Հայ Կեանք թիւ 21(34) 10/11/2017

Հայ Կեանք ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ ԵԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆ Տարի Բ., թիւ 21(34)

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Նախագահ Սերժ Սարգսեանը հովուապետական այցով հանդիպած է Հնդկաստանի ժամանեց ԱՄՆ նախագահ Ռամ Նաթ Հայոց Արեւմտեան թեմ Քովինտի հետ

Հոկտեմբեր 25-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ․ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը ԱՄՆ Հայոց Արեւմտեան թեմի հաստատման 90-ամեակի առիթով հովուապետական այցով ժամանեց Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ` թեմակալ առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Յովնան արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանի եւ թեմական խորհուրդի հրաւէրով: Նորին Սրբութեանը կ՛ուղեկցէին Մայր Աթոռի դիւանապետ Գերաշնորհ Տ. Արշակ եպիսկոպոս Խաչատրեանը, Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանի տեսուչ Հոգեշնորհ Տ Գարեգին վարդապետ Համբարձումեանը, Հայրապետի գաւազանակիր Հոգեշնորհ Տ. Աղան աբեղայ Երնջակեանը, Կաթողիկոսական գրասենեակի քարտուղար Արժանապատիւ Տ. Ադամ քահանայ Մակարեանը եւ Մայր Աթոռի բարերար Գաբրիէլ Չեմբերճեանը: Նորին Սրբութիւնը նախագահեց թեմի 90ամեակին նուիրուած միջոցառումներուն, այցելութիւններ կատարեց Լոս Անճելըսի շրջանի հայկական դպրոցները, առաջնորդարանի մէջ հանդիպումներ ունեցաւ հայ համայնքի ներկայացուցիչներու, ինչպէս նաեւ թեմի երիտասարդներու, հայկական վարժարաններու սաներու եւ շաբաթօրեայ դպրոցներու աշակերտներուն հետ: Հոկտեմբեր 29-ին Վեհափառ Հայրապետը Ս. Պատարագ մատուցեց Ս. Ղեւոնդեանց առաջնորդանիստ տաճարի մէջ, որի աւարտին Նորին Սրբութեան գահակալութեան 18-րդ տարեդարձի առիթով կատարուեցաւ Հայրապետական մաղթանք: Այցի շրջանակներում, Հոկտեմբերի 30-ին, Վեհափառ Հայրապետը մէկօրեայ այցելութեամբ մեկնեցաւ Մեքսիքո, ուր հանդիպում ունենացաւ հայ համայնքի հետ, ինչպէս նաեւ մասնակցեցաւ Մեխիկոյի Մայր Տաճարի միջեկեղեցական յատուկ արարողութեան` ի յիշատակ երկրաշարժի զոհերուն: ԱՄՆ Հայոց Արեւմտեան թեմի առաջնորդա-

Նոյեմբեր 3-ին Նախագահ Սերժ Սարգսեան Նիւ Տելհիի մէջ հանդիպում ունեցած է Հնդկաստանի Հանրապետութեան նախագահ Ռամ Նաթ Քովինտի հետ: Շնորհակալութիւն յայտնելով հայկական պատուիրակութեանը բարձր մակարդակով հիւրընկալուելու համար՝ Նախագահ Սարգսեանը անգամ մը եւս շնորհաւորած է Ռամ Նաթ Քովինտին Հնդկաստանի նախագահի պաշտօնին ընտրուելու կապակցութեամբ մաղթելով նորանոր ձեռքբերումներ Հնդկաստանի բարգավաճման ու հնդիկ ժողովուրդի բարեկեցութեանն ուղղուած իր պատասխանատու գործին մէջ: Սերժ Սարգսեանը վստահութիւն յայտնած է, թէ նախագահ Քովինտի հետ հանդիպումը նոր լիցքաւորում է հայ եւ հնդիկ ժողովուրդներու բարեկամութեան ամրապնդման ու երկու երկիրներու միջեւ յարաբերութիւններու յետագայ զարգացման: Հանրապետութեան Նախագահը բաւականին տպաւորիչ համարած է Հնդկաստանի պարենի համաշխարհային համաժողովը եւ ցուցահանդէսը, որի բացման իր գլխաւորութեամբ մասնակցած է նաեւ Հայաստանի պաշտօնական պատուիրակութիւնը: Նախագահ Սարգսեան գոհունակութեամբ խօսած է Հնդկաստան իր աշխատանքային այցի շրջանակնեՇարունակութիւնը էջ 6

րանի մէջ Նոյեմբեր 1-3 Վեհափառ Հայրապետի նախագահութեամբ տեղի ունեցաւ Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդի հերթական ժողովը։ Յաւելեալ մանրամասնութիւններ էջ 3-5

Հայ Կեանք

Էջ 2

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

ԱՐՏԵՐԿՐԻ ԼԻԲԱՆԱՆԱՀԱՅԵՐՈՒ ՈՒՇԱԴՐՈՒԹԵԱՆԼԻԲԱՆԱՆԻ ԵՐԵՍՓՈԽԱՆԱԿԱՆ ԸՆՏՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐԱՐՁԱՆԱԳՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐՈՒ ԺԱՄԿԷՏ՝ ՆՈՅԵՄԲԵՐ 20 2018 Մայիս-ին Լիբանանի մէջ տեղի պիտի ունենան երեսփոխանական ընտրութիւններ։

News in Pages 15-22

Լիբանանի խորհրդարանի որոշումով, այս ընտրութիւններուն, առաջին անգամ ըլլալով, արտասահման ապրող բոլոր լիբանանցիները պիտի կարենան քաղաքացիական իրենց պարտականութիւնը կատարել՝ բնակած վայրերուն կամ ամենամօտակայ շրջաններուն մէջ: Լիբանանի Արտաքին գործոց նախարարութեան որոշումով՝ մինչեւ 20 Նոյեմբեր, 2017 պիտի կատարուի արտերկրի լիբանանցի քուէարկողներու ելեկտրոնային արձանագրութիւն եւ այդ ճամբով ապահովուի անոնց քուէարկելու իրաւունքը։

“Հայ Կեանք”

Արձանագրուելու համար պէտք է այցելել Լիբանանի Արտաքին գործոց նախարարութեան համապատասխան կայքէջ։ https://diasporavote.mfa.gov.lb/ Հայ Կեանք

Հրատարակման Պատասխանատուներ

Ֆրանսայի մէջ պղծուած է հայոց ցեղասպանութեան յուշարձանը

Ելեկտրոնային Պարբերական Տիգրան Ապասեան Խաչատուր Ադամեան Դոկտ․Համբիկ-Սահակ Մարուքեան

Աթէնք - Յունաստան

“Χάι Γκιάνκ”

Ηλεκτρονική Περιοδική Ενημερωτική Έκδοση Υπεύθυνοι Έκδοσης

Δικράν Αμπασιάν Χατσαδούρ Αταμιάν Δρ. Χαμπίκ-Σαχάκ Μαρουκιάν

Αποστέλλεται ηλεκτρονικώς & ατελώς

“Hye Gyank” Electronic Periodical Publication Athens - Greece E-mail: hyegyank@gmail.com Հաւատալով ազատ խօսքի իրաւունքին եւ բազմակարծութեան` կ՛ընդունինք, որ հրապարակուած գրութիւնները անպայման չարտայայտեն հրատարակիչներուս տեսակէտը։ Հրատարակիչներուն կը վերապահուի յղուած յօդուածները յապաւելու կամ չհրատարակելու իրաւասութիւնը։

Ֆրանսայի Վիէն քաղաքին մէջ պղծուածէ-Հայոց Ցեղասպանութեան նուիրուած յուշակոթող մը: Այս մասին լուրը գրած է ֆրանսական «fr 3» կայքը: Կը նշուի նաեւ, որ դէպքը-տեղի ունեցած է երկու օր առաջ եւ պղծման ստոր արարքին վերաբերեալ ոչ մէկ յստակ-տեղեկութիւն չի փոխանցուիր: Ֆրանսական աղբիւրը դէպքին մասին մէջբերած է Ֆրանսայի հայկական միութիւններու համակարգող մարմնին՝ CCAF-ին այս առթիւ հրապարակած դատապարտման գիրը, ուր կ’ըսուի թէ «նուաստացուցիչ արարքը կապ ունի Հայոց Ցեղասպանութեան փաստը ժխտելու Անգարայի ծրագրեալ քաղաքականութեան հետ, ինչպէս նաեւ հա-սարակութեան մէջ ատելութեան սերմանելու մօտեցումներուն հետ»: Հայկական մարմինը Ֆրանսական իշխանութիւններէն պահանջած է արագօրէն դատապարտել եղածը եւ զգօն ըլլալ նման անմարդկային արարքներու համար: Կը նշուի, որ դէպքին մասին առաջին անգամ արձագանգած է Վիէնքաղաքի վարչական խորհուրդի անդամ Էրուան Պինէն, որ իր դիմատետրի էջին վրայ դէպքին մասին դատապարտման գրառում մը կատարելով յայտնած է, թէ ինք եւս «ցնցուած ու վախցած է արարքէն»:

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 3

Հայրապետական Ս. Պատարագ Սրբոց Ղեւոնդեանց առաջնորդանիստ մայր տաճարին մէջ

Հոկտեմբեր 29-ին՝ Գիւտ Սուրբ Խաչի տօնին օրը, Սրբոց Ղեւոնդեանց մայր տաճարին մէջ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ. Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը մատուցեց Սուրբ Պատարագ: Ներկայ էին պետական թէ համայնքային մեծաթիւ հիւրեր եւ հոգեւորականներ, ազգային քաղաքական եւ հասարակական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներ, թեմական ու ծխական վարչութիւններու անդամներ, հարիւրաւոր հաւատացեալներ, թեմի հոգեւոր դասը՝ գլխաւորութեամբ թեմակալ առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Յովնան արքեպիսկոպոս Տէրտէրեանի։

թիւնները յաղթահարելու ոյժ եւ վերածնուելու զօրութիւն»: Նոյն օրը երեկոյեան Հովուապետական այցի առիթով տեղի ունեցաւ պաշտօնական ճաշկերոյթ, որին ներկայ էին հոգեւորականներ, Լոս Անճելըսի քաղաքապետ Էրիկ Գարսեթին, ԱՄՆ մէջ ՀՀ դեսպան Գրիգոր Յովհաննիսեանը, պետական այրեր, բարերարներ, հաւատացեալ հայորդիներ:

Հանդիսաւոր ճաշկերոյթի առիթով Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը Ժիրայր Թրբանճեանին շնորհեց «Ասպետ Սուրբ Էջմիածնի» հայրապետական բարձր շքանշանը գնահատելով Թրբանճեան ընտանիքի մեծ վաստակը ու սրտաբուխ նուիրատուութիւնները ի նպաստ ազգային-եկեղեցական ազգօգուտ ծրագիրներու իրագործման համար։ Բարեպաշտ ժողովուրդին ուղղուած իր քարոզին մէջ Վեհափառ Հայրապետը անդրադարձաւ օրուայ խորհուրդին ու խաչի նշանակութեան մեր ժողովուրդի անցեալին եւ ներկային: Նորին Սրբութիւնը իր խօսքին մէջ մասնաւորեց. «Տիրոջ խաչը պատմութեան բոլոր ժամանակներուն մեր ժողովուրդին համար եղաւ նուիրական նշան, որի զօրութեանը ապաւինած ապրեցանք ու արարեցինք, դիմագրաւեցինք փորձութիւններ ու նեղութիւններ: Խաչը մեզի համար եղաւ գիր ու մշակոյթ, եղաւ զէնք, երբ ուզեցին մեզ կործանել, եղաւ դժուարու-

Էջ 4

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հանդիպումները աշակերտներու ու երիտասարդներու հետ

Գարեգին Բ. Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը ԱՄՆ Հայոց Արեւմտեան թեմ Հայրապետական այցելութեան ընթացքին 26 Հոկտեմբերի առաւօտեան այցելած է ՀԲԸՄ-ի «Վաչէ եւ Թամար Մանուկեան» երկրորդական վարժարան եւ հանդիպած աշակերտութեան հետ:

Հայրապետական պատուիրակութեան միացած էին ԱՄՆ Հայոց Արեւելեան թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ. Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամեանը, Գանատայի Հայոց թեմի առաջնորդ Գերաշընորհ Տ. Աբգար եպիսկոպոս Յովակիմեանը, ԱՄՆ Հայոց Արեւելեան թեմի էքիւմենիք կապերու պատասխանատու եւ թեմական նուիրակ Գերաշնորհ Տ. Վիգէն արքեպիսկոպոս Այքազեանը: Հանդիպման ներկայ եղած են նաեւ բարերարներ Վաչէ եւ Թամար Մանուկեանները, ՀԲԸՄ-ի նախագահ Պերճ Սեդրակեանը եւ հաւատացեալ այլ հայորդիներ:

Աշակերտները Վեհափառ Հայրապետին դիմաւորած են Հայրապետական մաղթանքի երգեցողութեամբ: Խօսք ըսուած է ուսուցիչներու անունէն, կրթական հաստատութեան սաները հանդէս եկած են գեղարուեստական կատարումներով: Վերջաւորութեան Նորին Սրբութիւնը իր օրհնութիւնը ու մաղթանքները փոխանցած է սաներուն ու մանկավարժներուն եւ դպրոցին նուիրած է խաչքարի մանրակերտ: Նոյն օրը Վեհափառ Հայրապետը այցելած է «Արարատ տուն», ուր խնամք կը մատուցուի հայ տարեցներուն: Նորին Սրբութիւնն իր գնահատանքը յայտնած է հաստատութեան Խնամակալ մարմնին, աշխատակիցներուն, Հայրապետական օրհնութիւն ու բարեմաղթանքներ բերած՝ տարեցներուն:

Հայոց Հայրապետը խնամատար հաստատութեան նուիրաբերած է Գէորգ Սուրէնեանցի «Տիրամօր» սրբապատկերի կրկնօրինակը: Այնուհետեւ Նորին Սրբութեան ձեռամբ կատարուած է «Արարատ տան» նոր մասնաշէնքի յուշաքարի օրհնութեան արարողութիւնը: Երեկոյեան Սրբոց Ղեւոնդեանց առաջնորդանիստ մայր եկեղեցւոյ մէջ տեղի ունեցած է «Հրաշափառ»-ի արարողութիւն` ներկայութեամբ թեմի հոգեւոր դասի եւ բազմաթիւ հաւատացեալներու, քոյր Եկեղեցիներու ներկայացուցիչներու եւ պետական այրերու: Շարունակութիւնը էջ 5

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 5

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի հանդիպումները աշակերտներու ու երիտասարդներու հետ Շարունակութիւն էջ 4-էն

Հաւատաւոր ժողովուրդին ուղղուած խօսքին մէջ Նորին Սրբութիւնն իր շնորհաւորանքներն ու բարեմաղթանքները բերած է թեմի հաստատման 90-ամեակի առիթով՝ գնահատելով ամերիկահայութեան ձեռքբերումներն ու յաջողութիւնները համայնքի ազգային-եկեղեցական կեանքէն ներս: «Հրաշափառ»-ի արարողութենէն ետք հաւատացեալները մօտեցած են Հայրապետի Աջը համբուրելու եւ Նորին Սրբութեան օրհնութիւնը ստանալու: Հոկտեմբեր 27-ի առաւօտեան ԱՄՆ Հայոց Արեւմտեան թեմի Սրբոց Ղեւոնդեանց առաջնորդանիստ եկեղեցւոյ մէջ Վեհափառ Հայրապետը հանդիպում ունեցաւ շաբաթօրեայ եւ կիրակնօրեայ դպրոցներու, ինչպէս նաեւ հայ վարժարաններու աշակերտներուն հետ։

Հայորդիները Վեհափառ Հայրապետին դիմաւորեցին խանդավառութեամբ, ծափողջոյններով եւ Հայրապետական մաղթանքի երգեցողութեամբ: Ողջոյնի խօսքերէն յետոյ կրթական հաստատութիւններու ուսուցիչները եւ սաները շնորհաւորեցին Վեհափառ Հայրապետին, ընտրութեան 18-րդ տարեդարձի առիթով եւ յուշանուէրներ յանձնեցին:

Կրթական հաստատութիւններու սաները հանդէս եկան գեղարուեստական կատարումներով, հայրենասիրական երգ ու պարով: Այնուհետեւ Հայոց Հայրապետն իր օրհնութիւնը, բարեմաղթանքները եւ եկեղեցասիրութեան, ազգասիրութեան ու հայրենանուիրումի յորդորները փոխանցեց

աշակերտներուն, ուսուցչական կազմին, եւ ներկայ հաւատացեալներուն: «Հայաստանը, Սուրբ Էջմիածինը դուք էք, սիրելիներ, ձեզնով է հզօրանալու հայրենիքը, շէնանալու ազգային-եկեղեցական կեանքը: Այսօր այս հանդիպման ընթացքում Մենք խնդութեամբ տեսանք, թէ որքան քաջ էք դուք մայրենի լեզուի իմացութեան մէջ, որքան սիրում էք Սուրբ Էջմիածինն ու Հայաստանը, թեպետեւ հեռու էք հայրենիքից: Ձեր սիրելի ծնողները, ձեր պատուական մանկավարժները խնամում ու դաստիարակում են ձեզ իբրեւ հարազատ զաւակները մեր ժողովրդի եւ այն լուսաւոր տեսիլքով, որ դուք մարմնաւորելու էք մեր ժողովրդի նուիրական իղձերը» ըսաւ Նորին Սրբութիւնը իր պատգամին մէջ։ ԱՄՆ Հայոց Արեւմտեան թեմ հովուապետական այցելութեան ընթացքին Ն․Ս․Օ․Տ․Տ․ Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը հանդիպում ունեցաւ նաեւ Հայոց Արեւմտեան թեմի երիտասարդներուն հետ: Վեհափառ Հայրապետը իր խօսքին մէջ անդրադարցաւ թեմի տօնախմբման 90-ամեակին ընդգծելով թէ «Իննսուն տարի առաջ մեր ժողովրդի զաւակունք ջարդերից մազապուրծ՝ կայք հաստատեցին Միացեալ Նահանգներում: Նրանք այստեղ կառուցեցին եկեղեցիներ, դպրոցներ, ազգային հաստատութիւններ, որպէսզի իրենց զաւակները մեծանան՝ պահպանելով ազգային ոգին, գիտակցութիւնը եւ այդ աւանդները փոխանցեն սերնդից սերունդ: Բնական է, որ ժամանակի մէջ պէտք է ունենայինք նաեւ կորուստներ՝ լեզուի, մշակոյթի եւ ոգու: Բայց փառք ենք տալիս Աստծուն, որ այդուհանդերձ՝ թեմը մեծացել եւ զօրացել է: Այս նոր իրավիճակում պէտք է կարողանանք վերարթնացնել ազգային ինքնագիտակցութիւնը: Հայ երիտասարդները պէտք է գիտակցեն, որ իրենք հայ ազգի, հայ եկեղեցու զաւակներ են եւ անձնական ներդրում ու առաքելութիւն ունեն ազգային կեանքում: Եւ, որ այս երկրում հայ ազգի շարունակականութիւնը պայմանաւորուած է նաեւ իրենց անձնական ներդրումով»: Հանդիպմանը երիտասարդները Նորին Սրբութեանն ուղղեցին իրենց յուզող հարցեր:

Էջ 6

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Համանախագահները Նախագահ Սերժ Սարգսեանը աշխուժօրէն կ’աշխատին հանդիպած է Հնդկաստանի Արցախի հակամարտութեան նախագահ Ռամ Նաթ կարգաւորման գծով Քովինտի հետ Շարունակութիւն էջ 1-էն

