Hawlati No. 1752

‫نرخ‪ 1000 :‬دینار‬

‫رۆژنامەیەکی سیاسیی گشتیی ئەهلییە‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪201٨/٥/2‬‬

‫حکومەت ئاگاداری‬ ‫سەودایەکی یەك ملیار دۆالری نیە‬

‫‪4‬‬

‫کورد لەخورماتوو بەسەر بەرەی مالیکی و عەبادی دابەش دەبن‬ ‫‪2‬‬

‫بەڵێنی پەرلەمانتاران دەبنە ماڵ بەسەر کاندیدەکانەوە‬ ‫‪7‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪Reklam‬‬

‫‪2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫‪hawlatihawal@gmail.com‬‬

‫‌‪‌180‬هه‌زار‌که‌س‌له‌‌که‌مپه‌کانی‌هه‌رێم‌ده‌نگده‌ده‌ن‬ ‫پشتیوان‌جه‌الل‬ ‫ک��ۆم��ی��س��ی��ۆن��ى ب�����ااڵى س���هرب���هخ���ۆى‬ ‫ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ى ع��ێ��راق ‪ 51‬بنکهى‬ ‫کردۆتهوه بۆ سهرجهم ئهو ئاوارانهى که‬ ‫له کهمپهکاندا دهژین‪ ،‬که ‪ 28‬کهمپیان‬ ‫دهکهونه ههرێمی کوردستانهوهو ‪180‬‬ ‫ههزار دهنگدهریان تێدایه‪.‬‬ ‫م��ازن عەبدولقادر‪ ،‬سەرۆکی دەستەی‬ ‫هەڵبژاردنەکانی هەرێمی کوردستان‬ ‫لە کۆمیسیۆنی بااڵی هەڵبژاردنەکانی‬ ‫عێراق به ‪ ‬راگهیاند «‪180‬ه��هزار‬

‫ئ���اواره ک��ه م��اف��ی دهن��گ��دان��ی��ان ههیهو‬ ‫ل��ه ک��هم��پ��هک��ان��ى ه��هرێ��م��ى ک��ورس��ت��ان‬ ‫نیشتهجێن‪ ،‬دهن���گ���دهدەن‪ ،‬جگه لهو‬ ‫ئ��اواران��هى له دهرهوهى کهمپهکانن و‬ ‫لهناو شارهکان نیشتهجێن»‪.‬‬ ‫ئ����هگ����هرچ����ی ح�����هی�����دهر ع����هب����ادی‬ ‫س��هرۆک��وهزی��ران��ى عێراق ش��هش مانگ‬ ‫لهمهوبهر کۆتایی هاتنى شهڕی داعشی‬ ‫له عێراق راگهیاند‪ ،‬بهاڵم هێشتا بهشێک‬ ‫له ئ��اوارهک��ان ن��هگ��هڕاون��هت��هوه شوێنى‬ ‫خ��ۆی��ان‪ ،‬ئ��هم��هش ب��هه��ۆى وێرانبونى‬ ‫شارهکانیان و جێگیرنهبوونى دۆخى‬

‫ئهمنى به تهواوهتى‪ .‬ئهمه جگه لهوهى‬ ‫له دواى روداوهکانى ‪16‬ى ئۆکتۆبهرهوه‪،‬‬ ‫دانیشتوانى خورماتوو ئاوارهى ههرێمى‬ ‫کوردستان بوون‪.‬‬ ‫م��ازن عهبدولقار وتى «له م��اوهى دوو‬ ‫سێ ساڵى ڕاب��ردوودا ههوڵمانداوه ناوى‬ ‫ئ��اوارهک��ان��ى نێو کامپهکانى سنورى‬ ‫ههرێمى کوردستان تۆمار بکهین‪ ،‬ههموو‬ ‫ئهوانهى تۆمار کراون له نێو کهمپهکان‬ ‫بنکهى دهنگدانیان بۆ دهکهینهوه«‪.‬‬ ‫ههروهها وتى «ژم��ارهى ئهو ئاوارانهى‬ ‫له نێو کهمپهکان دهنگ دهدهن و المان‬

‫ت��ۆم��ار ک���راون (‪180‬ه�����هزار) دهن��گ��دهرن‪،‬‬ ‫بهاڵم ئهو ئاوارانهى که له نێو شارهکان‬ ‫دابهش بوونه که جووڵهى دانیشتوانى‬ ‫پێدهڵێن ژمارهیان نازانین بهاڵم بنکهى‬ ‫دهنگدادنیان بۆ دهکهینهوه«‪.‬‬ ‫جگه له کهمپهکانى ههرێمى کوردستان‪،‬‬ ‫ههندێکى ت��ر ل��هو کهمپانه دهک��هون��ه‬ ‫س��ن��ووری پارێزگان (م��وس��ڵ‪ ،‬کهرکوک‪،‬‬ ‫سهاڵحهدین‪ ،‬دیاله)‪.‬‬ ‫ژم������ارهى ب��ن��ک��هک��ان��ى ن��ێ��و ه��هرێ��م��ى‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ 51 ،‬بنکهى دهن��گ��دان��ن‪ ،‬له‬ ‫نێواندا کهمپیى ئاوارهکانى خورماتوو‬

‫ههن‪ .‬مازن عهبدولقادر وتى «ئاوارهکانى‬ ‫دووزخورماتووش ئهگهر لهناو کهمپدابن‪،‬‬ ‫لهناو ههریهک لهو پارێزگایانهى باسمان‬ ‫کرد لهو بنکانه دهنگدهدهن»‪.‬‬ ‫ژم���ارهى ئ��هو بنکهى دهنگدانانهى که‬ ‫ل��ه ن��ێ��و ک��هم��پ��ى ئ��اوارهک��ان��ى س��ن��ورى‬ ‫پارێزگاکانى (ههولێر و سلێمانى و دهۆک)‬ ‫دهکرێنهوه ‪ 28‬بنکهى دهنگدان دهبێت‪،‬‬ ‫که تایبهتن به دهنگدانى ئاوارهکانى نێو‬ ‫کهمپهکان‪ ،‬مازن عهبدولقادر بۆ هاواڵتى‬ ‫له بارهى ئامارى دهنگدهره ئاوارهکانى‬ ‫سنورى ههرێمى کوردستان‬

‫کورد‌له‌‌خورماتوو‌به‌سه‌ر‌به‌ره‌ى‌مالیکی‌و‌عه‌بادی‌دابه‌شبوون‬ ‫الیه‌نه‌‌کوردییەکان‌پێشبینی‌ده‌که‌ن‌دوو‌کورسی‌پارێزگاى‌سه‌اڵحه‌دین‌به‌ده‌ستبهێنێت‌ئه‌گه‌ر‌ده‌نگه‌کانیان‌په‌رته‌وازه‌‌نه‌که‌ن‪.‬‬ ‫پشتیوان‌جه‌الل‬ ‫ب��ۆ ب��هش��داری��ک��ردن��ى ل��ه ه��هڵ��ب��ژاردن��ى‬ ‫پهرلهمانى ع��ێ��راق‪ ،‬ک��ورد لهخورماتوو‬ ‫ش��هش ک��ان��دی��دی ه��هی��ه‪ ،‬ب��هاڵم ملمالنێ‬ ‫لهنێوان دوو کاندیدایه که دابهشبوون‬ ‫ب��هس��هر ب���هرهى مالکی و ع��هب��ادی��دا‪ ،‬که‬ ‫یهکێتى نیشتیمانى پشتگیریی یهکێکان‬ ‫دهک��ات و چ��وارالی��هن��ى تریش بهشداری‬ ‫ئهوی تریان دهکهن‪.‬‬ ‫ملمالنێ توندهکه لهنێوان کاندیدێکى‬ ‫ک����ورد ن��ێ��و ه��اوپ��هی��م��ان��ێ��ت��ى (ن��هس��ر)‬ ‫ى ح��هی��دهر ع��هب��ادی��ه‪ ،‬ک��ه ه��هری��هک له‬ ‫(گ��ۆڕان‪ ،‬یهکگرتوو‪ ،‬کۆمهڵ‪ ،‬هاوپهیمانى)‬ ‫پشتیوانى لێدهکهن‪ .‬کاندیدى یهکێتیش‬ ‫(ش��هالل عهبدوله که پێشتر قایمقامى‬ ‫شارهکه بووه‪ ،‬ئێستا لهسهر (هاوپهیمانى‬ ‫قهاڵى جهماوهری نیشتیمانى) پارێزگاى‬ ‫سهاڵحهدینهو به هاوپهیمانێکى نزیکى‬ ‫م��ال��ک��ی ه��هژم��اردهک��رێ��ت ل���هم پ��ارێ��زگ��ا‬ ‫سوننهیهدا‪.‬‬ ‫فهرمان عهبدواڵ بهرپرسى لقى یهکگرتوو‬ ‫له دووزخورماتوو لهمباریهوه به ‪‬‬ ‫وت»ملمالنێ لهنێوان دوو کاندیدا ههیه‬ ‫که ئهگهری زۆره ههردوکیان دهربچن‪،‬‬ ‫ل��ه ه��هوڵ��ى ئ���هوهدای���ن وا ل��ه ک��وردان��ى‬ ‫شارهکە بکهین دهنگ ب��دهنو نوێنهریان‬ ‫ههبێت له ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق‪،‬‬ ‫چونکه خهڵک تاڕادهیهک بێئومێد بووه‪،‬‬ ‫ناحهقیشیان نیه ئهوهى بهسهریان هات‬ ‫زۆربوو»‪.‬‬ ‫ب��هه��ۆى زۆرى ک��ان��دی��دهک��ان ب���اس له‬ ‫پهرتهوازه بوونى دهنگى کورد لهو شاره‬ ‫دهک��رێ��ت‪ ،‬چونکه ش��هش کاندیدى کورد‬ ‫له سنورى پارێزگاى سهاڵحهدین ههن‪،‬‬ ‫دهن��گ��ى ک��ورد ل��ه چ��او ههڵبژاردنهکانى‬ ‫پێشوو کهمى ک���ردووه‪ ،‬ئهمهش بههۆى‬ ‫ئاوارهبوونى کوردانى دووزخورماتوو له‬ ‫دواى ‪ 16‬ئۆکتۆبهرهوه‪.‬‬ ‫ههر لهوباریهوه‪ ،‬مهال کهریم بهرپرسى‬ ‫مهڵبهندى یهکێتى له دووزخورماتوو به‬ ‫‪ ‬وت «کاندیدى ئێمه شهالل عهبدوله‬ ‫وهک یهکێتى‪ ،‬له لیستێکى عهرهبى کاندیده‬ ‫بۆیه ئهمهلمان زۆره که دهن��گ بێنێت‪،‬‬ ‫ب��هاڵم ب��هداخ��هوه ک��ورد ش��هش کاندیدى‬ ‫ههیه که ئێمه ههوڵماندا کهمی بکهینهوه‬ ‫بهاڵم نهمانتوانى»‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وتى»ههوڵى زۆرم��ان��دا لهگهڵ‬ ‫حیزبهکانى تردا‪ ،‬چهندین کۆبوونهوهمان‬

‫چەند‌منداڵێكی‌خورماتوو‌لەکاتی‌یاریکردن‌لەکەمپی‌سورداش‌لەسلێمانی‌‬ ‫کرد له ئاستى بااڵشدا بۆ ئهوهى کاندیدى‬ ‫زۆرم����ان ن��هب��ێ��ت‪ ،‬ب���هاڵم ئ����هوان وای���ان‬ ‫دهزان���ى یهکێتى ق��اع��ی��دهى ج��هم��اوهرى‬ ‫شکاوه‪ ،‬ئامادهییان نهبوو لهگهڵ ئێمهدا‬ ‫ڕێکبکهون»‪.‬‬ ‫ب����هدهر ل��ه ک��ان��دی��دى ه��اوب��هش��ى چ��وار‬ ‫الیهنهکهو کاندیدهکهى یهکێ�تى‪ ،‬دوو‬ ‫کاندیدى کوردى ههن که وهک سهربهخۆ‬ ‫خۆیان کاندید کردووه‪ ،‬ههروهها ههریهک‬ ‫ل��ه ن����هوهى ن���وێ و ح��ی��زب��ى شیوعیش‬ ‫ک��ان��دی��دی��ان ه��هی��ه‪ ،‬ب����هاڵم ب��هرپ��رس��ى‬ ‫مهڵبهندى یهکێ�تى ب��ۆ ‪ ‬ئ��هوهى‬ ‫ڕاگ��هی��ان��د ک��ه ت��اک��ه ک��ان��دی��دى بههێز‬ ‫کاندیدهکهى ئ��هوان��ه‪ ،‬که به وت��هى ئهو‬ ‫«ئهگهرى دهرچوونى زۆره«‪.‬‬ ‫له یهکهمین خولى ئهنجومهنى نوێنهرانى‬ ‫عێراقدا ک��وردان��ى دووزخ��ورم��ات��وو یهک‬ ‫ئ��هن��دام��ی��ان ل��هو ئهنحومهنه ه��هب��ووه‪،‬‬ ‫ب��هاڵم دوو خولى دوات��ر نهیانتوانیووه‬ ‫جارێکى تر تهنها یهک کاندیدى تر بۆ‬

‫به‌هۆى‌زۆرى‌‬ ‫کاندیده‌کان‌ده‌نگى‌کورد‌‬ ‫په‌رته‌وازه‌‌بووه‌‪‌،‬به‌اڵم‌‬ ‫هه‌ر‌ئومێدمان‌هه‌یه‌‪‌،‬‬ ‫که‌‌کاندیدێک‌یان‌دووان‌‬ ‫ده‌نگ‌بێنن‬ ‫ئهو ئهنجومهنه بنێرن‪ ،‬بۆیه له خولى‬ ‫چوارهمدا دهیانهوێت هیچ نهبێت یهک‬ ‫کاندیدى کوردى شارهکه لهو ئهنجومهنه‬ ‫ههبێت بۆ ئهوهى وهک خۆیان دهڵێن مافى‬

‫فۆتۆ‪‌:‬رێباز‌مەجید‬ ‫کوردانى دووزخورماتوو بهدهستبهێنێت‪.‬‬ ‫ئ���هم���هش ل��هک��ات��ی��ێ��ک��دای��ه ک���ه ل���ه نێو‬ ‫ئهنجومهنى پارێزگاى سهاڵحهدینیش‬ ‫کورد یهک ئهندامى ههیه‪ ،‬بهاڵم بههۆى‬ ‫ههموارکردنهوهى یاساى ههڵبژاردنهکانى‬ ‫ئ��هن��ج��وم��هن��ى پ��ارێ��زگ��اک��ان��ى ع��ێ��راق‬ ‫ئهگهرى ههیه له ههڵبژاردنى داهاتووى‬ ‫ئهنجومهنهکهدا‪ ،‬که بڕیاره ههر لهمساڵدا‬ ‫ئ��هن��ج��ام ب��درێ��ت ک���ورد ئ��هو کورسیهش‬ ‫بهدهستنههێنێتهوه‪.‬‬ ‫ل��ه دواى نهمانى زۆرێ���ک ل��ه هێزهکانى‬ ‫حهشدى شهعبى لهو شارهوجێگرتنهوهیان‬ ‫ل��هالی��هن (هێزهکانى ب��هرپ��هرچ��دان��هوهى‬ ‫خێرا)‪ ،‬بهشێک له ماڵه کوردهکان لهمانگى‬ ‫ڕاب���ردوودا گ��هڕان��هوه ش��ارهک��هى خۆیان‪،‬‬ ‫بهاڵم هێشتا بهشێکیان نهگهڕاونهتهوه‪،‬‬ ‫بۆ دهنگدانیش ئهو ئ��اواران��ه هاوشێوهى‬ ‫ئاوارهکانى دیکهى عێراق که له سنورى‬ ‫ه��هرێ��م��ى ک��وردس��ت��ان نیشتهجێبوون‬ ‫دهنگدهدهن‪.‬‬

‫دکتۆر فاخر عهباس وتارخوێنى مزگهوتى‬ ‫کۆماری له خورماتوو که هێشتا ماڵهکهى‬ ‫نهگهڕاندووەتهوه بۆ شارهکه‪،‬به ‪‬‬ ‫وت «دهنگدان به زهروور دهزانین‪ ،‬هانى‬ ‫خهڵکى دهدهی��ن بۆ ئ��هوهى دهن��گ بدهن‪،‬‬ ‫ب��هاڵم خهڵکى بههۆى ئهو باروودۆخهى‬ ‫بهسهریاندا هاتووه زۆر نائومێده‪ ،‬بۆیه‬ ‫پێویسته ئێمه له میمبهرهکان و الیهنهکان‬ ‫و کهسایهتیهکان به کورد بڵێن دهنگبدات‪،‬‬ ‫چونکه ئهمجارهیان دهبێت کورد ههوڵبدات‬ ‫نوێنهرێکى ههبێت‪ ،‬چونکه له ڕابردوودا‬ ‫نهمانتوانیووه نوێنهرێکمان ههبێت»‪.‬‬ ‫فاخر ع��هب��اس وتیشی «ب��هه��ۆى زۆرى‬ ‫کاندیدهکان دهنگى کورد پهرتهوازه بووه‪،‬‬ ‫بهاڵم ههر ئومێدمان ههیه‪ ،‬که کاندیدێک‬ ‫ی��ان دووان دهن��گ بێنن‪ ،‬چونکه له نێو‬ ‫ئهو لیسته عهرهبیانهدا ڕهنگه به پێنج‬ ‫ه��هزار دهن��گ دهرب��چ��ن‪ ،‬که به پێشبینى‬ ‫ئێمه نزیکهى ‪20‬ه���هزار دهنگى ک��ورد له‬ ‫دووزخورماتوو ههیه«‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫راپۆرت‌و‌بەدواداچون‬

‫‪3‬‬

‫قاسه‌ى‌قاوه‌یى‌ئاشتى‌نێو‌ماڵه‌‬ ‫یهکگرتوو کێشهى خێزانى بۆ ههندێک لهو ئهندامانهى درووستدهکات که حزبهکهیان بهجێدێڵن‪.‬‬ ‫‌‪‬‬ ‫ئ��ه‌ن��دام��ان��ى‌ ی��ه‌ک��گ��رت��ووى‌ ئیسالمى‌‬ ‫ک����وردس����ت����ان‪‌،‬ک��ات��ێ��ک‌ه��ێ��زێ��ک��ى‌تر‌‬ ‫هه‌ڵده‌بژێرن‌ بۆ‌ کارى‌ سیاسى‌ روبه‌ڕووى‌‬ ‫ک��ێ��ش�ه‌ى‌خ��ێ��زان��ى‌ده‌ب���ن���ه‌وه‌‪‌،‬ئ�ه‌م�ه‌ش‌‬ ‫به‌هۆى‌ئه‌وه‌ی‌له‌ناو‌ئۆرگان‌و‌میدیاکانى‌‬ ‫یه‌کگرتوو‌ وا‌ باڵوده‌کرێته‌وه‌‌ که‌‌ خێزان‌‬ ‫و‌ که‌سوکاریان‌ له‌گه‌ڵیان‌ نین‌ و‌ ده‌نگیان‌‬ ‫پێناده‌ن‪ ‌،‬ب�ه‌اڵم‌ ئه‌مه‌‌ به‌بێ‌ باج‌ به‌سه‌ر‌‬ ‫یه‌کگرتوودا‌ تێنه‌په‌ڕیوه‌‪.‬‬ ‫ه��ه‌ر‌ ب��ه‌م‌ ه��ۆی��ه‌وه‌‌ ه�ه‌ف��ت�ه‌ى‌ یه‌که‌مى‌‬ ‫بانگه‌شه‌ى‌هه‌ڵبژاردن‪‌،‬کار‌گه‌یشته‌‌ئه‌وه‌ى‌‬ ‫که‌‌«هه‌ڕه‌شه‌ى‌کوشتن»‌له‌‌حاجى‌کاروان‌‬ ‫کاندیدى‌ ئه‌و‌ حزبه‌‌ له‌‌ هه‌ولێر‌ بکرێت‪‌،‬‬ ‫ئه‌مه‌ش‌به‌‌وته‌ى‌خۆى‪‌.‬‬ ‫ل�ه‌‌ ت��ازه‌ت��ری��ن‌ حاڵه‌تیشدا‪ ‌،‬ئه‌ندامێکى‌‬ ‫دێرینى‌ئه‌و‌حزبه‌‌ده‌ستى‌له‌کارکێشایه‌وه‌‪‌،‬‬ ‫دواى‌ ئ���ه‌وه‌ى‌ م��ی��دی��ای�ه‌ک��ى‌ یه‌کگرتوو‌‬ ‫باڵویکرده‌وه‌‌که‌‌باوکه‌که‌‌ده‌نگ‌نادات‌به‌‌‬ ‫کوڕه‌که‌ى‌ که‌‌ له‌ناو‌ بزووتنه‌وه‌ى‌ گۆڕاندا‌‬ ‫خۆى‌کاندید‌کردوه‌‌بۆ‌په‌رله‌مانى‌عێراق‌‪.‬‬ ‫ئه‌مه‌‌کارێکى‌تازه‌‌نییه‌‌له‌ناو‌یه‌کگرتوودا‪‌،‬‬ ‫به‌ڵکو‌ سه‌ره‌تاکه‌ى‌ له‌‌ ساڵى‌ ‪ ‌2014‬رویدا‪‌،‬‬ ‫کاتێک‌ میدیاو‌ په‌یج‌ و‌ که‌سه‌‌ نزیکه‌کانى‌‬ ‫ی�ه‌ک��گ��رت��وو‌ رای��ان��ده‌گ �ه‌ی��ان��د‌ ک �ه‌‌ بێخاڵ‌‬ ‫ئه‌بوبه‌کر‌ ئه‌ندامى‌ مه‌کته‌بى‌ سیاسی‌‬ ‫یه‌کگرتوو‪ ‌،‬ده‌نگ‌ به‌‌ هه‌ڤاڵ‌ ئه‌بوبه‌کرى‌‬ ‫براى‌نادات‌که‌‌سه‌رۆکى‌لیستى‌گۆڕان‌بوو‌‬ ‫بۆ‌ ئه‌نجومه‌نى‌ پارێزگاى‌ سلێمانى‪ ‌،‬به‌اڵم‌‬ ‫هه‌ڤاڵ‌زیاتر‌له‌‌‪‌2٥0‬هه‌زار‌ده‌نگى‌هێنا‪.‬‬ ‫ل �ه‌‌ هه‌ڵمه‌تى‌ بانگه‌شه‌ى‌ هه‌ڵبژاردنى‌‬ ‫ئ��ه‌م��ج��اره‌دا‪‌،‬م�ه‌س�ه‌ل�ه‌ک�ه‌‌ت��ون��دت��رب��وو‪‌،‬‬ ‫کاتێک‌ حاجى‌ ک��اروان‌ له‌‌ که‌ناڵى‌ رووداو‌‬ ‫وتى‌ محه‌مه‌د‌ ره‌ئوف‪ ‌،‬ئه‌ندامى‌ پێشووى‌‬ ‫مه‌کته‌بى‌سیاسى‌یه‌کگرتوو‪‌،‬که‌‌ئێستا‌له‌‌‬ ‫ناو‌ هاوپه‌یمانییه‌‪ ‌،‬خیزانه‌که‌ى‌ له‌گه‌ڵیدا‌‬ ‫نییه‌و‌ ده‌ن��گ‌ ب�ه‌و‌ هێزه‌‌ نوێیه‌‌ دات‌ که‌‌‬ ‫ئه‌وى‌لێیه‌‪.‬‬ ‫دواى‌ رۆژێ��ک‌ له‌م‌ قسانه‌‪ ‌،‬حاجى‌ کاروان‌‬ ‫له‌‌ ڤیدیۆیه‌کى‌ چه‌ند‌ خوله‌کی‌ دا‌ وتى‌‬ ‫له‌‌ سه‌ر‌ ئه‌و‌ قسه‌یه‌‌ هه‌ڕه‌شه‌ى‌ کوشتنى‌‬ ‫ل��ێ��ک��راوه‌‪ ‌،‬به‌بێ‌ ئ���ه‌وه‌ى‌ ن��اوى‌ هه‌ڕه‌شه‌‌‬ ‫ک��اره‌ک��ه‌‌ بهێنێت‪ ‌.‬ح��اج��ى‌ ک����اروان‌ به‌‌‬ ‫چاکه‌تێکى‌ ق��اوه‌ی��ی �ه‌وه‌‌ ده‌رک����ه‌وت‪ ‌،‬که‌‌‬ ‫قاوه‌یى‌ ره‌نگى‌ فه‌رمى‌ یه‌کگرتووه‌‪ ‌.‬ئه‌و‌‬ ‫وتى‌مه‌به‌ستى‌له‌‌وشه‌ى‌خێزان‌هاوسه‌رى‌‬ ‫«هیچ‌مامۆستایه‌ک»‌نه‌بووه‌‌‪.‬‬ ‫ئ���ه‌وان���ه‌ى‌ ڕه‌ن��گ��ى‌ ق����اوه‌ى‌ به‌جێدێڵن‪‌،‬‬ ‫ی�ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان‌ س �ه‌ره‌ت��ا‌ پێیان‌ ده‌ڵێن‌‬ ‫ئێمه‌‌ پێمانگه‌یاندن‪ ‌،‬دواتریش‌ ده‌ڵێن‌ به‌‌‬ ‫ته‌نها‌ رۆیشتووه‌و‌ که‌سوکاریان‌ ده‌نگیان‌‬ ‫پێناده‌ن‪ ‌،‬به‌اڵم‌ هه‌ر‌ ئه‌م‌ قسانه‌‌ ده‌بێته‌‌‬ ‫هۆى‌کاردنه‌وه‌ى‌که‌سوکارى‌وازهێنه‌ره‌کان‌‬ ‫و‌پێیان‌وایه‌‌ئه‌و‌قسانه‌‌کێشه‌‌بۆ‌ئاشتى‌‬ ‫ناو‌خێزانه‌کانیان‌دروستده‌کات‪‌.‬‬ ‫رۆژى‌‪30‬ى‌نیسان‪‌،‬باوکى‌یوسف‌محه‌مه‌د‪‌،‬‬ ‫س �ه‌رۆک��ى‌ لیستى‌ گ���ۆڕان‌ ل �ه‌‌ پ��ارێ��زگ��اى‌‬ ‫سلێمانى‌ ده‌ستله‌کارکێشانه‌وه‌ى‌ خۆى‌ له‌‌‬ ‫یه‌کگرتوو‌راگه‌یاند‪‌،‬دواى‌ئه‌وه‌ى‌میدیاى‌‬ ‫یه‌کگرتوو‌ ب��اڵوی��ک��رده‌وه‌‪ ‌،‬که‌‌ ده‌ن��گ‌ به‌‌‬ ‫کوڕه‌که‌ى‌نادات‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د‌ س��ادق‪ ‌،‬باوکى‌ یوسف‌ محه‌مه‌د‌‬ ‫سه‌رۆکى‌پێشووى‌په‌رله‌مان‌که‌‌یه‌کێکه‌‌له‌‌‬ ‫ده‌مه‌زرێنه‌رانى‌ یه‌کگرتوو‪ ‌،‬دووشه‌ممه‌ى‌‬ ‫راب����ردوو‌وازه��ێ��ن��ان��ى‌خ��ۆى‌ل �ه‌و‌حزبه‌‌‬ ‫راگه‌یاندو‌ ئ��ام�ا‌ژه‌ى‌ ب �ه‌وه‌ک��رد‪ ‌،‬میدیاى‌‬ ‫یه‌کگرتوو‌لێدوانێکى‌ئه‌ویان‌به‌کارهێناوه‌‌‬ ‫«دژى»‌کوڕه‌که‌ى‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د‌ سادق‌ له‌‌ راگه‌یه‌نراوێکدا‌ وتى‌‬

‫ئه‌و‌ هه‌ڵمه‌ته‌‌ بۆ‌ «لێدانه‌«‌ له‌‌ کوڕه‌که‌ى‪‌،‬‬ ‫یوسف‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د‌ س��ادق‌ که‌‌ م��اوه‌ی �ه‌ک‌ ئه‌ندامى‌‬ ‫مه‌ڵبه‌ندى‌ سلێمانى‌ یه‌کگرتوو‌ ب��ووه‌‪‌،‬‬ ‫ل�ه‌‌راگ �ه‌ی �ه‌ن��راوه‌ک �ه‌دا‌خ��ۆى‌ب�ه‌‌یه‌کێک‌‬ ‫له‌‌ دامه‌زرێنه‌رانى‌ حزبه‌که‌‌ ناوبردووه‌‪‌،‬‬ ‫ده‌ڵێت‌ «م��ن‌ له‌‌ ئێستاوه‌‌ بێبه‌رى‌ بونى‌‬ ‫خۆم‌له‌و‌حیزبه‌‌رائه‌گه‌یه‌نم»‪.‬‬ ‫له‌‌به‌شێکى‌ترى‌راگه‌یه‌نراوه‌که‌دا‌ئاماژه‌ى‌‬ ‫به‌وه‌کرد‪‌،‬که‌‌کوڕه‌که‌ى‌‌«نه‌زیهتره‌‌له‌‌زۆر‌‬ ‫له‌وانه‌ى‌ که‌‌ خۆیان‌ به‌‌ پێشه‌وا‌ ئه‌زانن»‪‌.‬‬ ‫ئه‌م‌ قسانه‌شى‌ وه‌کو‌ پیشاندانى‌ به‌هێزى‌‬ ‫خێزانه‌که‌ى‌ پیشانداو‌ فه‌زڵى‌ حزبه‌که‌ى‌‬ ‫نه‌دا‌به‌سه‌ر‌ئه‌و‌کوڕه‌یدا‌که‌‌یه‌کگرتوه‌کان‌‬ ‫به‌‌ که‌لله‌ڕه‌قى‌ ده‌زان��ن‪ ‌،‬ئه‌مه‌ش‌ به‌هۆى‌‬ ‫پ��ێ��داگ��ری��ى‌ل �ه‌س �ه‌ر‌ه �ه‌م��وارک��ردن �ه‌وه‌ى‌‬ ‫س��ه‌رۆک��ای��ه‌ت��ى‌ ه��ه‌رێ��م‌ ل��ه‌‌ ‪201٥‬دا‌ که‌‌‬ ‫یه‌کگرتوه‌کانى‌ ل�ه‌‌ پ�ه‌ڕل��ەم��ان‌ دابه‌شى‌‬ ‫دووبه‌ره‌‌کرد‪.‬‬ ‫له‌سه‌ر‌ئه‌م‌پرسه‌‪‌‌‌،‬په‌یوه‌ندى‌کرد‌‬ ‫به‌‌ ه��ادى‌ عه‌لى‌ وته‌بێژى‌ یه‌کگرتووى‌‬ ‫ئیسالمى‌ ک��وردس��ت��ان‌ و‌ دوو‌ ئه‌ندامى‌‬

‫بهبڕواى من ههردوو‬ ‫جۆرهکه (قسهکانى‬ ‫یهکگرتوو‪ ،‬وهاڵمهکهى‬ ‫باوکى یوسف محهمهد)‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردنه‬

‫س���ه‌رک���ردای���ه‌ت���ى‌ئ����ه‌و‌ح���زب���ه‌‪‌،‬ب���ه‌اڵم‌‬ ‫هه‌رسێکیان‌ وتیان‌ که‌‌ هیچ‌ که‌سێ‌ له‌ناو‌‬ ‫یه‌کگرتوو‌قسه‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌پرسه‌‌ناکات‪‌.‬‬ ‫ع���ادل‌ ح �ه‌س �ه‌ن‌ ک��ادرێ��ک��ى‌ یه‌کگرتووه‌‪‌،‬‬ ‫س�ه‌ب��اره‌ت‌ به‌‌ بۆچوونى‌ تایبه‌تى‌ خۆى‌‬ ‫له‌سه‌ر‌ باسکردن‌ و‌ ناوهێنانى‌ خێزان‌ و‌‬ ‫که‌سوکارى‌ئه‌ندامه‌‌کۆنه‌کانى‌یه‌کگرتوو‪‌،‬‬ ‫به‌‌کارێکى‌«ناشرین»‌ناوى‌بردو‌پێیوایه‌‌‬ ‫بۆ‌بانگه‌شه‌ى‌هه‌ڵبژاردن‌بووه‌‪.‬‬ ‫ع���ادل‌ح��ه‌س��ه‌ن‌ب��ه‌‌‌‪‌‬وت‌«ئ���ه‌وه‌‌‬ ‫کارێکى‌ ت��ا‌ بڵێى‌ ناشرینه‌‌ ک�ه‌‌ باوکێک‌‬ ‫دژى‌ ک��وڕه‌ک �ه‌ى‌ به‌کاربهێنیت‪ ‌،‬ه �ه‌م‌ له‌‌‬ ‫رووى‌ دینى‌ و‌ هه‌م‌ له‌رووى‌ کۆمه‌اڵیه‌تى‪‌،‬‬ ‫هیچ‌باوکێک‌حاشا‌له‌‌کوڕى‌خۆى‌ناکات‌‬ ‫تەنانه‌ت‌ ئه‌گه‌ر‌ کوڕه‌که‌ى‌ زۆر‌ خراپیش‌‬ ‫بێت»‪.‬‬ ‫ه �ه‌روه‌ه��ا‌وت��ى‌«ب��ه‌ب��ڕواى‌م��ن‌ه��ه‌ردوو‌‬ ‫جۆره‌که‌‌(قسه‌کانى‌یه‌کگرتوو‪‌،‬وه‌اڵمه‌که‌ى‌‬ ‫ب��اوک��ى‌ی��وس��ف‌م��ح �ه‌م �ه‌د)‌ب��ان��گ�ه‌ش�ه‌ى‌‬ ‫هه‌ڵبژاردنه‌«‪.‬‬ ‫یه‌کگرتووى‌ ئیسالمى‌ ل�ه‌‌ پ���ه‌روه‌رده‌ى‌‬ ‫رێکخستنه‌کانى‌ خۆیدا‌ وش �ه‌ى‌ (ئوسره‌)‌‬ ‫به‌کاردێنێت‪ ‌،‬ک�ه‌‌ ب�ه‌‌ ک��وردى‌ ب�ه‌‌ وات��اى‌‬ ‫خێزان‌ دێ��ت‪ ‌،‬مه‌به‌ست‌ له‌مه‌ش‌ ئه‌وه‌یه‌‌‬ ‫که‌‌ئه‌وان‌سه‌ره‌تا‌تاک‌په‌روه‌رده‌‌ده‌که‌ن‌و‌‬ ‫دواتریش‌خێزان‪‌،‬پاشان‌کۆمه‌ڵگا‪‌.‬‬ ‫ی��ەک��گ��رت��ووی‌ ئیسالمی‌ ک��وردس��ت��ان‌ لە‌‬

‫سەاڵحەدین بەهادین‪ ،‬ئەمینداری گشتی یەکگرتوو لەکاتی بانگەشەی حزبەکەی لەسلێمانی‬ ‫ساڵی‌ ‪ ‌1٩٩4‬خۆی‌ وەکو‌ حزبێکی‌ ئیسالمی‌‬ ‫ئیسالحی‌لە‌کوردستان‌راگەیاند‪‌،‬مێژوی‌‬ ‫رێکخستنی‌ دەگ���ەڕێ���ت���ەوە‌ ب��ۆ‌ س��ااڵن��ی‌‬ ‫حەفتاکانی‌ سەدەی‌ راب��ردوو‌ کە‌ ئەوکات‌‬ ‫وەک��و‌ بەشێک‌ ل��ە‌ رێ��ک��خ��راوی‌ (ئیخوان‌‬ ‫موسلمین)‌بە‌نهێنی‌کاریان‌کردوە‪.‬‬ ‫یەکگرتوو‌بەشداری‌سەرجەم‌هەڵبژاردنی‌‬ ‫هەرێمی‌کوردستان‌و‌عێراقی‌کردوە‪.‬‬ ‫ل��ە‌ ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان��ی‌ ‪2014‬ی‌ ع��ێ��راق‌‬ ‫ل��ەک��ۆی‌ ‪ ‌32٨‬ک��ورس��ی‌ ت��وان��ی‌ ‪ ‌4‬کورسی‌‬ ‫بەدەستبهێنێت‪ ‌.‬ل��ە‌ هەڵبژاردنەکانی‌‬ ‫‪2013‬ی‌ کوردستان‌ لەکۆی‌ ‪ ‌111‬کورسی‌ ‪‌10‬‬ ‫ک��ورس��ی‌ ب���ردەوە‌ ک��ە‌ ل��ە‪ ‌،‬هەڵبژاردنەی‌‬ ‫کوردستان‌ یەکگرتوو‌ بەلیستی‌ سەربەخۆ‌‬ ‫بەشداریکردن‌ لەچاو‌ هەڵبژاردنەکانی‌‬ ‫پ��ێ��ش��وو‌دەن��گ��ی‌ک��ەم��ت��ری‌ه��ێ��ن��ا‪‌،‬ب��ەاڵم‌‬ ‫بەهۆی‌ دابەزینی‌ بەلیستی‌ سەربەخۆی‌‬

