبهتمهندى ژن��ى ک��ورد و کێشهى ژنانى‬ ‫پهکهکه باسکردووه)‬ ‫ب��ۆ زان��ی��ارى زی��ات��ر ل��هوب��ارهی��هوه ب��ڕوان��ه‪:‬‬ ‫(ژنۆ فۆبیاى ئۆجاالن‪ -‬ڕهخنه لهتێزهکانى‬ ‫ژن��ۆل��ۆژی‪ -‬س��هب��ارهت ب��هم��هس��هل��هى ژن و‬ ‫سێکس و ئ���ازادی‪ ،‬نوسینى ئاسۆ کهمال‪:‬‬ ‫چاپى یهکهم‪ )201٨ ،‬یان(عهبدوڵاڵ ئۆجاالن‪:‬‬ ‫ڕێبهرایهتى پهکهکه‪ ،‬ڕێبهرایهتى ژنى ئازاده‪-‬‬ ‫ه��هڵ��ب��ژارده ‪،2‬وهرگ��ێ��ران و ئامادهکردنی؛‬ ‫لوقمان عهبدوڵاڵ‪ -‬دهزگاى ڕۆشنبیرى جهمال‬ ‫عیرفان ‪ ،‬چاپى دووهم‪.)201٧ ،‬‬ ‫وهک چۆن ئۆجاالن له (ژن��ۆل��ۆژی)دا مرۆڤ‬ ‫دهک��ات بهدووبهشهوه‪ ،‬لهسهر بنهماى دوو‬

‫وهک بیرخستنهوهیهک لێرهدا‪ ،‬دوو نمونه‬ ‫بیردێنمهوه که لهواقیعى ڕۆشنبیریى کوردیدا‬ ‫ئ��ام��ادهی��هو ت��ام��ێ��ژووى بندهستى ئێمهش‬ ‫وهک میللهتێک بهردهوامبێت‪ ،‬ههردهمێنێ‪..‬‬ ‫وات���ه س��ی��اس��هت و کێشه سیاسییهکان و‬ ‫فهزاى به سیاسیکراوى دنیاى ئێمه‪ ،‬حوکم‬ ‫لهسهر باشى و خراپی‪ ،‬ناوبانگ دهرک��ردن‬ ‫و فهرامۆشکردنى تێکسته ئهدهبییهکان و‬ ‫بهرههمه هونهرییهکان و خاوهنهکانیان‬ ‫دهدهن‪.‬‬ ‫له نوسینێکی دا بهناوى (محهمهد ئوزۆن‪...‬‬ ‫بهرههمگهلێکى ک���ۆڵ���هوار)‪ ،‬ن���زار ئاگرى‬ ‫سهرسوڕمانى خۆى لهنێوبانگ پهیداکردنى‬ ‫نوسینهکانى محهمهد ئوزۆن و پیاههڵدانى‬ ‫بێحهدو حیسابى ئهم الوال بهنوسهرهکهیدا‬ ‫دهردهب���ڕێ���ت‪ .‬لهکاتێکدا ئ���هوهى ئ��وزۆن‬ ‫نوسیویهتى ن��ه ئ���هدهب���هو ن��هچ��ی��رۆک و‬ ‫نهڕۆمان‪ ،‬هێندهى تۆمارى واقیع و تۆمارى‬ ‫مێژوویى زمانێکى ههتیوو و میللهتێکى‬ ‫مافخوراو و بهشمهینهتى وهکو کورده‪.‬‬

‫واته نێو و نێوبانگى ئوزۆن سهرچاوهکهى‬ ‫گرنگى ئهوشتانه نهبوو کهدهینوسین هێندهى‬ ‫پ��هی��وهن��دى ب���هوهوه ه��هب��وو ک��هئ��ام��اژه بۆ‬ ‫واقیعێکى تاڵ و تفتى میللهتێکى زوڵملێکراو‬ ‫دهکات‪ .‬بۆ زانیارى زیاتر بڕوانه‪( :‬نزار ئاگری‪:‬‬ ‫شیعر بههانهیه‪ -‬شوان ئهحمهد کردویهتى‬ ‫بهکوردی‪ -‬خانهى وهرگێڕان‪ ،‬سلێمانی‪ -‬چاپى‬ ‫یهکهم‪.)2013 ،‬‬ ‫نمونهى دووهمیشیان (گهالوێژ ساڵح قهفتان)‬ ‫ه‪ ...‬ئهو سااڵنهى له دهزگاى چاپ و پهخشى‬ ‫س��هردهم کارم دهک��رد (وهک ستافى نوسینى‬ ‫گۆڤارى س��هردهم)‪ ،‬له چاپى کتێبى دهزگاکه‬ ‫وهک نوسهران‪ ،‬ههریهکهو نوسخهى خۆمان‬ ‫پێدرا‪.‬‬ ‫ڕۆژێکیان بهڕێوهبووم بۆ وهرگرتنى بهشه‬ ‫کتێبى خ��ۆم ل��هو کتێبانهى چاپکرابوون‪،‬‬ ‫لهڕێداو بهرلهوهى بگهمه کۆگاى دابهشکردنى‬ ‫کتێب‪ ،‬هاوڕێیهکى نوسهرم بینى و بهشه‬ ‫کتێبى خۆى لهبن دهس��ت نابوو‪ ،‬کهبینیم‬ ‫لهناوکتێبهکانیدا کتێبێکى دهرک��ێ��ش��او‬ ‫بهتهوسێکهوه وتی‪ ،‬گهر کتێبهکانت وهرگرت‬ ‫بهر لهههموویان ئهمه بخوێنهرهوه‪.‬‬ ‫کهسهیرم کرد ڕۆمانى (ک��ارهک��هره) و ناوى‬ ‫(گ��هالوێ��ژی) ل��هس��هره‪ ،‬وت��م بۆچى ئ��هوه؟‬ ‫ئهوهنده گرنگه؟‪ ،‬لهوهاڵمدا وتى چۆن گرنگ‬ ‫نیه‪( :‬ئاخر خێزانى برایم ئهحمهدهو دایکى‬ ‫هێرۆخانهو خهسوى مام جهاللهو خوشکهزاى‬ ‫ه��هم��زه ع��هب��دوڵ��اڵی��هو داپ��ی��رهى پاڤێل و‬ ‫قوبادیشه)‪.‬‬ ‫بهنمونهى (سهحهرى دهمیرتاش‪ ،‬کارهکهرى‬ ‫گ��هالوێ��ژ و ب��هره��هم��ه وهرگ��ێ��ڕدراوهک��ان��ى‬ ‫محهمهد ئ��وزۆن)دا دهردهکهوێت‪ ،‬الى ئێمه‬ ‫گ��هورهی��ى و سیحرو پیاههڵگوتن بهدهقى‬ ‫ئهدهبى و نوسیندا‪ ،‬مهرج نیه ههڵقواڵوى‬ ‫دهقهکان خۆیان بن‪ ،‬ئهوهندهى وابهستهى‬ ‫شتگهلێکى ت��رن که ل���هدهرهوهى دهق��دان و‬ ‫سهروکاریان لهگهڵ داهێنان و ئهفسون و‬ ‫زمان و خهیاڵ و گرێچن و بابهت و تهکنیکى‬ ‫گێڕانهوهدا نیه‪ ،‬بهڵکو له شوێنێکى دیکه و‬ ‫کهناڵێکى دیکهوه دێن که زیاتر سیاسییهو‬ ‫دنیاى سیاسهت بزوێنهریهتی‪.‬‬ ‫وهک چۆن بههاو نرخى نوسینهکانى محهمهد‬ ‫ئوزۆن دهرگیرى ئهوهن که باس له واقیعى تاڵى‬ ‫میللهتێکى مافخوراو و بهشمهینهت دهکهن و‬ ‫نوسینهکانى گهالوێژ هى ئهوهیه‪ ،‬نوسهرهکهى‬ ‫سهر بهماڵباتى کۆمهڵێک کارهکتهرى سیاسى‬ ‫دیار و دهست ڕۆشتووه‪ ،‬سیحرى (سهحهر)ى‬ ‫سهاڵحهدین دهمیرتاشیش‪ ،‬بهرلهههرشتێ‬ ‫وابهستهى ئهوهیه که کابرا مهقامێکى سیاسى‬ ‫ئاست ب���هرزى ه��هی��هو وهک جهنگاوهرێک‬ ‫لهبهرامبهر فاشیزمى دهوڵهتى تورک‪ ،‬لهپێناو‬ ‫مافه ڕهواکانى گهلى ک��وردا خهبات دهکات‬ ‫و لهههموو ئهوانهش گرنگتر ئهوهیه‪ ،‬لهو‬ ‫پ��ێ��ن��اوهدا ڕۆژان���ى گهنجى خ��ۆى ل���هژووره‬ ‫تاریکهکانى زینداندا بهسهردهبات‪.‬‬ ‫ههموو ئهمانه یهک ڕاستى تاڵ و تفتمان‬ ‫پێدهڵێن‪ ،‬ئهویش ئهوهیه لهواقعى ئێمهدا‪،‬‬ ‫ئ��هدهب و هونهرو کایهکانى دیکه‪ ،‬چهند‬ ‫پاشکۆى سیاسهتن و چ��ۆن ن��رخ و بههاى‬ ‫خۆیان له سیاسهتهوه وهردهگرن‪.‬‬

