Հայ Կեանք ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ ԵԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆ Տարի Բ Թիւ 4(17)
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
ՀՀ ԱԺ առաջիկայ ընտրութիւններուն մասնակցելու հայտ ներկայացուցած են 9 քաղաքական ուժ
ԵՐԵՒԱՆ, 16 ՓԵՏՐՈՒԱՐ, ԱՐՄԷՆՓՐԵՍ։ Հայաստանի Խորհրդարանի առաջիկայ ընտրութիւններին մասնակցելու հայտ է ներկայացրել 9 քաղաքական ուժ։ Ինչպէս հաղորդում է «Արմէնփրես»-ը, դրանցից 4-ը դաշինք են, 5-ը՝ կուսակցութիւն։ Ընտրութիւններին մասնակցելու համար առաջադրման փաստաթղթեր Կենդրոնական Ընտրական Յանձնաժողով ներկայացրել են Հայաստանի Հանրապետական Կուսակցութիւնը, Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւնը, Հայկական Վերածնունդը, Ազատ Դեմոկրատները եւ Հայաստանի Կոմունիստական Կուսակցութիւնը։ Կենդրոնական Ընտրական Յանձնաժողով առաջադրման փաստաթղթեր են ներկայացրել «Ծառուկեան», «Ելք», ՀԱԿ-ՀԺԿ, «Օհանեան-Րաֆֆի-Օսկանեան» դաշինքները։ Կենդրոնական Ընտրական Յանձնաժողովը կուսակցութիւնների եւ կուսակցութիւնների դաշինքների գրանցման գործընթացը կիրականացնի Փետրուարի 16-26-ը։ Հայաստանում Ազգային Ժողովի հերթական ընտրութիւնները տեղի կունենան 2017թ․Ապրիլի 2-ին։ Նախընտրական քարոզարշաւը կմեկնարկի Մարտի 5-ին։
Էջ 2
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
ՀՀ Նախագահը Մասնակցած Է Ս. Սարգիս Զօրավարի Յիշատակութեան Նուիրուած Եկեղեցական Արարողութեան
Հրանդ Մաթէւոսեան 1935-2002
News in Pages 19-26 «Հայ Կեանք » Ելեկտրոնային Պարբերական Հրատարակման Պատասխանատուներ
Տիգրան Ապասեան Խաչատուր Ադամեան Դոկտ․Համբիկ -Սահակ Մարուքեան
«Χάι Γκιάνκ» Ηλεκτρονική Περιοδική Ενημερωτική Έκδοση Υπεύθυνοι Έκδοσης
Δικράν Αμπασιάν Χατσαδούρ Αταμιάν Δρ. Χαμπίκ-Σαχάκ Μαρουκιάν Αποστέλλεται ηλεκτρονικώς & ατελώς
«Hye Gyank» Electronic Periodical Publication Athens-Greece E-mail: hyegyank@gmail.com Հաւատալով ազատ խօսքի իրաւունքին եւ բազմակարծութեան, հրապարակուած գրութիւնները անպայման չեն արտայայտեր հրատարակիչներու տեսակէտը։
ՀՀ Նախագահ Սերժ Սարգսեան Հայ Առաքելական Ս. եկեղեցւոյ Արարատեան հայրապետական թեմի առաջնորդանիստ Ս. Սարգիս եկեղեցւոյ մէջ մասնակցած է Ս. Սարգիս զօրավարի տօնին նուիրուած եկեղեցական արարողութեան: Այս մասին կը տեղեկացնեն ՀՀ Նախագահի մամուլի վարչութենէն։ Ամենայն Հայոց Գարեգին Բ. կաթողիկոսի տնօրինութեամբ Երիտասարդներու օրհնութեան օր հռչակուած Ս. Սարգիսի տօնին նուիրուած եկեղեցական արարողութեան, որ հանդիսապետած է Արարատեան հայրապետական թեմի առաջնորդական փոխանորդ Նաւասարդ արք. Կճոյեան, մասնակցած են նաեւ պաշտպանութեան նախարար Վիգէն Սարգսեան, մշակոյթի նախարար Արմէն Ամիրեան, Արարատեան հայրապետական թեմը ներառող մարզի` Արարատի մարզպետ Արամայիս Գրիգորեան: Մարտական հերթապահութիւն իրականացնող թիւով 20 պարտադիր ժամկէտային զինուորներ, անոնց ընտանիքի անդամներու, երիտասարդներու, հրաւիրեալներու եւ հաւատացեալ ժողովուրդի մասնակցութեամբ տրուած Ս. պատարագի աւարտին եկեղեցւոյ մէջ կատարուած է զինուորներու օրհնութիւն` Մայր աթոռ Ս. Էջմիածինէն բերուած Ս. Սարգիսի մասունքակիր աջով: Այնուհետեւ առաջնորդարանի դահլիճին մէջ տեղի ունեցած է պարտադիր ժամկէտային լաւագոյն զինուորներէն ներկայ գտնուած զինուորներու խրախուսման հանդիսաւոր արարողութիւն: Հանրապետութեան նախագահը շնորհաւորական խօսք յղած է տօնին առիթով:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԻՒՆ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹԻՒՆ Յառաջիկայ Ապրիլին Հայրենիքի մէջ տեղի ունենալիք խորհրդարանական ընտրութիւններուն լոյսին տակ` Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Կեդրոնական Վարչութիւնը երէկ ժողով մը գումարեց՝ քննարկելու համար այդ ուղղութեամբ ՌԱԿ-ի կեցուածքը: Ժողովին իբրեւ արդիւնք՝ հրապարակուեցաւ հետեւեալ հաղորդագրութիւնը.
Էջ 3
Ֆրանսայի Նախագահ – «Թուրքիա Պէտք է Շարժի Հայոց Ցեղասպանութեան Ճանաչման Ուղղութեամբ»
Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւնը կ՛ողջունէ Հայրենի պետութեան եւ ժողովուրդին ռամկավարական սկզբունքներուն հանդէպ ունեցած հաւատամքը, որ անցնող 25 տարիներուն արտացոլաց կազմակերպելով ու մասնակցելով ժողովրդավարական ընտրութիւններ, ըլլան անոնք նախագահական, խորհրդարանական, թէ տեղական ինքնավարման ընտրութիւններ: Ժողովրդավարական սկզբունքներով կազմակերպուած ընտրութիւններն են միայն, որ տուեալ ժողովուրդը մասնակից կը դարձնեն իշխանութեան՝ հետեւաբար իր առողջ կառավարման: Հիմնուելով վերոյիշեալին վրայ՝ Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւնը կը շեշտէ, թէ չի կրնար բարոյապէս անմասն մնալ ու չզօրակցիլ ժողովրդավարական մշակոյթի տարածման եւ անոր առողջ կիրառման մեր Հայրենիքին մէջ: Հակառակ այս փաստին սակայն, ան պաշտօնապէս կը յայտարարէ, որ ներկայ հանգրուանին՝ նկատի ունենալով, որ աշխարհասփիւռ 95-ամեայ Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւնը առ այժմ զինք իրաւականօրէն ներկայացնող քաղաքական կառոյց մը չունի Հայրենիքի մէջ, ան ո՛չ ուղղակի եւ ո՛չ ալ քաղաքական կամ ընտրական դաշինքներու միջոցաւ պիտի մասնակցի յառաջիկայ Ապրիլի խորհրդարանական ընտրութիւններուն եւ այդ ուղղութեամբ առաջադրուած թեկնածուներ չունի բնականաբար: Այս առիթով` Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Կեդրոնական Վարչութիւնը՝ պատմական այս հանգրուանին լաւատեսութեամբ կ՛ողջունէ Հայրենի ժողովուրդը եւ կը խոնարհի ժողովուրդին կամքին առջեւ՝ արդար, խաղաղ եւ թափանցիկ ընտրական գործընթացով ընտրելու զինք լաւագոյնս ներկայացնող թեկնածուներ ի փառս եւ ի յաւերժութիւն մեր ազատ, անկախ եւ ժողովրդավար Հայրենիքին: Կեցցէ՛ Ժողովրդավարութիւնը: Կեցցէ՛ Հայ Ժողովուրդը:
Ի Դիմաց՝ ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ Սեւակ Յակոբեան Սերխիօ Նահապետեան Ատենադպիր Ատենապետ 4 Փետրուար 2017
Ֆրանսա պէտք է աջակցի Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման բոլոր նախաձեռնութիւններուն, այդ կարգին եւ Թուրքիա, որ ի վերջոյ պէտք է շարժի ճանաչման ուղղութեամբ: Ինչպէս հաղորդած է «Արմէնփրես», նման յայտարարութեամբ Ֆրանսայի հայկական կազմակերպութիւնները համակարգող խորհուրդի տարեկան ճաշկերոյթի ընթացքին հանդէս եկած է Ֆրանսայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանտ: Ֆրանսայի ղեկավարը ընդգծած է նաեւ Գերմանիոյ Բունդեսթագի կողմէ Հայոց ցեղասպանութեան ճանաչման կարեւորութիւնը եւ այս հարցով շեշտած Բունդեսթագի նախագահ Նորբերտ Լամերտի եւ ծագումով թուրք պատգամաւոր Ճեմ Օզտէմիրի դերակատարութիւնը: «Դուք մշտապէս տարբերակում դրած էք այս հարցով թրքական պետութեան եւ թուրք ժողովուրդի միջեւ, եւ դուք ճիշդ էք»,- ըսած է Ֆրանսայի նախագահը: Այս առնչութեամբ Օլանտ յիշատակած է Թուրքիոյ խորհրդարանի հայազգի պատգամաւոր Կարօ Փայլանի համարձակութիւնը այդ կառոյցին մէջ Հայոց ցեղասպանութեան հարցը բարձրացնելու հարցով: Անդրադառնալով Թուրքիոյ զարգացումներուն՝ Օլանտ յիշատակած է, որ այս տարի կը լրանայ Հրանդ Տինքի սպանութեան 10 տարին, որուն այրիին Ֆրանսայի նախագահը հանդիպած էր Թուրքիա կատարած այցի ընթացքին: «Այսպիսով, որն է մեր՝ Ֆրանսայի պարտականութիւնն այս հարցով: Մենք պէտք է աջակցինք Ցեղասպանութեան ճանաչման օժանդակող բոլոր նախաձեռնութիւններուն, ուրկէ որ գան, ինչպիսին ալ ըլլան: Եւ կարեւոր է, որ այս հարցը շարունակուի բարձրացուիլ Թուրքիոյ մէջ, որ պէտք է շարժի ճանաչման ուղղութեամբ: Այս հարցը առաջ մղելու հարցով բազմաթիւ այլ երկիրներ մեզ հետ են»,- նշած է Օլանտ:
Էջ 4
Հայ Կեանք
ԱՄՆ Պատրաստ է Աջակցիլ ՀՀ Կառավարութեան՝ Կաշառակերութեան Դէմ Պայքարին Ուղղուած Ջանքերուն
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԻՒՆ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆ ՅԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ Հիմնուելով վերջին օրերու կուսակցութեանս վերաբերող իրադարձութիւններուն վրայ, Նկատի ունենալով, որ աշխարհասփիւռ ՌԱԿ-ի կապը ՀՌԱԿ-ի հետ վերջինիս հիմնադրութեան (2012 թուականին) առաջին իսկ օրէն եղած է միայն բարոյական՝ որպէս մեր կուսակցութեան միեւնոյն սկզբունքները դաւանող Հայրենի կուսակցութիւն. Նկատի ունենալով, որ Յակոբ Աւետիքեանի գլխաւորած ՀՌԱԿ Հանրապետական Վարչութիւնը իր իրաւասութեան սահմաններէն դուրս գալով սկսած է կուսակցութեանս տէրն ու տիրականը ըլլալ յաւակնիլ եւ որպէս այդպիսին ներկայանալ՝ հանրային կարծիքի շփոթ յառաջացնելով.
Վարչապետ Կարէն Կարապետեան Փետրուար 11-ին ընդունած է Հայաստանի Միացեալ Նահանգներու դեսպան Ռիչըրտ Միլս: Ըստ կառավարութեան պաշտօնական կայքէջի, հանդիպման ներկայ էր նաեւ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման գործակալութեան (USAID) հայաստանեան գրասենեակի ղեկավար Տեպորա Կրիսեր: Կողմերը քննարկած են Հայաստանի կառավարութեան հակակաշառակերութեան քաղաքականութեան եւ կաշառակերութեան դէմ պայքարի ուղղութեամբ համագործակցութեան վերաբերող շարք մը հարցեր: Վարչապետը անդրադարձած է մինչ օրս ՀՀ կառավարութեան նախաձեռնած օրէնսդրական բարեփոխումներուն, ընդունուած որոշումներուն, կաշառակերութեան դէմ պայքարի խորհուրդի կատարած աշխատանքներուն, ինչպէս նաեւ յառաջիկայ ընելիքներուն: «Կոռուպցիայի դէմ պայքարին ուղղուած քայլերը յաջողելու եւ հետեւողականութիւն ապահովելու գործում մեծապէս կարեւորում եմ հասարակութեան ակտիւ քաղաքացիական դիրքորոշումը, կառավարութիւն-հասարակութիւն յետադարձ գործուն կապը եւ գործընկեր կառոյցների հետ կառուցողական համագործակցութիւնը: Ցանկանում եմ եւս մէկ անգամ ընդգծել, որ կառավարութիւնը բաց է քննարկումների եւ առաջարկութիւնների համար»,- ըսած է վարչապետը: Ռիչըրտ Միլս նշած է. «Հայաստանին կաշառակերութեան դէմ պայքարին աջակից ըլլալու Միացեալ Նահանգներու յանձնառութեան վերաբերեալ կասկած չի կրնար ըլլալ: Մենք պատրաստ ենք աշխատիլ Հայաստանի պետական կառոյցներուն հետ, որոնք կաշառակերութեան դէմ պայքարելու իրական կամք կը դրսեւորեն»:
Անդրադառնալով, որ ՀՌԱԿ շեղելով աշխարհասփիւռ ՌԱԿ-ի 95-ամեայ պետականամէտ սկզբունքէն, սկսած է հակասել կուսակցութեանս ազգային ռազմավարութիւնը. ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԻՒՆԸ ԿԸ ՅԱՅՏԱՐԱՐԷ. Ա. Ռամկավար Ազատական Կուսակցութիւնը իր բարոյական կապը պաշտօնապէս եւ միանգամընդմիշտ կը խզէ ՀՌԱԿ-ի հետ: Բ. Հիմնուելով իր աւանդական իրաւունքին վրայ ՀՌԱԿ-ին կ'արգիլէ նոյնանման անունով հանդէս գալ: Գ. Հայրենի իշխանութիւններուն հայեցողութեան կը յանձնէ այս պարագան: Դ. Աշխարհասփիւռ ՌԱԿ-ի անդամակցութեան քանի մը անօրինապահ անդամներուն կը զգուշացնէ ամէն յարաբերութիւն կասեցնել եւ չ՛առընչուիլ ՀՌԱԿ-ի հետ՝ խուսափելու համար կուսակցութեանս կանոնագրութեան սահմանած պատժամիջոցներէն: Ի Դիմաց՝ ՌԱՄԿԱՎԱՐ ԱԶԱՏԱԿԱՆ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԵԱՆ ԿԵԴՐՈՆԱԿԱՆ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ Սեւակ Յակոբեան Սերխիօ Նահապետեան Ատենադպիր Ատենապետ 12 Փետրուար 2017 Քննարկուած են նաեւ պաշտօնատար անձանց ապօրինի հարստացման քրէականացման, կաշառակերութեան յանցագործութիւններու քննութեան որակի բարձրացման եւ այլ ուղղութիւններով մշակուած օրէնսդրական նախաձեռնութիւններուն առնչուող հարցեր: Կարէն Կարապետեան եւ Ռիչըրտ Միլս մտքեր փոխանակած են նաեւ հայ-ամերիկեան տնտեսական համագործակցութեան ուղղութիւններու եւ առաջնահերթութիւններու շուրջ:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 5
Սփիւռքի Նախարարութեան ՄԷջ Տեղի Ունեցաւ Լրագրողներու Համահայկական Համաժողովները Համակարգող Մարմնի 2017 Թուականի Անդրանիկ Նիստը հռչակենք Արցախի տարի»: Նախարարն անդրադարձաւ նաեւ Լապշինի արտայանձնման փաստին, առաջարկեց աւելի սերտացնել օտարալեզու լրատուամիջոցներուն մէջ աշխատող հայազգի լրագրողներուն հետ համակարգուած աշխատելու անհրաժեշտութիւնը:
Փետրուար 10-ին Սփիւռքի նախարարութեան մէջ նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի գլխաւորութեամբ տեղի ունեցաւ Լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմնի 2017 թուականի անդրանիկ նիստը, որուն մասնակցեցան «Ազդակ» (Լիբանան) օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր, Լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմնի նախագահ Շահան Գանտահարեան, Հայաստանի լրագրողներու միութեան նախագահ Աստղիկ Գէորգեան, Լրատուամիջոցներու համահայկական ընկերակցութեան նախագահ Տիգրան Յարութիւնեան, ԵՊՀ լրագրութեան բաժանմունքի տնօրէն Նաղաշ Մարտիրոսեան, ԵՊՀ լրագրութեան բաժանմունքի դասախօս, «Հայկական Փիար ասոցիացա» ՀԿ-ի նախագահ Աստղիկ Աւետիսեան, «Քալիֆոռնիա Քըրիեր» թերթի թղթակից Ռուզաննա Աւագեան: Նիստին հեռակապով միացած էին «Խօսնակ» (Լիբանան) ամսագիրի գլխաւոր խմբագիր Համբիկ Մարտիրոսեան, «Օրեր» (Չեխիա) ամսագիրի գլխաւոր խմբագիր Յակոբ Ասատրեան, «Զարթօնք» (Լիբանան) օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր Սեւակ Յակոբեան, «Հորիզոն» (Գանատա) շաբաթաթերթի գլխաւոր խմբագիր Վահագն Գարագաշեան: Ողջունելով նիստի մասնակիցները` նախարար Հրանոյշ Յակոբեանը կարեւոր համարեց սփիւռքի լրագրողներու ամէնօրեայ համակարգուած աշխատանքը, իրար հետ անընդհատական կապը, գործուն արձագանքը նախարարութեան նախաձեռնութիւններուն: Նախարարը յատկապէս շեշտեց «Դուն ինչ կ’ընես Ղարաբաղի համար» շարժման լայն տարածումը եւ համազգային արձագանքը: Ան մասնաւորապէս նշեց. «Շնորհակալութիւն, որ Սփիւռքին ուղղուած իմ նամակը տեղադրեցիք, կազմակերպեցիք միջոցառումներ, հարիւրից աւելի տեսահոլովակներ ստացանք, որտեղ յայտնի անհատներն իրենց խօսքն էին յղում Հայոց բանակի կազմաւորման 25 ամեակի առթիւ: Այս ամէնը մեզ ուժ ու ոգեւորութիւն հաղորդեց, որ 2017 թուականը
Լրագրողներու համահայկական համաժողովները համակարգող մարմնի նախագահ Շահան Գանտահարեան նոյնպէս ողջունեց նիստի մասնակիցները եւ նշեց, որ համակարծիք է կ’երկրորդէ նախարարին, կարեւոր համարեց Լրագրողներու ութերորդ համաժողովին հնչած կարծիքներու եւ առաջարկներու մանրամասն ուսումնասիրութիւնը: Օրակարգի երկրորդ` «Դուն ի՞նչ կ’ընես Ղարաբաղի համար» շարժման եւ «2017 թուականը Արցախի տարի» հռչակուելու թեմայի լուսաբանումը սփիւռքեան լրատուամիջոցներուն մէջ» հարցին վերաբերեալ զեկուցեց ՀՀ սփիւռքի նախարարի տեղակալ Սերժ Սրապիոնեան: Քննարկուեցան ընթացիկ հարցեր:
Էջ 6
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Օսմանեան Կայսրութեան Ներքին Գործոց Նախարար Թալիաթի Շրջաբերականը` Հայերու Կրօնափոխութեան Հանգամանքներուն Վերաբերեալ
Ինչպէս թուրք յայտնի ցեղասպանագէտ Թաներ Աքչամ եւս կ’արձանագրէ «Հայերու բռնի իսլամացումը. լռութիւն, ժխտում եւ ուծացում» գիրքին մէջ, օսմանեան իշխանութիւնները Հայոց ցեղասպանութեան ընթացքին կրօնափոխուած հայերուն որոշ ժամանակ, մասնաւորապէս մինչեւ 1915-ի Յուլիս 1ը, թոյլ տուած են, դաւանափոխ ըլլալու պարագային, զերծ մնալ տեղահանութենէն, սակայն Յուլիս 1-էն մինչեւ նոյն տարուան Նոյեմբեր 4-ը արգիլուած է հաւատափոխ հայերու համար նման բացառութիւն ընելը: Արդ, ստորեւ Akunq.net-ը կը հրապարակէ 1915-ի Նոյեմբեր 4-ին Թալիաթի կողմէ Օսմանեան կայսրութեան բոլոր նահանգապետներուն ուղարկուած օսմաներէն հեռագրի պատճէնը եւ ատոր արեւմտահայերէն թարգմանութիւնը: Սոյն փաստաթուղթէն
պարզ կը դառնայ, որ վերստին թոյլ տրուած կրօնափոխութիւնը ոչ բոլորին կը վերաբերի եւ կը կարգաւորուի` ըստ որոշ սկզբունքներու: Արեւմտահայոց հարցերու ուսումնասիրութեան կեդրոնին սոյն փաստաթուղթը տրամադրած եւ թարգմանած է ամերիկաբնակ պոլսահայ ուսումնասիրող Գէորգ Յակոբեանը:
Գառնիի Մէջ Ճոպանուղի Պիտի Կառուցուի
Բնապահպանութեան նախարարութիւնը կը նախատեսէ Գառնիի մէջ ճոպանուղի կառուցել: Այս մասին Փետրուար 10-ին լրագրողներու հետ հանդիպման ժամանակ ըսած է նախարար Արծուիկ Մինասեան` նշելով, որ իրենք մօտ 180 միլիոն տոլարի ներդրումային ծրագիրներ պիտի իրականացնեն։ «Մենք մեր ներկայ քաղաքականութիւնը որդեգրած ենք շրջակայ միջավայրի պահպանութեան
ուղղուող ֆինանսական աղբիւրներու համախմբման եւ նպատակային ծրագիրներու իրականացման ուղութեամբ»- PanARMENIAN.Net-ի փոխամցմամբ՝ ըսած է Արծուիկ Մինասեան: Մանրամասնելով Գառնիի ճոպանուղիի ծրագիրը, նախարարը նշած է, որ անիկա կը ներառէ Քարերու սիմֆոնիայի յուշարձանը ու Խոսրովի անտառ արգելոցը: «Կ՛ուզենք իրականացնել ծրագիր, որ ուղիղ կապ պիտի ունենայ նաեւ Խոսրովի անտառ արգելոցի հետ եւ հետաքրքրական շղթայ պիտի ապահովէ: Ընդհանուր նպատակն է ունենալ ճոպանուղի, որ կ’ապահովէ ելքը ձորի վրայէն եւ այցելուները կը տանի Քարերու սիմֆոնիայի մօտ»,- ըսած է նախարարը` աւելցնելով, որ նախնական գնահատմամբ ծրագիրը կ’արժէ մօտ 5 միլիոն տոլար: Ան նշած է, որ այժմ կ’աշխատին նախագծումներու վրայ: Կը նախատեսուի կառուցել նաեւ կամուրջ եւ զբօսաշրջիկներու համար նախատեսուած տեղեկատուական կեդրոններ:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Հայեր Համշէնի Մէջ Հողեր Գրաւելու Ծրագիրներ Կը Մշակեն. «Ասիմտեր»
Էջ 7
Կ՛ուզէի Կամուրջներ Հաստատել, Սակայն Դատուեցայ Ցեղասպանութիւնը Յիշատակելուս Համար. Էլիֆ Շաֆաք
ԵՐԵՒԱՆ, «Եռագոյն».- Յայտնի թուրք արձակագիր Էլիֆ Շաֆաք անգլիական «Կարտիըն» թերթին հետ հարցազրոյցի մը ընթացքին պատմած է իրեն նկատմամբ հետապնդումներու ու հաշուեյարդարի փորձերուն մասին, որոնք տեղի ունեցած են Թուրքիոյ մէջ, իր՝ «Պոլսոյ Բիճը» (The Bastard of Istanbul) վէպի հրապարակումէն ետք: Վէպին մէջ կ՛արծարծուի Հայոց Ցեղասպանութեան հարցը: Հայկական անհիմն պնդումներու դէմ պայքարի միութեան («Ասիմտեր») նախագահ Կէօքսել Կիւլպայ պնդած է, որ հայեր, Թուրքիոյ սեւծովեան շրջանին մէջ, գաղտնի ծրագիրներ կը մշակեն։ Այս մասին կը հաղորդէ պոլսահայ«Մարմարա» թերթը։ Ըստ Կիւլպայի՝ անոնք համշէնցիներու ապրած շրջանին մէջ պրպտումներ կը կատարեն եւ կը ջանան տեղւոյն բնակիչները համոզել, թէ իրենք արմատներով հայեր եղած են։ Ան յայտնած է, որ Թուրքիոյ տարածքին կը բնակին 200,000 համշէնցիներ, որոնք ներկայիս խաբէութեան մը ծուղակին մէջ իյնալու սեմին հասած են։ «Հայկական լոպպին, հարաւ-արեւելեան եւ արեւելեան Անատոլուի շրջաններուն մէջ քրտամէտ կուսակցութիւններու անդամներուն ու քաղաքապետներուն զօրակցութեամբ՝ կը ջանայ իր ծածուկ ցանկութիւնները ի գործ դնել Արեւմտեան Հայաստանի ծրագիրով։ Սեւ Ծովու Համշէնի շրջանին մէջ ալ կը ջանայ տեղւոյն բնակիչները համոզել, որ անոնք՝ իրենց հայերէնի գործածութեամբ՝ իսլամացուած նախկին հայեր եղած են։ Ուստի, հայերը իրենց այս գաղտնի աշխատանքներով՝ կը ջանան Սեւ Ծովու շրջանէն հողային պահանջ ունենալ»,ըսած է Կիւլպայ եւ ընդգծած, թէ այդպիսի անձեր Հայաստա-նէն զօրակցութիւն կը գտնեն եւ միջազգային հիմնարկներէ նիւթական օժանդակութիւն կ՛ապա-հովեն։ «Անոնք թէ՛ Թուրքիոյ, թէ՛ Հայաստանի մէջ աշխատաժողովներ ու բանակցութիւններ կը կազմակերպեն։ Ներքին գործոց նախարարութիւնը պէտք է հետեւի շրջանին մէջ սանձազերծուած այս գաղտնի խաղերուն եւ դիմէ հարկաւոր միջոցներու»,- նշած է Կիւլպայ։
«Պոլիսը հակամարտութիւններու ու հակադրութիւններու քաղաք է: Մեր պատմութիւնը լի է խզումներով, եւ ամէն նոր իշխանութիւն կը սկսի ջնջելու նախորդ վարչակազմին ժառանգութիւնը: Ես կը գրէի ազգային փոքրամասնութիւններու մասին եւ կը ցանկայի անդրադառնալ անցեալ հարիւրամեակի անպատմելի ողբերգութեան, պատմել Հայոց Ցեղասպանութեան մասին, կիսել ժողովուրդին հետ այդ ցաւը ու փորձել կամուրջներ կառուցել», ըսած է Շաֆաք, ըստ «Սփութնիք-Արմէնիա»ին: Գրողը նշած է, որ 2006ին իր գիրքը սկսած է լայնօրէն ընթերցուելու ամբողջ Թուրքիոյ մէջ, սակայն թրքական ազգայնական տրամադրութիւններով լրատուամիջոցները կոշտ քննադատութեան ենթարկած են վէպը, իսկ իրեն նկատմամբ քրէական գործ յարուցուած է՝ Թուրքիոյ քրէական օրէնսգիրքի տխրահռչակ 301-րդ յօդուածի պայմաններով՝ թրքութիւնը վիրաւորելու ամբաստանութեամբ։ Հեղինակը կը դատապարտուէր անոր համար, որ ստեղծագործութեան հերոսներէն մէկը կը հաստատէր Հայոց Ցեղասպանութեան փաստը: Մօտաւորապէս տարի մը տեւած դատավարութենէն ետք եւ անբաւարար ապացոյցներու պատճառով, Շաֆաք անպարտ արձակուած է: «Փողոցներուն վրայ մարդիկ կ՛այրէին Եւրոմիութեան դրօշը ու կը թքէին իմ լուսանկարներուս վրայ: Հակառակ անոր որ զիս դատարանին մէջ արդարացուցին, ատիկա շատ ծանր ժամանակ էր: Ես ստիպուած էի միշտ շրջելու թիկնապահի հետ», պատմած է Շաֆաք: Շաֆաքի նշեալ վէպը լոյս տեսած էր անգլերէնով: Այնուհետեւ, հեղինակը զայն թարգմանած է թրքերէնի:
Էջ 8
Հայ Կեանք
Պոլսահայ Ոսկերիչին Սպաննած Երեք Հայաստանցիները Դատապարտուեցան Ցմահ Ազատազրկման
Պոլսոյ ծանր յանցագործութիւններու 7-րդ դատարանը ցմահ ազատազրկման դատապարտած է մէկ տարի առաջ պոլսահայ տարեց ոսկերիչ Յակոբ Տէմիրճիի սպաննութեամբ մեղաւոր ճանչցուած ՀՀ երեք քաղաքացիները՝ Արամ Յովհաննիսեան, Արթուր Այվազեան եւ Սէրգէյ Միքայէլեան: «Մեր նպատակը այդ անձանց սպաննելը չէր: Անոնց նկատմամբ բռնութիւն չենք գործադրած, չենք հարուածած: Մեր գործողութիւնները պէտք է որակել որպէս գողութիւն»,- «Միլլիէթ» թերթի փոխանցմամբ, ըսած է ամբաստանեալներէն Արթուր Այվազեան: Նոյնպիսի պնդմամբ հանդէս եկած է Արամ Յովհաննիսեան` նշելով, որ միայն գողութեան նպատակով տուն մտած են եւ նոյնիսկ դիմակներ չեն կրած: Դատարանը երեք հայաստանցիներուն մեղաւոր ճանչցած է նաեւ Յակոբ Տէմիրճիի կնոջ` Սեդա Այտա Տէմիրճիի նկատմամբ կանխամտածուած սպաննութեան փորձ կատարելու, զինեալ թալանի եւ ուրիշի ունեցուածքին վնաս պատճառելու համար: Յիշեցնենք, մօտ մէկ տարի առաջ Հայաստանի երեք քաղաքացիներ մտած էին պոլսահայ տարեց ամուսիններ 85-ամեայ Յակոբ Եաքուպ Տէմիրճիի եւ 79-ամեայ Սեդա Այտա Տէմիրճիի Շիշլիի Ճումհուրիէթ պողոտային վրայ գտնուող բնակարանը, պարաններով կապած էին տանտէրերու ոտքերն ու ձեռքերը եւ յափշտակած տանը եղած թանկարժէք իրերն ու խոշոր գումարը: Կապանքներու եւ ստացած հարուածներու հետեւանքով Յակոբ Տէմիրճին մահացած էր, իսկ անոր կինը ծանր վիճակով տեղափոխուած հիւանդանոց:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայաստանի Պետական Պարտքը Վերջին 8 Տարիներուն Եռապատկուած է
Այս տարի եւս Հայաստան կը շարունակէ կուտակել մեծածաւալ պարտքեր․ ֆինանսներու նախարար Վարդան Արամեանի խօսքով՝ 2017-ին պետական պարտքը կ’աւելնայ մօտ 350 միլիոն տոլարով՝ հասնելով 6 միլիառ 250 միլիոն տոլարի: Ազգային վիճակագրական ծառայութեան տուեալներով, այս տարուան Յունուար 1-ին Հայաստանի մշտական բնակչութեան թիւը կազմած է 2 986 500: Հաշուի առնելով այս հանգամանքը՝ յստակ է, որ իւրաքանչիւրի պարտաւորութիւնը պիտի կազմէ աւելի քան 2092 տոլար: Ֆինանսներու նախարարութեան տուեալներով, 2008 -2016-ի ընթացքին Հայաստանի պետական պարտքը աճած է աւելի քան 3 անգամ (2008-ի պետական պարտքը 1 միլիառ 906 միլիոն տոլար էր, 2016-ին՝ 5 միլիառ 942 միլիոն): «Ըստ մարման կրաֆիքի՝ ամենամեծ խնդիրը այդ եւրոպարտատոմսերն են, որ թողարկուել են 2013 թուականին եւ պէտք է մարուեն 2020 թուականին: Այսինքն՝ 500 միլիոն: Կը նայենք մեր կանխիկ հոսքերին, հնարաւոր է՝ 200 կամ 100 միլիոն վերցնենք, մարենք, մնացածը նետենք աւելի հեռու»,- պարզաբանեց Վարդան Արամեան: Տնտեսական մեկնաբան Հայկ Գէորգեանի խօսքով, խնդիր է ոչ միայն Հայաստանի պետական պարտքի նման սրընթաց աճը, այլեւ՝ վարկային միջոցներու վատնումը: «Մեր պետական պարտքը երկու տարի յետոյ կ’ունենայ այնպիսի սպասարկման կարիք, որը աւելի շատ է, քան պաշտպանութեան ծախսերը»,ըսաւ տնտեսական մեկնաբանը:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 9
Ահազանգ. Հայրենական-Սփիւռքեան յամեցող ալիք-փոթորիկներու վրայ ՊԱՐՈՅՐ Յ. ԱՂՊԱՇԵԱՆ Հայաստանի անկախ հանրապետութիւնը քառորդ դարէ ի վեր կը գոյատեւէ ու, վստահաբար, պէտք է այդ անկախ պետականութիւնը իր լինելութեան եւ յաւիտենականութեան կրողն ու պահողը դառնայ, ազգային բարձր գիտակցութեամբ, նախանձախնդրութեամբ եւ իրատեսութեամբ։ Կը շեշտենք այս պարագան, ի տես պետական աւագանիի կարգ մը ոլորտներու եւ այրերու մօտ նշմարուող սանձարձակութիւններուն, չարաշահութիւններուն ու բռնութիւններուն, մէկ կողմէն՝ շահագործելով իրենց դիրքերն ու պաշտօնները, միւս կողմէն՝ անտեսելով հասարակութեան տարրական իրաւունքները ու կենսական կարիքները, դիմելով ամէն տեսակի բացայայտ անիրաւութիւններու, յափշտակութիւններու եւ իւրացումներու։ Ինչպէ՞ս կ՚ըլլայ որ այս դասակարգի շնորհեալանշնորհներ, որոնց եկամուտին գումարը գաղտնիք չէ, յանկարծ կը դառնան... միլիոնչիկներ, դղեակներու եւ ապարանքներու տէր, անսպառ հարստութիւններ կը դիզեն եւ որո՞ւ հաշուոյն, միթէ պարզ չէ՞, անտէր-անտիրականութեան մատնուած ժողովրդային զանգուածներուն։ Այսպիսիներ, անգամի մը համար, հարց տուա՞ծ են, թէ ինչո՛ւ արտագաղթը անարգել կը շարունակուի կամ ինչո՛ւ առաջքը առնուելու միջոցներու չի դիմուիր, բայց, կրնա՞յ ըլլալ անոնց համար չկա՜յ այդ մտահոգութիւնը, արգիլուած են հետապնդել այդ հարցերը, այնքան ատեն որ՝ անձնասիրութիւնը, պատեհապաշտութիւնը ու քսակն են, որոնք նախապատուական ու նախամեծարական են։ Եթէ մեր մտորումը, արագ կերպով, վերաբերուեցաւ Հայաստանի այս խաւի իրականութեան, ո՞վ ըսաւ թէ Սփիւռքը զերծ է այս գահավիժային սահանքներէն, ազգային-կուսակցական, համայնքային-եկեղեցական եւ այլ մարզերու մէջ նշմարուող նոյնքան ձախաւերութիւններէն, արկածախնդրութիւններէն ու խաղքութիւններէն։ Աչք պէտք է տեսնելու, ականջ պէտք է լսելու, քիթ պէտք է հոտուըտալու, թէ մեր չորսդին ինչե՜ր կը պատահին եւ ո՜ւր կ՚առաջնորդեն Սփիւռքը, իր զանազան ճիւղաւորումներով ու տարբեր շերտաւորումներով։ Միջակութիւններ կը վխտան ամենուրէք։ Միջակութիւններ կը թառին ամէն ճիւղի վրայ։ Միջակութիւններ կը գրաւեն զանազան աթոռներ։ Միջակութիւններ կը դեգերին ամէն տեղ։ Միջակութիւններ կը յաւակնին ըլլալ գաճաճմեծեր։ Արդի՞ւնքը այս քաոսին։ Համայնապատկերը՝ փանորամայի տեսքով, մեր առջեւն է, թափանցիկ է, երկու ճակատներու վրայ՝ հայրենական թէ սփիւռքեան, բայց, «խարխլած» այդ գնացքը ուղղող կամ նորոգող չկայ, այլ՝ կան զայն խրող ու տիղմող յատուկ «ջոկատ»ներ։
Իսկ ամէն ոք կը գեղգեղէ Հայաստան-Սփիւռք կապերէն, կը բարբառէ զանոնք ամրացնելէն, բայց, հարց տալ պէտք է, թէ ի՞նչ գնով - հայրենի՞քը պարպելով եւ Սփի՞ւռքը ամլացնելով։ Հայրենական ու Սփիւռքեան կողմեր, լրջօրէ՛ն եւ առարկայօրէ՛ն, պահիկ մը մտածա՞ծ են, թէ ինչո՛ւ սփիւռքահայութեան հպատակութիւն (կամ քաղաքացիութիւն) կը բաշխուի, իսկ այս վերջինը ինչո՛ւ այդ հեւքին մէջ կը ծփայ։ Եթէ չեն մտածած, աններելի յանցագործութիւն է, իսկ եթէ մտածած են եւ չեն անդրադարձած երկու կողմերուն հետեւանքներուն, կրկնակիօրէն աններելի է։ Հայրենի իշխանութիւններուն ծանօթ չէ՞, որ սփիւռքահայերու մեծամասնութիւնը ՀԱՇՈՒԵՆԿԱՏՕՐԷՆ կը դիմէ այդ քայլին, միաժամանակ հայրենական բազմաթիւ պարտաւորութիւններէ խուսափելով (օրինակ՝ արու զաւակները չարձանագրելով), իսկ սփիւռքահայեր կը ժպրհին յայտարարելու (կամ փսփսալու), թէ ատոր կ՚ուզեն տիրանալ, որպէսզի այլ երկիրներ այցելելու կարելիութիւն ունենան (առանց վիզայի), երբ Հայաստան իսկ չեն այցելած (ոչ ալ կ՚երթան) բայց, եթէ, ինչպէս որ կը ձաբռտեն, «Տաէշ»ը, օր մը, յարձակի, օրինակի համար, Լիբանանի վրայ, շունչերնին կ՚առնեն Հայաստանի եւ ոչ թէ... Արցախեան ճակատ։ Հայրենասիրութեան ի՜նչ չափանիշներ։ Հայրենասիրական ի՜նչ մօտեցումներ։ Հայաստանասիրական ի՜նչ արժեւորումներ։ Հայասիրութեան ի՜նչ զգացումներ։ Ո՛չ մէկ կասկած, հայրենիքէն ստացուած որեւէ գնահատագիր կամ շքանշան, գերագոյն պատիւ մըն է սփիւռքահայուն համար։ Նոյն սկզբունքով, հայրենական քաղաքացիութիւն ունենալը նոյնքան գերադասելի պարգեւատրում մըն է։ Սակայն, այն ինչի որ ականջալուր կ՚ըլլանք, այն ինչի որ ականատես կ՚ըլլանք, այդ վեհութիւններէն ու առաքինութիւններէն ի՞նչ կը ձգեն (կամ կը յուշեն), բացի խժալուր արձագանգներէն ու ծամածուռ պատկերներէն, անշուշտ, միշտ անջատելով յարգելիութիւններն ու բացառութիւնները։ Այս առիթով, կ՚արժէ ծանօթանալ հետեւեալ տեղեկութեան, որ բաւականին խօսուն է իր քաղաքացիական-քաղաքական բովանդակութեամբ։ Լիբանանեան դրամատուներ, իրենց մօտ հաշիւ պահող եւ ամերիկեան հպատակութիւն ունեցող լիբանանցիներէն պահանջած են (ու կը պահանջեն) ներկայանալ դրամատուն ու պաշտօնաթուղթ մը ստորագրել, թէ իրենք ամերիկեան հպատակութիւն ունի՞ն՝ թէ ոչ, իսկ անոնք որոնք նոր հաշիւ կը բանան, ստիպուած են նոյն գործընթացին եւ յայտարարութեան դիմելու։ Բնական է, այս տնօրինումը, կրնայ քաղաքական ենթահող կամ խորհրդաւորութիւն ալ ունենալ, Շարունակութիւնը էջ՝ 10
Հայ Կեանք
Էջ 10
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Ահազանգ. Հայրենական-Սփիւռքեան յամեցող ալիք-փոթորիկներու վրայ Շարունակութիւն էջ՝ 9էն
սակայն, ըստ որոշ տուեալներու, Ամերիկան, դուրսը բնակող իր քաղաքացիներէն կը պահանջէ իրենց քաղաքացիական պարտաւորութիւններն ու պարտականութիւնները լիուլի կատարել, այլապէս՝ անսաստողներ կրնան համապատասխան հակազդեցութիւններու ենթարկուիլ։ Կ՚անգիտանանք՝ եթէ հայրենի իշխանութիւնները նման կանխազգուշական ու տեղեկագրական միջոցներ ունին, բայց, պահ մը հաւատանք որ՝ ունին (կամ ՊԷ՛ՏՔ Է ԸՆԵՆ), արդեօք քանի՞ սփիւռքահայ հպատակատէր կը հնազանդի կամ կʼընդառաջէ այդ տնօրինումին։ Այս հարցադրումներուն պատասխանները միանըշանակ չե՞ն։ Օրին, մեր հրապարակագրութիւններէն մէկուն մէջ, ստորագրած էինք յօդուած մը՝ «ՀՀ քաղաքացիութիւն՝ շնորհողի ու շնորհուողի կարգով» (7 Նոյեմբեր 2013), որ լոյս տեսած է նաեւ իմ վերջին ժողովածուիս մէջ՝ «Դիտարկումներ եւ Դատումներ» (Պէյրութ - 2016), ուր անդրադարձած էի այս ՀՐԱՏԱՊ հարցին, մատնանշելով անոր դրական ու ժխտական կողմերը, հայրենի իշխանութիւններու անհեռատեսութեան, բայց մանաւանդ, սփիւռքահայ հատուածներու շահագործման դիտանկիւնէն։ Արդի՞ւնք։ Ոչինչ փոխուեցաւ դառն իրականութենէն. ընդհակառակը, անարգել շարունակուեցան «տուր-առ»ի գործողութիւնները, բայց, որո՞ւն շահոյթ ապահովելու համար. - Հայրենի՞ իշխանութիւններուն, որոնք այնքան ալ շահագրգռուած չեն, թէ այդ «շնորհող»ութեամբ ի՞նչ շահուած է եւ ազգային-բարոյական ի՞նչ շօշափելիութիւն արձանագրուած է, երբ «ներգաղթող» չկայ, իսկ «արտագաղթող»՝ անհաշուելի։ - Սփիւռքի՞ հատուածներուն, որոնք կլանուած են, թէ ինչպէ՞ս կրնան ձեռք ձգել հայաստանեան հպատակութիւն, միշտ «թուրիստ»ական կարգով, բայց, ոչ հայրենական-քաղաքացիական պարտաւորութիւններով։ *** Ապրիլեան չորսօրեայ պատերազմը ինչե՜ր բացայայտեց, պարզաբանեց, լուսաբանեց ու մերկացուց, ի դիմաց հայրենի իշխանութիւններուն ռազմագործիքային տկարութիւններուն եւ անպիտանելիութիւններուն, նաեւ սփիւռքահայութեան անճարական ու հանդիսատեսական դիրքորոշումներուն։ Երկու պարագաներուն ալ, պատկերը, իրօք, տխուր չէ՞, երբ քաջարի բանակայիններ կը մարտնչին ու կը պայքարին, կը պաշտպանեն ու կը հակազդեն ազերիական ոտնձգութիւններուն, «համեստ» ռազմազէնքերով, մինչ սփիւռքահայ կողմեր, խիստ հաւկուրութեամբ, զգացական հայրենասիրութեամբ եւ երազատեսութեամբ, տակաւին չեն ուզեր հասկնալ տիրող կացութեան
ահաւորութիւնը։ Այս բոլորը ոչ միայն կը նշանակեն, այլեւ՝ կը հաստատեն, որ հիւանդկախ վիճակ մը կը բոլորէ հայ ժողովուրդը, ի սփիւռս եւ Հայաստան, իր համաբնոյթ մարտահրաւէրներով ու մարտաթուղթերով, որոնք չեն կրնար յաղթահարուիլ կամ դիմագրաւուիլ, եթէ հայրենի իշխանութիւնները պիտի շարունակեն անտեսել հայրենի ժողովուրդին տարրական իրաւունքները եւ գերադասեն իրենց անձնական շահերը հաւաքականէն, իսկ սփիւռքահայութիւնը չվերականգնէ ու չվերանորոգէ իր ուժերը, վանելով միջակութիւններն ու պատեհապաշտները, առաւելագոյն տեղ տալով հայ երիտասարդութեան, զօրավիգ կանգնելով անոր հզօրացման ու հասունացման կարելիութիւններուն։ Եթէ պիտի չանդրադառնանք այս համազգային աղէտներուն եւ անոնց պատճառած աւերներուն, այլեւ՝ պիտի շարունակենք գերին մնալ պարտուողական տրամադրութիւններուն, կը նշանակէ թէ գերին պիտի մնանք անձնապատկանական... կապանքներուն։
Ատրպէյճանցի Ընտանիքը Հայաստանի Իշխանութիւններէն Ապաստան Խնդրած Է ԵՐԵՒԱՆ.- Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործոց նախարարութիւնը յայտարարած է Ատրպէյճանէն Շահին Միրզոյեւի եւ անոր ընտանիքին՝ Հայաստան փախչելու եւ Հայաստանի իշխանութիւններէն ժամանակաւոր ապաստան խնդրելու մասին: «Արմէնփրէս» լրատու գործակալութիւնը ներկայացուցած է արտաքին գործոց նախարարութեան բանբեր Տիգրան Բալայեանի յայտարարութիւնը, ուր կ՛ըսուի. «Հայաստանի իշխանութիւններուն դիմած է Շահին Միրզոյեւ՝ խնդրելով իրեն տրամադրել ժամանակաւոր ապաստան, քանի որ հանդիսանալով Թալիշական մշակոյթի խորհուրդի անդամ, Թալիշական ազատագրական շարժման մասնակից, «Թոլիշի Սատօ» թերթի թղթակից՝ ստիպուած եղած է փախչիլ Ատրպէյճանէն՝ ազգային եւ կրօնական փոքրամասնութիւններու նկատմամբ բռնաճնշումներու եւ անոնց իրաւունքներու կոպտագոյն ոտնահարումներու պատճառով, եւ ընտանիքով հասած է Հայաստան: Հայաստանի իշխանութիւնները դրական արձագանգած են Շահին Միրզոյեւի խնդրանքին»:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 11
Մերժուած է Պաշտօնեաներու Ունեցուածքով Զբաղող Յանձնաժողով Ստեղծելու Առաջարկը հարազատներ ու բարեկամներ, ինչպէս նաեւ անոնց արտասահմանեան գործարքները, օֆշորային ընկերութիւններն ու հաշիւները։ Պատգամաւորը ըսաւ.- «Հայաստանի Հանրապետութեան ժողովրդից գողացուածը օրէնքով, միջազգային կոնվենցիաներով, մարդու իրաւունքների սահմանուած եւ համապատասխանող ձեւով պէտք է վերադարձուի ժողովրդին, բայց դա պէտք է տեղի ունենայ առանց վենդետաների, առանց գիլյոտինների, առանց կախաղանների»:
Թէեւ Ազգային Ժողովի 6 խմբակցութենէն 5-ը կողմ էին, որ Նիկոլ Փաշինեանի առաջարկով Բարձրաստիճան պաշտօնեաներու եկամուտներու ու ունեցած գոյքի համապատասխանութիւնը ստուգող ժամանակաւոր յանձնաժողով ստեղծելու հարցը քննարկուի խորհրդարանին մէջ, սակայն որոշումը չընդունուեցաւ իշխող Հանրապետականի ջանքերով: Մինչ քուէարկութիւնը Փաշինեան ներկայացուց ինչ աշխատանք պէտք է կատարէ այդ յանձնաժողովը, ըսաւ՝ հիմա պաշտօնեաները պարտաւոր են յայտարարագրել իրենց ունեցուածքը, սակայն որեւէ մէկը չի ստուգէր, որքանով յայտարարագրերը կը համապատասխանեն իրականութեան: Բացի այդ՝ յայտարարագրումէն դուրս կը մնան պաշտօնեաներու հետ փոխկապակցուած անձինք՝ բազմաթիւ
Փաշինեան ընդգծեց՝ իր առաջարկած յանձնաժողովը պէտք է զբաղի ոչ միայն ներկայիս պաշտօնավարող այլեւ անկախ Հայաստանի բոլոր պաշտօնեաներու ունեցուածքով՝ 1991 թուականէն: ԲՀԿ խմբակցութեան ղեկավար Նաիրա Զօհրապեանն ալ կողմ արտայայտուեցաւ գաղափարին: Իշխանութեան մաս կազմող Դաշնակցութիւն խմբակցութեան քարտուղար Աղուան Վարդանեանի խօսքով՝ իրենք կողմ պիտի քուէարկեն հարցին քննարկման հնարաւորութիւն տալու համար: Հանրապետական խմբակցութեան ղեկավար Վահրամ Պաղտասարեան ըսաւ. «Մենք չենք ուզում ձեւական որեւէ բնոյթի հետեւից ընկնենք եւ իրօք այս բարելաւումների արդիւնքում մենք սա կը թողնենք․․․ խորհուրդ եմ տալիս, որ թողնենք յաջորդ Ազգային ժողովին, որպէսզի նորից անդրադառնանք այս թեմային: Հայաստանի Հանրապետական խմբակցութիւնը դէմ է նման ձեւական երեւոյթներին եւ մենք դէմ ենք քուէարկելու»:
Սահմանին Լարուածութեան Աճ Արձանագրուած է Փետրուար 12 լոյս 13-ին, Ղարաբաղա-ատրպէյճանական սահմանին արձանագրուած է լարուածութեան աճ։ Այս մասին կը տեղեկացնէ ԼՂՀ ՊՆ մամուլի ծառայութիւնը: Հակառակորդը Դ-44 տիպի հրանօթներէ, ականանետերէ, նռնականետերէ ու տարբեր տրամաչափի հրաձգային զինատեսակներէ հրադադարը խախտած է շուրջ 80 անգամ, որուն ընթացքին, հայ դիրքապահներուն ուղղութեամբ արձակած է աւելի քան 950 կրակոց: Ատրպէյճանական զինուժը արեւելեան ուղղութեամբ կիրառած է Դ-44 տիպի հրանօթներ` արձակելով 13 արկ, իսկ հիւսիսային եւ հարաւային ուղղութիւններով` 60 եւ 82 միլիմեթրանոց ականանետեր ու նռնականետեր` ընդհանուր առմամբ արձակելով 49 արկ, որուն 41-ը ականանետերէ, 8-ը` նռնականետերէ: ՊԲ առաջապահ զօրամասերը աչալրջօրէն հետեւած են առաջնագիծին տիրող զարգացումներուն եւ անհրաժեշտ քայլեր ձեռնարկած՝ հակառակորդի նախայարձակ աշխոյժութիւնը ճնշելու համար:
Էջ 12
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Դոկտ. Վարդան Գրիգորեան ՀՀ Վարչապետը Կարեւոր Ֆրանսայի Կառավարութեան Կը Համարէ Սփիւռքի «Ասպետ»ի Կոչումը Կը Ստանայ Նախարարութեան Գործունէութիւնը
