TheaterFestivalkrant 6/09/2019 by het Theaterfestival

6 SEP 2019 DAGKRANT #HTF19

’t Gaat rap voor Radouan Mriziga

Ontroerend Goed breaks the rules

Language and lies of Luanda Casella

Scholieren over Studio Shehrazade

De jeugd versus Vincent Rietveld

Ondertussen in NL: Laura van Dolron

Peter Aers en de pijn van anderen

www.theaterfestival.be

Â© Bea Borgers

6 sep 2019 3

8.2 Radouan Mriziga

‘Ik heb hen niet als kinderen behandeld’ Vanavond in Vooruit dompelen de zeven jonge dansers van 8.2 ons voor de tweede avond op rij onder in de hiphopcultuur. Choreograaf en performer Radouan Mriziga zag hen matuur worden op een podium en bracht hen in dat proces veel attitude bij. (Wie bij dat woord de wenkbrauwen fronst, weze doorverwezen naar het Hiphopalfabet (TF 5/9).) Ik zocht Radouan op voor de eerste opvoering op het TheaterFestival. ‘Ik kon me geen betere jongeren wensen’, aldus Radouan Simon J. Bellens

Omstreeks 2003. Radouan Mriziga is zelf een tiener en zit op school in Marrakech. Een vriend van hem, één van de weinigen met een walkman, wil hem iets laten horen in de les Arabisch. De cassette die hij afspeelt, blaast de jonge Radouan van zijn sokken. Het is een plaat van de anonieme Marokkaanse rapper Awdelil, met als titel Paard van de nacht. ‘Het was heel grappig, maar het ging over alle problemen in de samenleving’, zegt Mriziga. ‘Omdat het in het Marokkaans was, was dat de eerste keer dat ik niet alleen van de hiphop-energie genoot — zoals bij NAS, Tupac of Dr. Dre, die ik toen nog niet kon verstaan — maar dat ik begon te beseffen wat voor intellectuele verrijking de muziek was en hoe belangrijk ze kon zijn als vorm van verzet. We weten nog altijd niet wie Awdelil is. In die tijd was het, geloof ik, verboden om de muziek luidop af te spelen en we konden er ook absoluut niet naar luisteren in de nabijheid van familie, want het zat vol scheldwoorden en seksuele referenties.’ Radouan: ’In die tijd in Marokko was hiphop een heel krachtige beweging, die de samenleving wakker schudde. Een ander album, Truly Moroccans to Death van Don Bigg, zorgde voor een doorbraak

van rapmuziek in grote media en zette bepaalde politieke thema’s op de agenda, waarmee de jonge generatie worstelde.’ ‘Dat was een periode van transitie in Marokko. De eerste koning was gestorven, mensen zochten culturele toenadering tot het MiddenOosten, er was de komst van satelliettelevisie… een echte culturele shift, zeg maar. Die shift was interessant, maar er was naast de Franse en Egyptische muziek eigenlijk weinig dat in Marokko zelf werd gemaakt. Dat veranderde met de komst van Marokkaanse rap, daarna explodeerde de Marokkaanse muziek.’ Mriziga wilde dus al lang een hiphopvoorstelling maken. Nog voor hij van Marrakech naar Tunesië verhuisde om een dansopleiding te volgen, en later naar Brussel ging om te studeren aan de befaamde P.A.R.T.S.-school van Anne Teresa De Keersmaeker, was hiphop zijn culturele referentie. ‘Rapmuziek was mijn opvoeding, nog voor ik toegang had tot institutionele kunst. In die zin is hiphop misschien nog belangrijker geweest voor mijn ontwikkeling dan de kunst waarover je op school leert. Het heeft me een ander soort kennis gegeven.’

4 6 sep 2019

Deconstructie De eerste keer dat ik het resultaat daarvan zag, 8.2, was tijdens een schoolvoorstelling in Antwerpen. Er stonden dus niet alleen zeven jonge leeuwen op het podium, ook de zaal had zich gevuld met de kenmerkende en nostalgische geur van puberaal angstzweet en die geur zwol nogal aan. Voor tieners is het vaak van het grootste belang om ‘erbij te horen’, om ‘gewoon te doen’ (zoals ook het devies van een welbepaalde politieke partij luidt) en de jongeren van 8.2 doen behoorlijk ‘gek’. Paniek en oncomfortabel gelach alom. De dansers tonen hun lichamen elegant, stoer en flexibel. Lyrics scanderen ze luidop voor een volle zaal. De jongens gedragen zich soms vrouwelijk, de meisjes dan weer brutaal. Bovendien, het meest ongewoon van al, dansen ze bijna de hele tijd zonder muziek. Attitude heet dat: de ongenaakbare houding die ingaat tegen wat algemeen aanvaard is en daarin van zichzelf geniet. Nadien vroeg ik Mriziga in de foyer waarom hij precies de keuze had gemaakt om het grootste deel van de dansvoorstelling in stilte te brengen. ‘Als hiphop op het theater komt’, zei hij toen, ‘gebeurt dat vaak als representatie. Ik wilde het genre deconstrueren en daarmee een nieuwe dansvoorstelling maken.’ Wat bedoelde hij met die deconstructie?

“Hiphop is nog belangrijker voor mijn ontwikkeling geweest dan institutionele kunst” ‘Ik zeg altijd dat de voorstelling zelf één rapsong is. Om duidelijk te zijn, ik vond niet dat rap op zich deconstructie nodig heeft. Dat is niet mijn punt en het is niet aan mij om daarover te oordelen. Ik werk ermee als liefhebber en ik neem uit het gelaagde genre dat hiphop is wat mij interesseert. Dat betekent niet dat de elementen die ik terzijde laat minder belangrijk zijn. Ik gebruik rapmuziek als een bron van kennis, als een gereedschapskist om mee aan de slag te gaan.’ ‘Ik wilde bijvoorbeeld zeker iets met het ritme en de flow doen, omdat ik me altijd al interesseerde voor de evolutie van de flow in de geschiedenis van rap, van old school naar gangsta rap, naar trap enzovoort. Mensen verwijzen graag naar rap als een heel energiek genre, maar dat is niet helemaal waar. Een rapsong bevat héél veel ideeën dichtbij elkaar, je voelt die energie, maar die is zeer gefocust, ze waaiert niet alle kanten uit. Het is een beetje als een pijl en boog. Je bereidt alles voor, spant alles op, en dan vuur je af. Recht in de roos. Ik wilde de kennis van rap zelf creatief maken, net zoals institutionele kunstvormen, in tegenstelling tot gewoon laten zien wat het is, met alle vooroordelen van dien. Rap kan elk soort ruimte aan, ook het theater.’ ‘Voor mij komt in 8.2 die energie samen in het laatste deel. Dan komt de pijl aan. Na het nummer Alright van Kendrick Lamar is er een belangrijke tekst van Sun Ra over ritme en muziek. Wat we in het begin deconstrueren, komt hier samen.’

8.2 Radouan Mriziga

moest niet leven met het besef dat je morgen misschien wordt neergeschoten omdat je iemand nog geld moet. Maar dat is ook het echte leven, dat is niet alleen zo in films of in verbeelding.’

Zou je dan zeggen dat ik, door alleen ironisch van zo’n nummer te genieten, me al aan een soort culturele toe-eigening schuldig maak, omdat ik het dan alleen vanuit mijn perspectief benader?

‘Ja, als je zegt: “Dit is hoe het is en hoe het hoort”, dan wel. Als het de manier is waarop jij persoonlijk met de muziek wil omgaan, dan is dat geen probleem. Ironie is een manier om ergens van te genieten, maar je mag niet aan anderen opleggen hoe je moet houden van kunst. Het is net zoals met religie. Als jij erin gelooft, prima, maar als jij denkt dat je daarom slimmer bent dan een ander, dan beginnen de problemen.’ ‘Er is veel in hiphopteksten waarmee ik het oneens ben, maar ik eigen me niet de positie toe om daarover te oordelen. Meestal komt wat een hiphopartiest maakt vanuit zijn eigen leefwereld. Als hij rapt dat hij drugs verkoopt, dan is dat meestal ook het geval. In sommige situaties is dat helaas één van de enige manieren om geld te verdienen, maar daarvoor ga ik de muziek niet afschrijven. Als je het daarover wil hebben, moet je ook de structurele maatschappelijke problemen meenemen.’ ‘In hoge kunst is dat net hetzelfde. In Griekse tragedies of in onze tijd, zoals in het werk van Picasso of Jan Fabre, zitten veel elementen die erg fout zijn, dus waarom zou je er bij hiphop een probleem van maken, maar hier niet?’

De jeugd van tegenwoordig De dansers van 8.2 zijn allemaal tussen de 14 en 22 jaar jong. Waarom wilde hij deze voorstelling met jongeren maken? ‘In alle eerlijkheid’, bekent hij, ‘ik wilde deze voorstelling sowieso maken. Met of zonder jongeren. Ik werd door Moussem Nomadisch Kunstencentrum en fABULEUS uitgenodigd om een jongerenvoorstelling te maken en dat bood een mooie kans.’

Waarom vond je hiphop dan het geschikte materiaal om met de jongeren rond te werken?

‘Daar heb ik twee redenen voor. Ik werk vaker met jongeren over ritme en tijd. Ik wilde dat muziek- en ritme-onderzoek met jongeren op zichzelf plaatsen in een voorstelling. Anderzijds luister ik nog steeds veel naar rapmuziek, meer dan vroeger zelfs, en ik merkte dat zij zelf ook beïnvloed zijn door rap. Het is misschien het populairste muziekgenre onder jongeren in onze tijd.’

“Eén van de problemen met rap is dat mensen zich willen herkennen in de artiest, terwijl ze dat leven niet hebben geleid”

Ironie Mriziga wil hiphop dus bekijken als een bron van kennis en creativiteit die gelijkwaardig is aan de zogenaamde ‘hoge kunsten’. ‘Een groot deel van mijn werk gaat over de hiërarchie van kunst’, zegt hij. ‘Ook vandaag nog, en ook bij intelligente mensen, is rap als bron van kennis ondergewaardeerd ten opzichte van institutionele kunst of academische studies.’

Hiphop lijkt me daarin ook een diffuus genre. Neem bijvoorbeeld het nummer Gucci Gang. (‘Gucci gang, Gucci gang, Gucci gang, My bitch love do cocaine, I fuck a bitch, I forgot her name.’) Ik kan het misschien wel grappig vinden om dat te scanderen of ik kan erop dansen, maar dat lijkt me een louter ironische houding, geen oprechte waardering van kunst.

‘Je kan dat inderdaad ironisch opvatten. Maar je zou ook kunnen zeggen dat dit een manier is om iets te zeggen waarmee jij geen voeling hebt. Eén van de problemen met rap is dat mensen zich vaak willen herkennen in de artiest, terwijl ze dat leven niet hebben geleid. Je komt niet uit de getto, je hebt geen geld moeten geven aan prostitutie omdat het de enige manier was om affectie te krijgen, je

‘Ik heb hen niet behandeld als kinderen. Ik werk met hen samen zoals met andere mensen en toevallig zijn ze jonger. Ik denk niet dat het in de choreografie een groot verschil had gemaakt als ik met volwassenen had samengewerkt, misschien slechts sommige details. Soms heb ik alleen enkele lange theoretische en complexe gesprekken wat beperkt. We hebben het daar wel over gehad, maar ze hebben andere impulsen nodig dan de hele dag over rap te filosoferen.’ ‘Ze zijn echt een hele fijne groep, ik kan het niet anders zeggen. Ik hoop dat alle kinderen van de komende generatie zijn zoals hen. We spreken met elkaar, ze luisteren, ze doen zelf voorstellen. Ze zijn helemaal niet zo moeilijk als toen ik zelf een tiener was. Ik wilde altijd anderen uitdagen. Zij hebben al een bepaalde wijsheid en maturiteit en tegelijkertijd hebben ze die frisheid van de jeugd.’

8 .2 Radouan Mriziga

6 sep 2019 5

Wat mij erg opviel, en wat ook zeker een element is van hiphopcultuur, is de attitude en dapperheid die de jongeren hebben om op die manier op een podium te staan.

‘Over die performativiteit spreek ik minder vaak, maar dat was het moeilijkste werk. Hoe moet je op een podium staan? Nu ziet het er cool uit, maar om die coolness te bereiken, moet je hard oefenen. Dat gaat om oog voor detail, maar ook om psychologische steun, dingen uitproberen en met elkaar praten. Ik heb bijvoorbeeld veel aandacht voor de ogen. Je moet in mijn werk écht kijken, niet in je hoofd ronddwalen.’ ‘Afhankelijk van de persoon was die performativiteit moeilijker of makkelijker te bereiken. Soms moest ik zeggen: “Je bent nu té cool.” Wanneer je zo relaxed op een podium staat dat je minder bewust bent van de anderen. Je beweegt als een groep, je staat niet alleen op het podium. Ik vind het dus heel belangrijk om niet alleen het licht en de ruimte te regisseren, maar ook de performativiteit en hoe die evolueert doorheen de voorstelling.’ ‘De choreografie zelf is misschien niet zo moeilijk, maar ik was ontzettend onder de indruk van hoe ze werk van vrije tijd kunnen onderscheiden. Als we even samenzaten, waren ze heel ontspannen, maar zodra we begonnen werken, waren ze super gefocust. Dan heb ik het niet over een soort industriële of kapitalistische focus op productie, als machines die een product moeten afwerken. Nee, dan heb ik het over creatieve focus, ze blijven openstaan voor nieuwe ideeën. Ik zeg altijd dat ik geen goede pedagoog ben, maar ik weet zeker dat het maakproces een impact op hen heeft gehad die dieper gaat dan artistieke invloed. Ik zag hen op menselijk vlak groeien.’

“Ik denk niet dat het een groot verschil had gemaakt als de dansers volwassenen waren” © Clara Hermans

6 6 sep 2019

‘How can we make our pieces be more than comments on the world?’

S hort of Lying L uanda Casella

Language and its link to ideology is a common theme in your work. How did you get interested in this subject in the first place?

Luanda Casella: ‘I am a writer, so I think my interest in language is obvious. But I’m also a very passionate reader. I love literature and I started working a while ago with an ontologist, which is someone who dissects language. From that point on language and the manipulative power of vocabulary started to interest me more and more. ’

And throughout the pieces that you’ve made, how have you explored language in different ways in the different pieces?

‘Well, I’ve been mainly concerned with discourse and how we should analyse discourse. Some of my first pieces were linked with feminism and I also wanted to

explore this idea of the exotic body, that I experienced when I arrived in Belgium. Actually, I started as a spoken word performer. I started to work with jazz musicians, studying their vocabulary, interviewing them, how they composed. So I tried to create a net of narratives, like jazz, something that you wouldn’t be able to follow from the beginning to the end, so the audience has to fish for meaning.’

You just mentioned your interest in writing and literature, and in Short of Lying writing and performance quite literally converge in a TED Talk format. You also published the text as a book. How do writing and performance inform each other?

‘Writing to perform is something that comes from spoken word. I work with spoken text. So I was also very curious when the book started to go around. I

Brazilian-born Luanda Casella has been making theatre in Belgium since 2006 and explores the hidden politics and violence in language. Her latest piece Short of Lying appears as part of Het TheaterFestival’s #Nieuwjong selection which showcases some of the most exciting up-and-coming theatre-makers working in Flanders and Brussels. Yesterday she also gave the State of the Youth, in which she asked: ‘By “commenting” on the world around us haven’t we slowly made “misery” our own commodity? Aren’t we all regurgitating consciousness that does not turn into action?’ Here she outlines her artistic philosophy and why she’s still (somewhat) optimistic. Liam Rees & Sophie van den Bergh

6 sep 2019 7

S hort of Lying L uanda Casella

hoped that people would have a nice experience just by simply reading it. But the piece was about writing, about storytelling and the power of rhetoric in the mass of stories that are around us. So the idea of the lecture was to create a space in which you’re telling stories and manipulating people with the storytelling itself. But parallel to that, I wanted to expose the techniques that were being used. My main hope is that the work I do helps people filter stories for information, so they become more acute in dissecting and seeing the manipulation. So I hope it’s a generous act.’

Over the last few years you’ve been involved in studying, as you call it, the ‘rhetorics of deception’, and the way in which narratives are misused in the media. Since you wrote Short of Lying, has your research developed further?

‘Before Short of Lying, when I was doing First is the Worst, I came across this figure of the unreliable narrator, a first-person narrator that uses specific techniques to confuse the reader. Unreliable narrators work with confessions. Short of Lying is also a confession, which is a very shady format. Someone could say: “Trust me, because I’m confessing,” while admitting: “But I’m a drunk.” So the reader is put in this position of deciding where to look for meaning.’ ‘We are always in this sea of confusion. When there is a terrorist attack, a mining or ecological disaster, you can directly feel many different narratives coming in and overloading us. And the unreliable narrator in literature can train you in recognising this, so you become more and more aware of these techniques. In narratology, it’s a stylistic device. But I think when used in the theatre, it can be a style, a type of performance.’

You moved to Belgium from Brazil. As I, Liam, also recently came to Belgium, I was really struck by the fact that generally up to three different languages are spoken in the theatre at different times. How have you navigated that multilingual world here and how do you think that’s informed your work?

‘That is a difficult question, because I perform in English. I don’t perform in any of the languages of the countries I’ve lived in. I do speak Dutch, but even after ten years, I don’t feel like myself in that language. I find it a very indirect language. I wish I could have done my speech in Dutch, but sincerity and a language that you don’t feel comfortable in don’t go together.’

Now we’re curious about your next performance. Could you tell us more about that?

‘Yes, the name of the piece is Killjoy. It’s going to premiere here in Belgium next year, at NTGent. This title is inspired by Sara Ahmed’s A Killjoy Manifesto. The idea is that you’ll be able to recognise the violence in the world, call it by its name and be able to fight it with the right language, with the right attitude. The format of the performance is a quiz, so it also plays with the idea of knowledge. The quiz can be a very manipulative format. People might think they’re

gathering knowledge, but nobody actually learns anything. A quiz does not help people understand the complexities behind a question such as: “What category was hurricane Katrina?” It does not teach us about the gentrification process that happened after the hurricane, or how politicians and institutions are dealing with climate disasters ten years on.’

Nieuw: TheaterFestival radio

What was your first response when you were asked to write the State of the Youth?

‘Actually, I don’t feel so young. I’m in my forties, I’ve been working for a while. But the idea of this field is that when you’re new to the field, you become young. So when I was invited to write the State of the Youth of course I was very humbled by the invitation, and also confident that I had something to say.’

What inspired your manifesto at the end of the speech?

‘Well, I’m in a personal conflict: what is the role of us, artists? Because we’re facing so much disaster in the world and politics is so ugly. It’s so devastating to live with this feeling of powerlessness, that I’m always in conflict: should we become activists or not? Should we stop doing art? What is the purpose? How can we make our pieces be more than just comments on the world? We have to create tools through our artistic practices, we have to make things manifest. And the manifesto is inspired by women that I love and who helped me or taught me to become more ethical in my life, but also in my practice. I think when we make a piece, we reach four, five thousand people, that’s still a lot of people. So we are doing something.’

It sounds like you are positive that through your work, readers can really learn how to deal with the ‘sea of confusion’. Are you optimistic?

‘I am optimistic about education in general. It’s a big weapon we have. And if you have the chance to be in an institution, I think it’s a duty to try to open the discussion. I teach at LUCA School of Arts and we see the students becoming empowered when developing a project. I think you also have to know when to shut up as a teacher, you have to learn from your students. And when dialogue is going on, I think progress is going on. I presented the Killjoy quiz (at the Edinburgh International Festival, red.) and someone from Extinction Rebellion (a climate protest group, red.) asked if they could use the quiz in their movement and in their classroom! It’s amazingly gratifying, to see people use something you made to help others and to start discussions. So I’m optimistic about education, I’m optimistic about the arts.’ ‘But I am pessimistic about the world. Of course, I’m desperate, you know, like everybody else.’

Sinds dit jaar kan je het TheaterFestival ook via de radio vanop de eerste rij volgen. Samen met Tumult.fm, het Cultuurplatform van Urgent fm, presenteert de TheaterFestival-redactie drie radioshows. De shows bieden een auditieve blik achter de schermen met interviews, sfeerverslaggeving, muziek,… kortom, alles wat er te beleven valt op het festival. De uitzendingen gaan door op zaterdag 7 september en woensdag 11 september, telkens van 16u tot 18u. Op zaterdag 14 september duurt de uitzending een uurtje langer, want dan presenteert de Theaterether, de maandelijkse podcast over theater van De Zendelingen, live de Grote Tafel. In deze gelegenheidsaflevering vergezellen TheaterFestival-jurylid Karel Vanhaesebrouck en recensent Ciska Hoet het vaste panel van de Theaterether om de staat van het theater in Vlaanderen te bespreken en hun licht te werpen op het komende seizoen. Luisteren kan via 105.3 FM, de frequentie van Urgent.fm Streamen online op de website www.urgent.fm of herbeluister de uitzending achteraf via de website van het TheaterFestival en de site van Tumult.fm Matthias Corneillie

8 6 sep 2019

V incent Rietveld gaat voor de Louis d’Or D e Warme Winkel

Het koor gaat vo In Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or van De Warme Winkel doet Vincent Rietveld een gooi naar een nominatie voor de prestigieuze Louis d’Or. Inmiddels zijn de genomineerden bekend en Vincent Rietveld is er wederom niet bij. De redactie richt zich daarom op het talent van de toekomst: het jonge vijfkoppige koor dat tijdens de voorstelling in Vincents schaduw staat. We spraken hen over droomrollen en de absurdheid van prijzen. Lotte Lola Vermeer & Sophie van den Bergh De Louis d’Or en de Theo d’Or zijn de gouden legpenningen die jaarlijks worden uitgereikt voor de indrukwekkendste mannelijke en vrouwelijke dragende rol in het Nederlandse theaterseizoen. Vorig jaar sleepten Bruno Vanden Broecke (voor Para) en Karina Holla (voor ROMP) de prijzen in de wacht. Dit jaar zijn Astrid van Eck, Hanne Arendzen, Hannah Hoekstra en Kristien De Proost genomineerd voor de Theo d’Or. Ramsey Nasr en Joris Smit zijn in de running voor de Louis d’Or.

Voor welke toekomstige rol win je de Theo d’Or?

‘De prijs wordt volgens mij meestal gewonnen door acteurs in repertoirestukken, niet in stukken die door de spelers zelf gemaakt zijn. Zelf stukken maken is wel wat ik het liefste doe. Maar het is natuurlijk altijd leuk om een prijs te winnen! Ik heb wel een heel kleine kamer, dus de prijs zou waarschijnlijk ergens in een laatje belanden. Of bij mijn moeder thuis.’

Welke andere prijs zou jij nog eens willen winnen?

‘Ik zou een rare prijs willen winnen, iets wat niemand verwacht. Zodat je bijvoorbeeld kunt zeggen: “Ik ben Nederlands kampioen free knitting”.’

Welk nieuw project staat er op stapel?

‘Ik ben nu vooral aan het spelen. Oorlog & Vrede staat op 26 september in kunstencentrum nona in Mechelen en 27 september op Love at first Sight in Antwerpen. In het nieuwe jaar ga ik een kindervoorstelling maken met Hendrik Kegels bij hetpaleis in Antwerpen, en later hopelijk op tournee.’

LISA SCHAMLÉ Studeerde af als performer aan de Toneelacademie Maastricht. Lisa is onderdeel van het collectief La Isla Bonita en werkt aan een nieuwe project met Dries Verhoeven.

Wat is je droomrol?

‘Mijn interesse ligt niet echt in ouderwets repertoiretheater, meer in performancekunst of beeldende kunst. Ik ben niet de typische acteur die fan is van Shakespeare. Ik vind dat allemaal hartstikke saai.’

Welke prijs zou jij nog eens willen winnen?

Wat is je droomrol?

‘Ik steek niet zoveel energie in nadenken over waar ik wil staan of wat ik wil bereiken. Ik zou wel graag over de grens spelen met mijn collectief, veel meer Europa in trekken dan alleen in Nederland en af en toe in België op de planken staan.’

‘Ik vind het juist jammer dat het vaak de grote producties en de grote rollen zijn, de Medea’s en de Hamlets. Ik zou zelf liever nieuwe vrouwenrollen willen zien. Maak maar een keer iets nieuws!’ ‘Ik heb eerder mensen met wie ik zou willen spelen of met wie ik iets wil maken. Met René van ‘t Hof spelen lijkt me leuk. Of, iets onbereikbaarder, met Cate Blanchett of Emma Thompson.’

‘Ik ben niet heel erg competitief. Als je als collectief een prijs wint, is dat heel handig. Een geldprijs kun je gebruiken voor een nieuwe voorstelling. Ik ben meer voor ensemble-prijzen. Het is toch de complete organisatie of groep die het samen doet.’

Studeerde in 2015 af aan de Toneelacademie Maastricht als performer. Ze maakt theater met het collectief La Isla Bonita. De Managers is in het voorjaar van 2020 te zien in kunstencentrum nona.

Voor welke toekomstige rol win je de Theo d’Or?

Wat is je droomrol?

Welke andere prijs zou jij nog eens willen winnen?

MIRTHE LABREE

KIM KARSSEN Studeerde vorig jaar af als performer aan de Toneelacademie Maastricht. Ze is nu samen met Florian Myjer in de theaters te zien met Oorlog en Vrede.

kleinschalige producties. En daarnaast: La Isla Bonita bestaat alleen uit vrouwen. We worden vaak aangekondigd als “het vrouwencollectief”. Dat is wel opmerkelijk, dat zou ik aan de kaak willen stellen.

Wie zou je bedanken in je speech?

‘Het feit dat er prijzen zijn geeft een gek beeld van de sector, we moeten met elkaar concurreren. Ik zou liever gebruik maken van de kans om veel mensen te kunnen bereiken. Ik zou meer aandacht willen vragen voor

‘Het zou fijn zijn om als collectief een prijs te winnen, zoals de BNG Bank Theaterprijs die vandaag in Nederland wordt uitgereikt. Met het prijzengeld kun je een voorstelling hernemen of nieuw werk maken.Ik ben dus niet bezig met competitie, maar ik vind het wel belangrijk dat veel mensen zien wat ik maak.’

Zou een Theo d’Or niks voor jou zijn?

‘Het is vreemd dat er überhaupt een prijs bestaat die aantoont hoe goed je kunt uitblinken in man of vrouw zijn. Ik denk dat je die categorisering kunt omzeilen door andere, betere categorieën te maken. Daardoor zouden prijzen niet enkel om ijdelheid draaien.’

Wat voor nieuwe prijzen zou je willen introduceren?

‘Een prijs voor het meest ontroerende werk zou ik een beter idee vinden. Of bijvoorbeeld een prijs voor het grootste bereik van een divers publiek.’

V incent Rietveld gaat voor de Louis d’Or D e Warme Winkel

6 sep 2019 9

or de Louis d’Or! ROB SMORENBERG Studeerde in 2017 af aan de Mime-Opleiding in Amsterdam. Hij liep stage bij De Warme Winkel speelt De Warme Winkel en vertolkte onlangs diverse rollen in de voorstelling De Drie Musketiers die speelde in het Amsterdamse Bostheater.

Welke andere prijs zou jij nog eens willen winnen?

‘Ik heb sinds kort een puppy en ik zou wel de Agility Training Cup willen winnen met haar. Dat is een hondenparcours dat je dan moet rennen. De hond die het het snelste rent, wint.’

DAVID WESTERA Is momenteel aan het afstuderen als performer aan de Toneelacademie in Maastricht. Speelt vanaf het najaar in Repelsteeltje en de blinde prinses, de nieuwe familievoorstelling van Theater Rotterdam.

Wie zou je benoemen in je Arlequino-bedankspeech?

‘Heel veel mensen natuurlijk, maar met name Simon Versteeg. Het klassieke voorbeeld van iemand die altijd in je blijft geloven en voortdurend je talent blijft onderstrepen.’

Welke andere prijs zou jij nog eens willen winnen?

‘Ik denk niet in welke prijzen ik wil winnen, maar in wat ik nog zou willen doen. En nu ik er nog eens over nadenk: de René Lobostok. Het is een prijs op de Toneelacademie voor de student die er “echt wás”. Het wordt jaarlijks de eerste dag na de zomervakantie uitgereikt. Ik hoop wel dat ik er echt ben gewéést.’

Wat is je droomrol?

‘In De Drie Musketiers was ik het naakte slaafje van de koning die met zijn gebochelde rug de mantel van de koning omhoog moest houden. Dat kwam wel aardig in de buurt.’

Voor welke toekomstige rol win je de Louis d’Or?

‘Volgens mij gaat dat toch meer over teksttheater. Met mijn Limburgse accentje kom ik waarschijnlijk niet eens in aanmerking. Dus die hoop heb ik al lang geleden laten varen.’

Mocht je toch genomineerd worden voor de Louis d’Or, wie zou je dan bedanken?

‘Ik denk toch Vincent Rietveld. Hij en De Warme Winkel hebben mij een duwtje in de rug gegeven om het spelen en acteren leuk te gaan vinden, en me niet enkel te focussen op beweging.’

Wat is je droomrol?

‘Ik heb een vreemde fascinatie met het stuk Peer Gynt van Henrik Ibsen. Ik vind het een heel slecht stuk, maar de rol van Peer Gynt vind ik wel fascinerend. Ik zou er een heel heftige bewerking van maken zodat er van het oorspronkelijke stuk niets overblijft.’

Voor welke toekomstige rol win je de Louis d’Or?

‘Ik vind mezelf geen Louis d’Or-winnaar. Het zou een Arlequino zijn, ik vind mezelf veel meer een bijrol-acteur.’

10 6 sep 2019

The Pain of Others P eter Aers

Het gesprek als kunstwerk Twaalf toeschouwers, twee begeleiders. Drie uur lang gaan ze in The Pain of Others met elkaar in gesprek over pijn. Hoe zorgen makers Peter Aers en Erika Sprey voor een kader waarin iedereen zich veilig voelt? Wat betekent het om dit soort engagement van een publiek te vragen? ‘We hopen dat het wringt op een scherpe manier. Omdat het werk iets met je doet.’ Simon Baetens & Lotte Lola Vermeer

Peter Aers is filosoof en theatermaker. Met zijn reeks Everything Depends on How a Thing is Thought organiseert hij gespreksperformances die participatie en reflectie mogelijk maken. Samen met filosoof en groepsbegeleider Erika Sprey en een team van dramaturgen en scenografen gingen ze voor The Pain Of Others met allerlei mensen, van kinderen tot wetenschappers, praten over pijn. Hoe spreken we over pijn? Wat zijn de verschillen tussen hoe we pijn ervaren en hoe we erover spreken? Die vragen staan centraal in de interactieve performance die ze tijdens het TheaterFestival in de Concertzaal van Vooruit presenteren.

Drempelvrees Theater waarin we als publiek moeten meedoen en over onze eigen ervaringen moeten spreken: het schept voor veel mensen een hoge drempel. Daarom zijn Erika en Peter heel bewust op zoek gegaan naar de juiste manier van begeleiden. Peter vertelt dat ze daarin grotendeels geslaagd zijn: ‘De performance is opgebouwd uit verschillende stappen. Wij leggen alles uit, we zijn open in wat we voor ogen hebben. Vrijwel iedereen zegt achteraf dat het allemaal wel meeviel om erin mee te stappen.’

‘Hoe je staat, hoe je draait: elke beweging heeft betekenis.’ Dat wil niet zeggen dat er geen engagement van de toeschouwer verwacht wordt: de performance valt of staat met de bereidheid van mensen om mee te werken. Achterover leunen in een stoel in een donkere zaal, is bij The Pain Of Others geen optie. ‘Ik vind het heel belangrijk dat we als mens niet langer enkel kijken en niks doen. We willen geen oordeel vellen over wie die positie inneemt, maar we willen die positie wel in vraag kunnen stellen’, zegt Peter. Erika treedt hem bij en vertelt ons dat engagement net verbindt. ‘De ervaring schept een band tussen onbekenden, het geeft veel stof tot gesprek. Mensen blijven achteraf vaak een beetje hangen in de ruimte, ze willen niet meteen weg.’

Oefening in toenadering Peter en Erika zoeken bewust minder conventionele plekken op buiten de klassieke theaterruimte. Zo speelden ze de voorstelling ook al in een psychiatrisch ziekenhuis, met een mengeling van patiënten en andere geïnteresseerden als participanten. Het verschil in deelnemers heeft een enorme invloed op het verloop en de inhoud van de voorstelling. Erika: ‘Geen enkele groep is dezelfde. Dat maakt van iedere voorstelling een waagstuk.’ De rol die Peter en Erika spelen, is daarom uiterst belangrijk. Ze zijn niet enkel de makers, maar ze nemen zelf ook deel en leiden het gesprek in goede banen. The Pain of Others is een oefening in het verkleinen van de afstand tussen toeschouwer en performer. Erika verwoordt het als volgt: ‘Wij stappen van de bühne af en plaatsen tegelijkertijd het publiek mee op de bühne om zo op gelijke ooghoogte te komen. Het is voor mij heel belangrijk om dicht op de huid te zitten.’ Daardoor moeten ze als gespreksleiders kort op de bal kunnen spelen. ‘Als iets te veel of net te weinig wringt voor een bepaalde toeschouwer, passen we de voorstelling aan. Wat wel of niet werkt, ontdekken we elke keer opnieuw samen met het publiek. Daardoor konden we ook niet echt repeteren’, vertelt Peter. ‘We hopen dat het wringt op een scherpe manier. Omdat het werk iets met je doet’, voegt Erika toe. ‘Af en toe ontstaat er zelfs een kleine ruzie. Daar moet je dan op kunnen inspelen.’

Leren uit ervaring The Pain of Others blijft niet bij gesprek alleen. De deelnemers bewegen ook door de ruimte en worden zich bewust van waarom ze een bepaalde houding aannemen. ‘De voorstelling is op die manier ook een choreografie’, zegt Peter. ‘Hoe mensen met hun lichaam lijnen tekenen en hoe ze ten opzichte van elkaar bewegen, maakt het tot een heel ruimtelijk werk. Hoe je staat, hoe je draait: elke beweging heeft betekenis.’

6 sep 2019 11

T he Pain of Others P eter Aers

Peters onderzoek beperkt zich niet tot zijn eigen werk. Hij maakt ook deel uit van het internationale collectief Building Conversation, ontstaan uit een idee van Lotte van den Bergh en Daan ’t Sas. Building Conversation ontwikkelt oefeningen in spreken, met prikkelende namen als Gesprek zonder woorden en Parlement van de dingen. De link tussen dit initiatief en het The Pain is niet ver te zoeken, maar hij wijst ons wel op een fundamenteel verschil tussen beide: ‘Bij Building Conversation bepaalt de vorm van het gesprek de inhoud. Het zijn oefeningen in spreken op zich. Bij The Pain of Others bepaalt de inhoud net de vorm van de performance.’

‘Zet je zintuigen open’

Ook Erika heeft ervaring met georganiseerde gespreksoefeningen. Ze werkte een tijdlang bij De Balie in Amsterdam, een bioscoop- en evenementencentrum waar ook debatten worden georganiseerd. Ze merkte dat de manier waarop die debatten gevoerd werden, niet was waar ze naar op zoek was. ‘Ik raakte op den duur vermoeid door hoe het er vooral gaat over elkaar te slim af zijn en het voeren van het hoogste woord, terwijl over alle onderliggende elementen die meespelen tijdens een gesprek niet gesproken wordt. De rijkheid van de dialoog was weg.’ Die frustratie motiveerde haar om met Peter ruimte en tijd te maken voor een andere manier van met elkaar in gesprek gaan. Een belangrijke voorwaarde hiervoor is durven vertragen, ons durven bevrijden van meningen in de vorm van hapklare soundbites te moeten produceren. ‘Peter en ik zeggen telkens weer tegen elkaar: trager, tijd nemen. Stilte laten bestaan. Je gaat echt anders spreken als je even vertraagt, en als je het in groep doet, ga je elkaar meer als volle mensen zien in plaats van enkel als een hoofd waar geluid uitkomt.’

Tools voor elke dag In The Pain of Others wordt het gesprek het kunstwerk. ‘Spreken doen we dagelijks. Ik wil het naar een hoger niveau tillen. Ik wil van spreken iets performatiefs maken, een ritueel waarbij er iets op het spel staat. Dat doen we samen met het publiek.’ Slechts 24 mensen zullen de performance tijdens het TheaterFestival kunnen bijwonen. Daarom vroegen we Peter en Erika naar dingen die niet-deelnemers in hun eigen dagelijkse leven kunnen doen om tot meer kwalitatieve gesprekken te komen. ‘Stealing the pain of others van Sherene Razack vind ik een mooie tekst om te lezen’, zegt Peter. Erika is meer hands-on in haar voorstel. ‘Kijk naar iemands lichaamstaal als je met hem of haar praat. Hoe iemand bijvoorbeeld iets op tafel legt. Er gebeurt zoveel in een gesprek. Het is een extra zintuig, onze hypersensibiliteit. Het wordt soms afgedaan als een mystieke waarneming, maar het betekent eigenlijk dat je nog meer waarneemt van wat er al is, alle microbeweginkjes en intonaties.’

Zet je zintuigen open. Dat is de boodschap die Peter en Erika willen meegeven, zowel aan wie de performance zal meemaken als aan wie door deze tekst geprikkeld wordt, maar geen ticketje wist te bemachtigen. ‘Vel niet direct een oordeel over gedachten die opduiken tijdens een gesprek. Steek ze ook niet weg, maar laat ze bestaan en neem er samen de verantwoordelijkheid voor.’

12 6 sep 2019

Reinventing the play-script Ontroerend Goed has already broken all the rules in theatre, now they’re breaking all the rules in literature. Liam Rees

P ieces of Work O ntroerend Goed

A shapeshifting company of tricksters... Ontroerend Goed is one of the best-known Belgian theatre companies in my country, Scotland, where they’ve received critical acclaim (despite no-one knowing how to pronounce their name) and recently launched their new book, Pieces of Work, which also appears as part of het TheaterFestival. Most plays can simply transcribe the dialogue and stage directions onto the page but Ontroerend Goed doesn’t make plays so much as theatrical experiences. As a shapeshifting company of tricksters, they borrow from each and every theatrical style and tradition; bending, breaking and rewriting the rules to find the perfect form for the content. Their first book was called All Work and No Plays for a reason! Like that first book, the new book Pieces of Work is no simple play-text but rather it translates the theatrical experience onto the page in such a way that the reader understands the dramaturgical mechanics at play and also feels what it’s like to be inside the show. Whether or not you’ve seen their work, it’s an enlightening read: bringing new depths to any shows you may have seen and piquing your interest in the ones you haven’t. It’s no exaggeration to say that Pieces of Work is a work of art in and of itself.

...have new questions... There’s a notable shift from Ontroerend Goed’s earlier work, moving from provocative and confrontational interactive performances to more apparently conventional theatre that dissects the social structures that dominate our lives. But how do you show the patriarchy or capitalism or an ecological crisis

onstage? They’re too big, too all-encompassing. An actor can’t portray them. But the dramaturgical structure can...

...so they need a new approach. Sirens is a symphony of screams against the patriarchy and everyday sexism, placing righteous rage into rigid musical notation. Listing beauty products, examples of catcalls and sexist jokes; there’s a musical quality and rhythm underneath the wrath. Even when trying to challenge the system they’re still beholden to it. £¥€$ (LIES) also follows a tight structure, reminiscent of Greek tragedy but the audience play as bankers in the casino of global finance. Here it’s not Fate that damns us but neoliberal ideology and a set of rules that ensures there is no alternative to the inevitable crash. Loopstation evokes the atomised lives we lead, each archetypal character adrift on the page at the whims of the revolving stage. The palindrome-performance Are we not drawn onward to new erA can be read forwards, flipped over and then read backwards with each interaction acquiring new profundity. It’s telling that the humans have no real ability to impact the wider world they inhabit either onstage or on the page. Even the most apparently conventional piece, World Without Us, refutes its form. A monologue that requires its speaker to cease to exist. By the end, in the darkness, we’re left to wonder what will truly remain; not us but maybe the monuments we built. Let’s just hope that anything we leave behind will give such a holistic and protean impression of humanity as Pieces of Work does for Ontroerend Goed. https://www.oberonbooks.com/ pieces-of-work.html

6 sep 2019 13

Staat van het Theater / Studio Shehrazade

Oproep tot hoop opent Nederlands Theater Festival Ooit hadden Vlaanderen en Nederland één theaterfestival. Nu hebben onze noorderburen hun eigen Nederlands Theater Festival. Net zoals het Vlaamse opent met de State of the Union, opent de Nederlandse tegenhanger steevast met een Staat van het Theater. Dit jaar viel de eer te beurt aan theatermaker en -auteur Laura van Dolron. Net zoals ze vaak theater over theater maakt, bracht ze ook een Staat van het Theater over het schrijven van een Staat van het Theater - lekker meta! Simon Baetens

Wat betekent het om een Staat van het Theater op te maken? Even uitzoomen en het theaterlandschap vanuit zijn of haar bril te bekijken, gebreken aan te stippen, wensen te formuleren en, meestal onvermijdelijk, reactie uit te lokken. Geen makkelijke taak dus.

Daar houdt haar Staat van het Theater ook een pleidooi voor, en ze zet het meteen om in de praktijk. Ik wil geen citaten isoleren uit haar tekst, dat zou afbreuk doen aan hoe knap die in elkaar zit. Oké, eentje dan. Teksten zijn ook niet heilig.

Doe iets wat jij moet doen Vol of half of zo vol als je durft Om jezelf te leren kennen Om je te laten kennen’ Van Dolron formuleert op een hoopvolle manier haar frustraties over hoe ze als vrouw wordt weggezet in een groep van mannen en hoe ze zich erop betrapt dat ze zich ernaar gedraagt. Ze vraagt zich waarom theater geen therapie mag zijn: velen van ons zouden baat hebben bij betaalbare momenten van therapie. Ze zegt dat Lot van der Veken haar als raad gaf: ‘Denk na over voor wie je het wil doen’. Ik denk dat ze het vooral voor zichzelf doet, maar op zo’n zelfbewuste en uitnodigende manier, dat het over veel meer gaat dan enkel zijzelf. De Staat van Laura werd goed ontvangen door wie er live bij kon zijn. NRC schrijft: Bovenal was haar toespraak een pleidooi voor vrouwelijk zelfvertrouwen en voor vrouwelijke kracht: heb geen schaamte, bezwijk niet onder het schoonheidsideaal. ‘Laat ons met mildheid kijken naar onszelf en met nieuwsgierigheid naar het systeem – zonder woede, maar met open ogen voor het toneelstuk dat wij opvoeren met elkaar.’ In De Theaterkrant lezen we: ‘Van Dolrons blik is scherp en vol mededogen. De opzet van festivaldirecteur Jeffrey Meulman, om dit jaar eens een keertje geen heftige maar kortstondige incrowdpolemiek te veroorzaken met de Staat van het theater, bleek al snel geslaagd. Deze Staat was warm, persoonlijk en ontroerend. Van Dolrons oproep om angst en schaamte niet te laten overheersen en het belangrijkste niet uit het oog te verliezen, was trefzeker.’ © Anna van Koo ij

Stand-up Philosophy. Zo omschrijft Laura van Dolron wat ze doet in haar werk. Tijdens een masterclass waarin ik een dag met haar mocht werken, zei ze: ‘Stand-up comedy is het moeilijkste wat je kan doen op een podium: je belooft een publiek dat het grappig zal zijn.’ Probeer dat meer eens waar te maken. Haar werk kenmerkt zich door een ontwapenende eerlijkheid. Ik wil het woord kwetsbaarheid eigenlijk liever niet gebruiken, omdat ze naar mijn gevoel wil laten zien dat heel veel dingen die we onder die noemer plaatsen - schaamte, onzekerheid, zelfcensuur - niet kwetsbaar hoeven te zijn. Ze oefent zich daarentegen in het toelaten van die gedachten en ze net uit te spreken.

‘Een witte man vroeg ooit “ik wil een zwarte zwangere vrouw spelen, denk je dat dat kan?” Ik zei toen “als het moet dan moet het, als jij het echt MOEST doen dan zou je me deze vraag niet stellen maar je hebt die ruimte dus dan MOET het kennelijk niet, als je je afvraagt of het kan of niet dan zou ik het laten...”

Lees vooral de volledige tekst. Of niet, natuurlijk. Maar doe het toch maar.

‘Wat is deze shit, man!’

gewoon en lokken die graag uit. Gorges: ‘Gaan we allemaal rechtstaan, ons omdraaien en onze broek omlaag doen?’ ‘Tuurlijk!’

Vanmiddag speelden Haider Al Timimi (Kloppend Hert) en Gorges Ocloo Studio Shehrazade voor een groep middelbare scholieren. De reacties waren heftig.

Toch porren veel antwoorden uit het publiek ook waar het pijn doet. Het meest confronterend is het moment waarop Haider en Gorges als een huwelijkspaar voor de zaal staan en vragen of iemand iets tegen het huwelijk heeft. ‘Sta recht!’ Enkele jongens veren overtuigd op. De climax in de voorstelling is voelbaar in het publiek. Hoe meer hakken op het podium, des te harder de reacties. Toch wordt de voorstelling op geen enkel moment moraliserend. Geen van de jongeren hoeft zich te verantwoorden voor hoe zij over deze thema’s denken.

Emmanuel van der Beek Wanneer het publiek binnenkomt, zitten de twee acteurs al op het podium. Ze wrijven elkaar liefkozend door het haar en steken een sigaret op. ‘Krijgen we ook allemaal een sigaretje, meneer?’ De voorstelling kan snel rekenen op veel hilariteit. Haider en Gorges poseren voor de lens en houden borden met vragen vast. Do you think we’re in love? Gelach. Maar de eerste scènes zijn braaf in vergelijking met wat volgt. Tijdens de soms expliciete dansscènes hoor je sommigen wat ongemakkelijk schuifelen. ‘Wat is deze shit, man!’ Haider en Gorges zijn wel wat pittige reacties

Alsof de eerste klap de schoolbel is, stormen de leerlingen de zaal uit. Als we hen om een reactie vragen, houden de enthousiastelingen zich opvallend stil. ‘Het was goed’, reageert een van hen, ‘maar ik ben niet zo voor de praktijken die die mannen gedaan hebben. Omdat ik tegen homo’s ben.’ Of het hem dan niet heeft geraakt? ‘Eén foto, dat is alles. De foto van de man die ze

van het gebouw hebben gesmeten, dat vond ik erg. Voor de rest sprak het mij niet aan.’ Ebenezer Ankrah (19) is wel opgetogen. ‘Het is de tweede keer dat ik de voorstelling zie. Topacteurs, Haider en Gorges. Ik ben Ghanees en herken de verhalen die Gorges vertelt. Ik vind het goed dat ze ons bewust maken van wat er in de wereld gebeurt, hoe mensen in groepen worden ingedeeld, hoe homo’s worden gediscrimineerd. Ik denk dat het belangrijk is om daar veel voorstellingen over te maken. Dat zou de wereld vooruithelpen.’ Lang niet de hele voorstelling is een provocatie. Het gaat erom de jongeren de complexiteit van het anders zijn te tonen, zei Haider ons gisteren. En we kunnen maar vermoeden dat dat nu en dan lukt. Als de twee acteurs samen zingen, is de zaal stil. ‘Ik denk dat het confronterend is voor de leerlingen’, zegt leraar Jonas Van Puymbroeck na afloop. ‘Maar als we hun blik hebben kunnen verruimen, is het zeker geslaagd.’

14 6 sep 2019

Reviewpoëzie / Quizvraag van de dag

Vooruit — Evenementenlocatie 2.670 reviews gemiddeld 4,3 sterren Nave Art, Jan Goddemar, Ivar Gijsel, Martine Keymeulen e.v.a. Zou leuk zijn geweest… Ik ben een echte partyganger. Ik kon hier niet achteruit parkeren. Orchestral manoeuvres in the dark. Iemand heeft een steen door mijn voorruit gegooid. Amai wat was dat een knaller van een feest. Even iets gaan drinken met mijn vrouw. Was er best gezellig. Het grote gelijkheidsdebat stopte daar niet. Er zou wel een pauze mogen zijn. Zinkgat voor tijdruimte. (Ik moest gewoon naar het toilet en heb er dus niets gegeten maar toiletten zijn wel heel proper en dat zegt voor mij veel. Daar hou ik niet van, maar ik kan het moeilijk als negatief kenmerken. Het eten van andere mensen zag er wel heel goed uit als ik je daarmee kan helpen. De spaghetti stelde wel teleur. Wel vrij rood.) Biljartje, danspartij voor de derde leeftijd, kletsende mensen ook netjes opgeklede mensen en mensen in hun werkpak maar een beperkte keuze. Maar ik kom nog terug… Opletten voor de glazen deur.... ik liep er tegen. Een goede clash van architectuur met natuur. Het is een aanrader om er eens voorbij te wandelen.

Context Lotte Lola Vermeer bezint zich op digitale interventies. In haar zelf geïnitieerde reviewproject ligt de focus op de (on)mogelijkheid om de individuele fysieke ervaring te delen in de (gedigitaliseerde) werkelijkheid en vice versa. Enerzijds richt Lotte Lola zich op het destilleren van poëzie uit bestaande reviews die

anderen op plekken via Google Maps plaatsen, anderzijds plaatst ze zelf poëzie terug op plekken waar ze is geweest, zoals wasserettes en Russische begraafplaatsen. Voor het TheaterFestival maakt ze een toegepaste versie voor diverse plekken waar voorstellingen spelen.

Hoe noemden de Canadese troepen het Feestlokaal Vooruit toen het na de Bevrijding als ontspanningsruimte voor de geallieerden werd gebruikt?

A. B. C. D.

Café Quebec Bar Ottawa Club Canada Mont Real

Het juiste antwoord is Café Quebec

Review poëzie

z i u ag Qa r v n a ve d g a d

redactie Emmanuel van der Beek, Liam Rees, Simon J. Bellens, Mahdieh Fahimi, Lotte Lola Vermeer, Simon Baetens, Danny De Jong, Sophie van den Bergh, Celine Vermeulen, Ben Ghyselinck, Sanne Stassijns, Ans Van Gasse, Lars Brinkman, Matthias Corneillie hoofdredactie dagkrant en blog Filip Tielens hoofdredactie radio Timon Van De Voorde grafisch ontwerp festival Bureau BoschBerg grafisch zetwerk dagkrant Tijsje Revalk V.U. het TheaterFestival Vlaanderen, Kathleen Treier, Jan Van Rijswijcklaan 155, 2018 Antwerpen

HONGER NAAR THEATER EN DANS BEGINT OP HET THEATERFESTIVAL. EN EINDIGT IN HET KAAITHEATER. 2019-2020. RADOUAN MRIZIGA MICHIEL VANDEVELDE MIET WARLOP KHADIJA EL KHARRAZ ALAMI GORGES OCLOO CHRISTIAN RIZZO DANIEL LINEHAN METTE INGVARTSEN JAN LAUWERS MEG STUART KRIS VERDONCK ANNE TERESA DE KEERSMAEKER MILO RAU DE KOE & MUGMETDEGOUDENTAND ELS DIETVORST SUZE MILIUS BOYZIE CEKWANA JÉRÔME BEL ESZTER SALAMON TRISTERO DORIS UHLICH BORIS CHARMATZ LIGIA LEWIS BENJAMIN VANDEWALLE TG STAN VERA TUSSING FAUSTIN LINYEKULA FORCED ENTERTAINMENT CHRISTOPHE MEIERHANS JAN DECORTE & SIGRID VINKS IGGY LOND & VELE ANDEREN

> www.kaaitheater.be

KaaiAd HTF KRANT.indd 1

Professioneel actief in de podiumkunsten? Lees elke maand over: • residenties, • audities & masterclasses • werksessies & uitwisselingsprogramma’s • context & onderzoek • premières • updates over spelers, organisaties en • het Kunstendecreet •…

Schrijf je in op de nieuwsbrief kunsten.be/nieuwsbrief

KAAITHEATER SAINCTELETTESQUARE 20 KAAISTUDIO’S ONZE-LIEVE-VROUW-VAN-VAAKSTRAAT 81 1000 BRUSSEL

04/09/19 12:29

Lees de artikels uit deze festivalkrant en andere artikels op theaterfestival.be/blog en discussieer mee via #HTF19! f Het TheaterFestival t @theaterfestiva1 en #HTF19 hettheaterfestival

Biechtstoel Heb je na een voorstelling ook zo de behoefte om je hart te luchten? Om na te praten over wat je net gezien hebt en je mening te geven over hoe fantastisch of vervelend die productie wel niet was? Kom dan biechten in De Biechtstoel, een installatie van het multimediale kunstkritiekcollectief De Zendelingen. Je vindt De Biechtstoel vandaag bij:

S T E TICK INF O

Seizoenstip Tunde Adefioye Pleasant Island Silke Huysmans & Hannes es Dereere/CAMPO Tunde Adefioye is als stadsdramaturg verbonden aan de KVS. Als je hem niet in het Brusselse treft dan is de kans groot dat hij op een van de talloze nationale en internationale theaterfestivals rondloopt, op zoek naar interessante producties. Een voorstelling waar hij komend seizoen hard naar uitkijkt is echter aangenaam dicht bij huis te vinden, namelijk: Pleasant Island van Silke Huysmans en Hannes Dereere in coproductie met het Gentse CAMPO. Tunde: ‘Op het afgelopen Kunstenfestivaldesarts heb ik een presentatie van Silke over Pleasant Island bijgewoond en daar was ik zo van onder de indruk, dat ik benieuwd ben naar de volledige voorstelling. Pleasant Island gaat over een echt bestaand eiland in de buurt van Australië. De bewoners van dat eiland hadden ooit erg veel geld, maar dan is plots de hele economie ineen gestort en bleven ze volledig berooid achter. Ook interessant is de impact van de klimaatverandering op dit soort micro-naties. Het eiland uit de voorstelling gaat niet enkel gebukt onder zware financiële moeilijkheden, maar wordt ook bedreigd door een stijgende zeespiegel. Het maakt Pleasant Island voor mij een urgente voorstelling.’ Céline Vermeulen

8.2 & Studio Shehrazade @Vooruit

www.theaterfestival.be

Pleasant Island speelt op 23-25 oktober 2019 in CAMPO

vr 6 september

za 7 september

14u00 Studio Shehrazade Haider Al Timimi & Gorges Ocloo Vooruit Domzaal 18u30 Boekpresentatie Pieces of Work Ontroerend Goed Vooruit Foyer Theaterzaal 20u00 8.2 Radouan Mriziga Vooruit Theaterzaal 20u00 Short of Lying Luanda Casella KOPERGIETERY 20u00 Studio Shehrazade Haider Al Timimi & Gorges Ocloo Vooruit Domzaal 20u00 Zomergasten CAMPING SUNSET De Lübeck 20u30 Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or De Warme Winkel CAMPO Nieuwpoort

10u00 The Pain of Others Peter Aers Vooruit Concertzaal 10u00 Staat van de Stad #3 Gent Bij’ De Vieze Gasten 15u00 Zomergasten CAMPING SUNSET De Lübeck 20u00 AREN Benjamin Verdonck Minardschouwburg 20u00 A Seat at the Table Saman Amini Vooruit Theaterzaal 20u30 Vincent Rietveld gaat voor de Louis d’Or De Warme Winkel CAMPO Nieuwpoort

doorlopend Expo LUCA School Of Arts festivalcentrum Vooruit

Bachelor Beeldende Vormgeving

theaterfestival.be/blog