Հայ Կեանք թիւ 03(40) 02/02/2018

Հայ Կեանք ԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՄՇԱԿՈԻԹԱՅԻՆ ԵԼԵԿՏՐՈՆԱՅԻՆ ՊԱՐԲԵՐԱԿԱՆ Տարի Գ., թիւ 3(40)

Մաքրոն - Սարգսեան Հանդիպում Փարիզի Մէջ

ՓԱՐԻԶ.- Հ.Հ. նախագահ Սերժ Սարգսեան Ֆրանսա կատարած իր աշխատանքային այցելութեան ծիրին մէջ, հանդիպում ունեցաւ Ֆրանսայի նախագահ Էմանուէլ Մաքրոնի հետ: Երկու նախագահները կարեւոր նկատեցին հայ-ֆրանսական խորհրդարանական յարաբերութիւններու շարունակական զարգացումը, տնտեսական մարզին մէջ համագործակցութեան աշխուժացումը` ընդգծելով, որ տնտեսական յարաբերութիւնները անհրաժեշտ է հասցնել վերընթաց զարգացող երկկողմանի քաղաքական յարաբերութիւններու ներկայիս բարձր մակարդակին: «Այս բարդ շրջանին մէջ Ֆրանսան ձեր կողքին պիտի ըլլայ եւ պիտի օժանդակէ, որպէսզի յառաջ շարժիք: 2018 թուականը շատ կարեւոր է Հայաստանի համար», ըսաւ Մաքրոն` աւելցնելով, որ Մայիս 28-ին` Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան 100-ամեակին պաշտօնական հանդիսութեան, Ֆրանսայէն պիտի մասնակցի արտաքին գործոց նախարարը: Նաեւ Մաքրոն պաշտօնապէս տեղեկացուց, որ Հոկտեմբերին պիտի այցելէ Հայաստան` Ֆրանսախօս երկիրներու վեհաժողովին մասնակցելու նպատակով:

ՀԱՆԴԻՊՈՒՄՆԵՐ Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան Յունաստանի նորընտիր Շրջանային Վարչութեան պաշտօնական հանդիպումները Յունահայ գաղութի քաղաքական կառոյցներու ներկայացուցիչներուն եւ յարանուանութեանց պետերուն հետ, տեսնել էջ 3, 4 եւ 5։

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայոց բանակի օրուան առիթով ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսեանը այցելած է «Եռաբլուր» զինուորական պանթէոն

Բանակի օրուայ առիթով Նախագահ Սերժ Սարգսեանը ԼՂՀ նախագահ Բակօ Սահակեանի, Ազգային անվտանգութեան խորհուրդի անդամներու, պաշտպանութեան նախարարութեան եւ զինուած ուժերու ղեկավար կազմին ուղեկցութեամբ Կիրակի, 28 Յունուար 2018-ին այցելած է «Եռաբլուր» զինուորական պանթէոն` յարգանքի տուրք մատուցելու իրենց կեանքը հայրենիքի անկախութեան համար զոհաբերած հայորդիներու յիշատակին: Մինչ այդ, նախագահ Սարգսեանը Հայրենիքի սահմանները պաշտպանելու ընթացքին ցուցաբերած անձնուիրութեան եւ խիզախութեան համար զոհուած զինուորներու ընտանիքներու անդամներուն յանձնած է զոհուած հերոսներուն յետմահու շնորհուած պետական բարձր պարգեւները:

Հայ Կեանք

Էջ 2

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

ԿՈՉ

Հայաստանի Հանրապետութեան Եւ Մայիսեան Հերոսամարտերու 100-ամեակին Նուիրուած Մշակութային Շաբաթ Սփիւռքի ՄԷջ

28 Յունուար 1992. Հայոց Ազգային Բանակին վերականգնման Օրը

News in Pages 17-24 “Հայ Կեանք”

Ելեկտրոնային Պարբերական Հրատարակման Պատասխանատուներ

Տիգրան Ապասեան Խաչատուր Ադամեան Դոկտ․ Համբիկ-Սահակ Մարուքեան

Աթէնք - Յունաստան

“Χάι Γκιάνκ”

Ηλεκτρονική Περιοδική Ενημερωτική Έκδοση Υπεύθυνοι Έκδοσης

Δικράν Αμπασιάν Χατσαδούρ Αταμιάν Δρ. Χαμπίκ-Σαχάκ Μαρουκιάν

Αποστέλλεται ηλεκτρονικώς & ατελώς

“Hye Gyank” Electronic Periodical Publication Athens - Greece E-mail: hyegyank@gmail.com Հաւատալով ազատ խօսքի իրաւունքին եւ բազմակարծութեան` կ՛ընդունինք, որ հրապարակուած գրութիւնները անպայման չարտայայտեն հրատարակիչներուս տեսակէտը։ Հրատարակիչներուն կը վերապահուի յղուած յօդուածները յապաւելու կամ չհրատարակելու իրաւասութիւնը։

Կը ներկայացնենք Հայաստանի Հանրապետութեան սփիւռքի նախարար Հրանոյշ Յակոբեանի` համայնքներուն մէջ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Մայիսեան հերոսամարտերու 100-ամեակին նուիրուած մշակութային շաբաթ կազմակերպելու կոչը. «Սիրելի՛ հայրենակիցներ, 2018 թուականն աշխարհասփիւռ հայութեան համար նշանաւորւում է Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Մայիսեան հերոսամարտերի 100-ամեայ յոբելեանով, որը հայոց պատմութեան մէջ ազգային միասնականութեան ամենավառ արտայայտութիւններից մէկն է: Այն մեր փրկութեան ու վերածննդի տօնն է, որ տուեց մեզ պետականութիւն եւ ճանապարհ բացեց դէպի այսօրուայ Հայաստանի Հանրապետութիւն: Անսահման է իւրաքանչիւրիս երախտագիտութեան զգացումը Սարդարապատի, Բաշ-Ապարանի, Ղարաքիլիսայի հերոսների յիշատակի եւ հանրապետութիւնը կերտողների առաջ, որը պարտաւորուած եւ պատասխանատու է դարձնում ապրողներիս` պահպանելու նախնեաց ժառանգութիւնը եւ զարգացնելու մեր Հայրենիքը: Հարիւրամեայ հեռաւորութիւնից հայ ժողովուրդը հպարտութեամբ է յիշում իր զաւակների մեծագոյն նուիրումն ու հայրենասիրութեան ներդրումը, իսկ անկախութեան սերունդը, վստահաբար, այդ ժառանգութեան արժանապատիւ հետեւորդն ու պետութիւնը զօրացնողն է` իր մրցունակութեամբ, խելքով, համարձակութեամբ ու արարումով: Հայաստանի Հանրապետութիւնում ողջ տարուայ ընթացքում նախատեսւում է տօնին նուիրուած ամենատարբեր միջոցառումների իրականացում, որոնք մեր հաւաքականութեան, պատմական անցած ուղին վերաիմաստաւորելու եւ առաջ նայելու խորհուրդն ունեն իրենց մէջ: Այս առիթով ՀՀ սփիւռքի նախարարութիւնը կոչ է անում ձեզ, եթէ նպատակայարմար գտնէք, Մայիսի 20-28-ը համայնքներում անցկացնել ՀՀ եւ Մայիսեան հերոսամարտերի 100-ամեակին նուիրուած մշակութային շաբաթ` կազմակերպել համերգներ, պոեզիայի տօներ, դասախօսութիւններ, հանդիպումներ, ցուցահանդէսներ եւ այլ միջոցառումներ` մասնակիցը դառնալով համահայկական, համազգային նշանակութեան այս տօնակատարութեան: Շաբաթը կը դառնայ մեր համահաւաք համերաշխութեան իւրօրինակ մի ստուգատես: Թող որ հայ ժողովուրդը միայն Մայիսներ` յաղթանակներ տօնելու, յաղթանակի շուրջ համախմբուելու առիթներ ունենայ` երբեք ու երբեք չունենալով նոր Ապրիլներ: ՍԻՐՈՎ` ՀՐԱՆՈՅՇ ՅԱԿՈԲԵԱՆ ՀՀ ՍՓԻՒՌՔԻ ՆԱԽԱՐԱՐ

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 3

Հանդիպում՝ Յունաստանի Ռ.Ա.Կ.ի եւ Հ.Յ.Դ. ի Մարմիններու միջեւ

Երկուշաբթի 22 Յունուար 2018-ին, նախօրօք ճշդուած ժամադրութեամբ, Ռ․Ա․Կ․ի Յունաստանի Շրջանային Վարչութիւնը այցելեց Հ․Յ․Դ․ Յունաստանի Կեդրոնական Կոմիտէին, իր Աթէնքի գրասենեակին մէջ։ Նկատի ունենալով վերջերս ընտրուած Ռ․Ա․Կ․ի վարչական կազմը, հանդիպումը ծանօթացման բնոյթ ունէր։ Հ․Յ․Դ․ Կեդր․ Կոմիտէի կողմէ բարի գալստեան

եւ յաջողութեան մաղթանքներ արտայայտուեցան, մասնաւորաբար Ռ․Ա․Կ․ի նորընտիր Շրջ․ Վարչութեան գործունէութեան ստեղծման եւ ամրապնդման շրջագիծէն ներս, ի խնդիր յունահայ գաղութի հարցերու դիմագրաւման յաջողութեան։ Իր կարգին, Ռ․Ա․Կ․ի Շրջ․ Վարչութիւնը իր գոհունակութիւնը յայտնեց հանդիպման եւ ընդունելութեան համար։ Սիրալիր եւ փոխադարձ ըմբըռնումի մթնոլորտի մէջ կայացած խօսակցութեան ընթացքին, առիթը եղաւ քննելու ազգային հարցերու համար համագործակցութեան ոլորտը՝ գաղութային միջոցառումներու ծիրէն ներս եւ յատկապէս համահայկական նշանակութիւն ունեցող հարցերու մասին։ Շեշտուեցաւ կարեւորութիւնը՝ յաջորդական հանդիպումներու ճամբով զարգացնելու երկու աւանդական կուսակցութեանց միջեւ գործակցական ոգին, ինչպէս նաեւ հասարակաց խնդիրներու քննարկումի ձեւաւորման ճամբով, ծրագիրներ մշակելու անհրաժեշտութիւնը։

Ամերիկահայ բարերարը 10 մլն տոլարի բժշկական սարքաւորումներ եւ գոյք նուիրած է ԶՈւ ռազմաբժշկական ծառայութեան

Յունուար 25-ին ՀՀ պաշտպանութեան նախարար Վիգէն Սարգսեան այցելած է ՊՆ դեղօրայքի եւ բժշկական գոյքի կեդրոնական պահեստ, ծանօթացած ԶՈՒ ռազմաբժշկական ծառայութեան ամերիկահայ բարերար Մայք Սարեանի նուիրաբերած սարքաւորումներուն ու պարագաներուն: Ինչպէս «Հայերն այսօր»-ին կը յայտնեն ՀՀ ՊՆ տեղեկատուութեան եւ հասարակայանութեան հետ կապերու վարչութենէն, նուիրատուութիւնը, որ կը ներառէ շուրջ 100 անուանում բժշկական սարքաւորումներ եւ գոյք, փոխանցուած է «Լոյս» մշակութա-

յին, գիտական, կրթական հիմնադրամի միջոցով: Ամերիկահայ բարերարը զինուած ուժերու ռազմաբժշկական ծառայութեան նուիրաբերած է մեծաքանակ բժշկական սարքաւորումներ եւ գոյք, խնամքի պարագաներ, բժշկական ծախսուող նիւթեր, որոնց ընդհանուր արժէքը կը կազմէ մօտ 10 մլն տոլար: Նուիրաբերուած բժշկական սարքաւորումներն են` շարժական X-ray, անզգայացման եւ արհեստական շնչառութեան սարքեր, ուլտրաձայնային հետազօտման սարքեր, տարրալուծարանի ախտորոշիչ սարքաւորումներ, հիւանդներու խնամքի ինքնագործ կառավարուող ներարկման համակարգեր եւ այլն: ՀՀ ՊՆ դեղօրայքի եւ բժշկական գոյքի կեդրոնին մէջ պահեստաւորուած սարքաւորումները եւ գոյքը, խնամքի պարագաներ ու ծախսուող նիւթեր, ըստ կարիքներու, պիտի բաշխուին զինուորական հիւանդանոցներուն: Կարեւոր համարելով սահմանամերձ համայնքներու առողջապահական համակարգի արդիւնաւէտ գործունէութիւնը` սարքաւորումներու որոշ մասը պիտի յատկացուի սահմանամերձ համայնքներու առողջապահական հաստատութիւններուն:

Էջ 4

Հայ Կեանք

Հանդիպում Յունաստանի ՌԱԿ Շրջ․ Վարչութեան եւ Կաթողիկէ Հայոց թեմի կառավարիչ՝ Գերապայծառ Տէր Յովսէփ Թ.Ծ.Վ. Պէզազեանի

Երեքշաբթի, 23 Յունուար 2018-ին՝ երեկոյան, նախօրօք ժամադրութեամբ, հանդիպում տեղի ունեցաւ Յունաստանի ՌԱԿ Շրջանային նորընտիր վարչութեան եւ Յունաստանի Կաթողիկէ Հայոց թեմի կառավարիչ՝ Գերապայծառ Տէր Յովսէփ Թ.Ծ.Վ. Պէզազեանի միջեւ: Սկզբնական բարի գալստեան եւ Նոր Տարուայ առթիւ փոխադարձ բարեմաղթութիւններէն վերջ, խօսակցութիւնը ընթացաւ յունահայ գաղութս յուզող հարցերու, ինչպէս նաեւ համահայկական բնոյթ ունեցող մտահոգութիւններու շուրջ։ ՌԱԿ-ի Վարչութիւնը անդրադարձաւ միասնական աշխատանքի կարեւորութեան ազգային հարցերու առնչութեամբ, լաւագոյն արդիւնքներու հասնելու եւ երիտասարդութեան հաւատք եւ սէր ներշնչելու նպատակաւ ուժ եւ միջոց չխնայել։ Գերապայծառ Հայրը իր օրհնութիւններուն առընթեր՝ բարի եւ յաջող աշխատանք մաղթեց նորընտիր վարչականներուն, անդրադարձ մը կատարելով Հայ Կաթողիկէ Առաջնորդարանի եկեղեցական, բարեսիրական, երիտասարդական եւ մշակութային գործունէութեանց շուրջ։ Կողմերը բաժնուեցան ընդգծելով թէ նման հանդիպումներ եւ միտքերու փոխանակումներ լաւագոյնս կը սատարեն համագործակցութեան ճիգերուն։

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հանդիպում՝ Յունաստանի ՌԱԿ Շրջ․ վարչութեան եւ Հայ Աւետարանական համայնքի Հովուապետ՝ վերապատուելի Վիգէն Չոլաքեանի

Յունաստանի ՌԱԿ Շրջանային նորընտիր վարչութիւնը, գաղութիս կառոյցներուն հետ ծանօթացման հանդիպումներու շարքին, Հինգշաբթի, Յունուար 25, 2018-ի երեկոյան, պաշտօնական հանդիպում կայացուց՝ Յունաստանի Հայ Աւետարանական համայնքի Հովուապետ վերապատուելի Վիգէն Չոլաքեանի հետ, «Վեր. Գրիգոր Տէմիրճեան»ի յիշատակին յատկացուած հիւրասենիակին մէջ: Սկզբնական ընդունելութեան փոխադարձ ողջոյններու եւ Նոր Տարուայ մաղթանքներու արարողութենէն վերջ, վերապատուելի Վիգէն Չոլաքեան շնորհաւորեց նորընտիր վարչականները մաղթելով բեղուն աշխատանք եւ ծառայութիւն ի նպաստ հայ ժողովուրդին եւ ի մասնաւոր յունահայ գաղութին։ Երկու կողմէն ալ խօսակցութիւնները կեդրոնացան ընդհանրապէս՝ գաղութային, կրթական, երիտասարդական եկեղեցական եւ անշուշտ հայ ազգը յուզող հարցերու շուրջ: Մասնաւոր անդրադաձ ու շեշտադրում եղաւ՝ նոր սերունդի այլ հետաքրքրութիւններու առընթեր, արթնցնել՝ ազգային ինքնութեան անհրաժեշտ կարեւորութիւնը, օգտագործելով նոյնիսկ իրենց սիրելի համացանցին բիւր կարելիութիւնները: Վերջապէս, հանդիպումը ընթացաւ ջերմ եւ մտերիմ մթնոլորտի մէջ ու հասաւ իր աւարտին այն հաւատքով, թէ որոշ յաճախականութեամբ կըրկնուին, արծարծելու նպատակով էականութեամբ լի հայօգուտ հարցերը ու ամրապնդած ըլլալու համար արդէն ի զօրու սերտ կապերը:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Հանդիպում Յունաստանի ՌԱԿ-ի եւ ՍԴՀԿ-ի միջեւ

Կիրակի, 28 Յունուար, 2018-ի կէսօրուայ ժամերուն, Յունաստանի ՌԱԿ Շրջանային Վարչութիւնը հանդիպում ունեցաւ Յունաստանի ՍԴՀԿ Վարիչ Մարմնի հետ նախօրօք որոշուած ժամադրութեամբ։ Երկու կուսակցութիւններու նորընտիր վարչութեանց համար՝ պատեհ առիթ ընծայուեցաւ զիրար ծանօթանալու եւ փոխադարձ շնորհաւորութիւններ ու մաղթանքներ փոխանակելու յաջող եւ բեղմնաւոր գործունէութեան ի նպաստ յունահայ գաղութի բարգաւաճման ու ուռճացման։ Խօսակիցները անդրադարձան անմիջական ազգային յուզող հարցերու շուրջ համամիտ ըլլալով թէ լայն ասպարէզ գոյութիւն ունի ու ժամանակի ընթացքին պէտք է համադրել մօտեցումները ու համահայկական բնոյթ կրող իրադարձութիւնները եւ ենթահող պատրաստել ապագայ համագործակցութեան ազգային գլխաւոր հարցերու առնչութեամբ ընդգրկելով լայնախոհ ու այժմէականութիւնով ապրող երիտասարդութիւնը եւ զանգուածները։ Խօսակցութիւնը ընթացաւ հեզասահ՝ տարբեր ոլորտներու ուղղութեամբ եւս եւ երկու կողմերը համաձայն գտնուեցան յաճախակի հանդիպումներու խիստ կարեւորութեան որոնց ընթացքին կը յստականան նաեւ գործակցութեան հեռանկարները։

Էջ 5

Եւրոխորհրդարանի պատուիրակութեան այցելութիւնը Ստեփանակերտ

Արցախի Հանրապետութեան Նախագահ Բակօ Սահակեանը Յունուար 25-ին ընդունած է Եւրոխորհրդարանի պատգամաւոր Լարս Ատակթուսոնի գլխաւորած պատուիրակութիւնը: Հանդիպման ընթացքին քննարկուած են ԱրցախԵւրոպա կապերուն վերաբերող շարք մը հարցեր: Յատուկ ուշադրութեան նիւթ եղած է խորհրդարանական փոխգործակցութեան յարաբերութիւններու խորացումը եւ ալ աւելի զարգացումը: Նախագահ Սահակեանը նշած է, որ Արցախը շահագրգռուած է Եւրոպական խորհրդարանի եւ եւրոպական այլ կառոյցներու հետ յարաբերութիւններու խորացումը ու ընդլայնումը՝ աւելցնելով թէ այս մօտեցումը Արցախի Հանրապետութեան արտաքին քաղաքականութեան գլխաւոր ուղղութիւններէն մէկն է։ Հանդիպման կը մասնակցէին Արցախի Հանրապետութեան ԱԺ նախագահի տեղակալ Վահրամ Բալայեանը, Եւրոպայի Հայ դատի ղեկավար Գասպար Կարապետեանը ու պաշտօնատար այլ անձեր։

