Հայ Կեանք թիւ 12 09/12/2016

Հայ Կեանք ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ ԵԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆ Տարի Ա Թիւ 12

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՇՆՈՐՀԱՒՈՐԵԼ Է ՀԲԸՄ-ԻՆ՝ ՀԻՄՆԱԴՐՄԱՆ 110-ԱՄԵԱԿԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹԵԱՄԲ

Նախագահ Սերժ Սարգսեանը դեկտեմբերի 4-ի երեկոյան «Արմենիա Մարիոթ» հիւրանոցի «Տիգրան Մեծ» սրահում մասնակցել է Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան 110ամեակի առիթով կազմակերպուած գալա ընթրիքին: Հանրապետութեան Նախագահը հանդէս է եկել ելոյթով և շնորհաւորական խօսք յղել ՀԲԸՄ անդամներին և միջոցառման բոլոր մասնակիցներին: «Գործունէութիւնը սկսելով նախորդ դարի սկզբին՝ Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը իր 150 տեղական կազմակերպութիւններով 110 տարի կատարեց, և վստահ եմ՝ շարունակելու է կատարել անփոխարինելի գործունէութիւն: Եթէ ես հիմա սկսեմ թուարկել բոլոր այն ծրագրերը, իրականացուած գործունէութիւնը, ապա գրեթէ ոչինչ ասած չեմ լինի: Անփոխարինելի բառը, կարծում եմ, շատ ճիշդ բնութագիրն է այն գործունէութեան, որ մի խումբ մարդիկ կարողացան իրականացնել ճիշդ ժամանակին, գտնել այն ճիշդ ճանապարհը, որով մեծ նպաստ բերեցին ինչպէս Շարունակութիւնը էջ՝ 8

Աղէտէն 28 տարի ետք Գիւմրին կը մնայ իր ցաւին մէջ

28 տարի առաջ 7 Դեկտեմբեր 1988-ին Սպիտակի աւերիչ երկրաշարժը ցնցեց ողջ Հայաստանը: Ուժգին ցնցումները կէս վայրկեանի մէջ աւերեցին երկրի գրեթէ ամբողջ հիւսիսային մասը` ընդգրկելով մօտ 1 միլիոն բնակչութիւն ունեցող տարածք: Երկրաշարժի կեդրոն Սպիտակի մէջ, ցնցումներուն ուժգնութիւնը կազմած է 10 բալ: Մասնագէտներու հաշուարկներով` երկրաշարժի պահուն երկրակեղեւի պատռուածքի գօտիէն ազատուած է Հիրոշիմայի վրայ նետած աթոմային ռումբի նման 10 աթոմային ռումբի պայթիւնին հաւասարազօր ուժգնութիւն: Պաշտօնական տեղեկութիւններով` զոհուեցաւ աւելի քան 25 հազար մարդ, 19 հազարը դարձաւ հաշմանդամ, անօթեւան մնացին 530 հազար բնակիչ: Երկրաշարժին հետեւանքով հիմնովին աւերուեցաւ Սպիտակ քաղաքը, շրջակայ 21 քաղաք ու աւան, 324 գիւղ, ոչնչացուցած Հայաստանի երկրորդ քաղաք Գիւմրիի բնակելի, հասարակական եւ արդիւնաբերական հատուածի 80 տոկոսը: Երկրաշարժը շարքէ հանած էր երկրի արդիւնաբերական ներուժի մօտ 40 տոկոսը: Մտատանջողը այն է, որ ծանր աղէտէն 28 տարի ետք Գիւմրին կը շարունակէ ունենալ բազում հիմնահարցեր եւ մեծ թիւով անապահով բնակիչները կ'ապրին երկաթեայ վակոն-տնակներու մէջ:

Էջ 2

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

ԼՂՀ Տնտեսական Աջակցութեան Հաշուեհամարի Տուեալները

Յովհաննէս Շիրազ 1915 - 1984

News in Pages 19-26 «Հայ Կեանք » Ելեկտրոնային Պարբերական Հրատարակման Պատասխանատուներ

Տիգրան Ապասեան Խաչատուր Ադամեան Դոկտ․Համբիկ -Սահակ Մարուքեան

«Χάι Γκιάνκ» Ηλεκτρονική Περιοδική Ενημερωτική Έκδοση Υπεύθυνοι Έκδοσης

Δικράν Αμπασιάν Χατσαδούρ Αταμιάν Δρ. Χαμπίκ-Σαχάκ Μαρουκιάν Αποστέλλεται ηλεκτρονικώς & ατελώς

«Hye Gyank» Electronic Periodical Publication Athens-Greece E-mail: hyegyank@gmail.com Հաւատալով ազատ խօսքի իրաւունքին եւ բազմակարծութեան, հրապարակուած գրութիւնները անպայման չեն արտայայտեր հրատարակիչներու տեսակէտը։

2016-ի Ապրիլեան քառօրեայ պատերազմի օրերուն Հայաստանի եւ Սփիւռքի մէջ ապրող հազարաւոր հայրենակիցներ դիմեցին Արցախի Հանրապետութեան կառավարութեան` յայտնելով իրենց զօրակցութիւնն ու օգնութիւն ցուցաբերելու պատրաստակամութիւնը: Այդ առիթով ԼՂՀ կառավարութիւնը բացաւ նիւթական օժանդակութեան հաշուեհամար: Բոլոր այն անձիք, որոնք կը ցանկան օժանդակել Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան, փոխանցումները կրնան կատարել հետեւեալ հաշուեհամարներուն` Հաշուեհամարները` ՀՀ դրամ` 22300612211100 ԱՄՆ տոլար` 22300110153200 Եւրօ` 22300200153300 ՌԴ ռուբլի` 22300400153100 Սպասարկող դրամատուն` «Արցախբանկ» ՓԲԸ Հասցէ` Քիեւեան փողոց 3, Երեւան, Հայաստան SWIFT` ARTSAM22 Ստացող` Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ֆինանսներու նախարարութիւն Աւելցնենք, որ 20-24 Հոկտեմբեր, 2016-ին Երեւանի եւ Ստեփանակերտի մէջ ՀՀ Սփիւռքի նախարարութեան նախաձեռնութեամբ եւ լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմինի կազմակերպութեամբ կայացաւ «Հայոց պետականութիւնը` միասնութեան առանցք» խորագիրով լրագրողներու համահայկական 8րդ համաժողովը` նուիրուած Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հանրապետութիւններու անկախութեան 25-ամեակին: Հոկտեմբեր 24-ին` Ստեփանակերտի մէջ համաժողովի մասնակիցները որոշեցին համահայկական լրատուամիջոցներով սկսիլ «դո՛ւն ի՞նչ ըրած ես Ղարաբաղի համար» խորագիրով շարժում` ողջ աշխարհի հայութիւնը յանձնառու դարձնելու ԼՂՀ-ին օգնելու, ներդրումները խթանելու, ԼՂՀ-ի սոցիալ-տնտեսական, գիտակրթական եւ մշակութային կեանքը առաւել զարգացնելու ուղղութեամբ:

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 3

Սերժ Սարգսեանը միաձայն վերընտրուեց ՀՀԿ նախագահ

Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահ Սերժ Սարգսեանը վերընտրուեց Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան նախագահի պաշտօնում: ՀՀԿ 16-րդ համագումարի ընթացքում ՀՀԿ նախագահի պաշտօնում առաջադրուեց ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսեանի թեկնածութիւնը: Նրա թեկնածութիւնն առաջադրեց Երևանի քաղաքապետ Տարօն Մարգարեանը: «Հաշուի առնելով Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահ, ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսեանի քաղաքական հարուստ փորձը և մեր մեծ վստահութիւնը նրա նկատմամբ՝ առաջարկում եմ Սերժ Սարգսեանին գրանցել որպէս Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան նախագահի թեկնածու»,- ասաց Տարօն Մարգարեանը: ՀՀԿ նախագահի քուէարկութիւնն անցաւ բաց ձևաչափով: Համագումարի պատուիրակների միաձայն քուէարկութեան արդիւնքում Սերժ Սարգսեանը վերընտրուեց Հայաստանի Հանրապետական կուսակցութեան նախագահ: ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսեանը շնորհակալութիւն յայտնեց ՀՀ խոշորագոյն քաղաքական կառոյցի ՀՀԿ նախագահի պաշտօնում իրեն վերընտրելու կապակցութեամբ: Նա ընգծեց, որ բաւական պատասխանատու ժամանակահատուած ենք մտնում և անելիքներ շատ ունենք՝ ընդգծելով, որ միևնոյն ժամանակ ունեն կուռ թիմ և տարիների հարուստ փորձ: Հաստատուեցին նաեւ կուսակցութեան նախագահի, վերստուգիչ յանձնաժողովի հաշուետուութիւնները, կանոնադրութիւնում և ծրագրում կատարուած փոփոխութիւնների ու լրացումների նախագծերը:

2017թ. ընտրութիւններից յետոյ Կարէն Կարապետեանը կմնայ վարչապետ. Սերժ Սարգսեան 2017թ. ընտրութիւններում եթէ ՀՀԿ–ն վստահութեան քուէ ստանայ, կառավարութիւնը կրկին կ՛գլխաւորի Կարէն Կարապետեանը՝ շարունակելով իրագործել ծրագիրը: Այս մասին ՀՀԿ 16–րդ համագումարում ասել է ՀՀԿ նախագահ Սերժ Սարգսեանը: «Գալիք ընտրութիւններում վստահութեան քուէ ստանալու պարագայում մեր կառավարութիւնը կրկին կ՛գլխաւվորի Կարէն Կարապետեանը՝ շարունակելով իրագործել արդէն իսկ նախանշուած ծրագիրը։ Վերջին ամիսներին մեր քաղաքական կեանքի ամենագերակայ թեման եղել է նոր կառավարութիւնը՝ Կարէն Կարապետեանի գլխաւորութեամբ: Ողջունում եմ ՀՀԿ-ի շարքերը համալրելու վարչապետ Կարէն Կարապետեանի եւ կառավարութեան միւս անդամների որոշումը»,– ասել է նախագահը։

Գագիկ Ծառուկեանը կը Վերադառնա՞յ Քաղաքական Դաշտ Գագիկ Ծառուկեանը որպէս ընդդիմադիր կը մասնակցի յառաջիկայ քաղաքական գործընթացներուն: Այս մասին «Ազատութեան» հետ զրոյցի ընթացքին տեղեկացուց «Բարգաւաճ Հայաստան» կուսակցութեան (ԲՀԿ) ղեկավար Նաիրա Զոհրապեանը, շեշտելով՝ Ծառուկեանը կը վերադառնայ լրջագոյն համակարգային փոփոխութիւններ իրականացնելու նպատակով: «Գագիկ Ծառուկեանը յառաջիկայ քաղաքական գործընթացներին մասնակցելու է, ի՛նչ ձեւաչափով, ի՛նչ ֆորմադով, ինչ կերպ՝ կարծում եմ, շատ կարճ ժամանակում էդ ամէնը պարզ կը լինի», ըսաւ Զոհրապեանը: «Ազատութեան» հարցին՝ քանի որ Ծառուկեանը կը վերադառնայ, եւ ըստ էութեան պիտի մասնակցի յառաջիկայ խորհրդարանական ընտրութիւններուն, կարելի՞ է ըսել, որ հաւանական է՝ ան կրկին կը գլխաւորէ ԲՀԿ-ն, Զոհրապեանն արձագանգեց. «Դա մեր ցանկութիւնն է, դա եղել է մեր առաջարկը, որ պարոն Ծառուկեանը կրկին գլխաւորի «Բարգաւաճ Հայաստան» կուսակցութիւնը, բայց ես կրկնում եմ՝ յառաջիկային Գագիկ Ծառուկեանը ինքը հրապարակային յայտարարութեամբ բոլոր ձեր հարցերի պատասխանը կու տայ»:

Էջ 4

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Վիճակագրութիւնը չի Հաստատէր «Աւելի Բարեկեցիկ» Հայաստանի Մասին Նախագահի Պնդումները Ըստ Ազգային վիճակագրական ծառայութեան, եթէ 2007-ին երկրի աղքատ բնակչութեան տոկոսը 26,5 էր, ապա Սերժ Սարգսեանի պաշտօնավարման տարիներուն այդ թիւը հասած է մօտ 30-ի: Այլ ուշագրաւ ցուցանիշ․ պաշտօնական տուեալներով, վերջին 9 տարիներուն Հայաստանէն մեկնած ու այլեւս չեն վերադարձած մօտ 335 հազար քաղաքացի: Արդեօ՞ք «աւելի բարեկեցիկ է» Հայաստանը, ինչպէս իշխող Հանրապետական կուսակցութեան 16-րդ համագումարին յայտարարեց նախագահ Սերժ Սարգսեանը՝ ներկայացնելով վերջին 9 տարիներու ընկերային-տնտեսական պատկերը: Վերջին ութ տարիներուն Սերժ Սարգսեանի բնորոշմամբ՝ «աւելի բարեկեցիկ» կեանքով ապրող հայաստանցիներէն մօտ 50 հազարը դարձած են գործազուրկ։ Եթէ 2007-ին գործազուրկ էր բնակիչներու 18,1 տոկոսը, ապա 2015-ին այդ թիւը աճած է, հասնելով 18,5 տոկոսի։ Ըստ ԱՎԾ-ի, 2008-էն յետոյ Հայաստանի պետական պարտքը աւելցած է աւելի քան 2,5 անգամ՝ 1,9 միլիառ տոլարէն հասնելով 5 միլիառի։ Այսինքն՝ իւրաքանչիւր հայաստանցիին բաժին հասնող պարտքը այժմ կը կազմէ մօտ 1700 տոլար։ Բարեկեցութեան խօսուն բնութագրիչ է նաեւ նուազագոյն սպառողական զամբիւղի արժէքը։ Ըստ Հայաստանի առողջապահութեան նախարարութեան, 2007-ին այն կազմած է 23 160 դրամ, իսկ 2015-ին գոյութիւն պահպանելու համար անհրաժեշտ սննդի, հագուստի, դեղորայքի եւ վիճակային վճարումներու համար մէկ քաղաքացիին ամսական հարկաւոր է 57 հազար դրամ։ Մինչդեռ, Հայաստանի միջին կենսաթոշակը, ինչպէս իր ելոյթին նշած էր Սերժ Սարգսեանը, էականօրէն բարձրացած է՝ հասնելով 42 500 դրամի: Սակայն, կենսաթոշակներու եւ աշխատավարձերու բարձրացման զուգահեռ, Սարգսեանի պաշտօնավարման տարիներուն էականօրէն բարձրացած են նաեւ կենսուժի համակարգին մէջ գործող սակագները։ massispost.com

ԵԱՀԿ նախարարական Համպուրկի նիստին պիտի քննարկուի ԼՂ-ի հակամարտութեան կարգաւորման հարցը ԵԱՀԿ նախարարական խորհուրդի նստաշրջանի ընթացքին, որ տեղի պիտի ունենայ 8-9 Դեկտեմբերին Համպուրկի մէջ, ի թիւս այլ հարցերու անդրադարձ պիտի կատարուի նաեւ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեան կարգաւորման վերաբերող հարցերուն: Այդ մասին իր ամենշաբաթեայ համառօտագրութեան մէջ յայտարարած է Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան պաշտօնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան` աւելցնելով, որ ՌԴ ԱԳ նախարար Սերկէյյ Լավրով նախատեսած է մասնակցիլ նիստին: «Նախարարական հանդիպման ընթացքին նախատեսուած է անդրադարձ կատարել ԵԱՀԿ պատասխանատուութեան գօտիէն ներս գտնուող տարածաշրջանային հակամարտութիւններուն: Մտադիր ենք վերահաստատել ԵԱՀԿ-ի ներդրման կարեւորութիւնը Ուքրանիոյ արեւելեան շրջանի ճգնաժամին կարգաւորման մէջ: Նախարարները պիտի դիտարկեն նաեւ Մերձտնեսթրի, Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութիւններու կարգաւորման հարցերը, ինչպէս նաեւ Անդրկովկասի մէջ անվտանգութեան հարցերով Ժնեւեան քննարկումները»,- ըսած է Զախարովան՝ ըստ ՌԴ ԱԳՆ պաշտօնական կայքին:

Անմահ հերոսներու արիւնով ազատագրուած հայրենիքի ամէն մի դիզ հող, կարելի չէ բանակցային զիջումի կամ փոխ-զիջումի նիւթ ըլլայ։

