Հայ Կեանք ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ ԵԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆ Տարի Ա Թիւ 3
Փութին Եւ Հոլանտ Քննած Են Արցախի Հարցը
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Ճիշդ Ժամանակն է, Որ Արցախը Միանայ Բանակցային Գործընթացին. Ճոն Էվընս
ԵՐԵՒԱՆ, «Արմէնփրէս».- Ռուսիոյ նախագահ Վլատիմիր Փութին Ֆրանսայի իր պաշտօնակից Ֆրանսուա Հոլանտի հետ կայացած հեռաձայնային զրոյցին ընթացքին քննարկած են Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կարգաւորման կարելիութիւնները, կը հաղորդէ Քրեմլինի կայքը:
Արցախի Հանրապետութիւնը պէտք է արդէն բանակցային սեղանին շուրջ նստի` իբրեւ անկախ պետութիւն եւ ներկայացնէ իր շահերը: Այս մասին «Արցախփրես»-ի հետ զրոյցի ընթացքին ըսած է Հայաստանի մէջ ԱՄՆ նախկին դեսպան Ճոն Էվընս, որ այս օրերուն կը գտնուի Արցախ: «Ես ուղղակիօրէն չեմ մասնակցիր բանակցային գործընթացին, սակայն ուշադիր կը հետեւիմ: Մեծ Փութին Հոլանտին տեղեկութիւններ փոխանցած յարգանք ունիմ պարոն Ուորլիքի նկատմամբ: Միշտ է Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի նախագահներ՝ կը հետեւիմ բանակցութիւններուն, որոնք կը վարեն Սերժ Սարգսեանի եւ Իլհամ Ալիեւի հետ Յունիս իմ գործընկերներս` որոնց մէջ նաեւ ՌԴ արտաքին 20ին Ս. Փեթերսպուրկի մէջ կայացած եռակողմ գործոց նախարար պարոն Լաւրով, որ միշտ կը հանդիպման արդիւնքներուն մասին: Ռուսիոյ եւ շեշտէ, որ հիմնախնդիրը պէտք է լուծուի խաղաղ Ֆրանսայի ղեկավարները յոյս յայտնած են, որ ճանապարհով: Անձամբ ես այն կարծիքին եմ, որ հանդիպման ձեռք բերուած արդիւնքները կը Արցախի Հանրապետութիւնը պէտք է արդէն նպաստեն խաղաղ գործընթացի բանակցային սեղանին շուրջ նստի` իբրեւ անկախ յառաջխաղացման: պետութիւն եւ ներկայացնէ իր շահերը: 1994 թուականին ստորագրուած զինադադարի «Պայմանաւորուածութիւն ձեռք բերուած է համաձայնագրի տակ Արցախը, իբրեւ շարունակելու համատեղ գործունէութիւնը, բանակցութիւններու լիարժէք կողմ, նոյնպէս դրած է ԵԱՀԿի Մինսկի խմբակի ծիրէն ներս», նշուած է Քրեմլինի հրապարակած հաղորդագրութեան մէջ: իր ստորագրութիւնը: Կը կարծեմ` ճիշդ ժամանակն է, որ Արցախը նոյն ձեւաչափով կրկին միանայ բանակցային գործընթացին եւ ունենայ մասնակցութեան իր բաժինը: Միայն այդ պարագային կ’ապահովուին յառաջընթացի պայմաններ»,- ըսած է Ճոն Էվընս: Յիշեցնենք, որ Ճոն Էվընս Արցախ կը գտնուի Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամի պատուիրակութեան աշխատանքային այցի ծիրէն ներս:
Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com
Հայ Կեանք
Էջ 2
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՀՐԱԺԵՇՏԻ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ Է ՈՒՆԵՑԵԼ ՅՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ԴԵՍՊԱՆԻ ՀԵՏ Նախագահ Սերժ Սարգսեանն ընդունել է Հայաստանի Հանրապետութիւնում Յունաստանի Հանրապետութեան արտակարգ և լիազոր դեսպան Իոաննիս Տայիսին, ով աւարտում է իր դիւանագիտական առաքելութիւնը մեր երկրում: Հանրապետութեան Նախագահը շնորհակալութիւն է յայտնել դեսպան Տայիսին՝ հայ-յունական աւանդական բարեկամական յարաբերութիւնների ամրապնդման գործում նրա ունեցած անձնական ներդրման համար, ինչի շնորհիւ, ըստ Նախագահի, միջպետական համագործակցութիւնն ընդլայնուել է երկկողմ հետաքրքրութիւն ներկայացնող ամենատարբեր ոլորտներում: Սերժ Սարգսեանը նշել է, որ Յունաստանի դեսպանի շուրջ քառամեայ գործունէութեան ընթացքում երկկողմ յարաբերութիւններում գրանցուած առաջընթացը և այդ նպատակով Իոաննիս Տայիսի ներդրած ջանքերը բարձր են գնահատուում թէ՛ ՀՀ իշխանութիւնների, թէ՛ ժողովրդի կողմից:
«Հայ Կեանք » Ելեկտրոնային Պարբերական Հրատարակման Պատասխանատուներ Տիգրան Ապասեան Խաչատուր Ադամեան Դոկտ․Համբիկ -Սահակ Մարուքեան
«Χάι Γκιάνκ» Ηλεκτρονική Περιοδική Ενημερωτική Έκδοση Υπεύθυνοι Έκδοσης Δικράν Αμπασιάν Χατσαδούρ Αταμιάν Δρ. Χαμπίκ-Σαχάκ Μαρουκιάν
Նախագահը յոյս է յայտնել, որ մեր երկրում Յունաստանի յաջորդ դեսպանը նոյն նուիրումով ու եռանդով կշարունակի զարգացնել երկու բարեկամ երկրների և ժողովուրդների միջև յարաբերութիւնները, որոնք դարերի պատմութիւն ունեն: Հանրապետութեան Նախագահն ընդգծել է, որ Յունաստանում ՀՀ նորանշանակ դեսպանին նոյն ակնկալիքներով և յանձնարարականներով է գործուղել Աթենք: Դեսպան Տայիսը շնորհակալութիւն է յայտնել ՀՀ Նախագահին՝ իր գործունէութեանը տուած բարձր գնահատականի, ջերմ խօսքերի և Հայաստանում պաշտօնավարման ամբողջ ժամանակահատուածում իրեն ցուցաբերուած օժանդակութեան համար: Դեսպանը նշել է, որ անցած շուրջ չորս տարիներին Հայաստանում մշտապէս շատ ջերմ վերաբերմունքի է արժանացել, որի համար անչափ երախտապարտ է և վստահ է, որ դա հայ և յոյն ժողովուրդների փոխադարձ ջերմ վերաբերմունքի արտայայտութիւնն է: Իոաննիս Տայիսը վստահեցրել է, որ Հայաստանից մեկնելուց յետոյ էլ շարունակելու է մեր երկիրը և նրա հետ կապուած ջերմ յիշողութիւնները պահել իր սրտում՝ մնալով Հայաստանի և հայ ժողովրդի բարեկամը:
Αποστέλλεται ηλεκτρονικώς & ατελώς
Կապ Հրատարակութեան հետ:
hyegyank@gmail.com Հաւատալով ազատ խօսքի իրաւունքին եւ բազմակարծութեան, հրապարակուած գրութիւնները անպայման չեն արտայայտեր հրատարակիչներու տեսակէտը։
Իրադարձութիւններ 1198 Յուլիս 14 Վախճանեցաւ Կիլիկեան Հայաստանի հայ մատենագիր, գիտնական, փիլիսոփայ Ներսէս Լամբրոնացին 1872 Յուլիս 15 Կ. Պոլսում ծնուեց գրող, հասարակական գործիչ Արշակ Չոպանեանը 1878 Յուլիս 13 Կնքուեցաւ Պէռլինի դաշնագիրը 1886 Յուլիս 11 Ծնուեց հայ բանաստեղծ Միսաք Մեծարենցը
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 3
Հայաստանը կը նշէ սահմանադրութեան օրը ընդունուեցան: Սահմանադրութիւնը փոփոխութիւններու ենթարկուեցաւ նաեւ 2015-ին: Մասնաւորապէս, 2015-ի Դեկտեմբեր 6-ին տեղի ունեցաւ սահմանադրական փոփոխութիւններու հանրաքուէ, ըստ որուն՝ Հայաստանը անցում կատարեց կառավարման խորհրդարանական համակարգի, որուն հիման վրայ Հայաստանի մէջ այլեւս տեղի պիտի չունենան նախագահական Հայաստանի մէջ Յուլիս 5-ը կը նշուի ընտրութիւններ` համաժողովրդական Սահմանադրութեան օրը: 1995 թուականի քուէարկութեամբ: Նախագահը պիտի այդ օրը երկրի Հիմնական օրէնքի ընտրուի 2017 թուականի նախագիծը ներկայացուեցաւ խորհրդարանական ընտրութիւններու համաժողովրդական հանրաքուէի: արդիւնքով ձեւաւորուած Ազգային ժողովի եւ ընտրիչներու հիմնարկին կողմէ: Այն ժամանակուայ ընդդիմութիւնը հանրաքուէի արդիւնքները կեղծուած Բացի այդ, Սահմանադրական համարեց, սակայն պաշտօնական փոփոխութիւններով Ազգային ժողովը տուեալներով Սահմանադրութիւնը պիտի ձեւաւորուի միայն համամասնական ընդունուեցաւ: Ատիկա անկախ ընտրակարգով, այսինքն՝ պիտի չըլլան Հայաստանի առաջին Սահմանադրութիւնն անկախ թեկնածուներ: Բոլորը պիտի էր: ընտրուին այս կամ այն կուսակցութեան Տասը տարի անց` 2005-ի Նոյեմբեր 27-ին, ներկայացուցած ցուցակներով: երկրին մէջ կրկին տեղի ունեցաւ Նշենք, որ ըստ ՀՀ Սահմանադրութեան սահմանադրական հանրաքուէ, երբ առաջին եւ երկրորդ յօդուածներուն քաղաքացիները հաւանութեան Հայաստանի Հանրապետութիւնը արժանացուցին գլխաւոր փաստաթուղթին ինքնիշխան, ժողովրդավարական, մէջ առկայ փոփոխութիւնները: Այդ սոցիալական, իրաւական պետութիւն է, փոփոխութիւններով ընդլայնուեցան իսկ ՀՀ իշխանութիւնը կը պատկանի խորհրդարանի լիազօրութիւնները: ժողովուրդին: Ընդդիմութեան կոչով հասարակութեան «Հայաստանի Հանրապետութեան տօներու մեծ մասը պոյքոթեց Սահմանադրական եւ յիշատակի օրերու մասին» օրէնքով` փոփոխութիւններու հանրաքուէն, սակայն 2001-ի Յուլիս 24-ի որոշումով Յուլիս 5-ը կը պաշտօնապէս հանրաքուէն համարուեցաւ նշուի իբրեւ Սահմանադրութեան օր եւ կայացած եւ այդ փոփոխութիւնները յայտարարուած է ոչ աշխատանքային:
Հակառակորդը Շփման Գիծի Արեւելեան Ուղղութեամբ Ներթափանցման Փորձ Ձեռնարկած Է Յուլիս 7-ի լոյս 8-ի գիշերը` ժամը 03:20-ի սահմաններուն, ղարաբաղա-ատրպէյճանական հակամարտ զօրքերու շփման գիծի արեւելեան (Ակնա) ուղղութեամբ հակառակորդը ձեռնարկած է ներթափանցման-հետախուզական փորձ: Այս մասին կը յայտնեն Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարարութեան մամլոյ ծառայութենէն: ՊԲ յառաջապահ զօրամասերու կանխարգելիչ գործողութիւններու արդիւնքով` հակառակորդի ներթափանցման փորձը ձախողուած է: Բացի ներթափանցման փորձէն, հակառակորդը որոշ ուղղութիւններով խախտած է հրադադարի պահպանման կարգը` կիրառելով տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներ: ՊԲ յառաջապահ զօրամասերը լիակատար վերահսկողութիւն կը պահպանեն առաջնագիծին մէջ եւ կը շարունակեն վստահօրէն իրականացնել մարտական հերթապահութիւն:
Էջ 4
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Թրքական Լրատուամիջոցները` Ֆրանչիսկոս Պապի Հայաստան Այցելութեան Մասին շրջանին մէջ: «Տէօչէ Վելլէ» յիշեցուցած է, որ սեպտեմբերին կ’ակնկալուի պապին այցելութիւնը Վրաստան եւ Ազրպէյճան: Լրատուամիջոցը նշած է, որ այցելութեան ընթացքին ամէնէն ուշագրաւ հարցերէն մէկը այն է, թէ արդեօք Ֆրանչիսկոս պապը պիտի մեղմացնէ՞ հայ-ազրպէյճանական յարաբերութիւնները: «Հռոմի պապը երրորդ անգամ օգտագործեց «ցեղասպանութիւն» եզրը». այս մասին կը գրէ թրքական «Թի24» լրատուամիջոցը` նշելով, որ նախքան այցելութեան սկիզբը Վատիկանէն եկող Թրքական «Հիւրրիյէթ» օրաթերթը Ֆրանչիսկոս ազդակները կը խօսէին այն մասին, որ այս անգամ պապի Հայաստան այցելութեան լուրը Ֆրանչիսկոս պապը պիտի խուսափի հրապարակած է հետեւեալ վերնագիրով. «Անգամ ցեղասպանութիւն եզրը օգտագործելէ: մը եւս օգտագործեց այդ բառը»: Թերթը Թրքական այլ լրատուամիջոց մը` ուշադրութիւն հրաւիրած է այն փաստին վրայ, որ «Սի.Էն.Էն.Թիւրք»-ը մէջբերած է պապին իր արտասանած խօսքին մէջ, Հռոմի պապը խօսքերը. «Այդ ցեղասպանութիւնը դարձաւ շեղած է նախապէս պատրաստուած բնագիրէն եւ անցեալ դարու անմարդկային աղէտներու առաջին 1915-ի ողբերգութիւնը անուանած է օղակը»: Լրատուամիջոցը նշած է, որ եզրին ցեղասպանութիւն: Օրաթերթը յիշեցուցած է, որ օգտագործումը տակաւին անցեալ տարի լարած էր 2015-ին Վատիկանի մէջ կազմակերպուած Թուրքիա-Վատիկան յարաբերութիւնները: արարողութեան ընթացքին Ֆրանչիսկոս պապը «Սի.Էն.Էն.Թիւրք» փաստած է, որ Հայաստան դարձեալ օգտագործած էր «ցեղասպանութիւն» կատարած այցելութեան ընթացքին պապին եզրը` ըսելով. «Հարիւրամեակի առաջին արտասանած խօսքին Անգարան տակաւին որեւէ ցեղասպանութիւնը հայերուն հետ տեղի ունեցած արձագանգ չէ տուած: է»: «Հիւրրիյէթ» գրած է, որ այդ դէպքէն ետք «Տիքեն» լրատուամիջոցը կը գրէ, որ Հայաստանի Թուրքիան տուն կանչած էր Վատիկանի մէջ իր նախագահ Սերժ Սարգսեանի հետ հանդիպուման դեսպան Մեհմեթ Փաչաճըն, որ միայն 10 ամիս ընթացքին պապը «Մեծ եղեռն» բառերէն ետք ետք վերադարձած էր իր պաշտօնին: կիրարկած է «ցեղասպանութիւն» եզրը: Ըստ Armenpress.am-ի՝ «Միլլիյէթ» օրաթերթը Լրատուականը յիշեցուցած է, որ 2015-ին պապի այցելութեան վերաբերող լուրը տուած է Վատիկանի մէջ պատարագի ժամանակ այդ եզրին հետեւեալ վերնագիրով. «Մէկ տարի անցաւ… օգտագործումէն ետք պապի խօսքերը Պապը դարձեալ նոյնը ըրաւ»: Թրքական այս քննադատած էին թէ՛ Թուրքիոյ արտաքին գործոց թերթը եւս արձանագրած է այն փաստը, որ նախարարութիւնը, թէ՛ ալ Ռեճեփ Թայիփ կաթողիկէ աշխարհի հոգեւոր ղեկավարը Էրտողան: անտեսած է նախապէս պատրաստուած բնագիրը «Գայթակղեցուցիչ յայտարարութիւն պապէն… եւ իր արտասանած խօսքին մէջ կիրարկած Հակառակ բնագիրին մէջ չըլլալու հանգամանքին, «ցեղասպանութիւն» եզրը: պապը Հայաստանի մէջ ալ ըսաւ «Հայաստան այցելած Ֆրանչիսկոս պապը ցեղասպանութիւն», այսպէս լուրը հաղորդած է դարձեալ 1915-ի դէպքերը որակած է իբրեւ թրքական «Սապահ»-ը: ցեղասպանութիւն». ճիշդ այս տողերով լուրը Պապի այցելութեան եւ ցեղասպանութիւն եզրի հրապարակած է գերմանական «Տէօչէ Վելլէ»-ի օգտագործման հարցին նմանօրինակ թրքական ծառայութիւնը` յիշեցնելով 2015-ին հրապարակումներով անդրադարձած են նաեւ Վատիկանի մէջ պապին արտասանած խօսքը: «Հապերլեր»-ը, «Ժազիրա»-ի թրքական Լրատուամիջոցը ուշադրութիւն կը հրաւիրէ այն ծառայութիւնը, «Պի.Պի.Սի.Թիւրք»-ը, փաստին վրայ, որ ասիկա Ֆրանչիսկոս պապի «Էն.Թի.Վի.»-ն, «Ենի Շաֆաք»-ը, «Աքշամ»-ը եւ արտերկիր 14-րդ այցելութիւնն է, իսկ բազմաթիւ այլ լրատուամիջոցներ: Հայաստանը դարձած է անոր առաջին կանգառը
Անմահ հերոսներու արիւնով ազատագրուած հայրենիքի ամէն մի դիզ հող, կարելի չէ բանակցային զիջումի կամ փոխ-զիջումի նիւթ ըլլայ։
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 5
Ֆրանսայի Ազգային Ժողովը Թուրքիայի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Հռոմի պապի` հայաստանեան Միաձայն Ընդունեց Հայոց այցին ու ելոյթին Ցեղասպանութեան Ժխտումը Քրէականացնող Օրինագիծը