‫‪14‬‬ ‫مەترسی لەناوچونیش کورد کۆناکاتەوە!‬ ‫بیروڕا‬

‫مەحمود عەبدوڵاڵ‬ ‫یەکێک لەوتایبەتمەنديیانەی کە مرۆڤی‬ ‫پێ دەناسرێتەوە‪ ،‬ئەوەیە کە مرۆڤەکان‬ ‫لەکاتی هەبونی مەترسی لەسەر ژیانیان‪،‬‬ ‫لە پێناو مانەوەیان دەستی ه��اوک��اری بۆ‬ ‫یەکتر درێژ دەکەن‪ .‬گراهام وااڵس لە کتێبی‬ ‫م��رۆڤ لەسیاستدا نمونەی سەرنشینانی‬ ‫ئوتوبوسێک دێنێتە وە لە بارەی کاریگەری‬ ‫هەبونی مەترسی لەسەر لێکترنزیکبونەوەی‬ ‫مرۆڤەکان‪ .‬واڵس دەڵێت‪ :‬ئەگەر سەرنشینانی‬ ‫ن��او ئوتوبوسێک هیچ پەیوەندی و هیچ‬ ‫ئاخافتنێک لە نێوانیاندا ڕونەدات و بێ دەنگ‬ ‫دانیشتبن‪ ،‬بەاڵم لەناکاو ئاگادار بکرێنەوە کە‬ ‫هێرشێکی هەوایی دەکرێتە سەریان ئەوا‬ ‫سەرنشینەکان دەستبەجێ لەگەڵ یەکتر‬ ‫دەکەونە ئاخافتن و هەستی خۆشەویستی‬ ‫لەناویاندا زی��اد دەبێت‪ .‬لە ئێستادا کورد‬ ‫وەک سەرنشینانی ن��او ئوتوبوسێکە کە‬ ‫مەترسی لە ناوچونی لەسەرە‪ ،‬ئەمە تەنیا‬

‫هەواڵێک نییە‪ ،‬بەڵکو پڕۆسەیەکە دەستیشی‬ ‫پ��ێ��ک��ردووە‪ ،‬ب��ەاڵم سەرنشینە ک��وردەک��ان‬ ‫نەک هەست بەهاو چارنوسی ناکەن بەڵکو‬ ‫پێیان وایە بە لەناو چونی بەشێک لەسەر‬ ‫نشینەکان بەشەکەی تر ڕزگاری دەبێت‪ .‬ئەوە‬ ‫حاڵەتێکی شازە لە نێوان کوردو سەرجەم‬ ‫نەتەوەکانیتر کە مەترسی لەناوچون لە‬ ‫دەوری یەک کۆیاندەکاتەو و دەگەنە ئەو‬ ‫ب��ڕوای��ەی کە ه��او چارەنوسن‪،‬بەاڵم کورد‬ ‫میللەتێکە س����ەرەڕای ئ���ەوەی ب����ەردەوام‬ ‫مەترسی لەسەربووە‪ ،‬ئەنفالکراوە‪ ،‬کیمیایی‬ ‫بارانکراوە‪ ،‬لێ هەرگیز ئەمە نەبۆتە هۆی‬ ‫کۆکردنەوەیان لەدوری یەک هێڵی فیکری و‬ ‫یەک ڕێبازی سیاسی‪ ،‬ئەمەش واتای ئەوەیە‬ ‫هێشتا ک��وردەک��ان ه��ۆش��ی��اری خێڵەکیان‬ ‫تێپڕنکردووە و نە گەیشتون بەهۆشیاری‬ ‫نەتەوەیی‪ .‬چەندە جیهان بەرامبەر کورد بێ‬ ‫ئەخالق و بێ ویژدانە کوردەکانیش هێندە‬ ‫بەرامبەر چارەنوسی خۆیان بێباک و بێ‬ ‫ئاگان‪ ،‬تەنانەت نازانن بۆچی لەناو دەبرێن‪.‬‬ ‫بێگومان ئەم دۆخ��ەی ک��ورد تێیدا دەژی‪،‬‬

‫ب��ەرئ��ەن��ج��ام��ی ب��ی��رن��ەک��ردن��ەوەی��ە‪ ،‬ئ��ەم‬ ‫جیاوازییەی ل��ەن��اوک��وردا هەیە جیاوازی‬ ‫فیکری نییە‪ ،‬چونکە ئەگەر مرۆڤەکان‬ ‫خ��اوەن بۆچونی جیاوازیش بن‪ ،‬لەڕێگەی‬ ‫بیرکردنەوە دەگەنە خاڵێکی هاوبەش‪،‬و‬ ‫هەندێ پرەنسیپی گەردونی و اخالقی هەیە‬ ‫کە هەموکەسێک دەتوانێت لەسەری کۆکبێت‪.‬‬ ‫لەناو کورد دان تەنانەت بەکرێگیراوانیش‬ ‫بانگەشەی یەکگرتنی کورد دەکەن لە پێناو‬ ‫ڕزگاربون لەستە م و داگیرکاری و فاشیزمی‬ ‫دەوڵ��ەت � نەتەوە کانی ت��ورک و ف��ارس و‬ ‫عەرەب‪،‬بەاڵم ئامادە نین خۆیان بخەنە ژێر‬ ‫بەرپرسیارێتییەوە‪.‬‬ ‫بێگومان ئەگەر ک��وردان بگەنە خاڵێکی‬ ‫هاوبەش لەسەر چۆنیەتی پاراستنی خۆیان‬ ‫واتا ڕێککە وتن لەسەر هاوکاریکردنی یەکترو‬ ‫پەیبردن بە هاوچارەنوسی ‪،‬ئ��ەوا بێشک‬ ‫دەبێت میللی گەرایی سەرەتایی تێبپەڕێنن‪،‬‬ ‫چونکە میللی گەرایی سەرەتایی لەمپەری‬ ‫هەرە گەورەیە لەبەردەم یەکیەتی نەتەوەیی‬ ‫و گ��ەش��ەک��ردن��ی ه��ۆش��ی��اری ن��ەت��ەوەی��ی و‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫تێپەڕکردنی سنورەکانی ناوچە و بنەماڵە‬ ‫وحیزب پێویستی بە تێپەڕاندنی میللی‬ ‫گەرایی سەرەتاییە‪ .‬ئەم هێڵە لەناوکوردان‬ ‫لەدوژمن زیاتر گەلی پارچە پارچە کردووە‬ ‫و بەرژەوەندییەکانی لەگەڵ بەرژەوەندی‬ ‫ن��ەت��ەوەی��ی ه��اوج��وت نییە و یەکیەتی‬ ‫نەتەوەیی بە هۆکاری لەناوچونی خۆی‬ ‫دەزانێت‪.‬‬ ‫میللی گەرایی سەرەتایی هیچ فەلسەفە‬ ‫و هزرو هیچ ڕێبازێکی ساسی دیاریکراوی‬ ‫نییە‪ ،‬لەنێوان شەڕو ئاشتی و تێکۆشان و‬ ‫تەسلیمبون جۆالنێ دەکات‪ .‬وەک لەباشوری‬ ‫کوردستان دەبیندرێت ئەمانە چ شەڕ چ‬ ‫تەسلیمبون و ب��ون بە کۆمپرادۆرێتییان‬ ‫تەنیا لەپێناو بەرژەوەندی بنەماڵەییدایە‪،‬‬ ‫ئەمانە نەخۆیان ئەو دۆخە تێپەڕ دەکەن‪،‬‬ ‫نە ڕێ��گ��ەدەدەن گ��ەل خ��ۆی گەشە بکات و‬ ‫بەسەدان شێواز گەل بچوک دەکەنەوە‪.‬‬ ‫دەشێ س��ەدەی بیست و یەک س��ەدەی مان‬ ‫و نەمانی ک��ورد بێت ‪،‬دەش���ێ تراژیدیای‬ ‫گەورەتر لە تراژیدیاکانی س��ەدەی بیست‬