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

«Նոր վարչապետը նոր շնչով երկիրը առաջ կտանի» Լիոնի փոխքաղաքապետ

Լիոնի հայազգի փոխքաղաքապետ Գէւորգ Քեփենեքեանը «Առաջին լրատուական»-ի հետ զրոյցում յոյս յայտնեց, որ նոր վարչապետը նոր շնչով երկիրը առաջ կտանի: Նրա կարծիքով՝ նոր կառավարութիւնը կարող է յաջողել կամքի առկայութեան դէպքում: «Երբ որ դանակը ոսկորին է հասնում, պէտք է նոր որոշումներ կայացնել, կարծում եմ՝ կառավարութիւնը համոզուած է, որ պետք է զօրաւոր որոշումներ կայացնի»,- նշեց Գ. Քեփենեքեանը: Անդրադառնալով դիտարկմանը, որ աւանդական սփիւռքը սերտ յարաբերութիւնների մէջ է իշխանութեան հետ, և այս կամ այն խնդիրների շուրջ այդպէս էլ չեն արձագանքում, Գ. Քեփենեքեանը պատասխանեց. «Պէտք է նայենք, թէ որ սերնդի հետ գործ ունենք, օրինակ՝ իմ տղան վիրաբոյժ է, եկել է այստեղ, որոհետև ցանկացել է գալ և այստեղ աշխատել, նոր սերունդը այս հարցերին մի քիչ այլ կերպ է մօտենում, քան մենք՝ մեծ սերունդը, կարծում եմ պիտի փոխուի, աւելի գործնական քայլերի պիտի անցնենք: Շատ տարածուած ենք գործում, աւելի լաւ կլինի, եթէ մեր ջանքերը կենտրոնացնենք: Միայն Սփիւռքի ներուժը բաւարար չէ, պէտք է կարողանանք այնպէս անել, որ այսօր ոչ միայն ֆրանսիահայ սփիւռքը, այլ նաև Ֆրանսիան օգնի Հայաստանին»:

Էջ 5

Դեսպան Չարչօղլեանի հանդիպումը Յունաստանի ներքին գործերի նախարարի հետ

Նոյեմբերի 25-ին Յունաստանում ՀՀ դեսպան Ֆաթեյ Չարչօղլեանը հանդիպեց Յունաստանի ներքին գործերի նախարար Փանաղիոթիս Սկուրլեթիսի հետ: Ողջունելով ՀՀ դեսպանին և վերջինիս մաղթելով արգասաբեր աշխատանք՝ նախարար Սկուրլեթիսը համոզմունք յայտնեց, որ ՀՀ դեսպանն իր կարևոր ներդրումը կունենայ երկու բարեկամ ժողովուրդների և երկրների միջև յարաբերությունների խորացման գործում: Նախարարը նշեց, որ հայյունական բարեկամութիւնը հիմնուած է երկու ժողովուրդներին միաւորող դարաւոր պատմութեան, փոխադարձ յարգանքի և վստահութեան վրայ: Զրոյցի ընթացքում քննարկուեցին հայ-հունական համագործակցութեան երկկողմ ծրագրերը, անդրադարձ կատարուեց փոխադարձ այցելութիւնների կազմակերպման կարևորութեանը: Հանդիպմանն անդրադարձ կատարուեց տարածաշրջանային և միջազգային հրատապ խնդիրներին, մասնաւորապէս, Մերձաւոր Արևելքում ընթացող գործընթացներին: Զրուցակցի խնդրանքով դեսպան Չարչօղլեանը ներկայացրեց ղարաբաղեան հիմնախնդրի խաղաղ կարգաւորման գործընթացի առաջմղման ուղղութեամբ Հայաստանի և ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների կողմից գործադրուող ջանքերը:

Արեւմտեան Հայաստան

Կարմրավանք

Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com

Էջ 6

ՀԲԸՄ 110 Ամեակ

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայաստան

ՀԲԸՄ-ը Հայաստանի ՄԷջ Կը Նշէ Հիմնադրման 110-Ամեակը կանէն մինչեւ 1940-ական թուականները, իսկ երկրորդ հատորը` 1941 թուականէն մինչեւ 2006 թուականի ծաւալած գործունէութիւնը: Այնուհետեւ տեղի ունեցաւ «Snapshot 110» լուսանկարչական ցուցահանդէսի բացումը, որուն նպատակը Սփիւռքի մէջ ապրող մասնագիտական եւ սիրողական մակարդակի լուսանկարիչներու համախմբումն է: Անոնք աշխատանքներուն մէջ ներկայացուցած են կրթական, մշակութային, հոգեւոր եւ մարդկային այն արժէքները, որոնք կը մարմնաւորեն ՀԲԸՄ-ը: «Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր ՀԲԸՄ-ի` Դեկտեմբեր 2-ի յոբելեանական Միութիւնը (ՀԲԸՄ) վերջին ամիսներուն տարբեր ձեռնարկները եզրափակուեցան Ալեքսանդր ձեռնարկներով սփիւռքեան մասնաճիւղերուն մէջ Սպենդիարեանի անուան օփերայի եւ պալէի նշած է միութեան 110-ամեակը: Չէինք կրնար Մայր ազգային ակադեմական թատրոնին մէջ տեղի հայրենիքի մէջ յոբելեանական ձեռնարկներ ունենաունեցած «Հոգիս» պարային երաժշտական լու հնարաւորութիւնը կորսնցնել: Հայաստանի մէջ ներկայացմամբ` Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի եւ ձեռնարկները որոշած էինք իրականացնել Ապրիլ ՀԲԸՄ-ի Նորքի Հայորդաց տան ու «Թումօ» ամսուն, բայց քառօրեայ պատերազմի պատճառով ստեղծարար արհեստաբանութիւններու կեդրոնի յետաձգեցինք: Հիմա ուրախ եմ, որ խաղաղ սաներու կատարմամբ: պայմաններու մէջ կեանքի կը կոչենք»,-այս մասին Աւելցնենք, որ Հայկական Բարեգործական լրագրողներուն հետ տեղի ունեցած մամլոյ ասուլիսի Ընդհանուր Միութիւնը հիմնադրուած է 1906 ժամանակ ըսաւ ՀԲԸՄ Հայաստանի նախագահ, թուականի Ապրիլ 15-ին, Գահիրէի մէջ (Եգիպտոս)` ՀԲԸՄ Կեդրոնական Վարչութեան անդամ Վազգէն յայտնի ազգային գործիչ Պօղոս Նուպարի եւ Եակուբեան: եգիպտահայ համայնքի ականաւոր ներկայացու«Հայերն այսօր»-ի փոխանցմամբ` Վազգէն ցիչներու նախաձեռնութեամբ` հայ ժողովուրդի Եակուբեան նշեց, որ ՀԲԸՄ-ը մնայուն ներկայուհոգեւոր եւ մշակութային զարգացման նպաստելու թիւն դարձած է Հայաստանի մէջ, բազմաբնոյթ համար:Անոնց հիմնական նպատակն էր ստեղծել ծրագիրներ իրականացնելով` խոր արմատներ ձգած միութիւն մը, որ կոչուած էր ամէն կերպ աջակցելու են այստեղ, որ պիտի շարունակեն ազգային նպահայ ժողովուրդին: տակներուն հասնելու համար` կամրջել Սփիւռքի 1906 թուականէն մինչեւ հիմա ՀԲԸՄ-ը հաւաներուժը Հայաստանի մէջ առկայ ներուժին: տարիմ մնացած է իր կոչման` համայն հայութեան Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր բարգաւաճման նպաստող հիմքերու ստեղծման: Միութեան (ՀԲԸՄ) նախագահ Պերճ Սեդրակեան Այսօր միութիւնը ունի 74 շրջանային յանձնաժողովըսաւ, որ անցնող 110 տարիներուն ընթացքին ներ, մասնաճիւղեր, գործընկեր կազմակերպութիւնմիութիւնը Հայաստանի եւ Սփիւռքի մէջ հայութեան ներ, 28 երիտասարդ արհեստավարժներու համար փարոս հանդիսացած է: Միութեան նախահամախմբումներ, 24 դպրոցներ, մշակութային ու գահը վստահեցուց, որ ձեռնարկներու շարքը պիտի երիտասարդական տասնեակ կեդրոններ, համախմբէ ՀԲԸՄ-ի ղեկավարութիւնը, անդամները, գեղարուեստական, մարզական ու սկաուտական գործընկերները, բարեկամները` տօնախմբելու խումբեր: Իր պատմութեան կերտման ողջ նշանակալի այս իրադարձութիւնն ու վերահաստաընթացքին միութիւնը հաւատարիմ մնացած է տելու «Միութիւնը զօրութիւն է» ՀԲԸՄ-ի երկարամհիմնադիրներու տեսլականին` ներդրումներ եայ կարգախօսը: կատարելով հայ ժողովուրդի կրթական, ընկերային, Ապա տեղի ունեցաւ «Մէկդարեայ պատմուառողջապահական ու մշակութային կեանքի թիւն. Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր բարելաւման եւ յառաջընթացին նպատակով: Միութիւն» ելեկտրոնային գիրքի շնորհանդէսը, որ Գէորգ Չիչեան ներկայացուց Հայկական վիրթուալ համալսարանի «Հայերն Այսօր» հիմնադիր-նախագահ, ՀԲԸՄ Կեդրոնական Վարչութեան անդամ Երուանդ Զօրեան: Կապ Հրատարակութեան հետ: Հետեւելով ՀԲԸՄ-ի ձգտումներուն` գիրքը նոր ձեւաչափով է, այն` կը վերաիմաստաւորէ հայկական hyegyank@gmail.com փորձը կրթութեան եւ ուսուցման բնագաւառին մէջ: Գիրքին առաջին հատորը կը ներկայացնէ Կապ Հրատարակութեան հետ: ՀԲԸՄ-ի գործունէութիւնը հիմնադրման` 1906 թուա-

hyegyank@gmail.com

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

ՀԲԸՄ 110 Ամեակ Նախագահը ներկայ է գտնուել ՀԲԸՄ 110-ամեակի առիթով կազմակերպուած միջոցառմանը

Նախագահ Սերժ Սարգսեանը և տիկին Ռիթա Սարգսեանն Դեկտեմբեր 2-ին, Ալ. Սպենդիարեանի անուան օպերայի և պալեդի ազգային ակադեմիական թատրոնում ներկայ են գտնուել Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան (ՀԲԸՄ) 110ամեակի առիթով նախատեսուած միջոցառումների շրջանակում անցկացուած յոբելեանական պարային երաժշտական ներկայացմանը՝ Մայր Աթոռ Ս.Էջմիածնի և ՀԲԸՄ-ի Նորքի Հայորդեաց տան ու «Թումօ» ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի սաների կատարմամբ: Այդ մասին տեղեկացնում են նախագահի հասարակայնութեան և տեղեկատուութեան միջոցների հետ կապերի վարչութիւնից:

Հայաստանում Եւրոպական Միութեան պատուիրակութեան և ՀԲԸՄ Հայաստանի միջև դրամաշնորհի պայմանագիր է ստորագրուել

Հայաստանում Եւրոպական Միութեան պատուիրակութիւնը և Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը (ՀԲԸՄ) ստորագրեցին 2 մլն. եւրո դրամաշնորհի տրամադրման պայմանագիր, որով Շարունակութիւնը էջ՝ 8

Էջ 7

Հայաստան Վարչապետը Մասնակցած Է «Վերափոխել Հայաստանն Ու Ներգրաւել Սփիւռքը` Միասնականութեամբ Եւ Համատեղ Պատասխանատուութեամբ» Խորագիրով Քննարկումին

Վարչապետ Կարէն Կարապետեան Դեկտեմբեր 3-ին մասնակցած է Հայաստանի երկարաժամկէտ ընկերային-տնտեսական զարգացման թեմայով քննարկումին` «Վերափոխել Հայաստանն ու ներգրաւել սփիւռքը` միասնականութեամբ եւ համատեղ պատասխանատուութեամբ» խորագիրով: Քննարկումը կազմակերպած էր Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը` (ՀԲԸՄ) իր 110-ամեակին նուիրուած ձեռնարկներու ծիրէն ներս: Վարչապետը այցելած է ՀԲԸՄ կեդրոնատեղիի շէնք եւ մինչ հանդիպումը շրջայց կատարած այնտեղ տեղակայուած «IdeA» հիմնադրամին, «Լոյս» հիմնադրամին, «Impact Hub Yerevan» ցանցի գրասենեակներուն մէջ, ծանօթացած անոնց գործունէութեան եւ ծրագիրներուն, ողջունած ստեղծագործ նախաձեռնութիւնները եւ մաղթած յաջողութիւններ: Այնուհետեւ մեկնարկած է Հայաստանի երկարաժամկէտ ընկերային-տնտեսական զարգացման թեմայով քննարկումը, որուն ընթացքին կառավարութեան ղեկավարը պատասխանած է բազմաթիւ հարցերու:

Էջ 8

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

ՀԲԸՄ 110 Ամեակ ՆԱԽԱԳԱՀԸ ՇՆՈՐՀԱՒՈՐԵԼ Է ՀԲԸՄ-ԻՆ՝ ՀԻՄՆԱԴՐՄԱՆ 110-ԱՄԵԱԿԻ ԿԱՊԱԿՑՈՒԹԵԱՄԲ Շարունակութիւն էջ՝ 1-էն

հայապահպանութեանը, այնպէս էլ անկախ Հայաստանի, ընդհանրապէս, հայ ժողովրդի լինելիութեանը: Ի՞նչն է Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան և մնացած բոլոր կառոյցների տարբերութիւնը. իմ կարծիքով, առաջին հերթին այս մարդիկ՝ լինեն կենտրոնական վարչութեան ներկայացուցիչներ, թէ պարզապէս անդամներ՝ բարեգործներ, երբեք որևէ ակնկալիք չեն ունեցել և շարժուել են, առաջ են գնացել բարեգործութեան շատ պարզ կանոններով` երբեք չեն ակնկալել, որ որևէ մէկը պէտք է իրենց երախտագիտութիւն յայտնի բարեգործութեան համար և երբեք միտք չեն ունեցել իրենց բարեգործութեամբ յագուրդ տալու անձնական ինչ-ինչ նկրտումների: Նրանք երբեք որևէ խնդիր, որևէ առիթ չեն փնտրել սահմանափակելու մեզ համար կենսական անհրաժեշտութիւն ունեցող իրենց գործունէութիւնը: Երբեք որևէ խնդիր չեն ունեցել որևէ իշխանութեան հետ: Սա չափազանց կարևոր հանգամանք է»,-իր խօսքում նշել է ՀՀ Նախագահը: Սերժ Սարգսեանն ընդգծել է, որ Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնն անշահախնդիր բարեգործ է և հենց այդ մօտեցմամբ է իրականացնում Հայաստանի և հայութեան զարգացման ծրագրերը: Նախագահը մաղթել է ՀԲԸՄ-ին՝ նուիրատուների առատութիւն և առատաձեռնութիւն, անդամների ստուարութիւն: Հանրապետութեան Նախագահը ցանկութիւն է յայտնել, որ Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը յաւերժ պահանջուած լինի և մշտապէս կարողանայ կատարել իր առաքելութիւնը: Նախագահ Սարգսեանը խօսել է նաև Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնից ակնկալիքների մասին, նշելով, որ իր ցանկութիւնն է, որպէսզի Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը շատ աւելի հայաստանակենտրոն դառնայ, ինչից կշահեն և՛ Բարեգործական Ընդհանուր Միութիւնը, և՛ նրա բոլոր շահառուները: ՀՀ Նախագահը ցանկութիւն է յայտնել նաև, որպէսզի Միութիւնն իր միջոցների մի հիմնական մասը պահի կայուն ֆինանսական համակարգ ունեցող Հայաստանում` դրանով աւելի շատ շահ ստանալով և այդպիսով աւելացնելով բարեգործութեան ծաւալները: «Ցանկանում եմ, որպէսզի բոլորիս ձգտումները լինեն համահունչ: Ցանկանում եմ, որ աշխատանքից ազատ ժամերին մենք վիճենք զարգացման ճանապարհների մասին: Ցանկանում եմ, որպէսզի բոլորս համարենք, որ անկախ նրանից՝ մենք Նախագահ ենք, թէ այլ պաշտօնեայ, մենք գործարար ենք, թէ նուիրատու, բոլորս համարենք,

Հայաստան Հայաստանում Եւրոպական Միութեան պատուիրակութեան և ՀԲԸՄ Հայաստանի միջև դրամաշնորհի պայմանագիր է ստորագրուել Շարունակութիւն էջ՝ 7-էն

կպայմանաւորի Հայաստանում քաղաքացիական հասարակութեան ձևաւորմանն աջակցող եռամեայ ծրագրի մեկնարկը։ Հայաստանում քաղաքացիական հասարակութեան հետ աւելի սերտ ներգրաւման նպատակով ՀԲԸՄ-ն ակտիվօրէն որդեգրում է նոր ռազմավարական ուղղութիւն, և սոյն դրամաշնորհի միջոցով կարուեն այս ուղղութեամբ առաջին քայլերը։ «Քաղաքացիական հասարակութեան աջակցութիւն» ծրագիրը իրականացուելու է ՀԲԸՄ-Հայաստանի կողմից՝ Եւրասիա համագործակցութիւն հիմնադրամի հետ գործընկերութեամբ։ Ծրագիրը միտուած է տեղական քաղաքացիական հասարակութեան կազմակերպութիւնների (ՔՀԿ) կարողութիւնների զարգացմանը, ինչպէս նաև դրանց համագործակցային հնարաւորութիւնների ընդլայնմանն ու ամրապնդմանը։ Յատուկ ուշադրութիւն է դարձուելու սփիւռքի և տեղական ՔՀԿ-ների փորձագէտների միջև կապերի ստեղծմանը, գիտելիքների և փորձի փոխանակմանը, ապահովելով Հայաստանի քաղաքացիական հասարակութեան առօրեայ կյանքում սփիւռքի աւելի մեծ ներգրաւման։ Ընդհանուր տեղեկութիւններ «Քաղաքացիական հասարակութեան աջակցութիւն» ծրագիրը կհամալրի ներկայումս ԵՄ-ի կողմից ֆինանսաւորուող կարողութիւնների զարգացման ծրագիրը՝ շեշտը դնելով մօտ 100 քաղաքացիական հասարակութեան կազմակերպութիւնների (ՔՀԿ) ներքին և արտաքին կարողութիւնների զարգացման, ինչպէս նաև ԵՄ-ի կողմից ֆինանսաւորուող այլ ընթացիկ նախաձեռնութիւնների վրայ (օր.՝ համայնքային զարգացումը սոցիալական ձեռներեցութեան միջոցով – կոդ SE ծրագիրը – Սոցիալական արձագանքը՝ ուղղուած Հայաստանում աշխատանքային միգրացիային (Միասին յանուն Հայաստանի): Այս նախաձեռնութիւնը լիովին համահունչ է ԵՄ-ի՝ Հայաստանում քաղաքացիական հասարակութեան ներգրաւմանն ուղղուած 2014-2017թթ. Քարտէզագրած առաջնահերթութիւններին և 2015-ի տարեկան գործողութիւնների ծրագրին:

որ դա մեր ծառայութիւնն է, մեր շնորհակալութիւնն ու երախտագիտութիւնն է մեր ժողովրդին, որ մեզ ծնել է»,-ասել է Նախագահ Սերժ Սարգսեանը և մաղթել Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեանը մեծ շուքով տօնել 200-ամեակը և հետագայ հոբելեանները:

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 9

ՊԷՏՔ Է ԼՍԵԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՒ ՍՓԻՒՌՔՆԵՐՈՒ ՀԱՅԵՐԸ ԵՒ ԸՍՏ ԱՅՆՄ ՀԱՅՐԵՆԱՏԻՐՈՒԹԻՒՆ ՄՏԱԾԵԼ ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ Տօնակատարութիւններու, զիրար հրմշտկող ամեակներու, տարեդարձներու, համաժողովներու, խորհրդաժողովներու, պաշտօնական այցելութիւններու, ընդունելութիւններու եւ յայտարարութիւններու հրավառութիւններէն պահ հեռանալով հարկ է լսել հայերը: Հայերը, շարքայիննները, Երեւանի կեդրոնէն անդին գտնուողները, մեծ եւ պզտիկ «էսթէպլիշմընթ»ներու ցուցակատախտակէն բացակաները, նաեւ անդին՝ գիրով ու խօսքով քաղաքականութիւն բեմադրելու ինքնագոհութեամբ հայրենասիրութիւն-մշակութասիրութիւն քարոզողներէն: Այս «լսելու» ճիգը պէտք է ընեն ազգի իրաւ առաջնորդները, ոչ անոնք որոնք իրենց ինքնագոհութեան աշտարակին վրայ կանգնած ծակ-պտուկ երեւելիութեամբ կամ «մեսիա»յի իրենց խօսք ու պարեգօտով կը գինովնան: Նաեւ այս դասը պէտք է լսել երբ բեմահարթակի վրայ չեն: Պէտք է լսել «մտերիմ» շրջանակներու մէջ եւ լսուածները փռել հրապարակի վրայ: Այդ «լսուածներ»ուն մէջ կը գտնուին հայրենակերտման եւ հայրենաքանդման հակասական տարրերը՝ միաժամանակ, որոնց գիտակցումը ազգային անխարդախ յանձնառութեան կրնայ առաջնորդել: Սփիւռքի հայը վարժուած է «հայրենասէր» ըլլալ, այդ հայրենասիրութիւնը բախտաւոր պարագային կ’ապրի բարեսիրութեամբ, զբօսաշրջութեամբ, հայրենահանուածի իր հոգեկան բարդոյթները մեղմելու համար կը գնէ բնակարան՝ որուն դուռն ու պատուհանները տարուան տասնըմէկ ամիսներուն փակ կը մնան: Անկեղծութեան պահու մը կ’ըսեն, թէ իրենք «Հայաստան չեն կրնար ապրիլ», քանի որ երկիրը զարգացած չէ, հիւանդանոցները լաւ չեն, որ Հայաստան «երրորդ աշխարհ»ի երկիր է, դուրսը ընտանեկան կապեր կան, աշխատանք չեն կրնար ունենալ: Հայուն հայրենասիրութիւնը գինեսեղանի եւ բաժակաճառի սահմանէն անդին չ’անցնիր, եթէ հայրենատիրութիւն չէ: Ի վերջոյ ինչպէ՞ս պիտի սահմանուի հայութիւնը: Ազգային հարազատութեան ի՞նչ բովանդակութիւն ունի հայրենասիրութիւնը երբ բացակայ է հայրենատիրութիւնը: Ի՞նչ կը վերաբերի «սիրելու», զմայլանք պատճառող եդեմական վայրեր եւ երկիրներ կան, Քափրի կամ Հալոնկի ծոցը, Թահիթի կամ Փունթա տէլ Էսթէ, Ֆլորիտա կամ Աքափուլքօ, անոնք պանդոկ են, իսկ Շաւարշ Միսաքեանի խօսքով, «Հայրենիքը պանդոկ չէ»: Արտագաղթող-հայրենալքողը եւ հայրենասէրչհայրենադարձողը հաւասարապէս կը գտնուին հակահայրենատիրական հարթութեան վրայ: Ազգի ամբողջացումը, վերականգնումը, ինչպէս կ’ըսուի՝ հզօրացումը, մէկութեան իսկական նուաճումը, յիշուած զոյգ հակասութիւններու յաղթահարման մէջ

պէտք է տեսնել: Հայաստանը սպառողական ընկերութեան դրախտը չէ, որպէսզի բարօրութեան երազանքով քաղաքացիներու հայրենասիրութեան գոհացում տայ: Հայաստանը հայրենիք է: Ան կ’ըլլայ այն՝ ինչ որ կ’ընէ հայրենատէրը: Եթէ հայաստանցին եւ սփիւռքներու զբօսաշրջիկի հոգեբանութեամբ հայրենասէրները կը խորհին, որ արեւադարձային երկիրներու հեշտանքի պատկերով աշխարհ մը պիտի տրուի, որպէսզի անկէ չհեռանան եւ հոն վերադառնան, հրաժարած կ’ըլլան պատասխանատուութենէ եւ ինքնութենէ: Ինքնութենէ: Հայրենահանուածներու եւ արտագաղթողհայրենալքողներու սփիւռքները, վաղ թէ ուշ, հայութեան ազգային ինքնութեան գերեզմաններ են, իսկ ճառերը եւ շաբաթավերջի խրախճանքները, ընտանեկան թէ հաւաքական, օդ կը տեղափոխեն, երբ հայրենադարձութիւնը օրակարգ չէ, քանի որ սփիւռքները հանգրուան են ապահայացման: «Հայաստան ապրուելիք տեղ չէ», «Հայաստան չեմ կրնար ապրիլ»… Հայաստան եւ սփիւռքներ այս միտքերը համաճարակի պէս կը շրջին եւ կը կրկնուին որպէս իմաստուն դատաւորի խօսքեր: Այս խօսքերուն հետեւանքը եթէ զանգուածային տարողութեամբ այսօր «հայութենէ հրաժարում» չէ, ան յառաջիկայ տասնամեակներուն տարերային կերպով այդ պիտի ըլլայ, փոքրացնելով եւ խեղճացնելով նոյնիսկ «հայրենասէրներ»ու շրջանակը: Մարդորսական նպատակներով, մարդ չխրտչեցնելու ճապկումներով, եղածը փրկելու քաղաքական հոսհոսութեամբ, այս հարցը դադրած է հրապարակախօսութեան առարկայ ըլլալէ, Հայաստանի եւ սփիւռքներու ղեկավարութիւններուն մտատանջութիւն պատճառելէ, կազմակերպուած եւ զանգուածային հայրենադարձութիւն կազմակերպելէ, որ ազգային գոյատեւման առանցքային խնդիրը պէտք է ըլլայ: Խօսքը տասնեակներու չի վերաբերիր: Ինչպէ՞ս ներշնչել հաայրենատիրութեան բարձրամակարդակ գիտակցութիւնը եւ ինչպէ՞ս իրականացնել: «Արի տուն», «դէպի երկիր», «ամառնային բանակումներ» այլ բան չեն եթէ ոչ «տուրիստական» անհեռանկար իրարանցումներ: Անոնք ի՞նչ նպաստ բերած են ցարդ երգուած Հայաստանի եւ հերոսական Արցախի բնակեցման: Այդ բոլորը բժշկութեան մէջ ծանօթ «փլասեպօ» (placebo) դեղերն են, այսինքն հիմնախնդրի դարման չեն: Հայաստանը դրախտ չէ: Պատասխանատուութիւնը այդ գիտակցութենէն մեկնած ազգային քաղաքաՇարունակութիւնը էջ՝ 10

Էջ 10

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Մատենադարանի մօտ 7000 ձեռագիր թուայնացուած է

Մատենադարանին մէջ պահուող ձեռագիրներէն մօտ 7000-ը արդէն թուայնացուած է: Միաժամանակ թուայնացուած է նաեւ 100 հազար միաւոր արխիւային վաւերագրեր: Այս մասին, ըստ Panorama.am-ի, յայտնած է Մատենադարանի տնօրէնի նորագոյն ճարտարագիտութիւններու եւ հրատարակչական հարցերու գծով խորհրդական, տպագիր եւ ձեռագիր հաւաքածուներու թուայնացման աշխատանքներու պատաս-

խանատու Գուրգէն Գասպարեան: Ան նշած է, որ արխիւային վաւերագրերը կը թուայնացուին ըստ պատուէրի, պահանջի, ձեռագրերը` ըստ գոյքահամարի, հերթականութեան: «Երբեմն ձեռագրերը թուայնացնում ենք նաեւ ըստ պատուէրի: Պատուիրում են հայագէտները, ուսումնասիրողները, երբ որեւէ թեմայի ուսումնասիրութեամբ են զբաղւում»,- աւելցուցած է ան: Գ.Գասպարեանի խօսքով` Մատենադարանին մէջ կայ 22 հազար ձեռագիր, որուն 1/3-ը արդէն իսկ թուայնացուած է: «Նման ընթացքով շարունակելու դէպքում երեւի 6-7 տարուայ ընթացքում ձեռագրային ողջ հաւաքածուն կը թուայնացնենք»,- ըսած է ան: Նշենք, որ Մատենադարանին մէջ պահուող ձեռագիրներու թուայնացման աշխատանքները սկսած են 2007-2008-ին: Տարիներու ընթացքին Մատենադարանը ձեռք բերած է թուայնացման համար նախատեսուած նոր սարքեր:

ՊԷՏՔ Է ԼՍԵԼ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԵՒ ՍՓԻՒՌՔՆԵՐՈՒ ՀԱՅԵՐԸ ԵՒ ԸՍՏ ԱՅՆՄ ՀԱՅՐԵՆԱՏԻՐՈՒԹԻՒՆ ՄՏԱԾԵԼ Շարունակութիւն էջ՝ 9էն

կանութեան մշակումն է, որպէսզի Հայաստան դառնայ «բարեկարգ» երկիր: Երեւան կառուցուող տարածքներու եզերքին դրուած պաստառներու վրայ գրուած է՝ «Աւելի բարեկարգ Երեւան»: Ինչո՞ւ համայն հայութիւնը եւ Հայաստան օրակարգ պիտի չդարձնեն «Աւելի բարեկարգ Հայաստան ստեղծել՝ միասնական ներկայութեամբ եւ ճիգերով»: Սփիւռքները պիտի սպասե՞ն, որ «աւելի բարեկարգ Հայաստան մը ըլլայ» որպէսզի հայրենադարձութիւն ըլլայ: Այդ սպասումը յոռեգոյն քաղքենիական ինքնասիրութիւնն է: «Աւելի բարեկարգ Հայաստան»՝ որ հրաշքով պիտի չստեղծուի, որ միայն հայրենաբնակի պատասխանատուութիւն չէ: «Աւելի բարեկարգ Հայաստան»ի եւ «հայրենատիրութեան» կենսագործման համար զանգուածներուն պէտք է ներշնչել ազգային հիմնական եւ հիմնարար գաղափարախօսութիւն: Ոմանք այդ կ’ապրին առանց ճառերու սպասած ըլլալու, ինչպէս Արարատեան դաշտի գիւղին մէջ հաստատուած ութսուն տարեկան մարսիլիացի հայ կինը, որ քուէտուփերու կը հսկէ եւ բանակի զինուորներուն կապոցներով տաք հագուստ կը ղրկէ, կամ Պէյրութցի երիտասարդը՝ որ Արցախի վտանգաւոր համարուող Իշխանաձոր վայրին մէջ,

իր բառերով՝ «յիսուն տէօնիւմ հող գնած է» եւ հոն տնտեսութիւն պիտի ստեղծէ եւ ապրի: Ասոնք պերճ հիւրանոցներ չեն իջեւանիր, խորհրդաժողովներու եւ համաժողովներու աստղեր չեն: Հայրէնատէր են: Հայաստան եւ սփիւռքներ, բարեսիրականէ եւ զբօսաշրջայինէ հեռանալով, հայրենատիրութեան քաղաքականութիւն ունի՞ն, ոչ թէ խօսքով, այլ նաեւ անձի օրինակով: Որո՞ւ ուղղել հարցումը: Ո՞վ պիտի պատասխանէ: Ինչպէ՞ս հասկնալ եւ հասկցնել, որ հեռու լերան վրայ վառած մոմի լոյսով ազգ չի ջերմանար: Եթէ այդ հասկնանք, կեղծամները կը վերցուին եւ շպարային (կոսմետիկ) ծեծեքումներուն վերջ կը տրուի: Ի՞նչ ընել, որպէսզի, պղպջակային եւ ոտքի քնացնող խօսքերէ անդին, հայրենատիրութիւնը դառնայ աշխատանքային օրակարգ: Հայրենիքի եւ մեր ինքնութեան պաշտպանութիւնը այդ օրակարգի նկատմամբ ստանձնուած յանձնառութիւնն է: 22 նոյեմբեր 2016, Քուինզ, Նիւ Եորք nt.am

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 11

Ս. Թադէոս եւ Ս․Բարթողիմէոս առաքեալների տօնի առիթով դուրս բերուեց Աստուածամուխ Ս. Գեղարդը

Ս․ ԹԱԴԷՈՍ

Ս․ ԲԱՐԹՈՂԻՄԷՈՍ

Դեկտեմբերի 3-ին Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին նշեց Հայոց աշխարհի առաջին լուսաւորիչներ Ս. Թադէոս եւ Ս. Բարթողիմէոս առաքեալների ցնծալի տօնը:

առաջին լուսաւորիչների, հայոց հաւատի հիմնադիր նահապետների՝ Ս. Թադէոսի եւ Ս. Բարթողիմէոսի տօնը: Օրն այս համազգային նշանակութիւն ու համազգական խորհուրդ ունի, որով ազդարարւում է հայ ժողովրդի քրիստոնէական պատմութեան սկիզբը, մի պատմութիւն, որ շարունակում է հիացմունքի եւ ներշնչման աղբիւր հանդիսանալ աշխարհի բոլոր քրիստոնեայ ժողովուրդների համար, գրաւել դէպի այն արտասովորն ու գեղեցիկը, որ յատուկ է հայոց բարեպաշտական ոգուն: Իմ խորին համոզմամբ, այս յարգանքի հիմնական պատճառներից մէկն այն է, որ յիշեալ պատմութիւնը հոգեւոր կեանքի վերաբերեալ շատ առանցքային մի բացայայտում է անում իւրաքանչիւր քրիստոնեայի համար. այն սովորեցնում է մեզ, որ հաւատը պահանջում է հաւատարմութիւն: Այս իմաստով օրուայ խորհուրդը ոչ միայն առիթ է ընձեռում մեզ վերանորոգելու մեր ուխտը սուրբ առաքեալների քարոզութեան առջեւ, այլեւ

խորհրդածելու այն աստուածային շնորհի մասին, որով հայոց հոգեւոր անդաստանի մշակութեան Բերկրառատ օրուայ կապակցութեամբ Միածնաէջ Մայր Տաճարում, հանդիսապետութեամբ նուիրական գործը յանձնարարուեց Տիրոջ հաւատարիմ երկու վկաներին, Թադէոսին եւ Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագոյն Պատրիարք եւ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի, մատուցուեց սրբազան Բարթողիմէոսին, որոնց անմահ յիշատակն է Պատարագ: Պատարագիչն էր Մայր Աթոռի հոգեւոր- պանծացնում այսօր Մայր Եկեղեցին՝ -հրաւիրելով իր զաւակներին մասնակից լինելու այն խնդուկրթական հաստատութիւնների վերատեսուչ թեանը, «որ ի վեր է քան զամենայն միտս եւ Գերաշնորհ Տ. Գէւորգ եպիսկոպոս Սարոյեանը: զբանս»»: Ս. Պատարագի ընթացքում հայրապետական Ներկայացնելով առաքեալների քարոզչութիւնը եւ հանդիսաւոր թափօրով Մայր Տաճար բերուեց անդրադառնալով առաջին լուսաւորիչների Աստուածամուխ Ս. Գեղարդը, որպէսզի ուխտաւորառաքինի կերպարին՝ Սրբազան Հայրը յաւելեց. աբար համայն հայութեան հոգեւոր կենտրոնում մէկտեղուած հաւատաւոր ժողովուրդը հնարաւորու- ‹‹սիրելի բարեպաշտ հայորդիներ, Թադէոս եւ Բարթողիմէոս առաքեալների վկայութիւնը զուտ թիւն ունենայ համբուրելու հրաշագործ Ս. Գեղարդը պատմական նշանակութիւն չունի մեզ համար, որով եւ ստանալու աստուածային բիւր օրհնութիւններ: Իր քարոզում անդրադառնալով տօնի կարեւորու- փաստւում է Հայոց Եկեղեցու առաքելական ծագումը: Այն առաւել կարեւորւում է՝ իբրեւ հոգեւոր թեանը՝ Գէւորգ Սրբազանն ի մասնաւորի ասաց. իրադարձութեան սկիզբ, որով ազդարարւում է ‹‹Այսօր Հայաստանեայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցին մեծ հանդիսաւորութեամբ նշում է իր Շարունակութիւնը էջ՝ 12

Էջ 12

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Ս. Թադէոս եւ Ս․Բարթողիմէոս առաքեալների տօնի առիթով դուրս բերուեց Աստուածամուխ Ս. Գեղարդը Շարունակութիւն էջ՝ 11-էն

քրիստոնէական ոգու ծնունդը հայ մարդու կեանքում: Այդ ոգին լաւագոյնս արտայայտուել է այն աւանդի անաղարտ պահպանութեան միջոցով, որ կտակուել է Հայոց աշխարհին Քրիստոսի վարդապետութեան երկու մատռուակների կողմից: Ասուածի ցայտուն դրսեւորումը պատմութեան ընթացքում յաղթահարուած բազում փորձութիւններն են, որոնք չեն յաջողել հեռացնել մեզ մեր առաքելական ինքնութիւնից: Եւ ահա այստեղ է, որ տեսանելի է դառնում այն հոգեւոր-ժառանգական գիծը, որով քրիստոնեայ հայ ժողովուրդն ամիջականօրէն կապւում է իր հաւատի հիմնադիրների առաքելութեանը: Այդ գծի շեշտուած արտայայտութիւնն է այն իրողութիւնը, որ մեր եկեղեցին կոչւում է Հայ Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի: Աշխարհի միւս քրիստոնեայ ժողովուրդների կողքին միայն հայ ազգն է, որ այդքան զօրաւոր կերպով ընդգծում է իր հոգեւոր ժառանգականութեան ակունքը: Եւ սա չենք անում, հպարտութիւնից դրդուած, ցոյց տալու համար, թէ հին ենք, այլ անում ենք հայոց հաւատի ախոյեանների հանդէպ հոգեւոր պատասխանատուութիւնից մղուած››:

դողդ կերպով նայել է մահուան աչքերի մէջ եւ ասել` «Ինձ համար կեանքը Քրիստոս է, իսկ մեռնելը` շահ» (Փիլիպ. Ա.21): Սիրելի քոյրեր եւ եղբայրներ, մեր ոգու զօրութիւնը մեր ժառանգութեան հանդէպ հաւատարմութեան մէջ է. մենք միշտ յաղթանակած ենք դուրս եկել փորձութիւններից, երբ հաւատարիմ ենք մնացել մեր Եկեղեցուն, այն հաւատի շնորհին, որ երկու հազարամեակ առաջ հայոց հողում սերմանեցին Քրիստոսի հաւատարիմ երկու վկաները՝ Թադէոս եւ Բարթողիմէոս առաքեալները: Եկէք այսօր օգտագործենք ընծայած առիթը, Սուրբ Գեղարդին երկրպագելու միջոցով վերանորգենք մեր ուխտը հայոց առաջին լուսաւորիչների քարոզի առջեւ, այդ քարոզին համահունչ կերտենք մեր կեանքը, արժանի լինենք կոչուելու կենդանի վկաներ առաքելական մեր Սուրբ հաւատքի››:

Վերջում նուիրական օրուայ առիթով Մայր Աթոռի միաբանութեան, պաշտօնէութեան եւ ողջ հաւատացեալ դասի անունից Գէւորգ Սրբազանը շնորհաւորեց Նորին Սրբութեանը՝ իբրեւ հայոց հաւատի Գէւորգ Սրբազանը խօսեց նաեւ Աստուածամուխ հիմնադիրների ճշմարիտ ժառանգորդի, եւ մաղթեց, Ս. Գեղարդը դուրս բերելու երեւոյթի մասին՝ ընդգծե- որ Աստուած մշտապէս ծաղկեալ պահի Հայրապետի լով. ‹‹ոչ միայն հայ ժողովրդի, այլեւ ողջ քրիստոնեայ գաւազանը՝ առաւել եւս բորբոքելու առաքելական աշխարհի համար բացառիկ կարեւորութիւն ունի հաւատի հուրն աշխարհասփիւռ հայորդիների այս նուիրական մասունքը. այն երկպագելու համար սրտերում՝ ի շինութիւն Հայ Եկեղեցու եւ ի պայծաամէն տարի աշխարհի չորս ծագերից ուխտաւորներ ռութիւն հայոց ազգի: են այցելում մեր երկիր: Այն ոչ միայն հայոց հաւատի Սուրբ եւ Անմահ Պատարագին ներկայ էին Հայ առաքելական ծագման խորհրդանիշ է մեզ համար, Եկեղեցու թեմակալ առաջնորդներ, Մայր Աթոռում այլեւ աստուածային ողորմութեան բարձրագոյն պաշտօնավարող եպիսկոպոսներ, միաբաններ, դրսեւորում հայ ժողովրդի կեանքում, քանզի հայաստանեան թեմերից ժամանած բազում ուխտաՆախախնամութիւնը հէնց հայ ազգին ընտրեց՝ ւորներ, զինուորականներ: պահպանելու քրիստոնէական հաւատի մեծագոյն Պատարագի արարողութեան աւարտին Ամենայն սրբութիւններից մէկը՝ աստուածամուխ Սուրբ Հայոց Կաթողիկոսը Ս. Գեղարդով օրհնեց եւ արձաԳեղարդը, որի վրայ մեր Տէր եւ Փրկիչ Յիսուս կեց ներկայ ժողովրդին։ Քրիստոսի կենարար արեան հետքերն են Սուրբ Գեղարդը ի տես եւ ի երկրպագութիւն դրոշմուած: Եւ բնական է, որ Տիրոջը խոցած հաւատացելոց Մայր Տաճարում մնաց մինչեւ գեղարդը սեփական ձեռքերով շօշափած Երեկոյեան ժամերգութեան աւարտը: ժողովուրդը չպիտի ընկրկէր պատմութեան դաժան Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին, փորձութիւնների առջեւ, քանզի Պօղոս առաքեալի Տեղեկատուական համակարգ, նման նա նոյնպէս բազմաթիւ անգամներ անհող3 Դեկտեմբեր 2016

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 13

ՌԱԿ-ի Դերը Մեր Ազգային Գաղափարախօսութեան Մէջ ԱՐԱՄ ՍԵՓԵԹՃԵԱՆ Քաղաքակիրթ ժողովուրդներու պատմութեան մէջ քաղաքական կամքը կ’արտայայտուի գաղափարախօսային բանաձեւումներէ բխող «հաւատոյ հանգանակ»ներով: Կուսակցական շարքերը կը կազմաւորուին առաջնորդուելով գաղափարական համահունչ մտածողութեան հաւատարիմ անդամներու միասնական ջանքերով: Անոնց գործունէութիւնը կեանք ու շարժում կու տայ իրենց գաղափարախօսային գրականութեան ու ոգիին, որ կը կազմէ խորքը տուեալ ազգին մէկ բաղադրատարրը հանդիսացող հաւաքականութեան ընկերա-քաղաքական համոզումներուն ու կեցուածքին: Մեկնելով ընդհանրացած այս ճշմարտութենէն, հայ ժողովուրդի պատմութեան վերջին 150 տարիներուն, քաղաքական իւրայատուկ դերակատարութեամբ հանդէս եկած են ազատագրական պայքարին հաւատացող զինեալ խումբեր ու քաղաքական դիրքորոշում պարտադրող հոսանքներ, իմա՝ յեղափոխաշունչ կուսակցութիւններ: Ժամանակի ոգիին հաղորդակից մեր դասական երեք կուսակցութիւնները,Արմենական, Հնչակեան եւ Հ.Յ.Դ.,- ծնունդ առին 1885-էն 1890 հնգամեակին: Յիշեալ երեք կուսակցութիւններն ալ կազմաւորեցին հայ ժողովուրդի ներազգային քաղաքական կամքն ու մտածողութիւնը: Իւրաքանչիւրը իր հերթին, հայ ժողովուրդին ընծայաբերեց իր մտաւորականութեան իմացապաշտ Միտքն ու մարտական Ոգին, իսկ ազատագրութեան ռազմադաշտին՝ չսակարկեց արեան գինը իր շարքայիններուն: Սակայն, գեղեցիկ իրագործումներու կողքին, ունեցանք նաեւ պարտութեան համազօր կորուստներ, որոնց մեծագոյնը՝ ցեղասպանութեան զոհ 1,5 միլիոն արեւմտահայութեան բնաջնջումն ու մեր պատմական հողերու 80 առ հարիւր տոկոսի կորուստն էր: Արդարեւ, 1918-ի Սարդարապատի ճակատագրական յաղթանակով ամրագրուած եւ «Հայաստանի Հանրապետութիւն» անունով կնքուած մեր փոքրիկ հողաշերտը, մինչեւ այսօր իր մէջ կը խտացնէ իրաւական հիմունքները մեր ժողովուրդի գոյութեան ու գոյատեւման: Իսկ 1921-ին, երբ խորհրդային Հայաստանը իրաւականօրէն կը յաջորդէր Հայաստանի առաջին անկախ հանրապետութեան ու կարիքն ունէր համայն հայութեան հոգեկան օժանդակութեան, Արմենական ու ժողովրդավարական սկզբունքներով սնած ու դաստիարակուած մէկէ աւելի գաղափարակից խմբաւորումներու ղեկավարներ ու մտաւորական դէմքեր, Հոկտեմբեր 1-ին, իրարու մօտ գալով, Կ. Պոլսոյ մէջ կազմեցին Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւնը՝ ընդունելով մնալ բարեկամ դիրքերու վրայ Խորհրդային Հայաստանի պետութեան հետ: Շուրջ եօթը տասնամեակ ամբողջ ՌԱԿ-ի ղեկավարութիւնն ու մտաւորականութիւնը, սփիւռքահայութեան ազգային գաղափարախօսութեան կազմաւո-

րումին նպաստեց իր բնազդային եւ սկզբունքային ուղղամտութեամբ, առաջնորդուելով միշտ քաղաքական ողջախոհութեամբ ու հեռատեսութեամբ, եւ համազգային շահերու առաջնահերթութեամբ: ՌԱԿ-ի ազգային գաղափարաբանութիւնը կը թելադրուէր ո՛չ միայն հրապարակախօսութեամբ ու մամուլով, այլեւ՝ բառերը կը վերածուէին գեղարուեստական մտածողութեան՝ բանաստեղծութեան: Այսինքն, բանաստեղծ Վահան Թէքէեան, 1933-ին, «Ներկայ Հայաստանին» ձօնած իր առաջին քերթուածը կը սկսի հետեւեալ տողերով՝ «Ներէ որ քէն ըրի քեզի քիչ մը ատեն -Մինչեւ երէկ- ու դեռ տաք չեմ բոլորովին…», Կը խոստովանի իր վիշտը սրտին, որ «ունի յիշողութիւն մը աւելի խոր», սակայն չի մոռնար հաստատելու նաեւ, թէ «սիրտէս առաջ միտքս յարեցաւ, փարեցաւ քեզ»: Ու կ’եզրափակէ հնչեակը արձանագրելով՝ «Տարբե՛ր ես դուն մեր երազէն.- աւելի՝ լաւ… Աւելի՝ լաւ կ’ըսեմ այո, անզիղջ, անգութ, Զի դատակնիքն է «չեղածին», փաստն «ըլլալուդ»…»: Այս եռամաս քերթուածաշարքին գ. հնչեակին առաջին տողը կը խտացնէ բանաստեղծին մարգարէաշունչ տեսիլքը, թէ «Երկիրը հոն իր զաւակինն է այլեւս…», գրուած՝ 1937-ին: Որքա՛ն զգայուն էր իբր բանաստեղծ, նաեւ նոյնքա՛ն հեռատես էր քաղաքական տեսաբանն ու գործիչը: Թուականը քերթուածին՝ կը յուշէ մեզի խորհրդային դարաշրջանի ամէնէն դատապարտելի ու ոճրածին ժամանակահատուածը, որ պատճառ դարձաւ ի շարս այլոց՝ բազմահազար հայրենաբնակ անմեղ զոհերու եւ մարդկային կորուստներու, որոնց դիմաց սփիւռքահայ մեր աւանդական կուսակցութիւններն ու անկախ մտաւորականութիւնը ստեղծեցին դատապարտանքի արդար ալիքներ: ՌԱԿ-ի դերը մեր ազգային գաղափարախօսութեան մէջ առաւել եւս ամրացաւ, երբ Երկրորդ Աշխարհամարտի աւարտին կազմակերպուեցաւ հայրենադարձի մեծ շարժումը: Առաւել եւս, երբ 1956-ին սկիզբ կ’առնէր հայց. եկեղեցւոյ ծոցին մէջ ստեղծուած եւ նուիրապետական զոյգ Աթոռներուն պարտադրուած հանրածանօթ տագնապը, որ առաւելաբար ծառայեց աշխարհը ղեկավարող զոյգ գեր-պետութիւններու հետապնդած քաղաքական շահերուն եւ ոչ թէ հայ եկեղեցւոյ հոգեւոր առաքելութեան: Այսօր, 60-ամեակ մը ետք այդ թուականէն, ժամանակի թելադրանքով փոխուած են հարցերը ընկալելու եւ քննարկելու պայմանները: Մեր ժողովուրդին համար ԷԱԿԱՆը իր ունեցած ներկայ թուաքանակին ՀԱՅԱՊԱՀՊԱՆՈՒՄՆ է ու մեր հայրենիքի եւ Արցախի սահմաններուն եւ ազգաբնակչութեան ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹԻՒՆը: Ներկայ օրերուն, բովանդակ հայութիւնը կը նշէ զոյգ հանրապետութիւններուն 25-ամեակը: Շարունակութիւնը էջ՝ 14