Եռաբլուրի Մէջ Յուղարկաւորեցին Սարգիս Հացպանեանը «Եռաբլուր» յուշահամալիր-պանթէոնին մէջ յուղարկաւորեցին հասարակական, քաղաքական գործիչ, Արցախեան ազատամարտի մասնակից Սարգիս Հացպանեանը։ Կը գրէ tert.am-ը: Անոր հարազատները, ընկերները, գործընկերները ու հասարակական գործիչներ Հացպանեանին վերջին հրաժեշտը տուին։ Նշենք, որ Սարգիս Հացպանեանը մահացած էր 20 Յունուարին՝ Ֆրանսայի մէջ, ուր կը բուժուէր։ Անոր մահէն ետք հարազատները Հացպանեանը Եռաբլուրի մէջ յուղարկաւորելու թոյլտուութեան համար դիմած էին ՀՀ պաշտպանութեան նախարարութիւն։ Հիմնաւորումները ներկայացնելէ ետք ՊՆ-ն անոր Եռաբլուրի մէջ յուղարկաւորելու համաձայնութիւն տուած էր։

Էջ 6

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Նախագահը Հայաստանի ազգային հերոս Յովհաննէս Չէքիճեանին յանձնեց Հայրենիքի շքանշանը

Նախագահի նստավայրին մէջ Յունուար 16-ին տեղի ունեցաւ «Հայաստանի ազգային հերոս» բարձրագոյն կոչման արժանացած ժողովրդական արտիստ, Հայաստանի ազգային ակադեմիական երգչախումբի ղեկավար Յովհաննէս Չէքիճեանին Հայրենիքի շքանշանի յանձնման եւ մեծարման հանդիսաւոր արարողութիւնը:

Արարողութեան ժամանակ ժողովրդական արտիստ, Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետ Տիգրան Մանսուրեան ներկայացուց Յովհաննէս Չէքիճեանի կենսագրութիւնը, անցած ստեղծագործական ուղին եւ նուաճումները, առանձին դրուագներ պատմեց իր յիշողութիւններէն, որոնք լաւագոյնըս կը բնութագրեն խմբավար Չէքիճեանը: Հայաստանը աշխարհին ներկայացնելու ազգանուէր գործին մէջ դրսեւորած անմնացորդ նուիրումի, մշակոյթի բնագաւառին մէջ ներդրած անձնական մեծ աւանդի, ինչպէս նաեւ հայ ժողովուրդին մատուցած բացառիկ ծառայութիւններու համար ՀՀ բարձրագոյն կոչման արժանացած անուանի մտաւորականին յանձնելով Հայրենիքի շքանշանը` Հանրապետութեան նախագահը շնորհաւորեց եւ ամբողջ հայ ժողովուրդի անունէն մաղթեց քաջառողջութիւն ու նորանոր յաջողութիւններ անոր շնորհակալ գործին մէջ: Պարգեւատրման արարողութեան ժամանակ նախագահ Սարգսեան իր շնորհաւորական խօսքը յղեց ազգային հերոս Յովհաննէս Չէքիճեանին:

ԳԱՐԵԳԻՆ Բ․ ԿԱԹՈՂԻԿՈՍԸ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՆՈՒԻՐՈՒԱԾ ԿՈՆԴԱԿ ՊԻՏԻ ՀՐԱՊԱՐԱԿԷ

Փետրուար 8-ին` Սուրբ Վարդանանց տօնին, պիտի հրապարակուի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Երկրորդի կոնդակը` Առաջին Հանրապետութեան 100-ամեակի առիթով: Մայր Աթոռին մէջ ստեղծուած է յատուկ յանձնաժողով, որ պիտի ծրագրէ, կազմակերպէ եւ համակարգէ եկեղեցական կառոյցներու կողմէ իրականացուող ձեռնարկները, որոնց մեկնարկը պիտի տրուի Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսի կոնդակով: «Անիկա կարեւոր ուղղորդիչ պատգամներ կը բովանդակէ այսօրուան մեր կեանքի համար, թէ ինչպիսի դասեր պէտք է քաղենք առաջին Հանրապետութեան կարճատեւ գոյապայքարէն եւ Մայիսեան հերոսամարտերէն: Այս խորհուրդով է, որ կոնդակի հրապարակումը կը ծրագրուի Ս. Վարդանանց

զօրավարներու տօնին` Փետրուար 8-ին: Այս յոբելեանին եւ տօնին խորհուրդները մէկ ընդհանրութիւն ունին` ցոյց տալ մեր ժողովուրդի միասնականութիւնն ու հաստատակամութիւնը յանուն ազատութեան ու անկախ պետականութեան, գոյամարտ յանուն ինքնութեան պահպանման եւ ապագայի տեսիլքի»,- «Մեդիամաքս»-ին ըսած է Մայր Աթոռի տեղեկատուական համակարգի ղեկավար Տէր Վահրամ քահանայ Մելիքեան: Հայաստանի Առաջին Հանրապետութեան 100-ամեակի առիթով Մայր Աթոռի կառոյցները` կրթական, գիտական, մշակութային հաստատութիւնները, պիտի իրականացուին շարք մը ձեռնարկներ: Մասնաւորապէս, պիտի բացուի «Ս. Էջմիածինը Մայիսեան հերոսամարտերուն եւ Հայաստանի Ա. Հանրապետութեան տարիներուն» արխիւային վաւերագիրներու եւ նիւթերու ցուցահանդէսը, լոյս պիտի տեսնեն այդ շրջանին վերաբերող մենագրութիւններ, ուսումնասիրութիւններ, ինչպէս նաեւ 1914 -1920 թուականներու վաւերագիրներու երկու հատորները:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 7

Հայաստանի Հանրապետութեան Զինուած Ուժերի վերակազմաւորման 26-ամեակի առթիւ Գնդապետ ՍԱՄՎԷԼ ՌԱՄԱԶԵԱՆ Վրաստանի մէջ ՀՀ ռազմական կցորդ Խօսքը՝ արտասանուած է Թիֆլիսի մէջ, Յունուար 26-ին, ՀՀ Զինուած Ուժերու նուիրուած հանդիսութեան ընթացքին (Խմբ․ )։ Այս տարի Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ համայն հայութիւնը նշում են մեր Զինուած Ուժերի վերակազմաւորման 26-րդ տարեդարձը, ինչը բարի աւանդոյթ է դարձել 20-րդ դ. վերջին հայոց պետականութեան վերջնական վերականգնումից յետոյ: Լինելով աշխարհի հնագոյն ազգերից մէկը եւ իր բնօրրան Հայկական լեռնաշխարհի տարբեր մասերում ու պատմական ժամանակահատուածներում ձեւաւորելով պետական կազմաւորումներ՝ հայութիւնը կարողացել է դիմակայել ժամանակների փորձութիւններին եւ դրամատիկ բազմաթիւ իրավիճակներին, այդ կերպ տոկացել, շարունակել իր բազմադարեան պատմութիւնը եւ պահպանել ինքզինքն պատմութեան թատերաբեմում: Հազարամեակների ընթացքում փոխուել է մեր աշխարհագրական դիրքը, փոփոխուել են մեր հարեւանները, դրացի ազգերից շատերն ուղղակի հեռացել են պատմական ասպարէզից կամ դեռեւս գոյատեւում են՝ այլեւս պետականազուրկ լինելով: Հայութիւնն իրեն բնորոշ կենսական ուժով կարողացել է ճեղքել իրեն պարտադրուած անբարենպաստ պատմական իրադարձութիւնների շղթան եւ մօտ 600 տարուայ պետականութեան կորստից յետոյ այն վերականգնել Մեծ Հայքից ու միւս պատմական հողերից մնացած Արեւելեան Հայաստանի ներկայ տարածքում: Այս, յիրաւի, երկար պատմական դեգերումն անհնար էր առանց հայոց զինական ուժի լաւագոյնս դրսեւորման: 1045թ. Բագրատունեայց թագաւորութեան եւ այնուհետեւ 1375թ. Կիլիկեան Հայաստանի անկումից յետոյ ուր որ հնարաւորութիւն էր առաջանում պետականութիւն յիշեցնող որեւէ կիսանկախ միաւորի ստեղծման, հայոց զինուժը դրա առաջին պատուարն էր: Վկան՝ Զաքարեանները, Սասունի եւ Զեյթունի իշխանութիւնները, Արցախի եւ Սիւնիքի մելիքութիւնները: 19-րդ դ. եւ 20-րդ դ. սկիզբին Հայաստանի անկախութիւնը հասկացուում էր առաւելապէս Արեւմտահայաստանի ազատագրութեամբ, “Հայաստան” անուամբ քաղաքական-պետական միաւորման կազմաւորումը ենթադրուում էր հենց տուեալ տարածքում: Մարդկութեան դէմ գործուած առաջին զանգուածային սպանդը՝ հայոց ցեղասպանութիւնն էապէս խառնեց բոլոր հաշիւները եւ բնական զարգացումները: Սեփական պատմական հայրենիքում հայութիւնը կորցրեց իր կէսից աւելին, հայաթափուեցին մեր կենսական տարածքները, մեր աշխարհագրական դիրքը դարձաւ աւելի խոցելի ծայր առած նոր էթնոքաղաքական գործընթացների

արդիւնքում, որոնք ուղղակի ամրագրեցին ցեղասպանութեան հետեւանքները: Թրքութիւնը մի վերջին հարուած էր պատրաստում արդէն Արեւելեան Հայաստանի համար, ուր Սարդարապատի եւ Ապարանի հերոսական ճակատամարտերի շնորհիւ հայութիւնը կարողացաւ հետ շպրտել ամբողջ Կովկասը նուաճել փորձող բազմաքանակ եւ գերակշիռ հակառակորդին: Այս յաղթանակների արդիւնքում մեր պատմական հայրենիքի Արարատեան հատուածում հռչակուեց Հայաստանի անկախութիւնը, փիւնիկի նման հայութիւնն առժամանակ վեր յառնեց անհամաչափ հարուածներից յետոյ՝ յայտարարելով, որ դեռեւս չի ասել իր վերջին խօսքը պատմութեան թատերաբեմում: Ընդամենը 2,5 տարուայ կարճատեւ գոյութիւնից յետոյ նորանկախ Հայաստանը զոհ գնաց պոլշեւիկեան-քեմալական դաւադրութեանը եւ մեծ տէրութիւնների քաղաքական խաղերին: Սակայն դա էլ բաւական էր, որպէսզի անգամ համայնավար ուժերը հասկանային, որ հայութիւնն արդէն ճաշակել էր ազատութեան համը, եւ գաղութացուած Հայաստանի մեծագոյն մասին շնորհուեց “սովետական սոցիալիստական հանրապետութեան”, իսկ Արցախին՝ “ինքնավար շրջանի” կարգավիճակ: Նմանապէս արդէն մեծամասամբ հայազրկուած Նախիջեւանին ձեւականօրէն շնորհուեց “ինքնավար հանրապետութեան” կարգավիճակ, ինչը, սակայն, որեւէ նշանակութիւն չունէր հայաթափման ծրագրուած քաղաքականութեան պայմաններում: Բազմաթիւ այլ տարածքներ դուրս մնացին տուեալ սահմաններից՝ դատապարտուելով ժամանակաւոր հայաթափման եւ օտարման Մայր Հայրենիքից: Պետականութեան մօտ 600-ամեայ բացակայութիւնը, դրա արդիւնքում իրագործուած ցեղասպանութիւնը եւ կարճատեւ գոյութիւն ունեցած պետականութեան անկումն այն ազդակներն էին, որոնք որպէս պատմական խստագոյն դասեր ծառայեցին Հայաստանի մի անկիւնում ծուարած եւ աշխարհով մէկ սփռուած հայութեան համար: 1988թ. Փետրուարն այն պատմական ժամաՇարունակութիւնը էջ 8

Էջ 8

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայաստանի Հանրապետութեան Զինուած Ուժերի վերակազմաւորման 26-ամեակի առթիւ Շարունակութիւն էջ 7-էն

նակահատուածն էր, երբ 1923թ. Լոզանի համաժողովից յետոյ հայութիւնը կրկին կարողացաւ յայտարարել իր իրաւունքների վերատիրացման նոր պայքարի մեկնարկի մասին, ինչը պսակուեց յաջողութեամբ: Հակառակորդն իրեն բնորոշ ցեղասպանական ակտերով կրկին արթնացրեց հայոց ինքնապաշտպանական բնազդը, քաղուած դասերը տուեցին իրենց արդիւնքը: Արդէն մէկ տարի անց հզօրագոյն ԽՍՀՄ պայմաններում անգամ ձեւաւորեցին հայոց զինուժի առաջին սաղմերը՝ տարբեր շրջաններում ստեղծուած ինքնապաշտպանական երկրապահ-կամաւորական խմբերը, որոնք հայութեան միակ իրական ուժն էին այդ ժամանակահատուածում: ԽՍՀՄ փլուզմամբ հռչակուեց ՀՀ անկախութիւնը, իսկ աւելի ուշ՝ 1992թ. Յունուարի 28-ին ՀՀ ղեկավարութիւնը որոշում ընդունեց կանոնաւոր Զինուած Ուժերի կազմաւորման մասին: Դժուար է գնահատել այդ բախտորոշ ժամանակահատուածում հայոց Զինուած Ուժերի կազմաւորման բուն իրողութիւնը, ինչը կայացաւ մեզ պարտադրուած անհաւասար պատերազմի պայմաններում: Հայոց բանակն իր կայացման առաջին իսկ օրերից ներգրաւուեց չյայտարարուած եւ տեւական պատերազմում, թրծուեց, ունեցաւ իր առաջին յաղթանակներն ու ժամանակաւոր նահանջները, վայելեց ռազմի եւ՜ բերկրանքը, եւ՜ դառնութիւնը, ի վերջոյ, կռելով իր փառաւոր յաղթանակն առաւել վաղ զէնքի դիմած ու կանոնաւոր կառոյցներ ձեւաւորած, ուժերով ու քանակով գերակշիռ հակառակորդի նկատմամբ: Յիրաւի, ապագայի պատմաբանները դեռ կգնահատեն այս աստուածաշնորհ սխրանքը, քանզի Հայոց բանակը կազմաւորուեց ուղղակի մարտական գործողութիւնների ընթացքում, ինչը որ չի տեղաւորուում որեւէ ռազմական տեսութեան շրջանակներում: Սեւրին յաջորդած Լոզանով քաղաքական իրաւունքներից առժամապէս զրկուած հայութիւնը կարողացաւ թոթափել անլիարժէքութեան ու պարտուողականութեան բարդոյթը, վերականգնել անկախութիւնը հայրենիքի պահպանուած հատուածներում, վերահայացնել ու փաստացի վերամիաւորել դրանք: Հայոց բանակի սխրանքի շնորհիւ հայութիւնը կրկին դարձաւ քաղաքական ազգ, բացճակատ ու գլուխը բարձր ներկայացաւ աշխարհին: Ինչ որ արեց Հայ Զինուորի սուինը՝ գծելով մեր Հայրենիքի նորօրեայ սահմանները, անհնար եղաւ նորանկախ երկրի միւս ոլորտներում: 1994թ. Մայիսին հակառակորդին պարտադրուած հրադադարի ռեժիմի պահպանման տարիներին շփման գծից այն կողմ փորձ արուեց աճեցնել ու ձեւաւորել մի նոր

սերունդ՝ լի ռեւանշիզմի տրամադրութիւններով եւ “վիրաւորուած ազգի” սին բարդոյթներով: Արցախեան բռնցքահարուածից դասեր չքաղած հակառակորդի նոր սերնդին ներարկուել եւ ներշնչուել է սեփական նորովի կեղծուած պատմութիւնը, իսկ պատմութեան հետ խաղ չեն անում, քանի որ այն պետականաստեղծ գիտութիւն է եւ կարող է քաղաքական կրախի առաջ կանգնեցնել նման հիմարութիւն թոյլ տուող ազգերին: Բունիաթովների անփառունակ փորձաշրջանից յետոյ այլեւս հրապարակ է նետուել նոր վտանգաւոր քարոզչական մոտել, ինչի բաւարարման համար Արցախն այլեւս նշանակութիւն չունի, յաւակնութիւնների շարքում արդէն մեր հազարամեայ մայրաքաղաքը եւ միւս պապենական տիրոյթներն են յայտարարուում: Բայց եկաւ 2016թ. Ապրիլը, եւ կրկին անփառունակ մրցութեան մտած հակառակորդը հերթական անգամ ճաշակեց սեփական դիակների վրայով ճողոպրելու զգացումը, քանի որ մեր կողմում էլ է նոր սերունդ մեծացել՝ հաւատարիմ հայ զինուորականութեան լաւագոյն աւանդոյթներին: Եւ անկախ Հայրենիքում ծնուած այս սերունդը վստահաբար ոչ միայն պահպանելու եւ ամրագրելու է մեր նուիրական նուաճումները, այլեւ դիմելու է նոր յաղթանակների: 26 տարին մի անտեսանելի երկվայրկեան է դարերի պատմութիւն ունեցող հայութեան համար, ընդամենը մի հիւլէ “Հայոց պատմութիւն” կոչուող յաւերժութեան մէջ: Այսօր մենք ոգեկոչում ենք յիշատակը մեր ազգաստեղծ Հայկեան զօրագնդի, որի ազատամարտով է սկզբնաւորուել Հայքը եւ հայութիւնը: Ոգեկոչում ենք յիշատակն անհամար նուաճողների կանգնեցրած Հայոց զօրքի զինուորների, Վարդանանց նահատակների, ովքեր որպէս յաւերժական պատգամ են փոխանցել յետագայ սերունդներին իրենց հերոսական նշանաբանը՝ “Մահ չիմացեալ մահ է, մահ իմացեալ՝ անմահութիւն”: Ոգեկոչում ենք յիշատակը մեր պատմութեան ամենադրամատիկ պահերին թշնամու դէմ մինչեւ վերջ մարտնչած մահապարտ զինուորների ու զօրավարների, հայդուկների եւ կամաւորականների: Յիշատակը նաեւ պետականութեան եւ ազգայինքաղաքական մտքի բացակայութեան պայմաններում օտար դրօշների ներքոյ սեփական ժողովրդի համար մարտնչած զօրավարների, այդ թուում՝ նաեւ թիֆլիսահայութեան երբեմնի պարծանքը հանդիսացող հայազգի տաղանդաւոր զօրապետների՝ ՏէրՂուկասեանցի, Բեհբութեանցի, Լոռիս-Մելիքեանցի, Լազարեանցի, Շելկովնիկեանցի, Ալխազեանցի, Քիշմիշեանցի եւ միւսների: Այն հերոսական սերնդի, որը պետականութեան վերականգնումից առաջ կարողացաւ միս ու արիւն տալ Հայոց բանակին: Շարունակութիւնը էջ 16