‫ببینین‪ ،‬پیالنگێڕی گەوره لەسەر کوردان‬ ‫هەیە‪ ،‬بۆیە دەبێت گەلی کورد هۆشیاربێت‬ ‫کە چارەنوسی سەرنشینانی ئوتوبوسەکە‬ ‫یەک چارەنووسە‪.‬‬ ‫هیچ گەلێک نییە بێ ئایدیۆلۆژیاو دونیابینی‬ ‫و ڕاب��ەرێ��ک��ی ف��ی��ک��ری گ����ەورە ل��ەدۆخ��ی‬ ‫پەرتەوازەیی و داگیرکاری ڕزگ��اری بوبت‪،‬‬ ‫گەلیکوردیش پێویستە ل��ەدەوری فەلسەفە‬ ‫و دونیا بینییەکی تایبەت کۆبێتەوە و‬ ‫جوگرافیای مێشکی یەکبگرێتەوە‪،‬بۆئەوەی‬ ‫لە بەکرێگیراوانی فیکر ڕزگاری ببێت‪.‬‬ ‫لەم سەردەمی تەکنەلۆژیاو پێشکەوتنەدا‬ ‫شەرمەزارییەکی گەورەیە بۆمیللەتی کورد‬ ‫بەناوی ئاینەوە فریو بدرێت و لەسەردەمی‬ ‫س��وڵ��ت��ان ئ��ەردۆگ��ان��دا ڕاب��ەرێ��ک��ی ئاینی‬ ‫ک��ورد ببێتە جاشی فیکری ئەردۆگان و‬ ‫بانگەوازی بۆ فاشیزمی ئەردۆگان بکات‪ .‬ئەم‬ ‫بانگەوازییە چەندە نیشانەی هەلپەرستی‬ ‫و نۆکەرێتی بێت بۆسوڵتان‪ ،‬هێندەش‬ ‫گوزارشتە لە مانەوەی عەقڵییەتی کورد‬ ‫لەچاڵدێران‪.‬‬

‫ئهمهریکاو رۆژئاواى کوردستان‬ ‫له تیف فاتیح فهرهج‬ ‫رۆژئ��اڤ��اى کوردستان‪ ،‬کوردستانى سوریا‪،‬‬ ‫ئهو بهشهى کوردستان که پێشتر ڕوو به‬ ‫ڕووى عهرهباندن و لێسهندنهوهى ناسنامه‬ ‫بووهتهوه‪ ،‬له دواى سهرههڵدانى داعشهوه‬ ‫رۆژئاواى کوردستان چووه قۆناغێکى ترهوه‪،‬‬ ‫ئهوهش بهو بهرگريیه جوامێرانهیهى کوڕو‬ ‫کچه شهڕوانهکان له کۆبانى و له خۆر ئاواى‬ ‫کوردستانیان کرد‪ ،‬له میدیاى دهرهوه ئهو‬ ‫شهڕوانانه بوونه خاوهنى ناوبانگێکى گهوره و‬ ‫ئهوهش حکومهت و دهسهاڵتدارانى ناچارکرد‬ ‫رێزیان لێبگرن و به دهنگیانهوه بچن‪ ،‬له‬ ‫سهر شهڕى کۆبانى کتێب و وتارو ریپۆرتاژى‬ ‫زۆر باڵو کرانهوه‪ ،‬پهیهده بووبه هێزێکى‬ ‫ناسراوو دیارى ناوچهکه بۆ شهڕى داعش‪،‬‬ ‫پهیهده ههرهێزى شهڕ نهبوون‪ ،‬ئهوان هێزى‬ ‫پێکهوه ژیانى ئاشتيیانهى گهالن و هێزى‬ ‫ئاوهدانکردنهوهو هێزى دیموکراتیزه کردنى‬ ‫ناوچهکهشن‪ ،‬سهرهڕاى دژایهتى ههمهالیهنه‬ ‫س���هرهڕاى بوونى ئهنهکهسهو الیهنهکانى‬ ‫دیکه‪ ،‬س��هرهڕاى داعش و تورکیاو دژهک��ان‪،‬‬ ‫پهیهده بووبه هاوپهیمانێکى راستهقینهى‬ ‫واڵتانى رۆژئاوا بۆ شهڕى توندڕهوى‪ ،‬وزهى‬ ‫سهرهکى بیرو باوهڕو هێزى بازوى پهیهده‬ ‫پهکهکهو ئاپۆن‪ ،‬کهس ناتوانێت ئهمه نادیده‬ ‫بکات‪ ،‬گرفتى سهرهکى واڵتانى رۆژئاواو ناتۆو‬ ‫هاوپهیمانى دژى داعش ئهوهیه نایهوێت ئهو‬ ‫راستیه وهکو خۆى ببینێت‪ ،‬بهو رادهیهى که‬ ‫پهکهکه له لیستى تیرۆر دهربکاته دهرهوه‪ ،‬بۆ‬ ‫ئهمه من تهنها ههڵوهسته لهسهر سیاسهتى‬ ‫ئهمهریکا دهکهم ‪.‬‬ ‫ئهمهریکیهکان زۆر ب��اش دهزان���ن پهیهده‬ ‫کێن‪ ،‬چۆن دروست بوون‪ ،‬چ جۆره شهڕکهرو‬ ‫جهنگاوهرێکى ئازان‪ ،‬ههروهها چهند بڕوایان‬ ‫به دیموکراتى و پێکهوه ژیانى ئاشتیانهى‬ ‫گهالن ههیه له بهر رۆشناى بیرو تێزهکانى‬ ‫ع��هب��دواڵ ئ��ۆچ ئ��االن��دا‪ ،‬ل��ه گ��هڵ ئ��هوهش��دا‬ ‫سهرهڕاى دۆستایهتى و هاوپهیمانهتى نێوان‬ ‫پهیهدهو هێزى سهربازى ئهمهریکا‪ ،‬کهچى‬ ‫نایانهوێت پهکهکه وهک هێزێکى کاریگهر‬