Էջ 14

Հայ Կեանք

Ճէյմս Ոուրլիք «Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի Նախագահները Քաղաքական Կամք Պէտք է Դրսեւորէն»

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

ՌԱԿ-ի Դերը Մեր Ազգային Գաղափարախօսութեան Մէջ Շարունակութիւն էջ՝ 13-էն

Այսօր, Հայաստան եւ Արցախ համահաւասար մէկ ամբողջութիւն կը կազմեն, եւ հիմքը՝ մեր ազգային պահանջատիրութեան: Ներքին կառավարական ձեւաչափերուն եւ արտաքին քաղաքականութեան կարգ մը ոլորտներուն մէջ կրնանք համաձայն ըլլալ կամ չըլլալ իշխող տարրերուն հետ, սակայն կարեւորագոյնը պէտք է ըլլայ մեր ԵՐԿԻՐը զերծ պահել «կարմիր արիւնահոսութենէ»: Մենք մեր աչքերը կը յառենք դէպի անստոյգ ապագան գալիք դարերու: Իբրեւ ժամանակակից վկաները հայ ժողովուրդի պատմութեան, եւ իբրեւ գիտակ անձեր 14 - 20-րդ դարերու հայութեան անհայրենիք կենցաղավարութեան, ուրեմն Հայաստանի յաջորդական ԵՐԵՔ հանրապետութիւնները, իրենց դրական թէ կարգ մը բացասական երեսներով, պիտի ընդունինք իբրեւ հրաշքի համազօր Մինսկի խումբի ամերիկացի համանախագահ Ճէյմս երեւոյթ: Ոուրլիքը, որ աւելի քան երեք տարուան աշխատան- Այս պէտք է ըլլայ ՄԵԿՆԱՐԿը մեր մեծ ՏԵՍԻԼՔին: քէն յետոյ այս տարեվերջին պիտի թողէ համանաՌԱԿը, իր ժողովրդավարական եւ ազատական խագահի պաշտօնը, ատրպէյճանական ԱՊԱ սկզբունքներով,սպառազինուած իր գոյութեան 95 գործակալութեան հետ հարցազրոյցի ընթացքին, տարիներու փորձառութեամբ, այսօր կը ներկայաըսած է. «Այս պահին Մինսկի խմբի համանախանայ հայ ժողովուրդի ԴԱՏԱՍՏԱՆին: գահներն ամէնից շատ կ’ուզէին, որ Հայաստանի եւ Իսկ, սոյն տողերը ստորագրողը, իր սրտին խորը Ատրպէյճանի նախագահները քաղաքական կամք գաղափարապաշտ ՀԱՅ ՄԱՐԴու հաւատքով ու դրսեւորէին եւ բանակցային գործընթացն առաջ տեսիլքով, կը ներկայանայ իր ընթերցողին 60ամեայ տանելու յանձնառութիւն ստանձնէին»: հերկովն ու համեստ բերքովը, սկսած Թէքէեան Ատրպէյճանական գործակալութիւնը Ուորլիքին Մշկթ. Միութեան 1956-ին ծնունդ առած (այժմ հարց ուղղած է՝ արդեօ՞ք Հայաստանի նախագահի դադրած 10-ամեակէ մը իվեր) «ՇԻՐԱԿ» գրական յայտարարութիւնները, թէ Ղարաբաղը կրնայ ըլլալ ամսագրին բերած իր մնայուն գործակցութեամբ եւ անկախ կամ մտնել Հայաստանի կազմի մէջ, չեն ՌԱԿ մամուլին ընդհանրապէս: վկայէր, որ ապրիլեան պատերազմէն յետոյ բանակԱյժմ, ինչ կը մնայ ինծի եւ իմ գործակից հայ Գիրի ու ցային գործընթացը ձախողած է Հայաստանի Գաղափարի ընկերներուս, եթէ ոչ.- «Արեւն ըմպած մեղքով: Ամերիկացի համանախագահը, պատասխաըլլալու մխիթարանքն անհուն» (Վ.Թ.): նած է. «Այդօրինակ յայտարարութիւնները ցոյց են տալիս խաղաղ բանակցութիւնները շարունակելու կարեւորութիւնը»: Յստակ ժամկէտներ ու մանրամասներ չնշելով՝ ամերիկացի դիւանագէտը նաեւ վստահութիւն յայտնած է, որ միջնորդները կը յաջողին, ի վերջոյ, կեանքի կոչել ապրիլեան պատերազմէն յետոյ ձեռք բերուած համաձայնութիւնը՝ ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցչի առաքելութիւնները ընդարձակելու մասին: «Մեր՝ միջնորդների խնդիրն է առաւել դիւրին դարձնել նախագահների միջեւ բանակցութիւնները, Արեւմտեան Հայաստան Վանայ ծով ինչը կարող է նպաստել հակամարտութեան կարգաւորմանը: Սակայն, վերջին հաշուով, առաջ իր որոշումը որեւէ կապ չունի բանակցային գնալ-չգնալու հարցը կախուած է նախագահներից․ գործընթացի կամ անոր անարդիւնաւէտութեան նրանք պէտք է ցանկանան կարգաւորում եւ հետ: «Պատճառն անձնական է: Ես ամերիկացի աշխատեն միմիանց հետ այդ ուղղութեամբ: Դա է դիւանագէտի յաջող քարիերա եմ արել եւ հիմա՝ 30 իրական պատկերը՝ անկախ այն հանգամանքից, թէ տարուայ ծառայութիւնից յետոյ մտադիր եմ քանի միջնորդ կը լինի ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում եւ աշխատել մասնաւոր սեքտորում»,- ըսած է Ճէյմս տարածաշրջանի քանի դերակատար կը մասնակցի Ոուրլիքը, աւելցնելով. «Նոր, ժամանակաւոր ձեւաչափին»,- ըսած է ամերիկացի դիւանագէտը: համանախագահի անունը յայտնի կը դառնայ մօտ Ան նաեւ ընդգծած է՝ միջնորդական խումբը թողելու ապագայում»:

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 15

Արցախի Անվտանգութիւնը Մեր Առաջնահերթ Խնդիրն է. Պարգեւ Սրբազանի Խօսքը՝ 19-րդ Հեռուստամարաթոնին «Հայաստան» համահայկական հիմնադրամի 19-րդ հեռուստամարաթոնին ընթացքին ելոյթ ունեցաւ Հայ Առաքելական Եկեղեցւոյ Արցախի թեմի առաջնորդ Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսեան, որ «Հեռուստամարաթոն 2016»-ին օրերուն կը գտնուէր Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներ: Պարգեւ Սրբազանի խօսքով, հեռուստամարաթոնին հասոյթը պիտի ուղղուի մասնաւորապէս երեք ծրագիրներու. «Առաջինը՝ պէտք է վերացնել այն աւերածութիւնները, որ ի յայտ եկած են ապրիլեան պատերազմի հրետակոծութիւններուն հետեւանքով: Երկրորդը` պիտի շարունաուի բազմազաւակ ընտանիքներու բնակարանային խնդիրի լուծման ծրագիրը, եւ յաջորդ կարեւոր խնդիրը՝ քաղաքացիական պաշտպանութեան պատշաճ կազմակերպումն է»: Արցախի մէջ անվտանգութեան խնդիրը, ըստ Պարգեւ Սրբազանի, կը շարունակէ առաջնահերթ մնալ եւ համահայկական ջանքերով՝ բոլոր համայնքներուն մէջ՝ մենք պարտաւոր ենք կառուցել անհրաժեշտ կահաւորուածութիւն ունեցող ապաստարաններ: Պարգեւ Սրբազան նաեւ նշեց, որ արցախցիները ամուր կանգնած են իրենց հողին եւ ոչ ոք կը պատրաստուի լքելու զայն:

Շաւարշ Քոչարեան. «Սպառազինութիւններու մրցավազքը կը բարձրանայ նոր մակարդակի» Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործոց փոխնախարար Շաւարշ Քոչարեան վերջերս լրագրողներու հետ հանդիպման ժամանակ ըսած է, որ Հայաստանի եւ Ատրպէյճանի միջեւ սպառազինութիւններու մրցավազքը կը բարձրանայ նոր մակարդակի: «Վերջին ժամանակահատուածում Ատրպէյճանը ժամանակակից զինատեսակի առումով լուրջ ձեռքբերումներ ունեցաւ, որն անհրաժեշտ էր հակակշռել: Այսօր մենք եւ՛ «Սմերչ» ունենք, եւ «Իսկանդեր», որը տարածաշրջանում ոչ ոք չունի»,- ըսած է Շաւարշ Քոչարեան: Փոխնախարարին խօսքով` այս անցանկալի երեւոյթին վերջ տալու համար երկու ելք կայ: «Առաջինը բանակցային գործընթացի վերսկսումն է եւ խաղաղութեան պայմանագրի կնքումը: Երկրորդն էլ այն է, որ Ատրպէյճանը կարող է կրկին փորձել ուժային լուծման երթալ»,- ըսած է Շաւարշ Քոչարեան` տեսակէտ յայտնելով, որ վերջին տարբերակի հաւանականութիւնը կը նուազի:

Բինիամին Նաթանիահու Ազրպէյճան պիտի այցելէ Իսրայէլի վարչապետ Բինիամին Նեթանիահու, առաջին անգամ ըլլալով, 13 դեկտեմբերին մէկ օրով պիտի այցելէ Ազրպէյճան, ուրկէ պիտի մեկնի Ղազախստան: Այս մասին tert.am-ի հաղորդմամբ, կը տեղեկացնէ ԱՊԱ գործակալութիւնը: Աղբիւրը նաեւ կը յայտնէ, որ Ազրպէյճան այցի ընթացքին ան հանդիպում պիտի ունենայ երկրի նախագահին հետ: Ինչպէս նաեւ կը նախատեսուի տնտեսական ոլորտի մէջ համագործակցութեան վերաբերեալ շարք մը փաստաթուղթերու ստորագրում:

Էջ 16

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

ՀԲԸՄ - Երիտասարդ Արհեստավարժներ

ԱԹԷՆՔ

“1915 The Movie”

Հ. Բ. Ը. Միութեան Աթէնքի Երիտասարդ Արհեստավարժները, Հ. Բ. Ը. Միութեան Յունաստանի Կեդրոնական Յանձնաժողովի հովանաւորութեամբ ներկայացուցին “1915 The Movie” ժապաւէնը, Կիրակի 13 Նոյեմբեր 2016-ին, երեկոյեան ժամը 7-ին, Հ. Բ. Ը. Միութեան «Հրանդ եւ Լուիզ Ֆէնէրճեան» հանդիսասրահին մէջ: Ներկայ գտնուեցան ժապաւէնի ռեժիսորներ՝ Կարին Յովհաննէսեան եւ Ալեք Մուհիպեան, որ շատ հետաքրքրական հարցազրոյց ունեցան ներկաներուն հետ: Հանդիսութիւնը իրենց ներկայութեամբ պատուեցին Յունահայոց Թեմի առաջնորդական տեղապահ՝ Տէր Խորէն Վրդ. Առաքելեանը ու Թեմական Խորհուրդի վարչական անդամները,

Հ.Բ.Ը.Մ. Յունաստանի Կեդրոնական Յանձնաժողովի Ատենապետ Տոք․Համպիկ-Սահակ Մարուքեանը ու վարչական անդամները, Հայաստան Համահայկական Հիմնադրամի Ատենապետ՝ Տոքթ. Վաչէ Տէր Կարապետեանը, համայնքիս կրթական, մշակութային եւ մարզական միութիւններու ներկայացուցիչներ, ինչպէս նաեւ հոծ բազմութիւն:

Հակառակորդը շփման գծում հրադադարը խախտել է ինքնաձիգերից և գնդացիրներից Դեկտեմբերի 5-ի լոյս 6-ի գիշերը ղարաբաղա-ատրպէյճանական հակամարտ զօրքերի շփման գծի տարբեր հատուածներում հակառակորդը հրադադարի պահպանման ռեժիմը խախտել է աւելի քան 60 անգամ` հայկական դիրքերի ուղղութեամբ արձակելով մօտ 700 կրակոց: Ի տարբերութիւն նախորդ օրերի` խախտումները հիմնականում տեղի են ունեցել ինքնաձիգերից և գնդացիրներից, ինչպէս նաև` դիպուկահար հրացաններից: ՊԲ առաջապահ ստորաբաժանումները զգօն հետևել են շփման գծում տիրող իրավիճակին և պատասխան գործողութիւնների դիմել միայն խիստ անհրաժեշտութեան դէպքում, յայտնում է ԼՂՀ ՊՆ մամուլի ծառայութիւնը:

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 17

Արմէն Ենգոեանի «Առաջնագծում» ցուցահանդէսը Շուշիում Շուշիի արուեստի կենտրոնում Նոյեմբեր 30ին աւարտուեց Արմէն Ենգոեանի հեղինակած «Առաջնագծում» լուսանկարչական ցուցահանդեսը` նվիրուած ՀՀ Անկախութեան հռչակման 25-րդ տարեդարձին։ Ձեռնարկը կեանքի էր կոչուել «Թէքէեան Կենտրոն» հիմնադրամի եւ «Շուշիի թանգարաններ» ՊՈԱԿ-ի աջակցութեամբ: Սա «Առաջնագծում» ֆոթոշարքի վաթսուն էսքիզների երկրորդ ցուցադրութիւնն էր. առաջինը կայացել էր ս.թ. սեպտեմբերին Երեւանում` Թէքէեան Կենտրոնում:

Շուշիում ցուցահանդեսի բացմանը ներկայ էին Հայ Առաքելական Եկեղեցու Արցախեան թեմի առաջնորդ Պարգեւ արքեպիսկոպոս Մարտիրոսեանը, ԼՂՀ մշակոյթի եւ երիտասարդութեան հարցերի նախարար Նարինե Աղաբալեանը, Շուշիի եւ Քաշաթաղի շրջվարչակազմերի ղեկավարներ, արուեստասէրներ Շուշիից, Ստեփանակերտից ու Բերձորից, ինչպէս նաեւ ուսանողներ, զինուորականներ:

Ցուցահանդէսը, որի կարգախօսն էր «Մեր ապագան յուսալի ձեռքերում է», անդրադառնում էր ապրիլեան հերոսամարտերին եւ իր մէջ ամփոփում էր հայ ժողովրդի ապրելու եւ արարելու ցանկութիւնն ու ձգտումը: Հեղինակն իրականում սահմանագիծ մեկնել էր ոչ թէ լուսանկարելու նպատակով, այլ որպէս երկրապահ, կամաւոր անդամագրուելով «Մերգելեան» ջոկատին: Հանդիպելով երիտասարդ հերոսներին, անտարբեր չի մնացել եւ փորձել է իւրովի մատուցել այդ օրերի փաստագրութիւնը,

սահմանային կեանքը:

Նայելով առաջնագծում կանգնած զինուորների աչքերին, մտածում ես, թէ ինչքան մեծ է հայ ժողովրդի հաւատն առ Աստուած եւ հասկանում, թէ ինչ հայրենասէր սերունդ է դաստիարակուել անկախութեան 25 տարիների ընթացքում: Զինուորների հայացքներում տեսնում ես բարութիւն, ապագայի նկատմամբ հաւատ ու յոյսեր: Աստուած պահապան հայ զինուորին ու մեր ժողովրդին: Հայ լուսանկարիչ Արմեէ Ենգոեանը ծնուել է Երեւանում 1955թ-ին: Աւարտելով Երեւանի Պոլիտեխնիկական ինստիտուտը, աշխատել է որպէս փականագործ, ռոբոտային համակարգերի նախագծող, ճարտարապետ, գծագրութեան եւ համակարգչային նախագծման ուսուցիչ, ինչպէս նաեւ Հայաստանի GPS համակարգի համար ծրագրի ստեղծման խմբում: Հայկական բնակավայրերի պաշտպանական գործողութիւնների մասնակից է: Աշխատանքային առօրեայ գործունէութեան ընթացքում զբաղուել է լուսանկարչութեամբ: Իսկ վերջին տարիներին ամբողջովին իրեն նուիրել է սիրուած աշխատանքին: 2012թ. ՀՀ Մշակոյթի նախարարութեան «Իմ եւ մեր յաղթանակները» մրցոյթում արժանացել է 3-րդ մրցանակի: Արմէն Ենգոեանի լուսանկարները բազմիցս տպագրուել են հայաստանեան եւ արտասահմանեան ամսագրերում, թերթերում, ցուցադրուել են Հայաստանում, Ռուսաստանում, Վրաստանում, Հունգարիայում, ԱՄՆ-ում: «Թէքէեան Կենտրոն» հիմնադրամ

Նկարներու շարունակութիւնը էջ՝ 18

Էջ 18

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Արմէն Ենգոեանի «Առաջնագծում» ցուցահանդէսը Շուշիում

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 19

Russia, Armenia Agree to Joint Military Force MOSCOW, Russia (A.W.)—The Defense Ministers of Russia and Armenia, Sergey Shoygu and Vigen Sargsyan, signed an agreement establishing joint troops between the two countries, reported the Russian news agency TASS. No public statement was made following the meeting between the two sides. The deal was approved by President Putin earlier this month.

The Armenian Defense Minister stated that the combined troops will be deployed at the 102ndRussian Military Base in Gyumri. “The main task of the United Group of Troops is to identify preparation of military aggression against Armenia and Russia in a timely manner and to repel it jointly with the armed forces of Armenia and Russia,” said Sargsyan.

Meanwhile, Azerbaijani lawmakers have condemned the Russian-Armenian agreement, stating that it shows proof of Russian support for Armenia in the Nagorno-Karabagh (Artsakh/NKR) conflict.

Prior to meeting with his Sarksyan, Russian Defense Minister Shoygu also met with his Azerbaijani counterpart Zakir Hasanov earlier on Nov. 30 to discuss further cooperation between their two countries.

According to TASS, the two discussed preparing a plan for a military cooperation, which would apply to staff negotiations, military contracts, and military education. This cooperation would also include matters such as training Azerbaijani servicemen in Russian educational institutions and ensuring the overall security of the Caspian Sea.

EU Parliament Votes to Freeze Turkey Membership Talks STRASBOURG — The European Parliament on Thursday voted to suspend membership talks with Turkey over its disproportionate post-coup crackdown.

The MEPs approved the nonbinding resolution on November 24, asking the 28-nation EU “to initiate a temporary freeze” on talks with Ankara until “disproportionate measures under the state of emergency in Turkey are lifted.”

They said they remained “committed to keeping Turkey anchored to the EU” but said that parliament “calls on the Commission and the Member States, however, to initiate a temporary freeze of the ongoing accession negotiations with Turkey.”

The vote carries no immediate consequences, but it underscores the increasing unease in Europe over Turkish President Recep Tayyip Erdogan’s tightening grip on power in the wake of a failed coup attempt in July.

Turkey immediately branded the non-binding vote “insignificant”, while Erdogan had already said in his latest broadside against the European Union that the result was worthless.

Turkey’s EU affairs minister said the vote breached basic European values, and that Ankara didn’t take the vote seriously.

The decision hit the embattled Turkish lira — boosted by a rate hike earlier in the day — to leave the currency losing 1.50 percent against the dollar on the day.

Samantha Power speaks about denial of Armenian Genocide U.S. Permanent Representative to the United Nations Samantha Power recalled denial of the Armenian Genocide during her speech dedicated to Nobel Laureate, Professor Elie Wiesel, the Armenian National Congress of America reported.

“Genocide denial against the Armenians, the horrors of his lifetime – Pol Pot, Bosnia, Rwanda, Darfur, Syria, in his later years. He lived to see more and more people bear witness to unspeakable atrocities, but he also saw indifference remained too widespread,” the Ambassador said at the U.S. Holocaust Museum Memorial Tribute in Washington.

Էջ 20

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Diaspora Celebrities Launch “Justice Within Armenia” Campaign YEREVAN — Several prominent Diaspora Armenian artists said on Monday that they will monitor Armenia’s forthcoming parliamentary elections in a bid to help ensure that they meet democratic standards.

Canadian-Armenian actress Arsinee Khanjian, her husband and filmmaker Atom Egoyan, Rock musician Serj Tankian and Armenian-American director Eric Nazarian said their “Justice Within Armenia” campaign plans to deploy 20 observers for the polls scheduled for April.

Arsinee Khanjian urged Diaspora Armenians around the world to actively participate in Armenia’s political processes and make their voice heard in the country’s forthcoming elections.

“Along with number of like-minded Armenians we are undertaking an election observation mission aimed at bringing Diaspora compatriots’ participation, their engagement with political processes of Armenia during the 2017 Parliamentary Elections, to have their say in a cause of having a more democratic country based on rule of law” Khanjian stated during a Yerevan news conference.

“Diaspora Armenians are quite detached from political, social or economic events in Armenia,” Serj Tankian told via video conference. He complained that Armenia and its worldwide Diaspora are “more separated than we thought.” “We should definitely change that, and our joint effort is the first step,” he said.

The campaign was launched in late September with a joint online petition signed by more than two dozen wellknown individuals, virtually all of them ethnic Armenians living in Europe and North America. They called on Armenia’s government to end widespread corruption, respect laws and hold democratic elections.

“We say NO to systematic corruption, monopolies, judicial inequality, police brutality, partisan politics, unequal rights, national depopulation, and elections tainted by fraud,” read the petition.

Syrian Armenian Film Wins ‘Best International Documentary’ at Torino Film Festival TURIN, Italy—Syrian-Armenian filmmaker Avo Kaprealian’s film Houses Without Doors was one of the two wins for the Best International Documentary award at the 34th Torino Film Festival in Italy, read Torino Film Festival’s official website.

The jury who assigns the awards stated the reasoning behind Kaprealian’s win. “Out of an impossible situation, he shows what is impossible to show – from the balcony of his family’s home he looks at the whole world. He makes us feel that Syrian and Armenian people are all humanity and makes us trust in the tools of cinema to help humanity to exist and resist in all times,” they said.

Houses Without Doors is a film about the life of an Armenian family amid clashes in Aleppo’s Armenian-populated Nor Gyugh district. The film shot from the balcony of Kaprealian’s home depicts local residents, both Armenians and Arabs, confronting hardship of the civil war. Parallels are drawn between the Armenian Genocide and the current sufferings of the Syrian people.

According to Syrian-Armenian newspaper Kantsasar, Kaprealian stated that “Aleppo bleeds in its mother–Syria’s–lap,” adding that the film competition is a simple step to reach the justice that the Armenian people have been enduring for over a hundred years.

Kaprealian was born in 1986 in Aleppo, who left his hometown to study theater at the Higher Institute of Dramatic Arts in Damascus where he graduated in 2011. He took part in several film workshops organized by DocMed, Bidayyat for Audiovisual Arts and Screen Beirut. After returning to Aleppo, he began teaching at the Akkad Institute of Theatre and Arts.

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 21

AGBU 110 YEARS Young Professionals ATHENS YP Athens Welcomes Directors of 1915: The Movie with a Screening and Discussion

On November 13, YP Athens welcomed the directors of 1915: The Movie, Garin Hovannisian and Alec Mouhibian, for a screening and discussion at the AGBU Athens Hrant and Louise Fenerdjian Hall. Over 130 young professionals, AGBU members and friends came together for the premiere of the film in Greece and the directors’ first visit to Athens. 1915: The Movie follows a mysterious theater director in present-day Los Angeles as he stages a controversial play to bring the ghosts of a forgotten tragedy back to life.

Western Armenia

Mount Nemrut

Էջ 22

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

HDP Istanbul MP Garo PaylanToday Moved to Put Hate Crimes on Turkey’s Parliamentary Agenda

ANKARA — In a written address to Turkey’s Prime Minister Binali Yıldırım about hate crimes against minorities, Istanbul Armenian MP Garo Paylan pointed out that suspects who placed a black wreath in front of the office of Agos had been released last week. He also reminded the Prime Minister that racist statements had been written on the walls of three Armenian schools within the past year, and that the Asri Jewish Cemetery in Hatay and the Syriac ancient cemetery of the Syriac Orthodox Mor Peter and Mor Paul Church had also been vandalized.

Paylan asked what kind of efforts are being taken by the government, whether there are precautions for protecting the minority institutions at risk or whether there is an ongoing investigation to hate crimes, to prevent such crimes.

Here is the full parliamentary question: On April 24, 2015, a black wreath was placed in front of the office of Agos and the perpetrators released a statement on social media which read “One night, we might come to visit you unexpectedly,” Agos filed a criminal complaint against this threat and a lawsuit was launched against the Nationalist Turkish Party Istanbul Chair, Bilal Gökçeyurt and the chair of the socalled Turan Organization, Ercan Uçar. The prosecution demanded a prison sentence for the suspects on the charges of threatening and insulting. However, on

Western Armenia

November 17, the suspects had been acquitted.

Furthermore, in 2016, racial threats had been written on the walls of three Armenian schools on different occasions. In August 2016, the wall of Surp Haç Tıbrevank High School was defaced with “Suffering for Armenians.” In January 2016, “Suffering for Armenians” on the front wall of Kalfayan. In September 2016: “Long live Turkish the race,” and in November 2016 on the wall of Bomonti Mıhitaryan High School: “One night, we will seize Karabakh unexpectedly.”

In addition, a Jewish cemetery in Hatay was vandalized on June 2016 and the Syriac ancient cemetery of the Syriac Orthodox Mor Peter and Mor Paul Church had been vandalized in November.

Thus, I would like to ask: 1- What kind of work is the government carrying out for preventing the hate crimes against the minority groups, that has been increasing and going unpunished?

2- Is the government taking any specific precautions for protecting the minority institutions and their properties?

3- Is the Intelligence Department of Turkey (MİT) carrying out any investigation on the hate crimes against the minority groups?

Armenian monastery in Moks near Van. (Photo by George Aghjayan)

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 23

Ivan Mikoyan Co-Creator of MiG-29 Fighter Jet Dies at 89 MOSCOW — Ivan Mikoyan, Russian-Armenian aircraft designer and one of the minds behind MiG-29 fighter jet, the staple of the Soviet and Russian Air Forces, has died at the age of 89, RT reports.

Mikoyan spent the majority of his career as a leading engineer at the ‘MiG’ Aircraft Corporation’s design bureau, which was founded by his uncle Artyom Mikoyan.

Twice awarded the USSR State Prize for the project of the multipurpose fighter jet, Mikoyan remained a company adviser right up until his death.

Ivan Mikoyan was born on September 1, 1927, in the USSR. His father, Anastas Mikoyan (1895-1978) was a Soviet statesman who served as Chairman of the Presidium of the Supreme Soviet in 1964, while his uncle, Anastas’ brother Artem Mikoyan (1905-1970), was the first general designer of the experimental design bureau MiG. Ivan graduated from a military aviation mechanics school and the Zhukovsky Air Force Engineering Academy to become an aircraft engineer. After graduation, he worked in his uncle’s design bureau, at first as the chief engineer, but later was appointed deputy chief designer. Later he became an adviser of the Russian Aircraft Corporation MiG. During his career, he took part in the development of the design of the MiG-21 and the MiG-29 fighters. For his work on the MiG29, Mikoyan twice received the USSR State Prize state honor.

The Mikoyan MiG-29 is a twin-engine jet fighter aircraft. It was developed in the Soviet Union by the Mikoyan design bureau in the 1970s to counter new US fighters such as the McDonnell Douglas F-15 Eagle and the General Dynamics F-16 Fighting Falcon. The MiG-29 entered service with the Soviet Air Force in 1982.

International Day for the Elimination of Violence Against Women Marked in Yerevan YEREVAN (A.W.)—Members of the Coalition to Stop Violence Against Women marked International Day for the Elimination of Violence Against Women by organizing a demonstration in downtown Yerevan on Nov 25.

During the demonstration, members held posters and passed out pamphlets to the public in an attempt to spread awareness of domestic violence.

According to RFE/RL’s Armenia service, the group also stated that fifteen women had died this year as a result of domestic violence.

Domestic violence against women in Armenia has been a subject rarely discussed openly due to the mainly conservative society that exists in Armenia. Recently, because of the activities of women’s rights groups and international human rights organizations, it has been receiving more publicity.

This publicity has allowed more women to come forward and actually complain and report about the abuses they receive from their husbands or relatives.

Armenia has no specific law against domestic violence.

“Many issues go unreported because individuals are ashamed to reveal their family issues,” said the U.S. State Department in a recent report. Laws have been drafted in the past, but none have actually been enacted.

Zaruhi Hovhannisian, one of the leaders of the women’s rights group, told RFE/RL’s Armenia service that, “We need an in-depth conceptual approach to domestic violence and we must instill in the public consciousness the notion that domestic violence is a crime.”

The United Nations (UN) Armenia office released a statement on Nov. 28, strongly condemning recent cases of violence in the country. The statement particularly focuses on two cases of domestic violence that occurred over two days in Shengavit and Yerevan.

In the statement, the UN also calls on the government to adopt a law on domestic violence as a legal protection mechanism.

Էջ 24

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

First cargo delivered from Europe to Iran by new transit corridor via Armenia The first cargo from Europe was delivered to Iran by the new transit corridor via the Black Sea. Two cargo containers were delivered via the border with Armenia, secretary of International Transport Association of Iran, Gholamhossein Amiri, told Mehr news agency.

In his words, the new corridor will replace the corridor via Turkey, being much shorter, cheaper and secure than the latter.

According to Amiri, in the recent couple of years, they had problems with the Turkish side in regard to the transportation of cargo from Europe. This made them launch talks with other countries to search for alternative routes, he noted.

According to Financial Tribune, hold-ups often formed on the border with Turkey, there also being controversies due to the difference in fuel prices, let alone the security issue: oftentimes cargos allegedly became a target of attacks by PKK, as Ankara claims.

The Iranian Government demanded that Ankara provide security guarantees, but the results were unsatisfactory.

The Iranian Ministry of Transport thus recommended the drivers to look for alternative options via Azerbaijan, Russia and Belarus, or via Armenia and Georgia, the Black Sea and then Bulgaria and Romania.

Armenia’s Karahunj Included in Top 10 Ancient Sites for Stargazing

YEREVAN — The megalithic complex Karahunj located in Armenia has been included in top 10 ancient sites for stargazing. The list was made by photographer Babak Tafreshi for National Geographic. ”About 3,000 miles east of the cromlech in Portugal is the Armenian Stonehenge, near Sisian. Also known as Zorats Karer, it includes 223 stones, some weighing up to 10 tons. Some have a circular hole,” the author writes.

According to him, the place is especially good for gazing at Orion. The list also includes Chaci Canyon in New Mexico, Almendres Cromlech in Portugal, Meteora Monastery in Greece, Alamut Castle in Iran, Stonehenge in England, etc.

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 25

Trilingual Atlas of Artsakh Published YEREVAN (Armradio) — The trilingual atlas of Artsakh prepared by the Duty of Soul NGO and the Research on Armenian Architecture NGO was presented to public today.

The atlas offers an all-embracing picture of Artsakh with photos as well as maps of ethnic distribution, scriptoria, educational institutions and cultural monuments.

The project has been implemented within a grant programme of the Youth Foundation of Armenia, a partner organization of the President’s Office of the Republic of Armenia “The mission of this work is to introduce the public to the history and culture of Artsakh,” said Shoghine Hovhannisyan, President of the Duty of Soul NGO. It also serves to present the truth to politicians who address the Artsakh issue, and the international community, at large.

Samvel Karapetyan, President of the Research on Armenian Architecture NGO, noted that any historic or cultural research on Artsakh is important, as there is a huge material to study. He attached special importance to cartography, noting that it provides an opportunity to present a large amount of information on one page.

The electronic version of the atlas is available at raa-am.com.

Nairi Brandy Receives Highest Award at International Wine and Spirits Competition in Moscow

ARARAT Nairi brandy of Yerevan Brandy Factory (20year maturity) received the highest Gran Prix and Gold Medal at the 20th International Wine and Spirits Competition in Moscow.

The competition, which was held under the auspices of the International Organisation of Vine and Wine, featured over 299 brand name wines and spirits of 16 countries, including Portugal, Spain, Russia, the United States, Ukraine and France.

The awards will soon be showcased at ARARAT Museum.

ARARAT Nairi brandy (maturity-20 years, strength40%) has been produced since 1967 and has received

Cross-stones recovered from the bottom of Lake Van

(Armradio) - Cross-stones have been recovered from the bottom of Lake Van, Milliyet reports.

The FIVA company, which cleans the bottom of the lake, has found two stones with a cross inscribes and two stone blocks and wooden pieces.

The company has kept relevant bodies informed, but there has been no response so far. “I think there are more stones like this in the bottom of the lake,” company official Ayhan Disari has said. several dozens of gold medals.

ARARAT Armenian brandies are produced at Yerevan Brandy Factory. Production was launched in 1887 by the Nerses and Vasily Tairyants brothers. The spirits used for production of ARARAT brandies are matured in centuries-old oak barrels of the Caucasus that are made at the barrel workshop of the Factory. In 1998, Yerevan Brandy Factory joined Pernod Ricard.

Էջ 26

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Joint Concert of Cardiff Polyphonic Choir and London Komitas Choir

On November 6, 2016, a unique joint concert of the Cardiff Polyphonic Choir, founded in 1964, and the three-year-old Komitas Choir of the Tekeyan Trust London was held in Cardiff, the capital of Wales. The long-awaited event was initiated by Vartan Ouzounian, the Chairman of the Komitas Choir, Sipan Olah, Artistic Director and Conductor of the Choir, Michael Pepper, the representative of the Cardiff Polyphonic Choir, the Choir Conductor David Young and John Torossian, the Chairman of the Parochial Church Council in Wales.

Before the concert the Komitas Choir with the guests from London visited the Armenian khachkar (cross-stone) in Cardiff, the memorial honouring the victims of the Armenian Genocide.

The great concert symbolized the Welsh and Armenian friendship and aimed at the promotion of the choral music and the cultural heritage of the two nations. The musical event was unprecedented since the Komitas Choir was the first Armenian choir to perform in Cardiff.

Present at the concert were clergymen, political figures, musicians, intellectuals, representatives of the Armenian cultural associations in London, the Welsh audience from Cardiff as well as Armenians from Bath, Tetbury, Plymouth, Salisbury, and Swindon.

The concert programme had been worked out in details by conductors S. Olah and D. Young so that the songs and their interpretations would clearly present the history, culture, traditions and beliefs of the Armenian and Welsh nations to the audience.

In the first part of the concert the Komitas Choir under the baton of Sipan Olah, performed only Armenian songs (“Blue Nights of Yerevan” by A. Dolukhanyan, “Cherry Tree Blossom” by Al. Achemyan, soloist H. Yeghikyan, “My Pretty Lover” by Komitas, “Ampi Takits” and “Hambardzum” from the opera “Anush” by A. Tigranyan, “Armenian Folk Songs” by S. Shakaryan. The first part of the concert was concluded with the joint performance of the Komitas Choir and the Cardiff Polyphonic Choir which impressed the audience with high quality performance in Armenian. 85 singers of the joint choirs sang in tune the songs “New Armenia” by S. Lusikyan and “Sardarapat” by E. Hovhannisyan.

The second part of the concert started with the Cardiff Polyphonic Choir under the baton of David Young. The choir performed songs in English and Welsh (“Lisa Lan” by G. Webber, “I Love My Love” by G. Hoist, “Four Welsh Folk Songs” by W. Mathias, “Justorum Animae” by R. Vaughan who was present at the concert. Once again both the Armenian and Welsh audience was surprised at the concert, since the last two songs “Suo Gan” by P. Ayres and “Y Tangnefeddwyr” by E. Jones were performed in the Welsh language by the Komitas Choir and the Cardiff Polyphonic Choir.

At the end of the event, the Right Revd Bishop Hovakim Manukyan, Primate and Pontifical Legate of the Diocese of the Armenian Church of the UK and Ireland, together with Revd Father Torgom Tonoyan held a special gift-giving ceremony. Singing Armenian medieval psalms, they presented a book to the Director of the Wales Temple of Peace Stephen Thomas for his great contribution to the recognition of the Armenian Genocide by Wales. The ceremony continued with the blessing of an icon dedicated to the Centenary of the Armenian Genocide. The icon was presented to Canon Patrick Thomas for his written works on the Armenian nation, Armenia and Karabagh.

All the funds raised during the concert and the fundraising dinner will go to the Syrian charity to help one more Armenian family to move from Syria to Armenia.

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 27

«Հայերէնները» Յորդանան Գետի Ափին Հարցազրոյց Յախճապակիի Արուեստագէտ Ընկ. Յակոբ Ադրէասեանի Հետ, Երուսաղէմ Հարցազրոյցը Վարեց՝ ՄԻՆԱՍ ԳՈՃԱՅԵԱՆ Կիրառական արուեստի այս ճիւղը շատոնց ծանօթ էր հայերուն, յոյներուն եւ առհասարակ Միջին Արեւելքի ժողովուրդներուն, սակայն իւրաքանչիւր երկրի մէջ անիկա ստացած է ազգային ինքնուրոյն յատկանիշներ, որոնք արտայայտուած են երկրաչափական, բուսական, կենդանական եւ մարդկային զարդանախշերով։ Հայ իրականութեան մէջ քաջ ծանօթ էր Կուտինայի կամ Քէօթահիայի (Կոմիտաս վարդապետի ծննդավայրը) յախճապակին, որուն համբաւը տարածուած էր ամբողջ Օսմանեան կայսրութեան տարածքին՝ շնորհիւ հայ վարպետներու ստեղծագործ ձեռքերուն։ Երուսաղէմը յախճապակիի (ceramics) արուեստի կեդրոն է, ուր քանի մը հայ արուեստագէտներ կը շարունակեն ու կը զարգացնեն արուեստի այս ճիւղը։ Այդ արուեստագէտներէն մէկն է Ընկ. Յակոբ Անդրէասեան, որ իր արուեստանոց ցուցասրահը ունի Հին Երուսաղէմի մէջ, Դաւիթի կամ Սիոնի դրան դիմացը։ 1999ին ան արժանացաւ երկրին յատուկ յանձնախումբի ուշադրութեան եւ միաձայնութեամբ ընտրուեցաւ իրականացնելու Յորդանան գետի հիւսիսային հոսանքի ափին կառռւցուած «Մկրտութեան» համալիրի յախճապակիի բաժինի գործը գլուխ հանելու աշխատանքը։ Ստորեւ կը ներկայացնենք մեր հարցազրոյցը Յ. Անդրէասեանի հետ։ Հարցում.- Ինչպէ՞ս ծնաւ Աւետարանի մէջ նկարագրուած Քրիստոսի Ս. Մկրտութեան դրուագը կոթողով մը մարմնաւորելու գաղափարը։ Յ. Ա.- Մեր Տիրոջ Յիսուս Քրիստոսի Ս. Մկրտութեան բուն վայրը Երուսաղէմէն 40 վայրկեան արեւելք է՝ Յորդանանի սահմանը, սակայն Գալիլիոյ լիճէն (ծով) բխող Յորդանան գետին ջուրերը մինչեւ հոս չեն հասնիր ոռոգման պատճառներով։ Բուն վայրին ջուրը պղտոր է եւ շրջակայ լեռներէն կամ բլուրներէն հոսած առուակներու կամ անձրեւաջուրի խառնուրդ մըն է։ Անշուշտ հոս հարիւրաւոր ուխտաւորներ կու գան մկրտուելու։ Ուրեմն միլիոնաւոր քրիստոնեաներու համար աւելի մաքուր ու ներկայանալի տեղ մը յատկացնելու համար Գալիլիոյ գաւառի կառավարիչները մեծ գումարներու ներդրում կատարեցին, որպէսզի ուխտաւորները Եարտենիտ կոչուած վայրին մէջ աւելի հանգիստ զգան, մտնեն մաքուր գետը եւ վայելեն իրենց ուխտագնացութիւնը։ Այս վայրը շուրջ երկուքուկէս ժամ հեռու է Երուսաղէմէն, դէպի հիւսիս։ Ահաւասիկ այս վայրին մէջն էր, որ Մարկոսի Աւետարանին Ս. Մկտութեան դրուագը ներկայացուած է հարիւր տասը լեզուներով։ Այս ծրագիրը չէ աւարտած եւ կ’ամբողջանայ նոր լեզուներով գրուած տախտակներով։ Հարցում.- Ինչպէ՞ս ծնաւ տարբեր լեզուներով ներկայացնելու գաղափարը եւ ի՞նչ առաւելութիւններ գտան քու նախագիծիդ մէջ։ Յ.Ա.- 1999ին էր, երբ յայտարարուեցաւ մրցոյթը։ Կը մասնակցէին շուրջ քառասուն արուեստագէտներ,

բոլորն ալ տեղացի։ Ես ալ իմս ներկայացուցի ճենապակիի պզտիկ սալիկի մը վրայ՝ հայկական զարդանախշերով ու յօրինանիւթերով (motives)։ Սկզբնական տարբերակով Աւետարանի դրուագը պիտի ներկայացուէր ինը լեզուներով։ Իմս աչքի զարկաւ առաջին իսկ պահէն, որովհետեւ ընտրած զարդանախշերս լաւագոյնս կ’արտացոլացնէին ժամանակը եւ ոգին։ Եւ այսպէս ես յաղթական ճանչցուեցայ։ Ուրախ եմ ըսելու, թէ ներկաներուն տրուած ուղեցոյցին մէջ եւ թէ վիքիբետիայի (Wikipedia) մէջ նշուած է անունս եւ ազգութիւնս։ Հարցում.– Գեղարուեստական յօրինանիւթերը եւ ներշնչումը ինչպէ՞ս ստացած էք, յատուկ դպրոց մը կա՞յ արդեօք, թէ՞ Երուսաղէմի հայոց արուեստին յատուկ է, քանի որ դեռ 5–6րդ դարերէն քաղաքին Հայոց թաղին մէջ կը ստեղծուէր ու կը զարգանար այս արուեստը եւ կը հարստանար Մայր երկրէն եկած աւանդութիւններով։ Շարունակութիւնը էջ՝ 28

Հայ Կեանք

Էջ 28

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

«Հայերէնները» Յորդանան Գետի Ափին Հարցազրոյց Յախճապակիի Արուեստագէտ Ընկ. Յակոբ Ադրէասեանի Հետ, Երուսաղէմ Շարունակութիւն էջ՝ 5-էն

Յ. Ա.- Հարցումին պատասխանելու համար ես շատ ետ պիտի երթամ, մինչեւ պատանութեանս օրերը Երուսաղէմի մէջ։ Հայրս կը պաշտօնավարէր Սրբոց Յակոբեանց մայրավանքէն ներս, ուրեմն՝ ան յաճախ զիս կը տանէր եկեղեցի, ուր ես ակնապիշ կը դիտէի հայկական զարդանախշերով հիւսուած եւ ասեղնագործուած եկեղեցական սպասքները, զգեստները` շուրջառ, փիլոն, խոյր, թագեր եւ այլն, որոնք խոր տպաւորութիւն ձգած էին իմ պատանեկան օրերէս գեղարուեստական աշխարհիս զարգացման վրայ։ Ուրեմն, փոքր տարիքէս ենթագիտակցութեանս խորքը ամուր նստուածք տուած էր մեր արուեստը։ Տարիներ ետք, երբ մտայ յախճապակիի պատրաստութեան կիրառական արուեստին մէջ, սկսայ օգտուիլ յիշողութեանս շտեմարանէն։ Մեր հայկական զարդարուեստի ոճը պէտք է ըսեմ որ այս երկրին մէջ եւ երկրէն դուրս շատ գնահատուած է եւ կարեւոր եկամուտ կ’ապահովէ թէ՛ երկրին եւ թէ՛ այս արտադրութեամբ զբաղուողներուն։ Ապա Հայաստանէն բերել տուի հայկական արուեստի նուիրուած պատկերագիրքեր, ուր կային ճոխ նմոյշներ լուսանցազարդերու, կենդանական, բուսական եւ երկրաչափական յօրինումներու։ Ըսեմ նաեւ, որ ես միայն անօթներ չեմ պատրաստեր, այլ մեծ պատուէրներ ալ կ’ընդունիմ, ինչպէս լողաւազաններու, հիւրասրահներու, հասցէասալիկներու գեղայարդարումներու եւ այլն։ Հարցում.– Ինչպէ՞ս կը գնահատես այս կոթողին գոյութիւնը հայոց շահերէն մեկնելով։ Յ. Ա.- Նախ ըսեմ, որ տարին ամենէն քիչը հինգ միլիոն զբօսաշրջիկ կը մտնէ այս երկիրը, ուր կը գտնուին քրիստոնեայ աշխարհին Սուրբ Տեղեաց վայրերը։ Միլիոնաւոր այցելուներուն մեծ մասը քրիստոնեաներն են աշխարհի բոլոր ծագերէն, այլ խօսքով քրիստոնեաները կը կազմեն այցելուներուն 80%ը։ Անոնց համար կազմակերպուած են բոլոր դիւրութիւնները՝ պանդոկներէն սկսած մինչեւ ինքնաշարժներով շրջագայութիւնները։ Քրիստոնեաներուն համար Գալիլիոյ ծովը (լիճ) եւ Յորդանան գետը յատուկ նշանակութիւն ունին, որպէս մեր Տիրոջ հրաշագործութեան վայրեր: Հետեւաբար այս կոթողը կը ստանայ մասնայատուկ կարեւորութիւն մը։ Հաւատացեալներ տասնեակներով եւ հարիւրեակներով կու գան Եարտենիտ՝ «մկրտուելու» համար, ինչպէս մեր Տէրը մկրտուեցաւ։ Այստեղ անոնք կը տեսնեն այն շարգոյրները (panel), որոնց վրայ աշխարհի բոլոր լեզուներով` ամէն ազգի ներկայացուցիչ իր մայրենի լեզուով , կը կարդայ Աւետարանի Ս. Մկրտութեան հատուածը։ Անոնք կը ծանօթանան նաեւ թէ կոթողը հայ արուեստագէտի մը գործն է, որ աշխարհի տարբեր լեզուներու կողքին նաեւ զետեղած է հայերէն

լեզուով գրուած տախտակները, իսկ զարդանախշերը եւ ամբողջ ոճը հայկական արուեստին յատուկ յօրինանիւթով ստեղծուած է։ Աւելցնեմ նաեւ, որ իւրաքանչիւր տախտակի վրայ ընդհանուր յօրինուածքին (composition) հետ միաձուլած եմ ոճաւորուած «Է» տառը, որ Աստուծոյ գոյութիւնը կը խորհրդանշէ հայկական արուեստին մէջ։ Այսպիսով անոնք, որոնք հայերու մասին գաղափար չունին կամ շատ քիչ բան գիտեն, տեղեակ կը դառնան հայ միտքի այս ճառագայթումին եւ հետաքրքրութիւն մը կը սկսի իրենց մէջ։ Արդէն իրենց յանձնուած ուղեցոյցներուն մէջ տրուած են հեղինակին ու իր հետեւած արուեստին մասին կարգ մը տեղեկութիւններ։ Աւելցնեմ նաեւ, որ Աւետարանի նշուած հատուածը ցուցադրուած է գրաբար եւ աշխարհաբար հայերէններով, շուտով պիտի զետեղուի նաեւ Արցախի բարբառով նկարագրուած տախտակը… ՌԱԿ Մամուլ

Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com

Կապ Հրատարակութեան հետ: hyegyank@gmail.com

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 29

Թողարկուել են նոր յուշադրամներ ՀՀ կենտրոնական պանքը դեկտեմբերի 1-ից շրջանառութեան մեջ է դրել «Խոտակերաց Սուրբ Նշան», «Սուրբ Գէւորգի մասունքով խաչ» և «Սուրբ Յովհաննէս Մկրտչի մասունքով խաչ» արծաթէ յուշադրամները: ԿԲ-ն ներկայացնում է յուշադրամների նկարագրութիւնները: Խոտակերաց Սուրբ Նշան Յուշադրամի դիմերեսին պատկերուած է ՀՀ զինանշանը: Զինանշանից ներքեւ յուշադրամի անուանական արժէքն է` «1000 դրամ dram»: Առկա են «REPUBLIC OF ARMENIA» և «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ» մակագրութիւնները: Յուշադրամի դարձերեսին պատկերուած է «Խոտակերաց Սուրբ Նշան» մասունքարանը, որից ներքեւ «ԽՈՏԱԿԵՐԱՑ ՍՈՒՐԲ ՆՇԱՆ», «KHOTAKERATS SOURB NSHAN» մակագրութիւններն են եւ յուշադրամի թողարկման տարեթիւը` «2016 ՌՆԿԵ»: Վերեւի եզրագծով «ՍՈՒՐԲ ԷՋՄԻԱԾԻՆ», «HOLY ETCHMIADZIN» մակագրութիւններն են եւ «Է» տառը:

Տեխնիկական չափանիշները։ Անուանական արժէքը 1000 դրամ։ Մետաղը և յարգը արծաթ 9250։ Քաշը 25,0 գ։ Չափը 27,0 x 47,0 մմ։ Որակը պրուֆ։ Դրամաշուրթը ատամնաւոր։ Տպաքանակը մինչև 2500 հատ։ Յուշադրամը հատուել է Գերմանիայի «Մայէր» դրամահատարանում: Սուրբ Գէւորգի մասունքով խաչ Յուշադրամի դիմերեսին պատկերուած է ՀՀ զինանշանը: Զինանշանից ներքեւ յուշադրամի անուանական արժէքն է` «1000 դրամ dram»: Առկա են «REPUBLIC OF ARMENIA» և «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ» մակագրութիւնները: Յուշադրամի դարձերեսին պատկերուած է Սուրբ Գէւորգ Զօրավարի մասունքով խաչ-մասունքարանը, որից ներքև «ՍՈՒՐԲ ԳԷՒՈՐԳԻ ՄԱՍՈՒՆՔՈՎ ԽԱՉ», «CROSS WITH THE RELICS OF SAINT GEORGE» մակագրութիւններն են եւ յուշադրամի թողարկման տարեթիւը` «2016 ՌՆԿԵ»: Վերեւի եզրագծով «ՍՈՒՐԲ ԷՋՄԻԱԾԻՆ», «HOLY ETCHMIADZIN» մակագրութիւններն են եւ «Է» տառը: Տեխնիկական չափանիշները։ Անուանական արժէքը 1000 դրամ։ Մետաղը և յարգը արծաթ 9250։

Քաշը 25,0 գ։ Չափը 27,0 x 47,0 մմ։ Որակը պրուֆ։ Դրամաշուրթը ատամնաւոր։ Տպաքանակը մինչև 2500 հատ։ Յուշադրամը հատուել է Գերմանիայի «Մայէր» դրամահատարանում: Սուրբ Յովհաննէս Մկրտչի մասունքով խաչ Յուշադրամի դիմերեսին պատկերուած է ՀՀ զինանշանը: Զինանշանից ներքեւ յուշադրամի անուանական արժէքն է` «1000 դրամ dram»: Առկա են «REPUBLIC OF ARMENIA» և «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԻՒՆ» մակագրութիւնները: Յուշադրամի դարձերեսին պատկերուած է Սուրբ Յովհաննէս Մկրտչի մասունքով խաչաձեւ մասունքարանը, որից ներքև «ՍՈՒՐԲ ՅՈՎՀԱՆՆԷՍ ՄԿՐՏՉԻ ՄԱՍՈՒՆՔՈՎ ԽԱՉ», «CROSS WITH THE RELICS OF SAINT JOHN THE BAPTIST» մակագրութիւններն են եւ յուշադրամի թողարկման տարեթիւը՝ «2016 ՌՆԿԵ»: Վերևի եզրագծով «ՍՈՒՐԲ ԷՋՄԻԱԾԻՆ», «HOLY ETCHMIADZIN» մակագրութիւններն են և «Է» տառը:

Տեխնիկական չափանիշները։ Անուանական արժէքը 1000 դրամ։ Մետաղը և յարգը արծաթ 9250։ Քաշը 25,0 գ։ Չափը 27,0 x 47,0 մմ։ Որակը պրուֆ։ Դրամաշուրթը ատամնաւոր։ Տպաքանակը մինչև 2500 հատ։ Յուշադրամը հատուել է Գերմանիայի «Մայէր» դրամահատարանում:

Էջ 30

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Նոր ու արդիական հրատարակութեամբ՝ Լոյս տեսաւ յոյն բանաստեղծ Քուլիս Ալեփիսի «Արմենիքի Մուսա» գիրքը Յոյն շնորհալի բանաստեղծ ու հայ մշակոյթի մեծ սիրահար Քուլիս Ալեփիսի «Արմենիքի Մուսա» երկերու հաւաքածոն, իր սկզբնական հրատարակութենէն 78 տարիներ ետք, դարձեալ լոյս կը տեսնէ՝ «Արմենիքա» եռամսեայի կողմէ վերահրատարակութեամբ։ Քուլիս Ալեփիսի զգայուն վարպետութեամբ յունարէնի թարգմանուած հայ բանաստեղծներու քերթուածները՝ գերազանց հաւաքածոյ մը կը կազմեն, ուր կը տողանցեն հայ մեծագոյն բանաստեղծներու հոգիներէն բխած հայաշունչ կտորներ։ Յոյն բանաստեղծի հոյակապ աշխատանքը, օրին ընդունուած էր մեծ խանդավառութեամբ, յոյն մտաւորական ու մշակութային շրջանակներուն կողմէ։ Նոր ու արդիական հրատարակութիւնը իր շարքի չորրորդն է՝ 1938ի սկզբնական, ապա՝ 1939ի ու 1956ի վերահրատարակութիւններէն ետք։ Գիրքը կը տրամադրուի «Արմենիքա» պարբերաթերթի եւ «Ազատ Օր»ի գրասենեակներէն։ Գին՝ 10 եւրօ։ Քուլիս Ալեփիս եւ «Արմենիքի Մուսա» «Հետաքրքրական է, թէ ինչպէ՛ս բանաստեղծութիւնը, որ իրապէս այնքան քիչ անհրաժեշտ է մարդոց, համաշխարհային արուեստի մէջ՝ այնքան բարձր դիրք կը գրաւէ։ Բանաստեղծութիւնը հոգիներու երաժշտութիւնն է, մանաւանդ՝ զգայուն ու վեհ հոգիներու»։ Ֆրանսացի բանաստեղծ Վոլթերի այս խօսքերուն համահունչ անձնաւորութիւն մը՝ Քուլիս (Քիրիաքոս) Ալեփիս Յունաստանի Լաքոնիայի Արէոփոլիս քաղաքին մէջ ծնած է 1903ին։ Աթէնքի մէջ իրաւագիտութեան եւ փիլիսոփայութեան մէջ իր ուսումը ամբողջացնելով, ան բանաստեղծութիւններ կը սկսի հրատարակել յունական հանդէսներու մէջ։ 27 տարեկան հասակին մէջ ան պաշտօն կը ստանձնէ Արղոսի տնտեսական նախարարութեան մէջ, ուր կը սիրահարուի երիտասարդ աղջկայ մը, որ սակայն կը տառապի թուպերքիւլոզի վարակէ։ Քուլիս Ալեփիս օրական կ‘ընկերանայ իր սիրահարին, մինչեւ ճակատագրական վերջը։ Այդ ժամանակ կը յղանայ իր ամէնէն ծանօթ բանաստեղծութիւնը, որ յոյն գրական շրջանակներուն կողմէ կ‘ընդունուի որպէս յունական բանաստեղծութեան գլուխ գործոցներէն մին։ Աղջկան վաղաժամ կորուստը, տխրութիւնն ու մելամաղձոտութիւնը՝ իրենց ծանր կնիքը կը ձգեն զգայուն բանաստեղծի սրտին վրայ, իր կեանքը նշանաւորելով, մինչեւ իր մահը։ 1935ին, Գոսթիս Փալամասի դրդումով, ան կը սկսի սերտել հայ մշակոյթի գոհարները, ընթերցելով հայ բանաստեղծներու ֆրանսերէն թարգմանութիւնները։ Առաջին ծանօթութեան խանդավառութիւնը աւելի կը խորանայ, երբ փափաքելով յաւելեալ եւս տեղեկանալ այս գծով, կ‘այցելէ «Նոր Օր» օրաթերթի խմբագրատունը, ուր կը հանդիպի երիտասարդ խմբագիր եւ բանաստեղծ Վազգէն Եսայեանի հետ։

Այս հանդիպումը ճակատագրական կը դառնայ երկուքին համար, քանի որ խոր արմատներով երկար բարեկամութեան մը կը յանգեցնէ։ Երկու երիտասարդ բանաստեղծներու հանդիպումները կը դառնան ծայր աստիճան հոգեդղորդ, մանաւանդ որ Վազգէն Եսայեան կը յորդորէ Քուլիս Ալեփիսը, որ հայերէն սորվի եւ յունարէնի սկսի թարգմանել հայկական բանաստեղծութիւնները։ Այս գաղափարը մեծապէս կը խանդավառէ Քուլիս Ալեփիսին, որ անսովոր եռանդով կը սկսի շուտով հմտանալ հայերէն լեզուին մէջ (ինք արդէն կը խօսէր լատիներէն, իտալերէն, ֆրանսերէն, գերմաներէն)։ Իր ջանքերուն արդիւնքը կ‘ըլլան հայ բանաստեղծներու հոյակապ թարգմանութիւնները, որոնք հատուածաբար լոյս տեսնելէ ետք գրական տարբեր հանդէսներու մէջ, կ‘ամփոփուին «Արմենիքի Մուսա» խորագիրը կրող հաւաքածոյի մը մէջ, հայ քնարական աշխարհը ներկայացնելով յոյն հասարակութեան։ Յոյն բանաստեղծի աշխատանքը կ‘ընդունուի մեծ խանդավառութեամբ յոյն մտաւորական ու մշակութային շրջանակներուն կողմէ, ստիպելով Քուլիս Ալեփիսին, որ 1936ի սկզբնական հրատարակութենէն ետք, երկրորդ ու երրորդ հրատարակութիւններ կատարէ 1938ին եւ 1956ին։ «Արմենիքի Մուսա»ն կը պարունակէ Դանիէլ Վարուժանի, Աւետիս Ահարոնեանի, Պետրոս Դուրեանի, Վահան Թէքէյեանի, Գէորգ Կառվարենցի, Քամառ Քաթիպայի, Մատթէոս Զարիֆեանի, Եղիշէ Արք. Դուրեանի, Արշակ Չոպանեանի, Մեծարենցի եւ ուրիշ գրողներու ստեղծագործութիւններու թարգմանութիւններ։ Քուլիս Ալեփիս փորձած է ծանօթացնել հայ սիրուած բանաստեղծներու գործերը՝ արժանաւորապէս գնահատելով անոնց արուեստագէտի խառնուածքը, իւրաքանչիւրի կեանքի պայմաններուն ընդմէջէն։ «Ազատ Օր»

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Հայ Կեանք

Էջ 31

Թոմ Հենքս Կոչ Ըրած Է Մասնակցելու «Հայաստանի Մանուկներ» Հիմնադրամի Բարեգործական Երեկոյին. «Հայաստանի մանուկներ» հիմնադրամը (COAF) իր ֆէյսպուքեան (facebook) էջին վրայ հրապարակած է օսկարակիր դերասան Թոմ Հենքսի մասնակցութեամբ տեսաուղերձը: Ճանչցուած ամերիկացի դերասանը իր աջակցութիւնը կը յայտնէ հիմնադրամի` Դեկտեմբեր 9-ին, Նիւ Եորքի մէջ կայանալիք կալա երեկոյին: Թոմ Հենքս կոչ կ’ընէ բոլորին մասնակցելու կարեւոր նշանակութիւն ունեցող ձեռնարկին` ափսոսանք յայտնելով, որ չի կրնար անձամբ ներկայ գտնուիլ բարեգործական հաւաքին: «Սա հրաշալի առիթ է ձեր հայկական արմատներուն վերադառնալու համար, իսկ եթէ ազգութեամբ հայ չէք, ուղղակի գացէք կալա երեկոյին ու վայելէք զայն: Աստուած բոլորիս պահապան»,- տեսաուղերձը եզրափակած է Հենքսը: Հայաստանի մանուկներ հիմնադրամը (COAF) բարեգործական կազմակերպութիւն է, որուն նպատակն է բարձրացնել գիւղաբնակներու կեանքի որակը համայնքային զարգացման երեխաներու համար նախատեսուած ծրագիրներու միջոցով: Հիմնադրամի համակողմանի ծրագրային իրագործումը սկսած է 2004թ., եւ այդ ժամանակուընէ ի վեր զուգահեռաբար կ’իրականացուին կրթական, առողջապահական, սոցիալական եւ տնտեսական ծրագիրներ, ինչպէս նաեւ կը հիմնանորոգուին համայնքներուն համար կենսական նշանակութիւն ունեցող ենթակառուցուածքները:

Deutsche Welle-ի Տեղեկատուութիւնը Հայաստանէն Ուղեղներու Արտահոսքի Մասին Ամառնային Երեւանի փողոցները լեցուն են մարդոցմով, ինքնաշարժներու հոսքի արդիւնքով խցանումներ են, բայց չնայած այս պատկերին՝ երբեք ոչ ոք չի գուշակէր, թէ ինչ խնդրի բախած է Հայաստանը: Այս մասին ըսուած է յետխորհրդային երկիրներու ուղեղներու արտահոսքի մասին գերմանական «Deutsche Welle»-ի պատրաստած լրատուական տեղեկատուութեան ընթացքին: Անոր մէջ նշուած է, որ Հայաստանի բնակչութիւնը շարունակաբար կը նուազի: Կը հեռանան անոնք, որոնց կարիքը Հայաստանը առանձնապէս ունի՝ կրթուած երիտասարդները: Անոնցմէ մէկն ալ տեղեկատուու-թեան 26 ամեայ հերոսուհի Անահիտն է, որ կը պատրաստուի Լեհաստան մեկնիլ՝ նախագիծի մը շուրջ աշխատելու: «Ես սիրում եմ իմ երկիրը, բայց մի շարք խնդիրներ կան, որոնց պատճառով չեմ ուզում մնալ»,- ըսած է ան: Հետազօտական կեդրոնի մէջ աշխատող Անահիտի խօսքով՝ Հայաստանի մէջ իսկապէս դժուար է կեանքի ընթացքին որոշակի նպատակներու հասնիլ: «Ընկերներս հեռացել են. կէսը՝ Ռուսաստան, միւս կէսը՝ տարբեր երկրներ: Այստեղ բաւական միայնակ եմ զգում»,- նշած է ան: Տեղեկատուութեան հեղինակները ընդգծած են, որ վերջին տարիներուն արտագաղթի ալիք նկատուած է, եւ երկիրը լքող հայերու թիւը կը շարունակէ աճիլ:

Արեւմտեան Հայաստան

Արեւմտեան Հայաստան

Էջ 32

Հայ Կեանք

Ուրբաթ 9 Դեկտեմբեր 2016

Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը Դատ Կը Բանայ Եւրոպայի Մարդկային Իրաւանց Դատարանին Մօտ, Պահանջելով Սիսի Կաթողիկոսարանին Վերադարձը ԱՆԹԻԼԻԱՍ – Երեքշաբթի, 6 Դեկտեմբեր 2016-ին, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը դատ բացաւ Եւրոպայի Մարդկային Իրաւանց Դատարանին մօտ, պահանջելով Սիսի պատմական Կաթողիկոսարանին վերադարձը: Ինչպէս ծանօթ է, շուրջ երկու տարիներու վրայ տարածուած աշխատանքէ ետք, 28 Ապրիլ 2015-ին Կաթողիկոսութիւնը Թուրքիոյ Սահմանադրական Դատարանին մօտ դատ բացած էր վերոյիշեալ պահանջով: Սահմանադրական Դատարանը իր կարգին դիմած էր Թուրքիոյ Արդարութեան Նախարարութեան՝ ունենալու անոր կարծիքը: Վերջինս թելադրած էր մերժել դատը, զայն Սահմանադրական Դատարանին իրաւասութեան սահմաններէն դուրս նկատելով: Հետեւաբար, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը որոշեց դիմել Եւրոպայի Մարդկային Իրաւանց Դատարան, Սթրազպուրկի մէջ (Ֆրանսա): Չորեքշաբթի, 7 Դեկտեմբեր 2016-ին, Պրիւքսէլի (Պելճիքա) Մամլոյ Ակումբին մէջ, կէսօրէ ետք ժամը 1-ին տեղի ունեցաւ մամլոյ ասուլիս, մասնակցութեամբ տեղական ու միջազգային մամլոյ գործակալութիւններու, քաղաքական պատասխանատուներու եւ ոչ-կառավարական կազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներուն: Մամլոյ ասուլիսին մասնակցեցան՝ Վեհափառ Հայրապետի ներկայացուցիչը, Պրիւքսէլի Հայ Դատի գրասենեակի տնօրէնը եւ նշեալ դատը հետապնդող իրաւաբաններու խմբակէն հինգ անձեր: