Hivos magazine juni 2012

Jaargang 18 | Nummer 2, juni 2012 | www.hivos.nl

Online Jaarverslag Persoonlijke verhalen in woord en beeld Ungana-Afrika: slim ondernemen in de sloppen

Nadenken over toekomst ontwikkelingssamenwerking

Inhoud

Column

4-5 Gehaktdag: Jaarverslag online

Freedom Fone redt levens

9

11 “We want childfriendly shoes”

Manuela Monteiro Algemeen directeur

Nieuwe agenda voor de toekomst Verantwoordingscijfers zult u niet meer in druk aantreffen, want voor het eerst bieden wij ons jaarverslag alleen nog online aan.

Slim ondernemen in de sloppen

Een prijswinnende, vernieuwende tool uit Zimbabwe krijgt een praktische toepassing die vrouwenlevens gaat redden.

8

Young professional Marjolein van Gendt-Langeveld werkte samen met sloppenwijkbewoners met ondernemingszin.

Colofon Hivos Magazine Jaargang 18/nummer 2/juni 2012 Hivos Magazine verschijnt elk kwartaal, en wordt toegezonden aan donateurs en overige geïnteresseerden.

Aan dit nummer werkten mee: Roman Baatenburg de Jong, Fleur de Bruijn, Gerdien ten Cate, Suzanne Hoeksema, Lena Katzmarski, Mieke van Reenen, Fabienne Simenel, Francis Vollebregt, Christine Wagner Redactie: Global Village Media, Amsterdam Tekst: Margreet van der Hel, Selma Kers, Manuela Monteiro Fotografie: Steph Byrne, Gerdien ten Cate, Robert Goddyn, Hivos, Hollandse Hoogte, Harrie Oppenoorth, Marjolein van Rotterdam, Panos, Jiska Ravenhorst, Herman Stehouwer, Hans Peter van Velthoven Vormgeving: Groep merkcreatie & communicatie, Utrecht Druk: Zwaan Printmedia, Wormerveer ISSN: 0169-0337

2

“ Steun 10 tegenkrach­ten en nieuwe bewegingen”

Om kinderarbeid in de schoenensector tegen te gaan, kunnen wij hier actie ondernemen. Doe mee met de online actie.

Korte berichten

Kom op zaterdag 30 juni naar MegaPANN, ‘het grootste heterovriendelijke homofeest’ van het jaar, en loop op zondag 30 september tijdens de Helden Race in Den Haag 6 kilometer voor Hivos’ homo emancipatieprogramma. Op de Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade 2012 in Venlo vragen Stichting Wereldpaviljoen, Hivos en het Landelijk Beraad Stedenbanden Nederland-Nicaragua (LBSNN) om aandacht voor de millenniumdoelen, eerlijke handel en solidariteit.

Hoe waarborgen organisaties als Hivos hun bestaansrecht? Debatteer mee over de toekomst van ontwikkelingssamenwerking.

Samen met maatschappelijke organisaties in ontwikkelingslanden werkt Hivos aan een vrije, eerlijke en duurzame wereld. Daarin hebben vrouwen, mannen en kinderen gelijke toegang tot middelen en kansen voor ontwikkeling. Onze projecten hebben tot doel mensen actief en gelijkwaardig te laten deelnemen aan de besluitvorming die bepalend is voor hun leven en hun samenleving.

Zo geeft Hivos mensen een stem.

Hivos Postbus 85565 2508 CG Den Haag tel: 070 376 55 00 fax: 070 362 46 00 info@hivos.nl www.hivos.nl Rabobank 133.133.133

Het werk van Hivos wordt mede mogelijk gemaakt door de deelnemers van de Nationale Postcode Loterij.