Ֆրանսայի Ազգային ժողովը միաձայն կողմ քուէարկած է Հայոց ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող նախագիծին, որ Խորհրդարանի քննարկման ներկայացուցած էր Ֆրանսայի կառավարութիւնը: Այս մասին «Արմէնփրէս»--ի հետ զրոյցի ընթացքին յայտնած է Ֆրանսայի հայկական կազմակերպութիւններու համակարգող խորհուրդի նախագահ Մուրատ Փափազեանը: «Ֆրանսայի Ազգային ժողովի պատգամաւորները միաձայն կողմ քուէարկած են կառավարութեան ներկայացուցած նախագիծին, որով կ՛առաջարկուի քրէականացնել Հայոց ցեղասպանութեան ժխտումը: Նախագիծը Սեպտեմբերին պիտի քննարկուի Ծերակոյտին մէջ, ուր հաստատուելու պարագային կրկին պիտի վերադառնայ Ազգային ժողով վերահաստատուելու համար»,-- ըսած է Փափազեան` աւելցնելով, որ ներկայ բոլոր 21 պատգամաւորները կողմ քուէարկած են նախագիծին: Հայոց ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացնող օրինագիծին վրայ աշխատած են Ֆրանսայի կառավարութեան եւ ֆրանսահայ կազմակերպութիւններու իրաւաբանները: Բնագիրը մշակուած է Ֆրանսայի Սահմանադրութեան համապատասխան եւ հայ համայնքի համար ընդունելի տարբերակով: «Ցեղասպանութիւններու եւ մարդկութեան դէմ յանցագործութիւններու ժխտումը քրէականացնող օրէնքի նախագիծ»-ին բնագիրը Ֆրանսայի կառավարութիւնը հրապարակած է Յունիս 29-ին: Փոփոխութեամբ կը նախատեսուի մէկ տարի ազատազրկում կամ 45.000 եւրոյի չափով տուգանք սահմանել Հայոց ցեղասպանութեան փաստը ժխտելուն համար:
Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարարութիւնը (ԱԳՆ) արձագանքել է Հռոմի պապի` Հայ առաքելական եկեղեցու հետ ստորագրուած համատեղ հռչակագրին, Հայաստանում ունեցած ելոյթներին և «ցեղասպանութիւն» բառի կիրառմանը: Շարունակութիւն էջ՝ 22
Ան աւելցուցած է, որ այժմ հայկական համայնքը պէտք է լուրջ աշխատանք տանի, որպէսզի նախագիծը հաստատուի նաեւ Ծերակոյտին կողմէ` նկատելով, որ այդ ընթացքին Թուրքիան ալ իր լծակներով պիտի փորձէ ամէն ինչ ընել` Ծերակոյտին կողմէ նախագիծին հաստատումը կանխելու համար: «Թուրքիան, ի հարկէ, չէր սպասեր, որ Ազգային ժողովը այսքան արագ նման որոշում կայացնէ: Անոնք կը փորձէին ճնշում գործադրել կառավարութեան վրայ եւ նախագահ Օլանտէն կը պահանջէին ետ կանչել օրինագիծը, սակայն ատիկա չեղաւ: Հիմա մենք պէտք է լուրջ ջանքեր գործադրենք, եւ ես համոզուած եմ, որ յաղթանակ պիտի տանինք»,-- ըսած է Փափազեան: «Այս տարուայ Յունուար 25-ին Ֆրանսայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանտ կառավարութեան ներկայացուցիչներուն յանձնարարեց առաջարկել Հայոց ցեղասպանութեան ժխտումը քրէականացող օրէնքի բնագիր մը, որ կը համապատասխանէ նաեւ Սահմանադրութեան: Հայկական կազմակերպութիւններու մասնագէտները աշխատեցան ֆրանսացի իրաւաբաններու հետ` մեզի համար ընդունելի եւ Սահմանադրութեան համապատասխանող օրէնքի բնագիր մը մշակելու համար: Նախագիծը հաւասար է հակառասիստական եւ հակասեմիտական օրէնքներու բնագիրներուն»,-ըսած է Փափազեան: Անոր խօսքով` օրինագիծի բնագիրին մէջ իբրեւ ցեղասպանութեան օրինակ կը նշուի Հայոց եւ Ռուանտայի ցեղասպանութիւնները։
Էջ 6
Հայ Կեանք
Հայաստան ՄԱԿ-ի Մէջ Բարձրաձայնած Է Ազրպէյճանի Ու Թուրքիոյ Մէջ Տիրող Ցեղապաշտութեան Մասին
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Արցախի Նախագահը Հանդիպում Ունեցած է Ֆրանք-Վալթըր Շթայնմայըրի Հետ
Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Բակօ Սահակեան Յունիս 30-ին Երեւանի մէջ հանդիպում Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութեան (ՄԱԿ) մէջ ունեցած է ԵԱՀԿ-ի գործող նախագահ, Գերմանիոյ Հայաստանի դիւանագէտները բարձրաձայնած են՝ արտաքին գործոց նախարար Ֆրանք-Վալթըր Ազրպէյճանի եւ Թուրքիոյ կողմէ մարդու Շթայնմայըրի հետ: Այս մասին կը յայտնեն Արցախի իրաւունքներու ոտնահարումներու մասին Հանրապետութեան նախագահի աշխատակազմի Ըստ «Արմէնփրէս»-ի ՄԱԿ-ի Հայաստանի տեղեկատուութեան գլխաւոր վարչութենէն։ ներկայացուցիչ Մհեր Մարգարեան ելոյթ ունեցած է՝ Հանդիպման ընթացքին քննարկուած են Մարդու իրաւունքներու յանձնաժողովի 32-րդ ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան նստաշրջանի ընթացքին: կարգաւորման եւ տարածաշրջանային Ան յիշեցուցած է Ազրպէյճանի մէջ գործընթացներուն վերաբերող հարցեր: ցեղապաշտութեան եւ օտարատեացութեան Նախագահ Սահակեան նշած է, որ պաշտօնական ակնյայտ դրսեւորումներու մասին, որոնք վերջերս Ստեփանակերտը կը մնայ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբակի փաստագրուած են Ռասիզմի եւ ծիրէն ներս հակամարտութեան խաղաղ անհանդուրժողականութեան դէմ եւրոպական կարգաւորման կողմնակից` ընդգծելով բանակցային յանձնաժողովի (ECRI) ու Ցեղապաշտական լիարժէք ձեւաչափի վերականգնման խտրականութեան վերացման հարցերով ՄԱԿ-ի անհրաժեշտութիւնը` Արցախի լիիրաւ յանձնաժողովին կողմէ: Դիւանագէտը նշած է, որ մասնակցութեամբ: ազրպէյճանական իշխանութիւնները պարբերաբար Բակօ Սահակեան կարեւոր համարած է կը յայտարարեն, թէ իրենց երկիրին մէջ կը բնակին ազրպէյճանա-ղարաբաղեան հակամարտութեան 30 հազար հայեր, մինչդեռ 2009 թուականին տեղի գօտիին վրայ հրադադարի խախտման ունեցած մարդահամարի տուեալներով, հետաքննութեան մեքենականութիւններու մշակումն Ազրպէյճանի մէջ միայն 306 մարդիկ կը բնակին, ու ներդրումը, որ պիտի նպաստէ տարածաշրջանին որոնք հայկական ծագում ունին: մէջ խաղաղութեան ու կայունութեան պահպանման «Բազմաթիւ դէպքեր կան, երբ երրորդ երկրի եւ դրական ազդեցութիւն պիտի ունենայ քաղաքացիներուն, որոնք ունին հայկական բանակցային գործընթացի յետագայ ընթացքին վրայ: ազգանուն, կ՛արգիլեն մուտք գործել երկիիր, կը պահեն օդանկայաններու մէջ, ապա ետ կ՛ուղարկեն: Հանդիպման մասնակցած են արտաքին գործոց նախարար Կարէն Միրզոյեան, ԵԱՀԿ-ի գործող Ի՞նչ է այդ, եթէ ոչ խտրականութեան ու նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անճէյ ցեղապաշտութեան ժամանակակից դրսեւորում, Գասբշիկը եւ պաշտօնատար այլ անձեր: Տուրպընի հռչակագիրի եւ Ցեղապաշտական խտրականութեան բոլոր դրսեւորումներու գործիչները այլ երկիրներու մէջ, որոնք կը վերացման մասին պայմանադրութեան համարձակին ընդունիլ Ցեղասպանութիւնը կամ (կոնվենցիայի) խախտում», նշած է Մարգարեան` քուէարկել անոր աւելի շատ ճանչնալու օգտին, կը յորդորելով ազրպէյճանական պատուիրակութեան զերծ մնալ յանձնաժողովի ծիրէն ներս ատելութեան պիտակաւորուին, Թուրքիոյ բարձրագոյն իշխանութիւնները անոնց կոչ կ՛ընեն արեան նոր դրսեւորումներէ: Խօսելով Թուրքիոյ մասին դիւանագէտը յիշեցուցած փորձաքննական հետազօտութիւն կատարել: Մարդոց բնորոշումը իրենց արեան բաղադրիչով ոչ է, թէ ինչ անհանդուրժողականութիւն կը տիրէ այդ այլ ինչ է, քան ցեղապաշտութեան եւ երկիրին մէջ, Հայոց Ցեղասպանութիւնը հրապարակայնօրէն ճանչցող հայերու եւ թուրքերու օտարատեացութեան (քսենոֆոպիայի) դրսեւորում», ըսած է Հայաստանի ներկայացուցիչը` անհրաժեշտ նկատմամբ: «Այժմ հասած ենք վիճակի մը, երբ համարելով քննարկել խնդիրը ՄԱԿ-ի Մարդու թրքական ծագում ունեցող քաղաքական իրաւունքներու յանձնաժողովի ծիրէն ներս:
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 7
ՎԱՏԻԿԱՆԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴՐՈՇՄԱԹՈՒՂԹԵՐԸ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ ՊՐՆ. ՌԱՖԱՅԷԼ ՈՒՄՈՒՏԵԱՆԻՆ ՀԵՏ Հռոմի Պապի դէպի Հայաստան Ուխտագնացութեան նախօրէին, որուն պիտի մասնակցին նաեւ մեծաթիւ սփիւռքահայեր, որոնց շարքին կարեւոր թիւ մը Լիբանանէն, պատեհ առիթը ունեցանք օրուան խորհուրդի կապակցութեամբ, «Զարթօնք»-ի խմբագրատան մէջ հանդիպելու լիբանանահայ իրականութեան մէջ ծանօթ ազգային եւ Կաթողիկէ համայնքի գործունեայ անդամ Պրն. Ռաֆայէլ Ումուտեանին հետ: Օգտուելով Պրն. Ումուտեանի՝ դրոշմաթուղթերու աշխարհին մօտէն ծանօթ ըլլալու հանգամանքէն, զրոյց մը վարեցինք անոր հետ՝ պատմութեան մէջ Վատիկանի կողմէ լոյս ընծայուած հայկական նիւթերով դրոշմաթուղթերու մասին:
զանազան պատճառներով: Այս մասին Պրն. Ումուտեան մանրամասնելով պարզեց, ըսելով՝ «Պատրիարքի մերժուած առաջարկը աւելի ուշ դարձեալ հետապնդեցինք, ներկայացնելով 100 ամեակին պատշաճող հայկական թեմաներ: Առաջարկուած տարբեր թեմաներէն՝ էջմիածին, Անթիլիաս, Կաթողիկէ պատրիարքարան եւն., յանգեցանք յարմարագոյն տարբերակին եւ յաջողեցանք երկու դրոշմաթուղթերու հրատարկութեան տեղ տալ: Անոնցմէ առաջինը՝ Մալոյեան սրբազանի Սրբապատկերի կրող դրոշմաթուղն էր, նկատի ունենալով անոր նահատակուած եւ
Այս առընչութեամբ Պրն. Ումուտեանէն իմացանք, որ Երջանկայիշատակ Ամենապատիւ եւ Գերերջանիկ Տ. Ներսէս-Պետրոս ԺԹ Կաթողիկոս Պատրիարքի կողմէ, Նորին Սրբութիւն Ֆրանչիսկոս սրբազան քահանայապետին ներկայացուած են երեք խնդրանքներ՝
Ա) Հայոց Ցեղասպանութեան հարիւրամեակի յիշատակի առթիւ դրոշմաթուղթերու հրատարակութեան փափաք:
սրբադասուած հոգեւորականի հանգամանքը, որ մեծապէս կ’առընչուի հարիւրամեակի առիթին: Իսկ երկրորդ ընտրութիւնը եղաւ Ս. Գրիգոր նարեկացիի պատկերը կրող դրոշմաթուղթը, հաշուի առնելով անոր տիեզերական եկեղեցւոյ վարդապետ ըլլալը, ինչպէս նաեւ միջազգային մակարդակի վրայ անոր ունեցած մեծ նշանակութիւնը»: Պրն. Ումուտեան նաեւ նշեց, որ Մալոյեան սրբազանի պատկերի հեղինակը եղած է լիբանանահայ քանդակագործ եւ նկարիչ Ռաֆֆի Ետալեանը, իսկ Նարեկացիի պատկերի համար ընտրուած էր Վենետիկի Մխիթարեաններու վանքին մատրան խորանին առաջ՝ կամարի գագաթին գտնուող Նարեկացիին խճաքարի օրինակը:
Այնուհետեւ, Պրն. Ումուտեան անդրադառնալով դրոշմաթուղթերու նիւթական արժէքին եւ տպաքանակի մասին, յայտնեց, որ դրոշմաթուղթերէն իւրաքանչիւրի արժէքը կը Գ) Հայոց Ցեղասպանութեան ընդունման կազմէ 2 եւրօ, անոնց տպաքանակն վերաբերեալ հրապարակային յայտարարութիւն: է՝ իւրաքանչիւրէն 100,000 օրինակ: Ան նաեւ Պրն. Ումուտեան տեղեկացուց, որ նախկին նշեց, որ դրոշմաթուղթերէն առաջինը պատրաստ Պատրիարքին կողմէ կատարուած առաջին եղած էր 2 Սեպտեմբեր 2015-ին, ուր բացի խնդրանքը, Վենետիկի Դրոշմատան գիտութեան դրոշմաթուղթէն՝ պատրաստուած էին նաեւ դրամագիտային գրասենեակի կողմէ մերժուած էր նամակի պահարաններ: Շարունակութիւն էջ՝ 8 Բ) Նոյն յիշատակին առթիւ Ս. Պետրոսի Մայր տաճարին մէջ Ս. Եւ Անմահ Պատարագ:
Էջ 8
Հայ Կեանք
ՎԱՏԻԿԱՆԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴՐՈՇՄԱԹՈՒՂԹԵՐԸ.... Պրն. Ումուտեան զրոյցի ընթացքին կարեւոր համարեց, բացի դրոշմաթուղթի հրատարակութեան իրականցումէն, նշել նաեւ բոլոր այն միջոցառումներու, որոնք նուիրուեցան Հայոց Ցեղասպանութեան հարիւրամեակի յիշատակին, այդ շարքին մէջ ան անդրադարձաւ Վատիկանի մէջ մատուցուած պատարագին, նահատակներու Սրբադասուման կարգին, Ծիծեռնակաբերդի մէջ համաշխարհային մակարդակի վրայ կատարուած ոգեկոչման: «Նման բարձրամակարդակ նշումներու կողքին,
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
«Քրիստոնէութիւն ընդունելու 1700 ամեակի նուիրուած առաջին հրատարակութիւնը եղաւ հայոց Տրդատ թագաւորին մկրտութեան պատկերը կրող նամակի պահարանը, որ տպուած էր 15 Փետրուար 2001-ին, Ս. Պետրոս տաճարին մէջ՝ հայոց ծիսակարգով մատուցուած պատարագէն օրեր առաջ»: Ան նաեւ նշեց, որ Վատիկանի մէջ 1700ամեակէն ետք նոյնպէս նամակի պահարան եւ դրոշմաթուղթ մը տպուած էր՝ Յովհաննէս-Պօղոս քահանայապետի Հայաստան այցելութեան առթիւ, որ տպուած էր 21 Նոյեմբեր 2002-ին: Պրն. Ումուտեան հայկական թեմաներով վատիկանեան հրապարակումներու աւելի հին օրինակներ յիշելով, յայտնեց՝ «Եթէ աւելի ետ ուզենք երթալ, կրնանք օրինակ բերել 1973-ին, Ներսէս Շնորհալիի մահուան 800-ամեակին առթիւ եղած հրատարակութիւն՝ Պօղոս Զ. Քահանայապետին գահակալութեան օրերուն»:
հարիւրամեակի համայնքային յանձնախումբը միշտ ի մտի ունեցաւ անպայմանօրէն Վատիկանի կողմէ հարիւրամեակին նուիրուած դրոշմաթուղթի հրատարակման գործը յաջողցնելը»,- շեշտեց Պրն. Ումուտեան, աւելցնելով, որ «այս գործին գլուխ բերելը եւ Պրն. Ումուտեանին հարց տուինք, թէ ասոնցմէ գործնականի անցնիլը երկու տարուան առաջ այս գծով բան մը չէ՞ եղած: աշխատանք պահանջած էր» : Պրն. Ումուտեան հայկական թեմաներ կրող Պրն. Ումուտեան նաեւ նշեց, որ Վատիկանի կողմէ օտար հրապարակումներու պատկերը նման նախաձեռնութիւնը աննախադէպ չէր, այս ամբողջական ներկայացուցած ըլլալու միտումով, կապակցութեամբ ան յիշեցուց, որ Հայոց աւելցուց, որ բացի Արժանթինէն՝ Լիպերիոյ, Ցեղասպանութեան 90 ամեակի առթիւ նոյնպէս՝ Իսրայէլի եւ Խորհրդային Միութեան Արժանթինի մէջ Յովհաննէս-Պօղոս Բ. տարածքներուն նոյնպէս եղած են նման Քահանայապետին պատկերը եւ « 24 Ապրիլ 2015 օրինակներ, «բայց ամենաշատը, ըստ երեւոյթին, – 90 տարի Հայոց Ցեղասպանութեան» գրութիւնը կրող նամակի պահարաններ տպուած էին: «Կը տեսնենք, թէ ինչպէս Ֆրանչիսկոս քահանայապետը, Արժանթինի Քարտինալ եղած օրերէն, որքան մօտիկութիւն ունէր հայոց նկատմամբ»,- մեկնաբանեց Պրն. Ումուտեան, շեշտելով, որ Վատիկանի դրոշմաթուղթերու հաւաքածոյին մէջ հայկական թեման յաճախ տեղ գրաւած է, ինչպէս օրինակ հայ ժողովուրդին քրիստոնեայ դառնալու 1700 ամեակի առթիւ՝ Վատիկանի կողմէ տպուած դրոշմաթուղթը»: Խորհրդային Միութիւնը ըրած է» եզրակացուց Այնուհետեւ, մեր կողմէ՝ քրիստոնէութիւնը որպէս պետական կրօն Հայաստանի մէջ ընդունուելու 1700 ամեակի առթիւ տպուած դրոշմաթուղթի վերաբերեալ մանրամասնութիւններ պարզաբանելու խնդրանքին կապակցութեամբ, Պրն. Ումուտեան պատասխանեց.