‫له ناوچهکه بناسن‪ ،‬ئهمه له کاتێکا پهکهکه‬ ‫له پێناوى ئ��ازادى بیرو ڕاو ئ��ازادى بوون و‬ ‫زماندا چهکى ههڵگرتووه‪ ،‬نهک بۆ تیرۆرو‬ ‫کارى تیرۆریستى‪ ،‬ئهمهریکییهکان لهمهدا‬ ‫ئ��هوهن��دهى ڕووپامایى بۆ تورکیا دهک��هن‪،‬‬ ‫ئهوهنده نایانهوێت له کوردهکان نزیکبنهوه‪،‬‬ ‫ههڵبهت ئ��هم��هش ب��ه زی��ان ب��ۆ ئهمهریکا‬ ‫گهڕاوهتهوه‪ ،‬لهبهر ئهوهى ئهمهریکا ببێت‬ ‫یان نا کورد ناچاره ئهو شهڕهى خۆى ههر‬ ‫بکات‪ ،‬جا ئهوه له تهک تورکیاو سوریاو ئێران‬ ‫و عێراقدا بێت‪ ،‬یان له تهک داعش و فهنده‬ ‫مهنتالى ئیسالمیدا‪.‬‬ ‫بهرزو نزمى له پهیوهندیيهکانى رۆژئ��اواى‬ ‫ک��وردس��ت��ان و ئ��هم��هری��ک��ادا‪ ،‬هێشتنهوهى‬ ‫پهیوهنديیهکان له چوارچێوهى هاوکارى‬ ‫سهربازیدا و تهنها له دژى داعش‪ ،‬لێگهڕان‬ ‫لهوهى کوردهکان ببنه قوربانى وهک ئهوهى‬ ‫ئهمهریکا ل��ه عهفرین ل��ه تهماشاکهرێک‬ ‫زی��ات��ر ن��هب��وو خزمهته ب��ه درێ���ژه دان به‬ ‫مانهوهى توندڕهوى لهم ناوچهیه‪ ،‬ههڵبهت‬ ‫دهسهاڵتدارانى ئاکهپهى تورکیاش هۆیهکى‬ ‫گرنگى م��ان��هوهى توند ڕهوی���ن‪ ،‬لێرهدایه‬ ‫ک��ه ئهمهریکا ل��ه ن��ێ��وان دۆس��ت��ای��هت��ى بو‬ ‫بهرژهوهندیدا دهکهوێته دۆخێکى ناجۆرهوه‪،‬‬ ‫ههر بۆخۆى هێشتنهوهى پهکهکه له لیستى‬ ‫تیرۆردا الى ئهمهریکا واته خزمهتکردن به‬ ‫توندڕهوى له ناوچهکه ‪.‬‬ ‫قسهکردنى ئێمه ب��هم ج���ۆرهو ب���هردهوام‬ ‫گرێدانى پهیهدهو پهکهکه بهیهکهوه له الیهک‬ ‫و تورکیاو توندڕهوى له الیهکى ت��رهوه بۆ‬ ‫ئهوه دهگهرێتهوه‪ ،‬که پێدهچێت ئهمهریکا له‬ ‫پهیوهندى گرتنى له گهڵ پهیهدهدا پێویستى‬ ‫به ههنگاوى زیاترو کاریگهر تر بێت‪،‬وهک‬ ‫ئ��هوهى که پهیوهندیهکان بگهنه ئاستێکى‬ ‫بهرزترو ئهمهریکا له کۆشکى سپى و پنتاگۆن‬ ‫و ناوهنده فهڕمیهکاندا پێشوازى له نوێنهرانى‬ ‫خۆر ئاواى کوردستان بکات و دۆسیهو فایلى‬ ‫تایبهت ب��هو پرسه ل��ه ئهمهریکا ئاماده‬ ‫بکرێت‪ ،‬ناکرێت ئهمهریکیهکان بهم جۆرهى‬ ‫ئێستا سهیرى پرسى کورد لهو پارچهیهى‬ ‫کوردستان یان له پارچهکانى دیکه بکهن‪،‬‬ ‫پێویسته بۆ ئهم پرسه ئامادهکارى زیاتر‬

‫بکهن و ههر بهوهوه نهوهستێ کۆنگرێسمانێک‬ ‫ی��ان ئهندامێکى ئهنجومهنى پ��ی��ران‪ ،‬یان‬ ‫دیبلۆماتێک جار جاره ناویان بهرێت‪ ،‬وهک‬ ‫چۆن پێشتر بهو جۆره مامهڵه له تهک ئهو‬ ‫پرسهدا ک��راوه‪ ،‬ئهمهریکیهکان بۆ بینینى‬ ‫وێنهى راستى پهیهدهو پهکهکهو گهلى کوردو‬ ‫خواستهکانى پێویسته خهڵکانى ش��ارهزاو‬ ‫بێالیهن بنێرن بۆ ئاماده کردنى راپۆرت لهو‬ ‫چوار چێوهیهدا نهک کهسانێک به گواستنهوه‬ ‫ى وێنهکه ههستن که الى دهسهاڵتدارانى‬ ‫ناوچه شتێک و الى پهیهدهو کورد شتێکى تر‬ ‫دهڵێن‪ ،‬یان ئهوهى بهو جۆره مامهڵه له تهک‬ ‫پرسهکهدا بکهن که بهرژهوهندى کاتى خۆیان‬ ‫له کوێدایه‪ ،‬کوردو گهالنى دیکهى خۆرئاواى‬ ‫کوردستان پێویسته لهوه دڵنیا بکرێنهوه‪،‬‬ ‫که ناکرێت ئهوان بۆ ههمیشه قوربانى بن‬ ‫و پرسهکهیان به ههڵواسراوى بمێنێتهوه‪،‬‬ ‫مامهڵهکردنى ئهمهریکا لهتهک دهسهاڵتدارنى‬ ‫ناوچهکه بهو ج��ۆرهى ئێستا خزمهته به‬ ‫مانهوهى ستهمکارى و نادادى و کوشت و بڕو‬ ‫بهردهوامى توند ڕهوى ‪.‬‬ ‫جێى نیگهرانیيهکى ق��وڵ��ه ه��هن��دێ جار‬ ‫ئهمهریکاو ئهوروپا هیچ پێوهرێکیان نیه بۆ‬ ‫چۆنێتى مامهڵه له گهڵ قوربانى‪ ،‬بۆنمونه‬ ‫خوێندنهوهى خۆرئاواى کوردستان و پهیهده‬ ‫ل��ه دهرهوهى ئ���هوهى ک��ه دی��رۆک��ى پهیهده‬ ‫بهستراوه به پهکهکهوه با نه ئهوان ئهوه بڵێن‪،‬‬ ‫نهپهکهکهش‪ ،‬بهاڵم ئهو پهروهردهیه‪،‬چۆنێتى‬ ‫ش��هڕى ستهمکارى‪ ،‬ئهو بیرو ب��اوهڕه لهوه‬ ‫زیاتر ناسهلمێنێت‪ ،‬ئ��هوهش نهکێماسیهو‬ ‫نهخراپى‪ ،‬راستهکه ئهوهیه که پێویسته‬ ‫ئهمهریکا پێش ئهوهى خۆرئاواى کوردستان‬ ‫بهم شێوهیهى ئێستا یان به جۆرێکى تر به‬ ‫جێبهێڵێت‪ ،‬چارهسهرى کێشهى کورد بکات له‬ ‫تورکیا واته له باکورى کوردستان‪ ،‬چارهسهرى‬ ‫کێشهى کورد له باکورى کوردستان به ئاشتى‪،‬‬ ‫وات��ه تێگهیشتن له ناوهڕۆکى کێشهکه‪ ،‬بۆ‬ ‫ئهمهش ده بێت ئهمهریکا زیاتر ک��ار له‬ ‫سهر گۆڕینى سیاسهتى تورکیا بکات‪ ،‬نهک‬ ‫دژای��هت��ى کردنى پهکهکه‪ ،‬ی��ان ههوڵدانى‬ ‫ئهوهى که پهکهکه و پهیهده له یهکتر جیا‬ ‫بکرێنهوه‪،‬به باوهڕى من ناسینهکه بۆ تورکیا‬