Volg ons OP

#2 2012

6-7

#2 2012

Wat bijna niemand voor mogelijk hield, gebeurde toch. Na de val van het kabinet Rutte toonde de ‘Kunduz coalitie’ onwaarschijnlijke daadkracht door binnen 48 uur een politiek akkoord te smeden. De voorgenomen mega bezuiniging op ontwikkelings­ samenwerking ging van tafel. Opluchting! Het laatste wat ontwikkelingsorganisaties nu echter moeten doen is met hun hoofd in de wolken, doodgemoedereerd verdergaan. De afgelopen maanden ging het bijna uitsluitend (en noodgedwongen) over dat ene getal, die 0,7 procent. Nu, met iets meer ademruimte, kunnen we ons eindelijk weer richten op de inhoud, de toekomst en de nieuwe agenda. Dan gaat het allang niet meer alleen om ‘arme mensen daar helpen’, maar om het verbinden van de thema’s die de hele wereldgemeenschap rechtstreeks aangaan: schone lucht, drinkwater, klimaatverandering, voedsel- en energiezekerheid, eerlijke handel en veiligheid. Wezenlijk is ook het besef dat de indrukwekkende economische groeicijfers in Afrika consequenties zouden moeten hebben voor onze werkwijze.

Voor sommigen betekent die economische groei dat ‘ontwikkelingssamenwerking’ geen rol van betekenis meer speelt. Tsja, als het zo simpel was. Ja er is groei, maar de keerzijde is een welhaast obscene ongelijkheid in Afrikaanse samenlevingen en een publieke sector die op z’n best hapert maar vaak genoeg simpelweg niet levert. Ontwikkelingssamenwerking in de ogen van Hivos betekent dan niet het voorzien in die publieke diensten, maar arme burgers in staat stellen om die diensten bij hun overheden op te eisen.

Het betekent werken aan de versterking van onafhankelijke media die burgers informeren en de politieke klasse stevig de maat nemen.

In ons digitale hivosjaarverslag.nl laten we zien hoe wij dichterbij die doelen zijn gekomen. En laten we vooral de discussie over de nieuwe agenda voeren in aanloop naar de parlementsverkiezingen in september, zoals in dit Hivos Magazine op pagina 10.

“ Het gaat allang niet meer alleen om ‘arme mensen daar helpen’, maar om het verbinden van de thema’s die de hele wereldgemeenschap rechtstreeks aangaan”

3

Jaarverslag

Via het Expression & Engagement programma: • droegen door Hivos beheerde fondsen in v­ erschillende landen bij aan een betere opleiding van journalisten en betere kwaliteit van media, waardoor onder meer corruptiegevallen aan het licht kwamen; • lanceerde Uwezo in Tanzania het baanbrekende onderzoek ‘Are our children learning’, waarna een kritisch debat over onderwijskwaliteit en besteding van belastinggeld volgde; • werden met festivals en andere culturele ­producties die maatschappelijk debat stimuleerden, wereldwijd één miljoen mensen bereikt.

Via het Green Entrepreneurship programma: • bereikten door Hivos gesteunde instellingen voor microfinanciering in totaal ruim 8 miljoen mensen van wie 80 procent vrouwen; • zetten kleinschalige voedselproducenten 300 nieuwe organisaties op, verenigden vrouwen op het platteland zich in 130 nieuwe organisaties en werden 200 kleine bedrijven opgericht in rurale gebieden; • leidden biogasprogramma’s in Afrika en Indonesië tot de bouw van ruim 10.500 installaties die even­zoveel huishoudens van duurzame energie voorzien.

Gehaktdag: Jaarverslag online

Via het Rights & Citizenship programma: • droegen partners in Kenia en Irak door succes­volle politieke lobby en bewustwordingscam­pagnes rechtstreeks bij aan de totstandkoming van wetten tegen vrouwenbesnijdenis; • heeft jarenlange strijd voor de erkenning van homorechten mede bijgedragen tot een resolutie in de Mensenrechtenraad van de V ­ erenigde Naties tegen discriminatie op basis van seksuele oriëntatie en gender-identiteit;

In 2011 bereikte Hivos 16,5 miljoen mensen met in totaal 99,7 miljoen euro. Daarvan werd 94% toegekend aan partners in het Zuiden. Deze en andere verantwoordingscijfers zult u niet meer in druk aantreffen want voor het eerst bieden wij ons jaarverslag alleen nog online aan. Dit sluit aan bij ons streven naar een duurzamere wereld. En geeft bovendien een aantrekkelijkere weergave van onze behaalde resultaten, de besteding van onze middelen en de verantwoording van onze activiteiten.