‫کورسییەکانی‌ زیادیکرد‪.‬‬ ‫لەکۆنگرەی‌ شەشەمی‌ حزبی‌ یەکگرتوو‌‬ ‫ئ��ەم��ی��ن��داری‌ح��زب��ەک��ە‌س��ەاڵح��ەدی��ن‌‬ ‫محەمەد‌ بەهادین‌ لەسەر‌ داوای‌ خۆی‌‬ ‫خۆی‌ نەپااڵوت‌ بۆ‌ پۆستی‌ ئەمینداریەتی‌‬ ‫یەکگرتوو‪ ‌،‬بەاڵم‌ لە‌ کۆنگرەی‌ حەوتەمدا‌‬ ‫ک��ە‌ ڕۆژان����ەی‌ ‪ ‌2٨‬و‌ ‪2٩‬ی‌ ئ��ای��اری‌ ‪‌201٦‬‬ ‫بەڕێوەچوو‪‌،‬چوار‌پاڵێوراو‌خۆیان‌پااڵوت‌‬ ‫وەک‌بۆ‌پلەی‌ئەمینداری‌گشتی‌یەکگرتوو‌‬ ‫ئ��ەوان��ی��ش‌س��ەالح��ەدی��ن‌ب��ەه��ائ��ەدی��ن‪‌،‬‬ ‫محەممەد‌ ف��ەرەج‪ ‌،‬ئەبوبەکر‌ کاروانی‌ و‌‬ ‫محەممەد‌ ڕەئووف‪ ‌.‬سەاڵحەدین‌ بەهادین‌‬ ‫ب��ە‌زۆری��ن��ە‌ب���ووی���ەوە‌ب��ە‌ئ��ەم��ن��ی��دار‪‌،‬‬ ‫ل��ە‌س��اڵ��ی‌دوات������ردا‌م��ح��ەم��ەد‌ڕەئ���وف‌‬ ‫بەشێوەیەکی‌ رانەگەینراو‌ پەیوەندیکرد‌‬ ‫ب��ە‌ هاوپەیمانیە‌ نوێیەی‌ ک��ە‌ بەرهەم‌‬ ‫ساڵح‌پێکیهێناو‌محەمەد‌رەئوفیش‌وەکو‌‬

‫فۆتۆ‪ :‬رێباز مەجید‬

‫یەکێک‌لە‌دامەرزرێنەرانی‌ناسێنرا‪.‬‬ ‫لە‌ م��اوەی‌ ‌ ‪ ‌10‬ساڵی‌ راب���ردوودا‌ چەندین‌‬ ‫ئەندامی‌ وازی��ان‌ هێناوەو‌ پەیوەندیان‌‬ ‫بە‌ هێزی‌ ترەوە‌ کردوە‪ ‌،‬کە‌ دیارترینیان‌‬ ‫محمەد‌رەئوف‌و‌یوسف‌محەمەدن‪.‬‬ ‫ته‌نها‌له‌‌ماوه‌ى‌چه‌ند‌رۆژێکدا‪‌،‬یه‌کگرتوو‌‬ ‫ک��ێ��ش�ه‌ى‌ خ��ی��زان��ى‌ ب��ۆ‌ ئ���ەو‌ دوو‌ کۆنه‌‌‬ ‫ئه‌ندامەى‌خۆى‌درووستکرد‪.‬‬ ‫محه‌مه‌د‌سادق‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌قسانه‌‌خۆى‌به‌‌‬ ‫مه‌زڵوم‌ ده‌زانێت‌ و‌ ده‌ڵێت‌ که‌‌ یه‌کگرتوو‌‬ ‫«ب �ه‌و‌ شێوه‌یه‌‌ مامه‌ڵه‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌ندامه‌‌‬ ‫سه‌ره‌کییه‌کانى‌ خۆیاندا‌ ده‌ک��ه‌ن‪ ‌،‬ئیتر‌‬ ‫ئه‌بێت‌ چ��ۆن‌ مامه‌ڵه‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ئ�ه‌م‌ گه‌له‌‌‬ ‫سته‌مدیده‌یه‌‌بکه‌ن»‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا‌ده‌ڵ��ێ��ت‌«خ���وای���ه‌‌ت��ۆ‌خ��ۆت‌‬ ‫ئاگادارى‌دڵى‌منیت‪‌،‬خۆت‌پشت‌و‌په‌ناى‌‬ ‫زوڵملێکراوانیت»‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬ ‫پشتیوان‌جه‌الل‬

‫ب��هرهى نوسرهو چهند گروپێکى حهشدی‬ ‫شهعبی که له لیستى تیرۆری ئهمهریکادان‪،‬‬ ‫لهگهڵ قاسم سلێمانى و بهرپرسێکى شاری‬ ‫سلێمانى مامهڵهیهکى یهک ملیار دۆالری‬ ‫ئ��هن��ج��ام��دهدهن ب��ۆ رادهس��ت��ک��ردن��هوهى ‪25‬‬ ‫ب��ارم��ت��هى ق��هت��هری ب��هو واڵت���ه‪ ،‬ئهمهش‬ ‫لهکاتێکدا بهرپرسانى حکومهت دهڵێن هیچ‬ ‫زانیارییهکیان لهسهر ئهو مامهڵهیه نییه‪.‬‬ ‫ئ��هو ‪ 25‬بارمهتهیهکه ک��ه ساڵى ‪ 2015‬له‬ ‫گهرمهى ش��هڕی داعشدا لهالیهن گرووپه‬ ‫چهکدارهکان له عێراق رفێندرابوون‪ ،‬دواى‬ ‫دوو س��اڵ بێسهروشوێن کردنیان‪ ،‬دوات��ر‬ ‫له نیسانى ‪ 2017‬واته ساڵێک لهمهوپێش له‬ ‫رێگهی مامهڵهیهکهوه که زیاتر له ملیارێک‬ ‫دۆالری تێچووهو له سلێمانى ئهنجامدراوه‪،‬‬ ‫قهتهر بارمتهکان ئازاد دهکات و ههریهکه له‬ ‫قاسم سلێمانى و بهرپرسێکى شاری سلێمانی‬ ‫بڕی ‪ 50‬ملیۆن دۆالریان بهردهکهوێت‪ .‬ئهمه‬ ‫جگه له چهند گروپێکى تری شیعهو سوونه‬ ‫که ناویان له لیستى تیرۆری ئهمهریکادایهو‬ ‫پشکیان ههبووه لهو پارهیهدا‪.‬‬ ‫بهپێی بهدواداچوونێکى رۆژنامهى ‪‬‬ ‫بهرپرسانى خۆجێیهتى ش��اری سلێمانى‬ ‫ئاگاداری ئهو مامهڵهیه نین و حکومهتی‬ ‫ههرێمیش دهڵێت ئهوانیش بههیچ شێوهیهک‬ ‫ئاگاداری رووداوهکه نین‪.‬‬ ‫ج��هالل شێخ کهریم بریکارى وهزارهت���ى‬ ‫ناوخۆی ههرێمى کوردستان به ‪ ‬وت‬ ‫«وهزارهتى ناوخۆ به هیچ جۆرێک ئاگاى لهو‬ ‫حاڵهته نیه‪ ،‬حکومهتى ههرێمیش به فهرمى‬ ‫بههیچ جۆرێک ئاگادارى نیه‪ ،‬ئهو سهفقهیه‬ ‫که بووه له نێوان حهشدى شهعبى و عێراق‬ ‫و قهتهرییهکان گوایه یهکێکى تریش له‬ ‫ههرێمى کوردستان له ناوى بووه‪ ،‬من بههیچ‬ ‫جۆرێک ئاگادارى نیم‪ ،‬تهنها وهک ههواڵێک‬ ‫بیستوومه«‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا وت��ى «خ���ۆى ب��اش��ه ئ��هم شتانه‬ ‫وهزارهتى ناوخۆ ئاگادار بێت‪ ،‬بهاڵم ڕۆژانه‬ ‫ل��هم ش��ارهی��ا ئهنواعى ئ��هم��اوال دهکرێت‬ ‫ت��ج��ارهت دهک��رێ��ت خۆ ناکرێت وهزارهت���ى‬ ‫ناوخۆ بهدواى ههموویانهوه بێت»‪.‬‬ ‫رێ��ک��ک��هوت��ن��هک��ه ک��ه س��اڵ��ێ��ک ل��هوم��هوب��هر‬ ‫ئ��هن��ج��ام��دراوه‪ ،‬ل��هوک��ات��هدا س���هردار ق��ادر‬ ‫پارێزگاری سلێمانى بووهو بهرپرسی لیژنهى‬ ‫ئهمنى ش��ارهک��ه ب���ووه‪ ،‬ئ��هوی��ش بههیچ‬ ‫شێوهیهک ئاگاداری ئهو مامهڵهیه نییه‪.‬‬ ‫سهردار قادر پارێزگارى پێشووی سلێمانى به‬ ‫‪ ‬وت «وهاڵیى ئهو زانیاریانه ئێستا له‬ ‫تۆوه دهبیستم‪ ،‬ئهگینا نه دوورو نزیک نه‬ ‫ئاگادارى ئهو سهفقهیهم نه وردهکاریهکانى‪،‬‬ ‫ئهو کاتهى من پارێزگار بووم نه پرسێکى‬ ‫ئ��اوه��ا هاتۆته ئۆفیسهکهم ن��ه ب��هش��دارى‬ ‫کۆبونهوهیهکی لهو جۆرهش بوومه«‪.‬‬ ‫پ��ارێ��زگ��ارى سلێمانى ه��اوک��ات بهرپرسى‬ ‫لیژنهى ئهمنى پارێزگاکهیه‪ ،‬له ئهگهرى‬ ‫بهڕێوهچوونى ه��هر پرۆسهیهکى ئهمنى‬ ‫ل��هو شێوهیه له رووی یاساییهوه دهبێت‬ ‫پارێزگار ئاگادار بێت‪ ،‬بهاڵم س��هردار قادر‬ ‫وتى «ڕاسته پارێزگار بهرپرسى لیژنهى‬ ‫ئهمنى پارێزگاکهشه‪ ،‬بهاڵم ئهم کهیسانه‬ ‫به گشتى به ڕێککهوتى حیزبى دهکرێت‪،‬‬ ‫کوا دهسەاڵتى پارێزگار لهسهروى حیزبهوه‬ ‫بووهو لهسهروى ئهو ڕێککهوتنه ئهمنیانهوه‬ ‫ب��ووه‪ ،‬بۆیه وا وهاڵم دهدهم���هوه دهمهوێت‬ ‫واقیعى بم له وهاڵمدانهوهکهم»‪.‬‬ ‫‪ ‬بۆ وهرگرتنى زانیارى زیاتر پهیوهندى‬ ‫به ههریهکه له سهرۆک و بڕیاردهرى لیژنهى‬ ‫ئاسایش و ناوخۆى ئهنجومهنى پارێزگاى‬ ‫سلێمانیهوه کرد‪ ،‬بهاڵم ئهوانیش ڕایانگهیاند‬ ‫که بههیچ جۆرێک ئاگادارى ئهو بابهته نین‪.‬‬ ‫بڕیاردهرى لیژنهى ناوبراو محهمهد شێخ‬ ‫وههاب به ‪ ‬وت «سهبارهت بهو بابهته‬ ‫به هیچ جۆرێک نه ئاگادارین نه ئاگادار‬ ‫کراوینهتهوه‪ ،‬چونکه ئێمه له ههرکوێ‬ ‫کهیسێک ههبێت و سکااڵ بهرزکرێتهوهو‬ ‫داوام���ان لێبکرێت ب���هدواداچ���وون بکهین‬ ‫دهی��ک��هی��ن‪ ،‬ب��هاڵم ئ��هو کهیسه ڕهن��گ��ه الى‬

‫ڕاوچی قەتەری لەکاتی‬

‫حکومهت ئاگاداری سهودایهکى‬ ‫یهک ملیار دۆالری نییه‬

‫نمایشکردنی‬ ‫ڕاوکردن بە هەڵۆ‬

‫چه‌ند‌گروپێک‌که‌‌له‌‌لیستى‌تیرۆری‌ئه‌مه‌ریکادان‌شاری‌سلێمانى‌‬ ‫به‌کاردێنن‌بۆ‌سه‌ودایه‌کى‌نایاسایی‌به‌بێ‌ئاگاداری‌حکومه‌تى‌هه‌رێم‬ ‫ئاسایشى سلێمانى بێت و ئهوان ئاگادار بن»‪.‬‬ ‫بەڕێوهچوونى ئهم مامهڵهیه لهو کاتهدا‪،‬‬ ‫دواى دوو ساڵ هات له ڕفاندنی ئهو ‪ 25‬بارمته‬ ‫قهتهرییه‪ ،‬که له ساڵى ‪ 2015‬لهالیهن گرووپه‬ ‫چهکدارییهکان له عێراق رفێندرابوون‪.‬‬ ‫بهپێى رۆژنامهى واشنتن پۆستى ئهمریکى‬ ‫که چهند بهڵگهنامهیهکى باڵوکردووهتهوه‬ ‫بۆ ئازادکردنى بارمتهکانى قهتهر له عێراق‪،‬‬ ‫حکومهتى قهتهر ‪ 150‬ملیۆن دۆالرى داوهته‬

‫لهم کاته مهترسیدارهدا ‪ 28‬سهرمایدارى‬ ‫عهرهب که ‪25‬یان قهتهرى بوون‪ 2 ،‬سعودى و‬ ‫یهک پاکستانی‪ ،‬دهچنه پارێزگاى موسهننا بۆ‬ ‫بهسهر بردنى کاتێکى خۆش و ئهنجامدانى‬ ‫ههندێک کارى میللى وهکو راوکردن له رێگهى‬ ‫ههڵۆ‪ ،‬ئهوان به نەشارهزایى پێیان نابوویه‬ ‫ناوچهیهک پڕبووه له چ��هک��دارى تایفی‪.‬‬ ‫راوک��ردن��ى ئ��هو س��هرم��ای��هداره قهتهریانه‬ ‫زۆرى نهخایاند‪ ،‬کاتێک گرووپێکى چهکدارى‬

‫به قاسم سلێمانى و بهرپرسهکهى شاری‬ ‫سلێمانى‪ ،‬به سهدان ملیۆن دۆالریشی داوهته‬ ‫چهند گروپێکى حهشدى شهعبى و کهتیبهى‬ ‫حیزبواڵى عێراقى و حیزبواڵى لوبنانى و‬ ‫گرووپه چهکدارییهکان له عێراق‪ ،‬ئهوهش‬ ‫تهنها لهبهرامبهر ئازادکردنى ‪ 25‬بارمتهکه‪.‬‬ ‫بهپێی بهڵگهنامهکان‪ ،‬گرتهیهکى دهنگى‬ ‫زهید بن سهعید خهیارین‪ ،‬باڵیۆزى قهتهر‬ ‫له عێراق دهست واشنتن پۆست کهوتووه‬

‫وه‌زاره‌تى‌ناوخۆ‌و‌‬ ‫حکومه‌تى‌هه‌رێم‌به‌‌‬ ‫فه‌رمى‌و‌به‌‌هیچ‌جۆرێک‌‬ ‫ئاگایان‌له‌و‌حاڵه‌ته‌‌نیه‌‬

‫میری‌قەتەر‪‌،‬لەپێشوازی‌ئەندامانی‌خێزانی‌شاهانەی‌ئازادکراو‌لە‌فڕۆکەخانەی‌دەوحە‌‬ ‫قاسم سولهیمانی‪ ،‬فهرماندهى سوپاى قودسى‬ ‫پاسدارانى ئێران‪ ،‬بهرپرسێکى ئیدارى له‬ ‫ش��ارى سلێمانى و بهرپرسێکى میلیشیا‬ ‫شیعهکان بهناوى ئهبو حوسێن‪.‬‬ ‫ساڵى ‪ 2015‬عێراق به سێیهم مهترسیدارترین‬ ‫واڵت له جیهان ناوى دهرکرد‪ ،‬بهتایبهتى دواى‬ ‫ئ��هوهى داعش دهستى بهسهر ناوچهیهکى‬ ‫زۆر له خاکى واڵتهکهدا گرت‪ ،‬هاوکات شهڕى‬ ‫کۆنتڕۆڵکردنهوهى ناوچهکان لهدهست ئهو‬ ‫گرووپه چهکدارییه دهستى پێکرد‪.‬‬

‫ههڵیکوتایه س��ەری��ان و سهرجهمیانى‬ ‫بهدیلگرتن و دوو س��اڵ بێسهروشوێنیان‬ ‫کردن‪.‬‬ ‫قهتهر ه��هر زوو ئ��هوهى بۆ روون��ب��ووهوه‬ ‫که بارمتهکانى لهالیهن کهتیبهى ئیمام‬ ‫عهلى سهر به کهتیبهى حیزبواڵى سهر به‬ ‫حهشدى شهعبین‪.‬‬ ‫قهتهر که واڵتێکى دهوڵ��هم��هن��د و پڕ له‬ ‫کهسایهتى سهرمایهداره‪ ،‬بۆ رزگارکردنى‬ ‫بارمتهکان جگه له پێدانى ‪ 50‬ملیۆن دۆالر‬

‫که به بهرپرسانى س��هرووى خۆى دهڵێت‪،‬‬ ‫«ل��هگ��هڵ گ��رووپ��ه چهکدارییهکان به ‪275‬‬ ‫ملیۆن دۆالر گهیشتوونهته رێککهوتن‬ ‫ل��هب��هرام��ب��ه ئ��ازادک��ردن��ى ب��ارم��ت��هک��ان و‬ ‫دهستاودهستکردنى بڕه پارهکهش‪ ،‬له شارى‬ ‫سلێمانى ئهنجامدهدرێت‪».‬‬ ‫بهپێى گرته دهنگییهکه ‪ 50‬ملیۆن دۆالر‬ ‫تهنیا دراوهت����ه ق��اس��م سولهیمانی‪ ،‬ئهو‬ ‫فهرماندهیهى سوپاى پاسدارانى ئێران که به‬ ‫ئازادى له عێراق و سووریا دهسووڕێتهوه و‬

‫له ژمارهیهک شهڕ رۆڵى کاریگهرى ههبووه‪.‬‬ ‫ه��هروهه��ا ‪ 50‬ملیۆن دۆالری����ش دراوهت���ه‬ ‫بهرپرسێکى شارى سلێمانى که ئاسانکاریى‬ ‫کردووه بۆ ئانجامدانى ئهو ئاڵوگۆڕه‪.‬‬ ‫ئ��هوان��هى ب��هش��دارب��وون ل��ه رێککهوتنه‬ ‫نهێنییهکه و پارهیان دهستکهوتووه لهسهر‬ ‫ئاستى ناوخۆیی نهماوهتهوه‪ ،‬حکومهتى‬ ‫عێراق و ئێران و تورکیا‪ ،‬بهرهى نووسره و‬ ‫دوو گرووپى ئۆپۆزیسیۆنى سووریاش تێدا‬ ‫بهشدار بوون‪ .‬تهنانهت باسلهوهشدهکرێت‬ ‫که تهواوى بارمتهکان لهبهرامبهر یهک ملیار‬ ‫دۆالر ئازاد ک��راون‪ ،‬بهاڵم هیچ بهڵگهیهکى‬ ‫فهرمى نییه تاوهکو پشتڕاستى بکاتهوه‬ ‫بڕى پارهکه گهیشتووهته چهند تاوهکو ئهو‬ ‫ههموو دهستانهى کردووه‪.‬‬ ‫ئاشکرابوونى ئهم نهێنییه لهکاتێکدایه‪،‬‬ ‫لهماوهى رابردوودا ئهمریکا و هاوپهیمانانى‬ ‫ل��ه چ��هن��دی��ن ک��ۆب��وون��هوهو کۆنفرانس‪،‬‬ ‫قهتهریان بهوه تۆمهتبارکردووه پشتگیرى‬ ‫دارایى سهرهکى گرووپه چهکدارییهکانه‪.‬‬ ‫بۆ رزگارکردنى بارمتهکان‪ ،‬قهتهر ناچار به‬ ‫پهیوهندى بووه بهو هێز و میلیشیایانهى له‬ ‫عێراق رۆڵێکیان ههیه‪ ،‬بهاڵم ئهم گرووپانه‬ ‫بهخۆڕایى ئهم کارهیان بۆ قهتهر نهکردووه‪.‬‬ ‫ح��ی��زب��واڵى ع��ێ��راق��ى ‪ 25‬ملیۆن دۆالرى‬ ‫وهرگ��رت��ووه‪ ،‬حهشدى شهعبى ‪ 150‬ملیۆن‬ ‫دۆالرى وهرگ��رت��ووه‪ ،‬قاسم سولهیمانى له‬ ‫سوپاى پاسدارانى ئێران ‪ 50‬ملیۆن دۆالرى‬ ‫وهرگرتووه‪ ،‬سولهیمانى به هاوبهشى لهگهڵ‬ ‫چهند بهرپرسێکى دیکهى عێراقى له ‪150‬‬ ‫ملیۆن دۆالرى دیکه لهبهرامبهر ئازادکردنى‬ ‫بارمتهکان سوودمهند دهبێت‪.‬‬ ‫ئ��اش��ک��راب��وون��ى ه��هم��وو ئ���هو نهێنییانه‬ ‫لهکاتێکدان‪ ،‬ههریهک له قاسم سولهیمانى و‬ ‫حیزبواڵى عێراقى و چهند گرووپێکى دیکه‬ ‫که سودمهندى پارهکان بوونه‪ ،‬به فهرمى‬ ‫ناویان لهنێو لیستى تیرۆرى ئهمریکا ههن‪.‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫‪5‬‬

‫محه‌مه‌د‌ڕه‌ئوف‌بۆ‌‌‪:‬‬

‫ئهگهر مامۆستا سهاڵحهدین سیاسهتى خۆى نهگۆڕێت‪،‬‬ ‫یهکگرتوو تووشى شکستێکى گهوره دهکات‬ ‫سازدانی‪‌:‬پشتیوان‌جه‌الل‬ ‫محهمهد رهئوف‪ ،‬یهکێک لهدامهزرێنهرانى‬ ‫هاوپهیمانى بۆ دیموکراسی و دادپهروهری و‬ ‫کاندیدی پێشووى ئهمینداری یهکگرتوو‪،‬‬ ‫رایدهگەیهنێت که ئهگهر سهاڵحهدین‬ ‫بههادین ئهمینداری ئێستاى یهکگرتوو‬ ‫سیاسیهتى خۆى نهگۆڕێت حزبهکه‬ ‫تووشی « شکستێکى گهوره« دهکات‪.‬‬ ‫محهمهد ڕهئووف لهم چاوپێکهوتنهوهى‬ ‫رۆژنامهى هاواڵتیدا ئاماژه بهوهدهکات که‬ ‫ئهوانەی دهنگیان بهسهاڵحهدین بههادین‬ ‫داوه قهناعهتیان وایه که ئهو یهکگرتووى‬ ‫رزگارکردوه‪ ،‬بهاڵم محهمهد رهئوف‬ ‫بهپێچهوانهوه دهیبینێت‪.‬‬ ‫لهبهشێکى تری چاوپێکهوتنهکهدا باسی‬ ‫هاوپهیمانێتیه تازهکهیان دهکات و ئاماژه‬ ‫بهوهدهکات که ئهوان ئامادهسازن بۆ ئهوهى‬ ‫لهههڵبژاردنى داهاتودا حکومهت پێکبێنن‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬چۆن‌ هاوپه‌یمانیت‌ هه‌ڵبژارد‌ کاری‌‬ ‫سیاسی‌خۆتى‌تێدا‌بکه‌ى؟‬ ‫محهمهد ڕهئ����ووف‪ :‬وت��ووم��هو ئهیڵێمهوه‬ ‫هاوپهیمانى پرۆژهیهکه بهقهناعهتى خۆم‬ ‫زۆربهى کادیرو ئهندامى ههموو حیزبهکانى‬ ‫تر بڕوایان پێیهتى‪ ،‬ئهزموونى ئهم ‪ 25‬ساڵهیه‪،‬‬ ‫ئهتوانین بڵێین پوختهو پاڵفتهى کۆى‬ ‫ئهزموونى سیاسیى کوردستانه‪ ،‬که ئهبێ ئهم‬ ‫پرۆژهیه ههبێت‪ ،‬چونکه پرۆژهکه زۆر وازحه‪،‬‬ ‫که ئێمه دوو ئامانجى سهرهکیمان ههیه‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئه‌و‌دوو‌ئامانجه‌‌چین؟‬ ‫محهمهد ڕهئ��ووف‪ :‬ئامانجى یهکهم هێنانه‬ ‫کایهى سیستهمێکى نوێى سیاسى حوکمڕانى‬ ‫ڕهشید‪ ،‬که ئهم دۆخه تێپهڕێنێت‪ ،‬بهههموو‬ ‫شێوازهکانیهوه‪ ،‬ئامانجى دووهممان شێوازێکى‬ ‫حیزبایهتى نوێیه لهکوردستان‪ ،‬که تا ئێستا‬ ‫کارى سیاسى حیزبى زۆر بهسهقهتى کراوه‪،‬‬ ‫ه��هم��ووى بهئایدۆلۆجیا ک���راوه‪ ،‬ج��ا ئیتر‬ ‫ئایدۆلۆجیاى چ��هپ و ڕاس��ت و دینی بێت‬ ‫یان ههرشتێ بێت‪ ،‬ئهم مۆدێلهلهحیزبایهتى‬ ‫لهقوتووى هیچ عهتارێکدا نیهو حوکمڕانى‬ ‫پێناکرێت‪ ،‬بۆیه هاوپهیمانى وهک قهوارهیهک‬ ‫پرۆژهیهکى نوسراوى ههیه که کات نیه لێره‬ ‫باسى بکهین‪ ،‬ئهو پرۆژهیه که ساڵێک کارمان‬ ‫لهسهرى کردووه‪ ،‬لهگهڵ ههرالیهنێک قسهمان‬ ‫کردبێت قهناعهتیان پێبووه‪ ،‬بهجهوههرى و‬ ‫بهڕهههندهکانى‪ ،‬بۆیه هاوپهیمانى دهتوانێ‬ ‫گ��ۆڕان��ک��اری��ى لهسیستهمى ح��ک��وم��ڕان��ى و‬ ‫حیزبایهتى بکات‪.‬‬ ‫‪ ‌:‬ب�ه‌م‌ قسانه‌تدا‌ دی��اره‌‌ زۆر‌ ئومێدت‌‬ ‫به‌هاوپه‌یمانى‌هه‌یه‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬تهبعهن‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئ���ه‌و‌ق������ه‌واره‌ى‌ک��ه‌‌ب��اس��ت‌ک��رد‪‌،‬‬ ‫قه‌واره‌یه‌کى‌ئیسالمییه‌‌یان‌عه‌لمانى؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬لهسهر ئهمه زۆر بهڕۆشنى‬ ‫قسهمان ک���ردووه‪ ،‬ه��هر ل��هس��هرهت��اوه ئێمه‬ ‫ئایدۆلۆجیامان تێپهڕاندووه‪ ،‬بهو مانایهى نا‬ ‫که لهئایدۆلۆجیا بدهین‪ ،‬ههر مرۆڤێک ئازاده‬ ‫چۆن بیردهکاتهوه‪ ،‬هاوپهیمانى مادام توانى‬ ‫ئایدۆلۆجیا تێپهڕێنێت‪ ،‬ئ��هوا ئهتوانێ هى‬ ‫ههموو مرۆڤ و هاواڵتییهکیش بێت بهههموو‬ ‫جیاوازییهکییهوه‪ ،‬بهپێى سیاسهتکردنی‬ ‫نێودهوڵهتى ک��ه ئێسته پێشکهوتووترین‬ ‫فۆڕمى ئهوهیه مرۆڤ سهنتهر بێت و هاواڵتى‬ ‫حاکم بێت‪ ،‬بۆیه ئێمه زۆر بهچاو ڕۆشنیانه‬ ‫دهیڵێن که باسهکه باسی ئیسالمى و عهلمانى‬

‫ده‌نگه‌کانى‌پارتى‌و‌‬ ‫یه‌کێتى‌به‌پله‌ى‌یه‌ک‌‬ ‫بۆ‌ئێمه‌‌دێن‪‌،‬دواى‌‬ ‫ئه‌وانیش‌ده‌نگی‌‬ ‫الیه‌نه‌‌ئیسالمیه‌کان‬

‫‌محه‌مه‌د‌ره‌ئوف‪‌،‬یه‌کێک‌له‌دامه‌زرێنه‌رانى‌هاوپه‌یمانى‌بۆ‌دیموکراسی‌و‌دادپه‌روه‌ری‬ ‫نیه‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬کێشه‌ى‌حزبى‌ئایدۆلۆجى‌له‌کوێدایه‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئ��ووف‪ :‬کێشهکه لهوێدایه کاتێک‬ ‫حیزبێک ئایدۆلۆجى بوو‪ ،‬خۆى و ئهوانهى‬ ‫بڕوایان بهو ئایدۆلۆجیایه ههیه‪ ،‬ئهڕۆنه ناو‬ ‫سوڵته‪ ،‬سوڵتهکه بۆ ئ��هوان ئیداره دهک��هن‪،‬‬ ‫بۆ ئ��هوهى ئیمتیازات و تواناى س��هرزهوى و‬ ‫ژێ��رزهوى ئهو واڵته دهخهنه خزمهتى ئهو‬ ‫کهسانهى که باوهڕى ئهو ئایدۆلۆجیایه ههیه‪،‬‬ ‫ئهو کاته مرۆڤ سهنتهر نابێت‪.‬‬ ‫‪ ‌:‬ت��ۆ‌ ڕاب���ردووی���ه‌ک���ت‌ ه �ه‌ب��وو‌ له‌ناو‌‬ ‫حیزبێکى‌ ئیسالمی‪ ‌،‬ئایا‌ ئه‌م‌ هه‌نگاوه‌ت‌ بۆ‌‬ ‫هاتنه‌‌ناو‌هاوپه‌یمانى‌قورس‌نه‌بوو؟‬ ‫محهمهد ڕهئ����ووف‪ :‬ب��ۆ م��ن ک��ه ب��هت��هواوى‬ ‫قهناعهتى خۆمهوه ههڵمبژاردووه گران نهبوو‪،‬‬ ‫لهڕووى پرۆژهکهوه‪ ،‬بهاڵم لهڕووى ئهوهوه که‬ ‫دهستههڵگرى لهئیشێک‪ 30 ،‬بۆ ‪ 40‬ساڵ خهریکى‬ ‫بیت‪ ،‬حهتمهن ئاسان نیه‪ ،‬بۆ من ئاسان نیه‪،‬‬ ‫بۆ کاک ئارام قادر ئاسان نهبوو‪ ،‬تهنانهت بۆ‬ ‫دکتۆر بهرههمیش ئاسان نهبوو‪ ،‬بهاڵم ئێمه‬ ‫تف ل��هڕاب��ردووى خۆمان ناکهین‪ ،‬شانازى‬ ‫بهڕابردوومانهوه دهکهین‪ ،‬بهتایبهت که ئهو‬ ‫سێ نهفهرهى ناوم بردن‪ ،‬نه گهندهڵى سیاسى‬ ‫نه مالى‪ ،‬هیچیانمان جێنههێشتووه‪ .‬ئهگهر‬ ‫ئهم ئیشه به یهکێتى بکرایا دکتۆر بهرههم‬ ‫هاوپهیمانى دروستنهدهکرد‪ ،‬بهیهکگرتوو‬ ‫بکرایا من هاوپهیمانیم درووستنهدهکرد‪،‬‬ ‫بهکۆمهڵى ئیسالمیش بکرایه ک��اک ئ��ارام‬ ‫هاوپهیمانى دروستنهدهکرد‪ ،‬ئێستا ههموو‬ ‫ک��هس قهناعهتى وای���ه‪ ،‬ک��ه لهکوردستان‬ ‫پێویستمان بهگۆڕانکاریى ڕیشهیی ههیه‪،‬‬ ‫دهبێت کهسانێک بیکهن بیتوانن‪ ،‬ههموو‬ ‫حیزبێک حهزدهکات بیکات ب��هاڵم ناتوانن‪،‬‬ ‫ک��ه هاوپهیمانى دهت��وان��ێ��ت ئ��هو ژێرخانه‬ ‫دروستبکات که پێویسته‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئه‌م‌ئامانجه‌‌له‌ناو‌حیزبه‌کانى‌خۆتان‪‌،‬‬

‫له‌ناو‌یه‌کگرتوو‌به‌دى‌نه‌ده‌هات؟‬ ‫م��ح��هم��هد ڕهئ�����ووف‪ :‬ی��هک��گ��رت��وو ئێستاش‬ ‫ئ���هم ئ��ام��ان��ج��ان��هى ه��هی��ه‪ ،‬ب����هاڵم ت��وان��اى‬ ‫جێبهحێکردنى نیه‪ ،‬ئهگینا ئهم ئامانجانه‬ ‫لهکۆنگرهى چوارو پێنجدا لهناو یهکگرتوو‬ ‫دهستیپێکردووه‪ ،‬مهسهلەى ئیساڵح و ڕستهى‬ ‫ج���وان ب��ی��رۆک��هى ج���وان‪ ،‬ب���هاڵم جهستهى‬

‫‌‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ى‌حاجى‌‬ ‫کاروان‌په‌شیمانه‌‌‬ ‫له‌و‌قسه‌یه‌‪‌،‬من‌هیچ‌‬ ‫شتێکى‌له‌سه‌ر‌ناڵێم‬ ‫حیزبهکه تواناى ههڵگرتنى ئهم باره گهورهى‬ ‫نیهو پێى ناکرێت‪ ،‬لهئهسڵدا وا دروستنهکراوه‬ ‫بتوانێ بیکات‪ ،‬میکانیزمهکانى پێنیه‪ ،‬بۆیه‬ ‫ئومێد دهک��هم لهقۆناغێکی ت��ردا یهکگرتوو‬ ‫بێته بهرهى هاوپهیمانیهوه‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬ه �ه‌ن��دێ‌ ل�ه‌ی�ه‌ک��گ��رت��ووه‌ک��ان‌ ده‌ڵێن‌‬ ‫مامۆستا‌ محه‌مه‌د‌ ڕه‌ئ��ووف‌ بۆ‌ ئه‌میندارى‌‬ ‫ده‌رنه‌چوو‌ له‌دوایین‌ کۆنگره‌ى‌ یه‌کگرتوودا‌‬ ‫بۆیه‌‌ چووه‌‌ ناو‌ هاوپه‌یمانى‪ ‌،‬تاچه‌ند‌ ئه‌مه‌‌‬ ‫ڕاسته‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬پێمخۆشه ورد وهاڵمى ئهو‬ ‫پرسیاره بدهمهوهو ههموو وهاڵمهکهش دابنێ‪،‬‬ ‫یهکهم من لهساڵى ‪ 2012‬خولێکم کردۆتهوه‬ ‫بۆ کادیر و سهرکردهکانى یهکگرتوو‪ .‬که‬ ‫شهش سهعات بوو‪ ،‬ئێستاش سیدیهکانى ماوه‬ ‫الى خۆیان‪ ،‬که ههوڵمداوه ئهوه بچێنم الى‬ ‫یهکگرتوو که مرۆڤ سهنتهر بێت‪ ،‬دووهمیش‬