‫وهک دوژمنێکى سهر سهختى کورد راستتره‬ ‫تا ئهو سیاسهتهى ئهمهریکا‪ ،‬ئهمهریکیهکان‬ ‫پێیان وایه پهکهکهو پهیهده جیاواز له یهک‬ ‫سهیر بکرێن‪ ،‬ئهمهش تێنهگهیشتنه له‬ ‫کێشهى کورد ‪.‬‬ ‫ئهگهر چى کێشهى قوڵ له نێوان ههموو‬ ‫ح��زب��ه ک��وردی��هک��ان��ی��ش��دا ه��هب��ێ��ت‪ ،‬ب��هاڵم‬ ‫کوردبوون و کوردستانى بوون کۆیاندهکاتهوه‪،‬‬ ‫ئهمهریکیهکان خۆیان به ش��هڕى ناوخۆدا‬ ‫تێپهڕیوون‪ ،‬ههڵبهت قوربانى زۆریشیان لهو‬ ‫شهڕهدا داوه‪ ،‬بۆیه ناکرێ بیانوو بۆ جیاوازى‬ ‫نێوان پارته کوردیهکان‪ ،‬جا پارته نزیکهکانى‬ ‫یهکتر‪ ،‬یان ناکۆکهکان بێننهوه‪ ،‬بۆ ئهمهریکا‬ ‫دۆستایهتى کردن له گهڵ کورد جگه له ڕووه‬ ‫سیاسیيهکهى‪ ،‬له ڕووى ئابوریشهوه زۆر‬ ‫گرنگتره له دۆستایهتى له گهڵ تورکیا‪ ،‬یان‬ ‫ئێران و عێراق‪ ،‬کوردستان ئهگهر ببێته‬ ‫دهوڵهت جگه لهوهى دهکرێ بازاڕێکى زۆر باش‬ ‫بێت بۆ ئهمهریکا‪ ،‬ههروهها خاوهنى سامانێکى‬ ‫زۆرو زهوهن��دى نهوت و گازه که ساڵههایه‬ ‫نهیارهکانى کورددهیبهن و خێرو بێرهکهشى‬ ‫بۆ ستهمکارى و ن���ادادى خهرجدهکرێت‪،‬‬ ‫کوردستانى رۆژئاوا پێگهیهکى گرنگى ئابوریه‬ ‫بۆیه پێویسته ئهمهریکا ئهمهش له بهرچاو‬ ‫بگرێت و به وردى خوێندنهوه بۆ ئهوه بکات‬ ‫که ئهو گهرهکێتى چى بکات ‪.‬‬ ‫له جیاوازى کوردهکان بگهڕێ و دۆستایهتیان‬ ‫بکه‪ ،‬جیاوازيیهکان خۆیان چارهسهر دهبن‪،‬‬ ‫ترهمپ یان ههر سهرۆکێکى تر دهبێت ئاوا‬ ‫سهیرى پرسهکه بکات‪ ،‬دواى دهساڵ یان بیست‬ ‫ساڵى تر پهشیمان بوونهوه هیچ سودێکى‬ ‫نابێت‪ ،‬کیسنجهریش ل��ه یاداشتهکانیدا‬ ‫جۆرێک له پهشیمان بونهوه ههیه دهربارهى‬ ‫ئهو ناههقیهى له کوردهکانى باشور کرا‪ ،‬لێ‬ ‫دواى چى ؟‪.‬‬ ‫ئهوهى له سهر خۆرئاواى کوردستان بووه بۆ‬ ‫دۆستایهتى کردویهتى‬ ‫خ���ۆرئ���اواى ک��وردس��ت��ان ب��ۆ دۆس��ت��ای��هت��ى‬ ‫ئهمهریکاو واڵتانى دیکه بۆ نمونه فهڕهنسا‬ ‫هیچ درێغى نهکردووه‪ ،‬ههوڵى داوه وێنهیهکى‬ ‫ج��ی��اواز ل���هوهى ههیه نیشانبدات‪ ،‬ش��هڕى‬

‫توندڕهوى ک��ردووهو قوربانى گ��هورهى داوه‬ ‫لهو پێناوهدا‪ ،‬ههوڵى ئهوهى داوه سیستمێکى‬ ‫دیموکرات و لێبوردهوپێکهوهیى دروس��ت‬ ‫بکات‪ ،‬له چوارچێوهى کانتۆنهکاندا هیچ‬ ‫پێکهاتهیهکى فهرامۆش نهکردووه‪ ،‬مهگهر‬ ‫الیهن یان حزبگهلێک له دهرهوهى پێکهوهیدا‬ ‫خ��زم��هت��ى ب��هرژهوهن��دی��هک��ان��ى واڵت��ان��ى‬ ‫ناوچهکهیان کردبێت‪ ،‬وهک ئێران و تورکیا‪،‬‬ ‫ئهوهى له سهر رۆژئاواى کوردستان بووه‪ ،‬به‬ ‫زی��ادهوه کردویهتى‪ ،‬شاهیدهکان و ئهوانهى‬ ‫سهردانى رۆژئاواى کوردستانیشیان کردووه‪،‬‬ ‫ئهو راستیانه زۆر باش دهزانن‪ ،‬کهواته ئهوه‬ ‫الیهنى تره به ئهرکى خۆى ههڵنهساوه ‪.‬‬ ‫شهڕوانهکانى رۆژئ��اواى کوردستان دهستهو‬ ‫یهخه شهڕى داعشیان ک��ردووه‪ ،‬چاویان له‬ ‫ئایندهى باشتر ب��ووه‪ ،‬به م��وو سهرپێچى‬ ‫ههنگاوهکانى هاوپهیمانى دژى داعشیان‬ ‫ن��هک��ردووهو‪ ،‬له سهر زهوى ئ��هوان هۆکارى‬ ‫سهرکهوتنى شهڕهکان بوونه‪ ،‬شهڕى خوێناوى‬ ‫کۆبانى زندووترین شاهیده‪ ،‬شهڕى ‪73‬رۆژهى‬ ‫مهنبهج‪ ،‬شهڕى رهقه‪ ،‬ههموو ئهوشهڕانهى‬ ‫ئهوان کردویانه‪ ،‬چاکهى ئهمه به پهالمارى‬ ‫تورکیاو ناتۆ بۆ سهر عهفرین درایهوه‪ ،‬ئهوهى‬ ‫له عهفرین ڕوویدا له سهر دهستى تورکیاو‬ ‫چهتهکانى به ماناى وشه جینۆساید بوو‪،‬‬ ‫ههڵبهت سهرهتایهکیش بوو بۆ ئهوهى تورکیا‬ ‫ترسى له کاردانهوهى ئهوانى تر بشکێت ‪.‬‬ ‫خۆر ئاواى کوردستان مهبهستى بووه سهرنجى‬ ‫ئهمهریکاو هاوپهیمانان بهالى ههنگاوهکانى‬ ‫خۆیدا رابکێشێت‪ ،‬ئهمهش به ئامانجى ئهوهى‬ ‫ئهوه نیشانبدات که ئهوان شهڕى ماف و بون‬ ‫و ئ��ازادى دهک��هن و دهیانهوێ ئ��ازاد و ئارام‬ ‫بژین‪ ،‬ئهمه پێچهوانهى داگیرکاریهکانى‬ ‫تورکیاو پهالمارهکانى داعشه‪ ،‬ئ��هوهش له‬ ‫کاتێکدا تورکیا له الیهکهوه هاوکارى چهته‬ ‫توندڕهوهکانى خۆى دهکات و پهیوهندى ژێر‬ ‫به ژێرى له تهک داعشا ههبووه و به یهکهوه‬ ‫به داعش و پهیهدهى دهڵێ تیرۆریست ‪.‬‬ ‫بۆ ئهمهریکاو هاوپهیمانهکانى شهرمێکى‬ ‫گهورهیه وهاڵمى ئه تۆمهتانهیان پێنهبێت‪،‬‬ ‫یان بێدهنگى لێبکهن‪ ،‬وهک ئهوهى بهردهوام‬ ‫ئهوهیان کردووه ‪.‬‬

‫بیروڕا ‪15‬‬

‫ژماره (‪ )1751‬چوارشهممه ‪2018/4/25‬‬

‫سەربەخۆیی‌یان‌یەکپارچەیی‌عێراق!‬ ‫بەڵێن‌سەباح‌عومەر‬ ‫زۆرت��ری��ن مشتومڕی کاندید و ق��ەوارە‬ ‫سیاسییەکانی ئێستا لە سەر چوونەوە و‬ ‫نەچوونەوەیە بۆ بەغدا‪ ،‬کاندیدی چەند‬ ‫الیەنێک لە کارنامەیان بانگەشەی یەکریزی‬ ‫گەلی ع��ێ��راق و ت��ەن��دروس��ت ک��ردن��ەوەی‬ ‫پەیوەندییەکان دەکەنەوە‪ ،‬هەندێکی دی‬ ‫دووپاتی دەکەنەوە بۆ سەربەخۆیی کورد‬ ‫دەچ��ن��ەوە ب��ەغ��دا‪ .‬ل��ە الی��ەک��ی ت��ر چەند‬ ‫الیەنێک پارتێکی سیاسی کە رێکخەری‬ ‫ریفراندۆم بوو‪ ،‬تاوانبار دەکەن کە الیەک‬ ‫بانگەشەی سەربەخۆیی دەکات و لە الیەکی‬ ‫دی دەچێتەوە بۆ بەغدا‪ .‬لە بەرامبەر ئەم‬ ‫الی��ەن��ەش ک��ە س��ەدی ن��ۆوە دووی دەنگی‬ ‫خەڵکی بۆ ئ��ەم پرسە پێیە و خەریکە‬ ‫یاری بە دەنگی خەڵک دەکات و دەچێتەوە‬ ‫بەغدا؟‬ ‫ل��ە س��ەروب��ەن��دی گ��ش��ت��پ��رس��ی‪ ،‬ج��گ��ە لە‬ ‫جواڵنەوەیەک کە پێیوابوو ئەم کەیسە بۆ‬ ‫موزایەدەی سیاسی پارتێکی دیاریکراوە‪.‬‬ ‫هیچ پارتێکی کوردی دژی دەوڵەتی کوردی‬ ‫نەبووە‪ ،‬بە ئۆپۆزسیۆنیشەوە‪ .‬ئێستا پێنج‬

‫الیەنی سیاسی‪ ،‬بە ئەنجامدانی ریفراندۆم‬ ‫پارتی بە هۆکاری کارەسات و نەهامەتی‬ ‫و ملمالنێ و تێکچوونی پێوەندییەکانی‬ ‫هەرێم و بەغدا دەبین‪ ،‬لە بەرامبەر پارتی‬ ‫خیانەتی تاقمێک لە الیەنێکی سیاسی بە‬ ‫ه��ۆک��اری تەعریب و ع��ەرەب��ی ه���اوردە و‬ ‫ئەو شااڵوی رەگەزپەرستی و شۆڤینیزەی‬ ‫دەرهەق بە کورد لە کەرکووک و ناوچەکانی‬ ‫دەوروبەری دەبینێت!‬ ‫خەڵک تینووی دەوڵەتە‪ ،‬راگەیاندنی ئەو‬ ‫دەوڵەتەی لە باشوور بە خێرایی دەوێت‪،‬‬ ‫ئ��ی��دی الی گرینگ نیە پ��ای��ەک��ان��ی ئەو‬ ‫دەوڵەتە لەکوێوە قاییم کراوە‪ ،‬زەمانەتی‬ ‫چ دەوڵەتێکی زلهێزی هەیە‪ ،‬الی گرنگ‬ ‫نیە‪ ،‬دەبێت چی بکرێت بۆ ئەوەی دەوڵەت‬ ‫رابگیەندرێت‪ ،‬کێ رایدەگەیەنێت‪ ،‬ئیدی‬ ‫ه��ەر ل��ەم بۆچوونەوە ه��ەر الیەنێک ئەم‬ ‫کەیسە دەجولێنێت‪ ،‬راستەوخۆ دەبێتە‬ ‫ئەو حیزبە نەتەوەیی و نیشتمانخوازەی‬ ‫کە زۆرینەی خەڵک دەبن بە شوێنکەوتە‪،‬‬ ‫ئەوەشی بەرامبەری بوەستێتەوە بە جاش‬ ‫و خۆفرۆش لە قەڵەم دەدرێت‪.‬‬ ‫دوای ئەوەی خەڵک لە خراپترین گوزەران‪،‬‬ ‫بە حەماسەوە دەنگی بە بەڵێ بۆ گشتپرسی‬

‫زۆرینەی‌دەنگدەر‌‬ ‫تێگەیشت‌کە‌ئەم‌‬ ‫پرسە‌خاڵێکی‌‬ ‫خیالفی‌تێدا‌بووە‌‬ ‫و‌هیچ‌میکانیزمێک‌‬ ‫و‌ئامادەسازییەکی‌‬ ‫پێشوەختە‌بۆ‌‬ ‫نەگیرابووە‌بەر‬ ‫دا‪ ،‬ک��ات��ێ��ک ئ��ەن��ج��ام��ەک��ەی وەرگ���رت���ەوە‬ ‫ل��ە ب��ری دەوڵ����ەت‪ ،‬ت��ووش��ی جێهێشتنی‬ ‫م��اڵ و ئ��اوارەب��وون ب��وو‪ ،‬ئیدی زۆرینەی‬ ‫دەنگدەر تێگەیشت کە ئەم پرسە خاڵێکی‬

‫خیالفی تێدابووە و هیچ میکانیزمێک و‬ ‫ئامادەسازییەکی پێشوەختە بۆ نەگیرابووە‬ ‫ب���ەر‪ ،‬پێش راگ��ەی��ان��دن دی���دی پسپۆڕ و‬ ‫یاساناسان لە بڕگە و مادەکانی دەستووری‬ ‫عێڕاق وەرن��ەگ��ی��راب��وو‪ ،‬بەڵکو تەحەدای‬ ‫ئەنجامدانی ل��ەوپ��ەڕی دەمارگیری بوو‪،‬‬ ‫لە کۆتاییدا کە لێکەوتەکانی دیار کەوتن‪،‬‬ ‫بیندرا ری��ف��ران��دۆم ل��ە گەمەیەک زیاتر‬ ‫هیچیدیکە نەبوو!!‬ ‫زەروری��ەت��ی دەوڵ��ەت��ی ک��ورد ل��ە ئێستادا‬ ‫چیە؟ لە چوارچێوەی ئەم دەوڵەتە نەبێت‬ ‫ناتوانێت چیبکرێت؟ سەرنجتان رادەکێشم‬ ‫بۆ دیدی ئۆجەالن لە سەر دەوڵەت‪.‬‬ ‫ئۆجەالن دەڵێت‪ :‬رەهەندەکانی دەوڵەت و‬ ‫کلتور بۆ من زۆر گرنگ نین‪ .‬من بە هەندێ‬ ‫دروش��م لە خشتە نابرێم‪ ،‬وەک» خۆزگە‬ ‫خ��اوەن��ی دەوڵ���ەت بوینایە» و « دەوڵ��ەت‬ ‫هەموو شتێکە لە ژیانماندا» کە خەڵکانی‬ ‫تر دەیانڵێن و دەیانپەرستن‪ ،‬چونکە ئەم‬ ‫بیرکردنەوەیە لە بیرکردنەوەی خێڵەکی‬ ‫کۆن دەچێت هەستە سەرتی پێدا بکێشە‪،‬‬ ‫من بە غیلی بەوانە نابەم و ئەو شتانە‬ ‫بە مەزن نازانم کە بەر چاویان دەخەن و‬ ‫خۆم گیرۆدەی ئەم جۆرە شتانە ناکەم‪ .‬من‬

‫چەند بەهایەکم هەن لە دەوڵەت بااڵترن‬ ‫و بە دوای پێکهاتەی لە دەوڵەت جوانتردا‬ ‫دەگ���ەڕێ���م‪ .‬ئ��ەو دەوڵ��ەت��ە چیە ک��ە لێی‬ ‫دەدوێن؟ ساپیتەی ئاستێکی کۆمەاڵیەتییە‬ ‫دەس��ت نیشانکراوە و دووب��ارە بوونەوەی‬ ‫پەیوەندییە ناوەکییەکانە‪ ،‬خۆ کۆمەڵگا‬ ‫گەندەڵ بووە و دەوڵەتیش هەزار ئەوەندەی‬ ‫ئ��ەو گ��ەن��دەڵ ب���ووە‪ ،‬کۆمەڵگا ناتوانێت‬ ‫هەناسە ب��دات و دەوڵ��ەت��ی��ش ل��ە لێواری‬ ‫نقومبووندا بێت‪ ،‬هیچ شتێک نییە مایەی‬ ‫ش��ان��ازی بێت‪ .‬دەوڵەتێکی ب��ەم شێوەیە‬ ‫شایەنی گاڵتە پێکردنە و هیچ الیەنێکی‬ ‫تێدا نیە پێویست بە گەورەکردن بکات‪.‬‬ ‫دوای خوێندنەوەی ئەم تێڕوانینەی ئۆجەالن‬ ‫دیار دەکەوێت کە ئەهمیەتی دروستبوونی‬ ‫ئەو دەوڵەتە چیە‪ ،‬کاتێک هەمان سیاسی و‬ ‫کاربەدەستە شکستخواردووەکانی هەرێم و‬ ‫ناوچەکە دەبنەوە بە فەرمانڕەوا؟ کڕۆکی‬ ‫باسەکە ئەوەیە‪ ،‬دووپارتی دەسەاڵتدار لە‬ ‫هەرێمێکی پێنج ملیۆن کەسی‪ ،‬نەتوانن‬ ‫شایستە داراییەکانی خەڵک بدەن‪ ،‬توانای‬ ‫دارشتنی ژێ��رخ��ان و پ��ڕۆژەی��ەک��ی دوور‬ ‫مەودایان نەبێت‪ ،‬لە دروستکردنی دەوڵەت‪،‬‬ ‫چۆن سەرکەوتوو دەبن؟‬

