Bellen kostuumrekEenNastaranmetRazawiduikinhet Het Kritischloepschaptheaterland-onderdeoverklappen
Martha Balthazar over Birds
10 &11 SEP www.theaterfestival.beDAGKRANT2022#HTF22 ©JulianMaiwald BackereDeSofie©
FERTINELREBECCA©
10 & 11 sep 2022 3
Birds is écht inclusief theater zonder meteen ook over inclusie te gaan’
Katrien Debois en Fatou Ka
Martha Balthazar mag dan nog maar pas afgestudeerd zijn van het KASK in Gent, deze jonge theatermaakster en schrijfster maakt nu al furore. Ze werkte mee aan Seppe Baeyens’ participatieve dansvoorstelling Birds en is deel van het Brusselse dansgezelschap vzw Léon. In beide dansprojecten staan begrippen als inclusie en ontmoeting centraal. ‘Wij gebruiken dans als een middel en een taal om een ruimte – een “tijdelijke gemeenschap”, zoals wij het noemen – te creëren.’
‘
Birds Seppe Baeyens / Ultima Vez
‘Wij werken met professionele, maar voornamelijk met niet-professionele dansers. Iedereen brengt een bepaalde input mee door hun eigen aanwezigheid en lichamelijk heid. Daarnaast zijn we geïnspireerd door de natuurlijke bewegingen in de stad, maar ook door hoe vogels, vissen en andere organi sche dieren zich bewegen. Hoe kan je je met een groep voortbewegen zonder leider? Dat zijn uiteindelijk heel politieke beschouwingen.’
Vol spanning wachten we op Martha Balthazar in Kunstencentrum VIERNULVIER. De klok duidt 13 uur aan. We hebben met haar afgesproken voor een interview over Birds, een participatieve dansvoorstelling waaraan ze heeft meegewerkt. In alle haast komt ze met haar fiets aan en hijgt ze bij ons uit. We vragen of ze iets wil drinken tijdens het interview, maar ze schudt lachend het hoofd. ‘We zullen meteen beginnen, dan hebben jullie voldoende tijd.’ Welgeteld vijftig minuten hebben we, want daarna vliegt Martha lustig verder naar NTGent voor alweer een nieuw project.
Wat betekent die publieke ruimte bij Birds voor jou?
‘We zijn geïnspireerd door de inspiratiebronnen?HaddenzondergroepHoedierenanderehoestad,bewegingennatuurlijkeindemaarookdoorvogels,vissenenorganischezichbewegen.kanjejemeteenvoortbewegenleider?’julliespecifieke
Hoe ben je bij Birds en Seppe Baeyens beland?
‘Er is geen strikte choreografie, maar wel een dramaturgie die wordt gevolgd. Wij weten dat er vijftien mensen zijn die je uitnodigen en meevoeren. De grens tussen publiek en cast is heel dun. Dat is het mooie eraan.’
‘Wij gebruiken dans als een middel en een taal om een ruimte – een “tijdelijke gemeenschap”, zoals wij het noemen – te creëren. Dat doen we op een zeer toegan kelijk manier, met zo weinig mogelijk drempels. Dat mis ik een beetje in de theaterwereld.’
Wat is de rol van de toeschouwer bij een participatieve voorstelling als Birds?
‘Vanaf het moment dat we op de vloer staan is iedereen even professioneel. Er zijn tieners die al zo lang met ons werken dat zij de echte experts zijn geworden. Ik vind de ruimte en het open huis die we hebben gecreëerd enorm waardevol. Ze geven mij lucht en doen me beseffen dat theaterma kers vaak de ruimtes beperken door ze hermetisch af te sluiten. Het is tijdens die werkingen dat ik heb geleerd dat alles een vorm van inspiratie kan zijn. Ook iets dat op het eerste gezicht lijkt te “storen”.’
Als jullie nog een stap verder zouden kunnen gaan, waarheen zou die jullie dan leiden?
‘De dramaturgie gaat door je lichaam, veel meer dan dat het enkel visueel binnen komt. De voorstelling bijwonen kan een fysieke ervaring zijn, maar ook daarin is er keuzevrijheid. Je kunt als toeschouwer op elk moment autonoom beslissen om wel of niet mee te doen. Iemand die een uur staat te kijken is evengoed deel van de voorstelling geweest.’
Hoe bewaar je dan toch het overzicht?
Hoe zou je de rol van dans of beweging omschrijven binnen jullie werk?
Voor Seppe was het belangrijk dat het werk toegankelijk zou zijn. De voorstelling is niet exclusief voor wie tickets kocht. Door op straat te spelen en de drempels laag te houden, bereikt ze een veel groter publiek. Mensen die er niet aan zouden denken om een zondagmiddag in het theater door te brengen, raken door de locatie toch betrokken.’
4 10 & 11 sep 2022
‘Er hangt veel spanning in de publieke ruimte, die door covid nog eens versterkt is. Vandaag kun je die publieke ruimte niet zomaar innemen – als dat ooit al het geval is geweest. Ze is geprivatiseerd op vele plekken. Denk maar aan jongeren die gecontroleerd worden op pleinen omdat ze er te lang blijven hangen. Tegelijk moeten we door veel bureaucratie om Birds te kunnen faciliteren. Wanneer dat lukt, gebeurt er wel iets in de publieke ruimte – en dat is in de huidige context waarin we samenleven uniek en broodnodig: ze wordt een vrije ruimte, een ontmoetingsplek. Veel van onze voorstellingen gaan over de ontmoetingen die je creëert tussen het publiek, de passan ten en je cast. Dat is zeker bij Birds een bijzondere ontmoeting omdat die op een plek plaatsvindt die van iedereen en niemand is. Birds haalt de structuren en spanningen onderuit.’
‘Seppe heeft het niet zo op de conventio nele theaterruimte. Volgens mij wordt hij daar een beetje claustrofobisch van. We proberen op zoek te gaan naar hoe theater en dans kan bestaan in die minder evidente ruimtes. We proberen te blijven vernieuwen en wanneer we denken dat iets niet zal lukken, proberen we het toch.
Was het voor jullie een vanzelfspre kende keuze om de voorstelling in de publieke ruimte te laten doorgaan?
Hoe is het voor jou om met niet-profes sionele mensen samen te werken?
Birds Seppe Baeyens / Ultima Vez BackereDeSofie©
‘Birds groeide voort uit atelierwerkingen, waar we samen met mensen van verschil lende leeftijden en achtergronden dansten met zo weinig mogelijk drempels. Seppe heeft eigenlijk een drieluik gemaakt. Tornar was het eerste deel, waarin hij werkte met een groep non-professionele dansers. Daarna heeft hij met de voorstelling INVITED het publiek en die groep spelers heel letterlijk gemixt in een niet-klassieke theateropstelling. Het idee was om de wereld in het theater binnen te brengen. Birds vloeide voort uit een vraagstuk dat Seppe bezighield: hoe kunnen we met theater de straat op gaan? Deze voorstelling voelt nu een beetje als de finale stap in zijn drieluik.’
Martha Balthazar: ‘Ik ken Seppe Baeyens al van toen ik zes jaar oud was en bij Kopergietery zat. Hij gaf daar toen, in een ver verleden, zijn eerste workshops. Later zag ik zijn voorstelling INVITED en ik was daar helemaal ondersteboven van. Toen ik tijdens mijn opleiding drama op het KASK een stageplek moest kiezen, besloot ik om dat bij Seppe te doen, omdat ik buiten mijn kleine kunstbubbel wou treden. De voorberei dende residenties waren onderdeel van mijn stage, maar vanaf de repetities voor de voorstelling heb ik Seppe ondersteund in de ontwikkeling van Birds, samen met Yassin Mrabtifi.’
En nu is er dus Birds. Hoe is die voorstelling tot stand gekomen?
‘We zouden vele richtingen kunnen uitgaan. Artistiek zou dat kunnen betekenen dat we zelfs het idee van een cast loslaten, zodat de voorstelling overal zou kunnen ontstaan. Anderzijds is net die cast zo mooi: twintig mensen die zo verbonden zijn. Ergens denk ik ook dat we gewoon moeten investeren in de kleine Brusselse gemeen schap die we zijn. Dan is het uitbreiden van die werking en ateliers het radicaalste dat we kunnen doen.’
‘Ik vind Birds een heel mooi voorbeeld van hoe een voorstelling voorbij het symboli sche kan gaan. Het is écht inclusief theater zonder meteen ook over inclusie te gaan. We werken hard aan de omgeving waarin we theater maken en dan vallen vele vragen later weg.’
Dan is het wel een cadeau om Birds op het TheaterFestival te brengen? Geeft dat hoop?
‘Ik heb daar veel over te zeggen, maar tegelijkertijd ook weer niets. Ik heb twee jaar geleden de State of the Youth gegeven en toen had ik veel zin om erover te babbelen. Nu word ik daar wel wat moedelozer van. De problemen zijn eigenlijk best duidelijk: vormen van machtsongelijkheid en -misbruik, economische en bureaucratische structuren die uitsluiten en beperken. Dingen die al vaak benoemd zijn, maar zo vastgeroest zijn in instituten. Ik heb veel vertrouwen in mijn generatie maar ik zie en voel zelf ook hoe snel we worden opgeslokt door die instituten.’
Hoe serieus worden jullie genomen in verhouding tot het klassieke repertoire en waar ligt jullie positie met Birds?
het oncontro leerbare van zo’n participatieve voorstelling?
Het doet me denken aan het interview met Nora Mahammed, waarin ze ook aanhaalt dat er altijd wel goede ideeën zijn over bepaalde problematie ken en thema’s, maar dat de actie om het anders aan te pakken vaak ontbreekt.
‘Als je op school zit, kun je vanaf een afstand een kritische houding tegenover instituten aannemen. In het werkveld heb je hen echter nodig. Ik moet daarmee leren omgaan en een soort relatie met hen aangaan.’
Tornar en vertelde het verhaal van een groep achterblijvers die na de doortocht van een tornado opnieuw een gemeenschap tracht op te bouwen. In deze voorstelling bracht Seppe een intergenerationele cast van niet-professionele en professio nele dansers samen op de bühne.
Denk je er ook over na om nog meer voorstellingen te maken in de stijl van Birds? En wil je vaker met Seppe samenwerken?
‘Ik wist wel dat het de realiteit was, maar nu ik afgestudeerd ben zie ik het in de praktijk. Het is een sector die mij nauw aan het hart ligt en het is belangrijk dat we alert en actief blijven om die te hervormen. Anderzijds denk ik ook dat we ons als sector bewuster moeten zijn van de plaats die we innemen.’
‘Seppe pakt het slim aan om participa tief theater professioneel te verkopen. INVITED heeft in het verleden al op Het TheaterFestival gestaan en met Birds staan we hier opnieuw. We touren ook door heel Europa. Ik vind het dan ook belangrijk dat wij als professioneel gezien en behandeld worden. Het zijn lange, zware dagen en de performers van de voorstellingen moeten ook nog gewoon naar hun werk gaan en hun leven leiden. Het is niet omdat een voorstelling voortkomt uit sociaal-artistiek werk, dat ze een ander statuut zou moeten hebben.’
Wie is Seppe Baeyens?
Heb je nog andere artistieke toekomstplannen?
10 & 11 sep 2022 5Birds Seppe Baeyens / Ultima Vez
’Seppe en ik blijven erg verbonden, we organiseren samen met nog een zevental andere dansers een open atelierwerking onder de noemer Léon.’
In 2017 ontving Seppe een beurs van de Vlaamse Gemeenschap om onderzoek te doen naar (podium)ruimte en co-auteur schap binnen hedendaagse dans. De output van dit onderzoek was te zien in INVITED Hij breidde de denkoefening over kunstenaar65verbindendewasonderdeelsleeptouw.–verdergemeenschapsvorminguitennamhetpubliekletterlijkenfiguurlijk–meeopEenessentieelvandevoorstellingnamelijkROPE,eenblauweslangvanmeter,gecreëerddoorIefSpincemaille.
‘We moeten ons ervan bewust zijn dat we als sector veel aandacht krijgen, iets waar andere sectoren alleen maar van kunnen dromen. We kunnen heel goed praten over onszelf, maar we doen er soms heel weinig mee. Ook zijn we in onze verbeelding soms arm: we kunnen op veel meer manieren theater maken dan enkel voor het grote podium. Maar als je droomt van een groot podium, dan moet je daar natuurlijk ook gewoon voor gaan.’
‘Het is vaak symbolisch. Grote huizen hebben niets liever dan diverse posters. Ze gaan er ver in en zijn in competitie met elkaar. Maar als we onder de loep nemen waar het geld werkelijk naartoe gaat en wie er echte kansen krijgt, is het een heel ander verhaal.’
INVITED (2018)
Hoe was de stap naar het werkveld als jonge maker?
Birds speelt op zondag 11 september op locatie in Gent.
‘We kunnen op veel meer manieren theater maken dan enkel voor het Hoepodium.’grotegaanjullieommet
‘Zeker! Nu werk ik aan een voorstelling die A Play for the Living in a Time of Extinction heet en die op 8 oktober in première gaat (bij NTGent, n.v.d.r.). Het is een voorstelling die werd gemaakt door Katie Mitchell en die telkens wordt doorgegeven aan een lokale regisseur. Daarnaast speelt mijn masterproef, Boerenpsalm, ook nog af en toe. In 2023 maak ik ook nog een voorstelling met Barbara T’Jonck en Mats Vandroogenbroeck, die ook al meespeelden in mijn masterproef.’
Tornar (2015)
‘We houden onze repetities in de publieke ruimte, dus we zijn getraind om in flexibele contexten te werken. En toch: elke voorstelling is anders. We spelen enerzijds op buurtfeesten waar we elkaar niet terugvin den omdat er zoveel mensen zijn en anderzijds spelen we ook voor een theater publiek dat soms aan de zijkant blijft staan. Het kan zijn dat de ene voorstelling kwalita tiever is dan de andere, maar ze werkt altijd. Birds is sowieso een feest!’
Seppe Baeyens (° 1981) startte als jonge danser bij fABULEUS om later als performer door te breken bij diverse gezelschappen. Van meet af aan Runealsmetvoorstellingenmaaktevormmenselijkeheidvoorintergenerationeelwaswerkenhemeennoodzakelijk-omdanstotzijnmeestenkwetsbaretebrengen.IntussenSeppedriedans-bijUltimaVezgemeenschapsvormingrodedraad.Wittouck
De eerste VandekeybussamenwerkinggraafdansvoorstellinggrootschaligevanchoreoSeppeBaeyens–inmetWim–heette
Hoe moeten we ons dan verhouden tegenover die huizen?
Voor de nieuwste creatie Birds, die dit jaar te zien is op Het TheaterFestival, laat Seppe zich bijstaan door Martha Balthazar en Yassin Mrabtifi. Samen gaan ze nog een stap verder door buiten de muren van het theatergebouw te treden. Een groep performers en muzikanten gaan speelse interacties aan met toeschouwers, participan ten en toevallige voorbijgangers in de openbare ruimte. Steeds opnieuw ontstaan er verras sende composities waarbij iedereen van invloed blijkt te zijn op het geheel.
Wat bedoel je met ‘de plaats die we innemen’?
Birds (2021)
Had je dat verwacht?
‘Ik ben benieuwd of dat zo is, maar het gaat me toch om iets anders. Ik wilde twee mensen neerzetten die iets vertellen over Iran en hoe ze daar leven. Ergens probeer ik de
van het verhaal ontstaat pas op de vloer. Alles wat je hoort gaat over de twee kinderen. Dus ik had uren aan gespreksmate riaal en moest daar iets mee doen op scène. What the fuck ging ik doen?
‘Ik voelde vooral een verantwoordelijk heid om een podium te delen en stemmen te laten klinken die nog niet gehoord worden. Dat is omdat ik kunstenaar ben en in een land leef waarin ik alles mag maken en zeggen, terwijl ik geboren ben in een land waar een kunstenaar per definitie gecensu reerd moet werken.
MaiwaldJulian©
Worden ze door die anonimiteit ook de stemmen van Iran als land?
Nastaran Razawi Khorasani: ‘Aanvankelijk was het de bedoeling dat ik naar Iran zou gaan om twee kinderen te ontmoeten. Door de coronacrisis besloot ik om hen via de telefoon te spreken. Ik kon hen niet in de ogen kijken. Gek genoeg bleek dat juist erg goed te werken. Die kinderen zaten in hun kamer, op een voor hen veilige plaats. Ik was gewoon een stem aan de telefoon. Daardoor konden zij echt bij mij op verhaal komen: het leek soms alsof ik hun dagboek was. Misschien waren ze live even open geweest, maar toch: het gebrek aan zichtbaarheid maakte het allemaal erg mysterieus. Als je elkaar niet ziet, valt de lichaamstaal weg en daardoor waren ze veel scherper in hun woorden. Ze legden situaties haarfijn uit en waren enorm helder in hun beschrijvingen. Voor mij was dat een heel fijne ervaring. Eén keer hadden we uiteindelijk ook een videogesprek en dat bevestigde mijn vermoedens wel: hun vertelling werd minder sprekend. Toen heb ik besloten om bij de telefonisch gesprekken te blijven, want hun eerlijkheid is noodzakelijk in dit stuk. De telefoon houdt het puur: de kinderen kunnen vrijuit spreken terwijl ze anoniem blijven.’
De verbinding met mezelf lijkt me dan wel helder. Voor een publiek moet het volstaan dat ik ook uit Iran kom, maar nu in Nederland theater kan maken en met hen in gesprek ga. Natuurlijk heb ik bij al die verhalen soms de neiging om me af te vragen hoe mijn leven er daar verder had uitgezien – de kinderen die spreken zijn iets ouder dan ik was toen we naar Nederland verhuisden. Maar die impuls heb ik niet te veel ruimte willen geven, want dit gaat niet echt over mij. Dit gaat over opgroeien in Iran.’
‘De telefoon houdt het puur: de kinderen kunnen vrijuit spreken terwijl ze anoniem Jeblijven.’ijvertvoor
De twee kinderen waren mijn vertrekpunt. Ik sprak met hen, typte alles uit en zocht met de dramaturg, Tobias Kokkelmans, naar een mogelijke boog in spanning en thematiek. Je bekijkt al die gesprekken plots vanuit een
Voel je een verantwoordelijkheid om deze verhalen te vertellen?
6 10 & 11 sep 2022 Songs for no one Nastaran Razawi Khorasani
Met Songs for no one geeft Nastaran Razawi Khorasani een stem aan de stemlozen. Als kind ontvluchtte ze met haar ouders Iran. Nu wil ze haar positie als theatermaker benutten om het hedendaagse Iran voor een onwetend westers publiek in te kleuren. Ze liet zich daarvoor bijstaan door haar telefoon en twee kinderen aan de overkant van de lijn. Ik voerde met haar een gesprek over het voeren van gesprekken.
compleet andere hoek. We deelden die uren aan materiaal op in categorieën: ‘small talk’, ‘dictatuur’, ‘verlangen’. Geloof me, ik ben nog nooit zo organisatorisch te werk Mijngegaan.deel
Hoe breng je die in de praktijk wan neer je werkt met materiaal van anderen?
Omdat ik mijn podium vooral wil delen, beschouw ik mezelf als een brugfiguur tussen hun verhaal en toeschouwer. Mijn verhaal zit dan in het feit dat die handeling voor mij een soort zacht verzet is. Het is mijn manier om op de barricade te staan en te demonstreren. Ik ben nu eenmaal theatermaker, dus dat is mijn politieke daad.
‘Ik ben een brugfiguur tussen de westerse toeschouwer en het verhaal van deze twee Iraanse kinderen’
Ans Van Gasse
In je voorstelling gebruik je de stem men van twee kinderen, in het Farsi. Kan je wat meer vertellen over hoe die audio tot stand is gekomen?
problematiek die erbij hoort uit de weg te gaan, maar dat kan uiteraard niet. Je hoort nu eenmaal twee kinderen die opgroeien in een dictatuur. De anonimiteit is er vooral voor hun eigen veiligheid, maar bepaalt vormelijk ook wel je lezing van de voorstelling. Die beperking bevordert mijn creativiteit: het was een uitdaging om hun verhaal voelbaar te maken in deze strenge vorm. Je hoort enkel de stem en moet je verbeelding gebruiken, die ik als speler zo goed mogelijk probeer te prikkelen. Een zweem mysterie krijg je er gratis bij: die heb ik niet bedacht.’
een zorgzame houding.
‘Dat is natuurlijk een zoektocht met deze insteek. Wanneer je begint aan die gesprek ken, houd je je hart vast dat er goed materiaal zal zijn. Dat maakt het een spannend proces. Je vraagt je af of je de juiste kinderen hebt gekozen, met de juiste ervaringen en de juiste verhalen, om te doen wat je voor ogen hebt. Ook het Farsi is allesbehalve evident en je weet pas na de première zeker of het werkt.
We hebben een erg vertekend beeld van Iran, of we hebben er net geen. Mensen denken aan burka’s – die helemaal niet in Iran voorkomen – en zand. Of ze denken er niet aan.
Je voorstelling krijgt al snel het label politiek te zijn. Ik denk niet dat je dat wilt vermijden, en toch heb ik het gevoel dat er bij jou een grote nood zaak is om het over mensen te hebben. Klopt dat?
10 & 11 sep 2022 7Songs for no one Nastaran Razawi Khorasani / Kostuums
Zit kunst in de kast? Komen personages tot leven wanneer spelers hun kostuum aantrekken? We vroegen een acteur, een circusartiest, een theatermaker en een danseres om hun kledingrek voor ons uit de coulissen te halen.
Jonas Baeke (Bambiraptor): ‘Repeteren doe ik altijd in sandalen, Birkenstocks of bloot voets, zelden in gesloten schoenen. De pruik die we in Bambiraptor dragen vind ik ook heel leuk. Mats Vandroogenbroeck en ik gingen vaak de stad in met die pruiken. Dan gingen we een broodje halen of schreven we een beetje. Met die pruiken leken we exact op elkaar dus heel veel mensen waren best gemindfuckt.’
MaiwaldJulian©
Pepijn Ronaldo (Sono io?): ‘Het kostuum van voorstellingen draait vaak om het doel ervan. Wat wil je ermee bereiken? Wat of wie is je personage en wat draag je het best om je personage zo goed mogelijk te realiseren? Vaak is het zoeken naar een balans tussen de uitstraling van het kostuum en het fysieke gemak ervan. Ik moet me ook nog makkelijk kunnen bewegen voor circustrucs.’
‘Het is niet het één of het ander. Ik wilde het hebben over mensen in Iran en dat is per definitie politiek. Die dingen hebben altijd met elkaar te maken. De noodzaak om mensen te laten horen gaat voor op het Politiekpolitieke.speelt in Iran en in het gezinsleven daar nu eenmaal een enorm grote rol. Zodra ik dat te veel ging opzoeken was het materiaal gewoon niet meer zo interessant. Wanneer ik vroeg naar wie zij zijn als mensen kwam dat politieke verhaal plots vanzelf. De nieuwsgierigheid stuurde de ontmoeting. Mijn noodzaak om de voorstelling te maken komt vast wel uit het politieke. Ik ben een kind van demonstrerende ouders die uiteindelijk het land uit moesten voor de veiligheid van hun kinderen. Toch ben ik vooral theatermaker, dus ik doe het op mijn manier. Ik ben op zoek gegaan naar de poëzie. Hoe houden we het klein en herkenbaar voor een westerling? Voor de Nederlander of de Belg die zich moet herkennen in die Iraanse kinderen? Of die z’n nichtje herkent? Ik wil niet dat mijn publiek denkt: dat gebeurt allemaal daar en dat is niet mijn probleem. Want het is wel echt ons probleem.’
altijd prettig om te zien. Ik reageerde nooit op hen, want dan kan ik niet meer slapen. Daarnaast is de kritiek ook weer voorbij gegaan na een aantal voorstellingen. Verder heb ik geen specifieke gevoelens bij kostuums. Je werkt er gewoon mee, wat je er ook van vindt. Ik werk ook zonder ego. Mensen moeten me niet mooi vinden. Ik ben bezig met hoe ik wil spelen. Iedere voorstel ling opnieuw zoek ik naar iets nieuws, beters of anders. De essentie van een voorstelling vind je eigenlijk nooit, maar het gaat er om dat je blijft zoeken.’
ValentijnSuyDhaenens
Freek de Craecker, Katrien Debois en Gijs
‘Ik wilde het hebben over mensen in Iran en dat is per definitie politiek.’
hakken, van je rok of een strak kleedje, dat vormt je toch.’
Songs for no one speelt op zaterdag 10 en zondag 11 september in Kopergietery.
Truus Bronkhorst (any attempt will end in crushed bodies and shattered bones): ‘Een kostuum is een kostuum, meer niet. Het is datgene wat nodig is voor het stuk. Eentje dat me bijbleef was een kanten body van BIS, een voorstelling die ik samen met Jan Martens speelde. Bij de première konden sommige vrouwen dat minder waarderen. Ik was toen al ouder en mijn benen waren niet meer wat ze twintig jaar geleden waren. Vrouwen van mijn leeftijd vonden dat niet
Maar het nu, dat weten we niet. Omdat Iran ook gewoon de poorten gesloten houdt en de media dat hele beeld vertekent. Op een bepaald moment in de voorstelling heb ik het met de kinderen over hun verlangen om naar het buitenland te gaan, Amerika of Europa. De jongen is erg realistisch en zegt dat het leven hier niet per definitie leuk is, maar wel beter. Hier tweederangsburger worden is alleszins beter dan een leven in Iran. Dat soort gesprekken zetten toch aan om anders naar vluchtelingen te kijken. Niemand wil graag ontworteld raken en opnieuw beginnen, maar soms krijgen mensen geen andere keus omdat de situatie in hun thuisland ondraaglijk is.’
(Het gezin Van Paemel): ‘Stiekem vind ik het wel leuk om in hakken rond te lopen. Al zou ik dat zeker nooit privé doen. In De Kleine Oorlog speel ik een vrouw, in Het gezin Van Paemel speel ik vier vrouwen. Ook in Deurdedeurdeur speelde ik de huishoudster. Ik vind dat wel fijn omdat je dan een ander facet van jezelf ontdekt. Bovendien vind ik dat kleren van een vrouw bijzonder veel vorm of invulling geven aan de manier waarop je bijvoorbeeld loopt. Ik heb normaal gezien geen kostuum nodig om een rol te spelen, maar als ik een vrouw speel, is dat anders. De hoogte van je
Bij welke ‘Vez’ maakt Seppe Baeyens dansvoorstellingen?zijn
Test je kennis over Het TheaterFestival met deze woordpuzzel! Het woord dat verticaal verschijnt, is de grootste bron van stress in de sector, maar wij wensen iedereen er veel succes mee.
Welke Wouter bracht in 2016 de State of the Union?
Wat is de achternaam van Jens die dit jaar het stokje overnam van Filip Tielens als hoofdredacteur van Het TheaterFestival?
11.10.9.8.7.
Sono____?
Welke prijs wordt sinds 2012 uitgereikt aan jonge makers met een boeiend voorstel lingsconcept? (twee woorden, aan elkaar)
Welk muziekinstrument staat centraal in Jan Martens’ ELISABETH GETS HER WAY?
Wat is de voornaam van de oudste danseres uit any attempt van Jan Martens?
Welke club komt zondagochtend samen in de Vooruit Foyer Theaterzaal?
6.5.4.3.2.1.
8 10 & 11 sep 2022 Woordpuzzel
Hoeveel dansers staan er op het podium in de groepsproductie any attempt?
Met welk dier onderhoudt Kim Noble in Lullaby for scavengers een onconventionelevrijrelatie?
any attempt will end in crushed bodies and shattered ________
Wat is de achternaam van het circusduo bestaande uit vader en zoon dat werd geselecteerd voor Het diehetvanWatglasschapValentijndrinkenVanTheaterFestival?welkesterkedrankdeledenvanDhaenens’gezel-SKaGeNtelkenseenvooreenvoorstelling?isdedubbelevoornaamdegeestelijkevadervan‘postdramatischtheater’ditjaaroverleed?
Welk dier speelt de hoofdrol in het genomineerde werk van FC Bergman?
15.14.13.12.
de huidige inflatie, gasprijzen en de wereld die zich in een algemene staat van zelfver nietiging lijkt te bevinden, zijn de panelleden het erover eens dat er van rust weinig sprake kan zijn in de aanloop naar de opstart van de nieuwe ronde. Een nominale verhoging van 7000 euro is er op dit moment al integraal doorgejaagd om elektriciteit en papier te bekostigen, terwijl dat geld ook naar een eerlijke uitbetaling voor creatieve medewerkers kon gaan, er misschien een heus communicatieteam zou kunnen worden ingezet om de ticketverkoop op te krikken, of er repetitieruimtes voor een onafzienbare tijd geboekt mee hadden kunnen worden.
doen?weWatzicht?gaaneraan
Hoe ziet dat mooie Vlaamse kunstenland schap er straks uit? De vele leidinggevenden van diverse Vlaamse cultuurorganisaties die present tekenden, kregen een stevig dagprogramma voorgeschoteld, dat in de namiddag idealiter zou leiden tot samenwer kingen. Vanaf tien uur was iedereen welkom op de koffie in de balzaal van Kunstencentrum VIERNULVIER om alvast een beetje bij te praten over de onderhavige zaak. Nauwelijks een halfuur later barstte Ann Overbergh van Kunstenpunt in de Domzaal uit in een spervuur van percentages en grafieken, die zij gelukkig voor deze jonge man met een aversie van cijfers heel goed wist te duiden.
Het is dus té leuk hier!
Jeroen Lemmens
De cijfers samengevat
De presentatie van Kunstenpunt was slechts het startschot voor het panelgesprek dat daarop volgde en waarin gediscussieerd werd over wat al dat cijfermateriaal nu in werkelijkheid teweeg zal brengen. In dat gesprek werd steevast aangehaald dat de verdeling zoals ze is best geapprecieerd mag worden, maar dat de uitdagingen niet mis te verstaan zijn. Bezorgen de uitgekeerde werkingsmiddelen kleinere huizen – bij uitbreiding alle organisaties, niemand heeft het makkelijk gehad – de nodige rust na de besparingen van 2015 en 2019, de sluitingen vanwege de coronapandemie en de daaropvolgende personeelsexodus? Gezien
Landschap in zicht, maar hoe gaan we het verzorgen? Een speelse titel voor de jaarlijkse sectordag der kunsten. Van een werkelijk speelse aange legenheid kon er op deze meteorologisch wisselvallige vrijdagmiddag echter bezwaarlijk sprake zijn. De kunstensector staat namelijk voor enorme uitdagingen na een helse subsidieronde die tegen alle verwachtingen in toch relatief weinig kadavers opleverde. Dat betekent helaas niet dat alle proble men daarmee van de baan zijn en dat zorg voor de sector, voor de kunstenaars en voor iedereen die erbij betrokken is van elementair belang zal zijn de komende jaren.
Flauwe glimlachjes en beladen zuchtjes
Ondanks de spijtige glimlachjes tekende zich wel een duidelijke ruggengraat af in de zachte zeteltjes. Aan strijdbaarheid ontbreekt het de sector zeker niet. De kunsten vormen dan ook een sector die traditioneel de perceptie niet echt mee heeft, waar al regelmatig klappen vielen en er waarschijn lijk ook nog wel zullen vallen. Hoewel er geen duidelijke denkpistes of concrete voorstellen aan bod kwamen tijdens het panelgesprek, werden er wel duidelijke ambities uitgespro ken om de koppen bij elkaar te steken. Er werd gepingpongd met stellingen als ‘dit gezelschap zal daar resideren, maar wordt gegarandeerd dat het op zeven vaste locaties mag touren’, of ‘dit percentage van ons artistiek budget gaat naar coproducties’, en daar hebben we ons dan maar aan te houden. Het werd mij snel duidelijk: de sector is bereid om een krachtig signaal te sturen aan de politiek. En aan zichzelf.
De sterkste nadruk lag op het feit dat we nu wel onze conclusies kunnen trekken op basis van de uitgekeerde werkingsmiddelen en gewoon aan de slag zouden kunnen, maar dat er gezien de huidige instabiele economi sche en geopolitieke situatie op weinig zekerheid gerekend kan worden. Het is niet onrealistisch dat iedereen op 1 januari 2023 uit startblokken zal moeten schieten met een budget dat al lang niet meer actueel te noemen valt.
Het nieuws dat de werkingsmiddelen binnen het Kunstendecreet voor de periode 2023-2027 tegen de verwachtingen in opgetrokken zouden worden tot 178,5 miljoen deed op 24 juni iedereen versteld staan. De commissies hadden objectief geoordeeld over enkele honderden dossiers, doch met oog voor een goede verdeling van de middelen. Er heerst binnen de sector voornamelijk eensgezindheid over hoe goed ze daarin geslaagd zijn. Er is sprake van een sterke instroom en een faire verdeling over de diverse functies en disciplines heen. De
Naast de financiële beslommeringen is er het prangende vraagstuk van mentaal welzijn. Ongeveer de helft van de werknemers die vast in dienst zijn bij kunstenorganisaties geeft aan moe te zijn, een derde zit in het rood. De voornaamste reden daarvoor is het wer kritme, dat dan weer beïnvloed wordt door tal van factoren: onderbemanning, een te snel productieritme, een organisatie die niet vlot draait… De positieve indicatoren engagement en betrokkenheid zijn in onze sector dan weer zo sterk dat de meesten hun werk te graag doen om zich niet aan dat tempo uit de naad te werken.
‘Het werd snel duidelijk: de sector is bereid om een krachtig signaal te sturen aan de politiek. En aan zichzelf.’
10 & 11 sep 2022 9Landschap in
grootste groep wordt onder de noemer ‘Club 300’ geplaatst en bevat alle organisaties die tussen de 100.000 en 300.000 euro mochten ontvangen. Er zijn met andere woorden velen die weinig krijgen. Die verdeling zorgt gelukkig voor een werkveld dat erg divers blijft, maar creëert ook krapte. Een redelijk aantal organisaties kon rekenen op de volle 100 procent van hun aangevraagde centen, maar vele andere gingen voor een ambiti eus budget, waarvan ze uiteindelijk slechts 70 procent uitgekeerd kregen.
NISRAN©
Aanbieding: banjolessen voor beginners. Herderse muzikant geeft professionele begeleiding. Ervaring met mensen, schapen en alles ertussenin. Vereist niveau: beginneling. Vergoeding: zo nu en dan een warme, wollen trui.
10 10 & 11 sep 2022
Zoekertjes
Opgezette eekhoorn en dode vos zoeken levend, woldragend, herkau wend dier om zich van vrijdag t.e.m. zondag lam te zuipen en over de dingen des levens te discussiëren. – Twee harige vrienden met een ver schillende levenswandel
NO WAY
Je betrad het podium en daar stond je. Je keek naar de felle lichten, ik keek naar jou. Je stond tegenover een rumoerige zaal, ik wilde dat je enkel mij zag. Je sprak over gedeelde visies en ik kon enkel denken aan wat ik allemaal met jou wilde delen. Je kreeg bloemen en verdween, maar blijft voortdurend in mijn hoofd rondspoken. Ach, was je maar niet de kabinetschef van Jan Jambon.
GEZOCHT
– Jan
Ik wilde met de fiets komen, maar ons Elisabeth got her way.
Met spoed witte wc-borstel gezocht voor voorstelling Bambiraptor. Liefst zo weinig mogelijk gebruikt. Dank – Jonas en Mats
DRINGEND
Liefste S. Wat is het Zijn en wat is het Niets? Ik durf gerust andere existentiële paden te bewande len, al zou ik zonder u sowieso NietsJ.-P.S.Zijn.
Beste J.P. Voordien stelde ik me vragen over de tweede sekse, maar mijn eerste met jou stelde al teleur. S.d.B.
JAMMER
Met Bart, Julie, Jeroen, Freek & Timon van het TheaterFestivalRedactieTeam STUDIO SPEELHUIS AANDAAANDACHTAANDACHTCHTVliegendeReporteront-thultgeheimelocatieBirdsDeSteetoftheSuperYouthSartre,DeBeauvoirDe1sterren-recensie:beterharddanlauwKimNoble,een vos en een boze dode eekhoorn komen naar de Studio. Lorem ipsum dolor sit amet, consecte Nora Mahammad in gesprek met Ivo van GeneratieHove XIII – de jongste generatie van DeeWeeBanjo,PARTSklavecimbel, Vanuit De Vooruit Zondag 12 september 16:00 tot 71:00 FALEN MAG ALS HET NIET DODELIJK IS Radioshow vanop en over Het TheaterFestival Door JullietteGreco State staat nog nie op punt TE CORRIGEREN 11 VIERNULVIERURGENT.FM eerste versie, niet verspreiden please, tis echt nog nie goe
Kunstencentrum VIERNULVIER
/
‘Ik maak deel uit van een heel jong, dyna misch team. We zijn allemaal jonge vrouwen onder de 28 jaar en er heerst een heel joviale atmosfeer. Hier bestaat geen hiërarchie. Na jaren theoretische studies achter de rug te hebben, vind ik het wel fijn om heel prakti sche dingen te kunnen doen. Ik sta in voor het reflectieprogramma en was mede verantwoordelijk voor de receptie na de State of the Union en de State of the Youth. Daarbij moest ik de vrijwilligers aansturen en alles in goede banen leiden. Achteraf heb ik veel fijne reacties gekregen. Het is de ideale stage om contacten te leggen en ik krijg de kans om te groeien. Het is een geweldige ervaring.’
Kopergietery
The
one
19u00 Salomonsoordeel TG Ilay Refu Interim 20u30 Some Girls want to go to Europe Lisette Ma Neza CAMPO 20u30 ELISABETH GETS HER WAY Jan Martens / GRIP Kunstencentrum VIERNULVIER 20u30 Songs for no one Nastaran Razawi Khorasani Kopergietery
zo 11 september
TG
16u00 Birds Seppe Baeyens / Ultima Vez op locatie Salomonsoordeel Ilay Refu Interim HER WAY Jan Martens GRIP
redactie Gijs Suy, Rune Wittouck, Lieselore Remans, Freek De Craecker, Jeroen Lemmens, Fatou Ka, Andreas Kwanten, Katrien Debois, Sixtine Bérard, Julie Asenova, Ans Van Gasse hoofdredactie Jens Dewulf grafisch ontwerp festival Bureau BoschBerg grafisch zetwerk dagkrant Tijsje Revalk coördinatie radio Lieve De Maeyer, Jeroen Vandesande, Timon Van De Voorde V.U het TheaterFestival Vlaanderen, Nora Mahammed, Jan Van Rijswijcklaan 155, 2018 Antwerpen
za 10 september
19u00
theaterfestival.be/blogticketseninfo:theaterfestival.beScandezeQR-codeenluisteropzondag11/09naarStudioSpeelhuis,deradioshowoverHetTheaterFestivalvanUrgent.fmenXLAIR.IndecoulissenInKunstencentrumVIERNULVIERzoekenwenaardemensendieHetTheaterFestivaldraaiendehouden.VandaagkomtstagiaireproductieHanneSchelstraeteaanhetwoord.FreekDeCraecker
Songs for
20u30 no Nastaran Razawi Khorasani
20u30 ELISABETH GETS
20u30 Sheep Song FC Bergman NTGent