ան: Խօսքի աւարտին , դարձեալ անդրադառնալով հարիւրամեակի առթիւ տպագրուած դրոշմաթուղթերուն, Պրն. Ումուտեան կարեւոր Շարունակութիւն էջ՝ 12
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 9
Ռուս-թուրքական պատասխանը Հռոմի Պապին
Հազիւ էր Հռոմի Պապն իր հայ-թուրքական հաշտութեան ուղերձով հայաստանեան այցից վերադարձել Վատիկան, երբ տեղեկութիւն հրապարակուեց հաշտութեան մասին, բայց ոչ թէ հայ-թուրքական, այլ ռուս-թուրքական: Իհարկէ, հաշտութեան մասին միգուցէ վաղ է խօսելը, սակայն Թուրքիան մի քանի ամիս յամառութիւնից յետոյ արել է հաշտութեան պայմաններից մէկի բաւարարման քայլը, որ դրել էր Ռուսաստանը օդանաւի հետ կապուած յայտնի միջադէպից և յարաբերութիւնների լարումից յետոյ: Կրէմլի մամուլի ծառայութիւնը տարածել է Թուրքիայի նախագահ Էրդողանի նամակը Վլադիմիր Պուտինին, որտեղ, համենայնդէպս, ըստ Կրէմլի հրատարակած տէքստի, Էրդողանը ներողութիւն է խնդրում կատարուածի համար և պատրաստակամութիւն յայտնում անել ցանկացած անհրաժեշտ քայլ, որ հարկաւոր է ռուս-թուրքական հաշտութեան համար: Իսկ ի՞նչ է նշանակում ռուս-թուրքական հաշտութիւն: Ռուս-թուրքական հաշտութիւնը նշանակում է հայ-թուրքական անհաշտութիւն՝ այն պարզ և տրամաբանական պատճառով, որ Ռուսաստանի համար հայ-թուրքական անհաշտութիւնը Հայաստանի վրայ ազդեցութեան առանցքային լծակներից մէկն է, հայկական մտքի, հոգեբանութեան վրայ ազդեցութեան կարևորագոյն տարր: Թուրքական վտանգը շահարկելով է, որ Ռուսաստանը քայլ առ քայլ կարողացել է տիրել հայկական մտքին, տիրել հայկական գիտակցութեանը, սնուցել անփոխարինելիութեան, միակ փրկիչ լինելու միտքը: Իսկ դա այսօր Ռուսաստանին առաւել քան անհրաժեշտ է, ապրիլեան պատերազմից յետոյ, որը ըստ էութեան քարը քարին չթողեց այդ միակ դաշնակցի կամ փրկչի միֆից: Այսպիսով, եթէ տեղի է ունենում ռուսթուրքական հաշտութիւնը, ապա հայ-
թուրքական հաշտութեան հեռանկարները դառնում են մշուշոտ, կամ այդ հաշտութիւնը լաւագոյն դէպքում կարող է տեղի ունենալ 2008 թուականի Յունիսին Մոսկւայից ազդարարուած «ֆուդպոլային դիւանագիտութեան» տրամաբանութեամբ, որն արտացոլուել է հայթուրքական արձանագրութիւններում: Այդ արձանագրութիւններն, ըստ էութեան, ոչ այլ ինչ են, քան հարիւր տարի առաջ ռուս-թուրքական պայմանագրերի վաւերացում արդէն Հայաստանի ստորագրությամբ: Բանն այն է, որ ռուս-թուրքական այդ պայմանագրերը՝ Մոսկւայի, Կարսի, ըստ էութեան առանց հայկական ստորագրութեան են, դրանց տակ չկայ հայկական պետականութեան կնիքը: Եւ սրանով իսկ դրանք, այսպէս ասած, ոչ լեգիտիմ են, ցանկացած պահի վիճարկման ենթակայ: Հայթուրքական արձանագրութիւնները նոր շունչ և ըստ էութեան յավերժ լեգիտիմութիւն են հաղորդելու ռուս-թուրքական պայմանագրերին, որոնց միջոցով՝ հայերի կեանքի, անվտանգութեան, տարածքների, շահերի հաշուին տեղի է ունեցել կովկասեան ռեգիոնի ռուս-թուրքական բաժանումը: Սա է լինելու հայթուրքական առաւելագոյն «հաշտութիւնը», եթէ հաշտուեն Ռուսաստանն ու Թուրքիան: Եթէ Մոսկւան ու Թուրքիան հաշտ չեն, դա դեռ չի նշանակում իհարկե, որ հայ-թուրքական յարաբերութեան հաշտութիւնն ավտոմատ կերպով կդառնայ իրականութիւն: Բայց դրա հաւանականութիւնը մեծանում է, քանի որ առանց Ռուսաստանի դաշնակցութեան մնացած Թուրքիան, համենայնդէպս, յայտնւում է առաւել բարդ վիճակում, յատկապէս հայկական հարցի պարագայում, և ի վերջոյ՝ մեծանում է հաւանականութիւնը, որ Անկարան մի օր կարող էր յանգել հարցը հայերի հետ հաշտութեան միջոցով լուծելու մտքին: Խօսքը տուեալ պարագայում առանց նախապայմանների հաշտութեան մասին է, ինչը նշանակում է առանց Ղարաբաղի վերաբերեալ Անկարայի յայտնի պայմանների, և առանց ռուսթուրքական պայմանագրերով ձևաւորուած իրականութեան տակ հայկական պետականութեան կնիք դնելու պայմանի: Վերջին հաշուով, հայ-թուրքական հաշտեցումն ունի ոչ միայն կարևոր նշանակութիւն Հայաստանի համար, այլ նաև ամբողջ տարածաշրջանի, քանի որ դա լիովին կփոխի նաև ղարաբաղեան խնդրում Ադրբեջանի Շարունակութիւն էջ՝ 12
Էջ 10
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Եւրոպական Միութիւն, Միացեալ Թագաւորութիւն, Սկովտիա, Հիւսիսային Իրլանտա Եւ Արցախ ԱՆԴՐԱՆԻԿ ՏԱԳԷՍԵԱՆ Շատոնց է հեռատեսիլէն ֆիլմ չեմ դիտեր այլեւս: Սինեմա ալ չեմ երթար: Լրատուական «ֆիլմերը»՝ անոնք որոնք աշխարհին անցուդարձերուն մասին կը խօսին ու կը պատմեն, աւելի հետաքրքիր են, շահեկան եւ ուսանելի: Համաշխարհայնացումը երկրագունդին բոլոր անցուդարձերը մէկ անվերջանալի ֆիլմի վերածեց: Այս ֆիլմը, որ սկիզբ ունի եւ միշտ նոր սկիզբ ունի՝ աւելի գրաւիչ է քան սիրիզները, գեղարուեստական ու փաստավաւերագրական ֆիլմերը: Ըսէք ինծի՝ պատմութեան անցած ուեսթըրններէն (ըսել կ’ուզեմ քաուպոյական ֆիլմերը) ինչո՞վ ետ կը մնան երկրագունդիս որեւէ վայրին վրայ «ուեսթըրն»ի բովանդակութեամբ օրական պատահող ահաբեկչական գործողութիւնները: Նոյն տրամաբանութիւնը կիրառելի է մնացեալ ֆիլմերուն ալ համար: Բացառութիւնը թերեւս ֆութպոլն է, եւ ժամանակին մեր դիտած քարթոնքոմիքները: Եւ քանի որ լրատուութեան կը հետեւիմ միշտ ազգային ու մարդկային շահեկանութեան ելակէտերէն, ուզեցի հայուս հետ կիսել անցնող օրերուն պատահած Միացեալ Թագաւորութեան հանրաքուէին պատմութիւնը: Ի՞նչ էր եղածը. Միացեալ Թագաւորութեան մէջ տեղի ունեցած հանրաքուէով երկիրին ժողովուրդը որոշեց դուրս գալ Եւրոպական Միութենէն: Ժողովուրդին կամքը՝ վերիվարոյ 4852 համեմատութեամբ թելադրեց, որ երկիրը դուրս գայ եւրոպական երազէն: Բայց: Բայց Միացեալ Թագաւորութիւնը կը բաղկանայ չորս պետութիւններէ՝ Ուէյլզ, Անգլիա, Սկովտիա եւ Հիւսիսային Իրլանտա: Այս չորս պետութիւններու բնակչութենէն Սկովտիոյ, մանաւանդ Հիւս. Իրլանտայի բնակչութիւնը աւելի մեծ համեմատութեամբ քուէարկած է յօգուտ Եւրոպական Միութեան մէջ մնալու: Բայց քանի որ Հիւս. Իրլանտայի եւ Սկովտիոյ բնակչութիւնը Միացեալ Թագաւորութեան բնակչութեան մեծամասնութիւնը չեն կազմեր՝ թացն ալ չորին հետ այրելու պէս, անոնք ալ ստիպուած են լքել Եւրոպական Միութեան հետ իրենց կեանքը հիւսելու երազը: Այլ խօսքով մեծամասնութեան կամքը կը պարտադրուի փոքրամասնութեան մը վրայ: Հո՛ս է ուշագրաւ երեւոյթը: Ո՛չ Հիւսիսային Իրլանտան, ո՛չ ալ Սկովտիան պատրաստ են նման բան մը ընդունելու: Երկուքն ալ որոշած են իրե՛նց հանրաքուէն կայացնել, որպէսզի իրե՛նք վճռեն իրենց ճակատագիրը,
իրե՛նք ճշդեն թէ ինչպիսի կեանքի երազ կ’ուզեն հիւսել՝ իրենց եւ իրենց յետնորդներուն համար: Օրինակա՞ն է ասիկա: Ժողովրդավարակա՞ն է ասիկա: Անշուշտ, առանց այլեւայլի: Ամփոփեմ առայժմ ըսուածը: Մեծ միութենէ մը բաժնուող-անջատուող երկիր մը կայ: Այդ երկիրին մէջ գտնուող այլ տարածք-երկիրներ իրե՛նք կ’ուզեն որոշել իրենց անջատման կամ չանջատման մասին: Մեծ Միութիւնը՝ Եւրոպական Միութիւնն է. կրնայ նաեւ Սովետական Միութիւնը ըլլալ: Անջատուող երկիրը՝ Միացեալ Թագաւորութիւնն է. կրնայ նաեւ Ազրպէյճանը ըլլալ: Այդ մեծ երկիրին մէջ գտնուող այլ տարածքերկիրները՝ Հիւսիսային Իրլանտան եւ Սկովտիան են. կրնար նաեւ Արցախը ըլլալ: Կ’ուզեմ ըսել, Միացեալ Թագաւորութեան հանրաքուէն կը զօրացնէ Արցախի ինքնորոշման իրաւականութեան հիմքերը:
Կարէն Միրզոյեան. «Առանց Ղարաբաղի լիարժէք մասնակցութեան, բանակցութիւններուն գծով լուրջ յառաջընթացն անհնար է»
Առանց բանակցային գործընթացին Լեռնային Ղարաբաղի լիարժէք մասնակցութեան, անհնար է լուրջ յառաջընթաց արձանագրել: Այս մասին, ըստ News.am-ի, Յունիս 30-ին` Երեւանի մէջ ԵԱՀԿ գործող նախագահ, Գերմանիոյ արտաքին գործոց նախարար Ֆրանք–Վալդեր Շթայնմայըրի եւ ԼՂՀ նախագահ Բակօ Սահակեանի հանդիպման աւարտին, լրագրողներուն ըսած է ԼՂՀ ԱԳ նախարար Կարէն Միրզոյեան: Շարունակութիւն էջ՝ 26
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 11
ԴՈԿՏ. ԱԳԱՊԻ ՆԱՍԻՊԵԱՆ-ԷՔՄԵՔՃԵԱՆ. «ՄԵԼԳՈՆԵԱՆԸ ՊԱՏԻՒՈ՛Վ ԿԱՏԱՐԵՑ ԻՐ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹԻՒՆԸ ՄԱՐԴՈՅԺ ՀԱՅԹԱՅԹԵԼՈՎ ՀԱՅՈՒԹԵԱՆ» Սոյն սիւնակին կողքին կը տրուի ամբողջ բանախօսութիւնը (էջ 20, 21 եւ 22) Մելգոնեան Կրթական Հաստատութեան վաստակաշատ տնօրէնուհի, ուսուցչուհի, կիպրահայ պատմաբան, հրապարակագիր եւ հրապարակախօս, Հայ Գիրի ու Բանի անխոնջ նուիրեալ մշակ ԴՈԿՏ. ԱԳԱՊԻ ՆԱՍԻՊԵԱՆԷՔՄԵՔՃԵԱՆի, զոր արտասանեց ան եւ որուն նուիրուած մեծարանքի հանդիսութիւնը՝ կազմակերպուած Լիբանանի Մելգոնեան Սանուց միութեան կողմէ՝ տեղի ունեցաւ Հինգշաբթի, 12 Մայիս 2016-ի երեկոյեան, Հ.Բ.Ը.Մ.-ի «Տեմիրճեան» կեդրոնի «Ասպետներու սրահ»-ին մէջ, ներկայութեամբ
տարբեր սերունդի բազմաթիւ Մելգոնեանցիներու եւ համակիր բարեկամներու: Հանդիսութիւնը՝ Հաստատութեան հիմնադրութեան 90-ամեակին զուգադիպող, Մելգոնեանէն ներս ապրուած ու քաղցր յիշատակներու մեծ ալպոմ մը կը բանար Դոկտ. Էքմեքճեանի սիրելի ու երբեմնի աշակերտներուն համար, որոնք այնտեղ փութացած էին այս առիթով իրենց սիրտի կարօտի սափորները լեցնելու պատանեկան քաղցր, կենսաթրթիռ յուշերով ու Մելգոնեանի վեհացնող, հպարտացնող հայկականութեամբ: Հանդիսութեան՝ որուն ընթացքին գործադրուեցաւ նաեւ գեղարուեստական յայտագիր՝ բոլոր խօսք առնողները շեշտը դրին մեծարեալին կրթանուէր, հայրենանուէր, խոնարհ ու նուիրեալ դաստիարակի, հմուտ պատմաբանի եւ սիրուած ուսուցչուհիի առաքինութիւններուն վրայ, որով ան կը համարուի Մելգոնեանի փակումէն ետք վարժարանին հանդէպ դրսեւորուած անխառն ու անհուն կոտտանքի ամէնէն անապական ու ինքնազուսպ վրդովումի ձայնը:
Քաղուած՝ Պէյրութի «Ծաղիկ» Գրական հանդէսէն
Երաժշտահան Մանսուրեան` «Ոսկէ Ծիրան»-ի Դատական Կազմի Նախագահ «Ոսկէ ծիրան» փառատօնի դատական կազմի նախագաh ընտրուած է երաժշտահան Տիգրան Մանսուրեան: Այս մասին լրագրողներուն յայտնած է «Ոսկէ ծիրան» ՄԿՓ-ի հիմնադիր տնօրէն Յարութիւն Խաչատրեան: «Մանսուրեանին բոլորն են սիրում` թէ՛ երաժշտութիւնը, թէ՛ անձը, թէ՛ որպէս քաղաքացի: Երբեմն ես վախենում եմ, քանի որ մտածում եմ, որ եթէ «Ոսկէ ծիրան»-ը չլինի, մեր մեծերին ոչ ոք չի յիշի: Չէ, կը յիշեն, բայց նրանց պէտք է յիշել ոչ միայն յոբելեանների ժամանակ»,- ըսած է Խաչատրեան, կը մէջբերէ Yerkir.am-ը: Յունիս 22-ին ներկայացուած է «Ոսկէ ծիրան» Երեւանի 13-րդ միջազգային ֆիլմի փառատօնի մրցութային ծրագիրներն ու միջազգային ժիւրիներու կազմը: Երաժշտահանը ծնած է Պէյրութ 1939-ի Յունուար 27-ին, 1947-ին ընտանիքը հայրենադարձուած է Հայաստան եւ բնակութիւն հաստատած Արթիկի մէջ: Մանսուրեան աւարտած է տեղի եօթնամեայ դպրոցը, Երեւանի երաժշտական ուսումնարան ընդունուելու համար սորված է նոթաները: 1956-ին ընտանիքը տեղափոխուած է Երեւան: Յետոյ արդէն երաժշտանոցը, ստեղծագործ տարիները: Մանսուրեանին բոլորը գիտեն «Կտոր մը երկինք» ֆիլմին համար գրուած անոր երաժշտութեամբ` շատ յուզական, սրտաբուխ եւ այդքան հարազատ Վահան Թոթովենցի ստեղծագործութեան ոգիին, որուն վէպով ալ նկարահանուած է ֆիլմը: Մանսուրեան այդ երաժշտութիւնը գրած էր Սերգէյ Փարաջանովի «Նռան գոյնը» ֆիլմին համար` հէնց մանսուրեանական ձեռագիրը փոխանցեց ֆիլմի ամբողջ իմաստը: Միխայիլ Վարդանովի «Աշնանային հովուերգութիւն», Շարունակութիւն էջ՝ 22
Էջ 12
Հայ Կեանք
Ռուս-թուրքական պատասխանը .... գործողութիւնների տրամաբանութիւնը: Միաժամանակ, հայ-թուրքական հաշտեցումը կնուազեցնի թուրքական վտանգի կարծրատիպային շահարկման ռուսական հնարաւորութիւնները՝ դրանով իսկ նւազեցնելով Ռուսաստանի ազդեցութիւնը Հայաստանի ու տարածաշրջանի վրայ:
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
«Ազրպէյճանը Ապրիլեան Պատերազմը Սկսաւ Ռուսիոյ Լուռ Համաձայնութեամբ»․Հրանդ Մելիք-Շահնազարեան