‫بۆچى‌هه‌ڵبژاردنى‌ئه‌م‌خوله‌ى‌په‌رله‌مانى‌عێراق‌چاره‌نوس‌سازه‌؟‬ ‫نه‌وزادى‌موهه‌ندیس‬ ‫ل����هدواى ڕووخ��ان��دن��ى ڕژێ��م��ى بهعسى‬ ‫صدامیهوه لهساڵى ‪2003‬وه تاکو ئێستا‬ ‫‪ 3‬خولى ههڵبژاردنى پهڕلهمانى عێراق‬ ‫بهڕێوهچووهو ئهم خولهى ئێستاش که‬ ‫ب��ڕی��اره له ‪201٨/5/12‬دا ئهنجام بدرێت‬ ‫دهب��ێ��ت��ه خ��ول��ى چ���واره���هم و ت��ا ساڵى‬ ‫‪ 2022‬دهخ��ای��هن��ێ��ت‪ .‬ئ���هوهى ئاشکرایه‬ ‫ک��ه ل��هدهس��ت��ورى ههمیشهیى عێراقدا‬ ‫کهلهساڵى ‪2005‬دا ن��وس��راوهت��هوه دان��ى‬ ‫ن��اوه ب��هوهى که سیستهمى حومکڕانى‬ ‫ل��ه ع��ێ��راق��دا بریتیه ل��ه سیستهمێکى‬ ‫پهڕلهمانى و فیدڕاڵى و تهوافوقى و‬ ‫دیموکراسىو ئهم بنهمایانه کراونهته‬ ‫بنهماى سهرهکى بۆ بهڕێوهبردنى عێراقى‬ ‫ئاینده‪ ،‬بهاڵم لهسهر زهمینهى واقیع هیچ‬ ‫کام لهو بنهمایانه تاکو ئێستا وهکو خۆیان‬ ‫و بهشێوهیهکى سروشتى و بێ گرفت‬ ‫جێبهجێنهکراون و هیچ کام له سهرکرده‬ ‫و حیزبه سیاسیيهکان کاریان نهکردوه بۆ‬ ‫چهسپاندنیان‪ ،‬ئهوهى که بهتهنها ههوڵى‬ ‫چهسپاندنیانى دهدا بریتى بوو له کورد‪،‬‬ ‫ب��هاڵم ئهویش بههۆى کهمى کورسى و‬ ‫ناتهبایى ناوخۆییان و پاشگهزبونهوهى‬ ‫برا عهرهبهکان ((به سونه و شیعهیانه))‬ ‫وه له بهڵێن و پهیمانهکانیان‪ ،‬نهیتوانیوه‬ ‫جێبهجێیان بکات‪.‬‬ ‫ئهوهتا ل��هم��اوهى ‪ 15‬ساڵى ڕاب���ووردوودا‬ ‫پ��هڕل��هم��ان��ى ع��ێ��راق نهیتوانیوه یاسا‬ ‫گرنگهکان دهربکات و متمانه له حکومهته‬ ‫یهک لهدوایهکهکان بسێنێتهوه و دژى‬ ‫گهندهڵى بوهستێتهوه و داهات و خهرجى‬ ‫عێراق بهفیڕۆ نهدات و ههژمونى خۆى‬

‫بهسهر حکومهت و ت��هواوى ئۆرگانهکان‬ ‫بسهپێنێت‪ ،‬ئهوهى لهبهرچاوه حکومهت‬ ‫وهک دهسهاڵتى جێبهجێکار بااڵدهست و‬ ‫ئاکتیڤه و نهچۆته ژێر بارى یاساکانى‬ ‫پهڕلهمانهوه‪ ،‬چونکه زۆرینهى حکومهت‬ ‫الى ع��هرهب��ى شیعهن ک��ه زۆری��ن��هن و‬ ‫بههێزیشن‪ ،‬بهههمانشێوه دیموکراسى‬ ‫ل��ه ع��ێ��راق��دا ن��هک نهچهسپیوه بهڵکو‬ ‫له پاشەکشهى ب��هردهوام��دای��ه له ڕووى‬ ‫سیاسى و ئابورى و کۆمهاڵیهتى و ‪..‬هتد‪.‬‬ ‫ههموان بهئێستاشهوه ح��هز وخواستى‬ ‫ت��اک��ڕهوى و ب��ااڵدهس��ت��ى و ق��ۆرخ��ک��ارى‬ ‫و پ��اوان��خ��وازى ل��هدهس��هاڵت��دا دهک���هن‪.‬‬ ‫ه��هرب��ۆی��ه دی��م��وک��راس��ی��ش تهنها بۆته‬ ‫دروشمێکى بێ ناوهڕۆک‪ .‬ئهوهى که ناوى‬ ‫تهوافوقى سیاسى و کارى پێکهویشه بۆته‬ ‫دروشمێکى بێ بنهماو هیچ کام له حیزب‬ ‫و سهرکردهکان کارى بۆ ناکهن و تهنانهت‬ ‫ل��هن��او م��اڵ��ى شیعیشدا ب���اوى ن��هم��اوهو‬ ‫ههموان تهنها کار بۆ بهرژهوهندى حیزب‬ ‫و سهرکرده و بنهماڵهکانیان دهک��هن و‬ ‫لهناو سونه و کوردیشدا بهههمان شێوهیه‪،‬‬ ‫ههربۆیه له ئێستادا و لهناو پهڕلهمان‬ ‫و ح��ک��وم��هت و سیستهمى حوکمڕانى‬ ‫لهعێراقدا هیچ کام له پێکهاته نهتهوهیى‬ ‫و ئاینى و مهزههبیهکان کارى پێکهوهیى‬ ‫ئهنجام نادهن‪ ،‬تهنها لهبارێکدا نهبێت که‬ ‫بهرژهوهنديیه ئابوریهکانیان لێک نزیک‬ ‫ببێتهوه‪.‬‬ ‫ه��هرچ��ى م��هس��هل��هى ف��ی��دڕاڵ��ی��ش��ه‪ ،‬که‬ ‫ههر لهسهرتاوه ت��هواوى عهرهبهکان و‬ ‫کهمینهکانى تریش لێى ن���اڕازى بون‬ ‫و تهنها کورد داواى دهک��رد‪ ،‬له ئێستادا‬ ‫ئ��هوی��ش ک���ارى پێناکرێت و تهنانهت‬ ‫ه��هوڵ��ى س��ڕی��ن��هوه و ڕهت��ک��ردن��هوهش��ى‬

‫خاوەن ئیمتیازو سەرنوسەر‪:‬‬ ‫تارق فاتیح‬

‫دهدرێ����ت و ئ��هوهت��ا ل���هم���اوهى ئ���هم ‪15‬‬ ‫ساڵهى ڕابووردوودا‪،‬کارى جدى نهکراوه‬ ‫ب��ۆ پ��ێ��ک��هوهن��ان��ى ه��هرێ��م��هک��ان��ى ت��ر و‬ ‫دانهمهزاراندنى ئهنجومهنى ههرێمهکان‬ ‫و کهوتوشنهته لهقاڵبدانى دهس��هاڵت‬ ‫و سنورهکانى تاکه ههرێمى فیدڕاڵى‬ ‫لهههرێمى کوردستانیشدا‪.‬‬ ‫بهم شێوهیه ئهو دهستور و بنهمایانهى بۆ‬ ‫عێراقى نوێ دانراوه‪ ،‬هیچ کامیان کارى‬ ‫پێناکرێت و عێراق بووەته واڵتێک که‬ ‫تهنها زۆرینهى بااڵدهستى عهرهبى شیعه‬ ‫دهی��ب��ات ب��هڕێ��وهو ئهویش بهپێى نهک‬ ‫بهرنامهیهکى نیشتیمانى و نهتهوهیى‬ ‫ع���هرهب���ىو ع��ێ��راق��ى ب��هڵ��ک��و ب���ه پێى‬ ‫ئهجێنداى دههوڵهتانى دراوسێ لهتورکیا‬ ‫و بهتایبهتیش ئێرانى شیعه مهزههب‪.‬‬ ‫بۆیه عێراقى ئاینده تهنها دروشمێکى‬ ‫بێ ناوهڕۆکه و زۆر دووره لە عێراقێکى‬ ‫ئاشتى و ئ��ارام��ى و خ��ۆش��گ��وزهران��ى و‬ ‫پێشکهوتوو و دیموکراسى ببینین که‬ ‫تیایدا هاواڵتى و هاونیشتیمانیان ههست‬ ‫به ک��هرام��هت و سهالمهتى و پاراستنى‬ ‫م��اف و ئازادیهکانیان بکهن لهسایهى‬ ‫ح��وم��ک��ڕان��ی��هک��ى ئ��ای��ن��ى و م��هزه��هب��ى‬ ‫توندڕهو و تهسک و دواکهوتوهوه‪.‬‬ ‫ئ��هوهى لێردا بووەته پرسیار ئهوهیه‪،‬‬ ‫ب��ۆچ��ى ئ��هم ه��هڵ��ب��ژاردن��ه ه��هم��وان به‬ ‫چارهنوسساز لێیدهڕوانن و بهگهرمى‬ ‫ه��هڵ��م��هت��ى ه��هڵ��ب��ژاردن��ى ب��ۆ دهک���هن و‬ ‫گهرهکیانه زۆرت��ری��ن ژم���ارهى کورسى‬ ‫بهدهست بێنن؟‬ ‫بهکورتى و کرمانجى ههموان لهههوڵى‬ ‫بهدهستهێنانى پله و پۆست و ئیمتیازاتى‬ ‫مادین و نیوهێنده بهتهنگ بهرژهوهندیه‬ ‫بااڵکانى نه عێراق و نهکوردستانیشهوهن‪،‬‬