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 9

Հրանդ Տինք. Աւանդ մը եւ շարունակուող առաքելութիւն Դոկտ. ԱՆԴՐԱՆԻԿ ՏԱԳԷՍԵԱՆ Գործօններ կան որոնց դրդումով, խթանումով գիտակցական տարիքի մարդը կ’անդրադառնայ, որ ինք անհատ ըլլալու կողքին մասնակիօրէն կամ մեծապէս կը տարբերի միւսէն: Ըսենք, օրինակ՝ թէ ան մարդ էակ է, բայց կը տարբերի միւս մարդ էակէն, քանի որ կը պատկանի իգական սեռին: Գիտակցական այս նկատառումը կրնայ սովորական հնչել այն աստիճան, որ զինք չմղէ որեւէ իւրօրինակութիւն նկատելու այս «շատ սովորական» ուրիշութեան մէջ: Թերեւս կարեւոր է անհատին մտային զգայնութիւնը, որպէսզի ան գիտակցի իր իւրայատկութեան, ուրիշութեան: Չեմ գիտեր թէ ի՛նչը մղեց Հրանդ Տինքը, որ նկատէ իր «ուրիշութիւն»-ը միւսներէն: Հաւանաբար, գաւառէն Իսթանպուլ իր գալը, ուրիշ տեսակ կեանքի մը մէջ տեղաւորուիլը զինք մղեցին, որ նկատէ այդ «տարբերութիւն»-ները եւ խորանայ այդ ուրիշութեանց բաւիղներուն քննարկումին, վերլուծումին մէջ: Այդ ուրիշութիւնները ան ջանաց վերլուծել՝ աւելի զգօն եւ թափանցուն դիտարկելով իր շուրջը, փորձելով գտնել դրդապատճառները, որոնց հետեւանքով այս ուրիշութիւնը արհեստական պատեր յառաջացուցած էր իր եւ այլոց միջեւ: Շատեր անցած պէտք է ըլլան Հրանդ Տինքի այս ճանապարհէն, բայց ինչ-որ պատճառներով (առարկայական, ենթակայական թէ պարագայական) անոնք չեն ըմբռնած, որ իրենց կայքը, իրենց նոր տեղաւորումը զիրենք դրած է բացառիկ վիճակի մը մէջ, իրենց բացած է դիտաշխարհ մը, տեսադաշտ մը, որուն շնորհիւ իրենք կրնան լծուիլ նորատեսակ կենսագործունէութեան: Շատերուն հրամցուած այս առիթը քիչեր կրնան նկատել, որովհետեւ կրնան զարգացուցած չըլլալ թափանցող աչքեր: Դեռ աւելին, շատ աւելի քիչեր կրնան նկատելու կարողութենէն անդին քննականօրէն դիտել զայն, ապա աւելի քիչեր քննականօրէն դիտելէ ետք ըմբոշխնել վիճակը թէ՛ իրենց եւ թէ՛ ուրիշին հոգիով, մարմնով ու միտքով: Եւ անշուշտ, դեռ շատ աւելի քիչերն են, որ ըմբոշխնելէ ետք չկործանելով այդ ընկճող վիճակներուն տակ ըմբոստանան, ծառանան եւ հակադրուին, ջանան բարեփոխել վիճակը: Հաւանաբար եղած են շատեր, որոնք սորվելով համակարգը, վերածուած են ենթարկուողէ ենթարկողի, կամ ալ բաւարարուած են իրենց օձիքը ազատելով այդ համակարգէն՝ յետադարձ հայեացք իսկ չեն նետած եւ ընդհակառակը՝ մտածած, թէ կը փրկուին միայն ամենաարժանիները կամ ամենաշատ յարմարողները: Թերեւս եղած են ուրիշներ՝ Հրանդ Տինքի նման, որ ջանացած են բարեփոխել այդ տառապանքը ուրի՜շ ձեւերով:

Ուրի՜շ էին սակայն Հրանդ Տինքի ձեւերը՝ արդիւնաւէտ եւ յաջողակ: Ինծի կը թուի, թէ Հրանդ Տինք տեսնելու-նկատելու-մտածելու-վերլուծելու-եւլն. շնորհքները ունէր. ապրեցաւ ուրիշութիւնը, անոր ցաւն ու տանջանքը, բայց չընկճուեցաւ անկէ, ոչ ալ ձեռքերը ուզեց լուալ «ինծի ինչ»-ով, այլ տեսաւ, թէ կրնայ այդ կացութեան բարելաւումը դարձնել իր կեանքին առաքելութիւնը: Ինծի կը թուի, թէ Հրանդ Տինքի ուրիշութեան գիտակցութիւնը գաւառի եւ Պոլսոյ հայուն միջեւ եղած «ուրիշ»ութենէն աւելի մեծ կոհակներ ունէր. մարդկային ցաւի, ատելութեան, անցեալի ցեղասպանական ժառանգի ու աւանդի, Օսմանեան Կայսրութեան, մանաւանդ Փոքր Ասիոյ մէջ ապրող ժողովուրդներու, ցեղերու, կրօնքներու, հաւաքականութիւններու, մարդոց միջեւ դարաւոր շփումներով կուտակուած կսկիծներն էին, հակառակութիւնն էր, տարբեր խմբաւորումներու մէջ տարբեր չափերով դիզուած ատելութիւնն էր, նախանձը, սէրը եւ շատ ուրիշ բաները: Հրանդ Տինք գիտակցողն էր այս երեւոյթներուն եւ կրողն էր այս երեւոյթներէն ոմանց: Տառապողն էր այս կացութեամբ: Ապրեր էր ու կը զգար այդ կեանքով հեւացող իր մարդակիցներուն դառնութիւնը: Հրանդ Տինք հաւատաց, որ կրնայ բարելաւել, բարեփոխել այս երեւոյթները, սփոփել այդ երեւոյթները կրողները, այնպէս ընել որ անոնց համար կեանքը նուազ եպերելի եւ անտանելի դառնայ իրենց հոգիներուն մէջ: Եւ լծուեցաւ իր յանդուգն տեսիլքին գործադըրման: Բնական է, որ ան առաջին հերթին պիտի յենէր ի՛ր միջավայրին, ի՛ր բարեկամներուն: Բայց պոլսահայ իրականութիւնը անցնող աւելի քան եօթ տասնամեակներուն, հալեր էր, կորսնցուցեր էր գոյատեւման (ու մանաւանդ) վերականգնումի ուժը: Որեւէ հաւաքականութիւն եթէ չնորոգէ ինքզինք, կը սպառի: Ալ ուր մնաց պոլսահայ հաւաքականութիւնը որ 1920-80-ականներուն բնական ու Շարունակութիւնը էջ 10

Հայ Կեանք

Էջ 10

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Արցախեան շարժման 30-ամեակին նուիրուած գիտաժողովին պիտի մասնակցին միջազգային հեղինակաւոր մասնագէտներ

ցուած դէմքեր: Այս մասին նշած է Հայաստանի գիտութիւններու ազգային ակադեմիոյ պատմութեան հիմնարկի տնօրէն Աշոտ Մելքոնեան: Երեւանի մէջ Փետրուար 23-ին տեղի պիտի ունենայ մեծ միջազգային գիտաժողով` նուիրուած Արցախեան շարժման 30-ամեակին: Գիտաժողովին տարբեր երկիրներէ, գիտական հիմնարկներէ բազմաթիւ հեղինակաւոր մասնագէտներ պիտի մասնակցին: Մասնակցութեան իրենց համաձայնութիւնը տուած են Մետիա ոլորտի ճանչ-

«Մենք կը շեշտադրենք, որ Արցախեան շարժումը միայն ինքնորոշման իրաւունքի համար ծաւալուած շարժում չէր, ան ազգային ազատագրական պայքար էր, որ տրամաբանօրէն յանգեցուց Հայաստանի անկախացման: Ամենակարեւորը՝ պիտի ցանկայինք լսել մեր միջազգային գործընկերներու, արտասահմանեան մասնագէտներու խօսքը Արցախեան շարժման վերաբերեալ»,- ըսած է Մելքոնեան:

Հրանդ Տինք. Աւանդ մը եւ շարունակուող առաքելութիւն Շարունակութիւն էջ 9-էն

արհեստածին մեծ ճնշումներով քայքայման նշաններ ցոյց կու տար: Պոլսահայութիւնը հոգեբարոյապէս գրեթէ վերածուած էր խլեակի: Քիչեր էին, որ դժուարաւ եւ մեծ զոհողութիւններու գնով կը գոյատեւէին ու հանրային ծառայութիւն կը մատուցէին: Իսկ Հրանդին յենք ու յենակ պէտք էր: Պոլսահայութիւնը ատիկա չէր կրնար ըլլալ: Չունէր, որ հայթայթէր: Քիչեր զոհողութիւնն առին ու ճիգն ըրին աջակցելու: Եւ հրաշքը այն չէ, որ Հրանդ թեքեցաւ ու դիմեց ոչ հայուն (եւ գտաւ օգնութիւն), այլ այն, որ իր դիմած ոչ հայը գէթ մասամբ հա՛յ էր, անոր երէց սերունդներուն մէջ հայու հետքեր կային, եւ կամ ա՛ն ալ ապրած էր ու կը տառապէր Հրանդին «ուրիշ»ութեան ցաւերով: Իրեն նեցուկ կանգնեցան նաեւ այնպիսի մարդիկ, որոնք չապրելով հանդերձ «ուրիշ»ութեան զգացումը շեշտաւորուած հանրային-համամարդկային զգացումներ եւ զգօնութիւն ունէին, զգայուն էին նման «ուրիշ»ութեան հանդէպ: Ասոնք՝ այս ուրիշ ուրիշները, օգնութեան ձեռք երկարեցին եւ հուսկ յառաջացան Ակօսն ու Ակօսի Շարժումը, որ հոսանքի վերածուելով այսօր իր կարելին կ’ընէ բարենորոգելու եւ բարեփոխելու Փոքր

Ասիոյ ժողովուրդներուն, ազգերուն, փոքրամասնութիւններուն, ցեղերուն եւ ցեղախումբերուն, կրօնքներուն եւ հաւաքականութիւններուն միջեւ առկայ հին ու նոր աւանդներուն թէ ժառանգութեանց պատճառներով գոյութիւն ունեցող ցաւի, տառապանքի զգացումները: Շուտով Յունուար 19 է նորէն: Եւ արդէն աւելի քան տասնամեակ մըն է չկայ Հրանդ Տինք: Բայց իր տեսլականը կը բանի, տուած է եւ կու տայ արդիւնքներ: Մասնաւորելով խօսքս, կրնամ ըսել, որ այսօր Հրանդ Տինք Հիմնարկը կանգնած է պատմաաշխարհագրական-մշակութաընկերային այնպիսի դիրքի մը վրայ, ուրկէ կրնայ տեսնել թէ՛ հայկական եւ թէ՛ փոքրասիական միւս հաւաքականութիւններու յարաբերութեանց շարունակուող դառնութիւնները: Հիմնարկը, ի տարբերութիւն «սովորական» հայերուս եւ «սովորական» փոքրասիացիներուն կը տեսնէ բոլորը եւ իւրաքանչիւրը, կարելի համապարփակը: Եւ իր այս պերճանքը կը շարունակէ վերածել փոքրասիացիներուս միջեւ յարաբերութիւնները բարելաւելու, բարեփոխելու երախտաշատ գործի եւ արդիւնքի: Դժուար գործ, դժուար պայմաններ, կենսական առաքելութիւն:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 11

Հրանդ Տինքի յիշատակին, նահատակութեան 11-րդ տարելիցին առթիւ Տոքթ. ՍԱՐԳԻՍ ԱՏԱՄ 11 տարի առաջ,19 Յունուար 2007 թուականին, ժամը 15.00 ին, Սթանպուլի «Ակօս» թերթի խմբագրատան դրան առջեւ, Թուրք ազգայնականներու կողմէ սպաննուեցաւ hայազգի մտաւորական Հրանդ Տինք: Անոր նահատակութիւնը «Թուրք եւ Հայ հասարակութեան կեանքը բաժնեց երկու ժամանակահատուածներու «Հրանդ Տինքէն Առաջ» եւ «Հրանդ Տինքէն Յետոյ»: Հրանդ Տինքի նահատակութիւնը, հայ իրականութեան, Թուրք հասարակութեան լայնախոհ եւ մտաւորական խաւերուն կողմէ, ալ աւելի մօտէն ծանօթանալու համար իւրաօրինակ ազդակ մը դարձաւ: Շատեր, արդէն գիտակցած էին որ, Հրանդ Տինք, ոչ թէ միայն հայերու իրաւունքներու պաշտպանն է, ալ նաեւ, բոլոր անոնց, որոնց մարդկային հիմնական իրաւունքները սահմանուած են. Հրանդ Տինքի եղերական նահատակութեան յաջորդ օրն իսկ, հազարաւոր մարդիկ փողոց իջան եւ բողոքի ցոյցերով ու «Մենք բոլորս հայ ենք, բոլորս Հրանդ Տինք ենք» պաստառներով դատապարտեցին այս դառն եղեռնը։ Ըստ էութեան, Թուրքիոյ տարբեր հարթակներու վրայ սկսան մարդոց իրաւունքներու, ազատութեան եւ արդարարութեան մասին խօսիլ, արծարծել եւ նիւթը օրակարգի բերել: 2008-2009 թուականներէն սկսեալ Թուրքիոյ մէջ, սկսան Հայոց ցեղասպանութեան մասին խօսիլ եւ զանազան քաղաքներու մէջ տեղի ունեցան նաեւ 24 Ապրիլի, 1915-ին նահատակուած հայ մտաւորականներու յիշատակութեան օրեր։ Ապրիլ 2016 թուականը, Թուրք եւ Հայ հասարակութեան կեանքին համար շրջադարձային թուական մը եղաւ: Հայազգի պատգամաւոր Կարօ Փայլան, Թուրք խորհրդարանին մէջ հանդէս գալով պահանջեց, որ յանձնաժողով մը ձեւաւորուի, քննելու,1908-1915 թուականներու Օսմանեան Կայսրութեան խորհրդարանի հայազգի 7 պատգամաւորներ, Գրիգոր Զօհրապի, Պետրոս Հալաճեանի, Նազարէթ Տաղաւարեանի, Կարապետ Փաշաեանի, Յովաննէս Սէրէնկիւլեանի, Օննիկ Դերձակեանի, Համբարձում Պօյաճեանի ձեռբակալութիւնները եւ սպանութեան գործերը. 11 տարի առաջ եւ նախապէս, նման բան երեւակայելն իսկ կարելի չէր: Հրանդ Տինք, այնպիսի հայ մտաւորական մըն էր, որ կը հասկնար ու իր սրտին մէջ կը զգար, իր սեփական ժողովուրդի ապրած խոր ցաւը ու նաեւ իր ուսերուն վրայ կը կրէր այդ բեռը: Ան իր վերջին յօդուածներէն մէկուն մէջ գրած էր որ, «Վախցած աղաւնիի հոգեվիճակի մէջ է, աղաւնիները իրենց գոյութիւնը կը շարուակեն քաղաքի խորքերը եւ մարդոց խիտ բազմութեան մէջ, գուցէ քիչ մը վախկոտ բայց անկախ»:

Այսօր բարեբախտաբար Հրանդ Տինքի գաղափարներու շարունակողները քիչ չեն: Արդարամտութեան եւ ազատութեան գաղափարակիր Հրանդ Տինք, այսօր իսկ իր գաղափարակիցներուն միջոցով կը շարունակէ պայքարիլ եւ իրականացնել իր առաքելութիւնը:

Հայ միջնադարեան մանրանկարչութեան բացիկներ վաճառքի հանուած են Թուրքիոյ մէջ յայտնի առք ու վաճառքի կայքի մը մէջ վաճառքի դրուած են քրիստոնէական պատկերներով հայ միջնադարեան մանրանկաչութեան 16 բացիկներ: Վաճառողը նշած է, թէ վաճառքի հանուած է բացիկներու հազուագիւտ հաւաքածոյ` հայկական սրբապատկերներով: 16 բացիկի համար վաճառողը կը պահանջէ 300 տոլար:

Էջ 12

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

ՈՐՊԷՍԶԻ ՉԱՐԸ ՉՈՒՐԱԽԱՆԱՅ ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ Այս շաբթուայ մէջ կը լրանայ թերթիս հիմնադիր Հրանդ Տինքի մահուան 11-րդ տարելիցը։ Անշուշտ որ խիստ անբաւարար է «մահուան» եզրը, քանի որ կը խօսինք 1,5 միլիոն+1-րդ նահատակի մասին։ Ինչպէս կը տեսնենք Հրանդ Տինք իր նահատա­ կութեամբ յաղթեց մահը։ Այս հաստատումին վառ ապացոյցն է 11-րդ տարելիցին առթիւ ցուցաբերուած աշխարհասփիւռ ուշադրութիւնը։ Արդարեւ ոչ միայն Թուրքիոյ սահմաններուն մէջ, այլ շատ աւելի ընդարձակ տարածքի մը վրայ կը յիշուի իր ժողովուրդին արդարութեան պահանջին մէջ մարտիրոսացած հերոսի մը յիշատակը։ Սակայն այսօր կ՚արժէ ուշադրութիւնը սեւեռել դէպի այն մթնոլորտը, որուն զոհը գացած է Հրանդ Տինք։ Աշխարհասփիւռ հայութիւնը արդար կերպով այդ թունաւոր մթնոլորտը պիտի կապէ Թուրքիոյ աւանդական չարագործութեան։ Սակայն խնդիրը միայն այս պարզութեան մէջ դիտելը խիստ անբա­ ւարար է։ Պէտք է յիշեն, որ այդ թունաւոր մթնոլոր­ տին մէջ իրենց բաժինը ունէին մեծ թիւով հայեր, որոնք ընդմիշտ պատրաստ էին Հրանդ Տինքը յօշոտելու։ Անոր գաղափարներուն մէջ զիրենք անհանգըստացնող բազմաթիւ գործօններու պատճառաւ։ Նախ եւ առաջ Հրանդ Տինք սպառնալիք մըն էր հասարակութեան այն խաւին համար, որ համակեր­ պած էր իր ապրած երկրի բոլոր անարդարութիւննե­ րուն, նոյնիսկ կը կիսէր այդ անարդարութիւնները։ Հրանդ Տինքի ելոյթները մտավախութիւն էին անոնց համար, քանի որ կրնային խանգարել իրենց կարծեցեալ անդորրը։ «Հիմա ի՞նչ պէտք կայ այս հին հաշիւները բանալու» կը հարցնէին անոնք։ Տարինե­ րու դառն փորձառութիւնով սորված էին, թէ պետու­ թեան դէմ գլուխ ցցելը խիստ փորձանքաբեր երե­ ւոյթ մըն է, հետեւաբար պէտք է խուսափիլ եւ շարու­ նակել իր ճղճիմ աշխարհին անսասանութիւնը պա­ հելով։ Սակայն Հրանդ կեանքի պատրաստուած էր շատ աւելի յանդուգն խառնուածքով մը եւ բնաւ նպատակ չունէր այս անբարոյ ապահովութեան ապաւինելու։ Անցեալին Հրանդ Տինքը յօշոտողները այսօր իրենց յարձակումներուն թիրախ դարձուցած են նոյնքան քաջարի ուրիշ անուն մը։ Անոնք հիմա ալ կը սոսկան, որ Կարօ Փայլանի պատճառաւ դար­ ձեալ կրնայ խանգարուիլ իրենց անդորրը կամ շու­ կայի մէջ իրենց ճղճիմ շահերը։ Անցեալին Հրանդը հալածողները այսօր նոյն թափով, նոյն վճռակամու­ թեամբ լծուած են Կարօ Փայլանը հալածելու գործին։ Եթէ յանկարծ իրենց թունաւոր խօսքերուն իբր հետեւանք մեր պատմագրութեան մէջ նշուած նա­ հատակներու թիւը եւս աւելնայ գումարած մէկով, կարծես թէ անոնք պիտի արդարանան իրենց թու­