Քաղաքագէտ Հրանդ ՄելիքՇահնազարեան «Առաջին լրատուական»-ի հետ կատարած զրոյցի ընթացքԹուրքիան, մնալով աշխարհաքաղաքական այդ ին կարծիք յայտնած է, որ հրամայականների առաջ, յատկապէս երբ Ազրպէյճանը ներկայումս գտնւում է իսկապէս բաւականին Լեռնային Ղարաբաղի դէմ Ապրիլեան քառօրեայ բարդ խնդիրների յորձանուտում, կարող էր պատերազմը սկսաւ Ռուսիոյ լուռ համաձայնումտորել Հայաստանի հետ յարաբերութեան թեամբ` խոստանալով միանալ Մոսկուայի մասին: Յատկապէս այժմ, երբ կարծես թէ Հայոց գլխաւորած Եւրասիական Տնտեսական Միութեան: ցեղասպանութեան ճանաչման խնդրում տեղի է Աշխարհաքաղաքական բոլոր այս ծրագիրները ունենում օղակի սեղմման երկրորդ ալիքը՝ սակայն, խափանեցին սահմանին վրայ կանգնած հայ զինուորները, որոնց պատկերացումները Գերմանիայի առաջնորդութեամբ: Իսկ տարածաշրջանի ապագայի մասին լրիւ տարբեր են՝ Գերմանիան ամէնևին պատահական կամ ազրպէյճանցիներու կամ ռուսերու խորհրդանշական առաջնորդ չէ, Գերմանիան պատկերացումներէն: Եւրոպայի և համաշխարհային «Հիմա Ռուսաստանը ստիպուած է վերանայիլ իր քաղաքականութեան առաջատարներից է: դիրքորոշումը, որովհետեւ կը հասկանայ, որ եթէ Ահա այս մթնոլորտում Թուրքիան կարծես թէ իր հակամարտութիւնը մտնէ անվերահսկելի փուլ ձեռքը նետում է փրկօղակին՝ Ռուսաստանի հետ տարածաշրջանին մէջ, ան լուրջ սպառնալիք պիտի հաշտութեանը: Թուրքիայի համար նախընտրելի ըլլայ նաեւ Ռուսաստանի տարածքային ամբողջականութեան համար», աւելցուցած է Հրանդ է դա, քան Հայաստանի հետ յարաբերուելու Մելիք-Շահնազարեան: անխուսափելիութիւնը, որը Անկարայի համար կնշանակի տարածաշրջանային յաւակնութիւնների նւազեցում: ՎԱՏԻԿԱՆԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ Ռուսաստանը միանգամի՞ց կընդունի ԴՐՈՇՄԱԹՈՒՂԹԵՐԸ.... հաշտութեան մեկնած այդ ձեռքը, թէ՞ կփորձի նկատեց աւելցնել, որ Մալոյեան սրբազանի հնարաւորինս թանկ գնահատել իր դրոշմաթուղթի պատկերը՝ 12 Ապրիլին պատասխանը՝ այդպիսով հատուցելով Թուրքիային, որն ամիսներ շարունակ անտեսում Վատիկանի մէջ մատուցուած պատարաքէն ետք, գեղանկարիչ Ռաֆֆի Ետալեանի էր Ռուսաստանի հաշտութեան փորձերը: Բոլոր ձեռքով նուիրուեցաւ սրբազան դէպքերում, եթէ այդ հաշտութիւնը տեղի քահանայապետին: ունենայ՝ ուշ, թէ շուտ, և առաւել ևս եթէ տեղի Զրոյցի աւարտին Պրն. Ումուտեան առաջարկ մը ունենայ Ռուսաստանի համաձայնութեան, ըրաւ, «Հարիւրամեակի առթիւ տպուած այսպէս ասած, բաւականին բարձր գնով, թէ՛ դրոշմաթուղթեր» խորագրով յօդուած մը Հայաստանին ու Լեռնային Ղարաբաղին, թէ՛ հրապարակելու, զայն համարելով օգտաշատ ամբողջ տարածաշրջանին դրանից կարծես թէ աշխատութիւն մը: այդքան էլ լուսաւոր հեռանկար չի սպասում:
Եւ այս առումով բոլորովին պատահական չէ, որ Ռուսաստանն ու Թուրքիան հաշտութեան ակտը պահել էին Հռոմի Պապի հաշտութեան այցին ի պատասխան՝ ցոյց տալով, որ պերմանենտ պատերազմների միջոցով մէկ դարից աւելի տարածաշրջանը կառավարող տանդէմը, որն այժմ եռեակ է Ադրբեջանի միջոցով, չի պատրաստւում տարածաշրջանի օրակարգը զիջել խաղաղութեանը:
1in.am
Շնորհակալութիւն Պրն. Ռաֆայէլ Ումուտեանին այս շահեկան հանդիպման ու փոխանցած կարեւոր տեղեկութիւններուն համար, որով կարելի պիտի ըլլայ հարստացնել «Զարթօնք»ի ընթերցողներու այս գծով տեղեկացուածութիւնը, մանաւանդ՝ Հռոմի Ֆրանչիսկոս Քահանայապետին Հայաստան կատարելիք պատմական ուխտագնացութեան առաջին օրուան առիթով։
«Զարթօնք» Օրաթերթ
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 13
13 Յունիսէն 13 Յուլիս 1878. «Երկաթէ Շերեփ»ով գումարուած Պերլինի Վեհաժողովին այժմէական դասերը Ն. Պէրպէրեան 138 տարի առաջ, 13 Յունիսէն մինչեւ 13 Յուլիս երկարած օրերուն, միամսեայ ամբողջ ժամանակաշրջանին, կայսերական Գերմանիոյ մայրաքաղաք Պերլինը դարձաւ ժամադրավայրը այսպէս կոչուած «Հին Աշխարհ»ի մեծ տէրութեանց գագաթի «Վեհաժողովին»։ «Վեհաժողով» կոչուեցաւ նոր ժամանակներու աշխարհաքաղաքական քարտէսին հիմերը դրած 1878ի Պերլինի Համաժողովը, որովհետեւ անոր գլխաւոր մասնակիցներն ու տիրական դէմքերը թագաւոր կամ ցար էին, սուլթան կամ իշխան, փոխարքայ կամ մեծ վեզիր, բանակի զօրավար կամ արքունի դիւանագէտ... Փաստօրէն այդ օրերուն «Հին Աշխարհ»ը դեռ ամբողջապէս թօթափած չէր քաղաքական աւատապետութեան լուծը եւ մեծ, միջին թէ փոքր ածուներու ժողովուրդներուն ճակատագիրը մեծապէս կախեալ կը մնար միապետներու կամքէն ու կամայականութենէն, որովհետեւ ի վերջոյ «անտառի օրէնք»ը կ՚իշխէր եւ իրաւունքը կը պատկանէր ուժեղին։ «Երկաթէ Շերեփ»ով մեծ աշխարհի «հարիսայի կաթսայէն» օգտուելու դարաշրջանն էր։ Իբրեւ այդպիսին՝ Պերլինի Վեհաժողովը պատմութեան անցաւ իբրեւ աշխարհի ճակատագիրը մեծապետական ուժերու նեղ շրջանակին մէջ վճռելու, մեծապետական հակամարտութիւններն ու մրցապայքարները դիւանագիտական սեղանի շուրջ կարգաւորելու միջազգային վարքագծին ամէնէն դասական եւ բարացուցական նմոյշը, այլեւ՝ բնորդը։ Արդէն 138 տարի անցած է Պերլինի Վեհաժողովէն ասդին, մարդկութիւնը անցած է երկու Աշխարհամարտներու արհաւիրքէն, հիմնայատակ կործանած է 19րդ դարու քաղաքական աւատապետութիւնը, նոյնպէս եւ արդէն պատմութեան անցած են քսաներորդ դարը երկբեւեռացման առաջնորդած մեծապետական նոր ուժերը, որոնք երկար տասնամեակներ իրենց միահեծան իշխանութեան տակ պահեցին աշխարհի ճակատագիրը ղեկավարելու դիրքերը։ Այդ միջոցին ստեղծուեցաւ միջազգային Օրէնքի եւ Իրաւունքի համակարգ մը, որ Միացեալ Ազգերու Կազմակերպութիւն անունով կեանք առաւ եւ դարակազմիկ վերիվայրոււմներէ անցաւ։ Հարիւրաւոր ազգեր ու ժողովուրդներ տիրացան նորակազմ երկիրներու եւ պետութիւններու անկախութեան... Բայց եթէ ժամանակաշրջանի եւ պայմաններու
հիմնական տարբերութիւններէն անդին սեւեռող քննական հայեացքի տակ բերուի մերօրեայ աշխարհի ճակատագիրը տնօրինելու միջազգային վարքագիծը, անպայման տեսանելի պիտի դառնայ այն դաժան իրականութիւնը, որ փոխուած են միայն դերակատարներն ու խաղականոնները, նոյնը մնացած է բուն խաղը՝ մարդկութեան հետ ըստ կամս վարուելու մեծապետական ուժերու ինքնակեդրոն մրցապայքարը, որուն դասական դրսեւորումը հանդիսացաւ 1878ի Պերլինի Վեհաժողովը։ Հայոց պատմութեան մէջ տխրահռչակ իր տեղը ունի այդ Պերլինի Վեհաժողովը, որուն ամիս մը տեւած աշխատանքներու աւարտին, 13 Յուլիսին, կնքուեցաւ Պերլինի հանրածանօթ Դաշնագիրը։ Դաշնագիր մը՝ որ գլխիվայր շրջեց Սան Սթեֆանոյի Դաշնագիրը, անոր հայանպաստ 16րդ յօդուածը փոխարինելով 61րդ յօդուածով։ Կ՚արժէ առանձին կեդրոնացումով եւ իր ստորագրութեան օրին անդրադառնալ Պերլինի Դաշնագրին գործած այդ անարդարութեան, 16րդ յօդուածը 61րդով փոխարինելու դառն հեգնանքին։ Մանաւանդ որ Պերլինի Վեհաժողովէն 45 տարի ետք, դարձեալ Յուլիս ամսու մէջ, բայց արդէն 1923 թուականին ստորագրուած Լօզանի Դաշնագրով, Շարունակութիւն էջ՝ 14
Էջ 14
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
13 Յունիսէն 13 Յուլիս 1878. «Երկաթէ Շերեփ»ով․․․ մեծապետական աշխարհը նոյն ոգիով եւ աւելի ծանրակշիռ մեղսակցութեամբ՝ վերջնականապէս թաղել փորձեց Հայկական Հարցը։
լուրջ զիջումներ պարտադրած էր Սուլթանի կառավարութեան։
Պալքաններու մէջ, Բարձրագոյն Դուռը Այսօրուան յուշատետրով շեշտադրումի արժանին այն համակերպած էր Պուլկարական ինքնավար եւ իրողութիւնն է, որ միայն հայ ժողովուրդի իրաւունք- ընդլայնուած սահմաններով Իշխանապետութեան մը առաջացումին, սուլթանի անուանական տիրապեներուն անտեսման առումով տխրահռչակ չեղաւ տութեան ներքեւ։ Իսկ Արեւելեան ճակատի վրայ, Պերլինի Վեհաժողովը։ Նաեւ ու յատկապէս օսմանեան կառավարութիւնը ոչ միայն ամբողջ համեւրոպական քաղաքականութեան առումով, իր նահանգներ զիջած էր յաղթական Ռուսաստանին, գործած սխալներով ու անարդարութիւններով, այլեւ՝ դրուած էր հայկական բարենորոգումներու Պերլինի Վեհաժողովը պատմութեան անցաւ, ըստ իրագործման միջազգային քաղաքակա՛ն ճնշումին ամենայնի, իբրեւ մեծապետական շահամոլութեան, տակ։ գաղթատիրութեան եւ կարճատեսութեան տխրահռչակ բեմադրութիւն մը։ Այսպէ՛ս, մեծապետական ուժերու հաւասարակշռութիւնը լրջօրէն խախտած էր, բայց ոչ միայն Վեհաժողովի գումարման նախաձեռնեց գերման Օսմանեան Կայսրութեան անկումին եւ Ցարական վարչապետ Պիզմարք, որ իր վարչապետական Ռուսաստանի հզօրացման առումով։ նստավայրին՝ երբեմնի կայսերական Րացուիլ Արեւմտեան կողմն Եւրոպայի եւս տեղի ունեցած էին ապարանքին մէջ հիւրընկալեց համագումարին նոյնքան եւ աւելի մեծակշիռ փոփոխութիւններ։ լիիրաւ մասնակից վեց մեծ տէրութեանց՝ Մեծն Բրիտանիոյ, Ֆրանսայի, Իտալիոյ, Աւստրօ Պիզմարքի Գերմանիան կրցած էր պարտութեան եւ Հունգարիոյ, Ռուսաստանի եւ Օսմանեան նահանջի մատնել ԱւստրօՀունգարիան եւ Կայսրութեան, ինչպէս նաեւ միայն իրենց ճակատա- Ֆրանսան։ Այս վերջիններուն ծանր հարուած գրին առնչուող օրակարգով գումարուած նիստերուն հասցուցած էր նաեւ Իտալիոյ միաւորման ներկայ գտնուելու իրաւունք ստացած Յունաստանի, ազգայնական շարժումը, որ յաղթական վերելքի իր Ռումանիոյ, Սերպիոյ եւ Մոնթենեկրոյի տարերքին մէջ էր եւ եւրոպական գաղթատիրութենէն բարձրաստիճան պատուիրակութիւնները։ աւարի իր բաժինը կը պահանջէր։ Վեհաժողովին գլխաւոր օրակարգը Պալքանեան Ֆրանսայի տկարացումով եւ Գերմանիոյ Թերակղզիի աշխարհաքաղաքական նոր հզօրացումով՝ Եւրոպա փաստօրէն կորսնցուցած էր սահմանագծումն ու իրաւակարգումն էր։ Բայց իր «հոմանուհին» եւ գտած էր նոր «տիրակալ» մը, շարժառիթը նոյնինքն Պալքաններու խռովայոյզ ինչպէս որ 19րդ դարավերջին եւրոպացի պատմաբան վիճակը չէր այնքան, որքան Օսմանեան Կայսրութեան մը պատկերաւոր ձեւով բնութագրած է։ արագընթաց տկարացումին եւ փլուզումին նոյնքան Իսկ Մեծն Բրիտանիան, եւրոպական ցամաքամասէն եւ աւելի արագութեամբ հետեւող ցարական հեռու՝ ծայրագոյն Արեւելքի եւ հիւսիսային Ափրիկէի Ռուսաստանի ուժեղացումն ու վերելքը՝ ռուսական իր գաղութներուն հոգերով տարուած, Կլատսթոնի ազդեցութեան գօտիներու ընդլայնումով, կառավարութեան օրով անտեսումի մատնած էր արեւմուտքէ՛ն դէպի Պալքաններ ու Սեւ Ծով, եւ նոյնինքն Եւրոպան եւ յանկարծ կ’անդրադառնար, որ հարաւարեւելքէ՛ն դէպի Արեւմտահայաստան ու Պալքաններու մէջ վերանայումի կ՛ենթարկուէր Պարսկաստան։ մեծապետական աշխարհի ընդհանուր քարտէսը՝ Անշուշտ Պալքանները, ազգայնական զարթօնքի եւ Գերմանիոյ եւ Ռուսաստանի համախոհութեամբ ու սլաւոնականուղղադաւան ինքնահաստատման բուռն դաշնադրութեամբ եւ, մանաւա՛նդ, իր բացակայուշարժումներու վարակիչ մթնոլորտին մէջ, ինքնին թեամբ ու անտեսումով։ ստեղծած էին միջազգային առումով պայթուցիկ Այդ պատճառով ալ յատկապէս Մեծն Բրիտանիա իրավիճակ մը, որ եթէ մէկ կողմէ անխուսափելի բուռն հակազդեցութիւն ունեցաւ Սան Սթեֆանոյի դարձուցած էր թրքական տիրապետութեան Դաշնագրին դէմ։ Անմիջապէս օգնութեան ձեռք թօթափումը, միւս կողմէ ալ, սակայն, վտանգի երկարեց Եւրոպայի «Հիւանդ Մարդ»ուն։ Գաղտնի ենթարկած էր ԱւստրօՀունգար Կայսրութեան եւ գործարքի մէջ մտաւ Սուլթանի կառավարութեան Մեծն Բրիտանիոյ «շահերը» Պալքաններու եւ հետ եւ, կանխի՛կ, Կիպրոսը նուէր ստանալով՝ ընդհանրապէս ամբողջ Արեւելքի մէջ։ ահազանգ հնչեցուց Պալքաններուն սպառնացող Աւելի՛ն. դեռ նոր աւարտած էր 1877-1878ի Ռուսսլաւոնական վտանգին դէմ։ Թրքական պատերազմը՝ անփառունակ պարտուՌուսական վերելքով հանգիստ չէր նաեւ Գերմանիան. թեան մատնելով Օսմանեան Կայսրութիւնը թէ՛ ոչ այնքան Պալքաններու եւ տաք ջուրերու կովկասեան եւ թէ պալքանեան ռազմաճակատներուն ուղղութեամբ Ռուսաստանի յառաջխաղացքին, վրայ։ Մարտ 1878ին կնքուած էր Սան Սթեֆանոյի որքան Եւրոպայի մեծապետական Դաշնագիրը, որ ի նպաստ Ցարական Ռուսաստանի Շարունակութիւն էջ՝ 18
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 15
ՀԱԼԷՊԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՈՒՄ Է ԵՐՈՒԱՆԴ ԱԶԱՏԵԱՆ, Տետրոյթ, ԱՄՆ Սիրիայում ընթացող արիւնահեղութիւնը չի կարելի քաղաքացիական պատերազմի հետեւանք համարել, ինչքան էլ լրատուական միջոցները շարունակեն այդ թիւր բառակապակցութեամբ բնորոշել կատարուածը: Այն ինչ տեղի է ունենում, բաղկացուցիչ մասն է «նեոկոնների» ծրագրի, որը «դոմինո էֆեկտ» ստեղծելով պէտք է քայքայեր մէկը միւսի հետեւից Մերձաւոր Արեւելքի կայուն վարչակարգերըՙ սկսելով Իրաքից, ապա անցնելով Լիբիայից եւ Սիրիայից, հասնել մինչեւ վերջին թիրախըՙ Իրան:
