Iatrika Nea by George Vouvakos

προφίλ ΕΤΟΣ 9ο ΤΕΥΧΟΣ 44Ο 2012

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ «ΙΑΤΡΙΚΑ ΝΕΑ»

ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ: ΕΤΑΙΡΕΙΑ ARTWORKS PUBLICATIONS LTD

Δρ. Βάσος Οικονόμου – Παθολόγος, Καρδιολόγος

ΕΚΔΟΤΗΣ: Γ. ΒΟΥΒΑΚΟΣ

Δρ. Μιχάλης Χίνης – Γενικός Ιατρός

ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ: Β. ΤΣΑΓΓΑΡΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟΥ: Γ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ: Ν. ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ: Π. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Π. ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ Μ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Α. ΔΑΝΙΗΛ Σ. ΚΑΡΑΚΑΤΣΑΝΗ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ: Μ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: EFFECTS ART DESIGN ΕΚΤΥΠΩΣΗ: PRESSIOUS ARVANITIDES

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Δρ. Ανδρέας Γεωργίου

Διευθυντής Πνευμονολογικής Κλινικής Γενικού Ν. Λ.

Δρ. Απόστολος Μαντίδης

Γαστρεντερολόγος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

Δρ. Θάνος Ασκητής

Ψυχίατρος (Ιατρικό Κέντρο Σεξουαλική Υγεία)

Δρ. Κωνσταντίνος Ρόκκας Χειρουργός, Ανδρολόγος

Δρ. Κώστας Καποδίστριας Παθολόγος, Ηπατολόγος

Δρ. Μάκης Δεληγεώρογλου

Αναπληρωτής Καθηγητής Μαιευτικής και Γυναικολογίας της Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Δρ. Σταύρος Χαραλάμπους Ουρολόγος

Δρ. Σωτήρης Τσαγκάρης Καρδιοχειρουγός

Μαρίνα Μόσχα Ψυχολόγος

ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ Ξ Αβερκίου

Κλινική Διαιτολόγος

Δρ Α Γαβριηλίδου

Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος

Δρ Σ Γεωργίου MD

Ιατρός Καταδυτικής και Υπερβαρικής Ιατρικής

Χ Γιαννάκη

Διευθύντρια Οδοντιατρικών Υπηρεσιών

Μ Θεοδώρου

Αναπληρωτής Καθηγητής, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, η αντιγραφή και γενικότερα η μετάδοση με οποιοδήποτε τρόπο και μέσο μέρους ή ολόκληρης της ύλης του περιοδικού χωρίς την έγγραφη άδεια του εκδότη.

Δρ Παλλήκαρης Ιωάννης MD, PhD Καθηγητής Οφθαλμολογίας

Δρ Ι Σακαλλάχ M.D Παιδονευρολόγος

Δρ Φάντης Ανδρέας Νευροχειρουργός

Διεύθυνση: Δ. Σεβέρη 25-27, METROPOLIS TOWER Λευκωσία - Κύπρος, Tηλ. 22 445846 Φαξ. 22 456125 email. magazines@artworks.com.cy

Δρ Χ. Χαραλάμπους Οδοντίατρος

Δρ P Gennad

Διευθυντής Ιατρικού Διαγνωστικού Κέντρου “Δικταίον”

D. Gijbels,

Γενικός Διευθυντής GlaxoSmithKline (Cyprus)

από τη σύνταξη Παρά τις αντιξοότητες της δύσκολης, οικονομικά κυρίως αλλά όχι μόνο, περιόδου που διανύουμε ως κοινωνία, συνεχίζουμε όπως αρχίσαμε, με την ίδια θέληση, αποφασιστικότητα, ευθύνη, σοβαρότητα και αυστηρότητα, όσον αφορά στην επιλογή των συνεργατών μας και το επίπεδο των δημοσιεύσεών μας. Το γεγονός ότι το τέλειο είναι άπιαστο όνειρο, δεν θα μας αποτρέψει από το να το κυνηγάμε και να το έχουμε πάντοτε ως στόχο μας.

Δρ. Βάσος Οικονόμου Πρόεδρος Συντακτικής Επιτροπής

editorial Έχουν περάσει ήδη οι πρώτοι δυο μήνες του 2012 και η ελπίδα για ανάκαμψη της οικονομίας απομακρύνεται όλο και περισσότερο. Στον ιατρικό κόσμο μπορούμε πολύ εύκολα να εντοπίσουμε και να αναγνωρίσουμε το πρόβλημα κάνοντας μια βόλτα έξω από τα ιατρεία… Γενικό Σχέδιο Υγείας φαίνεται να μην είναι «στα πλάνα» για σύντομη υλοποίηση, δεν πρέπει όμως να απογοητευόμαστε… Μέσα σε όλη αυτή την απογοήτευση και τη στασιμότητα που επιδεικνύεται στον δημόσιο τομέα μια καινοτομία ήρθε για να μείνει στον ιατροφαρμακευτικό κόσμο της χώρας μας. Η ιστοσελίδα “iatrikoskosmos.com “ είναι κοντά μας με όλη την πληροφόρηση για τα σκευάσματα που κυκλοφορούν στην κυπριακή αγορά, με καθημερινή ιατρική αρθρογραφία, ενημερώσεις για συνέδρια, ζωντανές συνδέσεις για παρακολούθηση επεμβάσεων και άλλα πολλά. Πρόκειται για μια καινοτομία που στηρίχτηκε στην τεχνολογία της Microsoft, τη συνεργασία της Cytanet, τον σχεδιασμό της Synergy New York, τον προγραμματισμό και τεχνολογικό σχεδιασμό από την HS Data αλλά και τη δική μας συμμετοχή ως Ιατρικά Νέα και Artworks Publications. Καλή ανάγνωση!

Γ. Βούβακος

QUIZ

Ακτινογραφία ΝΟΚ σε άνδρα 42 χρονών

ΑΠΑΝΤΗΣΗ QUIZ Απάντηση 1: Ο ασθενής υποβλήθηκε σε επανειλημμένες εξωσωματικές λιθοτριψίες για κοραλλειοειδη λιθίαση αρ. νεφρού. Λόγω των πολλαπλών συγκριμάτων δημιουργήθηκε steinstrasse και τοποθετήθηκε ουρητηρικός νάρθηκας DJ για άρση της απόφραξης. Απαντηση 2: Επιμελής σε όσες συνεδρίες απαιτηθεί ουρητηροσκοπική λιθοτριψία. Συμπέρασμα: Να ακολουθούνται πάντα οι κατευθυντήριες οδηγίες για την απομάκρυση των λίθων ουροποιητικού και σε περιπτώσεις σπάνιες ή δύσκολες συνεργασία με συναδέλφους που διαθέτουν επαρκή εμπειρία. Αναρτήθηκε απο τον Σταύρο Χαραλάμους MD, PhD, FEBU St.charalampous@urologycare.eu

οδηγίες προς συγγραφείς Η Συντακτική Επιτροπή του περιοδικού «Ιατρικά Νέα», έκδοση της εταιρείας ιατρικών εκδόσεων “Artworks Publications Ltd”, καλωσορίζει προς δημοσίευση άρθρα και άλλα κείμενα στην ελληνική γλώσσα με τις ακόλουθες μορφές: 1. Ερευνητικές εργασίες: Εργασίες οι οποίες είναι καθαρά κλινικές ή πειραματικές, προοπτικού ή αναδρομικού χαρακτήρα και πραγματοποιήθηκαν με βάση ερευνητικό πρωτόκολλο. 2. Ανασκοπήσεις φαρμακοϊατρικών άρθρων. 3. Ανασκοπήσεις διεθνούς ιατρικού τύπου. 4. Παρουσιάσεις ενδιαφερόντων ιατρικών περιστατικών: Πρόκειται για παρουσιάσεις ατομικών περιπτώσεων, με ιδιαίτερο κλινικό, ή εκπαιδευτικό ενδιαφέρον. Μπορεί, μεταξύ άλλων, να περιλαμβάνουν περιγραφή του ιστορικού, της θεραπευτικής προσέγγισης και συμπεράσματα. 5. Παρουσιάσεις επιστημονικών ιατρικών εταιρειών: Μπορεί να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, αναφορά στην ιστορία, τους στόχους, τα μέλη, τις δραστηριότητες και τις εκδηλώσεις της εταιρείας. 6. Παρουσιάσεις νέων ιατροφαρμακευτικών προϊόντων. 7. Ενημερωτικά δελτία και ανακοινώσεις με φαρμακοϊατρικό περιεχόμενο. 7. Γράμμα προς τη Σύνταξη, στο οποίο διατυπώνονται σχόλια ή παρατηρήσεις για το περιεχόμενο ή τη δομή του περιοδικού. 8. Βιβλιοκρισία – Βιβλιοπαρουσίαση. 9. Επίκαιρα θέματα. ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ •

Τα κείμενα που δημοσιεύονται είναι στην ελληνική γλώσσα.

•

Η έκταση του κειμένου δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 3000 λέξεις, συμπεριλαμβανομένων της βιβλιογραφίας, πινάκων, γραφικών παραστάσεων, ή φωτογραφιών και περιλήψεων.

•

Όλα τα κείμενα μπορούν να συνοδεύονται και από σχετικές φωτογραφίες.

•

Όλα τα κείμενα πρέπει να συνοδεύονται από τη διεύθυνση και το τηλέφωνο του συγγραφέα που είναι υπεύθυνος για τη σχετική αλληλογραφία.

•

Tα δημοσιευόμενα κείμενα απηχούν τις απόψεις των συγγραφέων τους και ουδεμία οικονομικού ενδιαφέροντος συσχέτιση συνδέει το περιοδικό με αναφερόμενα υλικά, μηχανήματα κ.λπ.

•

Η αναδημοσίευση κειμένων που έχουν δημοσιευθεί σε άλλα περιοδικά ή βιβλία γίνεται με την προϋπόθεση ότι έχει εξασφαλιστεί σχετική άδεια και αυτό αποτελεί ευθύνη του συγγραφέα.

ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Τα κείμενα υποβάλλονται με e-mail σε αρχείο Word στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις: magazines@artworks.com.cy | publisher@artworks.com.cy | pchristodoulou@artworks.com.cy ΠΡΟΣΟΧΗ: Προς διευκόλυνση της αλληλογραφίας, στο θέμα του e-mail να αναγράφεται η λέξη “Article”.

περιεχόμενα εκδηλώσεις

ιατρικάάρθρα Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία

συνέντευξη

Υποθυρεοειδισμός: αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

ΔΡ. PROKOFYEV GENNAD

H Συμπτωματική Μετωπιαία Επιληψία στα Παιδιά

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΔΙΚΤΑΙΟΝ»

Η Μέτρηση Υδατανθράκων στην Κλινική Διατροφική Αντιμετώπιση του Διαβήτη

Αξιολόγηση του Επιπέδου Στοματικής Υγείας των Παιδιών στην Κύπρο

Ενδοκερατοειδικά Ενθέματα για την Πρεσβυωπία Flexivue Micro-Lens (Presbia)

Σπονδυλολίσθηση: σπονδυλοσυνοστέωση, η πλέον αξιόπιστη λύσης

παρουσίασηεταιρείας Δικταίον Ιατρικό Κέντρο

ιατρικάνέα 48

Η ασπιρίνη κατά της Εξάπλωσης του Καρκίνου

Νέος Κυτταρικός Μηχανισμός Καθυστερεί την Εξάπλωση του HIV

«Φως» στον μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA

ΔΡ ΜΑΜΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

ελεύθεροβήμα Συνέντευξη - Daan Gijbels Νέα σελίδα για την GSK

Αστική αγωγή κατά Ιατρού

Παγκόσμιες ημέρες υγείας

Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Κύπρου

Δερματολογική και Αφροδισιολογική εταιρεία Κύπρου

Η καρδιοπάθεια φαίνεται στα μάτια

ιατρικάσυνέδρια

Θεραπεία Βλαστοκυττάρων θα Δοκιμαστεί για Πρώτη Φορά κατά της Κώφωσης

everyone it’s yours to give

Air is for and

BRIEF SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS SERETIDE DISKUS SERETIDE EVOHALER NAME OF THE MEDICINAL PRODUCT: Seretide Diskus 50/100 microgram/dose inhalation powder, pre-dispensed. Seretide Diskus 50/250 microgram/dose inhalation powder, pre-dispensed. Seretide Diskus 50/500 microgram/dose inhalation powder, predispensed. Seretide Evohaler 25/50 microgram/dose pressurised inhalation suspension, predispensed. QUALITATIVE AND QUANTITATIVE COMPOSITION Each single dose of Seretide diskus provides: 50 micrograms of salmeterol (as salmeterol xinafoate) and 100, 250 or 500 micrograms of uticasone propionate. Each single dose of Seretide evohaler provides: 25 micrograms of salmeterol (as salmeterol xinafoate) and 50 micrograms of uticasone proprionate. PHARMACEUTICAL FORM Diskus: Inhalation powder, pre-dispensed. Evohaler: Pressurised inhalation suspension. Therapeutic Indications Asthma Seretide diskus and evohaler are indicated in the regular treatment of asthma where use of a combination product (long-acting beta-2-agonist and inhaled corticosteroid) is appropriate: patients not adequately controlled with inhaled corticosteroids and ‘as needed’ inhaled short acting beta-2-agonist or patients already adequately controlled on both inhaled corticosteroid and long-acting beta-2-agonist. Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) Additionally Seretide Diskus 50/500 is indicated for the symptomatic treatment of patients with severe COPD (FEV1 <50% predicted normal) and a history of repeated exacerbations, who have signicant symptoms despite regular bronchodilator therapy. Posology and Method of Administration Seretide Evohaler and Diskus are for inhalation use only. Patients should be made aware that Seretide Diskus and Evohaler must be used daily for optimum benet, even when asymptomatic. Recommended Doses: Asthma Seretide Diskus: Adults and adolescents 12 years and older: One inhalation of 50 micrograms salmeterol and 100 micrograms uticasone propionate twice daily Or One inhalation of 50 micrograms salmeterol and 250 micrograms uticasone propionate twice daily. Or One inhalation of 50 micrograms salmeterol and 500 micrograms uticasone propionate twice daily. Children 4 years and older: One inhalation of 50 micrograms salmeterol and 100 micrograms uticasone propionate twice daily. COPD Adults: One inhalation of 50 micrograms salmeterol and 500 micrograms uticasone propionate twice daily. Seretide Evohaler: Adults and adolescents 12 years and older:Two inhalations of 25 micrograms salmeterol and 50 micrograms uticasone proprionate twice daily Chlidren 4 years and older: Two inhalations of 25 micrograms salmeterol and 50 micrograms uticasone proprionate twice daily. Contra-indications Seretide is contraindicated in patients with hypersensitivity (allergy) to any of the active substances or to the excipient. Special Warnings and Precautions for Use Seretide should not be used to treat acute asthma symptoms for which a fast and short acting bronchodilator is required. Patients should be advised to have their medicinal product to be used for relief in an acute asthma attack available at all times. Seretide is not intended for the initial management of asthma until the need for and approximate dosage of corticosteroids has been established. Treatment with Seretide should not be stopped abruptly in patients with asthma due to risk of exacerbation.Therapy should be down-titrated under physician supervision. For patients with COPD cessation of therapy with Seretide Diskus may also be associated with symptomatic decompensation and should be supervised by a physician. As with all inhaled medication containing corticosteroids, Seretide should be administered with caution in patients with pulmonary tuberculosis. Seretide should be administered with caution in patients with severe cardiovascular disorders, including heart rhythm abnormalities, diabetes mellitus, untreated hypokalaemia or thyrotoxicosis. Cardiovascular effects, such as increases in systolic blood pressure and heart rate,may occasionally be seen with all sympathomimetic drugs, especially at higher than therapeutic doses. For this reason, Seretide should be used with caution in patients with pre-existing cardiovascular disease. There have been very rare reports of increases in blood glucose levels and this should be considered when prescribing to patients with a history of diabetes mellitus. Following inhalation of Seretide at therapeutic doses, plasma levels of salmeterol are very low. However, a transient decrease in serum potassium may occur with all sympathomimetic drugs at higher therapeutic doses.Therefore, Seretide should be used with caution in patients predisposed to low levels of serum potassium. As with other inhalation therapy paradoxical bronchospasm may occur with an immediate increase in wheezing after dosing. Seretide Diskus

should be discontinued immediately, the patient assessed and alternative therapy instituted if necessary. Care should be taken when transferring patients to Seretide therapy, particularly if there is any reason to suppose that adrenal function is impaired from previous systemic steroid therapy. Systemic effects may occur with any inhaled corticosteroid, particularly at high doses prescribed for long periods.These effects are much less likely to occur than with oral corticosteroids. Possible systemic effects include Cushing’s syndrome, Cushingoid features, adrenal suppression, growth retardation in children and adolescents, decrease in bone mineral density, cataract and glaucoma. Ritonavir can greatly increase the concentration of uticasone propionate in plasma. Therefore, concomitant use should be avoided, unless the potential benet to the patient outweighs the risk of systemic corticosteroid side-effects. There is also an increased risk of systemic side effects when combining uticasone propionate with other potent CYP3A inhibitors. Interaction with Other Medicinal Products and Other Forms of Interaction Both non-selective and selective beta-blockers should be avoided unless there are compelling reasons for their use. Concomitant use of other beta-adrenergic containing drugs can have a potentially additive effect. Pregnancy and Lactation There are insufcient data on the use of salmeterol and uticasone propionate during pregnancy and lactation in man to assess the possible harmful effects.There are no data available for human breast milk. Both salmeterol and uticasone propionate are excreted into breast milk in rats.Administration of Seretide to women who are breastfeeding should only be considered if the expected benet to the mother is greater than any possible risk to the child. Effects on Ability to Drive and Use Machines No studies of the effect on the ability to drive and use machines have been performed. Undesirable Effects Common: candidiasis of the mouth and throat, headache, tremor, palpitations, throat irritation, hoarseness and muscle cramps. Uncommon: hypersensitivity, tachycardia. Very rare: angioedema, adrenal suppression, cataract, glaucoma, hyperglycaemia, cardiac arrhythmias, paradoxical bronchospasm, artralgia, myalgia, anxiety, sleep disorders and behavioural changes including hyperactivity and irritability, predominantly in children. Overdose There are no data available from clinical trials on overdose with Seretide, however data on overdose with both drugs are given below:The expected signs and symptoms of salmeterol overdosage are those typical of excessive beta2-adrenergic stimulation, including tremor, headache, tachycardia, increases in systolic blood pressure and hypokalaemia. Acute: Acute inhalation of uticasone propionate doses in excess of those recommended may lead to temporary suppression of adrenal function. This does not need emergency action as adrenal function is recovered in a few days, as veried by plasma cortisol measurements. Date: 11/04/2007 Marketing Authorisation Holder Seretide Diskus GlaxoGroup Ltd, UK Seretide Evohaler: GlaxoWellcome Ltd, UK Marketing Authorisation Number: Seretide Diskus 500: 18636 Seretide Diskus 250: 18635 Seretide Diskus 100: 18634 Seretide Evohaler: 19553 RETAIL PRICES: Seretide Diskus 500 EUR 84,28 Seretide Diskus 250 EUR 62,92 Seretide Diskus 100 EUR 47,57 Seretide Evohaler EUR 46,33. FOR FURTHER INFORMATION CONSULT THE FULL SUMMARY OF PRODUCT CHARACTERISTICS.

salmeterol/propionat de f luticazonă

CYGSK/SER/01/FEB12

Why wait to raise expectations in your asthma patients?

ΝΕΟ ΠΡΟΙΟΝ Η εταιρεία Γεω. Παυλίδης & Αραούζος Λτδ είναι στην ευχάριστη θέση να σας ενηµερώσει για την κυκλοφορία ενός νέου προϊόντος, του SILIVER® (silymarin)

Siliver

(silymarin)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ ∆ΙΑΤΡΟΦΗΣ ΜΕ SILYMARIN Αντιοξειδωτικό µε προστατευτικές ιδιότητες

Το SILIVER® είναι ένα συµπλήρωµα διατροφής που περιέχει σιλυµαρίνη (350 mg Silybum mariamum ,280 mg silymarin )και χορηγείται κατόπιν ιατρικής συµβουλής. Έχει αντιοξειδωτικές και προστατευτικές ιδιότητες για το ήπαρ και προσφέρει προστασία σε περιπτώσεις όπως : Ανοσοενίσχυση στην θεραπεία διαφόρων ηπατικών παθήσεων Χορηγείται συµπληρωµατικά σε περιπτώσεις οξείας ή χρόνιας ηπατικής ανεπάρκειας (ιογενούς προέλευσης) Λιπώδη διήθηση Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ Xρήσης ηπατοτοξικών φαρµάκων Η αντιοξειδωτική αναγεννητική, αντιφλεγµονώδη δράση της σιλυµαρινης έχει σαν αποτέλεσµα την αύξηση της ηπατικής πρωτεινοσυνθεσης και την σταθεροποίηση ηπατικών κυτταρικών µεµβρανών. Το Siliver® κυκλοφορεί στην συσκευασία των 30 καψακίων σε Χ.Τ 15,64€ και Λ.Τ 22,50 € (ΜΕ ΦΠΑ)

CTFarmaceutica

PHF

Για περισσότερες πληροφορίες ή διευκρινήσεις παρακαλώ τηλεφωνήστε στο 22818087

ιατρικά

άρθρα

12 Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία

16 Υποθυρεοειδισμός: αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

18 H Συμπτωματική Μετωπιαία Επιληψία στα Παιδιά

20 Η Μέτρηση Υδατανθράκων στην Κλινική Διατροφική Αντιμετώπιση του Διαβήτη

24 Αξιολόγηση του Επιπέδου Στοματικής Υγείας των Παιδιών στην Κύπρο

32 Ενδοκερατοειδικά Ενθέματα για την Πρεσβυωπία Flexivue Micro-Lens (Presbia)

40 Σπονδυλολίσθηση: σπονδυλοσυνοστέωση, η πλέον αξιόπιστη λύσης

άρθρα

Υπερβαρική Οξυγονοθεραπεία

Δρ Σωτήρης Γεωργίου MD Ιατρός Καταδυτικής και Υπερβαρικής Ιατρικής

Συνίσταται στη χορήγηση οξυγόνου, μέσω της αναπνοής, σε περιβάλλον με πίεση (P) μεγαλύτερη της ατμοσφαιρικής (υπερβαρικοί θάλαμοι). Σκοπός της χορήγησης του υπερβαρικού οξυγόνου (Υβο) είναι η αποκατάσταση της οξυγόνωσης υποξικών περιοχών, στις οποίες η μεταφορά οξυγόνου (Ο2), με τον συνήθη τρόπο (Hgb) δεν επαρκεί για την φυσιολογική λειτουργία του οργανισμού και κυρίως για την λειτουργία των μηχανισμών άμυνας & επούλωσης. Υβο - Δύο βασικές ιδιότητες Μηχανική επίδραση 1 Νόμος Boyle (P1,V1=P2,V2): Υπό σταθερή θερμοκρασία ο όγκος ενός αερίου είναι αντίστροφα ανάλογος με την πίεση. Όταν η πίεση αυξηθεί, ο όγκος θα ελαττωθεί και αντίστροφα. Θεραπευτική αντιμετώπιση καταστάσεων που προϋποθέτουν τον σχηματισμό φυσαλίδων όπως είναι η Νόσος των Δυτών Εμβολή Αέρα - (καταδύσεις, ιατρογενής) Κατάσταση Υπεροξίας 1Νόμος Dalton: Σε ένα μίγμα αερίων, κάθε αέριο στοιχείο, εξασκεί την δική του πίεση(P) η οποία ονομάζεται μερική πίεση και είναι ανάλογη με την κλασματική συγκέντρωση του αερίου στο μίγμα. Η αύξηση της κλασματικής συγκέντρωση του Ο2 στο εισπνεόμενο αέριο μίγμα θα οδηγήσει σε αύξηση της μερικής του πίεσης. Νόμος Henry: Η ποσότητα ενός αερίου που θα διαλυθεί σε ένα υγρό εξαρτάται από την ΜΠ που θα έχει το αέριο στην επιφάνεια του υγρού. Αυξάνοντας την ατμοσφαιρική πίεση του θαλάμου στο πλάσμα θα διαλυθεί περισσότερο οξυγόνο 1 Μεταφορά Ο2 στο αίμα: 2 CAO2 (Hb x SaO2x1,34) + (0,003xPaO2) 97% - Αιμοσφαιρίνη 3% - a Πλάσμα Αιμοσφαιρίνη Μέσος όρος: 100ml αίμα/ Pa Ο2 95mmhg = 20ml / O2 (97%κορεσμό) Οργανισμός - Χρήση 6ml /100ml αίμα – καμία αύξηση με τη χρήση Υβο. ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Ο2 – Διαλυμένο στο πλάσμα Συντελεστής διαλυτότητας Ο2 /πλάσμα - 000,3 1 ΑΤΑ – (PA 95mmΗg) - Αναπνοή αέρα - 95 χ 000,3 = 0,28ml/100ml Fio2 100% Ο2 = 2.2 ml 3ΑΤΑ – (PA 2193 mmHg)FiO2 100% O2 = 6.80ml Αποτέλεσμα της υπεροξίας Μεγαλύτερη ικανότητα μεταφοράς Ο2. Αυξημένη βαθμίδα διάχυσης του Ο2 από τριχοειδή στα κύτταρα κατά 3 με 4 φορές. Κάλυψη μεταβολικών αναγκών σε Ο2 από το πλάσμα και το οποίο αποτελεί την πρώτη πηγή οξυγόνου για τον οργανισμό. Δευτερεύουσες ιδιότητες Υβο Αποιδηματική ενέργεια: αύξηση οξυγόνου = υπεροξία – αγγειοσύσπαση – ελάττωση αιματικής ροής κατά 20-25 % - ελάττωση αρτηριακής παροχής. Ελάττωση οιδήματος χωρίς ελάττωση της μεταφοράς του Ο2 στους ιστούς. Η υπεροξική αγγειοσύσπαση δε παρουσιάζεται στους υποξικούς ιστούς, όπου η μικροκυκλοφοριακή ροή αίματος παραμένει αναλλοίωτη λόγω επαναφοράς του PO2 των ιστών αυτών κοντά στο φυσιολογικό. Ροολογική βελτίωση μικροκυκλοφορίας: Βελτίωση της ελαστικότητας των Ε αιμοσφαιρίων, μείωση της τάσης συσσώρευσης των αιμοπεταλίων, αύξηση της διαβατότητας του αιματοεγκεφαλικού φραγμού και διατήρηση της θρομβολυτικής ικανότητας. Αντιμικροβιακή δράση Υ οξυγόνο: Σε υπερβαρικές συνθήκες το Ο2 συμπεριφέρεται σαν φαρμακευτική ουσία με ιδιότητες που απουσιάζουν στις συνθήκες περιβάλλοντος. Άμεση δράση (βακτηριοκτόνος): Αναερόβια αύξηση της παραγωγής ελευθέρων ριζών O2. Τα αναερόβια δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα ένζυμα (Superoxide

dismutase) ξουν.

προκειμένου να τις ελέγ-

Ν2 με την αναπνοή. Συνάμα υποστηρίζει τους ισχαιμικούς ιστούς.

Έμμεση δράση: Διέγερση λευκοκυτταρικής δράσης. Οι κυανιούχες ενώσεις και η υποξία παρεμποδίζουν τις οξειδωτικές οδούς και επηρεάζουν το ρυθμό μετανάστευσης των λευκοκυττάρων και την εξουδετέρωση των βακτηρίων. Η ικανότητα για παραγωγή ελευθέρων ριζών οξυγόνου και μικροβιοκτονία μέσω οξειδωτικών μηχανισμών είναι ανάλογη της τοπικής συγκέντρωσης οξυγόνου.

Αρτηριακή Αέριος Εμβολή (Boyle’s Law – Μηχανικό αποτέλεσμα). Eλάττωση του όγκου των φυσαλίδων, απομάκρυνση Ν2 από το οποίο αποτελείται το μεγαλύτερο μέρος της φυσαλίδας, υποστήριξη ισχαιμικών ιστών και τέλος αναστροφή μεταβολικής οξέωσης.

Συνεργιστική δράση με ομάδες Αντιβιωτικών: Αμυνογλυκοσίδες, Κινολόνες, Βανκομυκίνη. Ελάττωση ή αδρανοποίηση έκκρισης τοξινών : (α- τοξίνη – αεριογόνος γάγγραινα) Σύνθεση ώριμου κολλαγόνου - Η δραστικότητα της προλυλ-υδροξυλάσης είναι εξαιρετικά ευαίσθητη στη συγκέντρωση οξυγόνου (PΟ2). H KmO2 της προλυλ-υδροξυλάσης είναι 20 mmHg (σε ιστική πίεση PO2 = 20mmHg - Η προλυλ – υδροξυλάση είναι κατά το ήμισυ δραστική). Σε έντονα υποξικές καταστάσεις η χρήση οξυγόνου για την υδροξυλίωση του προκολλαγόνου είναι υπερβολική πολυτέλεια για τα κύτταρα. Παρότι η υποξία ενεργοποιεί τους ινοβλάστες για να ξεκινήσουν την σύνθεση κολλαγόνου, τα κύτταρα δεν μπορούν να παραγάγουν και να αποθηκεύσουν ώριμο κολλαγόνο αν δεν υπάρχει επαρκής συγκέντρωση οξυγόνου (παραγωγή ώριμου κολλαγόνου à Po2 = 20-60 mmHg). Νεοαγγειογένεση: VGEF (Vascular endothelial growth factor): Είναι ο σημαντικότερος παράγοντας ανάπτυξης νέων αγγείων. Η υπεροξία προκαλεί αύξηση της παραγωγής VGEF ενώ η υποξία δεν είναι αναγκαία για την απελευθέρωση VGEF στο τραύμα. Κλινικές ενδείξεις Υβο 3 Νόσος των δυτών – Δυσβαρική Νόσος (Boyle’s Law – Μηχανικό αποτέλεσμα). Προκαλεί ελάττωση όγκου φυσαλίδων, επαναδιάλυση τους και αποβολή του

Δηλητηρίαση με Μονοξείδιο του Άνθρακα (CO poisoning): To Υβ/O2 απομακρύνει το CO από την Hgb. Σε μία 1 Ata – απαιτούνται 300 λεπτά ενώ με το Υβο απαιτούνται 32 λεπτά. Πρόληψη καθυστερημένων νευρολογικών εκδηλώσεων. Αεριογόνος Γάγγραινα: Προκαλεί αδρανοποίηση της έκκρισης α-τοξίνης, περιορισμό του πολλαπλασιασμού μικροβίων (Ιστική Po2 >250-300mmhg – 2.5-3 Ατα) και συνάμα οξυγόνωση των ιστών. Ραδιονεκρώσεις: Προκαλούν αποφρακτική ενδαρτερίτιδα, Ιστική Υποξία και ίνωση. • Οστεοραδιονέκρωση • Ραδιονέκρωση μαλακών μορίων Το Υβο μέσω του μηχανισμού της υπεροξίας και της αγγειογένεσης συμβάλει στην ανάπλαση των ιστών και την επούλωση των τραυμάτων. Προφυλακτικά συνίσταται σε πιθανές επεμβάσεις που αφορούν ακτινοβοληθέντες ιστούς , όπως αφαίρεση και πρόσθεση οδόντων. Χρόνια τραύματα : • Αρτηριακή Ανεπάρκεια • Φλεβικά Έλκη • Έλκη κατακλίσεως • Διαβητικά έλκη • Μετατραυματικές Iσχαιμικές βλάβες Το Υβο στα χρόνια τραύματα προκαλεί αύξηση της μεταφοράς του Ο2 (σε διαλυμένη μορφή στο πλάσμα), αύξηση της πίεσης διάχυσης (Driving force) με συνέπεια αύξηση του αρτηριοφλεβικού πρανούς από

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

136Μbar σε 2000Μbar με αύξηση της απόστασης διάχυσης κατά τουλάχιστον 3 φορές. Αύξηση του ουδού παραμορφωσιμότητας τον ερυθροκυττάρων με ροολογική βελτίωση της μικροκοκλυφορίας. Ελάττωση του δευτεροπαθούς οιδήματος λόγω ελαττώσεως κατά 20% της αιματικής παροχής (αντιδραστική αγγειοσύσπαση στην υπεροξία). Τα αυξημένα επίπεδα του ιστικού οξυγόνου θα επιτείνουν την φαγοκυτταρική δράση των λευκών ενώ είναι τοξικό για τα αναερόβια. Επιτάχυνση της κοκκιωματοποίησης με ωρίμανση προκολλαγόνου σε κολλαγόνο και επίταση της νεοαγγείωσης. Επιλεγμένες Μικτές Νεκρωτικές Λοιμώξεις Μαλακών Μορίων: 1. Αναερόβια και/η τρίζουσα κυτταρίτιδα 2. Προοδευτική βακτηριδιακή γάγγραινα 3. Νεκρωτική Υμενίτιδα 4. Η Γάγγραινα Fournier (Μυονέκρωση η οποία δεν οφείλεται σε Κλωστηρίδιο) Με τη χρήση του Υβο παρατηρείται βελτιστοποίηση της ιστικής Po2 , η οποία είναι απαραίτητη για την επούλωση του τραύματος, υποστήριξη και τόνωση του αμυντικού συστήματος του οργανισμού, ελάττωση του οιδήματος και βελτίωση της κυκλοφορίας στις προσβεβλημένες περιοχές.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Αιφνίδια Βαρηκοΐα: Αύξηση Po2 στο μέσον αυτί με ροολογική βελτίωση της μικροκυκλοφορίας, βελτίωση της ελαστικότητας των ερυθρών, ελάττωση της γλοιότητας του αίματος με πιθανό αποτέλεσμα την αναστροφή του υποξικού περιβάλλοντος στο μέσον αυτί. Χρόνια Επίμονη ή Υποτροπιάζουσα Οστεομυελίτιδα: Αυξάνει την ιστική PO2 στους φλεγμαίνοντες υποξικούς οστικούς ιστούς προκαλεί αύξηση μικροβιοκτόνου δράσης, ελάττωση του οιδήματος, ελάττωση της ιστικής φλεγμονής με εξάλειψη φραγμών διάχυσης, ενίσχυση της νεοαγγείωσης και ενεργοποίηση ινοβλαστών/ οστεοκλαστών με αποτέλεσμα την δημιουργία δικτύου κολλαγόνου. Στις Χ Οστεομυελίτιδες οι ενδομυελικές μετρήσεις της PO2 = < 30mmhg, πιέσεις που είναι ασύμβατες με την επούλωση. Υποστήριξη Μοσχευμάτων/Κρημνών: Υπεροξυγόνωση με αποτέλεσμα την ελάττωση του οιδήματος, τη βελτίωση της μικροκυκλοφορίας και την πρόληψη του Σ Επαναιμάτωσης,

4 Απόλυτες Αντενδείξεις: Ενεργός πνευμοθώρακας, εγκυμοσύνη, Φάρμακα: Bleomycin Cisplatin Disulfiram Doxorubicin Sulfamylon.

Σχετικές Αντενδείξεις: Κλειστοφοβία, συγγενής σφαιροκυττάρωση, χρόνια αποφρακτική πνευμονική νόσος (COPD), δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας, ψηλός πυρετός, βηματοδότες, σπασμοί, λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού, εμφύσημα με παρακράτηση Co2 , ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων στον Θώρακα, σπασμοί, ιστορικό ιδιοπαθούς πνευμοθώρακα, ιστορικό χειρουργικής επέμβασης για ωτοσκλύρηνση, ιστορικό οπτικής νευρίτιδας. Επιπλοκές: 5 Βαροτραύματα, τοξικότητα οξυγόνου.

Βιβλιογραφία 1.

Medicine Practice- Best company publishing – Second Edition 1999 2.

John B. West MD, PhD – Η φυσιολογία της Αναπνοής – Αθήνα Παρισιάνος Εκδόσεις – Τρίτη έκδοση - 1999

Απόφραξη Retinal Κεντρικής Αρτηρίας (CRAO)

Εγκαύματα

Ενδοκρανιακό Απόστημα: Υποαραχνοειδές εμπύημα, εγκεφαλικό απόστημα: Προκαλεί ελάττωση της ενδοκρανιακής πίεσης και προλαμβάνει την ανάπτυξη των αναερόβιων.

Eric P. Kindwall, MD – Harry T. Whlan, MD “Hyperbaric

Daniel Mathieu (Ed.) – Handbook on Hyperbaric Medicine: Recommended Indications – Springer 2006 Emi Latham, MD, FACEP , Marc A Hare, MD, Michael Neumeister, MD, FRCSC, FRCSC, FACS , http:// emedicine.medscape.com/article/1464149overview#a5, Hyperbaric Medicine : Contraindications

Daniel Mathieu (Ed.) – Handbook on Hyperbaric Medicine: Complications of Hyperbaric Medicine Springer 2006

Λεωφόρος Κιλκίς 35, 2234 Λατσιά, ΚΥΠΡΟΣ Tèηλ.: +357 22490305, Φαξ: +357 22490308

άρθρα

Υποθυρεοειδισμός: αιτίες, συμπτώματα και θεραπεία

Δρ Αντριάνα Γαβριηλίδου Ενδοκρινολόγος- Διαβητολόγος

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Τι είναι ο υποθυρεοειδισμός: Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια ασθένεια που προκαλείται από την παρατεταμένη, συνεχή έλλειψη των ορμονών του θυρεοειδούς αδένα. Είναι πολύ κοινή ασθένεια στον πληθυσμό της Κύπρου αλλά παρά το γεγονός αυτό ο υποθυρεοειδισμός παραμένει συχνά αδιάγνωστος για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτό οφείλεται εν μέρει στο γεγονός ότι έχει μια σταδιακή εξέλιξη και κατά την έναρξή του τα συμπτώματα δεν είναι 16

άρθρα

εύκολο να γίνουν αντιληπτά. Τα συμπτώματα που προκύπτουν θεωρούνται αρχικά ως το αποτέλεσμα της υπερκόπωσης, της επιδείνωσης άλλων ασθενειών ή της εγκυμοσύνης.

•

Διακοπή της αγωγής με θυροξίνη με άθικτο θυρεοειδή αδένα

τη μέτρηση των επιπέδων της TSH, ελεύθερης T4 και ελεύθερης T3.

•

Μετά απο θεραπεία με 131 ή υφολική θυρεοειδεκτομή για τη νόσο του Graves

Τα φυσιολογικά επίπεδα του TSH αποκλείουν τον πρωτοπαθή αλλά όχι και τον δευτεροπαθή υποθυρεοειδισμό. Αν υπάρχει υποψία για νόσο της υπόφυσης εξετάζουμε την αδέσμευτη T4. Σε περίπτωση που είναι χαμηλή κάνουμε αποκλεισμό φαρμακευτικών επιδράσεων, σύνδρομο ευθυρεοειδικού αρρώστου και έπειτα αξιολογούμε τη λειτουργία της πρόσθιας υπόφυσης.

Οι θυρεοειδικές ορμόνες ρυθμίζουν τον ενεργειακό μεταβολισμό του σώματος γι’ αυτό και στον υποθυρεοειδισμό επιβραδύνονται όλες οι μεταβολικές διεργασίες.

•

Η μεγαλύτερη αιτία του υποθυρεοειδισμού κατά το 99% είναι συνήθως η απορρύθμιση του θυρεοειδούς αδένα (πρωτοπαθής υποθυρεοειδισμός), και κατά 1% - βλάβη της υπόφυσης ή του υποθάλαμου (δευτεροπαθής υποθυρεοειδισμός).

