3 & 4 SEP 2016 DAGKRANT #HTF16 © Luc Auwaerts
n te
r aa ©M
s ol Ko
Ola Mafaalani is de echte Birgitte Nyborg Wie zijn de Belgen uit Borgen? Dromers uit de grootstad op de planken
Nagesprek met Alexander & Bauke Terugblik Dag van de Programmator Leave Us At Dawn: het grote slotfeest
www.theaterfestival.be
© Reyer Boxem
B orgen Noord Nederlands Toneel
3 & 4 sep 2016   3
Liegende moeders in de politiek anno 2016
4 3 & 4 sep 2016
B orgen Noord Nederlands Toneel
Met Borgen wou je een voorstelling maken over hedendaags feminisme. Waarom?
Ola Mafaalani werd zelf al meerdere keren voor het blok gezet: een ziek kind in bed tijdens een open repetitie. Wat doe je dan? Birgitte Nyborg staat in de voorstelling Borgen van het Noord Nederlands Toneel (kortweg NNT), naar de populaire Deense televisieserie, voor hetzelfde dilemma. Maar wat doe je dan in godsnaam? We spraken erover met regisseur Ola Mafaalani. Xandry van den Besselaar en Arno Boey
Ola Mafaalani: Vrouwen zijn behept met twee talenten. Het eerste talent is dat van de moeder. Als je kind met 41 graden koorts in bed ligt, kun je natuurlijk een oppas regelen, maar als moeder wil je daar zelf bij zijn. Want dat moment vergeet een kind nooit. Maar dat lukt niet altijd, omdat je Minister bent, of in mijn geval, algemeen directeur van een theatergezelschap – het tweede talent van de vrouw. Misschien hebben alleen vrouwen daar last van. Mannen hebben dat echt niet! Mijn man ook niet. Die denkt: maar het kind is toch in goede handen bij de oppas? Terwijl ik denk: maar mijn zoon is niet in mijn handen! Ik heb ontdekt dat veel vrouwen daarmee zitten. En dat is natuurlijk bloedzonde. Die twee talenten zijn moeilijk te combineren. Dat is precies wat Birgitte Nyborg, het hoofdpersonage van Borgen, meemaakt. Haar kind raakt in een psychose en tegelijkertijd moet ze een oorlog in Kharun oplossen. Wat doe je dan? Je kan een etnische zuivering stoppen, maar je wil óók bij je kind zijn. Veel vrouwen in hogere posities worden voor soortgelijke dillemma’s gesteld. Ik denk dat het belangrijk is dat we hierover beginnen praten.
“Je kan een etnische zuivering stoppen maar je wil óók bij je kind zijn. Wat doe je dan?” Je bent zelf een moeder. Hoe ga jij daar mee om?
Dat is echt een dilemma. Heel vaak is dat natuurlijk geen enkel probleem, maar ik heb het nu over de momenten die je niet kunt plannen. Natuurlijk is mijn netwerk groot genoeg. Ik kan altijd iemand vragen om op mijn zoon te passen als hij ziek is. Ik kan die dingen heus zelf wel organiseren. Ik ben een regisseur. Ik kan dat fucking goed. Maar ik wil op zo’n moment mijn kind in mijn armen houden. Dat vind ik echt heel erg moeilijk. En ik ben niet de enige. Daar moet echt eens over gesproken worden. Want ik denk dat het op te lossen is. Mijn uitnodiging is om die nieuwe realiteit te triggeren. Als een man in de politiek een ‘papa-dag’ neemt, vindt iedereen dat schattig. Hij krijgt sympathie en de peilingen gaan omhoog. Maar als een vrouw dat doet, is ze een loser die niet in de politiek thuishoort. Dat stoort me! Ik heb veel vrouwelijke Nederlandse ministers gesproken en die hebben allemaal dit probleem. Stuk voor stuk. Als hun kind ziek is, liegen ze. Dan zeggen ze bijvoorbeeld: “Er is een andere vergadering tussen gekomen, kan de planning worden omgezet?”. Niemand zegt dat het gaat over een ziek kind. Ik heb echt geen zin om te liegen. We leven anno 2016!
De voorstelling is een adaptatie van de Deense televisieserie Borgen. Je moest de rechten verkrijgen om deze theaterversie te mogen maken. Hoe heb je dat juist aangepakt?
Ik heb eerst de rechten gevraagd, maar het antwoord was ‘nee’. De producenten waren niet in theater geïnteresseerd, omdat daar voor hen niets te halen viel. Toen heb ik contact gezocht met Borgenscenarist Adam Price. Ik heb hem gezegd: “Jij bent een artiest. Help me”. Hij vroeg me hem te overtuigen en stelde me de vraag of er wel publiek voor zo’n voorstelling bestaat: “Negen uur theater, daar komt in Denemarken geen hond naar kijken.” Toen heb ik een beetje gebluft en gezegd: “In Nederland wel hoor!” (lacht) Hij heeft vervolgens de productiemaatschappij overtuigd om de rechten tegen een veel lager bedrag aan ons te geven. Zonder hem had ik de rechten nooit gehad!
“Toneelpubliek is slimmer dan tv-publiek” In hoeverre was je nog bezig met de serie tijdens het maakproces van je voorstelling?
Daar was ik totaal niet mee bezig! Net zoals ik er niet mee bezig ben met het feit dat Hamlet, King Lear of Macbeth ook al duizend keer gespeeld zijn. Als je daar mee bezig bent, moet je per direct stoppen of alleen nog nieuw geschreven stukken doen. Als regisseur wil ik niets kopiëren. Ik had meer angst dat het publiek de voorstelling met de serie zou vergelijken. Borgen is een heel intelligente serie. Veel series zijn voor theater niet intelligent genoeg. Toneelpubliek is slimmer dan tv-publiek. In een serie wordt de informatie vaak verschillende keren verstrekt. Een beetje zoals de oude stukken van Shakespeare, waarbij de gebeurtenissen zeker drie keer verteld worden. Voor een televisieserie is dat natuurlijk noodzakelijk omdat er langere tijd tussen de afleveringen zit. Maar voor het theater geldt dat niet.
Welke impact heeft Borgen op de toeschouwers?
Het wonderlijke aan Borgen is dat het onderscheid tussen acteren en kijken volledig lijkt te worden opgeheven. In het begin van de voorstelling zijn de toeschouwers allemaal individuen die een ticket betaald hebben en zo snel mogelijk naar het toilet willen tijdens de pauzes om niets te missen van het stuk. Maar op een gegeven moment verschuift dat: mensen laten elkaar voorgaan of helpen elkaar. Het is echt ontroerend wat er gebeurt! Dat komt omdat je voor langere tijd met elkaar in het theater zit en samen een belangrijk verhaal deelt. Iets wat de toeschouwers herkennen uit hun eigen leven. Ook door de combinatie van het samen eten en drinken, gaat iedereen met elkaar in gesprek. Ik heb in de afgelopen vijfentwintig jaar nog nooit zulke mooie reacties gehad! Mensen zeggen ook niet alleen dat ze het mooi vinden, soms vliegen ze me gewoon in de armen!
3 & 4 sep 2016 5
B orgen Noord Nederlands Toneel
Harry Piekema: Als acteur is het voor mij te vergelijken met een draaidag van een film. Die zijn vaak ook erg lang met veel wachten tussendoor. Voor Borgen is dat net zo. Je moet de hele dag een basisspanning hebben. En dat is natuurlijk heel vreemd! Normaal begin je in het theater om acht uur ’s avonds en ben je rond tien uur klaar. Maar nu begin je aan de voorstelling en zie je het licht veranderen buiten! Als je aan de voorstelling begint, weet je dat je met de mensen in de zaal een lange tijd gaat doorbrengen. De tijd gaat voor jou werken. Door lang bij elkaar te zijn, krijg je automatisch een band.
Ola, vorig jaar sprak je tijdens de opening van het Nederlands Theater Festival De Staat van het Theater uit. Je voerde toentertijd je eerste gesprekken met Adam Price en stapte, mede door die gesprekken, met een aantal vluchtelingen het podium op. Waar riep je toe op?
Ik vond dat we ons geweten moesten raadplegen. Nog niet zo lang geleden hebben we gezegd: “De geschiedenis mag zich niet herhalen!” We moeten met onze intelligentie, met ons kunnen en weten als de donder in actie komen! Daar had ik met Adam Price veel gesprekken over. Hij zei me: “Zonder macht heb je geen invloed”. Toentertijd was ik totaal niet in die macht geïnteresseerd, maar ik ben sindsdien steeds activistischer geworden. Ik ben me meer met de wereld gaan bemoeien. Kunstenaars kijken met een andere blik naar de wereld. Ze moeten hun verantwoordelijkheid ook nemen buiten de repetitieruimte!
Adam Price was ook bij veel van de repetities aanwezig. Hoeveel vrijheid kreeg je van hem?
Ik had alle vrijheid! Adam heeft ons ook enorm geholpen, zo heeft hij veel teksten voor ons herschreven. Hij wilde ook dat ik nog meer vrijheid nam. Maar ik vond de serie stomweg te goed! Hij zei me toen we aan het project begonnen: “Maak de voorstelling zo goed als de serie”. Bij het zien van het eindproduct moest hij huilen. Hij was erg trots en zei tegen me: “Hier hoopte ik op, toen ik me achter jou schaarde”.
Je vertrekt na volgend seizoen bij het NNT. Wat zijn je toekomstplannen?
Ik ga weer freelancen. Onze zoon is nu ruim zestien jaar. Ik wil tot hij achttien wordt, dat is nog anderhalf jaar, freelancen. En wanneer ik mijn talent als moeder sowieso moet loslaten, als hij zijn eigen weg gaat volgen, dan zou ik wel weer een eigen gezelschap willen. Voor het werk dat ik maak, ik noem dat social engineering, het sleutelen aan bewustzijn, moet je echt continuïteit hebben. Een groep mensen om me heen die mij die mij compleet vertrouwt en volgt!
©©Sigrid Spinnox Maarten Kools
En hoe is dat voor de acteurs? (Ola roept acteur Harry Piekema erbij zodat hij het zelf even kan uitleggen. Hij vertolkt in Borgen de rol van de rechtse politicus Svend Age Saltum)
m
m
? r e g hon
mmm m
Menu Festivalcentrum Lara kookt voor u Penne bolognaise 12 Thaise rode curry met mie 12 Chocomousse met coulis 3 Pudding met pruimen 3 Watermeloen 2
Suggesties Grand Café deSingel Carpaccio van octopus met aïoli en citrus crème Tompous met houmous, slaatje met olijven en feta Videe van hoevekip, frietjes Griekse quinoasalade Pompelmoescannelloni met mascarpone, chocolade en espuma van Ouzo
14,00 12,50 14,90 15,50 8,00
#HTF16
6 3 & 4 sep 2016
B orgen Noord Nederlands Toneel
De Belgen Mourad Baaiz
Peter Vandemeulebroecke
Jonge acteur die net afstudeerde aan de dramaopleiding van het KASK in Gent. Deed zijn stage in Borgen. Had een speeddate met redacteur Arno Boey en ging daarbij ook de persoonlijke tour op. Kort, maar krachtig.
Is vast verbonden aan het Noord Nederlands Toneel sinds 2009. Kroop al in de huid van o.a. Hamlet en Don Juan. Blijkt even rad van tong als zijn spindoctor-personage in Borgen, zo ontdekte reporter Filip Tielens.
Personage?
Personage?
Ulrik Mørch. Journalist van TV 1, concurrent van Katrine Fønsmark. Ambitieus, maar net niet goed genoeg. Speelt in de hele reeks mee.
Favoriete scène?
Wanneer Birgitte Nyborg haar mentor moet ontslaan.
Favoriete hapje?
De verjaardagstaart van een jarige.
Zelf in de politiek?
Nee. Ik denk dat politiekers niet lief zijn. Ik hou niet van niet-lieve mensen.
Kasper Juul, de spindoctor van Birgitte Nyborg, de mooiprater van alle vuiligheid. Als er een grote bel aan de oppervlakte komt drijven, laat hij die in kleine belletjes boven water komen. Een eerlijk, maar tactisch personage.
Favoriete scène?
Eigenlijk de hele tiende aflevering van het eerste seizoen. Daarin komt het theater en de live film mooi samen: we monteren als het ware alles op de scène, echt lèkker om te spelen.
Favoriete hapje?
Wat zou je veranderen als premier?
Iets heel stoms, maar ik vind het irritant dat er geld wordt aangerekend wanneer je kleine bedragen met bancontact betaalt.
We hebben Borgen al zo vaak gespeeld dat ik het eten eigenlijk kotsbeu ben (lacht). Ik heb ook gevraagd naar andere broodjes dan die het publiek krijgt. Dus mijn favoriete hapje uit de voorstelling is het broodje met bacon en mosterdmayonaise dat de toeschouwers niet mogen proeven (watertandt al).
Borgen spelen in negen uur of in negen dagen?
Zelf in de politiek?
In negen uur. Het is fijn om eens te kunnen binge watchen op het theater.
Spelen in België of spelen in Nederland?
(zucht) Ik haat dilemma’s. (denkt lang na) Aangezien ik in Borgen speel, Nederland.
Regisseren of geregisseerd worden?
Spelen in iets wat ik zelf gemaakt heb.
Mooiste moment uit je loopbaan tot nu toe?
Toen ik de Oscar gewonnen had natuurlijk (lacht). Nee, eerlijk, de stage in Borgen.
Wat brengt je aan het lachen?
Wanneer ik mensen kan doen schrikken.
Wat maakt je bang? Ziektes en de dood.
Favoriete acteur?
Philip Seymour Hofman. Omdat die fenomenaal speelde. In Capote speelde hij de sterren naar huis.
Iedereen krijgt zoveel subsidie als ie wil, welk project zou jij doorvoeren? Al mijn projecten en die van vrienden.
Op welke job ben je jaloers?
Ik ben jaloers op iedereen die zijn job heel goed doet.
Theater of televisie?
Theater, vanwege de eindeloze verbeelding die er mogelijk is.
Waar zie je jezelf over drie jaar?
In Antwerpen wonen, een beetje spelen, een beetje maken, een beetje schrijven, een beetje les geven. Een verderzetting van mijn leven nu eigenlijk. Saai, ik weet het (lacht).
Goh. Ik heb veel respect voor politici, maar politieker zijn lijkt me echt een zotte job. Ofwel word je bejubeld, ofwel neergedegend. Je geeft veel op als je in de politiek gaat, maar wat levert het jou op? Je regeert over het hele land, terwijl de onderhandelingen in feite op eenzelfde manier gebeuren als bij een groepsvergadering van de scouts: de ene levert wat in, de andere krijgt wat extra. Maar dan plots wel met de verantwoordelijkheid over een heel land: da’s toch heftig? Politiek gaat ook teveel over stemmen halen. Zelfs de groenen en socialisten zullen om hun electoraat te behouden debatteren om te debatteren.
Wat zou je veranderen als premier?
Ik zou een goede dictator willen zijn (lacht). Er staat nergens geschreven dat een dictator slecht hoort te zijn, hé. Een naïef idee, ik weet het, maar het zou een veel daadkrachtiger beleid opleveren. Mijn eerste dictaat zou het invoeren van een basisinkomen zijn. Je ziet, ik zou een goeie dictator zijn (lacht)!
Spelen in België of Nederland?
Ik speel nu al vele jaren bijna alleen maar in Nederland. Mijn accent is wel een beetje vernederlandst, maar ik spreek gelukkig nog niet met een harde ‘g’. Ik heb zin om wat ‘Vlaamser’ te spelen, bij een groot of middelgroot gezelschap in Vlaanderen. Dat ligt toch dichter bij jezelf. Met het Noord Nederlands Toneel speelden we soms in Brugge en Hasselt. Mijn moeder zei daarna altijd dat ze mij als enige had verstaan tussen al die Nederlanders (lacht).
Toekomstplannen?
Mijn contract loopt af bij het NNT, dus ik ga zoals vroeger weer freelancen. De eerstvolgende productie is De Liegenaar, dat ik ga spelen samen met Jef Van Gestel bij Tuning People. Daar kijk ik heel erg naar uit. En wat de verdere toekomst brengt, zien we wel.
Ga je Borgen missen?
Ja, zeker wel. Het is toch wel echt een bijzonder gevoel: met zo’n grote crew zoveel uren lang op het podium staan. Echt once in a lifetime.
3 & 4 sep 2016 7
B orgen Noord Nederlands Toneel
in Borgen Mostafa Benkerroum Antwerpse acteur, speelt voor het eerst mee in deze hernemingen van Borgen. Kent de namen van de andere personages beter dan de namen van de acteurs die deze spelen, vertelde hij Anke Van Meer. Personage?
Mijn personage Amir Diwan is eigenlijk een van de weinige dat heel integer en eerlijk is. Een echte politicus in de zin van voor het volk. Maar op een bepaald moment laat hij zich toch verleiden tot iets wat hem uiteindelijk fataal zal worden.
Favoriete scène?
Ik zal eerlijk zijn: de televisieserie heb ik niet gezien. Maar in onze voorstelling hou ik het meest van de scène waarin Birgitte Nyborg (Premier, gespeeld door Malou Gorter, red.) probeert om haar gezin bij elkaar te houden. Malou speelt dat enorm mooi. Echt super.
Favoriete hapje?
De kip! De kip met curry.
Zelf in de politiek?
Nu niet meer, al heb ik wel nog steeds een partijkaart van Groen!. Vroeger was ik wel actief als politicus: ik heb enkele jaren in de districtsraad van Borgerhout gezeteld, maar heb bewust afstand genomen van de politiek. Met kunst kan je veel meer mensen bereiken. Je kan veel meer integer werken dan in de politiek.
Wat zou je veranderen als premier?
Oh, veel (lacht). Als ik één ding moest kiezen, ook al is het misschien niet democratisch, zou ik ervoor zorgen dat de N-VA niet meer aan de macht mag komen. Ik zou ook minder investeren in defensie en meer in kunsten. Participatie vind ik heel belangrijk. Gezel schappen die sociaal-artistiek bezig zijn mogen wat meer een duwtje in de rug krijgen.
Op welke job ben je jaloers?
Politiekers. Die kunnen heel geloofwaardig acteren (lacht).
Welk ander programma zou voor jou ook weleens op de planken gebracht mogen worden?
Ik heb in een interview met Ola Mafaalani gelezen dat ze heel graag Homeland op de planken zou brengen. Toen ik dat las dacht ik stiekem: hmm, het zou fijn zijn als ze dan ook aan mij denkt (lacht).
Borgen in cijfers
Borgen is in alles de overtreffende trap van een ‘normale’ theatervoorstelling. We delen wat Borgen-feitjes met u… er zijn
Wat brengt je aan het lachen?
Veel eigenlijk. Zelfs triestige dingen kunnen me aan het lachen brengen. Ik ben iemand die heel veel relativeert. Er is een uitdrukking in het Arabisch die zegt: lachen is het zout van het leven. Het zout maakt alles aangenamer. Dus je moet lachen.
Wat maakt je bang?
De huidige situatie in de wereld. Rechts dat overal oprukt, Trump, de N-VA, het boerkiniverbod… Triestig, heel triestig vind ik dat. Wat is het mooiste moment uit je loopbaan? Een telefoontje van regisseur Michaël De Cock om met hem samen te werken. Dat telefoontje kwam net op een kantelmoment in mijn carrière. Op dat moment werkte ik in Amsterdam voor een dansgezelschap, mijn contract verliep de volgende dag en ik twijfelde stevig om terug naar Vlaanderen te trekken. Ik had het gevoel dat er in Nederland meer kansen waren voor mensen met een kleurtje. Dat telefoontje was een keerpunt. Daar heb ik de stap gezet van sociaal-artistiek werk naar het professionele theater.
mensen aan het werk tijdens een Borgen-dag
uur g tot d erepete e er van premiè d Borg re en
16
tot nu toe
.69
za
e itiev defin elde t e h tt scrip
ge n
5
be z Bo oeke rg en rs
n rde we r e
28
s mp pu en ë No drag rgen ge s Bo en tijd
Waar zie je jezelf over drie jaar?
Nog steeds in het theater, maar ik zie mezelf ook tv-programma’s maken. Ik heb al meegewerkt aan de reeks Een kwestie van geluk van het productiehuis Panenka en binnenkort begin ik aan een nieuw programma waarbij we in de voetsporen treden van Belgen die in het buitenland zijn geweest. Voor deze opnames gaan we zelfs een keer naar Marokko omdat er daar een theoloog/filosoof was die een hele route heeft afgelegd op de ezel, te voet en al liftend. Wij gaan hetzelfde doen en onderweg praten met de mensen die we tegenkomen.
92
720 er i s
183
ina’s pag 913 6 (4 . en) rd woo
Pet Vand emeu er l scheu ebroecke rde
2x
uit z’n broek tijd scene ens de zijn p s waarin erson age Ka door sper Juul het li nt ga at.
5 2 8 . 92 er z
ijn
tjes alle ens b t k en a ijd geh veerd t rstelling r o e ges rgen-vo jn Bo er z i 1 3 de
er werden
5
16
ies vers script e h t van eweest g
“Borgen-babies” geboren! (Peter Vandemeulebroecke, Robert Nyudi, Statis Elio en Dragan Bakema werden vader, Anna Drijver is in verwachting)
8 3 & 4 sep 2016
C ’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter Forsiti’A
ijden Blijven r
Een mooiere afsluiter van het TheaterFestival had ik me niet kunnen wensen. Forsiti’A zingt vanavond nog één keer de zorgen van zich af in het wondermooie C’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter. Het is een oprechte ode aan kleine en grote besognes, de hoop en Brussel. Na de voorstelling vrijdag sprak ik met zangers Nadia Hadad en Freddy Dailleu en muzikanten Otto Kint en Mathieu Grillo. Enkele impressies, doorweven met beelden uit de voorstelling. Arno Boey
Het is niet omdat je stopt met trappen, dat je fiets stopt. Meer hoeft niet gezegd te worden. Je stopt niet. “Ca va aller, même si ça va pas.” Je rijdt door. Forsiti’A zingt over lief en leed en raakt je daar waar het verdriet zit opgeslagen. Ze wrikken zacht en teder aan je ingewanden, tot er ergens, tussen de ribben, langzaam iets loskomt. Ze houden niet op. Ze blijven zingen. “Je marche, je ne recule pas.” Een man vertelt. Hij komt uit Brussel. Hij heeft lang, te lang op straat geleefd. Nu heeft hij muren en een dak. Warmte die men thuis noemt. Hij heeft een klein binnenplaatsje, overdekt door een golfplaat. Wanneer het regent, zet hij het raam van zijn huisje open. Hij gaat dan aan het raam zitten. Met een sigaret in de hand luistert hij naar de regen die op de golfplaat valt. Hij heeft een raam. Hij heeft een dak.
Freddy: Bij onze eerste ontmoeting gaf regisseur Hans Van Cauwenberghe ons een blanco schriftje mee. We mochten er alles in opschrijven. Goede of slechte dingen. Onze woede, herinneringen, toekomst dromen, problematieken, verhalen, gedichten. Alles mocht. Alles wat we met het publiek wilden delen. We zijn
dan elk voor zich beginnen noteren. Voor mij was dat de eerste keer dat ik zelf dingen neerschreef. Het is mooi om te zien dat alles van ons komt, van de groep. Niets komt uit de Fabeltjeskrant. Echte verhalen van echte mensen. Een man vertelt. Hij komt uit Afrika. Hier heeft hij lang geen papieren gehad. Hij zit op een bankje, in een park. Hij kijkt rond. Zijn blik wordt naar de duiven aan zijn voeten getrokken. Ze pikken de kruimeltjes van de grond. Hij zegt: “Wanneer ik de duiven bezig zie, bedenk ik me hoe ze vanuit alle uithoeken naar hier zijn gekomen. Van over heel de wereld. Om kruimeltjes te pikken. Ze hebben geen papieren nodig. Dat noem ik vrijheid. Dat is Liberté.” Nadia: Doorheen de jaren is de groep enorm gegroeid en divers geworden. De evolutie die sommigen hier hebben doorgemaakt is prachtig. Een vluchteling is politicus geworden. Kabinetsmedewerker nota bene! Eerst geen papieren, later naar de universiteit. Kansen gekregen en gegrepen. Een ander zei in de eerste maanden niets. Nooit! En opeens stond hij mee te zingen en te dansen. Hij vond zijn plaats in Brussel en in het leven. Ik wil er geen success story van maken, maar toch. Een vrouw vertelt. Haar vader noemde haar dom. Haar moeder verweet haar dat ze de schuld van ‘alles’ was. Haar echtgenoot zei dat ze lelijk was. Ze vraagt aan zichzelf en aan het publiek of dat waar is. Nee, dat ben je niet. Nee, het is niet jouw schuld. Het koor begint te zingen: “C’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter.” Nadia: Ik heb heel wat grenzen verlegd. Ik ben hier eigenlijk per ongeluk terecht gekomen. Ik ging naar ‘een avondje debatteren’, de ruimtes vullen met gedachten. Ik dacht: een salon philosophique, fijn. Het was helemaal anders dan ik verwacht had. Ik zei: “Wablieft, filosofie? Zijn dit filosofie sessies?” Bleek ik in de verkeerde zaal te zitten (lacht). De mensen van Forsiti’A zeiden tegen mij: je mag hier filosoferen zoveel je wilt. Uiteindelijk is deel uitmaken van deze groep ook echt filosofie. Het zijn zaken die je niet in boekjes leert. Levenservaringen. Ik heb leren relativeren, me minder druk maken.
3 & 4 sep 2016 9
C ’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter Forsiti’A
Dit wilden we u niet ontzeggen:
Een vrouw in een rolstoel vertelt. Ze gaat het liefst naar dansvoorstellingen kijken. Zij, verondersteld om niets te voelen, voelt de bewegingen van de dansers over heel haar lichaam. Ze voelt zich zoals de schaduwen van de dansers. Ze gaat met hen mee. Freddy: Ik vind het een enorme kans dat we hier mogen staan. Het kan ons misschien laten doorstromen naar een groter en ander publiek dan zij die ons uit Brussel kennen. Het TheaterFestival, dat is een eer. Het doet me zo veel plezier.
De muzikanten spelen strak en gevoelig. Ze houden in toom en laten begaan. Ze geven aan en nemen mee. Het samenspel is ontroerend. Mathieu: Toen ik de liedjes voor de eerste keer hoorde, vond ik het straf. Het was apart. Ruw, goe ruw. Ik kreeg kippenvel. En het heeft voor veel zelfreflectie gezorgd. Als professioneel muzikant is deze voorstelling heel interessant. Er zullen altijd foutjes zijn, daarom moet je altijd heel alert en op je hoede zijn. Maar zonder de foutjes zou het niet zijn wat het is. Freddy: Het kan niet altijd perfect zijn. Dat is het mooie. Nadia: En Freddy is streng, hé (lacht). Freddy kent de teksten van iedereen. Wie wat wanneer moet zeggen en spelen. Achteraf kan je hem al de details vragen. En Freddy, zijn er fouten geweest?
Geen foutjes, als je het mij vraagt. Enkel een mokerslag van jewelste. Eentje waarvan je het nagloeien op je wang liever niet voelt verdwijnen. Hoop, zo veel hoop.
D’une grain qui pousse Je recolte un brin de blé Je prends mon envole Pour me libérer
© Noortje Palmers
Nadia: We staan op het programma naast Jan Fabre en Needcompany: een hele eer. Een erkenning van hetgene wat we er allemaal in hebben geïnvesteerd. De retour is mooi, het was het allemaal waard. Ik herinner me een concert van Pearl Jam waarbij de zanger het publiek bedankte. Ik begreep dat toen helemaal niet. Na deze voorstelling begrijp ik dat wel. Ik wil het publiek ook bedanken.
de liedjestekst van ‘Liberté’.
Sur chaque sperme qui sera vivant J’écris mon nom, “Liberté” Sur chaque mur Sur chaque porte Sur chaque fenêtre fermée J’ai envie D’écrire le mot “Liberté” Une bouche fermée A autant le droit de parler Sans direction Je continue à marcher Sur chaque cerveau qui était handicapé J’écris ton nom, “Liberté” Un rayon de soleil apporte le teint bronzé Le vent qui souffle fait du bruit dans la cheminée Sur chaque oreille qui était infectée J’écris ton nom “Liberté”
Iedere dag kiest een prominente figuur uit de theatersector zijn of haar favoriete boek of theatertekst uit de collectie van de Buchbar, te vinden in het festivalcentrum. Wie?
Johan Thielemans (voorzitter TheaterFestival-jury)
Favoriete boek?
“Ik vond het moeilijk kiezen. Er is zoveel keus. Ik heb mijn oog uiteindelijk op twee boekjes laten vallen. Ik koop ze allebei (lacht). Het eerste is Trojaanse Vrouwen van Euripides. Dat zijn vrouwen die slachtoffer zijn geworden van de oorlog. Het sluit heel erg aan bij wat er op dit moment gebeurt, in dezelfde streken nota bene (Troje lag in het huidige Turkije, red.). Het blijft dus een actuele tekst. Euripides heeft ook Fenicische Vrouwen geschreven. De grote Vondel heeft daar een prachtige vertaling van gemaakt. Ik vind dat wij onze grote klassieke vertalingen niet genoeg eren. Ik hoop dus in de toekomst een vertaling van Vondel op het podium te zien. Het andere boekje dat ik zou willen kopen is De andere stem van Ramsey Nasr. Hij is een van onze beste acteurs en dichters op dit moment. In dit verhaal creëert hij een repliek op La voix humaine van Jean Cocteau. Prachtig geschreven. Getuigt van een groot inlevingsvermogen. Ik vind de tekst evenwaardig aan die van Cocteau.
Favoriete koffie?
© Luc Auwaerts
Win Win Win We mogen één gratis exemplaar van de cd van de voorstelling weggeven! Stuur als de bliksem een mailtje naar info@theaterfestival.be met het antwoord op volgende vraag: in welke gewijde plek in Frankrijk speelde Forsiti’A deze voorstelling laatst? Tip: surf naar de website van het gezelschap!
Een Italiaanse espresso.
Check de volledige lijst van boeken en theaterteksten uit de Buchbar op: theaterfestivalblog.be/buchbar
10 3 & 4 sep 2016
Dag van de Programmator
Dag van de Programmator Gisteren konden programmatoren, verkoopbureaus voor podiumkunsten en andere geïnteresseerden de Dag van de Programmator bijwonen, georganiseerd door Kunstenpunt, Dutch Culture, deBuren en de Brakke Grond. De centrale vraag: hoe zit het met de spreiding en presentatie van podiumkunst in Vlaanderen en Nederland? Eva Decaestecker
Alles begon met de quote van Wouter Hillaert tijdens de Nederlandse Dag van de Programmering in 2015: “Ik heb geen grote theorieën over Groot-Nederland, maar ik zie veel mooie voorstellingen in Vlaanderen en snap niet dat deze amper in Nederland te zien zijn.” En ook omgekeerd geldt deze indruk. Tijd om na te gaan hoe de vork aan de steel zit en vooral: wat hieraan kan veranderd worden.
Een belangrijke bedenking in het onderzoek draait rond de nationaliteit van het werk. De cijfers worden scheef getrokken doordat 99 producties zowel in de Neder landse als in de Vlaamse datasets opgenomen zijn. In deze vage zone zitten namen als Jan Martens, Dood Paard, BOG. of Toneelgroep Amsterdam. Het gaat dan bijvoorbeeld over Vlaams-Nederlandse coproducties of Nederlanders in Vlaamse gezelschappen. Ondanks het (vooral institutioneel) uiteengroeien van beide landen, werken Vlaamse en Nederlandse theatermakers toch weer vaker samen dan vroeger. Er heerst in beide landen in ieder geval een grote druk op de spreiding: het wordt steeds moeilijker om werk gespreid te krijgen, om langere tournees uit te stippelen en om publiek te vinden. Ook de economische en financiële druk weegt door op de functie van de programmator. Zou dat dan de reden zijn waarom programmatoren eerder voor binnenlands werk kiezen? Terwijl makers de oversteek in hun samenwerkingen net doodnormaal lijken te vinden?
Cijfers Om indrukken en verzuchtingen te staven, werd eerst cijfermateriaal bovengehaald. Joris Janssens (Kunstenpunt) en Yvette Gielens (Dutch Culture) trokken enkele vaststellingen uit de feiten. Allereerst blijkt dat er steeds meer Vlaamse en Nederlandse producties in het buitenland toeren. Nederlandse voorstellingen spelen wereldwijd in 85 landen, Vlaamse producties bereikten 75 landen. De buurlanden blijven de belangrijkste afnemers: Frankrijk, Duitsland, Vlaanderen (voor Nederland) en Nederland (voor Vlaanderen). Al lijkt dit laatste steeds minder evident te worden. Uit cijfers blijkt dat Nederlandse gezelschappen steeds minder onze landsgrenzen oversteken. In Nederland zelf spelen er de laatste jaren dan weer meer Vlaamse producties in het totaal, maar elke productie afzonderlijk speelt zo weinig dat je niet meer echt van ‘tournees’ in Nederland kan spreken. Verder is de spreiding van werk over de Belgisch-Nederlandse landsgrens heen ook sterk bepaald door het genre. Nederlands en Vlaams danswerk zoekt eerder andere oorden op dan bij elkaar op bezoek te gaan. Bij andere genres zoals kinder- en jeugdtheater vinden makers weer wel makkelijker de weg over de grens.
Panelgesprek Na de cijfers maken Nederlandse en Vlaamse programmatoren in een panelgesprek een stand van zaken op. Ook zij kunnen niet altijd aanduiden wat precies Nederlands werk is en wat Vlaams. De Vlaming Lucas De Man (Het Zuidelijke Toneel) krijgt Nederlandse subsidies. In welk vakje plaats je hem dan? Toch is het aantal voorstellingen van de noorderof zuiderburen bij alle vier de theater huizen over het algemeen vrij laag. Is Vlaanderen dan minder belangrijk geworden voor Nederlandse gezelschappen en omgekeerd? Het tijdstekort is alvast een bekend argument: programmatoren hebben het al zo moeilijk om alles in eigen land gezien te krijgen, laat staan dat ze dan ook nog eens veel kunnen prospecteren bij hun buren. Vooral als de gezelschappen uit beide landen zo veel kwaliteit leveren. Voor veel schouwburgen in Nederland is programmeren een economische keuze geworden. Het is eerder een extra “jobje” dat de schouwburgdirecteur erbij neemt. Echt geëngageerde programmatoren met een uitgesproken artistiek beleid zijn op één hand te tellen. Maar er waait wel een nieuwe wind door het Nederlandse
podiumveld. Er komen meer jongere artistieke leiders van gezelschappen die een ‘intendantenrol’ innemen in plaats van enkel zelf te regisseren. Dit opent gesprekken met andere jonge makers, die op een veel inhoudelijkere manier gevoerd kunnen worden. Tegelijk is er ook een grote groep ‘grensgangers’: gezelschappen en makers die minder moeite hebben met het oversteken van de Vlaams-Nederlandse landsgrens. En er worden ook plannen gesmeed om die spreiding over de grens heen te vergemakkelijken. Zo zit C-Mine samen met onder meer Veem House for Performance, STUK en Spring Dance in het informeel overleg FIRA, waarin gestreefd wordt naar een betere spreiding van dans over Nederland en Vlaanderen.
Vijf werktafels Na het panelgesprek kon er naar hartenlust gebrainstormd worden over hoe de spreiding en presentatie van podiumwerk in de Lage Landen beter kan. Alvast enkele spannende ideeën: “Wegens hun groot succes: nog meer spreidingsnetwerken!”, “Laat de nationaliteit van de artiest wegvallen in de communicatie van huizen!”, “Een artistieke programmering over twee seizoenen spreiden in plaats van over één seizoen!”, “Laat programmatoren zelf eens een artistiek project maken!” en “Maak Een handleiding voor het grote enthousiasme van de programmator!” Benieuwd naar de toekomst…
3 & 4 sep 2016 11
A NECKXANDER A lexander Vantournhout & Bauke Lievens
“Circustraining is een lijdensweg” Alexander Vantournhout is te laat op zijn eigen nagesprek. Als u de voorstelling ANECKXANDER al gezien hebt, begrijpt u wel waarom. In de wandelgangen van deSingel opent Filip Tielens het gesprek alvast met Bauke Lievens, die van aan de zijlijn het creatieproces begeleidde als dramaturge, regieassistent en coach. Jonathan van der Horst Hoe ben je bij deze voorstelling betrokken geraakt?
Bauke Lievens: Alexander en ik kenden elkaar eerst niet, maar omdat verschillende mensen uit het circusveld zeiden dat we elkaar eens moesten ontmoeten, zijn Alex en ik eens een koffie gaan drinken. Eerst heel onwennig, omdat we allebei scherpe meningen hebben die wel eens durfden botsen. Vervolgens zijn we elkaar blijven volgen en ben ik eens naar repetities van zijn vorige voorstelling Caprices gaan kijken. Zo raakte ik ook betrokken bij ANECKXANDER. Aanvankelijk als dramaturg, maar gaandeweg raakte ik zo close bij het project betrokken dat we er een andere dramaturg hebben moeten bijvragen omdat ik er zelf geen afstand meer van kon nemen (lacht).
Waaraan is jouw inbreng in ANECKXANDER te voelen?
Bauke: Caprices was een choreografisch drieluik, een hommage aan de muziek van Sciarrino. Het had een structuur die in het circus meer gangbaar is: die van de exploratie van een circusobject. Maar deze keer wou ik echt een tragedie maken. Ik vind circus heel tragisch. Je ziet vaak alleen maar de glimlach op het gezicht van een circusartiest, terwijl circustraining eigenlijk een lijdensweg is, maar dat zie je nooit in een voorstelling. Zonder mijn inbreng zou ANECKXANDER heel wat minder tragisch geweest zijn.
Er zijn de laatste tijd veel dansante, woordloze voorstellingen gemaakt met naakte, jonge, mannelijke hoofdrolspelers. Denk bijvoorbeeld aan MOORE BACON! van Bosse Provoost & Kobe Chielens en de voorstelling Antithesis van Michel Vandevelde die voor Circuit X geselecteerd werd. Moeten we daar een trend in zien?
Bauke: Moeilijk om daar iets over te zeggen. Ik merk wel een tendens naar meer autobiografisch werk. Ik denk ook wel dat het tonen van de pogende mens iets is wat wel heel erg speelt bij onze generatie theatermakers. Het was evident dat wij een woordloze voorstelling zouden maken omdat we vanuit een circus- en dansachtergrond komen. Dat was dus niet echt een expliciete keuze van ons. In het creatieproces hebben we ons wel afgevraagd wat het betekent om niet te spreken. Voor ons is het personage Aneckxander iemand die wel probeert te spreken, maar daar niet in slaagt.
Hoe is Alexanders houding tot het publiek?
Bauke: Eenzaamheid was voor ons een heel belangrijk thema in de voorstelling. Als je een solo maakt, is het wel moeilijk om eenzaamheid de hele tijd te blijven thematiseren. Om die eenzaamheid voelbaar te blijven maken, was het voor ons een dankbare tool om net wel in te zetten op de verhouding met het publiek. De voorstelling gaat ook over hoe we ons bewust zijn van hoe anderen naar ons kijken. De blik van anderen kan je nogal snel reduceren tot een aantal uiterlijke kenmerken. Zo valt bij Alexander zijn nogal ongewone lichaamsbouw snel op. In het dagelijkse leven merk ik dit ook: ik heb een wijnvlek op mijn gezicht die nogal aanwezig is.
Enter Alexander. De boomlange man die we net nog naakt en in al zijn kwetsbaarheid op het podium zagen, komt nu zelfverzekerd en in pak onze kant op gestapt.
Hoe was het vanavond voor jou, Alexander? Is het echt zo zwaar als het eruit ziet?
Alexander Vantournhout: Het is een behoorlijk zware voorstelling om te spelen, inderdaad. Maar het probleem waar we nu mee zitten, is dat we ANECKXANDER al 52 keer gespeeld op een jaar tijd, waardoor het een beetje te comfortabel voor me wordt (lacht). Dus proberen we er nu enkele ‘handicaps’ in te steken om mezelf te verplichten om geen shortcuts te maken.
“Mijn torso is veel te groot, net zoals bij een klein kind” Alexander Vantournhout Heb jij dan echt zo’n buitenproportioneel lichaam dat je er een voorstelling over wou maken?
Alexander: Er bestaan van ideale verhoudingen voor lichamen en je kan je eigen lichaam daarmee vergelijken. Mijn torso is bijvoorbeeld te groot. Een torso van een kind neemt twee derde van het lichaam in. Bij mij is dat ook zo. Ik ben eigenlijk gewoon een heel groot kind (lacht). In ANECKXANDER hebben we gezocht naar objecten die mijn proporties beter in balans zouden moeten brengen. Zo zijn we bij de plateauzolen en de bokshandschoenen terechtgekomen om mijn benen en handen te verlengen. De kraag dient dan weer om mijn te lange nek te verbergen. De objecten worden geïntroduceerd als handicap, maar in de loop van de voorstelling worden ze ook gebruikt als instrument. Dan gebruik ik een bewegingstaal die onmogelijk geweest zou zijn zonder die objecten.
Zit er al een nieuw project aan te komen?
Bauke: We hadden eigenlijk gezegd dat we niet meer zouden samenwerken. Maar we gaan het nu toch doen (lacht). We zijn aan het repeteren voor de nieuwe voorstelling Dummy die in februari in première gaat in nOna in Mechelen. Het is een duet voor twee mannen, gedanst door Alexander en Raphaël Billet. Waar ANECKXANDER ging over wat de confrontatie met een object doet met het subject, trekken we dat nu door naar hoe een ander mens behandeld wordt als een object. De ene danser is dus actief en de ander passief, als een zak patatten – of een lijk. Alexander: Het is een voortzetting van het onderzoek naar wat een object is. De protheses in ANECKXANDER bijvoorbeeld, zijn dat nog wel objecten? Mensen die met technologie aan hun lichaam leven, zoals de atleten bij de Paralympics, horen die protheses bij die persoon of zijn ze er los van? In onze volgende voorstelling zal ik die ‘dode’ persoon manipuleren, waardoor de dode materie ook weer levend wordt. Zoals in poppentheater (lacht).
12 3 & 4 sep 2016
Leave Us At Dawn afterparty
The Grand Afterparty Hotel Party people: rep u op zaterdagavond naar De Studio. In dit oord van plezierig verderf kan u het TheaterFestival uit uw lijf komen shaken tijdens een nieuwe editie van Leave Us At Dawn. Na de voorstelling van Forsiti’A zal goochelaar Tim Oelbrandt u mee nemen in de magische sfeer van The Grand Afterparty Hotel, waarna het feest losbarst. Ambiance! Mitch Van Landeghem Om half elf gaat de eerste verdieping van De Studio open, alsook de deuren van de hotelkamers. Daar zal u bijvoorbeeld op Vitalski en Joke Sluydts botsen, die in een slaapkamer gedichten brengen in de stijl van John Lennon en Yoko Ono. Maar wie goed zoekt (of braaf de piccolo’s volgt) zal ook een kleine dansvoorstelling van conservatoriumstudenten ontdekken, een hoorspel in een eetkamer, een goochelaar in een cinema en een stille oase. In groepjes van twintig tot tachtig bezoekers kan je de exclusief geopende kamers betreden. Maar wat dit Grand Afterparty Hotel – gebaseerd op de film The Grand Budapest Hotel van Wes Anderson - zo bijzonder maakt, is natuurlijk de afterparty, die zeker vier keer zo lang duurt als de party zelf. Achter de draaitafel zal onder andere het Gentse Hitjes for Bitches de nachtelijke hotelbezoekers uit hun bed houden. Dat deze editie van het beruchte Leave us at dawn-concept het slotfeest van het TheaterFestival is, zal geweten zijn. De focus ligt vooral op de magische sfeer van het theatrale. Stalker, die de vormgeving van het feest verzorgt, heeft het plan uitgedacht. Want als je naar een theatervoorstelling gaat kijken, wil je betoverd worden. Dat is vanavond even goed de bedoeling. De dresscode is eenvoudig en breed – chic, in case of doubt: overdress. De vrijwilligers zullen u in mantelpakjes begroeten, dus het is absoluut het moment om je feestoutfit nog eens uit de kast te halen en je wallen na tien dagen TheaterFestival weg te schminken. Het is niet nodig nog een ander hotel in de buurt te boeken vanavond, zo fluisterde de maitresse d’hôtel van De Studio ons toe. Leave Us At Dawn – The Grand Afterparty Hotel zal haar reputatie van dansen-tot-het-licht-wordt waarmaken: pas om zes uur ’s ochtends wordt de stekker eruit getrokken, zodat u om half zeven met de eerste bus weer huiswaarts kan. Om, na enkele uurtjes slaap, u te komen vergapen aan Borgen. Of op zondag pistoleetjes te gaan eten bij de bomma en de bompa, dat kan ook.
3 & 4 sep 2016 13
Lara Kookt Voor U / Wouter organiseert en analyseert voor u
Lara Praat Met U
Wouter blikt terug
Al acht dagen lang staat Lara voor U paraat aan haar kraam op het middenplein van de Singel. Met een soeplepel in de linkerhand en een deeg-rol in de andere stort ze zich elke dag op een stapel groenten en verdrinkt ze bijna in de saus. Dat allemaal omdat Lara Kookt Voor U. Maar deze ochtend ging het even anders. Lara Sprak Met Mij. Letterlijk tussen de soep en de patatten. Tussen haar passie door. Als ik haar vraag naar haar favoriete gerecht antwoordt ze dan ook vijf minuten lang. Kort samengevat: Lara Houdt Van Wereldkeuken.
Als er iemand veel in the picture liep op het TheaterFestival dit jaar, dan was dat wel Wouter Hillaert. In deze laatste dagkrant blikt hij terug op een bijzonder stevige editie, waarin hij behoorlijk veel projecten organiseerde en er zowaar een opendebatcultuur leek te ontstaan in de theatersector.
Anke Van Meer Hoe ben je met Lara Kookt Voor U begonnen?
Lara Lambreghts: Het is begonnen als eenmanszaak. Ik bakte taarten voor verschillende koffiezaken en had kleine catering opdrachten. Omdat er steeds meer vraag was heb ik vennoten gezocht. Intussen zijn we met zes. De naam is dezelfde gebleven omdat ik intussen ook al een klantenbestand had. Een van de moeilijkste dingen bij het opstarten van Lara Kookt Voor U was het bedenken van een naam. Altijd als ik voorbij een zaak loop met een leuke naam, denk ik: ah da’s goed gevonden. Ik vind dat namelijk zelf helemaal niet makkelijk (lacht)!
Je kookt vooral vegetarisch, vanwaar komt die interesse?
Thuis ben ik vegetarisch en macrobiotisch opgegroeid. Ik eet heel weinig vlees en vind dat je vegetarisch ook een volwaardige maaltijd kunt voorschotelen. Het grootste compliment vind ik als mopperaars na een vegetarische maaltijd aan mij komen zeggen dat ze het vlees helemaal niet gemist hebben. Dan is mijn opdracht geslaagd. Ik hecht veel belang aan de ecologische voetafdruk. Daarom proberen we met seizoensproducten en lokale leveranciers te werken. Wij profileren ons als vegetarische cateraar. Dit idee is er gekomen omdat ik merkte dat het aanbod aan vegetarische restaurants veel te klein was.
Wat vind je het leukste aan je job?
Ik hou veel van het organisatorische aspect. Bij het runnen van een zaak is koken maar een heel klein deeltje. Ik moet ook veel nadenken over de menu’s, samenzitten met collega’s, plannetjes uitwerken, boodschappen doen, bestellingen maken. Wat koken betreft, vind ik alles leuk. Zeker om meditatief heel veel dezelfde groenten te snijden. Maar ik vind het ook spannend om een nieuw recept uit te proberen.
Hoe vind je het om te koken op het TheaterFestival?
Ik vind het een heel toffe ervaring. Het is leuk dat je direct feedback krijgt. Iedereen passeert je kraampje en je hoort ze dan zeggen hoe lekker ze het vinden. Dat geeft veel voldoening. De sfeer in deSingel is ook altijd leuk. De mensen zijn zo vriendelijk. Ik kom er gewoon graag.
Wat was het eerste gerecht dat je maakte in je leven?
Als kind maakte ik vaak sushi. Rollen met nuri en rijst: dat deed ik supergraag (lacht)! Spaghetti maak ik ook veel. In een perfecte spaghetti zit voor mij ajuin, look, selder, wortelen en een lekkere tomatensaus.
Waarvoor mogen ze je ’s nachts wakker maken?
Niet eigenlijk. Ze mogen mij niet wakker maken. Ik heb mijn nachtrust wel nodig. Zelfs niet voor eten. In de nacht moet ik slapen (lacht).
Eva Decaestecker Gisteren organiseerde je het Grote Participatiedebat. Een geslaagd resultaat?
Zeer zeker! De opkomst was drie keer hoger dan verwacht (150 ipv 50 deelnemers, red.). Bedoeling was een moment van uitwisseling en dialoog te creëren over de complexe term ‘participatie’. Zowel in de praatgroepen als bij de presentaties had ik het gevoel dat de mensen allemaal met een aantal frisse inzichten naar huis zijn gegaan. Het massadebat op het einde was in een nogal experimentele vorm en kreeg iets te weinig tijd, maar is zeker voor herhaling vatbaar. Het was ook echt leuk om te zien dat er heel verschillende circuits samen kwamen: kunsteducatie, sociale sector, artistiek en reguliere circuit. Dat gebeurt niet zo vaak.
Daarna volgde De Dag van de Programmator.
Er hadden nog iets meer Nederlandse programmatoren mogen zijn om echt een relevant gesprek te voeren. Maar je voelt – en dat geldt voor het hele theaterfestival – dat er een sfeer hangt van “we moeten echt anders gaan denken of creatiever durven zijn”. De bereidheid om een aantal evidenties actief in vraag te stellen, lijkt echt te leven en dat is heel anders dan een jaar geleden. Dat kantelpunt heeft veel te maken met die subsidiebeslissing. Velen hebben het gevoel dat er iets vastzit in het huidige systeem. In de eerste plaats is dat een beleidsvraagstuk. Tegelijk kan het veld zelf ook een grotere verantwoordelijkheid nemen. En het besef dat het van onszelf zal moeten komen, is wel gegroeid.
Alles begon natuurlijk met jouw State of the Union die het een en ander heeft losgeweekt.
Het zou pas problematisch geweest zijn mocht er geen reactie op gekomen zijn (lacht). Ik ben blij dat de discussie zo leeft. De reacties illustreren ook wat ik heb willen zeggen. Bij de opiniestukken van Rudi Laermans, Jan Fabre en Erwin Jans vond ik het wel raar dat de discussie zich zo heeft toegespitst op het belang van artistieke autonomie. Ik denk zelf ook dat dit belangrijk is, ik heb dit nooit ontkend. Mijn oproep was vooral om die sfeer van vrijheid, radicaliteit en subversie ook eens door te denken naar je eigen organisatie. Het is een nu beetje een generatiedebat aan het worden, heb ik de indruk. Het zou jammer zijn moest het daarbij blijven. Ik heb wel het gevoel dat de discussie breder leeft dan enkel op de opiniepagina’s of alleen maar in theater. Ik heb toch al een paar keer gehoord dat sommige organisaties hun werking in vraag willen stellen naar aanleiding van de State of the Union.
We zouden het bijna vergeten, maar je zat ook in de jury van het TheaterFestival. Tevreden met de selectie nu je alle voorstellingen op een rijtje zag?
Het was leuk om alles nog eens terug te zien. Met een beetje twijfel ben ik gisteren naar Forsiti’A gaan kijken. Ik was heel nieuwsgierig hoe het zou zijn om het stuk nog eens te zien. En het was gewoon fantastisch. Ik had echt het gevoel dat we de juiste keuze hebben gemaakt om C’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter mee in de selectie op te nemen. Het geeft energie in plaats van enkel ellende te tonen. Je voelt de zware wonden die er bij sommige van de acteurs zitten, maar tegelijkertijd maakt die samenzang veel positieve energie los en die slaat over op de zaal. En ik denk dat dit zoveel meer nodig is dan de zoveelste donkere analyse van de crisis met afhangende schouders.
Wij willen Wouter weer, want wij willen wijzer worden (volgend jaar).
14 3 & 4 sep 2016
De Barbaren
ook dat nog Misschien hebben sommige mensen opgemerkt hoe Aneckxander gisteren het evenwicht verloor tijdens zijn voorstelling (waarvan het hele publiek moest huilen). Nu vraagt u zich waarschijnlijk af waarom ook hij zwaarmoedig werd. Wij weten het. Het is niet omdat hij viel en bijna zijn Antithesis gebroken had. Ook niet omdat Lara Kookt Voor U zich had verBorgen en ook niet omdat Scheeps-Horeca de zaak voor één dag overnam, nee, de reden is Poepsimpel. De waarheid mag gezegd worden: Aneckxander lijdt aan Het Hamiltoncomplex. Dat ontdekte hij enkele weken geleden toen hij in de wanho op -va n-Honderd Hui z en naar de Helpdesk belde, waar niet De Koe maar De Blinde Dichter opnam. De diagnose was duidelijk: Aneckxander is volledig Kokokito. De enige oplossing luidde, neem elke avond een stevige portie Hollandse luchten in. Kom je ver mee, hier in Antwerpen. Je zou voor minder radicaliseren en je evenwicht verliezen. De hond van Wouter Hillaert, Fidelis Fortibus, heeft zijn behoefte achtergelaten in de Buchbar. Zijn Mount Olympus was te ruiken over het hele festivalterrein. Kim van de Buchbar kon niet lachen met de Beckett Boulevard die de hond in haar koffiebar had aangelegd. Dit gaf Kim een serieuze Reason To Talk met Wouter. Want “wie kakt in haar palaajs, begeeft zich On glad Ice.” En dan is daar nog onze hoofdredacteur. F.T. gelooft dat hij Forever Young is, maar niets is minder waar. Toen hij deze ochtend op zijn nieuwe fiets (het is een echte rode Great Downhill Journey met zes versnellingen) het midden plein van deSingel betrad, nam hij zijn BOG.t veel te scherp. De Man door Europa, zoals hij zichzelf graag noemt, verdween sneller uit het zicht dan de cultuursubsidies. Misschien lijdt ook hij aan Het Hamiltoncomplex. Beste F.T., we willen je wel een hart onder de riem steken: C’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter. Alle gekheid op een stokje: uit naam van de voltallige festivalredactie bedanken wij ons trouwe lezerspubliek van ganser harte. Volgend jaar zijn we er weer! #HTF16
De Barbaren fABULEUS stuurt acht moedige, nieuwsgierige jongeren met een missie naar Het Theaterfestival. Hun opdracht: word hier en nu verliefd. Zij zijn De Barbaren. Hoe kwam je bij De Barbaren terecht?
Ik ben fABULEUS toevallig tegengekomen op sociale media. Op een gegeven moment hebben zij iets over De Barbaren op het Theater Festival gepost en werd ik nieuwsgierig. Om deel te mogen nemen aan De Barbaren moest ik een kunstenaar of een kunststroming waar ik van hield, aanduiden. Op die manier kon fABULEUS me koppelen aan een van de voorstellingen op het TheaterFestival. Ik heb toen voor performance gekozen, omdat het abstracte me wel boeit in dit genre. Maar ik kon niet kiezen, dus heb ik surrealisme er ook bijgenomen. fABULEUS heeft een goede keuze gemaakt, want je kan ANECKXANDER ook niet in een hokje stoppen.
Wat ben je gaan uitpluizen ter voorbereiding?
Omdat ik eerst niet goed snapte of het eerder dans, circus of performance was, ben ik me beginnen focussen op het thema van de voorstelling. ANECKXANDER gaat over de mens, over mensen portretteren. Het is een autobiografie. Ik heb mezelf daarom ook geportretteerd en mijn eigen autobiografie gemaakt om te tonen wie ik ben. Vanuit die invalshoek heb ik me erna verdiept in de voorstelling. Ik wou eerst enkel met tekst werken, maar waarom niet iets anders proberen nu ik er de kans voor kreeg? Dus begon ik te experimenteren met foto en video. In mijn onderzoek naar performance en circus vond ik video een heel gepast medium om te gebruiken. Ik heb zelfs ook een kleine performance gemaakt en die op video opgenomen.
Vandaag is de laatste Barbaar aan het woord, maar dat het zo lang heeft moeten duren vooraleer Fien haar relaas mocht doen, is geen ramp: “Ik vond het niet erg dat ik als laatste aan de beurt ben. Op die manier had ik het meeste tijd om nog te bloggen!” Na negen dagen kan ze haar hart luchten aan de dagkrant. En er is veel te luchten, want Fien werd echt verliefd op ANECKXANDER. Eva Decaestecker
Na het lange onderzoek heb je gisteren eindelijk ANECKXANDER kunnen zien. En?
Ik vond het echt megagoed. Als je een maand lang bezig bent met je te verdiepen in een voorstelling, krijg je natuurlijk heel hoge verwachtingen. Dan wil je ook niet anders dan dat het leuk wordt. En dat is helemaal gelukt! Het overtrof zelfs mijn verwachtingen. Aan de andere kant weet ik niet of ik er nog objectief naar kon kijken, want ik denk dat ik wel verliefd ben geworden op de voorstelling (lacht)… Ik heb nog niet veel circus gezien in mijn leven. Met Circus Ronaldo en ANECKXANDER is daar nu wel verandering in gekomen – dank u TheaterFestival! En hoewel ze allebei een heel ander soort circus zijn, vind ik ze alle twee echt goed. ANECKXANDER was een pure voorstelling, zo echt! Wat mooi is, is dat ik niet alles in de voorstelling snapte en dat hoeft ook niet. Alexander als performer is verder wel straf om bezig te zien. Hij doet mega-intensieve dingen. Je krijgt echt de mens te zien achter het kunstje en dat is prachtig. Op het einde blijft hij doorgaan tot de laatste kijker uit de zaal is. Zo’n doorzettingsvermogen!
Lees alle blogposts van De Barbaren op barbaren.tumblr.com!
Lees de artikels uit deze festivalkrant en andere artikels op theaterfestivalblog.be en discussieer mee via #HTF16! f Het TheaterFestival t @theaterfestiva1 en #HTF16 www.theaterfestivalblog.be
Biechtstoel Kom biechten bij deze voorstellingen in het festivalcentrum:
za 3 sep / 20u45 – 22u30 ON ICE ANECKXANDER Check de reacties uit De Biechtstoel op www.zendelingen.be
TICK
ETS INFO
tickets en info: theaterfestival.be
redactie Jonathan van der Horst, Xandry van den Besselaar, Daan Borloo, Phéline Thierens, Bart Van Gyseghem, Katrien Van Bael, Arno Boey, Anke Van Meer, Eva Decaesstecker, Margot De Boeck, Mitch Van Landeghem, Stefan Moens, Mia Vaerman hoofdredactie Filip Tielens grafisch ontwerp Laura Bergans V.U het TheaterFestival Vlaanderen, Kathleen Treier, Jan Van Rijswijcklaan 155, 2018 Antwerpen
za 3 september
zo 4 september
11u00
13u00
15u00 20u00 20u00 20u00 22u00
Workshop & boekpresentatie Nelsons Dansboek deSingel Workshop & boekpresentatie Nelsons Dansboek deSingel ANECKXANDER Alexander Vantournhout & Bauke Lievens deSingel Rode Zaal C’est pas parce que tu t’arrêtes de pédaler que ton vélo va s’arrêter Forsiti’A DE Studio ON ICE Suzanne Grotenhuis/De Nwe Tijd deSingel Zwarte Zaal FEEST Leave Us At Dawn – The Theatre Edition DE Studio
Borgen Noord Nederlands Toneel Rode Zaal
deSingel
theaterfestivalblog.be heater