ունենալ, եթէ ուժեղ բռունցքի տէր մի անձնաւորութիւն պաշտօնանկ է առւում: Դեռ թարմ են մեր յիշողութիւններում աւերածութիւնների եւ անկայունութեան փաստերը Իրաքում, Լիբիայում եւ Եմենում: Առաջին երկուսի դէպքում արցունքներ չթափեցին Իսրայէլում, հակառակ որ իրադարձութիւնների ընթացքում մէկ միլիոն քաղաքացիներ մահացան, 4,500 ամերիկացի զինվորներ զոհուեցին եւ նոյնքան ամերիկացի պատերազմի վետերաններ էլ ինքնասպանութիւն գործեցին: Իրենցՙ իսրայէլցիների համար կարեւորը թշնամական մտադրութիւններ ունեցող երկու ուժեղ անձնաւորութիւնների իշխանութիւնից զրկելն էր:
Բուշ-Չեյնիի համատեղ վարչակազմը չկարողացաւ կամ չհասցրեց ժամանակին աւարտել այդ ծրագիրը, որին նոր աւիւն է սրսկուելու առաջիկայ Յունուարին, երբ Օբամայի նախագահութեան երկրորդ ժամկետը աւարտուի, անկախ այն հանգամանքից, թէ նախագահական թեկնածուներից ով կյաղթի:
Սիրիայի պարագայում տարբեր է պատկերը: Նախ Ռուսաստանի դեմ հակամարտելը մեծ ռիսկ է: Երկրորդՙ բացի Անկարայից երեւի, բոլոր խմբաւորումները բացայայտօրէն եւ լռելեան գիտակցում են, որ Ասադի վարչակազմի վերացումով ստեղծուելու է քաղաքական մի «վակուում»ՙ դատարկութիւն, որն անտարակոյս լայն դուռ է բացելու ծայրայեղ իսլամիստների առաջ: Նոյնիսկ Իսրայէլի վարչապետ Բենիամին Նաթանեահուն է գիտակցում, որ թեկուզ թուլացածՙ Ասադի կառաւարութեան գոյութիւնը աւելի վստահելի երաշխիք է Իսրայէլի անվտանգութեան համար, քան մասնատուած Սիրիան, որտեղ անշրջահայաց եւ անպատասխանատու զօրամիաւորումներ անընդհատ կռուելու են իրար դէմ, իր իսկ սահմաններում:
Հարեւնման Քլինթոնի վարչակազմին, որ Եւրոպայում ծրագրեց Հարաւսլավիայի մասնատումը եւ Ռուսաստանի ազդեցութեան նուազեցումը այդ տարածքում, Ռուսաստանն այժմ փորձում է Սիրիայում իրականացնել նոյն սցենարը, հակառակ որ համակերպուել է այն փաստի հետ, որ այլեւս գերտերութիւն չէ: Սիրիական մարտադաշտում մի շարք շահեր եւ քաղաքականութիւններ իրար են բախուում, երբեմն նոյնիսկ, ըստ նպատակայարմարութեան, հաւատարմութեան երդումի փոփոխութիւններով, այսինքն մէկ «Էլ Նուսրա ճակատի» հետ, մէկ «Ազատ Սիրիայի բանակի», կամ էլ «Ահրար էլՇամի», «ԻԶԻՍի» կամ «Ալ Ղաիդայի» հետ: Նոր անուններով նոր խմբակցութիւններ յայտնուում են ամէն օր եւ երբեմն անհետանում, երբ ֆինանսաւորումներն ու զինամթերքի հայթայթումները կրճատուում են, քանի որ այդ խմբաւորումները մեծ մասամբ կազմուած են օտարազգի վարձկաններից: Դա եւս պատճառ է, որ կատարուածը չբնորոշուի որպէս «քաղաքացիական պատերազմ»: Հակառակ պետքարտուղարութեան եւ «նեոկոնների» կողմից ուժեղ ճնշումներին, նախագահ Օպաման մինչեւ այժմ սոսկ արջի ծառայութիւն է մատուցում Սիրիայում վարչակազմի փոփոխութեան հարցի վերաբերեալ, որովհետեւ որեւէ տեղեկացուած դիտորդի համար ակնյայտ է, թէ ինչ կարող է տեղի
Գուցէ հեգնական թուացող այս հարցի երկրորդ բաղկացուցիչ մասն էլ ջերմացող յարաբերութիւններն են Ռուսաստանի եւ Իսրայէլի միջեւ: Վերջին շրջանում Ավիգդոր Լիբերմանի նշանակումը խիստ քննադատութեան արժանացաւ Արեւմուտքում: «Նյու Յորք Թայմսն» իր սուր խմբագրականում այդ քայլը համարեց երկու պետութիւն ստեղծելով պաղեստինեան հարցը լուծելու գործընթացին հասցուած «եւս մէկ պարտութիւն»:Միայն Կրեմլում ողջունեցին Իսրայէլում ռուսախօս դիւանագետի առաջխաղացումը: Գոհունակութեան այդ զգացմունքներն արտայայտուեցին, երբ վերջերս Նաթանյահուն Մոսկուա ժամանեց մասնակցելու երկու երկրների միջեւ դիւանագիտական կապերի հաստատման 25-ամյակին նւիրուած տօնակատարութիւններին: Սիրիայի պատերազմական թատերաբեմում սցենարը կարող է փոփոխուել, եթէ նախագահ Շարունակութիւն էջ՝ 16
Էջ 16
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
ՀԱԼԷՊԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՈՒՄ Է .... Օպամային յաջորդի Հիլարի Քլինթօնը, ով Ռուսաստանի հետ լարուածութիւնը է՛լ աւելի սրելու եւ Թուրքիային հաճոյանալու զոյգ նկատառումներով կողմնակից է Սիրիայում ստեղծել ոչ-թռիչքային գօտի: Յիշենք, որ թուրք Սուլթանի ցանկութիւններին ընդառաջ չգնալով, նախագահ Օպաման մերժեց այդպիսի գօտու ստեղծումը եւ շարունակեց աջակցել Սիրիայում քրտական ուժերին: Այդուհանդերձ, քանի որ Մերձաւոր Արեւելքում Մ. Նահանգների ամէն մի քայլը պարտադիր պէտք է հաշուի առնի նաեւ Իսրայէլի շահերը, վերոնշեալ սցենարը կարող է փոփոխութեան ենթարկուել:
քաղաքում մնացել են ընդամենը 8 հազար հայեր: Վերջերս Սուրբ Երրորդութիւն (Զուարթնոց) եկեղեցու վրայ կատարուած ռմբակոծութեան հետեւանքով հայկական ծննդատունն ու շրջակայ պատմական եւ մշակութային շատ կառոյցներ աւերուեցին:
Հալէպի երբեմնի բարգաւաճ հայկական համայնքը հիմնականում կազմուած է Հայոց ցեղասպանութիւնը վերապրածների ժառանգներից: Թուրքիայի թշնամական մտադրութիւնների հետեւանքում հալէպահայութիւնը մի անգամ եւս տարագրուում է: Քեսապի հայութիւնը դեռ չի վերագտել իրեն թուրքական գաղտնի ծառայութիւնների (MIT) հրամանի ներքոյ գործող վարձկանների պատճառած աւերածութիւններից յետոյ: Վճռական մարտերը դեռեւս շարունակուում են Հալէպում, որն այժմ բաժանուած է երկուՙ կառավարական եւ ապստամբ զօրքերի միջեւ: Վերջիններս դիտաւորեալ հայկական թաղամասերն են ռմբակոծում բազմաթիւ զոհերի պատճառ դառնալով: Նոյն ծրագրի սահմաններում Տէր Զորում հայ նահատակների յուշահամալիրը ռմբակոծուեց Ցեղասպանութեան հարիւրամյակի նախաշեմին: Վերջերս արիւնալի մի հարուած էլ հասցուեց Կամիշլիում գործող արեւելեան ուղղափառ քրիստոնեաների եկեղեցուն, մինչ պատրիարք Մորան Մոր Իգնատիոս Աֆրեմ Բ-ն յատուկ արարողութեամբ նշում էր Թուրքիայի կողմից ասորիների ցեղասպանութեան 101-րդ տարելիցը:
Թուրքիայի նախագահը չափազանց զբաղուած է: Նա պատերազմ է մղում քիւրտերի դէմ եւ արդէն իսկ տեղահան է արել տարածաշրջանում աւելի քան 500 հազար մարդու: Միայն անցած մէկ ամսուայ ընթացքում նա սպաննել է 6 հազար երիտասարդ քիւրդերի, ահաբեկչութեան դէմ պայքարելու քողի ներքոյ: Այդ կոտորածի հետեւանքում Արեւմուտքում նա համարուում է «պարիա» (pariah)ՙ այսինքն «կաստաներից դուրս գտնուող», սոցիալական եւ կրօնական բոլոր իրաւունքներից զուրկ մի անձնաւորութիւն: Թուրքական տնտեսութիւնն ու զբօսաշրջութիւնը, որ մի ժամանակ մեծ ժողովրդականութիւն էր վայելում եւրոպացիների շրջանում, այժմ յոյսը հիմնականում կարող է դնել սոսկ ծայրայեղ մահմետական երկրների վրայ, ինչպիսիք են Սաուդեան Արաբիան, Քաթարը եւ Ադրբեյջանը:
ԵԱՀԿ-ում Հայաստանի դեսպան Արման Կիրակոսեանն այդ կազմակերպութեան մշտական խորհրդի 105-րդ նստաշրջանին բողոք է ներկայացրել, խստօրէն դատապարտելով Հալէպի քրիստոնեայ շրջանների վրայ ծրագրուած յարձակումները, որոնց զոհ են դարձել նաեւ բազմաթիւ հայեր: Ըստ Կիրակոսեանի, էթնիկական եւ կրօնական Ճիշդ է, Թուրքիան չկարողացաւ համոզել Մ. Նահանգների ներկայ վարչակազմին ստեղծելու ոչ փոքրամասնութիւնները, ներառեալ հայերը, դարձել են գլխաւոր թիրախներ «ԻՊ-ի», «Ալթռիչքային այդ գօտին, որպէսզի չթոյլատրեր իր Նուսրայի», ինչպես նաեւ «Ալ-Ղաիդայի» նման սահմանում քրտական անկլաւի կազմաւորումը, սակայն նախագահ Էրդողանը յոյսը չի կորցրել եւ մարտական խմբաւորումների համար: «Այս իր համախոհներն ու վարձկանները շարունակում զօրամիաւորումների գործողութիւնները լրջօրէն են իր քաղաքականութիւնը, որի հիմքում ընկած է սպառնում են ԵԱՀԿ-ի գործադրած տարածաշրջանային անվտանգութեան ջանքերին», նաեւ Սիրիայում հայկական բնակավայրերի նշել է նա: ամբողջական աւերումը:
Հալէպը մի ժամանակ Սիրիայի ամէնամեծ քաղաքն էր, առեւտրի կենտրոնը, 2,3 միլիոն բնակչութեամբ: Այդ թիւն այժմ նուազել է դառնալով մեկ միլիոն: Հայկական համայնքն այնտեղ 60 հազարի էր հասնում: Այժմ քայքայուած
Անկայուն հրադադարը թէեւ պահպանուում է Սիրիայում, բայց պատերազմը շարունակուում է Հալէպում, որտեղ ռուսական օդուժը ռմբակոծում է Թուրքիայի մերձաւորներին: Վերջին շրջանի որոշակի տարածքային ձեռքբերումները խրախուսել են նախագահ Ասադին, ով երդուել է «մղոն առ մղոն» վերականգնել երկրի տարածքային ամբողջականութիւնը: Նա յայտարարել է, որ «Էրդողանի օսմանյան երազանքները իրենց գերեզմանն են գտնելու Հալէպում»: Նման հռետորական արտայայտութիւնները, սակայն, չեն կարող մխիթարել Հալէպի Շարունակութիւն էջ՝ 18
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 17
Իտալիայէն Հրաւիրուած Մասնագէտները Վերականգնած են Կարմրաւորի Սբ. Աստուածածին Եկեղեցւոյ Որմնանկարները արուեստի մասին վկայող տասը սրբապատկերները: Եկեղեցւոյ հիւսիս- արեւմտեան պատին պատկերուած է ձի հեծած ու թուրը ձեռքին Սբ. Գէորգ զօրավարը, իսկ հարաւ-արեւմտեան պատին ձի հեծած, մանուկը գիրկին, նետը ձեռքին պահած Սբ. Սարգիս զօրավարի պատկերագրութիւնը:
Արագածոտն մարզի Կարմրաւորի Սբ. Աստուածածին եկեղեցւոյ ներքին հատուածին պահպանուած որմնանկարներու մաքրման եւ վերականգնման աշխատանքները աւարտած են: Ըստ Armenpress.am-ի՝ Իտալիայէն ժամանած ճարտարապետ Արա Զարեանի ու որմնանկարի վերականգնող մասնագէտ Քրիսթին Լամուղէի ջանքերով՝ Կարմրաւոր եկեղեցւոյ մէջ արդէն տեսանելի են ճարտարապետական փոքր գլուխգործոցի ներքին նկարազարդման բարձր
Գմբեթարդը կեդրոնական մասը զարդարուած է «Քրիստոսը փառքի մէջ» որմնանկարով, իսկ կամարակապի հիւսիսային եւ հարաւային հատուածներուն համապատասխանաբար Մարիամ Աստուածածինի ու Սբ. Յովհաննէս Մկրտիչի որմնապատկերներն են: Ժամանակի ընթացքին բոլոր որմնանկարները կորսնցուցած են իրենց երանգները եւ այսօր կը ներկայանան մեծ մասամբ սեւ- սպիտակ գոյներով: Զբօսաշրջիկները եւ ուխտաւորները այսուհետեւ պիտի կարենան տեսնել եւ գնահատել Կարմրաւորի եկեղեցւոյ ներքին գեղարուեստական մեծ արժէք ներկայացնող որմնանկարները:
Ստամպուլում Արա Գիւլերի լուսանկարներով միջազգային թանգարան կբացուի
Ստամպուլահայ աշխարհահռչակ լուսանկարիչ Արա Գիւլերի և թուրքական «Դողուշ» ընկերութեան միջև համաձայնագիր է ստորագրուել այն մասին, որ Թուրքիայում կհիմնւի առաջին լուսանկարչական թանգարանը, որում ներկայացուելու են Գիւլերի ստեղծագործութիւնները:
Ինչպես հաղորդում է Ստամպուլի հայկական «Ժամանակ» պարբերականը տեղեկացնում է, որ թանգարանը միջազգային բնոյթ է ունենալու: Համաձայնագրի ստորագրման արարողութեանը մասնակցել են Գիւլերը, «Դողուշ» ընկերութեան նախագահ Ֆերիթ Շահենքը, ինչպէս նաև ընկերութեան գլխաւոր գործադիր տնօրէն Հյուսնյու Աքհանը: Շահենքը յայտնել է, որ թանգարանն իր հովանու ներքոյ է առնելու Գիւլերի բոլոր ստեղծագործութիւնները: Որպէս թանգարանի շէնք օգտագործւելու է Պեյօղլու թաղամասում գտնուող այն շինութիւնը, որտեղ ծնուել, մեծացել և որոշ ժամանակ որպէս աշխատավայր է կիրառել լուսանկարիչը: Թանգարանում ներկայացուելու են Արա Գիւլերի գիրքերը, նօոթերը, անձնական իրերը, մրցանակները, պաստառները, ժողովածուները և այլն:
Իւրաքանչիւր մարդու մէջ պայքար է գնում չար ու բարի գայլերի միջև: Միշտ յաղթում է այն գայլը, որին դու կերակրում ես:
Էջ 18
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
13 Յունիսէն 13 Յուլիս 1878. «Երկաթէ Շերեփ»ով․․․ հաւասարակշռութեան խախտումին եւ Մեծն Բրիտանիոյ թշնամանքը իր վրայ հրաւիրելու մտավախութեամբ։ Պիզմարք անհրաժեշտ հոտառութիւնը ունէր, որպէսզի արագ շարժէր եւ պահպանէր կացութեան տէրը ըլլալու իր առաւելութիւնը։ Այդպէս ալ եղաւ։ Պիզմարք նախաձեռնեց Պերլինի Վեհաժողովին գումարումը եւ անձամբ ղեկավարեց անոր աշխատանքները՝ աշխարհի ճակատագիրը միասնաբար ղեկավարելու ընդհանուր համախոհութիւն մը առաջացնելով եւրոպական մեծ տէրութեանց միջեւ։ Բայց ի՞նչ գնով։
մեծ տէրութեանց դրսեւորած ընչաքաղցութեան եւ կարճատեսութեան հետեւանքին վերաբերեալ. «Եւրոպան այսօր վառօդի տակառ մըն է, իսկ անոր ղեկավարները նման են զինարանի մը մէջ ծխող մարդոց...մէկ հատիկ փոքր կայծ մը կրնայ առաջացնել այնպիսի պայթիւն մը, որ պիտի սպառէ բոլորս... Չեմ կրնար ըսել ձեզի, թէ այդ պայթիւնը ե՞րբ պիտի պատահի, բայց կրնամ ըսել, թէ ո՛ւր... Պալքաններու մէջ անիծեալ ապուշ բան մը պիտի առաջացնէ այդ պայթիւնը...» Դժբախտաբար իրականացաւ Պիզմարքի նախատեսութիւնը։