‫لێخوێندنى من لهسهر حیزب و لهشێوازى‬ ‫حیزبى کوردستانى‪ ،‬من لهپێش کۆنگرهى‬ ‫یهکگرتووش وتوومه که حیزبایهتى ئاوا بکهین‬ ‫‪ 500‬ساڵى تر ناگهین بههیچ‪ ،‬من لهکۆنگره‬ ‫ڕامگهیاند وتم من بۆ یهک دهن��گ هاتووم‪،‬‬ ‫ههموو کهس ئهبێت لهو پهیامه تێگهیشتبێت‪،‬‬ ‫که مامۆستا سهاڵحهدین وتى دێمهوه زانیم‬ ‫ههرکهس خۆى کاندید بکات ههر دهرناچێت‪،‬‬ ‫بۆیه من وتم بۆ یهک دهنگ هاتووم چونکه‬ ‫من پ��رۆژهی��هک��م ه��هب��ووه لهپێشهوه قسهم‬ ‫بۆ سهرکردهکانى یهکگرتوو ک��ردووه‪ ،‬ئێمه‬ ‫سێ ک��هس داب��هزی��ن ههموو ک��هس تهنانهت‬ ‫نهخوێنهوارێکیش دهزانێت کهس لهبهرامبهر‬ ‫مامۆستا سهاڵحهدین دهرناچێت‪ .‬بۆیه ئهوه‬ ‫شوبوهاتهو هیچ ئهسڵ و ئهساسێکى نیه که‬ ‫من لهبهر ئهوهى بۆ ئهمیندارى دهرنهچوومه‬ ‫بۆیه هاتوومهته ناو هاوپهیمانى‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬پێت‌ وای���ه‌‌ گ���ه‌ڕان���ه‌وه‌ى‌ مامۆستا‌‬ ‫س��ه‌اڵح��ه‌دی��ن‌ب��ۆ‌ب���وون‌ب�ه‌ئ�ه‌م��ی��ن��داری��ى‪‌،‬‬ ‫نه‌هێشتنى‌ده‌رفه‌ت‌بوو‌بۆ‌ئه‌وانى‌تر؟‬ ‫محهمهد ڕهئ��ووف‪ :‬ئهو یهکگرتووهى دهنگى‬ ‫بهو داوه قهناعهتى وای��ه که ئهو ئینقازى‬ ‫یهکگرتووى کرد‪ ،‬بهس من قهناعهتم وایه‬ ‫ئهگهر مامۆستا سهاڵحهدین سیاسهتى خۆى‬ ‫دواى ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ى ع��ێ��راق ن��هگ��ۆڕێ‪،‬‬ ‫لهقۆناغى ههڵبژاردنهکانى کوردستاندا‬ ‫یهکگرتوو تووشى شکستێکى گ��هوره دهکات‬ ‫لهئایندهدا‪.‬‬ ‫‪‌:‬ئێستا‌په‌یوه‌ندیه‌کانى‌تۆ‌و‌مامۆستا‌‬ ‫سه‌اڵحه‌دین‌چۆنه‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئ��ووف‪ :‬لهم قۆناغى ههڵبژاردن‬ ‫و ئیتر ئ��هم دوو سێ مانگهدا هاتووچۆ و‬ ‫قسهمان نهماوه‪ ،‬بهاڵم بههۆى ئهوهى ئێمه‬ ‫لهیهک دوو سهرهوه بوعدى خزمایهتى و ژن‬ ‫و ژنخوازیمان ههیه‪ ،‬هاوپهیمانیش حیزبێکى‬ ‫سیاسى نیه تا بهعوقده مامهڵه بکات‪ ،‬بۆیه‬ ‫زۆر ئاساییه ئێستا ههڵسم و بچم بۆ ماڵیان‬ ‫بهالى ئهویشهوه ئاسایی دهبێت‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬حاجى‌کاروان‌له‌چه‌ند‌ڕۆژى‌ڕابردوودا‌‬ ‫وت��ى‌ که‌‌ ئ�ه‌وان�ه‌ى‌ له‌‌ یه‌کگرتووه‌وه‌‌ بۆ‌ ناو‌‬ ‫الیه‌نێکى‌تر‌ڕۆشتوون‪(‌،‬که‌‌زیاتر‌مه‌به‌ستى‌‬ ‫تۆ‌بوو)‪‌،‬خێزانه‌کانى‌خۆشیان‌له‌گه‌ڵیان‌ناڕۆن‌‬ ‫و‌هه‌ر‌ده‌نگ‌بۆ‌یه‌کگرتوو‌ده‌ده‌ن‪‌،‬تا‌چه‌ند‌‬ ‫ئه‌مه‌‌ڕاسته‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬زۆر بهکورتى لهبهر ئهوهى‬ ‫حاجى کاروان پهشیمانه لهو قسهیه‪ ،‬من هیچ‬ ‫شتێکى لهسهر ناڵێم‪.‬‬ ‫‪‌:‬پێتوایه‌‌ڕێژه‌ى‌ده‌نگه‌کانى‌هاوپه‌یمانى‌‬ ‫له‌چ‌ئاستێکدا‌ده‌بن؟‬ ‫م��ح��هم��هد ڕهئ�������ووف‪ :‬ش�����هوى ڕاب������ردوو‬ ‫پهیوهندییان پ��ێ��وهک��ردم‪ ،‬که سهنتهرێکى‬ ‫ڕووسى دیراسهیهکى کردووه لهبهشى بادینان‬ ‫و ههولێر پێیان وایه موفاجهئهى ههڵبژاردنى‬

‫ئهمجاره لهکوردستان هاوپهیمانیه‪.‬‬ ‫‪ :‬پێتوایه‌‌ده‌نگه‌کانى‌ئیسالمیه‌کان‌بۆ‌‬ ‫هاوپه‌یمانى‌دێت؟‬ ‫م��ح��هم��هد ڕهئ�����ووف‪ :‬ئێمه ل��هب��هرئ��هوهى‬ ‫پرۆژهیهکین لهمساڵدا درووستبووین‪ ،‬حیزبى‬ ‫چهند ساڵهمان نهبووه‪ ،‬دهنگهکانى پارتى و‬ ‫یهکێتى بهپلهى یهک‪ ،‬الیهنه ئیسالمیهکانیش‬ ‫بهپلهى دوو‪ ،‬بهتایبهت یهکگرتوو کۆمهڵ‪،‬‬ ‫الیهنهکانی تریش بهنیسبهتێکى کهمتر‬ ‫دهنگهکانیان دێت بۆ هاوپهیمانى‪ ،‬ئهگهر ئێمه‬ ‫لهدهنگى ئهوان و خهڵک و گهنجى بێالیهن‬ ‫نههێنین ئیتر ل��هک��وێ بیهێنین‪ ،‬ناچین‬ ‫لهئهوروپا قهرزى بکهین‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئ �ه‌وه‌ى‌تۆ‌ئاگات‌لێیه‌‌ژم��اره‌ى‌ئه‌و‌‬ ‫کادرانه‌ى‌یه‌کگرتوو‌هاتوونه‌ته‌‌ناو‌هاوپه‌یمانى‌‬ ‫چه‌ندن؟‬ ‫محهمهد ڕهئ��ووف‪ :‬وهک ژماره‪ ،‬ژماره ناڵیم‪،‬‬ ‫بهاڵم سهرۆکى لیستى هاوپهیمانى بادینان‬ ‫کادریى پێشووى یهکگرتوو ب��ووه‪ ،‬سهرۆکى‬ ‫لیستى سلێمانى بهههمان شێوه‪ ،‬یهک دوو‬ ‫کاندیدى لیستى ههولێر یهکگرتوو بوون‪،‬‬ ‫که تیایاندایه ئهندامى کۆنگره بووهو یهکهم‬ ‫دهنگى مهڵبهندهکهى خۆی هێناوه‪ ،‬لهههولێر‬ ‫و سلێمانى و ههڵهبجهش ل��هب��ازن��هک��ان و‬ ‫دامهزراوهکان کادیرى پێشکهوتوومان ههیه که‬ ‫یهکگرتوو بوون بهاڵم ژماره پێویست ناکات‬ ‫باسى بکهم‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬ئه‌و‌هه‌موو‌بۆچوونه‌‌جیاوازه‌‌له‌ناو‌‬ ‫هاوپه‌یمانیدا‌چۆن‌جێى‌ده‌بێته‌وه‌‪‌،‬که‌‌ڕه‌نگه‌‌‬ ‫له‌نێو‌ حیزبه‌کانى‌ پێشووى‌ خۆتاندا‌ هه‌ندێ‌‬ ‫بۆچوون‌جێى‌نه‌بووبێته‌وه‌؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬ئهم پرۆژهیهى هاوپهیمانى‪،‬‬ ‫یهکگرتوو ک��ۆم��هڵ زۆر ههوڵیاندا بۆیان‬ ‫نهکرا‪ ،‬یهکێتى حهزیکرد بۆى نهکرا‪ ،‬گۆڕان‬ ‫ههنگاوێکى زۆر باشى نا بهاڵم کاتهکهى بۆ‬ ‫ئ��هو گونجاو نهبوو نههات بهدهستییهوه‪،‬‬ ‫چونکه قۆناغ قۆناغه‪ ،‬ئێستا ئیتر کاتى هات‪،‬‬ ‫که کاتى ه��ات ئێمه دهستمان پێکرد‪ ،‬خۆ‬ ‫پێشتر دکتۆر بهرههم پ��رۆژهى بهیهکێتى‬ ‫داوه پێى وتوون خۆتان ئاوا چاک کهن ئێمه‬ ‫هاوپهیمانیتان لهگهڵ دهکهین‪ ،‬من و کاک ئارام‬ ‫پێشتر پرۆژهمان نوسیووه ساڵێک و سێ مانگ‬ ‫لهمهوبهر‪ ،‬باوهڕیان پێى ههبوو دهستخۆشیان‬ ‫لێکردین بهاڵم نهیانتوانى ههنگاوى بۆ بنێن‪.‬‬ ‫‌‪‌:‬بۆ‌نه‌یانتوانى؟‬ ‫محهمهد ڕهئووف‪ :‬ئهو حیزبانهى که تهمهنیان‬ ‫ل���هس���هرووى ‪ 10‬س��اڵ��هوهی��ه ل��هک��وردس��ت��انو‬ ‫ناتوانن خۆیان ههڵیوهشێننهوهو شتێکى‬ ‫ت��رى لێدروست بکهن‪ ،‬وهک بینایهک وایه‬ ‫ژێرخانى تێکچووبێت و بیانهوێت لهسهرهوه‬ ‫چاکى بکهن‪ ،‬بۆیه ناتوانن‪ .‬بۆنمونه یهکگرتوو‬ ‫لهکۆنگرهى پێنجهوه ح��هزدهک��ات دهع��وهو‬ ‫سیاسهت جیابکاتهوه‪ ،‬بهاڵم ناتوانێت‪ ،‬ههموو‬ ‫ج��ۆره پرۆژهیهکى نوسیوه ب��هاڵم ناتوانێت‬ ‫جێبهجێى بکات‪ ،‬بۆیه ئهو حیزبانه گۆڕانکارى‬ ‫ڕیشهیى و گهورهیان پێناکرێت‪.‬‬ ‫‌‪ ‌:‬وه‌ک‌ ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ى‌ ئ �ه‌ت��ان �ه‌وێ��ت‌‬ ‫له‌ئاینده‌دا‌چى‌به‌ده‌ستبێنن؟‬ ‫محهمهد ڕئ��ووف‪ :‬ئهوانهى بیروبۆچونیان‬ ‫ل��هه��اوپ��هی��م��ان��ی��هوه ن��زی��ک��هو دهی��ان��هوێ��ت‬ ‫چاکسازى بکهن‪ ،‬هاوپهیمانى دهرفهتێکه که‬ ‫بێنه ناویهوه بۆئهوهى بتوانین لهئایندهدا‬ ‫‪%51‬ى کورسهکانى پهرلهمان بهدهستبێنین و‬ ‫سیستهمهکه ههمووى بگۆڕین و حوکمڕانى‬ ‫وهرگرین‪ ،‬انشالله لهکۆتایى ساڵى ‪2018‬دا خۆمان‬ ‫حکومهتى ههرێمى کوردستان پێکدێنن‪.‬‬

‫‪6‬‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫ئەو ئەفسەرەی تا کاتی دەستگیرکردن لەگەڵ ئۆجاالندا بوو بۆ ‪:‬‬

‫ئۆجاالن بە منی وت شهوانه شههیدهکان دێنه خهوم‪،‬‬ ‫هەر لهبهرئهوه مردن بۆ من ڕزگاربوونه‬ ‫بەشی پێنجەم‬ ‫‪ :‬سیروان رەحیم‬

‫باڵوێزی گشتی‬ ‫ڕاپۆرتی نووسی و‬ ‫ناردی بۆ وهزارهتی‬ ‫دهرهوهی یۆنان‪،‬‬ ‫بهڕاستیش ئهو‬ ‫ڕاپۆرته ئێمهی‬ ‫پاراست‪ .‬ئهگهر ئهوه‬ ‫نهبوبا ئێمهیان‬ ‫دهکوشت‬

‫ساڤاس کالهندهریدیس لە بەشی‬ ‫پێنجەمی ئەم چاوپێکەوتنەدا باس‬ ‫لە ساتەکانی دوای گرتنی عەبدواڵ‬ ‫ئۆجاالن دەکات کە چۆن کورد لە‬ ‫ئەوروپا خۆپیشاندانیان ئەنجامداوە‬ ‫لەبەردەم باڵوێزخانەکانی یۆنان و‬ ‫هەندێکیان سوتاندوە‪ ،‬کالهندهریدیس‬ ‫دەڵێت لەسەر ئەوە پەیوەندی کردوە بە‬ ‫هەریەکە لە جهمیل بایک و عوسمان‬ ‫ئۆجاالن و پێی وتوون کە ئەو هێرشانە‬ ‫رابگرن چونکە بۆ کورد باش نیە‪.‬‬ ‫‪ :‬بێگومان ئهو ڕووداوه کاری خراپی‬ ‫کرده سهر پهیوهندی نێوان کورد و یۆنان‪،‬‬ ‫ههرچهنده پاشان کهمێک باشتر بوو؟‬ ‫ئێستا پهیوهندییهکه چۆنه؟‬ ‫س���اڤ���اس ک���ال���هن���دهری���دی���س‪ :‬ت��هم��اش��ا‪،‬‬ ‫ن��هدهک��را ک��ار ل��هو پهیوهندییه نهکات‪.‬‬ ‫گهلهکۆمهکێیهکی نێونهتهوهیی ههبوو‪ ،‬لهو‬ ‫گهلهکۆمهکێیهدا‪ ،‬لهو کۆمپلۆیهدا‪ ،‬واڵتانی‬ ‫گ��هوره خۆیان ڕانهگرت‪ ،‬ڕوسیا‪ ،‬ئیتاڵیا‪،‬‬ ‫ئهڵمانیا نهیانتوانی خۆڕاگرن‪ .‬یۆنان خۆی‬ ‫ڕاگرت‪ ،‬بهاڵم چهند توانی؟ به ههرحاڵ لهو‬ ‫گهلهکۆمهکییهدا چهند کهسێک‪ ،‬سهرۆک‬ ‫وهزی��ران یان کهسێکی تر بهشدار بوون‪.‬‬ ‫لهگهڵ ئهمهریکاییهکاندا قسهیان کردووه‪،‬‬ ‫خۆیان پێڕانهگیراوه و پاشان کارهکهیان‬ ‫پهسهند کردووه‪ .‬به شێوهیهک که گوتویانه‪،‬‬ ‫باشه بهرهو ئهوێ‪ ،‬بهرهو نایرۆبی دهبهین‪،‬‬ ‫ئێوەش لهوێ دهیگرن و دهیبهن‪ .‬بهاڵم ئێمه‬ ‫خاوهنی بڕیار نهبووین‪ ،‬به پێچهوانهوه‪،‬‬ ‫ئێمه باڵوێزی گشتی و من چهندین ڕۆژ‬ ‫به قسهیانمان نهکرد و بهو شێوهیهیش‬ ‫ڕووب���هڕووی مهترسی بووینهوه‪ .‬چونکه‬ ‫ناومان وا ڕۆیشت که مل نادهین بۆ بڕیاری‬ ‫ئ��هوان‪ .‬پاش ئهوهیش باڵوێزی گشتی له‬ ‫کارهکهیدا پێشنهکهوت و منیش ناچار‬ ‫ب��ووم دهستله ک��ار بکێشمهوه‪ .‬ههروهها‬ ‫گهلی یۆنانیش هیچ گوناهێکیان نییه‬ ‫لهو ک��ارهدا‪ ،‬به پێچهوانهوه‪ ،‬پاش گرتنی‬ ‫ئۆجاالن به سهدان ههزار له خهڵکی یۆنان‬ ‫ڕژانه سهر شهقامهکان‪ .‬ئهوان سهرکۆنهی‬ ‫حکومهتیان ک��رد و س��هدان هونهرمهند‪،‬‬ ‫شاعیر و کهسانی تری میللهتی ئێمه له‬ ‫گۆڕهپانهکان بوون و گۆرانییان بۆ کورد‬ ‫و بۆ ئۆجاالن دهگ��وت‪ .‬ئهوان له دژی ئهو‬ ‫ک��ارهی حکومهت ب��وون و ریسوایان کرد‪.‬‬ ‫ئهوه واتای ئهوهیه ڕهخنهگرتن له یۆنان‬ ‫وهک���و خ��هڵ��ک و وهک���و ک���ۆی سیستهمی‬ ‫سیاسی ناڕهوایه‪ .‬ناڕهوایهتییه بهرانبهر به‬ ‫ههردوو گهلی کورد و یۆنان‪ .‬ههروهها له‬ ‫دژی دۆستایهتی کورد و یۆنانیشه‪ .‬چونکه‬ ‫گوناههکه هی خهڵک نییه‪ ،‬بهڵکو هی یهک‬ ‫دوو کهسێکه‪ .‬پاشان شتێکی تری خراپ‬ ‫ئهوه بوو زۆربهی نوێنهرایهتییهکانی ئێمه‬ ‫له ئهوروپا له الی��هن ک��وردهوه هێرشیان‬ ‫بۆ ک��را و ههندێکیان به ت��هواوی وێ��ران‬ ‫ک��ران‪ .‬ئ��هوه لێره ب��واری ئ��هوهی بۆ ئهو‬ ‫کهسانه ڕهخساند که دهیانهویست کۆتایی‬ ‫به بابهتهکه بهێنن دایبخهن‪ .‬ئهو کهسانه‬ ‫دهیانگوت‪ ،‬تهماشا چهندین ساڵه کۆمهک‬

‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ ،‬ئەفسەری پێشووی هەواڵگری یۆنان‬ ‫به کورد دهکهین‪ ،‬کهچی ئاوا به شێوهیهکی‬ ‫خراپ هێرشی باڵوێزخانهکانمان دهکهن و‬ ‫مندااڵنی ئێمه به بارمته دهگرن‪ .‬ئهو دهمه‬ ‫من له گهڵ ههر یهکه له بهڕێزان جهمیل‬ ‫بایک و عوسمان ئۆجاالندا قسهم کرد و‬ ‫گوتم ئهوه کارێکی باش نییه‪ ،‬پێمگوتم ئهو‬ ‫هێرشانه بهردهوامیی گهلهکۆمهکێکهن‪،‬‬ ‫تکایه ڕایانگرن‪ ،‬چونکه ڕهوشهکه خراپتر‬ ‫دهک���ات‪ .‬ئ��هوان گوتیان ئێمهیش ههمان‬ ‫بۆچوونمان ههیه و ههوڵی ئهوه دهدهین‬ ‫ئهو هێرشانه تهواو بن‪ ،‬به راستیش وهها‬ ‫ب��وو‪ ،‬پ��اش چهند سهعاتێک هێرشهکان‬ ‫ڕاگیران‪ .‬بهاڵم له نێو بزاڤی ڕزگاریخوازی‬ ‫کوردیشدا ههندێ بۆچوون ههبوون که‬ ‫دهیانهویست ئهو ڕهوشه ناجۆره ههبێت‪،‬‬ ‫چییان بۆ ک��را کردیان و ئێستایش لهو‬ ‫کهسانه ههن و بهردهوامن لهو کارانه‪.‬‬ ‫‪ :‬دوات������ر ئ���ێ���وه س����ەب����ارهت به‬ ‫گهلهکۆمهکێی نێودهوڵهتی دژی ئۆجاالن‬ ‫کتێبێکتان نووسی و باڵوتان کردهوه؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬بهڵێ کتێبێکم‬ ‫نووسی به ناوی‪ ،‬ڕادهستکردنی ئۆجاالن ‪..‬‬ ‫کاتی ڕاستی‪.‬‬ ‫‪ :‬جگه له ناوهڕۆک‪ ،‬پهیامی تایبهتی‬ ‫له نووسینی ئهو کتێبهدا چی بوو؟‬ ‫ساڤاس کالهندهریدیس‪ :‬پهیامی تایبهتی‬ ‫ئهوه بوو‪ ،‬که ئێمه ههر له ڕۆژی یهکهمهوه‬ ‫کاتێک ل��هوێ ب��ووی��ن‪ ،‬ب��ه ئێمهیان گوت‬ ‫هیچ نووسینێک دهرب���ارهی ئهم ڕووداوه‬

‫فۆتۆ‪ :‬بە‪‬‬

‫نانووسرێت و نابێت بنووسرێت‪ .‬فهرمانێکی‬ ‫وهها هات‪ .‬فهرمانهکه به شێوهیهکی زارهکی‬ ‫هات‪ .‬من له کاتی خۆیدا گوتم‪ ،‬تهماشا ئهو‬ ‫فهرمانه کارێکی باش و بیرۆکهیهکی باش‬ ‫نییه‪ .‬گوتم پێویسته ئێمه شت بنووسین‬ ‫یان تێبینی و سهرهقهڵهم بنووسین‪ .‬من و‬ ‫ئهوانی تر ئهو کارهمان کرد‪ .‬له ئهنجامدا‬ ‫ک��ۆم��هڵ��ێ شتی ب��اش��م��ان ل��ه ال ک��ۆب��وهوه‪.‬‬ ‫دواتریش بهڕێز کۆستوالس‪ ،‬باڵوێزی گشتی‬ ‫ڕاپ��ۆرت��ی نووسی و ن��اردی بۆ وهزارهت���ی‬ ‫دهرهوهی یۆنان بهڕاستیش ئهو ڕاپۆرته‬ ‫ئێمهی پاراست‪ .‬ئهگهر ئهوه نهبوبا ئێمهیان‬ ‫دهکوشت‪.‬‬ ‫‪ :‬کێ ئێوهی دهکوشت؟‬ ‫س���اڤ���اس ک���ال���هن���دهری���دی���س‪ :‬ئ���هوان���هی‬ ‫ئۆجاالنیان ڕادهس���ت ک��رد‪ ،‬ئ��هوان��هی له‬ ‫دهرهوه و له ناوهوه بوون‪ ،‬دهیانتوانی ئێمه‬ ‫بکوژن‪ .‬منیش دوو ههوڵی خۆم دا‪ ،‬لهگهڵ‬ ‫ههندێ ک��هس قسهم ک��رد و قسهکانیشم‬ ‫تۆمارکرد‪ .‬ههموو ڕهوش��هک��هم ب��اس کرد‬ ‫و گ��وت��م ه��هر شتێک ڕووب����دات ههموو‬ ‫ئ��هوان��ه ب��اودهک��هم��هوه و دهستووریشم‬ ‫داوه به پارێزهرهکانم بۆ ئهو مهبهسته‪.‬‬ ‫کارهکانی خۆم له مۆسکۆ و له ئهوروپایش‬ ‫ڕێکخست‪ ،‬ب��هو ج��ۆره م��ان��هوه و ژیانی‬ ‫خۆمانم مسۆگهر ک��رد‪ .‬پ��اش گ��هڕان��هوهم‬ ‫له مانگی سێی ساڵی ‪ 2000‬دا دهستم له‬ ‫کارکێشایهوه‪ .‬ئ��هگ��هر ل��ه ن��ێ��وان سااڵنی‬ ‫‪ 2000‬تا ‪2004‬دا‪ ،‬واته کاتێک کۆستانتینیۆس‬

‫سیمیتیس سهرۆکی حکومهت بوو‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ئهو دهمه کتێبهکهم بنوسیبا‪ ،‬یان باوم‬ ‫کردباوه‪ ،‬هیچ کاریگهری نهدهبوو‪ ،‬چونکه‬ ‫لهڕێگهی میدیاوه وایان دهکرد که بخرێته‬ ‫ژێر لێوهوه و خهڵک نهیخوێنێتهوه‪ .‬پاش‬ ‫گ��ۆڕان��ی حکومهت دهس��ت��م ب��ه نووسینی‬ ‫کتێبهکه ک��رد و س��اڵ��ی ‪ 2007‬کتێبهکه‬ ‫باوکرایهوه‪ .‬تیراژی کتێبهکه ‪ 14‬ههزار‬ ‫ب��وو‪ .‬فرۆشرا و دهنگدانهوهی ههبوو‪ .‬له‬ ‫کتێبهکهدا زۆر شت ههیه‪ ،‬مێژووی کورد‬ ‫ههیه‪ ،‬م��ێ��ژووی پهیوهندی نێوان کورد‬ ‫و یۆنان‪ ،‬ڕووداوهک���هی ئ��ۆج��االن‪ ،‬بابهتی‬ ‫جییۆپۆلیتیک‪ ،‬جییۆپۆلیتیک و دۆستایهتی‬ ‫کورد و یۆنان و ڕهههندهکانی‪ ،‬ههروهها‬ ‫باس له داهاتووی ئهو پهیوهندییه کراوه‪.‬‬ ‫پاش ئهوه و ههر به دهستپێشخهری خۆم‬ ‫کتێبهکه کرایه تورکی‪ ،‬خسمه بهردهستی‬ ‫بزاڤی ڕزگ��اری��خ��وازی ک��ورد تا بیبینن و‬ ‫بیخوێننهوه‪ ،‬دووجاریش به واژۆی خۆم‬ ‫ناردم بۆ بهڕێز ئۆجاالن‪ ،‬داویانه پێی یان‬ ‫نا‪ ،‬دڵنیا نیم‪ ،‬بهاڵم وا ههست دهک��هم که‬ ‫بهڕێز ئۆجاالن کتێبهکهمی خوێندبێتهوه‪.‬‬ ‫‪ :‬ل��هو ڕۆژگ��ار و ساته سهختانهدا‬ ‫که ئێوه لهگهڵ ئۆجاالن بوون‪ ،‬له مۆسکۆ‪،‬‬ ‫ئهسینا و له نایرۆبی‪ ،‬ڕهوشی ئۆجاالن چۆن‬ ‫بوو‪ ،‬چ وێنهیهکی له الی ئێوه دروست کرد؟‬ ‫چۆنتان دهبینی؟‬ ‫س��اڤ��اس کالهندهریدیس‪ :‬م��ن زۆرت���ر له‬ ‫نایرۆبی دهرفهتی ئ��هوهم بۆ دروس��ت بوو‬ ‫لهگهڵ ئهودا دانیشم و باسی زۆر بابهتی‬ ‫جیاواز بکهین‪ .‬یهکهم شت دهمهوێ ئهوه‬ ‫بڵێم که دۆستێکی گ��هورهی گهلی یۆنان‬ ‫ب���وو‪ ،‬ب��ه ه��ی��وام ئ���هوه ب�����هردهوام بێت‪.‬‬ ‫شارهزای مێژووی ئێمه‪ ،‬فهلسهفهی ئێمه و‬ ‫دیموکراسی و داب و نهریتمانه‪ .‬هیوادارم‬ ‫ئهوه ب��هردهوام بێت‪ .‬تێدهگهم که گرتنی‬ ‫ل��هوهی��ه ببێت ب��ه ه���ۆی دروس��ت��ب��وون��ی‬ ‫بۆچوونێکی خراپ‪ ،‬بهاڵم پێم وایه ئهویش‬ ‫وهکو کهسێکی سیاسی دهزانێت تاوانهکه‬ ‫هی کێ بوو‪ ،‬دهزانێ گوناهی گهلی یۆنان لهو‬ ‫کارهدا نهبوو‪ .‬بهههرحاڵ قسهمان دهکرد و‬ ‫باس و خواسمان پێکهوه دهبوون‪ ،‬دوو ڕۆژی‬ ‫کۆتایی ب��وو‪ ،‬جارێکیان پێکهوه قسهمان‬

‫دهک��رد‪ ،‬شهو بوو‪ ،‬شهوێکی ئ��ارام بوو‪ ،‬به‬ ‫منی گوت‪ ،‬تهماشا‪ ،‬ئێستا دهزانم دهپرسیت‬ ‫ئهم پیاوه بۆ خۆی ناکوژێت؟ چونکه وا‬ ‫دهبینین کۆتاییمان نزیک دهبێتهوه‪ ،‬ئهوهی‬ ‫گوت‪ .‬ههروهها گوتی‪ :‬خۆکوشتن یان مردن‬ ‫بۆ من ڕزگارییه‪ ،‬چونکه سااڵنێکه ههموو‬ ‫شههیدهکانمان‪ ،‬ئهوانهی من پ��هروهردهم‬ ‫ک��ردن و من بۆ ش��هڕ ناردیانم ب��هردهوام‬ ‫دێ��ن��ه خ���هوم‪ .‬گ��وت��ی‪ ،‬بێگومان پهکهکه‬ ‫ڕێکخستنێکه گهلی کوردی له پشته‪ ،‬بهاڵم‬ ‫من به دهستی خۆم ئهو کارانهم کردووه‬ ‫و ئهو کهسانهم پهروهرده کردووه‪ ،‬شهوانه‬ ‫شههیدهکان دێنه خهوم‪ ،‬لهبهرئهوه مردن‬ ‫بۆ من ڕزگ��ارب��وون��ه‪ .‬ه��هروهه��ا گوتی‪ ،‬به‬ ‫هیچ ج��ۆرێ��ک ن��ام��هوێ گ��هل��هک��هم بچوک‬ ‫پێشان ب��دهم‪ ،‬ب��هاڵم تا ئێستایش له نێو‬ ‫گهلهکهمدا کێماسی تێگهیشتن له سیاسهت‬ ‫ههیه‪ .‬کهموکوڕی ههیه‪ .‬ئهگهر من بڕۆم‬ ‫پڕکێشی ن��اک��هن و ئ��هو خوێنهی ڕژاوه‬ ‫دهترسم به فیڕۆ بڕوات‪ .‬دهبێت بمێنمهوه‬ ‫و تێکۆشان بهردهوام بێت‪ .‬خهم مهخۆ له‬ ‫ئهنجامدا ههر سهردهکهوین‪ ،‬وههای گوت‪.‬‬ ‫لێم پرسی‪ ،‬جارێک گوتت دهبێت بهردهوام‬ ‫له پهیوهندیدا بم لهگهڵ پهکهکهدا‪ ،‬وایه؟‬ ‫گوتی بهڵێ ئهوه ڕاسته‪ ،‬بهاڵم به ڕۆیشتنی‬ ‫م��ن‪ ،‬به ک��وژران��ی م��ن‪ ،‬وهک��و ڕۆژئ���اوا یان‬ ‫تورکیا بیری لێدهکهنهوه‪ ،‬پهکهکه باوهی‬ ‫لێناکات و له ناوناچێت‪ .‬چونکه پهکهکه‬ ‫بریتی نییه له ئاپۆ‪ ،‬ڕوح��ی ئاپۆ ههیه‪،‬‬ ‫من پهکهکهم کردووه به بزاڤێکی زریپۆش‬ ‫ئاسا‪ ،‬کۆمهڵێ ئهڵقهی پێکهوه گرێدراون‪،‬‬ ‫یهکێکیان دهرک��هن‪ ،‬یهکێکی تریان دێته‬ ‫ئاراوه و دهبن به جێگرهوه و بهو شێوهیه‪.‬‬ ‫گ��وت��ی پ��هک��هک��ه ب�����هردهوام دهب��ێ��ت و له‬ ‫ئهنجامیشدا سهردهکهوین‪ .‬دوو ڕۆژ بهر‬ ‫له دهستگیرکردنی ئهوهی گوت‪ .‬ئهمه له‬ ‫کتێبهکهمدا ههیه‪ ،‬چونکه ههمووان پێیان‬ ‫وابوو کاتێک ئۆجاالن دهستگیر بکرێت ئهوا‬ ‫پهکهکه ب��اوهی لێ دهک��ات‪ .‬وا دهبینین‪،‬‬ ‫پهکهکه باوهی لێ نهکرد و له سهرکهوتن‬ ‫نزیک دهبێتهوه‪.‬‬ ‫له بابهتێکی تریشدا گوتی‪ :‬ئێوه ئێمه‬ ‫فڕی مهدهنه باوهشی تورکهکانهوه‪ ،‬تهنها‬ ‫بۆ ئێمه نا‪ ،‬بۆ ئێوهیش باش نییه‪ .‬بڕوانه‬ ‫م��ێ��ژوو‪ ،‬پ��اش ئ���هوهی ت��ورک��هک��ان لهگهڵ‬ ‫کورددا ڕێکدهکهون‪ ،‬دهتوانن بهرهو دهریای‬ ‫ڕهش‪ ،‬بهرهو باڵکان و بهرهو ئهوروپایش‬ ‫پهلیان کوتا‪ .‬ههروهها بهرهو قافقاسیش‪.‬‬ ‫ب���ۆچ���ی؟ چ��ون��ک��ه ک���وردس���ت���ان و ک���ورد‬ ‫قواڵییهکی گرنگ به تورکیا دهبهخشن‪.‬‬ ‫ئێستا به ههبوون و ئامادهبوونی پهکهکه‬ ‫ئهو قواڵییه ستراتیژییهیان نهما‪ ،‬ئهگهر‬ ‫ئێوه پشتگیریمان نهکهن‪ ،‬بۆ یۆنان و بۆ‬ ‫تهواوی ئهوروپایش کارێکی خراپ دهبێت‪.‬‬ ‫ڕاستییهکهیشی وههایه و ل��هو دواییهدا‬ ‫دهیبینین که تورکیا باوهش بۆ کوردهکان‬ ‫دهگرێتهوه و دهیهوێت لهو بارهیهوه سوودی‬ ‫زۆر له کورد وهربگرێت‪ .‬له کتێبهکهمدا‬ ‫باسم لهم شتانه ک��ردووه‪ .‬دهم��هوێ شتێک‬ ‫بڵێم‪ ،‬نهک له ڕووی ڕییایی و له ڕووی‬ ‫پیاههڵدانی ههرزانهوه‪ ،‬نه ئهو شتی وههای‬ ‫دهوێت و نه منیش شتی وهها دهکهم‪ ،‬بهاڵم‬ ‫به راستی ئهمڕۆ ئۆجاالن له میزۆپۆتامیا و‬ ‫له ڕۆژههاڵتی ناوهڕاستدا‪ ،‬به ئهزموونترین‬ ‫و خاوهنی زۆرترین زانیاری و ئاگایی قوڵه‪،‬‬ ‫ئهو کاریزماترین سهرۆکی سیاسییه‪.‬‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪7‬‬

‫پەرلەمانتاران دەبنە ماڵ بەسەر کاندیدەکانەوە‬ ‫کاندیدەکان باجی بەڵێنی جێبەجێنەکراوی پەرلەمانتاران دەدەن و دەنگدەرانیش دەڵێن سەختە‬ ‫ئیتر متمانە بە»بڵقی سەر ئاو» بکەن‪.‬‬

