dinsdag 3 september 2013
woensdag 4 september 2013
Starend meisje ZONZO COMPAGNIE
Š Wouter Van Looy
Starend Meisje is zo een van die voorstellingen die door haar originele invalshoek bijblijft. Morgen staat er een interview met Nathalie Teirlinck in de dagkrant, de cineaste die verantwoordelijk is voor de bijzonder Starend Meisje is gebaseerd op teksten van Tim Burton. Wat spreekt je daar zo in aan? Aline Goffin: “Tim Burton slaagt er in zijn verhalen in om een unieke wereld te scheppen waarin de fantasie ontzettend belangrijk is. Hij creëert een heel interessante wereld en brengt die op een mysterieuze en niet evidente manier tot bij kinderen, die zo hun fantasie de vrije loop kunnen laten. De teksten en films van Tim Burton bieden zo een alternatief voor de commerciële Disney-verhalen waarin alles rozengeur en maneschijn is.” Had jij voor Starend Meisje ook al iets met Tim Burton? “Toevallig wel, maar dat had eigenlijk niets met Starend Meisje te maken. Ik heb de stem van Alice ingesproken in de Vlaamse versie van Alice in Wonderland, de film van Tim Burton die voor de helft uit animatie en voor de andere helft uit live action bestond. Dat was een fijne ervaring. Al ben ik wel meer fan van zijn echte animatiefilms. Het was Wouter Van Looy, de artistiek leider van Zonzo Compagnie, die een tijdje terug met het idee kwam om iets te doen rond de wereld van Tim Burton. Natuurlijk was ik dan meteen geïnteresseerd.” Bestaat Starend Meisje uit losstaande verhaaltjes of is er ook een groter onderwerp in de voorstelling? “Op zich zijn het afzonderlijke verhalen, maar je kan er wel een rode draad in zien. De verhalen gaan allemaal over kinderen die iets bijzonder meemaken of die iets vreemds en niet alledaags hebben. Dit distantieert hen van andere kinderen, maar maakt hen net interessant. In de filmbeelden van Nathalie Teirlinck komt er wel een rode draad voor, maar die is er zeker niet dubbel en dik opgelegd. In de film spelen kinderen de hoofdrol, maar in de liedteksten vertel ik hun verhaal vanuit het standpunt van een buitenstaander die naar hen kijkt. Ik ben degene die de kinderen heeft ontmoet – zij het in de echte wereld of in mijn verbeelding – en vertel over hen. Ik ben niet echt een deelnemend personage, maar ben natuurlijk wel bij hen betrokken.”
poëtische filmbeelden in Starend Meisje. Vandaag laten we Aline Goffin aan het woord, de zingende krullenbol op scène die mede verantwoordelijk is voor het muzikale luik van de voorstelling.
Eind 2011 zag ik tijdens het Big Bang-festival in BOZAR een kort toonmoment van wat later de kiemen van Starend Meisje bleken te zijn. “Voor de muziekkamers op het Big Bangfestival, waar het publiek in een doorschuifsysteem allerlei kleine concerten te zien krijgt, maakten we een performance van tien minuten met liederen en tekeningen gebaseerd op de teksten van Tim Burton. Die tekeningen zijn er nadien uit verdwenen en de film kwam in de plaats. Het vertrekpunt voor de voorstelling was dus vooral de muziek waarin we de verhalen van Tim Burton verwerkten. Zonzo Compagnie maakt in eerste instantie ook muzikale voorstellingen, maar de wereld van Tim Burton is sowieso al erg theatraal en geschikt om op een scène te vertonen.” Starend Meisje is een vrij donkere en spannende voorstelling. Krijg je soms heftige reacties van kinderen? “Er zijn naar mijn weten nog geen kinderen beginnen te huilen (lacht). Wat je wel soms ziet, is dat kinderen hun oren of ogen sluiten. Meestal zijn de ouders bezorgder dan de kinderen zelf, hoewel er helemaal niets choquerend in de voorstelling voorkomt. Ouders kunnen soms echt overbeschermend zijn ten opzichte van hun kinderen. Tijdens het maken van de voorstelling merkten we dat de oorspronkelijke leeftijdsgrens van zes jaar toch te jong was. De leeftijdsaanduiding ‘vanaf acht jaar’ is nu wel strikt te respecteren. Als er al kindjes wegkeken, kwam dat vaak omdat ze nog te jong waren.” “Elk kind zal ook anders reageren op de voorstelling. Ik weet dat mijn nichtje een paar dagen nachtmerries had, maar in hoeverre dat een gevolg is van de voorstelling, weet ik niet. En ik weet ook niet of dat negatief hoeft te zijn. Je wil toch altijd dat theater iets met je doet, zowel bij volwassenen als bij kinderen. Het moet allemaal niet te braaf zijn, dat bestaat al genoeg. Het is tenslotte ook ‘maar’ verbeelding en dat beseffen de kinderen ook. Sowieso is Starend Meisje een ervaring die de kinderen niet gauw zullen vergeten.”
Was initiatiefnemer Wouter Van Looy ook betrokken bij het maakproces? “Wouter is met het initiële idee gekomen, maar heeft het daarna losgelaten. De muziekkamers hebben we ook zonder hem in elkaar gestoken. Bij de uiteindelijke voorstelling is hij nog wel een aantal keer komen kijken en heeft hij mee geholpen aan de scenografie. Met de drie muzikanten en componist Jan Van Outryve zijn we begonnen aan de muziek en nadien is Nathalie erbij gekomen. Zij had tijdens de zomer van 2012 al opnames gemaakt met haar crew, op basis van enkele muziekfragmenten die wij gemaakt hadden. Bij de opnames zelf waren wij niet betrokken. In de laatste weken voor de voorstelling kon Nathalie de filmbeelden monteren, terwijl wij repeteerden.” “Nathalie vond het erg belangrijk dat de beelden synchroon met de muziek liepen, wat enkel mogelijk was indien we met een clicktrack zouden werken. Omdat een auditieve clicktrack niet werkte, kozen we voor een visuele. Iedere muzikant heeft voor zich een tv’tje, waar dan ‘4, 3, 2, 1’ wordt afgeteld op belangrijke momenten. Wanneer de muziek echt samenloopt met de film, is Starend Meisje het sterkst. De voorstelling zit technisch zodanig ingewikkeld in elkaar, dat het soms gebeurt dat we niet samenzitten met de filmbeelden.” Hoe vermijd je dat de film en de muziek in de voorstelling twee aparte werelden blijven? “Voor een groot deel komt dat natuurlijk doordat de filmbeelden op de muziek gemonteerd zijn. Maar ook het feit dat ik niet altijd in de box van het decor blijf, speelt mee. Ik heb een hands free microfoon, waardoor ik voor, achter of naast de filmbeelden kan bewegen.” Wat vind je zo straf aan de filmbeelden van Nathalie? “Ik bewonder haar films omwille van de theatrale capaciteiten, maar ook omdat zij stiltes durft te nemen en beelden durft te maken die in your face zijn, waardoor je soms al eens ongemakkelijk moet wegkijken maar even vaak ook geïntrigeerd wil verder kijken.
Daarnaast heeft ze ook een oog voor karakterkoppen en kiest ze voor niet alledaagse settings en kleuren. En niet te vergeten: haar oog voor detail is ook erg bijzonder.” De avond na de première kwam ik jullie tegen op café. Toen konden jullie nog niet inschatten of de voorstelling goed was, terwijl jullie nu wel op Het Theaterfestival staan. “Op dat moment zaten we nog volledig in de rush van de laatste week. Alle puzzelstukjes zijn ook pas op het laatste moment in elkaar gevallen. Eigenlijk was onze première een generale repetitie, omdat er tevoren nog heel wat zaken veranderd waren. Als je zo middenin een voorstelling zit, kan je er ook moeilijk objectief naar kijken. Bovendien kan ik de voorstelling nooit helemaal zelf zien, omdat ik middenin het decor zit. Ik zal nooit de echte impact van de voorstelling kunnen ervaren. We merken wel dat hoe meer we de voorstelling spelen, hoe meer plezier we er aan beleven. In het begin waren we vooral op de technische aspecten aan het letten.”
Jullie hebben met Starend Meisje ook al in het buitenland getourd? We speelden al in Lille en in Linz, respectievelijk in het Frans en het Duits. Het was niet gemakkelijk om de liedteksten uit het Nederlands te vertalen, omdat de melodieën vastliggen en andere talen meer of minder woorden gebruiken om hetzelfde te vertellen. Wanneer ik in een andere taal zing, ben ik dus ook weer meer op de technische kant van de zaak aan het letten.” Ben jij eigenlijk een zangeres van opleiding? Heb jij al vaker in theatervoorstellingen gespeeld? “Toen ik tien jaar was, werkte ik voor het eerst samen met Wouter Van Looy bij een kinderkoor van Iva Bittova. Daarna ben ik even van het pad gedwaald en heb ik me gewaagd aan enkele musicals (lacht). Ik deed een auditie voor Arthur van Laika en Transparant en zo ben ik Wouter Van Looy opnieuw tegengekomen. Vervolgens speelde ik mee in Het Meisje De Jongen De Rivier van Muziektheater Transparant, waar Wouter Van Looy ook artistiek leider is.
Starend Meisje is wel mijn eerste voorstelling waarin de muziek centraal staat, naast de film uiteraard. We noemen Starend Meisje dan ook geen theatervoorstelling, maar een beeldend concert.” “Dit voorjaar volgde ik pas een zangopleiding aan het Complete Vocal Institute in Kopenhagen, dat opgericht werd door Cathrine Sadolin. Zij heeft een heel fysische techniek ontwikkeld, waarbij er vooral gekeken wordt naar het strottenhoofd en hoe de stembanden bewegen bij iedere klank. Die opleiding is mij ontzettend meegevallen. Het is nu niet zo dat ik daardoor onmiddellijk een veel betere zangeres ben geworden, maar ik heb er wel meer kennis opgedaan over mijn zangtechniek. In Starend Meisje zit een nummer waarbij ik soms last van mijn stem had omdat ik het fluisterend bracht, terwijl ik nu weet dat ik op een andere manier moet proberen om hetzelfde effect te bekomen.” Filip Tielens
© Wouter Van Looy
Ondertussen staat het gezelschap nu wel internationaal bekend als organisatie voor ‘avontuurlijke muziekprojecten voor een jong publiek’.
Wouter Van Looy, artistiek leider van Zonzo Compagnie, vertelt ons dat de naam van het gezelschap voortkomt uit de gelijknamige productie Zonzo, wat ‘rondhangen’ betekent in het Italiaans. Bij de oprichting van de vzw was het zoeken naar een naam niet veel meer dan een noodzakelijke formaliteit. Er hoeft dus geen grote betekenis gezocht te worden achter Zonzo Compagnie.
Naast de naam Zonzo Compagnie is ook de verandering van de festivalnaam Oorsmeer naar Big Bang opmerkelijk. Wouter Van Looy vertelt ons dat het festival is ontstaan in Gent, maar dat er nadien wel een andere naam gezocht moest worden toen Big Bang ook internationaal werd georganiseerd. Big Bang kan gelinkt worden aan muziek, maar ook aan het concept van het festival: heel veel muzikale performances op korte tijd. Sven Spur
Was je als cineaste al van bij het begin betrokken bij Starend Meisje? Nathalie Teirlinck: “Starend Meisje was bij aanvang een klein muziekproject dat maar een paar keer speelde. Dan is Wouter Van Looy van Zonzo Compagnie naar mij gekomen om er iets groters van te maken. Vanaf dan is het een multimediale productie geworden met film en muziek erbij.” Waren de muzikanten op de hoogte van jouw filmplannen voor de voorstelling? Ik ben me zeer bewust van de ‘zuigende kracht’ van film op een podium. Daarom was het belangrijk dat de muziek een even groot aandeel kreeg in de vertelling en dat er een gelijkwaardig evenwicht werd gezocht, zodat het geen soundtrack op een film of visuals op muziek werd, maar twee evenwaardige media die samen een verhaal vertellen. Vandaar ook de keuze in de scenografie om de muzikanten echt mee in de filmische wereld te plaatsen. In het maakproces was de communicatie over de wereld die ik ging neerzetten heel belangrijk. Je kan je bij de gedichten van Tim Burton makkelijk een groteske en gotische wereld verbeelden. Dat wou ik net niet. Ik wou net het kleinmenselijke accentueren door de excentrieke personages van Burton in de realiteit te zetten, met details die elk kind herkent: een gat in een kous, dansen op dubstep, enzovoort.” Kon je tijdens het proces al weten dat Starend Meisje een succes zou worden? “Niet echt. Ik ben met film bezig, wat een fragiel en tegelijk ook een log medium is. Daarnaast staat in Starend Meisje de live muziek, die dynamischer is en makkelijker kan veranderen. We hebben de componisten ook bewust die vrijheid gegeven. Zij konden dingen aanpassen aan de hand van wat zij zagen in de montage. Natuurlijk zorgden hun wijzigingen in de muziek ervoor dat ook ik beelden ging aanpassen. Dit is doorgegaan tot vlak voor de première. Daardoor is het een heel intens proces geweest en begin je je eigen werk in detail
te bekijken: Is dit frame wel oké, werkt dit beeld wel? Pas na de première ben ik uit die trip kunnen stappen. Het besef en effect van de voorstelling heb ik eigenlijk pas zes maanden later gevoeld, toen ik de voorstelling opnieuw zag.” Je werkte al eerder mee aan de theatervoorstellingen Send All Your Horses en Yesterday bij Theater Malpertuis, maar dit is je eerste kindervoorstelling. Ga je daardoor anders tewerk? “Ik ben me er bewust dat de communicatie anders is bij een volwassen publiek dan bij kinderen. Ik heb echter wel een enorme afkeer van het idee dat kindertheater belerend of soft zou moeten zijn. Waarom kinderen niet confronteren met moeilijkere zaken? Ik vind niet dat we ze een vrolijk lalaland moeten tonen. Kinderen worden te vaak onderschat. Starend Meisje is inderdaad geen verhaaltje dat je van A tot Z perfect kan volgen en dat met de paplepel wordt ingegoten. Kinderen zijn flexibeler dan we denken in hun verbeelding. Het meest logische zou zijn dat ik mijn filmbeelden – die sowieso al erg associatief zijn – meer narratief zou maken voor kinderen, maar dan wil ik niet. De beleveningswereld van kinderen is daar groot genoeg voor. ”
Hoe was de samenwerking met de muzikanten? “Super, het was een hele fijne en intense samenwerking. Het is hard zoeken geweest. Als filmmaker ben je gewoon dat muzikanten zich schikken naar jouw beelden. Het heeft dan ook een paar keer gebotst.De muziek contrasteerde vaak met mijn beelden, maar de contrasten waarvan ik dacht dat ze nooit zouden werken, bleken het best te marcheren. Het was een constante kruisbestuiving waarbij de muzikanten mij uitdaagden om ook zelf uit mijn veilige wereld te stappen. Nooit gedacht dat het hen effectief zou lukken (lacht).” Je bent nu aan het werken aan je eerste langspeelfilm Tonic Immobility. In welke fase van het proces ben je nu? “Het scenario van de film is bijna klaar. Als alles goed gaat, is het de bedoeling om dit najaar te beginnen aan de ontwikkeling ervan. Er worden locaties gezocht en er wordt een cast samengesteld, zodat we hopelijk in de loop van volgend jaar kunnen beginnen filmen. Ik ben al lang met dit project bezig, in een soort van virtuele vorm. Ik kijk ernaar uit om mijn film eindelijk in een realiteit te plaatsen.” Anne Declercq & Filip Tielens
In ruil voor een gratis Fristi kan je na de voorstelling op dinsdag 3 september in de foyer van BRONKS je mening kwijt bij de installatie van De Zendelingen. In de loop van 4 september wordt er van alle reacties een filmpje gemaakt dat je kan bekijken op www.zendelingen.be.
REDACTIE
Filip Tielens, Anne Declercq, Sven Spur Mies Van Roy
VORMGEVING
DIT KRANTJE IS EEN EXTRA UITGAVE VAN HET DAGKRANTTEAM VAN HET THEATERFESTIVAL LEES ALLE ANDERE DAGKRANTEN ONLINE OP WWW.ISSUU.COM/HETTHEATERFESTIVAL
Sainctelettesquare 20, 1000 Brussel Onze-Lieve-Vrouw Van Vaakstraat 81, 1000 Brussel BRONKS Varkensmarkt 15-17, 1000 Brussel FESTIVALKEUKEN doorlopend geopend van 12u tot 20u30 in Kaaicafé ONLINE www.theaterfestival.be, www.facebook.com/het.theaterfestival FESTIVALCENTRUM KAAITHEATER KAAISTUDIO’S