ՀՀ Վարչապետ Կարէն Կարապետեանի գլխաւորութեամբ կառավարութեան հետ շարունակուած է ՀՀ պետական կառավարման մարմիններու գնահատուած կատարողականներու եւ ՀՀ կառավարութեան 2016-ի գործունէութեան ձեռնարկներու ծրագիրի ու գերակայ խնդիրներու կատարման մասին հաշուետւութիւններու քննարկումը: 2016-ի ձեռնարկներու ծրագիրի եւ գերակայ խնդիրներու իրականացման արդիւնքներուն մասին զեկուցած է ՀՀ սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեան: Նախարար Յակոբեան՝ անդրադառնալով 2016-ի ձեռնարկներու ծրագիրի եւ գերակայ խնդիրներու իրականացման արդիւնքներուն, նշած է, որ շարունակուած են Սուրիայէն Հայաստան տեղափոխուած փախստականներու կեցութեան, կրթութեան, աշխատանքի եւ այլ հարցերու լուծման ուղղուած աշխատանքները: Կարեւոր համարուած են Սփիւռքի հայ երիտասարդութեան մէջ հայոց լեզուի իմացութեան մակարդակի բարձրացման նպաստող քայլերը: Յաջողութեամբ իրականացած են «Սփիւռք» ամառնային դպրոց, «Արի տուն» ծրագիրները, մասնակիցներուն համար 2016-ին եւս կազմակերպուած են հայոց լեզուի արագացած դասընթացներ: Նախարարը նշած է, որ 2016-ին Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի Հանրապետութեան 25-ամեայ յոբելեաններուն նուիրուած են նախարարութեան բոլոր ծրագիրները, «Իմ Հայաստան» համահայկական փառատօնը, որ աննախադէպ եղած է մասնակիցներու թիւով: Հրանոյշ Յակոբեան զեկուցած է նաեւ 2017-ի գերակայ խնդիրներուն մասին` Հայաստան տեղափոխուած սուրիահայերու եւ իրաքահայերու խնդիրներու լուծման ուղղուած աշխատանքներու համակարգում, սուրիահայերու բնակարանային խնդիրներու լուծման նպատակով աջակցութեան տրամադրում, մասնագիտական վերապատրաստումներու իրականացում, աջակցութիւն Հայաստանի
ՆԻՒ ԵՈՐՔ.- Նիւ Եորք հաստատուած «Քարնըկի» հիմնարկի նախագահ դոկտ. Վարդան Գրիգորեան, Փետրուար 9ին կայացած արարողութեան մը ընթացքին արժանացած է Ֆրանսայի կառավարութեան պատուոյ «Ասպետ» կոչումին, վերջին երեք տասնամեակներուն ընթացքին Միացեալ Նահանգներու եւ Ֆրանսայի միջեւ յարաբերութեանց սերտացման նպատակով անոր կատարած սպասարկութիւններուն իբրեւ գնահատանք։ Շքանշանը Գրիգորեանին յանձնուած է ձեռամբ Միացեալ Նահանգներու մօտ Ֆրանսայի դեսպան Ժերար Արոյի, որ իր կարգին դրուատած է յատկապէս երկու երկիրներու բարձրագոյն ուսման հիմնարկներուն միջեւ կապերը սերտացնելու եւ Միացեալ Նահանգներու մէջ ֆրանսական մշակոյթի ու ֆրանսերէնի ուսուցումը քաջալերելու գծով Գրիգորեանի ջանքերը։ Դոկտ. Վարդան Գրիգորեան 1997էն ի վեր «Քարնըկի» հիմնարկի 12րդ նախագահն է: Ան նախապէս (1989-1997) եղած է Ռոտ Այլընտի «Պրաուն» համալսարանի տնօրէն: Թաւրիզ ծնած Գրիգորեանը իր նախնական ուսումը Պարսկաստանի մէջ ստանալէ ետք՝ երկրորդական ուսումը ամբողջացուցած է Լիբանանի մէջ, իսկ դոկտորական կոչումը ստացած է «Սթենֆըրտ» համալսարանէն՝ 1964ին:
մէջ գործող սփիւռքահայերու հասարակական միաւորումներու գործունէութեան, սփիւռքահայ ուսուցիչներու եւ երիտասարդներու համար Երեւանի մէջ հայոց լեզուի (արեւմտահայերէնի եւ արեւելահայերէնի) արագացուած դասընթացներու կազմակերպում եւ այլն: Վարչապետ Կարապետեան կարեւոր համարած է նախարարութեան գործունէութիւնը սփիւռքահայութեան հետ կապերու ամրապնդման գործին մէջ եւ նշած,- «Մենք ձեր օղակները, հարթակը պէտք է օգտագործենք, որպէսզի ստանանք բազմապատկուած ազդեցութիւն: Մեզի պէտք է կառավարման մշակոյթ, շփում մեր հայրենակիցներուն հետ: Իբրեւ հաւանական դեսպաններ` յայտնի, յաջողակ հայերու միջոցով պէտք է բարձրացնենք մեր երկրին ճանաչելիութիւնը, զարգացնենք կառավարման մշակոյթը»:
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 13
ԽՈՐՔ՝ ՍՓԻՒՌՔ(ՆԵՐ)Ի ԱՄՐԱՑՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՄԱՐՏԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ ՄՏԱԾԵԼ ՀԱՍՆՈՒՄԻ ԿԷՏԻՆ ՆԱՅԵԼՈՎ Ազգային-քաղաքական ոեւէ հարց եւ նպատակ անմիջականէ եւ անհատականէ անդինը չսեւեռեն, առանց ամբոխավարական աղմկարարութեան նկատի չունենան ազգի գալիք սերունդները, կը ծանծաղին տօն օրերու հրավառութեան ակնթարթին մէջ: Սփիւռք(ներ)ի եւ Հայաստանի ղեկավարութիւնները շատ կը սիրեն խօսիլ «հզօր» սփիւռքի կամ անոր «հզօրացման» մասին: Յուզիչ եւ յուզական: Ո՞ր ռազմավարութեան հետեւելով պէտք է ամրացնել սփիւռք(ներ)ը: Ան կրնա՞յ սոսկ մարտավարութենէ աւելին ըլլալ, որ կ’արտայայտուի օրը օրին կատարուող եւ յաջորդ օրն իսկ գզրոցի մէջ դրուող աշխատանքներով: Ի՞նչ է վախճանական նպատակը (finalité) սփիւռքի «հզօրացման»: Առանց այս հարցման պատասխանին, հին գաղթականութիւնը, անոր յաջորդած սերունդները եւ նոր հասնող հայրենիք լքողները դատապարտուած են արագ կամ դանդաղ մաշումով ազգի իրաւ անդամութենէ դադրելու, անցնելէ ետք համայնք ըլլալու կղզիացման հանգրուանէն, որուն կը յաջորդէ մերուածներու նոր քաղաքացիութիւնը: Խօսքը կը վերաբերի իրաւութեան: Ժամանակի գիծին վրայ ո՞ւր կրնայ հասնիլ այդ հզօրացումը եւ ինչպէ՞ս կարելի է այդ կամ անոր հակառակ ընկրկումները չափել: Հզօրացում՝ անհատակա՞ն, թէ ազգային-զանգուածային մակարդակներու վրայ: Ան ինքնախաբէութեան տարա՞զ մըն է, ունի՞ ազգի ապագայ սեւեռող խորք եւ բովանդակութիւն: ՀԱՅՐԵՆԱՍԷ՞Ր, ԹԷ ՀԱՅՐԵՆԱՏԷՐ Պարզ հարցումներու պատասխանելով եթէ յառաջանանք, խարխափումներէ կը հեռանանք եւ կը կանխենք յուսախաբութիւնները, գերանցելով անմիջականի «էսթէպլիշմընթային» եւ նպարավաճառային ընթացիկը, որ բեմերու վրայ կամ պատկերներով ինքնահաստատում փնտռող խմբակներու իրականութիւնները ծխածածկոյթի ետին պահելու զբաղումն է: Սփիւռք(ներ)ը ազգի հատուա՞ծ է, պարտադիր հատո՞ւմ, թէ կամովին հատում: Ան ընդհանուր բնորոշումով հայերու գումար է, բայց ազգ չէ: Ազգ ըլլալու ձգտում, կամք եւ գործունէութիւն ծաւալել բաւարար չեն, երբ կը բացակայի ազգի լիիրաւ անդամ ըլլալու եւ մնալու ռազմավարութիւնը, զոր հարկ է սահմանել առանց հրեշտակներու սեռը ճշդելու նմանող բիւզանդական բառային աճպարարութիւններու: Ազգի էական ստորոգելին հայրենատիրութիւնն է: Ազգը առանց հայրենիքի եւ անոր տարածքին զարգացող կեանքի, տեսութիւններու միգամած մըն
է: Սփիւռք(ներ)ը հայրենատէ՞ր է, թէ բարեսէր, այս վերջին բառը երբեմն փոխարինելով հայասէրով, ինչպէս կ’ըլլան նաեւ օտարները: Ինչպէ՞ս կ’ըլլայ հայրենատէրը: Ազգի հատուած սփիւռք(ներ)ը, թերեւս աւելի ճիշդ է ըսել ազգէն հատուած, երբ կը խորհի եւ կը գործէ սփիւռք-ազգի ըմբռնումով, կը զարգացնէ այն միտքը, որ կրնայ տեւել որպէս ինքնուրոյն շարունակութիւն այլ տեղ եղածի, ինչպէս տարաշխարհիկ բոյսը՝ կակտենի կամ արմաւենի, կը դատարկուի ազգային-պատմական ռազմավարութեան մը գիծին վրայ գտնուելէ: Երբ առաջադրանք կը դառնայ սփիւռք(ներր)ի հզօրացումը, ան կ’ըմբռնուի որպէս մնայո՞ւն կացութիւն, թէ հայրենադարձութիւն-հայրենատիրութիւնը կանխող հանգրուան: Սփիւռք(ներ)ի մասին տեսակէտներ կ’արտայայտենք. կազմաւորում, թուական աճ, ազգային բովանդակութիւն, ազգի մաս ըլլալու ցանկութիւն եւ կամք: Բոլորը կը պսակենք ընդունելի համարուած եւ հաճելի ամրացում-հզօրացում բանաձեւով, շաբաթավերջը եւ տօն օրերը զարդարելով, Երեւան, Քամչաթքա, Հրոյ Երկիր, Ալասքա, Հոնկ-Քոնկ, Թասմանիա, Պեվըրլի Հիլզ եւ Մոնաքօ…: Տեսակէտները կը տեսնե՞նք հայ ազգային ռազմավարութեան մը շրջանակին մէջ, անմիջականի մարտավարութիւնները չշփոթելով ընդհանուր տեսիլքի մը հետ: Հարկ է մեկնիլ հիմնական եւ հիմնարար սկզբունքէ մը. ազգի մէկութիւնը: Ան հարուածած է պատմութեան իրադարձութիւններու ընթացքին, յառաջացնելով տարբերութիւններ բնակավայրի, մշակոյթի, կենցաղի, տնտեսական պայմաններու, լեզուի եւ անոր լքման: Տարածուած ենք բիւզանդական, օսմանեան, ռուսական, խորհրդային կայսրութիւններու մէջ, այսօր՝ Խաղաղականի եւ Ատլանտեանի ափերուն, մինչեւ բեւեռներ, տեւաբար կորսնցնելով ուժի պատուանդան համրանքը, յաջորդական պատշաճեցումներով: Ուսումնասիրողի եւ հաշուապահի հայեացքով կը խօսինք զանազան երկիրներ ապաստան գտած հայ հին եւ նոր գաղթականութեան անհետացման կամ իսլամացած հայերու մասին, ճակատագրապաշտի վերաբերումով կը հաշտուինք, կ’ընդունինք կատարուած իրողութիւնը, ժամանակ մըն ալ ապրելու համար անցեալի եղած-չեղած փառքերու յիշատակով, առանց մեր վաղը ազգային հողի վրայ իմաստաւորող յանձնառութեան: ՍՓԻՒՌՔ(ՆԵՐ)Ի ՀԶՕՐԱՑՈՒՄ Ինչո՞ւ ամրացնել «սփիւռք(ներ»ը, հարցում՝ որուն պէտք է պատասխանել ինչպէ՞ս ամրացնելու մասին տեսակէտներ յայտնելէ առաջ: Ցարդ այս հարցը ոչ մէկ ատեն եւ ոչ մէկ տեղ քննութեան առարկայ չէ եղած: Խօսուած եւ գրուած է այնպէս՝ որ կարծէք Շարունակութիւնը էջ՝ 14
Էջ 14
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
ԽՈՐՔ՝ ՍՓԻՒՌՔ(ՆԵՐ)Ի ԱՄՐԱՑՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՄԱՐՏԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ
Շարունակութիւն էջ՝ 13էն
սփիւռք(ներ)ը բնական կացութիւն մըն է, ինչպէս ազգը՝ որ կը զարգանայ, կը տեւէ իր բազմաշերտ ինքնութեամբ, հայրենիք-հողէն եւ իր ստեղծածստեղծուող պատմութենէն ստացուող շնչառութեամբ, որ չի բաւարարուիր բարձրախօսներու աղմուկով, փող ու թմբուկով: Սփիւռք(ներ)ի ամրացումը առաջին հերթին ազգային որակի նուաճումն է, որ հողի բացակայութեան կու գայ լայն առումով մշակոյթով եւ լեզուով: Այս գաղափարական իմաստութիւնը երբ կ’անտեսուի մարդորսական եւ դիրքապաշտական հաշուարկներով, ամրացումը կը շփոթուի մանր եւ անվաղորդայն սնապարծութիւններով, որոնց պարկեշտ քննադատութիւնը դադրած ենք ընելէ: Սփիւռքի հզօրացման մասին երբ կը խօսինք, միշտ ի մտի պէտք է ունենանք ընկերային գիտութիւններու (sociologie) լուսաւորումը: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմէն ետք, երբ խորհրդային Հայաստանը անցանկալի կացութեան մէջ էր, սփիւռքէն տեղի ունեցաւ զանգուածային ներգաղթ, որուն բացասական երեսներուն մասին յաճախ կը խօսուի: Այսօր այւելի յաճախ եւ աւելի պարկեշտութեամբ: Պահ մը մտածենք, թէ ինչո՞ւ հայերը պատասխանեցին ներգաղթ-վերադարձի կոչին: Պատասխանեցին հայրենադարձութեան կոչին, քանի որ հայ գաղթականութիւնը դեռ չէր հաշտուած հայրենազրկման հետ, հետեւաբար վառ էր իր մէջ հայրենատիրութիւնը, որ հեռուէն դիտելով, փոխանորդագրով, բարեսիրութեամբ, հայասիրութեամբ չի փոխարինուիր: Հայրենատիրութիւնը ազգային ամբողջական ըմբռնում եւ կեանքի անսեթեւեթ յանձնառութիւն է, առանց տեսական ճապկումներու: Հայրենադարձները չմտածեցին սփիւռքի ամրացման մասին: Անոնք եւ իրենց ժամանակակիցները ներիմացական հասկացողութեամբ գիտէին, որ սփիւռքը ժամանակաւոր էր, ժամանակաւոր պէտք է
ըլլար, այլ կերպ չէր կրնար ըլլալ եւ պիտի չըլլայ: Շարունակութեան արգանդը հայրենիքն էր եւ է: Սփիւռք(ներ)ը շարունակութիւն պիտի չըլլայ, անոր ամրացումը կարկտանային է, տոկալու մարտավարութիւն է, տեւելու եւ շարունակութիւն ըլլալու ռազմավարութիւն չէ, այսինքն՝ ժամանակաւոր է: Այսօր չենք ուզեր խօսիլ սփիւռք(ներ)ու ժամանակաւոր ըլլալու մասին, կարծէք ան փոխանցիկ հիւանդութիւն մը ըլլար, եւ կը խուսափինք պատմութեան ընթերցումէն, խուսափում՝ որ կը յառաջացնէ հաւկուրութիւն: Իսկ ի՞նչ կ’ըսեն այդ պատմութիւնը եւ ներկայի սփիւռք(ներ)ի հայկական կացութիւնը: Ինչո՞ւ պատմութեան ընթերցումը չենք կատարեր հասկնալու համար մեր ներկան եւ պատկերացնելու համար գալիքը: Ո՞ւր են Հնդկաստանի (ուր առաջին հայերէն թերթը լոյս տեսած է), Լեհաստանի եւ ընդհանրապէս Արեւելեան Եւրոպայի հին գաղութները: Մնացած են քարեղէն հետքեր: Ոմանք կ’ուսումնասիրեն զանազան արխիւներու մէջ մնացած հայկական հետքեր, հին թուղթեր կամ տոհմական ծառեր, գտնելու համար թէ այսինչ իշխանուհին…1/64րդ տոկոսով հայ է, չես գիտեր ո՞ր սնապարծութեան տուրք տալով: Թատրոնը տեւաբար կը խաղցուի հայու ծագում փնտռելով հռչակաւորներու մէջ. գրականութիւն, գիտութիւն, մարզիկ, երգիչերաժիշտ, շարժանկարի աստղ, առօրեայ հետաքրքրասիրութիւններ բաւարարելով, սկսելով Բիւզանդիոնի հայ կայսրերէն, հասնելու համար Եւրոպայի այսինչ կամ այնինչ թագաւորին: ԶԻՆԱԿՈՉԻԿԻ ՄԸ ՀԱՅՐԵՆԱՏԻՐԱԿԱՆ ՎՍԵՄՈՒԹԻՒՆԸ Հայաստանի հեռատեսիլէն տեսարան մը մեկնակէտը եղաւ այս մտորումնրուն: Արտագաղթած ընտանիքի երիտասարդ զաւակը Հայաստան եկած էր իր զինուորական ծառայութիւնը կատարելու, Շարունակութիւնը էջ՝ 15
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 15
ԽՈՐՔ՝ ՍՓԻՒՌՔ(ՆԵՐ)Ի ԱՄՐԱՑՄԱՆ ՌԱԶՄԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ ԵՒ ՄԱՐՏԱՎԱՐՈՒԹԵԱՆ Շարունակութիւն էջ՝ 14էն
ազգի անդամի անխարդախ գիտակցութեամբ, որ հայրենատիրութիւն է: Սփիւռք(ներ)ը կրնա՞յ իր հզօրացման օրակարգին արձանագրել հայրենատիրական այս կէտը: Սփիւռք(ներ)ը իր դպրոցներու եւ կազմակերպութիւններու կրթական եւ աշխատանքային ծրագիրներուն մէջ հայրենատիրութիւնը եւ հայրենադարձութիւնը արձանագրա՞ծ է, ի՞նչ ձեւով եւ ո՞ր արդիւնքով: Սմփիւռք(ներ)ի բազմամիլիոն հայերը, նորերը, նախկինները, «ծագումով»ները գիտե՞ն, իրենց կ’ըսուի՞, որ ներկայ կացութիւնը միայն անցումային է, եւ ազգապահպանումը կ’իրագործուի հայրենադարձութեամբ: Այսքան ճշմարտութիւն պէտք է ըսուի զանգուածներուն, եթէ նոյնիսկ գործնապաշտներ (ի՞նչ բանի) երազատեսութիւն համարեն այդ: Սփիւռք(ներ)ի ամրացումը հայ ազգի ռազմավարական ո՞ր ծրագրին մաս կը կազմէ: Ան յաւերժական ըլլալու կրկներեւոյթով առաջնորդուող սփիւռք (ներ)ու կազմակերպում-հզօրացո՞ւմ է, կը հետապնդէ՞ ոչ միաւորներով յատկանշուող հայրենատէր հայերու հայրենադարձութեան տեսիլքը, այլ ազգի վերադարձը իր հայրենիքը, այն պարզ իրատեսութեամբ, որ սփիւռք(ներ)ը, հակառակ իր աճող համրանքին, բաղկացնողներու նիւթական եւ գիտական ներուժին, հայկական շարունակութիւն պիտի չըլլայ: Իրատեսութիւնը չշփոթելով կարկտանային վերաբերումներու հետ: Սփիւռք(ներ)ի հզօրացումը մարտավարական օրակարգ պէտք է ըլլայ, հայրենատիրական հայրենադարձութեան ռազմավարութիւնը իրականացնելու համար: Պարզ. սփիւռքի հզօրացումը նպատակ պէտք է ունենայ ազգի մէկութեան վերականգնումը, որ ոչ Քամչաթքայի ոչ ալ Ալասքայի մէջ պիտի ըլլայ: Այդ հզօրացումը պէտք է առաջնորդէ սփիւռք(ներ)ը գիտակից ռազմավարական քանդումին, գիտնալով որ անպատասխանատուութեամբ եւ կրաւորականութեամբ ան դատապարտուած է ինքնաքանդումի, որ արդէն ընթացքի մէջ է, եթէ մատներու արանքէն չենք դիտեր իրականութիւնները: Ինչո՞ւ ունենալ հզօր սփիւռք(ներ). ունենալու համար ոչ թէ հպարտութիւն պատճառող «յաջողած ծագումով հայեր», այլ հայրենատէր եւ հայրենադարձ հայեր: Բիւզանդիոնի հայազգի Նիկեֆոր կայսրը հայերով բնակեցուած է Իտալիոյ հարաւը: Հոն եկեղեցիի մը գագաթին կայ Գրիգոր Լուսաւորիչի հրաշագործ արձանը, հայկական կոչուած եկեղեցիներ կան, բայց հայեր չկան: Շրջանը իտալերէնով կը կոչուի Փուլիա, ֆրանսացիները կ’ըսեն Լէ Փույ: Նիկեֆոր կայսեր հոն բնակեցուցած հայերը ինչպէ՞ս կը կոչէին այդ երկիրը՝ ուր ապրած են եւ կորսուած: Գէթ մէկ հոգի մնացած ըլլար՝ վկայելու համար:
ՓՈՒԼԻԱՅԻ ԳՐԻԳՈՐ ԼՈՒՍԱՒՈՐԻՉԸ ԼՍՈՂ ՀՕՏԸ Ո՞ՒՐ Է Ֆրանսացի իմաստասէր Ռընէ Տէքարթ կ’ըսէր, որ «ողջախոհութիւնը հաւասարապէս տրուած է բոլոր մարդոց»: Ի՞նչ եզրակացնել: Տէքարթի օրերուն ոչ համաշխարհայնացում կար, ոչ սպառողական ընկերութիւն: Այդ օրերուն մենք ալ չունէինք «մենք համաշխարհային ազգ ենք» ըսող իմաստուններ: Սփիւռք(ներ)ի հզօրացման նոր բովանդակութիւն պիտի տա՞նք, որպէսզի տոկանք, տեւենք եւ իրաւ մէկութիւն (կոնկրետ) վերականգնենք: Եւ հայութիւնը շաբաթավերջի զբօսանք կամ ամառնային զբօսաշրջութիւն համարելու ճապկումներուն վերջ տանք: Տէքարթ իմաստասէրէն ժառանգա՞ծ ենք մեր բաժին ողջախոհութիւնը՝ խորքային հարցերուն տալու համար ոչ մասնակի, այլ՝ համազգային նշանակութիւն: Փուլիայի գիւղի եկեղեցիի գագաթին կանգնած Գրիգոր Լուսաւորիչը կը մտորի, թէ ո՞ւր են Նիկեֆոր հայազգի կայսեր հոն բնակեցուցած հայերը, որոնց հետ խօսի…
2016-ին Հայաստան այցելած իրանցիներու թիւը աւելցած է 30 տկոսով
2016 տարուան ընթացքին Հայաստան այցելած է Իրանի 188,851 քաղաքացի: Այս մասին, ըստ PanArmenian.net-ի, յայտնած է Զբօսաշրջութեան վարչութեան ամփոփ վերլուծութիւններու բաժինի գլխաւոր մասնագէտ Անոյշ Բաբայեան: «Նախորդ՝ 2015 թուականի համեմատ Իրանից Հայաստանի Հանրապետութիւն այցելածների թիւն աւելացել է միանգամից 30 տոկոսով»,- տեղեկացուցած է մասնագէտը: 2016 Յունիս 5-ին Թեհրանի մէջ ստորագրուեցաւ Հայաստանի կառավարութեան եւ Իրանի միջեւ քաղաքացիներու՝ առանց մուտքի արտօնագիրի այցելութեան վերաբերեալ փոխըմբռնման յուշագիրը, որուն մէջ կ’առաջարկուէր, որ այլեւս առանց վիզայի Հայաստանի քաղաքացիները կարենան Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւն այցելել եւ փոխադարձաբար: Բաբայեան յայտնեց, որ իրենք չունին տուեալներ այն մասին, թէ նոյն ժամանակաշրջանին քանի՞ Հայաստանի քաղաքացիներ այցելած են Իրան:
Էջ 16
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Ֆրանսախօս Երկիրներու Գագաթնաժողովին Մասնակցելու Համար Մօտ 4000 Մարդ Հայաստան Պիտի Ժամանէ Կ’ակնկալուի հարիւրէն աւելի պատուիրակութիւններու ժամանումը, ընդհանուր հիւրերուն քանակը պիտի հասնի մինչեւ 4000 մարդ: Երկօրեայ գագաթնաժողովի մեկնարկէն երեք օր առաջ պիտի կայանայ արտաքին գործոց նախարարներու համաժողովը, որուն պիտի նախորդէ նաեւ մշտական խորհուրդին նիստը: Գագաթնաժողովին կարեւոր տեղ պիտի յատկացուի այնպիսի ուղղութիւններուն, ինչպէս կայուն զարգացումը, նորարարութիւնը, տեղեկատուական ճարտարագիտութիւնները, մշակութային բազմազանութիւնը, երիտասարդութեան ՀՀ վարչապետ Կարէն Կարապետեանի գլխաւորու- հարցերը եւ այլն: Ձեռնարկը հնարաւորութիւն թեամբ կառավարութեան հետ տեղի ունեցած է կ’ընձեռէ կազմակերպել տնտեսական գործարար Ֆրանսախօս պետութիւններու եւ կառավարութիւն- ատեան` ֆրանսախօս երկիրներու ընկերութիւններու ղեկավարներու 17-րդ գագաթնաժողովի ներու եւ ձեռնարկութիւններու լայն ներկայացուանախապատրաստման եւ իրականացման միջգերա- ծութեամբ: Ատոր ծիրէն ներս՝ առաջարկուած է տեսչական յանձնաժողովին անդրանիկ նիստը: Այս իրականացնել հայկական ապրանքատեսակներու եւ մասին կը հաղորդէ ՀՀ արտաքին գործոց նախարա- ծառայութիւններու ցուցահանդէս, որուն միջոցով րութեան մամուլի վարչութիւնը։ պիտի ներկայացուին Հայաստանի ներդրումային եւ առեւտրատնտեսական հնարաւորութիւնները, մեր ՀՀ ԱԳ նախարար Էդուարդ Նալպանտեան նշած է, որ Հայաստանի մէջ, 2018-ին, պիտի կազմակերպուի երկրի զբօսաշրջային գրաւչութիւնը: ֆրանսախօս երկիրներու գագաթնաժողովը եւ մեր Վարչապետ Կարապետեան կարեւոր համարած է երկիրը երկու տարի ժամկէտով պիտի ստանձնէ այս մեր երկրին մէջ նման ծաւալով ձեռնարկի բարձր խոշորագոյն` 84 անդամ, զուգորդուած եւ դիտորդ մակարդակով կազմակերպումը եւ նշած. «Հետաերկիրներ ու կառավարութիւններ ընդգրկող կառոյքրքրական իրադարձութիւն է, հետաքրքրական ցին նախագահութիւնը: ԱԳ նախարարին խօսքով` հարթակ, օգտագործելով այս հնարաւորութիւնը` Հայաստանը առաջին անգամ է, որ պիտի իրակակրնանք լաւագոյնս ներկայացնել Հայաստանը եւ ալ նացնէ այս կարգի բարձր մակարդակի, ծաւալի եւ աւելի ճանաչելի դարձնել մեր երկիրը»: միջազգային ընդգրկուածութեամբ ձեռնարկ: Վարչապետը շահագրգիռ գերատեսչութիւններու Կ’ակնկալուի, որ գագաթնաժողովին մասնակցին շուրջ հինգ տասնեակ պետութիւններու եւ կառավա- ղեկավարներուն յանձնարարած է ՀՀ արտաքին րութիւններու ղեկավարներ, կը նախատեսուի նաեւ գործոց նախարարութեան գլխաւորութեամբ ստեղծուած աշխատանքային խումբին մէջ ներգրաւելու Ֆրանսախօս երկիրներու 31 գործընկեր կառոյցնեհամար նշանակել յստակ պատասխանատուներ: րու պատուիրակութիւններու մասնակցութիւնը:
Ղարաբաղի Մէջ Կարգավիճակը Անկայուն է․ Տոնալտ Թասք Եւրոմիութիւնը կը կարծէ, որ Ղարաբաղի մէջ կարգավիճակը անկայուն է: Այս մասին Ազրպէյճանի նախագահ Իլհամ Ալիեւի հետ բանակցութիւններէն ետք ըսած է Եւրոպական խորհուրդի նախագահ Տոնալտ Թասք (Donald Tusk), կը հաղորդէ «Արցախփրես»-ը: «Մենք քննարկած ենք Ղարաբաղի խնդիրի խաղաղ կարգաւորումը: Կարգավիճակը (status quo) անկայուն է: Հակամարտութիւնը ռազմական լուծում չունի»,– ըսած է ան: Թասքի խօսքով` հակամարտութիւնը պէտք է կարգաւորուի քաղաքական ճանապարհով` միջազգային իրաւունքին համապատասխան: Ան ըսած է, որ Եւրոմիութիւնը պիտի շարունակէ լիակատար աջակցութիւն ցուցաբերել միջնորդ ջանքերուն եւ ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի համանախագահներու առաջարկներուն: Հիւրերը եղած են նաեւ Հայոց ցեղասպանութեան թանգարանհիմնարկ, ծանօթացած Ցեղասպանութիւնը հաւաստող վաւերագիրներուն եւ լուսանկարներուն։
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 17
Հայաստան պետութեան անկախութեան «տէ ֆաքթո» ճանաչման մասին
Հայկական պահանջների ու իրաւունքների խնդիրները ներկայացուել, քննարկուել եւ դրանց վերաբերեալ որոշումներ ընդունուել են Փարիզի (Վերսալի) Խաղաղութեան վեհաժողովում, այդ թուում՝ Հայաստան պետութեան «տէ ֆաքթո» եւ «տէ իւրէ» ճանաչումների վերաբերեալ: Այս տարի նշում ենք այդ որոշումների ընդունման, ինչպէս նաեւ Հայաստան պետութեան անկախութեան ճանաչման 97ամեակը: Այդ որոշումները տեղ են գտել նաեւ Սեւրի Խաղաղութեան պայմանագրում (88-րդ եւ 92-րդ յօդուածներ) եւ ԱՄՆ Նախագահ Վուդրո Ուիլսոնի կայացրած Իրաւարար վճռում: Առաջին համաշխարհային պատերազմի աւարտից յետոյ պատերազմում յաղթած պետութիւնները՝ պարտուած պետութիւնների հետ խաղաղութեան պայմանագիր մշակելու եւ կնքելու նպատակով հրաւիրեցին Փարիզի (Վերսալի) Խաղաղութեան վեհաժողովը, որն ընդհատումներով տեղի ունեցաւ 1919 թ. Յունուարի 18-ից մինչեւ 1920 թ. Յունուարի 21-ը: Վեհաժողովին մասնակցում էին Մեծ Բրիտանիայի եւ նրա տոմինիոնների, Ֆրանսիայի, ԱՄՆ-ի, Իտալիայի, Ճաբոնիայի, Պելգիայի, Պրազիլիայի, Չինաստանի, Քուբայի, Յունաստանի, Լեհաստանի, Չեխոսլովակիայի, Սերպերի, Հորուաթների եւ Սլովենների թագաւորութեան, Նիքարակուայի, Ռումինիայի, Հեջազի, Գուատեմալայի, Փանամայի, Հայիթիի եւ Լիպիայի ներկայացուցիչները։ Խաղաղութեան հիմնական
պայմանները ձեւակերպում Էին Ֆրանսիայի վարչապետ Կլեմանսոն, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Լլոյդ Ճորճը եւ ԱՄՆ-ի նախագահ Ուիլսոնը։ 1919 թուականի Փետրուարին Փարիզում (Վերսալում) գտնուող հայկական երկու պատուիրակութիւնները՝ Արեւմտեան Հայաստանի հայութեան կողմից Հայկական Ազգային պատուիրակութիւնը Պօղոս Նուպարի գլխաւորութեամբ եւ Հայկական Հանրապետութեան պատուիրակութիւնը Աւետիս Ահարոնեանի, ներկայացան դաշնակիցներին՝ խնդրելով ճանաչել հայերի ազգային պահանջները։ Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Ս․ Պիշոնը հայ պատուիրակներին առաջարկեց յուշագիր պատրաստել։ 1919 թուականի Փետրուարի 12-ին ներկայացուեց «Հայկական պահանջների յուշագիր» հետեւեալ բովանդակութեամբ: Հայկական անկախ պետութեան ճանաչում՝ հայկական 7 նահանգների, Կիլիկիայի եւ Կովկասի Հայկական Հանրապետութեան հողամասերի միացումով։ 1920 թուականի Յունուարի 19-ին վեհաժողով հրաւիրուեցին հայկական երկու պատուիրակութիւնների ղեկավարները՝ Պօղոս Նուպարը եւ Աւետիս Ահարոնեանը, որտեղ նրանց տեղեկացրին, որ Փարիզի Խաղաղութեան վեհաժողովի որոշումով «տէ ֆաքթո» ճանաչում է հայկական Շարունակութիւնը էջ՝ 18
Հայ Կեանք
Էջ 18
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայաստան պետութեան անկախութեան «տէ ֆաքթո» ճանաչման մասին Շարունակութիւն էջ՝ 17էն
պետութեան անկախութիւնը: Անկախութեան ճանաչումը ձեւակերպուած էր այսպէս. 1/ Դաշնակիցների Գերագոյն Խորհուրդը յայտարարութեամբ տեղեկացնում է, որ ճանաչում է Հայկական պետութեան կառավարութիւնը, որպէս փաստացի կառավարութիւն, 2/ որոշուած է, որ ճանաչումը չի կանխորոշում Հայկական պետութեան սահմանների հարցը: Դիւրին է նկատել, որ հայկական պահանջների եւ իրաւունքների մասով հետեւողականօրէն 1920 թ. ընթացքում՝ Փարիզի Խաղաղութեան վեհաժողովում եւ Սան Ռեմոյի խորհրդաժովում (Յաղթող տէրութիւնների Գերագոյն խորհրդի նիստը 1920 թ. Ապրիլի 19-26-ը) ընդունուեցին որոշումներ, որոնք յետագայում տեղ գտան ինչպէս Սեւրի Խաղաղութեան պայմանագրում, այնպէս էլ ԱՄՆ Նախագահ Վուդրո Ուիլսոնի կայացրած Իրաւարար վճռում եւ այլ որոշումներում, որպէս Հայաստան պետութեան վերաբերեալ կայացուած որոշումներ, այդ թուում՝ Դաշնակից Տէրութիւնների Գերագոյն Խորհուրդի կողմից Հայաստան պետութեան «տէ իւրէ» ճանաչումը 1920 թ. Մայիս 11-ին: Այդ իրաւունքները պաշտպանելու եւ հաստատելու համար 2004-ին Շուշիում ստեղծուեց Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային Խորհուրդը, որն աշխատանքներ ձեռնակեց ՄԱԿ-ի Բնիկ ժողովուրդների իրաւունքների ձեւաչափում եւ իրականում ինքն է նախաձեռնողը Արեւմտեան Հայաստանի Հայերի ինքնութեան եւ քաղաքացիութեան համակարգի
ձեւաւորման: Յետագայ աշխատանքների եւ ընդունուած իրաւական քաղաքական որոշումների ու հռչակագրերի հիման վրայ են ձեւաւորուել Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան (Հայաստան) պետականութեան հիմքերը. Արեւմտեան Հայաստանի Կառավարութեան՝ հռչակուած 2011 թ.-ին, Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային ժողովի (Խորհրդարանի) եւ Նախագահական համակարգի՝ ձեւաւորուած 20132014 թթ.-ին: Ուստի, կարծում ենք, որ Մերձաւոր Արեւելքում կայուն խաղաղութիւն հաստատելու պայմաններից են, ինչպէս Սեւրի Խաղաղութեան պայմանագրի վաւերացումը մասնակից պետութիւնների կողմից եւ դրա յօդուածների պահանջների իրագործումը, այնպէս էլ Հայաստան պետութեան վերաբերեալ կայացուած բոլոր այլ որոշումների իրականացումը կեանքում: Արմենակ Աբրահամեան Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան Նախագահ Տիգրան Փաշաբեզեան Արեւմտեան Հայաստանի Հանրապետութեան Վարչապետ Արմէն Տէր-Սարգսեան Արեւմտեան Հայաստանի Ազգային ժողովի / Խորհրդարանի/ Նախագահ 19.01.2017 թ.
Անին Զբօսաշրջիկներու Հետաքրքրութեան Կիզակէտը Կը Հանդիսանայ Ներկայ Թուրքիոյ արեւելքը գտնուող Անի քաղաքը, որ 961-1054 թուականներուն եղած է Բագրատունեաց թագաւորութեան մայրաքաղաքը, տարուան չորս եղանակներուն զբօսաշրջիկներու հետաքրքրութեան կիզակէտը կը հանդիսանայ։ Անի քաղաքը, որ մշակութային հարստութիւններով նշանաւոր է, ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի Մշուկութային ժառանգութեան ցանկին մէջ տեղ գրաւած է, կրելով «համաշխարհային քաղաք», «քաղաքակրթութիւններու օրրան», «հազարումէկ եկեղեցի», «40 դռներով քաղաք» անուանումները։ «Մարմարա»-ն կը հաղորդէ, որ այս եղանակին, երբ Անի քաղաքը ծածկուած է ձիւնով եւ ճերմակի սքանչելի տեսարան կը պարզէ, զբօսաշրջիկներու բուռն հետաքրքրութեան կ’արժանանայ։ Քաղաքը, որ 68 հեկտար տարածքի վրայ հիմնուած է, պատմութեան տեւողութեամբ պահպանութեան տակ առնուած է 4․5 քիլոմեթր երկարութեամբ ամրակուռ պարիսպներով։ Քաղաքը ամրան ամիսներուն կը ճառագայթէ կանաչ գոյնի բազմազան երանգներով, իսկ ձմրան բիւրեղեայ ձիւներուն մէջ զբօսաշրջիկներուն առիթ կու տայ անցեալի մէջ պտոյտ մը կատարելու։
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Karapetyan: We need to communicate with our Diaspora compatriots
We need to communicate with our Diaspora compatriots, Prime Minister of Armenia Karapetyan stated at the discussion on the work carried out by the ministries in 2016 and the priorities for 2017, the pressservice of the Government informed Armenian News – NEWS.am. Reporting on the results of year 2016, the Diaspora Minister Hranush Hakobyan noted that the work with the migrants from Syria and the events aimed at raising the level of the Armenian language among the Diaspora youth continued last year. The priorities of the Ministry remain almost the same in 2017. PM Karapetyan, for his part, underscored the importance of the Ministry’s activity in strengthening the ties with the Diaspora, noting: “We need to communicate with our Diaspora compatriots. We should raise the recognizability of our country thanks to renowned and successful Armenians,” he stated.
Russia and Iran presidents to discuss Karabakh issue
Russian President Vladimir Putin and Iranian Presi-
Էջ 19
EU: Status quo in Karabakh is unsustainable
The European Union believes that status quo in Karabakh is unsustainable, European Council President Donald Tusk said after talks with Azerbaijani president Ilham Aliyev. “We discussed the peaceful resolution of Karabakh issue. Status quo is unattainable. The conflict does not have a military solution,” he said. According to Tusk, the conflict needs political settlement in accordance with international law. President of the European Council said EU continues to fully support mediation efforts and proposals of the OSCE Minsk Group Co-Chairs.
Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com
Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com
Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com dent Hassan Rouhani will discuss the settlement of the Nagorno-Karabakh conflict and Syrian issues the latter’s visit to Moscow, Russian Ambassador to Iran Levan Dzhagaryan told RIA Novosti. Rouhani’s visit is scheduled for late March. He will discuss with the Russian leadership the highlights of bilateral relations in political, trade and economic spheres. “In addition, the focus of attention will cover the interaction on the most sensitive issues of the regional agenda, such as the situation in Afghanistan, Caspian issue, the Nagorno-Karabakh conflict,” the ambassador said.
Էջ 20
Հայ Կեանք
France must support all initiatives of recognition of the Armenian Genocide
France must support all initiatives of recognition of the Armenian Genocide, including also the initiatives in Turkey that must eventually move towards the direction of recognition, French President François Hollande said at the annual dinner of the Coordination Council of the Armenian Organizations of France, reports “Armenpress” The French President also attached importance to the recognition of the Armenian Genocide by the German Bundestag and highlighted the role of Bundestag President Norbert Lammert and MP with Turkish origin Cem Ozdemir on this issue. “You have always put a difference between the Turkish state and the Turkish people on this issue, and you are right”, Hollande said. He recalled the courage of Armenian lawmaker of Turkey’s Parliament Garo Paylan on raising the Genocide issue in the Turkish Parliament. Commenting on the developments in Turkey, Hollande said this year marks the 10th anniversary of the murder of Hrant Dink, whose widow he met during his visit in Turkey. “So what is our duty, the duty of France in this matter?. We must support all initiatives aimed at the Genocide recognition, no matter from where they come and whatever they are. And it is important that this issue must be raised in Turkey that must move towards the direction of recognition. A number of countries are together with us to promote this issue”, François Hollande said.
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Documents on forced islamization of Armenian women and children found in archives
During the Armenian Genocide, the Ottoman government carried out a policy of Islamization of the Armenian women and children, which also need to be considered in the context of genocide and regarded as one of its structural elements. Forcibly Islamized Armenian women and children were saved physically, but were destroyed as an ethnic group. Akunq.net published two Ottoman documents and their translations into Western Armenian telling about the Armenian orphans who had gathered in one of the buildings located near Ankara. In the first document, the interior minister Taleat describes as inappropriate the fact that the Armenian children are in this building all together and instructs to disperse them within the Islamic organizations. The second document is the answer to this decree by the deputy governor of Ankara Atif, who reported some of the details about the number of Armenian women and children in these areas. He also said that the Armenian children are scattered around Islamic organizations. The documents provided to Akunq.net were found in the Ottoman archives and translated into Western Armenian by American Armenian Gevorg Hakobyan.
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 21
Garo Paylan: Let’s Correct this Historic Mistake
By Garo Paylan “Agos” Last week, I was in Berlin for attending the conference organized in memory of Hrant Dink. The day after the conference, I had a meeting with a group of deputies in Bundestag. When I entered Reichstag building where Bundestag is located, I heard a very nice piano melody. I asked the people who welcomed me where this melody was coming from. They said, “From the hall of general assembly.” I couldn’t help to peak inside the hall and they said that there was an event for commemorating the Holocaust. The hall was full. All deputies, Chancellor Merkel and ministers were present at the hall of the general assembly. All of the parliament warmly applauded this piano recital and speeches in memory of the Holocaust. I should admit that I envied. German Parliament was commemorating the victims of the great crime that was committed by Nazi government in the recent history. And I was coming from an entirely different atmosphere; from my country, where the atrocities of yesterday haven’t been acknowledged and the atrocities of today go on with impunity… I felt sorry for my country and went to the meeting with teary eyes… Just a week before this meeting, I was banned from the parliament because I mentioned what happened to my people at the end of Ottoman period. While I, as an Armenian deputy, wasn’t allowed to speak about 102-years-old sins; all German deputies, leftists, rightists, members of the ruling and opposing parties, were sitting side by side with a great selfconfidence and confronting with their mistakes. And none of them was thinking that German identity is defamed by that. The constitution that Odyan wrote In Turkey, looking at the pages of the history is getting more and more difficult. Let me tell you how I experienced it. One week before the commemoration event in Berlin, I began to talk about the proposed constitutional amendments by saying, “We are about to make a historic mistake.” I said, “We long for a social contract which every one living in our common homeland can call my constitution.” My purpose was to take the deputies back to the
days when the constitution was discussed in the Ottoman period. I wanted to remind the mistakes that were made back then. In fact, few people know that our first constitution was written in 1876 by a committee consisting of various identities and Krikor Odyan was the one who wrote it. This constitution was suspended by Abdulhamid and a period of autocracy started, which continued until 1908. And you know the rest… Seeking for democracy, coup by Talat and Enver and the great disaster… Today, MHP defines the proposed amendments that had been discussed in the parliament as “the constitution of the Turkish nation”. It makes me frightened, because Talat and Enver had a similar mentality and tried to implement the constitution of the Turkish nation. They regarded some people as acceptable citizens, while they ignored some others. In fact, they even exterminated some of the people. During 19131923, great massacres, genocides, population exchanges and pogroms took place. We lost majority of Armenian, Syriac, Greek and Jewish people. However, when I told about these facts in the parliament, all hell broke loose! An unprecedented punishment was imposed on me because I said “genocide”. I was banned from the discussions for 3 sessions. My speech was deleted from the parliamentary minutes. Many of my friends who read about the incident on internet said, “Garo, you are right, but is this the right time for speaking about the genocide? We are heading towards a dictatorial regime.” This was understandable, because media was making a fuss about the word “genocide”. My two cognates made statements to the press and said that they found my speech “irrelevant and untimely”. I wasn’t surprised. Some people just bow down in times like these. Fear and worry are understandable feelings. “Well then, you name it” However, my purpose was not to say “genocide” at all costs in the midst of the uproar caused by the discussion on the amendments. In fact, I have said “genocide” or “Armenian Genocide” in the parliament for many times. There was no trouble before. This time again, I called what happened to my people “genocide” just like I always do. However, something different happen; insults and crisis… I said, “Well then, you name it,” to the ones who objected me. That night, MHP threatened AKP with not supporting the proposed amendments, if I am not punished. Thus, I was banned from the parliament with the votes of AKP, MHP and CHP. I was subjected to the lynching campaign of the nationalist front. However, I didn’t intend to cause a polemic; my purpose was to make people learn from the past and prevent them from making the same mistakes. I wanted to talk about how the process of writing constitution at the end of the Ottoman period led a pluralist Cont. page 22
Էջ 22
Հայ Կեանք
Garo Paylan: Let’s Correct this Historic Mistake Cont. from page 21
society to a mentality of homogeneity, the abuses and disasters caused by one-man-regimes and what all of these mean to us who are trying to write a constitution in 2017. I know very well that what happened to my grandfather and the great disasters took place in Anatolia were caused by the mistakes that politicians like us made. A system that abolishes the parliament would create the dreadful atmosphere that was created by Talat and Enver who abolished the same parliament. The proposed constitution makes the government and will dependent on one person; it imposes ideology of homogeneity. This is nothing but the repetition of the disasters that took place back then. I am aware of it and not talking about it would make me feel like I am betraying this country, these lands and the people that I live together. We can win together I am worried. The parliament that took action for “writing the constitution of the Turkish nation”, imprisoned Kurdish deputies with great enthusiasm before taking action and doesn’t have enough confidence to let its members vote secretly is giving all the authority to one person; no good can come of this. Think about it, Christian and Jewish peoples, who constituted 40% in the past, are just one out of thousand now because of a mentality seeking for homogeneity. We suffered gravely. However, it is not only us; every one is missing something. Every one is tainted because of the mistakes of a couple of men. For me, the problem is not only about violation of my freedom of expression in the parliament, disrespect to the elected will or whether I cannot use “that word”. These are important of course, but what really matters is this: Turkey is determined to take the path about which its own history warns and heading at full speed towards intolerance that became a matter of national consensus and to an authoritarian regime that lacks a mechanism of balance and control. The ones who will be ignored by the new period will either lapse into silence or revolt, or they will just leave the country. Just like 100 years ago… The country will be damaged and impaired. We might live in a period during which we all lose. However, we can win together. On these agonized lands, in which we buried Hrant Dink 10 years ago, every one lives in the restlessness of a dove. This restlessness is not groundless. We, Armenians, know it only too well. That is why I am addressing you, the majority. Let’s correct this historic mistake before it’s too late.
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 23
Armenian Genocide Commemoration to Be Held in Times Square Sunday, April 23, 2017
NEW YORK, NY — On Sunday, April 23, 2017 from 24 pm, thousands will gather in Times Square (43rd St. & Broadway) to commemorate the 102nd anniversary commemoration of the Armenian Genocide (Medz Yeghern), the first genocide of the 20th century. In recognition of Genocide Awareness Month in April, Holocaust Remembrance Day (Yom HaShoah) will also be commemorated, along with other genocides committed in contemporary history. This powerful event, free and open to the public, will honor the 1.5 million Armenians who were massacred by the Young Turk Government of the Ottoman Empire and the millions of victims of genocide worldwide. Speakers will include well-known artists, politicians, academics and humanitarians. Dr. Rachel Goshgarian, Professor of History at Lafayette College and Armen McOmber, Esq. will preside over the program, whose theme is “Turkey is Guilty of Genocide: Denying the Undeniable is a Crime.” “These killings, which were labeled crimes against humanity and civilization at the time, exactly fit the definition of the word genocide, which was coined by Raphael Lemkin, a Polish-Jewish lawyer in 1943,” said Dr. Dennis Papazian, Founding Director of the Armenian Research Center at the University of MichiganDearborn. “In the long run, Turkish recognition of the Armenian Genocide is critical, since Turkey is the responsible successive government of the Ottoman Em-
pire.” The 102nd Armenian Genocide Commemoration is organized by the Mid-Atlantic chapters of the Knights & Daughters of Vartan (www.kofv.org), an international Armenian fraternal organization headquartered in the United States, and co-sponsored by the Armenian General Benevolent Union (www.agbu.org), the Armenian Assembly of America (www.aaainc.org), the Armenian National Committee of America (www.anca.org), the Armenian Council of America and the Armenian Democratic League – Ramgavars. Participating organizations include the Diocese of the Armenian Church of America, Prelacy of the Armenian Church of America, Armenian Missionary Association of America, Armenian Catholic Eparchy for U.S. and Canada, the Armenian Church Youth Organization of America (ACYOA), the Armenian Youth Federation (AYF-YOARF), Armenian youth organizations and university Armenian clubs. For more information please visit, www.kofv.org/main/ april232017 www.april24nyc.org, www.armenianradio nj.net, www.theforgotten.org, www.armeniangenocide.org, www.twentyvoices.com.
Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com
Էջ 24
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Talysh Minority Leader Exposes the Sad Realities in Azerbaijan
YEREVAN (Armenpress) — According to Talysh minority freedom movement leader Shahin Mirzoev, everyone in Azerbaijan realizes that the corrupt regime is unable to settle Nagorno Karabakh conflict or negotiate with anyone on that issue. Mirzoev, member of Talysh Cultural Council and journalist at the “Tolishi Sado” newspaper, has moved to Armenia with his family and requested for temporary asylum from the Armenian leadership. “Generally, it is necessary to study the roots, to understand how that country was established. First of all, there is no Azerbaijani nation, and now they are used to say that Azerbaijanis are Turks. Everyone in Azerbaijan knows well that this regime is in no way capable of solving Nagorno Karabakh issue. The corrupt regime cannot negotiate with anyone. The April war disclosed everything – starting from the border, from Ganja city everybody fled to Baku in panic taking with them their sheep and lambs. Baku was flooded with sheep and lambs”, Mirzov said during a Yerevan press conference. Mirzoev is convinced that Azerbaijani leader Ilham Aliyev will not launch a war, since he has no support. “People’s support is necessary for unleashing war, but he does not have the support of the people. Why did the war stop? Maybe you have some other interpretation for that, but Azerbaijanis and the Talysh people think in another way. First of all Aliyev started to believe in his own illusions, thinking that Armenia is starving and people are dying of hunger. Taking those illusions for reality he launched an offensive against Nagorno Karabakh on April 2. Encountering a tough resistance and fearful of possible counter-attack, he was forced to stop the war”, Mirzoev said, adding that they have evidences how Azerbaijani soldiers fled in panic. “They faced death from both sides. Turkish supervisors were standing behind, firing at anybody who would try to flee. Is it possible to wage a war in this way and win? In no case”, participant of Talysh freedom movement said. According to him, the Talysh people just sought some autonomy, but the Azerbaijani leadership has killed many Talysh representatives and oppressed them. “But now we do not agree even to a high status. I
cannot talk on behalf of everyone, but personally I do not agree to that. We want to create our own state and I think it will happen soon. Talyshistan will become a reality”, Mirzoev expressed conviction. Mirzoev also noted that the majority of Azerbaijanis do not watch TV, since they do not believe in the state propaganda about a prosperous country. “Everyone in Azerbaijan knows that when conscript starts, skirmishes take place in the front line, and they demonstratively bring to Baku bodies of a number of killed soldiers, in order the people give bribes for preventing their children from taking to serve on the front line. And here mainly poor people serve, and this goes for the Talysh people first of all, though everyone knows, including you, that we, the Talysh people, are not interested in that war and Nagorno Karabakh issue is not connected with us”, he said. “There are about 2 mln Talysh people living in Azerbaijan, and they are actually seen as enemies of the state. They are deprived of the opportunity to raise their issues on mass media,” Mirzoyev said, addressing the conference. According to him, about 300 thousand Talyshis have fled to Russia and then moved to other countries over the past years. The Armenian MFA on February 11 announced that the Armenian leadership received a request from Shahin Mirzoev for temporary asylum, he was obliged to flee from Azerbaijan due to the persecutions against ethnic and religious minorities and gross violations of their rights, and to arrive to Armenia with his family. Armenian leadership reacted positively to the request of Shahin Mirzoev.
Serj Tankian addresses Armenian citizens ahead of elections System of a Down frontman Serj Tankian addressed the citizens of Armenia in connection with the upcoming parliamentary elections. He recalled that over the years the majority of Armenian citizens voted not by choice. As long as the bright future of Armenia is ignored, “they are doomed to corruption, fear and indifference.” Part of the citizens who live in other countries, are mostly deprived of voting rights. “A vote is the truth, a vote is the people's will, a vote is power,”Tankian said in his video address. Tankian said he does not live in Armenia and has no right to vote, but he wants to support a sacred vote with all his heart “to create an even brighter future for all of us.” “To this end, we encourage the presence of independent observers at the polling stations, as the eyes and ears of your vote,” the musician added. Serj Tankian, Arsinee Khanjian, Atom Egoyan and other prominent Armenians said they would come to Armenia to observe the parliamentary elections in April 2017.
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 25
Stolen Urartu Era Mayor of Paris Bronze Antiquities Found to Award Garo Paylan in a Truck in Hungary With City Medal
BUDAPEST (AP) — Some objects in a trove of Persian, Sumerian, Assyrian and other antiquities found last year in a truck could be from as early as 900 B.C., and the whole collection may be worth up to $690,000, Hungarian police said Wednesday. Bronze artifacts, including a helmet, small bells and horse tack, were likely from the grave of a highranking military officer from Urartu, also called the Kingdom of Van, corresponding mostly to parts of modern Armenia and Turkey, the Bacs-Kiskun County police department said in a statement.
The 115 objects, also including 14 Roman gold coins and some high-quality forgeries, were found during a routine search on Sept. 29 of a truck going to Lithuania. None of the recovered objects was found to be from a museum or private collection. Experts said that such a large assortment of objects had never been recovered before from an Urartu grave and speculated that other artifacts also taken from the grave, such as the officer’s weapons and shields, may have been sold separately by the finders. Police have recommended that the 50-year-old Turkish driver, who said a man in Istanbul paid him 300 euros ($320) to take the loot to Poland, be
PARIS — During the annual dinner of the Coordinating Council of Armenian Organizations of France, Anne Hidalgo, Mayor of Paris, has expressed her support to all her friends of Armenia who are threatened worldwide. Nouvelles d’Armenie reported on this occasion the Mayor announced her intentions on awarding Garo Paylan, the ethnic Armenian lawmaker of Turkey’s Parliament, with the Medal of City of Paris. In her speech Hidalgo also commented on her visit to Yerevan. “It’s very rare for me to have such a clear feeling of true identical culture in another city”, she said. At the same time, she stressed she is stunned by the modernity of Yerevan, namely by her visit to TUMO center. “Upon departing, I thought what can Paris give to Yerevan, upon returning I thought how can Yerevan convey its innovative ideas and dynamics to Paris”, Hidalgo said. charged with receiving stolen goods. The haul is being kept for now at the Museum of Fine Arts in Budapest. Urartu, also known as Kingdom of Van, was an Iron Age kingdom centered on Lake Van in the Armenian Highlands. It corresponds to the biblical Kingdom of Ararat. The landscape corresponds to the mountainous plateau between Anatolia, Mesopotamia, the Iranian Plateau, and the Caucasus Mountains, later known as the Armenian Highlands. The kingdom rose to power in the mid-ninth century BC, but went in gradual decline and was eventually conquered by the Medes in the early sixth century BC. The heirs of Urartu are the Armenians and their successive kingdoms.
Էջ 26
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
AGBU Musical Armenia Program 2017
AGBU Musical Armenia
Armenian Genocide architect’s grandson is sentenced to imprisonment in Turkey Renowned Turkish journalist Hasan Cemal, who is the grandson of Cemal Pasha -one of the architects behind the Armenian Genocidehas been sentenced to one year and three months in prison, on charges of “terrorist propaganda.” The court found Cemal guilty of publishing an article about Fehman Hüseyin -a leader of the Kurdish militants- stressing
Announces application for its 2017 summer program! Apply by May 15 and spend an unforgettable summer in Armenia on July 10-30, 2017. Participants will attend master classes and lecture series, learn from and network with renowned musicians, perform at Armenia’s concert halls and attend concerts and cultural events, meet likeminded people from around the world, establish professional connections and so much more! that this article depicts Hüseyin as a chief of staff, and presents the Kurdish armed movement under a positive light, according to T24.com news website of Turkey. The court, however, suspended this sentence, but noted that should Hasan Cemal repeat such a crime, the ruling will enter into force. news.am
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 27
Nagorno-Karabakh - Լեռնային Արցախի Հանրապետութիւն Դոկտ. ԺԻՐԱՅՐ ՔՈՉԱՐԵԱՆ Ամէն տարի, մասնաւորապէս Ապրիլի 24-ի շրջանում, հրապարակւում են բազմաթիւ գրքեր եւ յօդուածներ, հայոց ցեղասպանութեան թեմայով: Այդ հրատարակութիւններում փաստերի մէջբերումով մանրամասնօրէն շարադրւում են ցեղասպանութեան սկիզբը, ընթացքը եւ աւարտը, ի հարկէ գովասանքի արժանի գործ, քանզի հայոց ցեղասպանութեան բոլոր ծալքերը դեռ լրիւ ուսումնասիրուած չեն: Այսուամենայնիւ գլխաւոր ազդակի՝ Փանթուրքիզմի գաղափարախօսութեան մասին համարեայ խօսք չի լինում, ոչ հայ եւ ոչ օտար հեղինակների կողմից: Թէպէտեւ սփիւռքում այս նիւթին անդրադառնում են աւելի յաճախ, սակայն Հայաստանում, քիչ մարդիկ: Զորի Բալայեանն իր գրքերում, յօդուածներում եւ ելոյթներում շարունակ ահազանգում է փանթուրքիզմի եւ նրանից բխող վտանգների մասին, ինչպէս նաեւ իրենց ելոյթներում անդրադառնում են Արա Պապեանը, տիկին Լարիսա Ալաւերդեանը, Ալեքսանդր Մանասեանը, այսուամենայնիւ ակադեմիական ուսումնասիրութիւն Փանթուրքիզմի եւ նրա կործանարար դերի մասին, թէ անցեալում եւ թէ ներկայիս չկայ հրապարակում, կամ գոնէ ինձ ծանօթ չէ: Ինչպէս նաեւ, թէ՞ ինչու եւ ի՞նչ պատճառով արեւմտահայութիւնը գտնուեց ցեղասպանութեան կացութեան մէջ: 600 տարի թուրքերի գերիշխանութեան տակ ապրելով, գիտէինք թուրքի ինչ լինելը, որտեղ սխալուեցին մեր մտաւորականներն ու կուսակցութիւնները, որպէսզի անցեալից դաս առնելով դարձեալ զոհ չդառնանք Փանթուրքիզմի գաղափարախօսութեանը: Սովետական ժամանակաշրջանից ժառանգուել է այն կարծիքը, թէ ժողովրդների թշնամին ոչ թէ Փանթուրքիզմն է, այլ կրօնը (հավանաբար սրա հիմքն է Բոլշևիկեան-Քեմալիստական բարեկամութիւնը): Չխորանալով թեմայի մէջ, յիշեցնում ենք նաեւ, որ Փանթուրքիզմի երեսներից մէկն էլ, բռնագրուած եւ դեռ չբռնագրուած տարածքների տեղանունների եւ աշխարհագրական անուանումների թրքացումն է , որպէսզի ներկայիս եւ գալիք սերունդները չկապեն այդ տարածքները, մեր պարագայում հայերի հետ: Թուրքերը Արեւմտահայաստանը եւ կամ հայկական Լեռնաշխարհը փոխարինել են «Արեւելեան Անատոլիայով» իսկ ՀՀ էլ դարձել է «կովկասեան» երեք հանրապետութիւններից մէկը: Էլ չեմ խօսում թէ, Օսմանեան Սուլթանութիւնը, դարձաւ «Եւրոպական Օսմանեան Կայսերութիւն», մինչդեռ Ցարական Ռուսաստանը եւ Շահական Պարսկաստանը մնացին իրենց «Ասիական» անուանումներով: Նէօ-Օսմանիզմը իր կրօնական ծայրայեղութեամբ (այստեղ, ինչպէս միշտ իսլամը չարաշահւում է), նոյն ինքն Փանթուրքիզմի դրսեւորումներից մէկն է, հարմարեցուած օրուայ քաղաքական իրավիճակին: 2017-ին Լեռնային Արցախի խորհրդարանին ներկայացուող սահմանադրութիւնում առաջար-
կուած է Nagorno-Karabakh-ի փոխարեն ընդունել, «Լեռնային Արցախի Հանրապետութիւն» անուանումը, ինչը համապատասխանում է պատմական իրողութեանը, եւ ճիշդ քայլ է թրքականութիւնից ձերբազատուելու, ահա այս առթիւ Փանթուրքիստները սկսել են մեծ աղմուկ բարձրացնել՝ յօդուածներ, ելոյթներ եւ այլն, այս բոլորի նախակարապետն է Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան նախկին դեսպանը Պաքուում՝ Մոհսէն Փաքայինը, որի յօդուածները իմիջի այլոց հրատարակուում են azariha.org, arannews.ir կայքերում, նրա այս վերջին յօդուածն է՝ «Պէտք է ուշադրութիւն դարձնել Ղարաբաղի իսլամական ինքնութեան ոչնչացմանը» վերտառութեամբ: Ի հարկէ պիտի շեշտենք, թէ ԻԻՀ թրքախօս ատրպատականցի Փանթուրքիստները հակառակ ԻԻՀ պաշտօնական քաղաքականութեանը, խիստ դէմ են ԻԻՀ եւ ՀՀ քաղաքական, տնտեսական, մշակոյթային եւ այլ յարաբերութիւններին: Ահա մեր պարսկերէն բողոք նամակի հայերէն թարգմանութիւնը, ուղղուած վերոյիշուած կայքէջերին (փորձից գիտենք, որ չեն հրատարակելու), որը պարզաբանում է պարոն Փաքայինի յօդուածի բուն նպատակն ու բովանդակութիւնը: «Ղարաբաղ» կամ «Արցախ» ո՞ր անուանումն է համապատասխանում պատմական իրողութեանը։ 2016-ի տարեվերջին, վերը յիշուած պարսկալեզու լրատուական կայքէջերում հրատարակուեց Պաքուում ԻԻՀ նախկին դեսպան Մոհսէն Պաքայինի յօդուածը «Պէտք է աչալուրջ լինենք Ղարաբաղի իսլամական ինքնութեան կեղծման նկատմամբ»: Պարոն Փաքայինը մատնանշելով Արցախի խորհրդարանի որոշումը, «Նագորնո-Ղարաբաղը» փոխարինել Լեռնային-Արցախի պատմական անուանումով, գրում է «Ղարաբաղ» անուանումը փոխարինելու ծրագիրը «Արցախով», որը միտում է շրջանի շիա ինքնութեան անտեսմանը, կասկածելի քայլ է.. Մեր ժամանակներում, հետաքրքրուող անձանց համար առկայ են մեծաքանակ գրականութիւն (ներառեալ նաեւ դիգիթալ), հռոմէացի Փլինիուսի (երեց) «Բնութեան Պատմութեան Գիրքը», առաջի դարում, Պտղեմէոսի «Աշխարհագրութեան Գիրք», Պլուտարխի, Ստրաբոն եւ այլն, որոնք յստակօրէն խօսել են Հայաստանի եւ Աղուանքի մասին եւ Արցախը նկարագրուած է շարունակ Հայաստանի նահանգներից մէկը: Յոյն հեղինակների երկերում յիշատակուում է «Օրխիստենէ», ինչպէս նաև ուրարտական սեպագրերում (մ.թ.ա 9-6 դդ.) կոչուել է «Ուրտեխինի»: Համոզուած եմ, որ բարեխիղճ ուսումնասիրողը, վերը յիշուած եւ միւս աղբիւրները նկատի առնելով, պաշտպանելու է «Նագորնո-Ղարաբաղ»-ը փոխարինել Արցախ անուանման, որոշումը: Սակայն մի այլ հանգամանք եւս, որը շեշտում է պրն. Փաքայինը, ասելով՝ «պատմական փաստերը ապացուցում են թէ, վաղնջական ժամանակներից ի վեր Շարունակութիւնը էջ՝ 28
Էջ 28
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Արցախի Մասին Վաւերագրական Ֆիլմ Պատրաստող Լեհ Լրագրողը՝ Սպառնալիքներու Թիրախ Լեհ լրագրող Թոմաս Մաթսէյշուք, որ Արցախի մասին վաւերագրական ֆիլմ մը կը պատրաստէ, յայտարարած է, որ սպառնալիքի կ՛ենթարկուի ազրպէյճանցիներու կողմէ, որովհետեւ կը պաշտպանէ հայերը։ Այս մասին կը հաղորդէ Պոլսոյ «Մարմարա» թերթը։ Մաթսէյշուք, որ նաեւ կը հետեւի Արեւմուտքի մէջ վերջերս բազմացած իսլամներու թիւին ստեղծած հարցերուն, ծանր խօսքերով արտայայտուած է Ազրպէյճանի ու Թուրքիոյ հասցէին՝ պնդելով, որ այս երկուքը կը ծրագրեն բնաջնջել հայ ազգը, եւ աւելցուցած է, որ պէտք է հայերը պաշտպանելու ջանքեր ի գործ դրուին, որովհետեւ հայերը մաս կը կազմեն եւրոպական քաղաքակրթութեան ժառանգութեան։ Մաթսէյշուք ըսած է, որ ինք չի վախնար սպառնալիքներէն ու մօտ ատենէն ռուսական հեռատեսիլի կայաններէն մէկուն մէջ պիտի խօսի Արցախի մասին, համագործակցաբար ռուս զինուորական լրագրողի մը հետ։ Մաթսէյշուք նաեւ ըսած է, որ Եւրոպա այլեւս պէտք է արթննայ ու պէտք է յանգի այն եզրակացութեան, թէ Հայոց Ցեղասպանութիւնը դիպուած մը չէր, եւ եթէ Արցախ կորսնցնէ իր պայքարը՝ «նոյն դէպքը կրնայ մեր աչքերուն
առջեւ կրկնուիլ»։ «Պէտք է աւելի արագ շարժելով այս վտանգը կանխել։ Արցախի, Քոսովոյի, Ռուսիոյ եւ Եւրոպայի իսլամականացումը այսօր այլեւս հասած է միջքաղաքակրթութիւններու բախման վիճակի։ Մենք՝ կա՛մ այս վիճակը ըմբռնելով զայն կանխել պիտի ջանանք, կա՛մ յիսուն տարի ետք մեր թոռները իսլամացած պիտի ըլլան»,ընդգծած է Մաթսէյշուք։
Nagorno-Karabakh - Լեռնային Արցախի Հանրապետութիւն Շարունակութիւն էջ՝ 27էն
Ղարաբաղը եղել է իսլամանիստ եւ շիա կրօն: Սեֆեանների ժամանակաշրջանում գտնուել է Պարսկաստանի գերիշխանութեան տակ եւ Գոլեստանի եւ Թուրքմենչայի պայմանագրերի համաձայն անցել է Ցարական Ռուսաստանին...»: Թէպէտեւ նրա ասածների մէջ կան որոշ իրողութիւններ, սակայն ոչ ամբողջական, քանի որ նա լռութեան է մատնում թրքացեղ իսլամների ներհոսքի ժամանակաշրջանը Արցախեան տարածք եւ այնպէս է ձեւացնում, թէ Արցախը բնաւ հայերին չի պատկանել: Հայաստանը տարանջատուած էր Սեֆեան Պարսկաստանի եւ Օսմանեան Սուլթանութեան միջեւ: Իրանա-Օսմանեան եւ դրանից էլ առաջ Սասանեան-Բիւզանդական պատերազմները տեղի են ունեցել գլխաւորապէս Հայաստանում, որը աղիտալի է եղել Հայ ժողովրդի համար: Սեֆեան Շահ-Աբաս առաջինի հրամանով (1604 թ.), Շիրակից, Արարատեան դաշտից Միչեւ Գողթն գաւառը, դէպի Պարսկաստան է բռնագաթուել շուրջ 300,000 հայ: Այդ մեծ աղէտ էր հայ ժողովրդի համար, որը պատճառ է դառնում քոչւոր թրքալեզու
ցեղերի ներխուժմանը Հայաստան: Այսուամենայնիւ Արցախը մնաց եւ մնում է հայոց պետականութեան կարեւոր հիմնասիւններից մէկը: Յայտնի են Արցախի «Խամսայի Մելիքութիւնները»: Վանքեր, եկեղեցիներ, իշխանական պալատներ, բերդեր, վկայութիւններ են այդ իշխանութիւնների: Այդ «Մելիքութիւնների» պատմութիւնը վերջերս թարգմանուել եւ հրատարակուել է Թեհրանում: Շատ հետաքրքիր է, երբ պարոն Փաքայինը, որը բողոքում է «Արցախ» պատմական անուանակոչման դէմ, չունի որեւէ բողոք «Ատրպէյճանի Հանրապետութիւն» կեղծ անուան հետ, որը 1918 թ. Անիրաւօրէն դրուեց պատմական «Արան կամ Աղուանից Աշխարհ»-ի վրայ: Բոլոր քարտէզներում եւ միւս պատմական աղբիւրներներում (յատկապէս իսլամական) տարածքը, որը այսօր կեղծօրէն կոչուում է որպէս «Ատրպէյճանի Հանրապետութիւն», կոչուել է «Արան» կամ «Աղուանք», ինչպէս, որ հայկական թէ յունական աղբիւրներում կոչուել է «Աղուանից Աշխարհ» կամ «Կովկասեան Ալպանիա»: Յունուար 2017, Պեռլին
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
Էջ 29
Սփիւռքահայ ուսուցիչներու վերապատրաստում Հայաստանի մէջ ՀՀ Կրթութեան եւ Գիտութեան Նախարարութեան Յայտարարութիւնը 2017 թուականին ՀՀ Կրթութեան եւ Գիտութեան Նախարարութիւնը կը շարունակէ արտասահմանեան երկիրներու մէջ գործող հայկական վարժարաններու, դպրոցներու, մանկապարտէզներու, միօրեայ եւ այլ տեսակի կրթօճախներու մէջ դասաւանդող հայագիտական առարկաներու ուսուցիչներու վերապատրաստման ծրագիրը: Հայաստանի մէջ վերապատրաստումը պիտի ընթանայ ՀՀ Կրթութեան եւ Գիտութեան Նախարարութեան կողմէն հաստատուած տարբերակուած հետեւեալ 5 մէկամսեայ ծրագիրներով. Ա. Ուսուցում մանկապարտէզի մէջ Բ. Ուսուցում մէկօրեայ դպրոցի մէջ.
հոգիի համար: Ծրագիրին մասնակցելու համար անհրաժեշտ է մինչեւ Մայիս 29-ը ներառեալ ՀՀ Կրթութեան եւ Գիտութեան նախարարութիւն ներկայացնել ուսուցիչին կողմէ ամբողջացուած եւ կրթօճախի տնօրինութեան կողմէն վաւերացուած յայտը: Մասնակցութեան պաշտօնական հաստատումները ուսուցիչները պիտի ստանան իրենց ելեկտրոնային հասցէով յայտը ստանալէն մինչեւ Յունիս 10 ինկած ժամանակահատուածը: Երկրէն եւ աշխատավայրէն բացակայութիւնը հիմնաւորելու համար՝ պաշտօնական հրաւէրի անհրաժեշտութեան պարագային` կը խնդրենք տեղեկացնել նախապէս:
Է. Լրացուցիչ կրթութեան եւ արտադասարանային դաստիարակութեան կազմակերպում (երգ, պար, թատրոն, նկարչութիւն, ձեռագործ եւ այլն):
Ծրագիրներուն ընդհանուր նկարագիրը եւ հիմնական դասախօսներուն ցանկը, ինչպէս նաեւ հիւրանոցի հասցէն եւ կեցութեան հետ կապուած այլ տեղեկութիւններ կը փոխանցուին մասնակցութեան յայտ ներկայացուցած ուսուցիչներուն՝ Յունիս ամսուան ընթացքին:
Դասընթացները աւարտած ուսուցիչներուն պիտի տրամադրուին ՀՀ Կրթութեան եւ Գիտութեան Նախարարութեան վկայագրեր:
Մասնակիցներուն համար կը նախատեսուին նաեւ հանդիպումներ, ճանաչողական-ուսուցողական շրջայցեր եւ մշակութային ծրագիր:
Գործող ուսուցիչներու համար մասնակցութեան սահմանափակումներ չկան:
Յաւելեալ տեղեկութիւններ կարելի է ստանալ ՀՀ Կրթութէան եւ Գիտութեան Նախարարութեան Սփիւռքի հետ կապերու բաժինէն.
Գ. Տարրական ուսուցում. Դ. Հայոց լեզուի եւ գրականութեան դասաւանդում.
Ծրագիրի ընթացքին դասընթացներու կազմակերպման, ուսուցիչներու կեցութեան եւ շրջագայութեան ծախսերը, ծրագիրի բացման օրունէ մինչեւ փակման օրը, կը ստանձնէ Հայաստանի Հանրապետութիւնը: Ճանապարհածախսը, ներառեալ օդակայանէն մինչեւ հիւրանոց եւ Հայաստան մուտքի արտօնագրի (վիզա) ծախսերը կը հոգան մասնակիցները կամ համապատասխան կազմակերպութիւնները, կրթօճախները, բարերարները: Վերապատրաստման սկիզբը կը համարուի ծրագիրի մեկնարկային օրը` Յուլիս 3: Ծրագիրի ժամանակացոյցը հետեւեալն է. 2 Յուլիս` հիւրանոց մուտքի եւ տեղաւորման օր 3 Յուլիս` ծրագիրի բացում 28 Յուլիս` ծրագիրի փակում 29 Յուլիս` հիւրանոցէն ելքի օր: Աւելի կանուխ ժամանելու կամ ուշ մեկնելու պարագային` կեցութեան ծախսերը կը հոգան մասնակիցները: Այս պարագային` մասնակիցներուն համար կը սահմանուին հիւրանոց մնալու զեղչուած գիներ: Հիւրանոցի սենեակները նախատեսուած են 2-4
Հեռ. 374 10 58-13-91 Ֆաքս. 374 10 52-73-43 ել. փոստ. spyurq@yahoo.com կամ info@edu.am
Էջ 30
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
ԵՐԱԺՇՏԱԿԱՆ ԵՐԵԿՈՅ.ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ԵԹՈՎՊԻԱՀԱՅ ԵՐԱԺՇՏԱԳԷՏ ՆԵՐՍԷՍ ՆԱԼՊԱՆՏԵԱՆԻՆ
ՊՈՍԹԸՆ.- Հայ Մշակոյթի Բարեկամներու Հիմնարկը (Friends of Armenian Culture Society) կը տեղեկացնէ թէ, յառաջիկայ Փետրուար 19-ին, երեկոյեան ժամը՝ 7:00-ին, Ուաթըրթաունի «Մովսէսեան» սրահին մէջ, կազմակերպած է երաժշտական երեկոյ մը, նուիրուած Եթովպիահայ երաժիշտ Ներսէս Նալպանտեանի, որ օրին մեծ ներդրում ունեցած է երաժշտութեան բնագաւառէն ներս, եթովպիական կշռոյթն ու արդի ճազ երաժշտութեան երանգները ներմուծելով եւ նոր ստեղծագործութիւններ կատարելով: Ներսէս Նալպանտեան ծնած է Այնթապ 1915-ին, եւ ընտանիքը կրցած է խոյս տալ Հայոց Ցեղասպանութենէն, փոխադրուելով Հալէպ: Երաժշտութիւն ուսանած եւ դասաւանդած, ան իր հօրեղբօր՝ Գէորգի ցուցմունքներուն հետեւելով, 1938-ին կը գաղթէ Եթովպիա, ուր կը ղեկավարէ կայսեր Հայլէ Սելասիէի «Քառասուն Մանուկներ»ու (Arba Lijoch) խումբը, յատկապէս բաղկացած փողահարներէ: Անոնք քառասունն ալ հայ որբեր էին: 1924-ին,
Երուսաղէմ այցելութեան ժամանակ կայսեր Հայլէ Սելասիէ, ընբոշխնած էր այս որբերուն երաժշտութիւնը եւ գեր-տպաւորուած, որոշած էր որդեգրել: Նալպանտեան, այս նուագախումբը ղեկավարելու կողքին, նաեւ ստանձնած էր բարձր պաշտօններ, ստանձնելով պետական երաժշտանոցէն ներս բանալի պաշտօններ: Արեւմտեան եւ տեղական գործեր օգտագործելով, Նալպանտեան մեծ հռչակ սփռած է: Համա-Ափրիկեան Միութեան քայլերգն ալ յօրինած է Նալպանտեան, գործ մը որ պիտի ներկայացուի ելոյթին օրը: Յատուկ հանդիսութեամբ մը, եւ Հայլէ Սելասիէի հրամանով, Նալպանտեան ստացած է Եթովպիական հպատակութիւն: Նալպանտեանի զաւակներուն հրաւէրով, 2004-ին Պոսթընէն Either Orchestra խումբը այցելեց Եթովպիա եւ քանի մը ելոյթներ ունեցաւ: Այս տեսակի երաժշտութեան մէջ մասնագիտացած խումբին անդամներն են հիմնադիր Ռաս Կերշըն, որ իր կողքին պիտի ունենայ սրնգահար Մարք Զելեսքի, դաշնակահար Կիլսըն Շաշլիք, հարուածային գործիքներու մասնագէտներ՝ Վիչենթէ Լըպրոն եւ Ճէք Սմիթ, թաւ-ջութակահար Ռիք ՄըքԼաֆլին, եւ փողահարներ՝ Թոմ Հալթըր, Տան Ռոզընթալ, Ժոել Եննիոր եւ Չարլի Քոլհասը: Հիւրաբար ելոյթ պիտի ունենան Պրուք Թեսֆայէ, Ռոնըլտ Մըրֆի, Մանոլօ Մայրենա եւ Սերենա Չորպաճեան: Նախքան այս ելոյթը, խօսք պիտի առնէ Պորիս Աճեմեան (Փարիզի Պօղոս Նուպար Գրադարանէն), փոխանցելու համար յաւելեալ տեղեկութիւններ: https://web.ovationtix.com/trs/pesptps/10137251/ 1065567
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
Հայ Կեանք
ՀԲԸՄ «Երաժշտական Հայաստան» 2017
Էջ 31
Հ.Բ.Ը.Միութեան «Ա. Գալփաքեան» Վարժարանի Այցելութիւնը Աթէնքի Համալսարանի Թանգարանները
Հ.Բ.Ը.Միութեան «Ա. Գալփաքեան» վարժարանի աշակերտները եւ ուսուցչական կազմը, Հինգշաբթի 2 Փետրուար 2017-ին, առիթը ունեցան այցելելու Աթէնքի Համալսարանի Կենդանաբանութեան, Հնէաբանութեան եւ Հանքաբանութեան թանգարանները եւ հիացան իրենց թանկարժէք եւ մրցանակներու արժանացած հաւաքածոներով: Համալսարանին մուտքը դիմաւորեց անոնց Յունաստանի Հ.Բ.Ը.Միութեան Կեդր․ Յանձնաժողովի Ատենապետ եւ Աթէնքի Համալսարանի Պատուակալ Դասախօս՝ Դոկտ. Համբիկ-Սահակ Մարուքեանը, որ մեծ ուրախութեամբ առաջնորդեց զանոնք դէպի ցուցադրութեան վայրերը եւ ապա հիւրընկալեց բոլորին համալսարանի մատենադարանը:
ՀԲԸՄ «Երաժշտական Հայաստան» ծրագիր Դեռ չէ՞ք որոշել, թէ ինչպէս էք անցկացնելու առաջիկայ ամառը: Դիմէ՛ք մինչեւ Մայիսի 15-ը եւ իրականութիւն դարձրէք Յուլիսի 10-30-ը Հայաստանում անմոռանալի ամառ անցկացնելու ձեր ցանկութիւնը: Մասնակիցները հնարաւորութիւն կը ստանան զարգացնելու իրենց կատարողական հմտութիւնները, ծանօթանալու հայկական երաժշտութեան պատմութեանը եւ հայկական երգարուեստին, ինչպէս նաեւ կը յաճախեն համերգների ու մշակութային միջոցառումների, կընկերանան եւ մասնագիտական կապեր կը հաստատեն համախոհների եւ անուանի երաժիշտների հետ: Ծրագիրը կեզրափակուի մասնակիցների աւարտական կալա համերգով:
Հոն, անակնկալ մը կը սպասէր մեծ դասարաններու աշակերտներուն, երբ անոնք Դոկտ. Մարուքեանի ընկերակցութեամբ՝ առիթը ունեցան մօտէն տեսնելու Համալսարանի հաւաքածոյէն կարգ մը քարտէզներ եւ անոնց «ծածկագրութիւնը» կարդալու: Այցելութեան աւարտին բոլորը մեկնեցան լաւագոյն տպաւորութիւններով եւ խորին շնորհակալութիւն յայտնելով այս բացառիկ այցելութեան համար: Վարժարանի Տնօրէնութիւն
Էջ 32
Հայ Կեանք
Ուրբաթ, 17 Փետրուար 2017
AGBU SUMMER INTERNSHIP PROGRAM The AGBU Summer Internship Program offers unique career opportunities for Armenian university students and provides supplemental curriculum designed to enhance career development. The Program is strategically structured to include a range of workshops, networking events, and cultural activities, which, coupled with the top-rated internships themselves, prepare participants for the first steps outside academia. Following the success of SIP on the American continent, AGBU expanded its initiative to include internship experiences in London, Paris, Yerevan and Buenos Aires. The call for applications will close soon. Watch for deadlines!
Yerevan
From June 18 to July 29 Application deadline: March 15
Buenos Aires
From July 3 to July 29 Application deadline: April 30
Learn more & apply online at www.agbu-internship.org