‫شەقامێکی سلێمانی لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردن‬ ‫نەجات ئەحمەد‪ ،‬هەولێر‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردنهکانى ئهنجومهنى‬ ‫نوێنهرانى عێراق پێى ن��اوهت��ه ههفتهى‬ ‫سێیهمهوه‪ ،‬سهرجهم حزبهکان له ههوڵى‬ ‫ئ��هوهدان‪ ،‬زۆرترین بانگهشه ئهنجام بدهن‬ ‫و متمانهى ه��اواڵت��ی��ان بهدهستبهێنن‪،‬‬ ‫لهبهرامبهردا بهشێکى هاواڵتیان دودڵن له‬ ‫کارنامهو بهرنامهى کاندید و حزبهکان‪.‬‬ ‫بهشێک له هاواڵتیانى کوردستان‪ ،‬ئاماژه‬ ‫بۆ ئهوه دهک��هن دهنگدان به کاندیدهکانى‬ ‫پ��هڕل��هم��ان‪ ،‬تهنها س��ودى چهند کهسێکى‬ ‫تێدایهو پێى دهوڵهمهند دهب��ن‪ ،‬بهشێکى‬ ‫تریش هێما بۆ ئهوه دهک��هن بوونى کورد‬ ‫له بهغدا بۆ پارێزگارى کردن له دهستوور‬ ‫گرنگه و دهبێت سهنگ و قورسایی خۆى‬ ‫ههبێت‪.‬‬ ‫ئ��وم��ێ��د م��ح��هم��هد ب�����هدهم ل��ێ��خ��وری��ن��ى‬ ‫تەکسیەکەیەوە‪ ،‬ج��ار ج��ار سهیرى وێنه‬ ‫ه��هڵ��واس��راوهک��ان��ى ک��ان��دی��دەک��ان��ی س��هر‬ ‫شهقامهکانى دهکردو دەیوەت «ئەمجارە دڵم‬ ‫رەقەو دەنگ نادەم»‪.‬‬ ‫ئ��وم��ێ��د ت���هم���هن���ی ‪ 34‬س�����اڵ‪ ،‬ل���ە سێ‬ ‫هەڵبژاردنی پێشوودا دەنگی داوە‪ ،‬بەاڵم‬ ‫ئێستا بیریکردووەتەوە کە بایکۆتکردنی‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن وەک��و س��زای��ەک بەکاربێنێت‬ ‫بەرامبەر بە حزبەکان و کاندیدە نوێیەکان‪.‬‬ ‫ئومێد ههناسهیهکى ههڵکێشاو وتیشى‬ ‫«راسته ئهوانه کاندیدی شارهکهى خۆمان‬ ‫(هەولیرن) و پێویسته له بهغدا پارێزگارى‬ ‫له مافهکانمان بکهن‪ ،‬بهاڵم من هیچم لێیان‬ ‫نهبینیوه بۆ ئهو میللهتهى بکهن و ئهوهى‬ ‫دهی��ک��هن ب��ۆ گیرفانى خۆیانه و ئێمهش‬ ‫زهقهى چاومان دێت و سهیریان دهکهین»‬ ‫بە تەنها ئومید رەشبین نیە بەرامبەر‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی داه���ات���ووی ئ��ەن��ج��وم��ەن��ی‬

‫نوێنەرانی عێراق کە بڕیارە لە ‪١٢‬ی ئایار‬ ‫بەڕێوەبچێت‪ ،‬بەڵکو بەشێک لە هاواڵتیان‬ ‫س��اردو س��ڕن و هێشتا کارتی دەنگدانیان‬ ‫وەرن���ەگ���رت���ووەت���ەوە‪ .‬ئ��ەگ��ەرچ��ی هێشتا‬ ‫کەسانیک هەن گەشبینن بە هەڵبژاردن‪.‬‬ ‫ک��هی��وان ئ��هح��م��هد‪ ،‬ت��هم��هن ‪ 45‬س��اڵ ‪ ،‬له‬ ‫وێستگهیهکى پاسى ناو شار له چاوهڕوانى‬ ‫پڕبوونى پ��اس ب��وو هێماى ب��ۆ ئ��هوهک��رد‬ ‫پێشتر به تامهزۆرییهوه چاوهروانى ئهوهى‬

‫لیستەکان ههموویان‬ ‫شازى بهرنامهیان‬ ‫ههیه‪ ،‬بهاڵم ئایا کام‬ ‫حزب بهپێى بهرنامهى‬ ‫کارى لیستهکانیان کاتێ‬ ‫دهچێت بۆ بهغدا کار‬ ‫دهکات‬ ‫ک���ردوه ک��ه بتوانێت دهن��گ ب���دات‪ ،‬ب��هاڵم‬ ‫«خراپى» ئهداى نوێنهرانى کورد له بهغدا‬ ‫ساردى کردووهتهوه‪.‬‬ ‫کهیوان بە‪ ‬وت «لیستەکان ههموویان‬ ‫شازى بهرنامهیان ههیه‪ ،‬بهاڵم ئایا کام حزب‬ ‫بهپێى بهرنامهى کارى لیستهکانیان کاتێ‬ ‫دهچێت بۆ بهغدا کار دهکات؟ کاتێ بهغدا‬ ‫م��ووچ��هى ههرێمی ب��ڕى‪ ،‬ب��هاڵم بهڕاستى‬ ‫پهرلهمانتارهکانى کورد هیچیان نهکرد»‪.‬‬ ‫خ��راپ��ى ب��ار و دۆخ��ى ئ��اب��وورى ههرێمى‬

‫فۆتۆ‪ :‬‬ ‫ک��وردس��ت��ان‪ ،‬بهشێک ل��ه هاواڵتیانیان له‬ ‫بانگهشهى ههڵبژاردن و چوون بۆ دهنگدان‬ ‫س���اردک���ردووهت���هوهو ب��هب��ڕواى ئ��هوان��هى‬ ‫بڕیاریان داوه بهشدارى ههڵبژاردن نهکهن‪،‬‬ ‫م���اوهى ‪ ٢7‬ساڵه ئ��هم حزبانهى ههرێمى‬ ‫کوردستان‪ ،‬بۆ سودى خۆیان ههوڵ دهدهن‪.‬‬ ‫ههڵبژاردنهکانى ئهنجومهنى نوێنهرانى‬ ‫ع��ێ��راق‪ ،‬ک��ه ب��ڕی��ار وای���ه ل��ه ‪١٢‬ى ئ��ای��ار‬ ‫ئهنجامبدرێت‪ ،‬چهند لیستێک کێبڕکێ‬ ‫ل��هس��هر ‪ 43‬ک��ورس��ى پارێزگاکانى هەرێم‬ ‫دهک��هن‪ ،‬له پارێزگاى کهرکوک و دیاله و‬ ‫نهینهواش لیسته کوردییهکان بهشدارن‪.‬‬ ‫سکااڵ نامۆ ژنێکی تهمهن ‪ 40‬ساڵی قژ ماش‬ ‫و برنجییە‪ ،‬بهدیار عهرهبانهیهکى سهوزهو‬ ‫میوهوه خهریکى ههڵبژاردنى سهوزهکانى‬ ‫ب��هردهس��ت��ى ب��وو‪ ،‬ئ��هو زۆر ت��ووڕهب��وو له‬ ‫حزبهکان به پهیامنێرهکهى هاواڵتى وت‬ ‫«ئهمن له جیاتى ئهوان شهرم لهخۆم دهکهم‪،‬‬ ‫کاتێ دهبینم وێنهى خۆیان ههڵواسیوهو‬ ‫داواى دهنگمان لێ دهکهن‪ ،‬ئاخر پێمناڵین‬ ‫ئهوانه ئهو ‪ ٢7‬ساڵه چیان بۆئێمه کردووه تا‬ ‫دیسانهوه دهنگیان پێبدهین؟»‬ ‫س��ک��ااڵ ب���هدهم ههڵبژارندنى س��هوزهک��ان‪،‬‬ ‫دهستى بۆ قژى بردو وتی «ئهوهتا سهرم‬ ‫وا تاڵى سپى تێکهوتووهو هیچیان بۆمن‬ ‫نهکردووه‪ ،‬ئاخر کوا مافى من؟ کێ حیساب‬ ‫بۆ من دهکات‪ ،‬بۆیه بڕیارمداوه ئهمجاره‬ ‫پهنجهیان لهمهرهکهبى بۆ نهنێم‪ ،‬چونکه‬ ‫بهڕاستى جگه له زیان سودم لێیان نهدیتیه«‬ ‫ئهو ژنه سهر ماش و برنجییه به پێکهنیهوه‪،‬‬ ‫وتیشى» ئائا لۆ گیرفانى پڕکردنى خۆیان‬ ‫هیچ عهیبیان نیه«‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم ب��ۆ س��هع��دى ئ��هح��م��هدی دوک��ان��دار‬ ‫مەسەلەکە بە جۆرێکی ت��رە‪ ،‬ئەو لهسهر‬ ‫کورسییهکى نێو دوک��ان��هک��هى خهریکى‬ ‫راییکردنى موشتهرییهکانى ب��وو‪ ،‬کاتێ‬ ‫قسهى بۆ ه��اواڵت��ى ک��رد به گهشبینیهوه‬

‫قسهى دهک��رد و وتى «من دونیا دی��دهم و‬ ‫کورد له مێژهوه تووشى ههورازو نشێو بووه‪،‬‬ ‫بۆیه ئهمجارهش راست دهبێتهوه«‪.‬‬ ‫ب��هب��ڕواى س��هع��دى پێویسته ک���ورد به‬ ‫گڕوتینهوه بهشدارى ههڵبژاردنهکان بکات‬ ‫«راسته ئهوانهى خۆمان کهموکوڕییان زۆره‬ ‫و گلیهیمان لێیان ههیه‪ ،‬بهاڵم ههر بۆ ئێمهى‬ ‫ک��ورد پێویسته جارێکى دیکه متمانهیان‬ ‫پێبکهین و تا بچن له بهغدا بهرگرییمان‬

‫من دونیا‬ ‫دیدهم و کورد‬ ‫له مێژهوه تووشى‬ ‫ههورازو نشێو‬ ‫بووه‪ ،‬بۆیه‬ ‫ئهمجارهش راست‬ ‫دهبێتهوه‬ ‫لێبکهن»‬ ‫بەالم بهبڕواى ئهحمهد عومهر‪ ،‬که له یهکێک‬ ‫قوتابخانهکانى شارى ههولێر مامۆستایه‪،‬‬ ‫ڕەشبینە ب��ەوەی ئهمجاره کورد له بهغدا‬ ‫رۆڵێکى کاریگهرى ههبێت‪« ،‬لهبهرئهوهى له‬ ‫ئێستادا بهغدا بههێزتره له ههرێم و بهغدا‬ ‫وەک��و پارێزگا سهیرى شارهکانى ههرێم‬ ‫دهکات نهوهک وهک ههرێمێک»‪.‬‬ ‫ل��هب��ارهى متمانهدانهوه به کاندیهکان و‬ ‫چوونیان بۆ بهغدا‪ ،‬ئهحمهد عومهر بە‬

‫‪ ‬وت «ب���ڕوا ب��وون ب��ه کاندیدهکان‬ ‫و بهڵێنهکانیان کارێکى سهخته‪ ،‬لهبهر‬ ‫ئ��هوهى لهماوهى راب���ردوودا بهڵێنهکانیان‬ ‫به دهن��گ��دهران وهک بلقى سهر ئاو واب��وو‪،‬‬ ‫زۆر ک��هم خ��اوهن��ى بهڵێنى خۆیان بوونه‬ ‫لهبهرامبهر میللهت»‪.‬‬ ‫لهئێستادا لهکۆى ‪ 3٢8‬کورسى له ئهنجومهنى‬ ‫ن��وێ��ن��هران��ى ع��ێ��راق‪ ،‬ک����ورد ‪ 64‬ک��ورس��ى‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهرانى ههیه‪ ،‬ههریهکه‬ ‫له یهکێتى و پارتى و بزوتنهوهى گۆڕان و‬ ‫کۆمهڵ و یهکگرتوو تێیدا بهشدارن‪.‬‬ ‫هەندێک لە چاودێرانی سیاسیى بە پێوستی‬ ‫دەزانن هاواڵتیان بەشداربن و دەنگ بەوانە‬ ‫بدەن کە شارهزای مادده دهستورییهکانن‪.‬‬ ‫دکتۆر محهمهد بازیانى‪ ،‬سهرۆکى سهنتهرى‬ ‫هودا بۆ لێکۆڵینهوهو ستراتیژى به هاواڵتى‬ ‫وت «پێوسته ئهوخهڵکانه متمانهیان پێى‬ ‫بکرێت و دهنگیان پێ بدرێت‪ ،‬که شارهزای‬ ‫م��ادده دهستورییهکان بێت و جۆرئهت و‬ ‫غیرهتى ههبێت و ئهوانهى لهسهر مافى‬ ‫کورد دێنه جواب»‬ ‫وت��ی��ش��ی «ه��هن��دێ��ک ک��ان��دی��د ت��هن��ی��ا بۆ‬ ‫کۆکردنهوهى دهنگ دان��راون‪ ،‬بهاڵم ئهوهى‬ ‫گرنگه دهنگ به خهڵکانێکى شارهزا بدرێت ‪،‬‬ ‫بۆ ئهم خووله شهڕ دهبێت به شهڕى دهستور‪.‬‬ ‫پێویسته هاواڵتیان بهتهنگ سندوقهکانى‬ ‫دهنگدانهوه بچن و ژمارهى کورسییهکانمان‬ ‫سهنگى مهحهکه بۆ ش��هڕى دهستوریمان‪،‬‬ ‫ب��هت��ای��ب��هت ش����ارى ک���هرک���وک و ن��اوچ��ه‬ ‫دابڕێنراوهکان‪ ،‬زهرووره بوونمان ههبێت‬ ‫لهم ناوچانهو کورد نیوهى کورسییهکانى‬ ‫ئهم شاره بیهێنێت‪ ،‬تابتوانین جارێکى دیکه‬ ‫دهسهاڵت لهم ناوچانه بگهڕێنینهوه«‬ ‫هەروەها وتی «راسته هاواڵتیان ت��وڕهن و‬ ‫زۆر بێزارن‪ ،‬ب��هاڵم پێویسته دهن��گ بدهن‬ ‫بۆ چهسپاندنى مافهکانمان له دهستوورى‬ ‫عێراق»‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫راپۆرت‌و‌بەدواداچون‬

‫دیارترین لیست و هاوپەیمانێتیەکانی هەڵبژاردنی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق‬ ‫هاوپەیمانی نیشتمانی‬

‫هاوپەیمانی فەتح‬

‫هاوپەیمانی دەوڵەتی قانون‬

‫سائرون لإلصالح‬

‫هاوپەیمانی نەسر‬

‫بەسەرۆکایەتی ئەیاد عەالوی‬

‫بەسەرۆکایەتی هادی عامری‬

‫بەسەرۆکایەتی نوری مالیکی‬

‫بەسەرۆکایەتی موقتدا سەدر‬

‫بەسەرۆکایەتی حەیدەر عەبادی‬

‫بەرەی تورکمانی‬

‫یەکێتی‬

‫پارتی‬

‫هاوپەیمانی نیشتمان‬

‫هاوپەیمانی القرار‬

‫لیست و حزبە تورکمانیەکان‬

‫نیشتمانی کوردستان‬

‫دیموکراتی کوردستان‬

‫بەسەرۆکایەتی بەرهەم ساڵح‬

‫بەسەرۆکایەتی ئوسامە نوجیفی‬

‫حه‌شدى‌ شه‌عبی‪ ‌،‬ئه‌ویش‌ سه‌رکه‌وتن‌‬ ‫به‌سه‌ر‌ داعشى‌ کردووه‌ته‌‌ ده‌ستکه‌وت‌ بۆ‌‬ ‫خۆی‪.‬‬ ‫ده‌وڵ �ه‌ت��ى‌ یاسا‌ به‌‌ سه‌رۆکایه‌تى‌ نورى‌‬ ‫مالیکى‌ س����ه‌رۆک‌ وه‌زی���ران���ى‌ پێشوو‪‌،‬‬ ‫که‌سێکى‌نزیکى‌ئێران‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتى‌ نه‌صر‌ به‌‌ سه‌رۆکایه‌تى‌‬ ‫ح �ه‌ی��ده‌ر‌ع �ه‌ب��ادى‌س �ه‌رۆک��وه‌زی��ران‌که‌‌‬ ‫له‌سه‌رجه‌م‌ پارێزگاکانیدا‌ به‌‌ هه‌رێمى‌‬ ‫کوردستانیشه‌وه‌‌کاندیدى‌هه‌یه‌‪‌.‬عه‌بادى‌‬ ‫ده‌ڵێت‌ هاوپه‌یمانێتییه‌که‌ى‌ ئه‌و‪ ‌،‬سنورى‌‬ ‫تائیفى‌و‌مه‌زهه‌بى‌به‌زاندوه‌و‌له‌هه‌موو‌‬ ‫نه‌ته‌وه‌‌و‌مه‌زهه‌بێک‌کاندیدى‌هه‌یه‌‪.‬‬ ‫ک���وردی���ش‌ج��گ �ه‌‌ل���ه‌‌ه��اوپ�ه‌ی��م��ان��ێ��ت��ى‌‬ ‫نیشتیمانی‌ ب�ه‌‌ سه‌رۆکایه‌تى‌ به‌رهه‌م‌‬ ‫س��اڵ��ح‪‌،‬ک��ه‌‌ت �ه‌ن��ه��ا‌ب��ۆ‌ن��اوچ��ه‌‌کێشه‌‌‬ ‫له‌سه‌ره‌کان‌ پێکهێنراوه‌‪ ‌،‬ه�ه‌ر‌ حزبیک‌‬ ‫لیستى‌ خ��ۆى‌ هه‌یه‌و‌ هاوپه‌یمانێتیان‌‬ ‫پیکنه‌هێناوه‌‌ ب �ه‌ه��ۆى‌ ناکۆکى‌ نێوان‌‬ ‫الیه‌نه‌کان‌ له‌‌ دواى‌ ریفراندۆمه‌وه‌‪ ‌،‬جگه‌‌‬ ‫ل �ه‌‌ن��اوچ �ه‌‌کێشه‌‌ل �ه‌س �ه‌ره‌ک��ان‌ک �ه‌‌سێ‌‬ ‫ح��زب‌ هاوپه‌یمانێتییه‌کان‌ پێکهێناوه‌‌‬ ‫له‌ده‌ره‌وه‌ى‌حزبه‌‌ده‌سه‌اڵتداره‌کانن‪.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتى‌ التچامن‌ پ��ارێ��زگ��ارى‌‬ ‫پ��ێ��ش��ووى‌ ن �ه‌ی��ن �ه‌وا‌ ئ�ه‌س��ی��ل‌ نوجێفى‌‬ ‫و‌ ب��راک �ه‌ى‌ ئوسامه‌‌ نوجێفى‌ جیگرى‌‬ ‫سه‌رکۆمار‌ پێکیان‌ هێناوه‌‌ که‌‌ سونه‌ن‌ و‌‬ ‫خه‌ڵکى‌موسڵن‪‌.‬که‌‌له‌‌‪‌١١‬قه‌واره‌ى‌سیاسى‌‬ ‫پێکدێت‌که‌‌سونه‌ن‪.‬‬

‫هاوپه‌یمانى‌ (الوگنیه‌)‌ ل�ه‌‌ ‪ ‌٢6‬ق��ه‌واره‌‌‬ ‫پێکهاتوه‌‪‌،‬که‌‌ئه‌یاد‌عه‌الوى‌سه‌رۆکایه‌تى‌‬ ‫ده‌ک����ات‌و‌س �ه‌ل��ی��م‌ج��ب��ورى‌س �ه‌رۆک��ى‌‬ ‫پ���ه‌رل���ه‌م���ان‌ ک �ه‌س��ێ��ک��ى‌ دی������ارى‌ نێو‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌که‌یه‌‪ ‌،‬زۆرینه‌یان‌ سونه‌ن‌‬ ‫جگه‌‌له‌‌ئه‌یاد‌عه‌الوى‌که‌‌جێگرى‌سه‌رۆک‌‬ ‫کۆمار‌و‌سه‌رۆکوه‌زیرانى‌پێشووى‌عێراق‌‬ ‫له‌‌سه‌رده‌مى‌حوکمى‌کاتى‌سالێ‌‪‌٢٠٠٥‬که‌‌‬ ‫سیاسییه‌کى‌ دی��ارى‌ عێراقه‌‌ ئه‌گه‌رچى‌‬ ‫شیعه‌یه‌‪ ‌،‬به‌اڵم‌ که‌سێکى‌ مه‌زهه‌بى‌ نیه‌و‌‬ ‫سکۆالر‌ و‌ لیبراڵه‌‌ له‌‌ هه‌ڵبژاردنه‌کانى‌‬ ‫پ��ێ��ش��وش��دا‌ه��اوپ �ه‌ی��م��ان��ێ��ت��ى‌ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌‬ ‫سونه‌کاندا‌به‌ستوه‌‪.‬‬ ‫لیستى‌ (االس��ت��ق��ام�ه‌)‌ ب �ه‌‌ سه‌رۆکایه‌تى‌‬ ‫م��وق��ه‌ت��دا‌س����ه‌در‌ک �ه‌س��ای �ه‌ت��ى‌دی���ارى‌‬ ‫شعه‌کان‪ ‌،‬ئه‌و‌ نه‌ڕۆیشتووه‌ته‌‌ نێو‌ هیچ‌‬ ‫هاوپه‌یمانێتییه‌که‌وه‌‪‌.‬‬ ‫هاوپه‌یمانێتى‌ فه‌تح‌ ‪ ‌١٨‬ق���ه‌واره‌ى‌ له‌‌‬ ‫خۆگرتوه‌‌ به‌‌ سه‌رۆکایه‌تى‌ هادى‌ عمارى‌‬ ‫س���ه‌رۆک���ى‌ری���ک���خ���راوى‌ب����ه‌در‌ل �ه‌گ �ه‌ڵ‌‬ ‫گ��رووپ�ه‌ک��ان��ى‌ ت��رى‌ ح �ه‌ش��دى‌ شه‌عبى‪‌،‬‬ ‫له‌وانه‌‌(عصائب‌أهل‌الحق)‌که‌‌گرووپێکى‌‬ ‫توندڕه‌ون‪.‬‬ ‫پێشتر‌ س��ون��ه‌ک��ان‌ داوای�����ان‌ ک��ردب��وو‌‬ ‫ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن‌ دواب��خ��رێ��ت‌ ت��اک��و‌ هه‌موو‌‬ ‫ئاواره‌کان‌ ده‌گه‌ڕێننه‌وه‌‌ شاره‌کانیان‌ که‌‌‬ ‫زی��ات��ر‌ ل�ه‌‌ ‪ ‌٣‬ملیۆن‌ که‌سیان‌ ل�ه‌‌ ش�ه‌ڕى‌‬ ‫داع��ش‌ ئ��اواره‌ب��وو‌ و‌ هێشتا‌ هه‌ندێکیان‌‬ ‫نه‌گه‌ڕاونه‌ته‌وه‌‪.‬‬

‫‌‪‬‬ ‫ب���ڕی���اره‌‌ ل��ه‌‌ ‪ ‌٢٠١٨/٥/١٢‬ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن��ى‌‬ ‫ئه‌نجومه‌نى‌ نوێنه‌رانى‌ عێراق‌ به‌ڕێوه‌‌‬ ‫بچێت‌ و‌ ئه‌مه‌‌ چواره‌مین‌ هه‌ڵبژاردنى‌‬ ‫په‌رله‌مانه‌‪ ‌،‬دواى‌ ش��ه‌ڕى‌ ئ��ازادک��ردن��ى‌‬ ‫ع��ێ��راق‌ل �ه‌الی �ه‌ن‌ئ�ه‌م�ه‌ری��ک��اوه‌‌ل�ه‌‌‪‌٢٠٠٣‬‬ ‫ه�ه‌روه‌ه��ا‌ دووه‌م‌ هه‌ڵبژاردنه‌‌ که‌‌ دواى‌‬ ‫کشانه‌وه‌ى‌هێزه‌کانى‌ئه‌مه‌ریکا‌له‌‌عێراق‌‬ ‫له‌‌دواى‌ساڵى‌‪‌٢٠١١‬به‌ڕێوه‌بچێت‪.‬‬ ‫ئ��ه‌م‌ ه �ه‌ڵ��ب��ژاردن �ه‌‌ له‌کاتێکدایه‌‌ ک �ه‌‌ ‪‌٨‬‬ ‫مانگ‌ تێده‌په‌ڕێت‌ به‌‌ سه‌ر‌ ریفراندۆمه‌‌‬ ‫سه‌رنه‌گرتووه‌که‌ى‌ هه‌رێمى‌ کوردستان‌‬ ‫بۆ‌ جیابونه‌وه‌‌ له‌‌ عێراق‌ و‌ دوات��ر‌ له‌‌‬ ‫ده‌س��ت��دان��ى‌ ک �ه‌رک��وک‌ و‌ ن��اوچ �ه‌‌ کیشه‌‌‬ ‫ل�ه‌س�ه‌ره‌ک��ان��ى‌ ن��ێ��وان‌ ه �ه‌رێ��م‌ و‌ به‌غدا‌‬ ‫به‌پێى‌ماده‌ى‌‪١٤٠‬ى‌ده‌ستور‪‌،‬که‌‌‪‌٣‬هه‌فته‌‌‬ ‫دواى‌ ری��ف��ران��دۆم�ه‌ک�ه‌‌ ل �ه‌‌ ده‌س��ت��ى‌ دا‪‌،‬‬ ‫به‌اڵم‌ ئێستا‌ کورد‌ به‌شدارى‌ ده‌که‌نه‌وه‌و‌‬ ‫ده‌ڵێن‌بۆ‌ئه‌وه‌ى‌بونى‌خۆیان‌بسه‌لمێنن‌‬ ‫ل �ه‌‌ب��ه‌غ��داو‌ل �ه‌‌رێ��گ �ه‌ى‌ده‌س���ت���ووره‌وه‌‌‬ ‫مافه‌کانیان‌ده‌سته‌به‌ر‌بکه‌ن‪.‬‬ ‫هه‌روه‌ها‌ئه‌م‌هه‌ڵبژاردنه‌‌له‌کاتێکدایه‌‌که‌‌‬ ‫‪ ‌6‬مانگ‌ تێده‌په‌ڕێت‌ به‌سه‌ر‌ راگه‌یاندنى‌‬ ‫کۆتایى‌ هاتنى‌ داعش‌ له‌‌ الیه‌ن‌ حه‌یده‌ر‌‬ ‫ع��ه‌ب��ادى‌س����ه‌رۆک‌وه‌زی����ران����ه‌وه‌‪‌،‬ه�ه‌ر‌‬ ‫ب�ه‌م‌ بۆنه‌یه‌شه‌وه‌‌ هاوپه‌یمانێتییه‌کى‌‬ ‫دروس��ت��ک��ردووه‌‌ب �ه‌‌ن��اوى‌«ال��ن��ص��ر»‌به‌‌‬ ‫ماناى‌ سه‌رکه‌وتن‪ ‌،‬وه‌کو‌ ئاماژه‌یه‌ک‌ بۆ‌‬

‫سه‌رکه‌وتن‌به‌سه‌ر‌داعشدا‪.‬‬ ‫ئه‌گه‌رچى‌ داعش‌ شاره‌کانى‌ عێراقى‌ له‌‌‬ ‫ده‌س��ت��داوه‌‪‌،‬ب �ه‌اڵم‌هێشتا‌وه‌ک��و‌گ��رووپ‌‬ ‫وده‌سته‌ى‌ بچوک‌ له‌ناوچه‌‌ سونییه‌کانی‌‬ ‫ع��ێ��راق‌م���اون‌ک��ه‌‌ده‌ک���ه‌ون���ه‌‌ب��اک��ورى‌‬ ‫رۆژئ��اواى‌ عێراق‌ که‌‌ هاوسنوره‌‌ له‌گه‌ڵ‌‬ ‫سوریا‪.‬‬ ‫ه���ه‌روه‌ه���ا‌ب�ه‌ش��ێ��ک‌ل���ه‌وان���ه‌ى‌ب�ه‌ه��ۆى‌‬ ‫ش��ه‌ڕى‌داع��ش �ه‌وه‌‌ئ���اواره‌‌ب��وون‌هێشتا‌‬ ‫ن�ه‌گ�ه‌ڕاون�ه‌ت�ه‌وه‌‌ شوێنه‌کانیان‌ به‌هۆى‌‬ ‫وێرانبونى‌شاره‌کانیان‌و‌جێگیر‌نه‌بونى‌‬ ‫ته‌واوه‌تى‌الیه‌نى‌ئه‌منی‪.‬‬ ‫عێراق‌ناتوانێت‌به‌خێرایى‌ده‌ستبکاته‌وه‌‌‬ ‫به‌‌ ئاوه‌دانکردنه‌وه‌ى‌ شاره‌کان‪ ‌،‬به‌هۆى‌‬ ‫زۆرى‌ کاولکارییه‌کان‌ و‌ هه‌روه‌ها‌ به‌هۆى‌‬ ‫ئه‌وه‌ى‌عێراق‌دووچارى‌قه‌یرانى‌ئابورى‌‬ ‫بوو‪ ‌،‬به‌هۆى‌ ئه‌و‌ ش�ه‌ڕه‌ى‌ زیاتر‌ له‌‌ سێ‌‬ ‫ساڵى‌خایاند‪‌،‬هه‌روه‌ها‌به‌هۆى‌دابه‌زینى‌‬ ‫نرخى‌ ن�ه‌وت‌ له‌‌ ‪ ‌٤‬ساڵى‌ راب���ردوودا‌ که‌‌‬ ‫عێراق‌وه‌کو‌سه‌رچاوه‌ى‌سه‌ره‌کى‌داهات‪‌،‬‬ ‫پشتى‌پێ‌ده‌به‌ستێت‪.‬‬ ‫ه �ه‌ن��دێ��ک‌ل��ه‌‌الی��ه‌ن��ه‌ک��ان‌س �ه‌رک �ه‌وت��ن‌‬ ‫به‌سه‌ر‌داعشیان‌کردووه‌ته‌‌ده‌ستکه‌وت‌و‌‬ ‫بانگه‌شه‌ى‌پێده‌که‌ن‪‌،‬هه‌ندێکیش‌مژده‌ى‌‬ ‫دابینکردنى‌ هه‌لى‌ کارى‌ ئاودانى‌ ده‌ده‌ن‌‬ ‫له‌‌ عێراقدا‌ که‌‌ خه‌ڵکه‌که‌ى‌ زۆرینه‌ى‌‬ ‫هه‌ژارن‌و‌ڕیژه‌ى‌بێکارى‌تێدا‌به‌رزه‌‪.‬‬ ‫ل���ه‌گ���ه‌ڵ‌ئ���ه‌وه‌ش���دا‌ل��ی��س��ت‌و‌ق����ه‌واره‌‌‬ ‫سیاسییه‌کان‪ ‌،‬به‌‌ ج��ۆرێ‌ له‌‌ جۆره‌کان‌‬

‫لیست و قهواره‬ ‫سیاسییهکان‪ ،‬به‬ ‫جۆرێک له جۆرهکان‬ ‫دابهش بوون بهسهر‬ ‫ملمالنێى هێزه‬ ‫ئیقلیمییهکان‬ ‫داب��ه‌ش‌ ب��وون‌ ب�ه‌س�ه‌ر‌ ملمالنێى‌ هێزه‌‌‬ ‫ئیقلیمییه‌کان‪ ‌.‬عێراق‌ پشتیوانى‌ زۆرێک‌‬ ‫له‌‌ شیعه‌کان‌ ده‌ک��ات‪ ‌،‬تورکیاو‌ سعودیه‌‪‌،‬‬ ‫س��ون��ی��ی �ه‌ک��ان‪‌،‬ئ �ه‌م �ه‌ری��ک��اش‌ح �ه‌ی��ده‌ر‌‬ ‫ع���ه‌ب���ادى‌ پ��ێ‌ م �ه‌ق��ب��ول �ه‌و‌ پشتگیرى‌‬ ‫ده‌ک��ات‪ ‌،‬ئه‌گه‌رچى‌ شیعه‌یه‌و‌ له‌‌ حزبى‌‬ ‫ده‌عوه‌دایه‌‌ به‌اڵم‌ شیعه‌یه‌کى‌ مه‌زهه‌بى‌‬ ‫نییه‌‪‌،‬هاوشێوه‌ى‌نورى‌مالیکى‌که‌‌نزیکه‌‌‬ ‫ل �ه‌‌ئ��ێ��ران‌و‌خ��واس��ت��ى‌ئ��ێ��ران‌ئ�ه‌وه‌ی�ه‌‌‬ ‫ئه‌وانه‌ى‌که‌‌نزیکن‌له‌‌خۆیه‌وه‌‌براوه‌بن‪‌،‬‬ ‫له‌‌ نێویشیاندا‌ ه��ادى‌ عامرى‌ سه‌رۆکى‌‬ ‫رێکراوى‌ ب �ه‌درو‌ که‌سایه‌تى‌ دی��ارى‌ نێو‌‬

‫ژماره (‪ )1752‬چوارشهممه ‪2018/5/2‬‬

‫چاوپێکەوتن‬

‫‪9‬‬

‫رزگار ئهژى سهرۆکى لیستى پارتى له پارێزگاى سلێمانى‪:‬‬

‫داکۆکى لهو مافانه دهکهین که راستهوخۆ پهیوهندى‬ ‫بهقوتى خهڵک و مافى هاواڵتیبوونهوه ههیه‬ ‫‌‪‬‬ ‫رزگار ئهژى کاندیدى ژماره یهک له‬ ‫لیستى پارتى دیموکراتى کوردستان‬ ‫پارێزگاى سلێمانى‪ ،‬له چاوپێکهوتنێکى‬ ‫دا لهگهڵ رۆژنامهى هاواڵتى‪،‬‬ ‫رایدهگهیهنێت ههموو ههوڵێک دهدات‬ ‫تا کورد له بهغدا زیاتر یهکگرتوو بن‪،‬‬ ‫سهبارهت بهوهى گهر دهربچن چى بۆ‬ ‫خهڵکى دهکهن دهڵێت ناتوانین بڵێن‬ ‫جاده بۆ خهڵک قیر دهکهین‪ ،‬بهاڵم‬ ‫داکۆکى لهو مافانه دهکهین که‬ ‫راستهوخۆ پهیوهندى بهقوتى خهڵک و‬ ‫مافى هاواڵتیى بونهوه ههیه‪ .‬لهبارهى‬ ‫ئهوهى پهرلهمانتارانى خولى پێشوو‬ ‫تاچهند چاالک بوون‪ ،‬رزگار ئهژى‬ ‫وتى تهنها یهک دوو فراکسیۆنى زۆر‬ ‫موعهیهن‪ ،‬نهک کارا نهبوون بهڵکو‬ ‫خۆشیان فرۆشتووه‪ ،‬ئێمه دهمانهوێت‬ ‫رێ لهو سازشکارییه بگرین و ههوڵ‬ ‫دهدهین سیفاتى خۆفرۆشى بهێنینه‬ ‫دهرهوه‪ ،‬ئهگهر پێمان بکرێت‪.‬‬ ‫‪ :‬چ ب��هرن��ام��هی��هک��ت ه��هی��ه وهک��و‬ ‫کاندیدێکى پ��ارت��ى ک��هدهت��هوێ��ت بچیته‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق؟‬ ‫رزگ��ار‌ ئ �ه‌ژى‪ ‌:‬له‌راستیدا‌ هه‌موو‌ کاندێک‌‬ ‫ب �ه‌رن��ام �ه‌ى‌خ���ۆى‌ه �ه‌ی �ه‌‪‌،‬ب���ه‌اڵم‌ل�ه‌ژێ��ر‌‬ ‫رۆش��ن��ای��ى‌ ب �ه‌رن��ام �ه‌ى‌ حیزبه‌که‌یدایه‌‪‌،‬‬ ‫کارنامه‌ى‌ پارتى‌ دیموکراتى‌ کوردستان‌‬ ‫له‌‌ئه‌وله‌ویاتى‌ کاره‌کانم‌ دای �ه‌‌ و‌ هه‌وڵ‌‌‬ ‫و‌ کۆششى‌ ت��ه‌واو‌ ده‌ده‌م‌ له‌گه‌ڵ‌‌ ت �ه‌واوى‌‬ ‫ئ�ه‌و‌ هه‌ڤاڵ‌‌ و‌ هاوڕێیانه‌ى‌ له‌گه‌ڵمان‌ بۆ‌‬ ‫جێبه‌جێکردنى‌ ئ�ه‌و‌ کارنامه‌یه‌‪ ‌،‬ئ�ه‌وه‌ى‌‬ ‫که‌‌ الى‌ خۆمه‌وه‌‌ هه‌بێت‌ بۆ‌ هه‌وڵدان‌ بۆ‌‬ ‫ریکخستنى‌ته‌بایى‌نێوان‌فراکسیۆنه‌کان‌و‌‬ ‫ئه‌ندامانى‌ فراکسیۆنه‌کانى‌ کورد‌ له‌به‌غدا‌‬ ‫ئ�ه‌م�ه‌ش‌ وه‌ک��و‌ هه‌وڵێکى‌ شه‌خسى‌ خۆم‌‬ ‫ده‌بێت‌ یه‌کێکى‌ تر‌ ده‌بێت‌ له‌ئه‌وله‌ویاتى‌‬ ‫کاره‌کانى‌ ترم‌ که‌‌ به‌روحێکى‌ برایانه‌‌ و‌‬ ‫کوردانه‌‌ له‌فراکسیۆنه‌کان‌ نزیکببینه‌وه‌‌‬ ‫و‌پ��ێ��ک �ه‌وه‌‌ک���ار‌ب��ک �ه‌ی��ن‌و‌پ �ه‌ی��وه‌ن��دى‌‬ ‫توندوتۆڵمان‌ هه‌بێت‌ بۆ‌ ه�ه‌ر‌ ئه‌گه‌رێک‌‬ ‫که‌‌ رووب �ه‌روى‌ کورد‌ ببێته‌وه‌‌ له‌رێى‌ ئه‌و‌‬ ‫پرۆژه‌‌یاسایانه‌ى‌له‌‌ئه‌نجومه‌نى‌نوێنه‌ران‌‬ ‫گفتوگۆى‌له‌سه‌ر‌ده‌کرێت‪.‬‬ ‫‪ :‬چۆن کار لهسهر کارنامهکانى پارتى‬ ‫دهک���هن؟ بهتایبهت ئ��هوان��هى پهیوهندى‬ ‫راستهوخۆى به ژیانى هاواڵتیانى کوردهوه‬ ‫ههیه؟‬ ‫رزگ��ار‌ ئ�ه‌ژى‪ ‌:‬ئ�ه‌وه‌ى‌ په‌یوه‌ندى‌ به‌ژیانى‌‬ ‫خه‌ڵکه‌وه‌‌ هه‌یه‌‪ ‌،‬ته‌نها‌ له‌ئه‌ستۆى‌ پارتى‌‬ ‫دیموکراتى‌ کوردستاندا‌ نییه‌‪ ‌،‬ئه‌گه‌رچى‌‬ ‫ئه‌مڕۆ‌له‌چوارچێوه‌ى‌هه‌رێمى‌کوردستاندا‌‬ ‫ل �ه‌ب �ه‌رئ �ه‌وه‌ى‌ پ��ارت��ى‌ حیزبى‌ یه‌که‌مه‌و‌‬ ‫له‌ده‌سه‌اڵتدایه‌‌ هه‌ندێ‌ الیه‌نى‌ سیاسى‌ بۆ‌‬ ‫بانگه‌شه‌ى‌ هه‌ڵبژاردن‌ پارتى‌ پێ‌ تاوانبار‌‬ ‫ده‌که‌ن‪ ‌،‬ئه‌گه‌رنا‌ خۆیان‌ زۆر‌ باش‌ ده‌زانن‌‬ ‫ک�ه‌‌پ��ارت��ى‌زۆر‌ب��اش‌م��ام�ه‌ڵ�ه‌ى‌ک��ردووه‌‌‬ ‫ل �ه‌و‌ روه‌وه‌‪ ‌،‬ه�ه‌ن��دێ‌ ل�ه‌الی�ه‌ن�ه‌ک��ان‌ باش‌‬ ‫ده‌زان��ن‌ که‌‌ خۆیان‌ هۆکاربوون‌ بۆ‌ برینى‌‬ ‫قوتى‌ هاواڵتیان‌ و‌ له‌مپه‌ر‌ دروستکردن‌‬ ‫بۆ‌ هه‌نگاوه‌کانى‌ ب��ه‌ره‌و‌ پێشچونى‌ ئه‌م‌‬ ‫حکومه‌ته‌‪.‬‬

‫هه‌ندێ‌ الی �ه‌ن‌ به‌‌ دڵپیسیانه‌‌ مامه‌ڵه‌یان‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌به‌غدا‌کردووه‌‌و‌رێنمویى‌ده‌سه‌اڵتى‌‬ ‫به‌غدایان‌کردووه‌‌بۆ‌دژایه‌تى‌کردنى‌ئه‌م‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪‌.‬‬ ‫‪ :‬وهک ک��ان��دی��دێ��ک ل��هپ��ارێ��زگ��اى‬ ‫سلێمانى‪ ،‬بهرنامهت چییه بۆ شارهکهت ؟‬ ‫رزگ��ار‌ ئ �ه‌ژى‪ ‌:‬ئێمه‌‌ له‌په‌رله‌مانى‌ عێراق‌‬

‫ئهگهر ههندێ له‬ ‫فراکسیۆنهکان یان‬ ‫ئهندامانیان بهتهمان‬ ‫کێشهکانى ناوخۆى ههرێم‬ ‫بکهنه بهیاننامه بیخوێننهوه‬ ‫له پهرلهمانى عێراق ئهو‬ ‫عهقڵییهته خراپه‬ ‫ناتوانین‌بڵێن‌جاده‌‌بۆ‌خه‌ڵک‌قیر‌ده‌که‌ین‪‌،‬‬ ‫ب��ه‌اڵم‌ داک��ۆک��ى‌ل �ه‌و‌مافانه‌‌ده‌ک �ه‌ی��ن‌که‌‌‬ ‫راسته‌وخۆ‌ په‌یوه‌ندى‌ به‌قوتى‌ خه‌ڵک‌ و‌‬ ‫مافى‌هاواڵتیى‌بونه‌وه‌‌هه‌یه‌‪‌،‬ئێمه‌‌ئه‌گه‌ر‌‬ ‫له‌چوارچێوه‌ى‌عێراقدا‌بمێنینه‌وه‌‌هه‌موان‌‬ ‫به‌‌ک��وردو‌ع�ه‌ره‌ب‌و‌سونه‌‌و‌شیعه‌وه‌‌به‌‌‬ ‫پێکهاته‌کانى‌تریشه‌وه‌‌پابه‌ند‌بین‌به‌و‌ماده‌‌‬

‫ده‌ستورییانه‌ى‌ که‌‌ له‌سه‌دا‌ ‪80‬ى‌ هاواڵتیانى‌‬ ‫ع��ێ��راق‌ ده‌ن��گ��ی��ان‌ پ��ێ��داوه‌‪ ‌،‬کاره‌ساته‌که‌‌‬ ‫ئه‌وه‌یه‌‌ئه‌م‌حکومه‌ته‌‌که‌خۆى‌په‌رله‌مانى‌‬ ‫ه�ه‌ی�ه‌‌ دواى‌ مه‌رجه‌عیه‌تێک‌ ک �ه‌وت��ووه‌‌‬ ‫ل �ه‌‌ ده‌ره‌وه‌ى‌ ده‌س��ت��ور‌ ک �ه‌‌ په‌رله‌مانت‌‬ ‫هه‌یه‌‌ ده‌ورى‌ مه‌رجه‌عییه‌تت‌ بۆچییه‌؟‪‌،‬‬ ‫ئ �ه‌م‌ حکومه‌ته‌‌ ک�ه‌‌ خ��ۆى‌ س��وپ��اى‌ هه‌یه‌‪‌،‬‬ ‫هه‌وڵیداوه‌‌ ‌ پێکهاته‌یه‌کى‌ ترى‌ چاکدارى‌‬ ‫دروس��ت‌ بکات‌ که‌‌ هه‌موو‌ پێوه‌ره‌کان‌ نا‌‬ ‫قانونییه‌‌ که‌‌ حه‌شدى‌ شه‌عیبیه‌‪ ‌،‬تۆ‌ که‌‌‬ ‫سوپات‌هه‌یه‌‪‌،‬حه‌شدى‌شه‌عبیت‌بۆچییه‌؟‪.‬‬ ‫‪ :‬وهک کاندیدێک چ جیاوازییهکت‬ ‫دهبێت لهگهڵ ئهندامانى خولى سێیهمى‬ ‫ئهنجومهنى نوێنهرانى عێراق؟‬ ‫رزگ����ار‌ئ����ه‌ژى‪‌:‬خ��ول��ى‌س��ێ��ی�ه‌م‌زۆرب���ه‌ى‌‬ ‫زۆرى‌ ئه‌ندامه‌کانى‌ ئه‌کتیڤ‌ و‌ کارابوون‌‬ ‫و‌ دڵسۆزانه‌‌ کاریان‌ ک��ردووه‌‪ ‌،‬ته‌نها‌ یه‌ک‌‬ ‫دوو‌ فراکسیۆنى‌ زۆر‌ موعه‌یه‌ن‌ نه‌ک‌ کارا‌‬ ‫نه‌بوون‌ بەڵکوخۆشیان‌ فرۆشتووه‌‪ ‌،‬ئێمه‌‌‬ ‫ده‌مانه‌وێت‌رێ‌له‌و‌ سازشکارییه‌‌بگرین‌و‌‬ ‫هه‌وڵ‌ده‌ده‌ین‌سیفاتى‌خۆفرۆشى‌بهێنینه‌‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪‌،‬ئه‌گه‌ر‌پێمان‌بکرێت‪.‬‬ ‫‪ :‬ئ��هو پ��ارهی��هى وهک موچهیهکى‬ ‫پ��هرل��هم��ان��ت��ارى وهری��دهگ��رێ��ت چهندى‬ ‫ل��ێ��دهب��هخ��ش��ی��ت ب���ۆ ئ����هو خ��هڵ��ک��ان��هى‬ ‫کهمدهرامهتن؟‬ ‫رزگار‌ ئه‌ژى‪ ‌:‬ئێستا‌ ئه‌ندامى‌ ئه‌نجومه‌نى‌‬ ‫سه‌رکردایه‌تیم‌ وه‌ک‌ ده‌س�ه‌اڵت‪ ‌،‬ده‌سه‌اڵتم‌‬ ‫زی��ات��ره‌‌ وه‌ک‌ له‌‌ په‌رله‌مانتارێک‌ بۆ‌ ناو‌‬ ‫ح��ی��زب�ه‌ک�ه‌ى‌ خ���ۆم‪ ‌،‬ک���ارى‌ په‌رله‌مانتار‌‬ ‫ل�ه‌چ��وارچ��ێ��وه‌ى‌ ک��ارى‌ حیزبى‌ ده‌چێته‌‌‬ ‫ده‌ره‌وه‌‪ ‌،‬ئه‌گه‌ر‌ ده‌ستکه‌وتێکیش‌ ببێت‌‬

‫ب��ۆ‌ کێیه‌‪ ‌،‬ئ�ه‌گ�ه‌ر‌ ده‌ستکه‌وتى‌ شه‌خسى‌‬ ‫بێت‌ ئ��ه‌وه‌‌ په‌یوه‌سته‌‌ ب�ه‌‌ موچه‌‌ و‌ ئه‌و‌‬ ‫ئیمتیازاته‌ى‌ ده‌درێته‌‌ ئه‌ندامى‌ په‌رله‌مان‪‌.‬‬ ‫م��ن‌ ل��ێ��ره‌‌ وه‌ک‌ س �ه‌رک��ردای �ه‌ت��ی �ه‌ک‌ هه‌ر‌‬ ‫چۆنێک‌ بێت‌ ژی��اوم‪ ‌،‬ئه‌گه‌ر‌ موچه‌که‌شم‌‬ ‫زیاد‌ بکات‌ وه‌ک‌ په‌رله‌مانتارێک‌ ده‌توانى‌‬ ‫ه��اوک��ارى‌ خه‌ڵکى‌ پێبکه‌یت‪ ‌،‬ن �ه‌ک‌ هه‌ر‌‬

‫بهنیازم‬ ‫چهند کهسێک دهستنیشان‬ ‫بکهم و هاوکارییان‬ ‫بکهم و له ئێش و‬ ‫ئازارهکانیان کهم بکهمهوه‬ ‫ئهوه به ئاواتى‬ ‫خۆم دهزانم‬ ‫پ��ارت��ی��ی�ه‌ک��ان‪ ‌،‬به‌ڵکو‌ خه‌ڵکى‌ ده‌ره‌وه‌ى‌‬ ‫حیزبه‌که‌شم‪‌،‬چونکه‌‌ده‌بینه‌‌په‌رله‌مانتارى‌‬ ‫هه‌موو‌پارێزگاى‌سلێمانى‪‌،‬به‌نیازم‌چه‌ند‌‬ ‫که‌سێک‌ ده‌ستنیشان‌ بکه‌م‌ ل�ه‌‌ ئ��ی��داره‌ى‌‬ ‫ئه‌م‌ پارێزگایه‌‌ له‌هه‌ڵه‌بجه‌‌ و‌ سلێمانى‌ و‌‬ ‫گه‌رمیان‌ و‌ راپه‌رین‌ که‌‌ ئ��اگ��ادارى‌ ژیانى‌‬ ‫هه‌ندێ‌ ک�ه‌س‌ بن‌ که‌‌ ب �ه‌داخ �ه‌وه‌‌ به‌هۆى‌‬

‫هه‌ر‌ زروفێکه‌وه‌‌ بێت‌ ده‌ستى‌ هاوکارییان‌‬ ‫ناگاتێ‪ ‌،‬به‌ڵکو‌ ئێمه‌‌ بتوانین‌ ل�ه‌ئ��ازارو‌‬ ‫له‌که‌موکوڕییه‌کان‌ که‌مبکه‌ینه‌وه‌‌ ئه‌وه‌‌ به‌‌‬ ‫ئاواتى‌خۆمى‌ده‌زانم‪.‬‬ ‫‪ :‬دهتوانن وهک پارتى دهستپێشخهربن‬ ‫بۆ ئهوهى ههموو ئهندامانى فراکسیۆنه‬ ‫جیاوازهکان له بهغدا ببنه گروپێکى باش‬ ‫بۆ ئ��هوهى دهستکهوت بهدهستبهێنن بۆ‬ ‫کورد؟‬ ‫رزگ������ار‌ئ����ه‌ژى‪:‬ئ����ه‌گ����ه‌ر‌ه���ه‌ن���دێ‌له‌‌‬ ‫فراکسیۆنه‌کان‌ یان‌ ئه‌ندامانیان‌ به‌ته‌مان‌‬ ‫ک��ێ��ش�ه‌ک��ان��ى‌ ن���اوخ���ۆى‌ ه��ه‌رێ��م‌ بکه‌نه‌‌‬ ‫به‌یاننامه‌‌ بیخوێننه‌وه‌‌ له‌‌ په‌رله‌مانى‌‬ ‫عێراق‌ ئه‌و‌ عه‌قڵییه‌ته‌‌ خراپه‌‌ و‌ گاڵته‌‌‬ ‫ب��ه‌‌ئ��ێ��م�ه‌‌ده‌ک����ه‌ن‌ک��ه‌‌ب��زان��ن‌چ �ه‌ن��ده‌‌‬ ‫دواکه‌وتووین‪ ‌،‬ئه‌و‌ عه‌قڵه‌‌ دواکه‌وتوانه‌ى‌‬ ‫به‌غدا‌ گاڵته‌‌ به‌‌ ئێمه‌‌ ده‌ک��ه‌ن‌ که‌‌ کورد‌‬ ‫ب �ه‌و‌ شێوه‌یه‌‌ له‌ناوخۆى‌ خۆیدا‌ له‌سه‌ر‌‬ ‫یه‌کترى‌ به‌یاننامه‌یه‌‌ یان‌ هه‌ر‌ قسه‌یه‌کى‌‬ ‫تر‌ ده‌که‌ن‪ ‌.‬هه‌موو‌ ئه‌و‌ کێشانه‌ى‌ هه‌مانه‌‌‬ ‫په‌یوه‌ندى‌به‌ناوخۆى‌کوردستانه‌وه‌‌هه‌یه‌‪‌،‬‬ ‫کێشه‌ى‌ ک���ورد‌ ل�ه‌ب�ه‌غ��دا‌ پ �ه‌ی��وه‌ن��دى‌ به‌‌‬ ‫ستراتیژى‌هه‌مومانه‌وه‌‌هه‌یه‌‪‌،‬له‌سه‌ره‌تاوه‌‌‬ ‫ده‌تپێشخه‌ربوون‌داوامانکرد‌با‌یه‌ک‌لیست‌‬ ‫بین‌بۆ‌هه‌ڵبژاردنه‌کان‌به‌هۆى‌رووداوه‌کانى‌‬ ‫‪16‬ى‌ ئۆکتۆبه‌ریش‪ ‌،‬کاندید‌ هه‌یه‌‌ به‌تۆ‌‬ ‫ده‌ڵێت‌ ریفراندۆمچى‪ ‌ ‌،‬ئه‌ى‌ تۆچیت‌ ‪16‬ى‌‬ ‫ئۆکتۆبه‌رچیت‪ ‌،‬سازشکارێکى‌ به‌رنامه‌ت‌‬ ‫ل�ه‌ب�ه‌غ��داوه‌‌ دان���اوه‌‌ بۆ‌ له‌ناوبردنى‌ ئه‌م‌‬ ‫هه‌رێمه‌‪‌،‬خۆتان‌ساغ‌بکه‌نه‌وه‪‌.‬بابه‌رنامه‌ى‌‬ ‫ک���ارى‌ ه �ه‌م��ووالی �ه‌ک‌ ی��ه‌ک‌ بخه‌ین‌ یان‌‬ ‫له‌به‌غدا‌پێکه‌وه‌‌کار‌بکه‌ین‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫لە ساڵی ‪،٢٠١٧‬‬ ‫عێراق واژۆی‬ ‫لەسەر گرێبەستی‬ ‫بەکارهێنانی ئەو‬ ‫سیستەمە کردوە بە‬ ‫بڕی ‪ ١٣٥‬ملیۆن دۆالر‬ ‫کە ‪ ٧٠‬هەزار ئامێر‬ ‫تایبەت بە سیستەمەکە‬ ‫لە خۆدەگرێت‬

‫چۆن دەنگ دەدەیت؟‬ ‫دوای دەنگدان‬ ‫سەرجەم دەنگەکان‬ ‫دەچنە ئیمارات و‬ ‫دواتر دەگەڕێتەوە‬ ‫بەغدا‪ ،‬هەندێک الیەن‬ ‫مەترسییان هەیە‬ ‫«فێڵ»ی تێدا بکرێت‬ ‫هەرێم جەعفەر‬ ‫بڕیارە ئەمساڵ هەڵبژاردنە گشتییەکانی‬ ‫ع��ێ��راق ل��ە ڕێ��گ��ای سیستەمێکی نوێی‬ ‫ئەلیکترۆنی ئەنجام بدرێن‪ .‬بە وتەی‬ ‫کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی عێراق‪،‬‬ ‫م��ەب��ەس��ت ل���ەم ک����ارە‪ ،‬ک��ەم��ک��ردن��ەوەی‬ ‫ئەگەری تەزویرکردنە لەهەڵبژاردنەکانی‬ ‫‪١٢‬ی ئایار‪ ،‬بەاڵم هێنانی ئەم سیستەمە‬ ‫نوێیە ن��اڕەزای هەندێک الیەنی سیاسی‬ ‫عێراقی لێکەوتووەتەوە‪.‬‬ ‫یەکشەممە راب��ردوو کۆمیسیۆنی بااڵی‬ ‫سەربەخۆی هەڵبژاردنەکانی عێراق‪،‬‬ ‫یەکەمین تێستی دەنگدانی ئەلیکترۆنی‬ ‫لە سلێمانی ئەنجامدا‪ ،‬تێستەکە لەالیەن‬ ‫ک��ارم��ەن��دان��ی کۆمیسیۆن و هەندێک‬ ‫ه��اون��ی��ش��ت��م��ان��ی��ی��ەوە ئ��ەن��ج��ام��درا بۆ‬ ‫تاقیکردنەوە و شارەزابوون لە چۆنییەتی‬ ‫دەنگدان‪.‬‬ ‫دەن��گ��دان��ی ئ���ەم ج����ارەى ه��ەڵ��ب��ژاردن‬ ‫ج��ی��اوازە لە هەڵبژاردنەکانى تر و لە‬ ‫ی��ەک��ەم ه��ەن��گ��اودا لەڕێگەى ئامێرێکى‬ ‫ئەلیکترۆنییەوە ک��ارت��ى دەن��گ��دان و‬ ‫پەنجەمۆری دەنگدەر ب��ەراورد دەکرێت‬ ‫و دوات���ر وەرەق���ەی دەن��گ��دان دەدرێ��ت��ە‬ ‫ه��اواڵت��ی��ی��ەک��ە و دوات��ری��ش ل��ە ڕێگەى‬ ‫قەڵەمی ئەلیکترۆنییەوە ک��ە مۆرێک‬ ‫لە سەر خانەى دیاریکراو دروستدەکات‬ ‫هاواڵتیان دەتوانن دەن��گ ب��دەن‪ ،‬دواتر‬ ‫وەرەق���ەى دەنگدانەکە دەخرێتە سەر‬ ‫س��ن��دوق��ە ئەلیکترۆنییەکە و ئەگەر‬ ‫هیچ کێشەیەکی نەبێت ڕایدەکێشێت و‬ ‫دەنگەکە هەژماردەکات‪.‬‬ ‫بۆ یەکەمجار لە مێژووی عێراق ئامێری‬ ‫ئەلیکترۆنی تایبەت بەهەژمارکردنی‬

‫دەن��گ��ی دەن��گ��دەران��ی هەڵبژاردنەکەی‬ ‫مانگی ئایاری ساڵی ‪ ،٢0١8‬بەکاردەهێنرێت‪.‬‬ ‫لە سەرەتای ئەمساڵدا باڵیۆزخانەی عێراق‬ ‫لە کۆریای باشوور لە باڵوکراوەیەکیدا‬ ‫ناوەڕۆکی کۆبوونەوەی باڵیۆز و سەرۆکی‬ ‫کۆمپانیای میرۆی تایبەت بە دەنگدانی‬ ‫دی��ج��ی��ت��اڵ��ی ب����اڵوک����ردەوە ک���ە ت��ی��ای��دا‬ ‫ئ��ام��ادەی ئ��ەو کۆمپانیایەی دەرب��ڕی��وە‬ ‫ب��ۆ بەکارهێنانی سیستەمەکەیان لە‬ ‫هەڵبژاردنی ئەمساڵی عێراق‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪ ،١٩٩٩‬کۆمپانیای میرۆ سیستەمی‬ ‫کۆری دامەزراوە‪ .‬پاشان لە ساڵی ‪ ٢00٧‬بۆ‬ ‫یەکەمجار ئەو سیستەمە لە واڵتی کۆریا‬ ‫لە هەڵبژاردنی چەند پارت و زانکۆیەک‬ ‫بەکارهاتووە‪.‬‬ ‫ل��ە س��اڵ��ی ‪ ،٢0١٤‬ئ���ەو ت��ەک��ن��ەل��ۆژی��ای��ە‬ ‫ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی نیشتیمانی ک��ۆری��ادا‬ ‫بەکارهاتوە و لە ساڵەکانی ‪ ٢0١٥‬و ‪٢0١٦‬‬ ‫و ‪ ،٢0١٧‬میرۆ سیستەم بەکارهاتووە لە‬ ‫هەڵبژاردنەکانی واڵتی قیرغستان‪.‬‬ ‫بڕیارە لە هەڵبژاردنەکانی ‪٢0١8‬ی ڕووسیا‬ ‫ه��ەم��ان سیستەمی م��ی��رۆ بەکاربێت‬ ‫و ب��ۆ ئ��ەوم��ەب��ەس��ت��ەش کۆمپانیەکە‬ ‫گرێبەستێکی لەگەڵ ڕووسیا واژۆ کردوە‪.‬‬

‫ل��ە س��اڵ��ی ‪ ،٢0١٧‬ع��ێ��راق واژۆی لەسەر‬ ‫گرێبەستی بەکارهێنانی ئەو سیستەمە‬ ‫ک��ردوە بە بڕی ‪ ١٣٥‬ملیۆن دۆالر کە ‪٧0‬‬ ‫هەزار ئامێر تایبەت بە سیستەمەکە لە‬ ‫خۆ دەگ��رێ��ت کە بە وت��ەی کۆمسیۆنی‬ ‫هەڵبژاردنی عێراق لە الیەن ‪ ٤0‬شارەزای‬ ‫کۆرییەوە سەرپەرشتی دەکرێن‪ .‬هەروەها‬ ‫پاتری تایبەت بەو ئامێرانە ئامادەکراون‬ ‫کە لە ئەگەری پچڕانی کارەبادا دەتوانن‬ ‫بۆ ماوەی ‪ ١٢‬کاتژمێر بێ کارەبا کاربکەن‬ ‫و هەمیشەش لە ڕێگای فالش میمۆری‬ ‫ئ��ەن��ج��ام��ی دەن���گ���دان دەپ��ارێ��زرێ��ت لە‬ ‫ئەگەری بوونی هەر کێشەیەک‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بە وت��ەی کۆمسیۆنی هەڵبژاردنەکانی‬ ‫عێراق‪.‬‬ ‫بەپێی ئ��ەو سیستەمە‪ ،‬دەن��گ��دەران��ی‬ ‫عێراق کارتی دەنگەکانیان دەخەنە ناو‬ ‫ئامێرێکی تایبەت کە ئ��ەو ئامێرە لە‬ ‫ڕێ��گ��ای ش��اش��ەی��ەک��ەوە‪ ،‬لیستی پ��ارت و‬ ‫کاندیدەکان تایبەت بەو کەسە نیشان‬ ‫دەدات‪ .‬پ��اش��ان دەن���گ���دەر ل��ە رێ��گ��ای‬ ‫(لەمس‪-‬تەچ) پارت و کاندیدی خوازراو‬ ‫ه��ەڵ��دەب��ژێ��رێ��ت‪ .‬دواج���ار سیستەمەکە‬ ‫ئەنجامی دەنگدانەکە تۆماردەکات‪ .‬بەم‬

‫پێیەش ت��ەواوی سیستەمەکە لە رێگای‬ ‫س���ێ ئ��ام��ێ��رەوە ک���ار دەک����ات ئامێری‬ ‫ناسینەوەی دەنگدەر کە کارتی تایبەت و‬ ‫پەنجەمۆر بەکاردەهێنێت‪ .‬ئامێری تەچ‬ ‫سکرین کە زۆر بە ئاسانی و خێرایی لە‬ ‫ڕێگای شاشەیەکەوە دەنگدەدەیت‪ .‬دواجار‬ ‫ئامێرێکی سکانەر ئەنجامی دەنگدان‬ ‫دەنێرێت بۆ سەنتەری سەرەکی لە ڕێگای‬ ‫سیستەمی سەتەالیت‪.‬‬ ‫ل��ە لێدوانێکیدا ب��ۆ ئ��اژان��س��ی ه��ەواڵ��ی‬ ‫ڕۆی��ت��ەرز‪ ،‬سەرۆکی کۆمسیۆنی عێراق‪،‬‬ ‫ڕیاز ئەلبەدران‪ ،‬سەبارەت بەو سیستەمە‬ ‫وتی ”ئەنجامەکان نەک لە چەند ڕۆژێکدا‬ ‫بەڵکو لە چەند کاژێرێکدا ئاشکرادەکرێن‪.‬‬ ‫ئەنجامەکان بە ت��ەواوی ڕەن��گ��دەرەوەی‬ ‫خواستی دەنگدەران دەبن»‪.‬‬ ‫ب���ەاڵم هێنانی ئ��ەم سیستەمە نوێیە‬ ‫بێبەش نیە ل��ە ن��اڕەزاي��ی و ڕەخ��ن��ەی‬ ‫چەند الیەنێکی سیاسی عێراق‪ .‬ماڵپەڕی‬ ‫ئەلمۆنیتەر ئ��اش��ک��رای ک����ردوە‪ ،‬ن��وری‬ ‫مالیکی س��ەرۆک��ی لیستی هاوپەیمانی‬ ‫دەوڵ��ەت��ی یاسا‪ ،‬دژی بەکارهێنانی ئەو‬ ‫سیستەمەیە و لە ڕاگەیەندراوێکدا لە‬ ‫‪٣0‬ی مانگی ئازار نووسیویانە «سیستەمی‬

‫دەستی بە ئامادەبوونی چاودێرانی ناوخۆ‬ ‫و دەرەکی باشترە‪ ،‬بۆ ئەوەی هیچ هەلێک‬ ‫بۆ خراپکردنی شکۆی هەڵبژاردنەکان‬ ‫نەبێت»‬ ‫ه����ەروەه����ا س���ەرۆک���ی ئ��ەن��ج��ووم��ەن��ی‬ ‫ئیسالمی ع��ێ��راق و ئەندامی پیشووی‬ ‫پەڕلەمانی عێراق‪ ،‬جەالل ئەلدین ئەل‬ ‫سەغیر‪ ،‬لە لێدوانێکیدا بۆ میدیای غەد‬ ‫پرێس ئاشکرای ک��رد کە تەزویرکردن‬ ‫لە هەڵبژاردنەکان ڕێگای لێناگیرێت‬ ‫و س��ەب��ارەت ب��ە بەئەلیکترۆنیکردنی‬ ‫پڕۆسەکە وت��ی «فێڵ ل��ە ئەنجامەکان‬ ‫دەکرێت»‬ ‫الی خۆشیەوە جێگری سەرۆکی سەنتەری‬ ‫ستراتیژی ع��ێ��راق‪ ،‬باسیل حوسەین‪،‬‬ ‫پێیوایە کە ئەو ئامێرە تاقینەکراوەتەوە‬ ‫و ئەگەری شکستی هەیە‪ .‬لە لێدوانێکی‬ ‫ب����ۆ ئ��ەل��م��ۆن��ی��ت��ەر گ��وم��ان��ی��ش��ی ل��ە‬ ‫دەستکاریکردنی دەنگەکان هەیە‪ ،‬وتی‬ ‫”ئەو شتەی کە زۆر مایەی نیگەرانیە‪،‬‬ ‫بەکارهێنانی سەتەالیتە‪ .‬بنکەی سەرەکی‬ ‫سەتەالیت واڵتێکی عەرەبیە (ئیمارات) لە‬ ‫کاتی چوونی ئەنجامەکان بۆ ئەو واڵتە‬ ‫دەرگ��ا لەسەر گۆڕینی ئەنجامەکان وااڵ‬ ‫دەبێت و پاشان دەچێتەوە بەغداد»‪.‬‬ ‫هەروەها مەترسی هەیە کە زۆرێ��ک لە‬ ‫ئ��اوارەب��وان��ی ن��اوخ��ۆی ع��ێ��راق بەهۆی‬ ‫ن���ەب���وون���ی ک���ارت���ی دەن����گ����دان‪ ،‬م��اف��ی‬ ‫دەنگدانیان نەبێت لەم سیستەمە نوێیە‪.‬‬ ‫لە سەرەتای ئەمساڵدا‪ ،‬حکوومەتی کۆنگۆ‬ ‫داوای ل��ەو کۆمپانیای م��ی��رۆ ک��رد کە‬ ‫هەڵبژاردنەکانی ئەو واڵت��ە کە بڕیارە‬ ‫لە مانگی ‪ ١٢‬ئەنجام بدرێت بەڕێوەبەرن‬ ‫ب���ەاڵم ک��ۆری��ای ب��اش��وور ئ��ەو داوای���ەی‬ ‫ڕەتکردەوە‪.‬‬ ‫کۆریا پێیوایە بەکارهێنانی ئەو سیستەمە‬ ‫لە واڵتێکی وەک کۆنگۆ ڕێگا خۆشدەکات‬ ‫ب��ۆ دەس��ت��ک��اری��ک��ردن��ی ئ��ەن��ج��ام��ەک��ان‪.‬‬ ‫حکومەتی کۆریای باشوور لە نامەیەکی‬ ‫دا بۆ دەزگ���ای ه��ەواڵ��ی (ئ��ەی ئێف پی)‬ ‫فەڕەنسی هۆکاری پشتگیريی نەکردنی‬ ‫ئەو هەنگاوەی ئاشکراکرد بەوەی واڵتی‬ ‫کۆنگۆ « بەهۆی کەمی کارەبا و زۆری‬ ‫نەخوێندەواری و وێرانی ڕێگاوبانەکان”‬ ‫دەناڵێنێت و ئەو سیستەمە تیایدا شکست‬ ‫دەهێنێت‪.‬‬ ‫الی خۆشیانەوە پارتە ئۆپۆزسیۆنەکان‬ ‫ئەو سیستەمەیان ڕەتکردەوە بە “ئامێری‬ ‫ف��ێ��ڵ��ک��ردن��ی��ان” ن��اوب��رد و ئەمریکاش‬ ‫پشتیوانی خۆی بۆ بەکارنەهێنانی ئەو‬ ‫سیستەمە لەو واڵتە دەربڕی‪.‬‬ ‫لە هەڵبژاردنەکانی ئەمجارەی عێراقدا‪،‬‬ ‫ح���ەوت ه����ەزار ک��ان��دی��د ڕک���اب���ەری بۆ‬ ‫بەدەستهێنانی ‪ ٣٢٩‬کورسی پەڕلەمان‬ ‫دەکەن و هاواڵتیانی دەرەوەی عێراقیش‬ ‫دەتوانن لە ‪ ١٩‬واڵتی جیاواز دەنگبدەن‪،‬‬ ‫ئەمریکا و بەریتانیا و کەنەدا یەكێکن‬ ‫لەوان‪.‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫راپۆرت و بەدواداچون‬

‫‪11‬‬

‫ئۆپۆزسیۆنی تورکیا‬ ‫بۆ کۆتاییهێنان‬

‫ڕەجەب تەیب‬ ‫ئۆردوگان نزیکەی ‪ ١٦‬ساڵە‬

‫بە ئۆردوگان یەکدەگرن‬

‫حوکمی تورکیا دەکات‬

‫دۆخی ئابووری و عەفرین هۆکاربوون بۆ پێشخستنی هەڵبژاردنەکانی تورکیا‬ ‫‪‬‬ ‫ڕەجەب تەیب ئۆردوگان‪ ،‬کە ماوەی ‪ ١٥‬ساڵە‬ ‫بووەتە کەسایەتییەکی کاریگەری تورکیا‪،‬‬ ‫بە بڕیاری پێشخستنی هەڵبژاردنەکان‪،‬‬ ‫خەڵکی واڵتەکەی دووچاری سەرسوڕمان‬ ‫کرد کە لە تشرینی دووەمی ساڵی داهاتوو‬ ‫پێشیخست بۆ ‪٢٤‬ی حوزەیرانی ئەمساڵ‪.‬‬ ‫ئ��ۆردوگ��ان چ��اوی ل��ەوەی��ە کە پرۆسەی‬ ‫گۆڕینی سیستەمی حکومەتی تورکیا لە‬ ‫پەڕلەمانیەوە بۆ سەرۆکایەتی بە دوایی‬ ‫بهێنێت بە سەرکەوتنی لەم هەڵبژاردنە‪،‬‬ ‫بەاڵم گۆڤاری فۆڕن پۆلیسی ئەمریکی لە‬ ‫ڕاپۆرتێکیدا ئاشکرای کردوە کە نەیارانی‬ ‫ئۆردوگان بە وزەیەکی زۆر و ستراتیژی‬ ‫پێشبینی نەکراوەوە بەرامبەری وەستاون‪.‬‬ ‫ئێستا ئۆردوگان بە ت��ەواوی هەڕەشەی‬ ‫دوورخ����س����ت����ن����ەوەی ل����ە دەس������ەاڵت‬ ‫بەشێوەیەکی دیموکراسییانە لەسەرە‪،‬‬ ‫بۆ ئەمەش ئابووری تورکیا یارمەتیدەرە‬ ‫و ئۆپەراسیۆنی س��ەر عەفرینیش دژ‬ ‫بە پارتی داد و گەشەپێدان‪ ،‬ئەکەپە‬ ‫حزبێکی بەهێزە‪ ،‬بەاڵم بەهێزترین نیە‬ ‫لە تورکیایەکی دوو جەمسەر‪.‬‬ ‫لە ڕاپرسییەکدا کە ڕۆژن��ام��ەی چەپی‬ ‫سۆزکو ئەنجامی داوە‪ ،‬دەرک��ەوت��وە کە‬ ‫ئ��ۆردوگ��ان تەنها ‪٪٥.٤٣‬ی دەنگەکانی‬ ‫بەدەستهێناوە‪ ،‬ئ��ەم��ەش کەمترە لەو‬ ‫ب��ڕەی پێویستی دەبێت بۆ ب��وون��ەوەی‬ ‫بە س��ەرۆک نەیارانی ئۆردوگان وەاڵمی‬ ‫ئۆردوگانیان دای��ەوە بە دروستکردنی‬ ‫هاوپەیمانێتییەکی پێشبینی نەکراو‬ ‫ک��ە سەرۆکەکانیان بریتین ل��ە مێراڵ‬ ‫ئەکسێنیەر‪ ،‬سەرۆکی کاریزماتیکی پارتی‬ ‫نوێی ئییێ( واتە باش بە زمانی تورکی) و‬ ‫عبدواڵ گویل‪ ،‬سەرۆکی پێشووی تورکیا‪،‬‬