Ամբողջ մարդկութեան գլխուն պայթեցաւ Համաշխարհային Առաջին Պատերազմը՝ Պերլինի Վեհաժողովին մասնակից Մեծն Բրիտանիոյ աշխարհակործան իր հետեւանքներով։ Իսկ հայ ժողովուրդը ծանրագոյն գինը վճարեց պատուիրակութեան ղեկավարը՝ վարչապետ Մեծապետական Խաղին՝ զոհ երթալով թրքական Տþիզրայէլի Լոնտոն վերադարձին իր քաղաքապետութեան ծրագրած ու գործադրած 20րդ դարու ցիներուն յայտարարեց, թէ «ձեզի կը բերեմ Առաջին Ցեղասպանութեան։ խաղաղութեան եւ հաշտութեան դաշնագիր մը, որ միաժամանակ պատուաբեր է»... Պերլինի Վեհաժողովին ծանրակշիռ դասերը այսօր Պատմաբանները համաձայն չեն Մեծն Բրիտանիոյ եւս կը պահեն իրենց այժմէականութիւնը եւ վարչապետի գնահատումին։ պարբերաբար պէտք է բանալ անոր ծալքերը, Ընդհակառակն՝ Պերլինի Դաշնագիրը դժգոհ ձգեց ոչ որպէսզի վաղը դարձեալ չիյնանք օրհասական հարուածի տակ։ միայն Պալքանեան թերակղզիի քրիստոնեայ ժողովուրդները, ուղղադաւան ըլլան անոնք թէ « ԱԶԱՏ ՕՐ» կաթոլիկ, այլեւ՝ Օսմանեան Կայսրութենէն ազատութիւն ու անկախութիւն, նոյնիսկ սոսկական Կապ Հրատարակութեան հետ: բարենորոգումներ պահանջող միւս բոլոր ազգերը։ hyegyank@gmail.com Սան Սթեֆանոյի մէջ կեանքի կոչուած կիսանկախ եւ միացեալ մեծ Պուլկարիան, որ Պալքաններու քրիստոնեայ ազգութեանց համակեցութեան եւ Կապ Հրատարակութեան հետ: հետագայ անկախացման երաշխիքը պիտի ըլլար, hyegyank@gmail.com վերստին մասնատուեցաւ եւ ամբողջապէս դրուեցաւ օսմանեան տիրապետութեան տակ։ Հետեւաբար, Տþիզրայէլիի յաւակնոտ արժեւորումը այդպէս ալ մնաց... միայն ծերունազարդ դիւանագէտի մը պարծենկոտ յայտարարութիւն։ Եւ Պիզմարք շատ լաւ կ՛անդրադառնար, որ պարզապէս աւարի բաժանման շուրջ գոյացած համախոհութիւն էր իր ձեռք բերած... յաջողութիւնը Պերլինի Վեհաժողովի աւարտին։ Ազատութիւն եւ արդարութիւն պահանջող ժողովուրդներու ձայնը պարզապէս խեղդուած էր մեծ տէրութեանց նեղշահամոլական յաղթագոռ ելոյթներու ճնշումին տակ։
ՀԱԼԷՊԱՀԱՅԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹԻՒՆԸ ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒՈՒՄ Է .... աւերակներում ծւարած 8 հազար հայերին: Հնգամեայ այս ողբերգութիւնը դեռ մի հինգ տարի էլ կարող է շարունակուել, ինչը նշանակում է այդ երբեմնի կենսախինդ հայկական համայնքի վերջնական ոչնչացումը:
Սիրիայի հարեւան երկրներն ու նրանց գերագոյն իշխանաւորները կարող են փոխել Աւելի՛ն. պատմաբաններու ընդհանուր իրադրութիւնը, եթէ ի վիճակի լինեն գտնելու մի եզրակացութեամբ, Պերլինի Վեհաժողովը ընդհանրական հիմնաւորում, պարզապէս ծառայեց Պալքանեան վառօդի տակառը պատճառաբանութիւն: Մինչ այդ հալէպահայերի ծածկելու նպատակին... Եւ այսօր, Պերլինի Վեհաժողովի բացումէն 138 տարի համար ցեղասպանութիւնը շարունակուում է: ետք, որքան դիպուկ իր ախտաճանաչումը կը Թարգմ. Հ. ԾՈՒԼԻԿԵԱՆ, պահպանէ նոյնինքն Պիզմարքի մարգարէական The Armenian Mirror-Spectator շաբաթաթերթից նախատեսութիւնը՝ Պալքաններու մէջ եւրոպական «ԱԶԳ» ՕՐԱԹԵՐԹ
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
ԱՄՆ Ծերակոյտի յատկացումներու յանձնաժողովը առաջարկած է 24.1 միլիոն տոլարի աջակցութիւն ցուցաբերել Հայաստանին
Էջ 19
Չինաստանը սպառնացել է կոշտ միջոցներ կիրառել ԱՄՆ դէմ՝ տարածքային վեճերին միջամտելու դէպքում
Չինաստանը զգուշացրել է, որ ԱՄՆ-ի միջամտութիւնը Հարաւ-Չինական ծովի վեճում՝ յղի է ռազմական առճակատմամբ: Ren.tv-ն գրում է, որ այս մասին ասուած է Global Times չինական անգլալեզու թերթի նիւթում: ԱՄՆ Ծերակոյտի յատկացումներու Հոդուածում նշւում է, որ ներկայումս Չինաստանը յանձնաժողովը՝ հետեւելով չի կարող մրցակցել ԱՄՆ-ի ռազմական ծերակուտական Մարք Քրքի օրինակին՝ բարձրաձայնած է Լեռնային Ղարաբաղին հզօրութեան հետ, բայց Վաշինգթոնին կարող է տրամադրուող շարունակական ստիպել «շատ բարձր գին վճարել», եթէ նա աջակցութեան մասին: Ասիկա այն ուժային միջոցներով միջամտի ՀարավւՉինական ծրագիրն է, որուն ծիրէն ծովի տարածքային վեճերի մէջ: ներս մարդասիրական օգնութիւն Չինաստանի ռազմածովային նավատորմը տրամադրուած է Լեռնային Ղարաբաղի զորավարժություններ է անցկացնում Սիշա վիճելի ժողովուրդին դեռ 1998 թուականէն: Այս կղզիախմբի տարածքում: Դիտորդների կարծիքով՝ մասին, ըստ Armenpress.am-ի, հաղորդած չինական կողմի նախազգուշացումը տեղի է է Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբը: ունեցել Հաագայում՝ Չինաստանի դէմ Ծերակոյտը միեւնոյն ժամանակ Ֆիլիպպինների ուղղած մի շարք վիճելի կղզիների կ՝առաջարկէ աջակցութիւն ցուցաբերել իրաւունքի սեփականութեան հայցի Հայաստանի մէջ սուրիահայ արբիտրաժային դատարանի քննարկման փախստականներուն: նախօրէին: «Մենք շատ կը գնահատենք Աղբյուր` Panorama.am ծերակուտական Քրքի ջանքերը` ուղղուած Լեռնային Ղարաբաղի, ինչպէս նաեւ Իրադարձութիւններ փախստականներու աջակցութեան եւ կը սպասենք Ծերակոյտի ու 1825 Յուլիս 11 Ծնուել է Գաբրիել Սունդուկեանը Ներկայացուցիչներու պալատի ղեկավարներու հետ աշխատանքին` 1890 Յուլիս 15 Հնչակեան կուսակցութիւնը Ղարաբաղին տրամադրուող գումարին կազմակերպել է Գում Գափուի ցոյցը չափը աւելցնելու եւ ապահովելու վերականգնողական ծրագիրներու 1915 Յուլիս 10 Սկսուել է Մուշի հայերի կոտորածը իրականացումը: Նաեւ կ’ողջունենք Ծերակոյտի դիրքորոշումը Հայաստանի մէջ 1924 Յուլիս 12 Ազգերի Լիգան որոշում է կայացրել փախստականներուն աջակցութիւն «Նանսէնեան» անձնագիր տրամադրել կոտորածից ցուցաբերելու անհրաժեշտութեան փրկուած հայերին վերաբերեալ, որ պիտի օգնէ Հայաստանին արդիւնաւէտ կերպով կազմակերպելու այդ 1936 Յուլիս 09 Սպանուել է Աղասի Խանջեանը անցումային շրջանը Սուրիայէն եւ Իրաքէն եկող փախստականներու համար»,- նշած 1988 Յուլիս 12 Լեռնային Ղարաբաղի է յանձնախումբի գործադիր տնօրէն Արամ խորհրդարանը որոշում է կայացրել շրջանն անջատել Ատրպէյջանից Համբարեան:
Հայ Կեանք
Էջ 20
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Դոկտ. Ագապի Նասիպեան-Էքմեքճեանի խօսքը արտասանուած Հինգշաբթի, 12 Մայիս 2016-ի երեկոյեան, Հ.Բ.Ը.Մ.-ի «Տեմիրճեան» կեդրոնի մէջ այս հաստատութիւնները տեւեն դարէ դար եւ ըլլան լուսաւորութեան վառարաններ»: Արդարեւ, Սիրելի Մելգոնեանցիներ, Մելգոնեան Կրթական Հաստատութիւնը եղա՛ւ Սրտագին շնորհակալութիւններս կը յայտնեմ լուսաւորութեան վառարան մը ուր հնչեցին հայ երգն ու մայրենի լեզուն բարձրագոռ ու Մելգոնեան Սանուց Միութեան Պէյրութի յաղթական: վարչութեան ատենապետին եւ անդամներուն՝ այս շատ գեղեցիկ հաւաքոյթին համար: Բայց Մելգոնեանը պատիւո՛վ կատարեց իր մեծարանք կամ յարգանք չեմ ընդունիր անձիս առաքելութիւնը մարդոյժ հայթայթելով համար: Ինչ որ ըրած եմ՝ հոգեկան հայութեան, մասնաւորաբար արտերկրին: գոհունակութեանս, հոգեկան հաճոյքիս համար Հետազօտութիւն մը կատարուած 1996-ին, ըրած եմ: Հաստատութեան 70-ամեակին, ցոյց կու տար, թէ Թանկագին հարազատներ,
Մեր բոլորին մեծարանքն ու յարգանքը պէտք է երթան բոլոր այն Մելգոնեանցիներուն, որոնք հաւատացին Մելգոնեանի առաքելութեան ու տակաւին վառ կը պահեն Մելգոնեանի ոգին: Յարգանք մեր ծնողներուն, որոնք Մելգոնեանը ընտրեցին մեր կրթութեան համար: Նաեւ այն դաստիարակներուն, որոնք նուիրումով ծառայեցին: Մանաւանդ ի խորոց սրտի եւ անմնացորդ յարգանք մեր պաշտելի Բարերարներուն՝ Գրիգոր եւ Կարապետ Մելգոնեան եղբայրներուն: Մելգոնեանը իրականացումն է սրտայոյզ երազի մը: Երազը՝ Կեսարիոյ աղքատ թաղերէն սերած երկու գործնական եւ իմաստուն եղբայրներուն, որոնք հաւատացին, թէ Մեծ Ոճիրէն յետոյ մեր կորսուած առաջնորդներուն տեղ ազգին նո՛ր առաջնորդներ պէտք էր պատրաստել՝ հայ գիրի, հայ մշակոյթի ու հայ դպրոցի ճամբով: Թուրքը՝ հայութիւնը բնաջնջելու իր մտածուած ծրագիրը սկսեր էր մեր մտաւորականներուն ոչնչացումով: 1911-ի Հոկտեմբերին իսկ, Երիտթուրքերու մէկ գաղտնի ժողովին որոշում կայացեր էր, թէ կայսրութեան փոքրամասնութիւնները կրնային «պահել իրենց կրօնքը, բայց ո՛չ իրենց լեզուն»: Ուրեմն, ժողովուրդ մը ոչնչացնելու ու չքացնելու հզօրագոյն միջոցը՝ զայն զրկել էր անոր մայրենի լեզուէն: Թշնամին փորձեր էր հայութիւնը զրկել անոր մարդուժէն: Բարերարին ու իր խորհրդատուներուն դպրոցն ալ պիտի փորձէր հայութիւնը յաւերժացնել հայ մարդո՛յժ պատրաստելով հայ դպրոցին մէջ: Կարապետ Մելգոնեան Բարերարը ըսեր էր. «Իմ դպրոցս պէտք է մեր վրէժը լուծէ. այդ որբ ձագուկներէն... պէտք է պատրաստենք մեր նո՛ր մեծերը»: Անգին գրութեան մը մէջ, ստորագրուած Աղեքսանդրիա, 1924 Յունուար 29-ին, Բարերարը ըսած է. «Կը փափաքիմ որ կրթական
Հաստատութիւնը մեր ժողովուրդին պարգեւեր էր 47 հեղինակ եւ 247 անուն գիրք: Իրագործում մը, որով կրնար արդարօրէն պարծենալ ո՛րեւէ կրթօճախ աշխարհի վրայ: Հայ գրող կամ հայ մամուլ կ'ունենա՞նք՝ եթէ հայ ուսանողները մեր երկրորդական վարժարաններուն մէջ ձեռք չբերեն հայերէն ընթերցելու հոգեկան հաճոյքը կամ գոհունակութիւնը: Կը կոխկռտուին, կ'անհետանան ու կը չքանան ինքնուրոյն ու ինքնատիպ լեզու չունեցող ազգերը: Մեր միութիւններուն ու մեր յանձնառու ղեկավարներուն ամենավեհ նպատակը եւ սրբազան առաքելութիւնը կրնան ըլլալ՝ հա՛յ մարդոյժի պատրաստութիւնը՝ Մելգոնեան Կրթական Հաստատութեան նման երկրորդական գիշերօթիկ վարժարաններուն մէջ: ՍՏԵՓԱՆ ՄԿՐՏԻՉԵԱՆ Մելգոնեան Կրթական Հաստատութեան մէջ զիս ամէնէն շատ տպաւորող աշակերտը Ստեփան Մկրտիչեանը եղաւ: Քանի որ իր կեանքը ձեւով մը կապուած էր Վիքթոր Հիւկոյի «Թշուառները»ին, նախ քանի մը խօսքով պիտի ներկայացնեմ «Թշուառները» եւ յետոյ անցնիմ Ստեփանին: ՎԻՔԹՈՐ ՀԻՒԿՕ Վիքթոր Հիւկօ, համաշխարհային գրականութեան տիտաններէն մէկը, ծնած է 1802 -ին եւ մահացած 1885-ին: 2015-ը անոր մահուան 130-ամեակն էր, որուն անդրադարձած էր Պէյրութի «Ծաղիկ» գրական թերթը: Շարունակութիւն էջ՝ 21
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 21
Դոկտ. Ագապի Նասիպեան-Էքմեքճեանի խօսքը ․․․ «Թշուառները», Հիւկոյի գլուխ-գործոցներէն մէկը, աւելի լաւ վէպ մը նկատուած է ռուս Լէօ Թոլսթոյի կողմէ՝ քան վերջինին «Պատերազմ Եւ Խաղաղութիւն» աշխարհահռչակ գործը: Ժան Վալ Ժան նշանաւոր աւազակը, 19 տարուան բանտարկութենէ մը նոր ազատած էր: Ան բանտարկուեր էր հաց գողնալու յանցանքով՝ սոված քրոջը եւ անոր ընտանիքին համար: Միրիէլ եպիսկոպոսը ապաստան կու տայ իրեն: Գիշեր մը, սակայն, Ժան Վալ Ժան գաղտնօրէն կը մտնէ Միրիէլ եպիսկոպոսին բնակարանը եւ կը գողնայ եպիսկոպոսին արծաթեղէնները, ու կը փախչի: Ոստիկանները կը հետապնդեն Ժան Վալ Ժանը, զայն կը ձերբակալեն ու ետ կը բերեն եպիսկոպոսին տունը: Միրիէլ ներողամտութեամբ եւ մեծ սիրով կ'ըսէ, թէ այդ արծաթեղէնները Ժան Վալ Ժանին են, թէ՝ ան մոռցած է զանոնք առնելու, ինչպէս նաեւ մոռցած է երկու արծաթէ մոմակալները: Ժան Վալ Ժան անակնկալի կու գայ այս խօսքերէն, կը զարմանայ եւ կը մտածէ ու երկարօրէն կը խոկայ Միրիէլ եպիսկոպոսին այս խօսքերուն մասին:
բարձրաձայն խօսելով, կ'ըսէ. -Հալլա-հալլա, անգլերէն չեմ գիտեր, միւս աշակերտները գիտեն, անո՛նք թող գրեն: -Ուրեմն դուն աւելի՛ պիտի աշխատիս որ հասնիս անոնց,- կ'ըսեմ ես մեղմութեամբ: -Չե՛մ կրնար,- կը պատասխանէ ան կոշտօրէն: -Ամէն առտու քեզի դասի պիտի հանեմ 10 վայրկեան,- կ'ըսեմ : Երկու շաբթուան մէջ բաւական տարբերութիւն կ'ունենայ: Յաճախ իրեն «ապրի՛ս» եւ «պռաւօ՛» կ'ըսեմ: Պարոնայք Պերճ Սանտրունի եւ Սեպուհ Աբգարեան, անշուշտ ես ալ կը քաջալերենք Ստեփանը: Ան դասերուն մէջ եւ վարքով բաւական յառաջդիմութիւն կ'արձանագրէ: Կաղանդի դպրոցական հանդէսին Պր. Սանտրունիին պատրաստած «Թշուառները»-ի մէկ հատուածէն Ժան Վալ Ժանին գողութեան դերը կը խաղայ Ստեփանը: Կէս գիշերին ծնողքիս հետ ինքնաշարժ նստած պահու մը, ոտքի ձայներ կը լսեմ: Ստեփանն է.
Վեց տարիներ կ'անցնին: Ժան Վալ Ժան իր -Օրիո՛րդ, օրիո՛րդ, դերս լաւ խաղացի՞,- կը անունը փոխած՝ Պր. Մատլէն անունը կ'առնէ, հարցնէ: գործարանատէր մը կ'ըլլայ, բարերարութիւններ -Այո, շատ լաւ էր,- կը պատասխանեմ: կ'ընէ ու Բարերար կը հռչակուի, եւ վերջապէս Քանի մը օր յետոյ, օգտուելով Նոր տարուան քաղաքի մը քաղաքապետը կ'ըլլայ: Այս ձեւով կը արձակուրդէն, աշակերտութիւնը Քայրինիայի լրանայ վէպը: ծովեզերքը կ'առաջնորդուի: Հազիւ պասէն Կ'արժէ կրկնել Վիքթոր Հիւկոյի նշանաւոր կ'իջնեմ, Ստեփանը կը մօտենայ ինծի, զիս մէկ խօսքը. «Կեանքը ծաղիկ մըն է եւ սէրը՝ անոր կողմ կը քաշէ եւ կ'ըսէ. մեղրը կամ հիւթը»: -Գիտէ՞ք, Ժան Վալ Ժան խաղալով, ես իմ կեանքս խաղացի: Մանուկ էի՝ երբ հայրս Ո՞Վ Է ՍՏԵՓԱՆ ՄԿՐՏԻՉԵԱՆ մահացաւ: Մայրիկս առտուընէ մինչեւ իրիկուն տան մաքրութեան եւ լուացքի կ'երթայ: Ես ալ Ինչպէս յիշեցի վերը, զիս ամէնէն շատ Ժան Վալ Ժանին պէս կեանք մը կ'ապրիմ: տպաւորող աշակերտը Մելգոնեանի մէջ եղաւ Ստեփան Մկրտիչեանը: -Բայց Ժան Վալ Ժանը փոխուեցաւ դէպի լաւը: Դո՛ւն ալ կրնաս փոխուիլ, եթէ կամք ընես եւ Կը դասաւանդէի աշխարհագրութիւն եւ ուզես,կ'ըսեմ ես: մասնաւորաբար Ընդհանուր Ազգաց Պատմութիւն Հաստատութեան մէջ: Ստեփան առաջնակարգ ուսանող մը եղաւ թէ՛ դասերու յաջողութեամբ եւ թէ՛ Ստեփան 1955-1960 թուականներուն եղած է կարգապահութեամբ: Մելգոնեանի մէջ՝ ըստ Պր. Գայայեանին: Սրունքները, սակայն, թարախ առին: Ֆրանսա Ստեփան նոր եկած էր Հաստատութիւն՝ երբ ղրկուեցաւ դարմանումի համար: տնօրէն Պր. Բիւզանդ Եղիայեան ինձմէ խնդրեց նաեւ անգլերէն դասաւանդել Ա. դասարանին: Ամառ մը ես ալ մօրս հետ Փարիզ գացի մօրեղբօրս տունը: Կիրակի առաւօտ մը Առաւօտ մը Ստեփանը դասի կը հանեմ եւ Ստեփանին մնացած տունը գացի, քանի որ կ'առաջարկեմ որ քանի մը բառով անգլերէն հասցէն ունէի: նախադասութիւն մը գրէ: Մազերը ճակատին վրայ թափած,
Շարունակութիւն էջ՝ 22
Էջ 22
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Դոկտ. Ագապի Նասիպեան-Էքմեքճեանի խօսքը ․․․ -Հո՞ս կ'ապրի Ստեփան Մկրտիչեանը,հարցուցի դուռը բացող միջին տարիքով տանտիրուհիին:
կտրուած են: Բան մըն ալ հարցնեմ. միակ փափաքս համալսարան երթալ է: Մելգոնեանը զիս կը յանձնարարէ՞:
-Այո, ի՛նչ լաւ տղայ է, օր մը չէ գանգատած,պատասխանեց ան:
-Անշո՛ւշտ,- ըսի,- թէ՛ վարքով, թէ՛ դասերուդ մէջ լաւ ես:
Ստեփանը անթացուպերով էր: Երկու սրունքները կտրուած: Ան չափազանց ուրախացաւ այցելութեանս: Խօսեցանք Մելգոնեանի մասին: Ուսուցիչներուն, աշակերտներուն եւ կեանքին մասին: Կէսօր եղաւ. պէտք է վերադառնայի: Իր վերջին խօսքերը եղան. -Դասընկերներուս եւ մանաւանդ դասընկերուհիներուս մի՛ ըսէք որ սրունքներս
Բայց շուտով ան մահացաւ: Վիքթոր Հիւկոյի խօսքը կը կրկնեմ. «Կեանքը ծաղիկ մըն է, եւ սէրը՝ անոր մեղրը կամ հիւթը»: Պէ՛տք է ապրիլ սիրով՝ թէ՛ դպրոցին, թէ՛ ընտանիքին, թէ՛ միութիւններու մէջ եւ նոյնիսկ ազգերու միջեւ: Շնորհակալութիւն ունկնդրութեան համար:
Քաղուած՝ Պէյրութի «Ծաղիկ» Գրական հանդէսէն
Թուրքիայի ԱԳՆ-ն արձագանքել է.... Երաժշտահան Մանսուրեան`.... Թուրքիայի արտաքին գերատեսչութեան պաշտօնական կայքում տեղադրուած յայտարարութեան մէջ սրբազան քահանայապետի գործողութիւնները որակուել են իբրև կրօնական գործօնով պայմանաւորուած «հերթական խտրական վերաբերմունք 1-ին համաշխարհային պատերազմի տարիներին տառապեալ զոհերի նկատմամբ»: Յայտարարութեան մէջ նշուում է, որ Պապը կախուածութիւն ունի «իրականութեան և պատմական փաստերի հետ կապ չունեցող» հայկական տեսակետներից: Ըստ Թուրքիայի ԱԳՆի այդ մասին են վկայում Հայաստան կատարած այցի ժամանակ Պապի կողմից Ծիծեռնակաբերդի յուշահամալիր այցելելը, «1915-ի դէպքերի» վերաբերեալ անյաջող յայտարարութիւններ անելը, հայկական եկեղեցու հետ ստորագրած համատեղ հռչակագիր ստորագրելը և վերադարձի ճանապարհին «զրպարտանքներով լի» յայտարարութիւններ անելը: «Հայաստան կատարած այցի ընթացքում պատմական փաստերի նկատմամբ Պապի որդեգրած կողմնակալ մօտեցումը չի կարող ծածկւել ո՛չ տարբեր խմբերի միջև խաղաղութիւն և բարեկամութիւն հաստատելու ցանկութեան մասին իր պնդումներով, ո՛չ փետրուարի 3-ին Վատիկանի արած յայտարարութեամբ, որտեղ ընդունւում էր պատմաբանների համատեղ յանձնաժողովի հիման անհրաժեշտութիւնը, ո՛չ էլ ահաբեկչութիւնը քննադատող յայտարարությունը՝ 1977թ. ASALA-ի կողմից Վատիկանում Թուրքիայի դեսպան Թահա Ջարըմի սպաննութեան յղումով»,ասուած է յայտարարության մէջ: Նշւում է նաև, որ Պապի նման պահուածքը չի նպաստում տարածաշրջանում խաղաղութեան հաստատմանը, որը խաթարուել է յատկապէս
Հենրիխ Մալեանի «Մենք ենք` մեր սարերը», Բ. Յովհաննիսեան «Տէրը» Հրանդ Մաթեւոսեանի վէպի հիման վրայ, Սերգէյ Իսրայէլեանի «Սպիտակ անուրջները», անզուգական «Մեր մանկութեան տանգոն» Գալեայ Նովենցի ու Ֆրունզիկ Մկրտչեանի դերակատարմամբ, որուն բեմադրիչն է Ալբերտ Մկրտչեան, ահա ֆիլմերու այն ոչ լիարժէք ցանկը, ուր կը հնչէ Մանսուրեանի երաժշտութիւնը, յաճախ, պարզապէս վերածուելով ֆիլմի լիիրաւ հերոսի, երբեմն նոյնիսկ` գլխաւոր: Մանսուրեան նաեւ երաժշտութիւն գրած է Ներսէս Շնորհալիի, Գրիգոր Նարեկացիի, Խաչատուր Կեչարեցիի, Նահապետ Քուչակի, Յովհաննէս Թումանեանի, Չարենցի, Կոստան Զարեանի, Մաթեւոս Զարիֆեանի, Վահան Տէրեանի, Աւետիք Իսահակեանի, Ռազմիկ Դաւոյեանի խօսքերով:
Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com ապրիլ ամսին Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանի որոշ հատուածներում տեղի ունեցած ռազմական բախումների հետևանքով: «Այնպէս որ Սուրբ Աթոռը ներկայացնող մարդկանցից բոլորը սպասում են ապագայ սերունդներին խաղաղութիւն և բարեկամութիւն ժառանգութիւն թողնելու ջանքեր և կառուցողական մօտեցում` հիմնուած օրէնքի նկատմամբ յարգանքի վրայ»,- ermenihaber.am-ի փոխանցմամբ՝ ասուած է յայտարարութեան եզրափակիչ մասում:
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 23
Լաւ է ա´յն մարդը, ով Հայրենիք է պահում իր սխալներով հանդերձ Վահէ Կարապետեան
Ներկայացնում ենք «Հայերն այսօրի» հարցազրոյցը ամերիկահայ բարերար Վահէ Կարապետեանի հետ, ով ծաւալած բարեսիրական, հայրենանուեր գործունէութեամբ եւ հայապահպանութեանը միտուած ծրագրերով՝ մեծ աւանդ ունի Հայաստանում, Արցախում և Սփիւռքում: - Պարո´ն Կարապետեան, անցեալ տարի Երեւանում մեծ հանդիսութեամբ բացուեց «Վահէ Կարապետեան» կենտրոնը, որը Դուք նուիրաբերեցիք ՀԲԸՄ-ին: Ինչո՞վ էր պայմանաւորուած այդ որոշումը: -Իմ կեանքում ես միշտ լծուած եմ եղել ազգային գիտակցութիւնը զարգացնելու աշխատանքների մէջ, յատկապէս՝ Սփիւռքում: Միշտ տարուած եմ եղել միասնականութեան խնդրով, որպէսզի դժուարին պայմաններին կարողանանք մեր հայրենիքին օգնութեան հասնել: Իսկ այդ ամէնի համար պէտք է ազգային գիտակցութիւն: Այս փնտրտուքների արդիւնքում՝ իմ մէջ զարգացաւ այն միտքը, որ հայ երիտասարդները պէտք է անպայման գան Հայրենիք, ինչը եւ Սփիւռքի նախարարութեան «Արի տուն» ծրագիրն է կազմակերպում: «Վահէ Կարապետեան» կենտրոնի շէնքը կառուցուել էր՝ որպէս հիւրանոցային համալիր: Յետոյ միտքս փոխեցի, չուզեցի շահագործման յանձնել, քանի որ դրամ շահելու համար չէի եկել Հայաստան: Ցանկացայ վաճառել, վարձու տալ եւ այլն, սակայն կնոջս հետ միասին՝ գտանք ամենաճիշդ որոշումը: Որոշեցինք շէնքը նուիրատուութիւն անել ՀԲԸՄ-ին: Ինչո՞ւ: Այն պատճառով, որ ունեն բազմաթիւ ծրագրեր, որոնք հնարաւորութիւն են տալիս սփիւռքահայ երիտասարդներին Հայաստան այցելել: ՀԲԸՄ-ի ծրագրերին մասնակցում են նաեւ երիտասարդներ Հայաստանից և Արցախից, ինչը հնարաւորութիւն է տալիս միմեանց հետ ծանօթանալ, մտերմանալ: Եւ ամենակարեւորը՝ ՀԲԸՄ-ն մի կազմակերպու-
թիւն է, որը վստահելի է եւ կարող է պահել այն, ինչ իրեն տրուած է: Չմոռանանք նաեւ, որ միասնականութիւնն է եղել ՀԲԸՄ-ի հիմնադիր Պօղոս Նուպարի գլխաւոր նպատակը: Կատարել բարեգործութիւն, որի հիմնական նպատակը կլինի ազգային միասնականութիւնը: Այս նպատակով էլ որոշեցի կառոյցը յանձնել ՀԲԸՄ-ին:
-Պարո´ն Կարապետեան, տարիներ շարունակ Դուք Հայաստանում եւ Արցախում բարեգործական, հասարակական տարբեր աշխատանքներ էք իրականացրել: Իսկ հարցազրոյցներից մէկի ժամանակ ասել էք, որ կցանկանաք Հայրենիքին օգտակար լինել նաեւ գործարար ոլորտում: Այս ուղղությամբ ի՞նչ ծրագրեր ունեք այսօր: -Պիզնէս ոլորտը պէտք է նպատակ ունենայ: Մեզ համար շատ նախընտրելի է՝ Հայաստանի համար այնպիսի ոլորտ ստեղծել, որը չի վնասի մէկ ուրիշի գործին եւ լարուածութիւն չի առաջացնի: Հայաստանում սա թերևս անել այնքան էլ հնարաւոր չի, որովհետև փոքր երկիր ենք: Բայց վերջին ամիսների զարգացումներն ինձ խորհելու Շարունակութիւն էջ՝ 24
Էջ 24
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Լաւ է ա´յն մարդը, ով Հայրենիք է պահում իր սխալներով հանդերձ․․․
առիթ տուեցին: Մտածում ենք ռազմական արտադրութիւն հիմնել, որը կծառայի և մեծ օգնութիւն կլինի մեր Հայրենիքին: Այդ և մի քանի այլ նկատառումներով, բայց ոչ անհատական շահի պատճառով: - Պարո´ն Կարապետեան, արդեօ՞ք Արցախեան քառօրեայ պատերազմն էր պատճառը, որ ռազմական արտադրութիւն հիմնելու ուղղութեամբ սկսեցիք մտածել: -Այո՛: Այդ օրերն ինձ թելադրեցին, որ միասնականութեան մասին խօսելն աւելորդ է արդէն: Հեռուստատեսութեամբ ելոյթ ունեցայ եւ ասացի, որ միասնականութեան զէնքը ցած եմ դրել, եւ մեզ այսօր պէտք է միաւորուել: Մենք այդ 4 օրերի ընթացքում տեսանք, թէ ինչպէս Սփիւռքը ոտքի կանգնեց Հայաստան գալու, Հայրենիքին օժանդակելու համար: Իսկ Հայաստանում բոլորը՝ ընդդիմադիր և իշխանաւոր, միասնական դարձան: Քառօրեայ պատերազմը մեզ առիթ տուեց հասկանալու նաեւ, թէ ինչի կարիք ունի մեր Հայրենիքը: Եթէ մենք կարողացանք մէկ օրում կազմակերպուել ու միասնական դառնալ, ապա այլեւս մեզ պէտք է միատեղ աշխատել, միաւորուել՝ ի շահ մեր ազգին: Հիմայ սա է իմ գաղափարախօսութիւնը: -Միաւորուելու համար մեզ ի՞նչն է խանգարում, ի՞նչ է պէտք այդ ամէնն իրականութիւն դարձնելու համար: Եւ ինչի՞ շուրջ է, որ պէտք է միաւորուենք: -Իհարկէ՝ Հայաստանի շուրջ և Հայաստանի համար: Սփիւռքը պէտք է վստահի Հայաստանին: Իսկ դա Հայաստանից հնարաւոր չէ անել, չեն կարող գնալ և ասել՝ վստահէք մեզ: Դա Սփիւռքից պէտք է լինի: Սփիւռքն է այն միաւորի ստեղծողը, որի օգնութեամբ պէտք է օգտակար լինի Հայաստանին: Երբ օրերս հանդիպեցի ՀՀ սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի հետ, նա մեր զրոյցի ընթացքում ինձ բաւականին գաղափարներ տուեց: Կարծես՝ մտքերս էր կարդում: Հրանոյշ Յակոբեանն էլ է
ճշմարտութեան ուղիով գնում: Բայց նրան շատ դժուար է այդ միաւորումը ստեղծել, որովհետեւ պետական կառոյց է ներկաեացնում: Սփիւռքը պէտք է կազմակերպուի, որ կարողանայ օգտակար լինել Հայրենիքին:
-Պարո՛ն Կարապետեան, Դուք խօսում էք միաւորուելու մասին, բայց մենք այսօր Սփիւռքում նաև հայապահպանութեան խնդիր ունենք: Ի՞նչ է պէտք անել այս ուղղութեամբ: - Սփիւռքում հայկականութիւնը պահելու գործում մեծ դերակատարութիւն ունեն հայկական դպրոցները: Նրանք ոչ միայն ուսուցանում են, այլեւ շրջանաւարտներին ամէն տարի բերում են Հայրենիք: Նրանք գալիս են Հայաստան շրջագայութիւնների, որպէսզի մօտիկից ծանօթանան Հայաստանին: Սփիւռքում պէտք է ազգային գիտակցութիւնը տարածել: Պէտք է անգլիախօս հայ երեխաների համար յատուկ հաղորդաշարեր ստեղծել, որպէսզի նրանց մօտ հետաքրքրութիւն առաջանայ Հայրենիքի նկատմամբ: Հայրենասիրական գաղափարները նրանց մօտ պէտք է տարածել այնպէս, որ ոչ թէ ձանձրոյթ առաջացնեն, այլ հետաքրքրութիւն սերմանեն: Սփիւռքահայ երիտասարդներն ամէն օր անգլերեն խօսելով՝ կտրուում են Շարունակութիւն էջ՝ 25
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 25
Լաւ է ա´յն մարդը, ով Հայրենիք է պահում իր սխալներով հանդերձ․․․ հայկականութիւնից: Բայց ձևերը կան, յուսանք՝ մօտ ապագայում կկարողանանք իրականութեան վերածել: Աշխատել է պէտք: - Դուք ինչի՞ շնորհիվ եք կարողացել չհեռանալ հայկականութիւնից: - Հիմքս ամուր է եղել: Ես ծնուել եմ Պեյրութում, երիտասարդութիւնս Հայաստանում եմ անցկացրել, այստեղ եմ ուսում ստացել, մի քանի տարի՝ Պաքվում եմ ապրել: 49 տարի է՝ արդէն Ամերիկայում եմ: Որտեղ էլ որ ապրել եմ՝ միշտ ինձ հայ եմ զգացել: Իսկ Արցախի ազատագրումը՝ կարծես «սրտիցս խօսեց»: Այն մեծ խորհուրդ եւ նշանակութիւն ունի ինձ համար: - Ինչո՞ւ է Արցախն այդքան կարեւոր Ձեզ համար: - Արցախը նմանեցնում եմ մօրս՝ ՊախտիարԱզնիւին: Պախտիար՝ թուրքերեն բախտաւոր է նշանակում: Մայրս ծնունդով Պուրսայի կողմերից է, ում ընտանիքը Հայոց ցեղասպանութեան ժամանակ սովի, թշուառութեան միջով է անցել: Մեծ մայրս գաղթի ճանապարհին մահացել է: Վեց երեխաների հետ մեծ հայրս անօթի վիճակում է յայտնուել, երբ թուրքերը հաց են առաջարկել նրան եւ փոխարենը տարել մօրս: Թուրք ընտանիքը մօրս տարել է իր տուն, կերակրել, պահել, որպէս թուրք մեծացրել եւ կնքել թուրքական անունով` Պախտիար: Սակայն նրան՝ իբրև հայ, դրսում երեխաները միշտ ծաղրել են՝ գեաւուր գոռալով:
-Բարդ հարց է: Անկախութեան կարեւոր ձեռքբերումներից առաջինը, թերեւս այն է, որ Հայաստանը ժողովրդավար երկիր է` համեմատած դրացի երկրների: Բաւականին առաջխաղացում է նկատուում տրանսպորտի համակարգում: Մեծ առաջադիմութիւն է տեղեկատուական տեխնոլոգիաների զարգացումը: Այս ուղղութեամբ է, որ բոլորս պէտք է մտածենք, որպէսզի այդ ոլորտն էլ աւելի զարգացնենք: Մեր ամենամեծ ռեսուրսը՝ մեր երիտասարդներն են, նրանց պէտք է փորձենք օգտակար լինել: Իսկ Քառօրեայ պատերազմը ցոյց տուեց, որ մենք պէտք է նոր ուղղութիւններ գտնենք, որպէսզի կարողանանք աւելի մօտիկից օգտակար լինել մեր զինվորներին ու Հայրենիքին:
Ես ամենուր նոյն բանն եմ ասում՝ մի մոռացէք, որ հայ ենք: Զայրանում եմ, երբ գալիս են Հայաստան, շրջագայում են, յետոյ վերադառնում են ու սկսում քննադատել: Հայրենիքը անձեռնմխելի բան է, Հայրենիքը մեր ազգի ողնաշարն է՝ իր սխալներով հանդերձ: Ես միշտ ասում եմ՝ լաւ է այն մարդը, ով Հայրենիք է պահում իր սխալներով հանդերձ: Մենք ի՞նչ ենք անում Սփիւռքում, եթէ մի քանի հոգու օգտակար ենք լինում, դա ոչինչ չի նշանակում: Իսկ Հայրենիքը մեր սրբութիւնն է, մեր բուրմունքը, այն վայրը, որտեղ ապրել և մահացել են մեր նախահայրերը: Նրանց արիւնով է ներծծուած մեր հայրենիքի հողերը: Նրանց մարմնի մասունքներով է՝ հայրենիքն այսօր մեզ հասել: -Եւ վերջին հարցը. որ՞ն է եղել Ձեր Չորս տարի անց` 1919 թուականին, ընտանիքից ժառանգուած ամենամեծ աւետարանականների օգնութեամբ, ովքեր պատգամը: գաղտնի համարակալում էին հայ երեխաներին, -Մայրս ինձ միշտ ներշնչել է չյուսահատուել, սկսած մայրս փախչում է թուրք ընտանիքից և գործը աւարտին հասցնել: Անգամ երեխայ յանձնուում որդեգրման Նշան Տէր-Ղազարեանների ընտանիքին: Նրա անունը կրկին փոխում են՝ ժամանակ, երբ պարտեզում գործ էի անում, պէտք է վերջացնէի եւ նոր միայն՝ գնայի խաղալու: անուանելով Ազնիւ: Մայրս Տէր-Ղազարենների ընտանիքի հետ տեղափոխուում է Կիպրոս, յետոյ Ես էլ նոյնը կցանկանամ խորհուրդ տալ բոլոր Պէյրութ, ուր 17 տարեկան հասակում երիտասարդներին, որ չյուսահատուեն, այն, ինչին որ հաւատում են՝ նուիրւեն մինչեւ վերջ: ամուսնանում է հօրս հետ: Եթէ յուսահատուում են, նորից փորձեն: Այդ պատճառով եմ Արցախը նմանեցնում մօրս՝ որպէս վերածնուած, Հայրենիք վերադարձած: Մայրս ինձ դաստիարակել է նաեւ լինել Եթէ մայրս թուրք մնար, ապա ես էլ թուրք կլինէի երախտապարտ, լինել հաւատարիմ: Իր կեանքի դառը փորձութիւններով՝ իմ մէջ հայրենասիհիմա: րութիւն է սերմանել, նուիրուածութիւն ազգի Սակայն հիմա ես այստեղ եմ, իսկ Արցախը միակ նկատմամբ: տարածքն է մեր ազգի, որը ազատագրուեց: Եւ մենք պէտք է Արցախցին կառչած մնանք: Մենք շատ ենք տառապել Հայաստանում. հայրս Արցախը մեզ համար փարոս է: Եթէ այդ փարոսը բանտարկուել է, կորցրել առողջութիւնը եւ կորցնենք, ապա ժայռին կհարուածենք: Ամէն վերջապէս՝ իր կեանքը: Ես յաճախ անօթի եմ գնացել դպրոց, ծակ կօշիկներով: Բայց անկախ գնով՝ պէտք է այդ փարոսը պահենք: ամէն ինչից՝ Հայրենիքը վեր է եղել մեզ համար: - Ձեր կարծիքով, Հայաստանի 25-ամեայ Անկախութեան ամենակարեւոր ձեռքբերումը Ինձ մի առիթով Զօրի Բալաեանը հարցրեց, թէ ինչպէս կարելի է այդքան ո՞րն է: Շարունակութիւն էջ՝ 26 տառապանքներ կրել և
Էջ 26
Հայ Կեանք
«Առանց Ղարաբաղի լիարժէք մասնակցութեան․․․ Անդրադառնալով հարցին, թէ հանդիպման ընթացքին քննարկուա՞ծ է արդեօք բանակցային գործընթացին Ղարաբաղի մասնակցութիւնը, նախարարը պատասխանած է. «Դա այն կէտն է, որի մասին մենք միշտ խօսում ենք: Դա մեր պաշտօնական դիրքորոշումն է: Ոչ միայն ղարաբաղեան կողմի պահանջը, այլեւ օբյեկտիւ իրականութիւն: Այսօր առանց բանակցային գործընթացում Լեռնային Ղարաբաղի լիարժէք մասնակցութեան, անհնար է լուրջ առաջընթաց գրանցել»: Անոր խօսքով` այդ տեսակէտը ԵԱՀԿ–ի համար նորութիւն չէ: «Մենք նորից ենք այն ներկայացրել, եւ դա հաշուի է առնուել: Մենք նաեւ խօսել ենք այն մասին, որ անկախ բանակցային գործընթացում ստեղծուած իրավիճակից, անկախ այն հանգամանքից, թէ ստատուս քուոն պահպանւում է, թէ ոչ, կան Ղարաբաղի ժողովրդի հումանիտար կարիքները, որոնք պէտք է բաւարարուեն: Եւ ԵԱՀԿ–ն` որպէս լրջագոյն միջազգային կառոյց, որի գործառոյթների մէջ է մտնում նաեւ նրա տարածքում ապրող ժողովուրդների հումանիտար հարցերը, պէտք է քայլեր ձեռնարկի այդ ուղղութեամբ: Խօսքը մասնաւորապէս այն մասին է, որ շրջափակման պատճառով ոտնահարւում են Արցախի ժողովրդի իրաւունքները` կրթութեան, ազատ տեղաշարժի եւ մի շարք այլ իրաւունքներ: Այդ ուղղութեամբ ԵԱՀԿ–ն նոյնպէս կարող է դեր խաղալ»,– ըսած է նախարար Միրզոյեան:
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Միջին աշխատավարձը Յունուար-Մայիս ամիսներին՝ 184 հազար
Ըստ պաշտօնական տուեալների՝ Հայաստանում այս տարուայ Յունուար-Մայիսին արձանագրված միջին ամսական անվանական աշխատավարձը կազմում է մոտ 184 հազար ՀՀ դրամ։ Այս մասին հայտնում է ՀՀ ազգային վիճակագրական ծառայությունը (ՀՀ ԱՎԾ)։ Ընդ որում՝ պետական հատուածի աշխատողների միջին աշխատավարձը կազմել է մօտ 158 հազար ՀՀ դրամ, իսկ մասնաւոր հատուածինը՝ 220 հազար դրամ: 2015 թուականի Յունվար-Մայիսի համեմատ միջին աշխատավարձն, ըստ ԱՎԾ տուեալների, 3,5%-ով բարձրացել է։ Մասնաւորապէս, պետական հատուածի աշխատողների վարձատրութեան փոփոխութիւն գրեթէ չի գրանցւել (0,1% նւազում), իսկ մասնաւոր հատուածի դէպքում 6,9% աճ է արձանագրուել։
Միջին ամսական անուանական աշխատավարձը հաշուարկւում է աշխատանքի վարձատրութեան և դրան հաւասարեցուած այլ վճարումների Լաւ է ա´յն մարդը, ով Հայրենիք․․․ ընդհանուր գումարի (ինչպէս դրամական, այնպէս էլ բնաիրային տեսքով) և շարունակել սիրել Հայրենիքը: աշխատավարձի հաշուարկման համար Հնարաւոր է, որովհետև Հայրենիքը հողի վերեւում կիրառուող աշխատողների միջին ամսական երեւացողը չէ, հայրենիքը՝ արմատն է: Եթէ թուաքանակին յարաբերութեամբ: չունենանք Հայրենիք, ի՞նչ է լինելու մեր վիճակը: Սեդա Հերգնեան Hetq.am Առանց Հայրենիքի մենք կնմանուենք չորացած ծառի, որը կդադարի գոյութիւն ունենալ: Ո՞ւմ են պէտք Սփիւռքում մեր դպրոցները, եկեղեցիները, մեր զգացական, քննադատական վերաբերմունքը, եթէ Հայրենիքը կորցնենք: Խրատս է, որ պահենք, պահպանենք մեր Հայրենիքը, որը դժուարութեամբ է մեզ հասել: Չպէտք է կորցնելուց յետոյ միայն՝ մտածենք յետ բերելու մասին: Այդժամ ուշ կլինի: Հպարտ պէտք է լինենք, որ հայ ենք, բայց եւ պէտք է միաւորուենք, փայփայենք ու պաշտպանենք Հայրենիքը՝ միասնաբար:
Ծանօթ։ Յօդուածի նկարները առնուած են «Վահէ Կարապետեան» Կեդրոնի բացման Զրուցեց՝ Լուսինէ Աբրահամեանը հանդիսութենէն։
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
Հայ Կեանք
Էջ 27
Դոկտ. Րէյմոնտ Գէորգեան. «Ժամանակն է կեդրոնանալու հատուցման հարցին վրայ» Ֆրանսահայ հեղինակաւոր պատմաբան Դոկտ. Րէյմոնտ Գէորգեան պատասխանելով panorama.am-ի լրագրողի մը հարցումին, թէ ի՞նչ հանգրուանի հասած է Հայ Դատի հետապնդումը այսօր, փրոֆեսորը յայտնած է թէ ակադեմիական շրջանակներու մէջ այսօր Հայոց Ցեղասպանութեան մասին կը տիրէ բաւականին ընդհանրացած ճանաչում մը եւ թէ հիմա ժամանակը հասած է կեդրոնանալու հատուցումներու հարցին վրայ: Իսկ այդ ուղղութեամբ առաջին քայլը կ’առնուի ճանաչման կարողականութիւնը փոխադրելով քաղաքական դաշտ եւ կեդրոնանալով հատուցումի հարցին վրայ: Այսինքն՝ սկսիլ օրինական գործընթացը, ինչ որ բարդ հարց մըն է եւ կը պահանջէ հիմնական պրպտումներ, ճշգրիտ հաշուարկումներ եւ ընտրութիւնը միջազգային չափանիշով գործարար իրաւագէտներու, որոնք պէտք է կարողանան միջազգային մակարդակով ճնշում բանեցնելու Թուրքիոյ վրայ: Նոր պայքար մը պիտի սկսի որ պիտի կարօտի մեծ գումարներու եւ այլ միջոցներու: Ամբողջ գործունէութիւնը համադրող սփիւռքեան յատուկ կազմակերպութիւններու ցանց մը պէտք է կազմուի. կարելի չէ այս աշխատանքը թողուլ պատահական բարեսիրական կազմակերպութիւններու: Գէորգեան կարեւոր կը նկատէ այն պարագան թէ Թուրքիոյ մէջ նոր սերունդի մեծ թիւով երիտասարդ գիտնականներ կը հասնին որոնք շրջանաւարտ են, կամ
ընթացքի մէջ են, թրքական սեփական համալսարաններէ կամ արտասահմանեան հիմնարկներէ: Անոնք պիտի կարենան աւելի բաց միտքով մօտենալու Օսմանեան Կայսրութեան պատմութեան, ներառեալ 1915-ը: Այս կապակցութեամբ կարեւոր է որ պատրաստուին գիտական բարձրագոյն մակարդակի հայ պատմաբաններ որոնք կարողանան միջազգային մակարդակով իրենց խօսքը լսելի դարձնել: Խօսելով Թուրքիոյ պետական արխիւներու մասին, Դոկտ. Գէորգեան հաստատած է թէ ամբողջ Օսմանեան արխիւները տրամադրելի չեն տակաւին, եւ այդ փաստա-թուղթերու ուսումնասիրութիւնը կը կարօտի Օսմանեան թրքերէնի եւ մասամբ նաեւ արաբերէն լեզուի մասնագէտներու առկայութեան, որ կը պահանջէ 2-3 տարիներու պատրաստու-թիւն: Դոկտ. Գէորգեան շեշտեց նաեւ կարեւորութիւնը Թուրքիոյ կողմէ Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումի անհրաժեշտութիւնը. «Եւ որովհետեւ արդի թրքական պետութիւնը հիմնուեցաւ Ցեղասպանութեան վրայ, որքան ատեն որ ան չէ ընդունած այս ոճիրը, Թուրքիա կը մնայ սպառնալիք մը Հայաստանի համար» յայտնած է ան: Առ այժմ մեր միակ զէնքն է Ցեղասպանութեան իրողութիւնը, որու միջոցաւ պէտք է անվախօրէն հետապնդենք մեր իրաւունքները միջազգային մակարդակի վրայ, ըսած է ան: Պատասխանելով իր հեղինակած «Հայոց Ցեղասպանութիւնը – Ամբողջական Պատմութիւնը» զանազան լեզուներու թարգմանուած (բացի հայերէնէն), գրքին մասին հարցումի մը, Դոկտ. Գէորգեան կը յայտնէ հրատարակիչին զարմանքը թէ որքան արագօրէն այդ գրքին թրքական թարգմանութիւնը կը սպառի, եւ թէ՝ մօտ օրէն կը տպագրուի անոր երրորդ հրատարակութիւնը:
Էջ 28
Հայ Կեանք
Ուրբաթ 15 Յուլիս 2016
ՆԱԽԱԳԱՀ ՍԵՐԺ ՍԱՐԳՍԵԱՆՆ ԱՇԽԱՏԱՆՔԱՅԻՆ ԱՅՑՈՎ ԺԱՄԱՆԵԼ Է ԼԵՀԱՍՏԱՆ
Նախագահ Սերժ Սարգսեանն աշխատանքային այցով ժամանել է Լեհաստանի Հանրապետութիւն՝ մասնակցելու Աֆղանստանում «Հաստատակամ աջակցութիւն» առաքելութեան՝ ՆԱԹՕ-ի անդամ և ոչ անդամ պետութիւնների և կառավարութիւնների ղեկավարների ձևաչափով հանդիպմանը, որն անցկացուում է Հիւսիսատլանտեան դաշինքի գագաթնաժողովի շրջանակներում: Պատուիրակութիւնների ղեկաւարներին գագաթնաժողովի անցկացման վայրում դիմաւորել են ՆԱԹՕի Գլխաւոր քարտուղար՝ Յենս Ստոլտենբերգը և Լեհաստանի Նախագահ՝ Անջէյ Դուդան:
ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՎԱՐՇԱՎԱՅՈՒՄ ՀԱՆԴԻՊՈՒՄ Է ՈՒՆԵՑԵԼ ԱՄՆ ՊԵՏՔԱՐՏՈՒՂԱՐ ՃՈՆ ՔԷՐԻԻ ՀԵՏ Աշխատանքային այցով Լեհաստանի Հանրապետութիւնում գտնուող Նախագահ Սերժ Սարգսեանը Յուլիսի 8-ի երեկոյան ՆԱԹՕ-ի գագաթնաժողովի շրջանակներում հանդիպում է ունեցել ԱՄՆ պետքարտուղար Ճոն Քէրիի հետ: Հանդիպման սկզբում Հանրապետութեան Նախագահը ցաուակցութիւն է յայտնել պետքարտուղար Քէրիին` ԱՄՆ Դեքսաս նահանգի Տալլաս քաղաքում տեղի ունեցած ողբերգական դէպքի կապակցութեամբ: ՀՀ Նախագահը և ԱՄՆ պետքարտուղարը քննարկել են Լեռնային Ղարաբաղի հիմնախնդրի կարգաւորմանը վերաբերող հարցեր: Նախագահ Սարգսեանը բարձր է գնահատել Միացյալ Նահանգների` որպէս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկրի շարունակական ջանքերը` ուղղուած տարածաշրջանում խաղաղութեան և կայունութեան ապահովմանը: Հանդիպման առիթով Սերժ Սարգսեանը ևս մէկ անգամ իր երախտագիտութիւնն է յայտնել պետքարտուղար Քէրիին` Ատրպէյջանի կողմից ԼՂ-ի նկատմամբ սանձազերծուած ապրիլեան ագրեսիայի պատճառով հակամարտութեան գօտում ստեղծուած լարուած իրավիճակից դուրս գալուն միտուած գործուն քայլերի համար, նաև
որոնց արդիւնքում կայացան Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի հանդիպումներն ու ընդունուեցին համատեղ յայտարարութիւններ: Սերժ Սարգսեանը և Ճոն Քէրին անդրադարձել են ս.թ. Յուլիսի 6-ին Ռուսաստանի և Միացեալ Նահանգների նախագահների միջև տեղի ունեցած հեռախօսազրույցի ընթացքում ԼՂ հիմնախնդրի կարգաւորման վերաբերեալ քննարկուած հարցերին: Զրուցակիցները ևս մէկ անգամ կարևորել են Վիեննայում և Սանկտ Պետերբուրգում կայացած հանդիպումների ժամանակ ձեռքբերուած պայմանաւորուածութիւնների անվերապահ կենսագործումը: