JSW september 2018

Nummer 1, jaargang 103, september 2018

w ww.jsw -o n lin e .n l Jeugd in School en Wereld Vakblad voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs en opleiding

Tweeluik: leerling of leerkracht centraal?

Vriendschap in de Kinderboekenweek Mindfulness: hype of hoopvol?

Begin goed met een warme overdracht

Tweeluik: leerkracht of leerling centraal?

Belang van effectief vakmanschap

De leerkracht centraal De leerling krijgt tegenwoordig een behoorlijk centrale positie in het onderwijs.

De opvatting dat de leerling controle moet hebben over het eigen leren is duidelijk hoorbaar. De leerling als centrale factor klinkt misschien aannemelijk, maar de vraag is of we die weg in het onderwijs moeten bewandelen en juist niet meer naar de leerkracht moeten kijken.

Mark van der Veen is onderwijskundige en in het primair onderwijs werkzaam als leerkracht en lerarenbegeleider

Nederland is niet het eerste land waar de visie voorkomt dat de leerling centraal moet staan in het onderwijs

6

JSW 1 september 2018

V

eel onderwijsvernieuwingen in Nederland hebben de laatste decennia de leerling centraal gesteld. Gepersonaliseerd leren is daarbij een veelgenoemd containerbegrip, maar ook zelfgestuurd en zelfontdekkend leren worden vaak genoemd. Om deze vernieuwingen te legitimeren, maken voorstanders van leerlinggestuurd onderwijs veelal een karikatuur van traditioneel, leerkrachtgestuurd onderwijs (Van der Veen, 2018). Ook de positie van de leerkracht staat hierbij ter discussie. De leerkracht moet namelijk minder prominent aanwezig zijn als bron van kennis en gezag. Hij moet een meer coachende en faciliterende rol aannemen.

Maar gezien meerdere vergelijkbare situaties in het buitenland, moeten we ons op zijn minst afvragen of dit een goed idee is.

Lessen trekken Nederland is niet het eerste land waar de visie voorkomt dat de leerling centraal moet staan in het onderwijs. Frankrijk voerde bijvoorbeeld al in 1989 de wet van Jospin in (Hirsch, 2016).

Deze wet zette onder andere in op individueel onderwijs. Niet alleen zijn sindsdien de onderwijsresultaten aanzienlijk gedaald, de kloof tussen arm en rijk nam ook toe.

In Zweden gebeurde hetzelfde. Daar werd in de jaren 90 van de vorige eeuw eveneens ingezet op individualisering (Fletcher-Wood, 2016a; Fletcher-Woord, 2016b). De gevolgen waren ook hier stevig: leesbegrip en wiskunderesultaten daalden aanzienlijk, het aantal hoog presterende leerlingen liep terug, het aantal laag presterende leerlingen liep op en de kansenongelijkheid nam toe. Verder was de stellingname dat de leerkracht moest faciliteren in plaats van doceren. Het beroep verloor enorm

aan status, met een lerarentekort tot gevolg. De Zweedse hoogleraar Jonas Linderoth bood, na jarenlang te hebben gepleit voor leerlingcentraal onderwijs, zijn excuses aan voor het feit dat hij had bijgedragen aan de dalende status van het beroep.

Een derde voorbeeld is Schotland, dat aan het begin van deze eeuw het Curriculum for Excellence invoerde. Ook met dit curriculum werd gepleit om aan te sluiten bij de behoeften van leerlingen. De resultaten komen overeen met wat er gebeurde in Frankrijk en Zweden: dalende resultaten en een toename in kansenongelijkheid (Freeman, 2016).

De voorbeelden uit het buitenland zien we op dit moment ook terug in het Nederlandse onderwijs. Het Studiehuis en Iederwijs zijn voorbeelden van kindgerichte onderwijsvernieuwingen uit het vorige decennium. Iederwijs was een van de meest radicale vernieuwingen waarbij het kind centraal stond. Leerlingen mochten volledig zelf bepalen wat ze wanneer wilden leren, zelfs als dat betekende dat zij op een bepaald moment niet wilden leren. Vandaag de dag zijn het bijvoorbeeld de democratische school, Agora en de iPadschool die de leerling nadrukkelijk centraal stellen.

In Nederland klonk de noodklok al in 2008.

Na de mislukking van enkele ingrijpende vernieuwingen volgde een parlementair onderzoek (Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen, 2008). De conclusies waren pittig: de overheid had verzaakt om de kwaliteit van het onderwijs te bewaken en tunnelvisies voerden de boventoon. Ook dit jaar luidde de Inspectie van het Onderwijs wederom de noodklok met De Staat van het Onderwijs (Inspectie van het Onderwijs, 2018). Al jaren

Tweeluik: leerkracht of leerling centraal?

Onderwijs en opvoeding

Leerkracht én leerling centraal Waar gaan onderwijs en opvoeding over? Wie of wat moet het uitgangspunt zijn?

Het curriculum? De leerling? De leerkracht? Verschillende – om elkaar heen draaiende – stromingen vechten om het gelijk. Sommigen bepleiten dat de leerling inmiddels wel in staat is om regisseur van zijn eigen ontwikkeling te worden; anderen zijn bang dat de leerkracht en het curriculum hun waarden verliezen als jonge mensen te veel vrijheid krijgen. Het gelijk ligt misschien niet precies in het midden, maar ‘de juiste spanning’ ligt daar wel.

Marcel van Herpen is ervaringsdeskundig onderwijsbegeleider, spreker en auteur

D

e ‘oude school’ zet de leerkracht centraal en instrueert, en de ‘nieuwe school’ zet de leerling centraal en personaliseert. Beide bewegingen hebben hun eigen aanhangers, waardoor polarisatie op de loer ligt. Niet alleen tussen scholen, maar ook binnen scholen zijn de verschillende denkrichtingen aanwezig. Voorstanders van vernieuwen en voorstanders van behouden. De argumenten van de voor- en tegenstanders zijn gebaseerd op mens- en wereldbeelden. Sommigen zoeken de basis in de zekerheid die ze kennen en anderen in de onzekerheid die ze verkennen.

Maar gezamenlijk zoeken we naar antwoorden die de nieuwe generatie ons stelt. Sommige leerlingen zijn slimmer, bewuster of gevoeliger dan hun leerkrachten. Dat stelt ons vragen die verwijzen naar het emancipatieproces van onze jonge mensen. We geven ze gewild en ongewild meer vrijheid en zeggenschap, maar weten dat dat niet vanzelfsprekend goed wordt ingevuld. Daar houden onderwijs en opvoeding een bijzondere taak. We zullen ook de rol van de leiders hierin moeten betrekken. Zij zullen met het grootste bewustzijn deze gelaagde complexiteit moeten kunnen overzien, om van daaruit juist te handelen.

Over ‘Wij zijn leiders’ Marcel van Herpen is auteur van de vakboeken Ik de leraar, Wij de leraar, Ik de coach en Wij zijn leiders. In Wij zijn leiders kun je – in aansluiting op dit artikel – een uitgebreid verhaal lezen waarin de achtergronden en handvatten afgewisseld worden met fragmenten uit interviews die hij hield met 25 bekende Nederlanders. Wij zijn leiders geeft een beeld van de mens als leerling, leerkracht én leider. Het beschrijft een proces van volwassen worden in een onvolwassen wereld. Het geeft antwoorden op vragen van de toekomst (Van Herpen, 2018).

12

JSW 1 september 2018

Complexe vragen Als de rollen van de leerling, de leerkracht en de leider afwisselen en door elkaar gaan lopen, zullen we de opdrachten in deze veranderende wereld samen moeten verkennen en de vragen die op ons afkomen samen gaan doorgronden.

Deze vragen zijn vaak complexe, meervoudige vragen. Om in te kunnen schatten wat het beste is voor een goed vervolg, moeten we zorgvuldige afwegingen maken. Die afwegingen bestaan uit ‘verschillende kanten van de zaak’.

Het een én het ander. Toch geven we op complexe vragen vaak enkelvoudige antwoorden.

Kiezen we voor het een óf het ander.

Wat ook meespeelt, is hoe we onszelf ervaren.

Dat is ook niet altijd op dezelfde manier. Soms zijn we de beste versie van onszelf en soms zijn we de persoon die we verafschuwen. Dat beleven we persoonlijk, maar het heeft invloed op de manier waarop we in het leven staan en dus op de ander. Het is van belang om die twee kanten te zien en er te mogen laten zijn. Niet omdat alles goed is, maar omdat we beter kunnen gaan handelen als we vertrekken vanuit ‘wat is’ en niet vanuit ‘wat had moeten zijn’.

Ook zullen we de mens – als mogelijkheid voor moreel juiste keuzes – nader moeten beschouwen. Als we willen begrijpen wat het betekent om leerling, leerkracht en leider te zijn, moeten we eerst verstaan wie we zijn (zie ook het kader ‘Geen ik zonder de ander’ op pagina 13).

Samen centraal Er is geen ouder zonder kind. Er is geen leerkracht zonder leerling. Je bent pas leerkracht als er leerlingen zijn. Hoe zou één van de twee dan centraal kunnen staan? In een eenheid sta je samen centraal; de leerling en de leerkracht!

Sociaal-emotionele ontwikkeling

Kinderboekenweek 2018

Vriendschap Elk jaar kijken kinderboekenschrijvers, waaronder ik, reikhalzend uit naar het moment waarop het thema van de volgende Kinderboekenweek bekendgemaakt wordt. Want dat is het moment waarop je naar je eigen werk kijkt en denkt: welke boeken sluiten hierbij aan, welke lessen kan ik ontwerpen, hoe gebruik ik het thema dit jaar om kinderen enthousiast te maken over lezen? In 2018 is het thema ‘Vriendschap’ en ik denk dat we allemaal naar ons stapeltje boeken keken en dachten: eigenlijk gaan ze allemaal over vriendschap.

Ingrid Bilardie is schrijver en schrijft onder andere kinderboeken

© Van Goor

I

n dit artikel leid ik je vanuit mijn ervaringen als kinderboekenschrijver én lezer langs het thema van de Kinderboekenweek en geef ik handvatten om hieraan aandacht te besteden in de les.

De basis – van alles Vriendschap is de basis van onze kindertijd.

Empathie, zelfvertrouwen, om hulp vragen, hulp geven en nog zoveel meer leer je van die vroege vriendjes en vriendinnetjes (Van Kooten, 2011).

De behoefte aan vriendschap zit diep in ons gebakken. Onze hersenen hebben er zelfs beloningssystemen voor: geluksgevoelstofjes als dopamine en oxytocine komen vrij als we op een positieve manier met andere mensen in aanraking komen. Nooit voel je je meer met een ander verbonden dan wanneer je samen een taakje uitvoert. En je gevoel van zelfstandigheid gaat met sprongen vooruit als je merkt dat je een lastigere taak misschien nog niet zelf kunt, maar dat het wel lukt samen met je vriend. En is er ruzie, dan doet dat echt pijn (Brent et al., 2013).

Deze vriendschappen bereiden je voor op de volgende stap in het leven: loskomen van je ouders en een zelfstandig mens worden. Want ook dat gaat niet zonder vrienden. Zonder vrienden is er niemand die je helpt als je pech onderweg hebt, niemand die boodschappen

Opdracht 1 Praat met de klas over vriendschap. Maak een woordweb met termen die te maken hebben met vriendschap, zoals trouw, elkaar helpen, samen spelen, niet tegen elkaar liegen. Iedereen vindt iets anders belangrijk, maar er zullen ook overeenkomsten zijn. Welke eigenschappen verdienen extra nadruk?

18

JSW 1 september 2018

voor je haalt als je ziek bent, niemand die je troost als de kat is weggelopen.

Vriendschap in verhalen Omdat vriendschap zo belangrijk is, zie je het thema ‘Vriendschap’ dan ook altijd terug in kinder- en jeugdboeken. Ik heb diep in mijn geheugen gegraven naar een voorbeeld van een boek waarin vriendschap geen enkele rol speelt en even dacht ik beet te hebben met het prentenboek Meisje alleen van Christoffer Wormell.

Bij nader inzien bleek vriendschap, zij het met dieren, daarin juist prominent te zijn.

De kleine prins van Antoine de Saint-Exupéry dan? De verteller heeft duidelijk behoefte aan een vriend, maar heeft de prins dat ook? Ho, wacht. De verteller wil een vriend en de prins wil een schaapje om hem gezelschap te houden als de verteller weer weg is.

‘Vriendschap’ lijkt dus werkelijk de hoeksteen van elk verhaal. Al bij het ontwerpen van de plot komt dit naar voren. We introduceren een held en zadelen hem op met een probleem. De held zoekt een oplossing en je zult het zien: gegarandeerd dat die oplossing niet past. Maar dan komt het: er duikt een helper op. Een vriend. Een vriendin. Iemand die de zaken net even anders bekijkt. Iemand die net het stukje informatie heeft dat nog miste. En samen redden ze het.

Soms komt de hulp uit onverwachtse hoek: een nieuw karakter dat plotseling opduikt en besluit dat de held wel wat hulp kan gebruiken. Zo’n vriendschap ontstaat waar we bij staan: je leest de hele ontwikkeling ervan in het boek.

Dit overkomt Herre in De (niet zo) rampzalige avonturen van Herre van Marte Jongbloed.

Herre’s moeder Silke doet verstikkend haar best

Professionalisering

Mindfulness-Based Stress Reduction-training

Mindfulness: hype of hoopvol?

Denk je bij mindfulness aan vaag en zweverig? Breekt het zweet je uit bij woorden als meditatie en yoga? Dan kan recent onderzoek met betrekking tot stress en welbevinden bij basisschoolleerkrachten jou mogelijk van gedachten doen veranderen. De resultaten zijn namelijk veelbelovend. Zou mindfulness een antwoord kunnen zijn op de ervaren werkstress?

Bernadette Lensen (bernadette.lensen@rvko.nl) is directeur van de Nicolaasschool in Rotterdam en promovenda aan de Radboud Universiteit

H

et primair onderwijs staat voor een aantal belangrijke problemen: 56 procent van de leerkrachten geeft aan een onacceptabele hoge werkdruk te ervaren (Grinsven, 2016). Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laat zien dat er al jarenlang sprake is van een hoger percentage ziekteverzuim en burn-outklachten van leerkrachten in vergelijking met andere sectoren.

Na vijf jaar is 18 procent van de beginnende leerkrachten uitgestroomd uit het primair onderwijs en geeft één op de acht leerkrachten aan actief op zoek te zijn naar een baan buiten het

Mindfulness-Based Stress Reduction-training De MBSR-training De Mindfulness-Based Stress Reduction-training (MBSR-training), gebaseerd op het MBSR-programma zoals ontwikkeld door Jon Kabat-Zin, bestaat uit acht wekelijkse sessies van twee tot tweeënhalf uur en een stiltedag. Deze training combineert psychologische inzichten met meditatie en yoga. Naast de psychoeducatie helpt deze training om inzicht te krijgen in gedachtepatronen en bij het vergroten van het lichaamsbewustzijn en het versterken van helpende neurale verbindingen. Daarbij krijg je oefeningen om balans aan te kunnen brengen tussen je sympathisch en parasympatisch zenuwstelsel, zodat je meer ontspanning ervaart en mentaal en fysiek gezond kunt blijven.

MBSR-Pilotonderzoek 2017 Het MBSR-Pilotonderzoek 2017 betreft 25 leerkrachten van tien verschillende scholen in Rotterdam. Zij hebben tijdens de eerste schoolweek en na acht weken MBSR-training vragenlijsten ingevuld. Resultaten laten zien dat de stressbeleving aanzienlijk is afgenomen en de zelfcompassie en psychische gezondheid significant is toegenomen. Na deze veelbelovende resultaten investeren de Radboud Universiteit en de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO) in een groter onderzoek onder basisschoolleerkrachten, dat naar verwachting in 2022 afgerond wordt.

32

JSW 1 september 2018

onderwijs. De werkdruk en de daarmee gepaard gaande stress wordt hierbij als belangrijkste reden genoemd. Deze werkdruk is volgens het CBS een combinatie van de hoeveelheid werk en de emotionele zwaarte die het vak van leerkracht met zich meebrengt. Op de praktijkvloer bestaat een grote behoefte aan een vermindering van de ervaren werkdruk en stressbeleving. Dit heeft onlangs geleid tot een samenwerking tussen de Radboud Universiteit en de Rotterdamse Vereniging voor Katholiek Onderwijs (RVKO), die een pilotonderzoek hebben opgezet waarbij basisschoolleerkrachten de Mindfulness-Based Stress Reduction-training (MBSR-training) volgden (zie het kader ‘Mindfulness-Based Stress Reduction-training’ hiernaast voor meer informatie over dit programma).

Mindfulness blijkt een rol te kunnen spelen in het verminderen van stress en het verhogen van het psychisch welbevinden bij basisschoolleerkrachten (Jennings, 2017).

Grootste bron van stress Tot nu toe wordt het terugdringen van de werkdruk in de school en het verminderen van stress veelal gezocht op het organisatorische en administratieve vlak: minder overleg, minder werkgroepen, een administratief minder belastend leerlingvolgsysteem, enzovoorts. Jennings (2017) bekijkt het vanuit een andere hoek: het aantal stressuitlokkende situaties waar je als leerkracht dagelijks mee te maken hebt, speelt namelijk ook een grote rol. Onderzoek wijst uit dat eenieders grootste bron van stress de eigen gedachten zijn. Dit zou kunnen verklaren waarom de ene leerkracht fluitend naar zijn werk gaat terwijl de andere leerkracht op dezelfde school met dezelfde uitdagingen woelend in zijn bed ligt en

Professionalisering

Handelingsgericht werken

Begin goed met een warme overdracht Handelingsgericht werken hecht veel waarde aan een warme overdracht, vooral van de leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Wat zijn de voordelen van een warme overdracht aan het begin van het schooljaar en hoe geef je die overdracht vorm?

Noëlle Pameijer is school- en kinderpsycholoog en werkzaam bij Stichting Elan in Onderwijs en Samenwerkingsverband Passend Onderwijs Unita, en netwerklid van JSW

E

r zijn leerkrachten die van mening zijn dat onbevooroordeeld starten met een nieuwe groep of nieuwe leerling professioneel is. Zij hechten waarde aan ‘blanco’ starten en wensen derhalve geen informatie uit de overdracht.

Maar onbevooroordeeld betekent niet hetzelfde als onwetend. Onwetendheid is niet professioneel. Blanco starten is bovendien een illusie, omdat je altijd al beelden hebt van een groep of leerling. Waar zijn deze beelden op gebaseerd? Al snel – vaak in enkele seconden – vorm je je een beeld van een leerling en diens ouders. Dat beeld poets je niet zomaar weg.

Beelden worden opgeroepen door de eerste indrukken van de leerling. Die ontstaan op grond van: • het uiterlijk van de leerling, zoals fysieke aantrekkelijkheid, lichamelijke verzorging, zichtbare verstandelijke of fysieke beperking, gezichtsexpressie; • diens naam, denk aan Roderick van Nijenroode, Mieke Profijt of Achmed Abdoulah;

Over handelingsgericht werken Handelingsgericht werken is een werkwijze waarbij leerkrachten, intern begeleiders, schoolleiders en andere deskundigen in en om de school handelen volgens zeven uitgangspunten (Pameijer, 2017): 1. Handelingsgericht werken is doelgericht.

2. Het gaat om wisselwerking en afstemming.

3. Onderwijsbehoeften staan centraal.

4. Leerkrachten maken het verschil, ouders doen er evenzeer toe.

5. Positieve aspecten van leerlingen, leerkrachten en ouders zijn van groot belang.

6. Betrokkenen werken constructief samen.

7. De werkwijze is systematisch en transparant.

40

JSW 1 september 2018

• contact en communicatie, zoals spontaan, terughoudend, oogcontact mijdend, harde stem, hoogdravend taalgebruik; • het gegeven dat je de ouders al kent of een broertje of zusje in de klas hebt gehad; • verhalen van collega’s over de leerling en het gezin; • eerdere ervaringen: dit kind doet me denken aan…

De invloed van beelden Wees je bewust van de beelden die je hebt van de nieuwe leerlingen. Deze beelden zeggen net zoveel over jezelf als over de leerling! De bril waardoor je kijkt, is immers gekleurd door de eigen waarden, normen, overtuigingen en levenservaringen. Beelden beïnvloeden je relaties met leerlingen (en ouders). Je zult vooral dat gedrag van een leerling opmerken dat bij je beeld past en daarmee houd je dit beeld – onbedoeld – in stand. Gedrag van de leerling dat tegen je beeld ingaat, merk je niet bewust op, waardoor je dit beeld niet snel zal bijstellen. Is een leerling bijvoorbeeld overgedragen als ‘een passief kind’, dan beïnvloedt dit je beeld, veelal onbewust. Onbedoeld neem je vervolgens vooral dat gedrag waar dat bij dit beeld past: tunnelvisie (zie ook het kader ‘Tunnelvisie’ op pagina 41). De keren dat de leerling actief is en initiatief neemt, zie je, ook onbewust, over het hoofd. Hierdoor kun je de leerling er ook geen compliment voor geven, met als risico dat het gewenste gedrag uitdooft door een gebrek aan bekrachtiging. Je ziet of hoort alleen het ‘passieve gedrag’. Geleidelijk aan beschouw je de reacties van de leerling als een bevestiging van je indruk. Je beeld wordt een persoonlijke overtuiging en de leerling gaat

Verwacht in JSW Kwaliteitsaanpak Enigma

Eva Naaijkens bedacht en ontwikkelde in haar jaren als schoolleider van een school voor speciaal basisonderwijs een kwaliteitsaanpak. De afgelopen drie jaar verfijnde en verbeterde zij samen met Martin Bootsma de in Enigma omgedoopte kwaliteitsaanpak.

Enigma kan de sleutel zijn om de werkdruk te verminderen en de kwaliteit van het lesgeven te verbeteren.

JSW informeert je over de laatste ontwik­kelingen in het basisonderwijs met een focus op de midden- en bovenbouw, en vertaalt deze naar de praktijk. Met iedere maand interessante vakinformatie, praktische tips, prikkelende columns, recensies en kant-en-klare lessen.

Schooltaalwoorden © Pica

Nederlandse kinderen lezen slechter dan twintig jaar geleden en presteren daarin slechter dan hun ouders. Haalde in 2016 nog 76 procent van de leerlingen het streefniveau, vorig jaar was dit slechts 65 procent. Beschikken leerlingen over voldoende woordkennis om de teksten die ze te lezen krijgen te kunnen begrijpen? Het leren van schooltaalwoorden kan hierbij helpen.

Niets missen?

Neem dan nu een combi-abonnement op JSW én HJK (het vakblad voor de onderbouw) en betaal slechts € 119,50 per jaar! Meer informatie: www.jsw-online.nl/abonneren.

Circusles op school

© Fabriek Fysiek

Bij het verbeteren van het onderwijs is de laatste tientallen jaren de meeste aandacht gegeven aan het verhogen van de leeropbrengsten van de kernvakken taal, rekenen en Engels. Het inzetten van circuslessen op school heeft grote gevolgen voor het welbevinden van kinderen. En kan ook de leeropbrengsten vergroten.

Los nummer

Voor jezelf of als cadeau!

Nummer Nummer

1, jaargan

10, jaa

rgang 101

, juni 201

g 102, sept

7

ember 201

7

Nummer 2, jaargan

g 102, oktober 2017

• Ontbreekt er een nummer van JSW in je collectie?

• Een interessant artikel gezien dat je wilt lezen, maar heb je geen abonnement?

• Op zoek naar een cadeautje voor je collega?

Bestel een los nummer voor € 9,95

www .j sw -o n li n e Jeu .n l Schoo w w w.jVakblagdd in Werel sw voo het basl en d speciaal -or nl isonder onderw in e. nl wijs, Jeugd in ijs en opl Sch eid

Vakblad

ool en We reld

voor het basisond ww w.j swspeciaal erwijs, onderwine onl ijs en ople .nl iding

ing

Jeugd in Schoo l en Wereld Vakblad voor het basisonderwijs, speciaal onderwijs en opleiding

n

Startg espre Bete vor eorn ed enrawijds: kken n Aan ma e zome leare kn Effectie het ver schil! r rekenv f begri rd jp ig he Pleaa e id n d leeso zier in Kind

erboeken leren nderw P ssen week: gri aanwa ijs D kria e p rs ezelenkkiserg eno tischedle Piek een ond ectieve ed erwijsere krapch Po n sit t ie re ve ke De thuistaalkiin nen jk de op klas combin atieklass Verbeteren van en uit verbinding

Ga naar www.jsw-online.nl/abonneren of bel 088-2266692 50

JSW 1 september 2018

Specia l

O barr p de icad e

Taal en spelling voor groep 4 t/m 8

●

Dekt als enige methode alle kerndoelen Nederlandse taal

●

Heldere en herkenbare structuur

●

Motiverende lesinhoud en speelse werkvormen

●

Sterke digitale ondersteuning

Taalverhaal.nu is een krachtige taal- en spellingmethode, gericht op motivatie en resultaat. De ingebouwde herhaling van de lesstof zorgt dat deze goed beklijft. Verhalen, filmpjes en speelse werkvormen motiveren en inspireren.

GRATIS! Vraag een zichtzending aan op:

www.taalverhaal.nu en ontdek Taalverhaal.nu zelf.