Υποφυσιμός: όγκοι, χειρουργική επέμβαση ή ακτινοβόληση υπόφυσης, διηθητικές διαταραχές, σύνδρομο Sheehan, τραύμα, γενετικές μορφές συνδυαστικών ανεπαρκειών υποφυσιακών ορμονών

•

Μεμονωμένη ανεπάρκεια TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη) ή αδράνεια

•

Θεραπεία με βηξαροτένη

•

Υποθαλαμικές νόσοι, ιδιοπαθής

Οι αιτίες του υποθυρεοειδισμού είναι συνήθως οι ακόλουθες: 1. Πρωτοπαθής: •

αυτοάνοσος υποθυρεοειδισμός : θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ατροφική θυρεοειδίτιδα

•

ιατρογενής θεραπεία με ή ολική θυρεοειδεκτομή

•

φάρμακα: περίσσεια ιωδίου (σκιαγραφικά που περιέχουν ιώδιο και αμιωδαρόνη), λίθιο, αντιθυρεοειδικά φάρμακα, π-αμινοσαλυκυκλικό οξύ ιντερφερόνη-α, αμινογλουτεθιμίδη

, υφολική

131

•

συγγενής υποθυρεοειδισμός,

•

ανεπάρκεια ιωδίου

•

διηθητικές διαταραχές: αμυλοείδωση, σαρκοείδωση, αιμοχρωμάτωση, σκληρόδερμα, κυστίνωση, θυρεοειδίτιδα Riedel

•

υπερέκφραση του τύπου 3 της δειοδινάσης σε βρεφικό αιμαγγείωμα 2. Παροδικός:

•

Σιωπηλή θυρεοειδίτιδα (θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό)

•

Υποξεία θυρεοειδίτιδα

3. Δευτεροπαθής:

Τα κλινικά συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι τα ακόλουθα: 1. κόπωση, αδυναμία 2. λήθαργος, υπνηλία 3. ξηρό δέρμα 4. αίσθηση κρύου 5. θραύση και απώλεια μαλλιών 6. δυσκολία συγκέντρωσης και πτωχή μνήμη 7. δυσκοιλιότητα 8. πρόσληψη βάρους με πτωχή όρεξη 9. δύσπνοια 10. βράγχος φωνής 11. μηνορραγία (αργότερα ολιγομηνόρροια ή αμηνόρροια) στις γυναίκες και στυτική δυσλειτουργία στους άνδρες 12. παραισθησία 13. μειωμένη ακοή Η διάγνωση και η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού Αρχικά η διάγνωση διαπιστώνεται κατά

Τα αυξημένα επίπεδα της TSH υποδηλώνουν μειωμένη δραστηριότητα του θυρεοειδούς αδένα, επειδή η υπόφυση διεγείρει το θυρεοειδή αδένα για την παραγωγή αρκετής ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών. Για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη κλινικού υποθυρεοειδισμού απαιτείται έλεγχος των επιπέδων της ελεύθερης T4. Εάν η ελεύθερη T4 είναι φυσιολογική τότε έχουμε τον υποκλινικό ή ήπιο υποθυρεοειδισμό. Εάν δε είναι χαμηλή τότε έχουμε τον πρωτοπαθή υποθυρεοειδισμό. Η αιτιολογία συνήθως αποδεικνύεται εύκολα με την κατάδειξη των TPOAb (αντισώματα της θυρεοειδικής περοξειδάσης), τα οποία είναι παρόντα στο 90-95 % των ασθενών με αυτοάνοσο υποθυρεοειδισμό. Η θεραπεία σε αυτές τις περιπτώσεις γίνεται με χορήγηση θυροξίνης. Ο έλεγχος των επιπέδων των ορμονών του θυρεοειδούς αδένα γίνεται συνήθως κάθε 6-12 μήνες. Εάν όμως τα TPOAb δεν είναι παρόντα τότε κάνουμε αποκλεισμό άλλων αιτιών υποθυρεοειδισμού και γίνεται ετήσιος επανέλεγχος. Άλλα παθολογικά εργαστηριακά ευρήματα στον υποθυρεοειδισμό μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένη κρεατινική φωσφοκινάση, χοληστερόλη και τριγλυκερίδια καθώς και αναιμία. Εκτός από την περίπτωση που συνδέεται με έλλειψη σιδήρου, η αναιμία και άλλες διαταραχές αντιμετωπίζονται με χορήγηση θυροξίνης.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

H Συμπτωματική Μετωπιαία Επιληψία στα Παιδιά

Δρ. Ιάντ Σακαλλάχ M.D. Παιδονευρολογία Bogomolets National Medical Universty

Η επιληψία είναι μια χρόνια πάθηση και αποτελεί μια από τις πιο συχνές νευρολογικές διαταραχές. Σήμερα υπάρχουν πέραν των 40 ειδών επιληψίας, τα περισσότερα από τα οποία εκδηλώνονται κατά την διάρκεια της παιδικής ηλικίας. Η εστιακή επιληψία κατηγοριοποιείται σε τρεις μορφές ανάλογα με τα αίτια της: την ιδιοπαθή, την κρυπτογενή και την συμπτωματική, στην οποία ανήκει η μετωπιαία επιληψία (ΜΕ). Τα κλινικά συμπτώματα της ΜΕ ποικίλουν. Η ασθένεια εκδηλώνεται με απλές και σύνθετες εστιακές επιληπτικές κρίσεις, και δευτεροπαθείς γενικευμένες κρίσεις (σπασμούς). Αναλόγως της εστίας εμφάνισης του επιληπτικού ερεθίσματος στο μετωπιαίο λοβό η ΜΕ συμπεριλαμβάνει τις ακόλουθες μορφές: motor, paracentral, opercular, dorsolateral, orbitofrontal, anterior frontopolar, cingulate και ορισμένες που προέρχονται από επιπλέον motor zone. Η κινητική (motor) ΜΕ συμβαίνει κατά τη διάρκεια της διέγερσης του πρόσθιου κεντρικού έλικα και χαρακτηρίζεται από κρίσεις του Jackson οι οποίες δημιουργούν ετερόπλευρες εστίες. Οι επιληπτικές κρίσεις έχουν κυρίως κλονικό χαρακτήρα (στη φύση τους) και μπορεί να εξαπλώνονται από κάτω προς τα πάνω (πόδι-χέρι-πρόσωπο) ή απο πάνω προς τα κάτω (πρόσωπο-χέριπόδι). Σε ορισμένες περιπτώσεις η motor ΜΕ μπορεί να εκδηλωθεί και με δευτεροπαθείς γενικευμένες κρίσεις.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Στην παρακεντρική (paracentral) ΜΕ οι σπασμοί εμφανίζονται στα ομόπλευρα άκρα ή αμφοτερόπλευρα. Η αδυναμία στα άκρα που παρουσιάζεται μετά από την κρίση ονομάζεται παράλυση Todd και είναι ένα συχνό φαινόμενο για την paracentral ΜΕ. Η υπεροφθαλμική (opercular) ΜΕ χαρακτηρίζεται απο επιληπτικές κρίσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διέγερσης της ζώνης opercular στον κάτω πρόσθιο έλικα. Η μορφή με την οποία εκδηλώνεται είναι μέσω των κινήσεων του μασήματος, του πιπιλίσματος, του γλειψίματος, του βήχα, της κατάποσης και της σιελόρροιας. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί ομόπλευρη σύσπαση των μυών του προσώπου, προσωρινή δισλαλία ή ακούσια φώνηση. Η οπισθοπλάγια (dorsolateral) ΜΕ εκδηλώνεται με επιληπτικές κρίσεις που συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διέγερσης του άνω και κάτω μετωπιαίου έλικα. Στο συγκεκριμένο είδος επιληψίας παρουσιάζονται συνήθως σπασμοί στα άκρα και

απότομη στροφή της κεφαλής και των ματιών προς τις ετερόπλευρες εστίες του ενός ημισφαιρίου. Επίσης κατά τη διάρκεια της διέγερσης του κέντρου Μπρόκ παρουσιάζεται κινητική αφασία. Στην οπτική μετωπιαία (orbitofrontal) ΜΕ παρουσιάζονται επιληπτικές κρίσεις οι οποίες συμβαίνουν κατά τη διάρκεια της διέγερσης του οπτικού και κάτω πρόσθιου έλικα. Χαρακτηριστικές κρίσεις είναι οι ακόλουθες: επιγαστρική, καρδιαγγειακή (καρδιαλγία, αρρυθμίες, διαταραχή της αρτηριακής πίεσης) και αναπνευστική (εισπνευστική δύσπνοια, αίσθημα ασφυξίας, συμπίεση στο λαιμό, «κόμπος» στο λαιμό). Επίσης παρατηρούνται αυτόνομα-σπλαχνικά φαινόμενα (εφίδρωση, ωχρότητα, έξαψη, διαταραχή της θερμορύθμισης, κ.λπ.) Είναι πιθανό να εμφανιστούν τυπικές σύνθετες εστιακές (ψυχοκινητικές) επιληπτικές κρίσεις. Η πρόσθια frontopolar ΜΕ εκδηλώνεται με επιληπτικές κρίσεις που χαρακτηρίζονται από απλές εστιακές κρίσεις με ψυχολογικές διαταραχές και εκδηλώνονται με αίσθηση ξαφνικής «απώλειας σκέψης», «άδειου κεφαλιού», «αφαίρεσης» ή το αντίστροφο. Δηλαδή «βίαιες μνήμες», επώδυνη αίσθηση της ανάγκης να θυμηθεί κάτι, μνήμες που δεν ταιριάζουν με την παρούσα κατάσταση. Ο ασθενής δεν μπορεί να απαλλαγεί από αυτά τα συναισθήματα μέχρι να τελειώσει η επιληπτική κρίση.

Η προσαγώνια (cingulate) ΜΕ επιληπτική κρίση, εκδηλώνεται κυρίως με σύνθετες εστιακές επιληπτικές κρίσεις και λιγότερο με απλές εστιακές, με διαταραχές της συμπεριφοράς και της συναισθηματικής σφαίρας. Χαρακτηριστικό των σύνθετων κρίσεων είναι οι αυτόματες κινήσεις, έξαψη, έκφραση φόβου, ομόπλευρη ακούσια κίνηση των βλεφάρων και μερικές φορές κλονικές κρίσεις του ετερόπλευρου άκρου. Μπορεί να υπάρχουν επεισόδια επιθετικότητας ή ψυχοκινητικής διέγερσης. Οι κρίσεις από την επιπρόσθετη κινητική (motor) ζώνη είναι ένα αρκετά κοινό είδος κρίσεων. Χαρακτηρίζεται από συχνές, συνήθως νυκτερινές απλές εστιακές επιληπτικές κρίσεις, κρίσεις με προσωρινή αλαλία, σύγχυση, υπερευαισθησία στον κορμό και στα άκρα. Οι εστιακές επιληπτικές κρίσεις λαμβάνουν συνήθως τονικούς σπασμούς που προέρχονται από την μία ή άλλη πλευρά, ή και από τις δύο (προσομοιάζουν με γενικευμένους σπασμούς). Οι τονικοί σπασμοί χαρακτηρίζονται από ανύψωση του ενός χεριού, το κεφάλι είναι στραμμένο προς το ανυψωμένο χέρι, το ίδιο και τα μάτια. Οι αρχαϊκές κινήσεις χαρακτηρίζονται από ξαφνική αφύπνιση του ασθενούς, με μία κραυγή, υπερκινητικότητα (χαοτικές κινήσεις χεριών και ποδιών, κινήσεις των χεριών με τις παλάμες σε θέση γροθιάς, κινήσεις των ποδιών που θυμίζουν κινήσεις ποδηλασίας, κινήσεις της πυέλου κ.λπ.). Ο βαθμός αξιολόγησης της συνείδησης δεν είναι εφικτός, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις η συνείδηση διατηρείται. Τα επεισόδια αυτά θα πρέπει να διαφοροποιηθούν από την υστερία και τους νυκτερινούς εφιάλτες των παιδιών.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Η Μέτρηση Υδατανθράκων στην Κλινική Διατροφική Αντιμετώπιση του Διαβήτη

Ξένια Αβερκίου Κλινική Διαιτολόγος, MS, RD Ειδικότητα στον διαβήτη και κοιλιοκάκη

Η επιστήμη γύρω από τη θεραπεία του διαβήτη έχει εξελιχθεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια και η κλινική διατροφική θεραπεία (medical nutrition therapy) για τον διαβήτη, ιδίως η μέτρηση υδατανθράκων, έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της εξέλιξης. Η μέτρηση υδατανθράκων θεωρείται τώρα μία από τις πιο δημοφιλείς μεθόδους στην διατροφική εκπαίδευση για όλους τους τύπους διαβήτη, διαβήτη τύπου 1, τύπου 2, και κύησης. Η μέθοδος αυτή έχει πάρει ιδιαίτερη σημασία με τη δημοφιλή έρευνα Diabetes Control and Complications Trial (DCCT)1,2 στις αρχές της δεκαετίας του 1990 και η αξία της εξακολουθεί να επιβεβαιώνεται σε κλινικές έρευνες3,4,5. Στο άρθρο αυτό θα δούμε τι συμπεριλαμβάνει η μέτρηση υδατανθράκων, τα στάδια από τα οποία αποτελείται, και τους στόχους της μεθόδους αυτής. Στόχος και εξατομίκευση της κλινικής διατροφικής θεραπείας Η κλινική διατροφική θεραπεία στην αντιμετώπιση του διαβήτη έχει ως κύριο στόχο τον καλό γλυκαιμικό έλεγχο και την πρόληψη και αντιμετώπιση υπογλυκαιμικών και υπεργλυκαιμικών επεισοδίων. Ο γλυκαιμικός στόχος του κάθε ατόμου προσδιορίζεται από την αρχή από τον/την θεράποντα ιατρό. Ο ιατρός πρέπει επίσης να προσφέρει μια αρχική κατεύθυνση στο θέμα της διατροφής, αλλά πολύ σημαντική είναι η εξατομίκευση της κλινικής διατροφικής θεραπείας για το κάθε άτομο. Η εκπαίδευση αυτή πρέπει να γίνεται από κλινική(ό) διαιτολόγο και κατά προτίμηση με εμπειρία στο θέμα του διαβήτη1,2,6. Η εξατομίκευση στο σχέδιο διατροφής και εκπαίδευσης λαμβάνει υπόψη τον τύπο διαβήτη, τη φαρμακευτική αγωγή, την ηλικία και φύλο, την συχνότητα σωματικής δραστηριότητας, την ανάγκη για απώλεια βάρους, συνυπάρχοντες ασθένειες, και τις ατομικές αξίες και διατροφικές προτιμήσεις. Στόχοι της εκπαίδευσης στην μέτρηση υδατανθράκων Είναι κοινώς γνωστό ότι το κύριο θρεπτικό συστατικό στην διατροφή με την πιο σημαντική επίδραση στα μεταγευματικά επίπεδα γλυκόζης είναι οι υδατάνθρακες. Η ποσότητα υδατανθράκων που χρειάζεται το κάθε άτομο θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες και αυτό θα αξιολογηθεί και προσδιοριστεί από την/τον κλινική διαιτολόγο. Ανεξαιρέτως της ποσότητας υδατανθράκων που αρμόζει για το κάθε άτομο ο στόχος είναι ένας, η σωστή κάλυψη τους από ενδογενή ή εξωγενή ινσουλίνη. Το κάθε άτομο με διαβήτη πρέπει να εκπαιδεύεται πρώτα για την υγιεινή διατροφή, όπως για παρά-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

δειγμα την Μεσογειακή διατροφή, αλλά συνάμα να εκπαιδεύεται στην κατανόηση και μέτρηση υδατανθράκων. Ένα από τα κύρια πορίσματα του DCCT, και πολλών άλλων κλινικών ερευνών, ήταν ότι η διατροφική εκπαίδευση στην μέτρηση υδατανθράκων σύντεινε στην επίτευξη καλού γλυκαιμικού ελέγχου σε μεγάλο βαθμό, αλλά συνάμα έδινε στα άτομα με διαβήτη ελευθερία επιλογών στην διατροφή τους και καλύτερη ποιότητα ζωής.

να καταλάβει ότι αυτά τα τρόφιμα/ποτά καταναλώνονται με μέτρο λόγω της χαμηλής περιεκτικότητας τους σε θρεπτικά συστατικά και της ψηλής περιεκτικότητας τους σε ενέργεια.

Ο υπολογισμός με γραμμάρια ευκολύνει και την μέτρηση υδατανθράκων στα βιομηχανοποιημένα προϊόντα που περιέχουν ετικέτες διατροφής. Με την εκμάθηση ισοδύναμων μερίδων το άτομο μπορεί να

Ας δούμε λοιπόν τα τρία στάδια εκπαίδευσης για την μέτρηση υδατανθράκων με την σειρά. Το πρώτο βασικό στάδιο είναι η εκμάθηση των κύριων πηγών υδατανθράκων στην διατροφή και την βασική κατανόηση ισοδύναμων μερίδων. Οι ισοδύναμες μερίδες υδατανθράκων βασίζονται στις διατροφικές ανταλλαγές διαβήτη (του Αμερικάνικου Διαβητικού Συνδέσμου και του Αμερικάνικου Συνδέσμου Διαιτολόγων). Το άτομο με διαβήτη μαθαίνει την ποσότητα που αντιστοιχεί με μία μερίδα υδατάνθρακα για όλες τις τροφές και ποτά που περιέχουν υδατάνθρακες, και ότι η κάθε μερίδα επίσης ισοδυναμεί με περίπου 15 γραμμάρια υδατάνθρακα. Το άτομο μπορεί να υπολογίζει το σύνολο των υδατανθράκων που καταναλώνει είτε σε μερίδες ή σε γραμμάρια.

συνδυάσει ή να ανταλλάξει τους υδατάνθρακες της κάθε ομάδας τροφών χωρίς να επηρεάσει την θρεπτική σύσταση της καθημερινής του διατροφής. Στο πρώτο στάδιο μέτρησης υδατανθράκων η σταθεροποίηση των μερίδων ανά γεύμα και σνακ είναι ο κύριος στόχος. Το στάδιο αυτό είναι επαρκές στην επίτευξη καλού γλυκαιμικού στόχου στις περιπτώσεις τύπου 2 διαβήτη, στον διαβήτη κύησης, και σε όλα τα ινσουλινοεξαρτώμενα άτομα, ανεξαιρέτως τύπου, που δυσκολεύονται να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τα πιο προχωρημένα στάδια μέτρησης υδατανθράκων.

Υδατάνθρακες και τα τρία στάδια εκπαίδευσης στην μέτρηση υδατανθράκων Υπάρχουν τρία στάδια στην εκπαίδευση μέτρησης υδατανθράκων. Πριν προχωρήσουμε όμως σωστό είναι να δώσουμε μερικές πληροφορίες για τους υδατάνθρακες. Οι υδατάνθρακες είναι πολύ σημαντικοί στην υγιεινή διατροφή και πρέπει να αποτελούν το 45-60% των ημερήσιων θερμίδων για τον γενικό πληθυσμό και για τα άτομα με διαβήτη4. Οι ημερήσιες θερμίδες που αρμόζουν στο κάθε άτομο προσδιορίζονται από την κλινική διαιτολόγο ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Οι υδατάνθρακες προτίμησης είναι δημητριακά ολικής αλέσεως, φρέσκα φρούτα, όσπρια, αμυλούχα λαχανικά, και γάλα, γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά. Ο πίνακας που ακολουθεί δείχνει τις κύριες ομάδες τροφών που περιέχουν υδατάνθρακες. Άλλοι υδατάνθρακες που δεν καταγράφονται στον πίνακα είναι η ζάχαρη, το μέλι, τα διάφορα σιρόπια, οι μαρμελάδες, κέικ, σοκολάτες, παγωτά, μερικά αλκοολούχα ποτά, κ.ά. Παρόλο που αυτά τα προϊόντα δεν προσφέρουν τα θρεπτικά συστατικά (βιταμίνες και ιχνοστοιχεία) που προσφέρουν οι πιο κάτω πηγές υδατανθράκων δεν απαγορεύονται στην διατροφή του διαβήτη. Οι αυστηρές διατροφικές απαγορεύσεις στην αντιμετώπιση του διαβήτη ανήκουν πλέον στο παρελθόν. Είναι φυσικά πολύ σημαντικό το άτομο με διαβήτη, και όχι μόνο,

Στο δεύτερο στάδιο ο στόχος της εκπαίδευσης είναι το άτομο να κατανοήσει την σχέση που έχουν μεταξύ τους η διατρο-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

φή, η φαρμακευτική αγωγή, και η σωματική δραστηριότητα με τις αυξομειώσεις στα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Για παράδειγμα, το άτομο μαθαίνει τις διαφορές στην δράση των διαφόρων γευματικών ινσουλινών, και φαρμακευτικών ταμπλετών, και πως πρέπει να χρησιμοποιούνται για να καλύπτουν σωστά τα γεύματα και σνακ και συνάμα να αποφεύγονται τα υπεργλυκαιμικά και υπογλυκαιμικά επεισόδια. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται επίσης στον σημαντικό ρόλο της συχνής μέτρησης ζαχάρων για την καλύτερη επίτευξη των στόχων αυτού του σταδίου. Στο τρίτο στάδιο της μέτρησης υδατανθράκων το ινσουλινοεξαρτώμενο άτομο μαθαίνει να ταυτίζει την δόση ινσουλίνης με τις μερίδες υδατανθράκων που θα καταναλωθούν σε ένα γεύμα ή σνακ. Εδώ γίνεται απαραίτητη η χρήση των εξατομικευμένων αναλογιών ινσουλίνης /υδατάνθρακα (insulin to carbohydrate ratio) και ινσουλίνης για διόρθωση ψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα (sensitivity ratio). Οι αναλογίες αυτές υπολογίζονται από τον ιατρό ή/και από την κλινική διαιτολόγο που έχει πείρα στον υπολογισμό τους. Ο γιατρός βασίζεται στις μαθηματικές εξισώσεις για τους αρχικούς υπολογισμούς. Η κλινική διαιτολόγος βασίζεται περισσότερο στις κατ’ οίκον καταγραφές του ασθενή. Το άτομο δηλαδή καταγράφει για μερικές μέρες τις ποσότητες υδατανθράκων και άλλων τροφίμων που καταναλώνει σε κάθε γεύμα ή σνακ, και τις μονάδες και είδος ινσουλίνης που χορηγεί. Άλλες σημαντικές πληροφορίες που καταγράφονται από τον ασθενή, και λαμβάνονται υπόψη για τον καλύτερο υπολογισμό αναλογιών, είναι η ώρα χορήγησης ινσουλίνης και λήψης γευμάτων, η συχνότητα, διάρκεια, και ένταση σωματικής δραστηριότητας, η τυχόν ύπαρξη οξείας ασθένειας (π.χ. κρυολόγημα), τυχόν καταστάσεις άγχους (π.χ. εξετάσεις), τυχόν ορμονικές διαταραχές (π.χ. εμμηνόρροια), κ.ά. Με τις καταγραφές αυτές το άτομο

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

βάζει σε εφαρμογή ότι έχει μάθει σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης και η διαιτολόγος συμπεραίνει τυχόν ελλείψεις στην κατανόηση της εκπαίδευσης, στην διατροφή γενικά, και στις αρχικές αναλογίες (αν προϋπάρχουν). Η κλινική διαιτολόγος μεταφέρει τα συμπεράσματα της στον θεράποντα ιατρό αν χρειάζεται. Σε όλα τα στάδια εκπαίδευσης καλύπτεται επίσης η επίδραση άλλων θρεπτικών συστατικών στα επίπεδα γλυκόζης, όπως οι πρωτεΐνες, τα λιπαρά και οι φυτικές ίνες. Πως γίνεται η μέτρηση υδατανθράκων Το άτομο μαθαίνει να υπολογίζει τους υδατάνθρακες αρχικά στο σπίτι με την βοήθεια ενός φλιτζανιού των 250 ml, μιας κουταλιάς των 15 ml, και μιας ζυγαριάς, και με τη βοήθεια των λιστών με τις ισοδύναμες μερίδες υδατανθράκων. Η αρχική αυτή εκπαίδευση βοηθά το άτομο στην συνέχεια να υπολογίζει τους υδατάνθρακες οπτικά. Συνάμα υπολογίζει τους υδατάνθρακες στα έτοιμα προϊόντα με τις ετικέτες διατροφής. Το άτομο με τύπου 1 διαβήτη καλύπτει τους υδατάνθρακες που καταναλώνει υπολογίζοντας (από μόνο του ή με την βοήθεια της αντλίας ινσουλίνης) την δόση ινσουλίνης βάσει των προσωπικών του αναλογιών. Το άτομο με τύπου 2 διαβήτη ή η έγκυος με διαβήτη κύησης υπολογίζει και κρατά σταθερές τις μερίδες υδατανθράκων που μπορεί να καλύψει η φαρμακευτική αγωγή ή η δική τους παραγωγή ινσουλίνης.

Τελικό συμπέρασμα Σημαντικό όφελος της μέτρησης υδατανθράκων είναι η ελευθερία επιλογής που χαρίζει στο άτομο, χωρίς την ψυχολογική καταπίεση που είναι αποτέλεσμα στέρησης οποιασδήποτε τροφής. Η ελευθερία αυτή και συνάμα η κατανόηση του ασθενή για το τι συντείνει στις αυξομειώσεις του ζαχάρου, και η ικανότητα να ανταποκριθεί έγκαιρα και να προλάβει οξείες ή μακροχρόνιες επιπλοκές συντείνουν σε μεγάλο βαθμό στον καλύτερο γλυκαιμικό έλεγχο και στην καλύτερη ποιότητα ζωής του ατόμου με διαβήτη. Η βελτίωση ποιότητας ζωής του ασθενή πρέπει να είναι πάντα ο απώτερος στόχος οποιασδήποτε κλινικής θεραπείας.

Βιβλιογραφία 1.

Delahanty LM, Halford BH. The role of diet behaviors in achieving improved glycemic control in intensively treated patients in the Diabetes Control and Complications Trial. Diabetes Care. 1993; 16:14531458.

The DCCT Research Group: The effects of intensive treatment and progression of long-term complications in insulin-treated diabetes mellitus. N Engl J Med 329:977-86, 1993.

Pastors JG, Warshaw H, Daly A, Franz M, Kulkarni K. The evidence for the effectiveness of medical nutrition therapy in diabetes management. Diabetes Care. 2002;25(3):608-613.

Gillespie SJ, Kulkarni KD, Daly AE. Using carbohydrate counting in diabetes clinical practice. J Am Diet Assoc. 1998 Aug;98(8):897-905.

Kawamura T. The importance of carbohydrate counting in the treatment of children with diabetes. Pediatr Diabetes. 2007 Oct;8 Suppl 6:57-62.

American Diabetes Association Clinical Practice Recommendations. Diabetes Care. Volume 35, Supplement 1, January, 2012. Medical Nutrition Therapy: pages S21-25.

11, King Paul A' Str., P.O. Box 21005, 1500 Nicosia Tel.: +357-22 863100, Fax: +357-22 675136 e-mail:cpoltd@papaellinas.com www.papaellinas.com

άρθρα

Αξιολόγηση του Επιπέδου Στοματικής Υγείας των Παιδιών στην Κύπρο

Χαραλάμπους Χρυστάλα1, Χριστίνα Γιαννάκη², Θεοδώρου Μάμας³ Οδοντίατρος, Οδοντιατρικές Υπηρεσίες & Υποψήφια Διδάκτωρ, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Διευθύντρια Οδοντιατρικών Υπηρεσιών, Υπουργείο Υγείας ³ Αναπληρωτής Καθηγητής, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου 1 2

Πηγή: Chief Dental Officers, (2007) Αναδημοσίευση από το περιοδικό «Ελληνικά Στοματολογικά Χρονικά»

Εισαγωγή Η τερηδόνα και οι νόσοι του περιοδοντίου, οι δύο κυριότερες στοματικές νόσοι, αποτελούν προβλήματα πολυπαραγοντικής αιτιολογίας, που συνδέονται κυρίως με τη μορφολογία και τη δομική σύσταση των δοντιών, τη σύνθεση της μικροβιακής χλωρίδας του στόματος, την προστατευτική δράση του σάλιου, αλλά και με συμπεριφορές και συνήθειες του ατόμου, όπως η συχνότητα κατανάλωσης βρώσιμων υδατανθράκων και η στοματική υγιεινή. Παρά τη σημαντική πρόοδο των τελευταίων χρόνων, η τερηδόνα παραμένει ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα στοματικής υγείας στις ανεπτυγμένες χώρες, επηρεάζοντας το 60-90% των παιδιών σχολικής ηλικίας, αλλά και τη μεγάλη πλειοψηφία των ενηλίκων (1). Από την άλλη η ουλίτιδα και οι νόσοι του περιοδοντίου αποτελούν εξίσου σοβαρά προβλήματα, ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους εφήβους (2). Λόγω του αυξημένου επιπολασμού τους, οι παθήσεις αυτές αποτελούν σημαντικά προβλήματα δημόσιας υγείας, που συνδέονται με τη γενικότερη υγεία του πληθυσμού αλλά και την ποιότητα ζωής του (3). Κλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι αρκετά από τα προβλήματα στοματικής υγείας μπορούν να εντοπιστούν έγκαιρα και να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά με προληπτικά μέτρα είτε σε ατομικό είτε σε συλλογικό επίπεδο. Δυστυχώς, τα περισσότερα Ευρωπαϊκά συστήματα υγείας αντιμετωπίζουν τη στοματική υγεία ως ένα θέμα δευτερεύον, εξαιτίας του υψηλού κόστους που απαιτεί ενώ το κόστος οδοντιατρικής περίθαλψης επιβαρύνει συνήθως τους ίδιους τους ασθενείς. Στην Κύπρο των 800 χιλιάδων κατοίκων, οι ανάγκες οδοντιατρικής φροντίδας καλύπτονται πρωτίστως από τους ιδιώτες οδοντίατρους και δευτερευόντως από το δημόσιο σύστημα υγείας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία ο αριθμός οδοντιάτρων στο νησί ανέρχεται στους 732, σαράντα εκ των οποίων εργάζονται σε δημόσιες υπηρεσίες, ενώ οι υπόλοιποι στον ιδιωτικό τομέα. Το οικονομικό κόστος περίθαλψης στον ιδιωτικό τομέα επιβαρύνει τον ίδιο τον ασθενή ενώ η περίθαλψη στον δημόσιο τομέα είναι για το 75% των πολιτών εντελώς δωρεάν. Οι δημόσιες οδοντιατρικές υπηρεσίες παρέχουν στους δικαιούχους όλο το φάσμα της οδοντιατρικής φροντίδας, πλην της ορθοδοντικής και ακίνητης προσθετικής (4).

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Παρά το ότι δεν υπάρχουν στοιχεία για τις συνολικές ιδιωτικές δαπάνες οδοντιατρικής φροντίδας, αυτές πρέπει να αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό των ούτως ή άλλως υψηλών ιδιωτικών δαπανών υγείας στην Κύπρο. Αντίθετα το κόστος της δημόσιας δαπάνης υπολογίζεται περίπου στο 1% του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας. Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η καταγραφή της έκτασης της τερηδονικής προσβολής και οι ανάγκες θεραπείας σε παιδιά ηλικίας 6, 12 και 15 ετών με τη βοήθεια του δείκτη dmft για τα νεογιλά δόντια και του δείκτη DMFT για τα μόνιμα δόντια, καθώς και η κατάσταση των περιοδοντικών ιστών για τα παιδιά ηλικίας 15 ετών με τη βοήθεια του δείκτη CPITN. Επίσης η καταγραφή των προληπτικών εμφράξεων στους μόνιμους γομφίους. Τα ευρήματα της έρευνας επιτρέπουν τη σύγκριση των ευρημάτων με εκείνα άλλων ερευνών που διεξήχθηκαν στην Κύπρο στο παρελθόν καθώς και με αντίστοιχα ευρήματα από άλλες χώρες, με στόχο την επικαιροποίηση του επιδημιολογικού χάρτη της Κύπρου και τη χάραξη νέας στρατηγικής για τη στοματική υγεία. Υλικό και μέθοδος Το δείγμα της έρευνας συγκροτήθηκε από 640 6χρονα, 723 12χρονα και 700 15χρονα παιδιά και αντιστοιχούσε στο 8% του συνολικού πληθυσμού για κάθε ηλικιακή ομάδα. Η μέθοδος δειγματοληψίας ήταν η τυχαία στρωματοποιημένη δειγματοληψία (5). Η στρωματοποίηση έγινε κατά επαρχία και κατά αστικές και αγροτικές περιοχές. Η κλινική εξέταση των παιδιών έγινε στο χώρο του σχολείου με τη χρήση κατόπτρων και ειδικών περιοδοντολογικών μηλών υπό συνθήκες φυσικού φωτός και ειδικά εκπαιδευμένους και τυποποιημένους εξεταστές (5). Η καταγραφή των αποτελεσμάτων έγινε στο ειδικό έντυπο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ενώ η επεξεργασία των

αποτελεσμάτων έγινε με το στατιστικό πρόγραμμα SPSS 16. Για τη διεξαγωγή της έρευνας εξασφαλίστηκε σχετική άδεια από τα Υπουργεία Παιδείας, Υγείας καθώς και έγγραφη συγκατάθεση των γονέων των παιδιών για τη συμμετοχή στην έρευνα, με τη διαβεβαίωση για διασφάλιση της ανωνυμίας των συμμετεχόντων. Η μελέτη διήρκησε συνολικά 11 μήνες (Ιανουάριος 2010 -Νοέμβριος 2010). Αποτελέσματα Το ποσοστό συμμετοχής των παιδιών, για τα οποία οι γονείς έδωσαν τη συγκατάθεσή τους για εξέταση ανήλθε για τα 6χρονα στο 85,5% (η=541) για τα 12χρονα στο 86,2% (η=623) και για τα 15χρονα στο 81,6% (η=571). Ι. Τερηδόνα Από την κλινική εξέταση ο δείκτης dmft για τα 6χρονα ανήλθε στο 2,15, σημειώνοντας μικρή βελτίωση συγκριτικά με το 2005 που ήταν 2,23. Για τα 12χρονα ο δείκτης DMFT ανήλθε στο 1,25, καταγράφοντας αύξηση συγκριτικά με το 1,14 του 2006 ενώ για τα 15χρονα ανήλθε στο 1,98 σημειώνοντας σημαντική πτώση από το 3,87 του 1992 (Διαγράμματα 1,2 & 3). Υψηλότερος δείκτης τερηδόνας και στις τρεις ηλικιακές ομάδες παρατηρήθηκε στην επαρχία Αμμοχώστου και χαμηλότερος στην επαρχία Πάφου, με τη διαφορά και στις τρεις περιπτώσεις να είναι στατιστικά σημαντική (p<5%). Η έρευνα δεν εντόπισε στατιστικά σημαντικές διαφορές στο δείκτη τερηδόνας μεταξύ αγοριών και κοριτσιών καθώς και μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, αν και στις 3 ηλικιακές ομάδες οι αγροτικές περιοχές παρουσίασαν ψηλότερο δείκτη τερηδόνας, όπως φαίνεται και στον πίνακα 1. Αντίθετα, εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική διαφορά (p<5%) στο δείκτη τερηδό-

νας μεταξύ Κύπριων και αλλοδαπών για την ηλικία των 6 (1,98 αντί 3,06) και 15 ετών (1,92 αντί 2,62) (Διάγραμμα 4). Όσον αφορά το ποσοστό των παιδιών που βρέθηκαν ελεύθερα από τερηδόνα (caries-free) αυτό ανέρχεται στο 47,32% για τα 6χρονα, στο 53,77% για τα 12χρονα και στο 43,88% για τα 15χρονα. Αναλύοντας τους παράγοντες που συνθέτουν τους δείκτες dmft και DMFT, παρατηρούμε ότι ένα μεγάλο ποσοστό του δείκτη dmft για τα 6χρονα οφείλεται στα τερηδονισμένα δόντια (71,96% ). Αυτό το ποσοστό μειώνεται για τα παιδιά ηλικίας 12 ετών (DT=38,40%) και αυξάνεται πάλι για την ηλικία των 15 ετών (DT=48,48%). Διαχρονικά όμως παρατηρούμε και για τις 3 ηλικιακές ομάδες μείωση του ποσοστού των τερηδονισμένων δοντιών και αύξηση του ποσοστού των σφραγισμένων δοντιών (Πίνακες 2 & 3). Αναφορικά με τις ανάγκες θεραπείας βρέθηκε ότι το 50% των παιδιών ηλικίας 6 ετών, το 25% των παιδιών ηλικίας 12 ετών και το 38% των παιδιών ηλικίας 15 ετών είχαν ανάγκες θεραπείας, οι οποίες στη μεγάλη τους πλειονότητα αφορούν απλές εμφράξεις στους πρώτους κατά κύριο λόγους γομφίους (Διάγραμμα 5). Θα πρέπει να αναφερθεί ότι προληπτικές εμφράξεις, το κύριο προστατευτικό μέτρο για τους γομφίους, καταγράφηκαν μόνο στο 18,94% των παιδιών ηλικίας 12 ετών και στο 13,49% για τα παιδιά ηλικίας 15 ετών. Όπως και στο δείκτη τερηδόνας οι ανάγκες θεραπείας ήταν συγκριτικά περισσότερες στους αλλοδαπούς σε σχέση με τους Κύπριους, με τη διαφορά να είναι στατιστικά σημαντική (p<5%) για τις ηλικίες 6 και 15 ετών (Διάγραμμα 6). Στατιστικά σημαντική διαφορά όμως εντοπίστηκε και μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών για τα παιδιά ηλικίας 6 (p<5%) και 12 ετών (p<1%), με τις αγροτικές περιοχές να έχουν αυξημένες ανάγκες θεραπείας (Διάγραμμα 7). 25

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι το 5% των 6χρονων χρειάζονταν ριζικές θεραπείες και συγκεκριμένα εξαγωγές νεογιλών γομφίων. ΙΙ. Κατάσταση περιοδοντικών ιστών Όσον αφορά την κατάσταση των περιοδοντικών ιστών υπήρχαν όπως και στην περίπτωση της τερηδόνας μεγάλες διαφορές μεταξύ των επαρχιών. Από τα αποτελέσματα προκύπτει ότι μόνο το 24,52% των 15χρονων είχαν υγιή ούλα, μια σαφής επιδείνωση συγκριτικά με το 35% του 1992, με τα ψηλότερα ποσοστά και πάλι να παρουσιάζονται στην επαρχία Πάφου και τα χαμηλότερα στις επαρχίες Λεμεσού και Αμμοχώστου, με τη διαφορά να είναι στατιστικά σημαντική (p<5%) (Πίνακας 3). Αντίθετα, δεν εντοπίστηκε διαφορά στο ποσοστό των υγιών ούλων μεταξύ αγοριών – κοριτσιών, αστικών και αγροτικών περιοχών αλλά και μεταξύ Κύπριων και αλλοδαπών. Συζήτηση Από τα ευρήματα της έρευνας αυτής προκύπτει ότι το επίπεδο της στοματικής υγείας έχει σταθεροποιηθεί τα τελευταία χρόνια σε χαμηλά επίπεδα και ανταποκρίνεται πλήρως στους στόχους που έθεσε ο ΠΟΥ για το 2010 (7) ενώ τα αποτελέσματα είναι απολύτως συγκρίσιμα με εκείνα άλλων αναπτυγμένων χωρών (Διάγραμμα 8). Από ανάλογη επιδημιολογική έρευνα που έγινε στην Ελλάδα το 2003 (8), οι δείκτες DMFT για τα παιδιά 12 και 15 ετών ήταν 2,05 και 3,19 αντίστοιχα, αρκετά δηλαδή υψηλότεροι από τους δείκτες στην Κύπρο (1,25 και 1,98 αντίστοιχα). Ενδιαφέρον εύρημα είναι οι διακυμάνσεις στο δείκτη τερηδόνας ανά γεωγραφική περιοχή. Συγκεκριμένα, στην επαρχία Αμμοχώστου ο δείκτης τερηδόνας και για τις 3 ηλικιακές ομάδες βρέθηκε διπλάσιος συγκριτικά με το δείκτη στην επαρχία Πάφου, (Διάγραμμα 1). Αξίζει να επισημανθεί ότι η αναλογία οδοντιάτρων ανά 1000 κατοίκους στην επαρχία Πάφου

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

είναι η δεύτερη υψηλότερη μετά τη Λευκωσία ενώ η επαρχία Αμμοχώστου διαθέτει τη χαμηλότερη αναλογία, γεγονός που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης και πιθανής συσχέτισης. Οι στατιστικά σημαντικές διαφορές που βρέθηκαν στο δείκτη τερηδόνας μεταξύ Κύπριων και αλλοδαπών για παιδιά ηλικίας 6 και 15 ετών, επιβεβαιώνουν ευρήματα της διεθνούς βιβλιογραφίας που αναφέρουν ότι το επίπεδο της στοματικής υγείας συνδέεται με κοινωνικο-οικονομικούς και συμπεριφορικούς παράγοντες που οδηγούν σε μεγάλες ανισότητες(9,10,11,12,13,14). Όπως ήδη έχει αναφερθεί, στα αποτελέσματα δεν εντοπίστηκε σημαντική διαφορά στο δείκτη τερηδόνας μεταξύ Κύπριων και αλλοδαπών στην ηλικία των 12 ετών, γεγονός που θα μπορούσε να συνδεθεί με το ότι όλα τα παιδιά ηλικίας 6-12 ετών που φοιτούν σε δημοτικά σχολεία δέχονται τις ευεργετικές επιδράσεις των προληπτικών προγραμμάτων των Οδοντιατρικών Υπηρεσιών. Η ανάλυση των στοιχείων που απαρτίζουν τους δείκτες dmft και DMFT δείχνει ότι η ενεργός τερηδόνα – dt- αποτελεί το μεγαλύτερο ποσοστό του συνολικού δείκτη dmft για τα παιδιά ηλικίας 6 ετών (71,96%), ποσοστό που μειώνεται για τις ηλικίες 12 και 15 ετών (38,40% και 48,48% αντίστοιχα). Το ενθαρρυντικό είναι ότι τα σχετικά ποσοστά μειώνονται διαχρονικά και για τις τρεις ηλικιακές ομάδες Ένα άλλο σημαντικό εύρημα της έρευνας αυτής ήταν ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της τερηδόνας (>85%) για τα παιδιά ηλικίας 12 και 15 ετών, εντοπιζόταν κυρίως στους πρώτους γομφίους και δευτερευόντως στους δεύτερους. Οι προληπτικές εμφράξεις οπών και σχισμών, οι οποίες είναι και το κύριο προστατευτικό μέτρο για δόντια αυτά(15), εντοπίστηκαν μόνο στο 18,94% των παιδιών ηλικίας 12 ετών και στο 13,49% για τα παιδιά ηλικίας 15

ετών. Υψηλότερα ποσοστά προληπτικών εμφράξεων θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην δραστική μείωση του δείκτη τερηδόνας για τις ηλικίες αυτές. Σημαντικό πρόβλημα που αναδείχθηκε από την έρευνα ήταν το μέτριο επίπεδο στοματικής υγιεινής για όλες τις ηλικιακές ομάδες το οποίο παρουσίασε επιδείνωση σε σχέση με την έρευνα του 1992. Στους παράγοντες που πιθανόν να συνέβαλαν στην επιδείνωση της κατάστασης των περιοδοντικών ιστών για τα παιδιά ηλικίας 15 ετών το 2010 σε σχέση με το 1992 θα πρέπει να περιλάβουμε πέραν της πλημμελούς στοματικής υγιεινής και την αυξημένη συχνότητα παιδιών που φέρουν ορθοδοντικά μηχανήματα στο στόμα σήμερα σε σύγκριση με το πρόσφατο παρελθόν. Είναι γνωστό ότι τα μηχανήματα αυτά, αν δε γίνεται σωστή στοματική υγιεινή, κατακρατούν τροφές και οδοντική μικροβιακή πλάκα που αποτελεί τον προδιαθεσικό παράγοντα για τις νόσους του περιοδοντίου. Άλλος πιθανός ενοχοποιητικός παράγοντας είναι το κάπνισμα, που έχει τα τελευταία χρόνια αυξηθεί στις μικρές ηλικίες (16,17) . Συμπεράσματα Τα ευρήματα της έρευνας αναφορικά με το δείκτη τερηδόνας εμπίπτουν στα όρια του χαμηλού επιπολασμού (18). Η μεγάλη όμως διαφοροποίηση των αναγκών μεταξύ των περιοχών (αστικών και αγροτικών αλλά και μεταξύ των επαρχιών) αλλά και οι μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ αλλοδαπών και Κύπριων επιβάλλουν αναθεώρηση της μέχρι σήμερα στρατηγικής με τη λήψη πλέον πιο στοχευμένων παρεμβάσεων που θα περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων προληπτικές εμφράξεις στους μόνιμους γομφίους και καθαρισμούς. Καθοριστικό ρόλο καλούνται να διαδραματίσουν οι 4 κινητές οδοντιατρικές μονάδες που διαθέτουν οι Οδοντιατρικές Υπηρεσίες οι οποίες θα πρέπει να εστιάσουν τη δράση

άρθρα

τους στις περιοχές που εντοπίστηκαν αυξημένες ανάγκες θεραπείας. Επιβάλλεται επίσης να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην ανάγκη για συνεργασία όλων των εμπλεκομένων, οδοντιάτρων, παιδιάτρων, επισκεπτριών υγείας, γονέων, εκπαιδευτικών και τοπικών αρχών για καλύτερο συντονισμό και οργανωμένες δράσεις οι οποίες θα πρέπει να ξεκινούν από τη νηπιακή ηλικία και θα περιλαμβάνουν βιωματική αγωγή στοματικής υγείας, εξέταση και τοπικές εφαρμογές φθορίου. Επιδημιολογικές έρευνες αυτού του χαρακτήρα αποτελούν πάντα χρήσιμα εργαλεία σχεδιασμού πολιτικής και λήψης μέτρων. Γι’ αυτό και απαιτείται η έρευνα αυτή να επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα και μάλιστα να είναι ευρύτερη και να περιλαμβάνει το σύνολο του πληθυσμού. Σε μια τέτοια έρευνα πρέπει να καταγράφονται και τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων καθώς επίσης και οι διατροφικές τους συνήθειες και οι συνήθειες που σχετίζονται με τη στοματική υγιεινή, τη συχνότητα επίσκεψης στον οδοντίατρο κ.α στοιχεία που θα επιτρέπουν να γίνονται ανάλογες συσχετίσεις. Summary Oral Health Status of the Children living in Cyprus C. Charalambous, M. Theodoroy Aims: To assess the oral health status and the treatment needs of the children living in Cyprus and compare it with the results of previous studies that were conducted in 1992 and 2005. In addition, to make suggestions to improve the oral health of the children living in Cyprus. Sample and Method: The sample of the study consisted 640 children of 6 years old, 723 of 12 years old and 700 of 15 years old (representing a percentage of

8% of the population in each category group) taking into consideration urban and rural areas. The examination of the children took place at schools under standardized conditions, according to the WHO model, by calibrated examiners. The variables that were recorded were: DMFT, CPITN. Caries were recorded according to standard criteria (“Oral health surveys- Basic Methods. WHO, Geneva. 1997”).

Βιβλιογραφία

Results: The dmft/DMFT for all three age groups was found to be relatively low. A decline in dental caries was observed for children of 6 (2,15) and 15 years old (1,98) but an increase for 12 years olds (1,25). These results are comparable with that of other developed European countries. No statistical significant difference was observed regarding caries, between boys-girls and urban and rural areas. However, statistical significant difference was found between Cypriots and migrants (p<0.05) but also and between the different districts (Paphos – Famagusta p<0.05). 50% of the 6 years old children, 28% of the 12 and 35% of the 15 years old children had unmet needs, most of them were simple fillings. Regarding the CPITN index only 25% of the children 15years old, had healthy gums compared with 33% in 1992 Conclusions: Although the level of oral health of the children living in Cyprus is satisfactory, there is a great variance of caries prevalence across the different districts with the worst DMFT figures and higher percentage of untreated caries needs found among migrants. A more targeted public health approach of the children presenting high caries risk is needed. Key words: oral health, children living in Cyprus, dental caries, periodontal problems.

Petersen PE, Bourgeois D, Ogawa H, EstupinanDay S, Ndiaye C:The global burden of oral diseases and risks to oral health. Bulletin of the World Health Organization (2005); 83:661-69

Selwitz RH, Ismail AI, Pitts NB: Dental caries. Lancet (2007); 369: 51-59

Petersen PE, Kwan S: The 7th WHO Global Conference on Health Promotion – towards integration of oral health (Nairobi, Kenya 2009). Community Dental Health (2010); Supplement 1,27,129-36

Ετήσια Έκθεση Υπουργείου Υγείας 2009

World Health Organization: Oral health surveysBasic Methods. Geneva. 1997

Pine C: Community Oral Health. Wright. London.2002

www.who.int/oral_health/

Ουλής Κ, Θεοδώρου Μ, Μαστρογιαννάκης Τ, Μαμαή – Χωματά Χ, Πολυχρονοπούλου Α, Παπαγιαννούλη Α, Αθανασούλη Θ: Η επιδημιολογική κατάσταση της στοματικής υγείας του Ελληνικού πληθυσμού: Προτάσεις για τη βελτίωσή της. Ελληνικά στοματολογικά χρονικά (2009); 53:97-120

Sundby A, Petersen PE: Oral health status in relation to ethnicity of children in the Municipality of Copenhagen, Denmark. Int J Paediatr Dent (2003); May 13(3): 150-7

10.

Cruz GD, Shore R, Le Geros RZ, Tavares M: Effect of acculturation on objective measure of oral health in Haitian immigrants in New York city. J Dent Res (2004);83:180-84

11.

Wu B, Tran TV, Khatutsky G: Comparison of utilization of dental care services among Chinese and Russian speaking immigrant elders. J Public Health Dent (2005); 65:97-103

12.

Skeie MS, Riordan PJ, Klock KS, Espelid I: Parental risk attitudes and caries related behaviors among immigrant and western native children in Oslo. Community Dent Oral Epidemiol (2006); 34:103-13

13.

Edelstein BL, Chinn CH: Update on disparities in oral health and access to dental care for America’s children. Acad Pediatr (2009); 9(6):415-9

14.

Christensen LB, Twetman S, Sundby A: Oral health in children and adolescents with different socio-cultural and socio-economic backgrounds. Acta Odontol Scand (2010); Jan; 68(1):34-42

15.

Azarpazhooh A, Main P: Pit and fissure sealants in the prevention of dental caries in children and adolescents: a systematic review. JCDA (2008); 74,2

16.

Obeid P, Bercy P: Effect of smoking on periodontal health: a review. Adv. Ther (2000); Sep-Oct; 17(5):230-7

17.

Underner M, Maes I, Urban T, Meurice J.C:Effect of smoking on periodontal health. Rev. Mal Respir (2009) Dec; 26(10):1057-73

18.

Axelsson P: An introduction to risk prediction and preventive dentistry. Quintessence Publishing Co. 1999

19.

Council of European Chief Dental Officers, (2007), Database of Oral Health care in Europe. www.cecdo.org/pages/Home/html

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

ΠΙΝΑΚΕΣ Πίνακας 1: Δείκτης DMFT ανά ηλικία και περιοχή DMFT

Ηλικία (έτη)

Αστικές

Αγροτικές

2,02

2,53

1,17

1,49

1,95

2,09

Πίνακας 2: Σύνθεση δείκτη DMFT ανά ηλικιακή ομάδα (1992, 2005 & 2010) DMFT

1992

2005

2010

1992

2005

2010

1992

2005

2010

1992

2005

2010

2,23

2,14

1,69

1,54

0,44

0,51

0,09

2,16

1,14

1,25

1,09

0,52

0,48

0,99

0,59

0,77

0,08

0,03

0,00

3,87

1,98

2,12

0,96

1,49

1,00

0,26

0,02

Πίνακας 3: Ποσοστιαία σύνθεση δείκτη DMFT ανά ηλικιακή ομάδα (1992, 2005 & 2010) DMFT

%DT

%FT

%MT

1992

2005

2010

1992

2005

2010

1992

2005

2010

1992

2005

2010

2,23

2,14

75,78

71,96

19,28

23,83

4,03

4,21

2,16

1,14

1,25

50,56

45,26

38,40

45,83

51,76

60,80

3,61

2,98

0,00

3,87

1,98

54,78

48,48

38,50

50,51

6,72

1,01

Πίνακας 4: Στοιχεία του δείκτη CPITN σε ποσοστά ανά επαρχία Επαρχία

Υγιή ούλα (0)

Αιμορραγία (1)

Τρυγία (2)

Λευκωσία

29,30%

38,14%

37,21%

Λεμεσός

13,39%

43,31%

Λάρνακα

19,27%

55,05%

25,69%

Αμμόχωστος

15,38%

46,15%

38,46%

Πάφος

40,24%

50,00%

9,76%

Παγκύπρια

24,52%

42,91%

32,57%

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΑ

Διάγραμμα 1:Δείκτης τερηδόνας dmft για παιδιά ηλικίας 6 ετών ανά επαρχία (2006 & 2010)

Διάγραμμα 4: Δείκτης DMFT ανά ηλικία και εθνικότητα

Διάγραμμα 2: Δείκτης τερηδόνας DMFT για παιδιά ηλικίας 12 ετών ανά επαρχία (1992, 2005 & 2010)

Διάγραμμα 5: Ανάγκες θεραπείας κατά ηλικιακή ομάδα παγκύπρια

Σημείωση: Το 1992 για τις επαρχίες Λάρνακας & Αμμοχώστου εξετάστηκε κοινό δείγμα μαθητών το οποίο και καταγράφηκε ως επαρχία Λάρνακας

Διάγραμμα 3: Δείκτης τερηδόνας DMFT για παιδιά ηλικίας 15 ανά επαρχία (1992 & 2010)

Διάγραμμα 6: Ανάγκες θεραπείας σε ποσοστά κατά ηλικιακή ομάδα και εθνικότητα

Σημείωση: Το 1992 για τις επαρχίες Λάρνακας & Αμμοχώστου εξετάστηκε κοινό δείγμα μαθητών το οποίο και καταγράφηκε ως επαρχία Λάρνακας 29

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Διάγραμμα 7: Ανάγκες θεραπείας σε ποσοστά κατά ηλικιακή ομάδα και περιοχή

Διάγραμμα 8: Δείκτης DMFT για παιδιά ηλικίας 12 ετών στην Ευρώπη

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Ενδοκερατοειδικά Ενθέματα για την Πρεσβυωπία Flexivue Micro-Lens (Presbia)

Παλλήκαρης Ιωάννης MD, PhD Καθηγητής Οφθαλμολογίας, τ. Πρύτανης Πανεπιστημίου Κρήτης Πανεπιστημιακή Οφθαλμολογική Κλινική Κρήτης Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης Πανεπιστημίου Κρήτης Εισαγωγή Η διαθλαστική χειρουργική είναι ένας από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους τομείς της οφθαλμολογίας. Από το 1990, όπου ξεκίνησαν οι πρώτες σύγχρονες διαθλαστικές επεμβάσεις (1-3), μέχρι και σήμερα έχουν γίνει τεράστια βήματα προόδου. Σε διαθλαστικές αμετρωπίες όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά, τόσο όσο αφορά στην ασφάλεια των επεμβάσεων αλλά και στην αποτελεσματικότητα τους. Εντούτοις, η χειρουργική διόρθωση της πρεσβυωπίας δεν είχε σημειώσει σημαντική πρόοδο και τα αποτελέσματα των μέχρι σήμερα μελετών δεν ήταν ενθαρρυντικά. Η πρεσβυωπία (φυσιολογική γήρανση του μηχανισμού της προσαρμογής) είναι ένα κοινό πρόβλημα για τα άτομα ηλικίας άνω των 40 με 45 ετών, (4) το οποίο προκαλείται είτε από την ηλικιακή σκλήρυνση του κρυσταλοειδούς φακού, είτε από μεταβολές στον περιφακικό σάκο. Ανεξάρτητα τον μηχανισμό, η πρεσβυωπία μειώνει την κοντινή όραση. Όταν δε διορθωθεί μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα του ατόμου για διάβασμα, τη συμμετοχή του σε διάφορες δραστηριότητες και τελικά την παραγωγικότητα του στην καθημερινή του ζωή. Είναι σημαντικό να τονισθεί η σημασία του φαινομένου της πρεσβυωπίας και το πόσο αυτή επιδρά στην καθημερινές ανάγκες του ατόμου. Σε μελέτες που έγιναν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής το 1998 βρέθηκε ότι, περίπου 113 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες ήταν σε ηλικία άνω των 45 ετών, ηλικία που αρχίζει να εμφανίζεται η πρεσβυωπία. Η θεραπεία της πρεσβυωπίας, παρόλο που είναι αποτελεσματική με την χρήση των διορθωτικών φακών επί σκελετού οράσεως για κοντινή όραση, έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των ερευνητών που έχουν προτείνει μια σειρά από θεραπευτικές παρεμβάσεις. Μια από αυτές τις μεθόδους είναι η τεχνική της «μονο-όρασης» (monovision). Πρόκειται για μία περισσότερο χειρουργική τακτική παρά χειρουργική τεχνική, κατά την οποία ο κυρίαρχος οφθαλμός διορθώνεται για την εξυπηρέτηση της μακρινής όρασης, ενώ ο έτερος για αυτή της κοντινής. Επιτυγχάνεται είτε με τη χρήση Laser, είτε με την εξ επαφής κερατοπλαστική, είτε ακόμα κατά την επέμβαση ενός χειρουργείου καταρράκτη. Ωστόσο ο ασθενής συχνά αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα στη διόφθαλμη όραση (όπως μείωση στερεοσκοπικής όρασης και αντίληψης βάθους πεδίου) (5). Ένας άλλος τρόπος διόρθωσης αυτού του περιοριστικού παράγοντα είναι ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

με τη χρήση προσαρμοστικών ενδοφακών οι οποίοι ακολουθούν τις κινήσεις της προσαρμογής που υπόκειται ο σάκος του περιφακίου (στον οποίο είναι τοποθετημένοι) από το ακτινωτό σώμα. Συγκριτικές μελέτες απέδειξαν ότι οι προσαρμοστικοί ενδοφακοί παρέχουν την ίδια, άνευ διόρθωσης, μακρινή οπτική οξύτητα, όμως χάνεται η δυνατότητα για κοντινή όραση μετά τους πρώτους έξι μήνες, εξαιτίας μείωσης της ελαστικότητας του περιφακίου (ανάπτυξη μετεγχειρητικών συμφύσεων) (6, 7). Η χρήση πολυεστιακών ενδοφακών τελευταία έχει γνωρίσει ιδιαίτερη αποδοχή τόσο από τους ασθενείς όσο και από τους οφθαλμιάτρους. Ωστόσο και με αυτή τη μέθοδο πέραν της μη αντιστρεψιμότητας της παρατηρήθηκε μία σχετική μείωση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της μακρινής και κοντινής οπτικής οξύτητας καθώς και της ευαισθησίας στην φωτεινή αντίθεση (8, 9) . Επεμβάσεις στο επίπεδο του σκληρού χιτώνα είτε με τη χρήση σκληρικών εμφυτευμάτων, είτε με τη χρήση σκληρικών τομών χρησιμοποιήθηκαν επίσης κατά το παρελθόν έχοντας σκοπό την εκτάνυση τη ζυνείου ζώνης προκειμένου να ενισχύσουν τη προσαρμογή. Τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα και οι επιπλοκές αποδείχθηκαν σημαντικές ώστε να εγκαταλειφθεί σχεδόν η χειρουργική αυτή τεχνική (10,11). Με καλά αλλά όχι και σταθερά αποτελέσματα εφαρμόστηκε επίσης η τεχνική της εξ επαφής κερατοπλαστικής (Conductive Keratoplasty) . Το μειονέκτημα αυτής της μεθόδου ήταν η υποστροφή του αποτελέσματος σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα (12). Η ιδέα της δημιουργίας ενός πολυεστιακού κερατοειδή οδήγησε στην εφαρμογή πολυεστιακών φωτοεκτομών με LASIK

(Laser In Situ Keratosmileusis). Η δυσκολία στη δημιουργία ικανοποιητικού αριθμού αλγόριθμών στα Laser καθιστά σχεδόν μη εφικτή την εφαρμογή τους. Η σημαντικές επίσης εκτροπές που δημιουργούνται από τον κερατοειδή και η μη αντιστρεψιμότητα της μεθόδου απομάκρυναν την έρευνα από αυτό τον τρόπο επεμβατικής προσέγγισης της πρεσβυωπίας (13-15). Η ανάγκη εξεύρεσης μιας λύσης αναστρέψιμης αλλά και όσο το δυνατό λιγότερο επεμβατικής οδήγησαν στη μελέτη ένθεσης ενδοκερατοειδικών ενθεμάτωνφακών εντός του στρώματος του κερατοειδούς. Οι χειρουργική αυτή προσέγγιση ήλθε στο προσκήνιο όταν επιτεύχθηκε η δημιουργία ενθεμάτων πολύ μικρών διαστάσεων από βιο-συμβατά υλικά, διαπερατά στα θρεπτικά συστατικά του κερατοειδούς και διαφανή ώστε να επιτρέπουν στις φωτεινές ακτινοβολίες να εισέλθουν στον οφθαλμό και να μην εμποδίζουν την εξέταση του σε περίπτωση που χρειαστεί. Η υπό μελέτη χειρουργική τεχνική, είναι σχεδιασμένη να εισάγει ένα μικρού μεγέθους οπτικό φακό (Flexivue Micro-Lens, Presbia, Irvine, CA) με θετική διαθλαστική δύναμη στο στρώμα του κερατοειδούς του μη-επικρατούντος οφθαλμού, σε ένα σημείο ακριβώς στο κέντρο του οπτικού άξονα. Με το ένθεμα-φακό εμφυτευμένο, ο κερατοειδής γίνεται διπλοεστιακός. Το κεντρικό τμήμα του κερατοειδούς οπού ο φακός είναι τοποθετημένος, παρέχει τη διόρθωση για την κοντινή όραση και το περιφερικό αναλλοίωτο τμήμα συνεχίζει να παρέχει την μακρινή όραση. Με τη χρήση femtosecond laser (Intralase 160 KHz, AMO, Irvine, CA) δημιουργείται μία σήραγγα στο μέσον του πάχους του κερατοειδούς από την κροταφική του πε-

ριφέρεια έως το κέντρο του οπτικού άξονα, τέτοιων διαστάσεων ώστε να μπορεί να τοποθετηθεί με ασφάλεια και σταθερότητα ο μικροσκοπικός φακός. Στο Ινστιτούτο Οπτικής και Όρασης του Πανεπιστημίου Κρήτης μελετούνται η ασφάλεια, η λειτουργικότηταα και η αποτελεσματικότητα της νέας αυτής χειρουργικής μεθόδου αντιμετώπισης της πρεσβυωπίας. Μέθοδος 1. Πληθυσμός ασθενών Ασθενείς ηλικίας 45 έως 60 ετών. Μη διορθωμένη οπτική οξύτητα για την κοντινή όραση (ΜΔΟΟ-ΚΟ) έως 20/50 και για τη μακρινή όαση (ΜΔΟΟ-ΜΟ) τουλάχιστον 20/30. Βέλτιστα διορθωμένη οπτική οξύτητα με διορθωτικούς φακούς για κοντά (ΒΔΟΟ-ΚΟ) και για μακριά (ΒΔΟΟ-ΜΟ) 20/20, με σφαιρικό ισοδύναμο μεταξύ -0,50 και +0,50 Διοπτρίες (D). Προεγχειρητικά ο ασθενής υποβάλλεται σε πλήρη οφθαλμολογικό έλεγχο που περιλαμβάνει: κυκλοπληγικό διαθλαστικό έλεγχο για μακριά σε απόσταση 4 μέτρων σε πίνακα Snellen και για κοντά σε απόσταση 33cm στην κλίμακα Jaegger, τοπογραφία κερατοειδούς, τεστ ευαισθησίας στη φωτεινή αντίθεση, ανάλυση μετώπων κύματος, παχυμετρία κερατοειδούς, ενδοθηλιοσκόπηση, βιομικροσκοπηση, τονομέτρηση και εξέταση βυθού. Πέραν των ποσοτικών χαρακτηριστικών της όρασης πραγματοποιούνται αναλύσεις μετώπων κύματος [WASCA COAS Wavefront Analyzer (Carl-Zeiss Meditec, Germany)] για διερεύνηση πιθανών εκτροπιών , καθώς και διαθλαστική ανάλυση των μετώπων κύματος προκειμένου να αξιολογείται το διαθλαστικό αποτέλεσμα σε διαφορετικές οπτικές ζώνες. Αξιολογείται επίσης η ευαισθησία στη φωτεινή αντίθεση FACT (Functional Acuity Contrast Test, Stereo Optical Co. Inc.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

NOSATEL® ÅðéêáëõììÝíá äéóêßá

1. ÏÍÏÌÁÓÉÁ ÔÏÕ ÖÁÑÌÁÊÅÕÔÉÊÏÕ ÐÑÏÚÏÍÔÏÓ: NOSATEL® ÅðéêáëõììÝíï ìå ëåðôü õìÝíéï äéóêßï 25mg 2. ÐÏÉÏÔÉÊÇ ÊÁÉ ÐÏÓÏÔÉÊÇ ÓÕÍÈÅÓÇ: ÊÜèå åðéêáëõììÝíï äéóêßï NOSATEL® ðåñéÝ÷åé 36,9mg Dexketoprofen trometamol ðïõ éóïäõíáìåß ìå 25mg Dexketoprofen áíôßóôïé÷á. Ãéá ïëïêëçñùìÝíç áíáöïñÜ ôùí åêäü÷ùí, âëÝðå § 6.1. 3. ÖÁÑÌÁÊÏÔÅ×ÍÉÊÇ ÌÏÑÖÇ: ËåõêÜ, óôñïããõëÜ, äé÷ïôïìïýìåíá, åðéêáëõììÝíá ìå ëåðôü õìÝíéï äéóêßá. Ôá äéóêßá ìðïñïýí íá äé÷ïôïìçèïýí. 4. ÊËÉÍÉÊÁ ÓÔÏÉ×ÅÉÁ: 4.1 ÈåñáðåõôéêÝò åíäåßîåéò: ÓõìðôùìáôéêÞ èåñáðåßá ôïõ ðüíïõ Þðéáò Ýùò ìÝôñéáò Ýíôáóçò üðùò ìõïóêåëåôéêïý ðüíïõ, äõóìçíüññïéáò, ïäïíôáëãßáò. 4.2. Äïóïëïãßá êáé ôñüðïò ÷ïñÞãçóçò Ãåíéêüò ðëçèõóìüò: Óýìöùíá ìå ôçí öýóç êáé ôç óïâáñüôçôá ôïõ ðüíïõ, ç óõíéóôþìåíç äïóïëïãßá åßíáé ãåíéêþò 12,5mg êÜèå 4-6 þñåò Þ 25mg êÜèå 8 þñåò. Ç óõíïëéêÞ çìåñÞóéá äüóç äåí ðñÝðåé íá õðåñâáßíåé ôá 75mg. Ôá äéóêßá NOSATEL® äåí åíäåßêíõíôáé ãéá ìáêñï÷ñüíéá ÷ïñÞãçóç êáé ç èåñáðåßá ðñÝðåé íá ðåñéïñßæåôáé óôçí ÷ñïíéêÞ ðåñßïäï ðïõ õðÜñ÷ïõí áêüìç óõìðôþìáôá. Ôáõôü÷ñïíç ÷ïñÞãçóç ìå ôçí ôñïöÞ êáèõóôåñåß ôçí ôá÷ýôçôá áðïññüöçóçò ôïõ öáñìÜêïõ (âëÝðå ÖáñìáêïêéíçôéêÝò Éäéüôçôåò), åðïìÝíùò óå ðåñßðôùóç ïîÝïò ðüíïõ óõíßóôáôáé ç ÷ïñÞãçóç ôïõëÜ÷éóôïí 30 ëåðôÜ ðñéí áðü ôá ãåýìáôá. ÇëéêéùìÝíïé: Óôïõò çëéêéùìÝíïõò áóèåíåßò óõíßóôáôáé ç Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò ìå ôç ÷áìçëüôåñç äüóç ôïõ äïóïëïãéêïý ó÷Þìáôïò (50mg óõíïëéêÞ çìåñÞóéá äüóç). Ç äïóïëïãßá ìðïñåß íá áõîçèåß óôç óõíéóôþìåíç äïóïëïãßá ãéá ôïí ãåíéêü ðëçèõóìü ìüíï üôáí åîáêñéâùèåß ç êáëÞ ãåíéêÞ áíï÷Þ ôïõ öáñìÜêïõ. ÇðáôéêÞ äõóëåéôïõñãßá: Áóèåíåßò ìå Þðéá Ýùò ìÝôñéá çðáôéêÞ äõóëåéôïõñãßá ðñÝðåé íá áñ÷ßóïõí ôç èåñáðåßá ôïõò ìå ìåéùìÝíåò äüóåéò (50mg óõíïëéêÞ çìåñÞóéá äüóç) êáé íá åëÝã÷ïíôáé ôáêôéêÜ. Ôá äéóêßá NOSATEL® äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãïýíôáé óå áóèåíåßò ìå óïâáñÞ çðáôéêÞ äõóëåéôïõñãßá. ÍåöñéêÞ äõóëåéôïõñãßá: Ç áñ÷éêÞ äïóïëïãßá ðñÝðåé íá ìåéùèåß óå óõíïëéêÜ 50mg ôçí çìÝñá óå áóèåíåßò ìå Þðéá íåöñéêÞ äõóëåéôïõñãßá. Tá äéóêßá NOSATEL® äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãïýíôáé óå áóèåíåßò ìå ìÝôñéá Ýùò âáñéÜ íåöñéêÞ äõóëåéôïõñãßá. ÐáéäéÜ êáé Ýöçâïé: Äåí Ý÷ïõí ãßíåé ìåëÝôåò ìå ôï NOSATEL® óå ðáéäéÜ êáé åöÞâïõò. Ãé’ áõôü ç áóöÜëåéá êáé ç áðïôåëåóìáôéêüôçôá äåí Ý÷ïõí áðïäåé÷èåß êáé ôï öÜñìáêï äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãåßôáé óå ðáéäéÜ êáé åöÞâïõò. 4.3. Áíôåíäåßîåéò: Tá äéóêßá NOSATEL® äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãïýíôáé óôéò áêüëïõèåò ðåñéðôþóåéò: • Óå áóèåíåßò ìå õðåñåõáéóèçóßá óôï dexketoprofen, óå Üëëá ÌÓÁÖ Þ óôá Ýêäï÷á ôïõ ðñïúüíôïò. • Óå áóèåíåßò, óôïõò ïðïßïõò öÜñìáêá ìå ðáñåìöåñÞ äñÜóç (óáëéêõëéêÜ, Þ Üëëá ÌÓÁÖ) åðéôá÷ýíïõí óõìðôþìáôá Üóèìáôïò, âñïã÷üóðáóìïõ, ïîåßáò ñéíßôéäáò Þ ðñïêáëïýí ñéíéêïýò ðïëýðïäåò, êíßäùóç Þ áããåéïïßäçìá. • Óå áóèåíåßò ìå åíåñãü Þ ýðïðôï ðåðôéêü Ýëêïò/áéìïññáãßá Þ éóôïñéêü ðåñéïäéêïý ðåðôéêïý Ýëêïõò/áéìïññáãßáò (äýï Þ ðåñéóóüôåñá îå÷ùñéóôÜ åðåéóüäéá ðéóôïðïéïýìåíïõ Ýëêïõò Þ áéìïññáãßáò) Þ ÷ñüíéá äõóðåøßá. • Óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü ãáóôñåíôåñéêÞò áéìïññáãßáò Þ äéÜôñçóçò, ðïõ óõó÷åôßæåôáé ìå ðñïûðÜñ÷ïõóá èåñáðåßá ìå ÌÓÁÖ. • Óå áóèåíåßò ìå ãáóôñïññáãßá Þ Üëëåò åíåñãåßò áéìïññáãßåò Þ áéìïññáãéêÝò äéáôáñá÷Ýò. • Óå áóèåíåßò ìå íüóï ôïõ Crohn Þ åëêþäç êïëßôéäá. • Óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü âñïã÷éêïý Üóèìáôïò. • Óå áóèåíåßò ìå óïâáñÞ êáñäéáêÞ áíåðÜñêåéá. • Óå áóèåíåßò ìå ìÝôñéá Ýùò óïâáñÞ íåöñéêÞ äõóëåéôïõñãßá. • Óå áóèåíåßò ìå óïâáñÞ çðáôéêÞ äõóëåéôïõñãßá. • Óå áóèåíåßò ìå áéìïññáãéêÞ äéÜèåóç êáé Üëëåò äéáôáñá÷Ýò ôçò ðÞîåùò ôïõ áßìáôïò. • ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åãêõìïóýíçò êáé ôçò ãáëïõ÷ßáò. 4.4. Éäéáßôåñåò ðñïåéäïðïéÞóåéò êáé ðñïöõëÜîåéò êáôÜ ôç ÷ñÞóç: Ç áóöáëÞò ÷ñÞóç óå ðáéäéÜ êáé åöÞâïõò äåí Ý÷åé áðïäåé÷èåß. ÐñÝðåé íá ÷ïñçãåßôáé ìå ðñïóï÷Þ óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü áëëåñãéêþí áíôéäñÜóåùí. Ç ôáõôü÷ñïíç ÷ïñÞãçóç NOSATEL® ìå Üëëá ÌÓÁÖ óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí ôùí åêëåêôéêþí áíáóôïëÝùí ôçò êõêëïïîõãåíÜóçò-2 èá ðñÝðåé íá áðïöåýãåôáé. Ïé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ìðïñïýí íá åëá÷éóôïðïéçèïýí ÷ñçóéìïðïéþíôáò ôç ìéêñüôåñç áðïôåëåóìáôéêÞ äüóç ìå ôç óõíôïìüôåñç äéÜñêåéá áðáñáßôçôç ãéá ôïí Ýëåã÷ï ôùí óõìðôùìÜôùí. ÃáóôñåíôåñéêÞ áéìïññáãßá, Ýëêïò Þ äéÜôñçóç ç ïðïßá ìðïñåß íá åßíáé èáíáôçöüñá, Ý÷ïõí áíáöåñèåß ìå üëá ôá ÌÓÁÖ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò èåñáðåßáò, ìå Þ ÷ùñßò ðñïåéäïðïéçôéêÜ óõìðôþìáôá Þ ìå ðñïçãïýìåíï éóôïñéêü óïâáñþí ãáóôñåíôåñéêþí ãåãïíüôùí. ¼ôáí ãáóôñåíôåñéêÞ áéìïññáãßá Þ Ýëêïò åðÝñ÷ïíôáé óôïõò áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí NOSATEL® , ç èåñáðåßá ðñÝðåé íá äéáêïðåß. Óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü Ýëêïõò, ï êßíäõíïò ãáóôñåíôåñéêÞò áéìïññáãßáò, Ýëêïõò Þ äéÜôñçóçò åßíáé õøçëüôåñïò ìå áõîáíüìåíåò äüóåéò ÌÓÁÖ, éäéáßôåñá åÜí åìðëÝêåôáé áéìïññáãßá Þ äéÜôñçóç (âëÝðå ðáñ. 4.3), êáé óôïõò çëéêéùìÝíïõò. Áõôïß ïé áóèåíåßò ðñÝðåé íá áñ÷ßóïõí èåñáðåßá ìå ôçí ÷áìçëüôåñç óõíéóôþìåíç äüóç. ¼ðùò ìå üëá ôá ÌÓÁÖ, ðñÝðåé íá åñåõíÜôáé ôõ÷üí éóôïñéêü ïéóïöáãßôéäáò, ãáóôñßôéäáò, êáé/Þ ðåðôéêïý Ýëêïõò þóôå íá åîáóöáëéóôåß ç ïëéêÞ èåñáðåßá ôïõò ðñéí áñ÷ßóåé ç áãùãÞ ìå dexketoprofen. Áóèåíåßò ìå ãáóôñåíôåñéêÜ óõìðôþìáôá Þ éóôïñéêü ãáóôñåíôåñéêþí ðáèÞóåùí, ðñÝðåé íá ðáñáêïëïõèïýíôáé ãéá ðåðôéêÝò äéáôáñá÷Ýò , éäéáßôåñá ãéá ãáóôñïññáãßåò. Óôïõò áóèåíåßò ìå éóôïñéêü ãáóôñåíôåñéêþí ðáèÞóåùí (åëêþäç êïëßôéäá, íüóïò ôïõ Crohn), ôá ÌÓÁÖ ðñÝðåé íá ÷ïñçãïýíôáé ìå ðñïóï÷Þ (âëÝðå ðáñ. 4.8 áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò) åðåéäÞ ç êáôÜóôáóÞ ôïõò ìðïñåß íá åðéäåéíùèåß. Ãéá áõôïýò ôïõò áóèåíåßò ðñÝðåé íá ëçöèåß õðüøç óõíäõáóìüò èåñáðåßáò ìå ðñïóôáôåõôéêïýò ðáñÜãïíôåò (ð.÷. misoprostol Þ proton pump inhibitors), êáèþò åðßóçò ãéá ôïõò áóèåíåßò ðïõ áðáéôåßôáé ôáõôü÷ñïíá ÷áìçëÞ äüóç áóðéñßíçò Þ Üëëùí öáñìÜêùí ìå áõîçìÝíç ðéèáíüôçôá ãáóôñåíôåñéêïý êéíäýíïõ (âëÝðå ðáñáêÜôù êáé ðáñ. 4.5.). Áóèåíåßò ìå éóôïñéêü ãáóôñåíôåñéêÞò ôïîéêüôçôáò, éäßùò ïé çëéêéùìÝíïé, ðñÝðåé íá áíáöÝñïõí ôõ÷üí êïéëéáêü óýìðôùìá (ãáóôñåíôåñéêÞ áéìïññáãßá) éäéáßôåñá êáôÜ ôï áñ÷éêü óôÜäéï ôçò èåñáðåßáò. Ðñïóï÷Þ, ðñÝðåé íá äïèåß áðü ôïõò áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí ôáõôü÷ñïíç öáñìáêåõôéêÞ áãùãÞ ç ïðïßá ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé áõîçìÝíï êßíäõíï Ýëêïõò Þ áéìïññáãßáò, üðùò áðü ôïõ óôüìáôïò êïñôéêïóôåñïåéäÞ, áíôéðçêôéêÜ üðùò âáñöáñßíç, åêëåêôéêïß áíáóôïëåßò åðáíáðñüóëçøçò óåñïôïíßíçò Þ áíôéèñïìâïôéêïß ðáñÜãïíôåò üðùò ç áóðéñßíç (âëÝðå ðáñ. 4.5.). ´Ïëá ôá ìç-åêëåêôéêÜ óôåñïåéäÞ áíôéöëåãìïíþäç öÜñìáêá ìðïñåß íá ðáñåìðïäßæïõí ôç óõóóþñåõóç áéìïðåôáëßùí êáé íá ðáñáôåßíïõí ôçí áéìïññáãßá ìÝóù ôçò áíáóôïëÞò ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäßíùí. ÅðïìÝíùò, ç ÷ñÞóç ôïõ dexketoprofen trometamol óå áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí Üëëç èåñáðåßá ç ïðïßá ðáñåìâáßíåé óôçí áéìüóôáóç, üðùò âáñöáñßíç Þ Üëëåò êïõìáñßíåò Þ çðáñßíåò äåí óõíéóôÜôáé (âëÝðå ðáñ. 4.5). ¼ðùò ìå üëá ôá ìç-óôåñïåéäÞ áíôéöëåãìïíþäç öÜñìáêá ìðïñåß íá áõîÞóåé ôçí ïõñßá, êáé ôçí êñåáôéíßíç ôïõ ðëÜóìáôïò. ¼ðùò êáé ìå Üëëïõò áíáóôïëåßò ôçò óýíèåóçò ðñïóôáãëáíäéíþí, ìðïñåß íá ó÷åôßæåôáé ìå áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò óôïõò íåöñïýò ðïõ ìðïñåß íá ïäçãÞóïõí óå óðåéñáìáôéêÞ êáé äéÜìåóç íåöñßôéäá, íÝêñùóç ôùí íåöñéêþí èçëþí, íåöñùóéêü óýíäñïìï êáé ïîåßá íåöñéêÞ áíåðÜñêåéá. ¼ðùò êáé ìå Üëëá ìç-óôåñïåéäÞ áíôéöëåãìïíþäç öÜñìáêá, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ìéêñÝò ðáñïäéêÝò áõîÞóåéò ôùí çðáôéêþí âéï÷çìéêþí ðáñáìÝôñùí êáé åðßóçò óçìáíôéêÞ áýîçóç ôùí SGOT êáé SGPT. Óå ðåñßðôùóç ó÷åôéêÞò áýîçóçò ôùí ðáñáìÝôñùí áõôþí, ç èåñáðåßá ðñÝðåé íá äéáêïðåß. Ôï NOSATEL® ðñÝðåé íá ÷ïñçãåßôáé ìå ðñïóï÷Þ óå áóèåíåßò ðïõ õðïöÝñïõí áðü äéáôáñá÷Ýò áéìïðïéçôéêïý óõóôÞìáôïò, óõóôçìáôéêü åñõèçìáôþäç ëýêï Þ ìåéêôÞ íüóï ôïõ óõíäåôéêïý éóôïý. ¼ðùò êáé Üëëá ÌÓÁÖ, ôï dexketoprofen ìðïñåß íá óõãêáëýøåé ôá óõìðôþìáôá ëïéìþîåùí. ÐñÝðåé íá äïèåß ðñïóï÷Þ óå áóèåíåßò ìå çðáôéêÞ êáé/Þ íåöñéêÞ áíåðÜñêåéá, êáèþò êáé óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü õðÝñôáóçò êáé/Þ êáñäéáêÞ áíåðÜñêåéá. Ó’áõôïýò ôïõò áóèåíåßò ç ÷ñÞóç ôùí ÌÓÁÖ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ìåßùóç ôçò íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò, êáôáêñÜôçóç õãñþí êáé ïßäçìá. Åðßóçò, ðñÝðåé íá äïèåß ðñïóï÷Þ óå áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí èåñáðåßá ìå äéïõñçôéêÜ Þ áóèåíåßò ìå ìåéùìÝíï üãêï áßìáôïò êáèþò áõîÜíåôáé ï êßíäõíïò ôçò íåöñïôïîéêüôçôáò. Ðñïóï÷Þ ðñÝðåé íá äïèåß óå áóèåíåßò ìå éóôïñéêü êáñäéáêÞò íüóïõ, éäéáßôåñá óå åêåßíïõò ðïõ Ý÷ïõí ðáñïõóéÜóåé åðåéóüäéá êáñäéáêÞò áíåðÜñêåéáò, êáèþò õðÜñ÷åé áõîçìÝíïò êßíäõíïò Ýêëõóçò êáñäéáêÞò áíåðÜñêåéáò. ÐñÝðåé íá äïèåß ìå ðñïóï÷Þ óå çëéêéùìÝíïõò áóèåíåßò ïé ïðïßïé åßíáé ãåíéêÜ ðåñéóóüôåñï åðéññåðåßò óå áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò, - éäéáßôåñá ãáóôñåíôåñéêÞ áéìïññáãßá êáé äéÜôñçóç ç ïðïßá ìðïñåß íá åßíáé èáíáôçöüñá. Ïé çëéêéùìÝíïé áóèåíåßò õðïöÝñïõí åíäå÷ïìÝíùò ðåñéóóüôåñï áðü íåöñéêÞ, êáñäéáããåéáêÞ Þ çðáôéêÞ áíåðÜñêåéá (âëÝðå ðáñ. 4.2.). ÓïâáñÝò äåñìáôéêÝò áíôéäñÜóåéò (ìåñéêÝò ìðïñåß íá åßíáé èáíáôçöüñåò), óõìðåñéëáìâáíïìÝíïõ ôçí áðïöïëéäùôéêÞ äåñìáôßôéäá, ôï óýíäñïìï Stevens-Johnson êáé ôçí ôïîéêÞ åðéäåñìéêÞ íåêñüëõóç, Ý÷ïõí áíáöåñèåß ðïëý óðÜíéá óå ó÷Ýóç ìå ôçí ÷ñÞóç ôùí ÌÓÁÖ (âëÝðå ðáñ. 4.8.). Ïé áóèåíåßò åìöáíßæïíôáé íá áíÞêïõí óôçí êáôçãïñßá õøçëïý êéíäýíïõ áõôþí ôùí áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí áðü ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò, ç Ýíáñîç ôçò áíåðéèýìçôçò åíÝñãåéáò óôéò ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò óõìâáßíåé ìÝóá óôïí ðñþôï ìÞíá ôçò èåñáðåßáò. Ìå ôçí ðñþôç åìöÜíéóç äåñìáôéêþí åîáíèçìÜôùí, âëÜâç ôïõ âëåííïãüíïõ Þ Üëëá óõìðôþìáôá õðåñåõáéóèçóßáò ðñÝðåé íá äéáêïðåß ç ÷ïñÞãçóç ôïõ NOSATEL®. ¼ðùò êáé ìå Üëëá ÌÓÁÖ, ç ÷ñÞóç ôïõ dexketoprofen trometamol ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé õðïãïíéìüôçôá êáé äåí óõóôÞíåôáé óå ãõíáßêåò ðïõ èÝëïõí íá åãêõìïíÞóïõí. ÐñÝðåé íá åîåôÜæåôáé ç áðï÷Þ áðü ôï dexketoprofen trometamol óå ãõíáßêåò ðïõ Ý÷ïõí äõó÷Ýñåéá óýëëçøçò Þ õðüêåéíôáé óå Ýëåã÷ï óôåéñüôçôáò. 4.5. ÁëëçëåðéäñÜóåéò ìå Üëëá öÜñìáêá êáé Üëëåò ìïñöÝò áëëçëåðéäñÜóåùí: Ïé áêüëïõèåò áëëçëåðéäñÜóåéò åìöáíßæïíôáé ìå ôá ìç-óôåñïåéäÞ áíôéöëåãìïíþäç öÜñìáêá (ÌÓÁÖ), ãåíéêþò: Ìç óõíéóôþìåíïé óõíäõáóìïß: - ¢ëëá ÌÓÁÖ, óõìðåñéëáìâáíïìÝíùí õøçëþí äüóåùí óáëéêõëéêþí ( ≥ ôùí 3gr çìåñçóßùò): ç óõã÷ïñÞãçóç ðïëëþí ÌÓÁÖ ìðïñåß íá áõîÞóåé ôïí êßíäõíï ãáóôñåíôåñéêïý Ýëêïõò êáé áéìïññáãßáò, ìÝóù ôçò óõíåñãåôéêÞò äñÜóçò. - ÁíôéðçêôéêÜ áðü ôïõ óôüìáôïò : ôá ÌÓÁÖ ìðïñåß íá åíôåßíïõí ôçí åðßäñáóç ôùí áíôéðçêôéêþí, üðùò ç âáñöáñßíç (âëÝðå ðáñ. 4.4) ëüãù éó÷õñÞò äÝóìåõóçò ôïõ dexketoprofen áðü ôéò ðñùôåúíåò ôïõ ðëÜóìáôïò, áíáóôïëÞò ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí áéìïðåôáëßùí Þ âëÜâçò ôïõ âëåíïãüíïõ ôïõ äùäåêáäáêôýëïõ. ÅÜí äåí ìðïñåß íá áðïöåõ÷èåß ï óõíäõáóìüò, ôüôå ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé óôåíÞ êëéíéêÞ ðáñáêïëïýèçóç êáé åñãáóôçñéáêüò Ýëåã÷ïò. - Çðáñßíåò: áõîçìÝíïò êßíäõíïò áéìïññáãßáò (ëüãù ôçò áíáóôïëÞò ôçò ëåéôïõñãßáò ôùí áéìïðåôáëßùí êáé ôçò âëÜâçò ôïõ âëåíïãüíïõ ôïõ äùäåêáäáêôýëïõ). ÅÜí äåí ìðïñåß íá áðïöåõ÷èåß ï óõíäõáóìüò, ôüôå ðñÝðåé íá õðÜñ÷åé óôåíüò éáôñéêüò Ýëåã÷ïò êáé íá ðáñáêïëïõèïýíôáé ïé åñãáóôçñéáêÝò áíáëýóåéò. - ÊïñôéêïóôåñïåéäÞ : õðÜñ÷åé áõîçìÝíïò êßíäõíïò ãáóôñåíôåñéêïý Ýëêïõò Þ áéìïññáãßáò (âëÝðå ðáñ. 4.4.). - Ëßèéï (Ý÷åé ðåñéãñáöåß áëëçëåðßäñáóç ìå áñêåôÜ ÌÓÁÖ) : Ôá ÌÓÁÖ áõîÜíïõí ôá åðßðåäá ôïõ ëéèßïõ óôï áßìá, ôá ïðïßá ìðïñåß íá öèÜóïõí óå ôïîéêÜ åðßðåäá (ìåéùìÝíç íåöñéêÞ áðÝêêñéóç ôïõ ëéèßïõ). Ç ðáñÜìåôñïò áõôÞ ðñÝðåé íá åëÝã÷åôáé êáôÜ ôçí Ýíáñîç, ôçí äéÜñêåéá êáé ôçí äéáêïðÞ ôçò èåñáðåßáò ìå dexketoprofen. - Ç methotrexate, ÷ïñçãïýìåíç óå õøçëÝò äüóåéò ≥15mg/åâäïìáäéáßùò : áõîçìÝíç áéìáôïëïãéêÞ ôïîéêüôçôá ôçò methotrexate ìÝóù ìåéùìÝíçò íåöñéêÞò êÜèáñóçò áðü ôá áíôéöëåãìïíþäç ãåíéêþò. - Õäáíôïúíåò êáé óïõëöïíáìßäåò : ïé ôïîéêÝò åðéäñÜóåéò áõôþí ôùí öáñìÜêùí ìðïñåß íá áõîçèïýí. Óõíäõáóìïß ðïõ áðáéôïýí ðñïóï÷Þ: ÄéïõñçôéêÜ, áíáóôïëåßò ÌÅÁ êáé áíôáãùíéóôÝò õðïäï÷Ýùí ôçò áããåéïôáíóßíçò ÉÉ: Ôï dexketoprofen ìðïñåß íá ìåéþóåé ôç äñÜóç ôùí äéïõñçôéêþí êáé Üëëùí áíôéõðåñôáóéêþí öáñìÜêùí. Óå ìåñéêïýò áóèåíåßò ìå åðçñåáóìÝíç íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá (ð.÷. áöõäáôùìÝíïé áóèåíåßò Þ çëéêéùìÝíïé ìå åðçñåáóìÝíç íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá), ç óõã÷ïñÞãçóç öáñìÜêùí ðïõ áíáóôÝëëïõí ôçí êõêëïïîõãåíÜóç, êáé áíáóôïëåßò ÌÅÁ Þ áíôáãùíéóôÝò õðïäï÷Ýùí ôçò áããåéïôáíóßíçò ÉÉ ìðïñåß íá ðñïêáëÝóïõí åðéäåßíùóç ôçò íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò, ç ïðïßá åßíáé óõíÞèùò áíáóôñÝøéìç. Óå ðåñßðôùóç ôáõôü÷ñïíçò ÷ïñÞãçóçò ôïõ dexketoprofen êáé åíüò äéïõñçôéêïý, åßíáé áðáñáßôçôï íá åîáóöáëßæåôáé åðáñêÞò åíõäÜôùóç ôïõ áóèåíïýò êáé íá åëÝã÷åôáé ç íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá êáôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò. (âëÝðå 4.4 Éäéáßôåñåò ðñïåéäïðïéÞóåéò êáé ðñïöõëÜîåéò êáôÜ ôç ÷ñÞóç). - Ç methotrexate ÷ïñçãïýìåíç óå ÷áìçëÝò äüóåéò, ëéãüôåñï áðü 15mg/åâäïìáäéáßùò: áõîçìÝíç áéìáôïëïãéêÞ ôïîéêüôçôá ôçò methotrexate ìÝóù ôçò ìåéùìÝíçò íåöñéêÞò êÜèáñóçò ìå ôá áíôéöëåãìïíþäç öÜñìáêá, ãåíéêþò. Åâäïìáäéáßùò áéìáôïëïãéêüò Ýëåã÷ïò êáôÜ ôéò ðñþôåò åâäïìÜäåò ôçò óõã÷ïñÞãçóçò ôïõ öáñìÜêïõ. ÁõîçìÝíç åðáãñýðíçóç ìå ôçí ðáñïõóßá Ýóôù êáé Þðéáò íåöñéêÞò áíåðÜñêåéáò êáèþò êáé óå çëéêéùìÝíïõò. - Pentoxyfilline: ÁõîçìÝíïò êßíäõíïò áéìïññáãßáò. Íá åíôáèåß ç êëéíéêÞ ðáñáêïëïýèçóç êáé íá åëÝã÷åôáé óõ÷íüôåñá ï ÷ñüíïò áéìïññáãßáò.

- Zidovudine: Êßíäõíïò áõîçìÝíçò ôïîéêüôçôáò åðß ôùí åñõèñþí áéìïóöáéñßùí ìÝóù äñÜóçò óôá äéêôõïåñõèñïêýôôáñá ìå ôçí åìöÜíéóç âáñéÜò ìïñöÞò áíáéìßáò, ìßá åâäïìÜäá ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò ìå ÌÓÁÖ. Íá åëÝã÷åôáé ï óõíïëéêüò áñéèìüò ôùí áêêïêéïêõôôÜñùí (CBC) êáèþò êáé ôùí äéêôõïåñõèñïêõôôÜñùí ìßá Þ äýï åâäïìÜäåò ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò èåñáðåßáò ìå ÌÓÁÖ. - Óïõëöïíõëïõñßåò: Tá ÌÓÁÖ ìðïñåß íá áõîÞóïõí ôçí õðïãëõêáéìéêÞ äñÜóç ôùí óïõëöïíõëïõñéþí ìå ôçí åêôüðéóç áõôþí áðü ôéò ðñùôåÀíåò ôïõ ðëÜóìáôïò. Óõó÷åôßóåéò ðïõ ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé õðüøç: - Â-áðïêëåéóôÝò: Ç èåñáðåßá ìå ÌÓÁÖ ìðïñåß íá ìåéþóåé ôçí áíôéõðåñôáóéêÞ äñÜóç ôïõò ìÝóù áíáóôïëÞò ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí. - Êõêëïóðïñßíç êáé tacrolimus: Ç íåöñïôïîéêüôçôá ìðïñåß íá åðéäåéíùèåß áðü ôá ÌÓÁÖ ìÝóù ôùí äñÜóåùí ôùí íåöñéêþí ðñïóôáãëáíäéíþí. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá óõíäõáóìÝíçò èåñáðåßáò, ç íåöñéêÞ ëåéôïõñãßá ðñÝðåé íá åëÝã÷åôáé. - ÈñïìâïëõôéêÜ: ÁõîçìÝíïò êßíäõíïò áéìïññáãßáò. - Áíôé-èñïìâoôéêïß ðáñÜãïíôåò êáé åêëåêôéêïß áíáóôïëåßò åðáíáðñüóëçøçò óåñïôïíßíçò (SSRIs): áõîçìÝíïò êßíäõíïò ãáóôñåíôåñéêÞò áéìïññáãßáò (âëÝðå ðáñ. 4.4.). - Ðñïâåíåóßäç: Ïé óõãêåíôñþóåéò ôïõ dexketoprofen óôï ðëÜóìá ìðïñåß íá áõîçèïýí. Ç áëëçëåðßäñáóç áõôÞ ßóùò íá ïöåßëåôáé ó’ Ýíá áíáóôáëôéêü ìç÷áíéóìü óôï óçìåßï ôçò óùëçíáñéáêÞò íåöñéêÞò áðÝêêñéóçò êáé ôçò ãëõêïñïõíéêÞò óýæåõîçò êáé áðáéôåß áíáðñïóáñìïãÞ ôçò äïóïëïãßáò ôïõ dexketoprofen. - ÊáñäéáêÝò ãëõêïóßäåò: Ôá ÌÓÁÖ ìðïñåß íá áõîÞóïõí ôçí óõãêÝíôñùóç ôùí ãëõêïóßäùí óôï ðëÜóìá. Ìéöåðñéóôüíç: Åîáéôßáò ôïõ èåùñçôéêïý êéíäýíïõ üôé ïé áíáóôïëåßò ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí ìðïñåß íá ìåôáâÜëëïõí ôçí áðïôåëåóìáôéêüôçôá ôçò mifepristone, ôá ÌÓÁÖ äåí ðñÝðåé íá ÷ñçóéìïðïéïýíôáé åðß 8-12 çìÝñåò ìåôÜ ôçí ÷ïñÞãçóç ôçò mifepristone. - ÁíôéâéïôéêÜ ôçò ïìÜäáò ôùí êéíïëïíþí: ÐåéñáìáôéêÜ äåäïìÝíá óå æþá äåß÷íïõí üôé ìåãÜëåò äüóåéò êéíïëüíùí óå óõíäõáóìü ìå ÌÓÁÖ ìðïñåß íá áõîÞóïõí ôïí êßíäõíï åìöÜíéóçò óðáóìþí. 4.6. Êýçóç êáé ãáëïõ÷ßá: To NOSATEL® áíôåíäåßêíõôáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò åãêõìïóýíçò êáé ôçò ãáëïõ÷ßáò (âëÝðå ðáñ. 4.3.). Êýçóç: ÁíáóôïëÞ ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôçí êýçóç êáé/Þ ôçí åìâñõúêÞ áíÜðôõîç. ÄåäïìÝíá áðü åðéäçìéïëïãéêÝò ìåëÝôåò Ý÷ïõí áíáöÝñåé áõîçìÝíï êßíäõíï áðïâïëÞò êáé êáñäéáêþí äõóìïñöéþí êáé ãáóôñïó÷éóôßáò ìåôÜ ôç ÷ñÞóç åíüò áíáóôïëÝá ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí óôçí áñ÷Þ ôçò êýçóçò. Ï áðüëõôïò êßíäõíïò êáñäéáããåéáêþí äõóìïñöéþí áõîÞèçêå áðü ëéãüôåñï áðü 1% Ýùò ðåñßðïõ 1,5%. Ðéóôåýåôáé üôé ï êßíäõíïò áõîÜíåôáé ìå ôçí äüóç êáé ôçí äéÜñêåéá ôçò èåñáðåßáò. Óôá æþá, ç ÷ïñÞãçóç ôïõ áíáóôïëÝá ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí Ý÷åé äåé÷èåß üôé ðñïêáëåß áõîçìÝíç ðñï- êáé ìåôÜ- åìöõôåõôéêÞ áðþëåéá êáé åìâñõúêÞ èíçóéìüôçôá. ÅðéðëÝïí, áõîçìÝíá ãåãïíüôá äéáöüñùí äõóìïñöéþí óõìðåñéëáìâáíïìÝíïõ êáñäéáããåéáêÞò, Ý÷ïõí áíáöåñèåß óå æþá óôá ïðïßá Ý÷åé ÷ïñçãçèåß áíáóôïëÝáò ôçò óýíèåóçò ôùí ðñïóôáãëáíäéíþí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ïñãáíïãåííåôéêÞò ðåñéüäïõ. Åíôïýôïéò, ìåëÝôåò óå æþá ìå dexketoprofen trometamol äåí Ý÷ïõí äåßîåé áíáðáñáãùãéêÞ ôïîéêüôçôá (âëÝðå 5.3.). ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ðñþôïõ êáé ôïõ äåýôåñïõ ôñéìÞíïõ ôçò êýçóçò, ôï dexketoprofen trometamol äåí ðñÝðåé íá ÷ïñçãåßôáé åêôüò åÜí èåùñçèåß áðáñáßôçôï. ÅÜí ôï dexketoprofen trometamol ëáìâÜíåôáé áðü ìßá ãõíáßêá ðïõ ðñïóðáèåß íá óõëëÜâåé, Þ êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ðñþôïõ êáé ôïõ äåõôÝñïõ ôñéìÞíïõ ôçò êýçóçò, ç äüóç èá ðñÝðåé íá åßíáé ÷áìçëÞ êáé ç äéÜñêåéá ôçò èåñáðåßáò üóï ðéï óýíôïìç ãßíåôáé. ÊáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ôñßôïõ ôñéìÞíïõ ôçò êýçóçò, üëïé ïé áíáóôïëåßò ôçò óýíèåóçò ðñïóôáãëáíäßíçò ìðïñåß íá åêèÝóïõí ôï Ýìâñõï óå: - êáñäéïðíåõìïíéêÞ ôïîéêüôçôá (ìå ðñüùñï êëåßóéìï ôïõ áñôçñéáêïý áããåßïõ êáé ðíåõìïíéêÞ õðÝñôáóç). - íåöñéêÞ äõóëåéôïõñãßá, ç ïðïßá ìðïñåß íá åîåëé÷èåß óå íåöñéêÞ áíåðÜñêåéá ìå ïëéãï-õäñáìíßùóç ôç ìçôÝñá êáé ôï íåïãíü, óôï ôÝëïò ôçò êýçóçò, óå - ðéèáíÞ ðáñÜôáóç ôïõ ÷ñüíïõ áéìïññáãßáò,ìßá áíôé-èñïìâùôéêÞ åðßäñáóç ç ïðïßá ìðïñåß íá óõìâåß áêüìç êáé ìå ðïëý ÷áìçëÝò äüóåéò. - áíáóôïëÞ ôùí óõóðÜóåùí ôçò ìÞôñáò ôï ïðïßï Ý÷åé óáí åðáêüëïõèï ôçí êáèõóôÝñçóç Þ ôçí ðáñÜôáóç ôïõ ôïêåôïý. Äåí åßíáé ãíùóôü åÜí ôï dexketoprofen áðåêêñßíåôáé óôï ìçôñéêü ãÜëá. 4.8. Áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò: Ïé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ðïõ áíáöÝñèçêáí êáôÜ ôéò êëéíéêÝò ìåëÝôåò ôïõëÜ÷éóôïí ùò ðéèáíüí ó÷åôéæüìåíåò ìå ôï Dexketoprofen trometamol, üðùò åðßóçò êáé ïé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ðïõ áíáöÝñèçêáí ìåôÜ ôçí êõêëïöïñßá ôïõ ðñïúüíôïò ôáîéíïìïýíôáé óôïí ðáñáêÜôù ðßíáêá êáôÜ ïñãáíéêü óýóôçìá êáé ôçí óõ÷íüôçôá ðïõ åìöáíßæïíôáé: ÏÑÃÁÍÉÊÏ ÓÕÓÔÇÌÁ

ÓÕÍÇÈÅÉÓ (1–10%)

ÁÓÕÍÇÈÅÉÓ (0,1-1%)

ÓÐÁÍÉÅÓ (0,01-0,1%)

ÐÏËÕ ÓÐÁÍÉÅÓ/ ÌÅÌÏÍÙÌÅÍÅÓ ÁÍÁÖÏÑÅÓ (< 0,01%)

Äéáôáñá÷Ýò áßìáôïò êáé ëåìöéêïý óõóôÞìáôïò

Ïõäåôåñïðåíßá Èñïìâïêõôïðåíßá

Äéáôáñá÷Ýò ôïõ áíïóïðïéçôéêïý óõóôÞìáôïò

ÁíáöõëáêôéêÝò áíôéäñÜóåéò, óõìðåñéëáìâáíïìÝíïõ áíáöõëáêôéêïý óïê

Äéáôáñá÷Ýò óôï ìåôáâïëéóìü êáé óôç èñÝøç

Áíïñåîßá

Øõ÷éáôñéêÝò äéáôáñá÷Ýò

áûðíßá, áíçóõ÷ßá

Äéáôáñá÷Ýò íåõñéêïý óõóôÞìáôïò

Êåöáëáëãßá, ÆÜëç, õðíçëßá

Ðáñáéóèçóßá, ÓõãêïðÞ

Äéáôáñá÷Ýò åê ôùí ïöèáëìþí

ÈÜìâïò üñáóçò

Äéáôáñá÷Ýò þôùí êáé ëáâõñßíèïõ

ºëéããïò

ÊáñäéáêÝò äéáôáñá÷Ýò

Áßóèçìá Ðáëìþí

ÁããåéáêÝò äéáôáñá÷Ýò

Åñýèçìá

ÅìâïÝò þôùí Ôá÷õêáñäßá ÕðÝñôáóç

Õðüôáóç

Âñáäýðíïéá

Âñïã÷üóðáóìïò, äýóðíïéá

Ðåðôéêü Ýëêïò, ãáóôñïññáãßá Þ äéÜôñçóç óôïìÜ÷ïõ (âëÝðå 4.4.),

ðáãêñåáôßôéäá

Äéáôáñá÷Ýò åê ôïõ Þðáôïò êáé ôùí ÷ïëçöüñùí

çðáôïêõôôáñéêÞ âëÜâç

Äéáôáñá÷Ýò ôïõ äÝñìáôïò êáé õðïäüñéùí éóôþí

Êíçóìüò, áêìÞ, áýîçóç åößäñùóçò

óýíäñïìï Steven Johnson, ôïîéêÞ åðéäåñìéêÞ íåêñüëõóç (óýíäñïìï Lyell), áããåéïíåõñùôéêü ïßäçìá, ïßäçìá ðñïóþðïõ, áíôéäñÜóåéò öùôïåõáéóèçóßáò, êíçóìüò

Äéáôáñá÷Ýò åê ôïõ áíáðíåõóôéêïý, ôïõ èþñáêïò êáé ôïõ ìåóïèùñáêßïõ

ÃáóôñåíôåñéêÝò äéáôáñá÷Ýò

Íáõôßá êáé/Þ Ýììåôïò, åðéãáóôñéêü Üëãïò, äéÜññïéá, äõóðåøßá

Ãáóôñßôéäá, äõóêïéëéüôçôá, îçñïóôïìßá, ìåôåùñéóìüò

ÅîÜíèçìá

Äéáôáñá÷Ýò ôïõ ìõoóêåëåôéêïý êáé ôïõ óõíäåôéêïý éóôïý

Ðüíïò óôç ñÜ÷ç

ÍåöñéêÝò êáé ïõñïðïéçôéêÝò äéáôáñá÷Ýò

Ðïëõïõñßá

Äéáôáñá÷Ýò áíáðáñáãùãéêïý óõóôÞìáôïò êáé ìáóôþí

Äéáôáñá÷Ýò Ýììçíïõ ñÞóåùò Äéáôáñá÷Ýò åê ôïõ ðñïóôÜôïõ

ÃåíéêÝò äéáôáñá÷Ýò êáé êáôáóôÜóåéò åê ôïõ óçìåßïõ ÷ïñçãÞóåùò ÊëéíéêÝò ´Åñåõíåò

---

Êïýñáóç, ðüíïò, åîáóèÝíéóç, ñßãç, áäéáèåóßá

Ðåñéöåñéêü ïßäçìá

---

ÅðçñåáóìÝíåò åîåôÜóåéò Þðáôïò

Íåöñßôéäá Þ íåöñùôéêü óýíäñïìï

---

¼ðùò êáé ìå ôá Üëëá ÌÓÁÖ, ïé ðéï óõ÷íÝò áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ðïõ Ý÷ïõí ðáñáôçñçèåß åßíáé ïé ãáóôñåíôåñéêÝò. Ðåðôéêü Ýëêïò, äéÜôñçóç Þ ãáóôñåíôåñéêÞ áéìïññáãßá ìðïñïýí íá óõìâïýí éäéáßôåñá óôïõò çëéêéùìÝíïõò ìåñéêÝò öïñÝò èáíáôçöüñá (âëÝðå ðáñ. 4.4.). Åðßóçò, ìåôÜ ôç ÷ïñÞãçóç Ý÷ïõí áíáöåñèåß ïé áêüëïõèåò áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò: íáõôßá, Ýìåôïò, äéÜññïéá, öïýóêùìá, äõóêïéëéüôçôá, äõóðåøßá, êïéëéáêü Üëãïò, ìÝëáéíá, áéìáôÝìåóç, åëêþäçò óôïìáôßôéäá, Ýîáñóç êïëßôéäáò êáé ôçò íüóïõ ôïõ Crohn (âëÝðå ðáñ. 4.4.). Ëéãüôåñï óõ÷íÜ Ý÷åé áíáöåñèåß ãáóôñßôéäá. Ïßäçìá, õðÝñôáóç êáé êáñäéáêÞ áíåðÜñêåéá Ý÷ïõí áíáöåñèåß êáé óõó÷åôßæïíôáé ìå ôçí èåñáðåßá ìå ÌÓÁÖ. ¼ðùò êáé ìå ôá Üëëá ÌÓÁÖ, ïé áêüëïõèåò áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ìðïñåß íá åìöáíéóèïýí Üóçðôç ìçíéããßôéäá ðïõ ðéèáíþò åìöáíßæåôáé êõñßùò óå áóèåíåßò ìå óõóôçìáôéêü åñõèçìáôþäç ëýêï Þ ìéêôÞ íüóï ôïõ óõíäåôéêïý éóôïý, áéìáôïëïãéêÝò áíôéäñÜóåéò (ðïñöýñá, áðëáóôéêÞ êáé áéìïëõôéêÞ áíáéìßá êáé óðáíßùò áêêïêéïêõôôáñáéìßá êáé ìõåëéêÞ õðïðëáóßá). ×ïñçãåßôáé ìå éáôñéêÞ óõíôáãÞ. To ðñïúüí êõêëïöïñåß êáé óå åíÝóéìç ìïñöÞ 50mg/2ml inj. Ãéá ðåñáéôÝñù ðëçñïöïñßåò áðåõèõíèåßôå óôç Ìenarini Hellas A.E. ËÉÁÍÉÊÇ ÔÉÌÇ: Nosatel 25mg TBS: 7,64 åõñþ, Nosatel SOL For INJ 50mg/2ml: 21,97 åõñþ.

MENARINI HELLAS A.E. ΑΝ. ∆ΑΜΒΕΡΓΗ 7, 10445 ΑΘΗΝΑ, ΤΗΛ.: 210/8316.111-13, FAX: 210/8317.343, E-MAIL: menarini@otenet.gr

KYPROPHARM LTD Άρεως 4, Λατσιά 2234, Λευκωσία, τηλ.: 22434699, fax: 22438043

άρθρα

USA). σε μεσοπικές και φωτοπικές συνθήκες, μονόφθαλμα και διόφθαλμα. Επιπλέον με τη χρήση συνεστιακής μικροσκοπίας(HRT II, Heidelberg Engineering, Germany) ελέγχεται in vivo η ανατομική και ιστολογική σχέση του ενθέματος με τον κερατοειδή. 2. Περιγραφή του ενδοκερατοειδικού ενθέματος: Το ενδοκερατοειδικό ένθεμα (Flexivue Micro-Lens, Presbia, Irvine, CA, USA) είναι ένας διπλοεστιακός, διαφανής, υδρόφιλος φακός δισκοειδούς σχήματος με διάμετρο 3 χιλιοστά και πάχος 15 με 20 μικρόμετρα ανάλογα με τη διοπτρική του δύναμη. Τα κεντρικά 1,8 χιλιοστά του δίσκου είναι άνευ διαθλαστικής ισχύος, ενώ η περιφερική ζώνη φέρει από +1,25 έως +3,00 D. Στο κέντρο του δίσκου υπάρχει

τμήμα του ενθέματος παρέχει τη διόρθωση της όρασης για κοντά, ενώ η κεντρική περιοχή του φακού που δε φέρει διαθλαστική ισχύ και η περιφερική περιοχή του κερατοειδούς που δε φέρει το ένθεμα αφήνουν ανεπηρέαστη τη μακρινή όραση. 3. Χειρουργική Τεχνική Η κερατοειδική θήκη δημιουργείται με τη βοήθεια femtosecond laser (Intralase, AMO, Irvine, CA,160 KHz), χρησιμοποιώντας το ειδική software του laser (iPocket) προκειμένου να επιτευχθεί διαχωρισμός μόνο της επιφάνειας της σήραγγας. Ένας ειδικός ενθετήρας με εμβολο αποβολής χρησιμοποιείται για την τοποθέτηση του ενθέματος στη σήραγγα.

Χειρουργικοί χρόνοι: Tο σημείο του κερατοειδούς το οποίο αντιστοιχεί στον οπτικό άξονα μαρκάρεται, χρησιμοποιώντας τη συσκευή centration του excimer laser [Allegretto Laser 400 Hz (WaveLight Laser Technologie, AG)]. Η περιφέρεια του κερατοειδούς μαρκάρεται έχοντας ως κέντρο τον οπτικό άξονα με τη χρήση marker πέντε ακτινών (EpiPal marker Northwood Co. CA). O δακτύλιος αναρρόφησης εφάπτεται στον κερατοειδή και τον αναρροφά προκειμένου να τον διατηρεί σταθερό κατά τη διάρκεια της τομής. Το femtosecond laser πραγματοποιεί διάνοιξη του στρώματος από ρινικά και σταματάει ελάχιστα κροταφικά του κέντρου του κερατοειδούς (Εικόνα 1η). Ύστερα από τη δημιουργία της σήραγγας με τη βοήθεια του ειδικού ενθετήρα εμφυτεύεται το ένθεμα (Εικόνα 2η).

οπή 0,15 χιλιοστών που επιτρέπει τη διέλευση θρεπτικών συστατικών και οξυγόνου για τον κερατοειδή. Το ένθεμα εμφυτεύεται σε σήραγγα που δημιουργείται με τη χρήση femtosecond laser εντός του στρώματος του κερατοειδούς στο κέντρο του οπτικού άξονα του μη επικρατούντος οφθαλμού. Τα ένθεμα φέρει ένα διπλοεστιακό οπτικό σύστημα που δρα ως τροποποιημένο monovision. Κατά τη μακρινή όραση οι ακτίνες περνάνε από τη, ελεύθερης από διοπτρική ισχύ, κεντρική ζώνη του ενθέματος και εστιάζεται ακριβώς στον αμφιβληστροειδή χιτώνα, ενώ οι ακτίνες οι οποίες διέρχονται από την περιφερική ζώνη του ενθέματος εστιάζονται μπροστά από τον αμφιβληστροειδή (Σχήμα 1ο). Κατά την κοντινή όραση οι ακτίνες οι οποίες διέρχονται από την κεντρική ζώνη θα εστιασθούν όπισθεν του αμφιβληστροειδούς και οι ακτίνες που διέρχονται από την περιφερική ζώνη θα εστιασθούν ακριβώς στον αμφιβληστροειδή (Σχήμα 2ο). Ως αποτέλεσμα, μόνο το περιφερικό

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Εικόνα 1η: Βιομικροσκόπηση οφθαλμού μετά την εμφύτευση του ενδοκερατοειδικού ενθέματος (Flexivue Micro-Lens, Presbia) σε χαμηλή και υψηλή μεγέθυνση.

άρθρα

α)

Αποτελέσματα.

β)

Η μέση μη διορθωμένη οπτική οξύτητα για την κοντινή όραση στο χειρουργημένο οφθαλμό καθώς και διόφθαλμα βελτιώθηκε από 20/50 προεγχειρητικά σε 20/25 μία εβδομάδα, μετά την επέμβαση. Η μέση μη διορθωμένη οπτική οξύτητα για τη μακρινή όραση μεταβλήθηκε από 20/20 προεγχειρητικά σε 20/30 στις αντίστοιχες μετεγχειρητικές εξετάσεις, γ) δ) ενώ διόφθαλμα δεν παρουσίασε μεταβολή. Η συγκέντρωση των ενδοθηλιακών κυττάρων δεν παρουσίασε στατιστικά σημαντική μεταβολή, ενώ δεν παρατηρήθηκαν επίσης μεταβολές στην υπόλοιπη δομή του κερατοειδούς. Η ευαισθησία στη φωτεινή αντίθεση παρουσίασε μείωση σε σκοτοπικές και μεσοπικές συνθήκες στο χειρουργημένο οφθαλμό ενώ παρέμεινε αμετάβλητη διόφθαλμα. Οι εκτροη Μαρκάρεται το κέντρο της κόρης (α), το femtosecond laser πραγματοποιΕικόνα 2η: πές υψηλής τάξης παρουσίασαν αύξηση. Εικόνα 2 : Μαρκάρεται το κέντρο της κόρης (α), το femtosecond laser Δεν προέκυψαν διεγχειρητικές ή μετεγεί τη διάνοιξη της σήραγγας (β). Με τη βοήθεια ενθετήρα ο οποίος εισέρχεται εντός πραγµατοποιεί τη διάνοιξη της σήραγγας (β). Με τη βοήθεια ενθετήρα ο οποίος χειρητικές επιπλοκές ένα χρόνο μετά την της σήραγγας (γ) το ένθεμα τοποθετείται του τοποθετείται στρώματος τουεντός κερατοειδούς (δ). εισέρχεται εντός της σήραγγας (γ) τοεντός ένθεµα του στρώµατος επέμβαση. του κερατοειδούς (δ). Ερωτώμενοι οι χειρουργημένοι ασθενείς σχετικά με την αναγκαιότητα της χρήσης φακών κοντινής όρασης ένα χρόνο μετά την επέμβαση, το 92% απήντησε ότι δε χρειάζεται καθόλου και το 8% ότι χρειάζεται για λιγότερες από τις μισές δραστηριότητες του. Με τη χρήση των αναλυτών εκτροπών (iTrace) (Εικόνα 3η), αποδείχθηκε ότι το διαθλαστικό αποτέλεσμα του ενθέματος μετά την εμφύτευση του στον κερατοειδή εντοπίζεται με μεγάλη ακρίβεια στη ζώνη το ενθέματος που φέρει τη διαθλαστική ισχύ, και αυτό εξηγεί γιατί η επίπτωση στη μακρινή όραση στον μηεπικρατούντα χειρουργημένο οφθαλμό είναι μικρότερη από ότι θα περίμενε κανείς από μία τεχνική μονο-όρασης.

Εικόνα 3η: Μελέτη εκτροπών κερατοειδούς με iTrace. Η διαθλαστική επίδραση του ενθέματος περιορίζεται αυστηρά στη ζώνη που φέρει διαθλαστική ισχύ. Το κέντρο του ενθέματος, καθώς και ο υπόλοιπος κερατοειδής δεν επηρεάζονται.

Συμπεράσματα Σε αντίθεση με τις χειρουργικές μεθόδους αντιμετώπισης διαθλαστικών ανωμαλιών όπως η μυωπία, η υπερμετρωπία

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

και ο αστιγματισμός στις οποίες το οπτικό σφάλμα είναι στατικό, η πρεσβυωπία σύμφωνα με τη θεωρία του Helmloltz (4) αλλά και σύμφωνα με τη θεωρία του Schachar (16) είναι ένα δυναμικό οπτικό σφάλμα, αποτέλεσμα της φυσιολογικής γήρανσης του μηχανισμού της προσαρμογής. Η μέχρι σήμερα πληθώρα χειρουργικών τεχνικών προσέγγιζαν αυτό το δυναμικό μηχανισμό με στατικές τεχνικές όπως το Laser, η εξ’επαφής κερατοπλαστική (Connductive Keratoplasty, CK), η «μονο-όραση» (monovision) στον κερατοειδή ή ο κρυσταλοειδής φακός θυσιάζοντας μακρινή όραση και στερεοσκοπική όραση (5,6,12-15). Οι απόπειρες κατασκευής προσαρμοστικών ενδοδοφακών δεν εστέφθησαν επίσης με επιτυχία διότι οι υπόλοιπες ανατομικές δομές παρέμεναν αμετάβλητες, δυσλειτουργώντας και αναγκάζοντας τον ασθενή να προβεί σε μία ενδοφθάλμια επέμβαση πρόωρης εξαίρεσης καταρράκτη από την ηλικία 45 -55 ετών με όλους τους κινδύνους που συνεπάγεται αυτό (7). Η εμφύτευση ενδοκερατοειδικών ενθεμάτων-φακών αποτελεί μία χειρουργική τεχνική αναστρέψιμη και ελάχιστα επεμβατική για ασθενείς με πρεσβυωπία στην παραγωγική ηλικία 45 έως 60 περίπου ετών. Τα ενθέματα αυτά αποτελούν μία μακροχρόνια μεταβατική αντιμετώπιση μέχρι λόγω ηλικίας να δημιουργηθεί καταρράκτης στον κρυσταλλοειδή φακό. Η χειρουργική αντιμετώπιση του καταρράκτη μπορεί να γίνει αφού αφαιρεθεί το ένθεμα με μεθόδους που να εξυπηρετούν τόσο τη μακρινή όσο και την κοντινή όραση ή ακόμα και διατηρώντας το ένθεμα εντός του κερατοειδούς για την εξυπηρέτηση της κοντινής όρασης με μεθόδους οι οποίες να διορθώνουν πλήρως τη μακρινή όραση. Η οπτική οξύτητα στην κοντινή όραση παρουσιάζει σημαντική βελτίωση ήδη από

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

την πρώτη μετεγχειρητική μέρα και διατηρείται για ένα χρόνο μετά την επέμβαση. Η οπτική οξύτητα για τη μακρινή όραση παρουσιάζει μέτρια μείωση, οι εκτροπές υψηλής τάξης αυξάνονται και η ευαισθησία στη φωτεινή αντίθεση μειώνεται στο χειρουργημένο οφθαλμό, χωρίς όμως να επηρεάζεται η λειτουργική διόφθαλμη όραση σε κανέναν από τους προαναφερθέντες παράγοντες.

τους πολυεστιακούς ενδοφακούς ή με το monovision αντίστοιχα.

Σε αντίθεση με τις έως τώρα χειρουργικές τεχνικές τα ενδοκερατοειδικά ενθέματα έχουν το πλεονέκτημα να αντικαθίστανται ή και απλά να αφαιρούνται οποτεδήποτε αυτό είναι αναγκαίο. Αυτό το χαρακτηριστικό της τεχνικής παρέχει τη δυνατότητα στον οφθαλμίατρο να αλλάζει τη διοπτρική δύναμη του φακού ανάλογα με την ηλικία και τις απαιτήσεις του ασθενούς για κοντινή όραση χωρίς να επιβάλλει μόνιμες αλλαγές στη δομή του κερατοειδούς.

Μεγαλύτερος αριθμός ασθενών και μακροχρόνια χρήση χρειάζονται για να αποδειχθεί πλήρως η αποτελεσματικότητα και η ασφάλεια των ενδοκερατοειδικών ενθεμάτων για την αντιμετώπιση της πρεσβυωπίας.

Η διαθλαστική ανάλυση των μετώπων κύματος απέδειξε ότι όταν μελετούνταν οπτική ζώνη 3,5 χιλοστών το οπτικό αποτέλεσμα του ενθέματος-φακού ήταν μέγιστο, άρα και μέγιστο το αποτέλεσμα κατά την κοντινή όραση όπου η διάμετρος της κόρης μικραίνει στα 3,5 περίπου χιλιοστά. Όταν μελετούνταν οπτική ζώνη 6,5 χιλιοστών το οπτικό αποτέλεσμα ήταν πολύ μικρότερο, άρα και πολύ μικρότερος ο περιορισμός της μακρινής όρασης κατά την οποία η κόρη μεγαλώνει στα 6,5 περίπου χιλιοστά. Η δυναμική αυτή διπλοεστιακότητα και το μικρό μέγεθος του ενθέματος φαίνεται να επηρεάζουν πολύ λιγότερο τη μακρινή όραση από ότι μία πλήρης διόρθωση με laser σε οπτική ζώνη 6,0 με 7 χιλιοστών ή με τοποθέτηση μονοεστιακού ενδοφακού. Κανείς ασθενής επίσης δεν ανέφερε φωτεινή άλω ή στερεοσκοπικά προβλήματα στην όραση του, όπως συμβαίνει με

Επιπλέον ένα σημαντικό στοιχείο είναι η σταθερή συγκέντρωση των ενδοθηλιακών κυττάρων που παρατηρείται ένα χρόνο μετά την επέμβαση και η απουσία διαταραχών των υπόλοιπων δομών του κερατοειδούς, τα οποία αποδεικνύουν την ασφάλεια της μεθόδου.

Βιβλιογραφία 1.

8. 9. 10.

11. 12.

13.

14.

15.

16.

Pallikaris IG, Papatzanaki ME, Stathi EZ, Frenschock O, Georgiadis A. Laser in situ keratomileusis. Lasers Surg Med. 1990;10(5):463-8. Pallikaris IG, Papatzanaki ME, Siganos DS, Tsilimbaris MK. A corneal flap technique for laser in situ keratomileusis. Human studies. Arch Ophthalmol. 1991 Dec;109(12):1699-702. Pallikaris IG, Siganos DS. Excimer laser in situ keratomileusis and photorefractive keratectomy for correction of high myopia. J Refract Corneal Surg. 1994 Sep-Oct;10(5):498-510. Southall JPC, ed Helmholtz’s trtreatize on Physiologic Optics. Translated from the 3rd ed New York: Dover Publications; 1962 Jain S, Arora I, Azar DT. Success of monovision in presbyopes: review of the literature and potential applications to refractive surgery. Surv Ophthalmol. 1996 May-Jun;40(6):491-9. Review. Olson RJ, Werner L, Mamalis N, Cionni R. New intraocular lens technology. Am J Ophthalmol. 2005 Oct;140(4):709-16. Dick HB. Accommodative intraocular lenses: current status. Curr Opin Ophthalmol. 2005 Feb;16(1):8-26. Review. Versteeg FF. Multifocal IOLs for presbyopia. J Cataract Refract Surg. 2005 Jul;31(7):1266 Bellucci R. Multifocal intraocular lenses. Curr Opin Ophthalmol. 2005 Feb;16(1):33-7. Malecaze FJ, Gazagne CS, Tarroux MC, Gorrand JM. Scleral expansion bands for presbyopia. Ophthalmology. 2001 Dec;108(12):2165-71. Kaufman PL. Scleral expansion surgery for presbyopia. Ophthalmology. 2001 Dec;108(12):2161-2. Hersh PS. Optics of conductive keratoplasty: implications for presbyopia management. Trans Am Ophthalmol Soc. 2005;103:412-56. Vinciguerra P, Nizzola GM, Nizzola F, Ascari A, Azzolini M, Epstein D. Zonal photorefractive keratectomy for presbyopia. J Refract Surg. 1998 Apr;14(2 Suppl):S218-21. Lin JT. Bifocal profiles and strategies of presbyLASIK for pseudoaccommodation. J Refract Surg. 2006 Oct;22(8):736-8. Alio JL, Chaubard JJ, Caliz A, Sala E, Patel S. Correction of presbyopia by technovision central multifocal LASIK (presbyLASIK). J Refract Surg. 2006 May;22(5):453-60. Schachar RA. The mechanism of accommodation and presbyopia. Int Ophthalmol Clin. 2006 Summer;46(3):39-61.

άρθρα

Σπονδυλολίσθηση: σπονδυλοσυνοστέωση, η πλέον αξιόπιστη λύσης

Δρ Ανδρέας Φάντης Νευροχειρουργός

Η σπονδυλολίσθηση είναι μια σχετικά συχνή πάθηση της σπονδυλικής στήλης, ιδιαίτερα της οσφυϊκής μοίρας, και συνήθως γενετικής αιτιολογίας. Δημιουργεί ακόμη και σήμερα αρκετά προβλήματα σε όσους υποφέρουν από αυτή και φυσικά αρκετό προβληματισμό σε όσους ασχολούνται με τη θεραπεία της. Θα περιοριστούμε σε ένα σημαντικό θέμα που σίγουρα μας αφορά, τους τρόπους αποτελεσματικής αντιμετώπισής της. Το σημαντικό ερώτημα είναι με ποιους τρόπους επιτυγχάνουμε την όσο το δυνατό καλύτερη σταθεροποίηση του ολισθήσαντος σπονδύλου. Επεμβάσεις που στοχεύουν στη σταθεροποίηση του δίσκου έχουν αναπτυχθεί πολλές. Η πιο διαδεδομένη μέθοδος πραγματοποιείται με την τοποθέτηση μεταλλικών εμφυτευμάτων. Η μέθοδος αυτή, όπως και μερικές άλλες παρόμοιες, έχουν ένα κοινό μειονέκτημα. Παραγνωρίζουν ένα απλό και λογικό γεγονός που μια απλή ματιά στη μάνα φύση μας βοηθά να διαπιστώσουμε με ευκολία.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άρθρα

Οι μέθοδοι της επέμβασης αυτής είναι συνήθως αρκετά «επιθετικοί» για τους ακόλουθους λόγους: 1. Η τομή της επέμβασης είναι αρκετά μεγάλη και επεκτείνεται το λιγότερο μέχρι και 3 επίπεδα της σπονδυλικής στήλης. Σε όλη αυτή δε την έκταση ο τραυματισμός των ιστών (ραχιαίοι μείς) είναι σημαντικός, όπως και των παρακείμενων μαλακών μορίων. 2. Η σταθεροποίηση των μεταλλικών εμφυτευμάτων με βίδες, ορισμένες φορές είναι ασταθής, με αυξημένη την πιθανότητα να ακολουθεί χαλάρωση των βιδών και μετατόπιση των εμφυτευμάτων. Αυτό συμβαίνει πιο συχνά όταν πρόκειται για οστεοπορωτική σπονδυλική στήλη. Μερικές φορές χρειάζεται νέα επέμβαση με αβέβαια αποτελέσματα και σε κάθε περίπτωση ταλαιπωρία και οικονομική επιβάρυνση για τον ασθενή. 3.

Ο κίνδυνος μόλυνσης σε τέτοιας έκτασης χειρουργική επέμβαση και χρήση μεταλλικών εμφυτευμάτων είναι αυξημένος. Η τοποθέτηση σε τέτοια έκταση εμφυτευμάτων κατά μήκος της σπονδυλικής στήλης αναπόφευκτα περιορίζει σημαντικά την ευκαμψία και την κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης.

5. Το διάστημα αποθεραπείας, ακόμη και μετά την πιο επιτυχή και χωρίς επιπλοκές επέμβαση αυτού του είδους, είναι αρκετά μεγάλο και επίπονο. 6. Επακόλουθα αυτών των περιορισμών είναι οι αρνητικές συνέπειες στην κοινωνική και επαγγελματική ζωή των ασθενών. 7. Οι εργαζόμενοι μετά από τις επεμβάσεις αυτές είναι ανίκανοι να εργαστούν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στόχος μας είναι και πρέπει να είναι η επανένταξη του ασθενή στο κοινωνικό σύνολο όσο το δυνατό πιο γρήγορα και πιο ανώδυνα. Όλα τα πιθανά αρνητικά επακόλουθα, μπορούν να ελαχιστοποιηθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν με μια νέα μέθοδο σταθεροποίησης του σπονδύλου. Η μέγιστη σταθεροποίηση του ολισθήσαντος σπονδύλου επιτυγχάνεται με την σπονδυλοσυνοστέωση, δηλαδή με τη δημιουργία οστικής γέφυρας του ολισθαίνοντος σπονδύλου με τον αμέσως επόμενο προς caudal (πιο κάτω) σπόνδυλο. Τα πλεονεκτήματα από τεχνικής άποψης είναι πολλαπλά. 1. Η τομή είναι μικρότερης έκτασης, αφού επεκτείνεται μόνο πάνω από το επίπεδο της σπονδυλολίσθησης και ο χειρουργικός τραυματισμός των παρακείμενων ιστών είναι αρκετά μικρότερος. 2. Για τη σταθεροποίηση δεν χρησιμοποιούνται ξένα σώματα, μεταλλικά εμφυτεύματα και βίδες αλλά ομόλογα οστικά μοσχεύματα, τα οποία μετά την ενσωμάτωσή τους δημιουργούν μια στερεή οστική γέφυρα. 3. Δεν υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί νέα επέμβαση. 4. Η κινητικότητα της σπονδυλικής στήλης δεν επηρεάζεται σχεδόν καθόλου. 5. Ο ασθενής μετά την αποθεραπεία, που είναι πιο γρήγορη, μπορεί να συνεχίσει να εργάζεται κανονικά, ακόμη και να συμμετέχει σε αθλητικές δραστηριότητες με τη δέουσα φυσικά προσοχή. Ένα άλλο σημείο που αφορά την τεχνική της επέμβασης είναι το εξής: Αφού ετοιμαστεί το χειρουργικό πεδίο, στο ύψος σπονδυλολίσθησης, πραγματοποιούμε τη μικρή τομή και καθαρίζουμε

τον μεσοσπονδύλιο χώρο από τα κομμάτια του συντεθλιμμένου δίσκου. Ακολούθως, καθαρίζονται και φρεσκάρονται οι σπονδυλικές επιφάνειες, για να επιτύχουμε όσο το δυνατό καλύτερη αιμάτωση. Έπειτα, ομόλογα οστικά μοσχεύματα ετοιμάζονται και τοποθετούνται στο άδειο μεσοσπονδύλιο διάστημα υπό μορφή σφηνών. Η όλη χειρουργική διαδικασία διαρκεί περίπου ενάμιση ώρα. Μεταχειρουργικά ο ασθενής μπορεί να κινητοποιηθεί την επόμενη μέρα μετά την επέμβαση, ενώ σταδιακά και σχετικά γρήγορα επανέρχεται στην καθημερινότητά του. Συνιστάται η τοποθέτηση ενός κορσέ, για περίοδο 1-2 μηνών. Μετά τον χρόνο αυτό η σταθεροποίηση που επιτυγχάνεται είναι εντυπωσιακή και η οστική γέφυρα που δημιουργείται μπορεί να εντοπιστεί ακτινογραφικά 6 μήνες μετά την επέμβαση. Η μέθοδος αυτή είναι αναντίλεκτα η καλύτερη, η πιο αξιόπιστη, η πιο σύγχρονη, η πιο αποτελεσματική και η πιο ανώδυνη για την αντιμετώπιση της σπονδυλολίσθησης. Εξ’ άλλου πρόκειται για μια πράξη που μιμείται τον μεγάλο δάσκαλο, τη μάνα φύση, που όπως και σε πολλές περιπτώσεις, έτσι και σε αυτή μας δείχνει το σωστό δρόμο.

Βιβλιογραφία 1.Bier-Braun-Kuemmell.Chirurgische Operationslehre Bd 2/1 Leipzig J.A.Barth 1973 2.Bushe-Kuhlendahl.Basiswissen Neurochirurgie Stuttgart. Hippokrates Verlag 1979 3.Frykholm R.Die zervikalen Bandscheihenschaeden.Handbuch der Neurochirurgie Bd 7/1 Springer Verlag 1969(73163) 4.Gruss P.Grueninger W.Engelbardt Moeglichkeit der zervicalen Fusionsoperation bei engem Wirbelkanal mit Band scheibendegeneration.Zentr.bl.Neurochirg.37(1976)137-141 5.Gurdjian,Thomas.Operative Williams+Wilkins 1970

Neurosurgery.Baltimore.

6.Junghanns.Verblockugsoperatonen bei Frakturen der Halswirbelkoerper.Mon.schr.Unfallheilld.73(1970)443-452 7.Merrem,Goldhahn.Neurochirurgische Operationen 2.Aufl. Leipzig J.A.Barth 1981 8.Schneider.A syndrome in acutecervical spine injuries for which early operation in idicated.J.Neurosurg.(1971)360367.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

παρουσίασηεταιρείας

Ο ιατρικός τουρισμός είναι μια ραγδαίως αναπτυσσόμενη βιομηχανία με προβλεπόμενο τζίρο γύρω στα $100 δισεκατομμύρια δολάρια για το 2012. Δημοφιλείς προορισμοί αυτής της φύσης εξειδικευμένου τουρισμού είναι χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως το Μεξικό και η Βραζιλία, χώρες της Ασίας όπως η Ταϊλάνδη και η Ινδία αλλά και της Ευρώπης όπως η Τσεχία, η Σλοβακία και η Ουγγαρία. Η Κύπρος, ειδικά μετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, λόγο του εξαιρετικού κλίματος, τις στενές σχέσεις που έχει με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις υψηλής ποιότητας υπηρεσίες που προσφέρει μπορεί να προσελκύσει ένα σημαντικό αριθμό ασθενών.

ρέτηση σε προσιτές τιμές το κέντρο φιλοδοξεί να προσελκύσει ασθενείς από το εξωτερικό αλλά και να προσφέρει στον Κύπριο μια εναλλακτική επιλογή στον τομέα της αισθητικής και της πλαστικής χειρουργικής γενικότερα. Ο χώρος πολυτελής, μοντέρνος αλλά ταυτόχρονα με έντονες απωανατολίτικες επιδράσεις που μαζί με τον διακριτικό φωτισμό και την απαλή μουσική συνθέτουν ένα ζεστό, μοναδικό περιβάλλον που με το που θα πατήσεις το πόδι σου μέσα σε συνεπαίρνει και σε βοηθά να χαλαρώσεις. Το κέντρο διαθέτει χώρο υποδοχής, 2 ιατρεία, έξη δωμάτια θεραπειών, ειδικά διαμορφωμένο δωμάτιο χαλάρωσης και άλλους κοινόχρηστους χώρους.

Αυτός ήταν και ένας από τους βασικούς λόγους που ώθησαν μια ομάδα ανθρώπων να δημιουργήσουν το BeautyMed Spa & Plastic Surgery Centre στο Παραλίμνι, δίπλα από δυο σημαντικούς τουριστικούς προορισμούς του νησιού μας, την Αγία Νάπα και τον Πρωταρά.

Το BeautyMed αποτελείται από τρία ανεξάρτητα τμήματα που συνυπάρχουν αρμονικά συμπληρώνοντας το ένα το άλλο έτσι που να προσφέρουν ολοκληρωμένες λύσεις:

Έχοντας σαν στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας υπηρεσιών και άψογη εξυπη-

Στελεχωμένο με δύο διακεκριμένους επιστήμονες, τον πλαστικό χειρούργο

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Κέντρο Πλαστικής Χειρουργικής

Δρ. Γεώργιο Τ. Ππούρο και τον καθηγητή πλαστικής χειρουργικής Δρ. Stefan Luchian, το κέντρο μπορεί να προσφέρει λύσεις σε όλα τα προβλήματα αισθητικής καθώς επίσης και σε θέματα επανορθωτικής χειρουργικής, μικροχειρουργικής, χειρουργικής χειρός και εγκαυμάτων. Ιατρικό SPA Πρόκειται για ένα σύγχρονο ιατρικό κέντρο που προσφέρει ένα ευρύ φάσμα μη επεμβατικών λύσεων σε μια σειρά προβλημάτων όπως γήρανση, δερματική χαλάρωση, τοπικό πάχος, κυτταρίτιδα, ραγάδες, ανεπιθύμητη τριχοφυΐα, αγγειακές βλάβες, δερματικές δυσχρωμίες και ουλές. Για τις πιο πάνω θεραπείες χρησιμοποιείται σύγχρονος εξοπλισμός και τεχνικές όπως για παράδειγμα Πλάσμα Εμπλουτισμένο σε Αιμοπετάλια (PRP), Φωτοδυναμική Θεραπεία (ALA-PDT), Laser, Έντονο Παλμικό Φως (IPL), Μικροβελονισμός Επαγωγής Κολλαγόνου, Ραδιοσυχνότητες, Μεσοθεραπέια (ενέσιμη και με τη μέθοδο της ηλεκτροπόρωσης), Χημική Απολέπιση, Απόξεση, Μικροαπόξεση,

Βοτουλινική Τοξίνη και Ενέσιμα Εμφυτεύματα. Το κέντρο επίσης διαθέτει μια σύγχρονη συσκευή ανάλυσης δέρματος όπως επίσης και την Αμερικάνικης προέλευσης μέθοδο λεύκανσης δοντιών Beaming White®. Θα θέλαμε να σταθούμε λίγο στην Θεραπεία με Πλάσμα Εμπλουτισμένο σε Αιμοπετάλια (PRP) που είναι η τελευταία λέξη στην αντιγήρανση. Η σύγχρονη αυτή τεχνική βασίζεται στις βιοενεργές πρωτεΐνες, γνωστές ως παράγοντες ανάπτυξης, που βρίσκονται στο ίδιο το αίμα του ασθενούς. Αυτές οι πρωτεΐνες όταν χορηγηθούν στο δέρμα διεγείρουν την παραγωγή κολλαγόνου, βοηθούν στην αναγέννηση του δέρματος και δημιουργούν νέα αιμοφόρα αγγεία που προσφέρουν θρεπτικές ουσίες στο δέρμα. Η υποαλλεργική αυτή τεχνική χρησιμοποιείται για τη θεραπεία πολλών προβλημάτων όπως ρυτίδων, σακούλων και μαύρων κύκλων κάτω από τα μάτια, ουλών ακμής, τριχόπτωσης, χαλάρωσης του δέρματος, ξηροδερμίας και γενικά για την ανάπλαση του δέρματος και την

καθυστέρηση της γήρανσης. Η μέθοδος αυτή έχει επίσης εφαρμογές και σε άλλους τομείς της ιατρικής όπως για παράδειγμα την Αθλητιατρική και την Ορθοπεδική. SPA Ομορφιάς Το κέντρο δεν θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι προσφέρει ολοκληρωμένες λύσεις αν δε είχε το τμήμα αισθητικής που προσφέρει μασάζ, περιποιήσεις προσώπου και περιποιήσεις σώματος χρησιμοποιώντας αρίστης ποιότητας δερμοκαλλυντικά. Το τμήμα αισθητικής διαθέτει επίσης σάουνα, ντους Vichy και ενυδρείο με ψαράκια Garra Rufa, γνωστά και ως Dr. Fish, όπου οι πελάτες καλούνται να βυθίσουν τα πόδια η τα χέρια τους μέσα και τα ψαράκια αναλαμβάνουν να καθαρίσουν το δέρμα από τα νεκρά κύτταρα. Η θεραπεία αυτή έχει εμφανή αποτελέσματα σε δερματικές παθήσεις όπως η ψωρίαση και το έκζεμα αφού το σάλιο

των συγκεκριμένων ψαριών περιέχει το ευεργετικό ένζυμο διαιθανόλη. Η κάθε θεραπεία στο BeautyMed αρχίζει με συνάντηση με έναν από τους γιατρούς μας με τον οποίο ο πελάτης θα συζητήσει τα προβλήματα που τον απασχολούν. Ο γιατρός, αφού κάνει διάγνωση, θα εισηγηθεί τις ανάλογες λύσεις και μαζί με τον πελάτη θα συμφωνηθεί ο τρόπος αντιμετώπισης του προβλήματος που μπορεί να συμπεριλαμβάνει επεμβατικές αλλά και μη επεμβατικές μεθόδους. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας ο γιατρός θα παρακολουθεί την πρόοδο του κάθε πελάτη και αναλόγως θα κάνει της απαραίτητες υποδείξεις. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφτείτε την ιστοσελίδα www.beautymedspa.eu. Για μια ξενάγηση στους χώρους του BeautyMed και παρουσίαση των υπηρεσιών που προσφέρονται εκεί μπορείτε να τηλεφωνήσετε στο 7000 99 05.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ΤΕΚΜΗΡΙΩΜΕΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑΣ

Α Τ Η Τ Ο Ι Λ Ι Ο Κ Σ Υ Δ Η Ι Ε Ζ Ι Β Ω Λ Κ Γ Ε Η δυσκοιλιότητα είναι ένα πολύ κοινό και επαναλαμβανόμενο πρόβλημα, που ταλαιπωρεί σοβαρά πολλούς ανθρώπους. Υπάρχει, όμως, ένα νέο υπακτικό που μπορεί να βοηθήσει, το Molaxole, με δραστική ουσία την πολυαιθυλενογλυκόλη 3350 (macrogol). Το 2005, το Αμερικανικό Κολλέγιο Γαστρεντερολογίας ανασκόπησε όλη την υπάρχουσα κλινική έρευνα για υπακτικά που είχε δημοσιευθεί στην αγγλική γλώσσα. Το macrogol ήταν η μόνη υπακτική ουσία που εξασφάλισε “σύσταση Α και τεκμηρίωση 1”, που ήταν η υψηλότερη αξιολόγηση που δόθηκε. Το macrogol έχει την υψηλότερη αξιολόγηση υπακτικού1 Γραμμική δοσολογία που ρυθμίζεται ανάλογα με την ανταπόκριση Οσμωτικός μηχανισμός δράσης, που συγκρατεί το νερό στο παχύ έντερο

1. Ramkumar D et al. Efficacy and safety of traditional medical therapies for chronic constipation: Systematic review. Am J Gastroenterology 2005;100:936–971 ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΟΡΦΗ: Κόνις για πόσιμο διάλυμα. Λευκή κρυσταλλική κόνις ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Για τη θεραπεία της χρόνιας δυσκοιλιότητας. Για την αντιμετώπιση της ενσφήνωσης κοπράνων, η οποία ορίζεται ως ανθεκτική στη θεραπεία δυσκοιλιότητα, με πλήρωση του ορθού εντέρου και/ ή του κόλον με κόπρανα, η οποία έχει επιβεβαιωθεί με φυσική εξέταση της κοιλιακής χώρας και του ορθού εντέρου. ΔΟΣΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΣ ΧΟΡΗΓΗΣΗΣ: Χρόνια δυσκοιλιότητα: Ενήλικες: 1-3 φακελλίσκοι ημερησίως σε διαιρεμένες δόσεις. Η συνήθης δόση για τους περισσότερους ασθενείς είναι 1-2 φακελλίσκοι ημερησίως. Ανάλογα με την ανταπόκριση του κάθε ατόμου μπορεί να απαιτηθούν 3 φακελλίσκοι ημερησίως. Η διάρκεια της θεραπείας για τη δυσκοιλιότητα συνήθως δεν υπερβαίνει τις δύο εβδομάδες, αν και η θεραπεία μπορεί να επαναληφθεί αν αυτό απαιτείται. Για παρατεταμένη χρήση, θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί η χαμηλότερη αποτελεσματική δόση. Παιδιά: Δε συνιστάται για παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών. Ενσφήνωση κοπράνων: Ενήλικες: 8 φακελλίσκοι ημερησίως, οι οποίοι πρέπει να καταναλωθούν εντός 6 ωρών. Η διάρκεια της θεραπείας για την ενσφήνωση κοπράνων συνήθως δεν υπερβαίνει τις 3 ημέρες. Παιδιά: Δε συνιστάται για παιδιά ηλικίας κάτω των 12 ετών. Χορήγηση: Κάθε φακελλίσκος πρέπει να διαλύεται σε 125 ml νερό. Για χρήση στην ενσφήνωση κοπράνων 8 φακελλίσκοι μπορούν να διαλυθούν σε 1 λίτρο νερού. Ασθενείς με εξασθενημένη καρδιαγγειακή λειτουργία: Για τη θεραπεία της ενσφήνωσης κοπράνων η δόση πρέπει να διαιρείται με τέτοιο τρόπο ώστε να μην λαμβάνονται περισσότεροι από δύο φακελλίσκοι μέσα σε μια ώρα. Ασθενείς με νεφρική ανεπάρκεια: Δεν απαιτείται αλλαγή της δοσολογίας για τη θεραπεία είτε της δυσκοιλιότητας ή της ενσφήνωσης κοπράνων. ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ: Διάτρηση εντέρου ή απόφραξη που οφείλεται σε δομικές ή λειτουργικές δυσλειτουργίες του εντερικού τοιχώματος, ειλεός, σοβαρές φλεγμονώδεις κατάστάσεις του εντερικού σωλήνα, όπως νόσος του Crohn και ελκώδης κολίτιδα και τοξικό μεγάκολο. Υπερευαισθησία στις δραστικές ουσίες ή σε κάποιο από τα έκδοχα. ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ:Αν η καθημερινή χρήση καθαρτικών είναι απαραίτητη, η αιτία της δυσκοιλιότητας θα πρέπει να διερευνηθεί. Οι ασθενείς που χρησιμοποιούν αυτό το παρασκεύασμα πρέπει να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια εάν δεν υπάρξει βελτίωση μετά από δύο εβδομάδες θεραπεία. Η μακροχρόνια χρήση μπορεί να είναι απαραίτητη στη σοβαρή χρόνια δυσκοιλιότητα ή στην ανθεκτική στη θεραπεία δυσκοιλιότητα, που οφείλεται π.χ. σε σκλήρυνση κατά πλάκας ή στη νόσο του Parkinson, ή σε δυσκοιλιότητα που προκαλείται από φάρμακα, ιδιαίτερα τα οπιοειδή ή τα αντιμουσκαρινικά προϊόντα. Αν οι ασθενείς αναπτύξουν κάποιο σύμπτωμα που να υποδεικνύει μεταβολή των υγρών/ηλεκτρολυτών (π.χ. οίδημα, δύσπνοια, αυξανόμενη κόπωση, αφυδάτωση, καρδιακή ανεπάρκεια) το Molaxole πρέπει να διακόπτεται άμεσα και να μετρώνται οι ηλεκτρολύτες, και κάθε διαταραχή πρέπει να θεραπεύεται κατάλληλα. Δεν υπάρχουν κλινικά στοιχεία για τη χρήση του Molaxole σε παιδιά, συνεπώς δε συνιστάται. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗΣ: Δεν έχουν αναφερθεί κλινικές αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα. KΥΗΣΗ ΚΑΙ ΓΑΛΟΥΧΙΑ: Κύηση: Δεν υπάρχει εμπειρία από τη χρήση του Molaxole κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας και για το λόγο αυτό πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο αν κρίνεται απαραίτητο από το γιατρό. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΟΔΗΓΗΣΗΣ ΚΑΙ ΧΕΙΡΙΣΜΟΥ ΜΗΧΑΝΩΝ: Δεν έχει καμία επίδραση στην ικανότητα οδήγησης και χειρισμού μηχανών. ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ: Οι ανεπιθύμητες ενέργειες καταγράφονται παρακάτω κατά οργανικό σύστημα και συχνότητα. Οι συχνότητες ορίζονται ως: Πολύ συχνές (≥1/10), συχνές (≥1/100 έως 1<10), όχι συχνές (≥1/1.000 έως 1<100), σπάνιες (≥1/10.000 έως 1<1.000), πολύ σπάνιες (1<10.000), μη γνωστές (δεν μπορούν να εκτιμηθούν με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα). Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι αυτές από το γαστρεντερικό σύστημα. Γαστρεντερικές διαταραχές. Συχνές (>1/100 έως < 1/10): Γαστρική διαστολή, ναυτία. Στομαχικό άλγος και κράμπες, βορβορυγμός. Μετεωρισμός. Διάρροια. Έμετος. Διαταραχές του ανοσοποιητικού συστήματος. Πολύ σπάνιες (<1/10.000), μη γνωστές (δε μπορούν να εκτιμηθούν από τα διαθέσιμα στοιχεία): Αγγειοοίδημα και αναφυλακτική καταπληξία. Αλλεργικές αντιδράσεις π.χ. δερματικές αντιδράσεις, ρινίτιδα. ΥΠΕΡΔΟΣΟΛΟΓΙΑ: Ο σοβαρός πόνος ή η διάταση μπορούν να θεραπευτούν με ρινογαστρική αναρρόφηση. Η εκτεταμένη απώλεια υγρών που προκαλείται από τη διάρροια ή τον έμετο μπορεί να απαιτήσει διόρθωση των διαταραχών των ηλεκτρολυτών. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ: Η πολυαιθυλενογλυκόλη 3350 δρα δια της ωσμωτικής δράσης της στο έντερο, η οποία επιφέρει καθαρτική δράση. Η πολυαιθυλενογλυκόλη 3350 αυξάνει τον όγκο των κοπράνων γεγονός που προκαλεί κινητικότητα στο κόλον μέσω νευρομυϊκών οδών. Οι φυσιολογικές συνέπειες είναι η βελτιωμένη προωστική μεταφορά των μαλακωμένων κοπράνων στο κόλον και η διευκόλυνση στην αφόδευση. Οι ηλεκτρολύτες σε συνδυασμό με τη πολυαιθυλενογλυκόλη 3350 ανταλλάσσονται κατά μήκος του εντερικού φραγμού (βλεννογόνος) με ηλεκτρολύτες του ορού και εκκρίνονται στο νερό των κοπράνων χωρίς καθαρό κέρδος ή απώλεια νατρίου, καλίου ή νερού. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ: 2 χρόνια. Φυλάσσετε το ανασυσταμένο διάλυμα σε ψυγείο (2oC-8oC) και απορρίψτε οποιαδήποτε ποσότητα διαλύματος δεν έχει χρησιμοποιηθεί εντός 6 ωρών. ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΦΥΛΑΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: Φυλάσσετε στην αρχική συσκευασία για να προστατεύεται από την υγρασία. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: MEDA PHARMACEUTICALS A.E., Ευρυτανίας 3, 152 31 Χαλάνδρι, Ελλάδα. ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: 20659 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: 28 Ιουνίου 2010

ιατρικά

νέα

48 Θεραπεία Βλαστοκυττάρων θα Δοκιμαστεί για Πρώτη Φορά κατά της Κώφωσης

52 Νέος Κυτταρικός Μηχανισμός Καθυστερεί την Εξάπλωση του HIV

49 Η ασπιρίνη κατά της Εξάπλωσης του Καρκίνου

53 «Φως» στον μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA

ιατρικάνέα

Θεραπεία Βλαστοκυττάρων θα Δοκιμαστεί για Πρώτη Φορά κατά της Κώφωσης ΠΗΓΗ: Newsroom ΔΟΛ

Χιούστον: Πρωτοποριακή κλινική μελέτη που ξεκινά στις ΗΠΑ θα εξετάσει αν η μεταμόσχευση βλαστοκυττάρων από το αίμα του ομφάλιου λώρου μπορεί να περιορίσει ή και να αναστρέψει την κώφωση σε βρέφη. Η Φάση Ι των κλινικών μελετών, κατά την οποία αξιολογείται κυρίως η ασφάλεια της μεθόδου, αφορά τη χρήση ομφαλοπλακουντικού αίματος για την αποκατάσταση βλαβών στο έσω αφτί. Άλλες κλινικές μελέτες, οι οποίες εξετάζουν τη χρήση τέτοιων κυττάρων σε παθήσεις όπως η εγκεφαλική παράλυση, τα εγκεφαλικά τραύματα, ο διαβήτης τύπου Ι και η πνευμονική και νεφρική ανεπάρκεια, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη στις ΗΠΑ. Ελπιδοφόρες ενδείξεις Περίπου 6 στα 1.000 νεογνά εμφανίζουν προβλήματα ακοής μετά τη γέννηση λόγω τραυματισμών στο κεφάλι, στέρησης οξυγόνου, μόλυνσης ή χορήγησης μεγάλων δόσεων αντιβιοτικών. Οι βλάβες στο έσω ους θεωρούνται σήμερα ανίατες και μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με τα λεγόμενα κοχλιακά εμφυτεύματα, συσκευές που μετατρέπουν τους ήχους σε ηλεκτρικά σήματα και τους μεταδίδουν στο ακουστικό νεύρο. Οι γιατροί βασίζουν τις ελπίδες τους για τη βλαστοκυτταρική θεραπεία σε μελέτες ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

που είχαν πραγματοποιηθεί σε πειραματόζωα. Υπάρχουν, όμως, και ανεκδοτολογικές αναφορές για την αντιμετώπιση της κώφωσης και στον άνθρωπο. Ένα παράδειγμα είναι ο μικρός Φιν ΜακΓκραθ, σήμερα δύο ετών, ο οποίος υπέστη υποξία στη διάρκεια του τοκετού, με αποτέλεσμα να εμφανίσει κώφωση, εγκεφαλική παράλυση και άλλα νευρολογικά προβλήματα. Το 2009, το αγοράκι υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση του δικού του ομφαλοπλακουντικού αίματος, στο πλαίσιο κλινικής δοκιμής για την αντιμετώπιση της εγκεφαλικής παράλυσης. Λίγους μήνες αργότερα, οι γονείς αντιλήφθηκαν ότι ο γιος τους είχε αρχίσει να αντιδρά στους δυνατούς ήχους. Ο Φιν ΜακΓκραθ θα συμμετάσχει τώρα στη νέα κλινική δοκιμή μαζί με εννέα ακόμα ασθενείς, ηλικίας τριών εβδομάδων έως 18 μηνών, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα επιλεγεί. Η δοκιμή θα πραγματοποιηθεί σε ιατρικά κέντρα του Τέξας και της Τζόρτζια με χρηματοδότηση της Cord Blood Registry, μιας ιδιωτικής τράπεζας αποθήκευσης ομφαλοπλακουντικού αίματος. Οι ερευνητές ελπίζουν ότι τα βλαστικά

κύτταρα που υπάρχουν στα αποθηκευμένα δείγματα θα πολλαπλασιαστούν και θα αποκαταστήσουν τις βλάβες στο έσω αφτί. Όπως αναφέρει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, οι ασθενείς που θα επιλεγούν για τη μελέτη πρέπει υποχρεωτικά να έχουν αποθηκεύσει ομφαλοπλακουντικό αίμα στην τράπεζα της Cord Blood Registry. Γεγονός πάντως είναι ότι η φύλαξη του ομφαλοπλακουντικού αίματος σε ιδιωτικές τράπεζες παραμένει αμφιλεγόμενη. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής θεωρεί «αβάσιμες» τις υποσχέσεις των τραπεζών, όσον αφορά τη δυνατότητα ίασης ασθενειών που θα εμφανιστούν μελλοντικά στους δότες, και συνιστά τη φύλαξη ομφαλοπλακουντικού αίματος μόνο σε δημόσιες τράπεζες. Παρόλα αυτά, η αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) έχει εγκρίνει τη νέα μελέτη, δεδομένου ότι οι δοκιμές θα πραγματοποιηθούν σε ανεξάρτητα ερευνητικά κέντρα και όχι από την ίδια την Cord Blood Registry. Το μεγαλύτερο μέρος της μελέτης θα πραγματοποιηθεί στο Ιατρικό Κέντρο Memorial Hermann του Τέξας.

Tο ακετυλοσαλικυλικό οξύ,

Η ασπιρίνη κατά της Εξάπλωσης του Καρκίνου

ευρύτερα γνωστό ως ασπιρίνη ίσως αποδειχθεί ως ένας από τα ισχυρότερα «όπλα» κατά του καρκί-

ΠΗΓΗ: health.in.gr, ΑΠΕ

νου, υποστηρίζει ομάδα Αυστραλών ερευνητών με επικεφαλής την Δρ Τάρα Καρνέζη.

Μελβούρνη, Αυστραλία: Οι ερευνητές του Αντικαρκινικού Κέντρου «Peter MacCallum» της Μελβούρνης δημοσιεύουν στο επιστημονικό έντυπο Cancer Cell εργασία τους, σύμφωνα με την οποία τόσο η ασπιρίνη όσο και άλλα σκευάσματα της ομάδας των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), ίσως αναστέλλουν τις καρκινικές μεταστάσεις, «κλείνοντας» τις διόδους διαφυγής των καρκινικών κυττάρων. Η Δρ Καρνέζη εξηγεί ότι η διαπίστωση αυτή μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για μια νέα θεραπευτική λύση κατά του καρκίνου. Αν και οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και αρκετό καιρό ότι τόσο η ασπιρίνη όσο και τα ΜΣΑΦ συμβάλλουν στην ανάσχε-

ση των μεταστάσεων, δεν είχε καταστεί δυνατό να διαλευκανθεί ο μηχανισμός μέσω του οποίου, τα φάρμακα αυτά δυσκόλευαν τη μετακίνηση των καρκινικών κυττάρων. Οι Αυστραλοί επιστήμονες διαπίστωσαν τώρα ότι η έκφραση ενός γονιδίου συνδέεται τόσο με την αύξηση του καρκίνου, όσο και με τον μηχανισμό της φλεγμονής και της διαστολής των αγγείων και ειδικότερα των αγγείων των λεμφαδένων, τα οποία έχουν κομβικό ρόλο στην μετακίνηση των καρκινικών κυττάρων. Η διαστολή των αγγείων διευκολύνει το πέρασμα των καρκινικών κυττάρων μέσα από αυτά, ενώ η ασπιρίνη που προκαλεί τη συστολή τους δρα ανασταλτικά στη μετακίνησή τους. Οι παρατηρήσεις αυτές έρχονται να προ-

στεθούν σε άλλα δεδομένα που ήθελαν την ασπιρίνη να μειώνει την αύξηση των όγκων του προστάτη, του πνεύμονα, του εγκεφάλου, του παχέος εντέρου και του φάρυγγα. Βεβαίως, για να ενταχθεί η ασπιρίνη στο «οπλοστάσιο» των ογκολόγων, θα πρέπει τα παραπάνω ευρήματα να επιβεβαιωθούν μέσω κλινικών μελετών. Η Δρ Καρνέζη υποστηρίζει πάντως πως η ανακάλυψη δεν επιβεβαιώνει απλώς τις ευεργετικές ιδιότητες της ασπιρίνης, αλλά ανοίγει τον δρόμο για την παρασκευή νέων αποτελεσματικών φαρμάκων. «Αισιοδοξούμε πως αυτή η ανακάλυψη είναι ένα κομμάτι του παζλ που θα οδηγήσει στην θεραπεία του καρκίνου» καταλήγει η ερευνήτρια.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

速

1. ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ: ADENURIC 80 mg επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία. ADENURIC 120 mg επικαλυμμένα με λεπτό υμένιο δισκία. 2. ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ: Κάθε δισκίο περιέχει 80 mg φεβουξοστάτης. Έκδοχα: Κάθε δισκίο περιέχει 76,50 mg λακτόζη μονοϋδρική. Κάθε δισκίο περιέχει 120 mg φεβουξοστάτης. Έκδοχα: Κάθε δισκίο περιέχει 114,75 mg λακτόζη μονοϋδρική. Για τον πλήρη κατάλογο των εκδόχων, βλ. παράγραφο 6.1. 4. ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 4.1 Θεραπευτικές ενδείξεις: ® Θεραπεία της χρόνιας υπερουριχαιμίας σε καταστάσεις όπου η εναπόθεση ουρικού οξέος έχει ήδη συμβεί (περιλαμβανομένου του ιστορικού, ή της παρουσίας, τόφου ή/και ουρικής αρθρίτιδας). 4.3 Αντενδείξεις: Υπερευαισθησία στη δραστική ουσία ή σε κάποιο από τα έκδοχα (βλέπε παράγραφο 4.8). 4.4 Ειδικές προειδοποιήσεις και προφυλάξεις κατά τη χρήση. Καρδιαγγειακές διαταραχές: Δεν συνιστάται θεραπεία με φεβουξοστάτη σε ασθενείς με ισχαιμική καρδιοπάθεια ή συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια (βλέπε παράγραφο 4.8). Οξέα επεισόδια ουρικής αρθρίτιδας (έξαρση ουρικής αρθρίτιδας). Η θεραπεία με φεβουξοστάτη δεν θα πρέπει να ξεκινάει μέχρι να έχει υποχωρήσει πλήρως ένα οξύ επεισόδιο ουρικής αρθρίτιδας. Όπως με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που μειώνουν το ουρικό οξύ, εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας μπορεί να συμβούν κατά την έναρξη της θεραπείας λόγω αλλαγής των επιπέδων ουρικού οξέος ορού που καταλήγει σε κινητοποίηση ουρικού οξέος από εναποθέσεις στους ιστούς. (βλέπε παρ. 4.8 και 5.1). Κατά την έναρξη της θεραπείας με φεβουξοστάτη συνιστάται προφύλαξη από έξαρση ουρικής αρθρίτιδας για τουλάχιστον 6 μήνες με ένα Μη Στεροειδές Αντιφλεγμονώδες Φάρμακο (ΜΣΑΦ) ή κολχικίνη (βλέπε παρ. 4.2.). Εάν συμβεί έξαρση ουρικής αρθρίτιδας κατά τη θεραπεία με φεβουξοστάτη, η θεραπεία δεν θα πρέπει να διακοπεί. Η έξαρση ουρικής αρθρίτιδας θα πρέπει να αντιμετωπιστεί ταυτόχρονα ανάλογα με την περίπτωση για τον μεμονωμένο ασθενή. Συνεχής θεραπεία με φεβουξοστάτη μειώνει τη συχνότητα και την ένταση των εξάρσεων ουρικής αρθρίτιδας. Εναπόθεση ξανθίνης: Όπως με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα που μειώνουν το ουρικό οξύ, σε ασθενείς στους οποίους ο ρυθμός σχηματισμού ουρικού οξέος είναι εξαιρετικά αυξημένος (π.χ. κακοήθης νόσος και θεραπεία της, σύνδρομο Lesch-Nyhan) η απόλυτη συγκέντρωση ξανθίνης στα ούρα μπορεί, σε σπάνιες περιπτώσεις, να αυξηθεί σημαντικά ώστε να επιτρέψει την εναπόθεση στην ουροφόρο οδό. Καθώς δεν υπάρχει εμπειρία με τη φεβουξοστάτη, η χρήση της σε αυτούς τους πληθυσμούς δεν συνιστάται. Μερκαπτοπουρίνη/αζαθειοπρίνη: Η χρήση φεβουξοστάτης δεν συνιστάται σε ασθενείς στους οποίους χορηγείται ταυτόχρονα μερκαπτοπουρίνη/αζαθειοπρίνη (βλέπε παράγραφο 4.5). Θεοφυλλίνη: Η φεβουξοστάτη θα πρέπει να χρησιμοποιείται με προσοχή σε ασθενείς στους οποίους χορηγείται ταυτόχρονα θεοφυλλίνη και τα επίπεδα της θεοφυλλίνης θα πρέπει να παρακολουθούνται σε ασθενείς που ξεκινούν θεραπεία με φεβουξοστάτη (βλέπε παράγραφο 4.5). Ηπατικές διαταραχές: Κατά τη διάρκεια της συνδυασμένης φάση 3 κλινικών μελετών, ήπιες ανωμαλίες στις δοκιμασίες ηπατικής λειτουργίας παρατηρήθηκαν σε ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε φεβουξοστάτη (5.0%). Δοκιμασία ηπατικής λειτουργίας συνιστάται πριν από την έναρξη της θεραπείας με φεβουξοστάτη και μετέπειτα περιοδικά βάσει κλινικής εκτίμησης (βλέπε παράγραφο 5.1). Διαταραχές του θυρεοειδούς: Αυξημένες τιμές TSH (>5,5 μIU/ ml) παρατηρήθηκαν σε ασθενείς υπό μακροπρόθεσμη θεραπεία με φεβουξοστάτη (5, 5%) στις μακροπρόθεσμες ανοικτές μελέτες παράτασης. Απαιτείται προσοχή όταν χρησιμοποιείται φεβουξοστάτη σε ασθενείς με μεταβολή της λειτουργίας του θυρεοειδούς (βλέπε παράγραφο 5.1). Λακτόζη: Τα δισκία φεβουξοστάτης περιέχουν λακτόζη. Ασθενείς με σπάνια κληρονομικά προβλήματα δυσανεξίας στη γαλακτόζη, ανεπάρκειας λακτάσης Lapp ή δυσαπορρόφησης γλυκόζης-γαλακτάσης, δεν πρέπει να παίρνουν αυτό το φάρμακο. 4.5 Αλληλεπιδράσεις με άλλα φαρμακευτικά προϊόντα και άλλες μορφές αλληλεπίδρασης. Μερκαπτοπουρίνη/ αζαθειοπρίνη: Παρόλο που δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες αλληλεπιδράσεων με φεβουξοστάτη, η αναστολή της οξειδάσης της ξανθίνης (ΧΟ) είναι γνωστό ότι καταλήγει σε αύξηση των επιπέδων μερκαπτοπουρίνης ή αζαθειοπρίνης. Βάσει του μηχανισμού δράσης της φεβουξοστάτης στην αναστολή της ΧΟ δεν συνιστάται η ταυτόχρονη χρήση. Μελέτες αλληλεπιδράσεων φεβουξοστάτης με κυτταροτοξική χημειοθεραπεία δεν έχουν διεξαχθεί. Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα σχετικά με την ασφάλεια της φεβουξοστάτης κατά την κυτταροτοξική θεραπεία. Θεοφυλλίνη: Παρόλο που δεν έχουν πραγματοποιηθεί μελέτες αλληλεπιδράσεων με φεβουξοστάτη, η αναστολή της ΧΟ ενδέχεται να προκαλέσει αύξηση στο επίπεδο θεοφυλλίνης (αναστολή του μεταβολισμού της θεοφυλλίνης έχει αναφερθεί με άλλους αναστολείς της ΧΟ). Επομένως συνιστάται προσοχή εάν αυτές οι δραστικές ουσίες δίνονται ταυτοχρόνως, και τα επίπεδα θεοφυλλίνης θα πρέπει να παρακολουθούνται σε ασθενείς που ξεκινούν θεραπεία με φεβουξοστάτη. Ναπροξένη και άλλοι αναστολείς γλυκουρονίδωσης: Ο μεταβολισμός της φεβουξοστάτης εξαρτάται από ένζυμα UGT. Φαρμακευτικά προϊόντα που αναστέλλουν τη γλυκουρονίδωση, όπως τα ΜΣΑΦ και η προβενεσίδη, μπορούν θεωρητικά να επηρεάσουν την απέκκριση της φεβουξοστάτης. Σε υγιή άτομα, η ταυτόχρονη χρήση φεβουξοστάτης και ναπροξένης 250mg δις ημερησίως συσχετίστηκε με αύξηση στην έκθεση σε φεβουξοστάτη (Cmax 28%, AUC 41% και t1/2 26%). Σε κλινικές μελέτες η χρήση ναπροξένης ή άλλων ΜΣΑΦ/Cox-2 αναστολέων δεν συσχετίστηκε με τυχόν κλινικά σημαντική αύξηση σε ανεπιθύμητα συμβάντα. Η φεβουξοστάτη μπορεί να συγχορηγείται με ναπροξένη χωρίς να απαιτείται ρύθμιση της δόσης της φεβουξοστάτης ή της ναπροξένης. Επαγωγείς γλυκουρονίδωσης: Ισχυροί επαγωγείς των ενζύμων UGT ενδέχεται πιθανώς να οδηγήσουν σε αυξημένο μεταβολισμό και μειωμένη αποτελεσματικότητα της φεβουξοστάτης. Επομένως συνιστάται παρακολούθηση του ουρικού οξέος ορού 1-2 εβδομάδες έπειτα από την έναρξη της θεραπείας με έναν ισχυρό επαγωγέα γλυκουρονίδωσης. Αντιστρόφως, διακοπή της θεραπείας ενός επαγωγέα ενδέχεται να οδηγήσει σε αυξημένα επίπεδα φεβουξοστάτης στο πλάσμα. Κολχικίνη/ινδομεθακίνη/υδροχλωροθειαζίδη/βαρφαρίνη: Η φεβουξοστάτη μπορεί να συγχορηγηθεί με Διαταραχές αίματος και Σπάνια: Πανκυτταροπενία κολχικίνη ή ινδομεθακίνη χωρίς να απαιτείται ρύθμιση της δόσης της φεβουξοστάτης ή της συγχορηγούμενης δραστικής ουσίας. Δεν λεμφικού συστήματος απαιτείται ρύθμιση της δόσης για την φεβουξοστάτη όταν χορηγείται με υδροχλωροθειαζίδη. Δεν απαιτείται ρύθμιση της δόσης για τη Διαταραχές του Συχνές**: βαρφαρίνη όταν χορηγείται με φεβουξοστάτη. Χορήγηση φεβουξοστάτης (80mg ή 120mg μία φορά την ημέρα) με βαρφαρίνη δεν είχε μεταβολισμού και Εξάρσεις ουρικής αρθρίτιδας επίδραση στην φαρμακοκινητική της βαρφαρίνης σε υγιείς εθελοντές. Το INR και η δράση του παράγοντα VII δεν επηρεάστηκαν από τη της θρέψης Όχι συχνές: Μειωμένη όρεξη συγχορήγηση της φεβουξοστάτης. Δεσιπραμίνη/υποστρώματα CYP2D6. Η φεβουξοστάτη φάνηκε ότι είναι ασθενής αναστολέας του Σπάνιες: Αύξηση/μείωση σωματικού βάρους, CYP2D6 in vitro. Σε μια μελέτη με υγιή άτομα, 120 mg ADENURIC ημερησίως κατέληξαν σε μια μέση αύξηση κατά 22% στην AUC της αύξηση όρεξης, ανορεξία, υπερλιπιδαιμία δεσιπραμίνης, ενός υποστρώματος CYP2D6 που υποδεικνύει μια πιθανή ασθενή ανασταλτική δράση της φεβουξοστάτης στο ένζυμο CYP2D6 in vivo. Επομένως, η συγχορήγηση της φεβουξοστάτης με άλλα υποστρώματα CYP2D6 δεν αναμένεται να απαιτεί ρύθμιση Ψυχιατρικές διαταραχές Όχι συχνές: Μειωμένη γεννετήσια ορμή, αϋπνία δόσης για αυτές τις ενώσεις. Αντιόξινα: Ταυτόχρονη κατάποση ενός αντιόξινου που περιέχει υδροξείδιο μαγνησίου και υδροξείδιο Σπάνιες: Νευρικότητα αργιλίου έχει φανεί ότι καθυστερεί την απορρόφηση της φεβουξοστάτης (περίπου 1 ώρα) και προκαλεί μια μείωση κατά 32% στην Cmax, αλλά δεν παρατηρήθηκε σημαντική αλλαγή στην AUC. Επομένως, η φεβουξοστάτη μπορεί να ληφθεί ανεξάρτητα από τη χρήση Συχνές: Κεφαλαλγία Διαταραχές Νευρικού Συστήματος Όχι συχνές: Ζάλη, παραισθησία, υπνηλία, αλλαγές αντιόξινων. 4.8 Ανεπιθύμητες ενέργειες: Συνολικά 4.072 άτομα έλαβαν τουλάχιστον μία δόση ADENURIC (10 mg – 300 mg) σε κλινικές στη γεύση, υπαισθησία μελέτες. Συνδυασμένες Τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες μελέτες φάσης 3: Σε τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες κλινικές μελέτες φάσης 3, πάνω από 2.500 ασθενείς έλαβαν θεραπεία με 40mg έως 120 mg (1513 άτομα συμμετείχαν σε μια μελέτη 26 εβδομάδων (CONFIRMS), Διαταραχές ωτών Σπάνιες: Εμβοές 536 άτομα συμμετείχαν σε μια μελέτη 28- εβδομάδων (APEX) και 507 άτομα συμμετείχαν σε μια μελέτη 52 εβδομάδων) (FACT). Τα και λαβυρίνθου συμβάντα που σχετίζονται με τη θεραπεία (ΑΕΦ) ήταν κυρίως ήπια ή μέτρια σε βαρύτητα. Τα πιο συχνά αναφερόμενα ΑΕΦ (αξιολόγηση ερευνητή) ήταν ανωμαλίες ηπατικής λειτουργίας (5,0%), διάρροια (2,7%), ναυτία (1,3%), κεφαλαλγία (1,2%), εξάνθημα (1.2%). Επίσης Καρδιακές διαταραχές Όχι συχνές: Κολπική μαρμαρυγή, αίσθημα παλμών, συνήθως παρατηρούνται εξάρσεις της ουρικής αρθρίτιδας μετά την έναρξη της θεραπείας και κατά τη διάρκεια των πρώτων μηνών. Στη ανωμαλίες του ΗΚΓ συνέχεια, η συχνότητα των εξάρσεων της ουρικής αρθρίτιδας μειώνονται σε ένα χρονικό διάστημα με ένα εξαρτώμενο τρόπο. Όπως Αγγειακές διαταραχές Όχι συχνές: Υπέρταση, έξαψη, εξάψεις και με άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα για τη μείωση του ουρικού οξέος, συνιστάται προφύλαξη για τις εξάρσεις της ουρικής αρθρίτιδας (βλέπε παρ. 4.2 και 4.4.). Μια αριθμητικά μεγαλύτερη επίπτωση καρδιαγγειακών συμβάντων ΑPTC (καθορισμένα τελικά σημεία από την Διαταραχές Όχι συχνές: Δύσπνοια, λοιμώξεις του ανώτερου Anti-Platelet Trialists’ Collaboration (APTC) συμπεριλαμβανομένου καρδιαγγειακού θανάτου, μη-θανατηφόρο έμφραγμα του αναπνευστικού αναπνευστικού μυοκαρδίου, μη-θανατηφόρο εγκεφαλικό) παρατηρήθηκε στη συνολική ομάδα φεβουξοστάτης σε σύγκριση με την ομάδα της συστήματος αλλοπουρινόλης στις μελέτες APEX και FACT (1.3 έναντι 0.3 συμβάντα ανά 100 χρόνια έκθεσης ασθενών),αλλά όχι στη μελέτη CONFIRMS. Η συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών συμβάντων APTC στις συνδυασμένες μελέτες Φάσης ΙΙΙ (APEX, FACT και CONFIRMS) Συχνές: Διάρροια*, ναυτία Διαταραχές του ήταν 0.7 έναντι 0.6 συμβάντων ανά 100 χρόνια έκθεσης ασθενών. Σε μακροχρόνιες μελέτες επέκτασης, η επίπτωση καρδιαγγειακών Όχι συχνές: Κοιλιακό άλγος, γαστροοισοφαγική γαστρεντερικού συμβάντων APTC ήταν 1.2 και 0.6 συμβάντων ανά 100 χρόνια έκθεσης ασθενών για φεβουξοστάτη και αλλοπουρινόλη, αντίστοιχα. Δεν παλινδρόμηση, έμετος, ξηροστομία, δυσπεψία, συστήματος βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές και δεν καθιερώθηκε αιτιολογική σχέση με τη φεβουξοστάτη. Προσδιορισμένοι παράγοντες δυσκοιλιότητα, συχνές κενώσεις, μετεωρισμός, γαστρεντερική δυσφορία κινδύνου μεταξύ αυτών των ασθενών ήταν ιατρικό ιστορικό αθηροσκληρωτικής νόσου ή/και εμφράγματος του μυοκαρδίου, ή Σπάνιες: Παγκρεατίτιδα, εξέλκωση του στόματος συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας. Συχνές (≥ 1/100 έως < 1/10), όχι συχνές (≥ 1/1.000 έως < 1/100) και σπάνιες (≥ 1/10.000 έως < 1/1000) ανεπιθύμητες ενέργειες για τις οποίες υπάρχουν υπόνοιες (αξιολόγηση ερευνητή) ότι σχετίζονται με φάρμακα και που συνέβησαν Συχνές: Ανωμαλίες της ηπατικής λειτουργίας* Διαταραχές του ήπατος σε ασθενείς που λάμβαναν θεραπεία με 40mg ή 120mg φεβουξοστάτης και αναφέρθηκαν περισσότερες από μια φορές στη συνολική και των χοληφόρων ομάδα θεραπείας με φεβουξοστάτη, καταγράφονται παρακάτω. Εντός κάθε κατηγορίας συχνότητας εμφάνισης, οι ανεπιθύμητες ενέργειες παρατίθενται κατά φθίνουσα σειρά σοβαρότητας. Συχνές: Εξάνθημα Διαταραχές του δέρματος Πίνακας 1: Ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη θεραπεία συνδυασμένων τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών φάσης 3 Όχι συχνές: Δερματίτιδα, κνίδωση, κνησμός και του υποδόριου ιστού * Επείγουσα-θεραπεία, μη-λοιμώδους διάρροιας, και διαταραχές των δοκιμασιών ηπατικής λειτουργίας στη συνδυασμένη φάση ΙΙΙ Σπάνιες: Αλωπεκία, υπεριδρωσία των μελετών είναι πιο συχνές σε ασθενείς στους οποίους χορηγείται ταυτοχρόνως κολχικίνη Διαταραχές του Όχι συχνές: Αρθραλγία, μυαλγία, μυοσκελετικό ** Βλέπε παρ. 5.1 για επιπτώσεις των εξάρσεων ουρικής αρθρίτιδας στην μεμονωμένη φάση 3 των τυχαιοποιημένων ελεγχόμενων μελετών μυοσκελετικού άλγος, μυϊκή αδυναμία, μυϊκός σπασμός Μακροπρόθεσμες ανοικτές μελέτες παράτασης: Στις μακροπρόθεσμες ανοικτές μελέτες παράτασης (1143 ασθενείς), ο αριθμός των συστήματος και του Σπάνιες: Αρθρίτιδα, δυσκαμψιά αρθρώσεων, ασθενών στους οποίους χορηγήθηκε φεβουξοστάτη 40mg / 80 mg/120 mg έως 1 χρόνο ήταν 909, έως 2 χρόνια ήταν 781, έως 3 χρόνια συνδετικού ιστού μυοσκελετική δυσκαμψία ήταν 348, και έως 4 και 5 χρόνια ήταν 60. Τα συμβάντα που σχετίζονται με τη θεραπεία που αναφέρθηκαν κατά τις μακροπρόθεσμες μελέτες παράτασης ήταν παρόμοια με εκείνα που αναφέρθηκαν στις μελέτες φάσης 3 (βλέπε Πίνακα 1). Τα πιο συχνά αναφερόμενα Διαταραχές των νεφρών Όχι συχνές: Νεφρολιθίαση, αιματουρία, συχνή συμβάντα που σχετίζονται με τη θεραπεία (αξιολόγηση ερευνητή) είναι: ανωμαλίες ηπατικής λειτουργίας, διάρροια, κεφαλαλγία, και του ουροποιητικού ούρηση, νεφρική ανεπάρκεια εξάνθημα, υπέρταση οίδημα. Τα ακόλουθα συμβάντα που σχετίζονται με τη θεραπεία αναφέρθηκαν περισσότερες από μια φορά στη συστήματος Σπάνιες: Επείγουσα ούρηση συνολική ομάδα θεραπείας με φεβουξοστάτη και αναφέρθηκαν ως όχι συχνά σε ασθενείς που λαμβάνουν 40mg / 80 mg/120 mg Διαταραχές του Σπάνιες: Στυτική δυσλειτουργία φεβουξοστάτης σε μακροπρόθεσμες μελέτες παράτασης (έως και 5 χρόνια, > 2.660 χρόνια έκθεσης ασθενών). Αυτά τα συμβάντα που αναπαραγωγικού σχετίζονται με τη θεραπεία είτε δεν αναφέρθηκαν ή αναφέρθηκαν σε χαμηλότερη συχνότητα για αυτές τις δόσεις, στις συνδυασμένες συστήματος και των μελέτες φάσης 3: κοιλιακή διάταση, χολολιθίαση, βρογχίτιδα, αύξηση βάρους, αυξημένη κρεατινίνη του αίματος, σακχαρώδης διαβήτης, μαστών υπερλιπιδαιμία, αρθρίτιδα, μυϊκή δυσκαμψία, υποσμία ημιπάρεση, βήχας, αποχρωματισμός του δέρματος, δερματική βλάβη, θυλακίτιδα, πρωτεϊνουρία, πετέχειες, στυτική δυσλειτουργία, αύξηση καλίου αίματος, αύξηση TSH αίματος, μειωμένος αριθμός λεμφοκυττάρων, Γενικές διαταραχές και Όχι συχνές: Κόπωση, οίδημα, πόνος στο θώρακα, , μειωμένα λευκά αιμοσφαίρια (WBC). Ανεπιθύμητες ενέργειες από αυθόρμητες αναφορές: Υπάρχουν αναφορές μετά την κυκλοφορία καταστάσεις της οδού δυσφορία στο στήθος του προϊόντος για σπάνια σοβαρά εξανθήματα, γενικευμένα δερματικά εξανθήματα και σοβαρές αντιδράσεις υπερευαισθησίας. Στις χορήγησης Σπάνιες: Δίψα περισσότερες περιπτώσεις, οι αντιδράσεις αυτές συνέβησαν κατά τη διάρκεια του πρώτου μήνα της θεραπείας με φεβουξοστάτη. Παρακλινικές εξετάσεις Όχι συχνές: Αύξηση αμυλάσης αίματος, μείωση Μερικοί από τους ασθενείς αλλά όχι όλοι, ανέφεραν προγενέστερη υπερευαισθησία στην αλλοπουρινόλη. 6. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ αριθμού αιμοπεταλίων, αύξηση κρεατινίνης αίματος, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ. 6.1 Κατάλογος Εκδόχων. Πυρήνας δισκίου: Λακτόζη μονοϋδρική, Μικροκρυσταλλική κυτταρίνη, Μαγνήσιο στεατικό, μείωση αιμοσφαιρίνης, αύξηση ουρίας αίματος, Υδροξυπροπυλοκυτταρίνη, Καρμελλόζη νατριούχος διασταυρούμενη, Ένυδρο κολλοειδές διοξείδιο του πυριτίου. Επικάλυψη δισκίου: αύξηση τριγλυκεριδίων του αίματος, αύξηση της Opadry II, Yellow, 85F42129 που περιέχει: Πολυβινυλική αλκοόλη, Διοξείδιο τιτανίου (E171), Πολυαιθυλενογλυκόλες 3350, Τάλκης, Σιδήρου χοληστερόλης του αίματος, μείωση του αιματοκρίτη, οξείδιο κίτρινο (E 172). 7. ΚΑΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: γαλακτική αφυδρογονάση αυξημένη. Menarini International Operations Luxembourg S.A. 1, Avenue de Βοηθήστε να γίνουν τα φάρμακα πιο ασφαλή: Σπάνιες: Αυξημένη γλυκόζη του αίματος, la Gare, L-1611 Luxembourg, Λουξεμβούργο. 8. ΑΡΙΘΜΟΣ(ΟΙ) Συμπληρώστε την “ΚΙΤΡΙΝΗ ΚΑΡΤΑ”. Αναφέρατε: παράταση του χρόνου ενεργοποιημένης μερικής ΑΔΕΙΑΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ: EU/1/08/447/001, EU/1/08/447/003. 9. ΟΛΕΣ τις ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Νέα φάρμακα Ν θρομβοπλαστίνης, μείωση ερυθρών αιμοσφαιρίων, ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΕΓΚΡΙΣΗΣ / ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ: Τις ΣΟΒΑΡΕΣ ανεπιθύμητες ενέργειες για τα Γνωστά φάρμακα αυξημένη αλκαλική φωσφατάση του αίματος. 21/04/2008. Λ.Τ.: Adenuric 80mg: 43,72€, Adenuric 120mg: 47,63€.

ιατρικάνέα Ένα νέο βιολογικό μηχανισμό μέσου του οποίου τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος προσπαθούν να «φρενάρουν» την εξάπλωση στο σώμα του ιού HIV, που προκαλεί το AIDS, ανακάλυψε διεθνής επιστημονική ομάδα.

Νέος Κυτταρικός Μηχανισμός Καθυστερεί την Εξάπλωση του HIV ΠΗΓΗ: health.in.gr, ΑΠΕ Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο: Η αξιοποίηση αυτού του κυτταρικού μηχανισμού ανοίγει πιθανούς νέους δρόμους για την αντιμετώπιση της νόσου, καθώς φαίνεται να μπορεί να καθυστερήσει την εξέλιξή της, αν και θα χρειαστούν νέες έρευνες για να διαπιστωθεί πόσο χρήσιμη μπορεί να αποβεί η νέα τεχνική από θεραπευτικής πλευράς. Οι ερευνητές από τη Γαλλία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ και τη Ν.Κορέα, με επικεφαλής τον καθηγητή Μικροβιολογίας Δρ Ναθάνιελ Λαντάου της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο Nature Immunology, εστίασαν στην πρωτεΐνη SAMHD1, καθώς προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει πως ορισμένα ανοσοποιητικά κύτταρα, τα δενδριτικά, τα οποία περιέχουν αυτή την πρωτεΐνη, έχουν σημαντικά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα στην μόλυνση από τον ιό HIV. Μετά από επίμονες προσπάθειες για να κατανοηθεί με ποιο τρόπο η ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συγκεκριμένη πρωτεΐνη προστατεύει τα εν λόγω κύτταρα, η ομάδα του Δρ Λαντάου βρήκε την απάντηση και, πλέον, υπάρχει ελπίδα ότι θα βρεθεί ένας τρόπος να παρασχεθεί μελλοντικά με συνθετικό τρόπο ανάλογη προστασία και στα άλλα κύτταρα του σώματος. Οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον μοριακό μηχανισμό, μέσω του οποίου η SAMHD1 προστατεύει τα κύτταρα και εμποδίζει τον ιό να εισάγει το δικό του γενετικό υλικό στο DNA του κυττάρου. Στην ουσία, η αυτή η πρωτεΐνη διασπά τους θεμελιώδεις λίθους του DNA (ένα είδος ηθελημένης βιολογικής τακτικής της «καμένης γης») και έτσι καταδικάζει τον ιό σε «λιμοκτονία», με συνέπεια ο HIV να εισέρχεται μεν στο κύτταρο, αλλά να αδυνατεί να το «κατακτήσει». Ο ιός δεν βρίσκει διαθέσιμα γενετικά υλικά για να τα αλλοιώσει και μετά να αναπαραχθεί, κι έτσι το φυσιολογικό κύτταρο δεν καταστρέφεται. Λόγω αυτού του βιολογικού εμποδίου,

ο ιός έχει εξελιχθεί έτσι ώστε να χειραγωγεί άλλα κύτταρα, που δεν περιέχουν την πρωτεΐνη SAMHD1 και μέσα στα οποία μπορεί να αναπαραχθεί ευκολότερα. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Δρ Λαντάου, φαίνεται πως ο HIV σκοπίμως αποφεύγει να μολύνει τα κύτταρα που περιέχουν αυτή την πρωτεΐνη, προκειμένου να μην προκαλέσει ευρύτερο «συναγερμό» στο ανοσοποιητικό σύστημα και ενεργοποιήσει άλλους αμυντικούς μηχανισμούς εναντίον του. Ιοί που σχετίζονται με τον HIV, όπως ο HIV-2 και ο SIV, έχουν αναπτύξει μια δική τους πρωτεΐνη, τη VPX, η οποία επιτίθεται άμεσα στην «καλή» πρωτεΐνη SAMHD1, επιτρέποντας στον ιό να μολύνει ακόμα και τα δενδριτικά ανοσοποιητικά κύτταρα. Οι ερευνητές θα αναζητήσουν τώρα ένα τρόπο να αυξήσουν τεχνητά την ποσότητα της πρωτεΐνης SAMHD1 στα κύτταρα εκείνα όπου αυτή δεν υπάρχει.

«Φως» στον μηχανισμό επιδιόρθωσης του DNA ΠΗΓΗ: Newsroom ΔΟΛ Ήρακλειο: Ένας από τους βασικούς μηχανισμούς με τους οποίους τα κύτταρα επιδιορθώνουν τις βλάβες του DNA παίζει σημαντικό ρόλο και στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης των θηλαστικών, αποκαλύπτει ελληνική μελέτη που δημοσιεύεται σε έγκριτη αμερικανική επιθεώρηση. Όπως εξηγεί ανακοίνωση του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) στο Ηράκλειο Κρήτης, το DNA εκτίθεται αδιάκοπα σε πλήθος γενοτοξικών παραγόντων που προσβάλλουν την εύθραυστη δομή του. Τα κύτταρα αντιμετωπίζουν τις βλάβες ενεργοποιώντας πρωτεΐνες που εξειδικεύονται στην επιδιόρθωση γενετικών βλαβών. Στα θηλαστικά, ένας από τους πλέον διαδεδομένους επιδιορθωτικούς μηχανισμούς είναι ο μηχανισμός εκτομής νουκλεοτιδίων, ή NER. Σε ορισμένα σπάνια σύνδρομα που οφείλονται σε μεταλλάξεις των γονιδίων του NER, πολλοί ασθενείς γερνούν πρόωρα και άλλοι εμφανίζουν ραγδαία αύξηση της συχνότητας διαφόρων τύπων καρκίνου. Μέχρι σήμερα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι τα προβλήματα αυτά οφείλονται αποκλειστικά στη σταδιακή συσσώρευση γενετικών βλαβών. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύεται στο Proceedings of the National Academy of Science, δείχνει τώρα να ανατρέπει αυτή την άποψη. Χρησιμοποιώντας γενετικά τροποποιημένα ποντίκια που φέρουν βλάβες στο μηχανισμό NER και γερνούν πρόωρα, οι ερευνητές του Ινστιτούτου Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του ΙΤΕ ανακάλυψαν ότι ο ίδιος μηχανισμός επιδιόρθωσης ρυθμίζει και την ανάπτυξη των θηλαστικών. Ο Δρ Γιώργος Καρίνης και οι συνεργάτες το διαπίστωσαν ότι ο μηχανισμός NER συμμετέχει και στην ενεργοποίηση της έκφρασης αυξητικών ορμονών που είναι απαραίτητες στα πρώιμα στάδια της ανάπτυξης. Βλάβες σε ορισμένες πρωτεΐνες του NER οδήγησαν σε καθυστέρηση της ανάπτυξης, πρώιμη γήρανση και θάνατο. Η ανακάλυψη, ελπίζουν οι ερευνητές, θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων μεθόδων για τη θεραπεία νοσημάτων που σχετίζονται με τη γήρανση και τον καρκίνο. 53

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

60 Ημερίδα Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας Κύπρου

61 Η Remedica στηρίζει τον ΠΑΣΥΚΑΦ

62 Καρδιακή Ανεπάρκεια: Διεπιστημονική Προσέγγιση

εκδηλώσεις

14 Ιανουαρίου – Παγκύπρια Ιατρική Ημερίδα Στις 14 Ιανουαρίου ο Ιατρικός Σύλλογος Πάφου «Ασκληπιός» πραγματοποίησε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας και του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου, Παγκύπρια Ιατρική Ημερίδα στην Πάφο. Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν οι Ελλαδίτες καθηγητές Δρ Αθανάσιος Τζιούφας, καθηγητής στο Εργαστήριο Παθολογικής Φυσιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δρ Θεοδότης Παπαγεωργίου, παιδίατρος αιματολόγος – ογκολόγος, της Πανεπιστημιακής Παιδιατρικής Κλινικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και οι Κύπριοι επιστήμονες Δρ Φίλιππος Πατσαλής, πρόεδρος του Ινστιτούτου Νευρολογίας & Γενετικής Κύπρου και

21ου αιώνα». Ο ∆ρ Λεύκος Μίττλετον είναι καθηγητής Κλινικής Νευρολογίας στο Imperial College στο Λονδίνο και επικεφαλής της Μονάδας Ερευνών για τη Νευροεπιδημιολογία και Γήρανση στη Σχολή Δημόσιας Υγείας. Το καλωσόρισμα της εκδήλωσης έγινε από τον καθηγητή Κωνσταντίνο Χριστοφίδη, πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου και τον ομιλητή παρουσίασε ο Δρ Κωνσταντίνος Δέλτα, καθηγητής Γενετικής στο Τμήμα Βιολογικών Επιστημών, Διευθυντής του Κέντρου Ερευνών Μοριακής Ιατρικής και επικεφαλής του Εργαστηρίου Μοριακής και Ιατρικής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.

21 – 22 Ιανουαρίου – 2ο Παγκύπριο Αιματολογικό Συνέδριο

Κωνσταντίνος Δέλτα, καθηγητής στο Τμήμα Βιολογι-

Πραγματοποιήθηκε στις 21 - 22 Ιανουαρίου το 2ο

κών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Παγκύπριο Αιματολογική Συνέδριο από την Κυπριακή Αιματολογική Εταιρεία. Στόχος του Συνεδρίου ήταν η

19 Ιανουαρίου – Εκδήλωση «Νόσος Αλτζχάιμερ»

ανάπτυξη σύγχρονων αντιλήψεων σχετικά με αιματολογικές νοσολογικές οντότητες που σχετίζονται και με άλλες ειδικότητες. Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου

Το Πανεπιστήμιο Κύπρου διοργάνωσε στις 19 Ια-

παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν θέματα όπως η

νουαρίου διάλεξη του ∆ρ Λεύκου Μίττλετον με θέμα

διαγνωστική προσέγγιση ασθενών με λεμφαδενοπά-

«Νόσος Αλτζχάιμερ: Μια παγκόσμια πρόκληση του

θεια και σπληνομεγαλία, η διερεύνηση διάχυτης και

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

μονοκλωνικής υπεργαμμασφαιριναιμίας, η διαφορική διάγνωση θρομβοπενίας στους ενήλικες και η άνοση θρομβοπενική πορφύρα στην παιδική ηλικία.

28 Ιανουαρίου – Ημερίδα «Η Παιδιατρική στην Πράξη»

2 Φεβρουαρίου - 3η Ιατρική Ημερίδα Συνδέσμου Ιδιωτών Ιατρών Ελεύθερης Αμμοχώστου Ο Σύνδεσμος Ιδιωτών Ιατρών Ελεύθερης Αμμοχώστου διοργάνωσε στις 2 Φεβρουαρίου την 3η Ιατρική του Ημερίδα στο Παραλίμνι. Τα θέματα που παρουσιά-

Η Παιδιατρική Εταιρεία Κύπρου πραγματοποίησε

στηκαν ήταν το βρογχικό άσθμα, η χρόνια αποφρακτι-

στις 28 Ιανουαρίου την ημερίδα «Η Παιδιατρική στην

κή πνευμονοπάθεια, και τα σύνδρομα αποφρακτικών

Πράξη». Ομιλητές ήταν διακεκριμένοι επιστήμονες

απνοιών στον ύπνο με ομιλητές αντιστοίχως τους Δρ

από τον χώρο της παιδιατρικής, μεταξύ των οποίων

Στυλιανό Κακουλλή, πνευμονολόγο – εντατικολόγο,

η Δρ Ε Αντωνοπούλου, Παιδίατρος Αναπτυξιολόγος,

την Δρ Τώνια Αδαμίδη, πνευμονολόγο και την Δρ Σαπ-

Διευθύντρια ΕΣΥ Γ’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανε-

φώ Χριστοδούλου, επίσης πνευμονολόγο.

πιστημίου Αθηνών, ο Δρ Γ Βώρος, Διευθυντής Παιδοφθαλμίατρος του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, ο Α Δελίδης, Ωτορινολαρυγγολόγος, Λέκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών στη Β’ Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική στο Αττικό Νοσοκομείο και ο Δρ Θ Ζιαμπάρας, Παιδογαστρεντερολόγος, Επιμελητής της Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών «Παναγία η Βοήθεια». Κύρια θέματα

5 Φεβρουαρίου – Παιδιατρική Ημερίδα Στο πλαίσιο υπογραφής του μνημονίου συνεργασίας για παιδιά με Ηπατικές και Γαστρεντερολογικές παθήσεις, μεταξύ της Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου Αρχ. Μακάριος ΙΙΙ Λευκωσίας και του King´ s College Hospital, η Παιδιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Αρχ. Μακαρίου ΙΙΙ διοργάνωσε στις 5 Φεβρουα-

γύρω από τα οποία επικεντρώθηκε η ημερίδα ήταν οι

ρίου ημερίδα σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύνδε-

συνήθεις αβλεψίες, παραλείψεις και υπερβολές κατά

σμο για την Ελκώδη Κολίτιδα και τη νόσο του Crohn ,

την άσκηση του παιδιατρικού επαγγέλματος.

τον Σύνδεσμο για παιδιά με Ηπατικές Παθήσεις - Γιώρ-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

γος Ψαράς και τον Σύνδεσμο Κοιλιοκάκης Κύπρου με

λογίας, Δρ Neil Marlow, καθηγητής νεογνικής ιατρικής,

θεματολογία τα παιδιά με ηπατικά και γαστρεντερο-

Δρ Βασιλική Σούμπαση, καθηγήτρια νεογνολογίας, Δρ

λογικά προβλήματα. Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν

Philip Steer, ομότιμος καθηγητής μαιευτικής – γυναι-

οι Dr Alastair Baker, ειδικός παιδοηπατολόγος και Dr

κολογίας και Δρ Michael Wee, σύμβουλος αναισθη-

Babu Vadamalayan, ειδικός παιδογαστρεντερολόγος.

σιολόγος. Στο συνέδριο τονίστηκε ότι βασικοί στόχοι της Εταιρείας Περιγεννητικής Ιατρικής είναι η βελτί-

6 Φεβρουαρίου – Διάλεξη «Ιατρική Ηθική»

ωση της περιγεννητικής φροντίδας και η μείωση της περιγεννητικής νοσηρότητας και θνησιμότητας στον τόπο μας. Στην επίτευξη αυτών των στόχων έχουν

Στο πλαίσιο των διαλέξεων του Πανεπιστημίου της

συμβάλει σημαντικά τα προγράμματα προγεννητικής

Δευτέρας, πραγματοποιήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου στο

διάγνωσης, η βελτίωση της υποδομής στις αίθουσες

Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου διάλεξη με θέμα

τοκετού, η προώθηση του μητρικού θηλασμού, τα σε-

«Ιατρική Ηθική» με ομιλητή τον Δρ Βάσο Οικονόμου,

μινάρια ανάνηψης, η ασφαλής μεταφορά του νεογνού,

παθολόγο - καρδιολόγο και πρόεδρο της Επιτροπής

η αναβάθμιση και συνεχής βελτίωση της Μονάδας

Δεοντολογίας του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου.

Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών.

Ειδικότερα, ο Δρ Οικονόμου αναφέρθηκε αναλυτικά στη σχέση ιατρού – ασθενή, στον ιπποκράτειο όρκο και τους επιόρκους και στον κώδικα της ιατρικής δεοντολογίας.

11-12 Φεβρουαρίου – 14ο Διεθνές Συνέδριο Περιγεννητικής Ιατρικής

15-16 Φεβρουαρίου – Σεμινάριο Καταπολεμώντας τον Ακρωτηριασμό των Γυναικείων Οργάνων Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Μελετών Κοινωνικού Φύλου σε συνεργασία με τη Διεθνή Αμνηστία Ιρλανδίας ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Κατά του Ακρωτηρι-

Η Εταιρεία Περιγεννητικής Ιατρικής Κύπρου διοργά-

ασμού Γυναικείων Οργάνων (6 Φεβρουαρίου) διορ-

νωσε στις 11 και 12 Φεβρουαρίου το 14ο Διεθνές

γάνωσε στις 15 και 16 Φεβρουαρίου εκπαιδευτικό

Συνέδριο Περιγεννητικής Ιατρικής, υπό την αιγίδα

σεμινάριο με το πιο πάνω θέμα στο Πανεπιστήμιο Λευ-

του Υπουργείου Υγείας και του Παγκύπριου Ιατρικού

κωσίας. Σκοπός του σεμιναρίου ήταν η παροχή μιας

Συλλόγου. Ομιλητές ήταν οι Δρ Άρης Αντσακλής,

στοχευμένης εκπαιδευτικής ενότητας σε επαγγελματίες

καθηγητής μαιευτικής – γυναικολογίας, Δρ Βασιλική

υγείας οι οποίοι/ες μέσα από τη δουλειά τους θα μπο-

Δρόσου Αγακίδου, καθηγήτρια νεογνολογίας, Δρ Lilly

ρούσαν να συμβάλουν στην παροχή ποιοτικών υπηρε-

Dubowitz, καθηγήτρια νεογνικής/ παιδιατρικής νευρο-

σιών υγείας σε γυναίκες/κορίτσια που έχουν υποβλη-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

θεί σε ΑΓΓΟ και που ζουν στην Κύπρο. Άλλοι στόχοι

είναι «Προσβλέποντας στο Μέλλον, με τους Νέους

του σεμιναρίου ήταν, μεταξύ άλλων, η κατανόηση της

Ερευνητές». Το φετινό συνέδριο στοχεύει στην ενεργό

πρακτικής του ΑΓΓΟ και των κοινωνικοπολιτισμικών

συμμετοχή νέων ερευνητών που ασχολούνται με τον

χαρακτηριστικών που τη συνοδεύουν, η κατανόηση

καρκίνο, οι οποίοι αναμένεται να αναπτύξουν θέματα

των συνεπειών στην υγεία των γυναικών που έχουν

που αφορούν στις εξής ενότητες: στρατηγική και πο-

υποβληθεί σε ΑΓΓΟ και η παροχή βασικών υπηρεσιών

λιτική του καρκίνου, μοριακή παθολογία/γενετική του

για τη θεραπεία, αντιμετώπιση και πρόληψη του ΑΓΓΟ.

καρκίνου, έλεγχος του καρκίνου-τελευταίες εξελίξεις,

Εκπαιδεύτρια ήταν η Cristiana Scoppa, Συντονίστρια

πρόληψη και διάγνωση του καρκίνου, στοχευμένες

Επικοινωνίας και Προγράμματος για τον ΑΓΓΟ, του

θεραπείες, επιβίωση στον καρκίνο και αλλαγή πολιτι-

Ιταλικού Οργανισμού AIDOS-Italian Association for

κής. Κάθε ομιλία αναμένεται να διαρκεί μέχρι 15 λεπτά

Women in Development.

συν 5 λεπτά συζήτηση. Περισσότερες πληροφορίες και αιτήσεις συμμετοχής στην ιστοσελίδα http://www.

17 Φεβρουαρίου – Διάλεξη «Μοριακή Παθολογία» Η EUROPA DONNA Κύπρου διοργάνωσε στις 17 Φεβρουαρίου διάλεξη και δείπνο στην Πάφο με θέμα «Μοριακή Παθολογία, η μικρή επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου». Ομιλητής ήταν ο Δρ Στάθης Φιλίππου, Ιστοπαθολόγος στο Ινστιτούτο Παθολογίας του Augusta Hospital Institution της Γερμανίας. Η εκδήλωση τελούσε υπό την αιγίδα του Υπουργού Υγείας, Δρ Σταύρου Μαλά.

mariannalordos.org και στην ιστοσελίδα του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου http://www.cyma.org.cy.

30-31 Μαρτίου – Διημερίδα «Αντιμετώπιση της Περιτοναϊκής Καρκινωμάτωσης» Η Ελληνική εταιρεία στην Ογκολογία και Απεικόνιση διοργανώνει σε συνεργασία με τη Χειρουργική Εταιρεία Κύπρου διημερίδα με θέμα «Αντιμετώπιση της Περιτοναϊκής Καρκινωμάτωσης» στις 30 και 31 Μαρτίου, στο ξενοδοχείο Hilton στη Λευκωσία. Το σεμινάριο απευθύνεται σε χειρουργούς, ειδικευόμενους

9-10-11 Μαρτίου - 11ο Συνέδριο Μαριάννας Λόρδου

ιατρούς, αναισθησιολόγους και παθολόγους ογκο-

Η Επιστημονική Επιτροπή του Ιδρύματος Μαριάννα

δικεύσεις της Ογκολογίας. Στόχος είναι να ορισθούν

Λόρδου, διοργανώνει σε συνεργασία με τον Παγκύ-

κριτήρια εφαρμογής της μεθόδου, να γίνει εξοικείωση

πριο Ιατρικό Σύλλογο το 11ο Συνέδριο Μαριάννας

με τις τεχνικές εφαρμογής και να διευκρινιστούν μύθοι

Λόρδου, στη Λάρνακα. Τίτλος του φετινού Συνεδρίου

και φοβίες σχετικά με το αποτέλεσμα.

λόγους και θα περιλαμβάνει διαλέξεις και αντιπαραθέσεις (debate) από όλες τις υποειδικότητες και εξει-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

Ημερίδα Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας Κύπρου Διοργανώθηκε με μεγάλη επιτυχία στη Λεμεσό στο ξενοδοχείο Meditteranean Hotel στις 14 Ιανουαρίου, η πρώτη του έτους ημερίδα της Δερματολογικής και Αφροδισιολογικής Εταιρείας Κύπρου. Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν ο Διδάκτωρ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Γεώργιος Χαϊδεμένος, πρώην πρόεδρος ΕΔΑΕ, και ο Dr. Jani van Loghem. Ο Δρ. Χαϊδεμένος ανέπτυξε τη ρηξικέλευθη χρησιμότητα του δερματοσκοπίου στην έγκαιρη διάγνωση του κακοήθους μελανώματος, του σοβαρότερου καρκίνου του ανθρωπίνου σώματος, και τη δυνατότητα παρακολούθησης ύποπτων για κακοήθεια μελαχρωματικών σπίλων. Επιπρόσθετα, αναπτύχθηκε η χρησιμότητα του δερματοσκοπίου σε άλλες δερματοπάθειες.

τέσσερα βιβλία του με τίτλο «Δερματοσκόπιο στην κλινική πράξη» , τα οποία κέρδισαν σε κλήρωση μέλη της ΔΑΕΚ, πάντοτε με την ευχή μέσα από την μελέτη να αποβούν σωτήρια για άτομα με τη σοβαρότατη και με ραγδαία αυξητική τάση ασθένεια που ταλανίζει την ανθρωπότητα, το μελάνωμα. Ακολούθησε το καθιερωμένο κόψιμο της βασιλόπιτας με τις ευχές του προέδρου Δρος Α. Παλλούρα για ό,τι καλό για την ΔΑΕΚ και τα μέλη της και απαλλαγή της πατρίδας μας από τα δεινά της τουρκικής κατοχής.

O Dr. Loghem ανέπτυξε τις δυνατότητες του υλικού Radience Filler στην αισθητική βελτίωση του προσώπου και στη συνέχεια εφήρμοσε ζωντανά το υλικό σε εθελόντριες ασθενείς, οι δε Κύπριοι δερματολόγοι έζησαν από κοντά το εντυπωσιακό αποτέλεσμα της μεθόδου αυτής. Στη συνέχεια παρετέθη δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου τιμήθηκε ο Δρ. Χαϊδεμένος για την πολύχρονη και πολύτιμη προσφορά του στην Kυπριακή Δερματολογική οικογένεια. Ο Δρ. Χαϊδεμένος είχε την ευγενή καλοσύνη να χαρίσει στη ΔΑΕΚ

Ο Διδάκτωρ του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Γεώργιος Χαϊδεμένος.

Η κοπή της βασιλόπιτας από τον Πρόεδρο της ΔΑΕΚ Δρ. Α. Παλλούρα και τον Δρ. Γεώργιο Χαϊδεμένο

Απόδοση τιμών στον Δρ. Χαϊδεμένο για την πολύχρονη και πολύτιμη προσφορά του στην Κυπριακή Δερματολογική οικογένεια.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

Η Remedica στηρίζει τον ΠΑΣΥΚΑΦ Αρχή στη νέα χρονιά με στήριξη προς τους ασθενείς με καρκίνο έκανε η Εταιρεία Remedica που διακρίνεται για την κοινωνική της προσφορά και ευαισθητοποίηση. Η Εταιρεία επέλεξε όπως αντί της παραδοσιακής οδού, αποστείλει Χριστουγεννιάτικες Κάρτες στους Εταίρους της στην Κύπρο και στο εξωτερικό ηλεκτρονικά, στηρίζοντας με το ποσό που θα διέθετε για το κόστος δημιουργίας και αποστολής Χριστουγεννιάτικων Καρτών, τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Καρκινοπαθών και Φίλων (ΠΑΣΥΚΑΦ). Σε πρόσφατη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στα Κεντρικά Γραφεία του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων

στη Λευκωσία, ο Ανδρέας Χατζηπαναγής, Marketing Manager της Remedica, παρέδωσε στα Μέλη της Διοίκησης του Συνδέσμου, εισφορά ύψους €1000. Το ποσό θα ενισχύσει τις Υπηρεσίες του ΠΑΣΥΚΑΦ που περιλαμβάνουν Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική και Ανακουφιστική Φροντίδα, Ψυχοκοινωνική Στήριξη, Φυσιοθεραπεία, Κλινικές Λεμφοιδήματος, Κέντρα Ημέρας και Μεταφορά Ασθενών. Οι υπηρεσίες αυτές εξασφαλίζουν τις συνθήκες εκείνες που προάγουν την αξιοπρέπεια και την ποιότητα ζωής των ασθενών με καρκίνο και των οικογενειών τους και προσφέρονται παγκύπρια, δωρεάν.

Ο Ανδρέας Χατζηπαναγής, Marketing Manager της Remedica, παραδίδει επιταγή ύψους €1000 στο Νικόλα Φιλίππου, Γενικό Διευθυντή του Παγκύπριου Συνδέσμου Καρκινοπαθών και Φίλων (ΠΑΣΥΚΑΦ). 61

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

εκδηλώσεις

Καρδιακή Ανεπάρκεια: Διεπιστημονική Προσέγγιση Στις 13 Ιανουαρίου 2012, πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία η ημερίδα « Καρδιακή Ανεπάρκεια: Διεπιστημονική Προσέγγιση» που διοργάνωσαν το Τμήμα Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ σε συνεργασία με τον Παγκύπριο Σύνδεσμο Νοσηλευτών και Μαιών και την Καρδιολογική Εταιρία Κύπρου. Την ημερίδα παρακολούθησαν 255 νοσηλευτές, καρδιολόγοι, εντατικολόγοι και καθηγητές της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και του πανεπιστημίου Λευκωσίας, των Τμημάτων Νοσηλευτικής του πανεπιστημίου Αθηνών και του ΤΕΠΑΚ και φοιτητές νοσηλευτικής. Την ημερίδα χαιρέτησαν η Δρ Ελπίδα Κεραυνού, πρύτανης του ΤΕΠΑΚ, η οποία μεταξύ άλλων ανακοίνωσε την επέκταση της Σχολής Επιστημών Υγείας με νέα τμήματα, ο Δρ Παναγιώτης Αβρααμίδης, Πρόεδρος της Καρδιολογικής Εταιρίας Κύπρου, ο οποίος αναφέρθηκε στις αλλαγές της θεραπευτικής προσέγγισης της Καρδιακής Ανεπάρκειας, ο κος Ιωάννης Λεοντίου, Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Νοσηλευτών και Μαιών και ο κος Αντρέας Ξενοφώντος, διευθυντής των Νοσηλευτικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας. Το τραπέζι ομιλιών συντόνισαν ο Δρ Παναγιώτης Αβρααμίδης και η Δρ Παναγιώτα Σουρτζή, αναπληρώτρια καθηγήτρια του

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Τμήματος Νοσηλευτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο Δρ Γεράσιμος Φιλιππάτος, αναπληρωτής καθηγητής της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και πρόεδρος του συνδέσμου καρδιακής ανεπάρκειας της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας, παρουσίασε τις τελευταίες εξελίξεις στη θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και τις διαφορές στη θεραπεία μεταξύ διαφορετικών τύπων καρδιακής ανεπάρκειας. Η Δρ Αικατερίνη Λαμπρινού, επίκουρη καθηγήτρια του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ, παρουσίασε τη μη φαρμακολογική αντιμετώπιση και διαχείριση ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και το ερευνητικό έργο MEETTinCY το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το ΤΕΠΑΚ. Η Δρ Θεανώ Καλαβανά, επισκέπτρια Λέκτορας του Τμήματος Νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ στην Ψυχολογία της Υγείας παρουσίασε την αυτοδιαχείριση της ψυχικής καταπόνησης των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια και τα αποτελέσματα σχετικού ερευνητικού έργου το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Κύπρο. Η φυσιοθεραπεύτρια Αναστασία Σαμαρά η οποία είναι εξειδικευμένη σε καρδιολογικούς ασθενείς παρουσίασε πώς η φυσιοθεραπεία βοηθά στη βελτίωση της έκβασης ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια.

εκδηλώσεις

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συνέντευξη

ΔΡ. PROKOFYEV GENNAD

ΔΡ ΜΑΜΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΔΙΚΤΑΙΟΝ»

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ

συνέντευξη

ΔΡ. PROKOFYEV GENNAD ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ «ΔΙΚΤΑΙΟΝ» Της Παναγιώτας Χριστοδούλου

Ο Δρ. Prokofyev Gennad αποφοίτησε από το Ιατρικό Ινστιτούτο της πόλης Yaroslav στη Ρωσία. Από το 1974 έως το 1993 εργάστηκε ως γενικός χειρουργός – αναισθησιολόγος στα κρατικά νοσοκομεία της πόλης Yaroslav και της ευρύτερης περιοχήςτης Μόσχας. Το 1994 ίδρυσε την εταιρεία MedicalTEST, στη πόλη Yaroslav, στην οποία είναι μέχρι σήμερα Γενικός Διευθυντής. Το 1997 αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Οικονομικών του Υπουργείου Εξωτερικών Οικονομικών Σχέσεων της Ρωσίας και το 2002 αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Kennedy Western University, USA με διδακτορικό στη «Συγκριτική Αξιολόγηση του Επιπέδου των Εγγυήσεων του Κράτους, για Παροχή Δωρεάν Ιατρικής Περίθαλψης στη Ρωσία, τη Γερμανία και τις ΗΠΑ». Το 2004 η εταιρεία MedicalTEST βραβεύτηκε με το βραβείο «Ευρωπαϊκής Ποιότητας» των υπηρεσιών της, υπηρεσιών της, στον τομέας της ιατρικής. Έχει τιμηθεί για τη συμβολή του στην υλοποίηση των διαφόρων κοινωνικών προγραμμάτων στο σύστημα υγείας της Ρωσίας και το συνολικό του έργο στο σύστημα υγείας στην Ρωσία έχει αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης για τους ειδικούς διαφόρων επιπέδων της δημόσιας υγείας, για επενδυτές και διαχειριστές μεγάλων ιδιωτικών εταιρειών. Αξιοποιώντας την πείρα του στη δημιουργία ιδιωτικών ιατρικών κέντρων, το 2009 με τη βοήθεια των συνεργατών του στην Κύπρο και Ρωσία ίδρυσε το ιατρικό διαγνωστικό κέντρο Δικταίον στη Λευκωσία, το οποίο παρέχει πρωτοβάθμια και ειδική φροντίδα υγείας.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συνέντευξη Από τη μέχρι τώρα επαφή σας με την Κύπρο ποιες αδυναμίες έχετε εντοπίσει στον τομέα υγείας; Στην Κύπρο οι ιατρικές υπηρεσίες παρέχονται από τα κυβερνητικά νοσοκομεία, τις ιδιωτικές κλινικές και τους ιδιώτες γιατρούς που διατηρούν δικά τους ιατρεία. Υπάρχει όμως μια δυσαναλογία καθώς οι γιατροί που εργάζονται στα κυβερνητικά νοσοκομεία αποτελούν το 30% των γιατρών της Κύπρου και εξυπηρετούν το 70% περίπου του πληθυσμού, ενώ οι ιδιώτες γιατροί αποτελούν το 70% περίπου των γιατρών και εξυπηρετούν το 30% του πληθυσμού. Η δυσαναλογία αυτή έχει γίνει ιδιαίτερα έντονη τελευταία λόγω και της παρατεταμένης οικονομικής κρίσης που οδηγεί περισσότερο κόσμο στα κρατικά νοσηλευτήρια. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται τεράστιες ουρές ασθενών και να υποβαθμίζεται συνεχώς η ποιότητα της ιατρικής περίθαλψης που παρέχεται. Επιπλέον, αυτό που μου κάνει μεγάλη εντύπωση είναι το γεγονός ότι ο δημόσιος τομέας δεν συνεργάζεται ιδιαίτερα με τον ιδιωτικό τομέα, παρά μόνο σε πολύ σπάνιες και ειδικευμένες περιπτώσεις. Ωστόσο, προβλήματα υπάρχουν και στον ιδιωτικό τομέα. Ασφαλώς. Στον ιδιωτικό τομέα τα τρέχοντα έξοδα είναι πολύ υψηλά, γι’ αυτό οι υπηρεσίες στοιχίζουν ακριβά. Για να μπορούν λοιπόν οι διάφορες κλινικές να αυξήσουν το κόστος για τον ασθενή, αυξάνουν τις μέρες νοσηλείας με αποτέλεσμα ασθενείς που για παράδειγμα χρειάζονται δύο μέρες νοσηλείας για να αναρρώσουν, να παραμένουν στην κλινική για περισσότερο χρόνο με επιπρόσθετη οικονομική επιβάρυνση. Από την άλλη, οι γιατροί που έχουν δικά τους μικρά ιατρεία ή ιατρικά κέντρα μπορούν να βλέπουν ασθενείς με χαμηλότερα

κόστη, γιατί έχουν λιγότερα λειτουργικά έξοδα και συντήρησης. Σε αυτή την περίπτωση όμως ο ασθενής πρέπει να τρέχει από τον ένα γιατρό στον άλλο προκειμένου να εξυπηρετηθεί και να έχει την τελική του διάγνωση και θεραπεία. Ποιες είναι οι διαφορές στον τρόπο λειτουργίας του «Δικταίον» σε σχέση με άλλες ιδιωτικές κλινικές; Η βασική διαφορά είναι ότι το Δικταίον διοικείται από ανθρώπους που δεν είναι γιατροί αλλά είναι απόφοιτοι πανεπιστημίων με μεγάλη εμπειρία και γνώση στην οργάνωση και διοίκηση υπηρεσιών υγείας. Οι γιατροί γνωρίζουν ότι δίπλα τους υπάρχει μια δυνατή ομάδα διαχείρισης, η οποία λύνει προβλήματα και διευκολύνει το έργο τους. Αυτή τη στιγμή έχουμε 15 γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων, οι οποίοι με χαμηλό κόστος διαθέτουν το ιατρικό τους γραφείο με όλες τις ανέσεις, με νοσηλευτικό προσωπικό, με ιατρικό εξοπλισμό και γραφειακό προσωπικό εξυπηρέτησης και υποδοχής των ασθενών. Συνεπώς, αυτό επιτρέπει σε γιατρούς από διάφορες ειδικότητες και από όλες τις πόλεις της Κύπρου να συνεργάζονται με το Δικταίον Ιατρικό Κέντρο και να έχουν όλες τις ιατρικές τους ανέσεις σε πλήρη ετοιμότητα για την εξυπηρέτηση των ασθενών τους. Όλοι οι γιατροί του Ιατρικού μας Κέντρου είναι πολύ καλά καταρτισμένοι, από αναγνωρισμένες ιατρικές σχολές και με άριστες συστάσεις. Είναι επίσης σημαντικό για εμάς να αφουγκραζόμαστε τις ανάγκες των ασθενών και να τις ικανοποιούμε άμεσα. Τί ζητούν οι ασθενείς από τα Ιδιωτικά Νοσηλευτήρια; Οι ασθενείς θέλουν να έρχονται σε ένα ιατρικό κέντρο στο οποίο δεν θα χρειάζεται να περιμένουν σε ουρές, να μπορούν να κάνουν γρήγορα όλες τις αναγκαίες

ιατρικές εξετάσεις και να λαμβάνουν σωστή διάγνωση. Επίσης, η θεραπεία να έχει ένα λογικό και προσιτό κόστος. Στους γιατρούς αυτούς προσφέρεται και ο απαραίτητος εξοπλισμός; Στο Δικταίον Ιατρικό Κέντρο διαθέτουμε τον απαιτούμενο ιατρικό εξοπλισμό για διαγνώσεις αλλά και θεραπείες. Το κέντρο διαθέτει μηχανήματα για υπέρηχους, οστεοπόρωσης, πλήρη καρδιολογικό εξοπλισμό, εξοπλισμό για έλεγχο των αυτιών και του αναπνευστικού συστήματος, μηχανήματα για φυσιοθεραπεία και αποκατάσταση κ.ά. Στο καρδιολογικό μας τμήμα πρόσφατα έχει εγκατασταθεί νέος ιατρικός εξοπλισμός με καινούργια εξειδικευμένα μηχανήματα για πιο γρήγορες και ακριβείς διαγνώσεις των καρδιολογικών νοσημάτων. Επίσης, στο Δικταίον γίνονται όλων των ειδών αιματολογικές εξετάσεις. Το κλινικό εργαστήριο βρίσκεται σε θέση να δίνει υψηλής ποιότητας αποτελέσματα αναλύσεων όσο το δυνατό πιο σύντομα, με ορθότητα και ακρίβεια και με χαμηλό κόστος, αφού αποτελεί το κύριο όργανο του ιατρικού επαγγέλματος για σωστή διάγνωση και θεραπεία του ασθενή. Η πλασμαφαίρεση γίνεται με την αφαίρεση του πλάσματος, δηλαδή του ρευστού συστατικού του αίματος, από το αίμα, με τη βοήθεια μιας συσκευής που είναι γνωστή ως διαχωριστής κυττάρων. Μετά τον διαχωρισμό επιστρέφονται στον οργανισμό τα αιμοσφαίρια, ενώ το πλάσμα που περιέχει αντισώματα αντικαθίσταται από άλλα υγρά. Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην αρχή; Είναι γεγονός ότι η διοργάνωση ενός ιατρικού κέντρου με πλήρη ιατρικό εξοπλισμό και με απόλυτα οργανωμένο σύστημα διαχείρισης ήταν λίγο δύσκολη στα αρχικά στάδια.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συνέντευξη Στην πορεία έχουμε καταγράψει πώς λειτουργεί το σύστημα υγείας στην Κύπρο, ώστε να ανταποκρινόμαστε απόλυτα στις ανάγκες των ασθενών μας και στις απαιτήσεις των ιατρών. Τώρα βρισκόμαστε σε πολύ καλό δρόμο και έχουμε καταφέρει να συνάψουμε άριστες συνεργασίες με ασφαλιστικές εταιρίες και οργανωμένες μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες. Το ιατρικό κέντρο έχει επίσης συνάψει συνεργασίες με μονάδες φροντίδας ηλικιωμένων και με άτομα με αναπηρία προσφέροντάς τους και κατοίκον ιατρική φροντίδα. Ποιοι είναι οι επόμενοι στόχοι σας; Έχουμε δημιουργήσει τις συνθήκες για την ομαλή λειτουργία ενός σύγχρονου ιατρικού διαγνωστικού κέντρου και στηρίζουμε την επιτυχία αυτή στους ιατρούς μας και τις αρίστου επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες που προσφέρουν στους ασθε-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

νείς. Δημιουργήσαμε άρτιες συνθήκες λειτουργικότητας και προβολής του ιατρικού κέντρου δίνοντας στους συνεργάτες μας την ευκαιρία να εργάζονται σε ένα άνετο, σύγχρονο και ασφαλές περιβάλλον. Στόχος μας τώρα είναι να διευρύνουμε την ιατρική μας ομάδα με γιατρούς από όλες τις ειδικότητες. Επίσης, στόχος μας είναι να διατηρήσουμε την ποιότητα των ιατρικών μας υπηρεσιών σε υψηλό επίπεδο.

προβεί σε μεγάλες αλλαγές στα συστήματα υγείας τους και εξακολουθούμε να εντοπίζουμε σε αυτά αρκετές αδυναμίες. Δεν υπάρχουν όμως θέματα για τα οποία δεν μπορεί να βρεθεί λύση. Πώς βλέπετε το Δικταίον Ιατρικό Κέντρο σε 10 χρόνια από σήμερα;

Είστε αισιόδοξος για το μέλλον του τομέα της Υγείας στην Κύπρο;

Το Δικταίον Ιατρικό Κέντρο έχει δημιουργηθεί για να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στον ιδιωτικό τομέα Υγείας στην Κύπρο και ειδικότερα στη Λευκωσία.

Όλα τα άτομα που σχετίζονται με τον χώρο, με τα οποία έχω συζητήσει μέχρι τώρα συμφωνούν ότι οι ριζικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν χρειάζονται ακόμα πολλή μελέτη και χρόνο, έτσι ώστε να μην επιβαρύνουν στο τέλος τους ασθενείς. Πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν

Ο διαρκής εμπλουτισμός και βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών μας, η περαιτέρω επίτευξη και αξιοποίηση των στρατηγικών συνεργασιών μας θα αναδείξουν το Δικταίον Ιατρικό κέντρο ως σημείο αναφοράς στο σύστημα υγείας της Κύπρου.

συνέντευξη

ΔΡ ΜΑΜΑΣ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ Της Παναγιώτας Χριστοδούλου

Πρωτοποριακό Πρόγραμμα στην Πολιτική Υγείας από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου Έχει ήδη ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής αιτήσεων για το μεταπτυχιακό πρόγραμμα «Πολιτική Υγείας και Σχεδιασμός Υπηρεσιών Υγείας» που θα προσφερθεί από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο από το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Το πρόγραμμα αυτό που φαίνεται αρκετά ενδιαφέρον και καλύπτει ένα σημαντικό κενό στην μεταπτυχιακή εκπαίδευση σε Ελλάδα και Κύπρο, θα προσφέρεται με την εξ αποστάσεως μεθοδολογία σε άτομα που είτε έχουν εστιασμένο ενδιαφέρον σε θέματα Πολιτικής Υγείας και Σχεδιασμού Υπηρεσιών Υγείας είτε ενδιαφέρονται για την Έρευνα στις Υπηρεσίες Υγείας. Προκειμένου να μάθουμε περισσότερα για το πρόγραμμα, συναντήσαμε τον ακαδημαϊκό υπεύθυνο του προγράμματος, αναπληρωτή καθηγητή, κο Μάμα Θεοδώρου και συζητήσαμε μαζί του όλα τα θέματα γύρω από αυτή τη φιλόδοξη εκπαιδευτική προσπάθεια.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συνέντευξη Κύριε Θεοδώρου, ας αρχίσουμε από τα βασικά. Ποιος είναι ο σκοπός του συγκεκριμένου προγράμματος; Σκοπός του προγράμματος είναι η προσφορά ειδικευμένων γνώσεων και η καλλιέργεια δεξιοτήτων και στάσεων σε ένα εύρος επιστημονικών θεμάτων Πολιτικής Υγείας, μέσα από την ανάλυση της πολυπλοκότητας των συστημάτων υγείας από διαφορετικές οπτικές γωνίες. Με ποιους τρόπους επιδιώκετε να το πετύχετε αυτό; Καταρχήν, έτσι όπως είναι διαρθρωμένο το πρόγραμμα, σε θεματικές ενότητες κορμού (υποχρεωτικές) και επιλογής, επιτρέπει στον φοιτητή τον πρώτο χρόνο να προσεγγίσει κριτικά και να κατανοήσει τις βασικές πτυχές της πολιτικής υγείας μέσα από την πολυπλοκότητα του συστήματος υγείας και στη συνέχεια, τον δεύτερο χρόνο, να επιλέξει συμπληρωματικά εκείνες τις θεματικές ενότητες για τις οποίες έχει ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και θέλει να αποκτήσει ειδικότερες γνώσεις. Για παράδειγμα, το στέλεχος μιας Φαρμακευτικής Εταιρείας ή μιας Εταιρείας Ιατρικού Εξοπλισμού θα μπορούσε να επιλέξει τη θεματική ενότητα «Φαρμακευτική Πολιτική & Αξιολόγηση της Ιατρικής Τεχνολογίας», ενώ εκείνος που εργάζεται σε μια ΜΚΟ που δραστηριοποιείται σε μια αναπτυσσόμενη χώρα θα μπορούσε να επιλέξει τη Θ.Ε. «Συστήματα Υγείας και Πολιτικές Υγείας στις Αναπτυσσόμενες Χώρες». Για την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος ο φοιτητής εκτός από τις έξι Θ.Ε. χρειάζεται να εκπονήσει και διπλωματική εργασία. Υπάρχουν παρόμοια προγράμματα σε άλλα ελληνικά ή κυπριακά πανεπιστήμια και, αν ναι, τι διαφορετικό έχει να προσφέρει το συγκεκριμένο; Το πρόγραμμα αυτό είναι το μοναδικό σε Ελλάδα και Κύπρο με αυτό το αντικείμε-

νο, και συνεπώς καλύπτει μια πραγματική ανάγκη στο χώρο της υγείας. Παρόμοια προγράμματα προσφέρονται σε αρκετά πανεπιστήμια του εξωτερικού, αλλά όχι σε Ελλάδα και Κύπρο. Το συγκεκριμένο μάλιστα προσφέρεται με τη μεθοδολογία της ανοικτής και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και μπορούν να το παρακολουθήσουν και όσοι εργαζόμενοι το επιθυμούν. Όπως φαντάζομαι γνωρίζετε, με την ανοικτή και εξ αποστάσεως εκπαίδευση, οι φοιτητές μπορούν να σπουδάσουν χωρίς να απαιτείται καθόλου φυσική παρουσία σε αίθουσες διδασκαλίες. Περισσότερο διδάσκει το εκπαιδευτικό υλικό και λιγότερο ο καθηγητής. Σε εμάς τα μαθήματα, οι εργασίες, η αξιολόγηση του φοιτητή και γενικά η επικοινωνία μεταξύ καθηγητή και φοιτητή γίνονται ηλεκτρονικά, δηλαδή μέσα από την πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης. Φυσική παρουσία απαιτείται μόνο στις τελικές εξετάσεις. Η εκπαιδευτική διαδικασία περιλαμβάνει διαλέξεις από τον καθηγητή σύμβουλο σε κάθε ομάδα φοιτητών καθώς και ποικιλία εκπαιδευτικού υλικού που μπορεί να είναι έντυπο ή και ηλεκτρονικό. Επιπλέον, παρέχονται από τη βιβλιοθήκη του πανεπιστημίου δυνατότητα και οδηγίες για την πρόσβαση σε βάσεις δεδομένων και εκπαιδευτικού υλικού, ενώ συμπληρωματικά υπάρχουν οδηγοί και ενδεικτικά χρονοδιαγράμματα μελέτης που βοηθούν τους φοιτητές να αφομοιώσουν καλύτερα την ύλη, αλλά και να αξιολογήσουν οι ίδιοι την επίδοσή τους. Όλα αυτά ακούγονται πολύ ενδιαφέροντα, ωστόσο επικρατεί γενικά η εντύπωση ότι τα πλέον απαιτητικά πανεπιστήμια είναι αυτά στα οποία γίνεται δια ζώσης διδασκαλία. Θα μπορούσα να επιχειρηματολογήσω και περί του αντιθέτου αλλά δεν θα το κάνω. Να πω μόνο ότι τα Ανοικτά Πανεπιστήμια δεν είναι ανταγωνιστικά με τα συμβατικού τύπου Πανεπιστήμια. Απευθύνονται

σε διαφορετικό κοινό, κατά κανόνα σε ώριμους ηλικιακά υποψήφιους φοιτητές, οι οποίοι βρίσκονται πλέον στην αγορά εργασίας, έχουν οικογένεια, έχουν κοινωνικές υποχρεώσεις, είναι όμως και πιο πειθαρχημένοι και έτοιμοι να τηρήσουν τα χρονοδιαγράμματα, τους κανόνες και τις απαιτήσεις της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, που είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοδιδασκαλία μέσα από το εκπαιδευτικό υλικό, το οποίο είναι ειδικά σχεδιασμένο για αυτό τον σκοπό. Σήμερα, που η τεχνολογία επιτρέπει τη μετάδοση της γνώσης με πολλούς και διαφορετικούς τρόπους δεν είναι δυνατό να βασιζόμαστε μόνο στην από καθέδρας διδασκαλία. Γι’ αυτό και όλα σχεδόν τα συμβατικού τύπου πανεπιστήμια όλο και περισσότερο εισάγουν στα προγράμματά τους εργαλεία και μεθόδους εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, κατάρτισης και γενικά μετάδοσης της γνώσης. Για να απαντήσω όμως και στο ερώτημά σου, δηλαδή ποιο από τα δύο τύπου πανεπιστήμια έχει καλύτερες επιδόσεις, νομίζω ότι η υψηλή ποιότητα στην εκπαίδευση δεν εξαρτάται μόνο από τον τύπο του πανεπιστημίου, αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες. Γι’ αυτό και εύκολα μπορεί κανείς να διακρίνει μεγάλες διαφορές στο επίπεδο και στην ποιότητα της εκπαίδευσης από πανεπιστήμιο σε πανεπιστήμιο, αλλά και από πρόγραμμα σε πρόγραμμα. Παρόλα αυτά είναι αρκετή η τεχνολογία και το εκπαιδευτικό υλικό; Δεν χρειάζονται και καθηγητές; Βεβαίως και χρειάζονται, γιατί αυτοί θα κάνουν τις διαλέξεις στους φοιτητές, αυτοί θα διορθώνουν τις εργασίες που καλούνται να εκπονήσουν οι φοιτητές, αυτοί θα καθοδηγήσουν τον φοιτητή στην εκπόνηση της διπλωματικής του εργασίας, αυτοί θα τους κατευθύνουν, θα τους στηρίζουν και θα τους ενθαρρύνουν καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Γι’ αυτό και το Πανεπιστήμιό μας εκτός 71

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

συνέντευξη από τα μόνιμα μέλη ΔΕΠ συνεργάζεται με περισσότερους από 200 διακεκριμένους επιστήμονες, οι περισσότεροι καθηγητές άλλων πανεπιστημίων, κυρίως από την Ελλάδα και την Κύπρο, το λεγόμενο Συνεργαζόμενο Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Και σε ποιους απευθύνεται το πρόγραμμα κύριε Θεοδώρου; Ποιος μπορεί να κάνει αίτηση και πού; Ελάχιστη προϋπόθεση για να υποβάλει κάποιος αίτηση είναι η κατοχή πρώτου πτυχίου, η γνώση της αγγλικής γλώσσας και η ευχέρεια χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή, κυρίως προγράμματα γραφείου και χρήσης υπηρεσιών του Διαδικτύου. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε πτυχιούχους πανεπιστημιακών σχολών/ τμημάτων συναφών με το περιεχόμενο του προγράμματος, σε στελέχη μονάδων υγείας, υπηρεσιών, οργανισμών και εται-

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ρειών ασφάλισης και υγείας του ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και σε όσους έχουν ενδιαφέροντα σε επιμέρους πτυχές της πολιτικής υγείας. Υπάρχουν όλες οι σχετικές λεπτομέρειες στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου στο www.ouc. ac.cy. Και αφού είμαστε ένα ηλεκτρονικό πανεπιστήμιο, όπου όλα προσφέρονται εξ αποστάσεως, οι αιτήσεις γίνονται ηλεκτρονικά από την ιστοσελίδα μας.

ίδιο. Ο ελάχιστος χρόνος σε περιπτώσεις «πλήρους φοίτησης» είναι τα δύο ακαδημαϊκά έτη. Το κόστος για την ολοκλήρωση του προγράμματος, ανέρχεται σε €5.400, είναι δηλαδή πολύ πιο χαμηλό, σε σύγκριση με σπουδές σε κάποια άλλη ευρωπαϊκή χώρα, αλλά και λιγότερο από το μισό για φοίτηση σε αντίστοιχα προγράμματα σε ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Κύπρου.

Ποιος είναι ο χρόνος και το κόστος που χρειάζονται για την οκλοκλήρωση του προγράμματος;

Για ηλεκτρονική υποβολή αιτήσεων

Η μεθοδολογία της εξ’ αποστάσεως εκπαίδευσης προσφέρει τη δυνατότητα στον φοιτητή να επιλέξει τον ρυθμό των σπουδών του, ανάλογα με τον διαθέσιμο χρόνο που έχει για μελέτη. Συνεπώς το πότε θα τελειώσει ο φοιτητής το πρόγραμμα εξαρτάται αποκλειστικά από τον

τε να αποταθείτε στην ιστοσελίδα του

αλλά και για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το πρόγραμμα μπορείΑνοικτού

Πανεπιστημίου

www.ouc.

ac.cy. Η περίοδος υποβολής αιτήσεων λήγει στις 15 Μαρτίου 2012.

Changing the world Imagine what it would be like if we could ﬁnd a cure for cancer. Or an affordable vaccination for HIV/AIDS. Or a medicine that could protect against heart disease or stroke. In the last 80 years, companies such as GlaxoSmithKline have made breakthroughs every bit as amazing and momentous as these. Millions of lives have been saved and hundreds of thousands more are living longer and living healthier. So when we say our goal as a company is to help people ‘do more, feel better, live longer’, it means a lot more than just another advertising slogan or corporate mission statement. The work we’ve done in the past has led to some of today’s most effective treatments; the research we do now and in the future could ﬁnd the new medicines for tomorrow’s cures.

www.gsk.com

ελεύθεροβήμα

76 Συνέντευξη - Daan Gijbels Νέα σελίδα για την GSK

80 Αστική αγωγή κατά Ιατρού

82 Παγκόσμιες ημέρες υγείας

84 Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Κύπρου

85 Δερματολογική και Αφροδισιολογική εταιρεία Κύπρου

86 Η καρδιοπάθεια φαίνεται στα μάτια

ελεύθεροβήμα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ – DAAN GIJBELS

ΝΕΑ ΣΕΛΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗΝ GSK Της Παναγιώτας Χριστοδούλου

Ο κος Daan Gijbells είναι Γενικός Διευθυντής της GlaxoSmithKline για την Κύπρο, τη Μάλτα και το Γιβραλτάρ. Έχοντας εργαστεί για πολλά χρόνια σε ηγετικές θέσεις μεγάλων εταιρειών, το 2002 προσελήφθη στην GSK ως Sales Manager. Στη συνέχεια ανέλαβε τη θέση του Project Manager προκειμένου να υλοποιήσει ένα Σύστημα Διαχείρισης Πελατειακών Σχέσεων (CRM System) σε ολόκληρη την Ευρώπη. Έπειτα εργάστηκε στη θέση του Programme Director και του Commercial Director Retail στην Ολλανδία και από τον Ιούλιο του 2011 ανέλαβε τη θέση του Area General Manager για την Κύπρο, τη Μάλτα και το Γιβραλτάρ. Σφήνες: «Το σύστημα υγείας της Κύπρου δεν είναι βιώσιμο» «…τα αντιβιοτικά δίνονται στα παιδικά και σε όλους ανεξαιρέτως, χωρίς βεβαίωση ότι ενδείκνυνται και αυτό βέβαια δεν μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη» «Η Κύπρος είναι μια χώρα πολύ μικρή που σου δίνει την ευχέρεια να κάνεις μικρά βήματα με μεγάλο αποτέλεσμα» Ανατρέχοντας στο βιογραφικό του κου. Daan Gijbels είναι εύκολο να διακρίνουμε την αφοσίωση και την ενέργεια με την οποία έχει εργαστεί όλα αυτά τα χρόνια για την GlaxoSmithKline. Έχοντας υπηρετήσει σε διάφορες θέσεις εντός της εταιρείας, έφτασε σήμερα στη βαθμίδα του Γενικού Διευθυντή για την Κύπρο και τη Μάλτα. Στη συνάντησή μας μαζί του μας εντυπωσίασαν η διορατικότητα και οι γνώσεις του, καθώς μετά από λίγους μόνο μήνες στο νησί είναι σε θέση να αναλύει με λεπτομέρειες τα καίρια ζητήματα που απασχολούν τον τομέα της υγείας και να ασκεί, φυσικά, έντονη και εύστοχη κριτική, κυρίως για τη νοοτροπία που επικρατεί στον χώρο. «Το status quo που υπάρχει δεν πρόκειται να αλλάξει εν μια νυκτί. Το ερώτημα είναι αν θα δεχτούμε το υπάρχον status quo ως έχει και να περιμένουμε να αλλάξει από μόνο

του ή αν θα αξιοποιήσουμε το σύστημα που ισχύει, για να πετύχουμε κάποιες αλλαγές». Ο κος. Daan Gijbels έχει έρθει στην Κύπρο με όραμα και μεγάλο ενθουσιασμό για τη δουλειά του και είναι αποφασισμένος να προσφέρει τα μέγιστα στην εταιρεία του αλλά και ευρύτερα στον τομέα υγείας, «στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του». «Όταν έρχεσαι από μια άλλη χώρα το πρώτο σου ένστικτο είναι να αρχίσεις να αλλάζεις τα πάντα σύμφωνα με αυτά που έχεις μάθει και που θεωρείς ότι είναι το καλύτερο. Έχω έρθει στην Κύπρο για να αλλάξω την εταιρεία και να φέρω την εμπειρία μου από άλλες αγορές, ωστόσο είναι σημαντικό να προσαρμόσω αυτή την αλλαγή στην κουλτούρα του νησιού», δηλώνει καθώς μας αναλύει τα θετικά και τα αρνητικά που έχει συναντήσει στην Κύπρο. ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ Η ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΥΓΕΙΑΣ Ο δρόμος που έχει επιλέξει ο κος Daan Gijbels είναι μακρύς, όχι μόνο γιατί ανέλαβε μια πολύ απαιτητική θέση σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης και αστάθειας, αλλά και γιατί, όπως ανέφερε, η αγορά της Κύπρου καθώς και το όλο σύστημα υγείας παρουσιάζουν ιδιαίτερες δυσκολίες. Παρόλο όμως που έχει πέσει στα βαθιά, δείχνει πανέτοιμος να κολυμπήσει. «Έχουν συμβεί πολλές αλλαγές στην Κύπρο τελευταία», αναφέρει, ενώ συζητάμε τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η κυπριακή αγορά. «Αφενός, επηρεαζόμαστε από την οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, λόγω της έκθεσης των κυπριακών τραπεζών στο

ελληνικό χρέος, ενώ σε αυτό έχουν προστεθεί οι οικονομικές συνέπειες από την έκρηξη του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού το καλοκαίρι. Αφετέρου, οι Κύπριοι αντιλαμβάνονται, ίσως για πρώτη φορά, ότι το σύστημα είναι εύθραυστο και σε μεγάλο βαθμό έχουν βρεθεί εκτεθειμένοι με τα δικά τους λάθη. Είναι καιρός λοιπόν να αντιληφθεί η κυβέρνηση ότι το σύστημα υγείας της Κύπρου δεν είναι βιώσιμο. Η λειτουργία του συστήματος μέσω του διαχωρισμού του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα δημιουργεί πολλά προβλήματα, όπως η ανεπάρκεια φαρμάκων και η ελλιπής πρόσβαση σε αυτά. Επιπλέον, το σύστημα προσφορών οδηγεί στην αναγκαστική επιλογή ενός μόνο φαρμάκου, ενώ έχει αποδειχθεί ότι ακόμη και τα καλύτερα και πιο καινοτόμα φάρμακα δεν είναι πάντοτε αποτελεσματικά για όλους τους ασθενείς. Πρέπει να υπάρχει περισσότερη ευελιξία που να δίνει τη δυνατότητα στον γιατρό να αποφασίζει ποιο είναι το καταλληλότερο φάρμακο για τον ασθενή του». Πέρα όμως από τις παρατηρήσεις του για τα κακώς έχοντα στον τομέα της υγείας, ο Γενικός Διευθυντής της GSK δεν παραλείπει να επισημάνει και τα θετικά του. «Παρά τις αδυναμίες του, το σύστημα προσφορών της Κύπρου είναι κάτι για το οποίο πολλές ευρωπαϊκές αγορές σας ζηλεύουν. Είναι ένας πολύ καλός τρόπος συγκράτησης των δαπανών του κράτους. Βλέποντας όμως πέρα από την οικονομική πτυχή του θέματος, είναι ανάγκη να υιοθετηθεί ένα σύστημα που θα είναι ιατρικά αποτελεσματικό και ταυτόχρονα οικονομικά αποδοτικό». Θέλοντας να μας εξηγήσει τι είδους σύστημα υγείας θα μπορούσε να είναι βιώσιμο στην Κύπρο, ο κος Gijbels προχωρά

σε μια σύγκριση άλλων ευρωπαϊκών συστημάτων υγείας με αυτό της Κύπρου. «Δεν χρειάζεται να είναι απαραιτήτως ένα σύστημα όπως το NHS στην Αγγλία, αλλά μπορεί για παράδειγμα να είναι ένα σύστημα αποζημίωσης (reimbursement) όπως στην Ολλανδία, με μια ελεγχόμενη ιδιωτική αγορά. Αν η Κύπρος εφαρμόσει ένα σύστημα όπως αυτό της Ολλανδίας, θα μπορούσε πιθανότατα να μειώσει τα κόστη της κατά 30%-40%. Αυτό όμως θα σήμαινε την υλοποίηση ενός συστήματος με πλήρη εικόνα για την υγειονομική περίθαλψη και τα κόστη της». Το σύστημα υγείας της Ολλανδίας βασίζεται στην ισχυρή παρουσία της ιδιωτικής ασφάλισης. Κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να ασφαλιστεί σε μια εταιρεία, ενώ απαγορεύεται η αρνητική επιλογή ασθενών από τις υπηρεσίες κοινωνικής ασφάλισης. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας παρέχεται κυρίως από τους γενικούς γιατρούς, οι οποίοι είναι ιδιώτες με λίστες εγγεγραμμένου πληθυσμού. Το γεγονός αυτό δίνει τη δυνατότητα για χαμηλού κόστους πρωτοβάθμιες θεραπείες και μόνο ασθενείς με σοβαρές και πολύ συγκεκριμένες νόσους θεραπεύονται από εξειδικευμένους ιατρούς. Παρά το γεγονός ότι το σύστημα υγείας βρίσκεται σε ιδιωτικά χέρια οι ασφαλιστικές εταιρείες είναι υποχρεωμένες να παράσχουν ένα προκαθορισμένο πακέτο υπηρεσιών που καλύπτει τις περισσότερες ανάγκες, ενώ παράλληλα οι χαμηλόμισθοι επιδοτούνται.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ελεύθεροβήμα

ΑΠΟΚΑΘΙΣΤΑΤΑΙ ΣΤΑΔΙΑΚΑ Η ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ Στο μυαλό πολλών η φαρμακευτική βιομηχανία έχει γίνει, σε μεγάλο βαθμό, συνώνυμη με την αναξιοπιστία και την ασύμμετρη ισχύ. Ωστόσο, γίνονται πλέον προσπάθειες να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου απέναντι στις φαρμακευτικές εταιρείες. Αλλάζουν, σύμφωνα με τον κο. Gijbels, το επιχειρηματικό τους πλάνο, ώστε να μην αντανακλά την εικόνα εταιρειών που πωλούν προϊόντα με αποκλειστικό σκοπό το κέρδος αλλά την εικόνα οργανισμών που νοιάζονται για τους ασθενείς, την ποιότητα των προϊόντων που προσφέρουν και την αρτιότητα των μελετών τους και δίνουν έμφαση στην κοινωνική τους ευθύνη. «Αυτή ήταν η εικόνα που είχαμε στο παρελθόν και την κτίσαμε μόνοι μας», δηλώνει χωρίς δισταγμό. «Η φήμη αλλάζει αργά και για να γίνει αυτό χρειάζονται πράξεις. Η προσπάθεια αυτή είναι μέρος της αποστολής μου για την Κύπρο». Τονίζει ακόμη την ανάγκη προσήλωσης στην ουσιαστική αλλαγή και όχι σε μια ψευδαίσθηση αλλαγής που θα καλλιεργείται μέσω μιας επιφανειακής και παραπλανητικής στρατηγικής marketing. Ακόμη και κατά την παρουσία των φαρμακευτικών εταιρειών σε διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις πρέπει να είναι ξεκάθαρος ο πραγματικός στόχος και ο τρόπος με τον οποίο κάτι τέτοιο μπορεί να ωφελήσει το κοινό. «Το πιο σημαντικό είναι να αρχίσουμε να πουλάμε με σωστό τρόπο στους σωστούς ανθρώπους. Για παράδειγμα, στην Κύπρο και στην Ελλάδα η υπερβολική κατανάλωση αντιβιοτικών είναι εξωφρενική. Ο κόσμος χρησιμοποιεί τα αντιβιοτικά με δικές του ενδείξεις. Εάν αρχίσω μια εκστρατεία

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ενάντια στην υπερκατανάλωση των αντιβιοτικών, σίγουρα θα πλήξω τις πωλήσεις μου. Θα το κάνω όμως γιατί πρόκειται για λανθασμένη χρήση του προϊόντος μου». Ο ίδιος βέβαια αναγνωρίζει τη δυσκολία που ενέχουν οι επιδιώξεις του, καθώς βρίσκουν κώλυμα την τοπική νοοτροπία. «Είμαι αντιμέτωπος με μια κοινωνία στην οποία τα αντιβιοτικά δίνονται στα παιδιά και σε όλους ανεξαιρέτως, χωρίς βεβαίωση ότι ενδείκνυνται και αυτό βέβαια δεν μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη». Τονίζει επίσης ότι οι προσπάθειες αλλαγής αυτής της νοοτροπίας δεν πρέπει να προσανατολίζονται μόνο στους ασθενείς αλλά και στους γιατρούς. ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ Μια από τις κύριες προτεραιότητες της GSK είναι, όπως αναφέρει ο κος Gijbels, η βελτίωση της δυνατότητας πρόσβασης του κοινού στα νέα εμβόλια. Παρόλο που επί του παρόντος τα εμβόλια είναι διαθέσιμα στον δημόσιο αλλά και στον ιδιωτικό τομέα, δεν υπάρχει ικανοποιητική πρόσβαση στα εμβόλια του δημοσίου τομέα, με αποτέλεσμα να αναγκάζεται ο κόσμος να πληρώνει πολύ υψηλές τιμές για πιο καινοτόμα εμβόλια στον ιδιωτικό τομέα ή να συμβιβάζεται με λιγότερα. Στόχος της εταιρείας είναι η ευρεία διοχέτευση των εμβολίων στην αγορά, έτσι ώστε να καλύπτεται ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας ή, αν αυτό δεν καταστεί δυνατό, η προμήθεια του ιδιωτικού τομέα με μεγαλύτερες ποσότητες σε χαμηλότερες τιμές. Ένας άλλος σημαντικός στόχος είναι να ανανεωθεί το πορτφόλιο της Κύπρου με την προσθήκη και προώθηση νέων φαρμάκων. Ειδικότερα, ο κος Gijbels αναφέρθηκε στις θεραπείες που στο-

χεύουν στην αντιμετώπιση όχι και τόσο διαδεδομένων ασθενειών, που απευθύνονται σε μικρά ποσοστά του πληθυσμού, οι οποίες είναι χαρακτηριστικές στη μελλοντική παραγωγή της GSK. «Σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες η υπό όρους αποζημίωση (“conditional reimbursement”) είναι συχνή πρακτική σε αυτές τις περιπτώσεις. Όταν πρόκειται για σπάνιες, και κυρίως θανατηφόρες, παθήσεις, η κυβέρνηση αγοράζει δοκιμαστικά τις θεραπείες και εάν δεν αποδειχτούν αποτελεσματικές, της επιστρέφεται μέρος του ποσού που έχει πληρώσει». Συνεχίζει εξηγώντας ότι υπάρχουν δύο προκλήσεις με τις οποίες η εταιρεία είναι αντιμέτωπη στον τομέα αυτό. «Στην Κύπρο το κράτος δεν είναι συνηθισμένο σε τέτοιες πρακτικές. Αρχικά, πρέπει να πεισθεί το κράτος να εισαγάγει αυτές τις καινοτόμες θεραπείες στον δημόσιο τομέα και έπειτα πρέπει να εφαρμόσει ένα σύστημα που να προλαμβάνει την κατάχρησή τους και τη συνταγογράφηση σε ασθενείς που δεν περιλαμβάνονται στο SmPC. Με μεγάλη μας προθυμία θα βοηθούσαμε στη δημιουργία αυτών των συστημάτων, κάτι τέτοιο όμως προϋποθέτει την ύπαρξη μιας σχέσης αμοιβαίας εμπιστοσύνης ανάμεσα σε εμάς και στην κυβέρνηση. Στόχος μου είναι να κτίσω αυτή την εμπιστοσύνη». Ο Γενικός Διευθυντής της GSK δίνει επίσης έμφαση στη σημασία που έχει η σωστή και συνεχής εκπαίδευση και κατάρτιση της ομάδας του, προκειμένου να γίνει εφικτή η υλοποίηση του οράματος και της αποστολής του για την Κύπρο. Ο ίδιος δείχνει αισιόδοξος και όπως πιστεύει «το καλό με την Κύπρο είναι ότι είναι μια χώρα πολύ μικρή που σου δίνει την ευχέρεια να κάνεις μικρά βήματα με μεγάλο αποτέλεσμα».

ελεύθεροβήμα

Αστική αγωγή κατά Ιατρού Δρ Βάσος Θ. Οικονόμου Πρόεδρος Επιτροπής Δεοντολογίας

που νομίζει ότι υπόκειται σε βλάβη μετά από μια ιατρική επέμβαση ή θεραπεία, να διεκδικεί αποζημίωση. ΝΑΙ ! Αυτή η απόφαση του δικαστηρίου θέτει τις βάσεις για μια μελλοντική τακτική, που ελπίζω να καθιερωθεί και να γίνεται απόλυτα σεβαστή, από δικαστές που δεν κατέχουν την ιατρική πράξη και πραγματικότητα και φυσικά δεν είναι, δεν μπορούν να είναι σε θέση με καθαρά νομικούς άτεγκτους και ανελαστικούς νόμους να δικάσουν με άνεση τον οποιονδήποτε ιατρό για επίδειξη ιατρικής αμέλειας κατά την άσκηση του λειτουργήματός του.

Με αφορμή μια πρόσφατη απόφαση αγγλικού δικαστηρίου σε υπόθεση αστικής αγωγής κατά ιατρού, θα επιχειρήσω να σχολιάσω δύο σημεία, με απώτερο στόχο και σκοπό να προβληματίσω και να προκαλέσω γόνιμη συζήτηση και προβληματισμό. Αντιγράφω τα δύο σημεία από την απόφαση : 1. Ένας ιατρός δεν είναι ένοχος αμέλειας αν ενεργεί σύμφωνα με μια τακτική που είναι αποδεκτή ως ορθή από ένα υπεύθυνο σώμα εξειδικευμένων ιατρικών λειτουργών. 2. Ο ιατρός πρέπει να δώσει τόσες πληροφορίες στον ασθενή, όσες θα ανέμενε ένας λογικός άνθρωπος στη θέση του ασθενή. Τα πιο πάνω αποφθέγματα, να μου επιτρέψτε τον όρο, είναι τα δύο σημεία τα οποία επιθυμώ να σχολιάσω, αφού δεν προτίθεμαι να σχολιάσω το αναφαίρετο δικαίωμα του ασθενή που υπόκειται ή

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Επανέρχομαι με σχόλια τα οποία διατύπωσα και κατέγραψα πριν από αρκετά χρόνια. •

Αντιγράφω διαχρονικά και αναλλοίωτα αποφθέγματα από παλαιότερη τοποθέτησή μου επί του διαχρονικού αυτού προβληματισμού:

Ο ιατρικός κόσμος πρέπει να αναγνωρίζει ότι υπάρχουν λάθη. Όμως : 1. To λάθος αφορά το ιατρικό σύστημα και όχι τον συγκεκριμένο ιατρό. 2. Κανένας δεν είναι αλάθητος. 3. Ο νόμος προστατεύει όλους.

σε εσφαλμένο συμπέρασμα χωρίς να έχει καμία υπαιτιότητα. Λανθασμένες πληροφορίες για το συγκεκριμένο νόσημα ενός ασθενούς, απόκρυψη – όχι πάντοτε τυχαία – κάποιου σημαντικού στοιχείου, ή στοιχείων του ιστορικού της ασθένειας, ακόμη και σκόπιμα μεγεθυσμένα συμπτώματα, είναι δυνατόν να οδηγήσουν στο σχηματισμό πλανημένης διάγνωσης και στη συνέχεια λανθασμένης θεραπείας. Συχνά ο ιατρός είναι αναγκασμένος να αντιμετωπίζει τον ασθενή μέσα στο «σκοτάδι» κυριολεκτικά, αφού η σχετικότητα της ιατρικής από τη μια μεριά και η άγνοια για την ασθένεια ή η μη επικοινωνία με το περιβάλλον, ή η έλλειψη παθογνωμικών σημείων από την άλλη, κάθε άλλο παρά τον βοηθούν στην άσκηση του λειτουργήματός του. Είναι προφανές ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες ο σχηματισμός πλανημένου συμπεράσματος από τον ιατρό είναι κάποτε αναπόφευκτος. Ακόμη και η μεγαλύτερη επιμέλειά του δεν μπορεί κάποτε να τον προφυλάξει από το σφάλμα. Δε στοιχειοθετείται όμως ευθύνη για επιστημονική πλάνη, αφού κανένα πταίσμα δε σημειώθηκε.

Για να στηριχθεί υπόθεση εναντίον ιατρού πρέπει απαραιτήτως να στηριχθεί και αποδειχθεί ότι η πλάνη του είναι αδικαιολόγητη.

Αντίθετα, η πλάνη είναι αδικαιολόγητη όταν οφείλεται σε πλημμελή αντιμετώπιση του περιστατικού, όταν δηλαδή, ενώ υπάρχουν όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις ορθής ιατρικής αντιμετώπισης, η πλάνη δημιουργήθηκε από υπαιτιότητα του ιατρού.

Τούτο είναι φυσικό και απαραίτητο, αφού υπάρχουν πάμπολλες περιπτώσεις, όπως από την καθημερινή ιατρική πρακτική συνάγεται, που ο ιατρός οδηγείται

Τα λάθη από ανεπάρκεια του ιατρού είναι ελάχιστα. Επιπλέον αρκετά είναι τα περιστατικά για αμέλεια που δεν αφορούν νεαρούς ιατρούς στα πρώτα τους

Dr Jur .E.Steffen, Δικαστής Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου Γερμανίας.

βήματα αλλά έμπειρους και φτασμένους ιατρούς. Σε αρκετές λοιπόν περιπτώσεις όπως προκύπτει από τη βιβλιογραφία και πολλές περιπτώσεις που έφτασαν στα δικαστήρια, η στοιχειοθέτηση της ευθύνης του ιατρού κατά την άσκηση του λειτουργήματός του είναι σχεδόν πάντοτε δύσκολη υπόθεση. Είναι γενικά αποδεκτό ότι σε αρκετές περιπτώσεις, αν όχι σε όλες, η ιατρική πράξη είναι αμφιλεγόμενη και είναι δυνατόν να ισχύουν αλληλοσυγκρουόμενες επιστημονικές αντιλήψεις. Δύσκολα εντοπίζει κανείς άλλη επιστήμη που η εξέλιξή της να είναι τόσο αλματώδης και τόσο γρήγορη, σε σημείο που ή να αλλάζει ή να τροποποιείται κάθε χρόνο περίπου σχεδόν το 10% των ιατρικών δεδομένων. Η διεθνής νομική θεωρία και νομολογία συντέλεσαν στην καθιέρωση ορισμένων αρχών που αφορούν στην ιατρική αμέλεια. Οι αρχές που βοηθούν στον χαρακτηρισμό μιας ιατρικής συμπεριφοράς ως αμελούς, και ταυτόχρονα προστατεύουν τον ιατρό από αψυχολόγητες, βιαστικές και κάποτε άδικες, ή και κακόβουλες ενίοτε αξιώσεις ασθενών, καθιερώθηκαν από την ευρωπαϊκή και αγγλοαμερικανική νομολογία και είναι ενδεικτικά οι εξής : 1. Δεν υπάρχει ιατρική ευθύνη σε περίπτωση βλάβης του ασθενούς, όταν η ενέργεια του ιατρού δεν οφείλεται σε υπαίτια άγνοια ή αμέλεια. 2. Δεν υπάρχει ιατρική ευθύνη όταν ο ιατρός έκανε ευσυνείδητα τη διάγνωσή του και ακολούθησε την πρέπουσα φαρμακευτική αγωγή, σύμφωνα με τους καθιερωμένους

κανόνες της ιατρικής επιστήμης και τέχνης. 3. Δεν υπάρχει ευθύνη για διαγνωστικά ή θεραπευτικά σφάλματα, όταν τα σφάλματα αυτά δεν οφείλονται σε άγνοια ή παράλειψη των απαραίτητων ιατρικών γνώσεων. 4. Ο κίνδυνος των τυχαίων και ανυπαίτιων σφαλμάτων του ιατρού βαρύνει τον ασθενή. Χαρακτηριστική είναι η παραδοχή του Ελβετικού Ακυρωτικού Δικαστηρίου από το 1927, καθώς και η καθιερωμένη άποψη του των αγγλοσαξονικών δικαστηρίων, σύμφωνα με τα οποία : H προσφυγή στις υπηρεσίες του ιατρού σημαίνει χωρίς άλλο και την ανάληψη ορισμένων κινδύνων από πλευράς ασθενή. Το τελικό μήνυμα που συνειδητά επιδιώκω να εξαχθεί και να μείνει στον αναγνώστη είναι : 1. Ναι, γίνονται ιατρικά λάθη και θα συνεχίσουν δυστυχώς να γίνονται, γιατί το τέλειο δεν υπάρχει στη ζωή. Είναι καθήκον όλων μας και κυρίως της ηγεσίας του ιατρικού κόσμου να περιορίσουμε τα λάθη αυτά. 2. Δεν είναι πάντοτε υπεύθυνος για μια ανεπιθύμητη κακή έκβαση μιας ιατρικής πράξης ο ιατρός. 3. Ο ιατρός πρέπει να τυγχάνει από τα ΜΜΕ ειδικά και από την κοινωνία γενικά μιας ευπρεπούς συμπεριφοράς, που αρμόζει σε ένα επιστήμονα που έταξε ως σκοπό της ζωής του την εξυπηρέτηση του ασθενή και την ανακούφιση του ανθρώπινου πόνου, πολύ περισσότερο κατά τη διάρκεια της εκδίκασης μιας υπόθεσης εναντίον του, αλλά και όταν ακόμη καταδικαστεί, γιατί ποτέ δεν είναι ένας κοινός εγκληματίας.

Επανέρχομαι στην ουσία : 1. Ένας ιατρός δεν είναι ένοχος αμέλειας, αν ενεργεί σύμφωνα με μια τακτική που είναι αποδεκτή ως ορθή από ένα υπεύθυνο σώμα εξειδικευμένων ιατρικών λειτουργών. 2. Ο ιατρός πρέπει να δώσει τόσες πληροφορίες στον ασθενή, όσες θα ανέμενε ένας λογικός άνθρωπος στη θέση του ασθενή. Τα δύο αυτά κορυφαία αποφθέγματα που περιέχονται στην πρόσφατη απόφαση του Αγγλικού Δικαστηρίου, αποτελούν αντικείμενο, διαλέξεων, σεμιναρίων, ημερίδων, διημερίδων, πολυημερίδων και ιατρικο-νομικών συνεδρίων, αλλά και σοβαρών συζητήσεων από εμπλεκόμενους φορείς μιας σύγχρονης και ευνομούμενης κοινωνίας, πέραν από τη ιατρική και τη νομική επιστήμη. Θα περιοριστώ στο παρόν στάδιο στα ακόλουθα δύο ουσιώδη σχόλια : Ø Αναφορικά με το πρώτο : ΝΑΙ! Τόσο ο νομοθέτης όσο κυρίως ο δικαστής αναμένει από εμάς τους ιατρούς και κυρίως φυσικά την ηγεσία τους και τα αρμόδια επί τούτου ιατρικά σώματα, να θέσουμε τις αρχές που διέπουν την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος, για να μπορούν να επιτελούν το σοβαρό και σημαντικό τους καθήκον άψογα και ακριβοδίκαια. Ø Αναφορικά με το δεύτερο : ΝΑΙ! Μπορεί να αποτελέσει προστατευτική ασπίδα κατά αχρείαστων και άδικων αξιώσεων από ενοχλητικούς και υστερικούς ασθενείς κατά ιατρών.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ελεύθεροβήμα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΥΓΕΙΑΣ 4η Φεβρουαρίου – Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου Η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου καθιερώθηκε με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης κατά του Καρκίνου (UICC), που εκπροσωπεί 280 οργανώσεις σε 90 χώρες του κόσμου. Η εκστρατεία ενημέρωσης αρχίζει κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου και δίνει έμφαση στην πρόληψη και στη διαπίστωση ότι το 43% των καρκίνων μπορούν να αποφευχθούν με τις εξής προϋποθέσεις: •

Περιβάλλον χωρίς τσιγάρο για τα παιδιά και τους νέους.

•

Φυσική άσκηση, ισορροπημένη διατροφή, υγιεινή δίαιτα και αποφυγή παχυσαρκίας.

•

Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο.

•

Πληροφόρηση για τα εμβόλια που προλαμβάνουν μορφές καρκίνου.

Με τη λέξη «καρκίνος» χαρακτηρίζουμε ένα σύμπλεγμα νόσων που σχετίζονται με τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό και την ανοργάνωτη ανάπτυξη των προσβεβλημένων κυττάρων. Ο καρκίνος είναι η πρώτη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Κάθε χρόνο 7 εκατομμύρια

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους και 11 εκατομμύρια νοσούν, το 70% των οποίων σε χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος. 6η Φεβρουαρίου – Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Οργάνων Η 6η Φεβρουαρίου έχει αφιερωθεί στην Ημέρα Κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων από την UNICEF. Κάθε χρόνο 3 εκατομμύρια κοριτσιών κινδυνεύουν από έθιμα που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία τους. Κάθε χρόνο εκατομμύρια γυναικών τραυματίζονται ανεπανόρθωτα από προλήψεις, προκαταλήψεις και αντιλήψεις των τοπικών κοινωνιών και λαών. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 500.00 κορίτσια και γυναίκες που ζουν στην Ευρώπη διατρέχουν κίνδυνο να ακρωτηριαστούν. Με βάση τη Στρατηγική της Διεθνούς Αμνηστίας «Τέλος στον Ακρωτηριασμό των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων: Μία Στρατηγική για τα Θεσμικά Όργανα της Ε.Ε» τα κράτη-μέλη της Ε.Ε είναι δεσμευμένα μέσα από την παρούσα στρατηγική της Ε.Ε για την υγεία καθώς και μέσα από διεθνείς συμφωνίες, να σεβαστούν το δικαίωμα στην υγεία αυτών των γυναικών και κοριτσιών με την παροχή

διαθέσιμων, προσβάσιμων και ποιοτικών υπηρεσιών υγείας και συμβουλευτικής. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι επαγγελματίες υγείας της Ε.Ε χρειάζονται επιμόρφωση, ώστε να κατανοήσουν την πρακτική του ΑΓΓΟ και τις επιπλοκές που μπορεί να έχει μεταξύ άλλων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, του τοκετού αλλά και κατά την επιλόχεια περίοδο. 14 Φεβρουαρίου - Παγκόσμια Ημέρα Συγγενών Καρδιοπαθειών Οι συγγενείς καρδιοπάθειες είναι ανωμαλίες διάπλασης της καρδιάς που φέρει μαζί του το άτομο από την ημέρα της γέννησής του. Με άλλα λόγια, οι πάσχοντες από συγγενείς καρδιοπάθειες γεννιούνται με κάποιο “κατασκευαστικό” πρόβλημα στην καρδιά. Η ειδικότητα της Καρδιολογίας, ιδιαίτερα στον επεμβατικό τομέα, έχει κάνει άλματα προόδου κατά τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη εξειδικευμένων διαγνωστικών μεθόδων και νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Έτσι, σε χώρες που προσφέρεται αναβαθμισμένη τριτοβάθμια φροντίδα υγείας αυξάνεται ουσιαστικά το ποσοστό επιβίωσης σε αυτά τα περιστατικά. Στην Κύπρο τα περιστατικά αυτά παρακολουθούνται από τους παιδοκαρδιολόγους και ακολούθως από τους καρδιολόγους ενηλίκων. Για τις πολύπλοκες χειρουργικές επεμβάσεις,

ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής τους.

που συνήθως είναι ανάγκη να γίνουν από τα πρώτα χρόνια της ζωής, καθώς και μετέπειτα ως συνέχεια αποκατάστασης, τα παιδιά αποστέλλονται από το Υπουργείο Υγείας σε εξειδικευμένα κέντρα στο εξωτερικό. 15η Φεβρουαρίου - Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 15 Φεβρουαρίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Ένωσης Γονέων με Καρκινοπαθή Παιδιά (ICCCPO), για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης για τις παιδικές νεοπλασίες (καρκίνο). 250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διάφορες μορφές καρκίνου, το 80% των οποίων στις χώρες μέσου και χαμηλού εισοδήματος. 29 Φεβρουαρίου – Παγκόσμια Ημέρα Σπάνιων Παθήσεων

21η Μαρτίου – Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου

Η Παγκόσμια Ημέρα Σπανίων Παθήσεων δημιουργήθηκε για πρώτη φορά το 2008 από τον ευρωπαϊκό ασθενών με σπάνιες παθήσεις Eurordis, και εορτάζεται κάθε χρόνο την τελευταία μέρα του Φλεβάρη. Η ημέρα σπάνιων παθήσεων για το 2012 θα διεξαχθεί στις 29 Φεβρουαρίου. Η θεματολογία, όπως έχει οριστεί από τη Eurordis, είναι η «Αλληλεγγύη». Αυτό συνδέεται άμεσα με τον σκοπό και στόχο της Συμμαχίας Σπανίων Παθήσεων να ενώσει τις φωνές των ασθενών με σπάνιες παθήσεις, διεκδικώντας τα δικαιώματά τους και διασφαλίζοντας την πρόσβαση τους σε ποιοτική

Ο ύπνος είναι μία σημαντική φυσιολογική διαδικασία αναζωογόνησης του οργανισμού, που επηρεάζει την καθημερινή λειτουργικότητα και τη σωματική και διανοητική υγεία του ανθρώπου. Δυστυχώς, σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, περίπου 1 στους 3 ενήλικες ανέφερε ότι αντιμετωπίζει προβλήματα ύπνου. Η αϋπνία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη, ενώ επιπλέον τα άτομα που πάσχουν από αϋπνία για περισσότερο από ένα χρόνο έχουν 40 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν κατάθλιψη. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, αναγνωρίζοντας τις διαστάσεις του προβλήματος, όρισε την 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου. Στόχος της ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία του ύπνου για την υγεία μας και τις συνέπειες της αϋπνίας.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ελεύθεροβήμα ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο Δρ Φίλιος Φυλακτού είναι απόφοιτος του Τμήματος Θετικών Επιστημών του Γυμνασίου Αγίου Γεωργίου Λάρνακας και απόφοιτος του Πανεπιστημίου του Σαιντ Λούις στο Μισούρι των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής με πτυχίο Προιατρικών Επιστημών και απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Κάνσας Σίτυ, Μισούρι, των ΗΠΑ. Ειδικεύτηκε στην Οικογενειακή Ιατρική (με εξειδικευμένη έμφαση στην Οστική ασθένεια) στο Σύστημα Υγείας του Πανεπιστημίου του Σαιντ Λούις, της Αμερικής. Ο Δρ Φυλακτού είναι μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας Οικογενειακών Ιατρών AAFP και των Αμερικανικών Συμβουλίων ΑΜΑ, ΑΟΑ και ΑCOFP. Υπηρετεί την 3η κατά σειρά θητεία ως Πρόεδρος της Εταιρείας Γενικής Ιατρικής, έχει επιτελέσει μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Λάρνακας «Απολλώνιος» από το 2006 και πρόσφατα εξελέγη στο αξίωμα του Γραμματέα του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιατρικού Συλλόγου Λάρνακας. Ως Πρόεδρος της Εταιρείας Γενικής Ιατρικής Κύπρου εκπροσωπεί την Κύπρο από το 2003 στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Εκπαιδευτών στην Οικογενειακή Ιατρική EURACT και ασχολείται σε ακαδημαϊκό επίπεδο με την εκπαίδευση των Οικογενειακών Ιατρών στην Ευρώπη. Επίσης έχει υπηρετήσει ως μέλος και στο Διοικητικό Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας EURACT και είναι μέλος της Διεθνούς Συμβουλίου Οικογενειακών Ιατρών WONCA. Διευθύνει το Οικογενειακό Ιατρικό κέντρο Λάρνακας από το 1997 όπου ασχολείται με την Γενική /Οικογενειακή Ιατρική. Επιπρόσθετη περιοχή ιατρικού ενδιαφέροντος του Δρ Φυλακτού αποτελεί η Οστική ασθένεια και όλες οι πτυχές της Οστεοπόρωσης – πρόληψη, διάγνωση και θεραπεία. Προσωπικές μελέτες και έρευνες της τελευταίας 15ετίας πάνω στην Οστεοπόρωση, έχουν παρουσιαστεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο κυρίως στο πλαίσιο των επιστημονικών δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Εκπαιδευτών στην Οικογενειακή Ιατρική EURACT και του Διεθνούς Συμβουλίου Οικογενειακών Ιατρών WONCA.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ΣΤΟΧΟΙ - ΜΕΛΗ Η Εταιρεία Γενικής Ιατρικής Κύπρου (Ε. Γ. Ι. Κ.) είναι επιστημονική εταιρεία, η οποία ιδρύθηκε το 1995. Ιδρυτικά μέλη υπήρξαν οι γενικοί ιατροί Π. Μάτσας, Ε. Ευαγγέλου, Χ. Ροδοσθένους, Ε. Κόττερ, Φ. Θεοκλέους, Λ. Ταλιαδώρου και Μ. Αζίνα. Πρωταρχικό στόχο της εταιρείας αποτέλεσε η αναγνώριση της ειδικότητας της Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής από το ιατρικό συμβούλιο Κύπρου και η δημιουργία δομής στο δημόσιο σύστημα υγείας της Κύπρου. Η Ε. Γ. Ι. Κ. αριθμεί 50 μέλη τα οποία έχουν αποκτήσει τον τίτλο ειδικότητας στη γενική ιατρική μετά από τριετή ή τετραετή εξάσκηση στην ειδικότητα και εξετάσεις. Παρά το γεγονός αυτό και ενώ οι γενικοί ιατροί κατέχουν κεντρική θέση στο σύστημα υγείας της Κύπρου, αφού διαχειρίζονται την πλειονότητα του πληθυσμού σε επίπεδο Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, εντούτοις δεν υπάρχει οργανωμένη δομή στην ειδικότητα της Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής. Αυτό έχει ως συνέπεια την απουσία ευκαιριών επαγγελματικής ανέλιξης των γενικών ιατρών σε σύγκριση με τους ιατρούς άλλων ειδικοτήτων και την απουσία επαρκών δυνατοτήτων συνεχιζόμενης εκπαίδευσης ιδιαίτερα στην επαρχία. Στο δυναμικό της Ε. Γ. Ι. Κ. υπάρχουν αρκετά άτομα που έχουν εκπαιδευτεί σε ακαδημαϊκό επίπεδο σε διάφορες χώρες της Ευρώπης και είναι επίσημα εκπαιδευτές ειδικευομένων γενικής ιατρικής. Επίσης, η Ε. Γ. Ι. Κ. εκπροσωπείται μέσω του Προέδρου της εδώ και αρκετά χρόνια στην Ευρωπαϊκή Ακαδημία Εκπαιδευτών Γενικής/ Οικογενειακής Ιατρικής (EURACT) και συμμετέχει σε όλες τις ευρωπαικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες της ειδικότητας. Άλλα μέλη της εταιρείας όπως οι κυρίες Χ. Τόφα, Α. Νικολαίδου και Θ. Ζαχαριάδου, και οι κύριοι Α. Σαμούτης και Γ. Σαμούτης, αποτελούν παρόμοια παραδείγματα εκπαιδευτών στη Γενική/ Οικογενειακή Ιατρική. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ - ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Το 2008 η Ε. Γ. Ι. Κ. κατόρθωσε επιτυχώς να αναλάβει τη διοργάνωση της συνάντησης του Ευρωπαικού Συμβουλίου της Ακαδημίας Εκπαιδευτών στην Οικογενειακή Ιατρική (ΕURACT) και η συγκεκριμένη συνάντηση αποτέλεσε σημείο αναφοράς για διάφορα εκπαιδευτικά θέματα όπως μεταξύ άλλων, το ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης εκπαιδευτών που εδραιώθηκε κατόπιν πρώτης διδαχής του συγκεκριμένου προγράμματος στους ιατρούς μέλη της επιστημονικής εταιρείας στην Κύπρο. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Ιδιαίτερα σημαντική πρόκληση για τους γενικούς ιατρούς θα αποτελέσει η επικείμενη εφαρμογή του νέου σχεδίου υγείας στο οποίο αναμένεται ότι θα αναλάβουν «ρόλο ρυθμιστή- διακινητή» (gatekeepers) και θα τους δοθεί η δυνατότητα αξιοποίησης των γνώσεων και των δεξιοτήτων τους. Με δεδομένες τις προκλήσεις αυτές αλλά και τις προοπτικές που θα προκύψουν από την εφαρμογή του νέου συστήματος υγείας η Ε. Γ. Ι. Κ. διοργανώνει σε συνεργασία με άλλες επιστημονικές εταιρείες και με πανεπιστημιακές σχολές του εξωτερικού εκπαιδευτικά προγράμματα για τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση των μελών της ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν με αποτελεσματικότητα σε όποιο ρόλο κληθούν να αναλάβουν. Ήδη την τελευταία επταετία, η Ε. Γ. Ι. Κ. έχει κατορθώσει να απονέμει σημαντικό αριθμό μορίων συνεχιζόμενης ιατρικής εκπαίδευσης στα μέλη της μέσω των διοργανώσεων αυτών.

ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΤΟΧΟΙ - ΜΕΛΗ

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Δρ Ανδρέας Παλλούρας Ο Δρ Ανδρέας Παλλούρας γεννήθηκε στην Άχνα της Αμμοχώστου και φοίτησε στο Α’ Γυμνάσιο Αρρένων Αμμοχώστου. Μετά τη στρατιωτική του θητεία φοίτησε στην Ιατρική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1969-1975). Στη συνέχεια εισήλθε στο Νοσοκομείο Δερματικών και Αφροδισίων Νόσων, απέκτησε μετά από επιτυχείς εξετάσεις τον τίτλο της Δερματολογίας –Αφροδισιολογίας και αμέσως μετά εγκαταστάθηκε στη Λάρνακα όπου και ιδιωτεύει από το 1981. Διετέλεσε μέλος του Ιατρικού Συμβουλίου, μέλος ΣΙΣ, πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Αμμοχώστου και της ΔΑΕΚ.

Η Δερματολογική και Αφροδισιολογική Εταιρεία Κύπρου ιδρύθηκε το 1983 μετά από πρωτοβουλία του αείμνηστου Κώστα Ε Δημητρίου, ο οποίος ήταν και ο πρώτος πρόεδρος της ΔΑΕΚ. Στόχοι της είναι η με κάθε τρόπο προαγωγή της Δερματολογίας και Αφροδισιολογίας ως επιστήμης, η μελέτη των συναφών με αυτή νοσημάτων, η προάσπιση των επαγγελματικών συμφερόντων και η τήρηση των δεοντολογικών κανόνων. Θεμελιώδης της σκοπός είναι επίσης η φροντίδα για την ανύψωση της υγείας του πληθυσμού της Κύπρου. Ως μέλη του ΠΙΣ, τα μέλη της εταιρείας φροντίζουν να προάγουν και να διατηρούν στενή και αγαστή συνεργασία με το Συμβούλιο του Ιατρικού Σώματος και συνεργάζονται με άλλες επιστημονικές εταιρείες. Η ανύψωση του επιστημονικού επιπέδου των μελών της εταιρείας αποτελεί επίσης βασικό και πρωταρχικό στόχο της εταιρείας, γι’ αυτό και διοργανώνει συχνά επιστημονικές συγκεντρώσεις, ημερίδες και συνέδρια εναρμονιζόμενη πλήρως με τις οδηγίες του ΣΙΣ για συνεχιζόμενη ιατρική εκπαίδευση και παραχωρώντας γι’ αυτό βαθμούς ΣΙΕ σε κάθε επιστημονική εκδήλωση. Όταν ιδρύθηκε το 1983, η ΔΑΕΚ αριθμούσε περίπου 10 ιδρυτικά μέλη. Τα τελευταία χρόνια αριθμεί 80 τακτικά μέλη, τα ονόματα των οποίων είναι ανηρτημένα στην ιστοσελίδα της ΔΑΕΚ www.cyderm.com ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ – ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ Τον Ιανουάριο του 2012 η ΔΑΕΚ διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία επιστημονική ημερίδα στη Λεμεσό και με την ευκαιρία αυτή έγινε και το καθιερωμένο κόψιμο της βασιλόπιτας. Για το υπόλοιπο του 2012 έχουν προγραμματισθεί 3 ημερίδες, εκστρατεία κατά του μελανώματος και του καρκίνου του δέρματος και εκστρατεία διαφώτισης για την ψωρίαση. Κορυφαία εκδήλωση της εταιρείας θα είναι το τριήμερο Κυπροελλαδικό Συνέδριο Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας 2012 που θα πραγματοποιηθεί στο ξενοδοχείο Coral Beach στην Πάφο από τις 29 Ιουνίου μέχρι τις 1 Ιουλίου 2012, το οποίο αναμένεται να έχει μεγάλη επιτυχία και μαζικότητα λόγω της πλούσιας του θεματολογίας. ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ Η ΔΑΕΚ είναι μέλος των ακόλουθων συνδέσμων: European Academy Dermatology Venereology (EADV), International League of Dermatological Societies (ILDS), European Union Medical Specialists (EUMS). 85

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

ελεύθεροβήμα

Η καρδιοπάθεια φαίνεται στα μάτια Δρ Βάσος Θ. Οικονόμου, Παθολόγος – Καρδιολόγος Ομολογώ ότι εδώ και αρκετό καιρό διακατέχομαι από μια έντονη επιθυμία να γράψω κάτι για να εκφράσω την έκπληξη αλλά και τη διαφωνία μου αναφορικά με τον τρόπο δημοσίευσης στα ΜΜΕ, αλλά και την ουσία με μερικών κατά καιρούς «εντυπωσιακών» ανακαλύψεων και εξελίξεων στον ευαίσθητο χώρο της υγείας. Εντυπωσιακοί και ευανάγνωστοι τίτλοι όπως: 1. Ανακαλύφθηκε το φάρμακο του καρκίνου. 2. Οι καρδιoπάθειες φαίνονται στα μάτια. 3. Τρώτε κοκκινογούλια για να αποφύγετε την επινεφριδιακή ανεπάρκεια. 4. Τρώτε σκόρδο για να αποφύγετε την αρτηριακή πίεση. 5. Μην τρώτε ντομάτες πράσινες αλλά κόκκινες, για να αποφύγετε την ολιγοσπερμία και αν τις κόβετε εγκάρσια πριν την κατανάλωση βοηθούν επιπλέον στην καταπολέμηση της οστεοπόρωσης και εξουδετερώνουν την οστεοπενία.

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

6. Αποφεύγετε τα μικρά κυπριακά αγγουράκια και προτιμάτε το καλαμαρίστικο αγγούρι, που ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα αυξάνοντας τα Τ4 λεμφοκύτταρα, τουτέστιν ανταγωνίζεται την καταστροφική επίδραση του ιού του AIDS. Δεν θα αναφέρω άλλα παραδείγματα. Ούτε θα τα σχολιάσω όλα όσα έγραψα, σεβόμενος το χρόνο σας και τα νεύρα μου. Θα σχολιάσω μόνο τα δύο πρώτα. 1. Ο καρκίνος είναι ένας όρος που περιλαμβάνει μια τεράστια ομάδα κακοήθων όγκων, των οποίων ακόμη και η καταγραφή, πόσο μάλλον η μελέτη, αποτελεί μεγάλη υπόθεση. Ο τίτλος «ανακαλύφθηκε το φάρμακο κατά του καρκίνου» είναι επιεικώς παραπλανητικός, ανεύθυνος, αντιεπιστημονικός και κατά συνέπεια αντιατρικός, αλλά, φευ, είναι και επικίνδυνος, αφού προκαλεί τη νοημοσύνη έστω και αυτών των ολίγων που δυστυχώς για αυτούς τη διαθέτουν σε επίπεδο πιο ψηλό από αυτό του μέσου Κύπριου και, το χειρότερο, μπορούν να προκαλέσουν αναστάτωση και σύγχυση στους δυστυχείς που πάσχουν

από οποιανδήποτε από τις πάμπολλες μορφές καρκίνου και να συμβάλουν στο να καταλήξουν τελικά σε εγκληματίες τσαρλατάνους ιατρούς και μη. 2. Πολύ πρόσφατη είδηση, δημοσιογραφική κάτω από τον τίτλο «Μικρά και ενδιαφέροντα», με τον εντυπωσιακό υπότιτλο «Η καρδιοπάθεια φαίνεται στα μάτια». ‘Όταν διαβάσει κανείς όλο το άρθρο, κάτι που γίνεται σπάνια, τότε θα αντιληφθεί ότι αυτό στο οποίο αναφέρεται είναι αυτό που διδαχθήκαμε όλοι στις ιατρικές σχολές πριν από αρκετές δεκαετίες και που δεν έχει σχεδόν καμία σχέση με τον υπότιτλο. Η αλήθεια είναι ότι σε μερικούς ανθρώπους με ψηλά λιπίδια στο αίμα σχηματίζονται υπερυψωμένες κίτρινες κηλίδες γύρω από τα μάτια. Αυτό συμβαίνει με μερικούς μόνο ανθρώπους και δεν γνωρίζουμε ακριβώς το λόγο ή τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει σε αυτούς και όχι σε άλλους και φυσικά δεν έχουν κατ΄ ανάγκη όλοι όσοι σχηματίζουν χανθελάσμαστα – έτσι ονομάζονται – καρδιοπάθεια, όπως δεν έχουν όλοι όσοι διαθέτουν ψηλά λιπίδια στο αίμα χανθελάσμαστα.

www.iatrikoskosmos.com Στο αμφιθέατρο της ΑΤΗΚ παρουσίασε στις 20 Φεβρουαρίου η Artworks Publications τον νέο ιστοχώρο iatrikoskosmos.com, μια καινοτομία στον ελληνόφωνο ιατρικό αλλά και τεχνολογικό τομέα. Ομιλητές στην παρουσίαση ήταν οι Γιώργος Βούβακος και Ανδρέας Αραούζος από την Artworks Publications, η Δρ Ιωάννα Τσολάκη από την HS Data, ο Άγγελος Κουντούρης από την Cytanet και ο παθολόγος Δρ Μιχάλης Χίνης. Πρόκειται για ένα web portal, όπου η ενημέρωση και η επικοινωνία για όλα τα θέματα υγείας αναπτύσσουν ένα καινοτομικό δίκτυο μεταξύ ειδικών υγείας (δηλαδή ιατρών, φαρμακοποιών και νοσηλευτών) και κάθε ενδιαφερόμενου επισκέπτη. Έχει δημιουργηθεί ένας κόσμος διαδραστικός και επικαιροποιημένος, όπου η πληροφόρηση και η επικοινωνία αποκτούν ακόμη περισσότερη αξία και αποτελεσματικότητα για κάθε online χρήστη. Χάρη στην αξιόπιστη τεχνολογία της Microsoft και την καινοτόμο πρόταση του Cloud Platform, αλλά και την πολύχρονη πείρα της Artworks Publications στον τομέα της ιατρικής πληροφόρησης στην Κύπρο, ο iatrikoskosmos.com είναι έτοιμος να προσφέρει μια πλήρη ενημέρωση μέσα από πολύτιμα ευρετήρια υγείας, ειδήσεις, εργαλεία μετρήσεως και δυνατότητα επικοινωνίας με ιατρούς. Είναι η πρώτη ιστοσελίδα στην Κύπρο που χρησιμοποιεί αυτή την τεχνολογική πλατφόρμα, της οποίας την ανάπτυξη και λειτουργία ανέλαβε η Εταιρεία H.S. Data. Ευρετήρια Φαρμάκων, ιατρών, φαρμακείων και κέντρων υγείας καθώς και πρόσβαση σε διάφορα φόρουμ συζητήσεων, στα οποία θα συμμετέχουν και ιατροί θα είναι στη διάθεση κάθε εγγεγραμμένου επισκέπτη (η εγγραφή για το κοινό είναι δωρεάν). Η πύλη θα περιλαμβάνει επίκαιρη και έγκυρη εγχώρια αλλά και διεθνή αρθρογραφία και θα δίνει τη δυνατότητα στους χρήστες να επικοινωνούν άμεσα με τους ιατρούς, έτσι ώστε να μπορούν να διευθετήσουν ραντεβού ή ακόμη και να λάβουν άμεση συμβουλή για θέματα υγείας. Για τους ειδικούς υγείας, για τους οποίους η εγγραφή γίνεται με ετήσια ή εξαμηνιαία συνδρομή, υπάρχει πρόσβαση σε ολόκληρη τη φαρμακολογία της κυπριακής αγοράς, online παθολογία, προσωπικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και δυνατότητα παρακολούθησης ζωντανών εκδηλώσεων, συνεδρίων και επεμβάσεων (με τη στήριξη της Cytanet). Η προσωπική σελίδα (MySite) του κάθε ιατρού στον Ιατρικό Κόσμο θα έχει και ανεξάρτητη διεύθυνση (URL). Σε λίγες μέρες ο iatrikoskosmos.com θα είναι έτοιμος να προσφέρει στο κοινό μια πρωτοποριακή online κοινότητα Υγείας!

Πληροφορίες: Τηλ. 2244 5846. info@artworks.com.cy

συνέδρια 12

Ιανουαρίου

ACTIVE SURVEILLANCE FOR LOW RISK PROSTATE CANCER

Rotterdam, The Netherlands INFO: Prostate Cancer Programme European School of Oncology Tel: +39 02 85464527, Fax: +39 02 85464545 E-mail: prostate@eso.net Website: www.eso.net

Ιανουαρίου

22nd WINTER MEETING OF PERIPHERAL VASCULAR SURGERY SOCIETY

Vail Mountain Resort, Vail, Colorado, USA INFO: www.theconferencewebsite.com

Ιανουαρίου

29 09 01 10

Σεπτεμβρίου Μαρτίου

3ο ΜΕΤΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ

Αθήνα, Ξενοδοχείο Divani Caravel Οργάνωση: Α’ και Β’ Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών INFO: GK advertising Tηλ: 6945 597848,Website: www.belife.gr E-mail: info@gkad.gr

Μαρτίου

70th ANNUAL MEETING OF THE AMERICAN ACADEMY OF DERMATOLOGY

San Diego, USA INFO: Tel.: 847 3300230, Fax: 847 3301090 E-mail: cmontgomery@aad.org Website: www.aad.org

ΙΑΤΡΙΚΑΝΕΑ

Μαΐου

Απριλίου

2012 ANNUAL CONFERENCE OF THE AMERICAN SOCIETY FOR LASER MEDICINE AND SURGERY

Kissimmee, FL, United States INFO: American Society for Laser Medicine and Surgery Tel.: 715-845-9283 Fax: 715-848-2493 E-mail: information@aslms.org

Απριλίου

ESH (EUROPEAN SOCIETY OF HYPERTENSION) ANNUAL SCIENTIFIC MEETING 2012

London, England, United Kingdom INFO: Prof. Krzysztof Narkiewicz/Meeting Organiser Tel.: 48-583-492-527 Fax: 48-583-492-601 E-mail: knark@amg.gda.pl

Απριλίου

Μαΐου

THE AMERICAN ROENTGEN RAY SOCIETY 112th ANNUAL MEETING

Vancouver, BC, Canada INFO: American Roentgen Ray Society Tel.: 800-438-2777/703-729-3353 Fax: 703-729-4839 E-mail: education@arrs.org

Μαΐου

WORLD CONGRESS OF OPHTHALMIC ANAESTHESIA

Μαΐου

San Francisco, CA, United States INFO: Society of Interventional Radiology & Attendee Interactive Tel.: 703-691-1805 Fax: 703-691-1855

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΝΔΟΜΥΕΛΙΚΩΝ ΗΛΩΣΕΩΝ

ΙΝFO: Triaena Tours & Congress AE Tηλ: 2107499300 Fax: 2107705752 Ε-mail: www.iloseis12.gr Website: iloseis12@triaenatours.gr

Αυγούστου Μαρτίου

2012 SIR ANNUAL SCIENTIFIC MEETING

Μαρτίου

Ιανουαρίου

Μαρτίου

35th SOCIETY FOR CARDIOVASCULAR ANGIOGRAPHY AND INTERVENTIONS ANNUAL SCIENTIFIC SESSIONS (SCAI 2012)

Las Vegas, NV, United States INFO: Congress Secretariat Tel.: 202-741-9978 Fax: 202-689-7224 E-mail: info@scai.org

Ankara, Turkey INFO: Karen Morgan, Ophthalmic Anesthesia Society E-mail: info@eyeanesthesia.org

Μαΐου

Ιουνίου

18th EUROPEAN CONGRESS OF PHYSICAL & REHABILITATION MEDICINE “SCIENCE & ART IN PHYSICAL & REHABILITATION MEDICINE”

Thessaloniki, Greece Makedonia Palace Hotel GOLDAIR Congress Tel: +30 210 3274570, Fax: +30 210 3311021 Email: info@esprm2012.eu, congress@goldair.gr Website: http://www.esprm2012.eu

Ιουλίου

XXV WORLD CONGRESS OF THE INTERNATIONAL UNION OF ANGIOLOGY

Ιουλίου

Prague, Chech Republic INFO: Organizer: K. Roztoci

Αυγούστου

Σεπτεμβρόυ

13th EARA CONFERENCE EUROPEAN ASSOCIATION FOR RESEARCH ON ADOLESCENCE

Σπέτσες INFO: Triaena Tours & Congresses S.A. Τηλ.: 210 7499300 Fax: 210 7705752 E-mail: info@triaenatours.gr Website: www.triaenatours.gr

Οκτωμβρίου

GOLDEN JUBILEE CONGRESS OF THE ASIA PACIFIC ORTHOPAEDIC ASSOCIATION

New Delhi, India, The ashok-Samrat Hotel Complex INFO: International Conference and Exhibition Services (ICES) Pvt. Ltd. Tel.: +91-11-26133870, Fax: +91-11-26134172 E-mail: shyamnagpal@icesindia.com, shyamnagpal@apoa2012.com Website: http://www.apoa2012.com/

88 Greece