Code of Ethics

ΙΑΤΡΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Εμπιστοσύνη = Πλήρης έλεγχος

Η Fresenius Kabi διατηρεί state of the art παραγ πληρούν τις αυστηρότερες προδιαγραφές, ενώ όλ Fresenius Kabi ελεγχθεί, εγκριθεί και πιστοποιηθεί από ρυθμιστι Experience and Quality in FDA, IV Therapy όπως οι: MHRA, WHO, TGA.

Ο έλεγχος της ξεκινάει από την πρώτ Working closely withπαραγωγής your needs, we have developed aφαρμακευτική new range of IV Drugs based on our δραστική ουσία (API), και η αξιοπ experience of quality in IV Therapy production. διασφαλίζεται μέσα από λεπτομερείς ποιοτικούς ε τηςFresenius παραγωγής, αποθήκευσης και διακίνησης.

Kabi as a healthcare specialist in

λασματικά φάρμ αροπ ακα τ τ Κυ

DELIVERY

ς

IV Therapy and you as a professional share

τι Αν

VENESS Trusted Generics: Total Care

τ άσ ατ οκ Υπ

ατ α

οε

ιδ ή

α, η Fresenius Kabi δραστηριοποιείται και στην παραγωγή ημων ογκολογικών φαρμάκων, προσφέροντας πλέον συνολική τώπιση στη φροντίδα του ογκολογικού ασθενή και συμπληρώνοντας rtfolio που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει: ενδοφλέβιες θεραπείες, υές χορήγησης, εντερική και παρεντερική διατροφή και υπηρεσίες κον νοσηλείας.

όγ κο υα

ίματο ς

ή

οφ

Κο

ράδοση ετών και ασύγκριτη εμπειρία στην παραγωγή ενέσιμων σμάτων σε παγκόσμια κλίμακα, η Fresenius Kabi κατέχει ηγετική την Ευρώπη, σε ότι αφορά ενδοφλέβιες θεραπείες και κλινική φή. Σκοπός μας παραμένει η παραγωγή αξιόπιστων προϊόντων και η ή υπηρεσιών υγείας στους βαρέως και χρόνια πάσχοντες ασθενείς.

λλ

ι ήΔ

α

τρ

ι ήρ τ σ πο υ ική Διατροφ Κλ ι

Service and Delivery Cost Effectiveness

ξη

στοσύνη = Ολοκληρωμένη Φροντίδα

Ολοκληρωμένη Φροντίδα

Ωςtheαποτέλεσμα τηςof: τεχνολογικής υπεροχής και τω same values in terms παραγωγής, τα κυτταροστατικά προϊόντα της Fres Safety and Quality για την αποδεδειγμένα αυξημένη τους σταθερότη Reliability σημαντικά στην ελαχιστοποίηση της σπατάλης κα

ασ θε νώ ν

α αν ασ ύσ τα ση

πλασματική θερα νεο πεί α

φάρμακα έβια φλ δο ικά Εν βιοτ

Συσκευασί ες ο ρρ ών Ι.V διαλύματ

τι Αν

νικ

In the context of a wider and more complex offer of products and suppliers in the pharmaceutical world, Fresenius Kabi is the “reference” to meet your every need.

ONCOLOGY

expertise Με παράδοση ετών και ασύγκριτη εμπειρία στην παραγωγή ενέσιμων σκευασμάτων σεSharing παγκόσμιαour κλίμακα, η Fresenius Kabi κατέχει ηγετική θέση στην Ευρώπη, σε ότι αφορά ενδοφλέβιες θεραπείες και κλινική διατροφή. Σκοπός μας παραμένει η Our competitively priced portfolio of generic i.v. and oral form παραγωγή αξιόπιστων προϊόντων και η παροχή υπηρεσιών υγείας στους βαρέως καιcomplements χρόνια πάσχοντες ασθενείς. our existing range of oncology products and ser

Αντιπρόσωπος της Fresenius-Kabi για την Κύπρο

Innopro Medical Services 5-7, Dositheou st., Parabuilding Block C | 1071 Nicosia, Cyprus | P.O.Box 20875, 1664 Nicosia Tel.:+35722766868 | Fax:+35722768168 | E-mail: email: innopro@innopro.com.cy

Headquartered in Bad Homburg, Germany (pictured), Fresen experience in cancer care brings broader benefits to our custo and their patients. We offer a wide range of parenteral and en nutrition products designed to improve the nutritional status patients, as well as i.v. products and medical devices.

στα στάδια παραγωγής

γωγικές εγκαταστάσεις που λες οι διαδιακασίες έχουν ικές αρχές διεθνούς κύρους,

τη ύλη, επεκτείνεται στη πιστία του τελικού προϊόντος ελέγχους σε όλα τα στάδια

ων εξελιγμένων μεθόδων senius Kabi, διακρίνονται ητα, γεγονός που συμβάλει αι την εξοικονόμηση πόρων.

le drug deliv

ical devices M ed

n

Carriers for reco ns tit ut i.v. solut io i on s

ery

Su

e

c

n

he

M

us Tr n a

di

rit

io n

Total Cancer Care

ut

nius Kabi’s omers nteral of cancer

iab R el

t recovery a t ie n gp tin utrition or al n pp ter En

mulations rvices.

Trusted Generics: Total Care

6

χαιρετισμός Δρ. Ανδρέας Δημητρίου Πρόεδρος Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου Δρ Χρίστος Πατσαλίδης Υπουργός Υγείας

18

πρόλογος - εισαγωγή Δρ. Βάσος Οικονόμου Πρόεδρος Επιτροπής Δεοντολογίας Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου

άρθρα

54

Εισαγωγή στο νομικό πλαίσιο της Ιατρικής Δεοντολογίας στην Κύπρο

68

Θανάσης Γ. Κορφιώτης ΚΟΥΣΙΟΣ & ΚΟΡΦΙΩΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ & ΝΟΜΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ

76

ο περι εγγραφής ιατρών νόμος

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

4

Η αναβάθμιση του κλά-

και κατ’ επέκταση, με τα υπέρτατα αγαθά, την Ζωή

δου των υπηρεσιών υγεί-

και Υγεία, παρουσιάζει ιδιαίτερη ανάγκη τήρησης

ας τα τελευταία χρόνια

ενός δεοντολογικού πλαισίου ως βάση για την άσκη-

στην Κύπρο έχει αναδει-

σή της. Ενός πλαισίου που αναδεικνύει, στη σχέση

χθεί σε πρωταρχικό στό-

ιατρού και ασθενή, τη συναίσθηση της κοινωνικής

χο τόσο σε πολιτειακό

αποστολής, την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αλληλεγ-

όσο και σε επαγγελματικό

γύη και αγάπη προς τον συνάνθρωπο, τον σεβασμό

επίπεδο. Οι προσπάθειες

της ανθρώπινης ζωής και αξίας, της προσωπικότητας

εφαρμογής ενός Γενικού

και της ελεύθερης βούλησης.

Σχεδίου Υγείας αλλά και η δρομολόγηση της ίδρυσης Ιατρικής σχολής στην Κύπρο καταδεικνύει τη

Ως Πρόεδρος του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου

βαρύτητα που δίδεται από το κράτος για την περαι-

θεωρώ τη συγκεκριμένη έκδοση του κώδικα Δεοντο-

τέρω ανάπτυξη των υπηρεσιών υγείας προς όφελος

λογίας ένα σημαντικό σταθμό στην άσκηση του ιατρι-

του κοινωνικού συνόλου. Παράλληλα, η δημιουργία

κού επαγγέλματος στην χώρα μας, αφού το εν λόγω

νέων εξειδικευμένων νοσοκομειακών μονάδων με

έντυπο καταγράφει λεπτομερώς τη σχέση που θα

κρατικές αλλά και ιδιωτικές πρωτοβουλίες δείχνει

πρέπει να διέπει τον Ιατρό με τον ασθενή, αλλά και

τη ραγδαία ανάπτυξη που έχει τα τελευταία χρίνια ο

τις σχέσεις των ιατρών τόσο με άλλους επαγγελματί-

κλάδος της υγείας στη χώρα μας.

ες που ασχολούνται με τον κλάδο της υγείας, όσο και μεταξύ τους. Με τον τρόπο αυτό αποσαφηνίζεται η

Εντούτοις, οι θεμελιώδεις αξίες που διέπουν την

ιατρική ευθύνη, ως προαπαιτούμενη για την αναβάθ-

άσκηση της Ιατρικής παραμένουν, παρά την πάρο-

μιση του Ιατρικού επαγγέλματος στην Κύπρο, αλλά

δο του χρόνου, αναλλοίωτες όπως διαμορφώθη-

και για την εξασφάλιση καλύτερων ιατρικών υπηρε-

καν από τις Ιπποκράτειες αντιλήψεις. Η Ιπποκρατική

σιών προς όφελος της κοινωνίας του τόπου μας.

δεοντολογία, που εκφράσθηκε σε όλα τα έργα του επιφανούς αυτού ιατροφιλόσοφου της αρχαιότητας,

Κλείνοντας αισθάνομαι την ανάγκη να εκφράσω και

με γνωστότερο τον ‘’Όρκο’’, στον οποίο ακόμη ορκί-

μέσα από τις σελίδες του εντύπου αυτού θερμές ευ-

ζονται οι νέοι ιατροί, εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σή-

χαριστίες προς όλα τα άτομα και τους συντελεστές

μερα. Ωστόσο, οι συνθήκες και η μορφή άσκησης της

που εργάστηκαν με ζήλο ώστε να εκδοθεί ο Κώδικας

Ιατρικής, συνεχώς μεταβάλλονται και εξελίσσονται.

Ιατρικής Δεοντολογίας.

Είναι φανερό ότι η Ιατρική, ως επιστήμη που ασχοΑνδρέας Δημητρίου Πρόεδρος Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου

λείται με την πρόληψη και θεραπεία των ασθενειών

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

6

Με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζω την πρωτοβουλία του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου να προχωρήσει στην έκδοση του Κώδικα Ιατρικής και Επαγγελματικής Δεοντολογίας στα πλαίσια μιας εποικοδομητικής προσπάθειας αποτύπωσης και διατήρησης των αρχών του ιατρικού λειτουργήματος και των κανόνων της ηθικής δεοντολογίας καθώς και της προαγωγής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών, τόσο του γιατρού όσο και του ασθενούς. Η άσκηση της ιατρικής είναι λειτούργημα που αποσκοπεί στη διατήρηση, βελτίωση και αποκατάσταση της σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας του ανθρώπου, καθώς και στην ανακούφισή του από τον πόνο και των άλλων ενοχλητικών συμπτωμάτων που επηρεάζουν την ποιότητα ζωής. Ο ιατρός κατά την άσκηση του επαγγέλματος οφείλει να διατηρεί σε υψηλό επίπεδο την επαγγελματική του συμπεριφορά και να προάγει την αξιοπιστία και το κύρος του ιατρικού σώματος. Για αυτό πρέπει να αποφεύγει κάθε πράξη ή παράλειψη η οποία μπορεί να βλάψει την τιμή και την αξιοπρέπεια του και να κλονίσει την εκτίμηση και την πίστη του κοινού προς το ιατρικό επάγγελμα. Ολόκληρη η κοινωνία προσδοκεί πολλά από τους ιατρούς και όλοι περιμένουν να έχουν άψογη στάση και υποδειγματική συμπεριφορά. Η ειλικρινής ανάληψη των ευθυνών και των

7

υποχρεώσεων του λειτουργήματος καθώς και η διαρκής βελτίωση της συμπεριφοράς τους προβάλλουν ως η πλέον ουσιαστική ανάγκη ανταπόκριση. Για να ανταποκριθούν οι ιατροί στις αυξημένες προσδοκίες της κοινωνίας το Υπουργείο Υγείας και ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος οφείλουν να εισάγουν στα εκπαιδευτικά προγράμματα και συνέδρια τους, τη διδασκαλία προτύπων επαγγελματικής συμπεριφοράς. Ο Κώδικας Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας θα ήταν χρήσιμο να θεσμοθετηθεί ώστε να διασφαλίσει τη γενικότερη κοινωνική, νομική και ιατρική αποδοχή και να θεωρηθεί ως το ξεκίνημα για την προώθηση των αρχών της ιατρικής δεοντολογίας και της βιοηθικής στη χώρα μας. Συγχαίρω τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και την Επιτροπή Δεοντολογίας για την πρωτοβουλία τους να προωθήσουν ένα, εφ όλης της ύλης, Κώδικα που να προσεγγίζει το θέμα της ιατρικής συμπεριφοράς και δεοντολογίας. Ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος θα καθορίσει το πλαίσιο των σχέσεων ιατρού και ασθενούς, λαμβάνοντας πάντα υπ’ όψιν τον όρκο του Ιπποκράτη, ο οποίος αποτελεί τον αρχαιότερο κώδικα ιατρικής ηθικής και δεοντολογίας. Θεωρώ ότι ο Κώδικας αυτός αποτελεί το πιο σοβαρό μέτρο για την ουσιαστική προσπάθεια αυτοσεβασμού, αυτοκριτικής και αυτοπειθαρχίας των μελών σας καθώς και της ειλικρινούς προσφοράς προς τον συνάνθρωπο και την κοινωνία όπως επιβάλει η Ιπποκρατική φιλοσοφία και η σύγχρονη δεοντολογική αντίληψη. Δρ Χρίστος Πατσαλίδης Υπουργός Υγείας

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΠΑΓΚΥΠΡΙΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ / NATIONAL LINE: 77 77 77 90 ΝΑΥΠΛΙΟΥ 21, 3025 ΛΕΜΕΣΟΣ, P.O. Box 56174, 3305 ΛΕΜΕΣΟΣ Τηλ: 25 88 46 00, Fax: 25 35 38 90 E-mail: info@ygiapolyclinic.com, www.ygiapolyclinic.com

Health

The greatest treasure of them all ...

... and we fully understand this

Committed to healthcare MSJ Group of Companies Ltd 8 Ayios Nicolaos Street, 1055 Nicosia, Cyprus, Tel: 22757188, Fax: 22750604, email: info@msjacovides.com.cy, www.msjacovides.com.cy

The MSJ Group of Companies is a trading organisation enjoying a leading position and prominent status in the healthcare markets in Greece and Cyprus. In recent years, the company has expanded its activities in Southeast Europe. The company's origin is traced back to 1944 when it started as a pharmacy business in Nicosia, Cyprus.

Since then it has expanded rapidly in the pharmaceutical field as well as in all other sectors of the healthcare market.

Today MSJ enjoys the reputation of a forward-thinking, progressive organization offering a complete range of products and services to its customers. MSJ maintains a strong, active presence in the market and contributes to the advancement and improvement of healthcare standards.

The Group's activities in Cyprus focus on the importation, marketing, sale, distribution and scientific support of an extensive range of healthcare products in the following sectors: pharmaceuticals, medical devices, laboratory equipment and supplies, dental health, consumer health and animal health & crop protection products. The members of the Group in Cyprus include: M. S. Jacovides & Co Ltd (est 1944), PharmNet Ltd (est 2000), Vetagrica Ltd (est 1977) and LifePharma Ltd (est 2002).

LOUANFARM T R A D I N G

LT D

FARMANIC CHEMIPHARMA

UNIDERM HELLAS

Αυτοκράτορος Θεοφίλου 11- 2364 Άγιος ∆οµετιος Tηλ. 22356044, Φαξ. 22356046,email. louanfarm@hotmail.com

Οι θεμελιώδεις αξίες που διέπουν την άσκηση της Ιατρικής παραμένουν, παρά την πάροδο του χρόνου, αναλλοίωτες, όπως διαμορφώθηκαν κυρίως από τις Ιπποκράτειες αντιλήψεις και την καταλυτική επίδραση της Χριστιανικής Ηθικής.

Η Ιπποκρατική δεοντολογία, που εκφράσθηκε σε όλα τα έργα του επιφανούς αυτού Έλληνα ιατροφιλόσοφου της αρχαιότητας, με γνωστότερο εν προκειμένω τον «Όρκο», στον οποίο ακόμη ορκίζονται όλοι οι ιατροί, εξακολουθεί να ισχύει σε μεγάλο βαθμό μέχρι σήμερα. Ωστόσο, οι συνθήκες και η μορφή άσκησης της ιατρικής, υπόκεινται ως είναι φυσικό και αναπόφευκτο σε συνεχείς μεταβολές και αλλαγές. Η ταχεία εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης, αλλά και της γενετικής, της βιολογίας και της βιοτεχνολογίας έχει ως αποτέλεσμα όχι μόνον τη συνεχή μεταβολή και βελτίωση των επιστημονικών δεδομένων, αλλά και τη γένεση νέων αντιλήψεων, νέων προβληματισμών, νέων διλημμάτων και νέων προσεγγίσεων σχετικά με την άσκηση τους σκοπούς και το στόχο της ιατρικής, τις έννοιες της υγείας και της ασθένειας. Παρακολουθούμε ένα γρήγορο ρυθμό στην αύξηση των δαπανών στο χώρο της υγείας και την γένεση νέων μορφών σχέσεων μεταξύ ιατρού και ασθενή, με την αποπροσωποποίησή τους, καθώς η φροντίδα υγείας παρέχεται πλέον και στο πλαίσιο μεγάλων Νοσοκομείων και Οργανισμών. Η Ηθική και το Δίκαιο στην εποχή μας δοκιμάζονται, προσπαθώντας να παρακολουθήσουν τις ραγδαίες εξελίξεις της Βιοτεχνολογίας, που ανατρέπουν κατεστημένες κοινωνικές και κοσμοθεωριακές αντιλήψεις. Είναι φανερό και καθολικά αποδεκτό ότι η ιατρική, ως επιστήμη που ασχολείται με την πρόληψη και θεραπεία των ασθενειών και, κατ’ επέκταση, με τα υπέρ-

τατα αγαθά, τη Ζωή και την Υγεία, παρουσιάζει ιδιαίτερη ανάγκη τήρησης ενός δεοντολογικού πλαισίου, ως βάση για την άσκησή της. Ενός πλαισίου που αναδεικνύει, στη σχέση ιατρού και ασθενούς, τη συναίσθηση της κοινωνικής αποστολής, την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την αλληλεγγύη και αγάπη προς τον συνάνθρωπο, τον σεβασμό της ανθρώπινης ζωής, την αξία της προσωπικότητας και της ελεύθερης βούλησης και το σεβασμό του ιατρικού απορρήτου. Ενός πλαισίου που προστατεύει τον ασθενή από μία σχέση μυστικισμού, εξουσίασης ή και εκμετάλλευσης - που προστατεύει όμως και τον ιατρό από αβάσιμες σε βάρος του προσφυγές, που οφείλονται σε εξωπραγματικές πολλές φορές απαιτήσεις για τα αποτελέσματα και το «θαύμα» της ιατρικής πράξης, αλλά και στη μη αποδοχή του γεγονότος ότι, από τη φύση της, η ζήτηση των υπηρεσιών του ιατρού, συνιστά ανάληψη και από μέρους του αρρώστου της ευθύνης για ορισμένες ταλαιπωρίες και κάποτε αναπόφευκτες επιπλοκές. Οι προσφυγές κατά των ιατρών στα πειθαρχικά όργανα ή τη δικαιοσύνη με την επίκληση ότι ο ιατρός έγινε υπαίτιος βλάβης έννομου αγαθού, όπως η σωματική ακεραιότητα, η υγεία και η προσωπική ελευθερία, λόγω πλημμελούς ή κακότεχνης άσκησης της ιατρικής, δεν λαμβάνουν πολλές φορές υπόψιν τους το προφανές, ότι δηλαδή το καθήκον του ιατρού να προασπίσει την υγεία προϋποθέτει, συχνά, προς όφελος πάντα του ασθενούς, την απαραίτητη σε κάποιο

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

18

αναγκαίο και αναπόφευκτο βαθμό «προσβολή» της σωματικής του ακεραιότητας, από την απλή περίπτωση της χορήγησης φαρμακευτικής αγωγής ή της φλεβοκέντησης, μέχρι τις πολύπλοκες και πολύωρες χειρουργικές επεμβάσεις. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, εξάλλου, αίρεται, υπό τις προϋποθέσεις του νόμου, ο αδικοπρακτικός χαρακτήρας και το αξιόποινο της προσβολής αυτής. Η τάση αυτή προσφυγών των αρρώστων, αυξανόμενη στις μέρες μας, συνεργούντων δυστυχώς και ορισμένων λειτουργών των ΜΜΕ, που επιδεικνύουν κάποτε υπερβάλλοντα ζήλο στην εντυπωσιακή παρουσίαση ακόμη και μη αποδεδειγμένων ιατρικών λαθών, που ασυνείδητα τις περισσότερες φορές προκαλούν φαινόμενα παραπλάνησης της κοινής γνώμης και αρνητικών γενικεύσεων για ολόκληρο το ιατρικό σώμα, έχει ως συνέπεια τη δημιουργία αισθήματος ανασφάλειας προς στον ιατρό, με αποτέλεσμα τον δισταγμό, τη δυσπιστία, την αβεβαιότητα, τη μη λήψη πρωτοβουλιών, την αναστολή κατά την εκτέλεση του ιατρικού έργου και την άσκηση, εν τέλει, αμυντικής ιατρικής, που καταλήγει εις βάρος του ασθενούς. Η πλήρης ενημέρωση του ασθενούς πριν από την εκτέλεση μιας ιατρικής πράξης, η ενημερωμένη ως εκ τούτου συναίνεσή του, ή και η συγκατάθεση των οικείων του, αποτελούν σημαντικότατα στοιχεία για τον περιορισμό της αναζήτησης ευθύνης, στην περίπτωση δυσμενούς έκβασης, που βέβαια δεν οφείλεται σε αμέλεια.

O Σεπτέμβριος του 1947 θεωρείται χρόνος σταθμός για την πορεία της ιατρικής ηθικής και της ιατρικής επαγγελματικής δεοντολογίας. Τότε, αφού που συνήλθε κάπως ο κόσμος και κυρίως η Ευρώπη από τη μεγάλη και αχρεία-

19

στη καταστροφή του Β’ Παγκοσμίου πολέμου, η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας – ΠΟΥ- σε συνεργασία με την ΟΥΝΕΣΚΟ συνέταξε τον Διεθνή Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, σαφώς επηρεασμένο από το πνεύμα της Δίκης της Νυρεμβέργης. Η Διακήρυξη της Γενεύης, όπως έμεινε γνωστή στην ιστορία, έθεσε 10 κανόνες που θα πρέπει να τηρούνται σε κάθε πειραματική διαδικασία που σχετίζεται με ανθρώπους. Ένας από τους κανόνες προέβλεπε ότι θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συγκατάθεση του υποκειμένου, βασική αρχή που αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της Βιοηθικής. Μόλις πρόσφατα, το Σεμπτέβρη του 2010, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε νόμο με τον οποίο απαγορεύεται στις χώρες μέλη της Ε.Ε. η χρησιμοποίηση ζώων σε ιατρικά πειράματα, αν δεν πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις. Η νομοθεσία που σύντομα θα τεθεί σε ισχύ σε όλες τις χώρες μέλη της Ε.Ε. θέτει περιορισμούς στα επιστημονικά πειράματα που χρησιμοποιούν πειραματόζωα. Με τη νομοθεσία αυτή επιδιώκεται η ισορροπία μεταξύ βελτίωσης της μεταχείρισης των ζώων αφενός και η διευκόλυνση της ιατρικής έρευνας αφετέρου. Σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία, θα απαιτείται από τις αρμόδιες εθνικές αρχές να προβαίνουν σε αξιολόγηση των συνεπειών για τα ζώα σε κάθε πείραμα στο οποίο χρησιμοποιούνται, με στόχο την προώθηση εναλλακτικών μεθόδων διεξαγωγής των πειραμάτων και την επίτευξη του πλέον ανώδυνου τρόπου αντιμετώπισης των ζώων. Επίσης, η νέα νομοθεσία απαγορεύει τη χρήση σε πειράματα πρωτευόντων θηλαστικών, όπως είναι οι πίθηκοι. Στις αρχές του 1970 η τεχνογνωσία επέτρεψε για πρώτη φορά στον άνθρωπο να επέμβει σε ευρεία κλίμακα στο γενετικό υλικό. Πολλοί

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

επιστήμονες στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν την παθολογία του καρκίνου θέλησαν να κλωνοποιήσουν σχετιζόμενα με τον καρκίνο γονίδια και να τα εισαγάγουν στο βακτήριο Escherichia coli, το οποίο αποτελεί μέλος της φυσικής συμβιωτικής βακτηριοχλωρίδας του πεπτικού συστήματος του ανθρώπου. Η πιθανότητα διαφυγής τέτοιων τροποποιημένων βακτηριακών στελεχών και η μεταφορά τους στο ανθρώπινο έντερο έθεσε ένα πρόβλημα που όμοιό του όσον αφορά, στην αμεσότητα και την έκταση των συνεπειών του, δεν είχε συναντήσει η επιστήμη. Το 1975 μια ομάδα αποτελούμενη από 100 μοριακούς βιολόγους συναντήθηκε στην Καλιφόρνια και συμφώνησε ότι θα πρέπει να μπουν κάποια όρια στην έρευνα της Γενετικής Μηχανικής. Στις μέρες μας είναι αποδεκτό ότι αυτή ήταν η πρώτη καθαρά καταγεγραμμένη περίπτωση που αποδίδεται στη Βιοηθική. Αντί-

στοιχες επιτροπές συστήθηκαν στην Ευρώπη και σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο και έβαλαν τις βάσεις για μια γόνιμη σχέση έρευνας, αυτοέλεγχου και αυτοσυγκράτησης των ίδιων των επιστημόνων. Η Βιοηθική, ως ο κλάδος εκείνος της επιστήμης που ασχολείται με τα ηθικά προβλήματα που προέκυψαν και προκύπτουν από τις νέες ανακαλύψεις και εξελίξεις της Βιολογίας και τις εφαρμογές της Γενετικής Μηχανικής, στοχεύει στην αποφυγή μη αντιστρεπτών καταστάσεων που σχετίζονται με τον χειρισμό του γενετικού υλικού και έχει καθιερωθεί ως μια αναγκαία τροχοπέδη σε απάνθρωπα πειράματα του πρόσφατου παρελθόντος σε αθώους και ανυπεράσπιστους ανθρώπους, με αποκορύφωμα τα εγκλήματα του ναζισμού. Σήμερα η Βιοηθική λειτουργεί και εφαρμόζεται σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο και ελέγχεται από ανεξάρτητες επιτροπές.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

20

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η ιατρική ηθική απετέλεσε ανέκαθεν ένα αναπόσπαστο μέρος της διαδικασίας λήψης αποφάσεων, στο πλαίσιο άσκησης της καθημερινής ιατρικής πρακτικής, σε κάθε περίοδο της ιστορικής εξέλιξης του ανθρώπου. Μια σύντομη ανασκόπηση δια μέσου των αιώνων αναφορικά, τη δημιουργία και την πορεία της ιατρικής και τη συμβαδίζουσα ιατρική ηθική και την ιατρική επαγγελματική Δεοντολογία, θα μπορούσε να διαχωριστεί ως ακολούθως : 1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Πρωτόγονη Ιατρική Οι Σαμάνοι Προ- Ιπποκρατική περίοδος Βαβυλωνία Αίγυπτος Περσία Αριστοτέλης Αρχαία Ελλάδα Η Ιατρική στον Αρχαίο Κόσμο Ο Ιπποκρατικός ιατρός, ο Ιπποκρατικός κώδικας και ο Ιπποκρατικός όρκος. Ασκληπιάδες. Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδος Η Πυθαγόρειος φιλοσοφία Οι Στωικοί και οι Επικούρειοι Scribonius Largus Μεσαιωνική Ιατρική Γαληνός Η επιρροή της Εκκλησίας Η Χριστιανική φιλανθρωπία – Τα πρώτα νοσοκομεία Προϋποθέσεις αδειοδότησης και άλλες κανονιστικού χαρακτήρα ρυθμίσεις. Η ιατρική «πυραμίδα» Η Μεσαιωνική πανώλη Ιατρική δεοντολογία Η μετά – την πανώλη περίοδος Επαγγελματικές συντεχνίες Η αυτονόμηση της ιατρικής

21

8.

Francis Bacon Οι προτεραιότητες της ιατρικής Οι πρώτες μελέτες σε θέματα ιατρικής ηθικής (Rodericus á Castro και Johanes Bohn). Από τον Διαφωτισμό στη Σύγχρονη Εποχή Νεύτων Η ιατρική ως συγκεκριμένο επιστημονικό πεδίο Hume, Kant, Mill Ο ρόλος της Γαλλικής Επανάστασης Η ανάδειξη της επιστημονικής ιατρικής Αμφιλεγόμενης ωφέλειας πρακτικές Ηθικά διλήμματα και τεχνολογία Το νέο επιστημονικό μοντέλο Η ιατρική στις σύγχρονες Δυτικές κοινωνίες Η απολύτως διακριτή ταυτότητα της ιατρικής

Ιστορική Ανασκόπηση Πρωτόγονη ιατρική Η ιατρική, η φιλοσοφία και οι θρησκευτικές τελετές προήλθαν και διαμορφώθηκαν προοδευτικά από το σύνολο των πρωτόγονων πεποιθήσεων και προκαταλήψεων, τις οποίες οι πρώιμοι άνθρωποι χρησιμοποίησαν για να κατανοήσουν και να διαχειριστούν τον περιβάλλοντα κόσμο. Ο άνθρωπος διεκατείχετο ανέκαθεν από ένα έμφυτο φόβο για το άγνωστο και τις δυνάμεις του κόσμου που τον περιέβαλλε και οι οποίες υπερέβαιναν την ικανότητά του να τις ερμηνεύσει. Η «κατανόηση» αυτών των δυνάμεων και η «διαχείρισή» τους, έτσι τουλάχιστον πίστευε, επέτρεψαν στον πρωτόγονο άνθρωπο να αντιμετωπίσει το φόβο του αγνώστου. Κάτι περίπου ανάλογο συμβαίνει και σήμερα.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Ονομάζουμε νόσο ένα σύνολο ευρημάτων, αποδίδοντας συχνά αιτιότητα βασιζόμενοι σε ασθενείς, μάλλον, ενδείξεις, και έχοντας, κατ΄ αυτό τον τρόπο, χαρακτηρίσει ή και αιτιολογήσει τις παρατηρήσεις μας, αισθανόμαστε σαφώς καλύτερα. Ο πρωτόγονος άνθρωπος επεξεργάσθηκε μια σειρά ιστοριών, ή καλύτερα αφηγήσεων και δημιούργησε μυριάδα μύθων για να ερμηνεύσει τις «άγνωστες δυνάμεις» και, ως εκ τούτου, να τις καταστήσει λιγότερο τρομακτικές. Για τον πρωτόγονο άνθρωπο, ο κόσμος στις διάφορες εκφάνσεις του ήταν γεμάτος πνεύματα, πολλά εκ των οποίων θεωρούντο κακόβουλα και συνεπώς θα έπρεπε να εξευμενισθούν. Είναι προφανές, ότι ορισμένοι από τους πρωτόγονους ανθρώπους ήσαν εκ φύσεως ικανότεροι να διαχειρίζονται αυτού του είδους τα μυστήρια. Ήταν αυτοί οι οποίοι ανέπτυξαν μία σειρά από τελετές και πρακτικές που αποσκοπούσαν στον εξευμενισμό των «αόρατων δυνάμεων». Τα άτομα αυτά, οι «ιατροί» της φυλής ή σαμάνοι υπήρχαν σε όλες τις φυλές και θεωρούνταν ιδιαίτερα επιδέξιοι. Ήταν τα πρώτα, ιστορικά, διανοούμενα άτομα που στηρίζονταν από τους συνανθρώπους τους όχι για να παραγάγουν υλικά αγαθά, όπως άλλοι, αλλά για να διαχειριστούν αφηρημένες έννοιες. Η φιλοσοφία, η θρησκεία και η ιατρική, θα πρέπει να παρατηρήσουμε, έχουν κοινές καταβολές σε ότι αφορά την αντιμετώπιση των άγνωστων για τον άνθρωπο δυνάμεων, υπό την έννοια ότι η μαγεία ήταν το μέσο που και οι τρεις χρησιμοποιούσαν για την αντιμετώπισή τους. Αυτό που θα πρέπει να επισημάνουμε είναι ότι τον πρωτόγονο άνθρωπο, στο διάλογό του με τους συνανθρώπους του και τις δυνάμεις της

φύσης που τον περιέβαλλαν, τον απασχολούσε αν και συχνά ασυνείδητα, η ηθική διάσταση αυτού του διαλόγου. Στην προσπάθειά του να εξευμενίσει το άγνωστο και να μεσολαβήσει μεταξύ αυτού και των συνανθρώπων του, τους οποίους «προστάτευε», ο σαμάνος ήταν υποχρεωμένος να προβεί σε κρίσεις που εβασίζοντο σε ένα σύστημα αξιών και επίσης να διαμορφώσει ένα σύνολο κανόνων που εκφράζονταν υπό μορφή ιεροτελεστιών. Με άλλα λόγια, η συμπεριφορά αυτή όφειλε, για να είναι δικαιολογημένη, να έχει ως σημείο αναφοράς κάποιο σύστημα ανώτερων αξιών ή αρχών. Οι σαμάνοι δεν ήταν απατεώνες. Πίστευαν έντονα και με πάθος στις ικανότητές τους όπως εμείς σήμερα πιστεύουμε στα αντιβιοτικά ή στις εγχειρήσεις καρδιάς. Στην προσπάθειά τους λοιπόν να θεραπεύσουν τους ασθενείς τους, οι σαμάνοι αντιμετώπιζαν μία σειρά ηθικών προβλημάτων που, ασυνείδητα τις περισσότερες φορές, δημιουργούσαν και οι ίδιοι. Να τονίσουμε, στο σημείο αυτό, ότι τα ηθικά διλήμματα που αφορούν θεραπείες δεν εξαρτώνται από το κατά πόσον μία δεδομένη θεραπεία, είναι από τεχνικής πλευράς «ορθή» ή «λάθος». Αυτό το οποίο θεωρείται σήμερα «σωστό» μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί «λάθος» στο μέλλον. Αυτού του είδους τα διλήμματα εξαρτώνται από το κατά πόσον ειλικρινά πιστεύουμε ότι η προτεινομένη θεραπεία είναι η σωστή επιλογή για τον συγκεκριμένο ασθενή και ότι δεν διαταράσσει την ιερή σχέση μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Αν κατά την ειλικρινή εκτίμηση του σαμάνου, ένα συγκεκριμένο τελετουργικό μπορεί να εξευμενίσει τα κακά πνεύματα που προκαλούν υψηλό πυρετό και ρίγη στον ασθενή, η απόφα-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

22

ση να καταφύγει στο συγκεκριμένο αυτό τελετουργικό είναι μία ηθική απόφαση. Το γεγονός ότι τα τελετουργικά και οι ιεροτελεστίες σπάνια ή καλύτερα, ποτέ δεν θεράπευσαν π.χ. την ελονοσία είναι άσχετο με το θέμα.

Η ιατρική ηθική των Περσών την περίοδο αυτή θα μπορούσε να θεωρηθεί «σύγχρονη» διότι αναφερόταν όχι μόνο στις γνώσεις και δεξιότητες αλλά και στις ιδιότητες του χαρακτήρα του καλού θεωρούμενου ιατρού.

Προ- Ιπποκρατική περίοδος

Τέλος, σε ότι αφορά την Ελλάδα και τον μεταγενέστερο κόσμο της, της Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου, δεν καταγράφονται αυστηροί νόμοι στην άσκηση της ιατρικής.

Η γνώση μας για την προ-Ιπποκρατική περίοδο είναι αποσπασματική. Σήμερα είναι διαπιστωμένο πέραν κάθε αμφισβήτησης, ότι υπήρχε επικοινωνία μεταξύ των διαφόρων πολιτισμών της εποχής αυτής. Θεωρείται σίγουρο ότι ορισμένες πρακτικές του ενός πολιτισμού επηρέαζαν αντίστοιχες πρακτικές ενός άλλου. Στην περίπτωση όμως της ιατρικής, θα πρέπει να τονίσουμε ότι υπήρχαν τεράστιες διαφορές μεταξύ των αδιάλλακτων κανόνων που χαρακτήριζαν την άσκηση της ιατρικής στη Βαβυλωνία του Hammurabi ή στην αρχαία Αίγυπτο και την ελευθερία με την οποία ασκείτο η ιατρική στην αρχαία Ελλάδα. Στη Βαβυλωνία, ο Κώδικας του Hammurabi (1727 π.χ.) αποτελεί την πρώτη προσπάθεια διαμόρφωσης κάποιων, ρυθμιστικού και δεοντολογικού χαρακτήρα, κανόνων και προστασίας των ασθενών από ανίκανους ιατρούς. Στην Αίγυπτο, επίσης, η ιατρική πρακτική ασκείτο στο πλαίσιο διαμορφωμένων νομικών κανόνων. Ο Αριστοτέλης, όμως, τονίζει ότι οι ιατροί είχαν το δικαίωμα να αλλάξουν τη θεραπευτική αγωγή, αν μετά την τέταρτη ημέρα η θεσπισμένη προσέγγιση είχε αποδειχθεί αναποτελεσματική.

23

Η Ιατρική στον Αρχαίο Κόσμο Οι Έλληνες ιατροί, σε αντίθεση με τους Βαβυλώνιους ή Αιγυπτίους συναδέλφους τους δεν δεσμεύονταν από ρυθμιστικούς κανόνες της πολιτείας. Ήταν, σε μεγάλο βαθμό, αυτό που σήμερα θα ονομάζαμε πλανόδιοι τεχνίτες. Για τον Ιπποκρατικό ιατρό ο αποκλειστικός σκοπός της ιατρικής ήταν η εφαρμογή γνώσης στη θεραπεία της νόσου, και η έννοια τη ηθικής συνίστατο στο πώς αυτό θα γίνοταν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Οι εντολές και συστάσεις προς τους ιατρούς, οι οποίες περιέχονται στον Ιπποκρατικό κώδικα, αποσκοπούσαν στη διασφάλιση της τέχνης της άσκησης της ιατρικής και στη θωράκιση του κύρους του επαγγέλματος και των λειτουργών του. Επιπλέον, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι οι Ιπποκρατικοί ιατροί δεν ήταν ούτε οι μόνοι ούτε και οι συνηθέστεροι επαγγελματίες που ασκούσανε την ιατρική στον αρχαίο κόσμο. Εκτός από αυτούς υπήρχαν και οι Ασκληπιάδες, καθώς και ένας σημαντικός αριθμός εκπροσώπων πολλών άλλων μοντέλων άσκησης της ιατρικής.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Είναι αδύνατο, θα πρέπει να τονίσουμε, να κατανοήσουμε την ιατρική ηθική των αρχαίων χρόνων, αν δεν αναγνωρίσουμε το γεγονός ότι αυτή βασίσθηκε σε ένα ευρύτατο φάσμα φιλοσοφικών πεποιθήσεων. Ο βαθμός της επίδρασης της Πυθαγόρειας φιλοσοφίας στον Ιπποκρατικό όρκο συζητείται. Ανεξαρτήτως όμως αυτού, θα πρέπει να αναγνωρισθεί πέραν κάθε αμφιβολίας, ότι κάποιος σημαντικός βαθμός επίδρασης όντως υπήρξε. Ο Ιπποκρατικός όρκος στην αυθεντική εκδοχή του περιγράφει τις σχέσεις του μαθητή προς το δάσκαλο, θεσπίζει τις υποχρεώσεις του δασκάλου να μεταλαμπαδεύει γνώση και να διακρίνει αυτούς που είναι ή δεν είναι ικανοί να γίνουν αποδέκτες αυτής της γνώσης και καθιερώνει βασικές αρχές της άσκησης της ιατρικής και της ιατρικής δεοντολογίας και ευπρέπειας. Κρινόμενος υπό το φως των σημερινών δεδομένων, θα λέγαμε ότι ο Ιπποκρατικός όρκος προσφέρει ένα πλαίσιο ιατρικής συμπεριφοράς και, ίσως, ηθικής, στο οποίο μπορούμε να αναφερόμαστε και να επικαλούμεθα, ανεξάρτητα από το αναντίλεκτο γεγονός ότι κάποια σημεία του θεωρούνται ξεπερασμένα από την εξέλιξη και συνειδητά παραμερίστηκαν. Η Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδος Η Ελληνιστική Περίοδος διέσπειρε τον Ελληνικό Πολιτισμό, διαφοροποιημένο από τα κατά τόπους ήθη, σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Ο ελληνιστικός κόσμος απετέλεσε τη γέφυρα με τον κόσμο των Ρωμαίων και την πέραν αυτού Χριστιανική περίοδο. Η φιλοσοφία, η επιστήμη και η ιατρική ηθική των περιόδων αυτών συγκροτούνται από τα πλείστα όσα στοιχεία του πρώιμου Δυτικού πο-

λιτισμού και, επιπλέον, εμφανίζουν μία ισχυρή επίδραση από τους Πέρσες και άλλα ανατολικά έθνη. Η Πυθαγόρειος φιλοσοφία που, αναμφισβήτητα, επηρέασε σημαντικά τις Πλατωνικές ιδέες και ιδανικά και επίσης επηρέασε, σε ένα μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, την ηθική που προβάλλεται στον Ιπποκρατικό κώδικα, βρέθηκε σε αντιπαράθεση με τη φιλοσοφία των Στωικών. Οι Στωικοί και οι Επικούρειοι, σε αντίθεση με τους Πυθαγορείους και τον Πλάτωνα, οι οποίοι πίστευαν στην αθανασία του ατόμου, πίστευαν στη φυσική αποσύνθεση του ατόμου χωρίς μετέπειτα-ζωή και χωρίς παράδεισο και κόλαση. Ο σκοπός της ζωής όφειλε να εκπληρωθεί στη γη. Αυτό το οποίο, κυρίως, δίδασκαν ήταν φρόνηση και πρακτική σοφία. Κεντρική θέση στη φιλοσοφία των Στωικών και των Επικούρειων ήταν η πεποίθηση στην ενότητα όλων των λογικών όντων και την θεμελιώδη ισότητα όλων των ανθρώπων. Την πρώτη διατύπωση αυτού του οποίου θα μπορούσαμε να θεωρήσουμε σήμερα πραγματικά ιατρική ηθική αναφέρει στα γραπτά του ο Scribonius Largus. Επηρεασμένος βαθύτατα από τους Στωικούς και ερμηνεύοντας τον Ιπποκρατικό Κώδικα με βάση τη φιλοσοφία τους, ο Scribonius θεωρεί την άσκηση της ιατρικής «επάγγελμα» και ως εκ τούτου, κατά την επικρατούσα άποψη της συγκεκριμένης περιόδου, εμπεριέχουσα κατ΄ ανάγκη ένα βασικό πυρήνα ηθικών αρχών. Ο Scribonius διατυπώνει με σαφήνεια τις απαντήσεις του στο ερώτημα του τι συνιστά τον ιατρό και ποια είναι τα καθήκοντά απέναντι στους ασθενείς του. Ανθρωπιά, φιλικότητα και φιλαν-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

24

θρωπία, δεν αποτελούν κατά τον Scribonius ήσσονος σημασίας κοινωνικές αρετές, που απλά και μόνο προάγουν το κύρος της ιατρικής, αλλά συνιστούν συγκεκριμένες υποχρεώσεις του ιατρού.

αγάπη για την ανθρωπότητα, ο ίδιος δεν θεωρεί ότι άλλα κίνητρα, όπως η αγάπη του χρήματος ή η επιδίωξη της κοινωνικής διάκρισης και καταξίωσης , είναι ασυμβίβαστα με το λειτούργημα του ιατρού.

Η ηθική, κατά την άποψη του Scribonius, είναι συμφυής με την ιατρική και όχι ξένη προς αυτή. Με τον Scribonius προχωρήσαμε από μία ηθική των εξωτερικών εντυπώσεων σε μία ηθική των εσωτερικών προθέσεων. Μεταξύ άλλων, ο Scribonius επιχειρεί να προσδιορίσει τα καθήκοντα του ιατρού απέναντι στους ασθενείς του και στην πολιτεία. Όταν υπηρετούν την πολιτεία, οι ιατροί μπορεί να μάχονται, ως στρατιώτες, κατά των εχθρών της πολιτείας, αλλά υπό την ιδιότητα του ιατρού δεν πρέπει να βλάπτουν κανένα και οφείλουν να μην κάνουν διακρίσεις μεταξύ εχθρών και φίλων.

Για τον Γαληνό και ορισμένους άλλους το ζήτημα των κινήτρων είναι υπόθεση προσωπικής επιλογής και δεν έχει καμία σχέση με την άσκηση της ιατρικής. Σε ότι αφορά την ιατρική, κατά την άποψη του Γαληνού, η ηθική που οφείλει να διέπει τον ιατρό είναι συνυπάρχουσα, παρεμπίπτουσα και όχι απαραίτητη. Αυτό το οποίο προσδοκάται από τον ιατρό είναι να ασκεί πολύ καλά την ιατρική.

Η ιατρική, τονίζει ο Scribonius, «είναι η γνώση του πώς θεραπεύεις και όχι του πώς βλάπτεις». Οι ιατροί, κατά τον Scribonius, επιτελούν πλημμελώς τα καθήκοντά τους αν δεν γνωρίζουν όλα όσα οφείλουν να γνωρίζουν, αν δεν χρησιμοποιούν τη γνώση αυτή για το καλό του πάσχοντος και, ιδιαίτερα, αν αποτυγχάνουν να εκπληρώσουν τις ηθικές τους υποχρεώσεις. Μεσαιωνική Ιατρική Οι θέσεις του Scribonius, αναμφισβήτητα προοδευτικές για την εποχή τους, δεν είχαν ούτε μεγάλη ιστορική διάρκεια αλλά ούτε και ευρύτερη απήχηση. Η περίπτωση του Γαληνού (131-201 π.χ.) είναι διαφορετική. Αν και ισχυρίζεται ότι ο ιατρός στην ιδανικότερη των περιπτώσεων θα πρέπει να είναι φιλόσοφος και να ασκεί την ιατρική από

25

Η επίδραση του Γαληνού υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική στη μεσαιωνική ιατρική. Οι απόψεις του, υιοθετηθείσες πρώιμα από την Εκκλησία, απέκτησαν, σχεδόν, την ισχύ δόγματος που θα έπρεπε να ενστερνισθεί από τους ιατρούς και όχι να αμφισβητηθεί. Κατά την ίδια πάντα περίοδο, οι θέσεις της Εκκλησίας, σχετικά με την υγεία και τη νόσο, επηρέασαν βαθύτατα τις ηθικές περί υγείας και νόσου αντιλήψεις. Κατά τη θρησκευτική άποψη, ο Θεός έστειλε τη νόσο ως τιμωρία για την αμαρτία ή σαν δοκιμασία. Σε κάθε περίπτωση όμως το πρόβλημα το θέτει η Εκκλησία εκτός των ορίων της αρμοδιότητας και της δικαιοδοσίας του ανθρώπου. Κατά μία άλλη άποψη, ο Θεός προόρισε τους ιατρούς να θεραπεύουν, όπως προσδοκούσε από τους αγρότες να καλλιεργούν τη γη. Ο Θεός δεν είχε την πρόθεση να επιτρέψει να παραμείνει η γη ακαλλιέργητη και να αφήσει τη νόσο να εξελίσσεται αθεράπευτη.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Στους χριστιανικούς κύκλους κατεγράφη μία επαμφοτερίζουσα στάση απέναντι της ιατρικής – ο ιατρός ως εναντιούμενος στην επιθυμία του Θεού ή ο ιατρός ως το μέσο δια του οποίου ο Θεός εναντιώνεται στη νόσο, στο πόνο και τον θάνατο – η οποία, θα πρέπει να παρατηρήσουμε, συντηρείται (σε ορισμένους κύκλους) και επί των ημερών μας. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημάνουμε ότι η έμφαση κατά την περίοδο αυτή στη Χριστιανική φιλανθρωπία οδήγησε στην ιδρυματοποίηση της φροντίδας για τον πάσχοντα. Αν και καταγράφονται ιστορικές αναφορές περί της υπάρξεως νοσοκομείων στην αρχαία Αίγυπτο, και φυσικά και στην αρχαία Ελλάδα υπό τη μορφή των ναών του Ασκληπιού, στον Δυτικό κόσμο «νοσοκομεία» πρωτοεμφανίζονται στις αρχές του τέταρτου αιώνα. Η διαχείριση των «νοσοκομείων»αυτών βρισκόταν στα χέρια της Εκκλησίας. Οι ιατροί ήταν συχνά ιερείς και τα καθήκοντά τους προσδιορίζονταν, κατά κύριο λόγο, με θρησκευτικούς όρους. Η θεραπεία της ψυχής δεν διαχωριζόταν ως προοπτική από τη θεραπεία του σώματος και βεβαίως, στις ιεραρχημένες προτεραιότητες της Εκκλησίας η θεραπεία της ψυχής είχε την πρώτη θέση. Οι ιατροί είχαν εντολή να ανταποκριθούν πρωτίστως στις πνευματικές ανάγκες των ασθενών τους και τούτο διότι «πολλές παθήσεις έχουν ως αφετηρία την αμαρτία» και διότι η προστασία της ψυχής ήταν το κατεξοχήν ζητούμενο. Θα πρέπει επίσης να σημειώσουμε ότι κανονιστικού χαρακτήρα ρυθμίσεις και διεργασίες αδειοδότησης του ιατρικού επαγγέλματος ξεκίνησαν κατά ένα μεγάλο βαθμό κατά τη μεσαιωνική περίοδο.

Τον δωδέκατο αιώνα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αποφάσισε ότι προϋπόθεση αδειοδότησης του ιατρικού επαγγέλματος ήταν η εξέταση των υποψηφίων από τα μέλη του ιατρικού κολεγίου του Salerno. Πριν από τις εξετάσεις οι υποψήφιοι θα έπρεπε να αποδείξουν ότι είχαν υποβληθεί σε μία εντατική εκπαίδευση διαρκείας 8 ετών και ότι είχαν διαθέσει ένα ακόμα χρόνο εργαζόμενοι υπό την επίβλεψη ενός έμπειρου ιατρού. Ένα άλλο σημείο το οποίο θα πρέπει να υπογραμμίσουμε, είναι ότι η ιατρική όπως διαμορφωνόταν στην όψιμη μεσαιωνική εποχή είχε, σχηματικά, τη μορφή πυραμίδας. Στην κορυφή υπήρχαν οι ιατροί οι οποίοι είχαν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και είχαν υποβληθεί σε μία συστηματική διαδικασία εκμάθησης. Να τονίσουμε ότι η μαθησιακή αυτή διαδικασία, ακόμη και μετά τον 14ο αιώνα, συνίστατο σε απομνημόνευση και λεπτολόγο συζήτηση ασήμαντων λεπτομερειών. Με άλλα λόγια, ήταν σε μεγάλο βαθμό άχρηστη. Στην επόμενη βαθμίδα της ιεραρχημένης κλίμακας ήταν οι «χειρουργοί», οι οποίοι ενοποιήθηκαν με τους ιατρούς και απέκτησαν πανεπιστημιακή μόρφωση μετά τον 14ο αιώνα). Κουρείς – χειρουργοί κατελάμβαναν την επόμενη βαθμίδα και ασκούσανε φλεβοτομίες και καυτηριασμούς. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων οι κουρείς – χειρουργοί ήταν αγράμματοι. Η ευθανασία και η έκτρωση θεωρούνταν ανήθικες πράξεις κατά το Μεσαίωνα. Εν κατακλείδι, όπως και με τις περισσότερες άλλες πλευρές της καθημερινής ζωής, η ιατρική ηθική κατά τον Μεσαίωνα προσδιοριζόταν και επιβάλλετο αμέσως ή εμμέσως από την Εκ-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

26

κλησία και τους κοσμικούς εκπροσώπους της σύμφωνα πάντα με τις εκάστοτε ιεραρχημένες προτεραιότητες της Εκκλησίας. Η Μεσαιωνική πανώλη Η μεσαιωνική πανώλη (1348-1352) και οι μεταγενέστερες επιδημίες πανώλης που έπληξαν την Ευρώπη είχαν ένα σοβαρότατο αντίκτυπο σε κάθε έκφανση της ζωής του ατόμου και έθεσαν υπό δοκιμασία τον ρόλο και τα καθήκοντα του ιατρού σε σχέση με τους ασθενείς του. Ο «μαύρος θάνατος» του 1348 απετέλεσε το έναυσμα της δημιουργίας αυτού που τότε ονομάσθηκε - και ακόμα ισχύει με την ίδια ονομασία σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες – «ιατρική δεοντολογία»: ιατρική ηθική που μεριμνά για τον προσδιορισμό και εφαρμογή των αρχών και κανόνων ηθικής συμπεριφοράς του ιατρικού επαγγέλματος. Η μετά - την πανώλη περίοδος Μετά την πανώλη, που σάρωσε την Ευρώπη τον 14ο αιώνα, οι ιατροί άρχισαν προοδευτικά να αντιλαμβάνονται το ιατρικό τους επάγγελμα ως αναπόδραστα συνδεδεμένο με ηθικές υποχρεώσεις πέραν αυτών που επέβαλλε η Εκκλησία. Επιπλέον, η δημιουργία επαγγελματικών συντεχνιών (επιστημονικών / εταιρειών) επηρέασε τον τρόπο άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Μία σειρά ενεργειών, όπως η θέσπιση των ιατρικών σχολών στα πανεπιστήμια, και η διατήρηση του δικαιώματος του προσδιορισμού των απαιτούμενων προσόντων και της διαδικασίας αδειοδότησης στα χέρια των ιατρών, κατέδειξε την πρόθεση της ιατρικής να κρατήσει τη λειτουργία αλλά και την παραγωγή των επαγγελ-

27

ματιών ιατρών υπό τον έλεγχό της. Η κριτική εξέταση από ομότιμους εταίρους (peer review), η άδεια άσκησης επαγγέλματος, οι εξετάσεις ειδικότητας και άλλες λειτουργίες της σύγχρονης ιατρικής πραγματικότητας αποτελούν θεσμούς που προήλθαν και διαμορφώθηκαν από πρωτοβουλίες των ιατρικών συντεχνιών αυτής της περιόδου. Με την προοδευτική εξέλιξη των επιστημονικών ιδεών, άλλαξε και ο ρόλος της ιατρικής. Ο Francis Bacon (1561-1626) διέκρινε τρεις λειτουργίες της ιατρικής: τη διατήρηση της υγείας, τη θεραπεία της νόσου και την παράταση της ζωής. Υψηλά στη λίστα των κυριαρχημένων προτεραιοτήτων της ιατρικής της περιόδου αυτής βρισκόταν το ενδιαφέρον για τη θεραπεία του «ανίατου νοσήματος», αρχικά, κυρίως λόγω της επιθυμίας να μάθουν οι ιατροί πώς να θεραπεύουν νοσήματα που στο παρελθόν θεωρούνταν αθεράπευτα και, μετά τον 17ο αιώνα, και για άλλους πρόσθετους λόγους. Παράλληλα όμως, το ενδιαφέρον της ιατρικής στράφηκε και προς την προσπάθεια παράτασης του χρόνου ζωής του ανθρώπου, γεγονός που σύντομα αναδείχθηκε ως το πρωταρχικό μέλημα της ιατρικής, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί, ότι η διατήρηση των ανθρώπων στη ζωή – γεγονός που δεν είναι αναγκαστικά το ίδιο πράγμα με την προσπάθεια παράτασης του χρόνου ζωής – προσέλαβε προοδευτικά το χαρακτήρα έμμονης ιδέας. Από τις αρχές του 17ου αιώνα και μετά άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους οι πρώτες μελέτες πάνω στο θέμα της ιατρικής ηθικής, τελείως διαφορετικές από τις επί των ημερών μας αντί-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

στοιχες μελέτες, που θα μπορούσαν να θεωρηθούν περισσότερο ιατρική εθιμοτυπία και πρωτόκολλο συμπεριφοράς και λιγότερο οτιδήποτε άλλο. Ο Roderick Castro (1546-1627) επικαλύπτοντας τον Francis Bacon δημοσίευσε μία από τις πρώτες μελέτες ιατρικής ηθικής με τίτλο: Ο υπεύθυνος ιατρός και οι υποχρεώσεις του ιατρού προς το κοινό. Μία μεταγενέστερη μελέτη από τον Johannes Bohn από το Leipzig (1640-1718) αναφέρεται στις υποχρεώσεις των ιατρών απέναντι στους ασθενείς τους αλλά και του δημόσιου τομέα γενικότερα. Αυτό που θα πρέπει να τονίσουμε, είναι ότι αν και κατά την περίοδο αυτή τα δημοσιευόμενα κείμενα απηχούσαν, σε μεγάλο ακόμα βαθμό, τις θέσεις της Εκκλησίας, εν τούτοις, προοδευτικά, άρχισε να διαμορφώνεται μία βιβλιογραφία που αναφερόταν στις σχέσεις ιατρού / ασθενούς και τις υποχρεώσεις της ιατρικής απέναντι της κοινωνίας με όρους που χρησιμοποιεί η αντίστοιχη σύγχρονη βιοηθική διάλεκτος. Από το Διαφωτισμό στη Σύγχρονη Εποχή Ο Διαφωτισμός του 17ου και 18ου αιώνα, με την έμφαση που έδωσε στον ανθρώπινο λόγο, στους σκοπούς και στη σπουδαιότητα της γνώσης και στη σημασία της ελευθερίας, επιτάχυνε με πρωτοφανείς ρυθμούς τη μετεξέλιξη της μεσαιωνικής σκέψης και θεώρησης προς τη σύγχρονη εποχή. Ο Νεύτων (1643-1727) τονίζοντας την εφαρμογή των επιστημονικών αρχών στην επίλυση προβλημάτων, ουσιαστικά προανήγγειλε τη μεταγενέστερη έμφαση της ιατρικής στην επιστήμη.

Από τη χρονική αυτή περίοδο και μετά η ιατρική άρχισε να θεωρείται ως ένα κατ’ εξοχήν αμερόληπτο και αντικειμενικό επιστημονικό πεδίο. Να επισημάνουμε επίσης, ότι ορισμένοι φιλόσοφοι της περιόδου του Διαφωτισμού άσκησαν μία τεράστια επίδραση στην εξέλιξη της ιατρικής ηθικής: Ο Hume (1711-1776) με την έμφαση που έδωσε στον ανθρώπινο χαρακτήρα (moral sentiments). Ο Kant (1724-1776) με τις περί καθηκόντων απόψεις του και τις σχέσεις των κατηγοριών της σκέψης που διατύπωσε. Ο Mill (1806-1873) με τις περί ωφελιμότητας θέσεις του. Και οι τρεις τους σφράγισαν με τις απόψεις τους την ηθική διάσταση του ιατρικού επαγγέλματος, γεγονός που, σήμερα, αντανακλάται στον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνεται η σύγχρονη ιατρική ηθική ανάλυση. Θα πρέπει να προσθέσουμε, ότι η Γαλλική Επανάσταση άλλαξε τις σχέσεις των ατόμων μεταξύ τους. Η έμφαση που δόθηκε στις έννοιες της αξιοπρέπειας του ατόμου και των ατομικών δικαιωμάτων, παρά τις επιμένουσες ταξικές διακρίσεις, επηρέασε τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνοντο οι ιατροί και οι ασθενείς τις μεταξύ τους σχέσεις. Η εκπαίδευση κατά την περίοδο αυτή των ιατρών περιλάμβανε μεταξύ άλλων, και τη μύηση των εκπαιδευόμενων στις ανθρωπιστικές επιστήμες. Με την εφαρμογή όμως αυτών των μέσων, κατά τρόπο απόλυτα εναρμονισμένο με την «Νευτώνειο αντίληψη», η ιατρική άρχισε να χάνει αρκετά από τα ανθρωπιστικά στοιχεία που χαρακτήριζαν πρακτικές του προσφάτου παρελθόντος της.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

28

Παραδοσιακά πατερναλιστική, επιδιώκοντας το καλό του ασθενούς με όρους που καθόριζε ο ιατρός, η ιατρική εξελίχθηκε προοδευτικά στο μοντέλο της επιστημονικής ιατρικής του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Βεβαίως, η άσκηση της επιστημονικής ιατρικής είχε τεράστια πλεονεκτήματα και οφέλη: Επέτρεψε σε ένα σημαντικό αριθμό ατόμων να διαφύγουν της νόσου, σε ένα μεγάλο αριθμό να θεραπευθούν και σε ένα εξίσου μεγάλο αριθμό να ζουν μεν με τη νόσο αλλά χωρίς πόνο. Επιπλέον, η επιστημονική ιατρική επέτρεψε στους ιατρούς να κατανοήσουν την παθογένεια της νόσου και ως εκ τούτου να διαμορφώσουν επιτυχέστερες θεραπευτικές προσεγγίσεις. Από την άλλη όμως πλευρά, η επιστημονική ιατρική δημιούργησε μία σοβαρή παρενέργεια: Κατά την εφαρμογή των πολλαπλών εκδοχών της, συχνά, ο ασθενής άρχισε να μπαίνει στο περιθώριο. Με αυτό τον τρόπο, ο ασθενής σταδιακά μετατράπηκε σε ένα πεδίο σύρραξης στο οποίο οι ιατροί διεξήγαγαν μάχες με τη νόσο. Ως είναι φυσικό, συχνά, το πεδίο της μάχης προσελάμβανε τη μορφή κατεστραμμένου τοπίου. Μια γρήγορη εξέταση της σύγχρονης κατάστασης, θα μας οδηγούσε στο συμπέρασμα ότι το ενδιαφέρον μας για την ηθική διάσταση της άσκησης της ιατρικής διαμορφώθηκε σε κάποιο βαθμό από τις απίστευτες δυνατότητες που δημιούργησε ο συγκλονιστικός συγκαλπασμός της επιστήμης, και της τεχνολογίας. Από την άλλη όμως πλευρά, υπάρχει η άποψη ότι τα ηθικά προβλήματα στην ιατρική δεν είναι απόρροια της τεχνολογίας αλλά είναι η τεχνο-

29

λογία αυτή που αναπτύχθηκε ως απάντηση σε ένα βαθύτατα εκπεφρασμένο αγωνιώδες αίτημα να αντιμετωπισθούν επιτυχέστερα ηθικά διλήμματα της ιατρικής. Με άλλα λόγια, ο φόβος του ανθρώπου για τις άγνωστες δυνάμεις του θανάτου και της νόσου, και η αναζήτηση από τον άνθρωπο μιας καλύτερης ζωής, πυροδότησε τη διερεύνηση του αγνώστου και την ανάπτυξη της τεχνολογίας που θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το άγνωστο επιτυχέστερα. Μια προσεκτικότερη εξέταση αυτής της σχέσης θα κατεδείκνυε μία ενδιαφέρουσα αμοιβαιότητα: τα ερωτήματα ηθικού χαρακτήρα στην ιατρική και η ανάπτυξη της τεχνολογίας ενισχύονται αμοιβαίως. Η διαλεκτική που αναπτύσσεται μεταξύ της μέριμνας για τα ηθικά διλήμματα και των επιλογών που δημιουργεί η σύγχρονη τεχνολογία, γεννά μία σύνθεση η οποία διευκολύνει την ανάπτυξη και των δύο. Θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι το παλαιό πατερναλιστικό μοντέλο των προηγούμενων περιόδων ενσωματώθηκε στο νέο επιστημονικό μοντέλο. Το «καλό» του ασθενούς επέμεινε να προσδιορίζεται με τους όρους που υπαγόρευε ο ιατρός. Για μία ακόμη φορά να τονίσουμε ότι η επιθυμία του ιατρού να επικεντρωθεί στη νόσο, είχε σαν αποτέλεσμα την παραμέληση του ασθενούς ως κοινωνικής και ατομικής οντότητας. Ένα άλλο σημείο το οποίο θα πρέπει επισημάνουμε είναι ότι δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την ιατρική και τις αξίες της από την κουλτούρα του χώρου που την εκτρέφει και εντός της οποίας αυτή λειτουργεί.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Για παράδειγμα, οι Δυτικές κοινωνίες με την έμφαση την οποία δίνουν στον ανταγωνισμό και το προσωπικό όφελος δεν θα πρέπει να εκπλήττονται αν οι ιατροί – λειτουργοί τους υιοθετούν κατά την άσκηση του επαγγέλματός τους επιχειρηματικού χαρακτήρα πρακτικές και διαγκωνίζονται για ένα μέρος του συνόλου των χρημάτων που προσφέρει η διαχείριση του τομέα παροχής υπηρεσιών υγείας. Υπό αυτή την έννοια, η ποιότητα του «προϊόντος» που πωλείται στον καταναλωτή (ασθενή) θα πρέπει να εγγυάται την ικανοποίησή του, προκειμένου να διασφαλίζεται η ακμή και ευημερία της «επιχείρησης» και, δυστυχώς, όχι πάντα του ασθενούς. Η έμφαση που δίνεται στην ικανοποίηση του καταναλωτικού του προϊόντος ή των υπηρεσιών μάλλον, παρά στην ικανοποίηση των παραγωγικών αναγκών του ασθενούς ή την προαγωγή του «καλού» του ασθενούς, συνιστά, αναμφίβολα μία αλλαγή στη θεώρηση της ηθικής διάστασης της άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Αυτό σημαίνει, ότι στο υπό κυοφορία επιχειρηματικό μοντέλο της σύγχρονης ιατρικής πρακτικής δημιουργείται αναπόφευκτα μία ηθική των εξωτερικών εντυπώσεων. Αυτό που πρέπει να τονιστεί με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο είναι ότι παρόλο που η ιατρική είναι βαθύτατα εξαρτημένη από την περιρρέουσα κουλτούρα του χώρου εντός του οποίου λειτουργεί, έχει τη δική της ξεχωριστή ταυτότητα. Η ιατρική ναι μεν δεν μπορεί να απαλλαγεί τελείως από την κουλτούρα που την περιβάλλει και τις αρχές, αξίες και προτεραιότητες που συγκροτούν τη συγκεκριμένη συγκροτημένη κοινωνία, όμως έχει τη δική της ιστορική διαδρομή και, ως εκ τούτου, τις δικές της διακριτικές αρχές και ιδιαίτερες αρχές

και αξίες, που καθορίζουν τους Νόμους και τους Κανόνες συμπεριφοράς του ιατρού. Η ιατρική δεν θα πρέπει να αποδεχθεί αβασάνιστα και αβίαστα όλες τις αρχές του επιχειρηματικού μοντέλου της σύγχρονης ζωής , αντιθέτως, μπορεί και πρέπει να αντισταθεί και να αντλήσει διδάγματα και συμπεράσματα, να καθιερώσει ακόμη και δόγματα αντλώντας από τις ιστορικά διαμορφωμένες αρχές, αξίες και παραδόσεις της, για να στηρίξει στο μέγιστο δυνατό βαθμό με το δικό της απολύτως διακριτό και διαφορετικό τρόπο την ιατρική αξιοπρέπεια και το ιατρικό ήθος. Επιπλέον, η ιατρική στο πλαίσιο της εκπλήρωσης της κοινωνικής της αποστολής, οφείλει να παρεμβαίνει και να δρομολογεί αλλαγές που οδηγούν στη βελτίωση των καταστάσεων που θεωρεί ότι δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ασθενών και των πολιτών στη διευρυμένη κοινωνική εκδοχή τους. Και τούτο, διότι, η υγεία και οι νόσοι του πληθυσμού των κοινωνιών είναι άμεσα συναρτημένα με τις κοινωνικές συνθήκες διαβίωσης των ατόμων. Καλούμαστε σήμερα να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων σε μια κοινωνία με τα γνωστά προβλήματα επικοινωνίας , σε μια κοινωνία που συνειδητά ή ασυνείδητα θεοποιεί και προσκυνά το χρήμα, να κρατήσουμε τις δια μέσου των αιώνων διαμορφωμένες ιατρικές αρχές και αξίες, που διέπουν την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος. Του λειτουργήματος που μας δίνει το ξεχωριστό, το σπάνιο, το σοβαρό, το ιερό και ενίοτε το τραγικό προνόμιο, να ζούμε την ασθένεια, τον ανθρώπινο σωματικό και ψυχικό πόνο, την απόγνωση, τη δυστυχία και το θάνατο, στο βαθμό και την έκταση που κανένα άλλο επάγγελμα δεν μπορεί να δώσει.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

30

H άσκηση της ιατρικής είχε κάποτε μιαν εντελώς διαφορετική θεώρηση και αντιμετώπιση. Η ιατρική πράξη άγγιζε τα όρια του θαύματος και ο γιατρός εξομοιώνετο με θαυματοποιό. Η άσκηση ιατρικής είχε την αίγλη κάποιας θεϊκής ή μαγικής δύναμης. Ο γιατρός ήταν αδιαμφισβήτητο και σεβαστό πρόσωπο και ο ασθενής του δινόταν με απόλυτη πίστη και απεριόριστη εμπιστοσύνη και δεν υπήρχε περίπτωση αμφισβήτησης, καχυποψίας, ή αμφιβολίας για το έργο του, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

και στο αντίθετο άκρο. Σε πολλές περιπτώσεις παρατηρούμε αχρείαστες διώξεις κατά των γιατρών, με αποκορύφωμα τα μέσα της δεκαετίας του 70’ στις H.Π.A. H αναντίλεκτη διαπίστωση τελικά ήταν ότι αυτές οι διώξεις ελάχιστη συμβολή είχαν στη βελτίωση του επιπέδου της ιατρικής περίθαλψης και την αποφυγή ιατρικών σφαλμάτων. Διαπιστώθηκε ότι αυτή η πρακτική επιβάρυνε το όλο σύστημα υγείας και φυσικά τους ίδιους τους ασθενείς, με την άσκηση αμυντικής ιατρικής.

Ακολουθεί μια σημαντική εξέλιξη της επιστήμης της ιατρικής αλλά φυσικά και όλων των άλλων επιστημών και πολλά πράγματα άλλαξαν, τροποποιήθηκαν, βελτιώθηκαν, προσαρμόστηκαν και μερικά απροσάρμοστα καταργήθηκαν τελείως.

Mε την πάροδο των χρόνων λογικά, αναμενόμενα και αναπόφευκτα η ιατρική πράξη βρέθηκε εκτεθειμένη στη νομική κρίση. Δεν είναι μόνο η ζωή, η υγεία, η σωματική ακεραιότητα των ασθενών που αφήνεται στα χέρια των γιατρών, αλλά και η ανθρώπινη αξία και αξιοπρέπεια, η προσωπική ελευθερία, η ιδιωτική σφαίρα του απορρήτου. Tόνοι μελάνης σπαταλήθηκαν για τη γραφή άρθρων και μελετών σχετικά με το ιατρικό σφάλμα, την ιατρική αμέλεια, την ενημέρωση, τη συναίνεση του ασθενούς, την τήρηση ιατρικών αρχείων, το ιατρικό απόρρητο και οτιδήποτε άλλο διέπει και χαρακτηρίζει την ιατρική πράξη και την ιερή σχέση γιατρού – ασθενή. Οι γιατροί πλέον δεν αποφασίζουν μόνοι. Στην ιερή σχέση τους με τον ασθενή επεμβαίνουν πια και άλλοι παράγοντες. Επιτελέστηκε και ορθώς μέχρις ενός σημείου, μια μετακίνηση του κέντρου βάρους των ιατρικών αποφάσεων και σε επιτροπές ηθικής και δεοντολογίας.

H ιατρική και η νομική επιστήμη όχι μόνο δεν ταυτίζονται, αλλά βρίσκονται στον αντίποδα της εννοιολογικής θεώρησης και της εκτίμησης της ιατρικής συμπεριφοράς και πράξης. Ότι ο νομικός θεωρεί επιβεβλημένο (λ.χ. “ώφειλε ή ηδύνατο” με την καθαρεύουσα που έχουν γαλουχηθεί γενεές νομικών, για το γιατρό είναι μέρος ενός συστήματος πιθανοτήτων. Tόσες οι πιθανότητες επιτυχίας της διάγνωσης, ή της θεραπευτικής μεθόδου, τόσες οι πιθανότητες των παρενεργειών, των αλληλεπιδράσεων, τόσες οι πιθανότητες της επιτυχίας σε μια χειρουργική επέμβαση. Τόσες οι πιθανότητες της επιβίωσης κ.ο.κ. O νομικός στηρίζει το οικοδόμημα σκέψης του όσον αφορά το αποτέλεσμα ή το αναμενόμενο της ιατρικής πράξης στο άμεσο, στο έμμεσο, και στο ενδεχόμενο. Η προσέγγιση του είναι πολλές φορές νομικίστικη και ενίοτε νομική και ως εκ τούτου σχεδόν πάντοτε ψυχρολογική, άτεγκτη και αμείλικτη. O γιατρός έχει διαφορετική αντίληψη, διαφορετική νοοτροπία και διαφορετικό τρόπο σκέψης, διαφορετική θεώρηση και ως εκ τούτου βλέπει τα πράγματα διαφορετικά και κάτω από άλλο φακό. Στηρίζεται σε στατιστικές και σε πιθανότητες. Έτσι το «παιχνίδι» παίζεται ως ρωσική ρουλέτα. Χονδροειδή, ενδεχομένως, σφάλματα καταπίνονται στους διαδρόμους των χειρουργείων ή και τα σκεπάζει η γη, κατά το γνωστό ανά τους αιώ-

Aπό την αρχική ουσιαστικά ιατρική ασυλία των περασμένων αιώνων, περάσαμε γρήγορα και αρκετές φορές αφύσικα γρήγορα, στην υπερβολή

31

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

νες λογοπαίγνιο, αλλά υπάρχει και ο αντίποδας. Ο γιατρός εμπλέκεται σε κυκεώνες νομικών διαδικασιών για μια συμπεριφορά που ήταν καθ΄όλα ιατρικά ορθή, αλλά το νομικό σύστημα υποπτεύεται πως δεν ήταν, για παράδειγμα η περίπτωση μιας πλανημένης διάγνωσης. Η ίδια η ζωή και η τριβή μας με την ιατρική, μας διδάσκει ότι η μη εμπλοκή των γιατρών σε περιπέτειες, ιδίως των πιο εκτεθειμένων, των πιο επεμβατικών ειδικοτήτων, είναι ζήτημα τύχης σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αντί του ευτελούς τιμήματος ενός χαρτοσήμου, κάθε ασθενής μπορεί να «προσφέρει» τη ψυχοφθόρα εμπειρία σε ένα γιατρό, να τον σέρνει σε δικαστήρια, ποινικά ή αστικά. Κάθε φορά που βρίσκεται κανείς σε διαδρόμους κυρίως των κρατικών νοσοκομείων, ιδίως σε ώρες εφημερίας, δεν μπορεί να μην καταλήξει μια απογοητευτική διαπίστωση για όλους αυτούς που συνοδεύουν τους ασθενείς. Δεν έρχονται μόνο προς συμπαράσταση του ασθενούς, δεν έρχονται μόνο για να υποκαταστήσουν το συνήθως μη επαρκώς στελεχωμένο νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά και για να ασκήσουν ψυχολογική πίεση στους γιατρούς. Είναι έτοιμοι να εκραγούν, να επιρρίψουν ευθύνες, να λογομαχήσουν, να διεκδικήσουν, να βρίσουν, να επιτεθούν, ακόμη και να χειροδικήσουν. Η συμπεριφορά τους είναι πολύ συχνά καθαρά επιθετική και δείχνουν έκδηλα ότι κατέχουν όλα τα μυστικά και τα απόκρυφα της ιατρικής επιστήμης και ως εκ τούτου δεν συζητούν, αλλά επιβάλλουν. Δεν ακούνε αλλά μιλούνε. Είναι ασυμβίβαστοι και απόλυτα πεπεισμένοι ότι έχουν δίκαιο. Αναφέρομαι σε αυτή τη κατηγορία των πολιτών, γιατί θεωρώ ότι τις περισσότερες φορές είναι αυτοί που πυροδοτούν τις αγωγές κατά των γιατρών και δίνουν ως επαΐοντες και ειδικοί επί παντός επιστητού τις κατευθυντήριες γραμμές για την άσκηση αγωγής κατά των

ιατρών. Το τραγικό σε αυτές τις περιπτώσεις και αυτό οφείλουμε να το παραδεχθούμε, είναι ότι και ο ασθενής έχει πολλές φορές δίκιο, γιατί οι υπηρεσίες δεν είναι εκείνες τις οποίες αναμένει και που ένα πολιτισμένο ευρωπαϊκό, κοινωνικό κράτος πρόνοιας μπορεί και πρέπει να του προσφέρει στις παρυφές του 21ου αιώνα. Το ιατρικό αλλά και το υγειονομικό προσωπικό υφίσταται την ανεπάρκεια του συστήματος και συγχρόνως είναι το ευάλωτο μέρος, η συτζιά του μαύρου κατά την κυπριακή τοπολαλιά, όταν ο ασθενής ή οι οικείοι του θελήσουν να ασκήσουν δυναμικά τα πραγματικά ή εκείνα που θεωρούν ως πραγματικά δικαιώματά τους. Τα τελευταία χρόνια με την αλματώδη εξέλιξη σε όλους τους τομείς της ζωής και κυρίως με την ισχυροποίηση των μέσων μαζικής ενημέρωσης, ο πολίτης αντιλαμβάνεται ότι έχει μεγαλύτερη δύναμη στα χέρια του, που μπορεί να την ασκήσει όχι μόνο δια μέσου της δικαστικής αξίωσης της απαίτησής του, αλλά και δια μέσου της δυσφήμισης, δίκην μεσαιωνικής διαπόμπευσης. Μάλιστα δεν είναι υπερβολή, αν ισχυριστούμε ότι κάποια κανάλια χαμηλής ποιότητας και ήθους και, κατά συνέπεια, με ψηλή θεαματικότητα, συνέτειναν συνειδητά ή ασυνείδητα στην καλλιέργεια ενός απαράδεκτου κλίματος κατά των ιατρών.

O γιατρός που μόλις μερικές δεκαετίες πριν, περιβαλλόταν από τεράστιο κοινωνικό κύρος, αναγνώριση και σεβασμό, εμφανίζεται πολλές φορές στην εύκολα διαμορφούμενη σήμερα κοινωνική συνείδηση, ως ο στυγνός εκμεταλλευτής της ανάγκης, του πόνου, της απελπισίας και της απόγνωσης του απλού και απροστάτευτου ανθρώπου.«Μεγαλογιατροί»,«φακελάκια», «ιατρικά λάθη», «ιατρική αμέλεια» κοσμούν ως πηχυαίοι τίτλοι και ως πρώτα θέματα τα έντυπα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

32

Διεθνώς η ιατρική βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων. Νέες μέθοδοι πειραματικής ή υποθετικής θεραπείας ανιάτων νοσημάτων, αλλά και νέες αμφισβητούμενες από ηθικής πλευράς επεμβάσεις πραγματοποιούνται και νέα φάρμακα με πιθανές παρενέργειες δοκιμάζονται. Η ευθύνη του γιατρού δεν μπορεί να είναι ποτέ αντικειμενική στο βαθμό που είναι του εργολάβου ή του κατασκευαστή υλικών προϊόντων. Ο ασθενής δεν είναι οικοδομή, η οποία αν καταρρεύσει, κάποιος θα ευθύνεται απόλυτα ή σχεδόν απόλυτα. Ο εργολάβος, ο μηχανικός, ο αρχιτέκτονας, ο οικοδόμος κ.ο.κ. Ο ασθενής δεν είναι προϊόν που αν είναι ελαττωματικό θα πρέπει να αντικατασταθεί και να αποκατασταθεί η ζημιά.

O ασθενής είναι έμβιο ον και η κατάσταση της υγείας του δεν εξαρτάται αποκλειστικά και απόλυτα από το γιατρό. H εξομοίωση της ευθύνης του γιατρού με το μηχανικό θα σήμαινε ότι για κάθε επιβάρυνση της υγείας του ασθενούς, για κάθε θάνατο, υπόλογος, χωρίς άλλο, θα ήταν ο γιατρός. Αυτό βεβαίως θα είχε καταστροφικές συνέπειες στην άσκηση της ιατρικής. H ιατρική χρειάζεται γιατρούς που να έχουν δυνατότητα

33

δράσης και όχι άβουλα φοβισμένα πιόνια, καλυπτόμενα με σαφή αμυντική τακτική πίσω από ατέρμονα αποτελέσματα μηχανημάτων. Τελικά, το ζητούμενο είναι να πετύχουμε να διαμορφώσουμε μια υγιή κοινωνική δομή με ευσυνείδητους κυβερνώντες και διοικούντες, που να διαθέτουν όραμα, εργατικότητα, αλτρουισμό, αυτοθυσία, αξιοπρέπεια, ήθος και συνείδηση. Χρειαζόμαστε κυβερνώντες και διοικούντες που παίρνουν μια θέση πραγματικά για να προσφέρουν και όχι για να αποκατασταθούν, κυρίως οικονομικά, οι ίδιοι και μερικές συγγενικές γενεές μετά από αυτούς. Και τούτο γιατί μια κοινωνία που νοσεί, μια αμοραλιστική κοινωνία, μια κοινωνία χωρίς αρχές, αξίες, ήθος, ιδανικά και όραμα, μια κοινωνία που θεοποιεί και προσκυνά το χρήμα και κάνει αυτοσκοπό τον εύκολο και γρήγορο πλουτισμό, δεν μπορεί να απαιτεί να έχει αξιοζήλευτο πολιτισμό, δεν μπορεί να απαιτεί να έχει ψηλού επιπέδου παιδεία και φυσικά δεν μπορεί να απαιτεί να έχει άψογους λειτουργούς υγείας και άριστου επιπέδου Γενικό Σχέδιο Υγείας.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ - ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΠΟΨΗ Για όσους νομίζουν ότι η διαφθορά, η διαπλοκή, η αδικία, η παρανομία, και η διάκριση είναι «αγαθά» μόνο του συγχρόνου κόσμου, καταγράφω το πιο κάτω καταπληκτικό, το οποίο φυσικά προέρχεται από την κορωνίδα όλων των πολιτισμών, τη μεγάλη μου αδυναμία, τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό : Ο Πρωταγόρας ο σοφιστής από τα Άβδηρα γράφει ότι ο Δίας ανήσυχος από τα χάλια των ανθρώπων έστειλε τον Ερμή με την εντολή να τους δώσει : Την αιδώ (ντροπή) Και τη δικαιοσύνη. Όταν ο Ερμής ρώτησε το Δία σε ποιους ανθρώπους να τα δώσει ο Δίας απάντησε βροντερά, ασυμβίβαστα και με απόλυτο τρόπο, όπως αρμόζει σε Θεό : «Σε όλους! Για να έχει ο καθένας το μερίδιο του και βάλε ένα νόμο με τη σφραγίδα μου, όποίος είναι ανίκανος να κρατήσει το μερίδιο του στην αιδώ και τη δικαιοσύνη να τον σκοτώσουν γιατί είναι πανούκλα της πολιτείας». Τα άρθρα της Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας που ακολουθούν είναι απόρροια των Περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείο Συντάξεων) Νόμων 1967,1970 και καλύπτουν όλο το φάσμα της άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος, παρά τις πιθανές ατέλειες ή αδυναμίες που πάντοτε υπάρχουν, αφού το τέλειο είναι άπιαστος στόχος. Επειδή φυσικά έχουμε καθήκον να επιδιώκουμε πάντοτε το τέλειο, έστω και αν είναι άπιαστο, βρισκόμαστε σε προχωρημένο στάδιο και σύντομα αφού, όπως προνοεί ο Νόμος, προηγηθεί έγκριση από το ανώτατο σώμα του Π.Ι.Σ., τη Γενική Συνέλευση, θα παρουσιά-

σουμε εισηγήσεις στη Βουλή για μερικές τροποποιήσεις, έτσι που να μπορούμε να συμβαδίζουμε και να προσαρμοζόμαστε με την αλματώδη εξέλιξη και ανάπτυξη της ιατρικής επιστήμης και γενικότερα της κοινωνίας. Η Δεοντολογία αφορά ένα σύνολο άρθρων που διέπουν την άσκηση της ιατρικής πράξης και διαμορφώνουν βασικά το καθήκον και τη συμπεριφορά του ιατρού προς τον ασθενή, προς τους συναδέλφους του, γενικά προς την κοινωνία, προς τους τοπικούς Ιατρικούς Συλλόγους και προς τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο. Ο σεβασμός της Ιατρικής Επαγγελτικής Δεοντολογίας και η πιστή εφαρμογή της αποτελεί θεμελιώδη λίθο της σωστής προσωπικότητας του ιατρού. Ποτέ προηγουμένως δεν κινδυνεύαμε σε τόσο μεγάλο βαθμό να απομακρυνθούμε από τα άρθρα της Δεοντολογίας. Προσωπικά καταθέτω με τη λίγη αλλά πολύτιμη πείρα που απέκτησα ασχολουμένος επί καθημερινής βάσης για πολλά χρόνια με την Ιατρική Δεοντολογία, ότι όχι μόνο δεν πρέπει να χαλαρώσουμε, αλλά αντίθετα πρέπει να γίνουμε ακόμη πιο αυστηροί και ακόμη πιο σοβαροί, στην αντιμετώπιση των πειθαρχικών παραπτωμάτων εκ μέρους των ιατρών. Η Ιατρική Επαγγελματική Δεοντολογία είναι το πολυτιμότερο όπλο που διαθέτουμε στη φαρέτρα μας στο δύσκολο αγώνα που αναλάβαμε συνειδητά, τον αγώνα για τη διαφύλαξη των πανάρχαιων αρχών και αξιών που διέπουν την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος και τον αγώνα για τη διατήρηση στο μέγιστο δυνατό βαθμό της ιατρικής αξιοπρέπειας και του ιατρικού ήθους. Μερικές φορές αισθάνθηκα άβολα και πικραμένος όταν ιατροί που προέβησαν σε αποδεδειγμένη σαφή παράβαση άρθρου ή άρθρων της Δεοντολογίας μας και καταδικάστηκαν από το Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών, δικαιώθηκαν με έφεση σε πολιτειακά δικαστήρια. Δεν έχω καμιά διάθεση και πρόθεση να αμφισβητή-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

34

σω τα δικαστήρια μας και πολύ περισσότερο να μην σεβαστώ τις αποφάσεις τους.

Πληροφόρηση- Αυτοπροβολή- Διαφήμιση και ΜΜΕ 7 άρθρα

Ο νόμος της πολιτείας έχει περισσότερη νομική ισχύ από τους Κανονισμούς της οποιασδήποτε επαγγελματικής Δεοντολογίας, με τον ίδιο τρόπο που ένας ευρωπαϊκός νόμος έχει μεγαλύτερη νομική ισχύ από τον νόμο της χώρας μέλους της Ε.Ε. Θέλω μόνο να καταθέσω το αναντίλεκτο γεγονός, ότι πολλά χρόνια πριν ακόμη στην αρχαιότητα θεσπιστούν νόμοι που αφορούν τις σχέσεις και τις δραστηριότητες των ανθρώπων, δηλαδή πριν θεσπιστούν οι νόμοι της συγκροτημένης κοινωνίας, ίσχυαν και εφαρμόζονταν άγραφοι ή γραπτοί Κανονισμοί της ιατρικής Δεοντολογίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ Ιατροδικαστικά προβλήματα 7 άρθρα

Η Ιατρική Δεοντολογία λοιπόν, δηλαδή η εφαρμογή του δέοντος ( αυτού που πρέπει) κατά την άσκηση της ιατρικής πράξης, αποτελείται από 61 Κανονισμούς οι οποίοι χωρίζονται σε 8 Κεφάλαια ως ακολούθως : ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Γενικοί Κανόνες άσκησης του επαγγέλματος 4 άρθρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Καθήκοντα προς τους ασθενείς 4 άρθρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Επαγγελματικό Απόρρητο 7 άρθρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Ιατρική Αμοιβή- Συμβόλαια- Συμφωνίες- Εμπορικές πράξεις 17 άρθρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Καθήκοντα προς τους συναδέλφους 8 άρθρα ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟ Καθήκοντα προς τον Ιατρικό Σύλλογο 7 άρθρα Το γεγονός και μόνο του ότι μετά το πρώτο κεφάλαιο που αφορά τους γενικούς κανόνες άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος ακολουθεί το κεφάλαιο στο οποίο εντάσσονται τα άρθρα που καθορίζουν το καθήκον και τις υποχρεώσεις του ιατρού προς τους ασθενείς είναι ενδεικτικό της μεγάλης σημασίας που αποδίδει ο νομοθέτης και φυσικά οι ιατροί στον ασθενή. Η μεγάλη σημασία που αποδίδεται στην λειτουργία της Επιτροπής Δεοντολογίας, διαφαίνεται και από το γεγονός ότι είναι η μόνη επιτροπή της οποίας η σύσταση προνοείται από το Νόμο. Η επιτροπή Δεοντολογίας δημιουργείται από το Σ.Ι.Σ. στην πρώτη του συνεδρίαση αφού καταρτίζεται σε σώμα σύμφωνα με τους Περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείο Συντάξεων) Νόμους του 1967 έως 1987,άρθρο 14 (1) (α) Επιτροπαί του Συμβουλίου, που αναφέρει στην καθαρεύουσα επί λέξει τα ακόλουθα : «To Σ.Ι.Σ. δημιουργεί Επιτροπήν Επαγγελματικής Δεοντολογίας ήτις θα σύνταξη σχέδιο κανονισμών διεπόντων την αφορώσα εις την ενάσκησιν του ιατρικού επαγγέλματος εν τη Δημοκρατία Δεοντολογίαν και ήτις θα συντονίζη και συμβουλεύη επί θεμάτων επαγγελματικής συμπεριφοράς».

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΝΟΜΙΚΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ - ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ 2000 - 2010 Ο Περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμος του 2004 (Ν.1(Ι)/2005 που τέθηκε σε ισχύ σίγουρα καλύπτει με περισσότερη λεπτομέρεια τα δικαιώματα των ασθενών, αλλά αρκεί μια γρήγορη ματιά για να διαπιστώσει κανείς εύκολα ότι διασφαλίζονται τα δικαιώματα αυτά από τα άρθρα του πιο πάνω κεφαλαίου της Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας. Η επιτροπή Δεοντολογίας λειτουργεί ως ακολούθως : Λαμβάνει τις καταγγελίες οι οποίες αποστέλλονται ως επί το πλείστον στον Πρόεδρο του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου - Π.Ι.Σ αλλά και στους Προέδρους των Τοπικών Ιατρικών Συλλόγων, αφού περάσουν από τη γραμματεία του Συμβουλίου Ιατρικού Σώματος - Σ.Ι.Σ., αριθμηθούν και καταχωρηθούν. Επίσης, η Επιτροπή ασχολείται με αυτεπάγγελτες καταγγελίες που παραπέμπονται από το Σ.Ι.Σ. Η γραμματεία του Σ.Ι.Σ, ενημερώνει γραπτώς τον κάθε καταγγελλόμενο και επισυνάπτει αντίγραφο της καταγγελίας. Μετά από δική της καταχώρηση,σε τακτικές συνεδριάσεις που συγκαλεί ο Πρόεδρος της Επιτροπής, μελετά την κάθε καταγγελία και προβαίνει σε αξιολόγηση του κατά πόσον μπορεί να στοιχειοθετηθεί εκ πρώτης όψεως περίπτωση πειθαρχικού παραπτώματος. Ασχολείται δηλαδή μόνο με περιπτώσεις πιθανής παραβίασης άρθρων των Κανονισμών Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας του 1991 και όχι με την ιατρική αμέλεια που εμπίπτει στη δικαιοδοσία των αστικών δικαστηρίων. Στην περίπτωση που ένας ιατρός διώκεται ή διώχθηκε ποινικά για ένα αδίκημα δικαιούται η

Επιτροπή Δεοντολογίας να παραπέμψει την περίπτωση στο Σ.Ι.Σ. με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού με την εξής προϋπόθεση που καθορίζει ο νόμος – Νόμος προνοών περί της ασκήσεως Ελέγχου και Πειθαρχικής εξουσίας επί των ιατρών Πειθαρχικό Συμβούλιο 2 του Ν.50/87 Κεφ. 250 (2) και προνοεί : «Ιατρός διωχθείς δια ποινικόν αδίκημα και ευρεθείς ένοχος δεν δύναται να διωχθεί πειθαρχικώς επί τη αυτή κατηγορία, δύναται όμως να διωχθεί δια πειθαρχικό αδίκημα προκύπτον εκ της διαγωγής του η οποία σχετίζεται με την προς την ποινικήν υπόθεσιν αλλά δεν εγείρει το αυτό επίδικον θέμα ως το της κατηγορίας κατά την ποινικήν δίωξην». Η Επιτροπή Δεοντολογίας από την πρώτη συνεδρίαση της προηγούμενης θητείας της στις 3 Απριλίου 2000, μελέτησε, ιεράρχησε και αξιολόγησε πολλές καταγγελίες στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων και των καθηκόντων της. Ο ρυθμός υποβολής καταγγελιών είναι περίπου δύο ανά μήνα, και παρουσιάζει αυξητικό ρυθμό. Έτσι η Επιτροπή συνέρχεται συχνά και μελετά σε κάθε συνεδρίαση περίπου 6 - 8 καταγγελίες. Αναλυτικά η Επιτροπή μελέτησε καταγγελίες ως ακολούθως : 2000

26

Kαταγγελίες

2001

31

Καταγγελίες

2002

33

Καταγγελίες

2003

25

Καταγγελίες

2004

29

Kαταγγελίες

2005

29

Καταγγελίες

2006

37

Καταγγελίες

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

36

2007

26

Καταγγελίες

2008

27

Καταγγελίες

2009

23

Καταγγελίες

2010

36

Καταγγελίες

2011

Μέχρι στιγμής

Το 2006 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

5 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού.

Το 2000 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

10 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού. Στο Πειθαρχικό Συμβούλιο παραπέμφθηκε μία καταγγελία. Το 2001 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

10 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού Στο Πειθαρχικό παραπέμφθηκε μια καταγγελία. Το 2002 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

11 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού. Στο Πειθαρχικό παραπέμφθηκαν 2 καταγγελίες. Το 2003 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

13 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού.

Το 2007 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

3 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού. Το 2008 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

4 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού. Το 2009 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

23 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού 1 Παραπέμφθηκε στο Πειθαρχικό. Το 2010 Μέχρι στιγμής η Επιτροπή μελέτησε 36 καταγγελίες 6 παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ. με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού. Ο σεβασμός των άρθρων της Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας αποτελεί νομική υποχρέωση όλων των εγγεγραμμένων στο Μητρώο Ιατρών Κύπρου και σε περίπτωση παράβασης

Το 2004 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

4 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού.

οποιουδήποτε άρθρου, δρομολογείται από το

Το 2005 Παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια του Σ.Ι.Σ.

14 καταγγελίες με εισήγηση για διορισμό Ερευνώντος Λειτουργού.

πιθανότητα παράβασης άρθρου ή άρθρων της

37

Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, και αφού περάσει η καταγγελία από την Επιτροπή Δεοντολογίας και κρίνει ότι υπάρχει εκ πρώτης όψεως Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας, εισηγείται στο Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος διαδικασία διερεύνησης που μπορεί να οδηγήσει

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

σε απόφαση του σώματος για παραπομπή του καταγγελλόμενου ιατρού με διατυπωμένη κατηγορία πια στο Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών, που αποτελείται από ιατρούς και που είναι ένα σώμα ανεξάρτητο και λειτουργεί ως κανονικό δικαστήριο. Αυτό φυσικά εξυπακούει και το δικαίωμα του κατηγορουμένου σε περίπτωση καταδίκης του, να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο με έφεση.

3 καταγγελίες αφορούσαν ισχυριζόμενη σεξουαλική παρενόχληση. Από τις πιο πάνω καταγγελίες παραπέμφθησαν με κατηγορητήριο και εκδικάστηκαν στο Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών δέκα περιπτώσεις. Χωρίς ονόματα φυσικά και λεπτομέρειες αναφέρω ότι : •

Στις περισσότερες καταγγελίες, που είτε στερούνται σοβαρότητας, είτε δεν μπορεί να τεκμηριώθεί με νομικούς όρους παράπτωμα,αναλαμβάνει και απαντά γραπτώς η Επιτροπή Δεοντολογίας. Οι περισσότερες καταγγελίες αφορούσαν επίδειξη ανάρμοστης συμπεριφοράς, είτε κατά ασθενή , είτε κατά συναδέλφου κατά την κρίση των καταγγελλόντων. Αρκετές καταγγελίες αφορούσαν επίδειξη αμέλειας κατά τη άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, γεγονός με το οποίο δεν ασχολείται το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, αλλά τα αστικά δικαστήρια της πολιτείας. Μερικές καταγγελίες αφορούσαν τη διενέργεια ανορθόδοξων και μη αναγνωρισμένων διαγνωστικών και θεραπευτικών μεθόδων.

•

•

•

• •

Μερικές καταγγελίες αφορούσαν άσκηση ιατρικής έξω από την αναγνωρισμένη ειδικότητα. Μερικές καταγγελίες αφορούσαν απάτη, όπως ψευδή πιστοποιητικά, υπερχρέωση ή ακόμη και χρέωση για ιατρικές πράξεις που δεν έγιναν, σύμφωνα πάντοτε με τις καταγγελίες.

•

• •

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Mία κατηγορία αφορούσε σεξουαλική παρενόχληση. Ο κατηγορούμενος οδηγήθηκε τελικά σε ποινικό δικαστήριο και καταδικάστηκε σε φυλάκιση. Μετά την αποφυλάκιση του το Συμβούλιο Ιατρικό Σώματος αποφάσισε να μην τον παραπέμψει σε πειθαρχική εκδίκαση. Μία κατηγορία αφορούσε συμπεριφορά ασυμβίβαστη με το ιατρικό επάγγελμα έναντι ασθενή και καταδικάστηκε σε πρόστιμο. Μια κατηγορία αφορούσε αντιδεοντολογική παροχή επαγγελματικής στέγης σε μη εγγεγραμμένο ιατρό στο Μητρώο Ιατρών Κύπρου, στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και σε Τοπικό Ιατρικό Σύλλογο. Καταδικάστηκε σε χρηματική ποινή. Μία καταγγελία αφορούσε ανάρμοστη συμπεριφορά κατά συναδέλφου. Η απόφαση ήταν καταδικαστική, καταβολή προστίμου. Μια καταδίκη αφορούσε δημόσια αντιπαράθεση μεταξύ δύο ιατρών. Η απόφαση ήταν καταδικαστική και για τους δύο, καταβολή προστίμου. Μια καταδίκη αφορούσε παραπληροφόρηση και εξαπάτηση ασθενή εκ μέρους δύο ιατρών. Η απόφαση ήταν καταδικαστική και για τους δύο, καταβολή προστίμου. Μία κατηγορία αφορούσε κατ΄ επανάληψη

38

•

ανάρμοστη συμπεριφορά – δυσφήμισησυναδέλφων. Η απόφαση ήταν καταδικαστική, πρόστιμο και ένα χρόνο αφαίρεση της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος. Δύο κατηγορίες αφορούσαν αντιδεοντολογική προβολή ιατρικής πράξης και καταδικάστηκαν και οι δύο κατηγορούμενοι ιατροί σε πρόστιμο.

Θα σταθώ λίγο στο θέμα της ιατρικής προβολής και διαφήμισης ,αφού τον τελευταίο καιρό λαμβάνουμε μεγάλο αριθμό καταγγελιών. Πρέπει το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος με σοβαρότητα, θάρρος και αποφασιστικότητα, όσο πιο σύντομα τόσο το καλύτερο, να εγκύψει στο πολύπλοκο αυτό πρόβλημα και να καθορίσει στο μέτρο του δυνατού αυστηρά και ευδιάκριτα κατά δύναμη, κριτήρια της ιατρικής προβολής και διαφήμισης. Η Ιατρική Επαγγελματική Δεοντολογία δεν απαγορεύει την ενημέρωση του ιατρού για τις παρεχόμενες ιατρικές υπηρεσίες, αντίθετα με συγκεκριμένα άρθρα της ενθαρρύνει τον ιατρό να προβάλει το ιατρικό του έργο αφού ξεκαθαρίζει κάποια πράγματα και καθορίζει κάποια όρια, τα οποία δυστυχώς δύσκολα μπορεί κανείς να ορίσει. Ένας σοβαρός τομέας που μας απασχολεί έντονα, είναι η αντιδεοντολογική προβολή και η διαφήμιση των ιατρών , των ιατρικών κέντρων και των ιατρικών πράξεων. Το Σ.Ι.Σ. σύντομα πρέπει να πάρει ριζοσπαστικές αποφάσεις, να προβεί σε εφαρμογή αποτελεσματικών πρακτικών μέτρων και να χαράξει πολιτική αντιμετώπισης της αντιδεοντολογικής συμπεριφοράς σε σχέση με την προβολή και τη διαφήμιση. Διαφορετι-

39

κά προβλέπω άσχημες και ανεξέλεγκτες εξελίξεις. Δεν μπορούμε να κλείνουμε τα μάτια και να σφυρίζουμε αδιάφορα, προκαλώντας έτσι τους τίμιους και δεοντολογικά σωστούς συναδέλφους να συμπεριφερθούν και αυτοί αντιδεοντολογικά. Ο καθορισμός πολιτικής στάσης του Σ.Ι.Σ. επί του συγκεκριμένου θέματος είναι απαραίτητο να βασίζεται πρωτίστως στο καλώς νοούμενο συμφέρον και την ασφάλεια του ασθενή, σε διαχρονικές αρχές, σε αξίες, σε κανονισμούς, σε νόμους, σε ήθος και φυσικά στην ιατρική ηθική και αξιοπρέπεια. Καλούμαστε ως ηγεσία του ιατρικού κόσμου να πάρουμε θέση και να προχωρήσουμε σε καθορισμό ορίων αναφορικά με το θέμα της προβολής και της διαφήμισης της ιατρικής. Έχουμε επίσης δείγματα επιστολών που κυκλοφορούν και διανέμονται ελεύθερα ή αποστέλλονται ταχυδρομικώς με τις οποίες εξαγγέλλονται καλές τιμές, προσφορά πακέτων, ακόμη και προσφορά δώρων με τις α ή β ιατρικές αναλύσεις και ιατρικές εξετάσεις. Θεωρούμε ότι αυτό πρέπει να μας απασχολήσει και να προβληματιστούμε με ποιους αποτελεσματικούς τρόπους μπορούμε να ελέγξουμε και να περιορίσουμε το φαινόμενο αυτό .Γιατί αν δεν το ελέγξουμε εδώ και τώρα πρέπει να επιδείξουμε ήθος και να το παραδεχθούμε, αφήνοντας ανοικτό το δρόμο σε όλους να διαφημίζονται ελεύθερα και χωρίς κανένα περιορισμό. Μια γρήγορη και επιπόλαια κριτική ματιά στα πιο πάνω στοιχεία θα μπορούσε να οδηγήσει στο εύκολο, βεβιασμένο και απροβλημάτιστο

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

συμπέρασμα ότι δεν παραπέμπονται πολλές περιπτώσεις το Πειθαρχικό Συμβούλιο. Οι λόγοι είναι εμφανείς, σοβαροί και πολύ λογικοί : 1. Η τιμωρία δεν είναι αυτοσκοπός.

2. Δεν αρκεί να νομίζουμε ή να πιστεύουμε ότι ένας καταγγελλόμενος ή κατηγορούμενος είναι ένοχος, αλλά σε μια δημοκρατική κοινωνία, ο μόνος που έχει την αρμοδιότητα να δικάζει και να καταδικάζει, είναι τα αρμόδια δικαστικά σώματα, τα οποία αποφασίζουν πάντοτε με βάση στοιχεία, αποδείξεις και τεκμήρια και όχι με ενδείξεις, πληροφορίες, εικασίες, υποψίες, το λαϊκό αίσθημα ή με βάση την.. . περιρρέουσα ατμόσφαιρα.

Για αυτό το λόγο άλλωστε σεβόμαστε απόλυτα και τηρούμε πιστά την πανάρχαια πανάκεια « ο κάθε ένας θεωρείται αθώος μέχρι της δικαστικής αποδείξεως του αντιθέτου». Αυτό ήταν και παραμένει δυστυχώς ακόμη ένα σημείο τριβής με μερικούς δημοσιογράφους, που ομολογουμένως η πλειονότητά τους έχει προσφέρει θετικό έργο αναφορικά με σκάνδαλα, ιατρικά λάθη και αμέλεια και έχουν ακόμη να προσφέρουν πολλά.

H διαδικασία παραπομπής του καταγγελλόμενου ιατρού από το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος στο Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών διέπεται από Νομοθεσία και αφορά βασικά το άρθρο 4.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

40

ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΗΘΙΚΗ ΝΟΜΟΣ ΠΡΟΝΟΩΝ ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΣΚΗΣΕΩΣ άλλοτε ο ασθενής και η κάθε καταγγελία είναι ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ από μόνη της ξεχωριστή και διαφορετική. Είμαστε πεισματικά και αμετάκλητα υπέρ του δικαίΠΕΙΘΑΡΧΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ ΕΠΙ ΙΑΤΡΩΝ, ΠΕΡΙ ου και της νομιμότητας, που άλλοτε είναι στην ΤΗΣ ΚΑΘΙΔΡΥΣΕΩΣ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΚΑΙ πλευρά του ασθενή, άλλοτε στην πλευρά του ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΜΕΙΟΥ ΙΑΤΡΙΚΩΝ ιατρού. ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ Η ηγεσία του ιατρικού κόσμου θεωρεί ότι η υποχρέωση των ιατρών να τηρούν τους Νόμους και τους Κανονισμούς που διέπουν το ιατρικό επάγγελμα είναι αδιαπραγμάτευτη και καθολική, τουτέστιν δεν μπορεί και δεν πρέπει να ανεχθεί καμία διάκριση, καμία εξαίρεση και φυσικά πρέπει να αντιμετωπίζει όλες τις περιπτώσεις ακριβοδίκαια με την ίδια πάντοτε σοβαρότητα και την ίδια πάντοτε αυστηρότητα.

Η ιατρική επιστήμη ασκείται από ανθρώπους. Ως εκ τούτου το ιατρικό λάθος, από το πιο μικρό μέχρι το πιο σοβαρό και ενίοτε, δυστυχώς, το μοιραίο, είναι αναπόφευκτο.

Από την άλλη πλευρά έχει παράλληλα το σημαντικό καθήκον να υποστηρίξει τα καλώς νοούμενα συμφέροντα των ιατρών, που αρκετές φορές ομολογουμένως αλλά και αποδεδειγμένως δέχονται αόριστες, μη σοβαρές και φυσικά ατεκμηρίωτες καταγγελίες. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι πέραν από τα κοινωνικά προβλήματα, πολλές φορές το μειωμένο μορφωτικό επίπεδο του ασθενή, υπάρχει και η αναντίλεκτη πραγματικότητα ότι ο πάσχων και υποφέρων συνάνθρωπός μας μερικές φορές παίρνει διαζύγιο από τη λογική. Αρκετές φορές ο ψυχικός ή σωματικός πόνος, η απόγνωση, ο φόβος της ασθένειας ή του θανάτου κάνει τον άνθρωπο ευερέθιστο, εριστικό, επιθετικό, παράλογα απαιτητικό και άδικο.

Καλοί ιατροί είναι αυτοί που κάνουν τα λιγότερα, ή τα πιο ασήμαντα λάθη.

Με λεπτότητα, γνώση, αντικειμενικότητα , νηφαλιότητα, ακριβοδίκαια και χωρίς εμπάθεια, καλούμαστε να κρίνουμε τον καταγγελλόμενο ιατρό και να αποδώσουμε δικαιοσύνη. Δεν είμαστε ούτε υπέρ του ασθενή, ούτε υπέρ του ιατρού. Άλλωστε άλλοτε δίκαιο έχει ο ιατρός και

41

Αρκεί να αναφέρω ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο με βαριά ιστορία όσον αφορά τη δημοκρατία και την ιατρική καταγράφονται κάθε χρόνο έτος πέραν από 100 000 ιατρικά λάθη.

Ο μοναδικός τρόπος περιορισμού που είναι θεμιτός και όχι της εξάλειψης των λαθών, που είναι αδύνατη, είναι η πρόβλεψή τους, η επισήμανσή τους, η ανάλυσή τους και φυσικά η επακόλουθη προσπάθεια αποφυγής τους. Αυτή η αλυσίδα εξυπακούει σοβαρότητα και σημασία στο ιατρικό λάθος από τα πρώτα βήματα των ιατρών, δηλαδή από τα πρώτα φοιτητικά χρόνια και φυσικά με συνεχή επιμόρφωση και εγρήγορση μέχρι το τέλος της ενασχόλησής τους με την ιατρική. Παράλληλα, όπως και σε όλες τις δραστηριότητες και εκδηλώσεις της ζωής, πέραν από την πιο σημαντική πρόληψη που είναι η καλύτερη θεραπεία, ακολουθεί η καταστολή. Πρέπει στις περιπτώσεις που αποδεικνύεται δικαστικά και διάφανα η ενοχή ενός ιατρού, σε περιπτώσεις ιατρικού λάθους ή επίδειξης ιατρικής αμέλειας να υπάρχει η ανάλογη τιμωρία.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος αναγνωρίζει την ύπαρξη των ιατρικών λαθών και παραδέχεται ότι υπήρξαν περιπτώσεις επίδειξης ιατρικής αμέλειας. Σε πολύ πιο προηγμένες χώρες με δημοκρατική παράδοση αιώνων και με πανεπιστήμια με διάσημες ιατρικές σχολές, καταγράφονται κάθε χρόνο εκατοντάδες χιλιάδες ιατρικά λάθη. Η διαδικασία που θα οδηγήσει στη στοιχειοθέτηση της ιατρικής ευθύνης για ένα θάνατο ή μια βλάβη, πρέπει να γίνεται διάφανα μεν αλλά όχι αντικείμενο αύξησης της θεαματικότητας των καναλιών και αιτία αύξησης της πώλησης εφημερίδων λόγω πρωτοσέλιδων τίτλων που χτυπούνε το μάτι του αναγνώστη του τύπου : « Δολοφόνοι γιατροί» « Χασάπηδες με νυστέρια» κ.ο.κ. Σε μερικές χώρες που πριν από αρκετά χρόνια έγινε μόδα η δίωξη ιατρών και η σπίλωση του επαγγέλματος από μερίδα των παντοδύναμων ΜΜΕ, οδηγήθηκαν αντί στον περιορισμό των λαθών και τη βελτίωση της ιατρικής, στην αύξηση του κόστους της ιατρικής πράξης και την αμυντική ιατρική με όλα τα αρνητικά επακόλουθα.

χονται στον Ιπποκράτειο όρκο, είναι μια πράξη ιδιάζουσα και ιερή και δεν είναι καθόλου υπερβολή αν ισχυριστούμε ότι κάθε ασθενής που επισκέπτεται ένα ιατρό εκτίθεται σε κάποιου βαθμού κίνδυνο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι σε προηγμένες χώρες με παράδοση αιώνων τόσο στην ιατρική επιστήμη, όσο και στη νομολογία και τη δημοκρατία, αποδίδουν μεγάλη σημασία και προσοχή στα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν κατά την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος. Η υπόθεση απόδοσης ευθυνών σε κάποιο ιατρό κατά την καλόπιστη άσκηση των καθηκόντων του είναι υπόθεση δύσκολη μέχρι αδύνατη. Παρόλο που στην ιατρική όπως και σε άλλα τα επαγγέλματα υπάρχει η ειδική πτυχή της επαγγελματικής αμέλειας ( medical negligence) και ο καθορισμός των κριτηρίων της, ο καταλογισμός αμέλειας σε ιατρό κατά την άσκηση του επαγγέλματός του είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Η δυσκολία ξεκινά από τον ορισμό του όρου ιατρική αμέλεια. Στη νομολογία δεν υπάρχει αδίκημα που ονομάζεται αμέλεια. Την αμέλεια δεν την διαπράττει κάποιος όπως διαπράττει την κλοπή.

Ο ιατρός που δικάζεται ή ακόμη και αυτός που καταδικάζεται για ιατρική αμέλεια, σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται από τα ΜΜΕ ειδικά και γενικά από την κοινωνία, όπως αντιμετωπίζεται ένας ασυνείδητος μεθυσμένος οδηγός που σκοτώνει αθώους πολίτες στο δρόμο, ή ένας κακοποιός που κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης ληστείας χωρίς πρόθεση, σκοτώνει ανθρώπους.

Αν τελικά υπάρχει ιατρική αμέλεια κρίνεται από το δικαστή και μόνο από το δικαστή, ο οποίος καλείται να αποφασίσει αν αυτό που έκανε ή παρέλειψε να κάνει ο ιατρός προέκυψε από έλλειψη κανονικής μέριμνας και φροντίδας, από ανεπαρκή βαθμό επιδεξιότητας και γνώσης και αν υπάρχει αιτιώδης συνάφεια της ιατρικής πράξεως με τη βλάβη που προκλήθηκε.

Η ιατρική πράξη, μια πανάρχαια πράξη, που ακόμη διέπεται από κανονισμούς που περιέ-

Ο δικαστής κρίνει λαμβάνοντας υπόψη του τις περιστάσεις και το τι θα έκανε ένας λογικός, συνετός ιατρός (Δικαστής Mac Nair 1957).

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

42

Το μέτρο της οφειλόμενης εκ των περιστάσεων περίσκεψης είναι η προσοχή εκείνη που καταβάλλει συνήθως ο μέσος ιατρός, όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με τις ίδιες ή παρόμοιες περιστάσεις, με τις οποίες βρέθηκε και ενήργησε ο κρινόμενος ιατρός. Εκείνο που στην ουσία καταλογίζεται στον ιατρό σε περίπτωση αμέλειας, είναι όχι βασικά η απροσεξία, αλλά η απερισκεψία, το γεγονός δηλαδή ότι προχώρησε σε ορισμένες ενέργειες με την επιπόλαιη ελπίδα ότι δεν θα επακολουθούσε το αποτέλεσμα ( Ανδρουλάκης 1979 ). Υπό την νομική έννοια ιατρικά λάθη (medical malpractice) είναι ιατρικές διαγνωστικές ή θεραπευτικές πράξεις που οδηγούν σε βλάβη η ζημία του ασθενούς και στις οποίες ο δικαστής διαπίστωσε αμέλεια. Αμέλεια είναι το κριτήριο του λάθους. Η ιατρική πλάνη (error) δεν ταυτίζεται με το ιατρικό λάθος. Όταν ο γιατρός καταβάλει την αναλόγως των περιστάσεων επιμέλεια και κάθε δυνατή προσπάθεια, αλλά δεν κατορθώσει να βγάλει τη σωστή διάγνωση ή να προσφέρει την ενδεδειγμένη θεραπεία και προκύψουν δυσμενείς συνέπειες για τον ασθενή αυτό δε σημαίνει αμέλεια. Όπως και το ιατρικό λάθος, η ιατρική πλάνη μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία της θεραπείας, σε βλάβη ή ζημιά του αρρώστου. Παρόλα αυτά εφόσον η πλάνη δεν οφείλεται σε αμέλεια δεν αποτελεί ιατρικό λάθος. Πολλοί γιατροί, σχεδόν όλοι οι ασθενείς και κατά κανόνα τα Μ.Μ.Ε. δε γνωρίζουν τη διαφορά της πλάνης από το λάθος.

43

Κατά τον Prof.Dr K. Ulsenheimer, νομικό σύμβουλο της Γερμανικής Χειρουργικής Εταιρείας τις αιτίες της αύξησης των δικαστικών αγωγών κατά ιατρών μπορούμε να τις αναζητήσουμε στα ακόλουθα: 1. Στην ιατρική πρόοδο και την πολυκλαδική ιατρική θεραπεία 2. Στην αύξηση του γενικού κινδύνου για τον άρρωστο.

3. Στη διαταραχή της σχέσης ασθενούς – ιατρού 4. Στις ελάχιστες ή εσφαλμένες γνώσεις και απόψεις ασθενούς.

5. Στην εσφαλμένη εικόνα της ιατρικής στα Μ.Μ.Ε.

6. Στη συμπεριφορά των ιατρών και των δικηγόρων. Ο ιατρικός κόσμος πρέπει να αναγνωρίζει ότι υπάρχουν λάθη. Όμως : 1. To λάθος αφορά το ιατρικό σύστημα και όχι τον συγκεκριμένο ιατρό.

2. Κανένας δεν είναι αλάθητος.

3. Ο νόμος προστατεύει όλους.

Dr Jur .E.Steffen, Δικαστής Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου Γερμανίας. Για να στηριχθεί υπόθεση εναντίον ιατρού πρέπει απαραιτήτως να στηριχθεί και αποδειχθεί ότι η πλάνη του είναι αδικαιολόγητη. Τούτο είναι φυσικό και απαραίτητο, αφού υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, όπως από την καθημερινή ιατρική πρακτική συνάγεται, που ο ιατρός οδηγείται σε εσφαλμένο συμπέρασμα χωρίς να έχει καμιά υπαιτιότητα.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Λανθασμένες πληροφορίες για το συγκεκριμένο νόσημα ενός ασθενούς, απόκρυψη – όχι πάντοτε τυχαία – κάποιου σημαντικού στοιχείου του ιστορικού της ασθένειας, ακόμη και σκόπιμα μεγεθυσμένα συμπτώματα είναι δυνατόν να οδηγήσουν στον σχηματισμό πλανημένης διάγνωσης και στη συνέχεια λανθασμένης θεραπείας. Συχνά ο ιατρός είναι αναγκασμένος να αντιμετωπίζει τον ασθενή μέσα στο «σκοτάδι» κυριολεκτικά, αφού η σχετικότητα της ιατρικής από τη μια μεριά και η άγνοια για την ασθένεια ή την μη επικοινωνία με το περιβάλλον, ή η έλλειψη παθογνωμικών σημείων από την άλλη, κάθε άλλο παρά τον βοηθούν στην άσκηση του λειτουργήματός του. Είναι προφανές ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες ο σχηματισμός πλανημένου συμπεράσματος από τον ιατρό είναι κάποτε αναπόφευκτος. Ακόμη και η μεγαλύτερη επιμέλεια του δεν μπορεί κάποτε να τον προφυλάξει από το σφάλμα. Δεν στοιχειοθετείται όμως ευθύνη για επιστημονική πλάνη αφού κανένα πταίσμα δε σημειώθηκε. Αντίθετα η πλάνη είναι αδικαιολόγητη όταν οφείλεται σε πλημμελή αντιμετώπιση του περιστατικού, όταν δηλαδή ενώ υπάρχουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις ορθής ιατρικής αντιμετώπισης, η πλάνη δημιουργήθηκε από υπαιτιότητα του ιατρού. Τα λάθη από ανεπάρκεια του ιατρού είναι ελάχιστα. Αντίθετα αρκετά είναι τα περιστατικά για αμέλεια που δεν αφορούν νεαρούς ιατρούς στα πρώτα τους βήματα αλλά έμπειρους και φτασμένους ιατρούς.

Σε αρκετές λοιπόν περιπτώσεις όπως προκύπτει από τη βιβλιογραφία και πολλές περιπτώσεις που έφτασαν στα δικαστήρια, η στοιχειοθέτηση της ευθύνης του ιατρού κατά την άσκηση του λειτουργήματός του είναι σχεδόν πάντοτε υπόθεση δύσκολη. Είναι γενικά αποδεκτό ότι σε αρκετές περιπτώσεις, αν όχι σε όλες, η ιατρική πράξη είναι αμφιλεγόμενη και είναι δυνατόν να ισχύουν αλληλοσυγκρουόμενες επιστημονικές αντιλήψεις. Η διεθνής νομική θεωρία και νομολογία συντέλεσαν στην καθιέρωση ορισμένων αρχών που αφορούν την ιατρική αμέλεια. Οι αρχές αυτές βοηθούν στον χαρακτηρισμό μιας ιατρικής συμπεριφοράς ως αμελούς, αλλά και προστατεύουν τον ιατρό από αψυχολόγητες, βιαστικές και κάποτε άδικες και κακόβουλες αξιώσεις των ασθενών και συγγενών. Οι αρχές αυτές που καθιερώθηκαν από την Ευρωπαϊκή και Αγγλοαμερικανική νομολογία είναι ενδεικτικά οι εξής : 1. Δεν υπάρχει ιατρική ευθύνη σε περίπτωση βλάβης του ασθενούς, όταν η ενέργεια του ιατρού δεν οφείλεται σε υπαίτια άγνοια ή αμέλεια.

2. Δεν υπάρχει ιατρική ευθύνη όταν ο ιατρός έκανε ευσυνείδητα τη διάγνωσή του και ακολούθησε την πρέπουσα φαρμακευτική αγωγή, σύμφωνα με τους καθιερωμένους κανόνες της ιατρικής επιστήμης και τέχνης.

3. Δεν υπάρχει ευθύνη για διαγνωστικά ή θεραπευτικά σφάλματα, όταν τα σφάλματα αυτά δεν οφείλονται σε άγνοια ή παράλειψη των απαραίτητων ιατρικών γνώσεων.

4. Ο κίνδυνος των τυχαίων και ανυπαίτιων σφαλμάτων του ιατρού βαρύνει τον ασθενή.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

44

Χαρακτηριστική είναι η παραδοχή του Ελβετικού Ακυρωτικού Δικαστηρίου από το 1927,καθώς και η καθιερωμένη άποψη των Αγγλοσαξονικών Δικαστηρίων, σύμφωνα με τα οποία: H προσφυγή στις υπηρεσίες του ιατρού σημαίνει χωρίς άλλο και την ανάληψη ορισμένων κινδύνων από πλευράς ασθενή. Το τελικό μήνυμα που συνειδητά επιδιώκω να εξαχθεί και να μείνει στον αναγνώστη είναι : 1. Ναι γίνονται ιατρικά λάθη και θα συνεχίσουν δυστυχώς να γίνονται, γιατί το τέλειο δεν υπάρχει στη ζωή. Είναι καθήκον όλων μας και κυρίως της ηγεσίας του ιατρικού κόσμου να περιορίσουμε τα λάθη αυτά.

2. Δεν είναι πάντοτε υπεύθυνος για μιαν ανεπιθύμητη κακή έκβαση μιας ιατρικής πράξης ο ιατρός.

3. Ο ιατρός πρέπει να τυγχάνει από τα ΜΜΕ ειδικά και από την κοινωνία γενικά μιας ευπρεπούς συμπεριφοράς, που αρμόζει σε ένα επιστήμονα που έταξε ως σκοπό της ζωής του την εξυπηρέτηση του ασθενή και την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια της εκδίκασης μιας υπόθεσης εναντίον του, αλλά και όταν ακόμη καταδικαστεί, γιατί ποτέ δεν είναι και δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένας κοινός εγκληματίας. Αναφορικά με τη στάση και συμπεριφορά των ΜΜΕ, έναντι μιας καταγγελίας, άρα ισχυρισμού για διάπραξη ιατρικής αμέλειας, ιατρικού λάθους, ή πειθαρχικού παραπτώματος εκ μέρους ιατρού, θεωρώ σκόπιμο να σχολιάσω τα πιο κάτω : Η Επιτροπή Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, με δημόσια τοποθέτηση εκφράζει ανησυχία για

45

τον τρόπο μεταχείρισης υπόπτων και ιδιαίτερα το γεγονός ότι παραβιάζεται κατάφωρα το τεκμήριο της αθωότητας και διασύρονται ή διαπομπεύονται άτομα των οποίων η ενοχή δεν έχει αποδειχθεί σε αρμόδιο δικαστήριο. Η Επιτροπή διαπιστώνει ότι σε πρόσφατες υποθέσεις που απασχολούν την κοινή γνώμη, έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ δημοσίευσαν ή μετέδωσαν ρεπορτάζ τα οποία τείνουν να δημιουργήσουν στη συνείδηση του κοινού συμπεράσματα περί ενοχής των υπόπτων, κάτι που συνιστά παραβίαση του δικαιώματος του σεβασμού της ιδιωτικής ζωής των υπόπτων και ατόμων του περιβάλλοντός τους, ιδιαίτερα των παιδιών τους. Η δημοσίευση ή μετάδοση ισχυρισμών που δεν έχουν υποβληθεί στη βάσανο της δικαστικής εξέτασης κατά τρόπο που να φαίνονται ως αδιαμφισβήτητα γεγονότα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντυπώσεις περί ενοχής των υπόπτων είναι ανεπίτρεπτη. Από την άλλη για να αγγίξουμε όλες τις πτυχές της πολύπλοκης αυτής διαδικασίας, της απονομής της δικαιοσύνης, η κατανομή ευθυνών σε ένα κράτος όπου υπάρχουν στοιχεία αναρχίας, φαινόμενα διαφθοράς, κρούσματα διαπλοκής και όργιο διαχρονικής αναξιοκρατίας στη δημόσια υπηρεσία που συνθέτουν τη σήψη, σύμφωνα με δημόσια παραδοχή του επικεφαλής του κράτους, είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Αντίθετα είναι πολύ εύκολο να αποδώσεις ευθύνες αόριστα κατά …παντός υπευθύνου. Όταν πια η διαφθορά γίνει αναπόσπαστο μέρος της καθημερινής μας ζωής και προχωρήσει στη διάβρωση όλων των τομέων της καθημερινής μας ζωής, τότε λειτουργεί ο νόμος των συγκοινωνούντων δοχείων και υπάρχει αμφίδρομη σχέση διαπλοκής και αλληλοκάλυψης. Τότε αυτόματα, χωρίς να τους κατευθύνει κανείς, λειτουργούν οι άγραφοι νόμοι της αλληλοκάλυψης και της σιωπής που είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα της λειτουργίας της μαφίας. Τότε λει-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

τουργεί το πανίσχυρο αίσθημα της αυτοάμυνας και του φόβου ότι αν αποδοθεί δικαιοσύνη και τιμωρηθεί έστω και ένας ένοχος, τότε μπορεί να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και να τους πάρει όλους ο αέρας. Έτσι κάνουν όλοι το παν από την ισχυρή τους θέση για να μην υλοποιηθεί το απόλυτα ορθό λαϊκό ρητό γιορτή δική σου παραμονή δική μου. Η ατιμωρησία καθίσταται το καλύτερο μέσο και ο πιο ασφαλής και εγγυημένος τρόπος να υφαίνεται ένα αόρατο πέπλο αλληκάλυψης και αλληλοπροστασίας ενόχων και παραπτωματιών. Ειδική αναφορά θεωρώ σκόπιμο να κάνω στην συμπεριφορά ορισμένων παθολογοανατόμων – ιατροδικαστών. Δυστυχώς καθιερώθηκε στην Κύπρο το θλιβερό φαινόμενο να παρουσιάζονται στα κανάλια και να μιλούν δημόσια για ευρήματα είτε από αυτοψίες είτε από νεκροψίες που κάνουν κατά την άσκηση του σοβαρού και υπεύθυνου επαγγέλματός τους. Και αυτό γιατί η Επιτροπή Δεοντολογίας και το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος έχουν την ισχυρή άποψη, ότι οι Κανονισμοί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας ισχύουν για όλους τους ιατρούς με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Με τον ίδιο λοιπόν τρόπο δεν νομιμοποιείται ένας παθολόγος, ένας χειρουργός , ένας γενικός ιατρός, ή ένας ιατρός οποιασδήποτε ειδικότητας , να αποκαλύπτει δημόσια ότι ένας ασθενής πάσχει από την α ή β ασθένεια, η έκανε την α η β επέμβαση, ή ακόμη ότι παίρνει το α ή το β φάρμακο.

Oι δίκες γίνονται στα αρμόδια δικαστικά σώματα του κράτους σε περίπτωση ποινικής διαδικασίας και στο Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών σε περίπτωση πειθαρχικού παραπτώματος εκ μέρους ιατρού. Δεν πρέπει να δικάζεται και πολύ περισσότερο να καταδικάζεται κανείς, είτε αυτός είναι ιατρός είτε όχι, μέσα από τις στήλες των εφημερίδων,

στα μικρόφωνα των ραδιοσταθμών, ή στις οθόνες των τηλεοράσεων, σε τηλεοπτικά προγράμματα και μάλιστα χαμηλού επιπέδου και κατά συνέπεια, υψηλής τηλεθέασης (όπως είναι δυστυχώς και τα κεντρικά δελτία ειδήσεων). Κάθε κατηγορούμενος πολίτης και φυσικά και κάθε γιατρός, έχει το δικαίωμα της προστασίας της τιμής, του κύρους και της αξιοπρέπειάς του, που δεν πρέπει να θυσιάζονται χάριν της ελευθερίας του τύπου, ή της προσωπικής προβολής και εξασφάλισης σταυρών προτίμησης κάποιου ή κάποιων. Κάθε καταγγελλόμενος και κάθε κατηγορούμενος πιστώνεται με το τεκμήριο της αθωότητας, μέχρι την καταληκτική καταδικαστική απόφαση και διατηρεί φυσικά επί πλέον το δικαίωμα της προσφυγής στο εφετείο. Στις αρμοδιότητες του σύγχρονου δημοσιογράφου σίγουρα συμπεριλαμβάνεται η διεισδυτική, η επικριτική, η ανακριτική, ακόμη και η επιθετική δημοσιογραφία. Σε καμιά περίπτωση όμως δεν πρέπει να επιτραπεί στο δημοσιογράφο να αναλάβει το ρόλο του δικαστή. Δεν αμφισβητώ ότι η πλειονότητα των δημοσιογράφων γνωρίζει από πού ξεκινούν και που σταματούν τα δικαιώματα και τα καθήκοντά τους. Εκεί και όταν από μερικούς γίνεται κατάχρηση εξουσίας και παράβαση γραπτών και άγραφων Νόμων και Κανονισμών της Δημοσιογραφικής Δεοντολογίας, πρέπει να επεμβαίνουν διορθωτικά οι αρμόδιοι φορείς και η πολιτεία. Οι αναδιαρθρώσεις στο χώρο της υγείας αυξάνουν τις ανισότητες. Ο ασθενής γίνεται πελάτης, περιορίζεται η ανθρώπινη αντιμετώπισή

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

46

του. Ο ρόλος του γιατρού στρεβλώνεται, η επιστημονική παρέμβασή του περιορίζεται από τις επιδιώξεις των επιχειρηματιών, τη λογική των ιατρικών πρωτοκόλλων και της συμπίεσης του κόστους. Η ανθρώπινη πτυχή της ιερής σχέσης ιατρού – ασθενή λόγω έλλειψης χρόνου και ανάλογης ψυχικής διάθεσης υποβαθμίζεται. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες συνήθως ή σχεδόν πάντοτε η ευθύνη του λάθους, αποδίδεται εξ’ ολόκληρου στο γιατρό, ο οποίος συχνά γίνεται το εξιλαστήριο θύμα των ανεπαρκειών του συστήματος. Με την πιο πάνω αναφορά σε καμία περίπτωση δεν επιδιώκεται η υποβάθμιση της ευθύνης του γιατρού, που είναι τεράστια και αδιαμφισβήτητη. Επιχειρείται μόνο η ανάδειξη της αντικειμενικής βάσης του μεγαλύτερου ποσοστού των ιατρικών λαθών, των ελλείψεων και των παραλείψεων. Επιχειρείται η διασύνδεση της αστικής ευθύνης του γιατρού με την πολιτική ευθύνη του αστικού κράτους, το οποίο ως Πόντιος Πιλάτος εντέχνως και αδίκως νίπτει τας χείρας του. Οι αυτοεργοδοτούμενοι και αυτοτροφοδοτούμενοι ιατροί ο ένας μετά τον άλλο συμβάλλονται ή βρίσκουν καταφύγιο σε ομάδες ιατρών και οι μικρές οικογενειακές κλινικές που ανθούσαν πριν μερικά χρόνια κλείνουν και δίνουν τη θέση τους σε μεγαλοκλινικές. Είναι λογικό και αναμενόμενο να επικρατήσει σε μεγάλο βαθμό η εμπορικοποίηση της ιατρικής και να εξαφανιστεί σταδιακά η ωραία ανθρώπινη σχέση που υπήρχε μεταξύ ενός ιατρού ή μιας μικρής κλινικής με το φίλο, το γνωστό ή το συγγενή ασθενή. Το ψηλό κόστος της δημιουργίας και φυσικά της συντήρησης των μεγαλοκλινικών δεν αφήνει πολλά περιθώρια στην παλιά και σίγουρα

47

πιο ανθρώπινη αντιμετώπιση σε όλες τις εκφάνσεις της ιερής σχέσης μεταξύ ιατρού και ασθενή, ούτε φυσικά και στον τομέα της ιατρικής αμοιβής. Είναι λοιπόν φυσικό και αναπόφευκτο να αλλάξουν δεδομένα και αν δεν ακολουθήσουμε τη νέα πορεία των πραγμάτων και αν δε προσαρμοστούμε στις πραγματικότητες τότε θα αντιμετωπίσουμε σοβαρά προβλήματα και όπως πράττουμε πάντοτε θα σπεύδουμε εκ των υστέρων να τα επιλύσουμε παραβλέποντας τη γενική και κυρίως ιατρική διαχρονική αρχή ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Θεωρώ σκόπιμο να αναφέρω ότι ο προβληματισμός και η προσαρμογή είναι ένα φαινόμενο συνεχές, αφού συνεχώς και η κοινωνία αναπροσαρμόζεται στα νέα δεδομένα και τις εξελίξεις. Είναι γεγονός ότι τα περισσότερα άρθρα της Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας, παραμένουν αναλλοίωτα από αρχαιοτάτων χρόνων και θα εξακολουθήσουν να παραμένουν, αφού αφορούν βασικές και αναλλοίωτες αρχές της ιατρικής ηθικής . Όμως υπάρχει η ανάγκη της ελεγχόμενης και προσεκτικής πάντοτε αλλαγής ή τροποποίησης , ή ακόμη και κατάργησης ορισμένων άρθρων που ξεπεράστηκαν από το χρόνο, τις εξελίξεις και την πρόοδο. Αναντίλεκτα όταν πριν από πολλά χρόνια επεξεργάζονταν τα άρθρα της Δεοντολογίας, δεν υπήρχε το διαδίκτυο, ούτε καν η τηλεόραση ως το πιο ισχυρό μέσο μαζικής επικοινωνίας. Παραθέτω μερικά μόνο, ίσως τα πιο βασικά παραδείγματα, μερικών συνεχών προβληματισμών μας και παράλληλα εξαγγέλλω την ετοιμότητα του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου , να συνεργαστούμε με όλους τους φορείς της κοινωνίας μας, που έχουν λόγο να πούνε και ρόλο να διαδραματίσουν για να βρούμε την οποιεσδήποτε

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

συνθήκες καλύτερη δυνατή λύση σε σοβαρά προβλήματα που ορθώνονται μπροστά μας . Η ραγδαία ανάπτυξη της ιατρικής, της βιολογίας και των συναφών επιστημών έδωσε τη δυνατότητα στον άνθρωπο να παρεμβαίνει σε διάφορες βιολογικές διαδικασίες. Η πρωτοποριακή αυτή δυνατότητα έκανε απαραίτητη τη σύγχρονη ανάπτυξη της Βιοηθικής. Βιοηθική είναι ο κλάδος εκείνος της επιστήμης που ασχολείται με τα ηθικά προβλήματα που προέκυψαν και φυσικά θα εξακολουθούν να προκύπτουν από τις νέες ανακαλύψεις της ιατρικής, της βιολογίας και της γενετικής και κυρίως από τις εφαρμογές τους. Η προσπάθεια στοχεύει στην αποφυγή ή τουλάχιστο στον περιορισμό μη αντιστρεπτών καταστάσεων που σχετίζονται με την επέμβαση και τον επηρεασμό του γενετικού υλικού και φυσικά των οποιωνδήποτε επεμβάσεων που δεν συνάδουν με την κρατούσα ηθική, τη νομολογία, τη θρησκεία και όλα εκείνα που διέπουν τη λειτουργία μιας σύγχρονης, ραγδαία εξελισσόμενης αλλά ηθικής κοινωνίας. Έτσι τα προβλήματα αυτά ως πολύπλοκα και πολυδιάστατα μπορούν και πρέπει να αντιμετωπίζονται σε πλήρη συνεργασία, συνεννόηση και κατανόηση πολλών επιστημόνων της ιατρικής και της νομικής επιστήμης με τη συμμετοχή φυσικά εκπροσώπων της Θεολογίας, της βιοτεχνολογίας, της κοινωνιολογίας, της ψυχολογίας κ.ο.κ. Μια γρήγορη ιστορική αναδρομή καταδεικνύει ότι το πρώτο βήμα μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έγινε το Σεπτέμβριο του 1947 όταν η Διεθνής Οργάνωση Υγείας σε συνεργασία με την ΟΥΝΕΣΚΟ συνέταξε τον διεθνή κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, σαφώς επηρεασμένο από

το πνεύμα της Δίκης της Νυρεμβέργης. Η Διακήρυξη της Γενεύης, όπως έμεινε γνωστή στην ιστορία, έθεσε 10 κανόνες που θα πρέπει να τηρούνται σε κάθε πειραματική διαδικασία που σχετίζεται με ανθρώπους. Ένας από τους κανόνες προέβλεπε ότι θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συγκατάθεση του υποκειμένου, βασική αρχή που αποτέλεσε τον θεμέλιο λίθο της Βιοηθικής. Οι δεκαετίες που ακολούθησαν ήταν εξαιρετικά παραγωγικές για τη Βιολογία και οι γνώσεις που σωρεύτηκαν άρχισαν να βρίσκουν πρακτικές εφαρμογές ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 60’. Κομβικό σημείο ήταν αναντίλεκτα οι αρχές του 1970, όταν η τεχνογνωσία προόδευσε σε βαθμό που για πρώτη ο άνθρωπος μπόρεσε να επέμβει σε ευρεία κλίμακα στο γενετικό υλικό. Οι εφαρμογές της Γενετικής, της Γενετικής Μηχανικής, της Βιοτεχνολογίας και της Βιοϊατρικής στους τομείς της υγείας,του περιβάλλοντος και της διατροφής μπορεί να έχουν ως σκοπό την βελτίωση του επιπέδου ζωής του ανθρώπου αλλά δυστυχώς σε τέτοιας μεγάλης κλίμακας επεμβάσεις ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος καταχρήσεων, υπερβολών καταστροφικών ,ακόμη και μόνιμων βλαβών. Επίσης ανακύπτουν ζητήματα που σχετίζονται με την ποιότητα ζωής του ανθρώπου και των ζώων,την προστασία των καταναλωτών και των αγροτών καθώς και μια σειρά από ηθικά προβλήματα. Οι επιτροπές Βιοηθικής έχουν ως σκοπό τη γνωμοδότηση πάνω στα ηθικά προβλήματα που ανακύπτουν από τις εξελίξεις στους πλέον καλπάζοντες κλάδους της Βιολογίας και της Ιατρικής. Είναι τελικά τόσο επικίνδυνες οι εφαρμογές της Βιολογίας που να δικαιολογούν μια τέτοια αντίδραση; Παρότι δεν έχουν καταγραφεί πολλά αρνητικά παραδείγματα,η αλήθεια είναι πως πάντα υπο-

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

48

βόσκει η πιθανότητα ενός λάθος χειρισμού με τραγικές δυστυχώς συνέπειες.Μεταλλαγμένα βακτήρια μπορούν να παρουσιάσουν αυξημένες ιδιότητες ανθεκτικότητας απέναντι σε αντιβιοτικά,στοιχείο που θα τα καθιστούσε πρακτικά άτρωτα.Η μολυσματικότητα σε στελέχη ιών και βακτηρίων θα μπορούσε δυνητικά να πολλαπλασιαστεί με ολέθριες συνέπειες (π.χ.πανδημία).Οι συνέπειες της απελευθέρωσης των γενετικά τροποποιημένων προϊόντων (γνωστών και ως διαγονιδιακών) στο περιβάλλον παραμένουν εν πολλοίς άγνωστες και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου.Επίσης τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα μπορεί να φέρουν πληροφορίες που τα καθιστούν πιο εύκολα στην καλλιέργεια ή τους προσδίδουν κάποιο επιθυμητό χαρακτηριστικό,δεν είναι γνωστά όμως ακόμη τα αποτελέσματα της μακροχρόνιας χρήσης τους.Η γονιδιακή θεραπεία και η τεχνολογία του ανασυνδυασμένου DNA μπορεί να έχουν αποδειχθεί υψηλότατης ακρίβειας και αποδοτικότητας εργαλεία που υποκαθιστούν σε πολλές περιπτώσεις την κλασική ιατρική, δεν παύουν όμως να είναι τεχνικές που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί σε μεγάλη κλίμακα και επί μακρόν και συνεπώς δεν είναι εξασφαλισμένη η έλλειψη προβλημάτων (και έχουν αναφερθεί αρκετά). Ως ηγεσία του ιατρικού κόσμου δηλώνουμε φυσικά οπαδοί της εξέλιξης της ιατρικής επιστήμης και παράλληλα δεσμευόμαστε να συνεργαστούμε με όλους τους φορείς και φυσικά και με την Επιτροπή Βιοηθικής για να αποτρέψουμε τα οποιαδήποτε ανεπιθύμητα αποτελέσματα που πιθανόν να προκύψουν από την εφαρμογή των νέων μεθόδων,κυρίως στον τομέα της Βιολογίας και της Γενετικής. Η επιστήμη πρέπει να τίθεται στην υπηρεσία του ανθρώπου και ως εκ τούτου πρέπει να σέβεται και να υπηρετεί πρωτίστως την ηθική,την ελευθερία και την αξιο-

49

πρέπεια του ανθρώπου. Ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος στα πλαίσια της πολιτικής αρχών που εφαρμόζει,θεσμοθέτησε με Κανονισμούς Δεοντολογίας τα καυτά θέματα της εποχής, όπως είναι η ευθανασία και η κλωνοποίηση και προσυπόγραψε τον πρόσφατο Νόμο για τα δικαιώματα των ασθενών. Άλλωστε στο κέντρο του ενδιαφέροντος των ιατρών είναι και πρέπει να είναι ο ασθενής και είναι για αυτό το λόγο που θεσμοθετήθηκε ότι σε περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και απόψεων,ο ιατρός έχει καθήκον και δεσμεύεται από τη Ιατρική Επαγγελματική Δεοντολογία να επιλέγει το συμφέρον του ασθενή του. Συγκεκριμένα θέματα στα οποία έχουμε άποψη και θέση και φυσικά διάθεση για προβληματισμό και συζήτηση Κλωνοποίηση Διαφωνούμε με κάθε προσπάθεια κλωνοποίησης του ανθρώπου και κάθε μελλοντική προσπάθεια κλωνοποίησής του.Πέραν από το γεγονός ότι είναι παράνομο με βάση την αστική Νομοθεσία αποτελεί και πειθαρχικό παράπτωμα.Αντίθετα τοποθετούμαστε θετικά στη θεωρητική προς το παρόν περίπτωση και όταν και εφόσον προκύψει θα τοποθετηθούμε τεκμηριωμένα, της κλωνοποίησης οργάνων με σκοπό την μεταμόσχευσή τους σε συνανθρώπους μας που τα χρειάζονται. Ευθανασία Στο θέμα της ευθανασίας ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος έχει την ισχυρή άποψη ότι κάτω από τις παρούσες συνθήκες δεν μπορεί να κάνει ανεκτή την εφαρμογή της από τον κάθε ιατρό. Με βάση όμως τις ραγδαίες εξελίξεις των επιστημών και κυρίως της ιατρικής,δηλώνουμε έτοιμοι,ανοικτοί και ευέλικτοι να συζητήσουμε

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

και να ανταλλάξουμε απόψεις για μια μελλοντική διευθέτηση,που θα είναι αποτέλεσμα συλλογικού προβληματισμού και συναπόφασης με την θεσμοθέτηση φυσικά και λειτουργία αυστηρών ασφαλιστικών δικλείδων,που θα στοχεύουν στην από όλους επιθυμητή αποφυγή των καταχρήσεων της εφαρμογής της. Έχουμε την αίσθηση ότι ο νομοθέτης ορθώς πράττει και περιμένει σαφείς και τεκμηριωμένες απαντήσεις από την ιατρική επιστήμη για να μπορέσει να νομοθετήσει. Χαιρετίζουμε ως βήμα προόδου, άρα ως βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, το γεγονός ότι τόσο η νομική επιστήμη όσο και η Εκκλησία αποδέχθηκαν και υιοθέτησαν τον ιατρικό όρο «εγκεφαλικός θάνατος». Μεταμοσχεύσεις οργάνων Είναι φυσικό ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος να συμφωνεί με την αλτρουιστική και ανθρώπινη πράξη της δωρεάς οργάνων σε πάσχοντες συνανθρώπους μας, είτε αυτά προέρχονται από πτώμα, είτε από ζωντανό οργανισμό. Συμφωνούμε,υιοθετούμε,υποστηρίζουμε και ενθαρρύνουμε τη δωρεά οργάνων σε πάσχοντες συνανθρώπους μας και βέβαια απορρίπτουμε την πράξη αυτή έναντι αμοιβής είτε με χρήματα είτε με κάθε άλλο τρόπο. Δότες σπέρματος για τεχνητή γονιμοποίηση Η τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα από δότη αποτελεί μια καθιερωμένη μέθοδο αντιμετώπισης προβλημάτων τεκνοποίησης που οφείλονται κυρίως στο σύζυγο. Υιοθετούμε την άποψη ότι δεν πρέπει να αποκαλύπτεται στο ζευγάρι η ταυτότητα του δότη και φυσικά αποκλείουμε το χρηματισμό του δότη, συμφωνούμε φυσικά στην κάλυψη κάποιων εξόδων του που δεν

πρέπει να επωμισθεί αυτός. Ο ιατρός πάντως έχει καθήκον να ευρίσκεται σε άμεση επαφή με το δότη και να προβαίνει σε πλήρη έλεγχο του ατομικού και οικογενειακού του ιστορικού και να διενεργεί όλες τις προσφερόμενες απαραίτητες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις που θα αποκλείσουν τη μετάδοση κληρονομικών ή λοιμωδών ασθενειών στο παιδί. Θα πρέπει επίσης να προηγείται μια πλήρης συζήτηση με το ζευγάρι για τις ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις και προβλήματα που μπορεί να προκύψουν και επιπλέον να κατοχυρώνονται όλα τα νομικά και άλλα δικαιώματα του παιδιού. Η γραπτή συγκατάθεση όλων των μερών είναι απαραίτητη. Με τη δημιουργία και διατήρηση τράπεζας σπέρματος θα πρέπει η λειτουργία της να εποπτεύεται από ανώτερο σώμα το οποίο θα εκδίδει και κανονισμούς που θα τη διέπουν. Εξωσωματική γονιμοποίηση Η εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων στη μήτρα αποτελεί σήμερα μια επιστημονικά αποδεκτή μέθοδο για τεκνοποίηση από ζευγάρια στα οποία όλες οι άλλες μέθοδοι απέτυχαν. Λόγω των πολλών κοινωνικών, ηθικών και ψυχολογικών προβλημάτων που είναι συνυφασμένα με τη μέθοδο αυτή είναι ανάγκη να γίνεται μόνο σε κέντρα αναγνωρισμένα και ελεγχόμενα από ένα ανώτατο σώμα που θα πρέπει να δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Ο ιατρός έχει καθήκον να συζητεί με το ζευγάρι όλες τις πρακτικές πτυχές και ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου καθώς και τα πιθανά ψυχοκοινωνικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η γραπτή συγκατάθεση του ζευγαριού και να διασφαλίζονται τα δικαιώματα του παιδιού που θα γεννηθεί. Είμαστε φυσικά απόλυτα εναντίον στην εμπορία γονιμοποιημένων ωαρίων.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

50

συμπεριφοράς των ιατρών, σε συνεργασία

Έκτρωση Η έκτρωση είναι δεοντολογικά αποδεκτή δεδομένου ότι γίνεται με όλους τους κανόνες και την πρακτική που εξασφαλίζουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για τη μητέρα και η διενέργειά της ευρίσκεται μέσα στα πλαίσια της υπάρχουσας νομοθεσίας.

φυσικά με όλους τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς και την Κυπριακή πολιτεία, για να κρατήσουμε όσο μπορούμε πιο ψηλά το ιατρικό

λειτούργημα και κυρίως φυσικά

για να προσφέρουμε στον ασθενή πιο ποιοτική και πιο ανθρώπινη ιατροφαρμακευτική φροντίδα.

Σεβασμός στη θρησκευτική επιλογή

Θα ήταν παράλειψη και μάλιστα σοβαρή εκ

Μάρτυρες του Ιεχωβά.Σε περιπτώσεις που ένας

μέρους μου και θα το έφερα βαρέως στη συ-

ενήλικας μάρτυρας του Ιεχωβά,παρά τις επα-

νείδησή μου, αν δεν εκμεταλλευόμουνα τη

νειλημμένες εξηγήσεις του ιατρού του για την

σπάνια αυτή ευκαιρία που μου προσφέρει

αναγκαιότητα και τους κινδύνους που διατρέ-

η ωραία αυτή πρωτοβουλία, της κυκλοφο-

χει, επιμένει στη μη μετάγγιση αίματος πρέπει

ρίας του βιβλίου αυτού, να ευχαριστήσω

η επιθυμία του να γίνεται σεβαστή. Στις περι-

θερμά τα μέλη της Επιτροπής Δεοντολογίας

πτώσεις ανηλίκων θα πρέπει να επιδιώκεται

για την ανεκτίμητη προσφορά τους και να

απόφαση δικαστηρίου (COURT ORDER) και

τους εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου που

μετά να προχωρεί ο ιατρός στην απαιτούμενη

με «ανέχονται» ακόμη.

θεραπεία. Όταν ένας άρρωστος μάρτυρας του Ιεχωβά έχει απώλεια συνειδήσεως και ο ιατρός είναι της γνώμης ότι υπάρχει άμεση ανάγκη μετάγγισης αίματος τότε πρέπει να ληφθεί υπόψη η επιθυμία του ασθενή αν αυτή βρίσκεται γραπτή ενώπιόν του, αλλιώς μπορεί να προχωρήσει στη μετάγγιση αφού προηγουμένως έχει την υπογραφή και ενός άλλου συναδέλφου του για την αναγκαιότητά της.

Δεν θα ήταν υπερβολή να καταγράψω ότι κάποιοι δεν άντεξαν το ασήκωτο βάρος της ευθύνης αυτής και αποχώρησαν. Τους ευχαριστώ και αυτούς για την ειλικρίνειά τους και να είναι βέβαιοι ότι αναγνωρίζω απόλυτα ότι αναντίλεκτο γεγονός ότι δεν καθόλου μα καθόλου εύκολο στη δικτυωμένη και διαπλεκόμενη μικρή μας κοινωνία, να στοιχειοθετείς κατηγορίες εναντίον συναδέλ-

Ως η επίσημη ηγεσία του Παγκύπριου Ιατρι-

φων και να είσαι αυστηρός, ασυμβίβαστος,

κού Συλλόγου, δηλώνουμε με την ευκαιρία

ανεπηρέαστος, σοβαρός και πάνω απ΄όλα

της κυκλοφορίας του βιβλίου αυτού, ότι θα

ακριβοδίκαιος και αδέκαστος, όπως αρμό-

καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια και

ζει σε ένα δεοντολόγο.

θα επιδείξουμε την απαιτούμενη σοβαρότητα, επιμονή, συνέπεια, σταθερότητα και αυστηρότητα στα θέματα της άσκησης του ιατρικού λειτουργήματος και γενικότερα της

51

Δρ Βάσος Θ. Οικονόμου Πρόεδρος Επιτροπής Δεοντολογίας Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Lundbeck Hellas S.A. Εξειδίκευση στη Νευρολογία και την Ψυχιατρική

Στόχος μας

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ: S&G Advertising

η ποιότητα

Στη Lundbeck η ποιότητα είναι ο πρωταρχικός μας στόχος. Ποιότητα στην έρευνα, στα προϊόντα, στα αποτελέσματα. Ποιότητα σε όλους τους τομείς. Σκοπός της ύπαρξής μας είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων που πάσχουν από ψυχικά και νευρολογικά νοσήματα.

Το Συμβούλιο του Ιατρικού Σώματος, ασκώντας τις εξουσίες, οι οποίες χορηγούνται σ’ αυτό από την παράγραφο (β) του εδαφίου (1) του άρθρου 13 των περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείον Συντάξεων) Νόμων του 1967 και 1970 εκδίδει τους ακόλουθους Κανονισμούς, οι οποίοι μπορούν να αναφέρονται ως οι περί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας Κανονισμοί του 1991.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΓΕΝΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΣΚΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ Κανονισμοί δυνάμει του άρθρου 13 (1)(β)

ΑΡΘΡΟΝ 1

Ο ιατρός είναι ταγμένος στην υπηρεσία της υγείας των πολιτών ως ατόμων και ως συνόλου, και γι’ αυτό επιτελεί λειτούργημα που ρυθμίζεται με το Νόμο και των επαγγελματικών του διατάξεων. ΑΡΘΡΟΝ 2

Το ιατρικό επάγγελμα από τη φύση του, είναι ελεύθερο επάγγελμα. Αυτό απαιτεί όπως ο ιατρός εκτελεί το έργο του ευσυνείδητα, ανθρωπιστικά και σύμφωνα με τα ιατρικά ήθη και θέσμια. ΑΡΘΡΟΝ 3

Ο ιατρός οφείλει να αποτελεί υπόδειγμα έντιμου και ενυπόληπτη πολίτη, σε όλες τις εκδηλώσεις του ιδιωτικού και δημοσίου βίου. Κάθε πράξη ή παράλειψή του αντίκειται προς το καθήκον αυτό του ιατρού επισύρει εναντίον του κυρώσεις αναλόγους προς τη βαρύτητα του παραπτώματος, σύμφωνα προς τις σχετικές διατάξεις του κώδικα περί ασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος και του περί Εγγραφής Ιατρών Νόμου (Κεφ. 250). ΑΡΘΡΟΝ 4

Δεν επιτρέπεται στον ιατρό να θυσιάζει την επιστημονική και επαγγελματική του ανεξαρτησία, που πρέπει να διαφυλάσσει ακέραιη και άθικτη. Απαγορεύεται ο συνεταιρισμός ή οποιαδήποτε αθέμιτη συνεργασία του ιατρού με φαρμακοποιούς ή άλλα πρόσωπα με σκοπούς απαράδεκτου χρηματισμού σε βάρος του ασθενή. Απαγορεύεται η συγκάλυψη ή με οποιοδήποτε τρόπο προστασία προσώπων που παράνομα ασκούν την ιατρική, ή οποιαδήποτε συνεργασία ή σύμπραξη με τέτοια πρόσωπα. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση μεσαζόντων ή άλλων αθέμιτων ή αναξιοπρεπών μέσων για προσέλκυση πελατείας.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

54

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΑΣΘΕΝΕΙΣ

ΑΡΘΡΟΝ 5

Ο ιατρός οφείλει να δείχνει σε όλους τους ασθενείς ίση μέριμνα, επιμέλεια και αφοσίωση, αδιαφορώντας για την οικονομική κατάσταση και την κοινωνική θέση του καθενός και ανεξάρτητα των προσωπικών του αισθημάτων. (α) Σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται στον ιατρό να διαθέτει τα μέσα και τις δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης για ικανοποίηση αθέμιτων συμφερόντων. (β) Απαγορεύεται η από αμέλεια ή με σκοπό παράνομου κέρδους πρόκληση τοξικομανίας. ΑΡΘΡΟΝ 6

Ο ιατρός υποχρεώνεται, να διευκολύνει συμβουλευτική ιατρική γνωμοδότηση, όπως και συγκρότηση ιατρικού συμβουλίου, όσες φορές ζητεί αυτό ο ασθενής ή οι οικείοι του. ΑΡΘΡΟΝ 7

Ο θεράπων ιατρός οφείλει να σέβεται το δικαίωμα του ασθενή να τον αντικαταστήσει με άλλο ιατρό. ΑΡΘΡΟΝ 8

Κάθε ιατρός μπορεί να αρνηθεί υπηρεσία σε ασθενή εξαιρούμενων περιπτώσεων επείγουσας ανάγκης ή ανθρωπιστικού καθήκοντος.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΑΡΘΡΟΝ 9

Η σχέση ιατρού ασθενή είναι ιερή. Σ’ αυτήν ο ασθενής εμπιστεύεται και δίνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες στον ιατρό για να τον διευκολύνει στη διάγνωση και θεραπεία με τη βεβαιότητα πως αυτός θα τηρήσει απόλυτη εχεμύθεια. Μόνο με τη γραπτή συγκατάθεση του αρρώστου ή του νόμιμου αντιπροσώπου του μπορεί ο ιατρός να αποκαλύψει τις πληροφορίες αυτές. Την ίδια υποχρέωση για τήρηση απόλυτης εχεμύθειας θα πρέπει ο ιατρός να μεταδώσει και στους βοηθούς του ή σε άτομα που προπαρασκευάζονται για το ιατρικό επάγγελμα.

55

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΑΡΘΡΟΝ 10

Αν πολλοί ιατροί συγχρόνως ή αλληλοδιαδόχως έχουν υπό θεραπεία τον ίδιο ασθενή απαλλάσσονται αμοιβαία από την τήρηση του απορρήτου. Ο ιατρός έχει επιπλέον υποχρέωση να δίνει πληροφορίες σε άλλο ιατρό όταν ο ασθενής το ζητήσει. ΑΡΘΡΟΝ 11

Το ιστορικό, η κλινική εικόνα και τα αποτελέσματα εξετάσεων του ασθενή μπορούν να ανακοινωθούν σε ιατρικά συνέδρια, περιοδικά ή συζητήσεις ιατρικού περιεχομένου μόνο όταν δεν αποκαλύπτεται άμεσα ή έμμεσα η ταυτότητα του ασθενή εκτός αν ο ασθενής ή ο νόμιμος αντιπρόσωπος του δώσει τη συγκατάθεσή του για το σκοπό αυτό γραπτώς. ΑΡΘΡΟΝ 12

πρόσωπο. Δηλώσεις ότι πρόκειται για άτομο αλκοολικό, τοξικομανή, με AIDS ή ψυχοπαθή θα πρέπει να αποφεύγονται γιατί μπορεί να στιγματίσουν κοινωνικά το άτομο ή την οικογένειά του. ΑΡΘΡΟΝ 15

Η τήρηση του ιατρικού απορρήτου θα πρέπει να εξασφαλίζεται και κατά τη συμπλήρωση, διαφύλαξη και χρησιμοποίηση των ιατρικών φακέλων (RECORDS). O ασθενής ή ο νόμιμος αντιπρόσωπος του δικαιούται να ζητήσει να λάβει γνώση του περιεχομένου του φακέλου του εκτός εάν η μετάδοση των πληροφοριών αυτών θεωρηθεί επιζήμια για τον ασθενή. Η συνεχώς αυξανόμενη χρησιμοποίηση ηλεκτρονικών υπολογιστών (COMPUTERS) για την καταγραφή όλων των δεδομένων του ασθενή δημιουργεί νέα προβλήματα στην εξασφάλιση του ιατρικού απορρήτου, γι’αυτό θα πρέπει να κωδικοποιηθούν και να τηρούνται αυστηροί κανονισμοί για τον τρόπο λειτουργίας και το προσωπικό που θα τους χειρίζεται έτσι που να αποφεύγεται διαρροή πληροφοριών σε μη εξουσιοδοτημένα πρόσωπα.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΜΟΙΒΗ – ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ – ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΡΘΡΟΝ 16

Ο ιατρός παρέχει τις υπηρεσίες του επ’ αμοιβή. Δεδομένου ότι ο καθορισμός του ύψους της αμοιβής του ιατρού επαφίεται στην κρίση κάθε ιατρού, τα κριτήρια στα οποία ο ιατρός πρέπει να βασίζεται για καθορισμό του ύψους της αμοιβής του πρέπει να είναι, μεταξύ άλλων, οι δυσκολίες και η έκταση της υπηρεσίας που δόθηκε, οι τοπικές συνθήκες καθώς επίσης και η οικονομική κατάσταση του ασθενή, ή του προσώπου που θα πληρώσει γι’ αυτόν.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

56

ΑΡΘΡΟΝ 17

Το κατώτατο όριο ιατρικής αμοιβής σε κάθε ιδιαίτερη περίπτωση ρυθμίζεται υπέρ των οικονομικά ασθενέστερων ασθενών. Για τους ευπορότερους ασθενείς, είτε ιδιωτικά είτε κρατικά περιθάλπονται, πρέπει η αμοιβή να είναι μεγαλύτερη ανάλογα των συνθηκών κάθε περίπτωσης. ΑΡΘΡΟΝ 18

Το ζήτημα της ιατρικής αμοιβής ο ιατρός οφείλει να χειρίζεται με λεπτότητα, διακριτικότητα και μετριοπάθεια, μακριά από κάθε ενέργεια ή απαίτηση που μπορεί να δικαιολογήσει μομφή εναντίον του για κερδοσκοπία ή αισχροκέρδεια. ΑΡΘΡΟΝ 19

Η εκ των προτέρων κατ’αποκοπήν αμοιβή απαγορεύεται, εκτός στις περιπτώσεις εγχείρησης ή τοκετού ή μιας ειδικής θεραπείας. ΑΡΘΡΟΝ 20

Ο ιατρός μπορεί να μην παίρνει αμοιβή από άπορους ασθενείς. Κατά τα άλλα ο ιατρός οφείλει να μην παραβαίνει τους υπάρχοντες κανονισμούς. ΑΡΘΡΟΝ 21

Αναφορικά με εργαστηριακές εξετάσεις χειρουργικές επεμβάσεις ή νοσήλεια ιατρών, σε κυβερνητικά ή ιδιωτικά ιδρύματα, αυτοί υποχρεώνονται να καταβάλουν μόνο τις πραγματικές δαπάνες, χωρίς την υποχρέωση να καταβάλουν οποιαδήποτε ιατρική αμοιβή. και όχι αργότερα από 4 εβδομάδες από της υποβολής του συμβολαίου. ΑΡΘΡΟΝ 27

Δεν επιτρέπεται στον ιατρό να πουλάει δείγματα φαρμάκων. ΑΡΘΡΟΝ 28

Ο ιατρός οφείλει να προνοεί όπως οι γνωματεύσεις ή πιστοποιητικά που εκδίδει για φαρμακευτικά είδη και θεραπευτικά μέσα δε χρησιμοποιούνται από μη ιατρούς για προπαγανδιστικούς σκοπούς. ΑΡΘΡΟΝ 29

Η παροχή όχι αναγκαίων και επιστημονικά μη ενδεικνυόμενων υπηρεσιών καθώς και παροχή κατώτερης ποσοτικά και ποιοτικά ιατρικής φροντίδας με κίνητρο την οικονομική εκμετάλλευση του αρρώστου θεωρείται αντιδεοντολογική.

57

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΑΡΘΡΟΝ 30

Στην περίπτωση που τα οικονομικά συμφέροντα ενός ιατρικού ιδρύματος ευρίσκονται σε αντίθεση με τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του ασθενή ο ιατρός θα πρέπει να ενεργεί πάντοτε για την εξασφάλιση των συμφερόντων και της ευημερίας του ασθενή.

ΑΡΘΡΟΝ 31

Ο ιατρός δικαιούται να είναι ιδιοκτήτης ή μέτοχος ιατρείου, κλινικής, ή άλλου ιατρικού ιδρύματος, έχει όμως υποχρέωση να ενημερώνει τον ασθενή για το γεγονός αυτό προτού του συστήσει να τα χρησιμοποιήσει για την ιατροφαρμακευτική του περίθαλψη. Ο ασθενής θα πρέπει να έχει το την τιμή του ιατρικού σώματος, ο ιατρός ο οποίος λαμβάνει γνώση τούτου οφείλει να αναφερθεί αμέσως στη διοίκηση του οικείου Ιατρικού Συλλόγου.

ΑΡΘΡΟΝ 35

Ιατροί εργοδοτούμενοι από την Κυβέρνηση ή από ημικρατικούς ή άλλους Οργανισμούς οφείλουν να συμμορφώνονται με τους Κανονισμούς δεοντολογίας.

ΑΡΘΡΟΝ 36

Ιατρός που ήρθε σε επαγγελματική διάσταση με συναδέλφους οφείλει να εξαντλήσει όλα στη διάθεση του ειρηνικά μέσα προς διευθέτηση με συμβιβασμό. Εάν δεν επιτευχθεί ικανοποιητική λύση της διαφοράς, ο ιατρός οφείλει να προσφύγει στον αρμόδιο Ιατρικό Σύλλογο. Σε καμιά περίπτωση επιτρέπεται να φέρονται στη δημοσιότητα επαγγελματικές διαφορές.

ΑΡΘΡΟΝ 37

Απαγορεύεται οποιαδήποτε ιατρική επίσκεψη σε ασθενή ο οποίος νοσηλεύεται από άλλο ιατρό χωρίς να τον ξέρει ο θεράπων ιατρός ή χωρίς ρητή συγκατάθεση του, εκτός εάν ο ασθενής ή οικείος του δε θέλουν οριστικά τις υπηρεσίες του θεράποντος ιατρού και αποδείξουν ότι έχουν διακανονίσει τις προς αυτόν οικονομικές τους υποχρεώσεις.

ΑΡΘΡΟΝ 38

Σε περιπτώσεις επείγουσας φύσεως επιτρέπεται η έκτακτη παροχή βοήθειας προς ασθενή, του οποίου ο θεράπων ιατρός απουσιάζει ή κωλύεται. Ο μετακληθείς ιατρός οφείλει να ενημερώσει σχετικά το θεράποντα ιατρό και, όταν αυτός επανέλθει, να διακόψει τις επισκέψεις του.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

58

ΑΡΘΡΟΝ 39

¨Όσες φορές ο ασθενής ή οι οικείοι του ζητούν τη σύσταση ιατρικού συμβουλίου ο θεράπων ιατρός δικαιούται να υποδείξει σύμβουλο της εκλογής του, υποχρεώνεται όμως να αποδεχθεί την εκλογή της οικογένειας του ασθενή εάν αυτή είναι διαφορετική της δικής του. Η προτίμηση του ασθενή ή της οικογένειας του προέχει επίσης όσες φορές παρίσταται ανάγκη να μετακληθεί ειδικός ιατρός

ΑΡΘΡΟΝ 40

Η σύγκληση του ιατρικού συμβουλίου γίνεται από το θεράποντα ιατρό. Το συμβούλιο διευθύνει ο πρεσβύτερος των ιατρών ή ο ιεραρχικά προϊστάμενος. Εάν προκύψει διαφορά γνωμών, ο θεράπων ιατρός γνωστοποιεί αυτό στον ασθενή ή κατά προτίμηση στην οικογένεια του και ζητά τη συγκρότηση άλλου συμβουλίου. Εάν η οικογένεια του ασθενή προκρίνει τη γνώμη του συμβούλου ιατρού και αποκρούσει τη σύσταση νέου συμβουλίου, ο θεράπων ιατρός δικαιούται να αποσυρθεί, ή να αποποιηθεί της ευθύνης εφόσον κρίνει τη γνώμη του συμβούλου ιατρού άστοχη ή επιβλαβή.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ – ΑΥΤΟΠΡΟΒΟΛΗ – ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

ΑΡΘΡΟΝ 41

Ο ιατρός έχει καθήκον να μεταδίδει τις τελευταίες εξελίξεις και προόδους στην ιατρική διάγνωση, θεραπεία και πρόληψη στο ευρύτερο κοινό με όλα τα μέσα που έχει στη διάθεση του. Αυτό θα πρέπει να γίνεται με αντικειμενικό τρόπο χωρίς να προβάλλει μόνο τις δικές του θέσεις όταν υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις πάνω στο υπό συζήτηση θέμα. Η φωτογραφία του ή άλλα στοιχεία εκτός από το όνομα, την ειδικότητα και τη θέση που κατέχει δεν πρέπει να συνοδεύουν τέτοιες δηλώσεις. Αυτοί οι περιορισμοί δεν ισχύουν όταν ο ιατρός διαπραγματεύεται θέμα άσχετο με την ιατρική.

ΑΡΘΡΟΝ 42

Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να γίνεται αναφορά στις ικανότητες και τα επιτεύγματα του ιατρού σε σχέση με τους άλλους συναδέλφους σε μια προσπάθεια προβολής του ιδίου και μείωσης των άλλων. Δηλώσεις που υπονοούν ότι είναι ο μόνος που χρησιμοποιεί μια θεραπευτική μέθοδο, φαρμακευτική θεραπεία, ή άλλη αγωγή είναι αντιδεοντολογικές.

59

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΑΡΘΡΟΝ 43

Δεν επιτρέπεται η παρότρυνση τρίτων για δημόσια μνεία του ονόματος τους, έκφραση θαυμασμού ή ευχαριστιών και γενικά η διαφήμιση του από τα μέσα μαζικής επικοινωνίας ή με άλλο τρόπο καθώς και η ανοχή τέτοιων ενεργειών όταν είναι σε γνώση του.

ΑΡΘΡΟΝ 44

Η ανάρτηση πινακίδων με το όνομα, τα προσόντα και το ωράριο επισκέψεων θα πρέπει να γίνεται εντός του χώρου του ιατρείου ή της κλινικής και να είναι μέσα στα πλαίσια της αξιοπρέπειας και του λογικού μεγέθους. Υπερβολές στο φωτισμό, τα χρώματα και τη διακόσμηση δε συνάδουν με το ιατρικό επάγγελμα.

ΑΡΘΡΟΝ 45

Η καταχώρηση του ονόματος και της ειδικότητας των ιατρών στον τηλεφωνικό κατάλογο θα πρέπει να είναι για όλους ομοιόμορφη χωρίς ειδική προβολή που εξασφαλίζεται με επιπλέον πληρωμή. Εξάλλου η περίληψη κατόπιν πληρωμής του ονόματος του ιατρού σε εμπορικά και διαφημιστικά φυλλάδια στα οποία περιέχεται μόνο ένας περιορισμένος αριθμός συναδέλφων, οι οποίοι έτσι προβάλλονται σε βάρος των άλλων, δε θεωρείται σωστή γιατί εμποδίζει την αντικειμενική και ελεύθερη εκλογή του ιατρού από τον ασθενή.

ΑΡΘΡΟΝ 46

Επιτρέπεται η προσεκτική και περιορισμένη πληροφόρηση του κοινού για τις επαγγελματικές δραστηριότητες του ιατρού, όταν αυτή έχει τέτοιο χαρακτήρα ώστε να μη θεωρείται ότι δυσφημεί το επάγγελμα και δε θα έχει σαν άμεσο ή έμμεσο στόχο την εκμετάλλευση είτε της εμπιστοσύνης του ασθενή ή της έλλειψης ιατρικών γνώσεων του. Το περιεχόμενο της πληροφόρησης πρέπει να είναι νόμιμο, κόσμιο και τίμιο και να μην υποβιβάζει άλλους συναδέλφους ούτε να περιέχει προσωπικά για τον γράφοντα στοιχεία ανωτερότητας. Η συχνότητα δημοσιεύσεων δεν πρέπει να είναι τέτοια που να προκαλεί ενόχληση.

ΑΡΘΡΟΝ 46

Για οποιαδήποτε αμφιβολία ο προτιθέμενος να δημοσιεύσει προτρέπεται να συμβουλεύεται τις επιτροπές δεοντολογίας.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

60

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟΝ ΙΑΤΡΟΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ

ΑΡΘΡΟΝ 48

Η τεχνητή γονιμοποίηση με σπέρμα από δότη αποτελεί μια καθιερωμένη μέθοδο αντιμετώπισης προβλημάτων τεκνοποίησης που οφείλονται κυρίως στο σύζυγο. Συνήθως δεν αποκαλύπτεται η ταυτότητα του δότη στο ζευγάρι ή και στο παιδί που θα γεννηθεί, δε δε συμφωνούν όμως όλοι σ’ αυτή την τακτική. Ο ιατρός πάντως έχει καθήκον να ευρίσκεται σε άμεση επαφή με το δότη και να προβαίνει σε πλήρη έλεγχο του ατομικού και οικογενειακού του ιστορικού και να διενεργεί όλες τις προσφερόμενες απαραίτητες κλινικές και εργαστηριακές εξετάσεις που θα αποκλείσουν τη μετάβαση οικογενών, κληρονομικών και λοιμωδών ασθενειών στο παιδί. Θα πρέπει επίσης να προηγείται μια πλήρης συζήτηση με το ζευγάρι για τις ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις και προβλήματα που μπορεί να προκύψουν και επιπλέον να κατοχυρώνονται όλα τα νομικά και άλλα δικαιώματα του παιδιού. Η γραπτή συγκατάθεση όλων των μερών είναι απαραίτητη. Οι δότες θα πρέπει να χορηγούν σπέρμα μόνο σε μια ή ελάχιστες περιπτώσεις ούτως ώστε οι εγκυμοσύνες που θα προέλθουν από κάθε δότη να περιορίζονται σε αριθμό με ελάχιστη την πιθανότητα αιμομιξίας. Η πώληση σπέρματος είναι ανεπίτρεπτη και μόνο βασικά έξοδα για την προσφερόμενη υπηρεσία θα πρέπει να καλύπτονται. Με τη δημιουργία και διατήρηση τράπεζας σπέρματος θα πρέπει η λειτουργία της να εποπτεύεται από ανώτερο σώμα το οποίο θα εκδίδει και κανονισμούς που θα τη διέπουν.

ΑΡΘΡΟΝ 49

Η εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά γονιμοποιημένων ωαρίων στη μήτρα αποτελεί σήμερα μια επιστημονικά αποδεκτή μέθοδο για τεκνοποίηση από ζευγάρια στα οποία όλες οι άλλες μέθοδοι απέτυχαν. Λόγω των πολλών κοινωνικών, ηθικών και ψυχολογικών προβλημάτων που είναι συνυφασμένα με τη μέθοδο αυτή είναι ανάγκη να γίνεται μόνο σε κέντρα αναγνωρισμένα και ελεγχόμενα από ένα ανώτατο σώμα που θα πρέπει να δημιουργηθεί για το σκοπό αυτό. Ο ιατρός έχει καθήκον να συζητεί με το ζευγάρι όλες τις πρακτικές πτυχές και ποσοστά επιτυχίας της μεθόδου καθώς και τα πιθανά ψυχοκοινωνικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν. Θα πρέπει να εξασφαλίζεται η γραπτή συγκατάθεση του ζευγαριού και να διασφαλίζονται τα δικαιώματα του παιδιού που θα γεννηθεί. Απαγορεύεται η εμπορία γονιμοποιημένων ωαρίων.

61

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

ΑΡΘΡΟΝ 50

Η έκτρωση είναι δεοντολογικά αποδεκτή δεδομένου ότι γίνεται με όλους τους κανόνες και την πρακτική που εξασφαλίζουν τις καλύτερες δυνατές συνθήκες για τη μητέρα και η διενέργειά της ευρίσκεται μέσα στα πλαίσια της υπάρχουσας νομοθεσίας.

ΑΡΘΡΟΝ 51

Ο ρόλος του ιατρού κατά τα τελευταία στάδια της ζωής πριν τον επερχόμενο θάνατο μπορεί σήμερα να δημιουργήσει σοβαρά ηθικά και δεοντολογικά διλήμματα, ιδίως λόγω της ύπαρξης μηχανικών μέσων υψηλής τεχνολογίας που βοηθούν στην παράταση λειτουργιών της ζωής ακόμη και στις περιπτώσεις εγκεφαλικού θανάτου.Αποτελεί καθήκον του ιατρού να καταβάλλει κάθε προσπάθεια για τη διάσωση του αρρώστου ή αν αυτό δεν είναι κατορθωτό για την ανακούφιση του πόνου, σωματικού και ψυχικού. Η ενεργητική από μέρους του ιατρού επιτάχυνση του θανάτου δεν επιτρέπεται με κανένα μέσο. Σ’ αυτή δεν περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις εγκεφαλικού θανάτου που διαπιστώνεται με τα διάφορα επιστημονικά κριτήρια και στις οποίες επιτρέπεται η διακοπή της λειτουργίας μηχανικών μέσων παράτασης λειτουργιών της ζωής μέσα στα πλαίσια της υφιστάμενης νομοθεσίας. Επιτάχυνση του θανάτου δε συμβαίνει στις περιπτώσεις εγκεφαλικού θανάτου κατά τις οποίες ο ιατρός διακόπτει τη λειτουργία μηχανικών μέσων τα οποία ήταν αναγκαία για τη διατήρηση ορισμένων άλλων λειτουργιών ζωής. Η διακοπή καθώς και η μη έναρξη χορήγησης φαρμάκων ή άλλων μέσων που μπορούν να παρατείνουν τη ζωή, σε περιπτώσεις ανίατης ασθένειας μετά από παράκληση του ίδιου του ασθενή ή των στενών συγγενών σε περίπτωση μη αναστρέψιμου κώματος είναι κάτι για το οποίο γίνεται μεγάλη συζήτηση διεθνώς. Ο ιατρός θα πρέπει να ενεργεί πάντοτε για τα καλώς νοούμενα συμφέροντα του αρρώστου προσπαθώντας να του τονώσει το ηθικό και να του ανακουφίσει όσο είναι δυνατό το σωματικό και ψυχικό πόνο, διατηρώντας συνεχή επικοινωνία τόσο με τον ασθενή όσο και με την οικογένειά του. Ο αξιοπρεπής και ανώδυνος θάνατος θα πρέπει να

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΟΓΔΟΟΝ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΙΑΤΡΙΚΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟΝ ΑΡΘΡΟΝ 55

Κανένας ιατρός μπορεί να αποδεχθεί διορισμό σε Κυβερνητικά Συμβούλια ή Σώματα στα οποία προβλέπεται εκπροσώπηση των ιδιωτών ιατρών, χωρίς την εκ των προτέρων υπόδειξή του από το ΣΙΣ.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

62

ΑΡΘΡΟΝ 56

Ο ιατρός οφείλει να συμμορφώνεται με τις αποφάσεις που νόμιμα έχουν ληφθεί από τον οικείο ή τον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο και να εκπληρώνει στο ακέραιο τις υποχρεώσεις και τα καθήκοντά του προς αυτούς. ΑΡΘΡΟΝ 57

Ειδικότερα ο ιατρός υποχρεώνεται να εγγράφεται αμέσως ως μέλος του Ιατρικού Συλλόγου της πόλης ή Επαρχίας στην οποία εγκαθίσταται επαγγελματικά, να προσέρχεται τακτικά στις συνελεύσεις του οικείου και του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, να μετέχει των εκδηλώσεων αυτών και να συμβάλλει με τις γνώσεις και το ζήλο του στην προαγωγή και επιτυχία των σκοπών τους. Υποχρεώνεται επίσης να αναλαμβάνει και να εκτελεί πρόθυμα κάθε υπηρεσία που του ανατίθεται, να εκπληρώνει τις προς τον οικείο Σύλλογο οικονομικές του υποχρεώσεις τακτικά και έγκαιρα και να μετέχει των ψηφοφοριών για την εκλογή των καταλληλότερων κατά την κρίση των οργάνων διοίκησης. ΑΡΘΡΟΝ 58

Ο ιατρός υποχρεώνεται κάθε έτος και μέχρι τέλους Φεβρουαρίου να υποβάλλει προς τον οικείο Ιατρικό Σύλλογο δήλωση που να περιέχει τα εξής στοιχεία: Όνομα, επώνυμο, όνομα πατρός, όνομα μητρός, τόπο και ημερομηνία γέννησης, εάν είναι νυμφευμένος ή όχι, αριθμό και ηλικία τέκνων, ιθαγένεια, διεύθυνση κατοικίας και ιατρείου, την ιατρική ειδικότητα, και δήλωση κατά πόσο εξασκεί ή όχι το ιατρικό επάγγελμα. Οι αλλαγές διεύθυνσης του ιατρείου και οι μακροχρόνιες απουσίες πρέπει επίσης να γνωστοποιούνται στον οικείο Ιατρικό Σύλλογο. ΑΡΘΡΟΝ 59

Κάθε θέμα που σχετίζεται με την επαγγελματική συμπεριφορά των ιατρών και που δεν προβλέπεται από τους παρόντες Κανονισμούς ρυθμίζεται με απόφαση του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου. ΑΡΘΡΟΝ 60

Η τροποποίηση, προσθήκη ή αφαίρεση άρθρων των παρόντων Κανονισμών γίνεται μόνο από την Παγκύπρια Γενική Συνέλευση των ιατρών. ΑΡΘΡΟΝ 61

Η τήρηση και η εφαρμογή των παρόντων Κανονισμών είναι υποχρεωτική για όλους τους ιατρούς, και οποιαδήποτε παράβασή τους συνεπάγεται κυρώσεις. Οι παρόντες περί Ιατρικής Δεοντολογίας Κανονισμοί εγκρίθηκαν υπό ειδικά συγκληθείσα Έκτακτη Γενική Συνέλευση της 13ης Δεκεμβρίου 1990. Οι περί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας Κανονισμοί του 1972, οι οποίοι δημοσιεύτηκαν στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας με αρ. 972 και ημερομηνία 10/11/1972.

63

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

O αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, έθεσε τις βάσεις και αρχές πάνω στις οποίες μέχρι και σήμερα στηρίζεται η ιατρική επιστήμη. Ακρογωνιαίος λίθος της οποίας παραμένει η θεωρεία και πρακτική του Ιπποκράτη. Ήδη από τον 5ο αιώνα π.Χ., η αντιμετώπιση της ασθένειας ως μίας αναπόφευκτης κατάστασης, σταλμένης από τα θεία, χρήζουσας θρησκευτικής αντίκρισης περισσότερο παρά ιατρικής αντιμετώπισης, άρχισε να κλονίζεται. Η ίδρυση των πρώτων ιατρικών σχολών οδήγησε στην δημιουργία αρχών δεοντολογίας, οι οποίες επιβίωσαν μέσα από τους αιώνες σε αυτόν καθ’ εαυτόν τον όρκο του Ιπποκράτη. Είναι αξιοσημείωτο ότι όπως έγκριτοι ερευνητές υποστηρίζουν, ο όρκος του Ιπποκράτη δεν αποτέλεσε την απαρχή μίας νέας ιδεολογίας αλλά συγκέντρωσε και κωδικοποίησε τις ήδη εφαρμοζόμενες στην αρχαία Ελλάδα αρχές (Mason and Mc Call Smith’s, Law and Medical Ethics, Eighth Edition, Oxford, 2010, paragraph 1.07). Αναμφίβολα, το ιατρικό επάγγελμα αφορά σε και εξ’ ορισμού ασχολείται με κρίσιμα ζητήματα της ανθρώπινης ύπαρξης που συνηγορούν στην αναγκαιότητα της θέσπισης και εφαρμογής κανόνων δεοντολογίας, ρόλος των οποίων δεν είναι φυσικά ο προπηλακισμός ή διασυρμός του Ιατρού, αλλά η προστασία των ασθενών και ευρύτερα του κοινωνικού συνόλου, η προστασία των ίδιων των Ιατρών και η διασφάλιση της διατήρησης του υψηλού κύρους της Ιατρικής. Σε αυτή την εργασία, θα γίνει μία εισαγωγή στις βασικές αρχές του νομικού πλαισίου της Ιατρικής Δεοντολογίας στην Κύπρο. Δεν φιλοδοξούμε σε αυτά τα πλαίσια να εξαντλήσουμε το θέμα. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή και δέον όπως οι ενδιαφερόμενοι λαμβάνουν νομική συμβουλή για σχετικά θέματα που τους απασχολούν. Το βασικό νομοθέτημα σε σχέση με την ιατρική δεοντολογία είναι ο περί Ιατρών (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείον Συντάξεων) Νόμος του 1967, όπως μεταγενέστερα τροποποιήθηκε και βρίσκεται σε ισχύ (θα καλείται στην συνέχεια ‘‘ο Νόμος’’). Καθόσον αφορά στην εφαρμογή του Νόμου από τα Κυπριακά Δικαστήρια, πέραν από τις αποφάσεις οι οποίες αφορούσαν υποθέσεις ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου Ιατρών, χρήσιμες αποδεικνύονται και οι αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου που αφορούν στο Πειθαρχικό Συμβούλιο Οδοντιάτρων, εφόσον οι πρόνοιες του αντίστοιχου νομοθετήματος, του περί Οδοντιάτρων (Σύλλογοι, Πειθαρχία και Ταμείου Συντάξεων) Νόμου είναι πανομοιότυπες με τις πρόνοιες του Νόμου. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο Η άσκηση Πειθαρχικής εξουσίας επί των Ιατρών ανατίθεται με βάση το Άρθρο 3 του Νόμου σε Πειθαρχικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από έντεκα Ιατρούς. Ένας εξ’ αυτών ασκεί καθήκοντα Προέδρου. Ο Πρόεδρος πρέπει να είναι Ιατρός που ασκεί το επάγγελμα για τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

68

Τα μέλη του Πειθαρχικού Συμβουλίου πρέπει να ασκούν την Ιατρική για τουλάχιστον επτά χρόνια και τρία εξ’ αυτών να ανήκουν στην δημόσια υπηρεσία. Όλα τα μέλη διορίζονται από το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, το οποίο λαμβάνει υπόψην τυχόν εισηγήσεις των Τοπικών Ιατρικών Συλλόγων. Κατά την εκδίκαση των υποθέσεων ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου παρίσταται δικηγόρος για να συμβουλεύει το Πειθαρχικό Συμβούλιο για νομικά θέματα που ενδεχόμενα εγείρονται κατά την διαδικασία. Η θητεία των μελών είναι τριετής, όμως τα μέλη συνεχίζουν να ασκούν το λειτούργημά τους μέχρι τον διορισμό νέων μελών. Τα πειθαρχικά αδικήματα Η πειθαρχική διαδικασία είναι κατά βάση ανεξάρτητη από την ποινική ή την αστική διαδικασία και ως εκ τούτου μία πράξη ή παράλειψη Ιατρού που συνιστά πειθαρχικό αδίκημα ενδέχεται να δημιουργεί και ποινική ή/και αστική ευθύνη. Εντούτοις, οι βασικές αρχές που διέπουν την ποινική δίκη και ειδικότερα τα δικαιώματα του κατηγορούμενου και την αναγκαιότητα για δίκαιη δίκη όπως κατοχυρώνονται από τα Άρθρα 12 και 30 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, ισχύουν αναλογικά και για τα πειθαρχικά αδικήματα. Κεφαλαιώδης αρχή είναι η προβλεπόμενη στο Άρθρο 12(1) του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας που καθιερώνει την αρχή του ρωμαϊκού δικαίου ‘‘nullum crimen, nulla poena sine lege’’, δηλαδή, κανένα έγκλημα, καμία ποινή, χωρίς νόμο. Καθόσον αφορά στα πειθαρχικά αδικήματα, η πιο πάνω αρχή σημαίνει ότι ουδείς μπορεί να καταδικαστεί για πειθαρχικό αδίκημα και να του επιβληθεί πειθαρχική ποινή, εκτός αν κατά τον χρόνο της τέλεσης της πράξης με την οποία σχετίζεται η κατηγορία, υπήρχε εν ισχύι νόμος ή νομίμως εκδοθείς κανονισμός ο οποίος δημιουργεί το συγκεκριμένο αδίκημα και προβλέπει τις επιβλητέες ποινές. Η σχετική διάταξη είναι το Άρθρο 4(1) του Νόμου το οποίο προβλέπει πως: 4(1) Ιατρός υπόκειται εις πειθαρχική δίωξιν: (α) εάν καταδικασθή υπό Δικαστηρίου δι’ αδίκημα ενέχον έλλειψιν τιμιότητος ή ηθικήν αισχρότητα. (β) εάν επέδειξε κατά την άσκησιν του επαγγέλματός του διαγωγήν επονείδιστον ή ασυμβίβαστον προς το ιατρικόν επάγγελμα: Νοείται ότι ως ασυμβίβαστος προς τον ιατρικόν επάγγελμα διαγωγή θεωρείται, πλην άλλων, πάσα παράβασις των διατάξεων του άρθρου 22 του περί Εγγραφής Ιατρών Νόμου. (γ) εάν επέτυχε την εγγραφήν του ως ιατρού δυνάμει του περί Εγγραφής Ιατρών Νόμου διά ψευδών ή δολίων παραστάσεων’’.

69

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, εξέδωσε δυνάμει της εξουσίας που του παρέχει το Άρθρο 13 (1) (β) του Νόμου τους περί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας Κανονισμούς, που δημοσιεύτηκαν την 29.3.1991 και κωδικοποιούν τις αρχές δεοντολογικής άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος. Η παράβαση των εν λόγω Κανονισμών δεν αποτελεί από μόνη της πειθαρχικό αδίκημα. Όμως, Ιατρός ο οποίος παραβαίνει τους περί Ιατρικής Επαγγελματικής Δεοντολογίας Κανονισμούς θεωρείται με βάση το Άρθρο 13 (4) του Νόμου, ένοχος ασυμβίβαστου προς το ιατρικόν επάγγελμα διαγωγής. Άρα, σε περίπτωση τέτοιας παράβασης, πληρείται η μία εκ των δύο προϋποθέσεων που θέτει το Άρθρο 4(1) (β) του Νόμου για την ύπαρξη πειθαρχικού αδικήματος. Η δεύτερη εξ’ίσου απαραίτητη προϋπόθεση είναι το να επιδείχθηκε η ασυμβίβαστος διαγωγή ‘‘κατά την άσκηση του επαγγέλματος’’, η οποία έχει αυτονομία και θα πρέπει να υφίσταται προκειμένου να τίθεται ζήτημα πειθαρχικού αδικήματος, όπως τονίστηκε στην υπόθεση Πειθαρχικό Συμβούλιο Ιατρών – Vs- Δρ. Α. κ.α. (2001) 3 ΑΑΔ 447. Η πιο πρόσφατη εξέλιξη στον τομέα της Ιατρική Δεοντολογίας είναι η θέσπιση του περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμου, ο οποίος κωδικοποίησε διάφορα δικαιώματα των ασθενών τα οποία δημιουργούν, ως την άλλη όψη του νομίσματος, τις αντίστοιχες υποχρεώσεις για τους Ιατρούς. Ο εν λόγω Νόμος, δεν περιέχει διάταξη με την οποία να ορίζεται ρητά ότι παράβαση των διατάξεων του από Ιατρό συνιστά πειθαρχικό αδίκημα. Εντούτοις, κατά μία άποψη, παράβαση εκ μέρους Ιατρού, υποχρεώσεων που επιβάλλονται από τον περί της Κατοχύρωσης και της Προστασίας των Δικαιωμάτων των Ασθενών Νόμου, ανάλογα με την περίπτωση, μπορεί να συνιστά στην ουσία της συμπεριφορά επονείδιστη ή ασυμβίβαστη με το Ιατρικό Επάγγελμα, οπότε και να τεθεί θέμα ενδεχόμενης διάπραξης του πειθαρχικού αδικήματος που προβλέπει το Άρθρο 4(1)(β) του Νόμου. Το ζήτημα όμως αυτό, δεν έχει κριθεί ακόμα από τα Δικαστήρια. Η διαδικασία της πειθαρχικής δίωξης Η πειθαρχική δίωξη ουσιαστικά ξεκινά στο επίπεδο του Συμβούλιου Ιατρικού Σώματος, το οποίο είτε αυτεπάγγελτα, είτε κατόπιν καταγγελίας, αν θεωρήσει ότι Ιατρός ενδέχεται να έχει διαπράξει πειθαρχικό αδίκημα, διορίζει ερευνώντα λειτουργό για να διεξάγει έρευνα. Ο ερευνών λειτουργός πρέπει υποχρεωτικά να είναι Ιατρός. Σκοπός του ερευνώντος λειτουργού είναι να διεξάγει έρευνα και να ανιχνεύσει τα βασικά γεγονότα που αφορούν στην υπόθεση. Προς τούτο, έχει εξουσία όπως λάβει καταθέσεις από οποιοδήποτε πρόσωπο. Ο Νόμος μάλιστα υποχρεώνει από το καταθέτον πρόσωπο να δώσει κάθε πληροφορία που περιήλθε στην γνώση του αναφορικά με την υπόθεση στον ερευνώντα λειτουργό. Η υποχρέωση αυτή συνεπάγεται ότι πρόσωπο που γνωρίζει γεγονότα σχετικά με την καταγγελία, δεν μπορεί να επικαλεστεί την όποια υποχρέωση υπέχει με βάση κανόνες επαγγελματικού απόρρητου (π.χ. ιατρικό απόρρητο) προκειμένου να αρνηθεί την χορήγηση πληροφοριών στον ερευνώντα λειτουργό.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

70

Βασική υποχρέωση τον ερευνώντος λειτουργού και συνάμα δικαίωμα του καταγγελθέντος Ιατρού είναι να γνωρίζει ο τελευταίος την καταγγελία εναντίον του και να παρασχεθεί σε αυτόν η ευκαιρία να ακουσθεί. Δικαίωμα, το οποίο είναι συνυφασμένο με την αρχή της φυσικής δικαιοσύνης που διέπει κάθε έκφραση της πειθαρχικής δίωξης. Μετά την συμπλήρωση της έρευνας, ο ερευνών λειτουργός υποβάλλει έκθεση, μαζί με όλα τα σχετικά έγγραφα στο Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος, το οποίο αποφασίζει αν ο καταγγελθείς Ιατρός θα παραπεμφθεί στο Πειθαρχικό Συμβούλιο ή όχι. Αν η απόφαση του Συμβουλίου Ιατρικού Σώματος είναι να γίνει παραπομπή στο Πειθαρχικό Συμβούλιο, το Συμβούλιο Ιατρικού Σώματος διατυπώνει την κατηγορία και την αποστέλλει στο Πειθαρχικό Συμβούλιο. Εντός δύο εβδομάδων από την λήψη της Πειθαρχικής κατηγορίας, το Πειθαρχικό Συμβούλιο μεριμνά για την έκδοση και επίδοση στον καταγγελθέντα Ιατρό κλήσης κατά τον τύπο που προνοείται στον Νόμο. Η κλήση επιδίδεται στον καταγγελθέντα διά διπλοσυστημένης επιστολής στην τελευταία γνωστή διεύθυνση του Ιατρού ή στην διεύθυνση του Ιατρού που εμφαίνεται στο Ιατρικό Μητρώο. Η εκδίκαση της υπόθεσης διεξάγεται τηρουμένων την αναλογιών, όπως η ακρόαση ποινικής υπόθεσης που εκδικάζεται συνοπτικά. Εντούτοις, η πειθαρχική διαδικασία ενέχει μία σημαντική διαφορά από την ποινική, η οποία έγκειται στο ότι ο Νόμος ουσιαστικά υιοθετεί το εξεταστικό σύστημα, εφόσον το Πειθαρχικό Συμβούλιο έχει εξουσία να καλεί μάρτυρες και να υποβάλλει ερωτήσεις σε αυτούς, καθώς και στους μάρτυρες που ενδεχόμενα θα καλέσει ο κατηγορούμενος, αλλά κα στον ίδιο τον κατηγορούμενο. Επίσης, το Πειθαρχικό Συμβούλιο δικαιούται να απαιτεί την προσαγωγή εγγράφων που σχετίζονται με την κατηγορία. Ο ρόλος αυτός του Πειθαρχικού Συμβουλίου υπογραμμίζεται από το γεγονός ότι ο Νόμος δεν προβλέπει την παρουσία κατηγορούσας αρχής κατά την ακρόαση της υπόθεσης. Κάθε απόφαση του Πειθαρχικού Συμβουλίου πρέπει να είναι αιτιολογημένη και να υπογράφεται από τον Πρόεδρο του. Θεωρείται δε, ως διάταγμα Δικαστηρίου που ασκεί συνοπτική διαδικασία και εκτελείται με τον ίδιο τρόπο που εκτελείται η απόφαση τέτοιου Δικαστηρίου. Πειθαρχικές ποινές Αν το Πειθαρχικό Συμβούλιο κρίνει το καταγγελλόμενο Ιατρό ως ένοχο στην κατηγορία, μπορεί να του επιβάλει μία από τις εξής ποινές:

71

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

(α) Διαγραφή του ονόματός του από το Μητρώο Εγγραφής Ιατρών. (β) Αναστολή ασκήσεως του Ιατρικού Επαγγέλματος για χρονική περίοδο την οποία το Πειθαρχικό Συμβούλιο κρίνει πρέπουσα. (γ) Καταβολή χρηματικού προστίμου ύψους έως Ευρώ 854,30. (δ) Προφορική η έγγραφη επίπληξη. Ένδικα μέσα εναντίον της απόφασης του Πειθαρχικού Συμβουλίου Ιατρών Οι αποφάσεις του Πειθαρχικού Συμβουλίου Ιατρών συνιστούν εκτελεστές διοικητικές πράξεις και συνεπώς προσβάλλονται από οποιοδήποτε πρόσωπο έχει έννομο συμφέρον, με προσφυγή που καταχωρείται στο Ανώτατο Δικαστήριο με βάση το Άρθρο 146 του Συντάγματος της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Θανάσης Γ. Κορφιώτης ΚΟΥΣΙΟΣ & ΚΟΡΦΙΩΤΗΣ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ & ΝΟΜΙΚΟΙ ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

72

χρόνια συνέπεια στην εξυπηρέτηση

grandad jnl+

30

κάνουµε τους ανθρώπους να χαµογελάνε ! ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΑ ΣΧΕ∆ΙΑ > > > > > > > >

Ασφάλεια Μηχανοκινήτων Οχηµάτων Ασφάλεια Ευθύνης Εργοδότη Ασφάλεια Αστικής Ευθύνης Ασφάλεια Πυρός Ασφάλεια Πυρός & Εµπορικών Κινδύνων Ασφάλεια Κατοικίας Ασφάλεια Καταστηµάτων Ασφάλεια Ιατροφαρµακευτικής Περίθαλψης

> Ασφάλεια Ιατροφαρµακευτικής Περίθαλψης Αλλοδαπών Εργοδοτουµένων > Ασφάλεια Προσωπικών Ατυχηµάτων > Ασφάλεια Μεταφορών > Ασφάλεια Εργολάβων > Ασφάλεια Θαλάσσιων Σκαφών Αναψυχής > Ασφάλεια Αστικής Ευθύνης Θαλάσσιων Αθληµάτων

> > > > > >

Ασφάλεια ∆ιακοπής Εργασιών Ασφάλεια Κλοπής Ασφάλεια ∆ιοικητικών Συµβουλίων Ασφάλεια Χρηµάτων Ασφάλεια Ταξιδίου Ασφάλεια Επαγγελµατικής Ευθύνης ∆ικηγόρων > Animalstock

Τ: 22 796 000 F: 22 022 000 Ε: info@cosmosinsurance.com.cy www.cosmosinsurance.com.cy

ΝΟΜΟΣ ΠΟΥ ΕΝΟΠΟΙΕΙ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΕΙ ΤΟ ΝΟΜΟ ΠΟΥ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΓΓΡΑΦΗ ΓΙΑΤΡΩΝ Συνοπτικός τίτλος. Κεφ. 250.

30 του 1959 30 του 1961* 53 του 1961 79 του 1968 114 του 1968 14 του 1974 18 του 1979 72 του 1991** 66(Ι) του 1995*** 112(Ι) του 1996** 102(Ι) του 2004** 24(Ι) του 2009.

1. Ο παρών Νόμος θα αναφέρεται ως ο περί Εγγραφής Ιατρών Νόμος.

Ερμηνεία.

3 του 53 του 1961.

2. Στο Νόμο αυτό, εκτός αν από το κείμενο προκύπτει διαφορετικά− «Δημοκρατία» σημαίνει τη Δημοκρατία της Κύπρου·

Επίσημη Εφημερίδα, Παράρτημα Τρίτο: 24.5.1962.

«Γενικός Διευθυντής» σημαίνει το Γενικό Διευθυντή του Υπουργείου Υγείας και περιλαμβάνει κάθε πρόσωπο που είναι εξουσιοδοτημένο από το Υπουργικό Συμβούλιο γενικά ή ειδικά για όλους ή μερικούς από τους σκοπούς του νόμου αυτού· «Έφορος» σημαίνει το πρόσωπο που διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο με γνωστοποίηση στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας για να ασκεί τα καθήκοντα του Εφόρου για τους σκοπούς του νόμου αυτού·

2 του 102(Ι) του 2004.**

«κράτος μέλος» σημαίνει κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και περιλαμβάνει τα κράτη που αποτελούν συμβαλλόμενα μέρη στη Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο και την Ελβετία·

2 του 102(Ι) του 2004. ** 68(Ι) του 1996 48(Ι) του 1998 111(Ι) του 2000

«ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ.» σημαίνει το Κυπριακό Συμβούλιο Αναγνώρισης Τίτλων Σπουδών που ιδρύθηκε δυνάμει των περί Αναγνώρισης

* Ο περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικός) Νόμος του 1961 (Ν. 30/1961), καταργήθηκε από το άρθρο 21 του περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικού αρ. 2) Νόμου του 1961 (Ν. 53/1961). ** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου. *** Ο περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικός) Νόμος του 1995 (Ν. 66(Ι)/1995), καταργήθηκε από το άρθρο 31 του περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικού) Νόμου του 2004 (Ν. 102(Ι)/2004).

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

76

219(Ι) του 2002 38(Ι) του 2003 1(Ι) του 2004 26(Ι) του 2006.

Τίτλων Σπουδών Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης και Παροχής

2 του 102(Ι) του 2004.**

«Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο» σημαίνει την

Σχετικών Πληροφοριών Νόμων του 1996 μέχρι 2006·

Συμφωνία για τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο που υπογράφηκε στις 2 Μαΐου 1992 στο Οπόρτο (EE L 1 της 03.01.1994, σ. 3), όπως αυτή εκάστοτε τροποποιείται·

2 του 102(Ι) του 2004. **

«τρίτη χώρα» σημαίνει κράτος το οποίο δεν είναι κράτος μέλος· «Υπουργός» σημαίνει τον Υπουργό Υγείας.

Καθίδρυση και σύνθεση Ιατρικού Συμβουλίου.

2 του 18 του 1979.

3.−(1) Καθιδρύεται Ιατρικό Συμβούλιο υπό την επωνυμία «Το Ιατρικό Συμβούλιο Κύπρου» (το οποίο στο εξής θα αναφέρεται ως «το Ιατρικό Συμβούλιο») το οποίο αποτελείται από επτά μέλη, δηλαδή−

2 του 72 του 1991.**

(α) τρείς εγγεγραμμένους γιατρούς οι οποίοι κατέχουν θέση στην Υπηρεσία του Υπουργείου Υγείας· και

2 του 72 του 1991.**

(β) τέσσερεις εγγεγραμμένους γιατρούς που ασκούν το επάγγελμα τους ιδιωτικά, οι οποίοι υποδεικνύονται από το Συμβούλιο του Ιατρικού Σώματος· και όλοι διορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο, με πρόταση του Υπουργού.

(2) Το Υπουργικό Συμβούλιο, με πρόταση του Υπουργού, ορίζει ένα από τα μέλη του Ιατρικού Συμβουλίου, ως τον Πρόεδρο του.

(3) Ο Πρόεδρος ή με αίτηση τριών μελών του Ιατρικού Συμβουλίου συγκαλεί τις συνεδριάσεις αυτού και προεδρεύει αυτών και σε περίπτωση απουσίας του Προέδρου τα παριστάμενα μέλη εκλέγουν ένα από αυτά για να προεδρεύσει της συνεδρίασης.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

77

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

(4) Ο Πρόεδρος και τρία άλλα μέλη ή αν ο Πρόεδρος δεν είναι παρών οποιαδήποτε τέσσερα μέλη αποτελούν απαρτία.

(5) Το Ιατρικό Συμβούλιο αποφασίζει με πλειοψηφία, και σε περίπτωση ισοψηφίας ο προεδρεύων της συνεδρίασης έχει δεύτερη ή νικώσα ψήφο.

(6) Τηρουμένης της σύνθεσης του Ιατρικού Συμβουλίου που προβλέπεται από το εδάφιο (1), το Υπουργικό Συμβούλιο, με πρόταση του Υπουργού, δύναται να διορίσει άλλο εγγεγραμμένο γιατρό για αναπλήρωση μέλους του Ιατρικού Συμβουλίου που απουσιάζει προσωρινά ή εμποδίζεται και για όσο χρόνο διαρκεί η απουσία αυτή.

Θητεία.

2(α) του 53 του 1961.

4.−(1) Κάθε μέλος του Ιατρικού Συμβουλίου το οποίο διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο υπηρετεί για περίοδο δύο ετών από την ημερομηνία του διορισμού του:

2(α) του 53 του 1961.

Νοείται ότι το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται σε οποιοδήποτε χρόνο να τερματίσει το διορισμό οποιουδήποτε τέτοιου μέλους.

5 του 53 του 1961. Επίσημη Εφημερίδα, Παράρτημα Τρίτο: 24.5.1962.

Ο Έφορος τηρεί Ιατρικό Μητρώο. Πρώτο Παράρτημα.

6 του 53 του 1961.

3 του 72 του 1991.**

(2) Οποιοδήποτε μη επίσημο (non-official) μέλος του Ιατρικού Συμβουλίου δύναται σε οποιοδήποτε χρόνο να παραιτηθεί από την ιδιότητα του ως μέλος αφού επιδώσει στο Γενικό Διευθυντή γραπτή ειδοποίηση.

5.−(1) Ο Έφορος τηρεί μητρώο το οποίο καλείται «το Ιατρικό Μητρώο» σύμφωνα με τον τύπο στο Πρώτο Παράρτημα στο οποίο αυτός, με την καταβολή τέλους τριάντα τεσσάρων ευρώ*** καταχωρεί το όνομα, τη διεύθυνση, την ημερομηνία εγγραφής και τα προσόντα κάθε προσώπου το οποίο υποβάλλει αίτηση και δικαιούται να εγγραφεί δυνάμει του Νόμου αυτού:

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου. *** Κ.Δ.Π. 312/2007 – Γνωστοποίηση δυνάμει του άρθρου 9(1) του περί της Υιοθέτησης του Ευρώ Νόμου του 2007 (Ν. 33(Ι)/2007, όπως τροποποιήθηκε).

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

78

Νοείται ότι κανένα προσόν δεν καταχωρείται στο Μητρώο εκτός αν το Ιατρικό Συμβούλιο ικανοποιηθεί με τέτοιες αποδείξεις τις οποίες αυτό ήθελε θεωρήσει επαρκείς ότι το πρόσωπο που ισχυρίζεται ότι κατέχει τέτοιο προσόν δικαιούται σε αυτό.

Δεύτερο Παράρτημα.

(2) Πιστοποιητικό εγγραφής κατά τον τύπο που εκτίθεται στο Δεύτερο Παράρτημα, εκδίδεται σε κάθε εγγεγραμμένο γιατρό με την εγγραφή.

Αίτηση για εγγραφή.

6. Οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο επιθυμεί να εγγραφεί δυνάμει του Νόμου αυτού, υποβάλλει στον Έφορο αίτηση και τέτοιες γραπτές αποδείξεις ως ήθελε απαιτηθεί για υποστήριξη της αίτησής του.

Εγγραφή Ιατρών.

3 του 102(Ι) του 2004. **

7.−(1) Κάθε πρόσωπο δικαιούται να εγγραφεί ως ιατρός στο δυνάμει του άρθρου 5 Ιατρικό Μητρώο, αν ικανοποιεί το Ιατρικό Συμβούλιο ότι: (α) Έχει συμπληρώσει το εικοστό πρώτο έτος της ηλικίας του· (β) είναι πολίτης της Δημοκρατίας ή σύζυγος ή τέκνο πολίτη της Δημοκρατίας που έχει τη συνήθη διαμονή του στη Δημοκρατία ή είναι πολίτης άλλου κράτους μέλους·

Τρίτο Παράρτημα. Τέταρτο Παράρτημα.

(γ) είναι κάτοχος ενός από τα διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλους τίτλους που αναφέρονται στο Τρίτο Παράρτημα και πληρούν τις προϋποθέσεις του Τετάρτου Παραρτήματος ή είναι κάτοχος διπλώματος, πιστοποιητικού ή άλλου τίτλου που δεν αναφέρεται στο Τρίτο Παράρτημα, αλλά είναι σύμφωνο με τις απαιτήσεις του Τέταρτου Παραρτήματος, αναγνωρίζεται από το ΚΥ.Σ.Α.Τ.Σ. και εγκρίνεται από το Ιατρικό Συμβούλιο, ή καλύπτεται κάτω από τις πρόνοιες του άρθρου 7Α·

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

79

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

2(α) του 24(Ι) του 2009.

(δ) μετά την περάτωση των βασικών του σπουδών έχει υπηρετήσει ως ιατρός για περίοδο τουλάχιστον δώδεκα μηνών η οποία περιλαμβάνει έξι μήνες στην παθολογία και έξι μήνες στην χειρουργική, σε νοσηλευτικό ίδρυμα της Δημοκρατίας ή άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας, το οποίο εγκρίθηκε από το Ιατρικό Συμβούλιο ή μερικώς σε οποιοδήποτε νοσηλευτικό ίδρυμα της Δημοκρατίας και μερικώς σε νοσηλευτικό ίδρυμα άλλου κράτους μέλους ή τρίτης χώρας το οποίο εγκρίθηκε από το Ιατρικό Συμβούλιο: Νοείται ότι η προαναφερθείσα προϋπόθεση υπηρεσίας δώδεκα μηνών δεν υφίσταται σε περίπτωση προσώπου που ικανοποιεί το Ιατρικό Συμβούλιο ότι κατέχει τα προσόντα τα οποία παρέχουν σ’ αυτό το δικαίωμα να θεωρείται ότι κατέχει ειδικότητα σύμφωνα με το άρθρο 23, ή ότι υπηρέτησε για περίοδο τουλάχιστον τριάντα μηνών ως γιατρός σε νοσηλευτικό ίδρυμα άλλης χώρας ή της Δημοκρατίας το οποίο θα τύχει της έγκρισης του Ιατρικού Συμβουλίου· (ε) είναι πρόσωπο καλού χαρακτήρα. Προς απόδειξη τούτου, προσκομίζει πιστοποιητικό λευκού ποινικού μητρώου ή, στην περίπτωση πολίτη άλλου κράτους μέλους, αντίγραφο ποινικού μητρώου ή βεβαίωση ή άλλο ισότιμο έγγραφο του κράτους καταγωγής ή προέλευσής του, νοουμένου ότι δεν έχουν παρέλθει τρεις μήνες από την ημερομηνία έκδοσής τους· (στ) δεν έχει αποστερηθεί της πρακτικής άσκησης του ιατρικού επαγγέλματος σε άλλο κράτος για ανάρμοστη επαγγελματική συμπεριφορά, η οποία διαπιστώνεται από το Ιατρικό Συμβούλιο ως τέτοια.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

80

2(β) του 24(Ι) του 2009.

(2) Το Ιατρικό Συμβούλιο βεβαιώνει την παραλαβή του φακέλου του ενδιαφερομένου εντός ενός μηνός, από την εν λόγω παραλαβή και τον ενημερώνει για τυχόν ελλείποντα έγγραφα.

2(β) του 24(Ι) του 2009.

(3) Το Ιατρικό Συμβούλιο εκδίδει αιτιολογημένη απόφαση εντός τριών μηνών από την υποβολή του πλήρους φακέλου του ενδιαφερομένου.

(4) Σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης του Ιατρικού Συμβουλίου ή παράλειψης έκδοσης απόφασης εντός της καθορισθείσας προθεσμίας, ο ενδιαφερόμενος δικαιούται να προσφύγει στο Ανώτατο Δικαστήριο, δυνάμει του άρθρου 146 του Συντάγματος.

Τρίτο Παράρτημα.

(5) Το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται, όπου έχει δικαιολογημένες αμφιβολίες, να ζητήσει από τις αρμόδιες αρχές άλλου κράτους μέλους

Τέταρτο Παράρτημα.

βεβαίωση της γνησιότητας των διπλωμάτων, πιστοποιητικών, τίτλων ή βεβαιώσεων που έχουν χορηγηθεί στο κράτος αυτό και αναφέρονται στο Τρίτο Παράρτημα, καθώς και βεβαίωση του γεγονότος ότι ο αιτητής πληροί όλες τις προβλεπόμενες στο Τέταρτο Παράρτημα προϋποθέσεις εκπαίδευσης.

(6) Για την εγγραφή στο Ιατρικό Μητρώο πολίτη κράτους μέλους που κατέχει δίπλωμα, πιστοποιητικό ή άλλο τίτλο που αποκτήθηκε σε τρίτη χώρα, το Ιατρικό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τυχόν αναγνώριση του εν λόγω διπλώματος, πιστοποιητικού ή άλλου τίτλου από άλλο κράτος μέλος καθώς και την εκπαίδευση και/ή την επαγγελματική πείρα που απέκτησε ο ενδιαφερόμενος σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτη χώρα, προβαίνοντας σε συγκριτική εξέταση μεταξύ των ικανοτήτων που πιστοποιούνται με αυτά τα διπλώματα και αυτή την πείρα και αφετέρου των γνώσεων και των προσόντων που απαιτούνται από τον παρόντα Νόμο ή τους δυνάμει αυτού εκδοθέντες κανονισμούς.

81

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

2(γ) του 24(Ι) του 2009.

(6Α) Για την εγγραφή στο Ιατρικό Μητρώο πολίτη κράτους μέλους, που κατέχει δίπλωμα, πιστοποιητικό ή άλλο τίτλο που αποκτήθηκε σε τρίτη χώρα, το Ιατρικό Συμβούλιο αναγνωρίζει το εν λόγω δίπλωμα, πιστοποιητικό ή άλλο τίτλο εφόσον ο ενδιαφερόμενος διαθέτει τριετή επαγγελματική πείρα στο έδαφος του κράτους μέλους, το οποίο αναγνώρισε τον εν λόγω τίτλο και εφόσον η επαγγελματική αυτή πείρα πιστοποιείται από το εν λόγω κράτος μέλος.

(7) Το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται σε εξαιρετικές περιπτώσεις να επιτρέψει την εγγραφή ως ιατρού, προσώπου, που αν και δεν είναι πολίτης της Δημοκρατίας ή σύζυγος ή τέκνο πολίτη της Δημοκρατίας που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Κύπρο ή υπήκοος άλλου κράτους μέλους, πληροί τις υπόλοιπες προϋποθέσεις που καθορίζονται στο εδάφιο (1).

Αναγνωρισμένοι τίτλοι που δεν περιλαμβάνονται στο Τρίτο Παράρτημα.

4 του 102(Ι) του 2004.**

Τέταρτο Παράρτημα.

7Α. Για σκοπούς της παραγράφου (γ) του εδαφίου (1) του άρθρου 7, επιτρέπεται η εγγραφή στο Ιατρικό Μητρώο σε υπήκοο κράτους μέλους που κατέχει: (α) Διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλους τίτλους που δεν ανταποκρίνονται στο σύνολο των ελαχίστων απαιτήσεων

3(α) του 24(Ι) του 2009.

εκπαιδεύσεως που προβλέπονται στο Τέταρτο Παράρτημα, και έχουν χορηγηθεί από κράτος μέλος, όταν πιστοποιούν εκπαίδευση η οποία άρχισε πριν από την 20η Δεκεμβρίου 1976 στο Βέλγιο, τη Δανία, τη Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, το Λουξεμβούργο, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, πριν από την 1η Ιανουαρίου 1981 στην Ελλάδα, πριν από την 1η Ιανουαρίου 1986 στην Ισπανία και την Πορτογαλία, πριν από την 1η Ιανουαρίου 1994 στην Αυστρία, την Φιλανδία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Ισλανδία, πριν από την 1η Ιουνίου 2002 στην Ελβετία, πριν από την 1η Μαΐου

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

82

2004 στη Μάλτα, την Τσεχική Δημοκρατία, την Πολωνία, την Ουγγαρία, την Εσθονία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, τη Σλοβενία κα τη Σλοβακία και πριν από την 1η Ιανουαρίου 2007 στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία, εφόσον συνοδεύεται από βεβαίωση που πιστοποιεί ότι ο πολίτης αυτός επιδόθηκε πραγματικά και νόμιμα στις σχετικές δραστηριότητες επί τρία τουλάχιστον συνεχή έτη, κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της χορηγήσεως της βεβαιώσεως: 3(β) του 24(Ι) του 2009.

Νοείται ότι οι κάτοχοι του Βουλγαρικού τίτλου «ΦeЛДшep» («feldsher») δεν δικαιούνται επαγγελματικής αναγνώρισης για σκοπούς άσκησης του επαγγέλματος του ιατρού στη Δημοκρατία. (β) διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλους τίτλους ιατρού που πιστοποιούν εκπαίδευση που αποκτήθηκε στο έδαφος της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας και που δεν ανταποκρίνονται στο σύνολο των ελάχιστων απαιτήσεων εκπαιδεύσεως που προβλέπονται στο Τέταρτο Παράρτημα, εφόσον:

Τέταρτο Παράρτημα.

(i) Πιστοποιούν εκπαίδευση που άρχισε πριν από την 3η Οκτωβρίου 1990· (ii) παρέχουν το δικαίωμα άσκησης των δραστηριοτήτων ιατρού στο

3(γ) του 24(Ι) του 2009.

σύνολο του εδάφους της Γερμανίας με τους ίδιους όρους που ισχύουν για τους τίτλους που χορηγούνται από τις αρμόδιες γερμανικές αρχές και αναφέρονται στο Τρίτο Παράρτημα· και

Τρίτο Παράρτημα.

(iii) συνοδεύονται από βεβαίωση που χορηγείται από τις αρμόδιες γερμανικές αρχές, με την οποία πιστοποιείται ότι ο εν λόγω πολίτης επιδόθηκε πραγματικά και νόμιμα στις εν λόγω δραστηριότητες στη Γερμανία τουλάχιστον επί τρία συνεχόμενα έτη κατά τη διάρκεια των πέντε ετών που προηγούνται της έκδοσης της βεβαίωσης·

83

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Τρίτο Παράρτημα.

(γ) διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλους τίτλους ιατρικής που χορηγούνται από κράτος μέλος και δεν ανταποκρίνονται στις ονομασίες που περιλαμβάνονται για το εν λόγω κράτος μέλος στο Τρίτο Παράρτημα, εφόσον συνοδεύονται από πιστοποιητικό χορηγούμενο από

Τέταρτο Παράρτημα.

τις αρμόδιες αρχές ή οργανισμούς. Το πιστοποιητικό αυτό βεβαιώνει ότι αυτά τα διπλώματα, πιστοποιητικά ή άλλοι τίτλοι ιατρικής πιστοποιούν εκπαίδευση σύμφωνη με τις διατάξεις του Τέταρτου Παραρτήματος και ότι εξομοιούνται, από το κράτος μέλος που τα χορηγεί, προς τα διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους των οποίων οι ονομασίες

Τρίτο Παράρτημα.

περιέχονται στο Τρίτο Παράρτημα. (δ) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η κατάρτιση άρχισε στην πρώην Τσεχοσλοβακία πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, όταν οι αρχές της Τσεχικής Δημοκρατίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα τσεχικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και στην άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Τσεχικής Δημοκρατίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού. (ε) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η κατάρτιση άρχισε στην πρώην Σοβιετική Ένωση πριν από τις 20 Αυγούστου 1991, όταν οι αρχές της Εσθονίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα εσθονικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και την άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

84

στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Εσθονίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού· (στ) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η κατάρτιση άρχισε στην πρώην Σοβιετική Ένωση πριν από τις 21 Αυγούστου 1991, όταν οι αρχές της Λετονίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα λετονικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και την άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Λετονίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού· (ζ) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η κατάρτιση άρχισε στην πρώην Σοβιετική Ένωση πριν από τις 11 Μαρτίου 1990, όταν οι αρχές της Λιθουανίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα λιθουανικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και την άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Λιθουανίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού·

85

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

(η) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η κατάρτιση άρχισε στην πρώην Τσεχοσλοβακία πριν από την 1η Ιανουαρίου 1993, όταν οι αρχές της Σλοβακίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα σλοβακικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και την άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Σλοβακίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού· (θ) διπλώματα, πιστοποιητικά και άλλους τίτλους τυπικών προσόντων στον τομέα της ιατρικής που χορηγήθηκαν, ή των οποίων η ιατρική εκπαίδευση άρχισε στη Γιουγκοσλαβία πριν από τις 25 Ιουνίου 1991, όταν οι αρχές της Σλοβενίας βεβαιώνουν ότι τα προσόντα αυτά έχουν στην επικράτειά της την ίδια νομική ισχύ με τα σλοβενικά προσόντα στον τομέα της ιατρικής, όσον αφορά την πρόσβαση στο ιατρικό επάγγελμα και στην άσκηση της ιατρικής. Η βεβαίωση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από πιστοποιητικό το οποίο εκδίδουν οι ίδιες αρχές στο οποίο βεβαιώνεται ότι οι εν λόγω πολίτες κρατών μελών ασκούν στην επικράτεια της Σλοβενίας, πραγματικά και νομίμως την οικεία δραστηριότητα για τρία συναπτά έτη τουλάχιστον κατά την πενταετία που προηγείται της ημερομηνίας έκδοσης του πιστοποιητικού. Χρήση επαγγελματικού τίτλου.

4 του 102(Ι) του 2004.**

Επίσημη Εφημερίδα, Παράρτημα Τρίτο: 2.5.2003 30.4.2004.

7Β. Πολίτης κράτους μέλους, εγγεγραμμένος ως ιατρός στο Ιατρικό Μητρώο δυνάμει του άρθρου 7 ή ασκών προσωρινά την ιατρική στη Δημοκρατία δυνάμει του άρθρου 10Α, κατέχων τίτλο ιατρικής ειδικότητας που αναγνωρίζεται από το Ιατρικό Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 23 και των περί Ιατρών (Ειδικά Προσόντα) Κανονισμών του 2003 και 2004, φέρει τον επαγγελματικό τίτλο του ιατρού ή/και της ιατρικής του ειδικότητας κατά την άσκηση του επαγγέλματός του στη Δημοκρατία και κάνει χρήση της συντμήσεώς του.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

86

Χρήση ακαδημαϊκού τίτλου.

4 του 102(Ι) του 2004. **

7Γ.− (1) Πολίτης κράτους μέλους εγγεγραμμένος στο Ιατρικό Μητρώο, δύναται να χρησιμοποιεί τον ακαδημαϊκό του τίτλο, καθώς και τη σχετική σύντμηση του στη γλώσσα του κράτους μέλους από όπου πήρε αυτό τον τίτλο. Σε τέτοια περίπτωση, ο ακαδημαϊκός τίτλος πρέπει να συνοδεύεται από το όνομα και τον τόπο του εκπαιδευτικού ιδρύματος ή να αναφέρεται η εξεταστική επιτροπή που τον έχει χορηγήσει.

(2) Αν ο ακαδημαϊκός τίτλος του κράτους μέλους καταγωγής ή προέλευσης μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση στη Δημοκρατία με τίτλο που απαιτεί στη Δημοκρατία συμπληρωματική εκπαίδευση που δεν έχει αποκτηθεί από τον κάτοχό του, το Ιατρικό Συμβούλιο μπορεί να επιβάλει στον κάτοχο του τίτλου τη χρησιμοποίηση του τίτλου εκπαίδευσης, του κράτους μέλους καταγωγής ή προέλευσης, με κατάλληλη μορφή που καθορίζεται από το Ιατρικό Συμβούλιο.

Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών μελών.

4 του 102(Ι) του 2004.**

7Δ.−(1) Το Ιατρικό Συμβούλιο, σε περίπτωση που πολίτης της Δημοκρατίας ή ιατρός εγγεγραμμένος στο Ιατρικό Μητρώο κάνει αίτηση για εγγραφή ως ιατρός σε άλλο κράτος μέλος και το κράτος μέλος αυτό ζητά στοιχεία σχετικά με το ήθος ή την εντιμότητα του ενδιαφερομένου, υποχρεούται όπως διαβιβάσει στο κράτος μέλος αυτό όσες πληροφορίες ενδεχομένως διαθέτει για τα μέτρα ή τις κυρώσεις επαγγελματικού ή διοικητικού χαρακτήρα που έχουν ληφθεί κατά του ενδιαφερομένου, καθώς και για τις ποινικές κυρώσεις που επηρεάζουν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος στη Δημοκρατία.

(2) Όταν το Ιατρικό Συμβούλιο ενημερωθεί από την αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους για σοβαρά και συγκεκριμένα γεγονότα που συνέβησαν εκτός του εδάφους του κράτους αυτού, πριν την εγκατάσταση του ενδιαφερομένου σ’ αυτό και τα οποία μπορούν να έχουν συνέπειες στην άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, εξετάζει τα γεγονότα αυτά και αφού προβεί στις αναγκαίες έρευνες ενημερώνει την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους αυτού σχετικά με τα έγγραφα ή τις βεβαιώσεις που έχει εκδώσει εφόσον είναι δυνατόν εντός τριών μηνών.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

87

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

(3) Εάν κατά την εξέταση της αίτησης για εγγραφή στο Ιατρικό Μητρώο πολίτη κράτους μέλους, το Ιατρικό Συμβούλιο λάβει γνώση σοβαρών και συγκεκριμένων γεγονότων, τα οποία συνέβησαν εκτός της Δημοκρατίας, πριν την εγκατάσταση του στη Δημοκρατία και μπορούν να έχουν συνέπειες στην άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, ενημερώνει σχετικά και ζητά πληροφορίες από το κράτος μέλος καταγωγής ή προέλευσης. Η διαδικασία για την εγγραφή συνεχίζεται μετά τη λήψη απάντησης από το κράτος μέλος καταγωγής ή προέλευσης ή την πάροδο τριών μηνών. Η προθεσμία που αναφέρεται στο εδάφιο (2) του άρθρου 7 αναστέλλεται σε περίπτωση εφαρμογής του παρόντος εδαφίου.

(4) Οι πληροφορίες που ανταλλάσσονται μεταξύ του Ιατρικού Συμβουλίου και των αρμοδίων αρχών άλλου κράτους μέλους είναι απόρρητες.

Γλωσσικές γνώσεις για την άσκηση του επαγγέλματος.

4 του 24(Ι) του 2009.

7Ε. Για την άσκηση του επαγγέλματος του ιατρού στη Δημοκρατία είναι απαραίτητη η στοιχειώδης γνώση της Ελληνικής γλώσσας.

5 του 72 του 1991. **

8. Καταργήθηκε.

Ειδική άδεια για άσκηση ιατρικού επαγγέλματος σε ίδρυμα ή νοσοκομείο.

10 του 53 του 1961.

2(α) του 53 του 1961.

11(α) του 53 του 1961.

11(γ) του 53 του 1961.

9. Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται, με αίτηση οποιουδήποτε Ιατρικού ή επιστημονικού ιδρύματος ή ιδρύματος το οποίο συστάθηκε από το Ιατρικό Συμβούλιο, να χορηγήσει ειδική άδεια για άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος μόνο στα ιδρύματα αυτά ή εκ μέρους αυτών και δύναται, με σύσταση του Υπουργού, να χορηγήσει ειδική άδεια για άσκηση ιατρικής μόνο σε Κυβερνητικό Νοσοκομείο ή Νοσοκομείο που επιχορηγείται από το κράτος ή σε Νοσοκομείο ή ίδρυμα που συντηρείται με φιλανθρωπίες ή εκούσιες συνδρομές, σε οποιοδήποτε πρόσωπο το οποίο−

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

88

11(β) του 53 του 1961.

(α) σπούδασε ιατρική για περίοδο πέντε τουλάχιστον ετών σε πανεπιστήμιο ή ιατρική σχολή εγκεκριμένη από το Ιατρικό Συμβούλιο και πήρε πτυχίο εγκεκριμένο από αυτό· (β) θα απασχοληθεί μόνο στην άσκηση της Ιατρικής σε τέτοια ιδρύματα ή εκ μέρους αυτών ή σε τέτοιο νοσοκομείο, ανάλογα με την περίπτωση.

2(α) του 53 του 1961.

(2) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να ακυρώσει άδεια για άσκηση ιατρικής που χορηγήθηκε σε οποιοδήποτε πρόσωπο δυνάμει του εδαφίου (1) αν ικανοποιηθεί ότι το εν λόγω πρόσωπο έπαυσε να πληρεί τον όρο που καθορίζεται από την παράγραφο (β) του εν λόγω εδαφίου ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο που φαίνεται ότι είναι βάσιμος.

(3) Κανένα τέλος δεν επιβάλλεται για τη χορήγηση άδειας δυνάμει του άρθρου αυτού.

Άδεια για κλήση ειδικού από το εξωτερικό.

10 του 53 του 1961.

12 του 53 του 1961.

10.−(1) Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διάταξη που αναφέρεται στο Νόμο αυτό, το Ιατρικό Συμβούλιο κατά τη διακριτική του εξουσία, δύναται, με αίτηση εγγεγραμμένου γιατρού ο οποίος περιθάλπει κάποιο ασθενή, να χορηγήσει ειδική άδεια για τέτοια περίοδο η οποία δυνατό να καθορίζεται στην άδεια, σε ειδικό ανεγνωρισμένους κύρους από το εξωτερικό για να περιθάλψει τον εν λόγω ασθενή σε συνεργασία με το γιατρό από τον οποίο υποβλήθηκε η αίτηση και δύναται, κατά τη διακριτική του εξουσία και τηρουμένων τέτοιων όρων όπως αυτό ήθελε καθορίσει, να εξουσιοδοτήσει τον εν λόγω ειδικό να περιθάλπει, κατά τη διάρκεια της περιόδου που καθορίζεται στην άδεια, σε συνεργασία με κάποιο εγγεγραμμένο γιατρό, οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο το οποίο, κατά τη γνώμη του Ιατρικού Συμβουλίου, ενδέχεται να αποκομίσει

12 του 53 του 1961.

όφελος από τη συμβουλή του εν λόγω ειδικού.

(2) Κανένα τέλος δεν επιβάλλεται για τη χορήγηση ειδικής άδειας δυνάμει του άρθρου αυτού.

89

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Ελεύθερη παροχή υπηρεσιών.

5 του 24(Ι) του 2009.

10Α.−(1) Ιατρός, πολίτης κράτους μέλους που είναι εγκατεστημένος σε άλλο κράτος μέλος και ασκεί νόμιμα το επάγγελμα του ιατρού στο εν λόγω κράτος μέλος, δύναται να παρέχει υπηρεσίες ιατρού στη Δημοκρατία.

(2) Οι διατάξεις του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται μόνο σε περίπτωση που ο πάροχος της υπηρεσίας μετακινείται στη Δημοκρατία προκειμένου να ασκήσει προσωρινά και περιστασιακά τις υπηρεσίες ιατρού.

(3) Το Ιατρικό Συμβούλιο κρίνει κατά περίπτωση τον προσωρινό και περιστασιακό χαρακτήρα της παροχής υπηρεσιών και ιδιαίτερα σε σχέση με τη διάρκεια, συχνότητα, περιοδικότητα και το συνεχή χαρακτήρα της συγκεκριμένης παροχής.

(4) Ιατρός, πολίτης κράτους μέλους που παρέχει προσωρινά τις υπηρεσίες του με βάση τις διατάξεις του παρόντος άρθρου υπόκειται στις ισχύουσες από την κυπριακή νομοθεσία διατάξεις επαγγελματικού ή διοικητικού χαρακτήρα, αλλά δεν υποχρεούται να εγγραφεί ή να συμμετέχει ως μέλος σε τοπικούς ή άλλους ιατρικούς συλλόγους.

Απαλλαγές.

6 του 24(Ι) του 2009.

(α) Την προσχώρηση στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο. Προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή των πειθαρχικών διατάξεων που ισχύουν στη Δημοκρατία, το Ιατρικό Συμβούλιο απαιτεί προσωρινή εγγραφή που γίνεται αυτόματα, στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο, υπό τον όρο ότι η διαδικασία αυτή δεν καθυστερεί ούτε περιπλέκει με οποιοδήποτε τρόπο την παροχή υπηρεσιών και δεν συνεπάγεται περαιτέρω δαπάνες για τον πάροχο υπηρεσιών. Το Ιατρικό Συμβούλιο αποστέλλει στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο, αντίγραφο της δήλωσης του παρόχου η οποία αναφέρεται στο εδάφιο (1) του άρθρου 10Γ η οποία αποτελεί αυτόματη προσωρινή εγγραφή η οποία συνοδεύεται από αντίγραφο των εγγράφων που αναφέρονται στο εδάφιο (3) του άρθρου 10Γ. (β) την εγγραφή σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης δημοσίου δικαίου, ώστε να ρυθμίζονται με ασφαλιστικό φορέα οι λογαριασμοί που σχετίζονται με τις δραστηριότητες που ασκούνται προς όφελος των ασφαλισμένων.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

90

(2) Ο πάροχος ενημερώνει το φορέα που αναφέρεται στην παράγραφο (β) του εδαφίου (1), σχετικά με την παροχή υπηρεσιών πριν ή, σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, μετά την εν λόγω παροχή. Προηγούμενη δήλωση σε περίπτωση μετακίνησης του παρόχου.

6 του 24(Ι) του 2009.

10Γ.−(1) Ο πάροχος, κατά την πρώτη μετακίνησή του στη Δημοκρατία, πληροφορεί σχετικά το Ιατρικό Συμβούλιο με προηγούμενη γραπτή του δήλωση που περιλαμβάνει λεπτομέρειες σχετικά με οποιεσδήποτε ασφαλιστικές εγγυήσεις ή ανάλογα μέσα προσωπικής ή συλλογικής προστασίας όσον αφορά την επαγγελματική ευθύνη.

(2) Η δήλωση που αναφέρεται στο εδάφιο (1) ανανεώνεται ετησίως εάν ο πάροχος προτίθεται να παράσχει προσωρινά ή ευκαιριακά υπηρεσίες στη Δημοκρατία κατά τη διάρκεια αυτού του έτους. Ο πάροχος μπορεί να υποβάλλει τη δήλωση με οιονδήποτε μέσον.

(3) Κατά την πρώτη παροχή υπηρεσιών ή σε περίπτωση ουσιαστικής αλλαγής της κατάστασης την οποία πιστοποιούν τα έγγραφα που αναφέρονται στο εδάφιο (1), το Ιατρικό Συμβούλιο απαιτεί η δήλωση να συνοδεύεται από τα ακόλουθα δικαιολογητικά: (α) Απόδειξη ιθαγένειας του παρόχου. (β) βεβαίωση ότι ο πάροχος είναι νόμιμα εγκατεστημένος σε κράτος μέλος για την άσκηση της ιατρικής και ότι δεν του έχει απαγορευθεί, έστω και προσωρινά, η άσκηση αυτών των δραστηριοτήτων τη στιγμή της χορήγησης της βεβαίωσης. (γ) αποδεικτικά των επαγγελματικών του προσόντων.

(4) Η παροχή υπηρεσίας πραγματοποιείται βάσει του επαγγελματικού τίτλου του κράτους μέλους εγκατάστασης, εφόσον σε αυτό το κράτος μέλος υφίσταται νομοθετικά κατοχυρωμένος τίτλος. Ο εν λόγω τίτλος αναγράφεται στην επίσημη ή σε μία από τις επίσημες γλώσσες του κράτους μέλους εγκατάστασης, ώστε να αποφεύγεται οποιαδήποτε σύγχυση με τον επαγγελματικό τίτλο της Δημοκρατίας. Σε περίπτωση που δεν υφίσταται επαγγελματικός τίτλος στο κράτος μέλος εγκατάστασης, ο πάροχος αναφέρει τον τίτλο εκπαίδευσής του, στην επίσημη ή σε μία από τις επίσημες γλώσσες του κράτους μέλους εγκατάστασης.

91

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Διοικητική συνεργασία.

6 του 24(Ι) του 2009.

10Δ.−(1) Το Ιατρικό Συμβούλιο ζητά, για κάθε παροχή υπηρεσιών, από τις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους εγκατάστασης οποιαδήποτε σημαντική πληροφορία που έχει σχέση με τη νομιμότητα της εγκατάστασης και την ορθή συμπεριφορά του παρόχου καθώς και με την απουσία πειθαρχικών ή ποινικών κυρώσεων επαγγελματικού χαρακτήρα.

(2) Το Ιατρικό Συμβούλιο εξασφαλίζει την ανταλλαγή όλων των απαιτούμενων πληροφοριών ώστε να διεκπεραιώνονται κατάλληλα όλες οι καταγγελίες αποδέκτη υπηρεσίας κατά παρόχου υπηρεσίας και ενημερώνει σχετικά με την έκβαση της καταγγελίας τους αποδέκτες της υπηρεσίας.

Πληροφορίες προς τους αποδέκτες της υπηρεσίας.

6 του 24(Ι) του 2009.

10Ε. Στις περιπτώσεις που η παροχή πραγματοποιείται βάσει του επαγγελματικού τίτλου του κράτους μέλους εγκατάστασης ή βάσει του τίτλου εκπαίδευσης του παρόχου πέραν των άλλων απαιτήσεων ενημέρωσης που προβλέπονται στο κοινοτικό δίκαιο, το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται να ζητήσει από τον πάροχο, κατά περίπτωση, να παράσχει στον αποδέκτη της υπηρεσίας τις ακόλουθες πληροφορίες: (α) Εάν ο πάροχος είναι εγγεγραμμένος σε εμπορικό μητρώο ή σε άλλο ανάλογο δημόσιο μητρώο, το μητρώο στο οποίο είναι εγγεγραμμένος και τον αριθμό μητρώου του ή ισοδύναμα μέσα εξακρίβωσης της ταυτότητας που περιέχονται στο εν λόγω μητρώο. (β) εάν η δραστηριότητα υπόκειται σε καθεστώς αδειοδότησης στο κράτος μέλος εγκατάστασης, τα στοιχεία της αρμόδιας εποπτικής αρχής. (γ) κάθε επαγγελματική ένωση ή ανάλογο φορέα στον οποίο είναι εγγεγραμμένος ο πάροχος. (δ) τον επαγγελματικό τίτλο ή, εφόσον δεν υπάρχει τέτοιος τίτλος, τον τίτλο εκπαίδευσης του παρόχου και το κράτος μέλος στο οποίο χορηγήθηκε.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

92

95(Ι) του 2000 93(Ι) του 2002 27(Ι) του 2003 172(Ι) του 2003 95(Ι) του 2004 88(Ι) του 2005 100(Ι) του 2005 131(Ι) του 2005 148(Ι) του 2005 64(Ι) του 2006 86(Ι) του 2006 87(Ι) του 2006 48(Ι) του 2007 129(Ι) του 2007 141(Ι) του 2007 142(Ι) του 2007 143(Ι) του 2007 25(Ι) του 2008 37(Ι) του 2008 38(Ι) του 2008 63(Ι) του 2008 88(Ι) του 2008.

(3) εάν ο πάροχος ασκεί δραστηριότητα που υπόκειται στην καταβολή

Απαλλαγή από την εγγραφή.

10 του 53 του 1961.

13 του 53 του 1961.

11.−(1) Κάθε ιατρικός λειτουργός των Ελληνικών ή Τουρκικών

ΦΠΑ, τον αριθμό φορολογικού μητρώου που αναφέρεται στο άρθρο 6 των περί Φόρου Προστιθέμενης Αξίας Νόμων του 2000 έως (Αρ. 5) του 2008. (στ) λεπτομέρειες σχετικά με τυχόν ασφαλιστική κάλυψη ή άλλα μέσα προσωπικής ή συλλογικής προστασίας όσον αφορά την επαγγελματική ευθύνη.

στρατιωτικών αποσπασμάτων, ή του Στρατού, του Ναυτικού ή της Εναέριας Δύναμης του Ηνωμένου Βασιλείου, ο οποίος σταθμεύει στη Δημοκρατία κατά το χρόνο τον οποίο υπηρετεί με πλήρη μισθό, και όλοι οι χειρούργοι των πλοίων, κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των καθηκόντων τους, θα δικαιούνται να ασκούν την ιατρική, χωρίς εγγραφή, μεταξύ των μελών των τέτοιων αποσπασμάτων, δυνάμεων, ή του πληρώματος του πλοίου και των επιβατών.

6(α) του 72 του 1991. **

Για τους σκοπούς του εδαφίου αυτού η έκφραση «Ελληνικά ή Τουρκικά στρατιωτικά αποσπάσματα» σημαίνει τα Ελληνικά και Τουρκικά αποσπάσματα τα οποία προνοούνται με το άρθρο 1 του πρόσθετου Πρωτοκόλλου αρ. 1, της Συνθήκης Συμμαχίας μεταξύ της Δημοκρατίας της Κύπρου, του Βασιλείου της Ελλάδας και της Δημοκρατίας της Τουρκίας, η οποία υπογράφτηκε στη Λευκωσία κατά τη 16η ημέρα του Αυγούστου, 1960.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

93

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

6(β) του 72 του 1991.**

(2) Γιατρός ο οποίος επισκέπτεται τη Δημοκρατία κατόπιν πρόσκλησης ή παράκλησης του Υπουργικού Συμβουλίου για να εργαστεί στη Δημοκρατία για το συμφέρον της δημόσιας υγείας, θα δικαιούται να ασκεί την ιατρική, χωρίς εγγραφή, μόνο σε σχέση με την εργασία αυτή, για τέτοια περίοδο και με τέτοιους όρους, τους οποίους το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται να επιβάλει.

Εξουσίες Ιατρικού Συμβουλίου για διεξαγωγή έρευνας για ανάρμοστη συμπεριφορά.

10 του 53 του 1961.

14 του 53 του 1961.

(3) Γιατρός ο οποίος διορίστηκε από ξένη πολιτεία για την Πρεσβεία της ή στο Προξενείο εντός της Δημοκρατίας ως ιατρικός ακόλουθος, θα δικαιούται να ασκεί την ιατρική, χωρίς εγγραφή, μεταξύ του προσωπικού της τέτοιας Πρεσβείας ή Προξενείου.

12.−(1) Αν οποιοσδήποτε εγγεγραμμένος γιατρός καταδικαστεί για οποιοδήποτε αδίκημα το οποίο κατά τη γνώμη του Ιατρικού Συμβουλίου αποτελεί αδίκημα ηθικής αισχρότητας ή ευρεθεί, κατόπιν δέουσας έρευνας από το Ιατρικό Συμβούλιο, ένοχος ατιμωτικής ή επονείδιστης διαγωγής από οποιαδήποτε επαγγελματική άποψη ή ότι έχει εξασφαλίσει εγγραφή με ψευδή ή δόλια παράσταση, το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται να διατάξει όπως ο ιατρός επιτιμηθεί ή όπως διαγραφεί το όνομα του από το Μητρώο ή όπως αυτός παύσει να ασκεί το επάγγελμα του για τέτοια περίοδο την οποία ήθελε αυτό θεωρήσει κατάλληλη.

(2) Όταν με διάταγμα που εκδίδεται δυνάμει του εδαφίου (1) διατάσσεται− όπως διαγραφεί το όνομα γιατρού από το Μητρώο· ή (α) όπως γιατρός παύσει να ασκεί το επάγγελμα του για τέτοια περίοδο ως ήθελε καθοριστεί στο διάταγμα, ο Έφορος− (β) (i) στην πρώτη αναφερόμενη περίπτωση και εφόσον το διάταγμα δεν ανατράπηκε με έφεση, διαγράφει από το Μητρώο το όνομα του γιατρού· και (ii) στη δεύτερη αναφερόμενη περίπτωση και εφόσον το διάταγμα δεν ανατράπηκε με έφεση, προβαίνει σε καταχώρηση για αυτό στο Μητρώο· και (iii) σε κάθε άλλη περίπτωση, μεριμνά για τη δημοσίευση ειδοποίησης στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας, η οποία περιέχει το αποτέλεσμα του ουσιώδους μέρους του διατάγματος.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

94

7 του 72 του 1991. **

(3) Σε οποιαδήποτε έρευνα που διεξάγεται δυνάμει του εδαφίου (i), ο γιατρός εναντίον του οποίου υπάρχει ισχυρισμός ότι διάπραξε το αδίκημα αυτό, ότι επέδειξε τέτοια ανάρμοστη διαγωγή ή προέβη σε τέτοιες ψευδείς παραστάσεις, δικαιούται να εμφανιστεί και να τύχει ακρόασης ενώπιον του Ιατρικού Συμβουλίου.

Έφεση κατά διατάγματος διαγραφής ονόματος από το μητρώο ή κατά διατάγματος παύσης.

10 του 53 του 1961.

13.−(1) Οποιοσδήποτε γιατρός του οποίου το όνομα διατάχθηκε από το Ιατρικό Συμβούλιο να διαγραφεί από το Μητρώο ή ο οποίος διατάχθηκε από το Ιατρικό Συμβούλιο να παύσει να ασκεί το επάγγελμα του για τέτοια περίοδο η οποία ήθελε καθοριστεί στο διάταγμα, δύναται,

2(γ) του 53 του 1961.

εντός δέκα ημερών από την κοινοποίηση από τον Έφορο προς αυτόν του διατάγματος του Συμβουλίου, να ασκήσει έφεση στο Ανώτατο Δικαστήριο με κατάθεση αίτησης στον Έφορο.

(2) Ο Έφορος, εντός δέκα ημερών από την ημερομηνία της κατάθεσης

2(γ) του 53 του 1961.

της αίτησης, διαβιβάζει αυτή, με όλα τα σχετικά έγγραφα ή αντίγραφα αυτών, στον Αρχιπρωτοκολλητή του Ανώτατου Δικαστηρίου.

2(γ) του 53 του 1961.

(3) Το Ανώτατο Δικαστήριο ακούει και αποφασίζει για την έφεση με τέτοιο τρόπο όπως αυτό θεωρεί σκόπιμο και εκδίδει τέτοιο διάταγμα σε σχέση με τη διαγραφή του ονόματος του εφεσείοντος από το Μητρώο ή σε σχέση με την παύση, όπως αυτό θεωρεί σκόπιμο.

Τήρηση του Μητρώου ενημερωμένου και δημοσίευση αυτού 10 του 53 του 1961.

(4) Όταν γιατρός ασκεί έφεση δυνάμει του εδαφίου (1), ο Έφορος, ενώ εκκρεμεί η απόφαση για την έφεση, δεν διαγράφει το όνομα του εν λόγω γιατρού ή δεν προβαίνει σε καταχώρηση της παύσης.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

95

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

14.−(1) Ο Έφορος προβαίνει σε διόρθωση του Μητρώου σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου αυτού και διενεργεί από καιρό σε καιρό τις αναγκαίες μεταβολές που αφορούν τις διευθύνσεις ή τα προσόντα οποιουδήποτε εγγεγραμμένου προσώπου σε αυτό.

(2) Αντίγραφο του Μητρώου όπως αυτό ενημερώθηκε με διόρθωση δημοσιεύεται, υπογεγραμμένο από τον Έφορο, στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας κατά τον Ιανουάριο κάθε έτους.

(3) Η δημοσίευση του εν λόγω αντιγράφου αποτελεί εκ πρώτης όψεως απόδειξη ότι τα πρόσωπα που κατονομάζονται σε αυτό είναι εγγεγραμμένοι γιατροί, και η απουσία του ονόματος οποιουδήποτε προσώπου από το εν λόγω αντίγραφο αποτελεί εκ πρώτης όψεως απόδειξη ότι το εν λόγω πρόσωπο δεν είναι εγγεγραμμένο με τον τρόπο αυτό:

8 του 72 του 1991. **

Νοείται ότι ο Έφορος, με την καταβολή τέλους οκτώ ευρώ*** χορηγεί σε οποιοδήποτε εγγεγραμμένο γιατρό του οποίου το όνομα δεν φαίνεται στο αντίγραφο του Μητρώου το οποίο δημοσιεύτηκε τελευταία όπως προαναφέρθηκε, πιστοποιητικό ότι το εν λόγω πρόσωπο είναι εγγεγραμμένο ως γιατρός και ότι το εν λόγω πιστοποιητικό αποτελεί απόδειξη του περιεχομένου του χωρίς περαιτέρω απόδειξη.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου. **** Κ.Δ.Π. 312/2007 – Γνωστοποίηση δυνάμει του άρθρου 9(1) του περί της Υιοθέτησης του Ευρώ Νόμου του 2007 (Ν. 33(Ι)/2007, όπως τροποποιήθηκε).

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

96

Εξουσία του Υπουργικού Συμβουλίου να διατάσσει όπως όνομα γιατρού διαγραφεί από το Μητρώο.

10 του 53 του 1961.

2(α) του 53 του 1961. Κεφ. 154.

3 του 1962

15.−(1) Όταν οποιοσδήποτε γιατρός καταδικάστηκε για αδίκημα δυνάμει των άρθρων 36 έως 66, συμπεριλαμβανομένων, του Ποινικού Κώδικα, το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται με διάταγμα να διατάξει τον Έφορο να διαγράψει από το Μητρώο το όνομα του εν λόγω γιατρού και ο Έφορος οφείλει να συμμορφωθεί με το εν λόγω διάταγμα.

43 του 1963 41 του 1964 69 του 1964 70 του 1965 5 του 1967 58 του 1967 44 του 1972 92 του 1972 29 του 1973 59 του 1974 3 του 1975 13 του 1979 10 του 1981 46 του 1982 86 του 1983 186 του 1986 111 του 1989 236 του 1991 6(Ι) του 1994 3(I) του 1996 99(Ι) του 1996 36(Ι) του 1997 40(Ι) του 1998 45(Ι) του 1998 15(Ι) του 1999 37(Ι) του 1999 38(Ι) του 1999 129(Ι) του 1999 30(Ι) του 2000 43(Ι) του 2000 77(Ι) του 2000 162(Ι) του 2000 169(Ι) του 2000 181(Ι) του 2000 27(Ι) του 2001 12(Ι) του 2002 85(Ι) του 2002 144(Ι) του 2002 145(Ι) του 2002 25(Ι) του 2003 48(Ι) του 2003 84(Ι) του 2003 164(Ι) του 2003 124(Ι) του 2004 31(Ι) του 2005 18(Ι) του 2006 130(Ι) του 2006 126(Ι) του 2007 127(Ι) του 2007 70(Ι) του 2008.

97

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

2(α) του 53 του 1961.

(2) Το Υπουργικό Συμβούλιο δύναται κατά οποιοδήποτε χρόνο να ακυρώσει οποιοδήποτε διάταγμα που εκδόθηκε δυνάμει του εδαφίου (1).

(3) Κάθε διάταγμα και κάθε ακύρωση διατάγματος που έγινε δυνάμει του άρθρου αυτού πρέπει να κοινοποιείται στον Έφορο.

(4) Όταν ακυρώθηκε διάταγμα δυνάμει του εδαφίου (2), ο Έφορος, με την καταβολή τέτοιου τέλους που δεν υπερβαίνει το τέλος της εγγραφής όπως το Ιατρικό Συμβούλιο ήθελε από καιρό σε καιρό καθορίσει, επανεγράφει στο Μητρώο το όνομα του γιατρού τον οποίο αφορά η εν λόγω ακύρωση.

Διαγραφή του ονόματος γιατρού από το Μητρώο.

10 του 53 του 1961.

16.−(1) Ο Έφορος διαγράφει από το Μητρώο το όνομα οποιουδήποτε γιατρού− (α) ο οποίος απεβίωσε· (β) ο οποίος γράφτηκε εξαιτίας σφάλματος σε σχέση με τα προσόντα του προς εγγραφή· (γ) εναντίον του οποίου εκδόθηκε διάταγμα από το Ιατρικό Συμβούλιο δυνάμει του άρθρου 12, για διαγραφή του ονόματος του από το Μητρώο, και το διάταγμα δεν ανατράπηκε με έφεση· (δ) αναφορικά με το οποίο το Ιατρικό Συμβούλιο ικανοποιείται ότι είναι τόσο ανάπηρος εξαιτίας πνευματικής νόσου ώστε να είναι ανίκανος για εκτέλεση της εργασίας του με ασφάλεια και δεξιότητα· (ε) ο οποίος αποστερήθηκε των προσόντων δυνάμει των οποίων είναι εγγεγραμμένος από το σώμα το οποίο του χορήγησε αυτά.

(2) Το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται, αν κρίνει σκόπιμο, σε οποιοδήποτε χρόνο μετά την πάροδο πέντε ετών από την ημερομηνία κατά την οποία το όνομα του γιατρού διαγράφτηκε από το Μητρώο δυνάμει της παραγράφου (γ) του εδαφίου (1), να διατάξει τον Έφορο να επανεγγράψει στο Μητρώο το όνομα του εν λόγω γιατρού και με τη διαταγή αυτή και με την καταβολή τέτοιου τέλους που δεν υπερβαίνει το τέλος εγγραφής ως το Ιατρικό Συμβούλιο ήθελε από καιρό σε καιρό καθορίσει, ο Έφορος επανεγγράφει στο Μητρώο το όνομα του εν λόγω γιατρού.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

98

Εγγραφή πρόσθετων προσόντων.

10 του 53 του 1961.

15 του 53 του 1961.

17. Οποιοσδήποτε εγγεγραμμένος γιατρός, ο οποίος αποκτά οποιοδήποτε προσόν επιπρόσθετα με το προσόν σε σχέση με το οποίο αυτός γράφτηκε, δικαιούται, αν αποδείξει προς ικανοποίηση του Ιατρικού Συμβουλίου ότι απόκτησε το τέτοιο επιπρόσθετο προσόν, σε εγγραφή στο Μητρώο του εν λόγω προσόντος, σε αντικατάσταση ή επιπρόσθετα από το προηγούμενο προσόν που γράφτηκε χωρίς καταβολή οποιουδήποτε τέλους.

Διαγραφή από το Μητρώο του ονόματος γιατρού.

10 του 53 του 1961.

16 του 53 του 1961.

18. Σε περίπτωση κατά την οποία γιατρός ο οποίος δεν είναι πολίτης της Δημοκρατίας εγκατέλειψε ή θέλει μετά από αυτά να εγκαταλείψει τη Δημοκρατία χωρίς πρόθεση επιστροφής, το Ιατρικό Συμβούλιο δύναται κατά την κρίση του να διαγράψει το όνομα του από το Μητρώο.

Οι γιατροί δικαιούνται να ασκούν το επάγγελμα και να απαιτούν αμοιβή.

10 του 53 του 1961.

2 του 112(Ι) του 1996. **

19. Κάθε γιατρός εγγεγραμμένος δυνάμει του Νόμου αυτού δικαιούται να ασκεί την ιατρική, και να απαιτεί, ενάγει για και εισπράττει εύλογες χρηματικές απολαβές για επαγγελματική αρωγή, συμβουλές και επισκέψεις και για την αξία οποιουδήποτε φαρμάκου ή οποιουδήποτε ιατρικού ή χειρουργικού οργάνου που παρασχέθηκε από αυτόν στους ασθενείς του.

Ο γιατρός πρέπει να μην ασκεί την ιατρική κλπ. ή να εισπράττει αμοιβή εκτός αν είναι εγγεγραμμένος.

10 του 53 του 1961.

4 του 18 του 1979.

3 του 112(Ι) του 1996.**

20.−(1) Κανένας δεν ασκεί την ιατρική, ή δικαιούται να εισπράττει σε σχέση με αυτό οποιαδήποτε αμοιβή ή χρηματική απολαβή για οποιαδήποτε αρωγή, συμβουλή ή επίσκεψη ή για τη διενέργεια οποιασδήποτε χειρουργικής επέμβασης ή για οποιοδήποτε φάρμακο το οποίο δυνατό αυτός να υπέδειξε και χορήγησε, εκτός αν, κατά το χρόνο κατά τον οποίο έγιναν τα πιο πάνω, αυτός ήταν εγγεγραμμένος δυνάμει του Νόμου αυτού:

214 του 1988 131 του 1991 154(Ι) του 2003 217(Ι) του 2004 249(Ι) του 2004 30(Ι) του 2006.

Νοείται ότι οποιοδήποτε πρόσωπο εγγεγραμμένο δυνάμει των περί Νοσοκομείας και Μαιευτικής Νόμων του 1988 μέχρι 2006 δικαιούται, χωρίς να είναι εγγεγραμμένο δυνάμει των Νόμων αυτών, να ασκεί νοσοκομεία ή μαιευτική και να εισπράττει σε σχέση με αυτό αμοιβή ή χρηματικές απολαβές όπως προνοείται στους αναφερόμενους Νόμους.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

99

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

4 του 18 του 1979.

(2) Καμιά διάταξη που περιέχεται στο άρθρο αυτό δεν εφαρμόζεται σε περίπτωση προσώπου το οποίο υπηρετεί σε Νοσοκομείο της Δημοκρατίας για τους σκοπούς της υποπαραγράφου (ιι) της παραγράφου (γ) του εδαφίου (1) του άρθρου 7, αν κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας που ανατέθηκε σε αυτό, το πρόσωπο αυτό τελεί υπό την καθοδήγηση και εποπτεία γιατρού ο οποίος είναι εγγεγραμμένος δυνάμει των διατάξεων του Νόμου αυτού.

Πώληση Φαρμάκων.

10 του 53 του 1961.

21. Οποιοσδήποτε εγγεγραμμένος γιατρός ο οποίος ασκεί το επάγγελμα του σε πόλη ή χωριό όπου κανένας εγγεγραμμένος φαρμακοποιός δεν διεξάγει εργασίες, δύναται να πωλεί χωρίς άδεια οποιαδήποτε αγαθά τα οποία δύνανται να πωληθούν από φαρμακοποιό δυνάμει οποιουδήποτε Νόμου που ισχύει σε σχέση με αυτό.

Απαγόρευση διαφήμισης.

10 του 53 του 1961.

22.−(1) Ο γιατρός πρέπει να μην διαφημίζει τον εαυτό του ότι ασκεί το επάγγελμα της ιατρικής είτε με τον τύπο είτε με οποιοδήποτε άλλο μέσο: Νοείται ότι−

17 του 53 του 1961. Επίσημη Εφημερίδα, Παράρτημα Τρίτο: 24.5.1981.

4 του 112(Ι) του 1996. **

(α) αυτός δύναται να τοποθετήσει έξω από το ιατρείο του ειδοποίηση εγκεκριμένη από το Γενικό Διευθυντή η οποία αναφέρει το όνομα και το επάγγελμα του και τα ειδικά προσόντα του και τυχόν άλλα ιατρικά προσόντα τα οποία έχουν εγκριθεί από το Ιατρικό Συμβούλιο και τις ώρες εργασίας του· (β) αν αυτός προβεί σε αλλαγή της διεύθυνσης του δύναται− (i) να τοποθετήσει έξω από το προηγούμενο ιατρείο του ειδοποίηση η οποία να δείχνει τη διεύθυνση του νέου ιατρείου του· (ii) να γνωστοποιήσει γραπτώς στα πρόσωπα τα οποία συμβουλεύτηκαν αυτόν επαγγελματικά τη νέα του διεύθυνση· (iii) να γνωστοποιήσει τη νέα του διεύθυνση με ειδοποίηση που δημοσιεύεται σε οποια-δήποτε εφημερίδα

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

100

2(β) του 53 του 1961.

(γ) αυτός δύναται, εντός ενός μηνός από την ημερομηνία της εγγραφής του δυνάμει των προνοιών του Νόμου αυτού, να γνωστοποιήσει με ειδοποίηση που δημοσιεύεται σε οποιαδήποτε εφημερίδα την εγκατάσταση του στη Δημοκρατία ως γιατρός. (δ) αυτός δύναται, εντός ενός μηνός από την ημερομηνία της εγγραφής

Κεφ. 255.*****

νοσηλευτικού ιδρύματος δυνάμει των διατάξεων του περί Ιδιωτικών Νοσοκομείων (Έλεγχος) Νόμου, να γνωστοποιήσει την ίδρυση του τέτοιου νοσηλευτικού ιδρύματος με ειδοποίηση που δημοσιεύεται σε οποιαδήποτε εφημερίδα: Νοείται περαιτέρω ότι οποιαδήποτε ειδοποίηση την οποία ο γιατρός δύναται να δημοσιεύσει σε οποιαδήποτε εφημερίδα δυνάμει των

17 του 53 του 1961. Επίσημη Εφημερίδα, Παράρτημα Τρίτο: 24.5.1981.

διατάξεων του εδαφίου αυτού, πρέπει να είναι τέτοιας μορφής και να περιέχει τέτοιες λεπτομέρειες ως ο Γενικός Διευθυντής ήθελε σε κάθε περίπτωση εγκρίνει και πρέπει να μη δημοσιεύεται σε περισσότερες από τρεις εκδόσεις οποιασδήποτε τέτοιας εφημερίδας.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου. ***** Ο περί Ιδιωτικών Νοσοκομείων Νόμος (Κεφ. 255), καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε από τον περί Ιδιωτικών Νοσηλευτηρίων (Έλεγχος Ίδρυσης και Λειτουργίας) Νόμο του 2001 (Ν. 90(Ι) του 2001, όπως τροποποιήθηκε). Ο Νόμος 90(Ι)/2001, τέθηκε σε ισχύ την 1.1.2003 (Ε.Ε. Παρ. Ι(Ι): 10.1.2003).

101

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

(2) Εκτός όπως προνοείται στο εδάφιο (1), γιατρός πρέπει να μην προβαίνει σε διαφήμιση για την άσκηση του επαγγέλματος του, είτε άμεσα είτε έμμεσα, για το σκοπό εξασφάλισης ασθενών ή προαγωγής δικού του επαγγελματικού οφέλους. ή να προκαλεί ή εγκρίνει ή συγκατατίθεται στη δημοσίευση αγγελιών οι οποίες επαινούν ή επισύρουν την προσοχή στην επαγγελματική του δεξιότητα, γνώσεις, υπηρεσίες ή προσόντα ή οι οποίες υποτιμούν εκείνα άλλων. ή να συνεργάζεται με εκείνους οι οποίοι προκαλούν τέτοια διαφήμιση ή δημοσίευση ή παρέχει τις υπηρεσίες του σε αυτούς. πρέπει επίσης να μην προβαίνει σε άγρα πελατείας ή να χρησιμοποιεί τις υπηρεσίες οποιουδήποτε πράκτορα ή προσώπου το οποίο προβαίνει σε άγρα πελατείας για το σκοπό εξασφάλισης ασθενών. ή να συνεργάζεται με εκείνους οι οποίοι προκαλούν τη χρήση τέτοιων υπηρεσιών ή να παρέχει τις υπηρεσίες του σε αυτούς.

(3) Οποιαδήποτε παράβαση των διατάξεων του άρθρου αυτού θεωρείται ως επονείδιστη διαγωγή από επαγγελματική άποψη, και διέπεται από το άρθρο 12 και επισύρει τις ποινές που προνοούνται σε αυτό.

Καθορισμός ειδικών προσόντων από το Υπουργικό Συμβούλιο.

10 του 53 του 1961.

5 του 112(Ι) του 1996. **

23.−(1) Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να καθορίζει τα ειδικά προσόντα που αφορούν ορισμένο αριθμό ειδικοτήτων έπειτα από σύσταση του Ιατρικού Συμβουλίου. Γιατρός που ικανοποιεί το Ιατρικό Συμβούλιο ότι είναι κάτοχος των προσόντων που αφορούν συγκεκριμένη ειδικότητα δικαιούται να θεωρείται ότι κατέχει την ειδικότητα.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

102

(2) Γιατρός δικαιούται να εκθέτει την ειδικότητά του η οποία έχει εγκριθεί από το Ιατρικό Συμβούλιο, στα πλαίσια της οποίας ασκεί το επάγγελμά του, σε πινακίδα η οποία τοποθετείται έξω από το ιατρείο του: Νοείται ότι κανένας γιατρός δε δύναται να χρησιμοποιεί με οποιοδήποτε τρόπο τη λέξη «ειδικός» σε οποιαδήποτε ειδοποίηση η οποία εκτίθεται ή δημοσιεύεται.

Ποινές. 10 του 53 του 1961.

24. ΄Οποιος− (α) με ψευδείς ή δόλιες παραστάσεις προκαλεί ή αποπειράται να προκαλέσει την εγγραφή του εαυτού του ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου ως γιατρού. (β) εσκεμμένα και ψευδώς παριστάνει τον εαυτό του ως γιατρό ή λαμβάνει ή χρησιμοποιεί οποιοδήποτε όνομα, τίτλο, χαρακτηρισμό ή προσθήκη με την οποία συνάγεται αυτό·

5 του 18 του 1979.

(γ) αν και δεν είναι εγγεγραμμένος γιατρός ασκεί ή μετέρχεται την ιατρική, χειρουργική ή μαιευτική ή παρέχει οποιαδήποτε ιατρική γνώμη ή συμβουλή ή υποδεικνύει οποιαδήποτε ιατρική ή χειρουργική θεραπεία ή αναλαμβάνει τη διάγνωση ή θεραπεία οποιασδήποτε ασθένειας ή πάθησης με οποιοδήποτε τρόπο ή μέσο με οποιοδήποτε πρόσχημα. (δ) αν και είναι εγγεγραμμένος γιατρός και ενώ του απαγορεύτηκε η άσκηση του επαγγέλματος, κατά τη διάρκεια της απαγόρευσης αυτής ασκεί ή μετέρχεται την ιατρική ή χειρουργική ή παρέχει οποιαδήποτε ιατρική γνώμη ή συμβουλή ή υποδεικνύει οποιαδήποτε ιατρική ή χειρουργική θεραπεία έναντι οποιουδήποτε τέλους ή αμοιβής ή ανταμοιβής με οποιοδήποτε πρόσχημα· (ε) παραβαίνει ή παραλείπει να τηρήσει τις διατάξεις του εδαφίου (1) του άρθρου 10 ή οποιοδήποτε όρο καθορισμένο σε οποιαδήποτε ειδική άδεια που θα εκδοθεί δυνάμει αυτού,

103

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

3(γ) του 166 του 1987.

είναι ένοχος ποινικού αδικήματος και υπόκειται σε φυλάκιση τριών μηνών ή σε χρηματική ποινή διακοσίων πενήντα έξι ευρώ**** ή και στις δύο αυτές ποινές.

Επιφύλαξη για περιτομή.

10 του 53 του 1961.

19 του 53 του 1961.

25.−(1) Ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διάταξη που περιέχεται στο Νόμο αυτό, είναι νόμιμο όπως Μουσουλμάνος προς τον οποίο το Ιατρικό Συμβούλιο χορήγησε πιστοποιητικό ικανότητας σχετικά με αυτό, διενεργεί περιτομή ως θρησκευτική ιεροτελεστία.

19 του 53 του 1961.

(2) Οποιοδήποτε πιστοποιητικό που χορηγήθηκε δυνάμει του εδαφίου (1) δύναται να ακυρωθεί ή ανακληθεί από το Ιατρικό Συμβούλιο αν, κατά τη γνώμη του, ο κάτοχος αυτού δεν λαμβάνει τα κατάλληλα αντισηπτικά μέτρα κατά τη διενέργεια της περιτομής.

2(β) του 53 του 1961.

26. Οι λέξεις «νόμιμα προσοντούχος γιατρός» ή «αδειούχος γιατρός» ή οποιεσδήποτε λέξεις οι οποίες σημαίνουν πρόσωπο το οποίο αναγνωρίζεται από το δίκαιο ως γιατρός, ερμηνεύονται, όταν χρησιμοποιούνται σε οποιοδήποτε νομοθέτημα που ισχύει στη Δημοκρατία, ότι σημαίνουν πρόσωπο εγγεγραμμένο δυνάμει του Νόμου αυτού.

**** Κ.Δ.Π. 312/2007 – Γνωστοποίηση δυνάμει του άρθρου 9(1) του περί της Υιοθέτησης του Ευρώ Νόμου του 2007 (Ν. 33(Ι)/2007, όπως τροποποιήθηκε).

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

104

Επιφύλαξη σε σχέση με ορισμένους γιατρούς.

10 του 53 του 1961.

2(β) του 53 του 1961.

Κανονισμοί. 9 του 72 του 1991. **

27. ΄Οποιος σε οποιοδήποτε χρόνο πριν από την ημερομηνία έναρξης της ισχύος του Νόμου αυτού ήταν εγγεγραμμένος γιατρός δυνάμει των διατάξεων του Νόμου που καταργείται με τον παρόντα, εκτός αν το όνομα του διαγράφτηκε από το Μητρώο για οποιοδήποτε λόγο αναφερόμενο στο άρθρο 15 του πιο πάνω αναφερόμενου Νόμου, για άλλο λόγο, ή λόγω απουσίας από τη Δημοκρατία, θεωρείται ως γιατρός εγγεγραμμένος δυνάμει των διατάξεων του Νόμου αυτού, και το όνομα αυτού μαζί με τις λεπτομέρειες οι οποίες απαιτούνται από το άρθρο 5, καταχωρείται από τον Έφορο στο Ιατρικό Μητρώο, χωρίς καταβολή οποιουδήποτε τέλους.

28.−(1) Το Υπουργικό Συμβούλιο μπορεί να εκδίδει κανονισμούς για καλύτερη εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος Νόμου.

(2) Ειδικότερα και χωρίς επηρεασμό της γενικότητας του εδαφίου (1), οι κανονισμοί αυτοί μπορούν να προβλέπουν για όλα ή μερικά από τα ακόλουθα ζητήματα: (α) Την άσκηση γιατρών για σκοπούς εγγραφής τους στο ιατρικό μητρώο· (β) την άσκηση γιατρών για σκοπούς μερικής ή ολικής ειδίκευσης· (γ) τον καθορισμό κάθε θέματος το οποίο δυνάμει του παρόντος Νόμου χρειάζεται ή επιδέχεται καθορισμό· (δ) γενικότερα για την καλύτερη πραγματοποίηση των σκοπών του παρόντος Νόμου.

Εξουσία Υπουργού για τροποποίηση Παραρτημάτων.

6 του 102(Ι) του 2004. **

29. Ο Υπουργός δύναται με διάταγμα που δημοσιεύεται στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας να τροποποιεί τα Παραρτήματα του παρόντος Νόμου.

** Ίδετε Παρατηρήσεις στο τέλος του κειμένου του Νόμου.

105

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

Μεταβατική διάταξη.

6 του 102(Ι) του 2004**

30. Ανεξάρτητα από τις διατάξεις της παραγράφου (γ) του εδαφίου (1) του άρθρου 7, πολίτης της Δημοκρατίας ή σύζυγος ή τέκνο πολίτη της Δημοκρατίας που έχει τη συνήθη διαμονή του στην Κύπρο και είναι κάτοχος πανεπιστημιακού τίτλου ιατρικής ή άλλου ισοδύναμου τίτλου που δεν αναφέρεται στο Τρίτο Παράρτημα, αλλά αναγνωριζόταν από το Υπουργικό Συμβούλιο πριν την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου, δύναται να εγγραφεί ως ιατρός, εφόσον πληροί τις υπόλοιπες προϋποθέσεις του άρθρου 7. Η διάταξη αυτή θα ισχύει για περίοδο έξι ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος Νόμου.

Κατάργηση.

66(Ι) του 1995. 6 του 102(Ι) του 2004. **

31. Ο περί Εγγραφής Ιατρών (Τροποποιητικός) Νόμος του 1995 καταργείται.

« ΚΩΔΙΚΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ»

106

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ: MRI, CT, US ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑ: Βιοψίες, Αρθρογραφίες, Εγχύσεις ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ in vivo & in vitro

ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΤΟΠΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝH ΣΥΝΕΔΡΙΑ, ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΙΑΤΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΜΕ ΤΑ ΠΙΟ ΥΨΗΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΥ ΤΟΝ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΜΑΓΝΗΤΙΚΟΤΟΜΟΓΡΑΦΟ 3 TESLA ΚΑΙ ΤΟ ΜΟΝΑΔΙΚΟ ΑΞΟΝΙΚΟ ΤΟΜΟΓΡΑΦΟ 256 ΤΟΜΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΟ ΧΑΜΗΛΗ ΔΟΣΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ

ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΓΙΟΣ ΘΕΡΙΣΣΟΣ

¼ � � � � � � � � � � �

� � � � � � � �

� �

Εµπειρία

Αξιοπιστία

Υπευθυνότητα

O '°çéï÷ £Ûòéóóï÷ éäòàõèëå ôï 1990 ëáé óàîôïíá ëáôÛëôèóå ôèî åíðéóôïóàîè ôïù éáôòéëïà ëÞóíïù çéá ôèî ðìèòÞôèôá ëáé ôèî ùãèìÜ ðïéÞôèôá ôöî ðáòåøÞíåîöî éáôòéëñî ùðèòåóéñî.

¼ � � � � � �

à Íçéï÷ £Ûòéóóï÷ óÜíåòá äéáõÛôåé äàï ºÛîôòá (¤åùëöóÝá, ¤Àòîáëá) ëáé áðïôåìåÝ óèíáîôéëÞ æïòÛá ðáòïøÜ÷ éáôòéëñî äéáçîöóôéëñî ùðèòåóéñî óôèî ºàðòï, õÛóè ðïù ëáôáëôÜõèëå áðïëìåéóôéëÀ ëáé íÞîï åðåîäàïîôá÷ óå ùãèìÜ ôåøîïìïçÝá (3 »áçîèôéëïÝ ÆïíïçòÀæïé (3.0Æ, 1.5Æ ), °êïîéëÞ÷ ÆïíïçòÀæï÷ 256-ôïíñî, ËðåòèøïôïíïçòÀæï÷, 2 äéëÛæáìå÷ ç-ëÀíåòå÷) ëáé óå åêåéäéëåùíÛîï ëáé Àòéóôá åëðáéäåùíÛîï áîõòñðéîï äùîáíéëÞ.

� �

¦éóôïÝ óôé÷ áòøÛ÷ íá÷ åçëáôáóôÜóáíå ðòÞóæáôá ôï ðòöôïðïòéáëÞ óàóôèíá áêïîéëÜ÷ ôïíïçòáæÝá÷ 256-ôÞíöî iCT ôè÷ Philips Medical Systems. Æï óùçëåëòéíÛîï óàóôèíá åðéôòÛðåé ôïî Ûìåçøï ôöî óôåæáîéáÝöî áççåÝöî ôè÷ ëáòäéÀ÷ óå íÞìé÷ 3 äåùôåòÞìåðôá ëáé íå åìÀøéóôè áëôéîïâïìÝá. ¶ðéóôÜíïîå÷ ôïù ºÛîôòïù ëáé óùîåòçÀôå÷ áðÞ ôï ¦áîåðéóôÜíéï °õèîñî äèíïóÝåùóáî ðòÞóæáôá óå Ûçëòéôï äéåõîÛ÷ åðéóôèíïîéëÞ ðåòéïäéëÞ åòçáóÝá íå ôï áðåéëïîéóôéëÞ ðòöôÞëïììï øáíèìÜ÷ äÞóè÷ ðïù øòèóéíïðïéïàíå, è ïðïÝá Ûôùøå ëáé ôè÷ Àëòö÷ ôéíèôéëÜ÷ äéÀëòéóè÷ "Philips CT Publication of the Year 2009". Æï ÞòáíÀ íá÷ íå Àêïîá ôïî Àîõòöðï åÝîáé è ðòïóæïòÀ óôé÷ ùðèòåóÝå÷ ùçåÝá÷ íåôáôòÛðïîôá÷ ôèî åðéóôÜíè óå æòïîôÝäá ùçåÝá÷. °ðïôåìåÝ äÛóíåùóè íá÷ è ëáõèíåòéîÜ ðòïóðÀõåéá çéá ðåòáéôÛòö âåìôÝöóè ëáé áîáâÀõíéóè ôöî ðáòåøÞíåîöî ùðèòåóéñî óôï øñòï ôè÷ ùçåÝá÷.

� � � � � � � � � � �

� � � � � � � �

� �

� � � � � �

� �

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Μαγνητική Τοµογραφία

Υπερηχοτοµογραφία ¼

ºáòäéáëÜ÷ íïòæïìïçÝá÷ ëáé ìåéôïùòçÝá÷ ªôåæáîéáÝöî áççåÝöî ëáé âáìâÝäöî ëáòäéÀ÷ � µéöóéíÞôèôá÷ íùïëáòäÝïù � »éëòïáéíÀôöóè÷ (perfusion) åçëåæÀìïù � ¶çëåæÀìïù ùðÞæùóè÷, °ëïùóôéëñî îåàòöî, ïæõáìíéëñî ëÞøöî. � ªðìáøîéëïà ëòáîÝïù � ÆòáøÜìïù � £ñòáëá »åóïõöòáëÝïù ºïéìÝá÷ ¦ùÛìïù, ¦òïóôÀôè, ¡åîîèôéëñî ïòçÀîöî ªðïîäùìéëÜ÷ óôÜìè÷ ( áùøåîéëÜ÷ íïÝòá÷, õöòáëéëÜ÷ íïÝòá÷, öóæùéëÜ÷ íïÝòá÷) ¼ °òõòñóåöî ëáé Àëòöî ( ñíïù, áçëñîá÷, ëáòðïà , ðáìÀíè÷, ðùøåïëáòðéëÜ÷, ëáô éóøÝöî áòõòñóåé÷, çÞîáôï÷, ðïäÞ÷, ðïäïëîèíéëÜ÷) � »ïòæïìïçéëÜ ëáé ìåéôïùòçéëÜ (functional MRI) áðåéëÞîéóè åçëåæÀìïù � °ðåéëÞîéóè äéÀøùóè÷ (diffusion) åççåæÀìïù � ¼áóíáôïóëïðÝá ëáé áðåéëÞîéóè øèíéëÜ÷ íåôáôÞðéóè÷ »áçîèôéëÜ íáóôïçòáæÝá � »áçîèôéëÜ áòõòïçòáæÝá � »áçîèôéëÜ øïìáççåéïðáçëòåáôïçòáæÝá ( MRCP) � »áçîèôéëÜ åîôåòïçòáæÝá � ÃìÞóöíè ëáé åëìåëôéëÜ áççåéïçòáæÝá (áççåÝöî åçëåæÀìïù, � ëáòöôÝäöî, óðïîäùìéëñî, áïòôéëïà ôÞêïù, áîéïàóè÷ áïòôÜ÷, ëáôéïàóè÷ áïòôÜ÷ - îåæòéëñî áòôèòéñî, Àîö ëáé ëÀôö ðåòéæåòéëñî áççåÝöî. � ¦ïóïôéëÜ áêéïìÞçèóè åîáðÞõåóè÷ óéäÜòïù ( çéá £áìáóóáéíéëïà÷) � ÃìÞóöíè áðåéëÞîéóè � � � Αξονική Τοµογραφία

Πυρηνική Ιατρική ªðéîõèòïçòÀæèíá íùïëáòäÝïù (óå ëÞðöóè ëáé èòåíÝá) íå õÀììéï Ü ôåøîèôïðáòÀçöçá ëáé òáäéïûóïôïðéëÜ ëïéìéïçòáæÝá Ãóôñî (áðìÞ, 3 æÀóåöî ëáé SPECT) £ùòïåéäïà÷, ðáòáõùòïåûäñî, ðáòöôÝäöî Áåæòñî (óôáôéëÜ ëáé äùîáíéëÜ áðåéëÞîéóè) ëáé îåæòéëÜ÷ ìåéôïùòçÝá÷ (GFR Cr51EDTA) ¦îåùíÞîöî (áéíÀôöóè÷ ëáé áÛòöóè÷) ºùóôåïçòáæÝá, åðéîåæòéäÝöî, Üðáôï÷ - óðìèîÞ÷ ÌïìèæÞòöî, áîáúÜôèóè÷ áéíïòòáçÝá÷ óôï çáóôòåîôåòéëÞ óàóôèíá °îÝøîåùóè÷ æìåçíïîñî (óÜíáîóè ìåùëñî áéíïóæáòÝöî) ¶çëåæÀìïù (íå Tc99mHMPAO ëáé l123DATSCAN çéá áùôéóíÞ, °ìôóøÀûíåò ëáé ¦Àòëéîóïî) ¶îôïðéóíïà æòïùòïà ìåíæáäÛîá In vitro äéáçîöóôéëÛ÷ åæáòíïçÛ÷ (òáäéïáîïóïíåôòÜóåé÷ RIA) õåòáðåùôéëÜ øïòÜçèóè òáäéåîåòçïà éöäÝïù çéá ôï õùòïåéäÜ áäÛîá ¶îäáòõòéëÜ ùíåîÞìùóè °îáìçèôéëÜ õåòáðåÝá ïóôéëñî íåôáóôÀóåöî

ΑΞΟΝΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ

ªôåæáîéáÝöî áççåÝöî ëáé ëáòäéÀ÷ »éëòïáéíÀôöóè÷ (perfusion) åçëåæÀìïù °êïîéëÜ ôïíïçòáæÝá åççåæÀìïù, áùøÛîá, õñòáëá, ëïéìÝá÷, ðùÛìïù ªðìáøîéëïà ëòáîÝïù ëáé ìéõïåéäñî ïóôñî °òõòñóåöî ëáé Àëòöî - ¶éëïîéëÜ âòïçøïóëÞðèóè - ¶éëïîéëÜ ëïìïîïóëÞðèóè ¶îôåòïçòáæÝá ÃìÞóöíè ëáé åëìåëôéëÜ áççåéïçòáæÝá áççåÝöî ( åçëåæÀìïù, ëáòöôÝäöî, óðïîäùìéëñî, áïòôéëïà ôÞêïù, áîéïàóè÷ áïòôÜ÷, ëáôéïàóè÷ áïòôÜ÷ - îåæòéëñî áòôèòéñî, Àîö ëáé ëÀôö ðåòéæåòéëñî áççåÝöî). ¦ïóïôéëÜ áêéïìÞçèóè ïóôñî çîÀõïù ëáé ïóôéëÜ÷ ðùëîÞôèôá÷ µéïãÝå÷ ùðÞ áêïîéëÞ ôïíïçòÀæï

Δρ. Θύρσος Ποσπορής Γενικός Διευθυντής

£ùòïåéäÜ áäÛîá ÆòáøÜìïù »áóôïà ºïéìÝá÷ ¦ùÛìïù Doppler ëáòöôÝäöî ¦åòéæåòåéëñî áççåÝöî ëáé æìåâñî

Δρ. Ελένη Ηρακλέους Επιστηµονικός Διευθυντής Ακτινολόγος

Έλεγχος των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς σε 3 δευτερόλεπτα και µε ελάχιστη ακτινοβολία

Δρ Χαράλαµπος Οικονοµίδης Ακτινολόγος

Δρ. Δήµητρα Ζιακα Ακτινολόγος

ΛΕΥΚΩΣΙΑ: ΣΠΥΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ 92, 2033 ΣΤΡΟΒΟΛΟΣ ΤΗΛ: 22442630, ΦΑΞ: 22315922 ΛΑΡΝΑΚΑ: ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΑΤΣΗ 24, 7102 ΑΡΑΔΙΠΠΟΥ ΤΗΛ: 24-812400, ΦΑΞ: 24-637400

e-mail: ayiostherissos@cytanet. com. cy

Δρ. Σοφοκλής Σοφοκλέους Πυρηνικός Ιατρός

Caring of Health

Με αφορµή την έκδοση του Κωδικα ∆εοντολογίας, ενός εργαλείου τόσο χρήσιµυο στον ιατρικό κόσµο.

H εταιρεία µας Kipa Pharmacal Ltd εύχεται στον Παγκύπριο Ιατρικό Σύλλογο κάθε επιτυχία στο έργο του. Η Kipa Pharmacal Ltd ιδρύθηκε το 1981 και ασχολείται µε εισαγωγές φαρµακευτικών και παραφαρµακευτικών προιόντων. Η εταιρεία µας καλύπτει µε επιτυχία και τους δύο τοµείς, τόσο τον ιδιωτικό όσο και το δηµόσιο. Οι πιό κάτω φαρµακευτικές εταιρείες αντιπροσωπεύονται απο τη εταιρεία µας.

Concepteur et producteur de probiotiques

Τα προιόντα µας διανέµονται στα φαρµακεία σε όλη τη Κύπρο κατ’ αποκλειστικότητα από την εταιρεία MARATHON DISTRIBUTORS

Πολυγύρου 9, 6018, τηλ 24651882. Λάρνακα

ΙΑΤΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΑΝΟΣ ΑΣΚΗΤΗΣ Στο Ιατρικο Κέντρο Σεξουαλικής Υγείας Θάνος Ασκητής έχουµε σαν µέληµα µας την συνεργασία µε τους ειδικούς της υγείας µε στόχο την καλύτερη δυνατή προαγωγή της υγείας στον κύπριο ασθενή.

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΑΝ∆ΡΑ Στυτική δυσλειτουργία Πρόωρη Εκσπερµάτιση Ανεσταλµένη Εκσπερµάτιση Καθυστερηµένη Εκσπερµάτιση Παλίνδροµη Εκσπερµάτιση ∆ιαταραχές της Επιθυµίας Μέγεθος του Πέους Ανήδονος Οργασµός ΣΤΗΝ ΓΥΝΑΙΚΑ Υποτονική σεξουαλική επιθυµία Σεξουαλική αποστροφή ∆ιαταραχές της σεξουαλικής διέγερσης ∆ιαταραχή ανεσταλµένου οργασµού ∆ιαταραχές του πόνου Προβλήµατα εικόνας σώµατος

Κυριάκου Μάτση 6, 2368 Άγιος ∆οµέτιος, Λευκωσία Τηλ. 22459555, 22459556 και φαξ. 22777197, email. institute@askitis.gr