‫بهڵکو ههموان گهرهکیانه خۆیان ببنه‬ ‫زۆرینهى پهڕلهمانى و حکومهت پێکهوه‬ ‫بنێن‪ ،‬ئ���هوهى زۆر ب��هڕوون��ى ههستى‬ ‫پێدهکرێت لهناو ماڵى شیعهکاندایه و‬ ‫بهتایبهتتریش لهناو حیزبى دهع��وهدا‬ ‫وهک گ���هورهت���ری���ن ح��ی��زب��ى س��ی��اس��ى‬ ‫و ه��هوڵ��ى ب��هدهس��ت��ه��ێ��ن��ان��ى زۆری��ن��هى‬ ‫پهڕلهمانى دهدات و به ئاشکراش نورى‬ ‫مالکى ڕایگهیاندوه که لهگهڵ حکومهتى‬ ‫زۆرینهدایه ئهمهش بهواتاى ئهوه دێت‬ ‫گهر سهرکهوتنى گ��هوره بهدهستبێنێت‬ ‫ئ���هوا ع��ێ��راق��ى ئ��ای��ن��ده ب����هرهو دواوه‬ ‫دهگێڕێتهوه بۆ س��هردهم��ى ت��اک��ڕهوى و‬ ‫تاک حیزبى و تاک سهرکردهیى بهههمان‬ ‫ش��ێ��وهى ڕژێ��م��ى بهعسى صدامى‪.‬بۆیه‬ ‫بهڕاستى ئهم ههڵبژاردنه دهبێته خاڵى‬ ‫جیاکهرهوه و چارهنووساز بۆ ههموان به‬ ‫عهرهب و کورد و کهمینهکانى تریشهوه‪،‬‬ ‫عێراق دهکهوێته سهر دووڕیانى مانهوه‬ ‫وهک واڵتێکى فیدڕاڵى و دیموکراسى و‬ ‫پێکهوهیى و پهڕلهمانى یاخود ب��هرهو‬ ‫تاکڕهوى و تاک حیزبى و تاک سهرکردهیی‬ ‫ههنگاو دهنێت‪.‬‬ ‫ب��ۆی��ه ع��ێ��راق��ى ئێستا و ئ��ای��ن��ده دواى‬ ‫نهمانى یان الوازبون و کزبوونى تیرۆر‬ ‫و تیرۆریستانى داعش و بهرزبونهوهى‬ ‫ن���رخ���ى ن������هوت و دهس����ت����ک����ردن ب��ه‬ ‫ئ��اوهدان��ک��ردن��هوهى واڵت و ت��اڕادهی��هک‬ ‫ئارامى و ئاشتیهکى کاتى ههیه و ههستی‬ ‫پێدهکرێت‪ ،‬ههموان گهرهکیانه زۆرترین‬ ‫س��وود و قازانجى سیاسى و ئ��اب��ورى و‬ ‫ئهمنى بکهن‪.‬و بۆ ‪ 4‬ساڵى ئاینده ببنه‬ ‫پاڵهوانى گۆڕهپانى سیاسى له عێراق و‬ ‫ناوچهکهشدا‪ ،‬چونکه ئهوهى دهرکهوتوه‬ ‫حومکڕانانى عێراق لهماوهى دهسهاڵتیاندا‬

‫ناونیشان‪ :‬شەقامی سالم ‪ -‬نزیك بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫پەروەردە‪ ،‬باڵەخانەی نازناز ‪ -‬شوقەی ‪٨‬‬

‫هێندهى بهتهنگ کۆکردنهوهى سهروهت‬ ‫و سامانهوهن نیوهێنده بهتهنگ ئایندهى‬ ‫گهالن و خاکى عێراقهوه نین‪.‬‬ ‫ئهوهى لهسهر کوردیش ماوهتهوه‪ ،‬ئهوهیه‬ ‫ک��ه ب��هڕاس��ت��ى ئ��هم خ��ول��هى پ��هڕل��هم��ان‬ ‫زۆر گ��رن��گ و چ��ارهن��وس��س��ازه �چونکه‬ ‫دواى تهواوبونى ش��هڕى داع��ش و دواى‬ ‫داگیرکردنهوهى نیوهى خاکى کوردستان‬ ‫و دواى ههستکردن بهکهمکردنهوه و‬ ‫لهقاڵبدانى دهسهاڵتهکانى ههرێمهوه دێت‬ ‫که ه��هم��وان نیازى پاکیان نیه‪ ،‬بۆیه‬ ‫دهبێت ک��ورد بهیهک و یهکگرتوییهوه‬ ‫بچێتهوه ب��هغ��داد و پێداگیرى لهسهر‬ ‫بنهماکانى سیستهمى حوکمڕانى بکات‬ ‫ل��ه چهسپاندنى ف��ی��دڕاڵ��ی��دهت و ک��ارى‬ ‫پێکهوهیى و دیموکراسى و سیستهمى‬ ‫پهڕلهمانیداو ههوڵى جدیش ب��دات بۆ‬ ‫جێبهجێکردنى م���ادهى ‪140‬ى دهستور‬ ‫ک��ه زۆر گرنگه ب��ۆ گ��هڕان��هوهى خاکى‬ ‫لهدهستچووى کورد و گهڕانهوهى شکۆى‬ ‫ک���ورد و ه��ێ��زى پێشمهرگهش ب��ۆ ئهو‬ ‫ناوچانه‪.‬‬ ‫ههربۆیه ههموان خۆیان له ههڵوێست‬ ‫و وێسگهیهکى گ��رن��گ و ههستیار و‬ ‫چ��ارهن��ووس��س��ازدا دهبیننهوه و ههوڵى‬ ‫جدى دهدهن بۆ سهرکهوتن و تهنانهت‬ ‫دهوڵهتانى دهروردراوسێ بهشیعه و سونه‬ ‫و ب��ه ف��ارس و ت��ورک و زلهێزهکانیش‬ ‫بهچاوێکى پ��ڕ گ��وم��ان و مهترسیهوه‬ ‫س��هی��رى ئ���هم ه��هڵ��ب��ژاردن��ه دهک����هن و‬ ‫ههریهکهیان گ��رهوى لهسهر ئهسپێکى‬ ‫دیاریکراو ک��ردوه که چهند دهتوانێت‬ ‫النى کهم بهرژهوهندیهکانیان له چوار‬ ‫ساڵى ئایندهدا بپارێزێت و مسۆگهریشى‬ ‫بکات‪.‬‬

‫تەلەفۆن‪0533188045 :‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫لە فەیسبوک الیکمان بکەن‬

‫‪HawlatiNews‬‬

‫بزوتنەوەی گۆڕان‬ ‫سیمبوڵی ئیرادەیە‪،‬‬ ‫بەردەوام دەبێ‬ ‫بۆ بەدیهێنانی ئامانجی‬ ‫چاکسازی و گۆڕانکاری‬