րում վարչապետ Մոդիի եւ փոխնախագահ Նայդուի հետ կայացած արդիւնաւէտ հանդիպումներու մասին, որոնց ընթացքին հանգամանալից անդրադարձ եղած է միջխորհրդարանական եւ միջկառավարական մակարդակներով հայ-հնդկական բարեկամական յարաբերութիւններու ամրապնդման ու խորացման: Անդրադառնալով հայ-հնդկական դարաւոր բարեկամութեան` Սերժ Սարգսեանը նշած է, որ երկու ժողովուրդներու յարաբերութիւններու մասին մեծ թիւով յիշատակումներ կան պատմիչներու գործերու մէջ. բազմաթիւ աղբիւրներու պնդմամբ, հայ եւ հնդիկ առեւտրականներ ամուր կապեր հաստատած են դեռեւ Ք.Ա․առաջին հազարամեակին: Նախագահ Սարգսեանը պատահական չէ համարած, որ 16-րդ դարէն սկսեալ Հնդկաստանի շարք մը խոշոր քաղաքներու մէջ ձեւաւորուած են զգալի թիւ կազմող հայկական համայնքներ, որոնք գործնական դերակատարութիւն ունեցած են Հնդկաստանի հասարակական ու քաղաքական, տնտեսական եւ մշակութային կեանքին մէջ: Հայկական համայնքներէն միայն Կալկաթայի համայնքի մասին խօսելով Նախագահը նշած է, որ 1719-րդ դարերուն այդ համայնքը շատ կենսունակ էր եւ անմիջական հասարակական-քաղաքական մասնակցութիւն ուներ ոչ միայն Հնդկաստանի, այլ նաեւ ողջ հայութեան կեանքի մէջ: Նախագահը յիշատակած է թէ 1794-ին Մատրասի մէջ տպագրուած է հայկական առաջին տպագիր պարբերականը` «Ազդարարը», ինչպէս նաեւ գրեթէ նոյն ժամանակաշրջանին հրատարակուած է Յակոբ Շահամիրեանի «Որոգայթ փառաց»-ը, որը ուրուագծած է անկախ հայոց պետութեան ապագայ սահմանադրութիւնը: Սերժ Սարգսեանը գոհունակութեամբ նշած է, որ դիւանագիտական յարաբերութիւններու հաստատումէն ի վեր անցած 25 տարիներու ընթացքին Հայաստան եւ Հնդկաստան յաջողած են պատմական խոր արմատներ ունեցող բարեկամական յարաբերութիւնները վերածել միջպետական ջերմ եւ գործընկերային յարաբերութիւններու: Հնդկաստանի նախագահը գործընկերոջը շնորհաւորած է Հայաստանի մէջ իրականացուած բարեփոխումները եւ պետական կառավարման նոր համակարգի անցնիլը։ Հանդիպմանը հայ-հնդկական երկկողմ եւ բազմակողմ փոխգործակցութեան օրակարգի հարցերէն բացի, անդրադարձ եղած է նաեւ տարածաշրջանային խնդիրներու ու մարտահրաւէրներուն, ինջպէն նաեւ ԼՂ հիմնախնդրի կարգաւորման գործընթա-

ՊԱՔՈՒ.- Ատրպէյճանական «Էյ.Փի.Էյ.» լրատու գործակալութիւնը կը հաղորդէ, թէ Ուրբաթ, Նոյեմբեր 3-ին, Մոսկուայի մէջ տեղի ունեցած է Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարար Սերկէյ Լաւրովի եւ ԵԱՀԿի ընդհանուր քարտուղար Թոմաս Կրեմինկերի միջեւ հանդիպում մը, որուն ընթացքին քննուած են երկկողմանի համագործակցութեան առնչուող շարք մը հարցեր։ Հանդիպումէն ետք տրուած միացեալ մամլոյ ասուլիսի ընթացքին, Լաւրով վստահեցուցած է, թէ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբակի համանախագահները կը շարունակեն աշխուժօրէն աշխատիլ՝ Արցախի հակամարտութեան լուծում մը գտնելու համար։ Լաւրով աւելցուցած է, թէ համատեղ աշխատանքը յոյժ կարեւոր է տարածաշրջանի հակամարտութիւններուն կարգաւորման համար: Իր կարգին, Կրեմինկեր վստահութիւն յայտնած է, որ ԵԱՀԿի նման միջազգային կազմակերպութիւն մը կարողութիւնը ունի՛ կանխելու ճգնաժամերուն հակամարտութեանց վերածուիլը:

Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com ցին: Նախագահ Ռամ Նաթ Քովինտը վերահաստատած է հակամարտութիւնները խաղաղ ճանապարհով եւ երկխօսութեան միջոցով լուծելու` իր երկրի դիրքորոշումը եւ ընդգծած, որ Հնդկաստանը կ՛աջակցի ԵԱՀԿ Մինսկի խումբի համանախագահներու միջնորդական ջանքերուն:

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 7

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԱՍԻՆ ԽՕՍԻ՞Լ, ԽԱՆԴԱՎԱՌՈՒԻ՞Լ, ԹԷ ՏԷՐ ԸԼԼԱԼ ԵՒ ՀԶՕՐԱՑՄԱՆ ԾԱՌԱՅ ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ Ամառը աւարտած է: Զբօսաշրջային արձակուրդը, համաժողովները եւ համագումարները վերջ գտած են: Հայաստան իր առօրեային մէջ է, աշխատանք, կեանքի դժուարութիւններ, սահմանի պաշտպանութեան մտահոգութիւն, երբեմն ալ թշնամիի կոյր գընդակի զոհ գարուն կեանք մը: Ամէն գոյնի զբօսաշրջիկները, հայրենասիրութեամբ բաբախողներ եւ հոն կանգ առնողներ, իրենք իրենց փրկարարի հռոմէացի ծերակուտականի պարեգօտ շնորհած իմաստուններ եւ դրամատէրեր, վերադարձած են իրենց աշխարհները, իրենց առօրեայի հայրենիքները, վերագտնելու համար իրենց տեղական փառասիրութիւնները, սփիւռքահայու կեանքը գտած է իր բնական հունը, այդպէս կ’ըսենք: Ծննդավայրի կամ քաղաքացիի վիճակը հայրենիքը չեն փոխարիներ: Տարբեր ըմբռնումներ մշակուած պէտք է ըլլային, որոնց բացակայութիւնը պատճառ է, որ սփիւռքը համարուի մնայուն եւ յաւերժական: Ե՞րբ հայրենասէր-հայասէր զբօսաշրջիկները պիտի իրապէս տեսնեն եւ ըսեն, թէ հայուն համար ի՞նչ կը նշանակէ կեաքը գտաւ իր բնական հունը: Ազգի մը պատկանելիութեան եւ հակառակին անջատման գիծը ինչպէ՞ս կը սահմանուի, ինչպէս կը գծուի: Անբնականը մինչեւ ո՞ւր եւ մինչեւ ե՞րբ որպէս բնական կրնայ ինքզինք պարտադրել, ընդունելի ըլլալ: Այդ անբնականը, ժամանակի հարթող գլանին տակ, վերջ պիտի գտնէ երբ այլեւս անհատներ եւ հաւաքականութիւններ կը կորսնսցնեն շարունակութիւն ըլլալու յանձնառու գիտակցութիւնը, ինչ որ անխուսափելի ընթացք է, քանի ազգի անդամը հեռուէն կը դիտէ իր հայրենիքը: Համաժողովները եւ համագումարները, ընդունելութիւնները, շնորհուած շքանշանները, արձակուրդային զբօսանք կը թուին ըլլալ, հաճոյքներ եւ համեմներ, որոնք վերածնող, վերակառուցուող եւ զարգացող երկրի համար առաջին անձրեւին հետ անհետացող շպարի կը նմանին: Ազգի մը կեանքը կը շարունակուի հայրենիքի մէջ, որ ամրան թէժ օրերուն կարօտի առաւել կամ նուազ այրող զգացումներուն բալասան կու տայ, Երեւանի աղբիւրներուն պէս: Երբ գերմանական բանակները գրաւման տակ կը պահէին իրենց երկիրը, ֆրանսացիները Հոնոլիւլիւ չգացին, դիմադրական շարժում կազմակերպեցին, ընդառաջ գացին մահուան: Հայաստանի սահմաններու պաշտպանութիւնը համայն ազգի զաւակներու պարտականութիւնն է: Ազգի եւ հարազատութեան տեսանկիւնէ անհեթեթութիւն է մտածել, որ եթէ զինուորական ծառայութիւնը վերանայ, սփիւռքէն երիտասարդներ աւելի դիւրին կը հաստատուին Հայաստան եւ Արցախ: Միշտ կարելի է մեր կացութիւնը դիտել ամբողջ աշխարհի մէջ տեղի ունեցող ընկերատնտեսական եւ մշակութային իրադարձութիւններու եւ շարժում-

ներու լոյսին տակ: Ժողովուրդներու տեղափոխութիւն եւ գաղթականական ալիքներ կը զբաղեցնեն հանրային կարծիքը եւ քաղաքական ղեկավարութիւնները, անմիջականի եւ ապագայի նախատեսութիւններու համար: Համաշխարհային տարողութեամբ խմորումներ կան բոլոր մարզերու մէջ, եւ ոչ ոք կրնայ պատկերացնել, թէ ի՞նչ պիտի ըլլան մոլորակը, ազգերը, երկիրները, քաղաքակրթութիւնները, կենցաղները, ընկերային եւ միջազգային յարաբերութիւնները եւ արժէքները, կէս դար ետք: Երբ աչքի առաջ կ’ունենանք այս տուեալները, կամ «գլուխս փրկեմ»-ի ընթացք կ’որդեգրենք, կը հեռանանք հայրենիքէ եւ անոր տիրութենէն, կը փակենք ճանապարհները հայրենադարձութեան, կը հրաժարինք ամէն կարգի արժէքներէ, կամ հաւատարմութիւններու յանձնառութեամբ մեր կեանքին կու տանք մեր դաւանած սկզբունքներուն իմաստը եւ ըստ այնմ կ’ընտրենք ուղեգիծ: Ըլլալով փոքր ժողովուրդ, յաւակնութիւնը չենք կրնար ունենալ աշխարհի ընթացքին եւ քաղաքականութեան վրայ ազդելու, բայց մենք մեզ յարգելու համար որպէս մարդ եւ որպէս հաւաքականութիւն, կրնանք դիմել ինքնապաշտպանութեան, առանց հրաշքի սպասելու եւ առանց ընդունելու, որ ուրիշներ որոշեն մեր փոխարէն: Իսկ ինքնապաշտպանութեան պայքարը չի մղուիր Պեվըրլի Հիլզ, Քոթ տ’Ազիւր, Ֆլորիտա, Նոր Զելանտա կամ Վանքուվըր նստելով: Ի հարկէ լաւ է խօսիլ Հայաստանի մասին, խանդավառուիլ անով, բայց որպէս հանդիսատե՞ս, օտա՞ր, հայասէ՞ր, թէ որպէս տէր, ազգի անդամ, պատասխանատու: Մեզմէ իւրաքանչիւրը, անկեղծութեան պահու մը, այս հարցումը պէտք է ուղղէ ինքնիրեն, առանց ճկոյթի ետին թաքնուելով, իմաստակի աշկերտի պատճառ-պատրուակներու տիալալեքտիք ճապկումներ փորձելու: Ազգի անդամութիւնը կ’ենթադրէ պարտաւորութիւններ՝ իրաւունքներէ առաջ, մասնակցութիւն եւ յանձնառութիւն: Հայրենիքը պէտք է հզօրանայ, որպէսզի քաղաքացիին իրաւունքները կարենայ յարգել: Իսկ հայրենիքի հզօրացումը կ’ըլլայ իր յանձնառու քաղաքացիներով: Ի վերջոյ հայրենիքը արձակուրդի ակումբ չէ, ոչ հայաստանցիին եւ ոչ ալ սփիւռքահայուն համար: Այս տարրական վերաբերում է, որմէ կը հրաժարի հայրենիք լքող արտագաղթողը եւ հայրենադարձութիւնը անգիտացման դարակներու մէջ պահողը: Ո՞վ է իսկական հայրենատէրը, ա՞ն՝ որ ամառնային որպէս զբօսաշրջիկ կու գայ Հայաստան, կեանքի դժուարութիւնները դիմակալողներու առջեւ կը փռէ ճոխութեան պատկերներ, թէ ա՛յն երիտասարդը, որ Արցախի Իշխանաձոր վայրին մէջ քանի մը հեքթար հող գնած է եւ հոն պիտի շարունակէ իր կեանքը, հաւանօրէն նաեւ իրմէ վերջ եկողներն ալ այդպէս պիտի ընեն: Այս հարցերուն մասին նուազ կը խօսինք, քան Շարունակութիւնը էջ 8

Էջ 8

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Պոլսոյ Հայոց պատրիարքի ընտրութեան «Նախաձեռնարկ Մարմնի» երեք անդամներ հրաժարական տուած են հիւանդանոցի հոգաբարձուներու խորհուրդի ատենապետ Պետրոս Շիրինօղլուն, ինչպէս նաեւ պատրիարքական ընտրութեան Նախաձեռնող խումբի ղեկավար Սարգիս Քիւլեկէչ 24 Հոկտեմբերին պաշտօնապէս այցելած են Պոլսոյ նահանգապետարան՝ հանդիպելով նահանգապետ Վասիփ Շահինի հետ:

Պոլսոյ Հայոց պատրիարքի ընտրութիւններու կազմակերպմամբ զբաղուող Նախաձեռնող խումբի երեք անդամ հրաժարական տուած են ինչպէս կը հաղորդէ «Արմէնփրէս»-ը, այս մասին կը յայտնէ Պոլսոյ հայկական «Ակօս» պարբերականը: Նախաձեռնող խումբէն հեռանալու մասին յայտարարած են խումբի ղեկավար Սարգիս Քիւլեկէչը, անդամներ Անթօ Քիոսետաղը եւ Հաչիկ Ճանէլը: Ուշագրաւ է, որ այս հրաժարականները յաջորդած են Պոլսոյ նահանգապետ Վասիփ Շահինի հետ հանդիպման: Պոլսոյ Հայոց պատրիարքարանի կրօնական ժողովի ատենապետ Սահակ եպիսկոպոս Մաշալեան, Արամ արքեպիսկոպոս Աթէշեանը, Սուրբ Փրկիչ ազգային

«Արմէնփրէս»-ի հետ զրոյցի ժամանակ «Ակօս» պարբերականի հայերէն բաժնի խմբագիր Բագրատ Էստուկեան յայտնած էր, որ ըստ իրենց հասած տեղեկութիւններուն՝ նահանգապետը ըսած է, որ չի ճանչնար Գարեգին արքեպիսկոպոս Պեքճեանի` պատրիարքական տեղապահ ընտրուելու փաստը: Առաջարկուած է 2 հոգեւորականի` Արամ արքեպիսկոպոս Աթէշեանին եւ Սահակ եպիսկոպոս Մաշալեանին միասնաբար այս գործընթացը սկսիլ սկիզբէն: Գարեգին արքեպիսկոպոս Պեքճեան հանդիպման ներկայ չէ եղած: Այդուհանդերձ, Պեքճեանը յայտարարութիւն տարածած է նահանգապետարանին մէջ տեղի ունեցած հանդիպման վերաբերեալ: Յայտարարութեան մէջ պատրիարքական տեղապահը յայտնած է, որ կարճ ժամանակէն պիտի վերադառնայ Պոլիս՝ ստանձնելու իր պարտականութիւնները: Ան յոյս յայտնած է վերադառնալէն ետք անձամբ հանդիպիլ նահանգապետի հետ եւ պատրիարքի ընտրութեան հարցի վերաբերեալ իր տեսակէտները անձամբ փոխանցել անոր:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՄԱՍԻՆ ԽՕՍԻ՞Լ, ԽԱՆԴԱՎԱՌՈՒԻ՞Լ, ԹԷ ՏԷՐ ԸԼԼԱԼ ԵՒ ՀԶՕՐԱՑՄԱՆ ԾԱՌԱՅ Շարունակութիւն էջ 7-էն

անոնց մասին, որոնք խումբերով, առանձին, ընտանիքներ եւ գերդաստաններ, կ’իջեւանին Եւրոպական ոստաններ, Ամերիկաներ, մինչեւ Ովկիանիա եւ Չինաստան: Ազգաշէն գաղափարախօսութիւնը խօսքէն անդին գործի պէտք է վերածուէր, ազգային իրաւութեամբ, փոխան մարդորսական ճապկումներու: Ազգը կը գտնուի շեղբի վրայ, որուն մէկ կողմը կայ հայրենիքը եւ միւս կողմը անհետացման դատապարտուած սփիւռքը, ինչ ալ ըլլան տեսական մարզանքները, որոնք կը թարգմանուին գունաւոր բացասականութիւններով՝ պատմութեան շարունակութեան տեսանկիւնէ: Իսրայէլ պատերազմական կացութեան մէջ երկիր է: Ամէն տարի թիւեր կը հրապարակուին բարօր երկիրներէ Իսրայէլ վերադարձողներու, որոնք գիտեն, թէ ո՛ւր կ’երթան: Ո՞վ այս ուղիղ ազգային գաղափարախօսութիւնը պիտի ներշնչէ ազգի աւելի կէս թէական համրան-

քին, գիտնալով որ վաղը միշտ ուշ է: Ինչ որ կ’ըսեմ, օրը օրին ապրելու եւ եսական շահախնդրութիւններէ տարբեր մակարդակ կ’ենթադրէ, որ պատմութեան բովէն անցած ազգն է, ազգի հայրենատէր անդամներ, ոչ խելքաբաշխութեամբ զուարճացող զբօսաշրջիկներ: Ազգը քնախտէն արթնցնող եւ զայն ոտքի կանգնեցնող ղեկավարութիւն կը փնտռուի: Յիշե՞նք կրկին զօրավար Շարլ տը Կոլը, Մահաթմա Կանտին, Նելսըն Մանտելան: Հայրենիքը կը տեւէ հայրենատէր ժողովուրդով, ոչ եւրոպական կամ ամերիկեան մեծ սրահներու մէջ ցուցադրական հոգեպարար հանդիսութիւններով: Անկեղծութեան պահու մը, մեր մաշկէն դուրս գալով, այսքան պարզ ճշմարտութիւն ըսել պարտքն է ամէն կարգի ղեկավարութիւններու եւ այդ ցանկութիւնը ունեցողներու: Իսկ եթէ խցուած ականջներ կան, անհաճոյակատար յանդգնութիւն պէտք է ունենալ հարցնելու, թէ ո՞վ, որոնք եւ ինչպէս խցած են այդ ականջները:

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 9

ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի հանդիպումները Կիպրոսի մէջ Եռակողմ հանդիպում

Հոկտեմբեր 20-ին Կիպրոսի նախագահի արտերկրեայ եւ հումանիտար հարցերով յանձնակատարի գրասենեակին մէջ տեղի ունեցած է ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի եւ Կիպրոսի նախագահի արտերկրեայ եւ հումանիտար հարցերով յանձնակատար Ֆոթիս Ֆոթիուի միջեւ երկկողմ հանդիպումը: Ներկայ եղած է նաեւ Կիպրոսի ներկայացուցիչներու պալատին մէջ հայ համայնքի պետական ներկայացուցիչ Վարդգէս Մահտեսեանը: Հանդիպման ընթացքին քննարկուած են Յունիս 19ին ՀՀ Սփիւռքի նախարարութեան եւ Կիպրոսի նախագահի արտերկրեայ եւ հումանիտար հարցերով յանձնակատարի գրասենեակի միջեւ ստորագրուած փոխըմբռնման յուշագիրէն բխող համագործակցութեան յետագայ հարցերը եւ ընելիքները: Կողմերը երկուստեք ընդգծեցին Ամերիկայի հայ ազգային կոմիտէի (Արեւելեան տարածաշրջան), Յոյն-ամերիկեան առաջնորդութեան խորհուրդի, Կիպրա-ամերիկեան կազմակերպութիւններու դաշնութեան եւ «Կիպրոսի արդարադատութեան» միջազգային համակարգող խորհուրդի (PSEKA) միջեւ 2016 Ապրիլ 9-ին Նիւ Եորքի մէջ ստորագրուած Փոխըմբռնման յուշագիրի կարեւորութիւնը` նշելով, որ ատոնք լաւ հիմքեր ստեղծած են նաեւ այլ երկիրներու մէջ սփիւռքեան համայքներու միջեւ համագործակցութեան զարգացման առումով:

Հոկտեմբեր 20-ին Կիպրոսի նախագահական նստավայրին մէջ տեղի ունեցած է եռակողմ հանդիպում ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի, Կիպրոսի նախագահի հումանիտար եւ արտերկրեայ հարցերով յանձնակատար Ֆոթիս Ֆոթիուի եւ Յունաստանի Արտաքին Գործոց նախարարի տեղակալ Թէրենս Քուիքի միջեւ: Հանդիպման ընթացքին կողմերը պատրաստակամութիւն յայտնած են` նպաստելու հայկական, կիպրական եւ յունական սփիւռքներու միջեւ կապերու աշխուժացման ու համագործակցութեան սերտացման, որոնք անհրաժեշտութեան պարագային կրնան հանդէս գալ միասնական գործողութիւններով եւ աջակցիլ իրար տարբեր խնդիրներու լուծման գործին մէջ: Հանդիպումէն ետք տեղի ունեցած է մամլոյ ասուլիս։

Հանդիպում ԵԽԽՎ նորընտիր նախագահ Սթելլա Գիրիաքիտիսին հետ

Նախարար Հրանոյշ Յակոբեան Հոկտեմբեր 20-ին Կիպրոսի ներկայացուցիչներու պալատին մէջ հանդիպած է Եւրոպայի խորհուրդի խորհրդարանական վեհաժողովի նորընտիր նախագահ Սթելլա Գիրիաքիտիսին: Կարճատեւ հանդիպման ընթացքին նախարար Հրանոյշ Յակոբեան շնորհաւորած է Սթելլա Գիրիաքիտիսը ԵԽԽՎ նախագահի պատասխանատու Շարունակութիւնը էջ 10

Էջ 10

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի հանդիպումները Կիպրոսի մէջ Շարունակութիւն էջ 9-էն

պաշտօնը ստանձնելու առթիւ եւ ԵԽԽՎ նորընտիր նախագահին հետ քննարկած է Եւրոխորհրդարանին մէջ արդիւնաւէտ համագործակցութեան հետ կապուած հարցեր:

Կիպրոսի հումանիտար եւ արտերկրեայ հարցերով նախագահի յանձնակատարի գրասենեակի միջեւ ստորագրուած յուշագիրը:

Հրանոյշ Յակոբեանի այցելութիւնը Կիպրոսի Ռազմական յուշահամալիր

Աւելցնենք, որ Հոկտեմբեր 10-ին ԵԽԽՎ պատուիրակները ձայներու մեծամասնութեամբ Կիպրոսի ներկայացուցիչ Սթելլա Գիրիաքիտիսը ընտրած են Վեհաժողովի նախագահ:

Հրանոյշ Յակոբեան հանդիպած է Կիպրոսի Հոգեւոր առաջնորդին հետ

Հոկտեմբեր 20-ին ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի գլխաւորած պատուիրակութիւնը, Կիպրոսի նախագահի արտերկրեայ եւ հումանիտար հարցերով յանձնակատար Ֆոթիս Ֆոթիուի ուղեկցութեամբ այցելած է «Makedonitissa» ռազմական յուշահամալիր: ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի գլխաւորած պատուիրակութիւնը, որուն կազմին մէջ էր նաեւ Կիպրոսի ներկայացուցիչներու պալատի հայ համայնքի պետական ներկայացուցիչ Վարդգէս Մահտեսեանը, Կիպրոսի նախագահի արտերկրեայ եւ հումանիտար հարցերով յանձնակատար Ֆոթիս Ֆոթիուի ուղեկցութեամբ Հոկտեմբեր 20-ին այցելած է Կիպրոսի հոգեւոր առաջնորդ արքեպիսկոպոս Խրիսոսթոմոս Երկրորդի նստավայր, ուր տեղի ունեցած է հանդիպում արքեպիոսկոպոսին հետ: Հանդիպման ընթացքին կարեւոր համարուած է հայկիպրական յարաբերութիւններու զարգացման եւ սփիւռքի հարցերու շուրջ համագործակցութեան ուղղութեամբ ՀՀ Սփիւռքի նախարարութեան եւ

Հրանոյշ Յակոբեան եւ Ֆոթիս Ֆոթիու ծաղկեպսակ տեղադրած են յունական եւ կիպական զոհերու յիշատակը յաւերժացնող յուշակոթողին եւ յարգանքի տուրք մատուցած զոհերու յիշատակին:

ՀՀ Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի այցը Կիպրոսի Ազգային Առաջնորդարան Ուրբաթ, 20 Հոկտեմբեր 2017-ի երեկոյեան, Ազգային Առաջնորդարան այցելեց իր պատուիրակութեամբ Հայաստանի Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեան: Առաջնորդարանի մուտքին նախարարը դիմաւորուեցաւ Թեմի Կաթողիկոսական Փոխանորդ՝Տ. Խորէն արք. Տողրամաճեանի եւ Պետական ներկայացուցիչ՝ Վարդգէս Մահտեսեանի կողմէ, որոնք ուղղուեցան դահլիճ, ուր ներկայ էին Թեմի կրօնական դասն ու երեսփոխաններ, Ազգային վարչութեան ատենապետ եւ անդամներ, կառոյցներու, կուսակցութեանց, բարեսիրական, մշակութային, մարզական միութիւններու ներկայացուցիչներ եւ անդամներ, կրթական հաստատութեան պատասխանատուներ, թերթերու խմբագիրներ եւ հրաւիրեալներ։

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 11

«ԱՅԳ» Առցանց Ձայնասփիւռի Հիմնադիր-Ղեկավարը Պարգեւատրուեցաւ Սփիւռքի Նախարարութեան «Մայրենիի Դեսպան» Մետալով

Սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեան բարձր կը գնահատէ մամուլի դերը Հայրենիք-Սփիւռք կապերու ամրապնդման գործին մէջ: Այս մասին նախարարը խօսեցաւ Արաբական Միացեալ Էմիրութիւն-

ներու մէջ գործող հայկական «Այգ» առցանց ձայնասփիւռի հիմնադիրղեկավար Շաքէ Մանկասարեանին շնորհած «Մայրենիի դեսպան» մետալի յանձնման արարողութեան ժամանակ: Շնորհակալութիւն յայտնելով Շաքէ Մանկասարեանին կատարած մեծածաւալ հայապահպան աշխատանքին համար` նախարար Յակոբեան յոյս յայտնեց, որ այդ աշխատանքը շարունակական կ’ըլլայ եւ նոր շունչ կը հաղորդէ հայապահպանութեան ոչ միայն ԱՄԷ-ի մէջ, այլեւ բոլոր այն հայկական համայնքներուն մէջ, ուր կը հնչէ «Այգ»-ը:

ԿՈՎԿԱՍԻ ՍԵՒ ԱՅԳԻՆ.

CNN GREEK-Ի ՖԻԼՄԸ ԱՐՑԱԽԻ ՄԱՍԻՆ նեանի, ՀՀ պաշտպանութեան նախարար Վիգէն Սարգսեանի հետ, որոնց հետ քննարկեցինք այս բարդ հակամարտութեան երեւոյթները»,- նշած է հեղինակը: Լրագրողը նաեւ որոշ տուեալներ ներկայացուցած է Լեռնային Ղարաբաղի մասին։ Մասնաւորապէս, նշած է, որ Իոսիֆ Ստալինի որոշումով Լեռնային Ղարաբաղը ընդգրկուեցաւ Ատրպէյճանական խորհրդային հանրապետութեան կազմին, թէեւ ԼՂ բնակիչներու գերակշռող մեծամասնութիւնը հայեր էին:

CNN-ի յունական բաժինը ֆիլմ մը պատրաստած է Արցախի մասին: Ֆիլմի հեղինակ Մարիա Քարխիլաքին այցելած է Արցախ ու զրուցած Արցախի Հանրապետութեան ղեկավարներու, ինչպէս նաեւ բնակիչներուն հետ: Լրագրողը, մասնաւորապէս, նշած է, որ Լեռնային Ղարաբաղը այսօր կը գտնուի պատերազմի ու խաղաղութեան միջեւ: Իր խօսքով՝ այսօր Ղարաբաղի շատ տարածքներ ականապատուած են, եւ տեղի կ’ունենան յաճախ մահուան դէպքեր: «Մարտակերտի շրջանի սահմանագիծին, մենք տեսանք երիտասարդ զինուորներու, հազիւ 20 տարեկան, զրուցեցինք իրենց հրամանատարներու հետ: Նաեւ հանդիպեցանք ԼՂՀ նախագահ Բակօ Սահակեանի, ԱԺ նախագահ Աշոտ Ղուլեանի, պաշտպանութեան նախարար Լեւոն Մնացակա-

Ֆիլմին մէջ նշուած է, որ 1994 թուականէն ի վեր հակամարտութիւնը «սառեցուած» կը կոչուի, սակայն 2016-ին տեղի ունեցաւ հրադադարի հաստատման ժամանակէն ի վեր ամենամեծ զինուած բախումը, ինչը յիշեցուց, որ չլուծուած հակամարտութիւնները վտանգաւոր են: Նշենք, որ CNN-ի լրագրող Մարիա Քարխիլաքին Հայաստան եւ Արցախ այցելեց «Հայաստանի եւրոպացի բարեկամներ» միջազգային հասարակական կազմակերպութեան հրաւէրով: Ֆիլմը տեսնելու համար սեղմեցէք։ www.cnn.gr/nagorno-karabakh/

Էջ 12

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Անձինք Նուիրեալք – Ա.

Հաուըրտ Գարակէօզեան Հաստատութեան 96-ամեակին առթիւ Միհրան, Զապէլ, Լէյլա Գարակէօզեաններ՝ բարեգործութիւնը կու գայ իրենց արմատներէն ՆՈՒԱՐԴ ՄԱՏՈՅԵԱՆ-ՏԱՐԱԳՃԵԱՆ «Զարթօնք»-ի Երէց Աշխատակից Երբեմն կը զարմանանք, թէ ինչպէս մարդկային միտքը, մարդկային երեւակայութեան թռիչքը, ընդունակ է հասնելու մարդոց հոգիին խորքը, տեսնելու հոն պահուած ու նստուածք տուած մարդկային այնպիսի հոգեր, ցաւեր ու յոյզեր, որ խլած է իրենց կենսունակութիւնը։ Բնատուր յատկութիւն մը, որով օժտուած են մարդասէրի իտէալներով ու սկզբունքներով առաջնորդուող, անձնուրաց նուիրումով համակուած մեծ հոգիները։ Անոնք, որոնք մարդկային հոգիի անսահմանութեան մէջ կրնան գտնել ուրիշներու համար աննշմարելի գեղեցկութիւններ, որ մարդոց կ’առաջնորդէ դէպի բարին ու գեղեցիկը, արմատական փոփոխութիւն մը ներմուծելով իրենց զգացումներուն եւ հոգեբանութեան մէջ։ Այդ մարդիկը կ’ըլլան խոնարհ ու համեստ, փառք ու պատիւ չեն փնտռեր, հեռու կը մնան ձեւականութենէն։ Նոյնիսկ անոնք, երբ հեռանան այս աշխարհէն, իրենց փառաւոր անցեալն ու նուիրական աշխատանքը չի մոռցուիր երբեք։ Պատմութիւնն է, որ կը յիշեցնէ իրենց կատարած գործին ու վաստակին ճիշդ արժեւորումը։ Եթէ հայ ժողովուրդը ընդունակ է ծնելու հայրենիքի պաշտպան ազգային հերոսներ, նոյնպէս կարող է ծնունդ տալ մարդկային վեհ սկզբունքներով եւ վսեմ յատկութիւններով օժտուած, մեծահոգի հայորդիներու։ Անոնք, որոնք հայ ժողովուրդի եղերական օրերուն հիմնեցին բարեսիրական հաստատութիւններ, անոնք նախախնամական դեր կատարեցին հայ կեանքէն ներս։ Այն օրերուն, երբ գոյապայքար մղող հայ ժողովուրդին համար ամենէն կենսական հարցն էր՝ պահպանել իր ֆիզիքական գոյութիւնն ու հաստատել իր ինքնութիւնը։ Ազգային սրբազան այս առաքելութիւնը կատարելու ճիգ չխնայեցին Պօղոս Նուպարներ, Կիւլպէնկեաններ ու Միհրան Գարակէօզեաններ, որոնք թուրքի եաթաղանէն եւ անապատի սարսափէն վերապրած հողմացրիւ հայ բեկորներուն, շուարած ու ահաբեկ բազմութիւններուն, ցնցոտապատ որբերուն ու կիսաքաղց գաղթական հայ զանգուածներուն, լուսաւոր կեանքի, կամքի ու տեսիլքի տարրեր հայթայթեցին։ Մեծահոգի ազնուական հայեր, որոնք ակնածանքի

Գարակէօզեան ընտանիք Միհրան, Զապէլ, Լէյլա եւ Հաուըրտ եւ հիացմունքի մշտական աղբիւր դարձան իրերայաջորդ սերունդներուն համար։ Միհրան Գարակէօզեան Կ. Պոլսոյ ազնուատոհմ ընտանիքի շառաւիղներէն՝ նախահայրերը 1854-56 թուականներուն առեւտրական փոխյարաբերութիւններ մշակած էին Արեւմտեան Եւրոպայի անգլիական եւ ֆրանսական ընկերութիւններու հետ։ Հազիւ վեց ամսական երախայ, կը կորսնցնէ հայրը։ Միհրան եւ չորս տարեկան եղբայրը՝ Արշակ (յետագային ՀԲԸՄ-ի նախագահ) հասակ կ՝առնեն բարեպաշտ մօր ներշնչումներով։ Մայրը իր զաւակներուն մէջ կրցաւ սերմանել Քրիստոնէական հաւատքի սէրը, իրենց մէջ արթնցնելով մարդասիրութեան ու ազգասիրութեան վեհ զգացումներ։ Այլ կերպ չէր կրնար ըլլալ ազնուահոգի մօր զաւակը։ Ամէն Կիրակի փոքրիկ Միհրանը, երբ մօրը հետ եկեղեցի կ՝երթար, դուրս ելած ատեն իր օրապահիկը կը բաժնէր շրջափակին մէջ նստած աղքատներուն։ Մանուկը մօրմէն ժառանգած էր գթասիրտ ու բարեգութ ոգին։ Շարունակութիւնը էջ 13

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 13

Հաուըրտ Գարակէօզեան Հաստատութեան 96-ամեակին առթիւ

Շարունակութիւն էջ 12-էն

Իր մտաւոր ունակութիւններն ու կարողութիւնները կը զարգանային Կ. Պոլսոյ Ռոպերթ գոլէճի մէջ։ Յետագային, Միհրան Գարակէօզեանի ժառանգած մարդկային վսեմ յատկութիւնը կը դրսեւորուէր իր կատարած բարեգործութեամբ։ Երբ 1921-ին, կեանքի կը կոչուէր Հաուըրտ Գարակէօզեան Բարեսիրական Հաստատութիւնը ի յիշատակ իրենց վաղամեռիկ զաւկին՝ Հաուըրտի։ Ազնիւ ու տխրամած ծնողներուն՝ Միհրան եւ Զապէլ Գարակէօզեաններու հոգիներուն համար մշտանորոգ այս ուխտը դարձաւ ցաւի ու մորմոքի սպեղանի։ Անոնք իրենց զաւկի ցաւէն զօրութիւն առնելով, կ’ուխտեն մարդոց սրտերուն մէջ զօրացնել բարիին յաւերժացման հաւատքը։ Որդեկորոյս ծնողներուն ցաւին ընդմէջէն ծնունդ առած այս Հիմնարկը, իր գործունէութեան դաշտը կը սկսի Կ. Պոլիսէն, հիմնելով որբանոց Տուն մը, խնամելու անտուն ու անապաստան մնացած հայ մանուկները։ Ապա գործունէութիւնը կը շարունակէ Փարիզի մօտ դղեակի մը մէջ, ուր Գարակէօզեան ամոլը մեծ հոգատարութեամբ կը խնամէ հայ որբերը մինչեւ 1936թ.։ Այնուհետեւ կ’անցնի Աթէնք։ Իսկ երբ 1939-ին Ալեքսանտրէթի Սանճաքը կը յանձ-

նուի թուրքերուն, հայ գաղթականներու նոր հոսքը կը հասնի Հալէպ եւ Պէյրութ։ Միհրան Գարակէօզեան անմիջապէս օգնութեան կը փութայ հայ ընտանիքներուն։ Հալէպի մէջ սկզբնական շրջանին 1940-ին, հաստատութեան գործունէութիւնը կը սահմանուի Սանճաքէն բռնագաղթուած հայ ընտանիքներուն ու սննդակարօտ դպրոցական աշակերտներուն ճաշի մատակարարումով։ Այդպիսոի ծրագրի մը դիմումը կատարած էր այդ օրերուն Ալթունեան հիւանդանոցի հիմնադիր մեծահամբաւ անուանի բժիշկ՝ Ասատուր Ալթունեանի անգլիացի տիկինը։ 1948-ին ընդառաջելով Բերիոյ Թեմի Առաջնորդ՝ Զարեհ եպս. Փայասլեանի առաջարկին, Հաստատութիւնը կը հիմնէ մանկախնամ կեդրոն մը ստանձնելու հայ մանուկներուն առողջապահական հոգատարութիւնը, հայեցի դաստիարակութեամբ առողջ սերունդներ պատրաստելու համար։ Յետագայ տարիներուն հաստատութիւնը լայն գործունէութիւն կը ծաւալէ Սուրիոյ տարածքին հայահոծ շրջաններու մէջ՝ Հալէպէն, Գամիշլի, Տերիք Հասաքէ, Ռաս Ալայն, Լաթաքիա եւ Քեսապ։ Հաստատութեան ազգանուէր ծառայութիւնը նպատակաուղղուած էր բարելաւելու բռնագաղթուած Շարունակութիւնը էջ 14

Էջ 14

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հաուըրտ Գարակէօզեան Հաստատութեան 96-ամեակին առթիւ Շարունակութիւն էջ 13-էն

հայերուն կեանքի պայմանները, օգտակար հանդիսանալով կարօտեալ ընտանիքներուն։ Հիանալի էր մարդասիրութեան սկզբունքներով առաջնորդուող հայուն՝ Միհրան Գարակէօզեանի ազգապահպանման, հայութեան վերականգնումի գործին ցուցաբերած հիանալի նուիրումն ու անխոնջ կորովը։ Ազգային բարերարը լաւ ըմբռնած էր հայութեան իրավիճակը։ Հայ ժողովուրդի զաւակներուն բարօրութեան իր ընծայած նախանձախնդրութիւնը, հաւասար է ջերմ ու խոր ազգասիրութեան։ Այդ օրերուն, Հաստատութեան գործունէութիւնը տնօրինելու կոչուած էին բարերարին մերձաւոր հարազատներէն՝ Նուպար եւ Անահիտ Դաւիթեաններ։ Իր պաշտօնավարութեան ընթացքին Նուպար Դաւիթեան գնահատելի նախաձեռնութիւնը ունեցաւ գրի առնելու Գարակէօզեանի գործունէութեան առաջին յիսուն տարիներու համապարփակ պատմութիւնը, երկու անտիպ հատորներու մէջ։ The Story of The Howard Karagheusian Philanthropic Venture, 1921 - 1971 the first 50 years by Noubar K. Tavitian, (Director 1922 - 1974). “If the grain dies, it bringeth forth much fruit.” (St. John 12.24): Յիշատակներու վաւերական արժէք ներկայացնող երկարաշունչ այս ժողովածուները, պարզ ու բովանդակալից ոճով կը ներկայացնեն Գարակէօզեան ընտանիքի պատմութիւնը, հաստատութեան գործունէութիւնը՝ Պոլիսէն Ֆրանսա Աթէնք, մինչեւ Սուրիա Լիբանան, ուր կը գտնենք հայ կեանքի մասին մանրամասն տեղեկութիւններ՝ վաւերական փաստերով ու թուականներով։ Հոն ամփոփուած է ամբողջ ժամանակաշրջանի մը պատմութիւնը, իր բազմակողմանի երանգներով։ Ծաւալուն աշխատանք մը, գրի առնուած է հաւատարմօրէն, պատմական իրադարձութիւններու արժէքաւոր ժառանգութեամբ, որ կը մնայ որպէս ժամանակի պատմահասարակական ճշմարիտ վաւերաթուղթ, Սփիւռքի պատմութեան բերելով իր իւրայատուկ շեշտը։ Գրողին շօշափած նիւթերը եղած են Գարակէօզեան հաստատութեան հետաքրքրութիւններուն ու մտահոգութիւններուն գլխաւոր առանցքը, եւ միաժամանակ կը բացայայտեն հայութեան այդ օրերու հասարակական կեանքին ծալքերն ու տիրող իրավիճակը։ Նուպար Դաւիթեան վաւերագրական աշխատութիւնը կը նկարագրէ իրականութիւն մը, որ հարազատ պատկերն է յետ եղեռնեան սերունդին։ Սերունդ մը, որ կը ձգտէր հաստատել իր ազգային դիմագիծն ու ինքնութիւնը հիւրընկալ երկիրներու մէջ։ Հեղինակը ստոյգ փաստերու եւ դէպքերու հմուտ շարադրանքով, կրցած է նրբօրէն իմաստաւորել ժամանակաշրջանի դէպքերն ու եղելութիւնները։

Ամէն դարաշրջան ունի իր իւրայատկութիւնը։ Մեր դարու բնորոշ յատկութիւնը շտապելն է, չի սիրեր խորանալ հարցերու մէջ։ Ոչ ոքի միտքէն կ’անցնի քրքրել արխիւները՝ անցնող տասնամեակներու պատմութիւնը, անյայտ նիւթեր յայտնաբերելու համար։ Որովհետեւ յայտնաբերուած ու շրջանառութեան մէջ դրուած նիւթերը ընդհանրացնելը աւելի դիւրին է, եւ աւելի ձեռնտու։ Սակայն չմոռնանք, որ անցեալը ժամանակի հասարակական կեանքի անցքերուն եւ անձերուն վրայ լոյս սփռող թանկագին վաւերագիրներու ճոխ մթերանոց մըն է։ Այդ արխիւներուն մէջ յիշուած դէպքերն ու իրողութիւնները կ’արտայայտեն արտաքնապէս աննկատ թուացող բնաւորութեան այնպիսի ազնիւ գիծեր ու յատկութիւններ, որ կ’ամբողջացնեն պատմական անձնաւորութիւններու դիմագիծերը։ Հոն կը տեսնենք, ազգանուէր բարերարը որքան հաւատք, սէր ու գուրգուրանք իր հոգիէն բաշխած է հայ մանուկներուն։ Երբ կը կարդանք Լէյլայի յղած հեռագիրը Նուպար Դաւիթեանին՝ Հայրս մահամերձ է, Հալէպի եւ Պէյրութի երախաները թող աղօթեն իրեն համար։“Father is dying” ask children Aleppo and Beirut pray for him” (page 438). Ազնուական հայորդին՝ Միհրան Գարակէօզեան 1948-ի Հոկտեմբերին, երբ կը հեռանար կեանքէն, իր ետին կը թողուր կարեւոր աւանդ մը քաջ հաւատալով, որ իր ցանած սերմերը պիտի ուռճանային իր արժանաւոր դստեր՝ Լէյլայի ջանքերով ու բեղուն գործունէութեամբ։

Հալէպ

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

President Serzh Sargsyan meets with President Ram Nath Kovind of India

Էջ 15

Charles Aznavour Honored with Raoul Wallenberg Award in Israel

On Friday November 3, President Serzh Sargsyan met with President of the Republic of India Shri Ram Nath Kovind in New Delhi.

Thankful for the high-level welcome shown to the Armenian delegation in India, President Sargsyan once again congratulated Ram Nath Kovind on his being elected as President of India, wishing him ever new achievements in his responsible mission aimed at ensuring India’s prosperity and the well-being of the people of India.

Serzh Sargsyan expressed confidence that the meeting with President Kovind would give new impetus to the strengthening of friendship between the Armenian and Indian peoples and the further development of relations between the two countries. The President of Armenia described the World Food Forum and the concurrent exhibition in India as quite impressive, noting that the official delegation of Armenia had attended the opening of the exhibition.

President Sargsyan spoke with satisfaction about the productive meetings held with Prime Minister Modi and Vice President Naidu on the sidelines of his working visit to India, during which ways of strengthening and deepening the Armenian-Indian friendly relations at the inter-parliamentary and intergovernmental levels were discussed.

Touching upon the Armenian-Indian centuries-old friendship, Serzh Sargsyan pointed out that there are numerous references to close relations between the two nations in the works of historians. Many sources claim that Armenian and Indian merchants established strong ties of cooperation as early as in the first millennium. President Sargsyan said it was not accidental that a considerable number of Armenian communities had been formed in a number of major Indian cities since the 16th century, which used to play an active role in India’s social, political, economic and cultural life.

Evoking the Armenian community in Calcutta alone, Cont. on page 18

TEL AVIV — French Armenian singing legend Charles Aznavour was honored in Israel on Thursday for his family’s efforts to protect Jews and others persecuted by the Nazis during World War II. The 93-year-old known as France’s Frank Sinatra still performs and is due to give a concert in Tel Aviv on Saturday.

He received the honor from Israeli President Reuven Rivlin, who spoke of his love of Aznavour’s music, saying “La Boheme” was his favorite song.

Rivlin presented him with The Raoul Wallenberg Award, named for the Swedish diplomat who helped thousands of Jews flee Nazi-controlled Hungary during World War II. Aznavour’s family “hid a number of people who were persecuted by the Nazis, while Charles and his sister Aida were involved in rescue activities”, Rivlin’s office said in a statement.

The International Raoul Wallenberg Foundation, based in New York, presents the award and Aznavour chose to receive it in Israel, it said.

Aznavour, who was born in Paris, spoke of his Armenian origins on Thursday, referring to the Armenian Genocide in 1915 under the Ottoman Empire and the Holocaust. His parents fled to France to escape the massacres.

“We have so many things in common, the Jews and the Armenians, in misfortune, in happiness, in work, in music, in the arts and in the ease of learning different languages and becoming important people in the countries where they have been received,” he said.

Aznavour’s hits have included “She”, “Hier Encore” and “La Mamma”.

He is also credited in more than 60 movies, defying detractors who pointed to his unconventional looks to become one of France’s most iconic singers.

Էջ 16

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Defence minister attends ZAR Training Centre initiation ceremony

Armenian Defence Minister, US Chargé d'Affaires Rafik Mansour and Deputy Director of the US European Command’s Planning and Policy Directorate, Brig. Gen. Daune Deskins, took part in the opening ceremony of the ZAR Training Centre on October 31.

The construction of the centre was co-funded by the US. Minister Sargsyan pointed out in his speech that the newly opened centre is a token of close ArmenianAmerican cooperation. He said he was confident that ZAR will further develop in the years to come: a plan to create a centre for harmonization and capacity building for peacekeeping forces in this facility is under discussion.

“There are just a few areas in military where humanity and peace are as closely associated with the military as in peacekeeping activities,” Sargsyan said. “The greatest achievement of the international community is that peacekeeping has become a serious tool for helping out the international community and seeking joint solutions in the most endangered regions and continents. We are proud of ourselves as a nation that has been able to bring their modest contribution to international peacekeeping missions for several years now.”

Chargé d'Affaires Mansour pointed out that the program one of the manifestations of the years-long Armenian-American friendship, adding that the military cooperation and the ties formed on the basis of trust between the two defence bodies are the cornerstones of the bilateral relations.

“Armenia should be proud of its contribution to international peacekeeping operations,” he said. “The presence of Armenian troops in such areas as Afghanistan, Kosovo and Lebanon shows Armenia's commitment to making the world safer. With the rebuilding of this centre, the US government is supporting the efforts of the Armenian Ministry of Defence to increase readiness which will have a visible impact on the peacekeeping capabilities of peacekeeping missions around the world.”

The ZAR Training Centre is the main training division of the Armenian Defence Ministry’s peacekeeping brigade where the peacekeeping forces carry out their training and drills.

The renovation of centre will be carried out in several stages. The three-storey building was completely renovated in the first stage. During the next stages of the construction, barracks and cafeterias will be built.

The Armenian Ministry of Defence funds the gas supply, water supply as well as the reconstruction of the energy system and the construction of the sewer and a septic well.

Armenia official: No problems in signing new agreement with EU

YEREVAN, News.am. – There are no problems with signing of the new Armenia-European Union (EU) agreement.

Deputy Foreign Minister Shavarsh Kocharyan on Friday stated about the aforesaid at the National Assembly standing committees’ debates on the draft of the 2018 State Budget of Armenia.

He assured that the Ministry of Foreign Affairs (MFA) of Armenia sees no obstacles on the road to authorizing this document.

The Armenia-EU Comprehensive and Enhanced Partnership Agreement is slated for signing at the Eastern Partnership summit to be convened on November 24, in Brussels.

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Hamshen Couple Arrested in Turkey for Being Armenian

Էջ 17

CNN Greece prepares report on Karabakh

8-Year-Old Daughter Left Without Parents

HOPA, Turkey – A Hamshen Armenian husband and wife have been arrested by Turkish authorities within two days of each other for being Armenian. As a result of the arrest, their eight-year-old daughter Arev, who witnessed her parents being hauled away, is now alone.

According to Turkish media, Cemil Aksu was arrested Wednesday while Nurcan Vayic was arrested two days prior during when Turkish police raided their house in the middle of the night.

Vayic has already been convicted and sentenced to three months imprisonment for her anti-government writings online while the husband has not been charged yet. Aksu and Vayic were both bloggers who actively criticize the Turkish government.

Vayic has extensively written about the growing fascism in Turkish government, which has recently called for persecution of the people of Hamshen. Her friends are convinced that her arrest was a direct result of an organized plot against her.

The town of Hopa, in the Hamshen region of Turkey is 11 miles from the Georgian border near Javakhk.

Armenian Genocide memorial desecrated in France’s Vienne PanARMENIAN – A memorial erected in the French town of Vienne to pay tribute to the victims of the Armenian Genocide was desecrated Saturday, November 4, French media and several Twitter users reported.

The Coordination Council of the Armenian Organizations of France (CCAF) denounced “with the greatest firmness the profanation” and said that “the insulting stains covering the monument constitute a new attack on the human dignity and the memory the victims”.

Meanwhile, Vienne County Councilor Erwann Binet

CNN Greece has aired a documentary on the Republic of Artsakh (Nagorno-Karabakh Republic/NKR), and its conflict with Azerbaijan.

The maker of this report, Maria Karchilaki, visited the NKR Defense Army positions, and spoke with the leaders and ordinary residents of Artsakh.

In particular, the Greek journalist noted that NagornoKarabakh is between war and peace.

Also, she stressed that by the decision of Soviet leader Joseph Stalin, Nagorno-Karabakh was annexed to the Azerbaijan SSR, albeit most of Karabakh’s inhabitants were Armenians.

In addition, the documentary states that although the Karabakh conflict is considered “frozen” ever since the ceasefire agreement in 1994, the biggest armed clash since the establishment of this truce took place in 2016, and this reminded that unresolved conflicts are perilous.

Click the below link for the video www.youtube.com/watch?v=HH3iERuKHUM was one of the firsts to react on social networks, saying he was “shocked and dismayed”.

This new attack comes as France has no legal means to penalize the deniers of Armenian Genocide.

Some three dozen countries, hundreds of local government bodies and international organizations have so far recognized the killings of 1.5 million Armenian in the Ottoman Empire as genocide. Turkey denies to this day.

Էջ 18

Հայ Կեանք

New York’s Metropolitan Museum of Art to host exhibition dedicated to Armenian culture

Panorama.am —The Metropolitan Museum of Art in New York, one of the world’s prestigious cultural centers, will host an exclusive exhibition presenting the historical and cultural heritage of the Armenian people in the 4th-17th centuries. The opening of the exhibition is scheduled for Armenia’s Independence Day on September 21, 2018.

Hayern Aysor, citing Asbarez Daily, reports that on October 22, facilitator of the Byzantine Section of the Department of Medieval Arts and Monasteries of the Metropolitan Museum of Art Helen Evans provided details about the exhibition at Ararat Eskijian Museum.

“The exhibition will present the history and culture of the Armenian people starting from the early Middle Age and ending with the 17th century, including the adoption of Christianity, the Armenian alphabet created by Mesrop Mashtots and its impact, samples from the years of the Armenian Kingdom of Cilicia, manuscripts of different centuries and the first print books in Armenian,” Helen Evans informed.

The exhibition will mainly feature samples from the Museum of the Mother See of Holy Etchmiadzin, the Mesrop Mashtots Institute of Ancient ManuscriptsMatenadaran and the History Museum, certain treasures of Armenian medieval culture kept at the St. Hakobyants Armenian Church of Jerusalem, the Catholicosate of the Great House of Cilicia and the Mekhitarist Congregation. The Calouste Gulbenkian Foundation and certain non-Armenian sources will also provide samples.

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

President Serzh Sargsyan meets with President Ram Nath Kovind of India Cont. from page 15

Serzh Sargsyan noted that in the 17-19th centuries it was very viable and played a key social and political role not only in India, but also in the public life of all Armenians. In that context, President Sargsyan made a point of Azdarar, the first Armenian printed magazine published in Madras as early as in 1794, as well as a book authored by Hakob Shahamiryan, Vorokait Parats (Snare of Glory), that was published in 1773, and which outlined the future Constitution of the independent Armenian State.

President Serzh Sargsyan thanked the President and the people of India for their thoughtfulness of the Armenian cultural heritage in India. Noting that tomorrow he was going to visit Taj Mahal, one of the best sights of India in Agra, the President said to be pleased with the fact that Armenian builders, too, participated in the construction of this magnificent monument.

Serzh Sargsyan noted with satisfaction that over the past 25 years since the establishment of diplomatic relations, Armenia and India have managed to translate our peoples’ deeply rooted friendship into strong bonds of interstate partnership.

The President thanked his counterpart for extending congratulations on this remarkable jubilee and expressed the hope that top-level meetings might help tap the huge potential of cooperation between the two nations and outline new vectors of bilateral relations.

In turn, the President of India congratulated his counterpart on steering Armenia successfully from the presidential form of government to the parliamentary form, as well as on the victory of Serzh Sargsyan’s Republic Party in the latest general elections, wishing them every success.

The interlocutors also touched upon regional issues and challenges, including the Nagorno-Karabakh conflict settlement process. President Ram Nath Kovind reaffirmed his country’s position that conflicts should be settled peacefully through dialogue, and went on to underscore that India supports the mediation efforts of the OSCE Minsk Group Co-Chairs.

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 19

Another Parliament Attack Convict Dies in Armenian Jail that Yeghiazarian, an electrician by profession, accidentally electrocuted himself to death while using a heating stove in his cell.

Galstian was found hanged in his Nubarashen prison cell in 2004 just months after an Armenian court sentenced him, the Hunanian brothers and the two other gunmen to life imprisonment. The prison administration claimed that he committed suicide.

YEREVAN (RFE/RL) — A fourth person jailed in connection with a deadly 1999 attack on the Armenian parliament, which plunged the country into a serious political crisis, has died in prison.

The Armenian Justice Ministry said on Friday that, Eduard Grigorian, who was serving a life sentence in Yerevan’s Nubarashen prison, complained of chest pains before being rushed to a nearby hospital and pronounced dead there early in the morning.

Gor Ghlechian, the spokesman for a ministry division managing Armenia’s prisons, told RFE/RL’s Armenian service (Azatutyun.am) that relevant authorities will conduct forensic tests to ascertain the cause of Grigorian’s death.

A doctor by training, Grigorian was one of the five gunmen who burst into the National Assembly and sprayed it with bullets on October 27, 1999. Then Prime Minister Vazgen Sarkisian, parliament speaker Karen Demirchian and six other officials were killed in the shooting spree that thrust Armenia’s government into turmoil.

The gunmen were led by Nairi Hunanian, an obscure former journalist who accused the government of corruption and misrule and called for regime change.

They surrendered to police after overnight negotiations with then President Robert Kocharian.

Several other men were also arrested in the following days. One of them, Norayr Yeghiazarian, was charged with supplying weapons to the armed group, which also comprised Hunanian’s younger brother Karen and uncle Vram Galstian.

Yeghiazarian was found dead in pre-trial detention in 2000. Law-enforcement authorities said at the time

Another man, Hamlet Stepanian, was sentenced in December 2003 to 14 years in prison on charges of helping the gunmen enter the parliament. Stepanian suddenly died in prison in 2010 of what officials called a heart attack.

Those prison deaths fueled more allegations of a highlevel cover-up of the parliament shootings.

Hunanian insisted throughout his marathon trial that he himself had decided to seize the parliament and try to topple the government without anybody’s orders.

But many in Armenia believe that the ringleader and his accomplices had powerful sponsors outside the parliament building.

Ruzan Minasian, a journalist for the “Aravot” daily who covered the parliament attack trial, described Grigorian as the “ideological leader” of Hunanian’s group.

She suggested that the former pediatrician, who died on Friday, could have shed more light on the shootings.

“According to the prosecution, Edik Grigorian’s role was the same as Nairi Hunanian’s,” Minasian said.

“But he looked more composed. You could probably call him their gray cardinal.”

A Facebook account opened in Eduard Grigorian’s name in 2014 promised major “revelations” regarding the October 1999 attack. It was disabled just as mysteriously shortly after attracting Armenian media attention.

“Maybe he wanted to say something,” Minasian told RFE/RL’s Armenian service (Azatutyun.am). “Or maybe he wanted to test our mood. Why not?”

Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com

Էջ 20

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Armenia Fund, Adventist Health Glendale successfully conclude third medical mission to Armenia 2017 as He has the previous two years. And once again, Armenia Fund was our extraordinary partner, as it seamlessly organized logistics, shipped supplies, and hosted our missionaries. Our local mission to ‘live God’s love’ is fulfilled and enlivened through these projects.”

The medical team from Adventist Health Glendale in front of the Noyemberyan Hospital.

Los Angeles and Yerevan, October 16, 2017 — Armenia Fund and Adventist Health Glendale (AHGL) successfully completed their third joint medical mission to Armenia. With more than 50 volunteer medical professionals from Los Angeles, the week-long mission to the Noyemberyan Hospital in Armenia’s northeastern Tavush Region, near the border with Georgia and Azerbaijan, was unprecedented in its scale and scope.

Prior to the start of the mission, an advance team of specialists was sent to the Noyemberyan Hospital to help prepare and optimize its medical infrastructure, ahead of the entire medical team’s arrival. The Noyemberyan Hospital staff assisted the advance team in unpacking and organizing close to four tons of medical and surgical supplies, pharmaceuticals, and equipment for the hospital.

On Saturday, September 16, the entire medical team arrived at the Noyemberyan Hospital, and quickly joined the advance team in putting the final touches to preparations leading to the kickoff of the mission. By the end of Sunday, September 17, the first full day of the mission, the medical team had already operated on 12 patients, back to back — a record number of procedures performed in a single day at a rural hospital in Armenia.

The medical-mission team was joined by six surgery residents in their final year of residency from Yerevan — three general-surgery and three anesthesiology residents. Throughout the mission, the residents assisted, observed, and learned from the AHGL surgery team. For them, it was a truly unique opportunity to work with a highly skilled and experienced team of medical professionals.

“Though I couldn’t participate in the Armenia mission trip this year, I’m extremely proud of our team’s results,” said Kevin Roberts, President and CEO of AHGL. “Every year, this healing ministry gets better and touches more lives in Armenia. God blessed us in

A surgery taking place at the Noyemberyan Hospital with the participation of residents from Yerevan. A total of 78 surgeries were performed in only 5 days.

“For the past 26 years, as the premier development organization working in Armenia and Artsakh, Armenia Fund has been implementing large-scale infrastructure development projects and delivering humanitarian aid,” said Maria Mehranian, President of Armenia Fund. “The medical mission to Noyemberyan, unprecedented in both scale and scope, marks yet another milestone for Armenia Fund, in terms of having successfully implemented the mission for the third year in a row, through its far-reaching partnership with Adventist Health Glendale.”

“In addition to providing critical medical care, we help develop the foundations of healthcare through education, training, and resources to increase life expectancies,” said Arby Nahapetian, MD, SVP, and Chief Medical Officer of the Adventist Health Southern California Network. “To create sustainability and long-term effects, we are establishing a training program for physicians in Armenia to learn in the U.S. under the auspices of AHGL physicians. This is critical for Armenia’s development and future security.”

Ever since the medical mission’s launch in 2015, thousands of patients in Tavush without access to advanced healthcare have been blessed to receive highquality medical services. This year, as in the past, many farmers and agricultural workers suffering from conditions such as hernia have been able to return to work, thanks to surgeries performed by AHGL surgeons.

It is a humbling privilege to be in a group of such extraordinary professionals,” said Vahan Cepkinian, an orthopedic surgeon. “We’re talking about individuals Cont. on page 21

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 21

Armenia Fund, Adventist Health Glendale successfully conclude third medical mission to Armenia Cont. from page 20

“who brought their unique talents and skills halfway around the world, extended themselves by taking on roles and tasks they were not used to, and took time away from their families who missed them dearly… All this to take care of thousands of people they did not know, to bring hope and calm to a group of people who desperately needed to be soothed and healed.

These medical professionals fulfilled their mission driven by an innate desire to ease the suffering of their fellow men and women — to let them know that their troubles matter and can be fixed — and asking for nothing in return, except for the opportunity to do it again!” Dr. Cepkinian ran a very busy orthopedic clinic as part of the medical mission to the Noyemberyan Hospital, performing a total of more than 215 orthopedic interventions as well as surgeries.

AHGL Pediatrician Dr. Vigen Zargarian examining young patients at the pediatric department.

During the medical mission, 78 patients were operated on in a matter of five days. The procedures included gallbladder removals, advanced hernia repairs, and removal of lumps, bumps, and tumors.

The primary-care clinic saw 2,015 patients and provided high-quality medications to those with chronic health problems. The clinic team included specialists in cardiology, pulmonology, pediatrics, neurology, pathology, and cytology.

Due to a general lack of specialized medical resources, women’s health in rural Armenia has yet to be addressed adequately. With this in mind, the Armenia Fund-AHGL medical mission also provided on-site Pap smears and breast biopsies to almost 100 women from Noyemberyan and surrounding villages. Pathologists from AHGL worked in the Noyemberyan Hospital’s laboratory, preparing and reading samples, and then having clinicians interpret the results and counsel patients. Each individual series of these steps was completed within only a few hours — something which would have normally taken at least 20-30 days, given

the limited resources of local medical facilities.

Armenia Fund President Maria Mehranian visits the PostOp Unit at the hospital to see patients recovering from their surgeries.

“I was honored and privileged to once again be a part of the mission team from Adventist Health Glendale,” said Suzanne Axt, Director of Perioperative Services at AHGL. “Working in the surgical area, we were able to see our patients go from being anxious and curious before surgery to beaming and appreciative after surgery. Some of the procedures may seem minor to us, but to be able to help our patients feel better, heal, and be able to return to work to support their families is truly rewarding. I was called an ‘angel’ more than once. Those smiles and hugs made the entire trip worthwhile.” Axt was leading the surgical operations during the medical mission — overseeing two operating rooms as well as the pre-operation and postoperation units.

The medical mission was once again an opportunity to not only help boost the Noyemberyan Hospital’s technical infrastructure and capabilities, but also provide training and create a long-term and sustainable legacy of medical excellence at the hospital. Thanks to the mission, not only were patients treated, but also local physicians and surgeons were given the opportunity to be part of a major undertaking for the benefit of their communities.

“It was very difficult to say goodbye to Noyemberyan, but I’m happy to share that our mission was accomplished!” said Ramella Markarian, Vice President of Business Development at AHGL. “Two thousand and fifteen patients were seen by our physicians and over 6,000 medical services were provided. These included ancillary-care services such as EKGs, blood-pressure and cholesterol checks, ultrasounds, X-rays, orthopedic injections, and biopsies; and specialty consultation, treatments, and surgeries encompassing pediatry, neurology, pulmonology, cardiology, oncology, gynecology, orthopedics, and other fields. Most importantly, however, the people of Noyemberyan appreciated the kind, loving care as well as the new hope which our team brings them every year.”

Էջ 22

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

“Micki: An Armenian Hero” Documentary to Air on November 16 AGBU Statement in Support of the Republic of Armenia Domestic Violence Legislation The Armenian General Benevolent Union strongly supports legislation to criminalize domestic violence in the Republic of Armenia and to provide support for victims across the nation.

Freedom from abuse is a fundamental human right to which a person is inherently entitled regardless of their nation, location, language, religion, ethnic origin or any other status. Violence in the home cannot be tolerated in any modern society. Strong families are the foundation of Armenian society and women are at the heart of families. When a woman’s safety and well-being is threatened, so is the safety and security of her family, her community and ultimately the nation. AGBU joins Armenians across the globe in standing together to enact legislation that speaks to these very values and beliefs.

October 30, 2017 Established in 1906, AGBU (www.agbu.org) is the world's largest non-profit Armenian organization.

Headquartered in New York City, AGBU preserves and promotes the Armenian identity and heritage through educational, cultural and humanitarian programs, annually touching the lives of some 500,000 Armenians around the world.

INDIANA BECOMES 48TH US STATE TO RECOGNIZE THE ARMENIAN GENOCIDE

MANCHESTER — ‘Micki: An Armenian Hero’ a new documentary with Henrikh Mkhitaryan will air on MUTV on Thursday 16 November.

The 60-minute access-all-areas programme will highlight Mkhitaryan’s incredible journey from the streets of his homeland to the highest levels of club football, including the untimely and tragic death of his 33-yearold father, Hamlet, due to a brain tumour.

It was always Henrikh’s dream to follow in his dad’s footsteps by becoming a professional footballer and he realised that in 2006 by appearing for FC Pyunik, aged 17. He then joined Metalurh Donetsk and was made the youngest club captain in their history, before sealing a move to Shakhtar Donetsk.

Four seasons at Shakhtar led to his transfer to Borussia Dortmund and he won plenty of admirers throughout his spell in Germany, including Jose Mourinho, who head-hunted the forward during his first summer in charge of United, leading to Micki’s emergence as a star at Old Trafford.

As the first Armenian to join a Premier League club, Heno – as he is known to friends – has since become known as a major figurehead in the country. To many people, his professionalism and successes represents the ‘new Armenia’ and he is regularly described as ‘The Pride of Armenia’.

Governor Holcomb also declared Nov. 6-12, 2017 as “Armenia Awareness Week” and invited the citizens of Indiana to “duly note this occasion.”

Indiana Governor Eric J. Holcomb issued a powerful proclamation memorializing the Ottoman Turkish Empire’s centrally-planned and executed annihilation of close to three million Armenians, Greeks, Assyrians, and Syriacs, making the Hoosier State the 48th U.S. state to properly recognize and condemn the Armenian Genocide, reported the Armenian National Committee of America-Eastern Region (ANCA-ER).

“We welcome this proclamation by Governor Holcomb, making Indiana the 48th state in the union to officially re-affirm this international crime against humanity,” said ANCA-ER Community Outreach and Communications Director Artur Martirosyan. “This proclamation serves as a reminder not only for the citizens of Indiana, but also for the denialist government of Turkey, which—for over a century—has been trying to hold truth hostage. Such policy is doomed to failure as we stand even stronger today with the people of good conscience in Turkey as well as our coalition partners, who have made this and other similar resolutions and proclamations a reality.”

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 23

Ազատ բեմ

Փոխել, բայց ի՞նչը եւ ե՞րբ ՌՈՒԲԷՆ ՅՈՎԱԿԻՄԵԱՆ «Լաւ երկիր կառուցելու ճանապարհին ենք, եւ մեր անտրամաբանական կեցուածքը պիտի փոխուի»։ Կարէն Կարապետեան Վարչապետ «Ժողովուրդները դատապարտուած են մահուան, երբ ծառայում են գերիշխան ազգերին՝ որպէս պարարտացուցիչ աղբ»։ Ֆրանսական Որեւէ երկիր, պետութիւն, իշխանութիւն կամ շնչող եւ ապրող մի էակ ունենում են ծնունդ եւ աւարտ։ Երբեմն, տեսնելով եղած իրաւական եւ բարոյական կարգավիճակների մակարդակը, խառն եւ յոռի մտքերը մեզ տանում են այն հարցադրմանը, թէ հազարամեակներ գոյատեւած մեր սիրելի երկիրն ու ժողովուրդը արդեօք իրենց աւարտման շրջա՞նն են թեւակոխել, թէ՞ լիովին վերականգնուելու, վերաշինուելու եւ վերամաքրուելու հնարաւորութիւններ ունենք դեռ։ Պիտի խոստովանեմ, որ աշխատում եմ արագօրէն այդ ծանր մտքերը հեռացնել ու յուսալ, որ վերը նշուած մեր գործող վարչապետի խօսքերը սին ու դատարկ չեն եւ կարող են մեր պետական այրերի գործունէութեան բնաբան դառնալ, եթէ վստահ լինենք, որ այդ մտքերի աղբիւրը հռետորաբանութիւնը չէ։ Անհնար է մոռանալ, որ այս տարի արժանի ձեւով տօնեցինք անկախութեան 26-րդ տարեդարձը, իւրաքանչիւր հայ կարող է եւ պէտք հպարտ զգայ այդ տարեդարձի առիթով՝ միաժամանակ իրաւացի կլինի, եթէ հաշուեկշիռ անենք, թէ այդ ժամանակահատուածում արդեօք ամէ՞ն ինչ արել ենք անկախութեան պտուղները պատուարժան կերպով վայելելու, եւ միթէ՞ մեր հայեցի կերպարը ո՛չ միայն չի խամրել, այլ ընդհակառակը զգալի առաջխաղացում է ունեցել։ Ես այն կարծիքի եմ, թէ բազում չեն՝ հայրենաբնակ, թէ սփիւռքի որեւէ անկիւնում բնակուող հայորդիները, որոնք այդ եզրայանգումը ունենան։ Անկախութիւնը՝ հռչակումով չէ, որ ունենում է իր լիարժէք բովանդակութիւնը։ Այն պէտք է առաջին հերթին շահել իրաւական գետնի վրայ, որից յետոյ կերտել կարեւոր եւ անհրաժեշտ հանրային մտածողութիւնը։ Բնակչութեան ուղեղը պէտք է յագեցուած լինի անկախութեան պահանջի գիտակցութեամբ եւ նրան՝ ամէն գնով հասնելու գաղափարախօսութեամբ։ Այդ պայմաններում անկախութիւնը դառնում է անգնահատելի մի եղելութիւն, մի զգացում՝ ներծծուած հայրենակիցներից իւրաքանչիւրի ուղեղում եւ արեան մէջ։ Ցաւօք այդ տեսակէտը, որպէս փաստ չենք կարող

արձանագրել մեր հայրենաբնակների մէջ եւ երիցս ճիշդ է մեր գործող վարչապետը, թէ «Մեր անտրամաբանական կեցուածքը պիտի փոխուի»։ Այս խօսքը պարունակում է երկու կարեւոր միտք՝ նախ անտրամաբանական կեցուածքի բնորոշումը, ապա նրա փոխումը։ Հեռուները չգնալու համար աչք նետենք մեր մօտակայ քսանվեցամեայ անցեալին եւ որոշենք, թէ ո՛ր բնագաւառներն են՝ ո՛ւր եղել ենք անտրամաբանական, կամ խելամիտ։ Կարծեմ ցանկը շատ երկար է լինելու եւ այդ հսկայական նիւթ լինելով մէկ յօդուածի սահմանների մէջ տեղաւորուելիք բան չէ, ուստի մենք կը նշենք միայն մեր կարծիքով ցայտուն մի քանի երեւոյթ։ Սկզբունքօրէն, անկախ պետութիւն ստեղծելու առաջնակարգ նպատակը եւ թիրախը պիտի լինին՝ ստեղծել միջավայր, որտեղ սեփական ժողովուրդը իր տանը լինելու զգացողութիւնը ունենայ՝ իր բնական միջավայրում եւ իր սեփական աւանդոյթներով։ Նա պիտի չլինի ու յարմարուի ինչ որ տեղից ներմուծած պայմաններում եւ դառնայ խորթ իր հարազատ ազգակիցներից մի մասի նկատմամբ։ Այսօր երեւանեան օլիգարխները եւ մի քանի տասնեակ ճարպիկներ իրենց անմիջական դրացիների հետ միեւնոյն կեանքով չեն ապրում, անշուշտ չմոռանալով տարբեր լինելու հանգամանքի անհրաժեշտութիւնը: Ասում են, թէ ընդամէնը մօտ երկու հարիւր ընտանիք (ոչ-պաշօնական տուեալներով) տիրանում են ազգային եկամուտի ութսուն տոկոսին եւ անպատժելի են արդարադատութեան նկատմամբ։ Պիտի կարողանա՞յ մեր վարչապետը այդ հատուածի անտրամաբանական կեցուածքը հարթել։ Կարիք կա՞յ յիշեցնել վերջին երկու նախագահների թիկնապահների կատարած սպանութիւնները, որոնց մասին խօսք անգամ չի լինում եւ ոչ մէկ պատժուող եղաւ։ Կարելի է՞ խօսել քաղաքական դաշտի բարոյական անտրամաբանական մակարդակի մասին։ Երբ առաջին նախագահը մոսկովեան բանտում դաշինք կնքեց տիրող իշխանութիւների հետ ու դրուեց իր երազած պաշտօնին, գործունեայ դասակարգի մի զգալի մասը լքեց նախկին համայնավար կուսակցութեան շարքերը եւ անդամագրուեց ՀՀՇ-ին, որ հետագային վերածուեց ՀԱԿ-ի, իսկ երկրորդ նախագահի օրօք նոյն մարդիկ դարձան հանրապետական եւ ինչո՞ւ հեռու երթալ, երբ այսօր գործող մեր յարգելի վարչապետը իր պաշտօնին նշանակուելու նախօրեակին անդամագրուեց իշխող կուսակցութեանը, այդպիսով ժողովրդավարական սկզբունքները պաշտպանուած եղան։ Քանի որ խօսքը կուսակցութիւնների մասին է, տրամաբանակա՞ն է արդեօք մեր մի բուռ երկրում ունենալ մի քանի տասնեակ խմբաւորումներ՝ առանց որեւէ ճշգրիտ գաղափարախօսութեամբ ու ծրագրով զինուած լինելու եւ որոնց գործելու սկզբունքն է՝ «Քաշուի՛ր, տեղդ նստեմ» (Degagisme)։ Նման խնդիրները բազում են, թերեւս առաջին տեսքից ոչ-կենսական, բայց իրար գումարուելով Շարունակութիւնը էջ 24

Էջ 24

Հայ Կեանք

Փոխել, բայց ի՞նչը եւ ե՞րբ Շարունակութիւն էջ 23-էն

ստեղծում են դժգոհութիւնների մի ամբողջ համակարգ, հուսկ մեզ ծանօթ բոլոր հետեւանքները՝ ատելութիւն ամէն ինչի առիթով, անփոյթ վերաբերմունք, ազգային արժէքների նկատմամբ, անտարբերութիւն եւ որպէս վերջնական արդիւնք՝ օտարամոլութիւն՝ մինչ արտագաղթ։ Բառը արտայայտուած է եւ բարձր աստիճանի իշխանաւորներից շատերն են «զարմանում», թէ ինչո՞ւ են ոմանք լքում իրենց երկիրը, բայց երբ հարցնում ենք, թէ ուրիշ ո՞ր երկրումն է գիւղացին ստիպուած քսանհինգ տոկոսով վարկ ունենալ բերքը ապահովելու նպատակով, այլեւս պատասխան չի լինում, քանի որ բնակչութեան գրպանները դատարկելու մոլուցքը գերագոյն նպատակ է դարձած եւ բացառուած չէ, որ այդ լինի պատճառներից մէկը, ուր կորչում է հաւատքը պետութեան նկատմամբ։ Վարչապետը պիտի կարողանայ ասպետական քայլ անել եւ վերադարձնել պետութեանը, իմա՝ ժողովըրդին, անտրամաբանական եւ անօրէն ալան-թալանով տիրացած այն բոլոր կայքերը՝ գործարան, դպրոց, հիւանդանոց, հիւրանոց, համալսարան, հանքավայր, անտառ եւ այլ բազում կայքեր, որոնց մեծ մասը մնացել են անխնամ ու վերածուել խոպանի։ Բաւական է Երեւանում քայլել Արշակունեաց փողոցով՝ պատկերը տեսնելու եւ համոզուելու։ Տրամաբանական չէ՞ արդեօք, որ մեր երկրի նման արդիւնաբերական եկամուտներ չունեցողը, լինի կիսով չափ բաժնետէր բոլոր այն ձեռնարկութիւններին, որոնք իշխանութիւնների կողքին աւելի են ուռճանում, քան արժանի են։ Մօտ է Երեւանի 2800-ամեակի տօնակատարութիւնը եւ պատասխանատու յանձնաժողովի ղեկավար է նշանակուած հենց ինքը՝ յարգելի պարոն վարչապետը։ Պիտի համարձակուի՞ նա նոյնքան յարգելի քաղաղապետի հետ ձեռք-ձեռքի այդ ալեհեր քաղաքի առկայ տեսքը հայկականացնել։ Երեւանի փողոցներով քայլողը իրեն պատկերացնում է օտար միջավայրում։ Չկայ մի ծանուցում, մի խանութի ցուցափեղկ, որ լինի հայերէն։ Ժամանակը չէ՞, որ Հայաստանի մայրաքաղաքը ունենայ իր բնոյթին համեմատ տեսք ու պատկեր։ Ահա անտրամաբանականութեան մի վարակիչ օրինակ։ Անտեղի աղմուկ հանեցին «սրտացաւ» մեր հայրենակիցները մի քանի փողոցների անուանափոխութեան պատրուակով, որ մենք գնահատական պիտի չտանք այդ կրքերով լեցուն ելոյթներին։ Մինչդեռ չկայ իրեն անուան արժանի մի ձեռնարկութիւն, գրասենեակ, հաստատութիւն կամ աննշան մի խմբակցութիւն՝ լինի այն տեղական բնոյթի թէ արտաքին աշխարհի հետ կապուած, որ կոչուած չլինի անգլո-ամերիկեան հնչիւնաբանութեամբ։ «Սիթիներն ու թիւիները, մոնիտորինգի» հետ մեկտեղ մեր տարրական խօսքի անբաժան մասնիկն են դարձել ամէն կարգի ու տեսակի բեմերից։ Մենք համամիտ ենք վարչապետի այն գաղափա-

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

րին, թէ լաւ երկիր կառուցելու ճանապարհին մեր անտրամաբանական կեցուծքը պիտի փոխենք։ Շատ բարի, ինչի՞ց պիտի սկսենք եւ ե՞րբ։ Մեր կարծիքով՝ պիտի ուշադրութեան արժանանայ մեր երկրին յարմար հայեցի գաղափարախօսութիւնը եւ լեզուամտածողութիւնը։ Մենք այն կարծիքի չենք, թէ «հայկական է պատուական է» բանաձեւը օգտակար պիտի լինի մեր հոյակապ մտաւորականութեանը թմբիրից հանելու, այլ անհրաժեշտ է պետութեան մակարդակով գործի լծուել՝ տեղ տալով դրականին եւ պայքարել անհեթեթ կեցուածքների դէմ, որ անպակաս են ամէն բնագաւառում։ Անմիջապէս նշենք, որ կատարելապէս հակառակ ենք որեւէ տեսակի գրաքննութեան կամ բռնի պարտադրանքի, բայց դրա կողքին, մեծ աշխատանք կայ անելիք մամուլի ասպարէզում, գրաւոր թէ բանաւոր, ուր թոյլատրելի են ամէն տեսակի յերիւրանքներ՝ լրատուական, անաչառութեան եւ նամանաւանդ լեզուական, որ հիմքերի հիմքն է հանդիսանում ազգապահպանման համար։ Այս բոլորի մէջ մեծ տեղ է գրաւում հեռատեսիլը իր հաղորդավարներով եւ բազմաթիւ տնօրէններով, որոնցից շատերը այն տպաւորութիւնն են թողնում, թէ վճարուած են «քոռ դանակաւ հայերէնը մորթելու», ինչպէս կ’ասէր հանգուցեալ մայրս, եթէ ողջ լինէր։ Հեռու ենք այն մտքից, թէ մեր յարգելի վարչապետը մեր խորհուրդի կամ ցուցմունքի կարիքը չունի, բայց մեզ եւս իրաւունք է տրուած եւ յանցանք չէ երեւոյթները մեկնաբանել մեր տեսանկիւնից դիտելով։ Բաւարարուենք այսքանով, քանի որ եթէ հաշուառման ենթարկենք բազում նման խնդիրները, ապա հատորներ կարելի է լեցնել։ Մեզ մնում է կանաչ ճանապարհ եւ բարի երթ կամենալ մեր երկրի ապագայ ղեկավարին իր համարձակ գործունէութիւնը ի կատար ածելու։

12.10.2017

Յիշարժան թուականներ 03-11-1920 Քեմալական ուժերը գրաւեցին Հաճընը։ 05-11-1899 Զոհուեցաւ հայ ազգային-ազատագրական շարժումի նշանաւոր գործիչ Աղբիւր Սերոբը։ 05-11-1920 Թուրքերը գրաւեցին Ալեքսանդրապոլը։ 08-11-1830 Նոր Նախիջեւան քաղաքի մէջ ծնաւ բանաստեղծ, հասարակական գործիչ Ռաֆայէլ Պատկանեանը (Գամառ Քաթիպա): (Վախճ. 1892): 11-11-1983 Մահ կոմպոզիտոր, դաշնակահար Առնո Բաբաճանեանի։ 11-11-1120 Ծնած է գիտնական, բժիշկ Մխիթար Հերացին 13-11-1895 Սանահին գիւղին մէջ ծնած է Խորհըրդային Միութեան պետական գործիչ Անաստաս Միկոյեանը։ 16-11-2000 Իտալիոյ Ներկայացուցիչներու պալատը ճանացաւ հայոց ցեղասպանութիւնը։

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 25

Երեւանի Թէքէեան Կեդրոնի բացման 20-ամեակի շքեղ նշում համակիրներ Հայաստանի մարզերէն, Արցախէն եւ Սփիւռքէն:

«Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամը շքեղ հանդիսութեամբ նշեց Երեւանի Թէքէեան Կեդրոնի բացման 20-ամեակը: Կեդրոնը հիմնադրուած է Հայաստանի եւ Սփիւռքի սերտ համագործակցութեան իբրեւ արդիւնք եւ կը հանդիսանայ աշխարհասփիւռ հայերու միաւորման խորհրդանիշներէն մէկը: 2001-էն սկսեալ ան կը գործէ որպէս «Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամ (ԹԿՀ), եւ ինչպէս իր հիմնադիր Լոնտոնի Թէքէեան Խնամակալ Մարմինը (Tekeyan Trust London), Կեդրոնը ունի հայապահպան նշանակութիւն:

Բացման խօսքով հանդէս եկաւ «Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամի հոգաբարձուներու խորհուրդի նախագահ Վարդան Ուզունեան: Շնորհաւորելով ներկաներուն գեղեցիկ տօնին առիթով, ան երախտիքի խօսք յայտնեց Թէքէեան Կեդրոնի բոլոր բարերարներուն, համակիրներուն եւ գործընկերներուն՝ Հայաստանէն եւ Սփիւռքէն, որոնց շնորհիւ ստեղծուեր եւ իրագործուեր է հիմնադրամը: Նախագահը ներկայացուց Կեդրոնի ստեղծման գաղափարը, պատմութիւնը, անցած ուղին, իրականացուող ծրագիրները. կարճ ժամանակի մէջ ԹԿՀ ձեռք բերաւ ուրոյն դիմագիծ եւ հսկայական թռիչք արձանագրեց: Այս ամէնը ամփոփ ներկայացուեցաւ նաեւ պաստառին վրայ նկարներու միջոցաւ: Հիմնադրամի տնօրէն Արմէն Ծուլիկեանը, խօսելով ԹԿ ապագայ ընելիքներու մասին, մասնաւորապէս խիստ մտահոգութիւն յայտնեց սփիւռքի հայ կրթօճախներու պահպանման խնդրով եւ աւելցուց, որ հիմնադրամը պատրաստ է սերտ համագործակցիլ ՀՀ ԿԳՆ հետ եւ մշակել լուրջ ռազմավարութիւն դպրոցներու փակման գործընթացը արգիլելու համար:

Կրթական, մշակութային, ընկերային եւ բազմազան այլ մարդասիրական ծրագիրներու միջոցաւ ԹԿՀ կը նպաստէ ազգային ինքնութեան եւ ժառանգութեան պահպանման ու տարածման, ինչպէս նաեւ Հայաստան-Սփիւռք-Արցախ կապերու ամրապնդման: 2010-էն սկսեալ հիմնադրամի ուշադրութեան կեդրոնն են՝ Հայաստանի եւ Արցախի դպրոցներու եւ աշակերտներու հիմնախնդիրները: Հիմնադրամը նաեւ եռանդուն գործունէութիւն կը ծաւալէ մշակոյթի դաշտին մէջ, մասնաւորապէս բազմաոճ ցուցահանդէսներ կազմակերպելով եւ հայ ժամանակակից արուեստագէտներուն լայն հանրութեան ներկայացնելով: ԹԿՀ եռանդուն կը համագործակցի հայաստանեան, միջազգային պետական եւ հասարակական, ինչպէս նաեւ Սփիւռքի բազմաթիւ կազմակերպութիւններու հետ: Թէքէեան Կեդրոնի յոբելեանական ձեռնարկին ներկայ էին պետական կառոյցներու եւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի ներկայացուցիչներ, բարերարներ,

ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան համահայկական, միջազգային եւ եկեղեցական կառոյցներու հետ կապերու վարչութեան պետ Քնարիկ Պետրոսեան իր ելոյթով անդրադարձաւ ԹԿ հիմնադրամի եւ Լոնտոնի Թէքէեան Թրասթի բազմամեայ մշակութաՇարունակութիւնը էջ 26

Էջ 26

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Երեւանի Թէքէեան Կեդրոնի բացման 20-ամեակի շքեղ նշում Շարունակութիւն էջ 25-էն

յին եւ բարեսիրական գործունէութեան՝ ի նպաստ հայ ինքնութեան պահպանման, մշակոյթի զարգացման ու տարածման, Հայրենիքին օգտակար ըլլալու գործին: Ան նաեւ կարեւորեց ԹԿ հիմնադրամի հայանպաստ ծրագիրները, որոնք մատաղ սերունդի շրջանին առողջ հոգեւոր, մտաւոր, մշակութային խորաթափանց դաստիարակութիւն կը սերմանեն: Բարձր գնահատելով ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան հետ ազգանպաստ համագործակցութիւնը, նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի կողմէ յանձնեց շնորհակալագիր՝ «Թէքէեան Կեդրոնի 20-ամեակի առթիւ եւ Հայաստան-Սփիւռք մշակութային կապերու զարգացման գործընթացին ունեցած նշանակալի աւանդի համար»:

«Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամը «Շուշի քաղաքի թանգարաններ» ՊՈԱԿ-ի տնօրէն Լուսինէ Գասպարեանի կողմէ նոյնպէս արժանացաւ շնորհակալագիրի՝ «սերտ համագործակցութեան եւ մշակութային ծրագիրներու իրականացման, Արցախի հոգեւոր-մշակութային առողջ միջավայրի պահպանման եւ ապագայ սերունդներու գեղագիտական ճաշակի զարգացման համար»:

ՀՀ կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութեան սփիւռքի հետ կապերու բաժնի պետ Կարէն Մնացականեանը արժեւորեց «Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամի մասնակցութիւնը կրթական գործընթացներուն, արձանագրելով նաեւ հիմնադրամի եռանդուն

մասնակցութիւնը ու մեծ ներդրումը դպրոցաշինութեան բնագաւառին մէջ: Անդրադառնալով սփիւռքի հայ դպրոցներու հարցին, ան ըսաւ. «ՀՀ ԿԳՆ այսօրուայ մտահոգութիւններէն մէկը դպրոցներու պահպանումն է: Եւ եթէ բոլորս հետեւականօրէն ընդգըրկուինք այս գործընթին, ապա հայու պահպանման խնդիրը սփիւռքի մէջ կարելի է համարել որոշ չափով լուծուած»:

Երեւանի քաղաքապետարանի աշխատակազմի մշակոյթի եւ զբօսաշրջութեան վարչութեան պետՌուբէն Յովհաննիսեանը փոխանցեց քաղաքապետՏարօն Մարգարեանի շնորհաւորական ուղերձը, ուր քաղաքապետը մասնաւորապէս կ՛արժեւորէր ԹԿՀ անցած ճանապարհը հայեցի տեսակի պահպանման եւ հանրահռչակման բարդ գործընթացի մէջ: «Վստահ եմ՝ կազմակերպութեան մշակոյթի, կրթութեան եւ գիտութեան շրջանին իրականացուող բազմաբովանդակ ծրագիրները իրենց բնոյթով ունին ռազմավարական մեծ կարեւորութիւն, քանի որ կը ձեւաւորէն մէկ տեսակ, որ ապագայի յաղթանակներու ու ձեռքբերումներու կերտողն է»: Այնուհետեւ, ընթերցուեցաւ նաեւ Երեւանի քաղաքապետարանի Երեւան քաղաքի պատմութեան թանգարանի տնօրէն Արմինէ Սարգիսեանի ողջոյնի եւ շնորհաւորական ուղերձը:

Մեծն Բրիտանիայի եւ Իրլանտայի հայոց թեմի հայրապետական պատուիրակ եւ առաջնորդ գերաշընորհ Տէր Յովակիմ եպիսկոպոս Մանուկեան ԲրիՇարունակութիւնը էջ 27

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 27

Երեւանի Թէքէեան Կեդրոնի բացման 20-ամեակի շքեղ նշում Շարունակութիւն էջ 26-էն

տանահայ համայնքի անունով շնորհաւորեց Թէքէեան Կեդրոնին յոբելեանական տօնին առթիւ, յատկանշելով, որ կազմակերպութիւնը այն առաջատարներէն է, որոնք գործնական հողի վրայ սկսան ամրապնդել Հայրենիք-Սփիւռք կապերը: Խօսելով Լոնտոնի Թէքէեան Թրասթի մասին, սրբազանը առանձնայատուկ անդրադարձաւ անոր պատուակալ քարտուղար եւ ԹԿՀ նախագահ Վարդան Ուզունեանին, որուն կը համարէ Լոնտոնի մէջ «դեսպան», որը իր նուիրական ու անխոնջ աշխատանքով կը հզօրացնէ Թէքէեանի կառոյցները թէ Հայաստանի մէջ եւ թէ Անգլիոյ մէջ: «Շատ ցանկալի կ՛ըլլար, եթէ Սփիւռքի բոլոր կազմակերպութիւնները այսպէս կապուած ըլլային Մայր Հայրենիքի հետ»:

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թանգարաններու եւ արխիւներու տնօրէն արժանապատիւ Տէր Ասողիկ քահանայ Կարապետեանը մասնաւորապէս նշեց. «Վեհափառ Հօր օրհնութեամբ միշտ պատրաստ ենք մեր կարողութիւնը բերել Մայր Աթոռի եւ Թէքէեան Կեդրոնի յաջող եւ արդիւնաւետ գործունէութեան համար, քանի որ այն կը ծառայէ մեր ազգին՝ մեր ազգի ինքնութեան պահպանման եւ մեր ազգային առաջընթացին կրթութեան եւ մշակութային ասպարէզին մէջ»: «Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամը, բարձր գնահատելով արդիւնաւէտ համագործակցութիւնը տարբեր կառոյցներու հետ, յոբելենական պատուոյ գիրեր շնորհեց եւ ԹԿՀ «բարեկամ» տիտղոսին արժանացուց ՀՀ մշակոյթի նախարարի տեղակալ Ներսէս Տէր-Վարդանեանին, ՀՀ կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութեան սփիւռքի հետ կապերու բաժնի պետ Կարէն Մնացականեանին, ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան համահայկական եւ միջազգային կազմակերպութիւններու հետ կապերու բաժնի պետ Անահիտ Դաւիթեանին, Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի թանգարաններու եւ արխիւներու տնօրէն արժանապատիւ Տէր Ասողիկ քահանայ Կարապետեանին, Երեւանի քաղաքապետարանի Երեւան քաղաքի պատմութեան թանգարանի տնօրէն Արմինէ Սարգիսեանին, «Շուշի քաղաքի թանգարաններ» ՊՈԱԿ-ի տնօրէն Լուսինէ Գասպարեանին, Բերձորի Վ. Թէքէեանի անուան թիւ 1 միջնակարգ դպրոցի տնօրէն Անահիտ Քոսակեանին, «Զարթօնք»

օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր Սեւակ Յակոբեանին, «Լոնտոն պիզնըս կրուփ» Հայ-Բրիտանական հաշուեքննական եւ խորհրդատուական ընկերութեան տնօրէն Տիգրան Զօրեանին, «Պի լայն» ՍՊԸ ի գլխաւոր տնօրէն Հայկ Խանճեանին:

Իսկ ԹԿՀ «նուիրեալ» տիտղոսին արժանացան «Թէքէեան Կեդրոն» հիմնադրամի տնօրէն Արմէն Ծուլիկեան, գլխաւոր հաշուապահ Անահիտ Յարութիւնեան, ծրագիրներու պատասխանատու Սեդա Խաչատուրեան, անվտանգութեան ծառայութեան աշխատակից Վախթանգ Վարդանեան, եւ պարետ Արթուր Սարոյեանը: Թէքէեան Կենտրոնի մէջ երեկոն շարունակուեցաւ մշակութային ծրագիրով. հիւրերը հաճոյքով լսեցին Արագածոտնի մարզի Կարբի գիւղի Վահան Թէքէեանի անուան դպրոցի երգչախումբի /խմբավար՝ Մարիեթա Մկրտչեան/ եւ Երեւանի Ալեքսանդր Սպենդիարեանի անուան երաժշտական մասնագիտական դպրոցի «Ժողովրդական նուագարաններ» համոյթի /ղեկավար՝ Նունէ Դանիէլեան/ կատարումները: Հնչեցին ստեղծագործութիւններ Վահան Թէքէեանէն, Կոմիտասէն, Տ. Մանսուրեանէն, Է. Պաղտասարեանէն եւ այլն: Հանդիսութիւնը եզրափակուեցաւ հիւրասիրութեամբ եւ ցուցահանդէսով:

Հայ Կեանք

Էջ 28

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Գրախօսականի փոխարէն

«Ծիրանի ոգիներ» Հեղինակ՝ Լալա Միսկարեան ԱՐՄԵՆԱԿ ԵՂԻԱՅԵԱՆ Սուրիայէն հասնող գրային ամէն փշուր սարսուռով կը պատէ մեր հոգիները, որովհետեւ ան իսկոյն կ’ոգեկոչէ այն ահաւոր պայմանները, ուր մարդիկ կ’ապրէին մօտիկ անցեալին, այն «երազային Հալէպը», որ այլես չի կրնար պաշտպանել իր զաւակները, չի կրնար լուսաւորել անոր գիշերները, չի կրնար ջերմացնել մինչեւ ոսկորները թափանցող ցուրտը, եւ ընդհանրապէս միշտ չէ, որ կը յաջողի ապահովել անոր հանապազօրեայ հացն ու ջուրն իսկ: Եւ չես կրնար առանց շլմորելու հարց չտալ՝ հապա ինչպէ՞ս կ’ըլլայ, որ այս պայմաններուն մէջ տակաւին կան մարդիկ, որոնք, անտեսելով այդ բոլորը, սիրտ կ’ունենան գրիչ բռնելու, իրենց պատգամը յղելու աշխարհին ու մարդկութեան, արուեստի գործ մշակելու՝ ջերմացնելով իրենց եւ ընթերցողներուն հոգիները: Բայց արդեօք Միսկարեանի՝ Չարին դէմ պայքարելու ենթագիտակցական ուրոյն մէկ հնարքը չէ՞ այս, եւ ճիշդ այսպիսի կացութեանց համար չէ՞ ըսած Դոստոեւսկի, թէ «արուեստը պիտի փրկէ մարդկութիւնը», որքան ալ, – միւս կողմէ,– հեղինակը գիտնայ, թէ «գեղեցկութիւնն ու անմեղութիւնը ծիծաղելի ու անպաշտպան են, մինչ մոլորակը գրկած՝ կ’եռան կիրքերը չար հողմերուն...(«Առաջին ծաղիկը»): Այս մտքերով էի տարուած այն քանի մը շաբաթներուն, ուր յանձն առեր էի խմբագրել ու հրատարակութեան պատրաստել Լալա ՄիսկարեանՄինասեանի այնքան յափշտակիչ «Սուրիահայ օրագիր»-ին ստուար էջերը: Այդ Օրագիրի ցնցիչ մանրամասնութիւններէն ետք հիմա իր ընթերցողներուն սեղանին վրայ հեղինակը կը դնէ արտասովոր անակնկալ մը, որ է այս անգամ գեղարուեստական հատոր մը՝ բաղկացած քանի մը տասնեակ պատմուածքներէ ու նորավէպերէ: Եթէ «Սուրիական օրագիր»-ը իր բնոյթին իսկ բերումով ստիպուած էր ըլլալ որոշ չափով ինքն իր վրայ թաւալող ու ինքզինք կրկնող, այլեւ զիրար թելադրող անցքերու ու դէպքերու որոշ չափով միօրինակ ու կաշկանդիչ պատում մը, որ չէր կրնար դուրս ելլել Սուրիան բզկտող առօրեայի ճիրաններէն, ներկայ հատորը՝ «Ծիրանի ոգիներ»-ը, գեղարուեստական բացարձակ անկաշկանդուածութեամբ, ազատ առիթ տուած է հեղինակին ժամանակի ու տարածութեան մէջ ընտրելու իր բնաբանները, որոնք ազատօրէն ամփոփուած են հինգ գլուխներու մէջ, ու մշակելու զանոնք գեղարուեստական նրբագոյն հիւսուածքով: *** Առաջին բնաբանը ըմբռնելի պատճառներով պատերազմն է, մարդոց ամէնօրեայ բարքերէն

այլեւս անբաժան պատերազմը, որ իր ամբողջական առհաւիրքով կլանած է ու իր կշռոյթով դրոշմած է բոլորին կեանքը, որ ենթակայ է անոր քմայքներուն եւ օրէնքներուն հաւասարապէս: Եւ այս զարմանալի պատերազմը կը յարուցէ կացութիւններ ու նկարագրեր, որոնք այլապէս ըմբռնելի պիտի չըլլային: Այսպէս, հայ պառաւ մըն է «Ճամալ» պատմուածքի հերոսուհին, որ կ’ապրի ամէնօրեայ հարեւանութեամբը չորս պատահական զինուորներու, որոնք դիրք գրաւած են իր բնակարանին շուրջ: Եւ կը հասնի պահ մը, ուր կը սկսի կապուիլ անոնց՝ իբրեւ հարազատ զաւակներու, ձեւով մը փոխարինելով իր իսկ ամուսինին ու զաւակին բացակայութեան ստեղծած պարապութիւնն ու խանդաղատանքը, յատկապէս անոնցմէ մէկուն՝ նոյնինքն «Ճամալ»-ին, քանի այս վերջինը Տէր Զօրէն է, ուր տասնամեակներ առաջ փրկութիւն գտած է իր անչափահաս հայրը՝ փրկուելով թուրքին եաթաղանէն: Այս գիտակցական ու ենթագիտակցական զգացումներն ալ, որոնք կը յառաջանան ազգային ու կրօնական պատկանելութենէն վեր ոլորտի մը մէջ, կը մղեն պառաւը գերագոյն զոհողութեան, որ կը հասնի այն պահուն, երբ ան կը պատրաստուէր Ճամալին սիրած ոսպապուրը եփելու: Բայց պատերազմը միշտ ազնիւ մարդկային զգացումներու ծնուցիչը չէ, ան նպաստաւոր պահն է Շարունակութիւնը էջ 29

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 29

«Ծիրանի ոգիներ» Հեղինակ՝ Լալա Միսկարեան Շարունակութիւն էջ 28էն

նաեւ, ուր երեւան կ’ելլեն մարդկային նկարագրի ամենայոռի երեսները եւս, որոնք իրենց կարգին կը մռայլեն պատերազմի առհաւիրքներուն ստեղծած կացութիւնը: Այսպէս է «Կորուստ» պատմուածքին պատգամներէն մէկը. «Միտքէն կրկին ու կրկին կ’անցնէին առեւանգումներու փոխան մեծ փրկագիներ պահանջողները, ռմբակոծումներէ փախածներու տուները կողոպտողները, սննդամթերքի ու այլ ապրանքներու կամայական սղաճը, շուկայի մարդոց բացայայտ խարդախութիւնը՝ թերակշռում, աննկատելիօրէն անպէտք ապրանք «քալեցնել», հաշիւին մէջ ալ միշտ ի նպաստ իրենց թիւեր կլորցնել, պետական պաշտօնեաներու լկտի անտարբերութիւնն ու կաշառակերութիւնը...»: «Պատրանքներ»-ը կը կազմէ յաջորդ բնաբանը, ուր Միսկարեան, վերացումի զմայլելի ճիգով մը, բոլորովին կը կտրուի շրջապատէն ու անոր հոգելըլկիչ իրականութենէն՝ յանձնուելու համար արուեստի հոգեպարար ու սփոփիչ յորձանքներուն: Այստեղ իշխող տարրը ընդհանրապէս կինն է ու անոր հոգիին խորագոյն ծալքերը, ուր պահուած են անոր քմայքներն ու տագնապները միաժամանակ, եւ որ այնքան հմտութեամբ ու նրբութեամբ գիտէ հեղինակը պեղել ու լոյսին բերել: Կանացի հոգեբանութեան տիպարը այս շարքին մէջ Լիլիթն է, աստուածաշընչական այն քիչ ծանօթ ու խորհրդաւոր կերպարը, որ ենթադրուած է ըլլալ Ադամի առաջին կինը եւ որուն այնքան գեղեցիկ էջեր յատկացուցած է Աւ. Իսահակեանը: Լիլիթ գրեթէ ամէն ինչ ունի Եդեմին մէջ՝ ապահովութիւն, սնունդ, երիտասարդ ու գուրգուրոտ ամուսին մը եւ աստուածային հովանին իր գլխուն վերեւ: Սակայն այս բոլորը հետզհետէ տաղտըկալի կը դառնան իրենց միօրինակութեամբ: Անոր քմայմքոտ հոգին կը ձանձրանայ...: «Հմայիչ ու քմահաճ էր Լիլիթ։ Շուտով այլեւս իրեն հաճոյք չէին պատճառեր դրախտին հրաշալիքները, Ադամին սիրազեղումները: Նեղ կու գային ե՛ւ Ադամի միտքին սահմանները, ե՛ւ դրախտի միշտ գոց պարիսպները։ Ու մինչ Ադամ իր Լիլիթով հիացումի ու արբեցումի մէջ էր՝ Լիլիթ ձանձրացաւ։ Զինք կը գրաւէր անծանօթը, որ անպայման ըլլալու էր պարիսպներէն անդին։ Բայց ուզածը անձեւ էր ու տարտամ»։ Այլ խօսքով՝ Լիլիթ դրախտէն դուրս կը պատկերացնէր իր հոգիին բարդ որոնումներուն առարկան, որ այնքան ալ ծանօթ չէր իրեն եւ որուն տարտամ նախազգացումը ունէր միայն, մինչեւ որ կը հանդիպի...Սատանային. ա՛ն է որ կը յաջողի Լիլիթին տալ այն սարսուռները, որ Ադամն ու դրախտին փափկութիւնը չէին կրցած պարգեւել Լիլիթին: Բայց մի՞թէ այս նոյն յաւիտենական ու համամարդկային զգացումը՝ անորոշին, անծանօթին, աւելի գեղեցիկին ու կատարեալին փնտռտուքը չէ, որ հազարամեակներէ ի վեր կ’առաջնորդէ հանուր մարդկու-

թիւնը ու յատկապէս իգական սեռը: Որքան տաղտըկալի ու ձանձրացուցիչ պիտի ըլլար կեանքը առանց այս որոնումին, հակառակ զայն պարուրող անորոշութեան, վտանգներուն, սպառնալիքներուն ու մանաւանդ ցաւին, որոնք սակայն արարածները մարդկայնացնելու յատկութեամբ օժտուած են: Եւ հետագային Ադամ եւ իր Եւան նոյն ճամբով պիտի ընթանան՝ Եդեմի տաղտկալի փափկութենէն դուրս՝ յոգնութեան ու մանաւանդ ցաւի աշխարհի մէջ պիտի փնտռեն իրենց լինելութիւնը, քանզի «Ճանաչողութիւնը կը սկսի ցաւով ու կ‫’‏‬անցնի ցաւին մէջէն» («Գոյ-ին լոյսը»)։ Բայց Լիլիթին զուգահեռը գոյութիւն ունի իրական կեանքի մէջ եւս. «Հովէն քշուած» պատմուածքին հայուհի Ալինն է ան, որ արհամարհելով հայկական տաքուկ ընտանիքի ու միջավայրի բարիքները, իր կարգին այդ անծանօթ սարսուռը կը փնտռէ տունէն դուրս ու զայն կը գտնէ ...քիւրտի մը ծոցին մէջ: Երրորդ մեծ բնաբանը արդի հայուն երկու մեծ տագնապներն են՝ լեզուի ու նաեւ հողի, որոնց երկուքն ալ վտանգուած են: Նախ՝ լեզուն, այն լեզուն, այն դաբիրը կամ սրբարանը, որ, Թէքէեանի բառերով, «քիչեր կը կարդային արդէն եւ պակսեցան անոնք ալ», իսկ հեղինակին բառերով՝ երբեմնի «յաղթական, պայծառ, վսեմ ու խրոխտ լեզուն», որ հիմա արդէն կը հալածուի, կը բզկտուի, կը տրորուի ի՛ր իսկ «օտարապաշտ» զաւակներուն կողմէ: Իբրեւ հայոց լեզուի երկարամեայ ուսուցչուհի՝ հեղինակը ուրիշներէ քիչ մը աւելի լաւ կը նկատէ լեզուին այս մաշումն ու անկումը, այս անտեսումը՝ թէ՛ իր սեփական աշակերտներուն, թէ՛ մանաւանդ անոնց ծնողներուն քով, որոնք հաւանաբար մեծ բաժին ունին անոնց ընթացքին ու մտայնութեան ձեւաւորումին մէջ: Այսպէս է, քանի ծնողները իրե՛նք է որ հայերէնի մէջ իրենց զաւակներուն հաշուոյն կը տեսնեն «մտային բեռ մը», որ արգելք կը հանդիսանայ դպրոցի «կարեւոր» նիւթերու եւ գիտելիքներու իւրացումին, այնպիսիներուն, որոնցմէ կախեալ է այդ զաւակներուն հետագայ ասպարէզը ու նիւթական յաջողութիւնը: Եթէ գաղթահայ կեանքի մէջ կար ժամանակ մը, ուր նման միտքեր թաքուն կը պահուէին, – որքան ալ գոյութիւն ունենային այդպէս մտածողները,– հիմա արդի հայը չի վարանիր դպրոցներու մէջ, ծնողական բազմամարդ հանդիպումներու ընթացքին բարձրաձայն արտայայտուելու՝ առանց որեւէ բարդոյթի, եւ պահանջելու իսկ, որ սանձ մը դրուի հայերէնի ուսուցումին՝ եզրակացնելով. «Արդէն հիմա հայերէն սորվող ալ չկայ» («Ազգը մեզի ի՞նչ կու տայ որ...»): Յատկանշական է այս հոգեբանութիւնը. եւ որովհետեւ իրենք չեն ուզեր հայերէնով ժամավաճառ տեսնել իրենց զաւակները, ապա համոզուած են, որ ընդհանրապէս արդէն հայերէն սորվող չէ մնացած: Գալով այսպիսիներուն՝ իրենք կը շարունակեն հայերէն Շարունակութիւնը էջ 30

Հայ Կեանք

Էջ 30

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

«Ծիրանի ոգիներ» Հեղինակ՝ Լալա Միսկարեան Շարունակութիւն էջ 29էն

խօսիլ, որովհետեւ «ուրիշ լեզու չեն գիտեր»: Լեզուն ուրացողին կամ արհամարհողին համար միայն մէկ քայլ է նաեւ սփիւռքի մէջ իր հայ շրջապատը, իսկ Հայաստանի պարագային՝ ամբողջ հայրենիք մը ու պատմութիւն մը լքելով՝ լեռներով ու ովկիանոսներով հեռու-հեռաւոր երկիրներու մէջ բնակութիւն հաստատելու մարմաջը, մարմաջ մը, որ հանգիստ չի տար եւ ոչ մէկ խտրութիւն կը դնէ գոհացում ստանալու միջոցներուն մէջ: Այս ալ կը կազմէ ուրիշ հիմնական բնաբան մը, որ կարմիր գիծի մը պէս կ’անցնի աշխատութեան զանազան հատուածներուն մէջէն եւ որուն աղեխարշ մանրամասնութեանց այնքան նրբութեամբ, բայց նաեւ տառապանքով ընթերցողը իրազեկ կը դարձնէ հեղինակը իր զոյգ հանգամանքներով՝ հալէպահայու եւ լոռեցիի: Մերօրեայ այս ողբերգութեան, այս հաւաքական անձնասպանութեան տիպարը Նազան մայրիկն է («Ուտե՜մ»): Ան հայ գեղջկուհի մըն է, որ բնաւ դուրս չէ ելած իր գիւղէն: Ամուսնացած է, ունի չորս զաւակ ու աշխատասէր ամուսին մը: Ինք ալ եռանդագին կ’աշխատի համայնական տնտեսութեան մէջ, գոհ է, ինքնաբաւ է, առողջ ու երջանիկ է: Անկախութենէն ետք գործէ կը դադրի թէեւ, բայց ահա կը գոհանայ տնամերձի մշակումով ու ստացած բարիքներովը: Հոգեկան առաջին բեկումը կ’ունենայ աղջկանը՝ Անգինին քաղաք հարս երթալուն առթիւ, քաղաք...Հայաստանի մէջ: Նազան մամիկը չի կրնար ըմբռնել, որ մարդ իր ծննդավայրը լքէ, թէկուզ մնալով նոյն հայրենիքին մէջ: Բայց ահա օր մըն ալ Անգին Ամերիկա կը տեղափոխուի, ինչ որ տակնուվրայ կ’ընէ զինք. «Ինչի՞ թողիր, որ քիրդ գնայ էդ քանդուած երկիրը, մեր...ի՞նչն էր պակաս», – կը դառնանայ Նազան մայրիկը իր տղուն: Այս հարուածին ցաւը տակաւին չմեղմացած՝ կը լսէ ահա միւս զաւակներուն բերնէն՝ իրենց կարգին Ամերիկա գաղթելու երազին փայփայումը. «Ա՜յ մէր, Ամերիկան աշխարհի ամենահարուստ երկիրն ա, մեծ ու շէն երկիր ա, մեր երկիրն ա քանդուածը»: Ահա այսպէս է, որ այդ շէն ու աւանդական հայ ընտանիքին մէջ կը քակուի Ամերիկաները գաղթելու կծիկը, մինչեւ որ կը յաջողին մէկ-մէկ այնտեղ փոխադրուիլ, ի վերջոյ գրեթէ բռնի փոխադրելով նաեւ Նազան մայրիկն ու ամուսինն ալ, մանաւանդ որ...տարեցներուն թոշակ կը վճարէ ամերիկեան կառավարութիւնը, իսկ անոր հարազատները պէտք ունին այդ թոշակին՝ հաւասարակշռելու համար իրենց նիւթական վիճակը: Այլ խօսքով՝ ծերունիները մնայուն ու ապահով ներդրումներ են իրենց հայրենաթող զաւակներուն համար: Եւ այսպէս կը պարպուի Հայաստսանը: Այսպէս կը պարպուին հայաստանամերձ գաղութները:

Այսպէս ալ կը պարպուի հայութիւնը իր հայութենէն: Այս բոլորը մղձաւանջային հետեւողականութեամբ կը պարզէ հեղինակը, որ միայն դէպքերը արձանագրող մը չէ, այլ զանոնք սրտցաւօրէն կ’ապրի իր մորթին վրայ ու էութեան խորերը: *** «Ծիրանի ոգին» հատորը շատ աւելի բովանդակալից ու տարողունակ է, քան այն քանի մը նշմարները, որ արձանագրեցի այստեղ, այս նեղ էջերուն վրայ: Այս իրողութեան պիտի անդրադառնաք ձեր ընթերցումի միջոցին, որ յուսախաբ պիտի չընէ ձեզ: Բարի վայելում: Պիտի ուզէի անդրադառնալ վերջին իրողութեան մը եւս, որ ահաւասիկ: Միսկարեան, ինչպէս ըսուեցաւ, արեւելահայ է, ան հետագային սորված է արեւմտահայերէնը, որ իր գրիչին տակ զգեցած է իւրովի շնորհ մը: Ան մեր բարբառը հարստացուցած է կիրթ արեւելահայու անբեկանելի շարահիւսութեամբ ու մանաւանդ ճոխ, հարուստ ու շողշողուն բառամթերքով մը, որուն արդիւնքը եղած է պայծառ ու պսպսղուն շարադրանք մը: Ոճական այս ձեռքբեումը կը պարտինք անշուշտ նախ եւ առաջ իր՝ հեղինակի գրողական անհերքելի օժիտին, բայց այնտեղ կը գտնենք նաեւ մեր երկու բարբառներու միաձուլումէն յառաջացած իւրօրինակ վայելչութիւն մը, որուն կը հանդիպինք նաեւ երկերուն մէջը Գուրգէն Մահարիի, Նայիրի Զարեանի, Վահագն Դաւթեանի, Վահրամ Փափազեանի եւ մեր այն գրողներուն, որոնց լեզուն նմանապէս բարեյաջող համարկումն է մեր զոյգ բարբառներուն:

«Սի.Էն.Էն.»-ի թղթակից Էնթընի Պուրտէյն Հայաստան եւ Արցախ կ՛այցելէ Հայաստանի եւ Արցախի մասին 45 վայրկեան տեւողութեամբ ֆիլմ կը պատրաստէ ամերիկեան CNN հեռուստաընկերութիւնը` Էնթընի Պուրտէյնը (Anthony Bourdain) իր նշանաւոր Parts Unknown հաղորդաշարի ծիրէն ներս: Նկարահանումները կատարուեցան Արցախի մէջ։ Հայաստանի եւ Արցախի մասին նկարահանուող ֆիլմին մէջ հրաւիրուած է նաեւ Սիվիիլնեթի լրագրող, ԱՆԻ կեդրոնի համակարգող Թաթուլ Յակոբեանը, որ խօսած է Արցախեան հակամարտութեան եւ հայ-թրքական յարաբերութիւններուն մասին: Ֆիլմը CNN-ով պիտի հեռարձակուի գարնան:

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Էջ 31

Նոր հրատարակութիւն մը Վահան Թէքէեանէն՝ «Երկու Դրախտները» Պոլսոյ` «Ժամանակ» օրաթերթի 100-ամեակի մատենաշարը հարստացաւ նոր հրատարակութեամբ մը։ Վահան Թէքէեանի «Երկու Դրախտները» կու գայ միանալու ցարդ տպագրուած չորս հատորներուն․Քասիմի՝ «Օրուան Մտածումներ», Ռուբէն Զարդարեանի՝ «Յօդուածներ», Երուխանի՝ «Փոքր Ասիոյ մէջէն» եւ Թէքէեանի՝ «Կեսարիա» հատորներուն։ «Ժամանակ»-ի հրատարակութեան 100-ամեակին առթիւ կը հրատարակուին հաւաքածոներէն պեղուած յօդուածներ, յօդուածաշարքեր կամ ամբողջական երկեր, որոնք նոր լոյս մը կը սփռեն անցեալին եւ ի յայտ կը բերեն արեւմտահայ հեղինակներու գրական ժառանգութենէն նոր գործեր։ Վահան Թէքէեանի անունը սերտօրէն կապուած է «Ժամանակ»-ի պատմութեան։ Սահմանադրութեան հռչակումէն ետք, Վահան Թէքէեան սկսած էր աշխատակցիլ Քասիմի նոր հիմնադրած թերթին, նոյնիսկ ապագային դառնալով անոր գլխաւոր խմբագիրներէն մին, երբ թերթը միացած էր «Ժողովուրդի ձայն»-ին։ Յիշեալ մատենաշարին նախորդ հրատարակութիւնը անցեալի փոշոտ հաւաքածոներէն դուրս կը հանէր ու առաջին անգամ առանձին հատորով մը կը հրատարակէր Թէքէեանի՝ «Կեսարիա» գործը, իսկ հիմա ընթերցասէրներու սեղանին է արեւմտահայ գրականութեան այս դասական հեղինակին հրապարակագրական, գրական-գեղարուեստական ու յուշագրական յօդուածներէն ու յօդուածաշարքերէն հարուստ ծաղկաքաղ մը, զոր պատրաստած է բանասէր Սեւան Տէյիրմենճեան։ Նորատիպ հատորին յառաջաբանը գրի առած է Վահան Թէքէեանի կեանքէն ու ստեղծագործութենէն, անուանի մասնագէտներէն՝ դոկտ. Վաչէ Ղազարեան։ Քնալը կղզիի երկուորեակ պատմական ապարանքները ներկայացնող կողքին հեղինակն է երգիծանկարիչ ու գեղանկարիչ՝ Արէտ Կըճըր։ Երեք բաժիններէ բաղկացած հատորին առաջին բաժինը՝ յատկացուած է հեղինակի հրապարակախօսական յօդուածներուն։ «Ժամանակ» եւ «Ժողովուրդի ձայնը» թերթերուն մէջ Թէքէեան իր անունով հրատարակած յօդուածներէն ընտրանի մը կարելի է գտնել այս բաժնին մէջ։ Յօդուածները առհասարակ կը վերաբերին սահմանադրութեան հռչակման անմիջական վաղորդայնի իրադարձութիւններուն՝ օսմանեան քաղաքական ու հայկական հասարակական կեանքի ինչ-ինչ դրուագներուն։ Երկրորդ բաժինը՝ յատկացուած է գրական ու գեղարուեստական յօդուածներուն կամ յօդուածաշարքերուն, որոնք նոյնպէս հրատարակուած են «Ժամանակ»-ի, «Ժողովուրդի ձայն»-ի կամ Գահիրէի «Արեւ»-ին մէջ։ Կարդալով այդ յօդուածները կարելի է գաղափար ունենալ ո՛չ միայն յետեղեռնեան արեւմ-

տահայ գրական ու մշակութային կեանքին մասին, այլ նաեւ ծանօթանալ Թէքէեանի մօտեցումներուն՝ Խորհրդային Հայաստանի գրականութեան, գրական անցուդարձերուն եւ նոյնիսկ 1922-ի ուղղագրական փոփոխութեան մասին։ Վերջին բաժինը, որ թերեւս ամենահետաքրքրականը կարելի է նկատել, Թէքէեանի յուշերն են։ Գրական աշխարհէն դէմքերու, արեւմտահայ քաղաքական-հասարակական կեանքէն անցուդարձերու մասին Թէքէեանի վկայութիւնները, ինչպէս նաեւ իր անձնական կեանքէն դրուագներու ներկայացումը տարբեր անցքերու ու յայտնի անձերու մասին նոր բացայայտումներ կատարելու առընթեր, հաճելի ընթերցանութիւն մըն ալ կը պարգեւեն կարդացողին։ «Երկու դրախտները» հատորի իւրաքանչիւր բաժնէն ետք տեղադրուած են ծանօթագրութիւններ։ Հոն կարելի է գտնել նաեւ Թէքէեանի՝ ժամանակի մամուլին մէջ հրատարակուած երգիծանկարները, ինչպէս նաեւ հօր՝ Գալուստ Թէքէեանի, Պաղլարպաշըի մէջ գտնուող շիրիմին լուսանկարը։ Հատորի աւարտին դրուած յատուկ անուններու ցանկն ալ կը դիւրացնէ պատմաբաններու կամ գրականագէտներու աշխատանքը։

Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com

Էջ 32

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայոց ցեղասպանութեան մասին ֆիլմը լաւագոյնը ճանչցուած է Քալիֆոռնիոյ փառատօնին րով ֆիլմը լաւագոյն վաւերագրական ֆիլմ ճանչցուած է Հոկտեմբեր 24-ին ամերիկեան Կլանտէյլ քաղաքին մէջ (Քալիֆորնիա) տեղի ունեցած միջազգային շարժանկարի փառատօնի ընթացքին, կը հաղորդէ «Հորիզոն»-ը: Ֆիլմը նկարահանուած է ամերիկաբնակ հայ գրող Լեւոն Փառիեանի գիրքի հիման վրայ: Գիրքին մէջ հեղինակը կը պատմէ իր պապին` ցեղասպանութեան ժամանակ օսմանեան զինուորներէն փախչելու եւ հազարաւոր հայեր փրկելու մասին: Հայոց ցեղասպանութեան մասին պատմող «Crows of the Desert» («Անապատի ագռաւները») վերնագ-

Մէկ ժամ տեւող ֆիլմի բեմադրիչը ամերիկացի Մարթա Հուսքն է: Ֆիլմի առաջին ցուցադրութիւնը կայացած է ԱՄՆ-ի մէջ, 2016-ին:

Թուրքիոյ մէջ լոյս տեսած է Գրիգոր Զոհրապի ստեղծագործութիւնը Թուրքիոյ մէջ «Արաս» հրատարակչատունը թրքերէնով հրատարակած է հայ գրականութեան յայտնի դէմքերէն Գրիգոր Զոհրապի «Կեանքը ինչպէս որ է» ժողովածուն, կը յայտնէ «Նիուզ»-ը: «Արաս» հրատարակչութեան կայքը կը տեղեկացնէ, որ Գրիգոր Զոհրապ ծնած է Պոլսոյ Պեշիկթաշ թաղամասին մէջ, 1861-ին, իսկ յիշեալ ժողովածուն ներկայացուցած է ընթերցողին 1911-ին: Գրիգոր Զոհրապ իր ժամանակին ստացած էր լաւագոյն կրթութիւն, հանդիսացած է բաւական լաւ իրաւաբան, գրող եւ քաղաքական գործիչ: Օսմանեան Թուրքիոյ մէջ երիտթուրքերու յեղաշրջումէն ետք ան պատգամաւոր դարձած է, սակայն ատիկա չօգնեց անոր ցեղասպանութեան օրերուն: Ան, 225 պոլսահայ մտաւորականներու շարքին էր, որոնք 1915-ի Ապրիլ 24-ին ուղարկուեցան մահուան ճամբորդութեան:

Սեւան Նշանեան. «Թուրքիոյ մէջ 1914 թուականի իրավիճակն է, վերջն ալ 1918–ի պէս պիտի ըլլայ» Պոլսահայ յայտնի լեզուաբան Սեւան Նշանեան Twitter-ի իր էջին մէջ Թուրքիոյ այսօրուան վիճակի մասին գրառում կատարած է. «Թուրքիոյ մէջ վիճակը 1914-ի իրավիճակն է, վերջն ալ 1918–ի պէս պիտի ըլլայ: Յոյսով եմ, որ այս անգամ հանդուրժողականութիւն չեն ցուցաբերեր»: Նշենք, որ 1914–ը Առաջին համաշխարհային պատերազմը սկսելու տարին էր: Թուրքիան միացաւ պատերազմին: Իսկ 1918–ին պատերազմը աւարտեցաւ, Օսմանեան կայսրութիւնը անձնատուր եղաւ, եւ տարածքները բաժանուեցան յաղթող երկիրներու միջեւ: Սակայն յետագային, պոլշեւիկներու օգնութեամբ, Մուսթաֆայ Քեմալը կրցաւ փլատակներու տակէն ստեղծել Թուրքիոյ Հանրապետութիւնը: Սեւան Նշանեանի գրառումը այն մասին է, որ այս անգամ որեւէ պետութիւն հանդուրժողականութիւն պիտի չցուցաբերէ, եւ Թուրքիան այս տեսքով այլեւս պիտի չըլլայ:

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Հայ Կեանք

Նոր հրատարակութիւններ

Էջ 33

մութիւնը, մտաւորականներու գրութիւններ յոբելեանին առթիւ, 140 լուսանկար, բազմաթիւ յաւելուածներ) (ֆրանսերէն): Կը ծախուի հետեւեալ կայքին միջոցով. www.sourcesdarmenie.com: - Յակոբեան Հրանոյշ, «Հայկական սփիւռքը՝ յարափոփոխ աշխարհում», Երեւան, 2017, 650 էջ: Գիրքը հրատարակութեան երաշխաւորած է Հ.Հ. Գ.Ա.Ա.-ի Պատմութեան հիմնարկի գիտական խորհուրդը:

- Ամապիլէ Ֆլաւիա եւ Տոսաթթի Մարքօ, «Մուսա լեռան դիմադրութիւնը», «Արաս» հրատարակչութիւն, Սթամպուլ, 2017 (թարգմանութիւն իտալերէնէ թրքերէն): - «Արարատէն մինչեւ Ս. Ղազար», Վենետիկ-Ս. Ղազար, առանց թուականի նշումի [2017], 192 էջ (14.3 x 24 սմ.) (հայոց պատմութիւնը սկիզբէն մինչեւ մեր օրերը, Մխիթարեան միաբանութեան համառօտ պատմութիւնը, բազմաթիւ գունաւոր լուսանկարներ) (իտալերէն): - Գուսան Հայկազուն, «Հայե՛ր, միացէ՛ք», Երեւան, 2017 (ողջ հայութեան կողմէ սիրուած գուսանի հայրենասիրական երգերուն համահաւաքը. բառեր, բացատրութիւններ, նօթաներ, երգերուն խտասալիկը): - Եղիազարեան Արման, Անանեան Մանէ, Յովհաննիսեան Արա, Յովհաննիսեան Էտկար, Յովսէփեան Մելիք եւ Վարդանեան Հրածին, «Հայրենիք-սփիւռք յարաբերութիւնները 1918 թուականից մինչեւ մեր օրերը», Երեւանի պետական համալսարանի հրատարակչութիւն, Երեւան, 2017, 244 էջ (օգտագործուած աղբիւրներու եւ գրականութեան ցանկ): - Թէքէեան Վահան, «Երկու դրախտները - Ցիրուցան էջեր», Սթամպուլի «Ժամանակ» օրաթերթի 100-ամեակի մատենաշար, պատրաստեց Սեւան Տէյիրմենճեան, յառաջաբանը՝ Վաչէ Ղազարեանի, Սթամպուլ, 2017 (Պոլսոյ «Ժամանակ» եւ «Ժողովուրդի ձայնը» ու Գահիրէի «Արեւ» թերթերուն մէջ Վահան Թէքէեանի յօդուածներուն, հրապարակագրութեանց եւ յուշագրութեանց համահաւաքը, ծանօթագրութիւններ, Թէքէեանի՝ մամուլին մէջ լոյս տեսած երգիծանկարները, անուանացանկ): - «Հայաստան-սփիւռք համաժողով – Տեղեկատուական փաթեթ Հայաստան-սփիւռք հինգերորդ համաժողովում (2014 թ. սեպտեմբերի 18-20, Երեւան) արուած առաջարկութիւնների կատարման վերաբերեալ», Հ. Հ.ի սփիւռքի նախարարութեան հրատարակութիւն, Երեւան, 2017, 128 էջ (14.4 x 20.1 սմ.) (հաշուետուութիւն): - «Հայկազեան Հայագիտական Հանդէս», 37-րդ հատոր, հրատարակութիւն Հայկազեան Համալսարանի, Պէյրութ, 2017: - «Մխիթարեան հայրերու միաբանութեան յոբելեան», Փարիզ, 2017, 284 էջ (միաբանութեան պատ-

- Յարութիւնեան Ռուզաննա (քաղեց եւ ծանօթագրեց), «Հայկական սկզբնաղբիւրները Վրաստանի մասին (Ե.-Ժ. դարեր)», «Հայ-վրացական յարաբերութիւններ» մատենաշար, Գ. գիրք, Երեւանի պետական համալսարանի հրատարակչութիւն, Երեւան, 2016, 314 էջ (14.6 x 20.5 սմ.) (ծանօթագրութիւններ, անձնանուններու եւ տեղանուններու ցանկեր): Գիրքը հրատարակութեան երաշխաւորած է Ե.Պ.Հ.-ի Հայագիտական հետազօտութիւններու հիմնարկի գիտական խորհուրդը: - Պուլտուքեան Մկրտիչ Յ., «Օսմանեան Կայսրութեան հայ սեղանաւորները», Պէյրութ, 2017 (անգլերէն): - Սաչեան-Գրքեաշարեան Հայկանոյշ, «Հաճըն, եթէ քեզ մոռնանք», հայերէնէ թարգմանեց Վարդան Մատթէոսեան, Ա.Մ.Ն., 2017 (Հաճընի 1920-ի կործանման ականատեսի վկայութիւն) (անգլերէն): - Սիմոնեան Արամ, «Զանգեզուրի գոյապայքարը 1917-1920 թթ.», Երեւանի պետական համալսարանի հրատարակչութիւն, Երեւան, 2017, 742 էջ (15.3 x 20.9 սմ.) (անձնանուններու եւ տեղանուններու ցանկեր): Պատրաստեց՝ Գէորգ Եազըճեան

Ֆրանսայի Հայաստան Հիմնադրամի 25րդ Ֆոնեթոնը՝ Նոյեմբեր 15-19 ՓԱՐԻԶ.- Ֆրանսայի Հայաստան հիմնադրամը այս տարի կը կազմակերպէ իր 25-րդ ֆոնեթոնը Նոյեմբեր 15-19: Այս ձեռնարկին ընդառաջ, հիմնադրամը «Ձեր չորս ժամը տրամադրեցէք Հայաստանի օգնութեան» բնաբանով՝ կոչ կ՛ընէ կամաւորներու: Անոնց առաքելութիւնը պիտի ըլլայ Փարիզ-Քոլոմպի, Լիոնի, Մարսէյի եւ Թուլուզի հեռաձայնային կեդրոններէն դիմել նուիրատուներու: Յաւելեալ մանրամասնութեանց եւ արձանագրութեանց համար այցելել՝ www.fondsarmenien.org կայքը։

Էջ 34

Հայ Կեանք

Արեւմտահայերէնի նուիրուած միջազգային գիտաժողով՝ Նոյեմբեր 18-ին

ՖՐԵԶՆՕ.- Համահովանաւորութեամբ Հայագիտական ուսմանց ընկերակցութեան եւ «Գալուստ Կիւլպէնկեան» հիմնարկութեան Հայկական Համայնքներու բաժանմունքին, Շաբաթ, Նոյեմբեր 18-ին, կէսօրուան ժամը 12։00-15։00, մայրաքաղաք Ուաշինկթընի «Մերիըթ Ուարտմըն Փարք» պանդոկին մէջ տեղի պիտի ունենայ արեւմտահայերէնի ներկայ իրավիճակին ու զայն ապագայ սերունդներուն փոխանցելու լաւագոյն ձեւերուն նուիրուած միջազգային խորհրդաժողով մը։ Նշենք, որ գիտաժողովէն անմիջապէս ետք, նոյն սրահին մէջ տեղի պիտի ունենայ ներկայիս Ֆրեզնօ հաստատուած Հայագիտական ուսմանց ընկերակցութեան տարեկան 44-րդ անդամական ժողովը։ Գիտաժողովի առաջին նիստը նուիրուած է Սփիւռքի մէջ հայերէնի դասաւանդման հարցերուն, եւ անոր ընթացքին ուսումնասիրութիւններ պիտի ներկայացնեն Անի Կարմիրեան, Սիլվիա Գասպարեան եւ Ճես Արլեն։ Երկրորդ նիստը նուիրուած է արեւմտահայերէնով ստեղծագործելու հարցին. անոր ընթացքին ուսումնասիրութիւններ պիտի ներկայացնեն Յակոբ Կիւլլիւճեան, Շուշան Կարապետեան եւ Էլիզապէթ Մխիթարեան։ Հայագիտական ուսմանց ընկերակցութիւնը նաեւ երկու նիստեր կը հովանաւորէ նոյն պանդոկին մէջ, Նոյեմբեր 18-21 կայանալիք Միջին Արեւելքի ուսմանց ընկերակցութեան գիտաժողովին ընթացքին։ Նոյեմբեր 19-ին, առաւօտեան ժամը 8։00-10։00 կայանալիք նիստին, որ կը կրէ «1895-ի մեծ վախը» ընդհանուր խորագիրը, ուսումնասիրութիւններ պիտի ներկայացնեն Օուըն Միլըր, Էմրէ Խան Տաղլիօղլու, Ումիթ Քիւրթ եւ Ուղուր Փեչէ։ Նոյեմբեր 21-ին, կ.ե. ժամը 1։00-3։00 կայանալիք նիստը յատկացուած է Համաշխարհային Ա. Պատերազմի ընթացքին Օսմանեան կայսրութեան մէջ մարդասիրական ջանքերուն. անոր ընթացքին ուսումնասիրութիւններ պիտի ներկայացնեն Մելընի Դանիէլեան, Սթէյսի Ֆահրենթհոլտ, Ասիա Դարբինեան եւ Խաչիկ Մուրատեան։ Նիստին նախագահն է Պարլօ Տէր Մկրտիչեան։ Հայագիտութեան առնչուող շարք մը այլ ուսումնասիրութիւններ պիտի ներկայացուին Միջին Արեւելքի

Ուրբաթ, 10 Նոյեմբեր 2017

Ստեղծուած է «Սասունցի Դաւիթ» դիւցազնավէպի նիւթով հայկական առաջին ելեկտրոնային յաւելուածը

«Սասնայ ծռեր» կամ «Սասունցի Դաւիթ» դիւցազնավէպի (էպոս) պահպանման եւ հանրահռչակման նպատակով էպոսի նիւթով հայկական առաջին ելեկտրոնային յաւելուածը ստեղծուած է: Անիկա իրականացուցած է ՀՀ մշակոյթի նախարարութեան աջակցութեամբ եւ «Սասնայ տուն» հասարակութեան զարգացման աջակցման կեդրոն հասարակական կազմակերպութեան նախաձեռնութեամբ` «Սասնայ ծռեր» կամ «Սասունցի Դաւիթ» աւանդական հանրապետական փառատօնի ծրագրի ծիրէն ներս: Ինչպէս կը տեղեկացնէ ՀՀ մշակոյթի նախարարութեան հասարակայնութեան հետ կապերու բաժինը, յաւելուածը կարելի է ներբեռնել` օգտուելով Android բջիջային համակարգի Play market բաժինէն` գրելով «Սասունցի դաւիթ»` հայերէն կամ անգլերէն: Յաւելուածի հիմնական բաժիններն են` ասմունք, զարգացման խաղեր (հարցեր էպոսի մասին եւ հարցեր էպոսէն), հանելուկ եւ ուիքիփետիայի «Սասունցի Դաւիթ», «Սասնայ ծռեր» շարժապատկերներու եւ Ժան Էլոյեանի ասմունքի յղումները: էպոսէն հարցումներուն ճիշդ պատասխանելու նպատակով յաւելուածին մէջ առկայ է նաեւ ելեկտրոնային գիրք, ուր կը ներկայացուին էպոսի` պատասխաններուն առնչուող հատուածները: Իսկ IOS բջջիջային համակարգին համար յաւելուածը հասանելի պիտի ըլլայ քանի մը ամիսէն: Յաւելուածի ստեղծումը կարեւոր է, որպէսզի նոր սերունդը տեղեակ ըլլայ ազգային, աւանդական, հոգեւոր եւ մշակութային արժէքներուն եւ հայրենասիրական ոգիով մեծնայ։ ուսմանց ընկերակցութեան գիտաժողովին ընթացքին, որուն ամբողջական յայտագիրին կարելի է ծանօթանալ՝ այցելելով www.mesana.org/pdf/17-preliminary-program-1012-17.pdf կայքէջը։ Յաւելեալ տեղեկութեանց համար, այցելել societyforarmenianstudies.com կայքը, կամ դիմել barlowd@csufresno.edu հասցէին։