‫بەاڵم تاکو ئێستا ڕوون نیە کام لەم دوو‬ ‫کەسایەتیە خ��ۆی��ان ب��ۆ س��ەرۆک��ی واڵت‬ ‫هەڵدەبژێرن‪ ،‬ئەگەرچی ڕۆژی شەمەی‬ ‫ڕاب���ردوو ع��ب��دواڵ گویل ڕایگەیاند کە‬ ‫ئەو خۆی کاندید ناکات بۆ سەرۆکایەتی‬ ‫کۆماری تورکیا‪ .‬دوو هەفتە لەمەوبەر‪١٥ ،‬‬ ‫لە ئەندام پەڕلەمانانی پارتی جەهەپە‬ ‫چوونە ڕیزی ئەو پارتە نوێیەی تورکیا‪،‬‬ ‫ئییێ‪ ،‬بەمەش ئەکسێنیەر‪ ،‬پرۆفیسۆری‬ ‫پێشووی مێژوو و ڕەخنەگر لە سیاسەتی‬

‫نەیارانی‬ ‫ئۆردوگان بە وزەیەکی‬ ‫زۆر و ستراتیژی‬ ‫پێشبینی نەکراوەوە‬ ‫بەرامبەری وەستاون‬ ‫ئ���ۆردوگ���ان‪ ،‬دەن��گ��ی پێویستی دەبێت‬ ‫ک��ە ب��ت��وان��ێ��ت خ���ۆی ب��ە س��ەرۆک��ای��ەت��ی‬ ‫هەڵبژێرێت پاشان‪ ،‬سەرۆکی جەهەپە‪،‬‬ ‫کەمال کیلیکدارۆگلۆ‪ ،‬چ��اوی ک��ەوت بە‬ ‫س��ەرۆک��ی پ��ارت��ی ئیسلمی ت��ورک��ی��ا‪ ،‬کە‬ ‫تەواو لە ڕووی ئایدەلۆژیەوە جیاوازن‪،‬‬ ‫بۆ ڕازیکردنی بە پەیوەندیکردنی بە‬ ‫هاوپەیمانێتیەکی عبدواڵ گویل‪ ،‬ئینگین‬ ‫ئەلتای‪ ،‬جێگری سەرۆکی جەهەپە‪ ،‬لە‬ ‫لێدوانێکیدا بۆ چەند دەزگایەکی میدیای‬ ‫ت��ورک��ی‪ ،‬ڕای��گ��ەی��ان��د «دی��م��وک��راس��ی بۆ‬

‫هەموانە‪ ،‬لەبەر ئەم هۆکارەش‪ ١٥ ،‬ئەندام‬ ‫دەستیان لەکارکێشایەوە لە پارتەکەی‬ ‫ئێمە و پەیوەندیان کرد بە پارتی ئییێ‪،‬‬ ‫ئ��ەم��ە ئامانجێکی سیاسی نیە بەڵکو‬ ‫ئامانجێکی دیموکراسی هەیە»‪.‬‬ ‫سەبارەت بە خۆ کاندید کردنی ئینگین‬ ‫ب��ۆ پۆستی س��ەرۆک��ای��ەت��ی‪ ،‬ئ��ۆردوگ��ان‬ ‫گاڵتەی پێکرد و بە کوڕێکی ”سەرکێشی“‬ ‫ناوبرد‪ .‬ب��ەاڵم ڕاستییەکەی ئەوەیە کە‬ ‫پ��ارت��ە ئۆپۆزسیۆنەکان بۆنی بێهێزی‬ ‫ئ��ۆردۆگ��ان��ی��ان ک��رد‪ ،‬کاتێک ب��ەو ج��ۆرە‬ ‫ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەک��ان��ی پێشخست گۆڕینی‬ ‫ڕێ��ڕەوی ئۆردوگان بۆ ب��اری ئابووری و‬ ‫س��ەرب��ازی تورکیا دەگ��ەڕێ��ت��ەوە‪ .‬لیرەی‬ ‫ت��ورک��ی دادەب���ەزێ���ت و هەڵئاوسانیش‬ ‫لە زی��اد بوونە ئەمەش وای ک��ردوە کە‬ ‫وەبەرهێنەرانی تورکیا داوای البردنی‬ ‫باج بکەن لەسەریان‪.‬‬ ‫دوو ه��ەف��ت��ەش ل���ەم���ەوب���ەر‪ ،‬ب��ەه��ۆی‬ ‫فشارەکان‪ ،‬بانکی ناوەندی تورکیا ڕێژەی‬ ‫قازانج (زیادەی) بانکەکەی زیاد کرد بە‬ ‫ڕێژەی ‪ ٧٥‬خاڵی بنەڕەتی‪ .‬ئەم هەنگاوە‬ ‫نرخی لیرەی تورکیا زیاد دەکات‪ ،‬بەاڵم‬ ‫زەرەر لە سێکتەری موڵکداری واڵتەکە‬ ‫و باری ماددی چینی ناوەندی دەدات کە‬ ‫ئەمانە هۆکاری سەرەکی سەرکەوتنی‬ ‫ئ��ۆردۆگ��ان ب��وون لە ڕاب����ردوودا‪ .‬سینان‬ ‫ئولگێن ش�����ارەزای ئ���اب���ووری ت��ورک��ی��ا‪،‬‬ ‫ل��ە لێدوانێکیدا ب��ەم ج���ۆرە ب��اس��ی لە‬ ‫هەڵبژاردنە پێشوەختەکەی تورکیای کرد‬ ‫»هۆکاری سەرەکی ئەو خێرا هەڵبژاردنە‬ ‫بۆ ئابووری واڵت دەگەڕێتەوە»‪.‬‬ ‫سینان ئولگێن وت��ی «م��ن ب���ڕوام وای��ە‬ ‫حکومەت دەزانێت کە وێرانی ئابووری‬ ‫زیاتر بەڕێوەیە‪ .‬ئەوەش بە ڕوونی کار‬ ‫دەکاتە سەر ناو و دەنگی ئۆردوگان»‬

‫ماڵپەڕی یەنی شەفەقی تورکیا لە زاری‬ ‫حەسەن باسری یڵدیز‪ ،‬سەرۆکی دەزگای‬ ‫بەدواداچوونی دێنگێ لە تورکیا‪ ،‬ئاشکرای‬ ‫کردوە کە بەهۆی هێرشی تورکیا بۆسەر‬ ‫یەپەگە و عفرین و سنوورەکانی سووریا‪،‬‬ ‫متمانەی خەڵکی تورکیا بە ڕێ��ژەی ‪٦٧‬‬ ‫‪٪‬زی��ادی کردوە سەبارەت بە حکوومەت‬ ‫بەکارهێنانی ف��ڕۆک��ەی ب��ێ ف��ڕۆک��ەوان‬ ‫و دەبابە و هێلیکۆپتەر و مووشەک و‬ ‫ئۆتۆمبێلی س��ەرب��ازی دژی“ت��ی��رۆر“ لە‬

‫نەیارانی‬ ‫ئۆردوگان بە وزەیەکی‬ ‫زۆر و ستراتیژی‬ ‫پێشبینی نەکراوەوە‬ ‫بەرامبەری وەستاون‬ ‫“الیەن خەڵکەوە پێشوازی لێکراوە و وای‬ ‫لێکردوون هەست بە سەالمەتی بکەن ئەو‬ ‫کاتەی ئۆردۆگان جلی سەربازی لەبەرکرد‬ ‫و چ���ووە س��ەردان��ی س��وپ��ای تورکیا لە‬ ‫سنووری سووریا ‪.‬‬ ‫ئەو کاتانەشی کە هاوڕێ لەگەڵ ئۆردوگان‬ ‫ه��ون��ەرم��ەن��د و گۆرانیبێژانی تورکیا‬ ‫دەچوونە سنوورەکان‪ ،‬بۆخۆی جۆرێک‬ ‫ب��وو ل��ە بانگەشە ب��ۆ ئێستای تورکیا‬ ‫ئ���ۆردوگ���ان دەی��ەوێ��ت ب��ە پێشخسنتی‬ ‫هەڵبژاردنەکان‪ ،‬هەم خۆی دوور بگرێت‬

‫لە خراپبوونی ئابووری داهاتووی تورکیا‬ ‫و هەمیش دەرکردنی یەپەگە و یەپەژە‬ ‫لە سنوورەکانی بۆ زیادکردنی دەنگەکانی‬ ‫بەکاربهێنێت‪ ،‬ئۆپۆزسیۆنیش دەیەوێت‬ ‫ئەم جارە زیاتر یەکگرتووبێت بۆ کۆتای‬ ‫هێنان بە دەسەاڵتی ئۆردوگان‪.‬‬ ‫قۆناغهکانى ههڵبژاردنى سهرۆک‬ ‫کۆمارى تورکیا‬ ‫‪ ٥/١‬دهس��ت��ک��را ب��ه وهرگ��رت��ن��ى ن��اوى‬ ‫پاڵێوراوانى سهرۆک کۆمار‪.‬‬ ‫‪ ٥/٥‬له کاتژمێر ‪ ٥:00‬ئێواره‪ ،‬داواکارى‬ ‫بۆ بوونه پاڵێوراوى سهۆک کۆمارى‬ ‫پارته سیاسییهکان کۆتایى پێدێت‪.‬‬ ‫ئ���هو پ���اڵ���ێ���وراوان���هى ل���ه ل��هالی��هن‬ ‫دهنگدهرانهوه دهپاڵێورێن‪ ،‬پێویسته‬ ‫‪ ١00‬ه��هزار واژوو له نێوان ‪ ٥/9-٤‬دا‬ ‫کۆبکهنهوه‪.‬‬ ‫‪ ٥/١٣‬دهستهى بااڵى ههڵبژاردنهکان‪،‬‬ ‫ناوى پاڵێوراوان باڵودهکاتهوه‪.‬‬ ‫‪ ٥/١٤‬شوێنى پاڵێوراوان له پسولهى‬ ‫دهنگدان دیارى دهکرێت‪.‬‬ ‫‪ ٥/٢0‬ناوى پاڵێوراوان ئاشکرادهکرێت‪.‬‬ ‫‪ ٦/٧‬دهس���ت دهک����رێ ب��ه پ��رۆس��هى‬ ‫دهنگدان له دهروازه گومرگییهکان و‬ ‫دهرهوهى تورکیا‪.‬‬ ‫‪ ٦/١٤‬ب���ان���گ���هش���هى ه���هڵ���ب���ژاردن‬ ‫دهستپێدهکات‪.‬‬ ‫‪ ٦/١9‬پرۆسهى دهنگدان له دهرهوهى‬ ‫تورکیا کۆتایى دێت‪.‬‬ ‫‪ ٦/٢٣‬ب��ان��گ��هش��هى ه��هڵ��ب��ژاردن له‬ ‫کاتژمێر ‪٦‬ى ئێواره کۆتایى دێت‪.‬‬ ‫‪ ٦/٢٤‬پ�����رۆس�����هى ه����هڵ����ب����ژاردن‬ ‫دهستپێدهکات‪.‬‬

‫‪20‬‬

‫‪12‬‬

‫مندااڵن‬ ‫مندااڵن‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬ ‫ژماره (‪ )1325‬سێشهممه ‪2014/6/10‬‬

‫سێ بهرازهکه‬

‫وێنهی بهراز بکێشه‬

‫رۆژێک لەڕۆژان سێ بهچکه بهراز ههبون لهگهڵ‬ ‫دایکیاندا دهژیان و کهگهورهبون بڕیاریاندا کهبرۆن و‬ ‫ههریهکهیان و ماڵێک بۆخۆی دروست بکات‪ ،‬دایکیان‬ ‫زۆری پێناخۆشبوو که بهجێیانهێشت و پێش ئهوهی‬ ‫ماڵ بهجێبهێڵن دایکیان ئامۆژگاریکردن و پێی وتن‬ ‫که ههر شتێک دهکهن بهڕاستی بهباشی بیکهن ‪.‬‬ ‫بهرازی یهکهم ماڵهکهی لهپوش دروستکردو بهرازی‬ ‫دوهم ماڵهکهی لهدار دروستکرد‪ ،‬بهاڵم بهرازی سێیهم‬ ‫زۆر خۆی هیالککردو ماڵەکهی لهخشت دروستکرد‬ ‫‪ ،‬دوو ب��هرازهک��هی ی��هک��هم ماڵهکهیان بهخێرایی‬ ‫ت��هواوک��رد و دهستان ک��رد بهسهما و گۆرانی وتن‬ ‫چونکه زۆر تهمهڵ بون‪ .‬بهاڵم بهرازی سێیهم ههر‬ ‫خهریکی ئیشکردن بوو ههموو رۆژهک��ه‪ .‬لهناکاودا‬ ‫گورگێکی برسی دوو بهرازهکهی بینی کهسهمایان‬ ‫دهکردو راوینان ههریهکهیان خوی کرده بەماڵهکهی‬ ‫خویداو گورگه گهورهکه چوو بۆ ب��هرازی یهکهم و‬ ‫بهفویهک ماڵهکهی تێکداو ماڵی ب��هرازی دوهمیش‬ ‫بهههمان شێوه ه��هردوو ب��هرازهک��ه زۆر ترسان و‬ ‫رایانکرد بۆ ماڵی بهرازی سێیهم ههرچهنده گورگهکه‬ ‫ویستی ماڵهکهی تێکبدات نهیتوانی و پاشان ویستی‬ ‫بهدوکهڵکێشهکهدا بچێته خ���وارهوه بۆیان بهاڵم‬ ‫بهرازی سێیهم زیرهکانه ئاوێکی زۆری گهرم کردو‬ ‫بهههڵمهکهی گورگهکه مرد‪.‬‬ ‫ه��هردوو بهرازهکه زۆر پهشیمانبون لهتهمهڵیان و‬ ‫ئهمانیش ماڵیان لهخشت دروس��ت کردو بهخۆشی‬ ‫ژیان‪.‬‬

‫بهرازهکه رەنگ بکە‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫بابەتەکانتان بۆئەم ئیمێڵە بنێرن ‪hawlatikltur@gmail.com‬‬

‫تره‌مپ‪‌:‬خه‌ڵکى‌خواخوایانه‌‌بازرگانى‌‬ ‫له‌گه‌ڵ‌بن‌الدنه‌کاندا‌بکه‌ن‬ ‫ئا‪ :‬بارام سوبحى‬ ‫بۆچى بنهماڵهى بن الدن له یهمهنهوه گهیشتنه‬ ‫سعودییه؟ چۆن بوون به ملیاردێر؟ پهیوهندییان‬ ‫ل���هگ���هڵ ب��ن��هم��اڵ��هى ش��اه��ان��هى س��ع��ودی��ی��هو‬ ‫سهرۆکهکانى ئهمهریکادا چۆن ب��ووه؟ ئوسامه‬ ‫چۆن بووه کهسێکى جیهادى؟ کتێبى بنهماڵهى‬ ‫بن الدن بهدورو درێژى وهاڵمى ئهم پرسیارانه‬ ‫دهداتهوه‪.‬‬ ‫کتێبى بنهماڵهى بن الدن‪ :‬خێزانێکى عهرهب‬ ‫لهسهدهیهکى ئهمریکى دا‪ ،‬نوسینى نوسهرو‬ ‫رۆژنامهنوسى ئهمهریکى ستیڤ کۆڵه‪ ،‬گروپى‬ ‫وهرگێڕانى سهنتهرى نیشتیمانى بۆ لێکۆڵینهوهى‬ ‫جێندهر ک��ردوی��ان��هت��ه ک���وردىو ئهکادیمیاى‬ ‫هۆشیارىو پێگهیاندنى کادیران لهدووتوێى (‪)660‬‬ ‫الپهڕهدا چاپو باڵویان کردۆتهوه‪.‬‬ ‫(گا)و نهوتو چارهنوسى بنهماڵهیهک‬ ‫ع��هوهزى باپیرى ئوسامه سێ ک��وڕو سێ کچى‬ ‫ههبوه‪ ،‬محهمهدو عهبدواڵو سێیهمیان بهمنداڵى‬ ‫م���ردوه‪ ،‬ل��ه ح��هرزهم��هوت ل��ه ب��اش��ورى یهمهن‬ ‫ژیاون‪ ،‬که ناوچهیهکى بیابانى رهقو تهق بووه‪،‬‬ ‫بهمهبهستى کارکرد‪ ،‬گایهک بهقهرز له کهسێک‬ ‫وهردهگرێ‪ ،‬بهاڵم له بهدبهختیدا گایهکه‬ ‫مردار دهبێتهوه و بههۆى نهدارییهوه‬ ‫ق���هرزهک���هى پ��ێ��ن��ادرێ��ت��هوه‪ ،‬بۆیه‬ ‫بهناچارى و لهترسى تۆڵهسهندنهوه‬ ‫ل��ێ��ى‪ ،‬ن���اوچ���هک���ه ج��ێ��دهه��ێ��ڵ��ێ��تو‬ ‫پهنادهباته بهر هۆزى کینده‪ ،‬لێرهش‬ ‫زۆر ناژێت و دهمرێت‪.‬‬ ‫م���ح���هم���هدى ب����اوک����ى ئ��وس��ام��ه‬ ‫بهمهبهستى ژیاندنى خێزانهکهى‬ ‫له تهمهنى چوارده ساڵیدا‪ ،‬دهبێته‬ ‫کرێکارى کارگهیهکى بیرههڵکهندنى‬ ‫نهوت‪ ،‬بهاڵم ئهم کاره بژێوى دابین‬ ‫ناکات‪ ،‬بۆیه ب��هرهو سعودییه کۆچ‬ ‫دهک���ات‪ .‬س��هرهت��ا ل��ه ش���ارى ج��هده‬ ‫دهگیرسێتهوهو وهکو کۆڵکێشێک له‬ ‫بازرگانى حهجدا دهست بهکارکردن‬ ‫دهکات‪ ،‬پاشان دوکانێکى لهفهفرۆشى‬ ‫دادهنێت‪.‬‬ ‫ل���هگ���هڵ دۆزی����ن����هوهى ن����هوت له‬ ‫سعودییه‪ ،‬محهمهد دهچێته شارى‬ ‫زههرانو له کۆمپانیاى ئارامکۆ وهکو‬ ‫وهستاى خشتو بیناکارى کاردهکات‪،‬‬ ‫له سااڵنى (‪)1930 -1929‬و لهماوهى‬ ‫ههاڵوسانى ئابورییدا‪ ،‬دهستدهداته‬ ‫ک��رێ��ک��ارى ب��ی��ن��اس��ازىو ل��هوێ��وه بۆ‬ ‫وهس��ت��ای��ىو ب��هڵ��ێ��ن��دهرى دهڕوات‪،‬‬ ‫بههۆى لێهاتووییهوه دهبێته جێگهى‬ ‫متمانهى بنهماڵهى پادشاى سعودییهو‬ ‫له ئهنجامدا دهبێته خاوهنى کۆمپانیایهکى‬ ‫بیناسازى‪.‬‬ ‫خانهوادهى محهمهد‬ ‫محهمهدى باوکى ئوسامه له ژیانیدا (‪ )22‬ژنى‬ ‫خواستوه‪ ،‬کۆى گشتى خاوهنى (‪ )29‬کچو (‪ )25‬کوڕ‬ ‫بووه‪ .‬ب��هردهوام چوار ژنى ههبووه‪ ،‬ههر کاتێک‬ ‫ویستبێتى ژنێکى تر بخوازێت‪ ،‬لهههر ژنێکى‬ ‫ن��اڕازى بووبێت تهاڵقى داوهو خانوو ماڵى له‬ ‫کۆمهڵگه نیشتهنییهکهى خۆى بۆ دروستکردووه‪،‬‬ ‫کوڕو کچهکانى لهو ژنه وهک ههر منداڵێکى تر‬ ‫سهرپهرشتى کردوهو خهرجى بۆ دابینکردوون‪.‬‬ ‫ئهگهر ژنهکهشى گهنج بوبێت خۆى مێردێکى‬ ‫الیهقى بۆ دۆزی��وهت��هوهو ههر لهکۆمهڵگهکهى‬ ‫خۆى نیشتهجێیکردوهو له کۆمپانیاکانیدا کارى‬ ‫پێداوه‪.‬‬ ‫محهمهد رۆژى (‪ )1967/9/3‬ب��هه��ۆى کهوتنه‬ ‫خ������وارهوهى ف��ڕۆک��هک��هى گ��ی��ان��ى ل��هدهس��ت��دا‪،‬‬ ‫لهوکاتهدا تهمهنى نزیکهى شهست ساڵ بوو‪.‬‬ ‫دواى تهواوبوونى پرسهکهى‪ ،‬پادشاى سعودییه‬ ‫ه��هن��دێ��ک ل��ه ک����وڕه گ���هورهک���ان���ى ب��ن الدن��ى‬ ‫بانگهێشتکردو پێیوتن‪ :‬لهئێستاوه من باوکى‬

‫ئێوهم‪ .‬لهالیهن خۆشیانهوه حکومهتى ئهمهریکا‬ ‫لهڕێگاى باڵوێزخانهکهیانهوه بهردهوام بوون له‬ ‫ههوڵهکانیان‪ ،‬بۆ وهرگێڕانى مردنى بن الدن بۆ‬ ‫ههلى بازرگانى بۆ کۆمپانیایهکى ئهمهریکى‪.‬‬ ‫ئوسامهو دایکى‬ ‫دایکى ئوسامه ناوى عالیه غهنیم بوو‪ ،‬خهڵکى‬ ‫سوریا بوو‪ ،‬لهکاتى لهدایکبوونى ئوسامهدا تهمهنى‬ ‫پازده ساڵ بوو‪ ،‬پێش ئهوهى تهمهنى بگاته ههژده‬ ‫ساڵى‪ ،‬محهمهد تهاڵقى دا‪ ،‬بۆیه تاکه منداڵى‬ ‫عالیه بوو‪ .‬دواتر شوى به محهمهد ئهلعهتهس‬ ‫کرد که بهڕێوهبهرێکى پله مامناوهندى یهکێک له‬ ‫کۆمپانیاکانى بن الدن بوو‪ ،‬خهڵکى یهمهن بوو‪.‬‬ ‫لهم مێردهى چوار منداڵى بوو‪.‬‬ ‫ئوسامه حهڤدهههمین ک��وڕى محهمهد ب��ووه‪،‬‬ ‫کهسایهتییهکى شهرمنى ههبوه‪ .‬له تهمهنى‬ ‫سیازده ساڵى دهخرێته خوێندنگهیهکى نمونهیىو‬ ‫لێرهوه تێکهڵ به گروپهکانى ئیخوان موسلمین‬ ‫دهبێت‪ .‬له گهنجیدا یارى دووگۆڵىو ئهسپسوارى‬ ‫لهگهڵ کوڕه دراوسێکانیدا دهکات‪ .‬ههموو هاوینێک‬ ‫بۆ سهردانى کهسوکارهکانى دایکى دهچووه سوریا‪.‬‬ ‫ساڵى (‪ )1976‬له زانکۆى شاعهبدولعهزیز له جهده‬ ‫وهرگیراو بهپێى بهڵگهنامهکان خوێندنى زانکۆى‬

‫تهواونهکردوه‪.‬‬ ‫له سهرهتاى ساڵى (‪ )1980‬داهاتى ئوسامه دواى‬ ‫لێدهکردنى باج لهساڵێکدا له (‪ )150‬ههزار دۆالر‬ ‫تێدهپهڕى‪ .‬له (‪ )1994 - 1993‬تهواوى پشکو بهشى‬ ‫خ��ۆى له خێزانهکه داب��ڕان��دو بهتهنها کهوته‬ ‫سهرمایهگوزارى‪ ،‬لهکاتى دانانى پارهکانى لهبانکه‬ ‫ئهوروپىو جیهانییهکاندا وهرگرتنى سوى به‬ ‫حهرام نهزانیوه‪.‬‬ ‫ک��ات��ێ��ک ئ��وس��ام��ه دهچ��ێ��ت��ه پ��اک��س��ت��انو دوات���ر‬ ‫ئهفغانستانو دهبێته سهرۆکى رێکخراوى قاعیده‪،‬‬ ‫وهک��و ن��وس��هر دهڵ��ێ��ت‪ :‬ب����هردهوام بایهخى به‬ ‫پڕۆژهکانى میدیا دهدا‪ ،‬ئهوانهى وایاندهکرد خۆىو‬ ‫شوێنکهوتوهکانى لهالى بینهرى عهرهب شیرین‬ ‫بن‪ .‬خۆى بهنوسهر و دهرهێنهرو بهرههمهێنى‬ ‫جیهاد دههاته پێش چاو‪ .‬ب��هردهوام پارهى دهدا‬ ‫به فیلمسازێکى میسرى بهناوى (عیسام دیراز) که‬ ‫شوێنى کهوتبوو بۆ ناو بهرهکانى جهنگى جهالل‬ ‫ئاباد‪.‬‬ ‫کاتێک ئوسامه له ئهفغانستان دهگیرسێتهوهو‬ ‫دهبێته میوانى مهال عومهرى سهرۆکى تاڵیبان‪،‬‬ ‫خاوهنى یانزه ک��وڕو سێ ژنو کۆمهڵێک کچى‬

‫بچوک بووه که هیچ له هاوکارهکانى نهیانتوانیوه‬ ‫بیانژمێرن‪.‬‬ ‫لهگهڵ سهرۆکهکانى ئهمهریکادا‬ ‫ل��هم کتێبهدا ن��وس��هر زۆر ب����هوردى ب��اس له‬ ‫پهیوهندییهکانى بنهماڵهى بنالدنو بنهماڵهى‬ ‫شاهانهى سعودییهو شێوهى ژی��انو راب��واردنو‬ ‫ناکۆکییهکانو موڵکو ماڵهکانیان دهکات‪ ،‬ههروهها‬ ‫پهیوهندى بن الدنهکانو حکومهتو کۆمپانیاکانى‬ ‫ئهمهریکا دهخاتهڕوو‪.‬‬ ‫ن��وس��هر دهڵ���ێ���ت‪ :‬ه��هت��ا ئ��وس��ام��ه خ���ۆى وهک‬ ‫تیرۆریستێکى نێودهوڵهتى راگهیاند‪ ،‬خێزانهکهى‬ ‫زۆر زیاتر له ئهمهریکا ک��ارى وهبهرهێنانیان‬ ‫دهک���رد‪ ،‬ج��ۆرج ب��ۆشو جیمى ک��ارت��هرو ش��ازاده‬ ‫چارلسیان وهک هاوڕێى خێزانهکه سهیر دهکردو‬ ‫ل��هگ��هڵ س��هرۆک��ى ئێستاى ئهمهریکا ترهمپ‬ ‫وتوێژیان دهکرد‪.‬‬ ‫نوسهر لهههمبهر جیاوازییهکانى بنهماڵهى بن‬ ‫الدن‪ ،‬دهنوسێت‪ :‬ئوسامه مۆبایله سورهیاکهى بۆ‬ ‫پهڕینهوه له زهری��اى هیندىو پێکانى ئامانجه‬ ‫ئهمهریکییهکان بۆ کۆنتڕۆڵى دوور بهکارهێنابوو‪.‬‬ ‫زڕبراکانیشى وهبهرهێنانیان له تهلهفۆنى مانگى‬ ‫دهستکردا له واشنتن دهکرد‪ ،‬ئوسامهش ههمان‬ ‫تهکنهلۆجیاى بۆ پهالماردانى باڵیۆزهکانى واشنتن‬ ‫له دهرهوه بهکاردههێنا‪.‬‬ ‫ل����هب����ارهى پ���هی���وهن���دى ل��هگ��هڵ‬ ‫س��هرۆک��هک��ان��ى ئ��هم��هری��ک��ا‪ ،‬نوسهر‬ ‫دهڵێت‪ :‬ج��ۆرج بۆشى کوڕ له ساڵى‬ ‫(‪ )2000‬سهردانى سعودییهى کردو چاوى‬ ‫به بن الدنهکان کهوت‪ ،‬سوپاسنامهى‬ ‫میهرهبانى بۆ میواندارییهکهیان‬ ‫ن��وس��ى‪ .‬ل��ه ئهیلولى ه��هم��ان ساڵدا‬ ‫بهکرى براى ئوسامه چوه ئهمهریکاو‬ ‫چ��اوى بهسهرۆکى پێشوتر جیمى‬ ‫ک��ارت��هر ک���هوت‪ ،‬ب��ڕى ی��هک ملیۆن‬ ‫دۆالرى پێ بهخشى بۆ سهنتهرهکهى‬ ‫بهمهبهستى رووب��هڕووب��وون��هوهى‬ ‫ههژارىو نههامهتى‪.‬‬ ‫لهم کتێبهدا نوسهر باس له دۆناڵد‬ ‫ترهمپى سهرۆکى ئێستاى ئهمهریکا‬ ‫دهک��اتو دهڵێت‪ :‬باڵیۆزى ئهمهریکا‬ ‫له سعودییه سالمى براى ئوسامهى‬ ‫به دۆناڵد ترهمپ ناساند‪ ،‬پێکهوه‬ ‫ب��اس��ی��ان ل��ه ئ��هن��ج��ام��دان��ى چهند‬ ‫پڕۆژهیهکى تهالرسازى گهوره کرد‪.‬‬ ‫ل��ه دی��دارهک��هی��ان��دا ت��رهم��پ وت��ى‪:‬‬ ‫خهڵکى خواخوایانه بازرگانى لهگهڵ‬ ‫بن الدنهکاندا بکهن‪ ،‬لهبهرئهوهى‬ ‫پێویستیان ب��هوه نییه پ��اره بدهن‪،‬‬ ‫تاوهکو یهکێک کاریان لهگهڵدا بکات‪.‬‬ ‫نوسهرو سهرچاوهکانى‬ ‫ستیڤ کۆڵ لهساڵى (‪ )1958‬لهدایکبووه‪ ،‬لهساڵى‬ ‫(‪ )1985‬وهک رۆژنامهنوس له رۆژنامهى واشنتۆن‬ ‫پۆست دهستى بهکارکردوه‪ .‬له (‪ )2004 - 1998‬بووهته‬ ‫بهڕێوهبهرى نوسینى رۆژنامهکه‪ .‬ساڵى (‪)2005‬‬ ‫لهسهر کتێبى (جهنگى خێوهکان) که باس لهمێژوى‬ ‫نهێنى (‪)CIA‬و شهڕى ئهفغانستانو بن الدن ههر له‬ ‫داگیرکارى سۆڤیهتهوه تا (‪/10‬ئهیلول‪ )2001/‬دهکات‪،‬‬ ‫خهاڵتى پۆلیتزهرى بهدهستهێناوه‪.‬‬ ‫سهبارهت بهسهرچاوهکانى نوسینى کتێبهکهى‪،‬‬ ‫نوسهر دهڵێت‪ :‬ئهم باسه بهرمهبناى زیاتر له (‪)150‬‬ ‫چاوپێکهوتنه له سعودییهو یهمهنو ئهمهریکاو‬ ‫بهریتانیاو ئهڵمانیاو ئیسرائیلو میسرو لوبنانو‬ ‫ح��هوت واڵت��ى ت��ر‪ ،‬جگهله ئهرشیفى تایبهتى‬ ‫حکومهتهکانى سعودییهو ئهمهریکاو بهریتانیاو‬ ‫ئهڵمانیاو ئیسرائیلو تۆمارنامهکانى دادگ��ا‪.‬‬ ‫بهاڵم ئهندامانى خێزانى بن الدن ئامادهنهبوون‬ ‫چاوپێکهوتنیان لهگهڵدا بکرێت‪ .‬ههرچهنده‬ ‫ب��ۆ م���اوهى زی��ات��ر ل��ه س��ێ س��اڵ داوام لێکردن‪،‬‬ ‫هۆکارهکهشیان گهڕاندهوه بۆ ترسانیان لهبوارى‬ ‫داخ��وازی��ی��ه مهدهنییهکان ل��هالی��هن بنهماڵهى‬ ‫قوربانیانى هێرشهکانى یانزهى ئهیلولهوه‪.‬‬

‫ئەدەب و کلتور ‪13‬‬

‫عاشق‌ئازاره‌کانى‬ ‫مه‌عشوق‌ماچ‌ده‌کات‬ ‫هیوا غفور شێخ پاڵهوانى‬ ‫له زانستى دهرووناسى دا ئهو کهسهى چێژ له ئازارى کهسانى تر وهردهگرێت‪،‬‬ ‫پێى دهوترێت که سێکى (سادیزم)ه واته پێى خۆشه ئازارى کهسانى تر بدات‪،‬‬ ‫ئهو چێژ لهو ئازاردانه دهبینێت‪ ،‬بهپێچهوانهى که سى (ماسۆشییهت) که‬ ‫حهز به ئازاردانى خۆى دهکات‪ ،‬یان حهزدهکات ئازار بدرێت و چێژ لهو‬ ‫ئازاردانهش دهبینێت‪ .‬گهر ئهم دوو زاراوه دهروونناسییه بخوازین و له دونیاى‬ ‫عیشق و ئهوینداراندا تهوزیفى بکهینهوه‪ ،‬دهتوانین بڵێین عاشق کهسێکى‬ ‫(ماسۆشییهت)هو ئهو ئازارهى خۆش دهوێت که لهالیهن مهعشوقهکهیهوه‬ ‫پێى دهچێژرێت‪ ،‬مهعشوقیش کهسێکى (سادیزم)ه و چێژ لهو ئازاره دهبینێت‬ ‫که به عاشقى دهچێژێت‪ ،‬لهم روانگهیهوه ئێمه دهتوانین دوو زاراوهى تر‬ ‫وهربگرین‪ ،‬ئهویش (چێژ و ئازاره)‪.‬‬ ‫چێژو و ئازار دوانهیهکى دانهبڕاون‪ ،‬که ههمیشه عاشق لهپێناو مهعشوقهکهى‬ ‫خۆى دا ئازار دهچێژێت و مهعشوقیش چێژ لهو ئازاره دهبینێت‪.‬‬ ‫مهعشوق که وتمان که سایهتییهکى سادیزمى ههیه‪ ،‬چێژ له ئازاردانى‬ ‫عاشق دهبینێت‪ ،‬پێى خۆشه عاشق لهناو ئازاردا بتلێتهو چاوى پڕخوێنینى‬ ‫ببینێت‪ ،‬مهعشوق ببینێت و تریقهى پێکهنینى بهرزبکاتهوه‪ ،‬دڵشکانى یار‬ ‫ببینێت و بڵێ سوڵتانى دڵى بیمارى تۆ منم‪.‬‬ ‫مهعشوق‪ ،‬زۆرجار مهبهستێتى عاشقى دڵى خۆى تاقیبکاتهوهوه‪ ،‬بۆ ئهوهى‬ ‫بزانێت تا چهندێک ئامادهى ئازار چهشتنه‪ ،‬گهر سهیرى ئهدهبى کالسیکى‬ ‫ک��وردى بکهین‪ ،‬ههمویان زهلیل و بچوکى دهستى مهعشوقن‪ ،‬ههمویان‬ ‫خهریکى خۆ بچوککردنهوهو ئازار چهشتن و لهبهردهم یاردا کهوتنن‪ .‬سهیرى‬ ‫مهحوى بکه‪ ،‬کاتێک یارهکهى دێت‪ ،‬لهبرى بهپێ رۆیشتن‪ ،‬بهسهر سهر‬ ‫دهڕوات بهرهو رووى یار‪:‬‬ ‫بهپیر ئهو ماههوهچووم و بهسهرچووم‬ ‫پهرى بوو ئهو نهبوو شهوبوو بهسهرچووم‬ ‫مهحوى ههر ئهوهنهش نا که بهسهر سهر دهڕوات بهرهو رووى یار‪ ،‬بهڵکو‬ ‫چێژ له زهلیلبوونى خۆشى دهبینێت و سوپاسى مهعشووقیش دهکات‪ ،‬که‬ ‫نهک رقى لێى نییه و پێى ناخۆش نییه که ئازارى ئهدات‪ ،‬بهڵکو سوپاسى‬ ‫ئهوهشى دهکات که رێى داوه بۆ ئازارهکانى خۆشى بگریت‬ ‫شکور یار ئیزنى دام ههم گرییه کهم ههم قوڕ بهسهردا کهم‬ ‫بهجارێ شاهى من بهڕو بهحرى بهخشى بهدەروێشێ‬ ‫یاخود سهیرى نالى کهن له شیعرێکدا دهڵێ‪:‬‬ ‫یار دڵى خوێنین و چاوى پڕگریانى دهوێ‬ ‫ئارێ ئارێ گوڵ لهباخان ئاوى بارانى دهوێ‬ ‫ئهها مهعشوق ئهیهوێ دڵى نالى ببێ به خوێن و چاوى ههمیشه پڕ لهگریان‬ ‫بێت‪ ،‬سهرچاوهى ههموو ئهم گریانهى نالى و چاو پڕ لهخوێنهى‪ ،‬دڵبهرهکهى‬ ‫نالى یه که ههمیشه دڵى دهشکێنێت و چێژ لهو دڵشکانهش دهبینێت‪:‬‬ ‫بۆچى نهگریم سهد کهڕهت دڵم دهشکێنى‬ ‫مهى بۆ نهڕژێ شیشه لهسهد الوه شکاوه‬ ‫رهنگه ئهو پرسیاره جێگهى خۆى بێت که بکرێت‪ ،‬کهسێکى وهک نالى‬ ‫و مهحوى ئهم ههموو خۆ بچووکردنهوهیهو ئهم ههموو زهلیلى و خۆ‬ ‫بهکهمزانینه بۆ؟ وهاڵمهکهى ئهوهیه له عیشقدا گهورهیی و خۆ به زلزانى‬ ‫نییه‪ .‬عیشق سوتان و توانهوهیه‪ ،‬جێگهى خۆ به پاڵهوانکردن و خۆ بادان‬ ‫بهسهر ئهودا کردن نیه‪ ،‬بهڵکو جێگهى ئهوهیه ببیت به گهردى پێى یار و‬ ‫مهمنونیش بیت یار پێیهکت پیابنێت‪ ،‬گوێ بداتێ یانهداتێ تۆ دهبێ ئاه و‬ ‫فهریادى خۆت بکهیت‪ ،‬پێ بزانێ یان نهزانێ‪ ،‬تۆ دهبێ بهدڵ یادى بکهیت‪.‬‬ ‫خۆشهویستهکهى شێخى سهنعانیش‪ ،‬ههر ئهوهندەى نهکرد که دڵى شێخى‬ ‫کهمهندکێشکردبوو‪ ،‬بهڵکو واشى لێکرد‪ ،‬له دینهکهى ههڵگهڕێتهوهو دهم‬ ‫و چاوێکى نورانى که شهست ساڵ بوو‪ ،‬خۆى لهژێردا شاردبووهوه‪ ،‬ههڵى‬ ‫دایهوهو دایه بهر ئازارى تانهو تهشهرى خهڵکى‪ ،‬ئاخر خۆ ئهو دهیتوانى‬ ‫بێ ئهوهى شێخى سهنعان واز لهدینهکهشى بهێنێت‪ ،‬ببێته خۆشهویستى و‬ ‫شوى پێبکات‪ ،‬بهاڵم واى نهکرد‪ ،‬تا فیداکارى و قوربانى دان و ئازارى شێخى‬ ‫سهنعان ببینێت‪ .‬شێخى سهنعانیش وایکرد‪ ،‬ئازارى له دین ههڵگهڕانهوهى‬ ‫چهشت‪ ،‬گوێبیستى ههموو نهفرینێکیش بوو که پێى دهوترا‪ ،‬ئهو ههم چێژى‬ ‫لهو ئازاره دهبینى‪ ،‬ههم خۆشحاڵ بوو که دڵى مهعشوقهکهى رازى کردووه‪.‬‬ ‫له رۆمانى (کۆشکى باڵنده غهمگینهکانى) بهختیار عهلیش دا‪ ،‬کارهکتهرى‬ ‫(سهوسهن فیکرهت گوڵدانچى) بهیهکجار سێ له داواکار و عاشقهکانى خۆى‬ ‫دهخاته مهترسى و تهنگ و چهڵهمهوه‪ ،‬ئهو دهیهوێت ئهو سێ داواکارهى‬ ‫هاتوون بۆ داواى تاقییانبکاتهوه‪ .‬ههموو دونیا بگهڕێن و ئازار بچێژن‪ ،‬ئهوسا‬ ‫شوو به یهکێکیان بکات‪ .‬ئهو خۆشحاڵ دهبێت دواى ئهوهى ئهوسێ داواکارهى‬ ‫دنیا دهگهڕێن‪ ،‬بگهڕێنهوه الى‪ .‬سهوسهن دهڵێت (گهر منیان بیرنهچێتهوه‪،‬‬ ‫من بهختهوهر دهبم‪ ،‬چونکه ئهوکات دڵنیادهبم که عاشقى گهورهم ههیه‪،‬‬ ‫عاشقێک بینینى دونیا‪ ،‬بینینى ژنهجوانهکانى سهرزهمین‪ ،‬منى بیر‬ ‫نهبردووهتهوه) له شوێکى تریش دهڵێت (ئاخۆ من کچێکم‪ ،‬دواى بینینى‬ ‫دونیاش مرۆڤ ههر دهتوانێت عاشقم بێت) سهرهنجام‪ ،‬ئهو سێ داواکاره به‬ ‫مهرجهکانى رازى دهبن و ههرسێکیان ئامادهن‪ ،‬ئهمسهرى دونیا بۆ ئهو سهرى‬ ‫دونیا له پێناوى مهعشوقهکهیاندا تهى بکهن‪ ،‬ئازار بچێژن و خهم بخۆن‪،‬‬ ‫ئهمه ئهو شتهیه که دهڵێن عاشق ئێش و ئازارهکانى که لهالیهن مهعشوقهوه‬ ‫پێى دهچێژرێت‪ ،‬خۆشدهوێت‪.‬‬

‫‪14‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫بیروڕا‬

‫ئەمجارەش‬ ‫دەرگای‬ ‫کۆشکی‬ ‫کۆماریی‬ ‫عێراق‬ ‫بەڕووی‬ ‫کوردێکدا‬ ‫دەکرێتەوە؟‬

‫بەڵێن عزەت میکە‬ ‫دوان���زەی ئ��ای��ار عێراقیەکان دەچ��ن��ە سەر‬ ‫سندوقی دەن��گ��دان و نوێنەری چ��وار ساڵی‬ ‫داهاتویان هەڵدەبژێرن‪ ،‬عێراقیەکان بێئاگان‬

‫هۆکارهکانی‬ ‫پشت بڕیاری‬ ‫ههڵبژاردنی‬ ‫پێش وهخته‬ ‫له تورکیا‬

‫سیروان خانی *‬ ‫بڕیار وابوو که ههڵبژاردنهکانی سهرۆکایهتی‬ ‫کۆمار و پهرلهمانی تورکیا له نۆڤهمبری‬ ‫‪ 2019‬ئهنجامبدرێت‪ ،‬ب��هاڵم ب��ه بڕیارێک‬ ‫ئ��هردۆغ��ان ه��هڵ��ب��ژاردن��هک��ان��ی ب��ۆ مانگی‬ ‫حوزهیرانی ئهمساڵ پێشخست‪ .‬پڕسیارهکه‬ ‫لێرهدا ئهمهیه بۆچی و لهبهرچی ئهردۆغان‬ ‫وهها بڕیارێکی دهرکرد؟ ئهردۆغان هۆکاری‬ ‫ئهم بڕیارهی تهنیا پهیوهستکرد به کێشهی‬ ‫ئابووری و کێشهکانی سوریاوه‪ ،‬بهاڵم ئایا‬ ‫هۆکارێکی تر له پشتهوهی ئهم بڕیاره ههبووه‬ ‫که وای لهو ئهردۆغانه کردووه که ههمیشه‬ ‫له دژی ههڵبژاردنی پێش وهخته قسهی‬ ‫کردووه‪ ،‬ئهمجاره خۆی داوای ههڵبژاردنی‬ ‫پێش وهخته بکات؟ گهر بمانهوێت وهاڵمی‬

‫لەوەی کە لەو هەڵبژاردنەدا تەنها ئەندامانی‬ ‫پەرلەمان دەستنیشان ناکەن‪ ،‬بەڵکو سەرۆکی‬ ‫کۆماریش دیاری دەکەن و دەنگەکانیان دەبێتە‬ ‫ه��ۆی سەرخستنی س��ەرۆک��ێ��ک ب��ۆ کۆشکی‬ ‫کۆماری لە کەڕادەی بەغداد‪.‬‬ ‫لە ساڵی ‪2005‬ەوە تا ئێستا پۆستەکانی هەرسێ‬ ‫سەرۆکایەتیەکەی عێراق بە شێوەی تەوافوق‬ ‫داب���ەش دەک��رێ��ن ب��ەس��ەر ه��ەرس��ێ پێکهاتە‬ ‫سەرەکیەکەدا‪ ،‬شیعە و سونە و کورد‪.‬‬ ‫دوای شەڕی داعش و دروستبوونی چەندین‬ ‫هێز و هاوپەیمانی نوێ‪ ،‬پێدەچێت دووبارە‬ ‫پەنابردنەوە بەر بنەمای تەوافوق کارێکی‬ ‫وا ئاسان نەبێت‪ ،‬بەتایبەتی کە هەرسێ‬ ‫پێکهاتەکە لەناوخۆدا دابەشبوون بەسەر‬ ‫چەندیدن بەرەی جیاوازدا‪ ،‬ئەو هاوپەیمانیە‬ ‫نوێیانەش بە م��ەودای جیاواز هەریەکەیان‬ ‫نزیکن لە سیاسەتی ئێران ی��ان ئەمریکا‪،‬‬ ‫ئەمەش هاوکێشەکە زیاتر ئاڵۆز دەک��ات و‬ ‫ئاسان نیە داهاتوی پرۆسەی سیاسی عێراق‬ ‫وێنابکرێت‪.‬‬ ‫پۆستی س��ەرۆک کۆمار کە تا ئێستا کورد‬ ‫بە موڵکی خۆی دەزانێت لەبەردەم چەند‬ ‫ئەگەرێکی کراوەدایە‪ ،‬مەترسیدارترینیان بۆ‬ ‫کورد ئەوەیە کە کۆتایی بە بنەمای تەوافق‬ ‫بێت و زۆرینەیەکی پەرلەمانی سەرۆک کۆمار‬ ‫هەڵبژێرێت‪ ،‬ئەگەری ڕوودانی ئەم سیناریۆیە‬ ‫بەهێزتر دەبێت ئەگەر بێت و لیستەکانی‬ ‫دەوڵ���ەت���ی ی��اس��ا(م��ال��ی��ک��ی) و هاوپەیمانی‬ ‫فەتح(عامری) سەرکەوتن بەدەستبهێنن و‬ ‫بتوانن بە هاوپەیمانی لەگەڵ چەند هێزێکی‬ ‫ت��ر‪ ،‬زۆری��ن��ەی پەرلەمانی دەستەبەر بکە‪،‬‬ ‫لە سیناریۆی دووەمیشدا بە سەرکەوتنی‬ ‫هاوپەیمانی نەسر(عەبادی) و لیستی سائرون‪،‬‬ ‫کە بە دوو قەوارەی پەسەندکراوی ئەمریکا‬ ‫دەن��اس��رێ��ن بنەمای ت��ەواف��وق وەک خۆی‬ ‫دەمێنێتەوە‪ ،‬ئەگەر بەو شێوەیەی ئێستاش‬ ‫نەبێت‪ ،‬چونکە ئەمریکا بە تەواوی پشتگیری‬

‫تەوافوق دەک��ات و خۆی بە داهێنەری ئەو‬ ‫مۆدێلە دەزانێت لە عێراق‪ ،‬ئەگەری ڕوودانی‬ ‫ئەم سیناریۆیە بە دوو شێوە لە ئارادایە‪،‬‬ ‫یەکەمیان تەوافوقی سیاسی نێوان الیەنەکان‬ ‫بەوشێوەیەی کە لە ‪ 12‬ساڵی ڕابردوودا هەبووە‪،‬‬ ‫دووەمیشیان درووستکردنی تەوافوق لەنێوان‬ ‫بەشێک لە هەرسێ پێکهاتەکە‪ ،‬واتە بەشێک لە‬ ‫سونە و بەشێک لە شیعە و بەشێک لە کورد‪ ،‬بە‬ ‫سەرنجدان لە دۆخی سیاسی پێش هەڵبژاردن‬ ‫و فراوانبوونی ئاڵۆزیە ناوخۆیەکانی نێوان‬ ‫پێکهاتەکان و بەتایبەتیش کورد و شیعە‪ ،‬ئەوە‬ ‫ڕوندەبێتەوە کە ئەگەری ڕوودان��ی شێوەی‬ ‫دووەمی ئەو سیناریۆیە بەهێزترە‪.‬‬ ‫کورد لەکوێی سیناریۆکاندایە؟‬ ‫لە ئ��ەگ��ەری ڕوودان���ی سینارۆی یەکەم کە‬ ‫بریتیە لە پشتکردنە تەوافوقی سیاسی‪،‬‬ ‫ک���ورد ب��ەت��ەواوی پ��ەراوێ��زدەخ��رێ��ت وەک��و‬ ‫پێکهاتە‪ ،‬لەگەڵ ئەوەشدا دوور نیە هەندێک‬ ‫الی��ەن��ی ک����وردی و بەتایبەتیش الی��ەن��ە‬ ‫نوێکان مەیلی بەشداریکردنیان هەبێت لە‬ ‫حکومەتی زۆرینەدا‪ ،‬بەاڵم ئەگەرێکی دوورە‬ ‫ل��ەو حکومەتە زۆری��ن��ەی��ەدا سەرۆکایەتی‬ ‫کۆمار بدرێتە الیەنە کوردیە بەشدارەکان‪،‬‬ ‫لە ئەگەری ڕوودان��ی سیناریۆی دووەم��دا کە‬ ‫کارکردنە بە بنەمای تەوافوق بە هەردوو‬ ‫شێوەکەی‪ ،‬پۆستی سەرۆک کۆمار دەدرێتەوە‬ ‫بە پێکهاتەی کورد‪.‬‬ ‫کێ دەبێتە سەرۆک کۆمار؟‬ ‫سەرۆک کۆمار کە پشکی کوردە‪ ،‬تا ئێستا لەالی‬ ‫یەکێتی بووە و ئەمەش پشتبەستە بە ڕێژەی‬ ‫دەنگەکانی و ڕێککەوتنی ستراتیژی نێوان‬ ‫یەکێتی و پارتی‪ ،‬بەاڵم پێناچێت بۆ ئەمجارە‬ ‫یەکێتی بتوانێت ئەو پۆستە وەربگرێتەوە‪،‬‬ ‫چونکە ڕێککەوتنە سیتراتیژیەکەی لەگەڵ‬ ‫پارتی ڕوو لە کاڵبونەوەیە و چارەنوسی پۆستی‬ ‫سەرۆکی هەرێم کە ئێستا دەسەاڵتەکانی‬ ‫دابەشکراوە کاریگەری دەبێت لەسەر پۆستی‬

‫سەرۆک کۆمار‪ ،‬چونکە بەشێکە لە ڕێککەوتنی‬ ‫ستراتیژی نێوان یەکێتی و پارتی‪،‬هەروەها‬ ‫جێگری سکرتێری یەکێتی قەوارەیەکی نوێی‬ ‫ڕاگەیاندووە و چ��اوەڕوان دەکرێت بەشێکی‬ ‫زۆری دەنگەکانی یەکێتی بۆخۆی ببات‪.‬‬ ‫یەکێتی ل��ە ئێستادا خ��اوەن��ی ‪ 21‬کورسی‬ ‫ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە و دووەم‬ ‫گەورەترین فراکسیۆنی کوردیە‪ ،‬پەیوەندیەکی‬ ‫باشی ل��ەگ��ەڵ الی��ەن��ە شیعەکاندا هەیە و‬ ‫زیاتر لە الیەنە کوردیەکانی تر نزیکە لە‬ ‫ئێرانەوە‪ ،‬بەاڵم ڕوداوەکانی ‪16‬ی ئۆکتۆبەر‬ ‫کە نەیارەکانی یەکێتی بە خیانەتی ناوی‬ ‫دەبەن کاریگەرییان دەبێت لەسەر دەنگاکانی‬ ‫ئەو حیزبە لە ناوچە جێناکۆکەکان و بەپێی‬ ‫ڕاپرسییەکان پێدەچیت زی��ات��ر ل��ە یەک‬ ‫لەسەرسێی دەنگەکانی لەدەست بدات‪ ،‬ئەمەش‬ ‫بۆ یەکێتی مۆتەکەیەکی قورسە چونکە‬ ‫بەشێکی زۆری دەنگەکانی لە هەڵبژاردنەکانی‬ ‫پێشوودا لە کەرکوک بووە‪.‬‬ ‫بەپێی زۆرب����ەی ت��وێ��ژی��ن��ەوە و ڕاپرسیە‬ ‫نافەرمییەکان‪ ،‬پێدەچێت پارتی دیموکراتی‬ ‫کوردستان وەک گەورەترین هێزی کوردی‬ ‫بمێنێتەوە‪ ،‬ئەمەش ب��ەو وات��ای��ە دێ��ت کە‬ ‫پۆستە گرنگە وەزاری��ی و ئیدارییەکان کە‬ ‫ب��ەر پێکهاتەی ک���ورد دەک��ەوێ��ت‪ ،‬بدرێتە‬ ‫پارتی و پۆستی سەرۆک کۆمار کە پۆستێکی‬ ‫تەشریفاتییە بدرێتە هێزی دووەم‪ ،‬لێرەوە‬ ‫ملمالنێی نێوان یەکێتی و هاوپەیمانی و گۆڕان‬ ‫لەسەر ئەو پۆستە سەرهەڵدەدات‪ ،‬تا ئێستا‬ ‫توێژینەوە و ڕاپرسیەکان بەو ئاراستەیەن کە‬ ‫هاوپەیمانی و گۆڕان دەبنە دوو هێزی قەبارە‬ ‫یەکسان‪ ،‬بۆیە بەهێزترین ئەگەر ئەوەیە کە‬ ‫گ��ۆڕان و هاوپەیمانی و چەند پارتێکی تر‬ ‫ببنە بەرەیەکی سیاسی لە عێراق و کاندیدی‬ ‫بەهێزیان هەبێت بۆ سەرۆکایەتی کۆمار‪،‬‬ ‫ئەم ئەگەرەش بەهێزتر دەبێت لە کاتێکدا‬ ‫کە هاوپەیمانی سەۆکێکی وەک��و بەرهەم‬

‫ساڵحی هەیە و لەگەڵ گ��ۆڕان و کۆمەڵێش‬ ‫لێکتێگەشتنیان واژۆک����ردووە و لە ناوچە‬ ‫جێناکۆکەکانیش بە یەک لیست دابەزیوون‪،‬‬ ‫بەاڵم ئەم سیناریۆیە الواز دەبێت لە ئەگەری‬ ‫دروستردنی هاوپەیمانی لە نێوان پارتی و‬ ‫یەکێتی دا و ڕێککەوتنیان لەگەڵ زۆرینەی‬ ‫شیعە و سونەبەمەرجی بەشداری پێنەکردنی‬ ‫گ��ۆڕان و هاوپەیمانی‪ ،‬وەک چۆن لە خولی‬ ‫پێشودا مەرجیان لەسەر الیەنە شیعەکان دانا‬ ‫بەوەی کە چەند پۆستێک نەدرێتە بزوتنەوەی‬ ‫گۆڕان‪ ،‬لەم هاوکێشەیەشدا دەبێت کەسایەتی‬ ‫ب��ەره��ەم س��اڵ��ح و ش��ێ��وازی ئەنجامدانی‬ ‫بانگەشەی هاوپەیمانی لەبیرنەکرێت‪،‬‬ ‫چونکە بە نەهجێکی ن��ەرم و س��ارد‪ ،‬کاری‬ ‫سیاسی دەک��ات و ئەمەش ڕێخۆشکەرە بۆ‬ ‫دروستکردنی هاوپەیمانی لەگەڵ سەرجەم‬ ‫الیەنەکاندا‪ ،‬تەنانەت یەکێتی نشتیمانی و‬ ‫پارتی دیموکراتی کوردستانیش‪.‬‬ ‫دوای سەرنجدان لە تەواوی مەشهەدە سیاسیە‬ ‫پێشبینیکراوەکان‪ ،‬دەکرێت بەرهەم ساڵح و‬ ‫فواد مەعسوم وەک دوو بەهێزترین کەسایەتی‬ ‫گونجاو سەیربکرێن بۆ وەرگرتنی پۆستی‬ ‫س��ەرۆک کۆمار لە خولی داهاتوودا‪ ،‬چونکە‬ ‫فواد مەعسوم تاکە کەسە لە ناو یەکێتی دا‬ ‫خ��ۆی ب��ەدورگ��رت��ووە لە سەرجەم ملمالنێ‬ ‫ناوخۆییەکان و پەسەندترین کەسە لە الی‬ ‫بنەماڵەی تاڵەبانی و ه��ەردوو رکابەرەکەی‬ ‫پێشووی کە نەجمەدین کەریم و بەرهەم ساڵح‬ ‫بوون لە حزبەکەیدا نەماون‪ ،‬هێزیی بەرهەم‬ ‫ساڵحیش دەگەڕێتەوە بۆ ڕێککەوتنی لەگەڵ‬ ‫گۆڕان و پێگە سیاسیەکەی خۆی و کراوەیی‬ ‫ئەگەرەکانی ڕێککەوتنی لەگەڵ سەرجەم‬ ‫حزبە کوردیەکانی تر‪ ،‬ئەمەش خاڵی بەهێزی‬ ‫ب��ەره��ەم ساڵحە و پێدەچێت بەهێزترین‬ ‫ک��ان��دی��دی ک��وردب��ێ��ت ک��ە بگاتە ن��اوچ��ەی‬ ‫ک��ەڕادە و دەرگ��ای کۆشکی کۆماریی بەڕوودا‬ ‫بکرێتەوە‪.‬‬

‫ئ��هم پرسیارانهمان دهستکهوێت دهبێت‬ ‫سهرهتا باس لهو ڕووداوانه که بهم دواییه‬ ‫له ناوخۆی تورکیا یان له دهرهوهی تورکیا‬ ‫به جۆرێک که پهیوهست بوون به تورکیاوه‬ ‫له جیهاندا ڕووی��ان��داوه بکەین و به بێ‬ ‫شیکردنهوهی ئ��هو ڕووداوان����ه‪ ،‬ناتوانین‬ ‫وهاڵم��ی ئهو پرسیارهمان دهستکهوێت که‬ ‫ئهو هۆکارانه چییه که وای له دهوڵ��هت و‬ ‫ئ��هردۆغ��ان ک���ردووه‪ ،‬بڕیاری ههڵبژاردنی‬ ‫پێشوهخته دهربکهن‪.‬‬ ‫باری ئابووری تورکیا‬ ‫بارودۆخی ئابووری تورکیا له حاڵهتێکی‬ ‫مهترسیداردایه‪ ،‬ڕێژهی بێکاری له ماوهی‬ ‫‪ 10‬ساڵی ڕاب��ردوو گهشتووه به بهرزترین‬ ‫ئاست و ئێستا تورکیا له بهرزترین ئاستی‬ ‫ه��هڵ��ئ��اوس��ان��ی ئ��اب��ووری دای����ه‪ ،‬ل��ی��رە له‬ ‫بهرامبهر دۆالر له ماوهی ‪ 5‬ساڵی ڕابردوو‬ ‫‪ 50‬له س��هدی بههای خ��ۆی ل��هدهس��ت��داوه و‬ ‫ئابووریناسان پێشبینی زیاتر دابهزینی‬ ‫ب��هه��ای لیرە ل��هب��هرام��ب��هر دۆالر دهک��هن‪.‬‬ ‫دهوڵهت له ڕاکێشانی سهرمایهدارانی دهرهوه‬ ‫بۆ ن��اوخ��ۆی تورکیا س��هرک��هوت��وو نهبووه‬ ‫و ئ��هم هۆکارانه وای ک���ردووه که بهپێی‬ ‫توێژینهوهکان‪ ،‬گهورهترین کێشهی دوای‬ ‫ههڵبژاردن له ڕاستیدا کێشهی ئابووری‬ ‫تورکیا بێت‪.‬‬ ‫ڕاپرسی له سهر دهستوور‬ ‫تورکیا له ئهپرێلی ‪ 2017‬به ‪ 51/2‬له سهدی‬ ‫دهنگی بهڵێ ڕهزامهندی بۆ گۆڕینی سیستمی‬ ‫سیاسی واڵت له سیستمێکی پهرلهمانی بۆ‬ ‫سیستمێکی سهرۆکایهتی و زیاتر کردنی‬ ‫دهس��هاڵت��هک��ان��ی س���هرۆک ک��ۆم��ار دهرب���ڕی‪.‬‬ ‫ئهردۆغان که له ساڵی ‪ 2014‬له دوای یانزه‬ ‫ساڵ له سهرۆکایهتی وهزیران بۆ یهکهم جار‬ ‫به دهنگی ڕاستهوخۆی خهڵک وهک سهرۆک‬ ‫کۆمار ههڵبژێردرا بوو ههر لهو کاته بهدواوه‬ ‫خ��وازی��اری گ��ۆڕان��ک��اری له دهسهاڵتهکانی‬ ‫س���هرۆک ک��ۆم��ار ب���ووهو ب��ه گ��ۆڕان��ک��اری له‬ ‫دهس���ت���ووری ت��ورک��ی��ا ئ��هم ئ��ام��ان��ج��هی به‬ ‫دهستهێنا‪ ،‬ب��هاڵم ئ��هم گۆڕانکارییانه تا‬

‫ههڵبژاردنی داه��ات��ووی تورکیا ناخرێته‬ ‫بواری جێبهجێ کردنهوه‪.‬‬ ‫تورکیا و پرسی کورد‬ ‫به دهستگیرکردنی عهبدواڵ ئۆجاالن له‬ ‫پانزهی فێبری وهری ‪ 1999‬تورکیا وا بیری‬ ‫دهکردهوه که کوردهکانی تورکیا و بهتایبهتی‬ ‫ت��ر پ��ارت��ی کرێکارانی ک��وردس��ت��ان (‪)pkk‬‬ ‫بهشێکی مهزن له توانای بهڕهنگاربوونهوهی‬ ‫خۆی له دژایهتی کردنی تورکیا له دهست‬ ‫دهدات‪ ،‬بهاڵم به پێچهوانهی ئهوهی که بیر‬ ‫دهکرایهوه نه تهنیا ههڵویستهکان و پێگهی‬ ‫ک��ورد له تورکیا ک��هم ن��هب��ووی��هوه‪ ،‬بهڵکو‬ ‫ڕۆژ له دوای ڕۆژ داوای��هک��ی ن��وێ له سهر‬ ‫داخوازییهکانی کورد زیاتر دهبوو‪ ،‬دهوڵهتی‬ ‫تورکیا و پارت و گروپه ڕهگهزپهرهستهکانی‬ ‫تورکیا شوناس و بوونی کوردیان له تورکیا‬ ‫ڕهت��دهک��ردهوه‪ ،‬ب��هاڵم له سهرهتای سهدهی‬ ‫نوێ و به تایبهتی له دوای هاتنه سهرکاری‬ ‫پارتی داد و گهشه پێدان (‪ )Akp‬ئهو بیر و‬ ‫هزره توندئاژوویه تا ڕادهیهک کهم بوویهوه‬ ‫و ههندی ب��واری ڕهخساند تا پرسی کورد‬ ‫به فۆڕم و شێوازێکی نوێوه بێنێته ئاراوه و‬ ‫باس له وتوێژی ڕاستهوخۆی دهوڵهت لهگهڵ‬ ‫کوردهکان بکرێت‪ .‬ئهم کاره وهک دهستپێکی‬ ‫چ��ارهس��هرک��ردن��ی پرسی ک��ورد له تورکیا‬ ‫سهیر دهکرا و ههر چهنده له ههندی شوێن‬ ‫ڕووب��هڕووی چهکداری له نێوان دهوڵهتی‬ ‫تورکیا و پ��ارت��ی ک��رێ��ک��اران��ی کوردستان‬ ‫دهبینرا‪ ،‬بهاڵم به داوای عهبدواڵ ئۆجاالن‬ ‫بۆ ئاگربهستی تاک الیهنانه‪ ،‬به مهبهستی‬ ‫دهربڕینی نییهتی باش له بهرامبهر ئهم‬ ‫ههنگاوهی دهوڵهت‪ ،‬وهک ههنگاوێکی ئهرێنی‬ ‫سهیر ک��را‪ .‬دهرکهوتنی گروپی چهکداری‬ ‫داع��ش و دهس��ت به سهرداگرتنی نیوهی‬ ‫خاکی عیراق و سوریا وای له دهوڵهت کرد‬ ‫له بهرامبهر بهرگرییهکهی شاری کۆبانی‬ ‫تا ڕادهیهک الیهنگری داعش بکات و ئهمه‬ ‫کێشهکانی ئاڵۆز کرد و بواری بۆ دووباره‬ ‫دهستپێکردنهوهی شهڕ ڕهخساند‪ .‬دوو هۆکار‬ ‫تێڕوانینهکانی دهوڵهت و به تایبهتی پارتی‬

‫داد و گهشهپێدان (‪)Akp‬ی به سهرۆکایهتی‬ ‫ئهردۆغان له بهرامبهر پرسی کورد گۆڕی‪.‬‬ ‫‪ � 1‬بههێز ب��وون��ی پێگهی ج��هم��اوهری‬ ‫کوردهکان و به تایبهت پارتی دیموکراتی‬ ‫گهالن ههدهپه (‪ ) HDP‬و بهرزبوونهوهی‬ ‫داخوازییهکانی کورد و کهمبوونهوهی ئاستی‬ ‫جهماوهری پارتی داد و گهشه پێدان (‪)Akp‬‬ ‫‪ �2‬بههێزبوونی کورد و بهتایبهت حیزبی‬ ‫پ��هی��هده (‪ ) PYD‬ل��ه ک��وردس��ت��ان��ی سوریا‬ ‫و نزیکایهتی ئ��هم حیزبه لهگهڵ پارتی‬ ‫کرێکارانی ک��وردس��ت��ان (‪ .)pkk‬دهوڵ��هت‬ ‫لهبهرامبهر ئهم هۆکارانه له سهر ئاستی‬ ‫ناوخۆیی‪ ،‬چاالکییهکانی پارتی دیموکراتی‬ ‫گ����هالن ه���هدهپ���ه (‪)HDP‬ی ب��هرت��هس��ک‬ ‫ک����ردهوهو ح��هس��ان��هی پ��هرل��هم��ان��ت��اری له‬ ‫عوسمان بایدهمیر و سهلما ئیرماک و‬ ‫چ��هن��د پهرلهمانتارێکی ت��ر س��هن��دهوهو‬ ‫دهستی به گرتن و ڕاوهدوونانی ئهندامان‬ ‫و س��هرک��ردهی پارته کوردییهکانی وهکو‬ ‫س��هاڵح��هدی��ن دهم��ی��رت��اش ک��رد و لهسهر‬ ‫ئاستی دهرهوهش تورکیا که بههێزبوونی‬ ‫پ��هی��هده (‪)PYD‬ی ل��ه کوردستانی سوریا‬ ‫به مهترسییهکی گ��هوره بۆ سهر ئاسایشی‬ ‫نهتهوهیی خ��ۆی دهزان���ی‪ ،‬بڕیاری هێرش‬ ‫کردنه سهر عهفرینی دهرکرد و ئهم کارهش‬ ‫بووه هۆی داگیرکردنی ئهو شاره لهالیهن‬ ‫سوپای تورکیا لهگهڵ گروپه جیهادییه توند‬ ‫ئاژووەکان و ئاواره بوونی ههزاران کهس و‬ ‫بێ سهروشوێن بوون و شههیدبوونی سهدان‬ ‫خهڵکی بێتاوان و سڤیلی لێکهوتهوه‪ .‬بهم‬ ‫ههنگاوانهش نهک پرسی چارهسهرکردنی‬ ‫کێشهی کورد ههنگاوی باشی بۆ نههاوێژرا‪،‬‬ ‫بهڵکو کێشهکان ڕۆژ له دوای ڕۆژ له گهڵ‬ ‫کورد قووڵتر بوویهوه‪.‬‬ ‫تورکیا و یهکیتی ئهوروپا‬ ‫کێشه و ئاڵۆزییهکانی تورکیا و یهکێتی‬ ‫ئهوروپا له کاتی هاتنه سهرکاری ڕهجهب‬ ‫تهیب ئهردۆغان و پارتی داد و گهشه پێدان‬ ‫(‪ )Akp‬زۆر زیاتر ب��ووه‪ ،‬بهشێوهیهک که‬ ‫له ماوهی ڕابردوو سهرکردهکانی ههردووال‬

‫وتاری توند و دژیان له بهرامبهر یهکتری‬ ‫وت��ووهت��هوه‪ .‬ڕێگری کردنی ههندی واڵتی‬ ‫ئهوروپایی له سهرکردهو وهزیرهکانی پارتی‬ ‫داد و گهشه پێدان (‪ )Akp‬به مهبهستی‬ ‫بانگهشه کردن بۆ پرسی ڕاپرسی دهستوور‬ ‫له تورکیا لهو واڵتانه وای کرد که کێشهکان‬ ‫بهرهو ئاڵۆز بوونی زیاتر ههنگاو بهاوێژێت‪.‬‬ ‫تورکیا دهی��ان ساڵه به کۆسپ و لهمپهری‬ ‫دژای��هت��ی ئ��هن��دام��ان��ی یهکێتی ئ��هوروپ��ا‬ ‫ڕووب��هڕووی��ه‪ ،‬له م��اوهی ئهم ههموو ساڵه‬ ‫وت��وێ��ژه درێ��ژم��هوداک��ان��ی نێوان ه��هر دوو‬ ‫الی��هن بهبێ ئهنجام ماوهتهوه‪.‬تورکیا بۆ‬ ‫ئهنجامدانی پێش مهرجهکان و مهرجهکانی‬ ‫یهکێتی ئهوروپا له بوارهکانی ئابووری‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬کۆمهاڵیهتی ههوڵی داوه‪ ،‬بهاڵم‬ ‫دهسکهوتێکی ئهوتۆی بهدهست نههێناوه‪.‬‬ ‫دهتوانین ئهو نیگهرانییانهی که یهکێتی‬ ‫ئهوروپا لهبهرامبهر تورکیا ههیهتی بهم‬ ‫شێوهیه پۆلێن بهندی بکەین‪.‬‬ ‫‪ .1‬ل��ه ب����واری س��ی��اس��ی‪ ،‬ئ���ام���اده ب��وون��ی‬ ‫ن��ی��زام��ی��ی��هک��ان ل��ه ل��ووت��ک��هی دهس����هاڵت‬ ‫‪.2‬نهبوونی سهقامگیرییهکی ئ��اب��ووری ‪.3‬‬ ‫پرسی کورد ‪.4‬کێشهی قوبرس ‪ .5‬پهیوهندی‬ ‫ل��ه گ��هڵ ی��ۆن��ان ‪.6‬پ��ێ��ک��ه��ات��هی ک��ۆل��ت��ووری‬ ‫کۆمهاڵیهتی تورکیا و تا ڕادهیهک ناکۆک له‬ ‫گهڵ کۆمهڵگای ئهوروپی ‪.7‬ئ��ازادی و مافی‬ ‫مرۆڤ‪.‬‬ ‫له ههموو ئهم بوارانه تورکیا نهک بهرهو‬ ‫پێشچوونی به خۆیهوه نهبینیوه‪ ،‬بهڵکو تا‬ ‫ڕادهیهکی زۆر له دوای ڕاپرسی دهستوور‬ ‫و ب���وون ب��ه سیستمێکی س��هرۆک��ای��هت��ی‪،‬‬ ‫ههنگاوهکانی ڕاوهستاوهو تهنانهت بهرهو‬ ‫دواوهش هاتووه‪.‬‬ ‫کودەتای تورکیا‬ ‫ساڵی ‪ 2016‬بهشێک له هێزە چهکدارییهکانی‬ ‫ت��ورک��ی��ا و ب���ه وت����هی ب��ی��ن��ال��ی ی��هڵ��درم‬ ‫گروپێک له سوپای تورکیا ههوڵیان دا تا‬ ‫ب��ه ک��ودەت��ای��هک دهس���هاڵت بگرنه دهس��ت‪،‬‬ ‫فڕۆکهی شهڕکهر له ئاسمانی ئهستهمبوڵ‬ ‫و ئهنکارا فڕێ و سوپا به دهبابه و هێزی‬

‫بیروڕا ‪15‬‬

‫ژماره (‪ )17٥2‬چوارشهممه ‪2018/٥/2‬‬

‫مارەكانی‬ ‫سەرشانی‬ ‫زوحاك‬

‫دهگ��ێ��ڕن��هوه‪ ،‬رۆژێ���ك ك��ه زوح���اك لهسهر‬ ‫تهختی پاتشایهتی دانیشتبوو‪ ،‬ئافرهتێكی‬ ‫نهشمیالنهی دڵڕفێنی لێ وهژوور دهكهوێت‪.‬‬ ‫ئهو ئافرهته كه سهرنجی زوحاك بهرهو الی‬ ‫خۆی رادهكێشێت‪ ،‬داوای لێ دهك��ات ئیزنی‬ ‫پێ بدات سهر شانهكانی زوحاك ماچ بكات‪.‬‬ ‫دهڵێن ئهو ئافرهته ئینسان نهبووه‪ ،‬بهڵكوو‬ ‫شهیتان بووه و له شێوه و بیچمی ئافرهتدا‬ ‫دهركهوتوه‪ .‬زوحاك ئهو ئیزنهی پێ دهدات‬ ‫و ئهویش دوای ماچكردنی‪ ،‬له چاوان نهدیو‬ ‫دهبێت‪ .‬كتوپڕ دوو مار له جێگهی ماچهكانی‬ ‫ئهو شهیتانه به رواڵهت ئافرهته دێنه دهرێ‪.‬‬ ‫ئهو دوو مارهی سهر شانی زوحاك‪ ،‬بهردهوام‬ ‫شااڵوی بۆ دێنن و ههڕهشهی خواردنی مێشكی‬ ‫لێ دهك��هن‪ .‬پزیشكهكانی پێی دهڵێن‪ ،‬ئهو‬ ‫دوو ماره تهنیا به خواردنی مێشك ئههوهن‬ ‫دهبنهوه و دهبێ رۆژان��ه مێشكی دوو گهنج‬ ‫بكوڵێنن و بیاندهنێ‪ ،‬ئهگینا ئ��هو مارانه‬ ‫مێشكی زوحاك دهخۆن‪ .‬بهمجۆره‪ ،‬فهرمان درا‬ ‫ههموو رۆژێ دوو گهنج بێنن و سهریان ببڕن‬ ‫و مێشكهكانیان بدهنه مارهكان‪ .‬ههر به پێی‬ ‫ئهو گێڕانهوهیه كه سهرچاوهكهی شانامهی‬ ‫فیردهوسیی فارسه‪ ،‬ئهو كهسهی رادهسپێردرێ‬ ‫بۆ ئهوهی سهری گهنجهكان ببڕێ و مێشكیان‬ ‫دهربێنێ‪ ،‬ههموو رۆژێ لهو دوو گهنجه تهنیا‬ ‫یهكێكیان سهر دهبڕی و ئهویتری به دزییهوه‬ ‫ئازاد دهكرد و بهڕێی شاخ و كێوانی دهكرد‬ ‫و لهبری مێشكی ئهویان‪ ،‬مهڕێكی دهكوشتهوه‬

‫و مێشكی مهڕهكهی تێكهڵ به مێشكی الوه‬ ‫ك��وژراوهك��ه دهك��رد و دهرخ���واردی زوحاكی‬ ‫دهدا‪ .‬دهڵێن‪ :‬زوحاك ئاخرییهكهی به دهستی‬ ‫كابرایهك به ناوی كاوهی ئاسنگهر كوژرا‪.‬‬ ‫* با الیهنه ئهفسانهییهكهی ئهو چیرۆكه وهال‬ ‫بنێین و ئاوڕێكی كورت لهو كۆمهڵه هێما و‬ ‫رهمزه پڕ مانا و دهاللهتانه بدهینهوه كه لهو‬ ‫چیرۆكهدا ههن‪.‬‬ ‫چیرۆكی زوح��اك��ی م��ار لهشان ب��هر ل��هوهی‬ ‫راستییهكی مێژوویی بێت‪ ،‬ئهفسانهیهكی ساز‬ ‫كراوه‪ ،‬بهاڵم كۆمهڵێك هێما و رهمزی له خۆیدا‬ ‫حهشار داوه كه به شیكردنهوه و ههڵێنانی ئهو‬ ‫رهمزانه دهتوانین مانا نهێنی و شاراوهكانی‬ ‫نێو دهقهكه ئاشكرا بكهین‪ .‬هیچ دهقێكی‬ ‫ئهدهبی‪ ،‬مانایهكی یهك الیهنهی نییه‪ .‬بهڵكوو‬ ‫دهقه ئهدهبییهكان به پێی سهردهمهكان و به‬ ‫پێی ئاسۆی روانین و بیركردنهوه و زانیاری و‬ ‫مهعریفهی خوێنهرهكانیان‪ ،‬مانای جیاواز به‬ ‫دهستهوه دهدهن‪.‬‬ ‫بۆ ئهوهی ئهم دهقه ئهدهبییهش له دهقێكی‬ ‫مێژووییهوه ببێته دهقێكی ئهمڕۆیی و گیانی‬ ‫ئهمڕۆی به بهردا بكرێتهوه‪ ،‬پێویسته رهمز و‬ ‫دهاللهتهكانی شیتهڵ بكرێنهوه و باری مانایی‬ ‫شاراوهی نێو ئهو رهمزانه ئاشكرا بكرێن‪.‬‬ ‫م��ار له كۆنهستی مرۆڤی ك���ورددا‪ ،‬هێمای‬ ‫كوێرهوهری و ئازار و ژان و مهرگه‪ .‬زۆر جاران‬ ‫له دایكمان یان له پیرهژنه به تهمهنهكانمان‬ ‫بیستووه كاتێ تووك و دوعا له كهسێك دهكهن‬ ‫دهڵێن» یاخوا ماری دوو سهر به پهنجهیهوه‬ ‫ب���دات»‪ .‬ی��ان به منداڵی زۆر ج��اران پێیان‬ ‫گوتووین‪:‬لهبهرچاوی مندااڵن شت مهخۆن‪،‬‬ ‫دهن��ا م��ار دێته خ��هون��ت��ان»‪ .‬ك��هواب��وو‪ ،‬مار‬ ‫هێمایهكی كۆنی ترس وهبهرنان و ههروهها‬ ‫ئازاربهخشه له كۆنهستی ئێمهی كورددا‪.‬‬ ‫ه��هر له س��هرهت��ای ئ��هو ئهفسانهیهوه ههتا‬ ‫كۆتایی مهرگی زوحاك‪ ،‬مهرگ به شێوهیهكی‬ ‫سامناك س��ات ب��ه س���ات‪ ،‬ه��هی��ه و توخمی‬ ‫سهرهكیی حهقایهتهكهیه‪ .‬مهرگێك كه وهكوو‬ ‫هێمایهكی سامناك له جهستهی زوحاكهوه و‬ ‫له شێوهی دووماردا سهر ههڵ دهدا‪.‬‬ ‫سهرهتای حهقایهتهكه‪ ،‬له رووی شوێنهوه‪،‬‬ ‫ئهو جێگایهیه كه زوح��اك لهسهر تهختی‬ ‫پاتشایهتی و دهسهاڵت‪ ،‬پاڵی داوهتهوه‪.‬‬ ‫تهختی دهسهاڵت‪ ،‬ههم بهرههمێنهر و ههمیش‬ ‫هێمای بهرزهدهماخی و فیز و لووتبهرزییه‪.‬‬ ‫لێرهوه دهاللهتهكان بهرهو ئاراستهی بهرزه‬ ‫دهم��اخ��ی و خۆ بهزلزانین دهڕۆن‪ .‬ب��هرهو‬ ‫ئاقارێك كه دهسهاڵتدار خاوهنی هێزی گیان‬

‫ئهستاندنه له پێناو بهردهوامبوونی تهخت‬ ‫و دهسهاڵتهكهی خۆیدا‪ .‬له وهها حاڵهتێكدا‬ ‫(شهیتان) له رواڵهت و سیمای ئافرهتێكی شۆخ‬ ‫و شهنگدا لێ وهژوور دهكهوێ و داوای لێ دهكا‬ ‫سهر شانهكانی ماچ بكا‪.‬‬ ‫(شهیتان) هێمای وهسوهسهكردن و خهڵهتاندن‬ ‫و بهالڕێدا بردنه‪ .‬شهیتان لهو كاتهدا نایهته‬ ‫الی زوحاك كه پاتشا له راوه یان خهریكی شیو‬ ‫خواردنه‪ ،‬بهڵكوو لهسهر تهختی دهسهاڵت‬ ‫كاتێك پاتشا له لووتكهی غروور دایه‪ ،‬دێته‬ ‫الی‪ ،‬چونكه وهسوهسهبوون و خهڵهتاندنی‬ ‫ك��هس��ی لهخۆبایی ن��هك كارێكی دژوار و‬ ‫تهنانهت نامۆ و نائاسایی نییه‪ ،‬بهڵكوو زۆر‬ ‫ساكار و زۆریش سرووشتییه‪.‬‬ ‫شهیتان له روخسار و رواڵهتی پیاوێك دا‬ ‫نایهته الی پاتشا‪ .‬له سیمای پیاوچاكێكدا‬ ‫نایه‪ ،‬ئامۆژگاریی بكات‪ ،‬بهڵكوو له سیمای‬ ‫ئافرهتێكدا دێ‪.‬‬ ‫هاتنی شهیتان ل��ه سیمای ئ��اف��رهت��دا ئهو‬ ‫راستییه دهخهنه روو كه بیری پیاوساالری‬ ‫ریشه و رهگێكی كۆنی له م��ێ��ژوودا ههیه‪.‬‬ ‫ئ��هگ��هر ك��ورت��ه سهرنجێكیش ل��ه روان��گ��ه‬ ‫ئایینییهكان بدهینهوه‪ ،‬له زۆرب��هی ههره‬ ‫زۆری ئایینهكاندا‪ ،‬هاتووه كه یهكهمجار‬ ‫ئهوهی فریوی ئیبلیسی خوارد و وهسوهسه‬ ‫بوو‪ ،‬ئادهم نهبوو‪ ،‬بهڵكو دایه حهوا بوو‪ ،‬پێیان‬ ‫وای��ه ئهگهر دایكه ح��هوا فریوی شهیتانی‬ ‫نهخواردبایه‪ ،‬له بهههشتێ دهریان نهدهكردن‪.‬‬ ‫ئێستاش به رای زۆر ك��هس‪ ،‬ئ��اف��رهت وهك‬ ‫شهیتان وهسوهسهكهر و چهواشهكاری مرۆڤه‪.‬‬ ‫ه��هر وهك له حهقایهتهكهی زوحاكیشدا‪،‬‬ ‫رۆڵ��ی شهیتان بۆ وهسوهسهكردنی پاتشا و‬ ‫بهالڕێدابردنی خراوهته ئهستۆی ئافرهتێك‪.‬‬ ‫لهوێشدا ئافرهتێكی جوان و نهشمیل و رهزا‬ ‫س��ووك‪ .‬ئ��هوهش دهگ��هڕێ��ت��هوه بۆ روانگهی‬ ‫ئهوانهی ناخیان پڕه له تاریكی و دژی ههموو‬ ‫جوانیهكانن و پێیانوایه جیهان دهبێ یهكسهر‬ ‫به فڵچهیهكی رهش‪ ،‬رهن��گ بكرێت چونكه‬ ‫رهنگهكانی دیكه خهڵك وهسوهسه دهكهن‪.‬‬ ‫مارهكانی سهر شانی زوحاك‪:‬‬ ‫م��ارهك��ان��ی سهرشانی زوح���اك‪ ،‬خواردنیان‬ ‫تهنیا و تهنیا مێشكی گهنجانه و به مێشكی‬ ‫گهنج نهبێ سوكناییان نایه‪ .‬خواردنی ئهوان‪،‬‬ ‫نابێ جگهر و سی و دڵ و سیپهلك و شتی‬ ‫لهوجۆره بێت و نابێ جگه له مێشكی مرۆڤ‬ ‫هیچ شتێكی دیكه بێت‪ .‬مێشكیش دهبێ‪ ،‬بێ‬ ‫ئهمال و ئ��هوال مێشكی كوڕانی گهنج بێت‪،‬‬ ‫ئیتر له نێو گهنجانیشدا مێشكی ئاسكه كچان‬

‫و كهنیشكه عازهبهكانیشی ناوێ‪ ،‬بهڵكو تهنیا‬ ‫و تهنیا دهبێ مێشكی كوڕی گهنج بێت‪ .‬ئهو‬ ‫الیهنهش كۆمهڵێك پهیام و دهاللهتی مانایی‬ ‫له خۆیدا حهشار داوه‪.‬‬ ‫با بزانین بۆچی له نێو ئهندامهكانی دیكهی‬ ‫گهنجاندا تهنیا مێشكیانی دهوێ؟ بۆچی‬ ‫پزیشكهكان نهیانگوت‪ :‬مارهكان به خواردنی‬ ‫دڵ و ج��هرگ و شوێنی دیكهیان ئههوهن‬ ‫دهب��ن��هوه‪ .‬بۆچی مێشكی گهنجان و له ناو‬ ‫گهنجانیشدا كوڕه گهنجهكان؟‬ ‫مێشك چاوگهی بیر كردنهوه و هزرین و‬ ‫روانین و بڕیاردانه‪ .‬ئ��هوهی كه ئهو مارانه‬ ‫دهبێ مێشكی دوو كوڕه گهنجیان دهرخوارد‬ ‫ب����درێ‪ ،‬دهم��ان��ب��ات��هوه س���هر ئ���هو ب����اوهڕ و‬ ‫روانینه كه پێی وایه‪ ،‬تهنیا رهگهزی نێرینه‬ ‫توانای بیركردنهوهی ههیه و تهنیا رهگهزی‬ ‫نێرینهیه كه به مێشك بڕیار دهدا و به مێشك‬ ‫بیر دهكاتهوه‪ .‬لێرهشدا به فهرامۆشكردن یان‬ ‫به پهراوێزخستنی ئافرهت‪ ،‬رهوایی دراوه به‬ ‫باوهڕی بهكهمزانینی رهگهزی مێینه‪.‬‬ ‫له وهاڵمی ئهو پرسیارهشدا كه بۆچی مێشك؟‬ ‫ههر وهك لهسهرهتادا باسمانكرد‪ ،‬زوحاك‬ ‫ل��هو ئهفسانه خهیاڵییهدا دهك���رێ هێمای‬ ‫ههموو دهسهاڵتێكی دیكتاتۆر بێت‪ .‬ئێمه‬ ‫لێكدانهوهكهشمان لهسهر ئ��هو گریمانهیه‬ ‫دام��هزران��دووه و چڕمان ك��ردووهت��هوه‪ .‬بهو‬ ‫پێیه لێرهدا پاتشا وهك هێمای دهسهاڵتێكی‬ ‫خ��ۆ ب��ه حهقیقهتزان دژی بیركردنهوه‬ ‫و ه��زری��ن��ه‪ .‬دژی بهكارهێنانی مێشك و‬ ‫چاوكراوهیی كۆمهڵگایه‪ .‬هێزی گهنج هێزی‬ ‫نهسرهوتووی كۆمهڵه‪ .‬هێزێكه كهوی ناكرێت‬ ‫و سڵۆك و بزۆزه‪ .‬هێزێكی یاخییه و حهزی‬ ‫له جیهانێكی پڕ له جووڵه و گۆڕانكارییه‪.‬‬ ‫ج��ووڵ��هی ب���هردهوام و دهستاودهستكردنی‬ ‫دهس���هاڵت ك��ه بهشێكن ل��ه هیوا و ح��هز و‬ ‫ئاوات و ئارهزووهكانی گهنجان‪ ،‬له راستیدا‬ ‫مهترسییهكی كوشنده و ههڕهشهیهكی‬ ‫جیددین بۆ سهر ئهو دهسهاڵتهی كه خۆی‬ ‫وهك��وو حهقیقهتێكی نهگۆڕ وێنا ك��ردووه‬ ‫و چ��اوهڕوان��ی له كۆمهڵگایه كه بهچاوی‬ ‫حهقیقهتێكی پیرۆزهوه سهیری بكهن و رێزی‬ ‫بگرن‪ .‬لێرهوه دوو هێز بهرهنگاری یهكتری‬ ‫دهبنهوه‪ ،‬هێزێك كه خوازیاری مێگهالندنی‬ ‫خهڵكهوه گهرهكیهتی ههموو كۆمهڵگه پێمل‬ ‫و ملكهچی بڕیار و ویستهكانی ئ��هو بێ‪،‬‬ ‫هێزێكیش كه بزۆز و بگۆڕه و ناچێته ژێر‬ ‫ب��اری ئهو ویسته پاوانخوازانهیهوه‪ .‬هێزی‬ ‫یهكهم ههموو توانا و ئیمكاناتی خۆی بۆ‬

‫دهستهمۆ كردن و دهستخهرۆكردنی گهنجان‬ ‫دهخ��ات��ه گ��هڕ و ئ��هگ��هری��ش س��هرن��هك��هوت‬ ‫میكانیزمهكانی كوشتن ئاماده دهكات‪ ،‬هێزی‬ ‫دووههمیش ئهوانهن كه به دڵۆپهی سووری‬ ‫خوێن داری ئ��ازادی ئاو دهدهن و دهم��رن له‬ ‫پێناوی ژیاندا‪.‬‬ ‫خواردنی مێشك هێمایهكی روون و ئاشكرایه‬ ‫ب��ۆ ب��هت��اڵ��ك��ردن��هوهی مێشكی گ��هن��ج��ان و‬ ‫پووچهڵكردنهوهی ویستهكانیان به مهبهستی‬ ‫گوێڕایهڵكردنیان‪ .‬كه تۆ هێزی بهجووڵهی‬ ‫كۆمهڵگهیهكت كوشت وهك ئهوه وایه باڵی‬ ‫شهپۆلی تۆفانت شكاندبێت‪ .‬وهك ئهوه وایه‬ ‫شاباڵی مهلێكت ههلوهراندبێ‪.‬‬ ‫ههر وهك ئاماژهشمان پێ كرد ماریش لهگهڵ‬ ‫ئهوهدا كه دهكرێ هێمای خراپه بێت دهبێ‬ ‫ئهوهشمان لهبیر بێت كه له نێو خهڵكانی‬ ‫كۆندا به تایبهتی له نێو هیندییهكان و‬ ‫بووداییهكاندا مار هێمای (خواوهنده)‪.‬‬ ‫كهوابوو ئهو دوو م��اره دهتوانن روونترین‬ ‫هێمای خۆ به زلزانین و خۆ به خوازانینی‬ ‫دهسهاڵته دیكتاتۆرهكان بن‪ ،‬ئهو دهسهاڵتانهی‬ ‫كه تهنیا به بێدهنگ كردن و لهكار خستنی‬ ‫هێزی بیركردنهوهی كۆمهڵگه ئۆقره دهگرن‪.‬‬ ‫ههر بۆیهش له پرۆسهیهكی سیستماتیكدا‬ ‫دهس��ت دهك��ات به بهتاڵكردنهوهی مێشكی‬ ‫گهنجان‪ .‬ئهو دهزان��ێ توێژی بهسااڵچووی‬ ‫كۆمهڵگه له قۆناغی خۆپارێزی دایه و دهقی‬ ‫گرتووه‪.‬‬ ‫چێشتلێنهرهكهی زوح��اك ل��هو دووگهنجه‬ ‫یهكێكیان سهردهبڕێ و یهكێكیان دهنێرێته‬ ‫چیا‪ .‬گهنجی ئازادكراو ناچێتهوه نێو شار‪.‬‬ ‫دهزانێ له نێو شاردا زۆرن ئهوانهی كه پاتشا‬ ‫مێشكی ب��هت��اڵ و پ��ووچ��هڵ ك���ردوون و به‬ ‫فهرمانی ئهو دهجووڵێنهوه‪.‬‬ ‫به گشتی ئهوهی ئهو ئهفسانهیه وهكوو رهمز‬ ‫له خۆیدا ههڵیگرتووه‪ ،‬ههوڵی دهسهاڵتێكی‬ ‫نهگۆڕه بۆ بهتاڵكردنهوهی كۆمهڵگه لهههر‬ ‫چهشنه ویستێكی جیاواز له ویستی دهسهاڵت‪.‬‬ ‫ههوڵدانه بۆ پێكهێنانی كۆمهڵگایهكی ههتا‬ ‫س��هر ئیسقان گ��وێ��ڕای��هڵ‪ .‬چونكه ئ��ه وان‬ ‫باش دهزان��ن كه تهنیا به گهندهڵ ك��ردن و‬ ‫دهستهمۆكردنی مێشكهكان دهتوانن تا ههتایه‬ ‫مشهخۆر بن‪.‬‬ ‫له الیهكی دیكهشهوه ئهو دوو ماره دهكرێ‬ ‫هێمای دهستوپێوهندگهلێكی فێلباز بن كه‬ ‫نههێڵن سهركردهیهك له راستییهكان تێ بگات‬ ‫و ئهوان داوای ئهوهی لێ بكهن كه دهست بكات‬ ‫به پووچهڵكردنی مێشكهكان‪.‬‬

‫چهکدار پردهکانی بێسفیر و سوڵتان محمد‬ ‫فاتحی له ئیستانبۆڵ داخست‪ ،‬له ماوهی‬ ‫ئ��هم عهمهلیاته هیڵهکانی ئهنتهرنێت و‬ ‫تهلهفۆن له زۆربهی شوێنهکان له کار خران‪،‬‬ ‫دوای ئ��هوه بهیاننامهیهک به ن��اوی هێزه‬ ‫چهکدارییهکانی تورکیا له تهلهفزیۆنی‬ ‫دهوڵهتی باڵوکرایهوه بهم ناونیشانه که‬ ‫سوپا بۆ پارێزگاری له دیموکراسی و مافی‬ ‫م��رۆڤ دهس��هاڵت��ی گرته دهس���ت‪ .‬دهوڵ��هت‬ ‫و پ��ارت��ی داد و گهشهپێدان (‪ )Akp‬به‬ ‫دواکردن له پۆلیسی تورکیا و خهڵک توانی‬ ‫ئهم کودەتایه سهرکووت بکات که زیاتر له‬ ‫‪ 265‬کهسی کوژران که له نێوان ئهوانه ‪161‬‬ ‫کهس له هێزهکانی الیهنگری دهوڵهت بوون‪.‬‬ ‫له دوای کودەتا سهرکهوتوو نهبووهکهی‬ ‫تورکیا له دژی دهوڵهت و ئهردۆغان‪ ،‬نۆبهی‬ ‫سهرکووتکردنی ئهو کهسانه هات که به‬ ‫جۆرێک لهو کودەتایه دهستیان ههبووه‪.‬‬ ‫ڕێژهی دهستگیرکراوهکان ئهوهنده زۆره که‬ ‫کاتێک ههواڵهکانی دهبیست تووشی شووک‬ ‫دهبووێت‪ ،‬له ئهفسهره ههره بااڵکان بگره‬ ‫تا حاکم و مامۆستایان ههموو کهسێک له‬ ‫لیستی دهستگیرکراوهکان دهبینرا‪ ،‬بهاڵم‬ ‫پرسیارهکه لێرهدایه چی هۆکارێک بووه‬ ‫ه��ۆی ئ���هوهی ک��ه ئ��هم ک��ودەت��ای��ه تووشی‬ ‫شکست بێت و نهتوانێت به ئامانجهکانی‬ ‫خ��ۆی ب��گ��ات‪ .1 .‬ب��هرگ��ری خ��هڵ��ک‪ ،‬حیزبه‬ ‫سیاسییهکان و ڕێ��ک��خ��راوهک��ان ‪ :‬داوای‬

‫ئهردۆغان له الیهنگرانی بۆ ئهوهی که به‬ ‫مهبهستی پاڵپشتی بڕژێنه سهر شهقام و‬ ‫بهدهمهوه هاتنی الیهنگرانی‪ ،‬بهاڵم ئهوهی‬ ‫ک��ه جێگای بایهخی زی��ات��ره ئ��هوهی��ه که‬ ‫ت��هواوی ڕەخنهگرانی ئهردۆغان‪ ،‬ههوڵدان‬ ‫بۆ ک��ودەت��ای��ان ڕهت��ک��ردهوه و سێ حیزبی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی ئ��ام��اده ب��وو له پهرلهمانی‬ ‫تورکیا وات��ه ‪ Mhp , Ghp ,Hdp‬پاڵپشتی‬ ‫خۆیان بۆ دهوڵهت ڕاگهیاند‬ ‫‪.2‬درز و دووب���هرهک���ی ل��هن��او س��وپ��ا‪ :‬ئهو‬ ‫کهسانهی که دهستیان به کودەتا کرد بهو‬ ‫هیوایه ب��وون که ههموو سوپای تورکیا‬ ‫پاڵپشتیان لێبکات‪ ،‬بهاڵم ناکۆکی لهنێوان‬ ‫بهشێک له سوپا وایکرد که ههموو سوپای‬ ‫تورکیا نهڕۆنه بهرهی کودەتاچییهکان و ئهم‬ ‫کارهش بووه هۆی ئهوهی که کودەتاچییهکان‬ ‫ن��هت��وان��ن ب��ه ب��اش��ی هێزهکانیان داب��هش‬ ‫ب��ک��هن ب��هس��هر ن��اوهن��ده ئیستراتێجی و‬ ‫شوێنه ه��هس��ت��ی��ارهک��ان��دا‪ .3 .‬نهتوانینی‬ ‫ک��ودەت��اچ��ی��ی��هک��ان ل��ه گرتنی ئ��هردۆغ��ان‬ ‫‪.4‬کهڵک وهرگرتنی ئهردۆغان له تۆڕهکانی‬ ‫پهیوهندییه کۆمهاڵیهتییهکان‪ ،‬ه��هر له‬ ‫دوای دهرکهوتنی ئهردۆغان دهیان و سهدان‬ ‫ه��هزار کهس بۆ پاڵپشتی ئهردۆغان ڕژانه‬ ‫س��هر شهقامهکان‪.5 .‬پاڵپشتی کۆمهڵگای‬ ‫نێودهوڵهتی ل��ه ئ��هردۆغ��ان‪ :‬ل��ه پ��اڵ ئهو‬ ‫ڕەخنانهی که ئاڕاستهی ئهردۆغان دهکرا‪،‬‬ ‫بهاڵم هیچ کام له ڕێکخراوهکانی کۆمهڵگای‬

‫نێودهوڵهتی پاڵپشتیان له کودەتاچییهکان‬ ‫نهکرد‪.‬‬ ‫پ��ارت��ی داد و گ��هش��ه پ��ێ��دان (‪ )Akp‬به‬ ‫خستنه پاڵی ئهم کێشه و گرفتانه بڕیاری‬ ‫بهڕێوهچوونی پێشوهختهی ههڵبژاردنهکانی‬ ‫دهرکردووه‪.‬دهوڵهت به پێشنیارکردنی ئهم‬ ‫بڕیاره بۆ ئهرۆدغان له ههوڵی ئهوهدایه‬ ‫تا له پاڵ کهمکردنهوهی گوشاره ناوخۆیی‬ ‫و دهرهک��ی��ی��هک��ان ل��ه س��هر دهوڵ���هت چهند‬ ‫ئامانجێکی دیکه بهدهست بهێنێت‪.‬‬ ‫ئامانجه سهرهکییهکان له پشتهوهی بڕیاری‬ ‫ههڵبژاردنی پێشوهختهی تورکیا‬ ‫ت����ێ����ک����دان و پ���ش���ێ���وی ل�����ه ح��ی��زب��ه‬ ‫ئوپۆزسیۆنییهکان‪:‬‬ ‫ی���هک���هم‪ :‬ه����هر چ���هن���ده پ���ارت���ی گ��هل��ی‬ ‫کۆماری (‪ ) GHP‬به ڕوانینێکی سۆسیاڵ‬ ‫دیموکراتیکانه و پارتی دیموکراتی گهالن‬ ‫ه��هدهپ��ه (‪ ) HDP‬ک��ه پارتێکی کوردییه‬ ‫ئامادهییان ب��ۆ ههڵبژاردنی پێشوهخته‬ ‫ڕاگ��هی��ان��دووه‪ ،‬ب��هاڵم له پ��اڵ ئ��هو ههموو‬ ‫ئاستهنگ و لهمپهرانه و بهو ماوه کهمه‬ ‫به ئهستهم دهبینرێت که توانای ڕاکێشانی‬ ‫دهنگهکانیان به قازانجی خۆیان ههبێت‪.‬‬ ‫ی���ان ب��ه ت��ای��ب��هت ح��ی��زب��ی ن��وێ��ی م��ێ��راڵ‬ ‫ئاکشنهر به ناوی (‪ ) IYI‬که له ئۆکتۆبهری‬ ‫‪ 2017‬دام��هزراوهو ڕۆژ له دوای ڕۆژ ئاستی‬ ‫ج��هم��اوهری زیاتر دهبێت کاتێکی کهمی‬ ‫لهبهردهسته و ئهمهش دهبێته کۆسپ له‬

‫ب��هردهم بهدهستهێنانی زیاتری دهنگهکان‪.‬‬ ‫زۆر ئهستهم دهبینرێت ی��ان به ت��هواوی‬ ‫ئۆپۆزسیۆنی تورکیا ناتوانێت ل��هم ماوه‬ ‫ک��هم��هی که م��اوهت��هوه بۆ ڕکابهریکردن‬ ‫و ملمالنی ک���ردن ل��هگ��هڵ حیزبهکانی‬ ‫دهسهاڵتدار خۆیان ڕێک بخهنهوه و بهرهیهکی‬ ‫هاوبهش پێکبهێنن‪ ،‬تهنانهت ناتوانن لهسهر‬ ‫کاندیدێکی هاوبهش ڕێککهوتن بکهن‪ .‬بهاڵم‬ ‫ئهگهر ههڵبژاردنهکان له ساڵی ‪ 2019‬ئهنجام‬ ‫بدرایه‪ ،‬ئهوه کێشه ئابووری و ئهنجامهکانی‬ ‫و ههروهها به ڕێکخستنهوهو بههێزکردنی‬ ‫ئهندامهکانیان دهیانتوانی ههڵبژاردنهکان‬ ‫به قازانج و سوودی خۆیان تهواو بکهن‪.‬‬ ‫دووهم‪ :‬ههڵبژاردنی داهاتووی تورکیا به‬ ‫م��ان��ای س��هرهت��ای دهستپێکردنی ف��ۆڕم و‬ ‫شێوازێکی نوێ له سیستمی دهسهاڵتداری‬ ‫له تورکیایه‪ ،‬له دوای ههڵبژاردنهکانه که‬ ‫دهستووری نوێی تورکیا بهپێدانی دهسهاڵتی‬ ‫زیاتر به سهرۆک کۆمار دهکهوێته بواری‬ ‫جێبهجێ کردنهوهو سیستمی سهرۆکایهتی‬ ‫ب��ه ف��هرم��ی ل��ه ت��ورک��ی��ا دهس��ت��پ��ێ��دهک��ات‪.‬‬ ‫ب��ۆ ئ��هردۆغ��ان ک��ه ب��ه هێرشکردنه سهر‬ ‫ع��هف��ری��ن ههسته ڕهگ��هزپ��هرهس��ت��هک��ان��ی‬ ‫تورکیاشی لهگهڵ خۆی هاوئاههنگ کردووه‪،‬‬ ‫دهرفهتێکی زێ��ری��ن دهبهخشێت ل��ه پاڵ‬ ‫نهبوونی ڕکابهرێکی بههێز که تائێستا‬ ‫نابینرێت بتوانێت دیسانهوه دهسهاڵتی‬ ‫تهواوی تورکیا به دهست بگرێت‪.‬‬

‫دهرهنجام‬ ‫به خستنه پاڵی ڕووداوهک��ان ئهم ههستهت‬ ‫ال درووس����ت دهب��ێ��ت ک��ه ب���اس ک���ردن له‬ ‫ههڵبژاردنی پێشوهخت له تورکیا ئامادهکاری‬ ‫ورد و تهواوی له ههموو الیهکهوه بۆ کراوه‬ ‫و به سهرکهوتنی ئهردۆغان و گرتنه دهستی‬ ‫دهس���هاڵت کۆتایی پێدێت‪ .‬ب��هاڵم ئهگهر‬ ‫خهڵکی تورکیا بیهوێت شایهتی شکستی‬ ‫ئهردۆغان بێت و پارتهکانی تر بیانهوێت‬ ‫دهس��هاڵت له ئ��هردۆغ��ان وهرب��گ��رن��هوه سێ‬ ‫سیناریۆ دهبینرێت‪.‬‬ ‫یهکهم ‪ :‬ڕێککهوتنی پارتهکانی دژی ئهردۆغان‬ ‫له دهوری یهکهمی ههڵبژاردنهکان لهسهر‬ ‫کهسێک یان بهشداریکردنی چهند کهسێک‬ ‫بۆ شکاندن و وردک��ردن��هوهی دهنگهکان و‬ ‫دوات��ر له دهوری دووهم��ی ههڵبژاردنهکان‬ ‫ڕێککهوتن له سهر کاندیدێکی هاوبهش بۆ‬ ‫ڕکابهرێکردنی ئهردۆغان‪.‬‬ ‫دووهم ‪:‬پاڵپشتی ڕۆژئ����اوا ل��ه کاندیدی‬ ‫ڕکابهری ئهردۆغان و کهڵک وهرگرتن له‬ ‫گ��وش��ار خستنه س��هر دهوڵ���هت ل��ه ڕێگهی‬ ‫گهمارۆی ئابووری و سیاسی بۆ شکاندن و‬ ‫کهمکردنهوهی دهنگهکانی ئهردۆغان‪.‬‬ ‫سێیهم‪ :‬خۆ کاندید کردنی کهسێکی وهک‬ ‫عهبدواڵ گول و ڕێککهوتنی پارتهکان له‬ ‫سهری‪ ،‬بۆ ڕکابهریکردنی ئهردۆغان‪.‬‬ ‫* خ��وێ��ن��دک��اری م��اج��ێ��س��ت��ی��ری ی��اس��ای‬ ‫نێودهوڵهتی � ههڵهبجهی شههید‬

‫رەسووڵ سوڵتانی‬

‫‪Reklam‬‬

‫لە فەیسبوک الیکمان بکەن‬

‫‪HawlatiNews‬‬

‫وەك وەفایەک بۆ‬ ‫کلتوری نەوشیروان‬ ‫مستەفا‪ ،‬با دەنگتان‬ ‫بۆ گۆڕان بێت‬ ‫‪Reklam‬‬

‫خاوەن ئیمتیازو سەرنوسەر‪:‬‬ ‫تارق فاتیح‬

‫ناونیشان‪ :‬شەقامی سالم ‪ -‬نزیك بەڕێوەبەرایەتی‬ ‫پەروەردە‪ ،‬باڵەخانەی نازناز ‪ -‬شوقەی ‪٨‬‬

‫تەلەفۆن‪0533188045 :‬‬