նաւոր միտքերուն մէջ։ «Յայտնի է, որ այսպէս պի­ տի ըլլայ։ Ի՞նչ կը կարծէր այդ տխմարը։ Իրեն մնա­ ցե՞ր էր երկիրը ազատել» պիտի հարցնեն մեզի այնքան ծանօթ ամբարտաւանութիւնով։ Կեանքի հիմ­ նական նպատակը ոմանց համար միայն ու միայն իր մորթը ապահով պահելով սահմանուած է։ Բայց ո՞վ կրնայ ըսել, որ այս սահմանումը կը բաւարարէ բո­ լորին։ Ժամանակները հերոսներ կը ծնին, բայց միշտ չէ, որ այդ հերոսները տեսնուին ճղճիմներու կողմէ։ Հրանդ Տինքի մահուան տարելիցը մեզ կը զգու­ շացնէ նաեւ զգօն ըլլալու համար։ Անցեալին բնաւ քիչ չէին այն հայերը, որոնք մեծ ափսոսանք ու զղջում յայտնեցին այդ չար դէպքին պատահելէն ետք։ Իրենք զիրենք մեղադրեցին օրըստօրէ արթուն չգտնուելով եւ Հրանդը արիւնարբու վոհմակի դիմաց առանձին թողնելու պատճառաւ։ Նոյն ափսոսանքը կրկնելը շատ սուղ պիտի ազդէ բոլորիս։ Ուրեմն ար­ թուն գտնուինք պատշաճ կերպով կասեցնենք Կա­ րօ Փայլանի ուղղուած ամէն տեսակ ցեխարձակումը։ Անմիջապէս այս օրերուն Թուրքիոյ իշխանամէտ մամուլի օրկաններէն մէկուն մէջ ներկայացաւ այդ ցեխարձակման պատկերը։ Իբրեւ թէ ոմանք յա­ ջողած էին կասեցնել ՀՏՓ-ականներու Պատրիար­ քարանի դէմ սադրանքը։ Այս լուրը իր պատրաստու­ թեան կանոնով, շարադրութեան ոճով եւ ցեխար­ ձակման եղանակով բաւականին ծանօթ էր։ Ծանօթ էր՝ երկու առումով։ Մենք այս ոճը գիտենք նախ սա­ ռը պատերազմի ժամանակներուն ապատեղեկատուութեան օրինակներով եւ ապա ուղղակի այս երկրի մէջ մամուլին որդեգրած դերակատարութիւններով։ Պարտաւոր ենք դիմել բոլոր միջոցներու, որ­ պէսզի կասեցնենք այս դաւադրութեան գործընթա­ ցը եւ չարտօնենք, որ նոյն չար միտքը անգամ մը եւս ուրախանայ։ Agos

Մէկ շաբաթուան մէջ ծնած է 402 փոքրիկ

Երեւանի քաղաքապետարանի աշխատակազմի առողջապահութեան վարչութենէն կը տեղեկացնեն, որ Յունուար 12-18 մայրաքաղաքի ծննդատուներուն մէջ լոյս աշխարհ եկած է 402 փոքրիկ` 210 տղայ, 192 աղջիկ:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 13

ՀՀ արտգործնախարարը ընդունած է ՀԲԸՄ նախագահին

Panorama.am։- Յունուար 20-ին ԱԳ նախարար Էտուարտ Նալպանտեանը ընդունած է Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան (ՀԲԸՄ) նախագահ Պերճ Սեդրակեանին։ Այս մասին կը յայտնեն ԱԳՆ մամուլի ծառայութիւնեն։ Ողջունելով հիւրին` նախարար Նալպանտեա-

նը բարձր գնահատած է Հ.Բ.Ը. Միութեան աւանդը` հայ ժողովուրդի հոգեւոր, կրթական, մշակութային կեանքի զարգացման, հայապահպանութեան գործին մէջ: Պերճ Սեդրակեանը, շնորհակալութիւն յայտնելով ընդունելութեան եւ ՀԲԸՄ-ն գործունէութեան բարձր գնահատականի համար, վստահեցուցած է, որ ՀԲԸՄ-ը շարունակելու է իր ազգանուէր եւ Հայաստան-Սփիւռք կապերու ամրապնդմանը ուղուած գործունէութիւնը։ Հանդիպմանը քննարկուած են ՀԲԸՄ ընթացիկ եւ հեռանկարային ծրագիրները։ Էտուարտ Նալպանտեանը ու Պերճ Սեդրակեանը անդրադարձած են համահայկական օրակարգի հարցերուն ալ։ Հանդիպման ներկայ էր ՀԲԸՄ կենտրոնական վարչական ժողովի անդամ Վազգէն Եագուպեանը։

Բանակի ներկայ հզօրութիւնը 2016-ի մարտունակութեան հետ համեմատելի չէ. Լեւոն Մնացականեան

ՀՀ պաշտպանութեան բանակի ներկայ հզօրութիւնը 2016-ի մարտունակութեան հետ համեմատելի չէ: Այս մասին, ըստ «Artsakhpress.am»-ի, Յունուար 24-ին, հրաւիրած մամուլի ասուլիսի մը ժամանակ յայտարարած է Արցախի Հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարար Լեւոն Մնացականեան: Խօսելով ԱՀ պաշտպանութեան բանակի 2017 -ին կատարուած աշխատանքներուն մասին` Լեւոն Մնացականեան ըսած է, որ համարժէք միջոցներ ձեռնարկուած են առաջին հերթին մարտական զօրահաւաքային պատրաստակամութեան համար: «Կառուցուածքային փոփոխութիւններուն իբրեւ արդիւնք՝ բոլոր առումներով մեր հնարաւորութիւնները աճած են, փոխուած են մօտեցումները պահեստազօրայիններու հետ եւ հաւաքներու միջոցով աւելցուած է ռազմաուսուցանուած պահեստազօրներուն քանակը բոլոր մասնագիտութիւններով` աւելի շատ` հրասայլային, հակա-հրասայլային եւ հրետանային ստորաբաժանումներու մասնագէտներու»,- ըսած է պաշտպանութեան նախարարը եւ աւելցուցած, որ հիմնական շեշտը շարունակած է

մնալ մարտական հերթապահութեան, ժողովուրդի անվտանգութեան ապահովման եւ դիրքապահ զինծառայողներու համար աւելի բարենպաստ պայմաններու ստեղծման վրայ: Նախարարը նշած է նաեւ, որ կատարելագործուած են բոլոր ճարտարագիտական, ամրաշինական կառոյցները, կահաւորուած են նոր դիրքեր: Փորձած են զարգացնել ճանապարհային ցանցը, որ այնքան կարեւոր է մարտական գործողութիւններու ժամանակ` հիմնական ուշադրութեան կեդրոնին պահելով անձնակազմի անվտանգութեան ապահովման խնդիրը: «Հրետանիի, հակաօդային պաշտպանութեան հնարաւորութիւնները եւս նախկինի հետ համեմատելի չեն: Աւելցուած է նաեւ նշանուղիներու եւ մեր յարձակման ընթացքին խոցուող նշանակէտերուն քանակը ինչպէս գիշերային, այնպէս ալ ցերեկային պայմաններու մէջ: Ճարտարագիտական-թիկունքային ապահովման հարցերով եւս մեծ ծաւալի աշխատանքներ տարուած են, եւ հիմնական շեշտը դրուած է դաշտային պայմաններու մէջ միաւորումներու, զօրամասերու, ստորաբաժանումներու կենսագործունէութեան ապահովման վրայ»,- ըսած է Լեւոն Մնացականեան:

Էջ 14

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հաստատուած է Ղարաբաղեան շարժման 30-ամեակի տարբերանշանը

ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ.- Յունուար 24-ին Արցախի խորհրդարանին մէջ Աշոտ Ղուլեանի նախագահութեամբ տեղի ունեցած է արցախահայութեան ազգային-ազատագրական պայքարի` Ղարաբաղեան շարժման 30-րդ տարեդարձի տօնակատարութեան կազմակերպման եւ համակարգման պետական յանձնաժողովի հերթական նիստը, որուն ընթացքին ներկայացուած է 30-ամեակին նուիրուած ձեռնարկներու ծրագիրին հիմնական ուղղութիւնները եւ ամփոփուած են տարբերանշանի (լոկօ) մրցոյթին արդիւնքները: Բանալով նիստը` Աշոտ Ղուլեան նշած է, որ արդէն իսկ տրուած է ձեռնարկներու նախապատրաստական աշխատանքներուն սկիզբը, որոնք չեն սահմանափակուիր միայն Փետրուար ամիսով, այլ կ’ընդգրկեն ամբողջ 2018 թուականը եւ կ’ունենան համաժողովրդական բնոյթ` սփռուելով Արցախի ողջ տարածքով: Պետական յանձնաժողովը կ’առաջարկէ ձեռնարկներու իրականացման թիրախաւորուած եւ նպատակային ծրագիր, որուն իրականացման համար պիտի ներգրաւեն հանրային, քաղաքական ու գիտական շրջանակները, պաշտպանութեան բանակը, արտաքին աշխարհն ու հայկական սփիւռքը: Այնուհետեւ յանձնաժողովի անդամները քըննարկած եւ ամփոփած են Ղարաբաղեան շարժման 30-ամեակի ձեռնարկներու տարբերանշանի մրցոյթին արդիւնքները: Մշակոյթի, երիտասարդութեան հարցերու եւ զբօսաշրջութեան նախարարի ներկայացմամբ` 2017 Դեկտեմբեր 10-31 յայտարարուած մրցոյթին ընթացքին 26 մասնակիցի կողմէ յանձնաժողովին ուղարկուած է 77 տարբերանշանի էսքիզ: Քննարկման ընթացքին յաղթող ճանչցուած է Նինա Շահուերդեանի ներկայացուցած տարբերանշանը եւ Արմէն Ղուկասեանի նախագիծը` պաստառներու համար: Ձեռնարկներու ծրագիրով կը նախատեսուի նաեւ յոբելինական յուշամետալի, թեմային վերաբերեալ գիրքերու եւ պրոշիւրներու, լուսանկարչական ալպոմի, նամականիշի թողարկում, փաստագրական ֆիլմերու, տեսահոլովակներու պատրաստում, հանրապետութեան ամբողջ տարածքին ցուցահանդէսներու, տարբեր մրցոյթներու, մարզական ու մշակու-

թային ձեռնարկներու կազմակերպում: Յոբելինական ձեռնարկները պիտի սկսին Փետրուար 10-15-ին` պահպանելով երեսուն տարի առաջ տեղի ունեցած իրադարձութիւններուն ժամանակացոյցը: Հանդիսաւոր ձեռնարկները պիտի կազմակերպուին Փետրուար 20-ին: Նիստին ընթացքին՝ յանձնաժողովի անդամներ արտաքին գործոց նախարար Մասիս Մայիլեանը, կրթութեան, գիտութեան եւ մարմնակրթութեան նախարար Նարինէ Աղաբալեանը, մշակոյթի, երիտասարդութեան հարցերու եւ զբօսաշրջութեան նախարար Սերկէյ Շահուերդեանը ներկայացուցած են համալիր ձեռնարկներու ծիրէն ներս նախատեսուած ոլորտային ծրագիրները: Ամփոփելով նիստը՝ յանձնաժողովի նախագահ Աշոտ Ղուլեան նշած է, որ յառաջիկայ օրերուն պիտի շարունակուին աշխատանքները յոբելինական ձեռնարկներու բեմագրերուն շուրջ:

Պուլկարիոյ մէջ պիտի կանգնեցուի Նժդեհի արձանը

Պուլկարիոյ Պլիսքա քաղաքի «Cyrillic courtyard» պատմամշակութային համալիրին մէջ պիտի կանգնեցուի հայ պետական եւ ռազմական գործիչ Գարեգին Նժդեհի պրոնզաձոյլ արձանը: «Պիտի Կանգնեցուի տարբեր ժողովուրդներու եւ երկիրներու ականաւոր գործիչներու աւելի քան 80 յուշարձան: Հայ ժողովուրդը ներկայացուած պիտի ըլլայ ականաւոր գործիչ եւ փիլիսոփայ Գարեգին Նժդեհի արձանով»,- ըսած է համալիրի ստեղծման հեղինակ եւ պուլկարաբնակ գործարար Կարէն Ալեքսանեանը, կը յայտնէ Rusarminfo-ն: Ան նշած է, որ վերջերս այցելած է Հայաստան մասնագէտներու հետ խորհրդակցութիւններու նպատակով, որպէսզի Նժդեհի արձանը ամենաբարձր մակարդակով պատրաստուի: «Մոսկուայի մէջ հիմա կ՛աշխատին Փուշկինի, Տոսթոեւսքիի եւ Եսենինի արձաններուն վրայ»,- ըսած է գործարարը: Ան աւելցուցած է նաեւ, որ Նժդեհի արձանը պիտի տեղադրուի, հաւանաբար, 2018-ի ամրան: Cyrillic courtyard պատմամշակութային համալիրը բացուած է 2015-ին:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 15

Դիմաւորելով 100-ամեակը

ԱՆԿԱԽ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՏԷՐ ԸԼԼԱԼՈՒ ԸՆԹԱՑՔԻՆ ԵՒ ԱՆԿԷ ԵՏՔ ՅԱԿՈԲ ՊԱԼԵԱՆ Ետքը՝ այսօր եւ վաղը: Ներկան հասկնալու համար դար մը ետ երթալ, ոչ միայն հպարտութեան համար, այլ ապագան պատկերացնելու, ընելիքի եւ չընելիքի մասին մտածելու: Ազգի լինելութիւնը, ժողովուրդ եւ հայրենիք, բարդ եւ ամբողջական խնդիր է, որուն մէկ կամ միւս կէտը շեշտելով, շարունակութիւն չ’ապահովուիր: Հայրենիքի տարածք, հոն բնակող մարդիկ, կենսական տնտեսութիւն, պէտք է պաշտպանել: Այդ պաշտպանութիւնը հեռու աշխարհներու մէջ ճօճուած նիզակով չ’ըլլար: Այդ կ’ըլլայ հայրենատէրժողովուրդով, որ կը մնայ հողին վրայ, կը վերադառնայ հողին վրայ մնալու համար, ինչպէս սովորութիւն է ըսել՝ որպէս տէր եւ ծառայ: Անկախութիւնը սոսկ յայտարարութիւն չէ, թուղթի վրայ, ձայնասփիւռէն կամ հեռատեսիլէն, հայրենաբաղձի յիշատակներ շոյելու համար: Ան ամէն օր կը կենսագործուի,կը պաշտպանուի, ապա թէ ոչ փուլ կու գայ: Մեր ժողովուրդի պարագային, անկախութիւն, հայրենիքի եւ ինքնութեան պաշտպանութիւն, ամենօրեայ պայքար են: Այդ կենսագործելու իրաւունքը եւ պարտականութիւնը ազգի անդամի անձնագիրն է: Հայու՝ եւ ոչ միայն հայասէրի: Մեր ժողովուրդի պատմութեան բոլոր զարտուղութիւնները գումարուած են ծնունդ տալով ազգի մը համար ստեղծուած եւ շարունակուող անբնական կացութեան, երբ իրենք զիրենք նոյն ազգի մաս համարողներու մեծամասնութիւնը իր հայրենիքէն դուրս կ’ապրի: Այդ մեծամասնութեան համար հայրենիքը յիշատակներու կրողն է, նկարներու ալպոմի պէս բան մը, բայց ոչ կեանքի զարգացման շրջանակ: Սփիւռք(ներ)ը հայրենիքի նկատմամբ ինքնիրեն շնորհած է սիրելու եւ յուզուելու գրեթէ թատերական դեր: Ամէն անգամ որ հայրենիքի պաշտպանութեան գիծին վրայ գարուն կեանքով երիտասարդ մը կը զոհուի, կը հիանանք, կը ցաւինք, կ’աղմկենք: Եթէ իսկապէս հայրենատէր ըլլայինք, պիտի չբաւարարուէինք օժանդակութեամբ, բարձրախօսներու աղմուկով, այլ պիտի պահանջէինք, որ սփիւռք(ներ) ը, աբարանցիին, ղափանցիին, շուշեցիին պէս, գտնուէր սահմանին վրայ, ապրելու եւ զոհուելու իրաւունքով: Այդ յանձնառութեամբ զոհուած հատուկենտ օրինակելի դէմքերը, յետ մահու, կը վերածենք կուռքի, բայց այդ օրինակելիութիւնը կը մնայ չնչին, բայց այդ օրինակելիութիւնը կ’ունենայ չնչին համրանքով հետեւորդներ:

Անկախութեան իրաւունքը եւ տեւականացումը կը պահանջեն նաեւ սահմաններու եւ ժողովուրդի պաշտպանութիւն: Արդէն երեսուն տարի անցաւ վերանկախացումէն ի վեր, բայց հայրենատիրութեան համար անհրաժեշտ ազգային գիտակցութիւնը ոչ մէկ ձեւով գործնական նախաձեռնութեան չառաջնորդեց, որպէսզի ազգի աւելի քան կէսը տէր ըլլալու համար, ինք ալ կանգնի սահմանին վրայ: Ամառնային երիտասարդ զբօսաշրջիկներուն, որոնք լաւ ժամանակ անցուցած ըլլալու գոհունակութեամբ կը վերադառնան, ինչո՞ւ չըսուեցաւ, որ իրենք ալ իրաւունք եւ պարտականութիւն ունին սահմանին վրայ գտնուելու: Հարցը այս ձեւով երբեք օրակարգ չեղաւ: Դուք հոն մենք հոսի յոգնութիւն եւ զոհողութիւն չպահանջող վերաբերում: Հայրենասիրութիւնը եւ հայրենատիրութիւնը նուիրումով եւ զոհողութեամբ կ’իմաստաւորուին: Կը թելադրեն կեցուածք: Արժէքային համակարգ են, որուն մէջ կը ձուլուին տարբերութիւնները, հայրենաբնակի եւ ոչ հայրենաբնակի, իշխանաւորի եւ շարքայինի: Օր մը, բարեկամ մը կը բացատրէր, թէ ինչո՞ւ մարդ կը սիրէ իր զաւակը: Արդարեւ, կենդանական աշխարհին մէջ, առիւծ, վագր, կատու, թէ արծիւ, ձագի հանդէպ սէրը բնազդական է եւ ժամանակաւոր: Ձագերը երբ ինքնաբաւ ըլլան կ’երթան, ծնողները այլեւս պատասխանատուութիւն չեն ունենար: Մարդն է միայն, որ իր ամբողջ կեանքի ընթացքին կը պահէ այդ սէրը, կը գերանցէ բնազդը: Մարդու սէրը զաւակին հանդէպ ոչինչ ունի բնազդական, այլ զաւակին համար եղած զոհողութիւնները, զգացուած ցաւերը եւ տագնապները, որպէս յիշողութիւն, գումարուելով կ’ըլլան զաւակի սէր, որ բնազդ չէ, այլ է, որուն չենք հանդիպիր մոլորակի մարդէն տարբեր բնակիչներուն մօտ: Հայրենասիրութիւն եւ հայրենատիրութիւն բնազդ չեն, կը մշակուին եւ կը փափուին մեր տուածով: Այդ տալիքէն կը խուսափին արտագաղթողները եւ սփիւռքի զբօսաշրջիկները: Ամէն բանի համար քարոզչութիւն ընողները, լոպպիինկ ընողները, ինչո՞ւ ներազգային լոպպիինկ չեն ըներ իրաւ հայրենասիրութեան եւ հայրենատիրութեան համար: Փոխանակ պահանջելու, որ հայրենադարձ երիտասարդները զերծ կացուցուին բանակին ծառայելու պարտաւորութենէ, միթէ՞ ազգը ներքնապէս եւ բարոյապէս նոր ուժականութիւն եւ որակ չի նուաճեր, եթէ ազգի բոլոր զաւակները, անոնք գտնուին Պուէնոս Այրէս, Պեվըրլի Հիլզ, Թորոնթօ, Փարիզ, Լիբանան, թէ այլուր, պատրաստակամութիւն ցուցաբերեն Հայաստանի սահմաններուն վրայ հայ զինուորներուն հետ կողք-կողքի ըլլալու: Շարունակութիւնը էջ 16

Էջ 16

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայաստանի Հանրապետութեան Զինուած Ուժերի վերակազմաւորման 26-ամեակի առթիւ Շարունակութիւն էջ 8-էն

Ոգեկոչում ենք անմահ յիշատակը Սարդարապատի ու Ապարանի բախտորոշ ճակատամարտերի մահապարտների, մեր նորօրեայ ազատամարտիկների ու երկրապահների, վերակազմաւորուած Հայոց բանակի առաջին զինուորների ու սպաների: Եւ նաեւ Ապրիլեան պատերազմի նորօրեայ հերոսների: Այն վկաների, ովքեր ապացուցեցին մեր ազգի հերոսականութեան կենսունակութիւնը սեփական արեան գնով եւ հակառակ ամէն տեսակ իրողութիւնների ու աշխարհաքաղաքական դաւադրութիւնների: Սա է, որ պէտք է հասկանան երէկ չէ առաջին օրը պետականութեան նմանուող սուլթանութիւններ ցնկնած դրացիները, որոնք սեփական զառանցական ծրագրերը որոճալու պարագային սոսկումով ու խուճապահար անխուսափելի ականատեսը պէտք է լինեն Հայոց բանակի նորանոր շքեղաշուք յաղթանակների: Եւս մէկ անգամ ամենաօրհասական պահերին հայութիւնը կարողացել է իր մէջ ուժ գտնել համա-

Արցախի մէջ զինուոր զոհուած է Նախնական տուեալներու համաձայն՝ Արցախի Հանրապետութեան Պաշտպանութեան բանակի հիւսիսային ուղղութեամբ տեղակայուած զօրամասերէն մէկուն պահպանութեան տեղամասին մէջ զէնքի օգտագործման կանոններու խախտման հետեւանքով զոհուած է Պաշտպանութեան բանակի զինծառայող Յովսէփ Կարէնի Գրիգորեանը (1998-ի ծնունդ):

խըմբման ու փրկաբեր միասնութեան: Վստահաբար որեւէ դառն իրողութիւն հայութեանն այլեւս չի կարող հետ կանգնեցնել սեփական պատմական երթն աշխարհում շարունակելու համար: Օգտուելով առիթից` շնորհաւորում ենք նուիրական տարեդարձի առթիւ եւ ջերմ շնորհակալութիւն յայտնում բոլոր ազգակից ու դրացի բարեկամներին, ովքեր հնարաւորինս աջակցել են մեր Զինուած Ուժերին, աղօթել Հայ Զինուորի յաղթանակի համար: Վստահ ենք, որ նորօրեայ ազգային ու քաղաքական համախմբուածութեան պայմաններում միահամուռ ուժերով կչեզոքացուեն բոլոր առկայ եւ ուրուագծուող մարտահրաւէրները, եւ Հայոց բանակը կշարունակի իր անկասելի յաղթարշաւն՝ ի փառս Ազգի եւ Հայրենիքի: Փա՜ռք Հայոց բանակին: Խոնարհում յանուն Հաւատքի, Ազգի եւ Հայրենիքի նահատակուած զինուորներին: Աստուած եւ մեր Զինուած Ուժերը պահապան Հայ ազգին ու Հայաստանի Հանրապետութեանը: Նախնական տուեալներով` շարքային Յովսէփ Գրիգորեանը զոհուած է՝ պարտադիր ժամկէտային զինծառայողի կողմէ զէնքի հետ վարուելու կանոնները խախտելու հետեւանքով: Դէպքին առիթով երրորդ կայազօրային քննչական բաժնին մէջ յարուցուած է քրէական գործ` ՀՀ քրէական օրէնսգիրքի 373-րդ յօդուածի 3-րդ մասով: Ձեռնարկուած հետաքննութեան արդիւնքով ժամկէտային զինծառայողը ձերբակալուած է: Նախաքննութիւնը կը շարունակուի:

ԱՆԿԱԽ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ ՏԷՐ ԸԼԼԱԼՈՒ ԸՆԹԱՑՔԻՆ ԵՒ ԱՆԿԷ ԵՏՔ Շարունակութիւն էջ 15-էն

Ղեկավարութիւնները ինչո՞ւ չփորձեցին, չեն փորձեր ազգի ներքնապէս միացման այս նախաձեռնութիւնը ունենալ, սրսկելով այն ըմբռնումը, որ հայրենիքի սէրը տօնական օրերու համար չէ, այլ կ’ըլլայ մեր տուածով: Այս մասնակցութիւնը հայրենիքի պաշտպանութեան գործին, սփիւռք(ներ)ի ամէն օր քիչ մը աւելի գունատուող նկարագրին կու տայ ազգային իրաւ, ոչ-աղմկարարական նոր որակ, մասնակցութեամբ կը զօրանայ տէր ըլլալու գիտակցութիւնը, որ երաշխիք է տոկալու եւ տեւելու կամքի: Անդրանիկ Հանրապետութեան հարիւրամեակի առիթով, երգ ու պարէ, կերուխումէ, լուսանկարներէ եւ շքանշաններէ առաջ եւ վերջ, կարելի կ’ըլլա՞յ նման որոշումով եւ յանձնառութեամբ թափ տալ վերականգնումի առաջադրանքին, միացնելով երիտասարդութիւնը, միաժամանակ ստեղծելով Պիզէի Առլզիէնին նմանող սպասուած եւ չհասնող ազգի

ցանկալի մէկութիւնը, որ գայ, երազ չըլլայ: Որպէսզի ցանկալի մէկութիւնը կեանք դառնայ, երբեմն պէտք է լսել ազգի հոգին եւ հանճարը արտայայտած մեծերը: Ամէն հայու պարտականութիւնը պէտք է ըլլայ հայրենիքի պաշտպանութիւնը: Որպէսզի, ինչպէս կ’ըսէ Յովհաննէս Թումանեան, «Ամէն մի հայ պէտք է զգայ, որ ինքն Ազատ Հայաստանի քաղաքացի է եւ գալիս է գործակցելու իր կառավարութեանը:… Հայաստանի ազատ հողի վրայ նա շինելու է իր ազատ եւ առատ տունը, հայկական բարձրաւանդակի վրայ զարգացնելու է իր ազգային հանճարը եւ իր խօսքն ասելու է աշխարհքին:…Նա կարող է, եւ իր կարողութիւնով նա իրաւունք ունի»: (1920, Հայաստանի օգնութեան կոմիտէի առիթով): Պէտք է որ յիշեն Յովհաննէս Թումանեանի պատգամը, վերադարձողը եւ ընդունողը, այսօր եւ վաղը:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 17

French President Emmanuel Macron Vows Continued Support for Armenia

PARIS — France will continue to maintain warm relations with Armenia and support it in the international arena, French President Emmanuel Macron said after holding talks with his Armenian counterpart Serzh Sarkisian in Paris on Tuesday.

Within the framework of his working visit to France, President Serzh Sargsyan met with President Emmanuel Macron of the French Republic at the Elysee Palace.

Macron also described as “encouraging” recent Armenian-Azerbaijani peace talks and urged the parties to the Nagorno-Karabakh conflict to “go farther” in trying to resolve it.

For his part, Sarkisian reaffirmed his administration’s commitment to deepen Armenia’s “privileged” relationship with France. “We sincerely love and respect France and its talented people,” he declared at the joint news briefing.

“France will always be alongside Armenia,” he said in a statement to the press made at the presidential Elysee Palace.

“France will accompany you in a troubled regional environment so that your country can conquer its future as it has always done in its history,” he added.

Macron cited “profound links” between the two nations cemented by the existence of a sizable and influential Armenian community in France. “I am also aware of the fight by the Armenian Diaspora in France for the memory of the [1915] genocide and I have deepest respect for this fight,” he said.

Macron was endorsed by leading French-Armenian organizations ahead of a second round of voting in France’s April-May 2017 presidential election. Four ethnic Armenians were subsequently elected to the French parliament on the ticket of his Republic on the Move party.

Macron announced after the talks with Sarkisian that he will travel to Armenia in October on a state visit timed to coincide with a summit in Yerevan of Francophonie, a grouping of over 70 mainly French-speaking nations. He expressed hope that the summit will give “new impetus” to the spread of the French language in Armenia.

The 40-year-old French leader also stressed the “necessity to impart more dynamism to our economic cooperation.” He said he specifically discussed with Sarkisian ways of boosting French investments in the Armenian economy. “I am thinking of sectors such as

tourism, renewable energy, agriculture, logistics and retail,” he said.

“We have practically identical views on all vital issues … I mean both the bilateral and international agenda.

We espouse the same principles and are guided by the same value system,” he said.

Sarkisian went on to thank France for helping Armenia negotiate and sign in November the Comprehensive and Enhanced Partnership Agreement (CEPA) with the European Union. In Macron’s words, the landmark agreement reflects a “special formula” for Armenia-EU ties that was advocated by the French government.

The unresolved Karabakh conflict also apparently featured large during the first-ever meeting of the two presidents. France has been spearheading, together with the United States and Russia, international efforts to broker an Armenian-Azerbaijani peace accord.

Macron said that a long-awaited peaceful resolution of the conflict requires “courageous decisions and compromises” by both conflicting sides. In that regard, he hailed progress reportedly made during Sarkisian’s October 2017 meeting with Azerbaijan’s President Ilham Aliyev and follow-up talks between the Armenian and Azerbaijani foreign ministers.

“We know how fragile the process still is and how volatile the situation on the ground often is,” said Macron. “It is therefore absolutely essential that this renewed dialogue leads to concrete progress.”

“We will continue to closely monitor this situation and we will take, in concert with our Russian and American partners, any initiative that could advance the settlement process,” he added.

Էջ 18

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

President Serzh Sargsyan Macron: I hope one day I will participated in the plenary say Karabakh conflict is settled session of the PACE

President Serzh Sargsyan on January 24 in Strasbourg participated in the winter plenary session of the Parliamentary Assembly of the Council of Europe where he made a speech and answered to the questions of the parliamentarians

President Sargsyan meets with Paris Mayor Anne Hidalgo

At the invitation of President Emmanuel Macron of the French Republic, RA President Serzh Sargsyan arrived in France on January 22 on a working visit. The presidential visit started with a meeting held with Paris Mayor Anne Hidalgo.

To begin with, the parties stated with satisfaction that the past 25 years since the establishment of diplomatic relations were marked by upward trends in the Armenian-French privileged relationships, characterrized by close bonds of friendship and partnership and evidenced by active contacts maintained at all levels.

Having kept fond recollections of their previous meetings held in both Paris and Yerevan, the President of Armenia and the Paris Mayor highlighted the develop-

As a co-chair country of the OSCE Minsk Group, France will continue listening to all parties to the Karabakh conflict, President of France Emmanuel Macron said at the annual banquet of the Coordinating Council of Armenian Organizations of France (CCAF).

In his speech, Macron touched upon a number of issues of concern to the Armenian community, including the international recognition of the Armenian Genocide and the settlement of the Karabakh conflict.

CCAF co-chairs Ara Toranian and Murad Papazian invited the French President to visit Nagorno-Karabakh, to which Macron responded: “As for Karabakh, France is a supportive of a compromise, since the status quo is not a solution to the problem. I hope that one day I will return to you and say that the Karabakh conflict is settled.”

ment and strengthening of cooperation between the partnering capitals which, according to President Sargsyan, were by far fostered and catalyzed by Mayor Anne Hidalgo.

The interlocutors touched upon the EU-Armenia relations in the light of the recently signed CEPA, as well as the upcoming reforms in Armenia.

After the meeting, a reception was held in honor of the Armenian President at the Paris City Hall, attended by Armenian community representatives. During the reception, the Armenian President and Paris Mayor delivered speeches.

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 19

11 Years Passed Since Hrant Dink’s Murder

By ARAKS KASYAN During his entire life Hrant Dink, an Istanbul-Armenian intellectual, fought for one idea – to have a Turkey where everyone’s rights will be respected regardless of nationality and religious affiliation, a Turkey where Armenians will no longer be afraid to talk about who they are and where they come from, a Turkey that will understand itself the need to change, move on a democratic path, rather than under the pressure of the foreign parliaments and governments. Although 11 years has passed since Dink’s murder, his ideas and dreams remain more than relevant.

Dink, a son of a family that survived the Genocide committed by the Ottoman Empire, was born on September 15, 1954 in the city of Malatya. In 1996 he founded the first Armenian bilingual (Armenian and Turkish) “Agos” newspaper of Istanbul aimed at presenting the issues relating to the Armenian community and national minorities in Turkey to the society under a new light. Dink believed that one of the reasons of tendentious attitude towards Armenians in the country was not knowing them well, and he said on this matter: “The Armenian society of Instanbul lives very closed. The prejudices will be broken in case of knowing us well”.

Dink was courageous. He was talking about issues over which everyone has long started to remain silent.

During the last years of his life, Dink started to receive threats from extremist nationalists, as well as hidden threats from officials for his views and discoveries in Turkey. Many urged him to leave Turkey in order to save his life, however, he never listened to them and angered, stating: “This is my country”.

11 years ago on this day, January 19, the murder of Hrant Dink by Turkish conspirator outside “Agos” editorial office in Istanbul’s district of Sisli forced the crowd gathered outside the building to say: “We all are Hrant, we all are Armenians”.

Those who ordered his murder believed that they will get rid of the problems voiced by the InstanbulArmenian intellectual. But the shots against Dink were unable to silence the voice of justice against which the Turkish authorities until today try to pretend as deceive.

Although the trial over Dink’s murder case has not yet given tangible results in terms of discovering and punishing the perpetrators of the murder, his friends confidently announce that they will be consistent on establishment of justice. massispost.com

A panorama from Halaskargazi Boulevard in the Sisli district of Istanbul. One hundred thousand mourners marched in Dink's funeral, protesting his assassination. The office of the Agos newspaper, where Dink was gunned down, is near the right edge of the image.

Էջ 20

Հայ Կեանք

Germany Turkish Politician:

Hrant Dink Was Killed

by Turkish State

A Hrant Dink remembrance event, which was devoted to the 11th anniversary of the assassination of this Istanbul Armenian journalist, was held in Cologne, Germany.

The commemoration brought together well-known intellectuals and politicians from Turkey and Germany, according to Agos Armenian weekly of Istanbul.

In his remarks at the event, German Turk Cem Ozdemir, who co-chairs of the left-wing Alliance 90/The Greens party of Germany, stated that Dink was killed by the Turkish state.

“With Dink’s murder, time went backwards in Turkey,” Ozdemir said, in particular. “Even the press isn’t free now in Turkey.”

Renowned Turkish human rights activist Ragıp Zarakolu, for his part, noted that the planners of Dink’s murder had not taken into account that the murder would cause a burst of conscience among Turkish society.

“In this sense, Hrant Dink has saved a lot in Turkey with his death,” Zarakolu added.

Hrant Dink, the founder and chief editor of Agos, was gunned down on January 19, 2007, outside the then office of this newspaper.

In 2011, the perpetrator, Ogun Samast, was senten-ced by a juvenile court to 22 years and ten months for the murder.

After long court proceedings and appeals, however, a new probe was ultimately launched into this murder case, and regarding numerous former and serving senior Turkish officials’ complicity in this assassination.

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

NGO suggests Garo Paylan’s nomination for Nobel Peace Prize

“Hamshenuhi” (Hamshen-Armenian Woman) International Women’s Association has circulated a statement that nominates Turkish lawmaker of Armenian descent representing Peoples’ Democratic Party (HDP) for a Nobel Peace Prize.

The President of the Association Saida Ohanyan informed the organization has submitted a letter to the Nobel Committee, suggesting the nomination of Paylan “who devoted whole his life to protection of the rights of Armenians and other Indigenous population in the region.”

“He is one of the few who has assumed the responsibility to protect humanitarian rights, the rights of indigenous people, religious and national minorities,” the statement said, adding Paylan’s efforts come despite constant threats and pressures over his activities by nationalist and extre mist forces backed by authorities.

Saida Ohanyan President of “Hamshenuhi” (Hamshen-Armenian Woman) International Women’s Association

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Artsakh President Prioritizes Strengthening of National Army

STEPANAKERT— At a meeting with the National Military Council on Tuesday, Artsakh President Bako Sahakyan prioritized the strengthening of the national

AGBU President visits RA Ministry of Diaspora

On January 22, 2017, Minister of Diaspora of the Republic of Armenia Hranush Hakobyan received President of the Armenian General Benevolent Union (AGBU) Berge Setrakian, who was accompanied by Head of the Armenian Representation Vasken Yacoubian. The Minister highly appreciated the AGBU’s activities in the spheres of education and culture in Armenia and expressed gratitude for the support provided to Syrian-Armenians in the healthcare sector and for the activities that have been jointly carried out by the AGBU and the Ministry of Diaspora. Hranush Hakobyan particularly stressed the involvement of Syrian-Armenian doctors within Armenia’s polyclinics with the support of the AGBU and the medical aid that the AGBU provides to Syrian-Armenians.

Issues related to repatriation were also discussed during the meeting. The Minister stated that the AGBU has always served as one of the key pillars in terms of repatriation and must continue to play a major role in

Էջ 21

Armed Forces in the coming year.

The meeting was an opportunity for the military council to assess the activities of the past year and to present an action plan for the current year.

In his speech the Head of the State touched upon the activities carried out in the field of army-building in 2017, gave instructions for the actualization of projects envisioned for 2018.

“I am confident that our army will, as always, be able to efficiently solve all the set tasks. The State will in its turn continue to keep army building as a priority, sparing no effort to maintain the efficiency of the armed forces, and address issues of each serviceman,” Sahakian said during his remarks.

Sahakyan said that the work conducted by the council was satisfactory with tangible results visible to both the government and the people, adding that course charted for 2018 required “painstaking work from all the command levels.”

Artsakh forces thwart Azeri infiltration attempt

The Artsakh troops stationed to the southeastern direction of the line of contact between the armed forces of Artsakh Azerbaijan spotted an infiltration attempt by an Azerbaijani intelligence subversive group at about 2 a.m. today, the Artsakh Defense Ministry said.

It added that the Azerbaijani forces were thrown back as a result of preventive measures.

According to preliminary information there were losses on the Azerbaijani side. Probe into details is under way.

Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com repatriation, taking into consideration the experience that has been gained in the integration of SyrianArmenians in Armenia.

Էջ 22

Հայ Կեանք

Republican Party Nominates Armen Sarkissian for Next President of Armenia

YEREVAN — President Serzh Sargsyan officially confirmed that he wants Armen Sarkissian former Armenian prime minister currently serving as Armenia’s ambassador to Britain to succeed him as head of state in April.

Meeting with Ambassador Sarkissian (no relation), he said the governing board of his ruling Republican Party of Armenia (HHK) unanimously accepted his proposal to nominate the prominent diplomat for the post of president of republic.

Sarkissian, who has lived in London for nearly three decades, did not immediately accept the nomination.

He said he needs to hold consultations with major political parties, civic groups, prominent intellectuals and “business circles” before making a “final decision.”

“And if I make a decision [to accept the nomination] after those meetings I will strive to perform the duties of Armenia’s president with honor and to live up to the confidence which I have heard from you and your party comrades and which I hope to also hear from other fellow citizens,” added the 64-year-old former scholar.

The end of Sargsyan’s decade-long presidency on April 9 will complete Armenia’s transition to a parliamentary system of government. It means that most of the presently sweeping presidential powers will be transferred to the prime minister and his cabinet.

Also, the next president will be elected by the parliament, rather than popular vote, as has been the case until now. The ruling HHK controls the majority of seats in the National Assembly. It is therefore in a position to install Sargsyan’s pick for the next president.

The outgoing president, who could remain in power as prime minister, said earlier this week that his successor should be a renowned but politically inexperienced individual who speaks foreign languages and has “broad connections” in Armenia and its worldwide Diaspora.

In remarks publicized by the presidential press office, he clarified that the next president must be “politically prepared and hardened but not politicized.” “He must

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

be able to organize dialogue between various political forces and, if necessary, ease tensions between various strata of the society,” he said, adding that Armen Sarkissian fits the bill.

“You are an acclaimed scholar, you held the post of Armenia’s prime minister, you have a great deal of diplomatic experience, and this is the reason why we have seriously considered your candidacy,” Serzh Sargsyan told the ambassador.

The president also expressed hope that should he decide to accept the HHK offer Sarkissian would try to win the backing of the three other political groups represented in the National Assembly. Those are the HHK’s junior coalition partner, the Armenian Revolutionary Federation, Gagik Tsarukian’s alliance and the opposition Yelk bloc. Yelk fielded its own presidential candidate late last year.

A physicist and mathematician by education, Armen Sarkissian worked at the Cambridge University when he was appointed as newly independent Armenia’s first ambassador to the United Kingdom in 1991. He served as prime minister for four months in 1996-1997 before being again named ambassador in London.

His second ambassadorial stint was cut short in 1999 by then President Robert Kocharian. Sarkissian stayed in London and went on to work as a senior advisor to major Western corporations such as BP, Alcatel and Bank of America. He also founded and ran the Eurasia Center of a Cambridge University business school from 2001-2011. He was appointed as Armenian ambassador to Britain for a third time in 2013.

Sarkissian, who has rarely commented on political developments in Armenia said that Armenia is now entering a “period of big changes” that should turn it into a “more democratic country.”

Armenian nuclear plant should be shut down as soon as possible YEREVAN. News.am – The Armenian Nuclear Power Plant should be shut down as soon as possible.

Dirk Lorenz, Deputy Head of Division for the Eastern Partnership countries at the European External Action Service, told the aforementioned to reporters at the fifth EU-Armenia subcommittee meeting on energy, transport, environment, climate action and civil protection, which has kicked off Tuesday in Armenia’s capital city of Yerevan.

He said they believed that Armenia’s nuclear plant should be decommissioned as soon as possible, since it is impossible to upgrade it in a way that it fully meets the respective international safety requirements.

In Lorenz’s words, however, they realize that energy security is important to Armenia, and this needs to be considered.

He added that it is important to do whatever is possible to increase the safety level of this nuclear power plant.

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 23

BBC presents special report on Franz Werfel’s “The Forty Days of Musa Dagh” Germany, former ally of the Ottoman empire, also rejected any guilt by association but the assassination of Talaat Bey, former Ottoman Minister of the Interior and the key architect of the Armenian extermination, who was gunned down in Berlin in 1921 by an Armenian, caused a furore.

Alma and Franz Werfel BBC Radio 3 has prepared a nearly 50-minute long reportage on Franz Werfel’s epic novel “The Forty Days of Musa Dagh” published in 1933.

In 1933 Franz Werfel’s epic novel “The Forty Days of Musa Dagh” was published to huge acclaim. The story of a guerilla army of Armenian villagers holding out against overwhelming Turkish forces on the mountain of Musa Dagh in 1915, before evacuation by French forces to Port Said in Egypt.

The mass murder of more than a million Armenians during this period had led to an international outcry during the war and, after 1919, the beginning of a campaign of denial by the Turkish government that succeeded the collapsing Ottoman empire.

Armenia will submit Blue Mosque for UNESCO consideration

The subsequent trial became a major media event and exposed the knowledge of the German government about the massacres. The fate of the Armenians was widely discussed and many on the right explicitly linked them with the ‘Jewish question’ as Hitler rose to power.

Franz Werfel, already a famous poet and well-known author, touring the Middle East in 1929 with his new wife, Alma Mahler, encountered pathetic Armenian refugee children. Their plight was the spark for his vast work. For both Werfel and its many readers “The Forty Days of Musa Dagh” was not just an epic tribute to Armenian resistance and survival but a warning.

Werfel’s works were burned and banned after Anschluss and in 1938 he and Alma Mahler fled to America.

Hollywood’s attempts to film it soon after publication began a decades-long campaign of long-distance censorship by the Turkish government.

Maria Margaronis tells the extraordinary story of an extraordinary book and its impact as Europe descended into barbarism.

According to a Farsi report on ISNA, Talebian has said that some constructions in the Armenian capital hinder the process, adding that the Iranian side has discussed the matter with the Armenian ambassador to the Islamic Republic Artashes Tumanyan.

Talebian, said that the mosque needs to be renovated, and the Islamic Republic has prepared a renovation plan, with the majority of the work set to be performed by the Iranian embassy in Yerevan.

As reported earlier, after having three churches registered in the UNESCO World Heritage List, Iran is trying to add one more Armenian cathedral – Isfahan’s the Vank – to the list․

(Panarmenian)– Armenia will submit the Blue Mosquein Yerevan to be considered for inclusion in UNESCO‘s World Heritage List, Deputy Head of Iran’s Cultural Heritage, Handcraft and Tourism Organisation (ICHTO), Mohammad Hossein Talebian, has said.

Էջ 24

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Armenian Hakob Martayan the Founder of the Modern Turkish Language tory of linguistics and general linguistics at the University of Ankara. He then had already been given a nickname Dilachar. It should be recalled that in 1934, Kemal signed the law on surnames, first ordering to give surnames to linguists and public figures (before that there were no surnames in Turkey). At the same time Turkish linguists developed surname Turk Atasi for Mustafa Kemal, which was then changed by Martayan as Atatürk and till now Kemal is known as Atatürk.

Since Martayan did have a surname unlike the others, he was awarded a title of Dilachar by Ataturk, which in Turkish means "linguist".

In Turkey, many prefer not to talk about the role of Armenians in the development of the Turkish state and Turkish culture. However, Turks cannot help talking about one of those Armenians. This is the founder of the modern Turkish language - Hakob Martayan, or as the Turks prefer to call him- Hakob Dilachar. When Kemal Ataturk decided to implement a reform of the Turkish language and translate the Ottoman-Turkish language (Osmanli) from Arabian into the Latin alphabet, he requested Hakob Martayan to do the job.

The choice of Ataturk, appears, was not accidental. An outstanding representative of Armenian nation, Hakob Martayan was born on May 22, 1895 in Constantinople (Istanbul). He studied at the American school of Istanbul (Robert College). Then he became an English teacher of that college, and later on, its director.

When the First World War began, Martayan was taken to the Syrian front - to fight against the British. As Martayan mastered English, the English prisoners asked him to pass the Turkish officers their request to stop violence against them. In response, the officers took Hakob to the commander as a traitor. Before hearing the order of the commander, he strongly affirmed that violence is characteristic only of Sultan's regime, rather than the republican system striving for progress.

Perhaps this statement interested the commander as they continued the conversation. Since then, the fate of Martayan changed. Some time later Martayan lectured on public policy and about what the republic was to the above-mentioned commander, who later became the first president of the Turkish Republic. That was him - Mustafa Kemal who charged Martayan in 1923 to reform the Turkish language – translating Turkish-Ottoman (Osmanli) arabic into the Latin alphabet. With this goal, in 1932, the Turkish Linguistic Society was created. As there were not enough linguists in Turkey, Kemal decided to invite Martayan to the Society. Settling in Ankara, the Armenian linguist became an adviser to the president for the Turkish language, cultural and scientific issues.

In the years between 1936-1950, Martayan taught his-

Interestingly, Hakob Martayan is not only the founder of the modern Turkish language, but also the chief editor of Turkish encyclopedia. It should be noted that Martayan along with the Armenian and Turkish, mastered an additional 19 languages, including Greek, English, Spanish, Latin, German, Russian, Bulgarian etc. He is the author of many works, among which "Language, Languages and Linguistics", which refers to the Armenian, Old Armenian, Middle Armenian and New Armenian languages. It should be noted that until 1932 Martayan worked in Beirut, in Sofia and other cities, where he lectured on Armenian studies. He was the director of the first Armenian school in Beirut. In Sofia, he founded the Armenian newspaper "Rahvira" and "Mshakuyt" ("Culture"). He was the editor of the weekly "Luys" in Beirut, hayazg.info reports.

Despite the anti-Armenian policy of the Turkish authorities, Martayan never concealed his origin, as evidenced by an interesting story: once in 1934, Mustafa Kemal Ataturk attended a dinner with dignitaries, during which he suggested that a representative of each nation sang a song in their own language. When it came to Hakob Martayan, some began to whisper that he would not dare to sing in a language other than Turkish. However, Hakob Martayan sang an Armenian famous song dedicated to the Armenian military leader Andranik.The guests at the table, having heard the word "Andranik", got confused, and Ataturk said: "Under the sounds of this song, many were ready to die for their nation. Listen to this song with respect."

"Armenians are right by remembering their heroes," Ataturk said, adding though that the Turks this time won.

Hakob Martayan (Dilachar) died on September 12, 1979 in Istanbul, playing a huge role in the development of Turkish language and linguistics.

armedia

Contact with the publisher: hyegyank@gmail.com

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 25

ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ԱՐՈՒԵՍՏ ԾՆՆԴԵԱՆ 140-ԱՄԵԱԿ ՀԱՅ «ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԵԱՆ ԻՇԽԱՆ»Ի

ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆ (Պոլիս, 21 Յունուար 1878 – Գահիրէ, 4 Ապրիլ1945) ՅԱԿՈԲ ՏԻՒՆԵԱՅԵԱՆ

Իրա՛ւ, ազնուական, մարդկայնական հոգիի երկունքէն պայթած բանաստեղծութիւններու, ճշմարի՛տ բանաստեղծութիւններու փաստը՝ բանաստեղծը կը դնէ սիրտին մէջ մարդուն՝ դարերու տարածականութեան վրայ անմարելի իրագործումներու վկայարան մ'իբրեւ: Բանաստեղծութիւններ՝ արուեստի աստուածութիւնը պատգամող ու հիննալը յաւիտեան հեգնող, միշտ ներկայ, որ չեն վախնար ժամանակի հարթիչ-սրբիչէն, շռայլ շողոմներէն, շամանդաղային շշուկներէն քսու ու քոսոտ, այլեւ կը վառե՛ն ու կը վառի՛ն աննուաճ զօրութեամբ մը՝ մարդկային սիրտին անունջները բոլոր, ուր ներուած չեն մարդկային Երազն ու Յոյսը, արցունքն ու յուզումը, Սէրն ու մուսաներու քուրան հանգելու, ա՛յնքան ատեն որ ՄԱՐԴԸ ԿԱ՛Յ, ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ԽՂՃՄՏԱՆՔՆ ու ՀԱՄԱՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ալ ԸԼԼԱԼՈՒ արեան ձայները ԿԱ՛Ն, որոնք անհունաստեղծ ԲԱՐԻՔՆ ԵՆ ՄԱՐԴՈՒՆ, ինչպէս ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆ ՄԵԾ ԲԱՆԱՍՏԵՂԾԻՆԸ եղան: Բանաստեղծութիւնը բեռ մը չէ՝ ելլելու շալակը մարդոց ու հոն բարձրակարկառ պոռալու զանգուածներուն, հօտին՝ ծափահարութեանց ծանծաղութիւնը որոճալու, ինչպէս որ է որոշ «գրող-գրողուհի»ներու համար՝ քովէ քով բերուած ածականներու, անիմաստ բառակապակցութիւններու հանդիսանք մը, այլ լեռներու, անոնց կատարներուն իմաստնա-

ցած Աւետարան՝ աշխարհական մարդու հոգիին քնարովը քանքարուած, հոսելու համար հովիտը մեր յոյզերուն եւ հանգչելու գագաթին մեր դարաւոր հպարտութեան, որուն ակէն խմեց ու յորդեցուց Հայերգութիւնը մեր պատմութեան՝ որ Վահան Թէքէեան Մեծ Բանաստեղծինն եղաւ ապաքէն: Մեր ժողովուրդին համար բարեբախտութիւնը կամ դժբախտութիւնը այն եղաւ, որ Վահան Թէքէեան, իր մահէն ետք, Սփիւռքի տառապանքը ա՛յնքան մեծ խորութեամբ, անհունաստեղծ տարածականութեան մը վրայ երգեց ու իր այդ երգերը, քերթուածները՝ կերոն առ կերոն բաշխեց ապագայ սերունդներուն, որ յետագայ քերթողներուն ան կտակեց իր անհասանելի մեծութիւնը, անպարագիծ իմացականութիւնը, ուրիշներու կողմէ իր արուեստին անապական յուզականութիւնը յանկերգելու անկարելի հնարը, թող ներուի ըսել՝ Վահան Թէքէեան «բուրելու» սնապարծութիւնը: Մէկ խօսքով՝ Վարուժաններու, Սիամանթօներու, Ռ. Սեւակներու եւ միւսներուն մարտիրոսացումէն ետք, Հայոց Ցեղասպանութենէն հրաշքով ազատած Վահան Թէքէեան, արեւմտահայ քերթողութեան վերջին մոհիկանը՝ իր «Սէր»ով, «Հայերգութիւն»ով, «Տաղարան»ով ըսաւ ու գրեց ամէ՛ն ինչ ու հասաւ Սփիւռքի գոյութեան տակաւ անհետացման եզրայանգումի, յիսուն կամ հարիւր տարի ետք... Մարգարէական կանխատեսումով ...: Դեռ 15-ամեայ պատանի մը ինք, երբ իր «Սիրոյ Կղզի» արձակ քերթուածը՝ «Հոգեր» խորագրեալ երախայրիքին մէջ հրատարակութեան գալէ առաջ լոյս տեսած էր Արշակ Չօպանեանի «Ծաղիկ» գրական կիսամսեային մէջ, անիկա կ'ընէր շրջանը գալիք դաժան, եղեռնական տարիներուն ու մահախուճապ ամբուռքներու մէջ առնելու պատրաստուող աննախընթաց եղեռնատրամին, նախազգալով, թռչունի մը նման ցաւատանջ ապրելով մահերգը իր սերունդին՝ իր հայրենի երկնքին իջնող կապարակուռ Չարիքին ի տես.Իմ կեանքս երկար երազ մը եղաւ Իրականութեան հազուադէպ պատռուածքներով: Եւ ժամանակներու աղեխարշ հոլովոյթին մէջ, Թէքէեանի յուզումներուն մատեանը աւելի ու աւելի հարստացաւ, մարդկայնութեան կրակը ուռճացաւ՝ Պոլիսէն Լիվըրփուլ ու Մարսէյլ, Փարիզ ու Գահիրէ, Համպուրկ եւ Աղեքսանդրիա, տարագիր հայու յոգնաբեկ թափառումներու ճամբով, յատկապէս Ի. դարու առաջին կէսին մէջ ժողվելով իր գեղաՇարունակութիւնը էջ 26

Հայ Կեանք

Էջ 26

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

ՎԱՀԱՆ ԹԷՔԷԵԱՆ Շարունակութիւն էջ 25-էն

րուեստական գործին ուժերը՝ հատորներու մէջ զանոնք ամփոփելով: Արդարեւ, Վահան Թէքէեանի 140-ամեայ յոբելեանին առթիւ ի մի բերուած մտածման սա տուրքը չի կրնար ամբողջական ընել սեւեռումը այն վիթխարի գրական ժառանգութեան վրայ, որ ճանչցաւ Համիտեան կոտորածները, յետոյ պանդխտութեան ցուպը, Մեծ Եղեռնով Թէքէեանի հոգիին մէջ բարձրացած տախտապարումը իր սերնդակիցներուն, որոնք բանաստեղծին հետ աչքերնին բացին գողտր Երազին ու պապենաւանդ հպարտութեան: *** Գալուստ ու Եղիսաբէթ Թէքէեան ամոլի հինգերորդ զաւկին՝ Վահանի հայերէն գրաճանաչութիւնը կը սկսի Գայիանէ հանըմի մանկապարտէզէն: 1885ին Ներսիսեան վարժարանի սան ընդունուելէ երեք տարի ետք, Թէքէեան կը դառնայ Պոլսոյ Պէրպէրեան վարժարանի աշակերտ՝ գրելով իր առաջին ոտանաւորները, իր հրատարակած «Սիւք» թերթին մէջ: Գրականութեան եւ պատմութեան հանդէպ իր բուռն հետաքրքրութիւնը թեւաբախումներով կը լեցնէ հոգին ապագայ քերթողին՝ դեռ Ազգ. Կեդրոնական վարժարանին մէջ ուսանողական տարիներուն, 1890-էն սկսեալ: Չորս տարի ետք՝ 1894-ի Յունուար 1-ին, Արփիար Արփիարեանի «Հայրենիք» օրաթերթը կը հիւրընկալէ պատանի բանաստեղծին անդրանիկ արձակ գրութիւնը՝ «Կաղանդը Կեսարիոյ մէջ» խորագիրի տակ: Ասոնց կը յաջորդեն Արշակ Չօպանեանի «Ծաղիկ»ին մէջ «Ծովեզերքին Վրայ», «Ջութակ» եւ այլ արձակ քերթուածներ, որոնք յետագային արեւմտահայ գրական փեթակին պիտի բերէին արշալուսային նեկտարը հուրհրան տաղարաններու: 1894-1896 տարիներուն «Կարմիր Սուլթան»ին կազմակերպած նախճիրներու մահայնութեանը մէջէն կը լսուի Թէքէեանի աղիողորմ կանչը.Իննսունչորսէն իննսուն եւ վեց... Փայլակի նըման Հրդեհներ անցան Հայ ծեր հոգիէն Ու հոգին շողաց, ու հոգին հեծեց...

1896-ին Լիվըրփուլ է Թէքէեան, որ աշխատակցելով ժամանակի հայ մամուլին՝ կը գործածէ զանազան ծածկանուններ.- Վահան Տիրանեան, Վ. Տ., Ասուպ, Համշիրակ Բ., Սկայորդի, Իսկուհի Հովեան, Խորէն Որոտում, Փիկմալիոն, Նշան Հարցական, Յովհաննէս Կարապետ, Ասպատակ, Վեթօ, եւայլն: Մարսէյլ եւ Փարիզ դարձած էին ժամանակակից արեւմտահայ գրական դէմքերու «հանդիպման ոստաններ»՝ բեղուն ստեղծագործութիւններու փայլակնացայտ հրատարակութեամբ: Թէքէեան հո՛ն է որ գտաւ իր գիշերներուն, արշալոյսներուն եւ

ցերեկներուն մէջ անսպառ հեւքը, իր գեղահիւս արուեստը տակաւ յղկելու կնիքը՝ ծայրայեղ փափկանկատութեան ու բծախնդրութեան կածաններն իսկ ողորկելու աստիճան: Իր երախայրիքը եղող «Հոգեր»էն (Փարիզ, 1901) ետք, յաջորդաբար լոյս տեսան Թէքէեանի «Հրաշալի Յարութիւն» (Պոլիս, 1914), «Կէս Գիշերէն Մինչեւ Արշալոյս» (Փարիզ, 1918), «Սէր» (Փարիզ, 1933), «Հայերգութիւն» (Գահիրէ, 1943), «Տաղարան» (Գահիրէ, 1944) բանաստեղծական երկերը՝ բանաստեղծին կենդանութեան օրօք: Ունի թատերական թարգմանուած գործ մը՝ Ժիւլ Ռընարի «Տունի Հաց» տրաման: 1922-ին լոյս ընծայած է «Մայրերը» խորագրեալ մէկ արարնոց տրաման: «Արեւ»ի մէջ տպագրած է «Եթէ Տէրը Կամենայ» վէպը, իսկ «Բարձրավանք»ի մէջ՝ «Մարք Ֆուրթունի Արկածը» վիպակը (1922): Թարգմանած է Շէյքսփիրի, Վերլէնի, Պօտլէռի եւ այլ հեղինակներու ստեղծագործութիւններէն: Առաջին խմբագրապետը Գահիրէի «Արեւ» եւ Պէյրութի «Զարթօնք» օրաթերթերուն: Թէքէեան շիջեցաւ 4 Ապրիլ 1945-ին, Գահիրէ, գրեթէ մինակութեանը մէջ, մերժելով հոգածութիւնը իր քանի մը մտերիմներուն, յուսախաբ ու գժտուած՝ իր գաղափարի ընկերներէն, մնալով բարձունքին իր ազնուահոգի նկարագիրին, որ արտացոլո՛ւմն իսկ է իր բանաստեղծութեան: Պէյրութի, Հայաստանի եւ Սփիւռքի զանազան համայնքներու մէջ, Հայ «Բանաստեղծութեան Իշխան»ին ՝ Վահան Թէքէեանին անունով կանգնուած վարժարաններուն եւ մշակութային կեդրոններուն, միութիւններուն գոյութիւնը ցայսօր, ի փառաւորումն մեծատաղանդ բանաստեղծին, կը տարածեն փաստը՝ անոր անկշռելի վաստակին հանդէպ Հայ ժողովուրդին ցուցաբերած երախտագիտական ոգիին, անոր գրականութեան մէն մի շունչէն ու վանկէն մեր ժողովուրդի հոգիին մէջ բարձրացող հայերգութեան յաւերժավառ հուրին:

«ԾԱՂԻԿ» Գրական Ազգային Շաբաթաթերթ 1 Յունուար 2018 Բացառիկ թիւ, Պէյրութ

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 27

Հայաստանի չորրորդ նախագահի լիազօրութիւնները Պատրաստեց` ՄԱՐԻ ԹԱՐԵԱՆ

Ըստ նոր Սահմանադրութեան, 2018 թուականի Ապրիլէն Հայաստանի Հանրապետութեան ղեկավար պիտի ըլլայ վարչապետը: Ի տարբերութիւն նախորդ Սահմանադրութեան` նոր նախագահի լիազօրութիւնները պիտի սահմանափակուին եւ ան, ըստ էութեան, հիմնականօրէն ներկայացուցչական դեր պիտի կատարէ: «Մետիամաքս»-ը կը ներկայացնէ, թէ ինչ լիազօրութիւններ պիտի ունենայ նախագահը նոր Սահմանադրութեամբ եւ ի՞նչ փոփոխութիւններ կատարուած են ատոնց մէջ: 1. Ի՞նչ կարգավիճակ ունի նախագահը: Ըստ նոր Սահմանադրութեան` Հանրապետութեան նախագահը պետութեան գլուխն է, որ կը հետեւի Սահմանադրութեան պահպանման եւ իր գործառոյթները կ՛իրականացնէ Սահմանադրութեամբ սահմանուած լիազօրութիւններու միջոցով: Ի տարբերութիւն 2005-ին ընդունուած Սահմանադրութեան` օրէնսդիր, գործադիր եւ դատական իշխանութիւններու բնականոն գործունէութեան ապահովումն ու ՀՀ անկախութեան, տարածքային ամբողջականութեան եւ անվտանգութեան երաշխաւորումը նախագահի լիազօրութիւններուն մէջ շարադրուած չեն: 2. Ո՞վ կրնայ ընտրուիլ Հանրապետութեան նախագահ: Հանրապետութեան նախագահ կրնայ ընտրուիլ քառասուն տարին լրացած, վերջին վեց տարին միայն ՀՀ քաղաքացի հանդիսացող, վերջին վեց տարին Հայաստանի մէջ մշտապէս բնակող, ընտրական իրաւունք ունեցող եւ հայերէնին տիրապետող իւրաքանչիւր ոք: 2005-ի Սահմանադրութեամբ, մինչդեռ, նախագահ կրնար ընտրուիլ երեսունհինգ տարին լրացած, վերջին տասը տարին Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացի հանդիսացող, վերջին տասը տարին Հանրապետութեան մէջ մշտապէս բնակող եւ ընտրական իրաւունք ունեցող իւրաքանչիւր ոք:

3. Ո՞վ եւ ինչպէ՞ս կ՛ընտրէ Հանրապետութեան նախագահը: Եթէ նախորդ Սահմանադրութեամբ նախագահը կ՛ընտրուէր Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացիներուն կողմէ` հինգ տարի ժամկէտով, այժմ, սակայն, նախագահը կ՛ընտրէ Ազգային ժողովը` պատգամաւորներու ընդհանուր թիւի ձայներու առնուազն երեք քառորդով: Հանրապետութեան նախագահի թեկնածու առաջադրելու իրաւունք ունի պատգամաւորներու ընդհանուր թիւի առնուազն մէկ քառորդը: Հանրապետութեան նախագահը կ՛ընտրուի եօթը տարի ժամկէտով եւ իր լիազօրութիւններու իրականացման ընթացքին որեւէ կուսակցութեան անդամ չի կրնար ըլլալ: Նոր Սահմանադրութեամբ` նոյն անձը այդ պաշտօնը կրնայ զբաղեցնել ոչ թէ առաւելագոյնը երկու, այլ միայն մէկ անգամ: 4. Որո՞նք են Հանրապետութեան նախագահի լիազօրութիւնները Ազգային ժողովի եւ Կառավարութեան բնագաւառներու մէջ: Հանրապետութեան նախագահի լիազօրութիւնները Կառավարութեան եւ Ազգային ժողովի բնագաւառներու մէջ մեծապէս փոխուած են: Նոր սահմանադրութեամբ` Հանրապետութեան նախագահը կը նշանակէ Ազգային ժողովի հերթական եւ արտահերթ ընտրութիւնները, կը ստորագրէ եւ կը հրապարակէ Ազգային ժողովի ընդունած օրէնքները` քսանմէկօրեայ ժամկէտի մէջ: Մինչդեռ առաջ, օրինակ, ան իրաւունք ունէր նաեւ Սահմանադրութեամբ նախատեսուած դէպքերուն ու կարգով արձակել Ազգային ժողովը եւ նշանակել արտահերթ ընտրութիւն: Հանրապետութեան նախագահը, Սահմանադրութեամբ սահմանուած դէպքերուն կրնայ ընդունիլ Կառավարութեան հրաժարականը եւ վարչապետի առաջարկով փոփոխութիւններ կատարել Կառավարութեան կազմին մէջ: Նախորդ Սահմանադրութեամբ վարչապետի նշանակման` նախագահի լիազօրութիւնները կը սահմանուէին այսպէս. «ՀՀ նախագահը՝ Ազգային ժողովի մէջ պատգամաւորական տեղերու բաշխման եւ պատգամաւորական խմբակցութիւններու հետ խորհրդակցութիւններու հիման վրայ՝ վարչապետ կը նշանակէ պատգամաւորներու մեծամասնութեան վստահութիւնը վայելող անձը»: Ըստ նոր Սահմանադրութեան` «Հանրապետութեան նախագահը նորընտիր Ազգային ժողովի լիազօրութիւններու ժամկէտը սկսելէն ետք անյապաղ վարչապետ կը նշանակէ խորհրդարանական մեծամասնութեան ներկայացուցած թեկնածուն»: 5. Ի՞նչ լիազօրութիւններ ունի նախագահը արտաքին քաղաքականութեան բնագաւառին մէջ: Արտաքին քաղաքականութեան բնագաւառին Շարունակութիւնը էջ 28

Էջ 28

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

ՀՀ նախագահի եւ վարչապետի ընտրութեան կարգը ու Ժամկէտները. Կը ներկայացնէ Արփինէ Յովհաննիսեանը Հայաստանի խորհրդարանը երկրի 4-րդ նախագահը պիտի ընտրէ Մարտ 2-ին, իսկ վարչապետը` Մայիսի սկիզբը: Հայաստանի Հանրապետութեան նախագահի թեկնածուներու առաջադրումը տեղի պիտի ունենայ Փետրուարի վերջին տասնօրեակի ընթացքին, իսկ վարչապետի թեկնածուներու առաջադրումը` Ապրիլ 9-էն 16-ի միջեւ: «Արմէնփրէս»-ի հետ զրոյցի ընթացքին ՀՀ Ազգային ժողովի փոխնախագահ Արփինէ Յովհաննիսեան կը ներկայացնէ Հայաստանի Հանրապետութեան 4-րդ նախագահի եւ նոր վարչապետի ընտրութեան կարգը ու ժամկէտները:

Հայաստանի չորրորդ նախագահի լիազօրութիւնները Շարունակութիւն էջ 27-էն

մէջ Հանրապետութեան նախագահը օրէնքով սահմանուած դէպքերուն եւ կարգով, Կառավարութեան առաջարկութեամբ, կը կնքէ միջազգային պայմանագիրներ, վարչապետի առաջարկով կը նշանակէ եւ ետ կը կանչէ օտարերկրեայ պետութիւններու եւ միջազգային կազմակերպութիւններու մէջ դիւանագիտական ներկայացուցիչները, կ՛ընդունի օտարերկրեայ պետութիւններու եւ միջազգային կազմակերպութիւններու դիւանագիտական ներկայացուցիչներու հաւատարմագիրները եւ յետկանչագիրները: Կառավարութեան առաջարկով, օրէնքով սահմանուած դէպքերուն եւ կարգով` կը հաստատէ, կը կասեցնէ կամ չեղեալ կը յայտարարէ վաւերացում չպահանջող միջազգային պայմանագիրները: Նախորդ Սահմանադրութեամբ` նախագահը կը ներկայացնէր Հայաստանի Հանրապետութիւնը միջազգային յարաբերութիւններու մէջ, կ՛իրականացնէր արտաքին քաղաքականութեան ընդհանուր ղեկավարումը: 6. Զինուած ուժերու մէջ նախագահի լիազօրութիւնները որո՞նք են: Նոր Սահմանադրութեան համաձայն` Հանրապետութեան նախագահը, վարչապետի առաջարկով, օրէնքով սահմանուած դէպքերուն եւ կարգով կը նշանակէ եւ կ՛ազատէ զինուած ուժերու եւ այլ զօրքերու բարձրագոյն հրամանատարական կազմը, ինչպէս նաեւ` վարչապետի առաջարկով, օրէնքով

սահմանուած դէպքերուն եւ կարգով կը շնորհէ բարձրագոյն զինուորական կոչումներ: Նոր Սահմանադրութեամբ զինուած ուժերու գերագոյն գլխաւոր հրամանատարը այլեւս նախագահը չէ եւ պատերազմի պարագային այդ լիազօրութիւնները վարչապետին կը պատկանին: Նախորդ Սահմանադրութեամբ նախագահը նաեւ ինքնուրոյն կը համակարգէր պետական մարմիններու գործունէութիւնը պաշտպանութեան բնագաւառին մէջ, կը նշանակէր եւ կ՛ազատէր զինուած ուժերու եւ այլ զօրքերու բարձրագոյն հրամանատարական կազմը: Հանրապետութեան վրայ զինուած յարձակման, անոր անմիջական վտանգի առկայութեան կամ պատերազմ յայտարարուելու պարագաներուն, ըստ նախորդ Սահմանադրութեան, նախագահը կը յայտարարէր ռազմական դրութիւն եւ կրնար յայտարարել ընդհանուր կամ մասնակի զօրահաւաք, որոշում կ՛ընդունէր զինուած ուժերու օգտագործման մասին: Պատերազմի ժամանակ Հանրապետութեան նախագահը կրնար նշանակել եւ ազատել զինուած ուժերու գլխաւոր հրամանատարը: Սահմանադրական կարգին սպառնացող անմիջական վտանգի պարագային, խորհրդակցելով Ազգային ժողովի նախագահի եւ վարչապետի հետ, նախագահը կրնար յայտարարել արտակարգ դրութիւն, իրականացնել իրավիճակէն թելադրուող միջոցառումներ եւ այդ մասին ուղերձով դիմել ժողովուրդին:

Արեւմտահայերէնի վերածեց՝ ԵՌԱԳՈՅՆը

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 29

ԳԱՂՈՒԹԱՅԻՆ

Հ.Բ.Ը.Միութեան Յունաստանի կեդր. Յանձնաժողովի կազմակերպած տօնական կարկանդակի հատում Կերակի, Յունուար 14, 2018-ի երեկոյեան, ՀԲԸՄ-ի «Հրանդ եւ Լուիզ Ֆէնէրճեան» հանդիսասրահին մէջ՝ տեղի ունեցաւ ՀԲԸՄ-ի Յունաստանի կեդր. Յանձնաժողովի աւանդութիւն դարձած տօնական կարկանդակի հատում/բաշխման հանդիսութիւնը: Ձեռնարկին յաջողութեան համար իրենց սիրայօժարութեամբ օգտակարութիւն տրամադրեցին, վարչականներ, վարժարանի տնօրէնութիւնը թէ ուսուցչական կազմը, պաշտօնէութիւնը եւ ծնողաց մարմինը: Սրահին գեղեցիկ գոյնզգոյն ճաշակով զարդարանքները, առաւել ամանորի լուսաւոր տօնածառը, ինքնաբերաբար նպաստեցին ներկաներուն միջեւ ստեղծելու խանդավառութեան եւ ուրախութեան զգացումներ, որոնք կ'արտացոլային բոլորին դէմքերուն: Հետզհետէ, մտերմիկ մթնոլորտը կը տարածուէր բարձրացնելով տրամադրութիւնները:

ընկ. Գալուստ Ռուստեմեան, «ԱՐԱՐԱՏ» Մ.Մ.Միութեան ատենատետ՝ Արիս Խաչատուրեան, «ԱՐԱՐԱՏ»ի տիկնանց մարմնի ատենապետուհի՝ ընկհի Սոնիա Քաջիկեան, «Հայ Կեանք» ել-պարբերականի գլխ. խմբագիր ընկ. Տիգրան Ապասեան, միութեանց ներկայացուցիչներ եւ մեծ թիւով յունահայ հայրենակիցներ:

Փ. Ֆալերոյի փոխ-քաղաքապետ Վասիլիքի Անդրիքոփուլու

Յունաստանի մէջ ՀՀ փոխդեսպան Ալեքսանդր Սարգսեան, Փ. Ֆալերոյի փոխ-քաղաքապետ Վասիլիքի Անդրիքոփուլու, Յունահայոց թեմի առաջնորդական տեղապահ Տէր Խորէն վրդ. Առաքելեան:

Տօնահանդիսութիւնը իրենց ներկայութեամբ պատուեցին՝ Յունաստանի մէջ ՀՀ փոխդեսպան Ալեքսանդր Սարգսեան, Յունահայոց թեմի առաջնորդական տեղապահ Տէր Խորէն վրդ. Առաքելեան, Փ. Ֆալերոյի փոխ-քաղաքապետ Վասիլիքի Անդրիքոփուլու, բարերարուհի Լուիզ Ֆէնէրճեան, Յունաստանի ՌԱԿ Շրջանային վարչութեան ատենապետ

ՀԲԸՄ-ի Յունաստանի կեդր. Յանձնաժողովի ատենապետ՝ դոկտ. Համբիկ-Սահակ Մարուքեան

Օրուայ հանդիսավարութիւնը յաջողութեամբ կատարեց հայերէն լեզուի ուսուցչուհի Մարի Հաննէեանը: Այսուհետեւ, պարբերաբար հանդէս եկան՝ Հայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան Յունաստանի կեդր. Յանձնաժողովի ատենապետ՝ դոկտ. Համբիկ-Սահակ Մարուքեան, Հ.Բ.Ը.Մ.-ի «Ա. Գալփաքեան» վարժարանի տնօրէնուհի ՄարիաԷլենի Պենարդի եւ Փ. Ֆալերոյի փոխքաղաքապետ Վասիլիքի Անդրիքոփուլու: Բոլորը իրենց խօսքին միջոցաւ ներկաներուն փոխանցեցին սրտաբուխ մաղթանքներ յոյսերով լի եւ լաւատեսութեամբ ընթանալու համար 2018-ը: Ունենալ ծրագիրներու եւ Շարունակութիւնը էջ 30

Էջ 30

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հ.Բ.Ը.Միութեան Յունաստանի կեդր. Յանձնաժողովի կազմակերպած տօնական կարկանդակի հատում Շարունակութիւն էջ 29-էն

նպատակներու իրականացում եւ նայիլ ապագան վստահութեամբ, համբերութեամբ եւ տոկունութեամբ, սփռելով միաժամանակ սէր ու խաղաղութիւն պարունակող ապրելակերպ եւ վարուելակերպ ամէ'ն ուղղութեամբ՝ սկըսելով ընտանիքէն: Վերջաւորութեան, խօսքը առնելով Հայր սուրբը իր հայրական բարեմաղթութիւնները յայտնեց՝ ընդգծելով՝ չի մոռնալ Մայր Հայրենիք Հայաստանը, բազմաչարչար Արցախը եւ Մայր Աթոռ Ս. Էջմիածինը տարուայ երկարութեան ու զանոնք հզօրացման ուղղութեամբ չի խնայել ճիգ ու ջանք իւրաքանչիւրս իր կարելիութեան համեմատ: Նշեց ու վերյիշեցուց համահայկական բնոյթ կրող ամեակները, այսինքն, ա) Ապրիլեան 100+3 յուշատօնը, բ) Մայիսեան յաղթանակներէն բխած Հայկական Ա․ Հանրապետութեան 100-ամեակը, գ) Երեւան քաղաքամայրի 2800-ի տարեդարձը եւ դ) Արցախի գոյամարտի 30-ամեակը: Շարունակաբար՝ օրհնեց տօ-

«Ա. Գալփաքեան» վարժարանի տնօրէնուհի Մարիա-Էլենի Պենարդի

«Ա. Գալփաքեան» վարժարանի հայկական բաժնի ուսուցչուհի Մարի Հաննէեան

նական կարկանդակը եւ յառաջացաւ անոր հատում/ բաշխումին: Ծնողած մարմինը իրենց նախաձեռնոթեամբ պատրաստած համով ուտեստեղենները՝ զովացուցիչներու ընկերակցութեամբ, մեծ գոհունակութեամբ ընդունելի եղան ներկաներէն: Տօնահանդիսութիւնը հասաւ իր աւարտին, այն վստահութեամբ թէ ներկաները մեկնեցան լեցուն բերկրանքի ու բարձր տրամադրութեան զգացումներով։ Ներկայ մը

Թուրքիոյ քրտական կուսակցութիւնը շնորհաւորած է հայ երաժիշտ Արամ Տիգրանի ծնունդը

Թուրքիոյ քրտական «Ժողովուրդներու դեմոկրատական» կուսակցութեան (HDP) Պոլսոյ գրասենեակը յայտնի հայ երաժիշտ Արամ Տիգրանի ծննդեան առթիւ շնորհաւորական ուղերձ մը յղած է: HDP-ի շնորհաւորական ուղերձին մէջ նշուած է. «Քրտական երաժշտութեան մեծ վարպետ Արամ Տիգրան 84 տարի առաջ այս օրը ծնաւ»: Նշենք, որ Մերձաւոր Արեւելքի սոխակ համարուող հայազգի երաժիշտը, որ ծնած է 1934-ին Սուրիոյ Քամիշլի քաղաքին մէջ, 20 տարեկանէն նուիրուած է երաժշտութեան` երգելով հայերէն, քրտերէն, թուրքերէն, արաբերէն, յունարէն եւ ասորերէն:-

Արամ Տիգրան շարք մը հայկական ժողովրդական երգեր թարգմանած է` երգելով քրտերէն եւ հակառակը: Արամ Տիգրանի երազանքը` թաղուիլ Տիարպեքիրի մէջ, չկատարուեցաւ, քանի որ թրքական իշխանութիւնները թոյլ չտուին հայ երաժիշտին թաղել Տիարպեքիրի հայկական գերեզմանոցին մէջ:Այնուամենայնիւ, Տիարպեքիրի հայկական գերեզմանոցին մէջ կատարուեցաւ Արամ Տիգրանի խորհըրդանշական թաղումը, իսկ արդէն անոր համար փորուած գերեզմանի հողը Տիարպեքիրի քաղաքապետ Օսման Պայտեմիրն իր հետ տեղափոխած է Պրիւքսէլ, ուր թաղուած է յայտնի հայազգի երաժիշտը, կը գրէ news.am-ը:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 31

ԳԱՂՈՒԹԱՅԻՆ

«Հայաստան» Համահայկական Հիմնադրամի Յունաստանի մարմինը հատեց Ամանորի գաթան

«Հայաստան» Համահայկական Հիմնադրամի Յունաստանի տեղական մարմինը կը հաղորդէ, որ Ուրբաթ՝ 26 Յունուար 2018-ի երեկոյեան, ունեցաւ իր Ամանորի գաթայի հատումը: Ներկայ գտնուեցան հայկական յարանուանութեանց պետերը, Յունաստանի մէջ ՀՀ դեսպանը, գաղութի կառոյցներու ներկայացուցիչներ, բարերար պրն. Անդրանիկ Եօլճեան եւ հիմնադրամի վարչականները: Հիմնադրամի ատենապետ տոքթ. Վաչէ Տէր­ Կարապետեան ողջունեց ներկաները՝ շնորհաւորե-

լով եւ առողջութեան բարեմաղթանքներ կատարելով բոլորին: Ապա՝ հրաւիրեց յարանուանութեանց պետերը, որպէսզի օրհնեն Նոր Տարուան գաթան եւ հատեն զայն՝ օրուան յատուկ աղօթասացութիւններով: Այս առթիւ, հիմնադրամի 25ամեակի յուշաշըքանշանը, որ կը շնորհուի ՀՀ նախագահ, «Հայաստան» Համահայկական Հիմնադրամի հոգաբարձուներու խորհուրդի նախագահ Սերժ Սարգսեանի կողմէ, «Հայաստանի եւ Արցախի Հանրապետութիւններու զարգացման գործում ներդրած նշանակելի աւանդի համար» շնորհուեցաւ բարերարներ Անդրանիկ եւ Փերուզ Եօլճեաններու, ձեռամբ՝ Յունաստանի մէջ Հայաստանի արտակարգ եւ լիազօր դեսպան պրն. Ֆադէյ Չարչօղլեանի: Ծափողջիւններու տակ, պրն. դեսպանը զարդարեց բարերար պրն. Եօլճեանի կուրծքը, որ յուզումնախառն իր շնորհակալութիւնները յայտնեց: Ապա՝ ուրախ մթնոլորտի մէջ, ներկաները շնորհաւորեցին բարերար եւ շքանշանակիր պրն. Անդրանիկ Եօլճեանը. յաջորդեց հիւրասիրութիւն:

Իրան կ՛ուզէ Սպահանի հայկական եկեղեցին արձանագրել ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի մշակութային ժառանգութեան ցանկին մէջ

Իրան մտադիր է Սպահան նահանգի Ջուղայի մէջ գտնուող հայկական Սրբ․ Ամենափրկիչ եկեղեցին արձանագրել ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի համաշխարհային մշակութային ժառանգութեան ցանկին մէջ: Այս մա-

սին կը հաղորդէ «Փանարմինիըն»-ը՝ վկայակոչելով իրանական Iran Front Page լրատուակայքը: Իրան արդէն երկրի տարածքին գտնուող երեք հայկական եկեղեցի արձանագրած է ցանկին մէջ: Իրանի մշակութային ժառանգութեան եւ զբօսաշրջութեան ընկերութեան (ICHTO), փոխնախարար Մոհամադ Հոսէյն Թալեպյան ըսած է, որ Իրան ամէն ինչ կ՛ընէ, որ երկրի տարածքին մէջ գտնուող հայկական եկեղեցիները ըլլան ԵՈՒՆԵՍՔՕ-ի պաշտպանութեան տակ: 1606 թուականին կառուցուած Ս․ Ամենափըրկիչը Իրանի ամենայայտնի եւ Սպահանի նահանգի ամենամեծ հայկական եկեղեցին է: Գեղեցիկ որմնանկաներու եւ ճարտարապետութեան համար ան յայտնի է նաեւ որպէս նահանգի ամենագեղեցիկ եկեղեցի: Վանքը կը կրէ ինչպէս հայկական, այնպէս ալ իրանական ճարտարապետութեան տարրեր եւ ինքնատիպ կոթող է ամբողջ աշխարհի մէջ: Սպահանի մէջ այժմ կայ 13 եկեղեցի:

Էջ 32

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

«Արի տուն» ծրագրի 10-ամեակը Հարգելի՛ հայրենակիցներ, 2018թ. լրանում ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան «Արի տուն» ծրագրի 10-ամեակը եւ մենք վերսկըսում ենք այս տարուայ ծրագրի նախապատրաստական աշխատանքները: Ծրագիրը մեկնարկելու է 2018թ. Յունիսի 17-ին եւ շարունակուելու է մինչեւ Օգոստոսի 25-ը՝ 8 փուլերով (իւրաքանչիւր փուլը՝ 14 օր, որից 9 օրը՝ հիւրընկալող ընտանիքում, 4 օրը՝ ճամբարում): Մասնակիցները, ցանկութեան դէպքում, ծրագրի ընթացքում կարող են ապրել նաեւ իրենց բարեկամի, ընկերոջ կամ հարազատի տանը: Այս տարի կարող են մասնակցել 13-17 տարեկան սփիւռքահայ երիտասարդները, ովքեր նախկինում չեն մասնակցել «Արի տուն» ծրագրին: Ծրագրին մասնակցողների համար Սփիւռքի նախարարութիւնը կապահովի՝ 1. Օդանաւակայանում դիմաւորումը եւ ճանապարհումը, 2. Կացարանը եւ սնունդը (մասնակիցները 9 օր կ’ապրեն հիւրընկալ ընտանիքներում եւ 4 օր ճամբարում), 3. Այցելութիւններ, շրջայցեր Հայաստանի բազմաթիւ տեսարժան վայրեր, թանգարաններ, 4. Հայոց լեզուի դասընթացների կազմակերպումը, 5. Ազգային երգի ու պարի դասընթացների կազմակերպումը,

6․ Շրջայցերի ժամանակ անվտանգութիւնն ապահովելու նպատակով երեխաներին ուղեկցելու են բժիշկ եւ ոստիկանական անձնակազմ։ Ծրագրին մասնակցելն անվճար է. Մասնակիցները միայն հոգում են իրենց ճանապարհածախսը (ինքնաթիռի ուղեւորատոմս): Ծրագրին դիմելու յայտադիմումները եւ աւելի մանրամասն տեղեկութիւններ ներկայացուած են (Հայերէն՝ (արեւմտահայերէն, արեւելահայերէն), անգլերէն եւ ֆրանսերէն) հետեւեալ ել․ կայքում՝ http://aritun.am/application/: Յայտադիմումները կարելի է ներկայացնել ել. փոստով europedep@gmail.com Սիրով սպասում ենք երիտասարդներին Հայաստանում: Ծրագրի հետ կապուած հարցեր ունենալու դէպքում խնդրում եմ կապուել ինձ հետ: Յարգանքով՝ Կարէն Ավանեսեան ԵՒՐՈՊԱՅԻ ՀԱՅ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ՎԱՐՉՈՒԹԵԱՆ ՊԵՏ, ՀՀ ՍՓԻՒՌՔԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹԻՒՆ Tel. 0037410 58 56 01 (608) E-mail. europedep@yahoo.fr europedep@gmail.com europedep@mindiaspora.am

Դարձեալ ահազանգ Սեւանայ Լիճի մակարդակի նուազեցման

«Եթէ այս ընթացքով շարունակենք ծախսել Սեւանի ջուրը, մի քանի տարի յետոյ Սեւանայ լիճ չենք ունենար» զգուշացուցած է Հիտրոէքոլոժիի եւ Ձկնաբանութեան Ինստիտուտի տնօրէն Էւելինա Ղուկասեան: Ըստ մասնագէտներուն, 2017 թուին Սեւանայ լիճէն թոյլ տրուած է 270 միլիոն խորանարդ մեթր ջուր, որ 100 միլիոն խորանարդ մեթրով աւելի է

օրէնքով սահմանուած ծաւալէն եւ կը ներկայցնէ լիճին բացասական հաշուեկշիռ մը: Նման բացասական հաշուեկշիռ արձանագրուած է նաեւ 2012 եւ 2014 թուականներուն: Եթէ միայն մէկ տարուայ ընթացքին լիճին մակարդակը իջնէ մի քանի սանդիմեթրով, այդ կացութիւնը ինքնին վատ ազդեցութիւն չյառաջացնէր, բայց եթէ շարունակուի այդ բացասական հաշուեկշիռը, քանի մը տարիէն անդառնալի վնասներ կը յառաջանան թէ՛ջուրի որակին եւ թէ՛ ձուկերու պաշարին վրայ: Արդէն իսկ լիճի ափերէն քշուած են օրկանական եւ կենսածին նիւթեր: Անհրաժեշտ է ջուրի ծաւալի անմիջական աւելացում, յայտնած է նոյն հիմնարկի գիտնական Բարդուխ Գաբրիէլեան: «Եթէ տեղումնառատ տարիներուն Սեւանի ջուրերը աւելիով օգտագործուեցան, այդ վարմունքի շարունակութիւնը պէտք չէ որ սովորութիւն դառնայ: Լիճի մակերեսի իւրաքանչիւր սանդիմեթրի նուազում 12,5 միլիոն խորանարդ մեթր ջուրի համազօր է: 2017 թուի իր ամենաբարձր մակերեսով՝ 1900,91 սանդիմեթրէն, մինչեւ օրս իջել է 49 սանդիմեթրով» յայտնած է ան:

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հայ Կեանք

Էջ 33

ԴԱՍԱԽՕՍՈՒԹԻՒՆ ԵՒ ՏՕՆԱԿԱՏԱՐՈՒԹԻՒՆ

ՍՐԲՈՑ ՎԱՐԴԱՆԱՆՑ ԶՕՐԱՎԱՐԱՑ

ՀՈՎԱՆԱՒՈՐՈՒԹԵԱՄԲ

Գեր․ Հայր Յովսէփ Թ․Ծ․Վ․ Պէզազեանի Վիճակաւոր Յունաստանի Կաթողիկէ Հայոց Թէմի Խորհրդատու Մարմնի Կը դասախօսէ

Ռոպէր Աթթարեան «Ռատիօ Վատիկան»ի հայկական բաժնի պատասխանատու Հինգշաբթի, 8 Փետրուար 2018, երեկոյան ժամը 8․00-ին Հայ Կաթողիկէ «Սուրբ Գրիգոր Լուսաւորիչ» եկեղեցւոյ սրահին մէջ - Ν. ΚΟΣΜΟΣ Լիայոյս ենք, որ կ’ընդառաջէք մեր հրաւէրին եւ մեծ թիւով ներկայ կը գտնուիք, ոգեկոչելու եւ բարձր պահելու մեր պատմութեան գլխաւոր էջերէն մին։ Գեղարուեստական բաժին եւ հիւրասիրութիւն

Տիեզերքի մէջ օտարականնե՞ր. «Infographic» Գիտնականները երկու երկնաքարերու վրայ ջուր եւ օրկանական միացութիւններ բացայայտած են, որ ամենայն հաւանականութեամբ 4,5 միլիառ տարեկան են, այսինքն՝ մօտաւորապէս Երկիր մոլորակի գոյացութեան սկիզբէն: Այսպիսով, տիեզերքի մէջ կեանքի ու այլ մոլորակայիններու գոյութեան մասին պրպտումները նոր ուղղութիւն կը ստանան: «Sky News» լրատուական ցանցին փոխանցմամբ՝ գիտնականները, 20 տարի առաջ Երկիր մոլորակի վրայ ինկած երկու երկնաքարերու ժայռերը ուսումնասիրելով, պարզած են կեանքի հիմնական բաղադրիչներ եւ հակառակ անոր որ նման բացայայտում կտրուկ կերպով չի հաստատեր անոնց վրայ կեանք եղած ըլլալու հանգամանքը, սակայն կ’ակնարկէ որեւէ այլ վայրի մէջ կեանք գոյութիւն ունեցած ըլլալու հաւանականութեան:

Էջ 34

Հայ Կեանք

Ուրբաթ, 2 Փետրուար 2018

Հ. Բ. Ը. Մ. ՅՈՒՆԱՍՏԱՆԻ ԿԵԴՐ. ՅԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ

ՀՐԱՒԷՐ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԱՆԴԱՄԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎԻ Յանձնաժողովիս Վարչութիւնը, նկատի ունենալով Միութեան Ծրագրի ու Կանոնագրի 17, 18, 19 եւ 20 յօդուածները, այսու կը հրաւիրէ իր բոլոր իրաւասու անդամ-անդամուհիները, ներկայ գտնուելու տարեկան Ընդհանուր Անդամական Ժողովին, որ տեղի պիտի ունենայ, Կիրակի 4 Մարտ 2018-ի, առաւօտեան ժամը 10-ին, Հ. Բ. Ը. Միութեան «Ա. Գալփաքեան» վարժարանի «Հրանդ եւ Լուիզ Ֆէնէրճեան» հանդիսասրահին մէջ, Նաֆփլիու փողոց, թիւ 11, Փալէօ Ֆալիրօ, հեռ. 210-9825685: Մեծամասնութիւն չգոյանալու պարագային, Ընդհանուր Անդամական Ժողովը պիտի յետաձգուի, որպէսզի վերջնականօրէն գումարուի յաջորդող Կիրակի 11 Մարտ 2018, նոյն ժամուն, նոյն վայրը եւ նոյն օրակարգով:

ՕՐԱԿԱՐԳ 01. Ներկայացում ու վաւերացում 2017 տարեշրջանի տեղեկագրին: 02. Ներկայացում 2017 տարեշրջանի նիւթական հաշուետուութեան: 03. Զեկոյց Հաշուեքննիչ Յանձնախումբի կողմէ: 04. Վաւերացում 2017 տարեշրջանի նիւթական հաշուետուութեան: 05. Ներկայացում ու վաւերացում 2018 տարեշրջանի նախահաշիւին: 06. Ոչ Հայ աշակերտներու յաճախում՝ Հ. Բ. Ը. Մ. «Ա. Գալփաքեան» վարժարանին: 07. Փոխարինել Հ. Բ. Ը. Մ. «Ա. Գալփաքեան» վարժարանի երկու դպրոցական ինքնաշարժներ ները։ 08. Զանազան այլ հարցեր: 09. Հաշուեքննիչ Յանձնախումբի ընտրութիւն: 10. Վարչութեան ընտրութիւն: Ի դիմաց Հ. Բ. Ը. Միութեան Յունաստանի Կեդր. Յանձնաժողովի Ատենադպիր Ատենապետ Մ. ԲՕՆԻՐՈՒ ԴՈԿՏ. Հ. ՄԱՐՈՒՔԵԱՆ Ծանօթ.1) Ըստ Միութեան Ծրագրի ու Կանոնագրի 19-րդ յօդուածին, Վարչութեան եւ Հաշուեքննիչ Յանձնախումբի թեկնածուները պէտք է կատարած ըլլան իրենց տնտեսական պարտաւորութիւնները եւ գրաւոր ներկայացնել իրենց թեկնածութիւնը, մինչեւ Շաբաթ 3 Մարտ 2018, կէսօրուայ ժամը 12ին, Միութեան գրասենեակը (Նաֆփլիու փողոց, թիւ 11, Փալէօ Ֆալիրօ): 2) Այն անդամ – անդամուհիները որ նախորդ տարիներու տնտեսական պարտաւորութիւնները չեն կատարած եւ կը փափաքին ներկայ գտնուելու Ընդհանուր Անդամական Ժողովին, կրնան կատարել իրենց պարտաւորութիւնները ըստ Միութեան Ծրագրի ու Կանոնագրի 6-րդ յօդուածին, մինչեւ Ընդհանուր Անդամական Ժռղովին վերջը, եթէ ոչ ինքնազօր՝ պիտի չնկատուին Միութեան անդամ անդամուհի:

Աթէնք, 30 Յունուար 2018