Met interviews en persoonlijke verhalen in woord en beeld, presenteren wij onze partnerorganisaties waarmee wij werken aan een vrije, eerlijkere en duurzamere wereld. We geven u een overzicht van de meest saillante activiteiten van Hivos in 2011, de successen maar ook de zaken die minder goed gingen. Want ontwikkeling en internationale samenwerking is weerbarstige materie en een zaak van lange adem. Dat vraagt om optimisme, vertrouwen in de kracht van mensen en blijvende inzet. ■

• werden overheden in lage inkomenslanden k­ ritisch aangesproken op mensenrechtenschendingen en corruptie door partners die in sommige gevallen werden betrokken in adviesraden.

Via Action for Change: • is kinderarbeid bij de Turkse pluk en verwerking van hazelnoten op de politieke agenda gezet; viel een projectvoorstel om kinderarbeidvrije zones in Afrika uit te breiden in de prijzen van ­ de Nationale Postcodeloterij; • wist de Iconic Island Sumba campagne duizenden mensen, vooral jongeren, in Nederland te betrekken bij de problematiek van energie en klimaat.

Op hivosjaarverslag.nl kunt u ons vernieuwde online jaarverslag 2011 lezen en bekijken.

4

#2 2012

#2 2012

5

Korte berichten

BLØF in actie voor Sumba

Voel je vrij op MegaPANN! Kom op zaterdag 30 juni naar MegaPANN, ‘het grootste hetero­ vriendelijke homofeest’ van het jaar. Met vier verschillende toplocaties in het centrum van Utrecht is het vanaf 22:00 uur een nacht vol feest die je niet mag missen! Met de organisator, Stichting PANN, gaat Hivos een partnerschap aan. Hivos werkt graag samen met PANN omdat ze een achterban van homo-, lesbo-, bi- en heterojongeren heeft die niet alleen van een leuk feestje houden, maar zich ook interesseren voor homorechten wereldwijd. Naast heterovriendelijke homofeesten voor jongeren vanaf 16 jaar verzorgt en subsidieert PANN diverse andere activiteiten om de homo(jongeren)emancipatie te bevorderen, zoals debatten. PANN zet zich ook in om donaties te werven voor Hivos’ homorechtenprogramma.

Meer informatie en online kaartjes kopen voor MegaPANN > www.pann.nl

Hivos krijgt hulp van BLØF om het Indonesische eiland Sumba de komende tien jaar van 100% duurzame energie te voorzien: “Sumba wordt een van de projecten binnen het Umoja Fonds van BLØF. Met dit fonds steunen we buitenlandse projecten die erop gericht zijn het leven van mensen iets beter en iets duurzamer te maken. Sumba past daar natuurlijk perfect bij!”, zegt Bas Kennis van BLØF. “Zelf storten we na alle concerten een geldbedrag in het fonds om de CO2 uitstoot van ieder optreden te compen­ seren. We roepen ook anderen op om via het Umoja Fonds een financiële bijdrage te leveren aan een betere wereld.” Het geld dat BLØF bijeenbrengt voor Sumba zal worden gebruikt om de connectie tussen een waterkrachtcentrale en een dorp op het eiland mogelijk te maken.

In juni 2012 reist een team van vijf ontdekkingsreizigers naar Sumba. Zij doen er live verslag over het leven met en zonder toegang tot energie.

Meer informatie > www.umojafonds.nl en www.hivos.nl/sumba Volg Expeditie Sumba op > www.facebook.com/ expeditiesumba

Strijden tegen kinder­ arbeid op Floriade 2012 De Stichting Wereldpaviljoen, Hivos en het Landelijk Beraad Stedenbanden Nederland-Nicaragua (LBSNN) grijpen de Wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade 2012 in Venlo aan om aandacht te vragen voor de millenniumdoelen, eerlijke handel en solidariteit.

In de Villa Flora-stand van het Wereldpaviljoen kunnen bezoekers interactieve games spelen en video’s zien die het verhaal vertellen van twee kinderen uit Nicaragua: Rosa en Sergio. Daarbij spelen de millenniumdoelen ‘alle kinderen naar school’ en ‘eerlijke handel’ een belangrijke rol. Het verhaal van Rosa en Sergio is onderdeel van de bredere campagne van stedenbanden/LBSNN en Hivos onder het motto ‘Geef kinderen in Nicaragua een kleurrijke toekomst’.

Hivos geeft een aantal vrijkaarten weg voor de Floriade 2012, hou onze website in de gaten > www.hivos.nl Lees meer op > www.stopkinderarbeid.nl

Alle gulle gevers, bedankt!

In het vorige Hivos Magazine kon u meer lezen over vrouwen­ besnijdenis in het Midden-Oosten. Een onderbelicht probleem in deze regio dat helaas op grote schaal voorkomt. Onze partnerorganisatie WADI zet zich in Irak succesvol in om vrouwenbesnijdenis uit te bannen. Maar om een groter effect te bereiken in het Midden-Oosten is meer steun nodig aan meer partnerorganisaties. Daarom vroegen wij u om een gift. Samen gaf u in totaal 14.187,96 euro. Met uw gulle giften kan Hivos meer partnerorganisaties in de regio gaan ondersteunen en zo het baanbrekende werk van WADI uitbreiden. Dank voor uw bijdrage hieraan!

EnergyBeatr

Helden gezocht!

Incubate Festival in Tilburg

Hoe breng je jongeren in beweging om een bijdrage aan een eerlijkere wereld te leveren? De eigenzinnige non profit organi­ satie Upact zet in op gaming en lanceerde onlangs EnergyBeatr, een innovatief spel dat deelnemers bewust maakt van hun energieverbruik. Tussendoor krijgt de speler handige tips om energie te besparen. In de game zit je vast in een vieze en verspillende stad. Via verschillende games en quizzen breng je het energieverbruik van de stad omlaag. Bijvoorbeeld door afval te scheiden en ongebruikte opladers uit het stopcontact te trekken!

Het online spel is ontwikkeld in samenwerking met Hivos.

Ben jij onze held? Loop dan op zondag 30 september tijdens de Helden Race in Den Haag 6 kilometer voor Hivos’ homoemancipatieprogramma. Daarmee steun je moedige homo’s en lesbiennes die zich in hun land, onder grote risico’s, sterk maken voor de vrijheid zichzelf te mogen zijn. De Helden Race is een terugkerend evenement in verschillende steden om voor jouw goede doel geld in te zamelen. De Haagse editie vindt plaats in het Zuiderpark en eindigt met een gezellige picknick en leuke activiteiten in het Heldendorp.

Schrijf je als team of als individu in voor de Helden Race en zamel zo geld in voor Hivos’ homo-emancipatieprogramma.

Hoe? Met tips en tricks word je tot aan de race zelf gecoached in hoe jij zoveel mogelijk geld kunt inzamelen.

Naast een gezellige lunch ontvang je van ons die dag ook het unieke Haagse roze I’M FREE TO BE ME t-shirt.

Kom naar het Incubate Festival, van 10 tot 16 september in Tilburg. Verspreid over meer dan 25 podia in de Tilburgse binnenstad is een breed programma met onafhankelijke en grensoverschrijdende muziek, beeldende kunst, theater, film en debat te zien. Het Hivos Cultuurfonds maakt het programmaonderdeel Global Mashups Vol.II mede mogelijk.

Dit project is gericht op de koppeling van en uitwisseling tussen niet-westerse artiesten (uit India en Indonesië) en westerse producers die voorloper zijn in hun genre door hun technologische voorsprong. Sinds 1 juni werken zij samen aan nieuw materiaal met als einddoel een verzamelalbum dat zijn release krijgt via het digitale label Generation Bass.

Tijdens het Incubate festival presenteren de volgende koppels live hun gezamenlijke werk:

Meer info > www.hivos.nl/heldenrace

Hivos geeft een aantal vrijkaarten weg, hou onze website in de gaten > www.hivos.nl Zie voor het precieze tijdstip en meer festivalinformatie > www.incubate.org

Speel de game op > www.energybeatr.nl en win een duurzame reis naar Parijs voor twee personen.

WIN SPEEL EN

#2 2012

6

IS

Donderdag 13 september Floating Points / Nova Ruth Puzzle / Mahesh Vinayakram Neki Stranos / Shreyas Dave

Vrijdag 14 september Dorian Concept / Runa Rizvi Zak Starkey / Mayur Narvekar Lord Cry Cry / MC Bellal

Locatie: Studio Tilburg, Heuvel 9.

#2 2012

7

DAAR

Freedom Fone

Marjolein van Gendt-Langeveld over Ungana-Afrika

Slim ondernemen in de sloppen Als young professional werkte Marjolein van Gendt-Langeveld ruim anderhalf jaar in Zandspruit, een sloppenwijk van Johannesburg. Samen met Hivos partner Ungana-Afrika draaide ze een pilot-project voor bewoners met ondernemingszin.

Via het uitzendprogramma PSO Youth Zone kwam Marjolein Van Gendt-Langeveld in maart 2010 terecht in Zandspruit. Deze Zuid-Afrikaanse sloppenwijk in het noordwesten van Johannesburg heeft naar schatting ruim 45.000 inwoners; vier op de vijf mensen zijn werkloos, de kwaliteit van het onderwijs is slecht, de armoede groot. Tot eind november 2011 hielp Van Gendt-Langeveld mee aan het Participatory Entrepreneurship Development (PED) project van Ungana-Afrika. Deze Hivospartner wil de kloof tussen arm en rijk verkleinen en steunt sloppenwijkbewoners bij het opzetten van sociale én levensvatbare ondernemingen.

Van Gendt-Langeveld: “Het PED project geeft mensen allerlei tools waarmee ze een eigen bedrijfje kunnen beginnen. Ze krijgen bijvoorbeeld hulp bij het analyseren van de behoeftes van de mensen om hen heen – zodat ze producten en diensten kunnen bieden waarvan de sloppenwijkbewoners ook echt profiteren. Ook leren ze een bedrijfsmodel te maken, waarna wij heel kritisch op zoek gaan naar de zwakke plekken van hun idee. Een belangrijke les is: ‘je kunt beter een keer extra nadenken over wát je wilt doen en hóe je dat wilt doen, dan geld verliezen door zomaar iets te proberen.’ Uitein-

8

delijk helpen we ook bij het vinden van microkredieten om de nieuwe onderneming mee op te zetten.”

Bioscoop voor tieners Twaalf ondernemende sloppenwijkbewoners met slimme ideeën volgden de pilot van het PED project. Met tastbaar resultaat: “Na twee workshops runnen enkele deelnemers nu een sportschool, een bioscoop voor tieners en een internetcafé. Anderen zijn nog op hun idee aan het broeden”, zegt Van Gendt-Langeveld.

Tijdens de trainingen in Zandspruit waren alle deelnemers erg onder de indruk van het met nieuwe ogen kijken naar de mensen om hen heen: ‘wat hebben zij nou nodig, waarmee kan ik hen van dienst zijn?’ Ungana-Afrika vindt het vooral belangrijk om echte steun te leveren en niet na twee workshops weer te verdwijnen.

Ook al is het pilot-project officieel afgelopen, de deelnemers kunnen nog steeds met vragen bij mijn oud-collega’s terecht. Momenteel is Ungana-Afrika op zoek naar nieuwe plekken en mogelijkheden om het PED project nog veel vaker te draaien.

Afrikaanse hotline bestrijdt moedersterfte en onveilige abortus

PSO Youth Zone

Freedom Fone redt levens

PSO Youth Zone is een uitzendingsprogramma voor jongeren die een bijdrage willen leveren aan structurele armoedebestrijding. Als een van de lidorganisaties van de in 1985 opgerichte Vereniging Personele Samenwerking in Ontwikkelingslanden (PSO) zendt ook Hivos young profes­ sionals uit naar lokale partnerorganisaties. Hoofddoel is het sterker maken van deze maatschappelijke organisaties door capaciteitsopbouw; zij hebben rechtstreeks contact met en behartigen de belangen van de arme mensen, de uit­eindelijke doelgroep. Het PSO Youth Zone programma loopt tot eind 2012.

Zie ook > www.pso.nl

Meer informatie > www.ungana-afrika.org #2 2012

Een prijswinnende, vernieuwende tool uit Zimbabwe krijgt een praktische toepassing die vrouwenlevens in Oost-Afrika gaat redden: Kubatana’s Freedom Fone. Hivos partner Women on Waves lanceert een baanbrekende ‘abortushotline’.

“Heel spannend”, noemt programmamanager Kinga Jelinska van Women on Waves/ Web de lancering van de eerste Afrikaanse ‘IVR hotline’ (zie kader) over veilige abortus en bevalling. Eind juni start een pilot in de Keniaanse hoofdstad Nairobi. “Het mooie aan dit inbelsysteem is dat vrouwen – ook laaggeletterden – op hun mobiele telefoon belangrijke informatie kunnen afluisteren, 24 uur per dag. Ook kunnen ze persoonlijke vragen inspreken waarna ze worden teruggebeld. Zo bereikt de IVR hotline een veel grotere doelgroep dan via geschreven informatie op internet.”

Overweldigend probleem Is Women on Waves/Web – dat zich wereldwijd inzet om ongewenste zwangerschap en onveilige abortussen te voorkomen – beducht voor vijandige reacties op de IVR hotline? “Ondanks alle politieke #2 2012

controverse over abortus ontmoeten we in de praktijk veel dankbaarheid en begrip.

Illegale en gevaarlijke abortussen zijn een overweldigend probleem: bij trainingen op het platteland van Tanzania en Kenia vroeg ik aan de aanwezige vrouwen ‘wie kent er iemand die is overleden na een onveilige abortus?’. Alle handen gingen omhoog.

De IVR hotline dwingt vrouwen niet tot bepaalde keuzes; we geven veilige informatie en dragen zo bij aan millenniumdoel 5: het terugdringen van moedersterfte.”

De cijfers zijn schrikbarend: 40 procent van alle moedersterfte in Oost- en Zuidelijk Afrika wordt veroorzaakt door onveilige abortus en extreem bloedverlies na de geboorte. In Oost-Afrika – waar slechts een op de drie vrouwen over voorbehoedsmiddelen beschikt – zijn zes miljoen onveilige abortussen per jaar. Alleen al in Kenia

Freedom Fone is ontwikkeld door Hivos partner Kubatana in Zimbabwe.

Dit open source project maakt gebruik van de telefonische toepassing interactive voice response (IVR): op een telefoonlijn kunnen mensen via een keuzemenu boodschappen afluisteren (bijvoorbeeld nieuwsberichten, interviews met activisten, abortusinformatie) en/of zelf een boodschap inspreken. Deze tool is al voor NGO’s met verschillende doeleinden en doelgroepen toegepast in Zimbabwe, Tanzania, Cambodja, Ghana, Niger, Kenia en Sri Lanka. Onlangs won Freedom Fone een prijs van de Index on Censorship voor zijn innovatieve en originele gebruik van nieuwe technologie om censuur te omzeilen en maatschappelijk debat te stimuleren.

Zie ook > www.freedomfone.org

sterven hieraan dagelijks drie vrouwen.

Mede vanwege dit hoge sterftecijfer start hier de pilot met de IVR hotline. “Daarbij hebben veel Keniaanse vrouwen toegang tot een mobieltje en is het geregistreerde medicijn Misoprostol bijna overal te koop.”

Dit zeer betrouwbare geneesmiddel wordt aanbevolen door de Wereldgezondheidsorganisatie en wereldwijd gebruikt. Jelinska: “Voor 5 tot 10 U$ dollar kan een vrouw bij de drogist twaalf pillen Misoprostol kopen om een veilige abortus op te wekken. En bij een thuisbevalling zonder medische assistentie kan een vrouw drie pillen innemen om zwaar bloedverlies tegen te gaan. Deze kennis redt levens. Het is onze verplichting om die zo wijd mogelijk te verspreiden via de IVR hotline.”

Meer informatie > www.womenonwaves.org en www.womenonweb.org

9

“ We want childfriendly shoes”

Nadenken over de toekomst

“ Steun tegenkrach­ten en nieuwe bewegingen”

In Nederland zijn nog steeds schoenen te koop gemaakt door kinderen. In landen als India zijn kinderen voor óns aan het werk. Ze looien en bewerken leer, plakken zolen met lijm of stikken de onderdelen aan elkaar. Dit werk is niet alleen gevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, maar staat bovendien het recht op onderwijs in de weg. En daarmee een kans op een betere toekomst. Om kinderarbeid in de schoenensector tegen te gaan, kunnen wij hier in Nederland actie ondernemen. Als consument heeft u een krachtige stem. U kunt, samen met onze campagne ‘Stop Kinderarbeid - School, de beste werkplaats’, bedrijven aansporen tot openheid en actie.

Eind april halen de Nederlandse ontwikkelings­organisaties opgelucht adem.

Door de val van het kabinet is een nieuwe miljardenbezuiniging afgewend. Maar een kritische blik naar de toekomst blijft nood­zakelijk. Hoe waarborgen organisaties als Hivos hun bestaansrecht? We vragen het Lena Katzmarski, jongerencoördinator van Hivos, en Marcia Luyten, journalist.

Marcia Luyten: “De manier waarop wij in Nederland consumeren, op vakantie gaan, handelen en investeren, heeft indirect effect op landen die worstelen met armoedeproblemen. Van de kleine uitgaven bij de drogist tot ­ de grote investeringen van Shell; consumenten, politici en bedrijven moeten hiervan doordrongen worden. Ontwikkelingsorganisaties hebben daarin een rol te vervullen. Zij moeten vanuit een klein Nederlands kantoor helpen bewerkstelligen dat onze productie en consumptie de ontwikkeling in het Zuiden niet hinderen.

In Afrika moeten organisaties als Hivos vooral politieke processen beïnvloeden. Democratie kun je niet als prefab-bouwpakket overdragen. Vind daarom aangrijpingspunten om een gesloten samenleving open te breken en organiseer tegenkrachten.

Bijvoorbeeld door mensenrechtenactivisten te ondersteunen, op te komen voor vrouwenrechten en te bemiddelen bij conflicten.

Afrikaanse overheden die begrotingssteun krijgen, hoeven geen belasting te heffen en dus geen verantwoording af te leggen aan de eigen bevolking. Daardoor kan democratisering niet van binnenuit groeien. In Tanzania werkt Hivos samen met Twaweza.

Een interessante organisatie die burgers leert hoe zij de Afrikaanse machthebbers ter verantwoording kunnen roepen. Beter onderwijs en waterputten zijn belangrijk, maar dat zijn taken voor overheden.

Ontwikkelingsorganisaties moeten Twaweza’s steunen. En nee, niet vanachter een bureau in Den Haag, maar ter plekke met je voeten in de rode aarde, zodat je weet wat er speelt.”

Lena Katzmarski: Als ontwikkelingsorganisatie moet je goed weten wat er in een land gebeurt. Maar ik vind het nog belangrijker dat onze lokale partnerorganisaties stevig met hun voeten in de klei staan. Hivos werkt met sterke partners samen, zoals inderdaad Twaweza.

10

Anderzijds vinden wij jongeren het belangrijk om juist ook nieuwe bewegingen te versterken, die nog niet zo goed georganiseerd zijn. Neem bijvoorbeeld de jongerenbewegingen in de Arabische landen en in Azië. Zij maken volop gebruik van sociale media zoals Facebook en Twitter. Met zulke opkomende bewegingen moet Hivos meer voeling houden. Dat gebeurt al een beetje met bijvoorbeeld de homobeweging in Oost-Afrika.

De kantoren in Nederland zijn de afgelopen jaren terecht kleiner geworden. Maar je hebt een thuisbasis nodig die de strategisch-analytische lijn uitstippelt, banden onderhoudt met overheid en politiek en fondsen werft. Als de directeur van een partnerorganisatie in Syrië is opgepakt, dan moeten we daar hier en nu aandacht voor vragen. Die brugfunctie is belangrijk.

Misschien is Hivos over tien jaar wel een one issue-organisatie die zich alleen richt op mensenrechten en democratisering. Hivos geeft mensen een stem, dat is een duidelijke keuze. Anderzijds zou Hivos dan haar partners en kennis op andere sterke terreinen verliezen, zoals biodiversiteit en duurzame landbouw. Duidelijk is dat we moeten blijven nadenken over onze toekomst, het liefst vrij en onafhankelijk van het ministerie. ■

Debatteer mee over de toekomst Internationale ontwikkelingsorganisaties hebben soms moeite oude stramienen los te laten, wat nodig is om adequaat in te spelen op de veranderingen in de wereld. Hivos heeft een website gelanceerd om het debat hierover van de grond te trekken. De toekomst roept. Kijk op > www.hivos.net/ Hivos-Knowledge-Programme/Themes/Future-Calling

In de productieketen van bedrijven die in Nederland schoenen verkopen komt kinderarbeid voor. Dit blijkt uit recent onderzoek van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen (SOMO) in opdracht van de campagne ‘Stop Kinderarbeid School, de beste werkplaats’. Aanvullend onderzoek door Hivos maakt duidelijk dat slechts enkele schoenenbedrijven een aanpak tegen kinderarbeid hebben. De meeste bedrijven willen geen informatie verstrekken en geven dus geen openheid over hun ketenbeheer. Stop Kinderarbeid roept de schoenensector daarom op tot meer openheid en actie.

Met het ‘Actieplan voor Bedrijven’ biedt Stop Kinderarbeid bedrijven een helder stappenplan voor het uitbannen van kinderarbeid in productieketens.

Kom in actie Wilt u de schoenensector direct aanspreken op haar verantwoordelijkheid en oproepen over te gaan tot concrete maatregelen? Doe dan mee met onze online actie via www.stopkinderarbeid.nl Laat zien dat u geen schoenen wilt waar kinderarbeid aan kleeft.

Draag de boodschap (uit) Doneer 2 euro en ontvang onze ‘shoe-chain’. Met deze chain aan uw schoen, komen we met elke stap dichter bij een wereld zonder kinderarbeid, een wereld die goed is voor kinderen. Childfriendly noemen we dat! Uw donatie komt ten goede aan de wereldwijde projecten van Stop Kinderarbeid ter versterking en uitbreiding van Child Labour Free Zones - gebieden waar geen kind werkt, maar ieder kind op school zit en kan spelen.

Loop mee tegen kinderarbeid Hoe meer mensen meedoen hoe beter! Neemt u deel aan een (hard)loopevenement of bent u van plan er zelf een te organiseren? Loop dan tegen kinderarbeid in de schoenensector en ontvang de shoe-chain voor elke deelnemer.

Surf voor de acties, het Actieplan voor Bedrijven en meer informatie naar > www.stopkinderarbeid.nl #2 2012

#2 2012

11

Foto: Gerdien ten Cate

Hivos en de Postcode Loterij.

Bijvoorbeeld: hard werken doe je op school!

Kinderarbeid in ontwikkelingslanden is niet alleen het gevolg van armoede, maar vooral van vastgeroeste opvattingen, sociale ongelijkheid en politieke onwil. Wil je er echt een einde aan maken, dan moet je alle betrokken partijen mobiliseren. Van ouders tot werkgevers. En dat is precies wat Hivos wil bereiken met de internationale campagne Stop Kinderarbeid – School, de beste werkplaats.

Zones zonder kinderarbeid In Azië, Afrika en Latijns-Amerika creëren Hivos en diverse partnerorganisaties ‘Kinderarbeid– vrije zones’. Binnen zo’n zone is iedereen ervan

12

overtuigd dat kinderen niet horen te werken, maar naar school moeten. Ouders, sociaal werkers, leraren, werkgevers en overheidsinstanties - allemaal werken ze samen om kinderen in de schoolbanken te krijgen. Door middel van inspirerende projecten, bijeenkomsten en spe ciale lessen. En dat werkt! Neem Kitubulu, een dorp in Oeganda. “In korte tijd hebben wij 272 nieuwe leerlingen verwelkomd”, zegt Ssimba Moses, hoofd van de plaatselijke basisschool.

Zelf doen!

Hivos is een Nederlandse ontwikkelingsorganisatie die strijdt tegen armoede, onderdrukking en

Samen maken we het verschil.

discriminatie. Dat doet Hivos door mensen te steunen die op eigen kracht hun situatie willen verbeteren. Of zoals schoolhoofd Ssimba Moses zegt: “Door te leren en een diploma te halen, werken de kinderen zélf aan een betere toekomst.”

Dankzij u...

Hivos ontvangt sinds 2007 een bijdrage van de Postcode Loterij. Dankzij alle loterijdeelnemers heeft Hivos in totaal 7 miljoen euro ontvangen voor diverse projecten. Door mee te spelen met de Postcode Loterij steunt u met 50% van uw inleg het werk van Hivos en 84 andere goede doelen. Kijk op www.postcodeloterij.nl

#2 2012